Piyasalarda Bu AyEkim 2016

Şebnem Mermertaş

Sermaye Piyasaları ve Makro Ekonomik Araştırmalar

2

Yurtdışı göstergeler

• Fed’in faiz artışlarında acele etmeyeceği, Avrupa ve Japonya Merkez Bankalarının daha fazla gevşeme yerinin kalmadığının görüldüğü eylül ayında dolar risk göstergelerinde iyileşme izlendi.

• Dolar geriledi, euro güçlendi.

• OPEC’ten anlaşma beklentisiyle petrol yükselişini arka arkaya üçüncü ayda da sürdürdü.

Eylül sonuAylık

Değişim

YBB

Değişim

DXY 95.46 -0.56 -3.2

Euro/dolar 1.1242 0.009 0.039

ABD 10Y 1.5445 -0.04 0.0

VIX 13.3 -0.1 -4.9

BDRY 875.0 155.0 397.0

Petrol 49.99 6.4% 32.6%

Altın 1316.03 0.5% 24.0%

YBB: Yılbaşından Beri

Geçen ay neler oldu?

• BIST-100 eylül ayında %0,7 yükseldi. Bayram tatili nedeniyle sadece 18 gün işlem yapılan hisse senetleri Fed’infaiz artışını öteleyeceği beklentileri ve içerde ekonomiyi desteklemek için açıklanan gevşeme tedbirleri ve Moody’s tarafından yapılan açıklamada ekonominin toparlandığının vurgulanmasıyla ayın ilk yarısını pozitif seyirle geçirdi. Endeks 76.000’den başladığı dönem içinde 80.000’e kadar yükseldi. 23 Eylül akşamı Moody’starafından beklenmedik şekilde kredi notu indiriminin ardından %5’lik kazanç tamamen geri alındı ve en düşük 76.200’ü gören endeks aylık %0,7 yükselişle 76.488’den kapandı.

• Tahvil faizi eylülde 0.45 puan geriledi. Cazip getiriyle tahvillere yabancı ilgisi, enflasyondaki düşüş trendi ve Moody’s not indiriminin olumsuz etkisinin hisselere göre nispeten çok sınırlı kalması 2 yıllık gösterge tahvilin faizinin %9,07’den %8,62’ye gerilemesini sağladı.

• Merkez Bankası politika faizini %7,50’de bıraktı, faiz koridorunu %7,25-%8,50’den, %7,25-%8,25’e değiştirdi. Açıklamasında son çeyrekte iç talepte toparlanma eğilimi ve kısa vadede enflasyonda düşüş beklediğini vurgularken, faiz indiriminin para politikası etkinliğine sağladığı katkının dikkate alınmasıyla sadeleşme yönünde ölçülü ve temkinli bir adım olduğunu açıkladı. Merkez Bankası politika duruşunu «temkinli» olarak değiştirdi.

• Eşit döviz sepeti eylülde %1,8 yükseldi. Yurtdışında doların güçlenmemesine rağmen, Moody’s not indiriminin ardından TL de değer kaybı oluştu. Eylül hem özel hem de kamuda yüklü dış borç geri ödemesi ve az da olsa faiz indirimlerinin etkisi TL’nin değer kaybının nedeni oldu. Avrupa Merkez Bankası’nın yeni gevşeme olmayacağı vurgusunun ardından eurodakigüçlenme euro/TL’yi %1,9 yukarı çekti.

3

Eylül sonuAylık

Değişim

YBB

Değişim

BIST 100 76,488 0.7% 6.6%

Tahvil 8.62 -0.45 -2.24

MB faizi 7.50 0.0 0.0

Dolar 3.0004 1.6% 2.8%

Euro 3.3548 1.9% 5.4%

Sepet 3.1776 1.8% 4.2%

YBB: Yılbaşından Beri

Sektörler

4

Fiyat

Son Eylül

15

Temmuz'dan

beri

Moody's not

indiriminden

beri YBB 2015

30/09/2016 15/07/2016 23/09/2016

BIST 100 76,488 0.7% -7.7% -4.1% 6.6% -16%

BIST 30 93,643 0.5% -8.2% -4.3% 7.1% -18%

Bankacılık Endeksi 131,151 2.5% -7.3% -4.7% 9.4% -25%

Sanayi Endeksi 78,711 -1.1% -6.7% -3.7% 8.5% -8%

Holdingler 64,421 0.6% -5.6% -4.1% 9.1% -11%

Metal ana 109,349 -6.6% -11.6% -6.1% 29.4% -32%

Piyasa Değeri (milyar dolar)

BIST 100 162.34 -0.8% -10.6% -5.4% 4% -32%

Performans

90

95

100

105

110

115

120

125

130

31/1

2/15

15/0

1/16

30/0

1/16

14

/02

/16

29

/02

/16

15

/03

/16

30

/03

/16

14/0

4/16

29/0

4/16

14/0

5/16

29/0

5/16

13

/06

/16

28

/06

/16

13

/07

/16

28

/07

/16

12

/08

/16

27/0

8/16

11/0

9/16

26/0

9/16

BIST Getiri Grafiği

XU100 XUSIN XBANK

Global Borsalar

• Eylül ayı risk iştahındaki iyileşmeyle ve cazip değerlemelerle Doğu Avrupa hariç gelişen ülkelerin borsalarının iyi performans gösterdiği bir ay oldu.

• Arjantin %7, Rusya %4, Brezilya %1,4 yükseldi.

• Yabancı portföy yatırımlarının nispeten az ilgi gösterdiği Polonya ve Macaristan’ın aşağı çekmesi ve Borsa İstanbul’un kazançlarını ay sonunda geri alması nedeniyle gelişen ülkeler endeksindeki getiri %0,3’le sınırlı kaldı.

• Hindistan’daki %1’lik düşüşün nedeni ise merkez bankası başkanının değişmesi oldu. Piyasaların güvendiği Rajan’ıngörev süresinin uzatılmaması, portföy girişlerini sınırladı.

• İtalya, İspanya ve İrlanda’nın sorunlu kredilerinin toplam 537 milyar euro olması ve GSYH’nın sırasıyla %18, %9,5 ve %18’ine ulaşmış olması yeni bankacılık krizi endişelerine neden oldu.

• Fed’in stres testini geçemeyen ve kısa vadeli riskli varlıklara yatırım stratejisi nedeniyle Avrupa’daki negatif faiz ortamından etkilenen Deutsche bank ve Commerzbankhisselerindeki düşüş Almanya’daki kaybın nedeni oldu. Almanya bankalarının riskli varlıklarının toplam varlıklarına oranı %31,2 seviyesinde (Avrupa’da %25). Faizlerdeki düşüş bankaların zarar etmesine ve sermaye yeterliliklerini düşmesine neden oluyor.

5

Ülke Son* 1 Ay Yılbaşından Beri

Arjantin 16,747 7.1% 43.5%

Rusya 991 4.3% 30.9%

Avusturya 2,405 3.9% 0.4%

Nasdaq 4,883 2.4% 6.3%

İngi l tere 6,899 1.7% 10.5%

Brezi lya 58,743 1.4% 35.5%

Hong Kong 23,297 1.4% 6.3%

Tayvan 9,167 1.1% 9.9%İspanya 8,779 0.7% -8.0%

Türkiye 76,488 0.7% 6.6%

Çek 864 0.5% -9.7%

G. Kore 2,044 0.4% 4.2%

Norveç 552 0.4% 2.5%

Meks ika 47,654 0.3% 11.0%

MSCI EM 903 0.3% 13.8%

Fransa 4,448 0.2% -4.1%

Belçika 3,556 0.1% -3.9%

S&P 2,168 -0.1% 6.1%

Hol landa 452 -0.5% 2.4%

Dow Jones 18,308 -0.5% 5.2%

AB 2,843 -0.7% -8.3%

Almanya 10,511 -0.8% -2.2%

İsviçre 8,139 -0.8% -7.7%

Macaris tan 27,664 -1.1% 15.7%

Romanya 6,937 -1.4% -1.0%

Fi l ipinler 7,630 -2.0% 9.8%

Yunanis tan 566 -2.1% -10.4%

Hindis tan 27,866 -2.1% 6.7%

Portekiz 4,597 -2.4% -13.5%

Japonya 16,450 -2.6% -13.6%

Çin 3,006 -2.6% -15.1%

İta lya 16,401 -3.1% -23.4%

Mıs ır 7,881 -3.4% 12.5%

Polonya 1,710 -4.7% -8.1%

Gelişen piyasalar performansı*

6

*Eylül ayı

Dolar / Kur değişimi Faiz (10y) Faiz değişimi Borsa performansı

Güney Afrika -5.5% Çek 0.26 Arjantin -0.88 Arjantin 7%

Rusya -3.5% Tayvan 0.48 Güney Afrika -0.46 Rusya 4%

G. Kore -2.1% G. Kore 1.34 Brezilya -0.42 Brezilya 1%

Endonezya -1.6% Arjantin 1.46 Hindistan -0.14 Tayvan 1%

Tayvan -1.5% İsrail 1.73 Rusya -0.12 Türkiye 1%

Polonya -1.3% Tayland 1.97 Endonezya -0.07 Çek 1%

İsrail -1.1% Çin 2.75 Çek -0.03 G. Kore 0%

Hindistan -0.8% Polonya 2.92 G. Kore -0.02 Meksika 0%

Brezilya -0.6% Macaristan 2.93 Çin -0.02 Endonezya 0%

Çek -0.5% Meksika 5.89 Tayland 0.00 İsrail -1%

Macaristan -0.5% Endonezya 6.98 Türkiye 0.02 Macaristan -1%

Çin -0.1% Hindistan 7.00 Macaristan 0.04 Güney Afrika -2%

Tayland 0.0% Rusya 8.18 İsrail 0.04 Hindistan -2%

Türkiye 1.6% Güney Afrika 8.33 Tayvan 0.07 Çin -3%

Arjantin 1.8% Türkiye 9.57 Meksika 0.20 Tayland -4%

Meksika 3.8% Brezilya 11.72 Polonya 0.23 Polonya -5%

Ekim Takvimi

7

• Global piyasaların yoğun, fakat çok kritik görünmeyen ve beklentilerin belirginleştiği bir ekim gündemi bulunuyor. Yurtdışı piyasalar ekime IMF-Dünya Bankası toplantılarıyla başlarken, ay içinde Fed tutanaklarını ve Avrupa Merkez Bankası toplantılarınıizleyecek.

• İç piyasada ise rutin veriler dışında Para Politikası Kurulu toplantısı en önemli gündem gibi görünüyor.

• Piyasaların seyrini belirleyeceğini düşündüğümüz faktörler ise takvime girmeyen Deutsche Bank’a dair haber akışı, Fed beklentileri ve ABD seçim anketleri gibi görünüyor.

TÜİK, ENFLASYON,

EYL

IMF DÜNYA EKONOMIK GÖRÜNÜM

RAPORU

G20 MALIYE BAKANLARI TOPLANTISI

IMF-DÜNYA BANKASI

TOPLANTILARI

ABD ISTIHDAM RAPORU

8-13 EKIM DÜNYA ENERJI

KONGRESI

PUTIN'IN TÜRKIYE ZIYARETI

FED TUTANAKLARI, 21 EYL TOPL.

YELLEN KONUŞMASI,

BOSTON

PPK TOPLANTISI

AVRUPA MB TOPLANTISI

TCMB, ENFLASYON

RAPORU - IV

AVRUPA'DA KIŞ SAATI BAŞLIYOR

JAPONYA MB TOPLANTISI

FED TOPLANTISI

İNGILTERE MB TOPLANTISI

TÜİK, ENFLASYON, EKI

ABD'DE KIŞ SAATI BAŞLIYOR

S&P TÜRKIYE'NIN KREDI NOTUNU GÖZDEN GEÇIRIYOR

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7

Ekim Kasım

• IMF Dünya Ekonomik Görünüm raporunu açıkladı. Küresel büyüme beklentisini 2016 için Temmuzda açıkladığı %3,1’de bırakan 2017 için %3,4’te değiştirmeden bırakan IMF, ABD büyümesi tahminini 2016 için %2,2’den %1,6’ya, 2017 için %2,5’ten %2,2’ye düşürdü. 2017 büyümesinin düşük beklenmesinin nedeni İngiltere’nin AB’den çıkış süreci ve ABD’deki düşük büyüme olarak açıklandı. Düşük faiz oranlarının gelişmekte olan ülkeleri desteklediği belirtilirken, Çin’in büyümesine dair endişelerin büyümeye verilen desteklerle hafiflediği vurgulandı.

8

IMF

IMF büyüme tahminleri

2015 Gerçekleşme 2016 2017 Trend

Global 3.2 3.1 3.4

Euro Bölgesi 2.0 1.7 1.5

Gelişmiş Ülkeler 2.1 1.6 1.8

Gelişmekte olan ülkeler 4.0 4.2 4.6

Japonya 0.5 0.5 0.6

Çin 6.9 6.6 6.2

UK 2.2 1.8 1.1

ABD 2.6 1.6 2.2

9

Küresel Büyüme

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Global Euro Bölgesi GelişmişÜlkeler

GelişmekteOlan Ülkeler

Latin Amerika Çin Japonya ABD İngiltere

Büyüme Beklentileri (%)

2014 2015 2016T 2017T

Kaynak: IMF

ABD• Veri gündeminin yoğunluğuna rağmen, ABD gündeminde dünyayı etkileyecek iki gelişme olacak: Fed’in ne yapacağı ve 8 Kasım başkanlık seçimleri

• Fed üyeleri izlenecek politika konusunda keskin bir şekilde ayrışmış durumdalar. 21 Eylül toplantısında faizin sabit bırakılması kararının Fed’in tarihinde olmadığı kadar itiraz alması, basın toplantısı içeren aralık toplantısı için beklentiyi %62,1’e yükseltti. Bu durum aslında normalleşme anlamında dünya ekonomisi için pozitif görünse de gelişmekte olan ülkelerde dalgalanma yaratabilir. Fed üyelerinin yaptığı tartışmalar 12 Ekim’de açıklanacak olan Fed tutanaklarında izlenecek.

• Piyasalar 7 Ekim’de istihdam verilerini, 12 Ekim’de Fed tutanaklarını, 14 Ekim’de Yellen’in konuşmasını izleyecek.

• Tarım dışı istihdamın eylülde 175 bin arttığı, işsizliğin %4,9’da kaldığı tahmin ediliyor. Bu rakamlar güçlenen bir ekonomi sinyali verirken, Fed endişelerini gündeme taşıyabilecek seviyede görünüyor.

• ABD seçimlerine dört hafta kaldı. İki başkanın ekonomi politikaları birbirinden çok farklı ve seçimlerin sonuçlarının piyasalarda önemli etki yapması beklenebilir. Clinton altyapı, eğitim, sağlık ve enerji yatırım harcamalarını, artırılacak vergilerle karşılamayı hedefliyor. Trumpise vergi indirimleriyle ekonomiyi canlandırma planı içinde. Çin ve Meksika ürünlerinde ithalat vergisi artırılacak. Piyasalar Trump’ı olumsuz senaryo olarak fiyatlamayı tercih ettiği için anketler seçim ayında piyasaların yönünde etkili olacaktır.

43.40%

38.20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

31 Tem 7 Ağu 14 Ağu 21 Ağu 28 Ağu 4 Eyl 11 Eyl 18 Eyl 25 Eyl

Seçim Anketleri

Donald Trump(Republican)

Hillary Clinton(Democrat)

Diğer

Oy vermeyecek

Kararsız

Kaynak: Reuters

Avrupa Merkez Bankası

• Avrupa Merkez Bankası’ndan son gelen aylık 80 milyar euro tutarındaki tahvil alım programının Mart 2017’de sona ermeden önce 10 milyar dolar azaltılabileceğinin tartışıldığı haberi şok etkisi yarattı.

• Oysa bankanın portföyündeki tahvillerin büyük kısmının vadesinin 2017-2019 arasında olduğu göz önüne alındığında parasal gevşemenin (bilanço büyümesinin) devam etmesi için aylık tahvil tutarının artırılması bekleniyordu.

• Son dönem verilerine bakacak olursak, Mart toplantısından beri enflasyon negatif bölgeden %0,4’e yükseldi.

• Sızan açıklamalar yalanlanmış olsa da Mart 2017’ye kadar yapılacak olan dört toplantının piyasalar için önemi artmış oldu.

• Avrupa’da zayıf bankacılık sisteminden merkez bankasının faiz indirimlerinin sorumlu tutulmasının bankanın para politikası kararlarında ne kadar etkili olacağı izlenecek.

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

42

011

-W0

12

011

-W1

12

011

-W2

12

011

-W3

12

011

-W4

12

011

-W5

12

012

-W0

92

012

-W1

92

012

-W2

92

012

-W3

92

012

-W4

92

013

-W0

72

013

-W1

72

013

-W2

72

013

-W3

72

013

-W4

72

014

-W0

52

014

-W1

52

014

-W2

52

014

-W3

52

014

-W4

52

015

-W0

32

015

-W1

32

015

-W2

32

015

-W3

32

015

-W4

32

015

-W5

22

016

-W0

92

016

-W1

92

016

-W2

92

016

-W3

9

Avrupa MB Bilanço Büyüklüğü (trilyon Euro)

Kaynak: Avrupa Merkez Bankası

0.4

Hedef

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Oca

-13

May

-13

Eyl-1

3

Oca

-14

May

-14

Eyl-1

4

Oca

-15

May

-15

Eyl-1

5

Oca

-16

May

-16

Eyl-1

6

Enflasyon (HICP, M/M-12, %)

• Avrupa’da bankacılık sektöründe iki sorun bulunuyor. İlki sorunlu krediler, diğeri zayıf sermaye yeterliliği. Sorunlu kredilerde başı İtalya, İspanya ve İrlanda çekiyor. Üç ülkenin sorunlu kredilerinin toplamı 537 milyar euroya ulaşırken ve GSYH’nın sırasıyla %18, %9,5 ve %18’ine denk geliyor. Zayıf sermaye yeterliliği ise Deutsche Bank ve Commerzbank gibi Almanya bankaları ile anılıyor.

• Deutsche Bank Almanya’nın en büyük, dünyanın altıncı büyük bankası olduğu, ABD biriminin Fed’in 2015 yılı stres testini geçememiş olduğu ve AB’den 14 milyar dolarlık ceza aldığı için piyasaların gündemine girdi. IMF Haziran ayında yazdığı raporda Deutsche Bank’ın küresel bankacılık sistemi için en önemli sistemik risk kaynağı olduğunu yazmıştı.

• 1870 yılında kurulduktan sonra Almanya’nın sınai gelişiminin finansmanı üstlenen banka, 1990 yılından itibaren yatırım bankası statüsüne geçerek mortgage gibi riskli varlıklara yatırımlarını artırdı. 2008 krizi, Avrupa’da negatif faizler bankanın karlılığının bozulmasına yol açtı. 2015 yılını 6,7 milyar euro zararla kapatan Deutsche Bank, 2005-2007 yıllarında verdiği konut kredileri ve bunlara dayalı türev ürünlerde yaptığı usülsüzlükler gerekçesiyle ABD Adalet Bakanlığından 14 milyar dolarlık ceza aldı. Cezanın 5,4 milyar dolara indirilmesi için görüşmeler sürüyor.

• Mevcut durumda Lehman benzeri bir sonuç beklenmese de Deutsche Bank’la ilgili gelişmeler 2016’nın kalanında piyasaların gündeminde olacaktır.

12

Deutsche Bank

Deutsche Bank piyasa değeri (mlr euro)

Kaynak: Reuters

Pariteler

• Yurtdışında doların besin kaynakları arttı. ⁻ ABD ekonomisinin 2Ç büyümesi %1,1’den

%1,4’e revize edildi. ⁻ OPEC’te anlaşma sağlanmasının ardından

petrol fiyatı 51 doları aşarak enflasyon konusunda yukarı yönlü bir sinyal oluşturdu.

⁻ Fed Başkanı Jannet Yellen 21 Eylül toplantısında yıl faiz artışı için koşulların oluştuğunu açıkladı. Bazı Fed üyeleri kasımın canlı bir ay olduğunu söyledi.

• Avrupa’da Commerzbank, Deutschebank’ın düşük faizler nedeniyle finansal zorluk içine girmesinin euroyu zayıflatma olasılığı Avrupa Merkez Bankası’nın ABD benzeri bir tahvil alımı azaltımpolitikasına geçebileceği düşüncesiyle azaldı. Bu durum doların güçlenmesini de bir miktar sınırladı.

• Euro/dolar için yılbaşından tahminler 1,04-1,05’lere işaret ederken, son durumda 1,08-1,09 bandına yükseldi. 1

1.05

1.1

1.15

1.2

1.25

1.3

O'1

5

M'1

5

M'1

5

T'15

E'15

A'1

5

Ş'1

6

M'1

6

T'16

E'16

Euro/Dolar

85

87

89

91

93

95

97

99

101

103

O'1

5

M'1

5

M'1

5

T'15

E'15

A'1

5

Ş'1

6

M'1

6

T'16

Dolar endeksi (DXY)

Emtia

50

5957

61

6664

57

48 49 4946

39

3234

4043

4850

47 47 47

30

35

40

45

50

55

60

65

70

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

Ekim

Kas

ım

Ara

lık

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

2015 2016

Petrol (aylık ortalama, $/varil)

Petrol Nereye?

• Petrol fiyatı yılbaşından beri %42, 28 Eylül’den beri %5,8yükseldi.

• Gözünü 30 Kasım’daki resmi OPEC toplantısına çevirenpetrol bu yıl Fed’in faiz artışlarını öteleyeceği beklentisiylezayıflayan dolar ve 28 Eylül’de OPEC ve OPEC dışıüreticilerin anlaşma sağlamasından destek aldı.

• Cezayir'de gerçekleştirilen OPEC üyeleri, Venezuella veRusya’nın katıldığı toplantıda, dünya petrolünün %40'ınısağlayan OPEC'in üretimi günlük 32,5 milyon variledüşürmesi kararı alındı. Bu karar, petrol üretiminin günlük750,000 varil düşürülmesi anlamına geliyor. İran, Nijeryave Libya sınırlamadan muaf tutuldu. Anlaşmanın detayları9-13 Ekim’de İstanbul’da Dünya Enerji Kongresinde ve 30Kasımda Viyana’da yapılacak toplantıda konuşulacak.

• Üretim kısıtlamasına kararlarına katılmayan İran’ınaçıklamalarında bütün üreticilerin fiyat istikrarını sağlayıcıanlaşmalara katılması gerektiği açıklamaları petrol fiyatının50 dolar üzerinde kalmasını sağladı.

• Petrol fiyatı kısa vadede 30 Kasım’daki OPEC toplantısı veFed’in faiz artışlarını izleyecek.

20

25

30

35

40

45

50

55

60

E-1

5

K-1

5

A-1

5

O-1

6

Ş-1

6

M-1

6

M-1

6

H-1

6

T-1

6

A-1

6

E-1

6

Ham Petrol ($/varil, Brent)

• OVP’ye göre büyüme hedefi 2016 için %4,5’ten %3,2’ye, 2017 için %5’ten %4,4’e revize edildi.

• Enflasyon tahmini 2016 için değişmeden %7,5’te bırakılırken, 2017 için %6’dan %6,5’e yükseltildi.

OVP & IMF

• IMF Türkiye’de ekonomik büyümenin politik ve jeopolitik gelişmelerde 2016 ve 2017’de yavaşlayabileceğini, makroekonomik genişlemenin ekonomik aktiviteyi destekleyebileceğini açıkladı.

• IMF Türkiye’nin büyüme tahminini 2016 için %3,8’den %3,3’e, 2017 için %3,4’ten %3’e, enflasyon tahmini 2016 için %9,8’den %8,4’e, 2017 için %8,8’den %8,2’ye düşürdü.

IMF'nin Türkiye tahminleri - Ekim 2016

2016 2017

Büyüme 3.3 3.0

Enflasyon 8.4 8.2

Cari Denge -4.4 -5.6

İşsizlik 10.2 10.2

OVP Hedefleri (2017, Ekim 2016 )

2016 2017 2018 2019

Büyüme (%) 3.2 4.4 5.0 5.0

Büyüme (%) 4.5 5.0 5.0

İşsizlik (%) 10.5 10.2 10.1 9.8

İşsizlik (%) 10.2 9.9 9.6

Dış ticaret dengesi (mlr $) -54.9 -60.7 -66.9 -68.7

Dış ticaret dengesi (mlr $) -55.2 -67.2 -71.8

Cari açık/GSYİH 4.3 4.2 3.9 3.5

Cari açık/GSYİH 3.9 3.7 3.5

Enflasyon 7.5 6.5 5.0 5.0

Enflasyon 7.5 6.0 5.0

Bütçe dengesi (mlr TL) -34.6 -46.9 -44.3 -40.1

Bütçe dengesi (mlr TL) -29.7 -25.0 -23.1

Bütçe açığı /GSYİH) 1.6 1.9 1.6 1.3

Bütçe açığı /GSYİH) 1.3 1.0 0.8

Gri yazılar Ekim 2015'te açıklanan rakamlardır.

Göstergeler

19

Tahmin

Dönem Değer Önceki Dönem Değer 2016

Büyüme

Büyüme 2016-2Ç/2015-2Ç 3.1% 2015 4.0% 3.5%

GSYİH (mlr $) 2016/2Ç - yıl l ık 708 2015 720 739

Kişi Başına gelir ($) 2016/2Ç - yıl l ık 9,000 2015 9,261 9,400

Enflasyon

TÜFE (aylık) Eylül 0.18% Ağustos -0.29% 1.3% (Eki)

TÜFE (yıl l ık) Eylül 7.28% Ağustos 8.05% 7.3%

Dış Ticaret

İhracat (aylık, mlr $) Ağustos 11.9 Temmuz 9.9

İthalat (aylık, mlr $) Ağustos 16.6 Temmuz 14.6

İhracat (yıl l ık, mlr $) Ağustos 141.7 Temmuz 140.8 150

İthalat (yıl l ık, mlr $) Ağustos 197.1 Temmuz 196.5 225

Dış Ticaret Açığı (aylık, mlr $) Ağustos 4.7 Temmuz 4.8

Dış Ticaret Açığı (yıl l ık, mlr $) Ağustos 55.4 Temmuz 55.7 75

Cari Açık

Cari denge (aylık, mlr $) Temmuz -2.6 Haziran -5.0 -0.7 (Ağu)

Cari denge (yıl l ık, mlr $) Temmuz -28.9 Haziran -29.4 30

Cari denge/GSYİH Temmuz -4.0% Haziran -4.0% 4.1%

Bütçe

Bütçe dengesi (aylık, mlr TL) Ağustos 3.6 Temmuz 0.1

Bütçe dengesi (yıl l ık, mlr TL) Ağustos -18.4 Temmuz -16.7

Bütçe dengesi/GSYİH Ağustos -1.0% Temmuz -1.0%

Faiz

MB haftalık repo faizi Eylül 7.5% Ağustos 7.5% 8.0%

Ağırlıklı fonlama maliyeti (aylık ortalama) Eylül 7.8% Ağustos 8.0%

İç Borçlanmanın ağırlıklı ortalama maliyeti Temmuz 9.1% Haziran 9.3%

Reel Efektif Döviz Kuru Eylül 99.74 Ağustos 99.45

Borç

Merkezi Yönetim Borç Stoku (Brüt, mlr TL) Ağustos 710.9 Temmuz 712.1

Borç stoku / GSYİH Ağustos 35% Temmuz 35%

Sanayi (Önceki yılın aynı ayına göre değişim)

Sanayi üretimi Temmuz -8.4% Haziran 1.2%

İşsizlik

İşsizlik Haziran 10.2% Mayıs 9.4%

Son Durum

Yabancılar ne yaptı?

• IIF verilerine göre eylülde gelişen ülkelere portföy girişleri 25,3 milyar dolar, yılın üçüncü çeyreğinde 64 milyar dolar oldu ve 2014’ten beri en iyi çeyrek geride kaldı. Bu yüksek portföy girişinde iç etkiler ve artan risk iştahı etkili olurken, Fed endişelerinin negatif etki yaptığı izlendi. Gelişen ülkeler yılın üçüncü çeyreğinde diğer gelişmiş ülkelerdeki gevşek para politikalarından dolayı cazip getiri alternatifi oluşturarak portföy çektiler. Bunun tersi sadece Polonya, Çekya ve Macaristan’da oldu. Bu ülkelerde tahviller ciddi satış gördü.

• İç piyasalarda eylülün ilk üç haftasında toplam 107 milyon dolarlık portföy satan yabancılar, satışı ağırlıklı olarak tahvilde yaptılar. Ancak Moody’saçıklaması sonrasındaki haftada yapılan alımla bu rakam 400mn dolar net alıma dönüştü. Hissede 300mn dolar, tahvilde 70mn dolarlık alım izlendi.

20

1.6

1.8

2.0

2.2

2.4

2.6

2.8

3.0

3.2

-2,500-2,000-1,500-1,000

-5000

5001,0001,5002,0002,5003,000

Oca

k

Ma

rt

Ma

yıs

Tem

mu

z

Eyl

ül

Kas

ım

Oca

k

Ma

rt

Ma

yıs

Tem

mu

z

Eyl

ül

Kas

ım

Oca

k

Ma

rt

Ma

yıs

Tem

mu

z

Eyl

ül

2014 2015 2016

Yabancı İşlemleri ve DolarHisse (mn $) Bono (mn $) Dolar/TL (aylık ort)

Kaynak: TCMB

Portföy girişleri (mlr $)

Hisse Tahvil Hisse Tahvil

Temmuz 20.1 -4.1 -0.38 0.82

Ağustos 10.2 12.5 0.01 -0.19

Eylül 6.9 18.4 0.33 0.07

Kaynak: IIF, TCMB

EM TR

Dolar/TL

• Dolar/TL performansında iki gösterge öne çıktı. İlki yurtdışında doların performansı ve teknik görünüm

• Fed’in son çeyrekte faizini artıracağına dair göstergeler, Avrupa’da Commerzbank, Deutschebank’ın düşük faizler nedeniyle finansal zorluk içine girmesinin euroyuzayıflatma olasılığı, gelişen ülkelerde yaşanan sorunların risk iştahını azaltması (Güney Afrika’da maliye bakanının istifası, Brezilya’da hükümet değişimi, Hindistan’da piyasaların sevdiği merkez bankası başkanı Rajan’ın görev süresinin dolması, Türkiye’deki jeopolitik sorunlar) dolar endeksinin son iki haftada (Yellen konuşmasından beri) %0,4 yükselmesine neden oldu. Bu yükseliş TL’ye %3,4 değer kaybı olarak yansıdı. Yılbaşından beri %1,3 olan yükseliş, bu değer kaybının ardından %4.7’ye yükseldi.

• Önümüzdeki en önemli gelişmeler 4 Kasım S&P’ningözden geçirmesi ve 2 Aralık Fitch’in gözden geçirmesi gibi görünüyor. Yılsonuna kadar dolar/TL’nin seyri açısından yurtdışında dolar endeksinin seyrinin öneminin yanı sıra kredi notuna dair beklentiler etkili olmaya devam edebilir.

21 Eyl-5 Eki YBB

Meksika -2.4% Brezilya -18.2%

Rusya -2.3% Rusya -14.4%

Endonezya -1.1% Güney Afrika -11.1%

Macaristan -1.0% Macaristan -6.0%

Hindistan -0.3% Endonezya -5.7%

Çek -0.2% G. Kore -5.2%

Polonya -0.1% Tayvan -4.2%

Çin 0.0% Tayland -3.4%

Arjantin 0.3% Çek -3.1%

Tayland 0.4% İsrail -2.9%

İsrail 0.4% Polonya -2.4%

G. Kore 0.9% Hindistan 0.5%

Brezilya 1.0% Çin 2.7%

Tayvan 1.0% Türkiye 4.7%

Güney Afrika 1.3% Meksika 12.2%

Türkiye 3.4% Arjantin 17.7%

Ortalama 0.1% Ortalama -2.4%

Ortalama (Türkiye hariç) -0.1% Ortalama (Türkiye hariç) -2.9%

DXY 0.4% DXY -2.6%

Dolar/Para Birimi

22

Dolar/TL Teknik görünüm

• Teknik olarak da 2014’ten beri korunan yükselen trendin alt bandı yılsonunda 3,03 seviyesine işaret ediyor. Bu nedenle yılsonu beklentimizi 2,95’ten 3,03 seviyesine yükseltiyoruz. Yılın kalanında 3,03-3,10 bandında seyir oluşabileceğini tahmin ediyoruz.

Borsa İstanbul

• Uzun vadeli yükseliş kanalı içinde seyrini koruyan BIST-100 endeksinin, gelişen ülkeler içinde cazip değerleme seviyesiyle pozitif görünümünü koruyabileceğini düşünüyoruz.

• Yılbaşından beri hissede 737mn dolarlık net alım izlendi. Bu da orta vadeli olarak pozitif bir gösterge olduğunu, ancak kısa vadede ise dolar/TL’deki yukarı yönlü hareketin yükselişlerin sınırlı kalmasına neden olabileceğini tahmin ediyoruz.

Borsalar F/K

Rusya 7.76

Türkiye 9.00

Çek 11.96

G. Kore 12.10

Çin 12.57

Polonya 13.64

Brezilya 13.66

Tayvan 15.03

Macaristan 17.18

Tayland 17.32

G. Afrika 18.33

Endonezya 19.06

Hindistan 20.14

Meksika 27.96

Almanya 14.80

ABD 19.75

• BIST’te ekim ayları genelde pozitif olurken, son dört yıldır kesintisiz kazanç ayları oldu.

• Olumsuz politik gelişmelerin ve not indiriminin geride kaldığı ve yurtdışı gündemin ağırlık kazanacağı ekimde yıllar ortalamasına paralel pozitif bir seyir oluşabileceğini düşünüyoruz.

• Teknik olarak 22 Temmuzda başlayan yükseliş trendi içinde dinlenme olarak alabileceğimiz bayrak formasyonu oluştuğunu, formasyonun tamamlanması ve yükseliş trendine geri dönülmesi için 79.500-80.000 bandının aşılması gerektiğini düşünüyoruz.

24

BIST-100 Teknik Görünüm2

00

2

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

BIST'te Ekim Ayları (%)

Eylül Ekim

?

TSKBEkonomik Araştırmalar

research@tskb.com.tr

MECLİSİ MEBUSAN CAD. NO 81

FINDIKLI İSTANBUL 34427, TÜRKİYE

tel: (90) 212 334 50 50 faks: (90) 212 334 52 34

2016 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. her hakkı mahfuzdur.

Bu doküman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.’nin yatırım bankacılığı faaliyetleri kapsamında, kişisel kullanıma yönelik olarak ve bilgi için

hazırlanmıştır. Bu dokümana dayalı herhangi bir işlem yapılması tarafımızdan öngörülen bir husus değildir. Belirtilen görüşler sadece bizim

güncel görüşlerimizdir. Bu raporda yer alan bilgileri makul bir esasa dayalı olarak güncelleştirirken, bu konuda mevzuat, uygunluk veya diğer

başka nedenlerle amaca uygunluk tam olarak sağlanamamış olabilir.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları veya çalışanları, burada belirtilen senetleri ihraç edenlere ait menkul kıymetlerle

ilgili olarak bir pozisyon almış olabilir veya alabilir; menkul kıymetler üzerinde opsiyonları olabilir veya ilgili diğer bir yatırıma girebilir; bu menkul

kıymetleri ihraç eden firmalara danışmanlık yapmış, hisselerinin halka arzına aracılık veya yüklenim taahhüdünde bulunmuş olabilir.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları bu raporda belirtilen herhangi bir şirket için yatırım bankacılığı da dahil olmak

üzere önemli tavsiyeler veya yatırım hizmetleri sağlıyor veya sağlamış olabilir.

Bu raporun ilgili olduğu yatırım fiyatı veya değeri, direkt veya dolaylı olarak, yatırımcıların menfaatlerine ters düşebilir. Döviz kurlarındaki

herhangi bir değişmenin yatırımın değeri veya fiyatı veya bu yatırımdan sağlanan gelir üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Geçmişteki

performans her zaman gelecekteki performansın kılavuzu olacak demek değildir. Yatırım geliri dalgalanma gösterebilir.

Bu rapor kamuya açık bilgilere dayalıdır. Doğru veya tamam olmayan hiçbir beyan yapılmamıştır. Bu rapor söz konusu menkul kıymetlerin

alınması veya satılması için bir teklif, yorum ya da yatırım tavsiyesi değildir veya bu menkul kıymetlerin alınıp satılmasına yönelik bir teklif için

de bir istek veya zorlama değildir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve kendisiyle bağlantılı olan diğerleri bahsedilen şirketlerin menkul

kıymetleriyle ilgili pozisyon alabilirler veya bu menkul kıymetlerle ilgili işlem yapabilirler, ayrıca bu şirketler için yatırım bankacılığı hizmetleri de

verebilirler.

Herhangi bir yatırım kararı yatırımcının tamamıyla kendi kişisel seçimine dayanmalıdır. Bu rapordaki bilgiler herhangi bir yatırım tavsiyesi

olmayıp, raporda yer alan firmalara yatırım yapılmasından ötürü Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar

tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir.

Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım

kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.