Pjesa e tretë e materialit për testin e 4-të

1. Sipas llojit të mjedisit aktiv laserët ndahen: ______________________________________________ _______________________________________________________

2. Pjesët themelore të çdo laseri janë: _________________________________________________________________________________ .

3. Cilat janë mënyrat e eksitimit të atomeve të mjedisit aktiv?

4. Në vartësi nga përbërja e brendshme e materialit aktiv laserët mund të ndahen në

_____________________________________ ,kurse sipas mënyrës së punës ndahen:

_____________________________________________________________.

5. Emërtoni proceset e kalimit të paraqitura në figurën 1,2,3

Dukuria e emetimit të stimuluarDukuria e emetimit spontan

Dukuria e thithjes(absorbimit)

Për një nivel energjetik me n=3 ka vend për: e korrigjuar , jo 3kg, por n=3 ka...a) 2 elektrone;

b) 6 elektrone;c) 8 elektrone;d) 18 elektron.

Kur 1. hυ0> hυ ; 2. υ0> υ ; 3. λ0<λ e korrigjuar nën 3 , ishte λ0 >λ

6. Cilat janë vetit e rrezeve rëntgen?Tema-Rrezet rëntgen Si fitohen rrezet X përkatësisht XKα, XKβ..., XLα XLβ..., ?

-Kur e largojmë një elektron, pra 1s, krijojmë zbrazëtirë në shtresën K. Rrezet X që lëshohen gjatë procesit të mbushjes së këtyre zbrazëtirave quhen rrezet X të nivelit K ose thjesht rrezet XK( këto rreze lëshohen në kalimet të cilat vijnë nga shtresat LMN...,por ato emërtohen sipas zbrazëtirave që i mbushin,jo sipas nivelit nga e kanë zanafillën. Rrezja XK që e ka zanafillën nga L quhet XKα ose Kα dhe rrezet XK që kanë zanafillën nga shtresa më të larta quhen Kβ, Kγ...-Është e mundur që duke bombarduar elektronet mund të largojmë një elektron nga niveli L dhe elektronet nga shtresat më të larta do të zbresin poshtë për t’i mbushur zbrazëtirat. Fotonet e lëshuara jashtë këtyre kalimeve quhen rreze XL. Rrezja X me energji me të ultë të serisë L shënohet me Lα dhe XL të tjera etiketohen në rendin e rritjes së energjisë siç tregohet në figurën në vazhdim.

Te rrezet rëntgen ekzistojnë dy tipe rrezatimesh: a) rrezatimi me spektër të vazhduar ose rrezatimi i bardhë dhe rrezatimi karakteristikë spektri i të cilit është vijor apo i ndërprerë.

7. Si fitohet vija spektrale Kα te rrezatimi me spektër karakteristik apo vijor?Gjatë kalimit të elektronit nga shtresa L (n=2) ku e ka zanafillën (ose fillimin) në shtresën K(n=1) ku formohet seria K.

8. Si fitohet vija spektrale Nα te rrezatimi me spektër karakteristik apo vijor?

9. Si fitohet vija spektrale Lα te rrezatimi me spektër karakteristik apo vijor?

10. Si fitohet vija spektrale Mβ te rrezatimi me spektër karakteristik apo vijor?

11. Si fitohet vija spektrale Kβ te rrezatimi me spektër karakteristik apo vijor?

12. Si krijohen rrezet rëntgen?13. Eksitimi i mjedisit aktiv kryhet me ndihmën e ____________________________________________

mes elektrodave K dhe A të vendosura brenda gypit.

14. Eksitimi i ______________ të heliumit,të cilat kalojnë në nivele më të _______________energjetike kryhet me elektrone të shpejta që fitohen në procesin e shkarkimit _________________ .

15. Gjatë kalimit të atomeve të eksituara të neonit në gjendje më të ____________ energjetike kryhet ____________________________ ,përkatësisht krijohet _____________________________ me gjatësi valore λ=632,8nm.

16. Aparatet ose pajisjet për përfitimin e dritës koherente me ndihmën e emisionit stimulues u quajtën LASER. Tregoni fjalët e gjuhës angleze përkatësisht fjalinë nga të cilat me shkronjat e para të tyre u formua emri i pajisjes në fjalë. Çfarë është kuptimi i fjalisë në gjuhën shqipe e përkthyer nga gjuha angleze.

17. Duke ditur që energjia e jonizimit të atomit të hidrogjenit është Ej=13,6 eV,përcaktoni potencialin e parë të ngacmimit të këtij atomi.

Zgjidhje-Në ngacmimin e parë atomi(elektroni) kalon nga niveli energjetik i parë në nivelin e dytë,pra energjia e këtij ngacmimi është: Eng =hυ =E2-E1

= Eng=10,2eV vërtetoje këtë rezultat dhe njësinë përkatëse.

Kësaj energjie i përgjigjet potenciali i parë i ngacmimit.

18. Duke ditur se potenciali i jonizimit të atomit të hidrogjenit është 13,6eV,përcaktoni gjatësinë valës λ1

dhe λ∞ të serisë së Lajmanit dhe të serisë së Balmerit. λ1L=? λ∞L=? λ1B=? λ∞B=?

Zgjidhje- a)

b)

Ngjashëm zgjidhen edhe dy pjesët e tjera...

19. Vizatoni nivelet energjetike të atomit të hidrogjenit dhe tregoni krijimin e pesë serive spektrale gjatë kalimit të elektronit në nivele më të ulëta.

20. Me sa herë ndryshon rrezja e orbitës dhe energjia e atomit të hidrogjenit gjatë kalimit nga gjendja me numër n=5 në gjendjen me numër n=1.

21. Analiza spektrale e atomit të hidrogjenit tregon praninë e rrezatimeve me gjatësi valore:

Hα=656.28 nm , Hβ=486.13 nm , Hγ=434.0 nm . Cilave kalime u përgjigjen këto rrezatime?

22. Çfarë është gjatësia valore λ,frekuenca υ, dhe energjia E e dritës lumineshente krahasuar me dritën që e shkakton lumineshencën?

23. Në ç’pjesë të spektrit bie vija e parë dhe e fundit e serisë së Balmerit?Në pjesën dukshme të spektrit kemi 4 vija. Vija e parë e kuqe (n=3), vija e dytë e gjelbër (n=4),vija e tretë blu(n=5),vija e katërt vjollcë (n=6). Të gjitha vijat e tjera shtrihen në zonën e spektrit ultravjollcë.

24. Në ç’pjesë të spektrit bie vija e dytë dhe tretë e serisë së Balmerit?

25. Kush do të ketë më të madhe gjatësinë e valës së de Brolit për të njëjtën shpejtësi: protoni apo elektroni ? λ(de Brolit)=?

26. Në ç’gjendje do të ndodhet elektroni në një orbitë kur në të nuk vendosën një numër i plotë gjatësi valësh të de Brolit?

27. Ku do të jetë më e madhe gjatësia e valës së de Brolit për elektronin e hidrogjenit: në orbitën e parë të lejuar apo në të dytën?

28. Ku do të jetë më e madhe gjatësia e valës së de Brolit për elektronin e hidrogjenit: në orbitën e nëntë të lejuar apo në të katërt?

29. A zotërojnë veti valore grimcat neutrale?

30. Përshkruani me fjalë dhe me vizatim absorbimin,emetimin spontan dhe të stimuluar të fotonit.

31. Shkruani simbolin e bërthamës së aluminit që përmban 14 neutrone. Përgjigje:

32. Triciumi është,në një farë mënyre’’hidrogjeni i rënd’’. Bërthama e tij mund të shkruhet .Gjeni numrin e protoneve dhe neutroneve në një bërthamë triviumi.

33. Sa protone,neutrone,dhe elektrone përmban një atom neutral karboni 14( simboli i bërthamës së tij )?

34. Gjeni numrin e neutroneve që ndodhën në bërthamat e poshtëshënuara: ; ;

;

35. Përcaktoni Z,N dhe A për bërthamat e poshtëshënuara. ; ; ;

Rrezja e një bërthame mund të llogaritet me formulën:

Eksperimentet tregojnë më së shpeshti vlerën . P.sh. për rreze të bërthamës së merkurit

me masë atomike A=200 fitojmë ·10-15m. Gjatësia 10-15m quhet femtometër(fm),por shpesh fizikanët e quajnë fermi për nder të fizikanit italiano –amerikan,Enriko Fermit.

36. Të gjendet rrezja e bërthamës Zgjidhje - ·10-15m.

37. Të gjendet dendësia e bërthamës së toriumit Gjejmë rrezen e bërthamës së toriumit:

Zgjidhje - ·10-15m.

Gjejmë vëllimin e bërthamës:

Gjejmë masën e toriumit të shprehur në kg.

Atëherë dendësia është:

38. Një elektron dhe një proton kanë masa të ndryshme. A ka mundësi që ata të kenë të njëjtën gjatësi vale të de Brolit? Jepni argumentet tuaja.

39. Për izotopin e plumbit tregoni sa është ngarkesa elektrike e kësaj bërthame dhe përcaktoni numrin e nukleoneve dhe të neutroneve të saj.Zgjidhje – Ngarkesa e bërthamës së atomit llogaritet me formulën:

a) b) Numri i nukleoneve është 208.c) Numri i neutroneve është 126.

Numri i nukleoneve fitohet nga shuma e protoneve dhe neutroneve në bërthamë,pra ky numër quhet numri i masës së bërthamës së një elementi prandaj e shënojmë me A=Z+N

40. Protoni dhe neutroni : A. kanë të njëjtën ngarkesë dhe afërsisht të njëjtën masë;B. kanë të njëjtën ngarkesë por masa shumë të ndryshme;C. kanë ngarkesa të ndryshme dhe afërsisht të njëjtën masë,D. kanë ngarkesa të ndryshme dhe masa shumë të ndryshme.

41. Numri i masës tregon : A. shumën e numrit të protoneve me atë të elektroneve në bërthamë;B. diferencën midis numrit të elektroneve dhe numrit të neutroneve në bërthamë;C. shumën e numrit të protoneve me atë të neutroneve në bërthamë;D. masën e atomit në sistemin periodikë të elementeve.

42. Forca bërthamore midis dy protoneve apo dy neutroneve të së njëjtës bërthamë:A. është tërheqëse;B. është shtytëse;

C. ka një rreze veprimi të rendit të madhësisë së rrezes atomike ;D. me rritjen e largësisë midis nukleoneve,në fillim është shtytëse,pastaj është tërheqëse.

43. Bërthamat e njihen edhe si :A. grimca beta;C. grimca alfa;C. rreze X;D. rreze gama.

44. Çfarë shprehin numrat A dhe Z në lidhje me përbërjen e bërthamës?

45. Protonet e bërthamës së heliumit ndodhën në largësinë r=10-15m midis tyre.

a)Llogaritni madhësinë e forcës së Kulonit me të cilën shtyhen. ?

b) Përcaktoni nxitimin që mund t’i jap secilës prej këtyre nga kjo forcë.

Uroj që testi i radhës të jetë i suksesshëm për ju!