Planetoidy

Marcin Celiński

Plan prezentacji

1. Informacje ogólne

2. Położenie planetoid

3. Powstanie planetoid

4. Liczba planetoid

5. Wygląd

6. Budowa i jasność planetoid

7. Wybrane planetoidy• Ceres

• Eros

• Ida i daktyl

• Gaspra

Informacje ogólne

Planetoida jest to ciało niebieskie o małych rozmiarach (od kilku metrów do ponad 1000 kilometrów) obiegające gwiazdę centralną (w Układzie Słonecznym - Słońce), posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową.

Planetoidy mają nieregularny kształt, będący wynikiem kolizji z innymi podobnymi obiektami.

Wśród ciał niebieskich planetoidy są obiektami bardzo drobnymi.

Położenie planetoid

W Układzie Słonecznym ponad 90% planetoid znajduje się w obrębie pasa planetoid. Krążą one wokół Słońca po orbitach, a czas jednego okrążenia wynosi od 3 do 6 lat.

Pozostałe planetoidy są poklasyfikowane w grupy, z których każda ma inną orbitę:• Trojańczycy to dwa zbiorowiska

planetoid, poruszających się po orbicie Jowisza

• Grupy Amora, Apolla i Ateńczyków utworzone są z planetoid poruszających się po orbitach bliższych Ziemi.

Jowisz

Pas planetoid

Mars

Powstanie planetoid

Planetoidy powstawały w początkowym okresie kształtowania się Układu Słonecznego Tak jak i same planety utworzyły się one z obłoku gazu – pierwotniej mgławicy, w której tak samo narodziło się Słońce

Są dwie hipotezy, co do powstania planetoid. • Pierwsza mówi, że w przeszłości istniała planeta, która w wyniku

uderzenia jakiegoś ciała rozpadła się na tysiące małych fragmentów.

• Druga mówi, że gdy tworzyły się planety to wszystkie w wyniku połączenia drobnych ciał. W miejscu pasa planetoid do połączenia takiego nie doszło, bo oddziaływały tu duże siły grawitacyjne.

Liczba planetoid

Ocenia się, że istnieje prawie miliard planetoid o rozmiarach powyżej jednego kilometra. Najmniejsze planetoidy są zaledwie drobinkami pyłu kosmicznego, nie większymi od łebka szpilki.

W pasie planetoid znanych jest około 40 tysięcy planetoid o średnicy większej niż 1 km (skatalogowano ok. 3 tysiące)

Łączna masa wszystkich planetoid stanowi przypuszczalnie nie więcej niż jedną tysięczną część masy Ziemi, czyli jedną dwudziestą część masy Księżyca.

Największe planetoidy

Numer Nazwa Promień (km) Masa (kg) Odkrywca Data

1 Ceres 466 8,70 x 1020 Piazzi 1801

4 Vesta 265 3,00 x 1020 Olbers 1807

2 Pallas 261 3,18 x 1020 Olbers 1802

10 Hygiea 215 9,30 x 1019 De Gasparis 1849

511 Davida 168 ? Dugan 1903

52 Europa 156 ? Goldschmidt 1858

15 Eunomia 136 8,30 x 1018 De Gasparis 1851

3 Juno 123 ? Harding 1804

911 Agamemnon 88 ? Reinmuth 1919

2060 Chiron 85 ? Kowal 1977

243 Ida 35 4 × 1016 ? 1880

433 Eros 33 7.2×1015   Witt 1898

951 Gaspra 8 1×1016 Neujmin 1916

Wygląd planetoid

Rozmiary planetoid są różne, od 1 kilometra aż do 1070 kilometrów w przypadku Ceres.

Średnica większości planetoid nie przekracza 250 kilometrów.

Kształty planetoid są zależne od relacji pomiędzy siłami grawitacji siłami zapewniających spójność skał.

Planetoidy o średnicy ponad 300 km są sferyczne (kształt kuli lub elipsoidy obrotowej); mniejsze mają kształt nieregularny (często nadawany w trakcie zderzenia między planetoidami).

Budowa i jasność planetoid

Budowa, wielkość i pozycja względem układu Ziemia-Słońce sprawia, zę planetoidy mają różną jasność. Wyróżnia się planetoidy jasne, oraz takie, które należą do najciemniejszych obiektów w Układzie Słonecznym.

Większość planetoid można przypisać do jednej z trzech głównych klas: • Klasy C grupującej planetoidy ciemne zbudowane z minerałów o dużej

zawartości wody i węgla. Do klasy należy 60% wszystkich planetoid. Występują one na ogół na obrzeżu pasa planetoid.

• Klasy S gromadzącej planetoidy składające się przeważnie z ciał krzemianowych z domieszką żelazo-niklową (30% planetoid)

• Klasy M , do której należą planetoidy zbudowane w całości z metalu - głownie żelaza i niklu (10% planetoid).

Przegląd wybranych planetoid

• Ceres• Eros• Ida i Daktyl• Gaspra

Ceres

Planetoida Ceres jest największą planetoidą w naszym układzie. Ceres została odkryta 1 stycznia 1801 przez Włocha Giuseppe Piazziego. Ceres nie posiada żadnych naturalnych satelitów.

promień 466 km

masa 8,7 × 1020 kg

okres obrotu wokół własnej osi

9 h 4 min 30 s

średnia gęstość 2,08 g/cm3

Budowa planetoidy (Ceres)

Skalne jądro

LódSkorupa zewnętrzna

Eros

Eros jest planetoidą obiegającą Słońce. Podczas obiegu zbliża się do Ziemi

Jest najlepiej sfotografowaną planetoidą. Część zdjęć zrobiona została nawet z kilkudziesięciu metrów.

długość 33 km

masa 7.2×1015 kg

okres obrotu wokół własnej osi

5 h 16 min

średnia gęstość 2.4 g/cm3

Ida i Daktyl

Ida jest pierwszą odkrytą planetoidą posiadającą swojego naturalnego satelitę. Ida jest bardzo starą planetoidą. Świadczy o tym duża liczba kraterów, które tworzyły się przez około bilion lat..

długość 35 km

masa 4 × 1016 kg

okres obrotu wokół własnej osi

4,634 h

średnia gęstość 2,5 g/cm3

Daktyl jest pierwszym odkrytym i sfotografowanym satelitą planetoidy. Mały księżyc ma rozmiary 1.2 x 1.4 x 1.6 km.

GaspraGaspra została odkryta przez G. N. Neujmina 30 lipca 1916.

Najdokładniejsze zdjęcia zrobiła jej sonda Galileo.

długość 8 km

masa 1×1016 kg

okres obrotu wokół własnej osi

7 h 5 m 30 s

średnia gęstość 2.7 g/cm3

Podsumowanie

Planetoidy są bardzo ciekawymi obiektami w Układzie Słonecznym

Obecnie każdego roku odkrywa się kilkadziesiąt nowych planetoid.

Wszystkie planetoidy są jednak tak małe, że ich łączna masa nie przekracza dwukrotnej masy Ceres.

Bibliografia

• www.wikipedia.pl• www.sciaga.pl• www.wiw.pl• www.seds.org