1

Political Science Program

Kolehiyo ng Agham at Sining

Unibersidad ng Pilipinas, Maynila

Padre Faura St., Ermita Manila

BOSES NG PULPITO

(Isang Pagsusuri sa Impluwensiya ng Simbahan sa Pagsasagawa ng Desisyon ng

Lokal na Pamahalaan Ukol sa Usapin ng Pagmimina sa Bayan)

Grace Charm D. Carretero

BA Political Science

2008-34359

Professor Fatima Alvarez-Castillo

S.Y. 2011-2012

2

PASASALAMAT

Lubos akong nagpapasalamat sa mga taong nagbigay ng kanilang suporta sa

akin sa pagbuo ko ng pagaaral na ito.Kung hindi sa kanila, ang pananaliksik ko ay hindi

magkakaroon ng mabuting kinalabasan.

Sa aking tagapayo, na si Propesor Fatima Alvarez-Castillo na gumabay at

nagmungkahi sa akin upang maisaayos ko at malinang ang pananaliksik na ito;

Sa mga pari ng Diyoseses ng Sorsogon, Msgr. Aruro Bastes, Fr. Bong Imperial at

Fr. Alex Jerus, na buong puso akong tinulungan na makapaglingap ng mga kailangang

data;

Sa mga kagawad ng Pamahalaang Bayan ng Matnog, Sorsogon, sa kanilang

pagbigay ng mga impormasyon na nakatulong sa pananaliksik na ito;

Sa aking mga kaibigan na sina Eks, Gabs, Aleta, Rio, Charisma, Care, Mommy

A., Yam at Arbin na nagbibigay ng positibong pagpuna sa pag-aaral na ito at sa

kanilang paghikayat na mapabuti ang pag-aaral na ito;

Sa aking mga mahal na magulang, Daddy at Mommy, sa kanilang moral at

pinansiyal na suporta;

Sa aking mga nakatatandang kapatid, Kuya Chum at Kuya Choi na nagbigay ng

ilang ideya na nakatulong sa pag-aaral na ito.

Higit sa lahat sa Poong Maykapal sa pagbigay Niya ng liwanag at gabay upang

mabuo, maisaayos at maging makabuluhan ang pag-aaral na ito.

3

ABSTRACT

Ang pag-aaral na ito ay gagamit ng Systems Theory ni David Easton upang

suriin ang interaksyon ng Simbahang Katoliko at ng Estado. Gamit ang lenteng ito,

aaralin ang mga pamamaraan ng Simbahang Katoliko upang maimpluwensyahan ang

proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan hinggil sa isyu ng pagmimina sa

Balocawe, Matnog, Sorsogon. Sinasabi lang ng Systems Theory na ang isang pulitikal

na sistema ay binubuo ng isang siklikal na proseso. Ang prosesong ito ay may iba’t

ibang yugto na kung saan ang kasalukuyang pulitikal na kondisyon na binubuo ng mga

batas at mga polisiya ay siyang produkto ng mga interaksyon sa sistemang pulitikal.

Ang interaksyong ito ay nasa porma ng negosasyon sa loob at labas ng pulitikal na

sistema. Ang mga desisyong nabuo matapos ang mga negosasyon ay muling

magbubunga ng mga panibagong kondisyon na kung saan maaring may mga aktor na

muling susuporta sa mga panibagong kondisyong ito bilang mga bagong adhikain,

adbokasiya o saloobin na siyang muling ipoproseso sa pulitikal na sistema. Nakasaad

din sa teyoryang ito na ang mga yugto ay mayroong tiyak na hangganan subalit ang

buong sistemang ito ay binubuo ng mga dinamikong proseso ng pagdedesisyon.

PANIMULA

“Kailangan nating labanan ang anumang nakakasama sa ating lipunan…ang

mga sakim na nagpapalakad ng ating pamahalaan, ang mga lobong nagkukunwaring

mga maaamong tupa ng lipunan!”

Ito ay isa lamang sa mga linyang karaniwan naririnig sa mga simbahang

Katoliko, sa mga pari na nasa pulpito at nagpapahayag ng salita ng Diyos. Ang

karaniwang eksenang ito na madalas na nakikita sa tuwing nagsisimba ang isang

katoliko ay nagpapahiwatig ng ilang isyu na sangkot ang simbahan .Ginagamit nga ba

ng simbahan ang pulpito sa usaping pulitikal, partikular na sa pagimpluwensiya sa

paggawa ng desisyon ng pamahalaan?

Ano nga ba ang pulpito? Ayon sa Webster dictionary,”A pulpit is a stage in a

church where a clergyman stands while preaching”. (Ang pulpito ay isang entablado sa

loob ng simbahan kung saan nakatayo ang pastor o pari habang siya ay nagbibigay ng

4

sermon “)Ito ay tumutukoy sa literal na lugar sa loob ng simbahan kung saan

nagsasalita ang pari.Ang kahulugang ito ay sa pisikal na bagay lamang tumutukoy .

Para naman sa mga Kristiyano, ito ay simbolo ng lugar kung saan pinapakain ng

pastol ang kanyang mga tupa ng ispiritwal na pagkain- ang salita ng Diyos.Kaya’t itoy

kumakatawan ng pamumunong ispiritwal at gabay na ispiritwal(Answer.com)para sa

mga parisyonero o mga mamamayan. Sinasabing ang mga pari na siyang gumagamit

ng pulpito ay kailangan nakatuon lamang sa mga nabanggit na gawain- ang maging

gabay at ispiritwal na pinuno ng simbahan na magdadala at aakay sa mga tao patungo

sa Diyos. Ito ay nagpapahiwatig na ang simbahan ay may sarili at namumukod na papel

na ginagampanan sa lipunan. Nagpapakita din na magkahiwalay ang simbahan at

estado o gobyerno sa aspetong ito dahil ang huli ay mayroon ding partikular na gawain

para sa lipunan. Ngunit sa kasalukuyan, hindi maitatago na ang simbahan ay hindi

lamang nakatuon sa paglilingkod sa bayan hinggil sa aspetong ispiritwal kundi maging

sa mga usaping panlipunan. Ang senaryong ito ay buhay maging sa ibang panig ng

mundo.

Nailathala ng website na Freedom House (www.freedom) na sa Cuba, aktibo ang

simbahan sa pagbuo ng isang civil society .Ang impluwensiya ng simbahan ay lalong

lumalakas sa pagdaan ng panahon at ito ay naiibang sitwasyon na ang simbahan ay

may ginagawa na sa mga bagay na tradisyunal nang para lamang sa estado.

Sa Amerika, matatag ang paninindigan ng simbahan laban sa panuntunan ng

United States Department of Health and Human Services na simula sa taong 2013,

ang lahat ng mga ahensiya na nagbibigay ng serbisyong pangkalusugan,maging ang

mga pinapatakbo ng mga relihiyosong organisasyon , ang mga ospital at mga

ahensiyang hawak ng simbahang Katoliko, ay kailangang magbigay ng health plans sa

kanilang mga empleyado. Kasama dito ang preventive productive health services.Sa St.

Francis Xavier Cathedral sa Green Bay, ipinahayag ni Bishop David Ricken sa mga tao

ang saloobin ng simbahan sa usaping ito. Ipinakita ng pagsangayon ng mga tao sa

sinabi ng Obispo sa pagbigay sa kanya ng standing ovation at ang pagdeklara na sila

ay may 70 milyon na botante sa susunod na eleksiyon at ipapahayag nila ang

kapangyarihang ito sa susunod na eleksiyon sa taong 2013.

5

Sa Pilipinas,kahit na itinatalaga ng Saligang Batas sa Artikulo 2, seksyon 6 na

nagsasaad na hindi dapat labagin ang pagkakahiwalay ng simbahan at estado, lantaran

pa rin ang pakikialam ng simbahan sa mga desisyon ng pamahalaan lalo na sa mga

usaping panlipunan at pulitiko.

Halimbawa, sa kasalukuyan,malawakan ang kampanya ng simbahan sa pagtutol

sa RH Bill at sa pagmimina.Sa pulpito ng Quiapo church,sa misa ng pasasalamat ni

Cong. Manny Pacquiao, hayagang inilahad ni Msgr. Clem Ignacio ang mga pananaw

ng simbahan sa RH bill.Sa homilia niya , tahasan niyang tinuligsa ang panukalang ito at

pinaalalahanan si Congressman Pacquiao na kailangang pagisipan ng mga kongresista

ang mga panukalang ginawa nila bago ipasa ang mga ito sa Kongreso.

Si Fr. Alex Jerus ng Coalition Against Mining in the Province of Sorsogon at kura

paroko ng Matnog ay hinikayat ang mga Sorsoguenos na magbantay sa kalikasan

dahil bilang tao sila ay tagapag-alaga ng kapaligiran. Maging si bishop Arturo Bastes ng

diocese ng Sorsogon ay hinamon ang mga opisyal ng pamahalaan na pro- mining na

tumira sa mga lugar na minimina kung saan ang mga apektadong mamamayan ay

nakatira. Sa mga homilia ni Bastes tahasan niyang sisabi na ang nakikinabang sa

minahan ay ang mga matataas na mga opisyal ng Sorsogon habang ang mga

mahihirap ay walang pagpipilian kundi ang magtiis sa epekto ng maling pagmimina.

Marami pang mga usapin na binibigyang pansin ng simbahan at ipinapaalam

ang kanilang pananaw sa pamamagitan ng mga homilia sa loob ng misa.Kadalasan sa

presencia ng mga kagawad ng pamahalaan.Kung ano man ang epekto nito sa mga

mamamayan ay nakikita sa kanilang pagsisimpatiya. At kung ginagamit nga ng mga

pari ang pulpito sa adhikaing ito ano naman kaya ang impluwensiya nito sa

pagsdedesisyon ng mga maykapangyarihan sa pamahalaan?

Sa pag-aaral na ito, inilalahad ng mananaliksik ang naging resulta sa pagsusuri

sa paggamit ng Simbahan ng Pulpito nito upang maimpluwensyahan ng proseso ng

pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan higgil sa usapin ng pagmimina. Bilang case

study, sinuri ng mananaliksik ang operasyon ng pagmimina sa Balocawe, matnog

Sorsogon at kung paano nakilahok ang Simbahan sa mga aksyon ukol sa pagpapatigil

6

nito. Nagsagawa rin ng mga panayam ang mananaliksik sa mga miyembro ng

Simbahan at mga lokal na opisyal ng Bayan ng Matnog. Nagbigay din ang mananaliksik

ng Free, Prior and Inoformed Consent Form (FPIC) at tiniyak ang konpidensyalidad ng

interbyu.

ANG PROSESO NG PAG-IIMPLUWENSYA NG SIMBAHANG KATOLIKO SA

PAGDEDESISYON NG LOKAL NA PAMAHALAAN HINGGIL SA PAGMIMINA

Madalas na kinikwestyon ang ligalidad ng pakikilahok ng Simbahan sa mga

lehislatibong gawain ng pamahalaan. Nakatala nga sa 1987 Saligang Batas ng

Pilipinas ang tinatawag na Non-Establishment Clause patungkol sa limitasyon ng

ugnayan ng dalawang institusyon. Ayon dito: “A state cannot set up a church; nor pass

laws which aid one religion, aid all religion, or prefer one religion over another nor force

nor influence a person to go to or remain away from church against his will or force him

to profess a belief or disbelief in any religion; that the state cannot punish a person for

entertaining or professing religious beliefs or disbeliefs, for church attendance or non-

attendance; that no tax in any amount, large or small, can be levied to support any

religious activity or institution whatever they may be called or whatever form they may

adopt to teach or participate in the affairs of any religious organization or group and

vice-versa.” (Tirona, 2002). Samakatuwid, inilalahad nito na kinakailangang maging

niyutral ng estado, iyong walang kinikilingan.

Mayroong tatlong basehan ng pagtatakda ng relasyon na mga nasabing

institusyon ayon kay William Tribe. Una, upang protektahan ang Simbahan laban sa

Estado (Pamahalaan). Ikalawa, upang pangalagaan ang kapakanan ng Estado laban sa

Simbahan. At pang-huli, upang hayaan ang dalawang institusyon na makapagpasya ng

relasyong nais nila. (Cinco, 2006). Sinuportahan naman ito ni Paul Weber sa kanyang

konsepto na “separatism” kung saan may iprinisenta siyang dalawang kondisyon: “non-

involvement” at “non-entanglement.” Ang “non-involvement” ayon kay Weber ay ang

nagdidikta ng hindi pakikialam ng dalawang institusyon sa gawain ng bawat isa. Ang

“non-entanglement” naman ay nagsasabing pwedeng magkaroon ng ugnayan ang

dalawa ngunit hindi sila tuluyang magkakabit, at maaari pa ring magasagawa ng kanya-

7

kanyang mga tungkulin. Subalit biniyang diin nya ang pantay na paghihiwalay o “equal

separation” ng Simbahan at ng Pamahalaan.

Tinalakay nga sa konsepto ng “pressure politics” ang dinamikong interaksyon ng

pampulitikal at ekonomikong ineteres ng Simbahan sa pakikilahok nito sa proseso ng

pagdedesisyon. Dito rin kinikilala ang Simbahan bilang isang institusyon na may

panlipunan at moral na tungkulin.

Sa usapin ng pagmimina, matinding kalaban ng pamahalaan ang Simbahang

Katoliko. Ayon nga kay Fr. Michael Imperial ng Committee on Environmental Concerns

ng Diocese of Sorsogon, tutol ang Simbahan sa ganitong aktibidad sapagkat malaki

ang naidudulot nitong pinsala sa kalikasan na nagdudulot na rin ng panganib sa mga

residenteng sakop ng isinasagawang pagmimina. Nakikilahok ang Simbahan sa mga

kilos laban dito sapagkat naaapektohan ng gawaing ito ang dignidad ng mga

mamamayan sa tuwing nakokompromiso ang kabuhayan at ang kalusugan ng mga ito.

Dito nakakabit ang tungkulin ng Simbahan na hindi lamang nakatuon sa moral na

aspeto kung hindi ay pati na rin sa pangangalaga ng kalikasan na tinatawag ngang

“environmental duty”. Hindi tumututol ang Simbahan sa pagmimina mismo sapagkat

naniniwala sila na isa itong esensyal na aspetong pang-ekonomiya. Sa halip,

kinokondena nila ang “proseso” ng pagmimina sa kadahilanang ito ay hindi sustenable,

malakihan, open-pit at export-oriented. Ang nais ng simbahan ay sustenable at papabor

sa interes ng mamamayan.

Negosasyon ng Simbahan at ng Lokal na Pamahalaan

Sa lente ng Systems Theory ni David Easton, lumalabas na ang kasalukuyang

sitwasyon ng pagmimina sa Matnog ay ang mga naging implikasyon ng pagkakabuo ng

Saligang Batas 1987. Dahil dito’y nabuo ang mga ordinansa, pulisiya, at ang mga

panukala sa pagmimina mula sa pinakamababang kapulungan o ang barangay,

munisipal at probinsyal na kawing ng pamahalaan, ukol sa pagmimina.

Sa pag-aaral na isinagawa ni Dalus (2008) ukol sa mga alituntuning nararapat

sundin ng lokal na pamahalaan sa proseso ng pagdedesisyon nitong pahintulutan ang

pagsasagawa ng pagmimina sa bayan, naglahad siya ng mga polisiyang kaakibat ng

8

mga alituntuning ito. Kasama sa mga ito ang Republic Act No. 7160 o mas kilala sa

tawag na Local Government Code na nagbibigay halaga sa pagiging responsible ng

lokal na pamahalaan upang makamit ang buong pag-unlad at pangangalaga sa

awtonomiya ng komunidad at sa gayo’y maging epektibong kaakibat ng pambansang

pamahalaan sa pag-abot ng pambansang kaunlaran. Nakasaad sa Proclamation No.

2146 ng Local Government Code na siguruhing hindi maaapektuhan ang

pangkalikasang kalagayan ng komunidad sa pagsasagawa ng mga proyekto. Sinabi rin

ni Dalus na dapat may kaalaman ang LGUs sa maaring maging resulta ng pagmimina

upang masiguro na magdudulot lamang ito ng pang-ekonomiyang pag-unlad. Sa

aspetong ito ay kailangang maging handa ang LGUs na magmungkahi sa kumpanya ng

pagmimina ukol sa seguridad ng pamayanan. At kinakailangan din na ang panlipunang

pag-unlad na ito ay akma sa kultural at pangkapaligirang konsiderasyon. Nararapat din

na tiyakin ng LGUs na ang buwis na nakukuha sa pagmimina ay gagamitin sa

pagpapaunlad ng komunidad at hindi sa bulsa ng mga lokal na opisyal.

Sinasabi naman sa ASGM Strategic Planning Project Conclusion Workshop

(2011) ang “standard operating procedures” na nararapat sundin ng LGU sa

pagpapahintulot ng pagmimina na nakasaad sa RA 7076 o ang Philippine Small Scale

Mining Act of 1995. Ayon dito,

kailangang pag-usapan ng mga

kinatawan ng lahat ng panig;

Governor/City Mayor o kinatawan,

kinatawan ng small scale mining,

kinatawan ng big scale mining, at

kinatawan ng non-government

organization na manggagaling sa

environmental group bilang

“checks and balance”. Sa usaping

ito kailangang ihain ang mga

patakaran ng pamahalaan ukol sa

pagsasagawa ng pagmimina at

9

ayusin ang anumang di pagkakasundo sa pagitan ng mga partido. At higit sa lahat,

kailangang magkaroon ng pampublikong konsultasyon.

Ang mga batas na ito sa kabuuan ay nagbukas ng pagkakataon upang

magsagawa ng operasyon ang mga kumpanya sa pagmimina. Subalit hindi ito ligtas sa

mga pagtuligsa ng publiko.

Ang isinagawang operasyon ng pagmimina ng Antones Corporation, isang

dayuhang kumpanya, sa bayan ng Balocawe ay masasabing 1) hindi sustenable, 2)

malakihan at 3) open-pit. Kahit naipasara na ito ay mayroon pa raw nagbabadyang

panganib sapagkat nakatambak lamang ang mga kagamitan lalo na ang mga ores na

ginamit ng kompanya. Kaya, ayon sa Simbahang Katoliko, nilabag ng nasabing

kompanya ang mga panuntunang nakasaad sa batas.

Sa kabilang banda, ang pag-andar ng operasyon sa nasabing bayan ay nagdulot

din ng maayos na epektong pang-ekonomiya. Nariyan ang benepisyo ng buwis kung

saan 40% ang napakinabangan ng Barangay at 30% naman ay napunta sa lokal na

pamahalaan. Dahil dito, tumaas ang rebenyu o kita ng lokal na pamahalaan. Isa sa

tatlong opisyal na nakapanayam ay pabor sa nasabing operasyon. Subalit dalawa sa

kanila, kaagapay ng Simbahang Katoliko at ng mga residente ay maigting na tumututol

kaugnay ng mga pinsalang pangkalikasang naidulot nito. Malaki ang naging epekto nito

sa tubig na inumin at patubig sa palay sa coastal areas. Maraming Barangay din ang

apektado tulad ng Manjumlad, Sulangan, Naburacan at ang Balocawe. Naapektohan

din ang forest o watershed ng Matnog na nagsisilbing pang-akit sa mga turista. Dagdag

pa dito, nadamay din ang mga produktong agrikultural tulad ng copra.

Subalit kung bibigyang atensyon ang proseso at ang mga batas na nararapat

sundin, nangangailangan ng masidhing pag-aaral ng Provincial Mining and Regulatory

Board ang magaganap na operasyon. Matapos masuri, iiindorso nito sa Pamahalaang

Panlalawigan. Matapos nito, mag-iisyu ng permit ang Gobernador na nagpapahintulot

ng pagmimina at iisyuhan naman ng business permit ng lokal na pamahalaan. Subalit

ang nasabing operasyon ay walang permit mula sa administrasyon kung kaya’t

10

nagpasa ng resolusyon ang Sangguniang Bayan upang ihinto ang operasyon at mapag-

usapan ng masinsinan ang mga aksyong isasagawa.

Kaakibat din nito ang posibleng panganib sa kalikasan at kalusugan ng mga

mamamayan. Ang isyu din ng “lagay” kung saan tumatanggap ng suhol ang mga

opisyales. Ito ang naghimok sa mga tao upang gumawa ng mga hakbang upang ito’y

ipatigil.

Kasama ng mga panlipunang sibil, “concerned citizens”, estudyante, guro,

magsasaka ang Simbahang Katoliko na siyang namuno sa paglunsad ng kabi-

kabilaang protesta upang tuluyang mapatigil ang pagmimina. Dahil sa ALMMA o

Alyansa Laban sa Mina sa Matnog na binuo ng parokya ng Matnog, naidaos ang Public

Hearing upang mapag-usapan kasama ng mga residente ang gagawing desisyon. Sa

bandang huli, nagpasya ang lokal na pamahalaan na huwag nang mag-isyu ng permit.

Dahil ang Simbahan, bilang isang malawak at maimpluwensiyang institusyon sa

pangkalahatan na sumasang-ayon sa tindig ng mga tao, ay naging dahilan upang mas

mapag-ibayo pa ang boses ng mga taga-Matnog.

Pumapaloob sa sistemang pulitikal ang mga naisagawang direktang proseso at

indirektang transaksyon. Nagkaroon ng dalawang opsyon ang Simabahang Katoliko sa

pakikilahok sa proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan ukol sa usapin ng

pagmimina: hakbang kapag walang pampublikong

konsultasyon at hakbang noong nagkaroon na ng

negosasyon.

Noong wala pang naisasagawang

pampublikong konsultasyon, marami ang tinahak na

hakbang ng Simbahan. Una dito ay ang IEC o

Information Education Campaign o ang pagtuturo sa

tao na maging kritikal at magkaroon ng “informed

decisions” sa pamamagitan ng Homily at Church-

based organizations. Pangalawa ay ang Open

Participation kung saan nagsasagawa ito ng mga kilos protesta upang ipopularisa ang

11

isyu at gayun din ay himukin ang lokal na pamahalaan na bumalikwas sa desisyong

patuloy na pahintulutan ang pagmimina. Kasama din sa mga prosesong ito ay ang

pagla-lobby kung saan pumapasok mismo sa lehislatibong proseso ang Simbahan.

Naglatag din ng mga pastoral letters, signature campaigns at position papers hindi

lamang ang parokya ng Matnog o ang Diocese ng Sorsogon kung hindi pati na rin ang

Catholic Bishops Conference of the Philippines sa kabuuan. Nagsalita sa midya si

Bishop Arturo Bastes upang ipahayag ang pagtutol ng Diocese ng Sorsogon sa

ginawang pagmimina sa Balocawe. Naglabas din siya ng pastoral letters, sumulat sa

pambansang pamahalaan, at nakipag-usap sa direktor ng DENR.

Sa kabilang banda, nagkaroon ng pampublikong konsultasyon matapos ang

ilang mga kilos protesta. Sinundan ito ng mga pampublikong debate, asembleya,

diyalogo, konsultasyon at pagdalo sa mga sesyon ng Sangguniang Bayan upang lutasin

ang isyu.

Ang pinakamahalagang bahagi ng negosasyon ay ang pagkakaroon ng

regulasyon upang imbestigahan ang nasabing operasyon. Inilatag ng Kinatawan ng

Pangalawang Distrito ng Matnog na si Deogracias Ramos, Jr. ang HR 00601 o “A

Resolution To Conduct An Investigation, In Aid Of Legislation, On The Alleged

Irregularities In The Small Scale Mining Operations In Brgy. Balocawe, Matnog,

Sorsogon”. Kasabay nito ay ang isa pang regulasyon na nagdedeklara na wala nang

kumpanya ng pagmimina ang magsasagawa ng anumang operasyon sa bayan ng

Sorsogon o ang HB05114 “Act Declaring The Second District Of Sorsogon A Mining

Free Zone And Providing Penalties For Violations Thereof”.

Impluwensya ng Pulpito

Sa pagpapahayag ng Simbahan ng mga hinaing nito laban sa pagmimina,

minobilisa nito ang kanyang mga rekurso o pinagkukunan ng impluwensya upang mas

lumakas ang boses nito.

Ang pagkilos ng Simbahan sa ngalan ng ispiritwal na misyon nito ay

nangangailangan ng mapagkukunan ng kolektibong pwersa. Napatitingkad ang

impluwensya nito base sa paghimok ng mga taong magiging kaisa nito sa kaniyang

12

mga adbokasiya. Dito papasok ang iba’t ibang mekanismong nakapaloob sa teyorya ng

“resource mobilization” kung saan instrumento sa tagumpay ng Simbahan ang mga

“networks”, grupo ng tao, at mga dotrinang pinanghahawakan nito. Isinasagawa ang

pagmomobilisa ng mga ito sa ilalim ng “prophetic mission” o ispiritwal na misyon ng

Simbahan. Ang dulog na ito ay may kinalaman pa rin sa Simbahan bilang istrukturang

may panrelihiyong impluwensiya o pulpito. (Figa, et.al, 1998)

Ikinategorisa nina McCarthy at Zald sa kanilang Teoryang Resource Mobilization

ang mga uri ng “resource” o mapagkukunan o rekurso. Una, ay ang materyal na

pagkukunan. Kasama sa materyal na pagkukunan na ito ang mga imprastraktura,

pinansya at iba pang mga kasangkapan. Sa kaso ng Simbahan, ang istruktura nito ang

materyal na pagkukunan nito. Ang ikalawang uri ng pagkukunan ay di-materyal kabilang

na ang mga koalisyon, organisasyon, social networks, akses sa sentro ng

kapangyarihan, at ideoyolohikal na istratehiya. (McCarthy at Zald, 1977).

Mas nakasentro ang Simbahan sa di-materyal na resource o pagkukunan. Una

nga sa mga ito ay ang koalisyon at mga organisasyon. Sa Sorsogon, nagtayo ng iba’t

ibang organisasyon ang Simbahan upang ihinto ang nasabing pagmimina.

Kung susumahin, mayroong tatlong aspetong pinag-uugatan ng impluwensya ng

Simbahan: ideyolohikal, elektoral at pinansyal.

Ideyolohikal na Impluwensya: Pagbuo ng Koalisyon

Nagkaroon ng pinakamabigat na gampanin ang itinayo nitong ALMMA o Alyansa

Laban sa Mina sa Matnog. Dahil sa ALMMA naidaos ang Public Hearing upang mapag-

usapan kasama ng mga residente ang gagawing desisyon. Sa bandang huli, nagpasya

ang lokal na pamahalaan na huwag nang mag-isyu ng permit. Dito masiklab ang

kahalagahan ng konsepto ng “koalisyon” kung saan mayroong kongkretong instrumento

ng mobilisasyon ang Simbahan.

Kasama din sa usapin ng pagmomobilisa ng mga mapagkukunan ng pwersa sa

pag-iimpluwenysa sa proseso ng pagdedesisyon ay ang Social Networks at Akses sa

Kapangyarihan.

13

Sa Matnog, nagtayo ng Social Action Center ang Simbahang Katoliko na tutugon

sa dulog ng mga residente sa mga usaping panlipunan. Kaakibat nito ang mga komite

ng Simbahan lalung-lalo na ang Committee on Environmental Concerns na naglagak ng

iba’t ibang programa upang mapatigil ang operasyon ng pagmimina at ang midya

(radyo, diyaryo at telebisyon).

Mga programang

inilunsad ng

Committee on

Environmental

Concerns ng

Simbahan

Popularisasyon (Sa probinsyal na lebel)

- pastoral letters

-press conferences

- press statement

- pinaabot sa Supreme Court

IEC (Pambansang Lebel)

- CEAP (Catholic Educators’ Association of the Philippines)

Environmental Discussions (Lebel ng Komunidad)

- Homily

- Youth Camps

- School-based For a

- sit-down

-pickets

Aspetong Ligal

- Environmental Court (Legal remedy)

- TRO

Fig. 1. Mga Programa ng Committee on Environmental Concerns

Kaakibat nito ang ideyolohikal na istratehiya kung saan ginagamit ng Simbahan

ang “Direct and Consesual Approach” kung saan mayroong mga proseso na

kinakikitaan ng paggamit ng pulpito ng Simbahan. Kasama rin sa ideyolohikal na

impluwensya nito ay ang kultura sapagkat 80% ng populasyon ng Pilipinas ay Katoliko.

Pangalawa naman ay Edukasyon kung saan 90% ng mga pribadong paaralan sa bansa

ay kontrolado ng Simbahang Katoliko.

14

Elektoral na Impluwensya

Kaakibat ng pagiging istruktural ng Simbahan ang pagiging istrikto nito sa

pagtatakda ng mga doktrinang dapat sundin ng mga kasapi nito. Sa pag-aaral ni

January Circo na pinamagatang “A Study on the Influence of the Catholic Church in the

Legislative Process Concerning the Divorce Bills,” inilantad niya ang pagkakaroon ng

mahigpit na papapatupad ng Simbahan ng mga moral na prinsipyo nito sa mga

miyembrong bahagi din ng pulitikal na istruktura. Inilahad niya ang mga “taktika” ng

Simbahan upang magkaroon ito ng impluwenysa sa lehislatibong proseso o sa proseso

ng pagsasagawa ng desisyon ng pamahalaan. Tinawag niya itong “Moral Approach” ng

Simbahan na may direktang epekto sa pulitikal na katangian nito.

“Shock-and-awe” Policy

Gumagamit ng “shock-and-awe” na patakaran ang Simbahang Katoliko sa pag-

oorganisa ng mga miyembro nito. Ang mekansimong ito ay isinasagawa sa

pamamagitan ng hindi pagpapahintulot ng komunyon, kasal, kompirmasyon at iba pang

sakramento ng Simbahan sa mga pagkakataong lumabag sa doktrina o sa mga

prinsipyo ng Simbahan ang sino mang miyembro nito. Pinapanatili ng ganitong sistema

ang suporta ng mga miyembro sa mga utos at programa ng Simbahan. (Herrera, 2006).

Kung ilalagay ito sa konteksto ng pulitika, sinasabing mayroon itong dalawang

anyo: pansamantala (temporal) at ispiritwal. Ang temporal na aspeto ay tumutukoy sa

mga “political recalcitrants” o yaong mga politiko na “sutil” o hindi sumusunod sa mga

doktrina ng Simbahang Katoliko lalung-lalo na kung hindi ito nakikiayon sa tindig ng

Simbahan hinggil sa mga usaping kontrobersyal. Sa ganitong kaso, napipilitan silang

suportahan ang interes ng Simbahan upang anihin bilang kapalit, ang suporta nito sa

eleksyon. (Panganiban,1956).

Isang halimbawa ay ang pagkondena ng Simbahang Katoliko kay Dating Health

Secretary Juan Flavier dahil sa pagsusulong nito ng family planning program ng

pamahalaan. Binalaan ni Father Steve dela Torre si Flavier sa pamamagitan ng

pagpapaalala ng pagkatalo ng dati rin Health Secretary na si Alfredo Bengzon sa

halalan na sumuporta rin sa parehong programa. At noong 2001 naman kinondena ng

15

Simbahan ang nagging aksyon ni Rep. Bellaflor Angara-Castillo ng Probinsya ng Aurora

sa pagsuporta ng Divorce Bill at Women’s Reproductive Health Right. Pinaratangan ng

Simbahan Si Angara-Castillo bilang isang Kontra-Diyos at Kontra-Simbahang Katoliko.

(Tarnate, 2007).

CATHOLIC VOTE : “Basbas ng Simbahang Katoliko”

Ang “Catholic Vote” ay hindi tumutukoy sa boto ng Arsobispo, Obispo, o Pari,

bagkus, ito ay ang boto na ipinataw ng Simbahan kasama ang mga mamamayang

miyembro nito, sa isang kandidato. Ang ganitong mekanismo ang nagsisigurado ng

parehong suporta ng dalawang partido, na kapag nanalo ang pulitiko, mas magiging

mabilis ang pagtutulak ng interes ng Simbahan sa mga lehislatibo at administratibong

usapin bilang pagkilala ng pulitiko/mga pulitiko sa suportang ibinigay ng Pamahalaan.

(Parede, 1955).

Devout Catholics bilang Pulitikal na Makinarya

Ayon naman kay Fr. Imperial, malaki ang naging gampanin ng pagkakaroon ng

ma “Devout Catholics” ng Simbahan na miyembro o opisyal din ng lokal na

pamahalaan. Nakatulong ang mga ito sa aksyong isinagawa nila upang maipatigil ang

pagmimina. Ginawa ng Simbahan ang mga “devout catholics” na ito – ang ilan ay

konsehal- upang tiyaking may boses sila sa lokal na pamahalaan. Sinabi niyang, “Sa

panahon ng eleksyon, may susuportahan kaming kandidato na miyembro din ng

Simbahan (leigh minister), oobligahin namin siyang maging parte ng mga adbokasiya

niya ang tindig ng Simbahan. Yun yung trick, mayroon tayong political machinery - ito

bang kandidatong to pinondohan ba ng Simbahan. Sa ganitong paraan, kapag naipasa

ang isang legislation, pabor doon sa tindig ng Simbahan, good for us na meron tayong

mga tao doon mga taong naninindigan pa din sa interes ng Simbahan at ng

taumbayan.”

Samakatuwid, binigyang katotohanan ang mga mekanismong ito nina Johnston

at Figa sa pamamagitan ng paglalagom sa mga pagkukunan ng lehitimong estado ng

Simbahan sa mga aksyong isinasagawa nito gamit ang tinatawag ngang pulpito.

Kabilang sa mga binigyang diin nina Johnston at Figa ay ang 1) materyal na

16

pagkukunan bilang simbulo ng protektadong istruktura ng Simbahan, 2) akses sa

midya, 3) pagkakaroon ng mga organisasyon at koalisyon upang magkatalisa sa mga

kilos oposisyon nito, 4) epekto ng pagpapalawak at pagiging tulay ( (a) daluyan ng

diskusyon sa pagitan ng taumbayan at lokal na pamahalaan, (b) ideyolohikal at

simbolikong tulay nagdudugtong sa iba’t ibang interes sa lipunan) , 5) Church-based

Communities upang paunlarin ang kakayahan sa pamumuno ng mga mamamayan, at

6) Hirarkikal at Eklesyastikal na Istruktura. (Figa at Johnston, 1988). Malinaw na

nagkakaroon ng pagmomobilisa ng mga rekurso upang mas maging epektibo ang

Simbahan sa mga askyon nito.

Persuasion Theory: Pagpapadaloy ng Panrelihiyong Adyenda o “Pulpito” at Epektibidad

ng Simbahang Katoliko

“Wala namang taong walang pansariling agenda o paniniwala. Ang mahalaga

may pinagbabasehan ka sa argumento mo. Gamit ang Religious Propaganda o lente,

nagiging makatwiran ang pagkilos

namin,” (Jerus, 2012).

Sa paggamit ng Simbahan

ng ideyolohikal na makinarya nito o

ideyolohing panrelihiyon na

tinatawag, nagkakaroon ng

makatwirang pagkilos at pag-

iimpluwensya an Simbahan. Sa

Elaboration Likelihood Model,

binanggit nina Petty at Cacioppo

kung saan gumagamit ang Simbahan ng mga “mensahe ng paghimok” o persuasive

messages upang maipadaloy nito ang interes ng Simbahan sa mga taong nasasakupan

nito o mga benepisyaryo ng pagkilos nito. Dagdag pa dito, kinikilatis daw muna ng

Simbahan ang mga daan o rutang dadaluyan ng mensahe nito upang maging mas

malinaw sa mga makatatanggap ng nasabing mensahe ang nais ipahayag ng

Simbahan. Tinawag ito nina Petty at Cacioppo na “central route to persuasion.” (Petty at

Cacioppo, 1986).

17

Sa sinasabing sentral na daan ng paghihimok, gumagamit ang Simbahan ng

mataas na antas n pagkilatis sa mga nais nitong paabutan ng mensahe. Kinakailangang

mataas ang motibasyon ng tatanggap ng mensahe at dapat ding taglay nito ang

kakayahan tingnan ang sitwasyon ng may bukas na isip. Isang halimbawa dito ay ang

paglalatag ng Simbahan ng mga information-education campaigns upang mas malinaw

na mailahad sa publiko ang kahalagahan ng isyu.

Ang paglalatag ng mensahe ay mayroon ding tatlong kategorisasyon: 1) malakas

na argumento, 2) niyutral na argumento at 3) mahinang argumento. Sa

pakikipagpanayam sa mga eksperto, lumalabas na nasa unang kategorya o malakas na

argumento ang naipapaabot ng Simbahan kung susuriin ang sitwasyon sa Balocawe.

May isa pang pamamaraan ng paghimok na tinatawag na Peripheral Route to

Persuasion kung saan mayroong pitong elementong nakapaloob dito: 1) awtoridad, 2)

komitment, 3) contrast effects, 4) mensahe ng pagsang-ayon o pagkagusto, 5)

reciprocation o palitan, 6) Scarcity o Kakulangan at 7) Social Proof o Patunay.

Pumapasok ang adyenda ng Simbahan sa awtoridad, komitment, mensahe ng

pagsang-ayon, reciprocation at social proof na mga elemento upang maghatid n

positibong paghihimok sa tao.

Una, ginagamit ng Simbahan ang awtoridad nito o ang tinatawag na “symbolic

capital” upang mahimok ang tao at ang lokal na pamahalaan na pakinggan ang mga

paniniwala at argumento na inihahain nito.Sa usapin ng komitment, malakas ang dating

ng Simbahan sa tao sapagkat paulit-ulit nitong ipinahahayag sa mga ispiritwal na salita

nito ang kaniyang pasulong sa kaayusan ng lipunan. Pangatlo, sa reciprocation,

ipinakikita ng Simbahan na ang pamantayan ng moralidad ay ang pag-anib sa mga

adbokasiya nila tungo sa pagkamit ng tinatawag na panlipunang kaayusan at

panlipunang hustisya o “social order at social justice.” Panghuli ay ang social proof o

patunay ng kredibilidad nito. Ginagamit nito ang pulpito nito, ang pagiging sagradong

institusyon at ang mga proyektong inilunsad nito bilang pagpapatotoo sa adbokasiyang

nais niyang isulong. (Petty at Cacioppo, 1986).

18

Sa usapin ng kalakaran ng Simbahan sa Balocawe, Matnog, ipinahayag ni Fr.

Imperial, Fr. Bastes at Fr. Jerus na mayroon silang tinatawag na “ideological base” o

pundasyon ideyolohikal na ginagamit nila upang imobilisa ang taumbayan na lumaban

sa pagmimina at himukin ang mga lkal na opisyal na dinggin ang hinaing nila. Kabilang

sa “ideological base” na ito ay ang Antropolihiko at Sosyolohikong pundasyon ng

Simbahan. Nakapaloob dito ang Bibliya, Salita ng Diyos at mga Doktrina ng Simbahan

na ipinamamahagi nila sa tuwing Sermon o Homily at sa Information Education

Campaign ng Simbahan. Ayon nga kay Fr. Imperial, “We qualify and quantify our claims

to all positions.”

Ang dulog na ito ng Simbahan ang kinakikitaan ng materyalisasyon ng paggamit

nito ng pulpito sa pakikibaka nito sa mga usaping panlipunan – pulitikal, pang-

ekonomiya, kultural at iba pa. At dahil dito, ayon sa Simbahan, naging matagumpay ang

pagsupil nila sa operasyon sa Matnog.

PANGWAKAS

Gamit ang lente ng ‘Systems Theory’, nakita na ang desisyong naitalaga ay

muling lumilikha ng mga panibagong sitwasyon na sa muli ay papasok bilang

pangangailangan sa porma ng mga hinaing, saloobin at mga mungkahing may kaakibat

na mga aktor na sumusuporta upang ito’y maging adbokasiya at muling paglaanan ng

pulitikal na atensyon. Ang mga ito ay dadaan sa panibagong proseso bilang mga

bagong desisyon sa porma ng mga bagong batas, ordinansa o polisiya. Nakita rin na

ang ‘Simbahang Katoliko’ ay mayroong malawak at hindi matatawarang impluwensyang

pulitikal, elektoral at kultural, na nakapagbibigay ng matinding suporta at pagpapakalat

ng mga layunin kung saan ito ay may direktang interes.

19

Mga Batis:

Calo, Z. (1994). “Catholic Social Thought, Political Liberalism, and the

Idea of Human Rights”. University of Virginia.

Catholic Bishops Conference of the Philippines. “A Statement of Concern on the Mining

Act of 1995.” February, 1998.

Catholic Campaign in Philippines Undermined by Church of England. Retrieved from

http://www.ekklesia.co.uk/node/8679 on August 28, 2011.

Circo, January T. “A Study on the Influence of the Catholic Church in the

Legislative Process Concerning the Divorce Bills.” UP Manila, 2006.

Easton, D. (1965). “A Systems Analysis of Political Life”. John Wiley and Sons, Inc.,

New York.

Figa, J. et al. (1988). “The Church and Political Oppositions: Comparative Perspectives

on mobilization Against Authoritarian Regimes.” Journal for the Scientific Study of

Religion. Vol. 27 no.1, pp 34-7.

Galston, W. (2002), “Liberal Pluralism: The Implications of Value Pluralism for Political

Theory and Practice.” Cambridge University Press.

Gariguez, E. (2011). “Extractive Industry And The Church In The Philippines.” Retrieved

from siteresources.worldbank.org/CSO/Resources/Gariguez.pdf on July 25,

2011.

Gleeson, B. (2004). “Images, Understandings, And Models Of The Church In History:

An Update”

20

House Members. Retrieved from

http://www.congress.gov.ph/members/search.php?congress=15&id=ramos# on

March 26, 2012.

Hookaway, J. (2009). “Church Effort Slows Philippines Mining.” Retrieved from

http://online.wsj.com/article/SB123449556539081061.html on July 20, 2011.

Joaquim, H. (2000). “The Organizational Dynamics of the Catholic Church in the field of

social care.” Research Center of Social Work and Sociology, Portugal.

Petty, et al. (1986). “Elaboration Likelihood Model.”

21

Talaan ng Nilalaman

Chapter I 2 2

Panimula 22

Mga Katanungan sa Pananaliksik 24

Chapter II 25

Pamamaraan sa Pananaliksik 25

Disenyo ng Pananaliksik 26

Pagkalap ng Datos 26

Sakop at Limitasyon 30

Pag-aanalisa ng Datos 30

Chapter III 33

Mga Kaugnay na Literatura 33

Chapter IV 40

Balangkas ng Pananaliksik 40

Chapter V 47

Etika 47

Chapter VI 49

Mga resulta 49

Chapter VII 55

Pagtalakay ng Datos 55

Chapter VIII 64

Pangwakas at Rekomendasyon 64

Bibliography 69

Appendices

Appendix I. KII Guides 71

Appendix II. Letter 76

Appendix III. FPIC Form 77

Appendix IV. Interview Matrix 80

22

CHAPTER I

PANIMULA

Ang pagmimina ay ang paghuhugot ng mga mahahalagang mineral sa lupa, sa

mga natural na mineral na nakabaon sa lupa o mga maiitim na mga bato o uling. Ang

mga nabubungkal na mga mineral ay ang mga tinatawag na metal, uranium na bakal,

maiitim na bato, lima at brilyante. Anumang materyal na hindi maaaring maparami sa

pamamagitan ng prosesong agrikultural o sa pamamagitan ng artipisyal na pamaraan

sa laboratory o mga factory, ang siyang minimina. Ang pagmimina ay ang pagkuha din

ng hindi na maaariing palitan pa na pinagkukunang yaman tulad ng petrolyo, gas o

tubig.

Sinasabi na simula pa noong unang sibilisasyon, ang pagmimina ay ginagawa

na. Ang modernong paraan ng pagmimina ay nagdadawit ng paghahanap ng

pagaanalisa ng mga makukuhang mina, pagmimina at reklamasyon ng lupa upang

ihanda ito sa iba pang gamit nito sa panahong isara na ang minahan.

Ito ay nagkakaroon ng negatibong epekto sa kapaligiran sa panahon ng

pagmimina at maging sa panahon na tapos na ito. Sa dahilang ito, maraming mga

aktibistang grupo ang nagkakaroon ng pakikibaka sa pagkontra o paglaban sa

malawakang pagmimina sa mundo, kasama na ang Pilipinas. Kahit na mayroong batas

na kailangang sundin, marami pa ring katiwalian ang nangyayari sa mga pagmimina.

Ang Republic Act bilang 7942 ay nagpapatupad ng bagong sistema ng

paghahanap o pagbubungkal ng lupa upang makakuha ng mineral, paglilinang,

paggagmit at pagpapanatili ng mga ito. Ito ang Philippine Mining Act of 1995.

“All mineral resources in public and private lands within the territory and

exclusive economic zone of the Republic of the Philippines are owned by the State. It

shall be the responsibility of the State to promote their rational exploration,

development, utilization,and conservation through the combined efforts of government

and the private sector in order to enhance national growth in a way that effectively

safeguards the environment and protect the rights of affected communities.”

23

Kabilang ang Simbahang Katoliko sa mga hindi sumasang-ayon sa malawakang

pagmimina sa bansa. Ayon kay Ibanes (2010), ang mga mamamayan sa mga

mahihirap na pamayanan ay nakakakuha ng simpatiya, suporta at tulong sa simbahan.

Dagdag pa niya, ang simbahan ang siyang nagsisilbing tagapayo ng karamihan. Kaya

hindi matatawaran ang magagawa nito sa mga hakbangin para sa bansa. Ang estado

ay isa ring maimpluwensiyang institusyon na ginagawa ang lahat upang magabayan

ang pagdedesisyon sa pagmimina, ngunit sa paraang pabor dito.

Sa Isang bayan sa probinsiya ng Sorsogon, ang pagmimina ay isang malaking

isyu na pinagtutuunan ng pansin ng Simbahang katoliko. Ito ay sa Matnog, Sorsogon.

Ang bayang ito na isang 4th class municipality ay isa sa may pinakaabalang daungan

sa Pilipinas. Isa ito sa napagkukunan na revenue ng bayan. Higit pa dito, mayaman sa

mineral ang Matnog partikular na sa Bolacawe, isang barangay nito.

Sa Balocawe, ang pagmimina ay sinasabing nakakatakot dahil hindi lang mina

ang kinukuha kundi ang isang rare element. Sa Ecumenical Bishops Forum noong

Oktubre 5,2011 sa Legazpi City, sinabi ni Fr. Michael Imperial na isang naiibang

pagmimina ang ginagawa sa nasambit na lugar dahil hindi mineral ang kinukuha kundi

lupa na tinatawag na `rare earth element’. Si Fr. Imperial ay siyang tagapangasiwa ng

Diocese of Sorsogon Environment Committee. (Veritas, 846 Newsteam2011). Sinabi pa

ni Fr. Imperial na ang lokal na pamahalaan ang kasabwat ng mga negosyanteng

dayuhan sa pagsasagawa ng iresponsableng pagmimina sa lugar. Madaliang

ikinakarga ang lupa na may rare earth element sa mga barko ng mga dayuhang

supplier nito sa mga gumagawa ng computer chips, plasma ng tv, high grade cellphone,

play station, pc hardware at guided missile kung saan ito ay isa sa mga sakap.

Ang simbahan ay kumokontra sa pagmimina sa bayang ito at bumuo ng mga

alyansa upang mahikayat ang taong bayan na tutulan ito. Malaki ang impluwensiya ng

simbahan sa mga mamamayan. Kung ang impluwensiyang ito ay makakaapekto sa

pagdedesisyon ng pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina sa Balocawe ay

isang malaking katanungan ang siyang inimbestgahan at pinag-aralan ng mananaliksik.

24

MGA KATANUNGAN NG PANANALIKSIK

Pangkalahatang Katanungan: Paano naiimpluwensyahan ng Simbahang Katoliko ang

Lokal na Pamahalaan sa pagdedesisyon nito ukol sa pagpapahintulot ng pagmimina sa

bayan?

Mga Partikular na Katanungan

1. Mayroon bang mga nakatalang patakarang dapat sundin ang lokal na

pamahalaan sa pagsasagawa ng desisyon sa usapin ng pagmimina? Mahigpit

ba itong sinusunod at ipinapatupad? (Hal. Pagkilala sa proseso ng pampublikong

konsultasyon)

2. Sa proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan ukol sa pagpapahintulot

ng pagmimina, anu-ano ang mga isyu na nakaaapekto sa makatarungang

pagpapasya nito?

3. Anu-ano ang mga pamamaraang isinasagawa ng Simbahan upang

maaimpluwensyahan ang desisyon ng lokal na pamahalaan?

4. Masasabi bang may kredibilidad ang tindig ng Simbahan laban sa mga

operasyon ng pagmimina? (Kung titingnan ang usapin ng pagkakasangkot ng

ilang miyembro ng simbahan ay may pang ekonomikong interes sa bilang kasapi

ng ilang mining projects)

5. Saan kumukuha ng pulitikal na impluwensya ang Simbahan?

6. May nagaganap bang kooperasyon sa pagitan ng Simbahan at ng Lokal na

Pamahalaan? Kung mayron, sa anong mga aspeto o usapin?

25

CHAPTER II

PAMAMARAAN SA PANANALIKSIK

Ang pag-aaral ay

nakasentro sa impluwensya

ng Simbahang Katoliko,

positibo man o negatibo,

lalung-lalo na ng mga parokya

sa bayan sa pagdedesisyon ng

lokal na pamahalaan ukol sa

pagpapahintulot ng

pagmimina. Gagamitin ang

Systems Theory sa pag-

aanalisa ng mga datos. Sa

dulog na ito, binibigyang diin

ang interaksyon ng mga

istrukturang kalahok sa isang

pangyayari o kaganapan at

kung paano sila nakaorganisa sa isang sistema. Ito ang magiging instrument upang

ianalisa ang iba’t ibang istruktura simula kung paano nabuo ang mga ito, paano nito

ginagampanan ang kanilang tungkulin at kung ano ang kanilang mga layunin.

Bilang pagtugon sa nasabing balangkas ng pananaliksik, ang pag-aaral ay

tutukoy sa relasyon ng Simbahan o mga parokya at ng lokal na pamahalaan na iikot sa

kung paano nakaaapekto ang boses ng Simbahan sa paglalatag ng polisiya ng

pamahalaan ukol sa pagpapahintulot ng operasyon ng pagmimina sa bayan. Aalimin sa

pag-aaral na ito ang mga maliliit pang istruktura na tinatawag na parokya sa Simbahang

Katoliko bilang pangkabuoang institusyon. Sa kabilang dako, susuriin din ang mga

elementong bumubuo sa lokal na pamahalaan. Samakatuwid, ang lente ay nakatuon sa

kung paano ang dalawang institusyong ito nagiging tagapagpadaloy ng isang sistema

sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan ng maliliit na istrukturang nakapaloob sa kanila.

26

Disenyo ng Pananaliksik

Gagamitin ang Case Study bilang kapamaraanan upang mas malalim na

mapag-aralan ang nasabing paksa. Ang Balocawe Mining Operation sa Matnog

Sorsogon ang magiging sentro ng pananaliksik sa Case Study na isasagawa kabilang

ang mga parokya ng Matnog at ang Lokal na Pamahalaan nito.

Ang Balocawe Mining Project sa Matnog Sorsogon ang napili bilang sitwasyong

sasalamin sa pag-aaral sapagkat ang Matnog ay isang “virgin territory” kung saan hindi

pa gamay ng pamayanan at ng pamahalaan ang pag-aareglo ng usaping ito. Isa itong

magandang entablado ng pag-aanalisa sa konsepto ng kompetisyon dahil may mga

isyu nang lumalabas ukol sa korapsyon, pagkukwestyon ng legalidad ng operasyon

mula sa iba’t ibang sektor at panunuhol ng kompanya ng pagmimina sa mga opisyal ng

pamahalaan. At bilang pagtugon din sa proksimidad, ang mananaliksik ay nakabase sa

Sorsogon kung kaya’t mas magiging praktikal kung ang kasong ito ang magsisilbing

sentro ng nasabing pag-aaral.

Pagkalap ng Datos

Bilang gabay sa pagsasagawa ng pag-aaral sa nasabing pamayanan Una,

mahalagang suriin ang estado ng impluwensya ng Simbahang Katoliko sa nasabing

bayan. Dahil dito, kinakailangang makakalap ng datos ukol sa 1) mga miyembro ng

mga parokyang aktibong nakikilahok sa pagtutol sa operasyon ng pagmimina 2) mga

naitalang aksyon ng nasabing mga miyembro sa mga nakaraang taon ukol sa mga

isyung may kaugnayan sa kasalukuyang usapin 3)mga pamamaraang ginagamit o

ginamit ng nasabing mga miyembro ng parokya sa pagtutol nila laban sa pagsasagawa

ng pagmimina 4) ang epekto ng nasabing mga aksyon o protesta at 5) ang mga

kasamahan ng nasabing mga miyembro, labas sa kinabibilangan nilang institusyon at

6).bakit ito ang posisyon ng simbahan sa isyu?

Key Informant Interview

Sa pagkalap ng datos, nagsagawa ang mananaliksik ng Key Informant Interview

kung saan kinapanayam niya ang mga sumusunod:

27

Fr. Alex Jerus, tagapamahala ng Matnog Parish Church

Fr. Michael “Bong” Imperial, tagapangulo ng Committee on Environmental

Concerns ng Diocese of Sorsogon

Bishop Arturo Bastes, Obispo ng Probinsya ng Sorsogon at Miyembro ng

Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP)

Hon. Edward Ruel T. Barlin, Municipal Councilor

Hon. Alex B. Dulay, Municipal Vice Mayor at Presiding Officer sa Hearing ng

Balocawe Mining Project

Hon. Emilio G. Ubaldo, Municipal Mayor

Sa pagpili ng mga mahahalagang taong kinapanayam sa parte ng Simbahan,

nangalap ang mananaliksik ng mga datos ukol sa 1) mga miyembro ng mga parokyang

aktibong nakikilahok sa pagtutol sa operasyon ng pagmimina 2) mga naitalang aksyon

ng nasabing mga miyembro sa mga nakaraang taon ukol sa mga isyung may

kaugnayan sa kasalukuyang usapin 3) mga pamamaraang ginagamit o ginamit ng

nasabing mga miyembro ng parokya sa pagtutol nila laban sa pagsasagawa ng

pagmimina 4) ang epekto ng nasabing mga aksyon o protesta at 5) ang mga

kasamahan ng nasabing mga miyembro, labas sa kinabibilangan nilang institusyon.

Dagdag pa, ang mga ito ay nakalap sa pamamagitang pakikipag-usap ng mananaliksik

sa miyembro ng Non-Governmental Organization (NGO) na Bayan Muna na kahalili ng

Simbahan sa mga kilos protesta sa nasabing lugar. Maliban sa mga ito, nakatutulong

din ang tinatawag na “secondary sources” o ang mga dokumento, kasalukuyang

polisiya, at newspaper publications tulad ng Bicol News Today at Sorsogon Guardian

na makapagbibigay ng karagdagang mga impormasyon base sa mga naitalang balita

sa mga nakaraang taon hanggang sa kasalukuyan ukol sa mga taong nagkaroon ng

malaking papel ukol sa mga kahalintulad na isyu.

Table 2. Bahagi ng Data Collection Matrix ng Panayam sa mga Miyembro ng

Simbahang Katoliko

TOPICS DATA SETS DATA SOURCE METHOD

Konsepto ng Separation of Church and State

Kung susundin ang prinsipyo, dapat

Hindi maaaring KII

28

maihiwalay ang paniniwala at partisipasyon sa pulitika

Dahilan kung bakit hindi maituturing na “paglabag” sa konsepto ng paghihiwalay ng Simbahan at ng Pamahalaan ang isinasagawang partisipasyon ng Simbahan sa mga isyung pulitikal

Walang cleric na nagging kandidato

Hindi minamandahan ng simbahan na maging relihiyon ng estado ang Katolisismo

Mayroong “Religious Tolerance” ang mga mamamayan

KII

Ang moral na tungkulin ng Simbahan

Palakasin ang moral na aspeto sa pagkatao ng mamamayan

KII

Mga usapin kung saan napopolitisa ng Estado

ang Simbahan

Pulitikal na polisiya Ekonomikong polisiya KII

Mga hakbangin o pamamaraan ng Simbahan sa pagpapaabot sa pamahalaan ng tindig nito ukol sa mga usaping panlipunan

IEC (Information Education Campaign) –pagturo sa tao na maging kritikal at magkaroon ng “informed decisions” sa pamamagitan ng Homily at Church-based organizations

Open Participation- rally-

Lehislatibong Proseso / “Lobbying”- upang magkaroon ng makataong mga polisiya, local man o pambansa

Pagpapahayag ng mga Alternatibo/ “Alternatives”

KII

Sa kabilang banda, napili ng mananaliksik na kapanayamin ang mga nabanggit

na miyembro ng Lokal na Pamahalaan sa pamamagitan ng pagsangguni mismo sa

Munisipyo ng Bayan ng Matnog. Sinuri ng mananaliksik ang tindig ng Lokal na

Pamahalaan ng Matnog hinggil sa pakikipag-ugnayan nito sa “operator” ng proyekto ng

pagmimina sa Balocawe. Nangalap din ng datos ukol sa 1) proseso ng paggawa ng

desisyon ng lokal na pamahalaan ukol sa pagmimina kabilang na ang proseso ng pag-

isyu ng permit sa kompanya ng pagmimina 2) paano pumapasok sa pagdedesisyong ito

ang boses ng Parokya at 3) paano nireresolba ng lokal na pamahalaan ang sinasabing

“conflict of interest” sa pagitan ng nasabing mga institusyon.

29

Table 3. Bahagi ng Data Collection Matrix n Panayam sa mga Lokal na Opisyal ng

Matnog

TOPICS DATA SETS DATA SOURCES METHODTindig Pabor sa

pagmimina bilang industriya- makatutulong sa local na ekonomiya at sa komunidad

Hindi pabor sa kaso ng pagmimina sa Balocawe- hindi sustenable- nilalabag ang panununtunan ng small scale mining na nakasaad sa batas

KII

Mga Proseso at Batas na sinusunod ng local na pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina

Pag-iisyu ng business permit sa mga kompanyang magsasagawa ng operasyon

Sa kasalukuyan, walang inisyung permit ang kasalukuyang administrasyon

Nagpasa ng resolusyon upang pansamantalang ihinto ang operasyon at mapag-usapan ng masinsinan

Lokal na pamahalaan bilang “checks and balance”

KII

KII

KII

KII

Mga Proseso at Batas na sinusunod ng local na probinsyal

Pag-aaralan ng Provincial Mining and

30

na pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina

Regulatory Board ang magaganap na operasyon

Iiindorso nito sa Provincial Government ang

Pag-iisyu ng permit ng Gobernador na magpapahintulot ng pagmimina

KII

Base sa lente na ginamit at sa mga pamamaraan ng pagkalap ng datos, susuriin

ng malaliman ang isyu. Ang mga ito ang nagpadaloy sa kabuuang pag-aaral.

Sakop at Limitasyon

Nakasentro ang pananaliksik sa pamamaraan ng Simbahang Katoliko upang

maimpluwensyahan ang proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan sa

pagpapahintulot ng pagmimina sabayan.

Isang naging limitasyon ng mananaliksik sa pangangalap ng datos ay ang isyu

ng seguridad sa bayan ng Matnog. Ito ang dahilan kung bakit hindi nakapagsagawa ng

personal na panayam ang mananaliksik sa mga lokal na opisyal ng Matnog. Sa halip ay

isinagawa ang panayam sa pamamagitan na lamang ng “electronic mail”.

Pag-Aanalisa ng Datos

Coding

Base sa mga impormasyong nakalap, inilista ang mga tema at mga paksang

susuporta sa pokus ng pagsasaliksik. Ikinategorisa ang mga ito base sa mga ideyang

kanilang inilahad. Matapos ilista at ikategorisa, inanalisa naman ang mga ito sa pagitan

ng pagbubuo ng “matrix” kung saan nakaayos ang mga nakategorisang mga paksa at

datos base sa batis. Sa ganitong pamamaraan ay nakapagsagawa ng cross-case

analysis.

Validation

31

Matapos tipunin ang mga datos mula sa mga panayam, mainam na lumikom pa

ng ibang impormasyon sa iba pang mga literatura na may kaugnayan sa impluwensya

ng Simbahang Katoliko sa proseso ng pagdedesisyon ng pamahalaan. Sa ganitong

paraan, makukumpara ang mga datos upang mas lalong mapatinkad ang iba’t ibang

ideyang nakapaloob sa paksa ng pananaliksik. Ang mga batis na ito ay magmumula sa

mga naitala sa Literature Review at sa iba pang mga dokumentong tumatalakay sa

paksa.

Triangulation

Para mas maging buo at malalim ang pagsusuri ng mga datos, ang mga ito ay

pinagtagni-tagni mula sa iba’t ibang naghayag nito. An prosesong ito ay makatutulong

upang mas maging paktwal o makatotoanan ang paglalahad.

Sa malalim na pag-aanalisa, nagkaroon ng “triangulation” sa mga indibidwal na

pinanggalingan impormasyon. Sa panig ng lokal na pamahalaan, ginamitan ng

triangulation ang mga datos na magmumula sa mayor, vice-mayor at councilors ukol sa

lehislatibong proseso ng pagpapahintulot sa nasabing pagmimina kabilang na ang mga

batas na sinusunod ng pamahalaan sa pagdedesisyon sa nasabing usapin. Mahalaga

ang indibidwal na pag-aanalisa sa mga pangunahing aktor pampulitikal na siyang may

mahalagang mga gampanin sa nasabing isyu upang masuri kung may mga iregularidad

sa mga impormasyong makakalap na siya magiging basehan ng legalidad ng ginawang

desisyon hinggil sa pagpapahintulot ng operasyon sa Balocawe. Dito malalaman kung

maayos na sinusunod ng lokal na pamahalaan ang sistema ng pagdedesisyon at pag-

iimplementa ng mga batas. Mahalaga ito sapagkat sa prosesong ito nagaganap ang

iba’t ibang diyalogo mula sa iba’t ibang sektor panlipunan na naaapektohan ng isyu.

Sa panig naman ng Simbahang Katoliko, nagkaroon din ng triangulation upang

masuri ang ugnayan ng iba’t ibang makinerya ng Parokya sapagkat mayroong mga

komite na responsible sa usaping pangkapaligiran, sa pangangampanya sa pagtutol sa

pagmimina at sa pagdulog sa pambansang pamahalaan bilang bahagi ng proseso ng

pagla-lobby. Kabilang nga dito ang mga miyembro ng parokyang kinatawan ng mga

nasabing komite na sina Fr. Bong Imperial, Rev. Fr. Alex Jerus at Msgr. Arturo Bastes.

32

Gamit ang triangulation, mas masusing naanalisa ang sistema ng ugnayan ng

Simbahan at ng pamahalaan. Dito nakita kung nagkakaroon ng kooperasyon o kaya

nama’y tensyon sa pagitan ng dalawang institusyon sa pagdedesisyon ukol sa nasabing

pagmimina.

33

CHAPTER III

MGA KAUGNAY NA LITERATURA

Ang usapin ng pagmimina ay hindi lamang tinatalakay sa Pilipinas. Ito ay isang

isyung binibigyang diin halos sa bawat bansa sa buong mundo. Sa ulat noong 2009,

tinatayang mayroong 71 na bansa ang nakikilahok sa industriya ng pagmimina. Sa 71

na bansang ito, sinabing ang Pilipinas ay pang-61 sa mga bansang binibigyang halaga

ang seguridad ng taumbayan sa pagpapahintulot ng pagmimina. Naiulat din na 24, 000

taun-taon ang namamatay dahil sa polusyon dulot ng pagmimina. (The DeSmog

Project, Rainforest Action Network and Greenpeace USA, 2009) Isang komponyente pa

lamang ito ng mga banta ng pagmimina, hindi pa kasama ang mga isyu tulad ng

paglabag sa karapatang pantao sa porma ng “extra-judicial killings” sa mga

sumasalungat sa pagpapahintulot ng pagmimina. Itinayang sa 27 na namatay dulot ng

extra-judicial killings sa unang parte ng 2007, 16 sa mga ito ay tinatawag na “anti-

mining activists” o ang mga aktibistang tumututol laban sa pagmimina. (Mines and Geo-

Sciences Bureau, 2011)

Ang proseso ng pagpapasya ng lokal na pamahalaan sa pagpapahintulot ng

pagmimina sa bayan ang isa sa pinakamahalagang usapin sa pagmimina sa kabuuan.

Sa pagdedesisyong ito nakasaad ang maraming aspeto ng pulitikal at ekonomikal na

karakter ng pagmimina. Kabilang dito ang pakikilahok ng iba’t ibang organisasyon at

institusyong labas sa biyurokrasiya ng pamahalaan sa pagsasagawa o pagtatakda ng

mga pampublikong polisiya.

ANG SIMBAHANG KATOLIKO SA PILIPINAS AT ANG PROSESO NG

PAGSASAGAWA NG DESISYON NG LOKAL NA PAMAHALAAN UKOL SA

PAGMIMINA

Ang pagsasagawa ng polisiya ay isang daynamikong proseso. Sa bawat yugto

nito, maraming mga aspeto o salik ang pumapasok na makaaapekto sa batas o

polisiyang ilalatag. Sa yugtong tinatawag na “Areas of Intervention” o yaong parte ng

proseso ng pagsasagawa ng polisiya kung saan pumapasok at patuloy na dumadaloy

ang iba’t ibang boses mula sa iba’t ibang aktor panlipunan sa labas ng institusyon ng

34

pamahalaan. At dito pumapasok ang impluwensya ng Simbahang Katoliko bilang isang

institusyong “extra-governmental” o nasa labas ng huridikatura ng pamahalaan (Third

World Studies Center, 1994)..

Ang yugtong ito kung saan pumapasok ang Simbahang Katoliko at iba’t ibang

aktor panlipunan o yaong yugtong nagbubukas ng pinto para sa interbensyon o

pakikilahok ng iba’t ibang sektor panlipunan sa pagsasagawa ng polisiya o desisyong

pampubliko, ayon kay January Tarnate Cinco sa kanyang pag-aaral ukol sa

Impluwensya ng Simbahang Katoliko sa pagsasagawa ng lehislatibong mga desisyon,

ay may tatlo pang yugto: Personal, Committee at Conference-Committee. Pumapasok

ang Simbahan sa una at pangalawang yugto. (Cinco, 2006).

Ang Personal na Lebel ay ang yugto kung saan ginagamit ang iba’t ibang paraan

ng pagkokomunika o komunikasyon na nasa porma ng pagpepresenta ng position

papers, mga pag-aaral ukol sa pagsasagawa ng polisiya, at opisyal na pahayag (official

statements). (Cinco, 2006)

OFFICIAL STATEMENTS

Kaugnay ng naunang pahayag, noong Pebrero, 1998, naglabas ng opisyal na pahayag

ang Catholic Bishops Conference of the Philippines na nagdidiin ng pagbabasura ng

Philippine Mining Act of 1995 (7942). At noon ding 2008, naglabas muli ang CBCP ng

parehong pahayag laban sa Mining Revitalization Program ng dating Pangulong Gloria

Arroyo na nagpahintulot ng pagpasok ng malakihang pagmimina (TNCs) na nakaapekto

sa 17 biodiversity areas, 35 national conservatory priority areas, at 32 national

integrated protected areas. (CBCP Online, 2008). Sinagot naman ito ng Mines and

Geo-Sciences Bureau at ng Department of Energy and Natural Resources sakanilang

pahayag na MGB, DENR STATEMENT RE: THE CBCP’s CALL FOR THE REPEAL OF

THE MINING ACT (2008), sinabi dito na nagging mahalaga ang tindig ng Simbahang

Katoliko ukol sa pagmimina. Nakatulong ito sa pagsusuri ng mga mambabatas sa mga

polisiyang may kaugnayan sa pagpapahintulot ng pagmimina sa bansa. (MGB – DENR,

2008).

35

Maaaring may kaugnayan din dito ang tindig ng CBCP laban sa pagpapasa ng

Divorce Bill sa position paper nitong pinamagatang “No to Divorce: A Distinction for

PH”. (CBCP News, 2011). Inilahad dito ang pagtutol ng Simbahang Katoliko sa

pagsasabatas ng Divorce Bill. At noon ngang Hunyo, 2011, nagkaroon ng

pagkakataong magkaharap ang mga may akda ng nasabing panukala at ang lider ng

Simbahang Katoliko kasama ang mga miyembro nito sa isang debate ng ABS-CBN na

pinamagatang HARAPAN. Sa programa ding iyon ay nagkaroon ng online na pagboto

(text at internet) kung saan matapos ang programa, 539 ang pabor sa panukala at 659

naman ang kontra dito. (Rodriguez, 2011).

Sa personal na lebel din ng pagsasagawa ng pampublikong polisiya naihahayag

ng Simbahang Katoliko ang tindig nito laban sa mga inilalatag na mga batas sa

Kongreso. (Circo, 2006). Ito ay sa pamamagitan ng masang mobilisasyon,

demonstrasyon o picket, signature campaigns at paggamit ng mga administratibong

mekanismo tulad ng initiative and referendum.

SIGNATURE CAMPAIGNS

Noong Marso 2011, nakapagkalap ng 10 M lagda ang Simbahang Katoliko

upang tutulan ang pagmimina sa Palawan, sa pangunguna ni Bishop Pedro Arigo ng

Puerto Princesa. Nagsimula ang kampanya matapos piñata ang isang mining advocate

na si Gerardo Ortega. Bahagi ang nasabing kampanya ng Save Palawan Movement.

Nang naipaabot ang nasabing kampanya sa CBCP kaagad na sinuportahan ito ng

Manila City Council. Ito ang nagging daan upang maipaabot na ito sa Pangulong

Aquino. Matapos ang nasabing aksyon, agad na ipinatigil ng Pangulo ang

pagpoproseso ng 300 na aplikasyon upang makapagmina sa bansa kasama na ang

350 pang aplikasyon ng pagmimina sa Palawan. (Uy, 2011).

MASS DEMONSTRATIONS

Sa Rapu-Rapu Albay, 15,000 na mga raliyista ang namobilisa ng Simbahang

Katoliko o ang St Florentina Parish, karamihan ay mga etudyante, ang nagmartsa sa

nasabing probinsya upang tutulan ang muling pagbubukas ng operasyon ng pagmimina

36

ng Lafayette Philippines Inc. Tinawag nila itong “Black Tuesday”. Inorganisa ang

nasabing protesta ng CBCP-Bicol Chapter. (Barcia, 2007).

PICKETS

Sa kasalukuyan, patuloy pa rin ang kampanya ng Simbahang Katoliko upang

unti-unting mabawasan, kung hindi man ay tuluyang mawala ang pagmimina sa bansa.

Noong Oktubre 2010, naglabas ng manipesto ang Priests, Sisters and Lay (PSL)

assembly of the diocese of Pagadian upang suportahan ang mga lokal na residente

(Subanen) sa pagpipiket ng mga ito laban sa pagsasagawa ng paghuhukay ng yamang

mineral sa Mt. Pinukis, Midsalip Zamboanga del Sur ng Construction and Drilling

Specialists, Inc. (CDSI) El Salvador, kung saan isa nanamang Ancestral Land ang

maaapektohan. Sinabi dito sa manifesto na ang pagmiminang ginagawa sa Pinukis

Mountain ay porma ng pagsuway sa utos ng Diyos sa pangangaalaga ng kalikasan.

(www.cbcpnews.com)

Dalawang magkasunod na piket ang isinagawa sa magkasunod na araw at sa

mga gabi ng nasabing aktibidad ay pinangunahan ng PSL ang vigil upang maipakita sa

lokal na pamahalaan ang panganib na maidudulot ng nasabing operasyon. Sa pahayag

ng lider ng mga kababaihang Subanen na si Manuelita Patinio, na sa paglakas ng

suporta ng Simbahan, mas lumalakas din ang laban nila. Pinatunayan din ni Paulino

Alecha, isang residente, na noong 1987, sa pamamagitan ng matinding pagtutol ng

Simbahang Katoliko, ay naitigil ang operasyon ng iligal na pagputol ng puno sa

nasabing lugar.

Sa kabilang banda, ang Committee Level naman ay ang yugto kung saan

naipasa na ang panukalang batas sa kamara na responsible sa pagsusuri ng nasabing

panukala, at naisumite na sa komite upang sa mas malalim na pag-aaral nito at sa

pagbibigay ng mga rekomendasyon. Sa yugtong ito nagaganap ang Deliberation o

deliberasyon o ang pag-uusap-usap ng mga “interest groups” kung saan ayon sa Third

World Studies Center ay mas matagumpay ang pag-iimpluwensya ng Simbahang

Katoliko. (Third World Studies Center, 1994). Ayon pa sa nasabing batis, dito nagiging

37

“resource persons” ang Simbahan kung kaya mas malalim nilang naipaaabot ang

interes nila at ang sentimyento ng myembro ng kanilang grupo.

OTHER POLICY INSTRUMENTS

Sinabi din ni Circo (2006) sa kanyang pag-aaral na may iba pang pamamaraan

kung paano nakaiimpluwensya ang Simbahan sa pagdedesisyon ng pamahalaan ukol

sa iba’t ibang usaping panlipunan lalung lalo na ukol sa pagmimina. Binanggit niya ang

“Media Networks” tulad ng radio. Ginagamit ng Simbahan ang mga instrumentong ito

upang ipalaganap ang kanilang tindig hinggil sa mga isyu na kinakaharap ng lipunan.

(Circo, 2006.)

Ayon sa datos ng Center for Media Freedom and Responsibility (2011), may

naitalang 28 AM stations sa Pilipinas simula noong 1983 ang kontrolado ng Simbahang

Katoliko. Sa datos naman ni Tarnate, noong 1990s, mayroon namang 16 istasyon ng

radyo ang hawak ng Simbahang Katoliko. Binanggit ng Center for Media Freedom and

Responsibility sa isang pag-aaral ang naging gampanin ng mga istasyong

pinanghahawakan ng Simbahang Katoliko sa pulitika ng bansa. Ayon dito, kung sa

kasalukuyan, mayroong 61.8 milyong katoliko (81%) sa 76.3 na populasyon ng bansa

(2000 Census), mas higit pa dito noong 1986 EDSA Revolution. Kumpara ngayon,

halos 83% ng kabuuang 60.5 milyong populasyon sa Pilipinas ang miyembro ng

Simbahang Katoliko. At ayon nga sa Center for Media Freedom and Responsibility,

malaki ang gampanin ng istasyon ng radyo na hawak ng Simbahang Katoliko dito.

Sinabing simula noong ibinalita ng Radio Veritas ang asasinasyon ng dating Senador

na si Benigno Aquino Jr., nakilala ang impluwensya ng Simbahang Katoliko sa larangan

ng pulitika. Malaki rin ang naiambag ng nasabing radyo sa pagmomobolisa ng libu-

libong mamamayan upang patalsikin ang Dating Pangulong Ferdinand Marcos. (Center

for Media Freedom and Responsibility, 2011).

Sa General Santos City, isang istasyon ng radyo ang nagpapamahayag ng isyu

ng pagmimina, ang DXCP na kontrolado ng Diocese of Marbel. Ang nasabing istasyon

ay naririnig din sa Sarangani, South Cotabato at mga probinsya sa Sultan Kudarat. Ang

38

nasabing istasyon ay miyembro ng Catholic Media Network (CMN) na sumasaklaw sa

54 pang istasyon at 3 programa sa telebisyon , karamahina ditto ay nasa katimugan.

(Agenzia Fides, 2009). Ang nasabing istasyon ay halos may 3 mamamahayag na ang

naitalang pinaslang sa panahon ng panunungkulan ng dating Pangulong Arroyo.

(Antonio Zumel Center for Press Freedom, 2009).

Ipinapakita ng kasong ito na ang Simbahan ay may kapasidad na hulmahin ang

isang adbokasiya mula sa isang maliit na usap-usapan tungo sa isang malaki at

seryosong isyu dahil sa kakayahan nitong mangalap ng “networks” o iyong mga grupo

na may malaking maiaambag sa nasabing adbokasiya. Dito napatunayan din ang

abilidad ng simbahan na impluwensyahan, kung hindi ay baguhin ang isang

pambansang polisiya. Sa termino ni Spalding (2010), tinawag nya itong “agglutinative

capacity”.

ANG “MORAL APPROACH” ng Simbahang Katoliko sa Proseso ng

Pagdedesisyon ng Pamahalaan

“Shock-and-awe” Policy

Gumagamit ng “shock-and-awe” na patakaran ang Simbahang Katoliko sa pag-

oorganisa ng mga miyembro nito. Ang mekansimong ito ay isinasagawa sa

pamamagitan ng hindi pagpapahintulot ng komunyon, kasal, kompirmasyon at iba pang

sakramento ng Simbahan sa mga pagkakataong lumabag sa doktrina o sa mga

prinsipyo ng Simbahan ang sino mang miyembro nito. Pinapanatili ng ganitong sistema

ang suporta ng mga miyembro sa mga utos at programa ng Simbahan. (Herrera, 2006).

Kung ilalagay ito sa konteksto ng pulitika, sinasabing mayroon itong dalawang

anyo: pansamantala (temporal) at ispiritwal. Ang temporal na aspeto ay tumutukoy sa

mga “political recalcitrants” o yaong mga politiko na “sutil” o hindi sumusunod sa mga

doktrina ng Simbahang Katoliko lalung-lalo na kung hindi ito nakikiayon sa tindig ng

Simbahan hinggil sa mga usaping kontrobersyal. Sa ganitong kaso, napipilitan silang

suportahan ang interes ng Simbahan upang anihin bilang kapalit, ang suporta nito sa

eleksyon. (Panganiban,1956).

39

Isang halimbawa ay ang pagkondena ng Simbahang Katoliko kay Dating Health

Secretary Juan Flavier dahil sa pagsusulong nito ng family planning program ng

pamahalaan. Binalaan ni Father Steve dela Torre si Flavier sa pamamagitan ng

pagpapaalala ng pagkatalo ng dati rin Health Secretary na si Alfredo Bengzon sa

halalan na sumuporta rin sa parehong programa. At noong 2001 naman kinondena ng

Simbahan ang nagging aksyon ni Rep. Bellaflor Angara-Castillo ng Probinsya ng Aurora

sa pagsuporta ng Divorce Bill at Women’s Reproductive Health Right. Pinaratangan ng

Simbahan Si Angara-Castillo bilang isang Kontra-Diyos at Kontra-Simbahang Katoliko.

(Tarnate, 2007).

CATHOLIC VOTE : “Basbas ng Simbahang Katoliko”

Ang “Catholic Vote” ay hindi tumutukoy sa boto ng Arsobispo, Obispo, o Pari,

bagkus, ito ay ang boto na ipinataw ng Simbahan kasama ang mga mamamayang

miyembro nito, sa isang kandidato. Ang ganitong mekanismo ang nagsisigurado ng

parehong suporta ng dalawang partido, na kapag nanalo ang pulitiko, mas magiging

mabilis ang pagtutulak ng interes ng Simbahan sa mga lehislatibo at administratibong

usapin bilang pagkilala ng pulitiko/mga pulitiko sa suportang ibinigay ng Pamahalaan.

(Parede, 1955).

Sa makatuwid, ang Simbahang Katoliko ay isang maimpluwensyang institusyon.

Ito ay may pulitikal na gampanin upang kilatisin ang mga patakaran ng pamahalaan

ukol sa mga usaping Panlipunan, lalung-lalo na sa isyu ng pagmimina. (Hookaway,

2009)

40

CHAPTER IV

ANALYTIC FRAMEWORK

Sa pag-aaral ng interaksyon ng Simbahan at Pamahalaan, hindi maiwawaglit

ang konsepto ng labanan o “conflict” sa pagitan ng dalawang institusyon. Ang labanan

o “conflict” na ito ay bunga ng hindi magkakatugmang layunin at interes sa pagitan ng

dalawang panig. Samakatuwid, sa dinamikong interaksyon na ito, ay maraming pang

konsepto ang pumapasok lalung-lalo na kung susuriin ito sa konteksto ng pagsasagawa

ng pampublikong polisiya.

Madalas na kinikwestyon ang ligalidad ng pakikilahok ng Simbahan sa mga

lehislatibong gawain ng pamahalaan. Nakatala nga sa 1987 Constitution ng Pilipinas

ang tinatawag na Non-Establishment Clause patungkol sa limitasyon ng ugnayan ng

dalawang institusyon. Ayon dito: “A state cannot set up a church; nor pass laws which

aid one religion, aid all religion, or prefer one religion over another nor force nor

influence a person to go to or remain away from church against his will or force him to

profess a belief or disbelief in any religion; that the state cannot punish a person for

entertaining or professing religious beliefs or disbeliefs, for church attendance or non-

attendance; that no tax in any amount, large or small, can be levied to support any

religious activity or institution whatever they may be called or whatever form they may

adopt to teach or participate in the affairs of any religious organization or group and

vice-versa.” (Tirona, 2002). Samakatuwid, inilalahad nito na kinakailangang maging

niyutral ng estado, iyong walang kinikilingan.

Mayroong tatlong basehan ng pagtatakda ng relasyon na mga nasabing

institusyon ayon kay William Tribe. Una, upang protektahan ang Simbahan laban sa

Estado (Pamahalaan). Ikalawa, upang pangalagaan ang kapakanan ng Estado laban sa

Simbahan. At pang-huli, upang hayaan ang dalawang institusyon na makapagpasya ng

relasyong nais nila. (Cinco, 2006). Sinuportahan naman ito ni Paul Weber sa kanyang

konsepto na “separatism” kung saan may iprinisenta siyang dalawang kondisyon: “non-

involvement” at “non-entanglement.” Ang “non-involvement” ayon kay Weber ay ang

nagdidikta ng hindi pakikialam ng dalawang institusyon sa gawain ng bawat isa. Ang

41

“non-entanglement” naman ay nagsasabing pwedeng magkaroon ng ugnayan ang

dalawa ngunit hindi sila tuluyang magkakabit, at maaari pa ring magasagawa ng kanya-

kanyang mga tungkulin. Subalit biniyang diin nya ang pantay na paghihiwalay o “equal

separation” ng Simbahan at ng Pamahalaan.

Tinalakay nga sa konsepto ng “pressure politics” ang dinamikong interaksyon

ng pampulitikal at ekonomikong ineteres ng Simbahan sa pakikilahok nito sa proseso

ng pagdedesisyon. Dito rin kinikilala ang Simbahan bilang isang institusyon na may

panlipunan at moral na tungkulin.

Ang pulitikal na interes ng Simbahan ay sinasalamin ng panlipunan at moral

tungkulin nito. Subalit kelan nga ba nagkakaroon ng tungkulin o bahagi ang Simbahan

sa usapin ng pagsasaayos ng lipunan?

Ayon kay Victor Frankl,isang sikologo, “politics and religion are the last elements

of culture to which a person clings, when all else is denied.” Samakatuwid, kung wala

nang ibang makakapitan sa oras na mangailangan ang mga mamamayan, dalawang

institusyon lamang ang maaaring makatulong sa taumbayan: ang pamahalaan at ang

simbahan. Alinsunod dito ang pahayag naman ng isang alagad ng Simbahang Katoliko

na si St. Thomas Aquinas, “while the monarch has the full power to execute the laws,

the Pope, as spiritual authority, has a right to determine whether the monarch has

behaved morally in the execution of his political duties.” Ayon dito, bahagi ng moral na

awtoridad ng Simbahan ang kondenahin ang Pamahalaan sa panahong hindi nito

ginagawa ng maayos ang tungkulin nitong pangalagaan ang kapakanan ng mga

mamamayan. Dito papasok ang konsepto ng Social Order.

Sakop dito ang usapin ng 1) pag-aahon sa mga mamamayan mula sa kahirapan,

kamang-mangan at pagkakasakit 2) pagseseguro na may bahaging natatanggap ang

mga mamamayan sa mga benepisyong nakalaan sa lipunan at 3) pagpapaunlad sa

moral na karakter ng taumbayan. Sa kabuuan, ito ang bumubuo sa konsepto ng

Simbahan na Common Good o pangkalahatang kaayusan.

Sinabi ni Wilfredo Fabros sa kanyang akdang The Church and Its Social

Involvement in the Philippines, “The hierarchy preached that it was a Christian duty to

42

break the silence of the silent majority when injustice as committed and when those in

public office failed in their obligations.” Ang Simbahan bilang isang institusyon ay may

karapatang sigurohin na ginagampanan ng Pamahalaan ang tungulin nitong isaayos

ang kalagayan ng kanyang mga nasasakupan.

Ngayon, paano matutugnan ng Simbahang Katoliko ang mga prinsipyo nito kung

pag-uusapan ang kanyang impluwensya sa proseso ng pagdedesisyon ng

pamahalaan?

Ang proseso ng pagdedesisyon ng pamahalaan ay ang prosesong isinasagawa

sa pagtatalakay at pagpapasa ng mga panukala at batas. Sa Pilipinas ang prosesong

ito ay binubuo ng 1) Preliminary Procedures 2) Introduction of Bills 3) Committee

Hearings 4) Committee Reports 5) Consideration of and Debates on Bills 6) Conference

Committee Action at 6) Final Legislative Action.

Sa proseso ng pagdedesisyon kung saan nagaganap ang mga pag-uusap ukol

sa kung anong mga batas ang ipapatupad, malakas ang impluwensya ng Simbahan

upang mailahad nito ang layuning baguhin, kung hindi man, ay ibasura ang batas ukol

sa pagmimina o ang Philippine Mining Act of 1995. Ang Area of Intervention ay isang

yugto sa lehislatibong proseso kung saan bukas ang pinto upang makapaghayag ang

iba’t ibang sektor ng lipunan ng kani-kanilang mga sentimyento upang makapag-ambag

sa proseso ng pagdedesisyon. Isa itong larawan kung saan makikita ang iba’t ibang

interes mula sa iba’t ibang institusyon sa loob at labas ng pamahalaan. Ang

impluwensya ng Simbahang Katoliko sa lebel na ito ay may tatlong yugto: Personal,

Committee at Conference-Committee. Pumapasok ang Simbahan sa una at

pangalawang yugto kung saan ginagamit ng simbahan ang mga instrumento tulad ng

“opisyal na pahayag” (official statements), mass demonstrations, signature campaigns,

pickets at social networks tulad ng midya. Subalit mas matingkad ang impluwensya nito

sa pangalawang yugto o yaong committee level kung saan nagpapartisipa ito sa

mismong proseso ng pagdedesisyon bilang “resource persons” ng komunidad o masa

na tinatawag na “grassroots.” Kabilang din dito ay ang pagsuporta at pag-endorso ng

Simbahan ng mga kandidato sa eleksyon upang magkaroon ng impluwensya sa

lehislatibo at administratibong aspeto ng pulitika.(Cinco, 2006).

43

Hinuhugot ng Simbahan ang impluwensya at awtoridad nito sa mismong karakter

nito bilang institusyon. Ang “hierarchical” na istruktura ng Simbahan at ang pormal na

linya ng awtoridad ang mga katangian na nagbibigay sa Simbahan ng isa sa may

pinakamalakas na impluwensya sa pagmomobilisa ng taong bayan at sa pag-

iimpluwensya sa pagpapasya ng pamahalaan. Ang tinatawag na “Apostolic Succession”

ang manipestasyon ng istrukturang ito. Nagsisimula ang sinasabing “succession” sa

Pope o Santo Papa, College of Bishop, Laity, College of Cardinals, Episcopal

Conferences (National Conferences of Bishops), Synods of Bishops at Brothers and

Nuns. Dahil sa organisasyong ito, nagkakaroon ng mas matatag na mekanismo ang

Simbahan upang maging aktibo sa mga gawaing panrelihiyon at panlipunan. Ito ang

nagiging daan upang mas malawak pa ang impluwensya nito.

Ang pagtatalakay sa isyung ito ay nakakonteksto sa sinasabing “pluralismo” na

nagpapaliwanag na ang tungkuling maghayag ng desisyon ukol sa usaping panlipunan

ay hindi nakasentralisa sa pamahalaan mismo, bagkus, ito ay isang espasyo kung saan

maraming grupo ang humuhubog sa desisyon pangunahin ang Simbahang Katoliko.

Ayon sa teoryang ito, ang sambayanan ay nangangailangan ng isang kinatawan

na hindi nanggagaling sa isang partido-pulitikal sapagkat ang ganitong uri ng

kolaborasyon ay sumasalamin ng tiraniya o tumutulak lamang ng pansariling interes.

Bagkus, naniniwala ang mga teyoretistang ito sa kahalagahan ng “interest group

system” o sistema ng representasyon. Ang representasyong ito ay hindi lamang

matatagpuan sa mga instisusyon ng pamahalaan kung hindi sa iba’t ibang “access

points.” Sa mga puntong ito pumapasok ang iba’t ibang grupng panlipunan sa proseso

ng pagdedesisyon.

Ang mga grupong nakikilahok sa prosesong ito ay bumabalikat ng malalawak at

“inclusive” na interes – ekonomiko, panlipunan, panrelihiyon at pulitikal – hindi lamang

iisa. Samakatuwid, mayroong balanseng representasyon ng lahat ng sektor panlipunan.

Sa teoryang ito pinatutunayan na ang Simbahang Katoliko bilang istruktura, ay

nagiging instrumento upang mabigyan ng pagkakataon ang mga ordinaryong

44

mamamayan na makialam sa pagpapasya o pagsasagawa ng pampublikong desisyon

ng pamahalaan.

Systems Theory

Sinasabi lang ng Systems Theory na ang isang pulitikal na sistema ay binubuo

ng isang siklikal na proseso. Ang prosesong ito ay may iba’t ibang yugto na kung saan

ang kasalukuyang pulitikal na kondisyon na binubuo ng mga batas at mga polisiya ay

siyang produkto ng mga interaksyon sa sistemang pulitikal. Ang interaksyong ito ay

nasa porma ng negosasyon sa loob at labas ng pulitikal na sistema. Ang mga

desisyong nabuo matapos ang mga negosasyon ay muling magbubunga ng mga

panibagong kondisyon na kung saan maaring may mga aktor na muling susuporta sa

mga panibagong kondisyong ito bilang mga bagong adhikain, adbokasiya o saloobin na

siyang muling ipoproseso sa pulitikal na sistema. Nakasaad din sa teyoryang ito na ang

mga yugto ay mayroong tiyak na hangganan subalit ang buong sistemang ito ay

binubuo ng mga dinamikong proseso ng pagdedesisyon.

45

Paliwanag sa mga Termino

IMPLUWENSYA (Influence)

Mahalaga ang impluwensya sa larong ito. Ang impluwensya, bilang pulitikal na

kakayahan ng indibidwal na maapektohan ang desisyon ng kapwa indibidwal.

LEHISLATIBONG PROSESO (Legislative Process)

Ang impluwensya ay nakapaloob sa mekanismo ng sinasabing “laro” o ang

lehislatibong proseso o “legislative process”. Ang lehislatibong prosesong ito ay ang

prosesong isinasagawa ng pamahalaan sa pagtatalakay at pagpapasa ng mga

panukala at batas. Sa Pilipinas ang prosesong ito ay binubuo ng 1) Preliminary

Procedures 2) Introduction of Bills 3) Committee Hearings 4) Committee Reports 5)

Consideration of and Debates on Bills 6) Conference Committee Action at 6) Final

Legislative Action.

PAMPUBLIKONG POLISIYA (Public Policy)

Ito ang ibinubunga ng tunggalian sa nasabing laro. Ang pampublikong polisiya

ayon kay Thomas Dye ay ang mga pagpapasya ng pamahalaan kung saan may

pagtatangi sa mga prosesong nais nitong tahakin at ang pagbabalewala sa mga di

papabor sa interes nito, “what government chooses to do and what government selects

to ignore.” (Barbados, 2007).

SIMBAHAN (Church)

Ang simbahan, sa pulitikal na konteksto ay ipinaliwanag na isang

institusyonalisadong relihiyon na may kaakibat na pulitikal at panlipunang tungkulin.

(Oxford, 2011). Isa ito sa mga manlalaro sa “sinasabing” laro o tunggalian sa Theory of

Conflict of Interest.

LOKAL NA AWTONOMIYA (Local Autonomy)

Ang konseptong ito ay nakabase sa ideya ni Bentham ukol sa dalawang

prinsipyo ng kapangyarihan. Una, iyong kapangyarihan ng lokal na pamahalaan na

46

mamahala malayo sa pagsisiyasat ng estado. Pangalawa ay ang kapangyarihan ng

mga lokal na opisyal na maglatag ng mga batas upang pamahalaan ang mga residente

dito. Ito ay nakapaloob sa sinasabing Theory of Local Autonomy. (Clark, 1984)

PANANAGUTAN (Accountability)

Ang konseptong ito ay mayroong dalawang porma: vertical at horizontal. Ang

una ay tumutukoy sa relasyon ng estado at ng mga mamamayan. Ang huli ay patungkol

naman sa “checks and balance” na nakapaloob sa estado. (Fox, 2000) Sa kabuuan, ito

ay ang pagkilala ng pamahalaan sa mga tungkulin nito sa mga mamamayan sa

pamamagitan ng pagsisiguro sa mga karapatan at pangangailangan ng mga

pinapamahalaan nito.

47

CHAPTER V

ETHICS

Mahalaga ang etika sa panlipunang pananaliksik. Ito ang pamantayang moral na

gumagabay sa mananaliksik upang maisagawa ang pag-aaral sa lehitimo, responsible

at makataong pamamaraan. Kaagapay nito ang pagkilala sa prinsipyo ng panlipunang

obligasyon na pangibabawin ang benepisyong pangkalahatan.

Alinsunod sa etikang ito, tiniyak ng mananaliksik sa isinagawang pag-aaral ang

pagsunod sa moral na rekisito ng responsableng pananaliksik. Kinilala ang maayos na

relasyon sa pagitan ng mananaliksik at mga katugon o mga kapanayam sa

pamamagitan ng pagsunod sa etikal na panuntunan ukol sa responsableng etika: 1)

walang pagsasamantala at walang pangigipit 2) pagsuri sa hindi magandang mga

kahihinatnan 3) pagseseguro sa pagiging pribado, kompidensyal at anonimo ng mga

datos at kakapanayamin 4) pagpapangibabaw ng pangkalahatang kagalingan ng

pamayanan 5) kooperasyon 6) pahintulot ng mga kinapanayam 7) paglahad ng

personal na impormasyon ukol mananaliksik.

Sa pakikipanayam ng mananaliksik gamit ang Key Informant Interview, may

kasiguruhang walang pananamantala at panggigipit sa panig ng mga katugon. Kaakibat

nito ang pag-iwas sa pisikal, sikolohikal at legal na panganib sa proseso ng

pangangalap ng datos. Kasunod nito ay ang pagsuri sa mga potensyal na negatibong

kahihinatnan ng panayam hindi lamang pinsala sa mga taong kakapanayamin kundi

pati na rin mismo sa mananaliksik.

Ang pagseguro sa pagiging pribado, kompidensyal at anonimo ng mga datos at

kinapanayam ay tiniyak. Kahalili nito ang pagsasapribado ng mga pangalan ng mga

taong lumahok sa panayam upang maisakatuparan ang maayos at ligtas na daloy ng

pananaliksik. Kinilala din ng mananaliksik ang pangkalahatang kagalingan ng

pamayanan. Dito papasok ang paghahayag ng mga benepisyong matatamo ng

pamayanan sa isinagawang pag-aaral. Tiniyak dito na ang layunin ng pag-aaral ay para

sa kapakanan ng lipunan.

48

Nagkaroon din ng kooperasyon upang maisakatuparan ang maayos na daloy ng

mahahalagang impormasyong mariing nakatulong sa pag-aaral. Kasama dito ang

balidasyon sa pamamagitan ng paglalahad ng mga nakalap na datos sa mga taong

naging parte ng pag-aaral upang makumpirma ang katibayan ng pag-aaral. Isa sa mga

mahahalagang pundasyon ng responsableng pananaliksik ay ang paghingi ng

pahintulot o “free, prior and informed consent (FPIC)” sa mga kakapanayaming

indibidwal. Ang mananaliksik ay naglahad ng FPIC upang matiyak ang pagpapahintulot

ng walang panggigipit sa mga taong nagbahagi ng mga kinailangang datos. Agad

namang kinumpirma ng mga kakapanayamin ang kanilang pagpapahintulot sa

gagawing interbyu.

Ang FPIC ay nakabase sa pamantayang ipinaliwanag ni Neuman sa kanyang

librong “Basics of Social Research” ikalawang edisyon. Kaakibat ng FPIC ay ang

paglahad din ng personal na impormasyon ng mananaliksik.

Ang mga pamantayang nabanggit ang nagpatunay ng lehitimo, responsible at

makataong pananaliksik na nais makamit sa pag-aaral na ito. Dito masasalamin ang

responsableng pananaliksik na nakatuon sa pagpapaunlad ng pamayanang at ng

lipunan sa kabuuan.

49

CHAPTER VI

RESULTS

Katangian ng Pagmimina sa Balocawe, Matnog

Ayon sa mga nakapanayam, ang isinagawang operasyon ng pagmimina ng

Antones Corporation, isang dayuhang kumpanya, sa bayan ng Balocawe ay

masasabing 1) hindi sustenable, 2) malakihan at 3) open-pit. Kahit naipasara na ito ay

mayroon pa raw nagbabadyang panganib sapagkat nakatambak lamang ang mga

kagamitan lalo na ang mga ores na ginamit ng kompanya. Kaya, ayon sa Simbahang

Katoliko, nilabag ng nasabing kompanya ang mga panuntunang nakasaad sa

batas.

Epekto ng nasabing Operasyon

Nabanggit ng mga lokal na opisyal na ang pag-andar ng operasyon sa nasabin

bayan ay nadulot ng maayos na epektong pang-ekonomiya. Nariyan ang benepisyo ng

buwis kung saan 40% ang napakinabangan ng Barangay at 30% naman ay napunta sa

lokal napamahalaan. Dahil dito, tumaas ang rebenyu o kita ng lokal na pamahalaan. Isa

sa tatlong opisyal na nakapanayam ay pabor sa nasabing operasyon. Subalit dalawa sa

kanila, kaagapay ng Simbahang Katoliko at ng mga residente ay maigting na tumututol

kaugnay ng mga pinsalang pangkalikasang naidulot nito. Malaki ang naging epekto nito

sa tubig na inumin at patubig sa palay sa coastal areas. Maraming Barangay din ang

Fig. 4 Mining Site sa Brgy. Balocawe, Matnog

Sorsogon

50

pektado tulad ng Manjumlad, Sulangan, Naburacan at ang Balocawe. Naapektohan din

ang forest o watershed ng Matnog na nagsisilbing pang-akit sa mga turista. Dagdag pa

dito, nadamay din ang mga produktong agrikultural tulad ng copra.

Mga Proseso at Batas na Sinusunod ng Lokal na Pamahalaan sa Pagpapahintulot

ng Pagmimina

Ayon sa Mayor ng Bayan, nangangailangan ng masidhing pag-aaral ng

Provincial Mining and Regulatory Board ang magaganap na operasyon. Matapos

masuri, iiindorso nito sa Pamahalaang Panlalawigan. Matapos nito, mag-iisyu ng permit

ang Gobernador na nagpapahintulot ng pagmimina at iisyuhan naman ng business

permit ng lokal na pamahalaan. Subalit ang nasabing operasyon ay walang permit mula

sa administrasyon kung kaya’t nagpasa ng resolusyon ang Sangguniang Bayan upang

ihinto an operasyon at mapag-usapan ng masinsinan ang mga aksyong isasagawa.

Mga isyung kinaharap ng Lokal na Pamahalaan

Ang pagtutol mula sa iba’t ibang sektor ng komunidad ang pinakamabigat na

naging alalahanin ng lokal na pamahalaan. Kaakibat din nito ang posibleng panganib

sa kalikasan at kalusugan ng mga mamamayan. Ang isyu din ng “lagay” kung saan

tumatanggap ng suhol ang mg aopisyales.

Mga Grupong Maigting na Lumaban sa Pagmimina

Ayon sa mga nakapanayam na opisyal, kasama sa civil society groups,

“concerned citizens”, estudyante, guro, magsasaka ang Simbahang Katoliko na siyang

namuno sa paglunsad ng kabi-kabilaang protesta upang tuluyang mapatigil ang

pagmimina. Dahil sa ALMMA o Alyansa Tigil Mina sa Matnog na binuo ng parokya ng

Matnog, naidaos ang Public Hearing upang mapag-usapan kasama ng mga residente

ang gagawing desisyon. Sa bandang huli, nagpasya ang lokal na pamahalaan na

huwag nang mag-isyu ng permit.

Tindig ng Simbahang Katoliko sa Pagmimina sa Matnog

51

Hindi tumututol ang Simbahan sa pagmimina mismo sapagkat naniniwala sila na

isa itong esensyal na aspetong pang-ekoomiya. Sa halip, kinokondena nila ang

“proseso” ng pagmimina sa kadahilanang ito ay hindi sustenable, malakihan, open-pit at

export-oriented. Ang nais ng simbahan ay sustenable at papabor sa interes ng

mamamayan.

Mga Hakbangin o Pamamaraan ng Simbahan sa Pagpapaabot sa Pamahalaan ng

Tindig nito sa anumang usaping panlipunan/ “Educate, Organize, Mobilize”

Ayon kay Fr. Michael Imperial, ang Simbahang Katoliko ay may anim na

pamamaraan upang maimpluwensyahan ang pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan.

Una dito ay ang IEC o Information Education Campaign o ang pagtuturo sa tao na

maging kritikal at magkaroon ng “informed decisions” sa pamamagitan ng Homily at

Church-based organizations. Pangalawa ay ang Open Participation kung saan

nagsasagawa ito ng mga kilos protesta. Pangatlo naman ay ang Lehislatibong Proseso

o “Lobbying”. Isinasagawa ito upang magkaroon ng makataong mga polisiya sa lokal

man o pambansang lebel sa pamamaitan ng pagkakaroon ng “devout catholics” na

miyembro din ng lokal na burokrasya na maaaring maging kinatawan ng Simbahan sa

pagpapaabot ng tindig ukol sa anumang usapin. Halimbawa ng mga ito ay ang mga Lay

Ministers na naging kagawad, vice-mayor, mayor o anumna posisyon sa lokal na

pamahalaan. Ang pang-apat ay ang pagpapahayag ng mga Alternatibo tulad n

pagtatatag ng ALMMA, Social Action Center, at CBCP na tinatawag nilang “Direct and

Consensual Approach”. Panglima dito ay ang “Networks” tulad ng media (telebisyon,

radyo, diyaryo). At huli ay ang “Kasaysayan” na ayon sa kanila ay “saksi” sa epektibidad

nila bilang maimpluwensyang akto ng lipunan.

Table 4. Mga Programang Inilunsad ng Committee on Environmental Concerns

Mga programang inilunsad ng Committee on Environmental Concerns ng Simbahan

Popularisasyon (Sa probinsyal na lebel)- pastoral letters-press conferences- press statement- pinaabot sa Supreme Court

IEC (Pambansang Lebel)- CEAP (Catholic Educators’ Association of the Philippines)

Environmental Discussions (Lebel ng Komunidad)

52

- Homily- Youth Camps- School-based For a- sit-down-pickets

Aspetong Ligal- Environmental Court (Legal remedy)- TRO

Mga pamamaraan ng Simbahan sa Pagpapabago ng Desisyon ukol sa Pagmimina

sa Matnog

A. Kapag Walan Pampublikong Konsultasyon/ “Railroaded”

1. Isapubliko ang isyu

2. Ipopularisa ang isyu

3. Hikayatin ang LGU

a. People’s Action Center

b. Pastoral Letters

c. Position Papers

d. Signature Campaigns

B. Kapag mayroong Pampublikong Konsultasyon

a. Diyalogo

b. Paglalahad ng isyu sa Sangguniang Bayan upang mapag-usapan sa

lebel ng ehekutibo

C. Sa Sitwasyon sa Matnog

Binanggit ni Fr. Imperial na inorganisa nila ang tao sa pamamagitan nung

tinatawag na IEC. Matapos nun, binuo nila ang ALMMA at nagkaroon ng mga

mobilisasyon. Mula sa parokya sa isang komunidad, naipaabot patungong

munisipyo at probinsyal na lebel at naging “Diocesan concern” kung saan

nagsama-sama ang mga parokya.

D. Tunay na Proseso ng Pag-oorganisa ng Simbahan

Pagpapalaya sa puso at isip ng tao. Ang pagiging multi-sektoral ang pinaka-

epektibo.

53

AKSYONG ISINAGAWA NG OBISPO

Nagsalita sa medya si Bishop Arturo Bastes upang ipahayag ang pagtutol ng

Diocese ng Sorsogon sa ginawang pagmimina sa Balocawe. Nalabas din siya ng

pastoral letters, sumulat sa pambansang pamahalaan, at nakipag-usap sa direktor ng

DENR. Ayon din sa kanya, naging instrumento niya ang mga miyembro ng gabinete na

devowed catholics.

MGA PINANGGAGALINGAN NG IMPLUWENSYA NG SIMBAHAN

Una dito ayon sa kanila ay ang Kultura sapagkat 80% ng populasyon ng Pilipinas

ay Katoliko. Pangalawa naman ay Edukasyon kung saan 90% ng mga pribadong

paaralan sa bansa ay kontrolado ng Simbahang Katoliko. Panghuli naman ay ang

Istruktura kung saan inihalintulad nila ito sa Pamahalaan. Sa katunayan, hinintay pa ng

lokal na pamahalaan ang rekomendasyon ng Simbahan sa pagpigil ng operasyon.

Mga kategorya ng isyu na nilalahukan ng Simbahan

Sustainability issues Tactical Issues General?Sweeping Issues

MGA PULITIKAL NA BENYU KUNG SAAN NABIGYAN NG PAPEL ANG SIMBAHAN

SA PAGDEDESISYONtranslate all

1. Pampublikong Asembleya

2. Mga Pagdinig sa Komite

3. Debate

4. Konsultasyon

5. Diyalogo

6. Rally

7. Pagdalo sa mga Sesyon sa Sanggguniang Bayan

Sa katunayan, katulong ng Simbahan sa Pangangalap ng datos at impormasyon

ukol sa operasyon ang SWNEN Corrdinator ng lokal na pamahalaan.

Church-based organizations

SAMASOR (Samahan ng mga Magsasaka sa Sorsogon) PISPASOR

54

- organisasyon ng mga mangingisda CBTG Community

- organisasyon ng mga artistang kabataan at kababaihan.

Pagiging Bukas ng Lokal na Pamahalaan sa Negosasyon

Case to Case Basis. Kapag ang interes ng pamahalaan ay hindi nagagambala o

yaong strategic issues lamang ang pag-uusapan katulad ng pagpapadala ng relief

goods sa mga biktima ng bagyo, kikilos agad an simbahan upang magkaroon ng

operasyon. Sa kabilang banda, kapag nasa alanganin ang interes nila, walang

negosasyong magaganap.

55

CHAPTER VII

PAGTALAKAY

Sa usapin ng pagmimina mariing tinitingnan ang kahalagahan ng pagdedesisyon

sa paglalatag ng mga polisiya o “policy-making.” Ayon kay Ferdous Arfina Osman

(1996) sa kanyang artikulong Public Policy Making: Theories And Their Implications In

Developing Countries, ang “policy-making” ay isang komplikado ngunit interaktibong

proseso kung saan binibigyang pansin ang boses ng iba’t ibang sektor ng lipunan. Dito

binibigyang diin ang impluwensya ng iba’t ibang organisasyon at institusyon ng lipunan

upang ihulma ang desisyon ng lokal na pamahalaan.

Kawalan ng Direktang Pakikilahok sa Teknikal na Prosesong Ligal

Ayon sa mga pari na nakapanayam, ang partisipasyon ng Simbahan sa mga

isyung pulitikal ay hindi maituturing na paglabag sa konsepto ng “Separation of Church

and State” na nakasaad sa ating Saligang Batas. Nagbigay sila ng mga kadahilanan

kung bakit: 1) walang cleric o pari ang naging kandidato, 2) hindi minamandahan ng

Simbahan na maging relihiyon ng estado ang Katolisismo, at 3) mayroon daw tinatawag

na “religious tolerance” ang mga mamamayan kung kaya may respeto sa relihiyong

Katolisismo.

Lumalabas na walang direktang partisipasyon sa aktwal na lehislatibong teknikal

at panksyonal na proseso ang Simbahang Katoliko sa Matnog . Dahil dito, hindi nalabag

ang nakasaad sa Art. IX, C, Section 2(5) ng Konstitusyon na kung saan sinasabing,“

Religious denominations and sects shall not be registered (as a political party,

organization or coalition, by the Comelec)” o ang hindi pagkilala ng COMELEC sa

Simbahang Katoliko bilang pulitikal na ahente ng estado.

PANGKALAHATANG LAWAK NG IMPLUWENSYA NG SIMBAHAN

Ayon kay Ruel Barlin, Konsehal ng Bayan ng Matnog, ang Simbahang Katoliko

ay “iginagalang at pinapakinggang”. Sa katunayan, ayon nga sa nabanggit kanina,

56

hinihintay pa ng lokal na pamahalaan ang rekomendasyon ng Simbahan hinggil sa

pagpapatigil ng pagmimina sa Balocawe bago ito kumilos. Pinapatunayan ito sa

konsepto ng “power structure” na sinasabing angat ang Simbahang katoliko sa iba pang

institusyon sa kadahilanang mayroon itong “internal organization” na ginagamit nito

upang makakalap ng mas mataas na kapangyarihan sa gitna ng pagiging dis-

organisado ng iba pang mga organisasyon. Sa konsepto ring ito ipanapaloob ang

Simbahan sa “circle of elites” o iyong mga grupong may kalamangan batay sa nakamit

na lebel ng edukasyon, mataas na kaalaman at “superior internal organization”.

Subalit, ayon naman kay Fr. Michael Imperial, tagapangulo ng Center for

Environmental Concerns ng Diocese of Sorsogon, nakadepende pa rin sa uri ng isyung

tinatalakay an pagiging bukas n lokal na pamahalaan sa negosasyon o diyalogo.

Dagdag pa ni Fr. Imperial, sa mga isyung ‘istratehiko’ o yaong makaaapekto sa

personal na interes ng pamahalaan, lamang napakikinggan ang Simbahan. Isang

halimbawa ng istratehikong isyu ay ang usapin sa pagpapasabatas ng Reproductive

Health Bill kung saan taliwas ang tindig ng dalawang panig. Ang usaping ito ay may

aspeto ng moralidad kung kaya malakas ang pagdidiin ng Simbahang Katoliko sa

pagpapabasura nito. Ito ay parte ng moral na obligasyon ng Simbahan. Ayon nga kay

Fr. Alex Jerus, Tagapamahala ng Parokya ng Matnog, may nagaganap na negosasyon

subalit sa porma ng “open participation” lamang tulad ng mga kilos protesta.

Samakatuwid, may mga piling isyu lamang na kung saan nabibigyan ng

pagkakataon ng lokal na Pamahalaan ang Simbahan na mapakinggan. Ito ay sa

pamamagitan ng indirektang pakikilahok – public assemblies, debate, konsultayon,

diyalogo atbp. Sa mga pagkakatong hindi man nabibigyan ng oportunidad na marining

ang paning ng Simbahang Katoliko, idinidaan nito ang pagpapaabot ng kanilang tindig

sa mga progresibong pamamaraan gaya ng rally, pastoral letters official statements at

ayon muli kay Fr. Imperial, minsan ay maging sa mismong ‘homily’ ng misa.

ANG PROSESO NG PAG-IIMPLUWENSYA NG SIMBAHANG KATOLIKO SA

PAGDEDESISYON NG LOKAL NA PAMAHALAAN HINGGIL SA PAGMIMINA

57

Madalas na kinikwestyon ang ligalidad ng pakikilahok ng Simbahan sa mga

lehislatibong gawain ng pamahalaan. Nakatala nga sa 1987 Saligang Batas ng

Pilipinas ang tinatawag na Non-Establishment Clause patungkol sa limitasyon ng

ugnayan ng dalawang institusyon. Ayon dito: “A state cannot set up a church; nor pass

laws which aid one religion, aid all religion, or prefer one religion over another nor force

nor influence a person to go to or remain away from church against his will or force him

to profess a belief or disbelief in any religion; that the state cannot punish a person for

entertaining or professing religious beliefs or disbeliefs, for church attendance or non-

attendance; that no tax in any amount, large or small, can be levied to support any

religious activity or institution whatever they may be called or whatever form they may

adopt to teach or participate in the affairs of any religious organization or group and

vice-versa.” (Tirona, 2002). Samakatuwid, inilalahad nito na kinakailangang maging

niyutral ng estado, iyong walang kinikilingan.

Mayroong tatlong basehan ng pagtatakda ng relasyon na mga nasabing

institusyon ayon kay William Tribe. Una, upang protektahan ang Simbahan laban sa

Estado (Pamahalaan). Ikalawa, upang pangalagaan ang kapakanan ng Estado laban sa

Simbahan. At pang-huli, upang hayaan ang dalawang institusyon na makapagpasya ng

relasyong nais nila. (Cinco, 2006). Sinuportahan naman ito ni Paul Weber sa kanyang

konsepto na “separatism” kung saan may iprinisenta siyang dalawang kondisyon: “non-

involvement” at “non-entanglement.” Ang “non-involvement” ayon kay Weber ay ang

nagdidikta ng hindi pakikialam ng dalawang institusyon sa gawain ng bawat isa. Ang

“non-entanglement” naman ay nagsasabing pwedeng magkaroon ng ugnayan ang

dalawa ngunit hindi sila tuluyang magkakabit, at maaari pa ring magasagawa ng kanya-

kanyang mga tungkulin. Subalit biniyang diin nya ang pantay na paghihiwalay o “equal

separation” ng Simbahan at ng Pamahalaan.

Tinalakay nga sa konsepto ng “pressure politics” ang dinamikong interaksyon

ng pampulitikal at ekonomikong ineteres ng Simbahan sa pakikilahok nito sa proseso

ng pagdedesisyon. Dito rin kinikilala ang Simbahan bilang isang institusyon na may

panlipunan at moral na tungkulin.

58

Sa usapin ng pagmimina, matinding kalaban ng pamahalaan ang Simbahang

Katoliko. Ayon nga kay Fr. Michael Imperial ng Committee on Environmental Concerns

ng Diocese of Sorsogon, tutol ang Simbahan sa ganitong aktibidad sapagkat malaki

ang naidudulot nitong pinsala sa kalikasan na nagdudulot na rin ng panganib sa mga

residenteng sakop ng isinasagawang pagmimina. Nakikilahok ang Simbahan sa mga

kilos laban dito sapagkat naaapektohan ng gawaing ito ang dignidad ng mga

mamamayan sa tuwing nakokompromiso ang kabuhayan at ang kalusugan ng mga ito.

Dito nakakabit ang tungkulin ng Simbahan na hindi lamang nakatuon sa moral na

aspeto kung hindi ay pati na rin sa pangangalaga ng kalikasan na tinatawag ngang

“environmental duty”. Hindi tumututol ang Simbahan sa pagmimina mismo sapagkat

naniniwala sila na isa itong esensyal na aspetong pang-ekonomiya. Sa halip,

kinokondena nila ang “proseso” ng pagmimina sa kadahilanang ito ay hindi sustenable,

malakihan, open-pit at export-oriented. Ang nais ng simbahan ay sustenable at papabor

sa interes ng mamamayan.

Negosasyon ng Simbahan at ng Lokal na Pamahalaan

Sa lente ng Systems Theory ni David Easton, lumalabas na ang kasalukuyang

sitwasyon ng pagmimina sa Matnog ay ang mga naging implikasyon ng pagkakabuo ng

Saligang Batas 1987. Dahil dito’y nabuo ang mga ordinansa, pulisiya, at ang mga

panukala sa pagmimina mula sa pinakamababang kapulungan o ang barangay,

munisipal at probinsyal na kawing ng pamahalaan, ukol sa pagmimina.

Sa pag-aaral na isinagawa ni Dalus (2008) ukol sa mga alituntuning nararapat

sundin ng lokal na pamahalaan sa proseso ng pagdedesisyon nitong pahintulutan ang

pagsasagawa ng pagmimina sa bayan, naglahad siya ng mga polisiyang kaakibat ng

mga alituntuning ito. Kasama sa mga ito ang Republic Act No. 7160 o mas kilala sa

tawag na Local Government Code na nagbibigay halaga sa pagiging responsible ng

lokal na pamahalaan upang makamit ang buong pag-unlad at pangangalaga sa

awtonomiya ng komunidad at sa gayo’y maging epektibong kaakibat ng pambansang

pamahalaan sa pag-abot ng pambansang kaunlaran. Nakasaad sa Proclamation No.

2146 ng Local Government Code na siguruhing hindi maaapektuhan ang

pangkalikasang kalagayan ng komunidad sa pagsasagawa ng mga proyekto. Sinabi rin

59

ni Dalus na dapat may kaalaman ang LGUs sa maaring maging resulta ng pagmimina

upang masiguro na magdudulot lamang ito ng pang-ekonomiyang pag-unlad. Sa

aspetong ito ay kailangang maging handa ang LGUs na magmungkahi sa kumpanya ng

pagmimina ukol sa seguridad ng pamayanan. At kinakailangan din na ang panlipunang

pag-unlad na ito ay akma sa kultural at pangkapaligirang konsiderasyon. Nararapat din

na tiyakin ng LGUs na ang buwis na nakukuha sa pagmimina ay gagamitin sa

pagpapaunlad ng komunidad at hindi sa bulsa ng mga lokal na opisyal.

Sinasabi naman sa ASGM Strategic Planning Project Conclusion Workshop

(2011) ang “standard operating procedures” na nararapat sundin ng LGU sa

pagpapahintulot ng pagmimina na nakasaad sa RA 7076 o ang Philippine Small Scale

Mining Act of 1995. Ayon dito,

kailangang pag-usapan ng mga

kinatawan ng lahat ng panig;

Governor/City Mayor o kinatawan,

kinatawan ng small scale mining,

kinatawan ng big scale mining, at

kinatawan ng non-government

organization na manggagaling sa

environmental group bilang

“checks and balance”. Sa usaping

ito kailangang ihain ang mga

patakaran ng pamahalaan ukol sa

pagsasagawa ng pagmimina at

ayusin ang anumang di

pagkakasundo sa pagitan ng mga partido. At higit sa lahat, kailangang magkaroon ng

pampublikong konsultasyon.

Ang mga batas na ito sa kabuuan ay nagbukas ng pagkakataon upang

magsagawa ng operasyon ang mga kumpanya sa pagmimina. Subalit hindi ito ligtas sa

mga pagtuligsa ng publiko.

60

Ang isinagawang operasyon ng pagmimina ng Antones Corporation, isang

dayuhang kumpanya, sa bayan ng Balocawe ay masasabing 1) hindi sustenable, 2)

malakihan at 3) open-pit. Kahit naipasara na ito ay mayroon pa raw nagbabadyang

panganib sapagkat nakatambak lamang ang mga kagamitan lalo na ang mga ores na

ginamit ng kompanya. Kaya, ayon sa Simbahang Katoliko, nilabag ng nasabing

kompanya ang mga panuntunang nakasaad sa batas.

Sa kabilang banda, ang pag-andar ng operasyon sa nasabing bayan ay nagdulot

din ng maayos na epektong pang-ekonomiya. Nariyan ang benepisyo ng buwis kung

saan 40% ang napakinabangan ng Barangay at 30% naman ay napunta sa lokal na

pamahalaan. Dahil dito, tumaas ang rebenyu o kita ng lokal na pamahalaan. Isa sa

tatlong opisyal na nakapanayam ay pabor sa nasabing operasyon. Subalit dalawa sa

kanila, kaagapay ng Simbahang Katoliko at ng mga residente ay maigting na tumututol

kaugnay ng mga pinsalang pangkalikasang naidulot nito. Malaki ang naging epekto nito

sa tubig na inumin at patubig sa palay sa coastal areas. Maraming Barangay din ang

apektado tulad ng Manjumlad, Sulangan, Naburacan at ang Balocawe. Naapektohan

din ang forest o watershed ng Matnog na nagsisilbing pang-akit sa mga turista. Dagdag

pa dito, nadamay din ang mga produktong agrikultural tulad ng copra.

Subalit kung bibigyang atensyon ang proseso at ang mga batas na nararapat

sundin, nangangailangan ng masidhing pag-aaral ng Provincial Mining and Regulatory

Board ang magaganap na operasyon. Matapos masuri, iiindorso nito sa Pamahalaang

Panlalawigan. Matapos nito, mag-iisyu ng permit ang Gobernador na nagpapahintulot

ng pagmimina at iisyuhan naman ng business permit ng lokal na pamahalaan. Subalit

ang nasabing operasyon ay walang permit mula sa administrasyon kung kaya’t

nagpasa ng resolusyon ang Sangguniang Bayan upang ihinto ang operasyon at mapag-

usapan ng masinsinan ang mga aksyong isasagawa.

Kaakibat din nito ang posibleng panganib sa kalikasan at kalusugan ng mga

mamamayan. Ang isyu din ng “lagay” kung saan tumatanggap ng suhol ang mga

opisyales. Ito ang naghimok sa mga tao upang gumawa ng mga hakbang upang ito’y

ipatigil.

61

Kasama ng mga panlipunang sibil, “concerned citizens”, estudyante, guro,

magsasaka ang Simbahang Katoliko na siyang namuno sa paglunsad ng kabi-

kabilaang protesta upang tuluyang mapatigil ang pagmimina. Dahil sa ALMMA o

Alyansa Laban sa Mina sa Matnog na binuo ng parokya ng Matnog, naidaos ang Public

Hearing upang mapag-usapan kasama ng mga residente ang gagawing desisyon. Sa

bandang huli, nagpasya ang lokal na pamahalaan na huwag nang mag-isyu ng permit.

Dahil ang Simbahan, bilang isang malawak at maimpluwensiyang institusyon sa

pangkalahatan na sumasang-ayon sa tindig ng mga tao, ay naging dahilan upang mas

mapag-ibayo pa ang boses ng mga taga-Matnog.

Pumapaloob sa sistemang pulitikal ang mga naisagawang direktang proseso at

indirektang transaksyon. Nagkaroon ng dalawang opsyon ang Simabahang Katoliko sa

pakikilahok sa proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan ukol sa usapin ng

pagmimina: hakbang kapag walang pampublikong

konsultasyon at hakbang noong nagkaroon na ng

negosasyon.

Noong wala pang naisasagawang

pampublikong konsultasyon, marami ang tinahak na

hakbang ng Simbahan. Una dito ay ang IEC o

Information Education Campaign o ang pagtuturo sa

tao na maging kritikal at magkaroon ng “informed

decisions” sa pamamagitan ng Homily at Church-

based organizations. Pangalawa ay ang Open

Participation kung saan nagsasagawa ito ng mga kilos protesta upang ipopularisa ang

isyu at gayun din ay himukin ang lokal na pamahalaan na bumalikwas sa desisyong

patuloy na pahintulutan ang pagmimina. Kasama din sa mga prosesong ito ay ang

pagla-lobby kung saan pumapasok mismo sa lehislatibong proseso ang Simbahan.

Naglatag din ng mga pastoral letters, signature campaigns at position papers hindi

lamang ang parokya ng Matnog o ang Diocese ng Sorsogon kung hindi pati na rin ang

Catholic Bishops Conference of the Philippines sa kabuuan. Nagsalita sa midya si

Bishop Arturo Bastes upang ipahayag ang pagtutol ng Diocese ng Sorsogon sa

62

ginawang pagmimina sa Balocawe. Naglabas din siya ng pastoral letters, sumulat sa

pambansang pamahalaan, at nakipag-usap sa direktor ng DENR.

Sa kabilang banda, nagkaroon ng pampublikong konsultasyon matapos ang

ilang mga kilos protesta. Sinundan ito ng mga pampublikong debate, asembleya,

diyalogo, konsultasyon at pagdalo sa mga sesyon ng Sangguniang Bayan upang lutasin

ang isyu.

Ang pinakamahalagang bahagi ng negosasyon ay ang pagkakaroon ng

regulasyon upang imbestigahan ang nasabing operasyon. Inilatag ng Kinatawan ng

Pangalawang Distrito ng Matnog na si Deogracias Ramos, Jr. ang HR 00601 o “A

Resolution To Conduct An Investigation, In Aid Of Legislation, On The Alleged

Irregularities In The Small Scale Mining Operations In Brgy. Balocawe, Matnog,

Sorsogon”. Kasabay nito ay ang isa pang regulasyon na nagdedeklara na wala nang

kumpanya ng pagmimina ang magsasagawa ng anumang operasyon sa bayan ng

Sorsogon o ang HB05114 “Act Declaring The Second District Of Sorsogon A Mining

Free Zone And Providing Penalties For Violations Thereof”.

“Tactical Victory”

Ang pagtigil ng Balocawe Mining Project ay maituturing na “tactical victory”

lamang. Sa kabila ng pagkakamulat ng mga tao ukol sa isyung pangkalikasan,

maituturing itong tagumpay sa maliit na laban lamang. (Salavrakos, 2007)

Sa oras na buksan muli ng pamahalaan ang interes nito sa kita sa pagmimina,

maaaring magkaroon muli ng panibagong alalahanin. Magiging mahirap na proseso

nanaman ng negosasyon ang magaganap sapagkat ayon nga kay Fr. Imperial, isang

kompetisyon sa halip na kooperasyon ang namamagitan sa Simbahan at sa Lokal na

Pamahalaan.

63

Systems Theory

Ang Systems Theory ay nagpakita na ang desisyong naitalaga ay muling

lumilikha ng mga panibagong sitwasyon na sa muli ay papasok bilang pangangailangan

sa porma ng mga hinaing, saloobin at mga mungkahing may kaakibat na mga aktor na

sumusuporta upang ito’y maging adbokasiya at muling paglaanan ng pulitikal na

atensyon. May mga panibagong prosesong pagdaraanan ang mga ito bilang mga

bagong desisyon sa porma ng mga bagong batas, ordinansa o polisiya. Nakita rin na

ang ‘Simbahang Katoliko’ ay mayroong malawak at hindi matatawarang impluwensyang

pulitikal, elektoral at kultural, na nakapagbibigay ng matinding suporta at pagpapakalat

ng mga layunin kung saan ito ay may direktang interes.

64

CHAPTER VIII

PANGWAKAS AT REKOMENDASYON

Sa kabuoan, mahihinuha na marami ang ginagamit na mga proseso at

pamamaraan ng Simbahan upang magkaroon ito ng boses sa proseso ng

pagdedesisyon. Nariyan nga ang mga direktang aksyon tulad ng “lobbying” at mga hindi

direkta gaya ng “networks”, media, policy statements, rallies at iba pa. Kung gaano man

ito kaepektibo ay nakadepende sa mga usaping nais nilang pasukin o talakayin

sapagkat may mga panahong hindi talaga sila nabibigyan ng tyansa na makilahok sa

paglalatag ng desisyon. Subalit hindi rin maikakaila base rin sa mga testamento ng

ilang lokal na opisyal at mga kaparian na malawak talaga ang impluwensya ng

Simbahan. Ang galamay ng impluwensya nito ay hindi lamang nakasentralisa sa iilang

usapin lamang, bagkus, ito ay yumayakap din sa mga isyung multi-sektoral, lokal man o

pambansa. Patunay ito na may malaking papel na naiambag ang Parokya sa

pagpapatigil sa pagmimina ng Antones Mining Company.

Isang suhestyon na maaaring gumabay sa mga susunod pang adhikain ng

Simbahan ay ang pagtatayo ng estableng Monitoring Team na hindi lamang

nakasentralisa sa Lungsod ng Sorsogon. Sapagkat mas matindi ang problemang

dinaranas ng mga nasa bayan kung kaya’t mas kinakailangan nila ng ibayong

superbisyon lalo na’t kabi-kabilaan na ang mga proyektong industriyal partikular na ang

Bulusan Geothermal Power Plant na kasalukuyang nasa operasyon sa Bulusan,

Sorsogon. Ito ay nasa mga kamay na ng Simbahang Katoliko.

65

BIBLIOGRAPHY

JOURNALS

O’Callaghan, T. (2009). Regulation and Governance in the Philippines Mining Sector.

The Asia Pacific Journal Of Public Administration, Vol. 31, No. 1. 91-114.

Asian Development Bank Mineral Sector Study. (1994). The Philippine Mineral Sector

To 2010: Policy And Recommendations. Retrieved from

http://www.adb.org/Documents/Reports/Consultant/24082-PHI/24082-PHI-

TACR.pdf on July 22, 2011.

BOOKS:

Third World Studies Center. “Policy Issues, Responses and Constituencies: State-Civil

Society Relations in Policy-Making. Quezon City. UP Press, 1994.

THESES:

Circo, January T. “A Study on the Influence of the Catholic Church in the

Legislative Process Concerning the Divorce Bills.” UP Manila, 2006.

Panganiban, Bernardita. “The Role of Roman Catholic Church in Philippine Politics”

Master’s Thesis. University of the Philippines, 1956.

E-Sources:

ASGM Strategic Planning Project Conclusion Workshop. (2011). Decentralization And

Artisanal And Small-Scale Gold Mining In The Philippines Retrieved from

www.unep.org/hazardoussubstances/Portals/9/Mercury/.../RICHA~18.PP on July

25, 2011.

66

Barcia, R.B. “Lafayette Operations on Protest Rallies to Continue.” Retrieved from

ww.bicolmail.com on Spetember 5, 2011.

Bunye, P. (2009). More Challenges Ahead For Mining Companies And LGUs. Retrieved

from http://www.afrim.org.ph/minda-news-page.php?nid=7390 on July 18, 2011.

Catholic Bishops Conference of the Philippines. “A Statement of Concern on the Mining

Act of 1995.” February, 1998.

Catholic Campaign in Philippines Undermined by Church of England. Retrieved from

http://www.ekklesia.co.uk/node/8679 on August 28, 2011.

Mining Company Draws Fire from Church. (2011). Retrieved from

http://www.cathnewsphil.com/2011/06/24/mining-company-draws-fire-from-

church/ on August 30, 2011.

Church, Mayor, NGOs Back Indigenous People Against Mining. Retrieved from

http://pimephilippines.wordpress.com/2003/11/13/church-mayor-ngos-back-

indigenous-people-against-mining/ on August 28, 2011

Dalus, B. (2008). LGU and MINING. Tuba, Benguet. Retrieved from

202.90.141.226/forum/dalus.pdf on July 18, 2011.

Doyle, C. et al. (2007). Mining in the Philippines Concerns and Conflicts. Retrieved

from www.eccr.org.uk/module-Downloads-prep_hand_out-lid-15.html on July 22,

2011.

Galvez, J.K. (2011). Business Groups Urge End To LGU Sabotage Of Mining. Retrieved

67

from http://www.istockanalyst.com/business/news/5268727/business-groups-

urge-end-to-lgu-sabotage-of-mining on July 18, 2011.

Gariguez, E. (2011). Extractive Industry And The Church In The Philippines. Retrieved

from siteresources.worldbank.org/CSO/Resources/Gariguez.pdf on July 25,

2011.

Hookaway, J. (2009). Church Effort Slows Philippines Mining. Retrieved from

http://online.wsj.com/article/SB123449556539081061.html on July 20, 2011.

Laceda, Kate. (2004). Bishop Bastes Calls for Cancellation of Mining Project. Retrieved

from http://www.voxbikol.com/bikolnews/5139/bishop-bastes-calls-cancellation

-mining-project on August 30, 2011.

Lagdameo, A. (2006). A STATEMENT ON MINING ISSUES AND CONCERNS.

Retrieved from www.cbcpworld.com/misamis/cbcp200a.htm on July 20, 2011.

Legal Rights and Natural Resources Center – Kasama sa Kalikasan. (2010). Scrap the

National Mining Policy Now, Respect LGU Autonomy!. Retrieved from

http://lrcksk.org/main/2010/09/scrap-the-national-mining-policy-now-respect-lgu-

autonomy/ on July 18, 2011.

Marshall, I. (2001). A SURVEY OF CORRUPTION ISSUES IN THE MINING &

MINERAL SECTOR. Retrieved from

http://iacconference.org/documents/10th_iacc_workshop_A_SURVEY_OF_COR

RUPTION_ISSUES_IN_THE_MINING__MINERAL_SECTOR.pdf on July 25,

2011.

Mineral Mining in Matnog Opposed. Retrieved from

68

http://www.alyansatigilmina.net/category/free-tagging/sorsogon on August 30,

2011.

Nelson, J. (2007). The Operation of Non-Governmental Organizations (NGOs) in a

World of Corporate and other Codes of Conduct. Retrieved from

http://www.hks.harvard.edu/mrcbg/CSRI/publications/workingpaper_34_nelson.p

df on July 22, 2011.

Rodriguez, J.C. “Divorce Bill Critics Win in Harapan Poll.” Retrieved from www.abs-

cbnnews.com on September 5, 2011.

Salavrakos, I. (2007). “Three Types of Victory and Two Types of Defeat: Military versus

Economic Objectives in War”. University of Ioannina, Greece & visiting London

Metropolitan University, UK

Salita, R. (2011). Church Condemns Mining but Owns Shares in Philex. Retrieved from

http://www.manilastandardtoday.com/insideNews.htm?f=2011/may/24/news1.isx

&d=2011/may/24 on July 25, 2011.

Templo, I.L. “The truth shall set us free: The role of Church-owned radio stations in the

Philippines”. Center for Media Freedom and Responsibility, 2011.

The Catholic Church in the Philippines to Aquino: Scrap Mining Law. (2011). Retrieved

from http://mabuhaycity.com/forums/politics-government/11755-catholic-church-

philippines-aquino-scrap-mining-law.html

The Gambia Journal. (2009). The Gambia’s Mining Sector the Least Transparent.

Retrieved from http://www.thegambiajournal.com/Top-News-and-

Analyses/368.html on July 18, 2011.

69

Uy, J.R. “Church takes active role vs Palawan mining.” Retrieved from inquirer.net on

September 5, 2011

Vadaon, S. (2003). Role of NGO’s in Environmental Conservation and Development.

Retrieved from http://www.karmayog.org/startanngo/startanngo_16320.htm on

July 25, 2011.

Vandangombo, D. (2008). NGOs AS ACCOUNTABILITY PROMOTERS: IN THE

MONGOLIAN CASE.

Yambot, I. (2011). LADY SOLON HITS UNREGULATED MINING IN BULACAN.

Retrieved from:

http://www.google.com/search?rlz=1C1AVSW_enPH381PH381&sourceid=chrom

e&ie=UTF-

8&q=LADY+SOLON+HITS+UNREGULATED+MINING+IN+BULACAN on July

18, 2011.

70

APPENDICES

71

Appendix I

KEY INFORMANT INTERVIEW GUIDES

A. KII Guide 1 (Simbahang Katoliko: Msgr. Arturo Bastes, Bishop ng Lalawigan ng

Sorsogon at Miyembro ng Catholic Bishops Conference of the Philippines)

1. Maituturing nyo po bang isa kayong impluwensyal na lider panlipunan?

2. Kung oo, masasabi nyo po bang mahalagang parte ng impluwensyang ito ang

pagiging lider ng Simbahan?

3. Sa aling mga isyu po naging mahalaga ang inyong partisipasyon upang maresolba

ang mga ito?

4. Sa paanong paraan po ninyo hinihikayat ang mga miyembro ng Simbahan upang

maging parte ng pakikilahok ninyo sa mga isyung panlipunan?

5. Sa kasalukuyan, mainit ang debate ukol sa pagmimina sa Balocawe, Matnog.

Nakikilahok po ba kayo dito?

6. Ano ang pananaw ng Simbahang Katoliko sa pagmimina sa bansa? Sa mga

probinsiya?

7.Sa palagay nyo, maayos bang naipapatupad ang mga polisiya ng lokal na

pamahalaan ukol sa responsableng pagmimina? Bakit?

8. Ano ang mga hakbanging ginagawa ng simbahan sa pagpapalaganap ng mga

tamang impormasyon ukol sa pagmimina?

9. Bilang isang pari at lider ng Simbahan sa mga kilos pulitikal, ano ang iyong

paninindigan ukol sa pagmimina? Sa tingin niyo, nirerepresenta ng tindig ninyo ang

buong Simbahang Katoliko? Bakit?

10. Bukod sainyo, may mga miyembro pa ba ng parokya ang aktibong nakikilahok sa

mga aksyong tutol sa pagmimina dito sa Balocawe? Anu-ano ang mga nakaraang

72

aksyon ng mga nasabing miyembro ukol sa mga usaping may kaugnayan sa

pagmimina?

11. Paano isinasagawa ng mga miyembro ng parokya ang kanilang pagtutol sa

pagmimina? Ano ang naging epekto ng mga aksyong ito?

12. Nakikilahok ba ang Simbahan sa mga lehislatibong prosesong isinasagawa ng

lokal na pamahalaan sa ukol sa nasabing usapin?

13. Bukas ba ang lokal na pamahalaan sa boses ng Simbahan?

14. Paano naiimpluwensyahan o naaapektohan ng Simbahan ang pagdedesisyon ng

lokal na pamahalaan sa nasabing usapin?

15. May mga polisiya na bang nailatag ang lokal na pamahalaan kung saan naging

bahagi ang Simbahan sa pagdedesisyon ukol dito?

B. KII Guide 3 : Rev. Fr. Alex Jerus (Head Priest ng Matnog Parish Church)

1. Ano ang inyong pagtingin o opinyon ukol sa konsepto ng paghihiwalay ng Estado at

ng Simbahan?

2. Mayroon po ba talagang partisipasyon ang Simbahan sa lehislatibong proseso o sa

proseso ng pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan? Paano po ninyo isinasagawa ang

partisipasyong ito?

3. Anu-ano po ang mga isyu kung saan nagkaroon ang Simbahan ng partisipasyon sa

proseso ng pagdedesisyon ng pamahalaan upang iresolba ang mga ito?

4. Ngayong mainit po ang isyu ng pagmimina dito sa bayan ng Matnog, anu-ano ang

mga programa ng parokya na tumutugon sa pagtutol sa pagmimina sa Balocawe?

Matagumpay bang naipatutupad ang mga ito?

5. Masasabi nyo po bang isa itong mahalagang benyu upang maipakita ng Simbahan

ang impluwensya nito sa pulitika?

73

6. Ano ang masasabi ninyo sa naging desisyon ng lokal na pamahalaan na pahintulutan

ang operasyong iyon?

7. Paano niyo idinudulog sa lokal na pamahalaan ang mga hinaing ninyo sa nasabing

pagmimina? Paano kayo pumapasok sa proseso ng pagdedesisyon ng lokal na

pamahalaan hinggil ditto?

8. Mayroon bang mga batas ukol dito? Sapat ba ang mga batas ukol sa usapin ng

pagmimina para maseguro ang kapakanan ng mga bulnerableng mga mamamayan?

9. May mga usapin ukol sa nasabing operasyon na nagsasabing may mga isyu daw g

korapsyon at panunuhol sa parte ng lokal na pamahalaan upang maisakatuparan ang

pagmimina. Sa inyong palagay, paano mareresolba ang mga ito? Mayroon ba kayong

ginagawang aksyon laban dito?

10. Gaano lumalakas ang impluwensya ng mga miyembro ng parokya sa

pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan ukol sa pagmimina?

C. KII Guide 3: Fr. Bong Imperial (Tagapangulo ng Committee on Environmental

Concerns ng Diocese of Sorsogon)

1. Ano ang adhikain ng Environment Committee ng Simbahang Katoliko, Diocese ng

Sorsogon?

2. Anu-ano ang mga programang nailunsad na ng Komite?

3. Sa mga nagawa na ng Komite, alin sa mga ito ang masasabi niyong

pinakamatagumpay sa lahat? Bakit?

4. Ano ang paninindigan ng Komite sa kasalukuyang isyu sa pagmimina sa Matnog,

Sorsogon?

5. Ano ang tugon ng Komite sa mga suliraning inilalahad ng mga mamamayan ukol sa

pagmimina?

6. Sa inyong palagay gaano kalakas ang impluwensya ng Komite sa pagdedesisyon ng

lokal na pamahalaan sa pagmimina sa Matnog?

74

D. KII Guide 4 (Lokal na Pamahalaan : Mayor, Vice Mayor, Councilors)

1. Ano po ang opinyon ninyo sa konsepto ng separasyon ng Estado at ng Simbahan?

2. Nakikilahok po ba ang mga parokya ng Matnog sa mga usapin o isyu ditto sa bayan

lalung-lalo na sa lehislatibong proseso o sa proseso ng pagdedesisyon ng lokal na

pamahalaan?

3. Paano po nakaaapekto ang partisipasyong ito ng Simbahan sa pagreresolba ng mga

isyung ito?

4. Kinikilala nyo po ba ang kahalagahan ng partisipasyon ng Simbahan sa proseso ng

pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan ng Matnog?

5. Mainit po ang isyu ngayon ng pagmimina sa bayan ninyo. Nakikilahok po ba ang

Simbahan dito?

6. Ano po sa inyong opinyon ang dahilan ng pakikilahok ng Simbahang Katoliko sa

usaping ito?

7. Sa usapin po ng pagmimina, ano ang mga proseso at batas na sinusunod ng lokal na

pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina sa bayan?

8. Ano ang naging epekto ng pagmimina sa lokal na ekonomiya ng Matnog? May

negatibo o positibong epekto ba ito?

9. Sa pagpapahintulot sa operasyong ito, ano ang mga isyung kinaharap ng

pamahalaan?

10. Aling sektor ang pinaka-maigting na lumalaban sa nasabing operasyon?

11. Nabibigyang pagkakataon ba ang taong bayan na makilahok sa pagdedesisyon ng

lokal na pamahalaan ukol sa nasabing usapin? Paano?

12. Masasabi niyo po bang natitiyak ng lokal na pamahalaan ang kaligtasan ng mga

mamamayan sa gitna ng nasabing pagmimina?

75

14. Paano nakaiimpluwensya ang Simbahang Katoliko sa lehislatibong proseso ng

pagpapasya ng lokal na pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina? Sa

pagsasagawa ng aksyong magpapahinto sa operasyon?

15. Sa tingin niyo, bakit malakas ang impluwensya ng Simbahang Katoliko sa mga

usaping pulitikal? Anong karakter ng Simbahan ang nakaaambag sa impluwensiyang

ito?

16. Sa aling lehislatibong proseso pumapasok ang boses ng Simbahan na nakaaapekto

sa paglalatag ng polisiya ng lokal na pamahalaan? Maayos ba itong nagaganap?

17. Anu-ano nang mga polisiya ukol sa pagmimina ang nabuo kaakibat ang Simbahang

Katoliko?

18. Maliban sa pagmimina, anu-ano pang mga lokal na usapin ang kinakitaan ng

maigting na impluwensya ng Simbahang Katoliko sa pagdedesisyon ng lokal na

pamahalaan ukol dito?

76

Appendix II. Letter

A.

Unibersidad ng Pilipinas Manila

Departamento ng Agham Panlipunan

Padre Faura St.Manila

Ika- _ ng Disyembre,2011

_________________

_________________

_________________

Ginagalangan na _____________,

Ako po ay nasa ikaapat na taon sa kolehiyo sa Unibersidad ng Pilipinas at kasalukuyang gumagawa ng pag-aaral ukol sa impluwensiya ng Simbahang Katoliko sa Pamahalaan ukol sa pagmimina. Ito po ay isang rekisito ng aming unibersidad sa mga magtatapos sa kolehiyo sa aming departamento. Nais ko po sanang humingi ng inyong tulong sa paglilikom ng data para sa nasambit na pag-aaral.

Bilang pagsunod sa prinsipyo ng kompidensyalidad, makakaasa po kayo na ang inyong mga kasagutan ay gagamitin lamang sa sa pag-aaral na ito. Lubos po ang aking pasasalamat sa inyong magandang loob.

Maraming salamat po!

Lubos na gumagalang,

Grace Charm Despi Carretero

________________________

BA Political Science/2008-34359

1519 Benitez St., Paco Manila

charmcarretero@yahoo.com

09085152473

77

Appendix III

KII Informed Consent

Magandang araw! Ako po si Grace Charm D. Carretero, magtatapos na mag-

aaral ng Agham Pampulitika (Political Science) sa Unibersidad ng Pilipinas Manila. Nais

ko po sanang hingin ang inyong pahintulot na lumahok sa isang panayam o interbyu

tungkol sa kung “paano nakaiimpluensya ang Simbahang Katoliko sa proseso ng

pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan hinggil sa pagmimina sa bayan.” Ang panayam

po ay maaaring tumagal ng mahigit isang oras. Makasisiguro po kayo na ang

impormasyong ibabahagi ninyo ay gagamitin lamang sa pag-aaral.

Layunin:

*Alamin ang paraan ng pakikilahok ng Simbahang Katoliko sa proseso ng

pagdedesisyon ng lokal na pamahalaan hinggil sa pagmimina sa bayan

*Bigyang linaw ang mga konsepto hinggil sa epekto ng pakikilahok ng Simbahang

Katoliko sa mga usaping pampulitika at panlipunan

*Alamin ang relasyong nananaig sa pagitan ng Simbahan at ng Pamahalaan

Benepisyo:

*Walang materyal o pinansyal na benepisyong makukuha ang mananaliksik.

*Makaaambag ang panayam na ito upang maging makabuluhan ang pananaliksik.

*Makakatulong ito upang makapagbahagi ng impormasyon sa mga komunidad hinggil

sa interaksyon ng Simbahan at ng pamahalaan sa pagreresolba ng isyung

makaaapekto sa kanila.

*Makatutulong din ito upang mabigyan ng kaalaman ang mga mamamayan ng ukol sa

kahalagahan ng pampublikong partisipasyon sa mga usaping panlipunan.

78

Panganib:

*Walang nakikitang panganib ang mananaliksik hinggil sa panayam na isasagawa,

ngunit sa oras na magkaroon ay matitiyak ang responsableng pagreresolba nito.

Ang mga kakapanayamin ay:

* Maaaring ipatigil ang interbyu.

* Maaaring sumagot lamang sa mga tanong na nanaisin nilang sagutin.

*Maaaring magbago ng desisyon (kung ipagpapatuloy pa o hindi na) kahit nakapairma

na sila sa dokumentong ito.

*Maaaring gumamit ng alyas o hindi magbanggit ng anumang pangalan.

Lagyan ng Tsek:

Maaaring gumamit ang mananaliksik ng “voice recorder” upang irekord ang

isasagawang panayam:

____ Oo ____ Hindi

Maaaring gamitin ang ibinahaging impormasyon sa pagtatala ng mga datos sa

pananaliksik:

____ Oo ____ Hindi

Maaaring gamitin ang totoong pangalan:

____ Oo ____ Hindi

79

Impormasyon ukol sa mananaliksik:

Permanent Address: Lot 2, Blk 3-D, Sto. Nino Compd. Bibincahan Sorsogon City

Current Address: 1519 Benitez St., Paco Manila

Cellphone No: 09085152473/09267382277

E-mail Address: charmcarretero@yahoo.com

Maaaring lugar, oras, petsa ng panayam:

___________________________________

___________________________________

Pangalan at Lagda:

_________________________________

_________________________________

80

Appendix IV

INTERVIEW MATRIX

A. LOKAL NA PAMAHALAAN

MGA PAKSA BARLIN VICE MAYOR UBALDO

Tindig · Pansamantalang ipatigil · Hindi pabor • Pabor sa pagmimina bilang industriya- makatutulong sa local na ekonomiya at sa komunidad• Hindi pabor sa kaso ng pagmimina sa Balocawe- hindi sustenable- nilalabag ang panununtunan ng small scale mining na nakasaad sa batas

Epekto ng pagmimina sa Balocawe

• Positibo- pagtaas ng revenue o income ng munisipyo mula sa buwis• Negatibo- paghina ng produktong agrikultura (copra, etc.)

Aksyon bilang isang kagawad

· Nagpasa ng resolusyon upang pansamantalang ihinto ang operasyon at mapag-usapan ng masinsinan

Pagbigay ng business permit lamang, ang Gobernador ang magbibigay ng mining permit

Responsibilidad ng Lokal na opisyales

· Pamahalaang probinsyal ang may karapatang mag-isyu ng permit· Lokal na pamahalaan bilang “checks and balance”

Epekto ng pagmimina sa Balocawe · Usaping pang-

konomiya- may pakinabang

- pamahalaang local bilang benipisyaryo ng buwis na 70% sa kabuuana. 40% sa Barangay

• Positibo- pagtaas ng revenue o income ng munisipyo mula sa buwis• Negatibo- paghina ng produktong agrikultura (copra, etc.)

• Higit na malaki ang benepisyo sa Barangay Balocawe mula sa “buwis” na ibinibigay ng kompanya• Malaki ang epekto sa tubig na inumin at patubig sa palay ng

81

b. 30% sa local na pamahalaan

coastal areas• Maraming Barangay ang apektado- Balocawe- Manjumlad- Sulangan- Naburacan• Apektado ang forest o watershed ng Matnog

Mga isyung kinaharap ng local na pamahalaan

· Kawalan ng impormasyon ng mamamayan na wala sa local na pamahalaan ang karapatang magbigay ng permit

· Paano komprehensibong makapagbigay solusyon sa mga badyang pangkalusugan, pampublikong kaligtasan, sakuna at iba pang pangkalikasang usapin

• “Lagay”- tumatanggap ng suhol ang mga opisyales

• Ang pagtutol mula sa iba’t ibang sector ng komunidad• Posibleng panganib sa kalikasan• Epekto sa kalusugan ng ilan

Mga Proseso at Batas na sinusunod ng local na pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina

• Pag-iisyu ng business permit sa mga kompanyang magsasagawa ng operasyon• Sa kasalukuyan, walang inisyung permit ang kasalukuyang administrasyon

82

Mga Proseso at Batas na sinusunod ng local na probinsyal na pamahalaan sa pagpapahintulot ng pagmimina

• Pag-aaralan ng Provincial Mining and Regulatory Board ang magaganap na operasyon• Iiindorso nito sa Provincial Government ang • Pag-iisyu ng permit ng Gobernador na magpapahintulot ng pagmimina

Mga grupong maigting na tumutol

· Simbahang Katoliko at ALMMA

• ALMMA sa pamumuno ng Simbahang Katoliko- “concerned citizens”- estudyante- guro-magsasaka

• Civil Society Groups• Simbahang Katoliko

Desisyon ng lokal na pamahalaan

• Hindi pag-isyu ng business permit sa mga kumpanyang nag-aplay at nag-aaplay

Mga prosesong nagbigay boses sa mga mamamayan sa pagdedesisyon hinggil sa pagpapahintulot ng operasyon

· Diyalogo· Pagdalo sa mga sesyon sa Sangguniang Bayan· Rally

• Public Forum sa Sangguniang Bayan ngMatnogkasama ang:- gobernador- mga kinatawan ng DENR at BMG

• Nagkaroon ng Public Hearing bago isinagawa ang pagmimina

Aksyon ng Simbahan · Sa pamumuno ng parokya sa bayan· Pagpapahayag ng mga

“pronouncements” upang makapagbigay impormasyon

• Naghikayat sa iba pang grupo upang makiisa sa layuning ihinto ang operasyon• Sila ang tanging kumontra o hindi sumang-ayon sa proseso pa lamang ng pagpapasya“Sinusuportahan naming ang patutol at mga ginawang hakbang ng SImbahang Katoliko sa pagpatigil ng pagmimina.”

83

Relasyon ng Simbahan at ng Lokal na pamahalaan sa nasabing operasyon

• Katulong ng Simbahan sa pangangalap ng datos at impormasyon ukol sa operasyon ag SWNEN Coordinator ng local na pamahalaan

“Malaki ang impluwensya ng Simbahang Katoliko sa pagsagawa ng mga aksyon laban sa pagpapahinto ng pagmimina sa Balocawe.”

Dahilan ng malaking impluwensya ng Simbahan

· Pagkakaroon ng “councils”

• Iginagalang, pinapakinggan• Hinihintay ng local na pamahalaan ang rekomendasyon nito sa pagpigil ng operasyon

Mga “venues” kung saan nabigyan ng papel ang Simbahan sa pagdedesisyon ng local na pamahalaan

· Public Assemblies· Committee Hearings· Debate· Konsultasyon

“Mahalagang sangkap ang partisipasyon ng Simbahan sa paggawa ng mga local na batas at polisiya ng pamahalaan.”

Mga nabuong polisiya ukol sa pagmimina na naging kaakibat ang SImbahang Katoliko

· Protection clauses

Iba pang polisiyang nailatag kaakibat ang Simbahan

· Anti-trafficking campaign, campaign against drugs and prostitution

84

B. SIMBAHANG KATOLIKO

MGA PAKSA MGA DATOS PANIPI Data Source

Konsepto ng Separation of Church and State

Kung susundin ang prinsipyo, dapat

Hindi maaaring maihiwalay ang paniniwala at partisipasyon sa pulitika

Fr. Imperial

Dahilan kung bakit hindi maituturing na “paglabag” sa konsepto ng paghihiwalay ng Simbahan at ng Pamahalaan ang isinasagawang partisipasyon ng Simbahan sa mga isyung pulitikal

Walang cleric na nagging kandidato

Hindi minamandahan ng simbahan na maging relihiyon ng estado ang Katolisismo

Mayroong “Religious Tolerance” ang mga mamamayan

Fr. BongFr. BastesFr. Jerus

Ang moral na tungkulin ng Simbahan

Palakasin ang moral na aspeto sa pagkatao ng mamamayan

“You should not do away with moral

influence”

Fr. Bastes

Mga usapin kung saan napopolitisa

ng Estado ang Simbahan

Pulitikal na polisiya Ekonomikong polisiya

Mga hakbangin o pamamaraan ng Simbahan sa pagpapaabot sa pamahalaan ng

IEC (Information Education Campaign) – pagturo sa tao na maging kritikal at magkaroon ng

Ugnayan ng Simbahan at ng Lokal na Pamahalaan

• Pagpapaabot sa Simbahan na wala sa poder ng local na pamahalaan ang pagbibigay ng permit o pagpapahintulot ng operasyon

Dahilan ng Impluwensya ng Simbahan

• Malaking porsyento sa populasyon ng Pilipinas ay mga Katoliko

85

tindig nito ukol sa mga usaping panlipunan

“informed decisions” sa pamamagitan ng Homily at Church-based organizations

Open Participation- rally-

Lehislatibong Proseso / “Lobbying”- upang magkaroon ng makataong mga polisiya, local man o pambansa

Pagpapahayag ng mga Alternatibo/ “Alternatives”

Isang porma ng Pagla-lobby ng Simbahan

Pagkakaroon ng mga “devowed catholics” na miyembro din ng local na burokrasiya na maaaring maging kinatawan ng Simbahan sa pagpapaabot ng tindig nito hinggil sa isang usapin

Halimbawa ng mga devowed catholcs na naging instrument ng Simbahan sa paglalobby “trick ng simbahan” / isang political machinery

Leigh ministers na naging kagawad, vice-mayor o mayor

Pinanghahawakag prinsipyo ng simbahan sa pag-oorganisa ng masa

Educate, organize, mobilize

Mga kategorya ng isyu na nilalahukan ng Simbahan

Sustainability issues Tactical Issues Sweeping Issues

Sinaunang Proseso ng pag-oorganisa

Dole-out system- counter-productive and divisive

Tunay na Proseso ng Pag-oorganisa (Genuine Process)

“pagliliberalisa sa puso at isip ng mga tao” : multi-sektoral

Church-based organizations

SAMASOR (Samahan ng mga Magsasaka sa Sorsogon)

86

PISPASOR- organisasyon ng mga mangingisda

CBTG Community- organisasyon ng mga artistang kabataan at kababaihan

Pagmimina bilang isang usaping sakop ng responsibilidad ng Simbahan

Environmental Responsibility

Apektado ang dignidad ng mamamayan

Tindig ng Simbahan sa usapin ng pagmimina

Hindi pabor ang simbahan sa “proseso” mismo ng pagmimina, hindi sa pagmimina sa kabuuan

Pagmimina bilang mahalagang industriyang pang-ekonomiya

"Hindi siya beneficial sa tao,mas naging destructive pa siya. sa economics.. sa environment tapos sa tao mismo. Kasi pag pinag-usapan natin ang ganyan, lagging may human rights violations”.

Mga dahilan ng pagtutol ng Simbahan sa proseso ng pagmimina

Hindi sustenable Malakihan Open-pit Export-oriented

Mga pamamaraan ng Simbahan sa pagpapaabot ng tindig nito sa local na pamahalaan ukol sa pagmimina

Kapag walang pampublikong konsultasyo/ “Railroaded”- ventilate the issue- popularize the issue- pressure LGUa. people’s actionb. pastoral lettersc. position papersd. signature campaigns

Kapag mayroong public consultation- dialogue- paglalahad ng isyu sa Sangguniang baya upang mapag-usapan sa lebel ng ehekutibo

Sa sitwasyon sa Matnog

“Although at times na uphill siya because when you lobby, pwede kang pakinggan, pwede hindi. So, but the point is may ginagawa ang church.”

“Di pa tapos ang laban. Open ended yung pagtigil, maybe next year or two years from now, mag-ooperate ulit siya. But the beauty of it is ahh you’re able to equip yung mga tao how to

87

- inorganisa ang tao- nagkaroon ng IEC- binuo ang ALMA- nagkaroon ng mga mobilisasyon- mula sa parokya sa isang komunidad naipaabot patungong munisipyo, probinsyal na lebel at naging “Diocesan concern”

Mga Hakbang na Isinagawa ng Obispo- nagsalita sa media- naglabas ng pastoral letters- sumulat sa pambansang pamahalaan- nakipag-usap sa director ng DENR

Mga naging Instrumento sa mga hakbanging ito- Cabinet Members nadevowed Catholics- human barricade

analyze, how to organize, kumbaga, nabigyan mo sila ng capacity, naempower mo sila na pwede rin palang sila, as individuals as citizens magkaron ng role sa pagshape ng kanilang political life sa society from the smallest up to the highest . Hanggang doon ang role ng church.”

Ideological base ng SImbahan sa mga prinsipyo nito

Sosyolohiko at Antropolohiko- bibliya- salita ng Diyos- doktrina ng Simbahan

Religious Propaganda ng Simbahan

Bilang Simbahan: Ideolohiyang panrelihiyon

Bilang pari: “you qualify and you quantify it to all positions”

“Wala namang taong walang pansariling agenda o paniniwala. Ang mahalaga may pinagbabasehan ka sa claims mo. We try to stir yung pagiging reasonable niya.”

Ang ideyal na katangian ng pagmimina sa perspektibo Simbahan

Sustainable, pro-people mining

“But as far as irresponsible, hindi siya sustainable, ang stand ng church will always be the same, 30 years ago, 50 years

88

from now.”

Mga pinanggagalingan ng Impluwensya ng Simbahan

Kultura- 80% ng populasyon ay Katoliko, Kristyano ka na sa simula palang

Edukasyon- 90% ng mga pribadong paaralan ay kontrolado ng Simbahang Katoliko

Istruktura-SOCIAL ACTION CENTER-CBCP : Direct and Consensual Approach

“Networks”- media (telebisyon, radio, diyaryo)

History

“Like the government which has 17 municipalities, the Church has 28 parishes.”

Fr. ImperialFr. Bastes

Mga programang inilunsad ng Committee on Environmental Concerns ng Simbahan

Popularisasyon (Sa probinsyal na lebel)- pastoral letters-press conferences- press statement- pinaabot sa Supreme Court

IEC (Pambansang Lebel)- CEAP (Catholic Educators’ Association of the Philippines)

Environmental Discussions (Lebel ng Komunidad)- Homily- Youth Camps- School-based For a- sit-down-pickets

Aspetong Ligal- Environmental Court (Legal remedy)- TRO

Estado ng operasyon ng pagmimina sa matnog

“Tactical Victory”- nakapagmulat ng mga tao ukol sa isyung pangkalikasan

May mga nagbabadya

89

pa ring panganib- nakatambak pa ang mga kagamitang ginamit sa operasyon- nakatambak pa ang ores

Shares ng ilang miyembro ng Simbahang Katoliko sa mga kompanya ng pagmimina

Walang ganyan sa Sorsogon

“personal venture” bilang mga “indibidwal mismo / pribadong mamamayan” (pagmamay-ari ng pamilya) hindi bilang alagad ng Simbahan o kinatawan ng buong Institusyong Katoliko

Sa aspetong teknikal, walang “mining operation” na pagmamay-ari ng Simbahan

Ipinagbabawal ng Simbahan

pagiging bukas ng lokal na pamahalaan sa negosasyon

Case to Case basisa. Kapag hindi apektado o magagambala ang personal na interes nila / “strategic issues” (Hal. Pagpapadala ng relief goods sa mga biktima ng Bagyo sa Cagayan de Oro)- consensus, kooperasyonb. Kapag ang personal na interes nila ang nakataya- walang negosasyon

Katangian ng negosasyon sa Balocawe

Kontradiksyon mulas sa dalawang panig

Pagpapangibabaw ng personal na interes ng “Escuderos at Lees” (political consortium)

Interes ng tao laban sa interes ng mga pulitiko

“Naglabas ng statement si Bishop Bastes, titirahin ni governor lee sa radyo naman si Bishop bastes, hanggang sa may exchange”

90

Friction, Conflict and Contradiction

Pangkalahatang katangian ng relasyon ng Simbahan at ng Lokal na Pamahalaan sa isyu ng pagmimina sa Balocawe

Walang kooperasyon “They were even calling me names…” – Bishop Bastes

“Lagi silang hindi open…” – Fr. Jerus

Iba pang mga isyu na naging parte sa pagtuligsa ang Simbahan

Child-trafficking Gambling Extra-judicial killings Insurgency Electioneering

- Vote-buying- Vote-selling

91

`