Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 1

Politika industriale e BEE-së

Prof. dr. Besim Beqaj

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 2

Politika industriale e UE Evolucioni i politikës industriale

Fillimisht si ide Nuk ishte e paraparë me Marrëveshjen e Romës Theksi vehët në:

Konkurencën në BEE Harmonizimin e standardeve teknike Specializimin etj.

Mbizotron teza se politika industriale do të zhvillohet spontanisht me zhvillimin e tregut të përbashkët

Strategjia kryesore e BEE ishte krijimi i tregut unik në mes të vendeve

1967 dhe 1968 krijohet Drejtoria për industri dhe kërkon disa ndryshime

Politika e vertetë industriale fillon me 1972 me MOM i quajtur me emrin Colonna.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 3

Memorandumi për politikë industriale - Colonna Treg unik pa barrierat ekzistuese Zhvillim i afarizimit në tërë hapësirën e BEE Përballimi i konkurencës prej vendeve

jashtë BEE Ndihmë industrisë për adaptim në kushte të

ndryshimeve – problemi i punësimit Shkallë më të lartë të solidaritetit më

marrëdheniet e jashtme ekonomike Në sferën e kontrollit të kompanive

multinacionale Në sferën e bashkëpunimit teknologjik

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 4

Pengesat e politikës industriale 1973 miratohet Plani akcional i politikës

industriale por pa rezultate të prekshme Problem ishte fuqia e Drejtoratit për industri dhe

shpërndarja e resurseve në mes sektorëve dhe në mes të vendeve.

Kah mesi i viteve 70-ta shënohen përmirësime. Tregu u përbashkët me eliminim të barrierave

teknike dhe tregtare Riorganizimi industrisë që ka përjetuar krizë Stimulim i industrisë së re.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 5

Qëllimet e poltikës industriale

Konkurrenca me SHBA dhe Japoninë Tregu unik

Eliminimi i barrierave Stimulimi i krijimit të kompanive

evropiane Modernizimi i industrisë nacionale

(tekstil, anijendërtimtari, prodhim letre etj,)

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 6

Tregu i hapur dhe konkurrent

Kërkon: Shpejtimin e adaptimit të industrisë në

ndryshimet strukturale Nxitjen e zhvillimit të NVM në BEE Nxitjen e bashkëpunimit në mes të

ndërmarrjeve Shfrytëzimin e potencialit industriale në

politikën e inovacioneve dhe zhvillimit teknologjik

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 7

Orientimet e shteteve Punësimi i plotë (Gjermania, BM, Holanda) Stabilizimi i investimeve (Italia) Stabilizim i çmimeve (Gjermani dhe Italia) Ekuilibri i bilancit të pagesave (të gjithë)

Franca – Themelimi i konglomerateve të mëdha (kishte planifikim të mirëfilltë)

Gjermania – laisser-faire

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 8

Orientimet e shteteve -2 Kriza e thellë me rritjen e çmimit të naftës

dhe jo-efikasiteti i politikës industriale të viteve 80-ta, solli debat të gjerë: Franca kishte tri qëndrime:

Zgjedhja e kampionve nacional Koncentrimi i prodhimit Politika industriale specifike.

BM dyshime në politikë industriale- diskontinuiteti ne qeveri

Itali bazohej në interesat e ndryshme politike dhe sociale

Dallime të shumta ekzistojnë

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 9

Investimet në Hulumtim dhe Zhvillim EU prapa SHBA dhe Japonisë

1.96% nga GDP UE 2.59% nga GDP SHBA 3.12% nga GDP Japonia

Dallimi në mes të UE dhe SHBA është 120 mlrd. Euro në vit. Tendenca në UE për investime në H&ZH 3% nga

GDP UE ka 5.3 shkencëtar në 1000 të punësuar SHBA ka 9 shkencëtar në 1000 të punësuar Japonia ka 9.7 shkencëtar në 1000 të

punësuar

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 10

Politika e konkurrencës BEE favorizon konkurrencën si kusht

themelor për efikasitet të industrisë Harmonizimi i ligjeve Ndërtimi i institucioneve të mirëfillta

Rregullat e BEE për konkurrencën – neni 85 dhe 86 i Marrëveshjës së Romës Ndalohen veprimet e dëmshme në tregti Shtetet e zhvilluara nuk lejohen të keqpërdorin

pozitën e tyre favorizuese nëse kjo ndikon negativisht tek vendet tjera.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 11

Politika e konkurrencës Rregullon sjelljen e kompanive dhe shteteve në këto sfera:

pengon kompanitë që t'i keqpërdorin pozitat e tyre dominante Ndarja e tregut nga ana e kompanive Përparësitë që i gëzonte shteti mund to gëzojnë kompanitë

Strukturat e tregut mbeten konkurrente Bashkimi i ndërmarrjeve është legjitime por me kujdes për ruajtjen e

konkurrencës Kontrollon ndihmen e jashtme të huaj

Ndihma për H&ZH të jetë në funskion të përgjithshëm e jo vetëm të ndërmarrjës

Çrregullimi i tregut kufizohet me atë që është e domosdoshme Monopolet me interes shtetëror rrezikojnë konkurrencën dhe është

problem të përcaktohen interesi i përgjithsëm

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 12

Krijimi i strukturave të shendosha

Shmangia nga subvencionet në fusha të ndryshme

Prelevmanet Nëse një kompani ka mbi 50% të tregut

konsiderohet se ka pozitë dominante në treg.

Me interes të veçantë: Energjetika, transporti, telekomunikacioni,

bujqësia. (REM, SEETO)

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 13

Çka nuk është e drejtë? Çmimet e përcaktuara nga një apo disa shitës

dominant Restrikcionet në prodhim dhe zhvillim teknologjik Kushtëzimet gjatë lidhjës së marrëveshjeve

(Fizibiliteti i rrugës së Durrësit) Kushtet jo të barabarta në treg – preferencialet për

ndonjë kompani. Komision Evropian ka një detyrë delikate:

Harmonizimi i interesave nacionale afatshkurtëra me atë të BEE afatgjata. Nuk lejohet keqësimi serioz i zhvillimit në një vend

sepse mund të lindin problemet sociale Duhet të ruajë parimin bazë të konkurrencës

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 14

Nxitja e kompanive evropiane Krijimi i firmave të mëdha (raporti BEE/SHBA) Sfera e Parë: Krijimi i kompanive të mëdha në industri

Eliminimi i faktorëve që kanë penguar koncentrimin e prodhimit dhe qarkullimit.

Fokus i veqantë në sferën e tatimeve stimulues për kompanitë e mëdha (TVSH- ndikon neutralisht në rritjen e firmave të mëdha)

Sfera e dytë: nxitja e marrëveshjeve integruese (Mergers) Problemet fiskale

Dallimi në mes të vlerës së kontabilitetit dhe vlerës reale mund të rritë shpenzimet e integrimit ndërkombëtar.

Problemet juridike Disa shtete nuk lejojnë bashkimin e kompanive

Me 1970 BEE propozon harmonizimin e ligjeve nacionale me ato të BEE. Rritje të investimeve në H&ZH

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 15

Integrimi nacionale v.s. BEE Integrimet nacionale krijojnë monopole

nacionale të cilat parimisht shkatërrojnë bashkëpunimin evropian. Dunlop-Pirelli (1971-1981) Unidata (1973 dhe e ndërprerë shpejt)

Drejtoria e përgjithshme e konkurrencës së UE kujdeset Mosformimin e monopoleve Kontrollimin e shkrirjes se kompanive të mëdha Liberalizimin e tregtisë si dhe Kontrollimin e intervenimeve shtetrore dhe

subvencioneve.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 16

Harmonizimi i standardeve teknike

Qasje që siguron se BEE: Përcjell normat teknike dhe eliminon ato të

panevojshmet. Pranimin reciprok të rezultateve të testeve dhe

formulimin e rregullave të përbashkëta. Masa të reja për rregullim në BEE Zgjerimin e kompetencave në shëndetësi,

sigurim, mbrojtje të punëtorëve dhe ruajtje e ambientit.

Aplikim të standardeve të përbashkëta

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 17

Harmonizimi i standardeve teknike Komision formon organizata të specializuara siq janë:

CEN – European committee for standardization EN prEN Draftet CEN TS - Specifikat teknike CEN TR – Raportet teknike CEN CWA – Marrëveshjet e workshopeve

CENELEC – European Committee for Electrotechnical Standardization

Zyra Evropiane për Patente ISO HACCP Hazard Analysi Critical Central Point

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 18

Ndryshimet strukturale dhe ndihma rajoneve më pak të zhvilluara

Ndryshimet strukturale – nevojë për zënie të hapit në industrinë bashkëkohore Teknologjia e lartë në aspektin

afatshkurtër rritë papunësinë por e kundërta ndodhë në afat të gjatë

BEE nuk ka mundur ta mbajë hapin: Elektronikë Teknologji informative

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 19

Prodhimi vendor

Siguria me e madhe Afatet e liferimit të mallrave Lidhjet me te lehta afariste Problemi i punësimit

Kjo paraqet pengesë për strategji të përbashkët industriale

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 20

Angazhimi i BEE për ndryshime strukturale Industria e çelikut

Eliminohet hiperproduksioni dhe zvoglohen humbjet – vendosen kuotat prodhuese – nuk ka funksionuar

Hapi i dytë – zvogëlimi i kapaciteteve Shiten rezervat e çelikut me çmime me të ulëta

se sa që ishin marrë vesh dhe komisioni aplikoi denime të rrepta.

Ndryshimet strukturale penguan edhe qeveritë nacionale duke ndihmuar ato që direkt të përkrahin prodhuesit e vet të cilët nuk ishin efikas.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 21

Ndryshimet strukturale veshtrohen në dy aspekte

Eliminimi i kundërthenieve dhe disproporcioneve në aksionet nacionale

Shfrytëzimi i mundësive në kuadër të BEE Financim i përbashkët Zgjerim i tregut Shmangie nga konkurrenca jolojale

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 22

BEE identifikon tri tipe të rajoneve për të ndihmuar Rajonet që kanë ngecje në zhvillim

Greqia, Portugalia, Italia jugore (Sicilia dhe Sardinja), pjesa dërmuese e Spanjës

Territoret industriale që shënojnë rënie në zhvillim Papunësia më e madhe se mesatarja e BEE, punësimi në industri të jetë i njëjtë ose më i madh

se mesatarja e BEE për çdo vit Rënia e punësimit në industri në krahasim me vitin

referent Territoret fshatare

Nivel i lartë i të punësuarve në bujqësi Nivel i ulët i të ardhurave nga bujqësia Nivel i ulët i zhvillimit shoqëroro-ekonomik sipas

BPSH

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 23

Intervenimi financiar në BEE Bashkësia ekonomike për Çelik lejoi hua për

modernizim të industrisë Banka Evropiane për Investime - Luksemburg

Hua për avancimin e zhvillimit rajonal Investon në vendet me pak të zhvilluara Deri në 20 mlrd Euro në vit Hua dedikohen për:

Infrastrukturë, Përmirësim të lidhjeve transevropiane të

telekomunikimit Zhvillim të NVM Mbrojtje e ambientit

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 24

Fondi Social Evropian Nxitje e punësimit dhe zhvillimit të

potencialit njerëzor Lufta kundër papunësisë Hapja e vendeve të punës Arsimimi dhe aftësimi Barazia gjinore në tregun e punës

Në vitin 1997 Strategjia Evropiane për punësim

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 25

Fondi Evropian për bujqësi - EAGF

Modernizimi i strukturës së prodhimit Financimi i PPB distribuimi në bujqësi EAGF ka për qëllim

Efikasitetin e strukturës së fermave Mbështetjen e investimeve në

përpunimin e ushqimit Mbështetjen e sektorit të marketingut

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 26

Fondi Evropian për Zhvillim Rajonal - ERDF

1975 ndihmë për stimulimin e aktiviteteve ekonomike dhe përmirësimin e infrastrukturës në rajonet më pak të zhvilluara

Përkrahë kohezionin ekonomik dhe social duke korrigjuar pabarazitë rajonale dhe duke kontribuar në zhvillimin e rajonit.

Dec 25, 2009 Prof. dr. Besim BEQAJ 27

Burimi

www.Menaxherat.com