pompa projesi son

7/27/2019 Pompa Projesi Son

1/79

1

TC.

EGE NVERSTES

MHENDSLK FAKLTES

MAKNA MHENDSL BLM

MAKNA PROJES 1

POMPA TASARIMI

rencinin Numaras-Ad Soyad:

05-09-580 Anl YILDIZ05-09-581 Tanju AKYZ05-09-598 Nedim PEHLVAN

Projeyi Yneten:

Yrd.Do.Dr. Utku ENTRK

ZMR, 2013


2/79

2

Aada belirtilen bu alma, / / gn toplanan jrimiz tarafndan MAKNA

PROJES 1 olarak kabul edilmitir / edilmemitir.

almann Ad : Tam Santrifj Pompa Tasarm

renci Ad Soyad : Nedim Pehlivan 05090000598

Tanju Akyz 05090000581

Anl Yldz 05090000580

Danmann nvan, Ad, Soyad : Prof. Dr.

Baar Notu (rakam ile yaz ile) :

Bakan : ye: ye:

ONAY


3/79

3

NDEKLER :

Sayfa

1.ZET.........8

2.POMPA .............9

2.1.Pompa eitleri.......9

2.1.1.Enerji Deiimine Gre Pompalar..............9

2.1.1.1.Salyangoz Pompalar......9

2.1.1.2.Difzrl Pompalar.........10

2.1.2.Kademe Saysna Gre Pompalar..........11

2.1.2.1.Tek Kademeli Pompalar.............11

2.1.2.2.ok Kademeli Pompalar.....11

2.1.3.ark Tipine Gre Pompalar...........12

2.1.3.1.Ak arkl Pompalar.........12

2.1.3.2.Yar Ak arkl Pompalar.....12

2.1.3.3.Kapal arkl Pompalar......13

2.1.4.Dnme Eksenine Gre Pompalar......13

2.1.4.1.Yatak Eksenli Pompalar.....13

2.1.4.2.Dikey Eksenli Pompalar.....13

2.1.5.ark Emi Tipine Gre Pompalar.....14

2.1.5.1.Tek Emili arkl Pompalar.......14

2.1.5.2.ift Emili arkl Pompalar...14

2.1.6.Balant Tipine GrePompalar......15

2.1.6.1.Utan EmiliPompalar........15


4/79

4

Sayfa

2.1.6.2.n-Line Pompalar....15

2.1.7.Dn Ynne Gre Pompalar......15

2.1.7.1.Saa Dnl Pompalar......15

2.1.7.2.Sola Dnl Pompalar...15

2.1.8.zgl Hzna GrePompalar......15

2.1.8.1.Tam Santrifj Pompalar..........15

2.1.8.2.Francis arklPompalar......15

2.1.8.3.Yar Eksenel Pompalar...15

2.1.8.4.Eksenel Pompalar.......15

2.2.Pompa Seiminde Dikkat Edilecek Hususlar...16

3.SANTRFJ POMPALAR.............16

3.1.Santrifj Pompalarn Tanm...............16

3.2.Santrifj Pompalarn Snflandrlmas........17

3.2.1.Kademeli Pompalar...........17

3.2.1.1.Yatay Milli Pompalar.........17

3.2.1.2.Dey Milli Kademeli Pompalar.......18

3.2.2.ift Emili Pompalar........19

3.2.3.Dalg Pompalar.......20

3.2.4.Tek Kademeli Norm Santrifj Pompalar......21

3.2.5.Yangn Pompalar.....23

3.2.6.Frekans Konventrl Santrifj Pompalar.....23


5/79

5

Sayfa

4.SANTRFJ POMPA ELEMANLARI...25

4.1.Temel Santrifj Pompa Elemanlar...25

4.2.Santrifj Pompa Ana Elemanlar..25

4.2.1.Salyangoz..25

4.2.2.ark...25

4.2.3.Mil.....25

4.2.4.Pompalarda Szdrmazlk Elemanlar....26

4.2.5.Yataklar.27

4.2.5.1.Rulman...28

4.2.5.2.Rulmanlarn Snflandrlmas....29

4.2.5.2.1.Bilyal Rulmanlar(Radyal)..29

4.2.5.2.2.BilyalRulmanlar(Eksenel)..29

4.2.5.2.3.Omuzlu Bilyal Rulmanlar..29

4.2.5.2.4.Eik Bilyal Rulmanlar.......30

4.2.5.2.5.Oynak Bilyal Rulmanlar........30

4.2.5.2.6.Silindirik Makaral Rulmanlar....30

4.2.5.2.7.Oynak Makaral Rulmanlar.31

4.2.5.2.8.Konik MakaralRulmanlar..31

4.2.5.3.Yataklarn Montaj.....31

4.2.6.Kaplin ve Millerin Eksenel Ayarlar.....32

4.2.6.1.Rijit Kaplinler........33

Sayfa


6/79

6

4.2.6.2.Esnek Kaplinler..... 33

4.2.6.2.1.Kinematik Bal Kaplinler..33

4.2.6.2.2.Elastik Kaplinler..33

4.2.6.3.Kaplinlerin Mile Taklp Sklmesi...34

4.2.6.4.Eksenel Ayar Metodlar..35

4.2.6.5.Kaplin Seimi......35

4.2.7.Pompalarn Kaide zerine Montaj...36

5.SANTRFJ POMPANIN TEMEL BYKLKLERNN HESAPLANMASI.37

5.1.Pompa Tipinin Saptanmas...37

5.2.Pompa Mil Gcnn Hesab.39

6.POMPA ORGANLARININ HESAPLANMASI39

6.1.Pompa ark Giri Boyutlar....39

6.2.ark k Koullar ve Boyutlarnn Hesaplanmas....41

6.3.Minimum Kanat Yzeyinin Saptanmas.......44

6.4.Difzr Gerekl Olup Olmadnn Kontrol.......45

6.5.Salyangoz Hesab......45

6.6.Nokta Nokta Kanat izim Metodu...46

7.SANTRFJ POMPA LETME KARAKTERSTKLER......46

7.1.Emme Derinlii ve Kavitasyon.46

7.2.Emmedeki Net Pozitif Yk Deeri(ENPY)..49

7.3.Toplam Kayplar ve Geometrik Ykseklik...49

7.4.Kritik Hz Hesab..50

Sayfa


7/79

7

7.5.Rulman Hesab..50

8.STENLEN ZELLKLERDE POMPA MALATI N HESAPLAMALAR...51

8.1.Pompa Tipinin Saptanmas...52

8.2.Pompa Mil Gc ve Hesab..52

8.3.Pompa Organlarnn Hesab......52

8.3.1.Pompa ark Giri Boyutlar.......52

8.3.2.Pompa ark k Boyutlar ve Koullar........55

8.3.3.Kanat Saysnn Belirlenmesi.....56

8.3.4.Pompa ark izimi57

8.3.5.Minimum Kanat Yzeyinin Saptanmas(ZL)min Kontrol....58

8.3.6.Salyangoz Hesab......59

8.3.7.Difzrn Gerekli Olup Olmadnn Kontrol59

8.3.8.Emme ve Kavitasyon.....59

8.3.9. Emmedeki Pozitif Yk Deeri(ENPY)........60

8.3.10.Toplam Kayplar ve Geometrik Ykseklik..60

8.3.11.Kritik Hz Hesab.61

8.3.12.Eksenel tme Kuvvetinin Hesab.62

8.3.13.Rulman Hesab....62

8.3.14.Maliyet Hesab....63

EKLER.......66

ZMLER.....76

KAYNAKLAR..........79


8/79

8

1.ZET

Bu almada evlerimizde iyerlerinde ve birok tesiste kullandmz santrifj

pompalar incelenmitir. Giri blmnde pompalarla ilgili genel bilgilere yer

verilmitir. Genel olarak pompalarn tantlmas ve snflandrlmasn

gerekletirilmitir. Daha sonra pompa seiminde dikkat edilmesi gereken hususlara

ksaca deinilmitir. nc blmde ise; Santrifj pompalarn tanmn,

snflandrlmasn yaplmtr ve santrifj pompalar hakknda bilgiler

verilmitir.Drdnc blmde; santrifj pompay meydana getiren elemanlar

tantlmtr ve o elemanlar hakknda bilgiler verilmitir. Beinci blmde; santrifjpompann temel byklklerinin (pompa tipinin saptanmas, pompa mil gc hesab)

hesaplarnn yapl biimi aklanmtr. Altnc blmde; pompa organlarnn (ark,

salyangoz vb.) hesaplamalarnn nasl yaplabilecei aklanmtr. Yedinci blmde;

santrifj pompa iletme karakteristiklerini aklanmtr ve gerekli hesaplamalarn

nasl yaplaca hakknda bilgiler verilmitir. Sekizinci ve son blmde; istenen

zellikteki pompa iin gereken hesaplamalar gerekletirilmitir. almann sonuna

ekler ve gereken izimler eklenmitir.


9/79

9

2.POMPA

Pompa iine ektii akkana kinetik ya da potansiyel enerji kazandrmaya

yarayan aygttr. Pompa genellikle akkanlar bir yerden bir yere iletmeye dahayksee karmaya gazlar sktrp kapal kaplarn iindeki gazlar boaltmaya

yarar. Bir baka deyile pompalar svlarn enerjisini ya da basncn arttran

makinalardr. Bu bakmdan bir svnn alak seviyeden yksek seviyeye veya dk

basntan yksek basnca gnderilmesi iin kullanlrlar. Dier taraftan pompalar bir

boru iinde akan svnn ak hzn ve dolaysyla debisini arttrmak iin de

kullanlrlar. lk pompa M.. 3. Yzylda Arimet tarafndan tasarlanmtr.

Pompalar mekanik kuvvetlerin fiziksel kaldrma veya sktrma kuvveti ile maddeyi

itmesi prensibini kullanarak alr.

EKL1: rnek pompa

2.1.Pompa eitleri

Aslnda pompalar ok eitli olup birok karakteristik zelliklerine gre

snflandrmak mmkndr. Biz de burada pompay deiik zelliklerine gre

snflandracaz.

2.1.1.Enerji Deiimine Gre Pompalar:

2.1.1.1.Salyangoz Pompalar:Spiral eklinde gittike genileyen gvde yaps

sebebiyle bu adla adlandrlrlar. Salyangoz akkann sahip olduu kinetik enerjiyi

artan kesit alan sayesinde basn enerjisine evirir.


10/79

10

Baz pompalarda ise ak dzenlemek iin ayrca salyangoz gvdenin ierisinde

difzr vardr.Baz pompalarda ise pompa miline etkiyen radyal kuvvetlerin

bileenini azaltmak iin ift salyangoz vardr.

EKL 2:rnek pompa kesiti

EKL 3: ift salyangozlu pompa kesiti

2.1.1.2.DifzrlPompalar : Bu tip pompalarda arktan kan akkan difzr

kanatlarna girer ve sahip olduu kinetik enerji bu kanatlar sayesinde basn

enerjisine dnr.


11/79

11

2. 1.2.Kademe Saysna Gre Pompalar:,

2.1.2.1. Tek Kademeli Pompalar : Pompadan istenen basma yksekliinin tek ark

tarafndan karland pompalardr. Baz tipleri hari genelde salyangoz gvdeyesahiptirler.

EKL 4: Tek kademeli pompa kesiti

2.1.2.2. ok Kademeli Pompalar: Pompadan istenen basma yksekliinin birdenfazla ark ile saland pompalardr. Tek arkn gerekli basma yksekliini

veremedii durumlarda kullanlr. Bir kademeden dierine geite difzrl gvde

vardr.

EKL 5 : ok kademeli pompa kesiti


12/79

12

2.1.3.ark Tipine Gre Pompalar :

2.1.3.1. Ak arkl Pompalar: Genelde atk su uygulamalarnda ve

temizlenebilirlik asndan hijyen uygulamalarnda kullanlr. Bu tip arklardapompann yksek basnl k taraf ile dk basnl emme taraf arasnda kesin

bir ayra olmad iin pompa i kaaklar fazladr ve bu sebeple de verimleri

dktr. Tkanmaz tipte pompalardr. Belli bykle kadar kat partiklleri

pompalayabilirler.

EKL 6 : Ak pompa ark

2.1.3.2. Yar Ak arkl Pompalar:Bu tip arka sahip pompalar atk su

uygulamalarnda kullanlr. Bu pompalarda da i kaaklar fazla olup verimleri

greceli olarak dktr.

EKL 7 : Yar ak pompa ark


13/79

13

2.1.3.3. Kapal arkl Pompalar: erisinden arkn byklne gre belirli

byklkte kat partikl geebilir ancak atk su uygulamalar iin uygun deildir.

ark ile gvde arasnda genellikle anma halkas kullanlarak ok dk boluklar

salandndan i kaaklar azdr ve pompa verimi dier ark tiplerine gre greceli

olarak olduka yksektir.

EKL 8: Kapal ark

2.1.4.Dnme Eksenine Gre Pompalar:

2.1.4.1. Yatay Eksenli Pompalar: Pompa milinin dnme ekseni yere paraleldir. En

ile boyu yksekliine gre fazladr. Mili ok byk eksenel kuvvetler olmadkasadece radyal yklere kar yataklanr. Baz yatay milli pompa kataloglarnda

pompann dikey olarak da alabilecei belirtilmektedir.

EKL 9: Yatay eksenli pompa rnei

2.1.4.2. Dikey Eksenli Pompalar : Pompa milinin dnme ekseni yere diktir.

Pompann en ve boyu yksekliine gre azdr. Pompa milinin radyal ykler yannda

eksenel yklere kar da yataklanmas gerekir. Baz dikey milli pompalarda

pompann yatay olarak da altrlabilecei belirtilmektedir.


14/79

14

EKL 10: Dikey eksenli pompa rnei

2.1.5. ark Emi Tipine Gre Pompalar:

2.1.5.1.Tek Emili arkl Pompalar: ark akkana tek taraftan girer. Bu sebeple

arkta eksenel ykler meydana gelir. Bu ykler fazla ise arkn bir yolla eksenel

olarak dengelenmesi gerekir.

EKL 11: Tek emili ark

2.1.5.2.ift Emili arkl Pompalar:Akkan arka iki taraftan girer. Bu sebeple

eksenel ykler asndan dengelenmi bir ark tipidir. Bu tip arkl pompalarda mil

uzundur ve baslan akla temas halindedir. Bu sebeple ift emili arka sahip

pompalarda mil ap zayfsa ve ykler dengelenmemise ok mil kesme arzas

meydana gelir. Ayrca mil baslan akkandan korunmas iin mil gmlekleri ile

kaplanr. Bu arka sahip pompalarda ENPY deeri dktr. Bu sebeple kavitasyon

riski olan yerlerde tercih edillirler.


15/79


16/79


17/79

17

ark kanatlar byk bir teetsel hzla terk eden svnn ierdii kinetik enerji,

sabit difzr kanatlar arasnda salyangoz boluunda basn enerjisine evrilir.

Art yer deitirmeli pompann tersine santrifj pompann basma valfi yoktur. Belirli

bir dnme hzyla en yksek basn elde edilir. Bu tr bir pompann bir hidrodinamik

pompa olduu sylenebilir. Btn svlarda kullanlmaya elverilidir. Plastikten,

bronzdan, titanyum ve tantal gibi maddelere kadar her trl maddeden yaplabilir.

3.2.Santrifj Pompalarn Snflandrlmas

3.2.1.Kademeli Pompalar: Bu tip pompalar iinde andrc kat paracklar ve

elyaf bulunmayan temiz veya ok az kirli dk viskoziteli svlar basmaya

uygundur. Pompalarn her iki ucunda da ar hizmet tipi bilyeli veya masural

rulmanlar bulunmaktadr. Rulmanlar gres veya sv ya ile yalanmaldr. Kademeli

pompalarda kat para boyutu ve yzdesi yksek svlarn baslmas halinde kullanm

sreleri ksalmaktadr. Kademeli pompalarda gvde pik dkm ise gvde basnlar

30 bardr. Daha fazla basn iin gvde elik dkm olarak seilir. mal edilen her

yeni pompaya kapal vana basncnn 1,5 kat statik basn testi ve performans testi

uygulanmaktadr. Emme basma ve kademe gvdelerinin szdrmazl eksenelharekete olmayan o ringler ile salanmaktadr.

Kademeli pompalar dtan uzun saplamalarla birbirlerine balanmaktadrlar.

Kademeli pompalar 1450 veya 2900 d/d hz ile motorlara tahrik edilmektedir. 1450

d/d pompa hibir zaman 2900 d/d bir motor ile altrlamaz. nk pompa

karakteristik deerlerini vermez. Dn yn genelde fanlarn emi azlarna gre

deiir.

EKL 13: Kademeli pompa rnei


18/79

18

3.2.1.1.Yatay Milli pompalar: Genel su temininde, tarmsal sulama, yamurlama,

basnl su temini hidrofor sistemleri, kazan besleme ve kondens, stma ve souma

tesisleri, sirklasyon sanayi, g istasyonlar ve yangn sndrme sistemleri kullanm

yerleri arasndadr. inde andrc veya kat paracklar ve elyaf bulunmayan, temiz

veya ok az kirli, dk viskoziteli basmaya uygundurlar.

Yatay milli orta ve yksek basnl kendinden emili olmayan santrifj

pompalardr. Fanlar gvde ierisine ard arda sralanmlardr. Emme az uta ve

merkezde basma az stte eksenden kak olabilir. Kademeli pompalarn kademe

saylar basacaklar svnn metre olarak ykseklii ile doru orantldr. Fan ve

kademe says arttka basnc ve basaca ykseklikte artar. Basn arttka debisi de

o oranda der. Kademeli pompalarda kaplin emme az tarafndadr. zel hallerde

emi ters ynde de olabilir.

Debi 700 m3/he kadar kabilir

Basma ykseklii 400 metreye kadar kabilir

Hz 2900 d/d ya kadar kabilir

alma scakl -10 dan +120 C ye kadar kabilir

Gvde basnc maksimum 40 bara kadar kabilir.

3.2.1.2.Dey Milli Kademeli Pompalar: Su temininde, inaatlarda, fabrikalarda,

seralarda, belediyelerde, yamurlama sistemlerinde, hidrofor sistemlerinde, maden

ocaklarnda, tarmsal sulamada kullanlr. inde andrc veya kat paracklar ve

elyaf bulunmayan temiz veya ok az kirli dk viskoziteli svlar basmaya

uygundur. Bu tip pompalar yatay tip pompalarn kullanld her alanda i grr ve

kullanlr. Dey tip kademeli pompalarn kullanld her yerde yatay tip kullanmak

yer ve dzlem asndan hemen hemen imkanszdr. nk yatay milli kademelipompalar monte edildikleri yere altna bir ase montaj ile balanp fazla yer igal

ederler.

Bu pompalar dey milli ok kademeli, kapal arkl, difzrlsantrifj

pompalardr. Genelde elektrik motoruna elastik kavrama ile balanr. Pompaya gelen

eksenel kuvvet arka anma halkas yntemi ile dengelenir. Mil szdrmazl

yumuak salmastra veya mekanik salmastra ile salanr. Pompalarda kullanlan

malzemeler pik, sfero, paslanmaz elik ve bronzdur.


19/79


20/79


21/79

21

Kat para boyutu daha kktr, byk basn ve kk debi iin uygundur. Vx tipi

serbest vorteks fan ak tip salyangozun st ksmnda yer alr. Pompa az ap

boyutundaki kat paralar geirebilir. Lifli svlar iin uygundur. Ancak pompa genel

verimi dier tiplere gre olduka kktr. F tipi fan paralayc bakl fandr.

Pompa arknn nnde yksek kaliteli sertletirilmi elikten yaplm paralayc

bak sistemi yer alr. Sabit bak ok sayda trnakl kesici azlar ihtiva eder, kat

paralar trnaklaryla tutmaya yarar. Dner bak arkn merkezine tespit edilmitir.

Herhangi bir kat madde pompa arkna ulaana kadar iki defa baklarn arasndan

gemek durumundadr.

Bu sebeple ancak iyice paralanm kk maddeler arka ulaabilir. Pompa

ark yar ak tiptedir, kk debili ve yksek basnl sistemler iin uygundur. Bu

tipinde pompa genel verimi dktr.

Normal imalatta dalg pompalarn motor gvdesi, ya kutusu, motor kapa.

salyangoz, emme az, gvde, ark pik dkmdr. Civatalar ve somunlar paslanmaz

elikten imal edilir. Sabit ve dner baklar sertletirilmi ve talanm zel elikten

imal edilir.

Debi 1600m3/h ye kadar kabilir

Basma ykseklii 95 metreye kadar kabilir

Hz 2900 d/d ya kadar kabilir

alma scakl maksimum 80 Cye kadar kabilir


EKL 15: Dalg pompa


22/79

22

3.2.4. Tek Kademeli Norm Santrifj Pompalar :Norm serisi pompalar 4-500 lt/sn

debi 5-95 manometrik ykseklik deerlerinin snrlad hidrolik alan ierisindeki

tm pompaj ilemleri iin kullanlan genel amal pompalardr. Andrc olmayan,

iinde kat paracklar ve elyaf bulunmayan temiz veya ok hafif kirli dk

viskoziteli svlar basmaya uygun pompalardr. Kullanm alanlar yle sralanabilir;

tarmsal sulama ve yamurlama tesislerinde, yangn sndrme tesislerinde, ev, bina,

kasaba, ehir ime suyu tesislerinde, eitli sanayi kollarnda, soutma suyu

devrelerinde, ar sanayi tesislerinde kullanlrlar. Bu pompalar dk orta basnl

tek kademeli salyangozlu santrifj pompalar kapsamaktadr.

Pompa milleri iki adet rulmanla yataklanmaktadr. Yataklarda genel olarak gres

ve gereken hallerde sv ya kullanlmaktadr. Eksenel itme kuvveti anma bilezii

dengeleme delikleri sistemi ile dengelenmektedir. Pompalarda normal olarak paket

salmastra kullanlmaktadr. Paket salmastra paslanmaz elikten maml sertletirilmi

veya talanm bur zerinde almaktadr. Bylece salmastrann deitirilmesi veya

ilave edilmesi ok kolaylatrlmtr.

Debi 1700 m3/he kadar kabillir

Basma ykseklii 100 metreye kadar kabilir Hz 2900 d/d ya kabilir

alma scakl -10 dan +140 C ye kabilir


EKL 16: Tek kademeli pompa

3.2.5.Yangn Pompalar: Genelde kullanlan yangn pompalar tipleri norm tip

santrifj, ift emili santrifj ve ok kademeli santrifj pompalardr. stenilen debi ve

basma yksekliine gre yangn sistemleri bu pompalardan oluur.


23/79

23

Yangn sistemleri genelde bir ase zerine monte edilmi 1,2 veya 3 adet santrifj

pompa ile emi basn kollektrleri, izolasyon vanalar, ekvalfler ve ihtiya duyulan

dier elemanlardan oluur. Genelde sistemde kullanlan kollektrler redksiyonlar

elektro galvaniz kapl elikten olumakta olup ihtiyaca gre paslanmaz malzemeden

de imal edilebilir.

Pompa sistemi, NFPA 20 standardna uygun olmaldr. Bu standart yangndan

korunma iin sabit pompalarn tesisat ile ilgili gerekenleri tanmlayan ve dnyada bu

konuda en ok benimsenmi, yangn sndrme sistemlerinde kullanlan en yaygn ve

en ayrntl olan bir standarttr.

NFPA 20 standard yangn pompalarnn seimini, montajn, kabul deneylerini veiletimini kapsamaktadr. Yangn pompalarnda szdrmazlk yumuak salmastra ile

salanp yataklama en az 5000 saat mrl rulman ile olmaldr. Yangn

pompalarnn basma ykseklii 30-140 metre arasnda deimektedir. Yangn

pompalar elektrik ve dizel tahrikli olabilir.

EKL 17: Yangn pompas

3.2.6.Frekans Konvertrl Santrifj Pompalar: Pompalarn debilerinin aslnda

mevsimler, iklim artlar, zonlar arasndaki farkllklar, proses artlar vb. bir dizi d

etkene bal olarak deiken olmas gerekmektedir. Dolaysyla tesisatlarda

kullanlan pompalarn gcn tesisatn o andaki gereksinimine uygun olarak

ayarlayabilmesi gerekmektedir.


24/79

24

Sabit debili pompa sistemlerinde pompalar her zaman nominal devir hzlarnda

alarak en yksek deerde elektrik tketmekte ve iletme giderlerinin gereksiz yere

ykselmesinin yan sra pompa ve dier tesisat ekipmanlarnn da en yksek

mertebede anmasna sebep olmaktadr.

Neden frekans konvertr kullanyoruz?

nk deien ihtiyalara gre pompamzn debisini ve basma yksekliini srekli

olarak deitirmemiz gerekiyor ve bunu yapabilmemiz iin pompann hzn srekli

deitirmemiz gerekli, bu hz deiimini de elektrik motoruna akuple bir frekans

konvertr cihaz ile yapabiliyoruz. Bu sayede binalarmzda veya endstriyel

tesislerde gece saatlerinde veya proses gerei debi talebi dtnde pompamznhzn drp, dk debide almasn salyoruz.

Frekans konvertr kullanmnn avantajlar:

%80 e varan enerji tasarrufu salar

Sabit basn elde ederek konut veya otellerde konfor art salar

Pompalarn mekanik mrn ok uzatr

Motor st frekans konvertr kullandnzda sadece pompay kontroletmekle kalmaz motoru da korursunuz ve komple bir gvenlik salar.

EKL 18: Frekans konvertrlsantrifuj pompa


25/79

25

4.SANTRFJ POMPA ELEMANLARI

4.1.Temel Santrifj Pompa Elemanlar

Dnen bir arkn kanatlar arasna alnan sv taneciklerinin ivmelendirilerek evreye

savrulmas prensibine gre alan santrifrj pompalarn kesiti ve para listeleri

aadaki ekilde gsterilmitir.

4.2.Santrifj Pompa Ana Elemanlar

4.2.1.Salyangoz

Santrifj pompalarda arkn iinde dnd yuva (volute) merkez etrafnda ve

dn yn istikametinde gittike artan bir hacme sahip olduu iin

lkemizde salyangoz olarak adlandrlr. Bu yuva, ark kanatlarndan kan svy

toplayarak svdaki hz basnca dntrmektedir.

EKL 18: Salyangoz kesiti ve rnei

4.2.2.ark

Pompa motorunun vermi olduu dn hareketini, yani mekanik enerjiyi

hidrolik enerjiye dntren zerinde kanatklar bulunan elemanlardr. arklarpompann basm olduu svnn cinsine uygun olarak dkme demirden veya

bronzdan elde edilebilirler. Pompalarda ark says birden fazla olabilir. ark

saysna kademe says da denir. Birden fazla ark olan pompalara ise ok kademeli

pompalar denir.

4.2.3.Mil

Pompann tahrik organdr. Elektrik motorundan alnan dn hareketini arka

aktaran ve ok kademeli pompalarda rotorun paralarn zerinde tayan ksmdr.


26/79

26

Pompalarda istenilen basnc elde edebilmek iin mil zerinde birden fazla ark

bulunabilir. Pompa mili yataklar tarafndan hassas olarak yataklanmaldr. Yataklama

ilemi hassas olarak yaplmaz ise mil zerinde bulunan arklar salyangoza ve ya

anma ve ypranma halkalarna arparak sistemin ksa zamanda zarar grmesine

neden olur. Milin pompa gvdesinden dar k ve giri yerlerinden svlarn

kan pompann ierisine hava giriini nlemek iin salmastralar kullanlmtr.

Mil hareketini elektrik motorundan, kaplinler vastasyla alr. Kk tip pompalarda

ise mil hareketini direkt olarak elektrik motorundan alabilir. Pompa mili arka

dorudan kamal olup, mil dnnce arkta dner. Genelde mil malzemesi 1040-

1050 olarak kullanlr. zel durumlarda AISI 304-316 gibi paslanmaz

malzemelerden imal edilirler. Millerin rulman ierisinden geen ksmlar talanarak

hassas ilenirler.

4.2.4.Pompalarda szdrmazlk elemanlar;

Biri hareketli, dieri sabit bulunan iki makina paras arasnda szdrmazlk

salayan paralara salmastra denir. Genelde pompa, musluk, mil yata gibi yerlerde

kullanlr.

Baka bir tarifle, eer bir makina parasnn iinden kuvvet gemesini

istiyorsanz, fakat akkan gemesini istemiyorsanz, araya salmastra koymalsnz.

Zira salmastrann alternatifi son derece pahal yntemlerle ilenmi ve yine de uzun

sre szdrmazlk garantisi bulunmayan, hassas yzey ileme yntemleridir. Bu

yntemlere mahkm olmak yerine salmastra konulur ve szdrmazlk ucuz ve gvenli

bir ekilde salanm olur.

Hareketli paralar arasnda szdrmazln salanmas, hz, basn, scaklk, ortam

akkannn kimyasal zellikleri gibi faktrlere baldr. Ayrca, salmastra kutusu

dizayn, mil ve yuvann yzey temizlii, salmastra yerletirme ekli ve mil salgs da

salmastrann szdrmazlk zelliini etkiler.


27/79


28/79

28

EKL 19: Rulmann ksmlar

4.2.5.1.Rulman

Dairesel veya eksenel hareketle i yapan veya altrlan birok makinada

rulmanlar kullanlr. Rulmanlarn asl vazifesi; verilmesi gereken hareketin mmkn

olan en az srtnmeyle yani gten en az dn verilerek iletimini salamaktr.

Yandaki resimde, bir i halka ve bir d halkann i ie geirilmesiyleoluturulmu basit bir rulman grmektesiniz. Bu halkalarn birbiri

ierisinde rahata dnebilmesi iinde, ara ksma yerletirilmi bir dizi makara serisi

bulunur.

Bu makaralarn hepsinin ayn boyut ve przszlkte ok hizal ve

dzgn ekilde yerletirilmesi rulmann kalitesi ve mr asndan hayati nem tar.

Teknolojisi en yksek fabrikalar doal olarak en kaliteli rulmanlar rahatlkla

retebilmektedir.

Rulmanlara herkesin anlayabilecei bir rnek vermek gerekirse, bisikletlerin

tekerlek merkezinde jantn bal olduu milin zerinde rulman yer alr. Bu rulmanlar

tekerlek milinin yataklanmasyla tekerlein ekseni etrafnda rahata dnebilmesini

salamaktadr. Bu noktada rulman ne kadar kaliteli ve srtnmesiz olursa,

pedallardan bisiklete iletilen hareket de o denli kolay olacaktr. Bisikletlerde

kullanlan bu rulmanlar yandaki resimdeki gibi makaral deildir, bunlar bilyal

rulmanlardr.


29/79


30/79

30

4.2.5.2.4.Eik Bilyal Rulmanlar

Tek sral ve ift sral eik bilyal rulmanlar olarak imal edilmektedir.

Tek sral eik Bilyal rulmanlar: Sadece bir ynden gelen

eksenel ykleri tayabilirler ve bunedenle ikinci bir rulmann yanna monte

edilmeleri gerekir. Tek sral eik Bilyal rulmanlar paralarna ayrlmazlar. Yk

as 40 dir.En uygun yk dalm kuvvet oranlar 1 olduu zaman salanr(Fa / Fr

=1). Yksek devirlerde almaya uygundur ve kart rulmanlara olan mesafe ksa

seilmelidir. nk milin sya bal uzunluk deiimleri rulmandaki alma

boluunu etkiler. Tek sra eik bilyal rulmanlarn i bilezikleri iki paral ve yk

alar 35olanlarna drt nokta temasl rulmanlar denir. Yksek tama gcne

sahiptir ve eksenel ykleri her iki ynde karlayabilir. Ayrca drt nokta temasl

rulmanlar yksek devirlerde almaya uygundur. En iyi alma art

kuvvetleri orannn 1,27olduu(Fa/Fr=1,27) orandr.

ift sra eik bilyal rulmanlar: ift sral eik bilyal rulmanlarn standart cinsi

paralarna ayrlmaz ve yk as 32 dir. Bu rulmanlarn iki paral i bilezii olan

ayrlabilir tipleri de mevcuttur ve g as 45 dir. Eksenel ykleri her iki ynde ve

ayn derecede tayabilirler.

4.2.5.2.5.Oynak Bilyal RulmanlarOynak bilyal rulmanlar ift sral, d bilezikteki yuvarlanma yolu ibkey kre

biiminde olan, paralarna ayrlabilen rulmanlardr. Bu nedenle alar ayarlanabilir.

bilezii geni oynak bilyal rulmanlar ekme olarak imal edilmi millerle

taklmaya uygundur.

bileziin bir tarafnda bulunan tespitleme boluuna taklan i bileziin mil

zerinde dnmesi nlenir. bilezii geni olan oynak bilyal rulmanlardan iki tanesi

bir yataklama iin kullanlacaksa tespitleme pimlerinin ya ie yada dadoru gelecek ekilde taklmas gerekir.

4.2.5.2.6.Silindirik Makaral Rulmanlar

Silindirik makaral rulmanlar paralarna ayrlabilen radyal rulmanlardr.

Makaralar ve yuvarlanma yollar arasndaki izgisel temas uygun ekle getirilmi ve

gerilimler bu yolla giderilmitir. Radyal yk tama gc 2-4 dakika arasnda bir

erilie msaade edilmektedir. Bu rulmanlar bilyal olanlara gre ok daha

dayankldr. ok zor dalrlar.


31/79

31

4.2.5.2.7.Oynak Makaral Rulmanlar

Oynak makaral rulmanlar ift sral, d bilezikteki yuvarlanma yolu ibkey

kre biiminde olan ve paralarna ayrlmaz rulmanlardr. Bu nedenle rulmanlarn

ayarlanabilir. Yataklanmalarda eksen hatalarndan ve eksene gre 0.5ye kadar olan

mil esnemelerinden etkilenmezler. Byk rulmanlar mukavemet snrlar yakn

yklerde altrldklar takdirde yalama sorunlar ortaya kabilir. Genellikle d

bilezikte yer alan yalama kanal veya yalama delii soruna zm getirmektedir.

4.2.5.2.8.Konik Makaral Rulmanlar

Konik makaral rulmanlar paralarna ayrlabilirler. Makaralar ve yuvarlanma

yollar arasndaki izgisel temas en uygun ekle getirilmitir. Kenar gerilimleri bu

yolla giderilmitir. Konik makaral rulmanlar eksenel ykleri bir ynde tayabilirler.

Kar destek olarak ikinci bir konik makaral rulman kullanlabilir. Isya bal olarak

milde meydana gelen uzunluk deiimleri rulmann almas iin gerekli olan

rulman boluunu olumsuz etkiler. Bu nedenle kart rulmana olan mesafenin kk

tutulmas gereklidir. Rulman boluu montaj esnasnda kart rulmana gre ayarlanr.

4.2.5.3.Yataklarn Montaj

Yataklarn randmanl almas ve zamanndan nce bozulmamas iin takma

ileminin doru ve temiz olmas arttr. Takma ilemi temiz bir yerde yaplmal

uygun takm seilmelidir. Mevcut bir pres varsa preste montaj yaplabilir. Presle i

bilezik arasna kapak veya temiz bir boru paras konulmaldr. Byk yataklar

nceden ya banyosu iinde stlrsa kolayca monte edilir. Istma ilemi 120 C den

fazla olmamaldr. Bir yatak akta asla stlmamaldr. Scak yatan tutulmas iin

temiz eldiven veya bez kullanlmaldr.

Yatak souyana kadar dayanma yzey ince kuvvetle bastrlmaldr. Bu ekildemilin faturasna yatan dayanmas salanr. Yuva iine sk gemelerde yatak

oturma yzeyi hafife yalanarak boru paras yardmyla yatak taklr bu gibi

durumlarda boru paras d bilezie dayatlmal ve kuvvet d bilezie

uygulanmaldr. Silindirik makaral yataklarda yatan iki bilezii birbirinden ayr

olduu iin nce serbest bilezik taklr. Bunun yzeyi hafife yalandktan sonra

makaralar tayan bilezik taklr. Bu esnada mil veya yuva hafife dndrlmeli

tutukluk olmamasna dikkat edilmelidir.


32/79

32

Konik makaral yataklarda montaja d bileziin taklmas ile balanr, bunun iin

bir borudan faydalanlr,sonra i bilezik taklr. Mil somunu yerine vidalanr ve bir

yandan da kasnak veya mil dndrlr. Hafif frenlenene kadar sklr. Bundan sonra

mil kolayca dnnceye kadar somun gevetilir. Mil somunu emniyete alnr. Konik

delikli yataklarda i bilezik manon zerine sk geme olarak taklr. Manonu

skerken iaretlenen yere kadar srlr. Manon yarna bir tornavida taklarak

esnetilmek suretiyle ilem kolayca yaplr. Yatak yerine taklmadan delik

yzeyindeki koruyucu madde temizlenir. Yatak manon zerine srldkten sonra

somun sklr.

4.2.6.Kaplin ve Millerin Eksenel Ayarlar

Bir santrifj pompann kaplin ve mil eksenel ayarnda en nemli iki etken

titreim ve balansszlktr. Titreime neden olan arzalar; balansszlk, eksenel

ayarszlk, mekanik geveklik, rulman arzas, yalama hatasndan kaynaklanan

arzalar, elektrik kkenli arzalar olabilir. Balansszlk nedenleri ise hatal montaj,

malzeme anmas, krlan ya da den paralar, malzemenin dkm esnasndaki

grlemeyen noktalarda oluan boluk yada boluklar, kama ile kama yolunun

uyumsuzluu, evresel takl olan cvata, somun gibi nesnelerdeki arlkfarkllklar, bakm esnasndaki yeni paralarn ilave edilmesidir. Ayn eksen

zerindeki millerin birbirleri ile sk, oynak veya zlr kapanr ekilde birletirmek

ve dolays ile g ve hareket iletmek kaplinlerin deeridir. lleri genellikle mil

aplarna gre standardize edilmilerdir. Kaplin balantlarnda kaplinin her iki

yanna birer yatak yerletirilmelidir. Kaplinleri yataklardan uzaa yerletirmek

hataldr. Kaplinler alma artlarna uygun olarak eitli tipte yaplrlar. Genel

olarak u ekilde gruplara ayrlrlar:

4.2.6.1.Rijit Kaplinler

Rijit kaplinler mil eksenleri arasndaki dzgnszlkleri karlayamadndan

balant yerinde tepki kuvvetleri ve momentler meydana gelir. Bu nedenle millerin

ok titiz bir ekilde merkezlenmesi gerekir; ayrca bu kaplinler , alak devir

saylarnda ve nispeten kk dzgnszlklerinsz konusu olduu yerlerde

kullanlabilir.


33/79


34/79

34

4.2.6.3.Kaplinlerin Mile Takllp Sklmesi

Santrifj pompalarda kaplinlerin millere taklp sklmesinde aadaki hususlara

dikkat edilmelidir:

*Kaplinler, apna ve tayaca yke uygun standartta bir kama ile mile montaj

yaplmaldr.

*Kaplin yarlar genellikle mile aklarak monte edilir, ancak yar kaplinden nce

kaplin kepi mile taklr daha sonra yumuak bir malzemeden yaplm bir tokmak

vastas ile kama merkezletilir, uygun tipte bir gres ya srldkten sonra yerlikaplin mile taklmaldr.

*ayet kaplin belirli bir sklk nedeniyle normal akma yntemi ile mile taklamyor

ise stma ilemi uygulanr. Bu stma ilemi aloma ile deil, uygun bir ya

kabndaki ya ile homojen olarak gerekletirilmelidir. Kaplinler mile ortam

scakl dahil maksimum 180C stlarak aklr. Kaplin ap kldke ayn oranda

stma derecesi de der. rnein 100 mm i apndaki bir kaplin, ortalama 125C

stlarak mile aklr.

*Kaplinlerin aklp sklmesi esnasnda yataklardaki mevcut rulman, kapak gibi

elemanlarn tasarlanmamas iin tedbir alnmaldr.

*Kaplinlerin taklmas ileminde genel olarak fiziki yaplarna zarar verebilecek her

trl davrantan kanlmaldr. Genel olarak kaplinlerin mile montaj esnasnda mil

ve kaplin arasndaki sklk durumu, alma artlarna ve boyutlarna uygun olarak

tolerans cetvellerinden tespit edilir. Bazen malzeme cinsi yan sra boyutlar da

dikkate alnmadan 0,05 mm sklk tolerans belirtilir. Bunun sonucunda da olumsuz

hadiseler yaanr.

zellikle scak alma ortamlarnda yke gre sklk az geldiinde mil yuvaya

tutulamaz ve tm yk kamaya biner. zellikle hareketin iki ynl sa sol olduu

durumlarda kama ve alt yuvalar bozulur. Baz kaplinlerin malzemesi mil

malzemesinden farkl olmakta ve bunun sonucunda da genleme katsays

farkllndan dolay, kaplin mile ya ar sklkta ya da boluklu gemektedir. ap

farklar asndan da dikkat edilmesi gereken hususlar vardr.


35/79

35

Kk apl miller kk ykleri byk apl miller de byk ykleri tadklarndan

dolay bu miller zerinde alan kaplinlere mil ap yazlp uygun lye gretolerans konur. Mil ap daima tam deer olarak dnlr.

4.2.6.4.Eksenel Ayar Metodlar

Kaplinlerde genel olarak merkezlemeye ok nem verilmelidir. Merkezlemeden

maksat kaplinlerin birbirine balanaca iki milin eksenlerinin st ste akmasnn

salanmasdr.

4.2.6.5.Kaplin Seimi

Burulma Momenti =Motor Gc x 9550

Milin Dnme Hz

Bu formlde 9550 rakam sabit bir saydr

Motor gc kw olarak alnr

Milin dn hz devir/dk

Burulma momentinin deeri (Newtonmetre) olarak elde edilir.

Tork = Burulma Momenti x Scaklk faktr x Yk Faktr x Duru-Kalk Faktr

Formlde scaklk faktr, yk faktr, duru kalk faktr verilen alma

katsaylar tecrbeler neticesinde rakamsal olarak tablolarda verilmitir. Kullanc

ortam ve alma artlarna gre uygun rakam seerek torku bulabilir.

SICAKLIK FAKTR: A

-30C-+30C aras 1,0

+30C-+50C aras 1,3

+50C- +70C aras 1,5

+70C-+80C aras 1,8

+80C-+100C aras 2,0

TABLO 1: Scaklk faktr deerleri


36/79

36

Yk faktr: B

Yk Katsay Bu gruptaki makinalar

Hafif

Yk

1,1 Ahap iletme tezgahlar,kepelielevatrler,hafif sv mikserleri,

Ambalaj makinalar

Orta Ar

Yk

1,3 amar maknalar, tel ekme tezgahlar, paletli ekiciler, hafif

merdaneli tayclar, tekstil ve dokuma tezgahlar, takm tezgahlar,

sac bbkme ve kesme tezgahlar, plastik krma makinalar

Ar Yk 1,8 Sondaj sistemleri, ar para tayan konveyrler, jeneratr ve

konvertrler, krclar, tula presleri, yry bantlar, ahap

bklar,ekiler

Tahrik grubunun pistonlu motor olmas durumunda yukardaki katsayar1.5 ile arplr.

TABLO 2: Yk faktr deerleri

Durma kalkma faktr:C

1 saatte azam 30 defa durma kalkma 1

1 saatte azami 60 defa durma kalkma 1,2

1 saatte azami 60 defadan fazla durma kalkma 1,5

TABLO 3: Durma kalkma faktr

4.2.7.Pompalarn Kaide zerine Montaj

aseli santrifj pompalarn grltsz alabilmesi iin pompa kaidesinin doru

planlanmas ve inaas son derece nemli bir faktrdr. Doru yaplm bir kaideye,

pompa asesinin salam bir ekilde balanmas ve her pompa iin ayr bir kaide

ngrlmesi mmkn olduunca sessiz ve titreimsiz bir iletim iin tavsiye

edilmektedir. Titreimin binaya aktarlmasna engel olmak iin kaide betonunun

bina yapsndan esnek bir izolatr ile ayrlmas gerekmektedir. Kaide betonunun

dklmesi esnasnda mekanik balant salayarak ses kprleri olumasna neden

olabilecek har aknts, akl, tula paras, inaat artklar vb. malzemelerin bina ile

kaide betonu arasnda bulunmamasna dikkat edilmelidir.

Pompann boru balantlarnn pompa gvdesine yk bindirmeyecek ekilde

monte edilmesine dikkat edilmelidir. Emme ve basma borularnn pompa flanlarna

yakn blgelerden kelepeler ile desteklenmesi tavsiye edilir. Pompa asesinin

zerine yerletirilecei beton kaidenin yaplmasnda dikkat edilmesi noktalar

unlardr:


37/79


38/79


39/79


40/79


41/79

41

Kanat giri asnn 10o ile 20o arasnda kalmas uygundur. Kavitasyon bakmndan

en uygun a 17o olmakla beraber kanat uzunluunun byk ve kanat kanallar

arasndaki koniklik bakmndan en uygun a 12odir.

Silindirik kanat imalat iin:

(11-1d)


42/79


43/79


44/79

44

6.3.Minimum Kanat Yzeyinin Saptanmas

Hesaplanan Z kanat says ve L kanat uzunluu arpmnn minimum bir deeri

vardr. Kovats metoduna gre ise kaskat kanat etkisi de gz nnne alnarak b=1alnarak ark kanatlarnn toplam yzeyi bulunur.

Hesaplanan ve izimde gerek l kabul edilecek olan gerek (Z.L) deeri

Kovats metodu ile hesaplanan (Z.L)min deerinden byk olmaldr. Teorik anlatma

girilmeden direkt formlizeedilirse ;

Bants yazlr.

Deeri giri k giri hzlarnn vektrel ortalamas olup

eklinde hesaplanabilir.

Tm yukardaki bantlar srasyla hesaplandktan sonra (ZL)min denkleminde yerine

konur.

(ZL) > (ZL)minkontrol yaplmaldr. Bu kontroln temel sebebi iletme

karakteristiklerinin ve zellikle manometrik yksekliin salanabilmesidir.

6.4.Difzr Gerekli Olup Olmadnn Kontrol

Akkana ait hz geninden

tg2=Cm2/Cu2 ise ve 2 > 10o ise difzre gerek yoktur.

)/(.5,1

...2).(

1

22

min

pp

u

W

CDLZ

W

cos2

221 UCUUW

221

22

u

m

CUU

Ctg

2

21

m

m

DDC

sin.2

12

ZL

DD

L

t

2

)( 21


45/79


46/79

46

6.6.Nokta Nokta Kanat izim Metodu

Gerekte kanat izimi iin en uygun yol kanat girii 1 as ile k 2k asna

kadar kanat boyunca nokta nokta alarnn deerlerini saptamak ve kanad bualara uygun ekilde yerletirmektir. Bu metod yksek zgl hzl ve yar eksenel

pompalarda da rahatlkla uygulanabilir. Ancak yksek zgl hzl pompalarda gerek

alar bulmak iin ok zaman konik almlar sz konusudur. Ancak santrifj

pompalarda kanat giriindeki alar gerek deerinden biraz farkl ise de kanadn

byk ksmnda gerek a ile izdm byk bir hata yapmakszn ayn kabul

edilir. Bu metotta yaplacak ilk ilem kanat boyunca hz genlerini izmek ve

alarnn deerlerini giriten ka saptamaktr.

7.SANTRFJ POMPA LETME KARAKTERSTKLER

7.1.Emme derinlii ve Kavitasyon

Pompalarda emme derinlii nemli zelliklerdendir.letme karakteristikleri ile

birlikte n art kouludur.Kavitasyon olay ise bu emme derinliini snrlayan en

byk etkendir. Sadece emme derinliini snrlamakla kalmaz; grlt ve titreim

gibi yan etkilere bunlara bal olarak da malzeme anmas nedeniyle pompamrnn ksalmasna yol aar. Bu nedenle kavitasyona izin verilmemelidir.zgl hz

arttka, kavitasyona kar olan hassasiyet de artar. Bunun yan sra pompa devir

saysdakavitasyon olaynda etkilidir. rnein ayn debi ve manometrik ykseklii

salayan iki pompadan dk devirde alan kavitasyonsuz alabilirken, yksek

devirde alanda kavitasyon olay grlr. Akkann scakl kavitasyon

oluumunda dier bir faktrdr. Scaklk arttka kavitasyon riski ykselmektedir. Bu

durum akkann scakl ile birlikte artmaktadr.

EKL 21: Kavitasyona uram pompa arklar


47/79


48/79

48

Yukardaki formlde;

Hke=Emme borusundaki kayplar

Ks=ekvalf ve szge kayp katsays (EK-10)

Kd=Dirsek kayp katsays (EK-10)

Ve=emi hz (Ek 2)

Srekli yk kayp katsays. Moody diyagramndan Re ve (K/D) przllk

oranna bal olarak bulunur.

kr hesab hem EK-8 kullanlabilir,hem de Vislicenus, Watson ve Karassik gibiaratrmaclarn elde ettii, santrifj pompalarnn deneysel sonularna dayanan

aadaki formller kullanlabilir.

Tek girili santrifj pompalar iin;

ift girili santrifj pompalar iin;

Bu deerle kritik kavitasyon faktr olarak kabul edilebilirler. Tablodan okunan

deeri ise 1,05 ile 1,1 emniyet paylar ile kullanmakta fayda vardr. Tm bu deerler

yerine yazldnda Hsmaxdeeri bulunacaktr.

7.2.Emmedeki net pozitif yk deeri(ENPY)

Pompa seiminde ve pompann emi artlarnn belirlenerek yerleim plannnyerleim yaplmasnda nemle dikkate alnmas gereken bir husus da, pompann

performans erilerinin alt ksmlarnda gsterilen NPSH karakteristiidir. Bu

deerler, gaz ve hava kabarcklarndan arnm temiz su iin geerlidir. Net pozitif

emme basnc diye isimlendirilen NSPH veya ENPY bir pompann ngrlen iletme

deerinde kavitasyonsuz ve verimli bir ekilde alabilmesi iin pompann emi

aznda varolmas gereken asgari nominal su basncn ifade etmektedir. Verilmi bir

pompa tesisat iin geerli ENPY deeri aadaki bantyla bulunur.

3/44.10.14,2 snkr

3/44.10.84,1 snkr


49/79

49

ENPY=Ha-Hsmax-Hv-Hke

Ek 9dan bir ENPY deeri bulunursa yeni bir Hsmax deeri de elde edilmi olur.

Bylece bir nceki blmde bulunan Hsmax deeri ile emniyet asndankarlatrlabilir.

7.3.Toplam Kayplar ve Geometrik Ykseklik

Toplam kayp ve geometrik ykseklik hesab da, ayn emme derinlii ve

kavitasyonhesabnda olduu gibi belirli bir tesisat gz nne alnarak yaplr.

(Emme borusundaki kayplar)

(Basma borusundaki kayplar)

Lb=basma borusu uzunluu

Db=basma borusu ap

Toplam kayplar;

formlnden bulunur.

Eer basma deposuna akan suyun enerjisi de gz nne alnrsa

(mSS) olarak bulunur.

u halde geometrik ykseklik

(m) olarak bulunur.

7.4.Kritik hz hesab

Kritik hz hesabnda; pompann normal alma devriyle kritik devir arasndaki

farka bal olarak pompann mili iin tehlikeli bir durum oluup olumad

incelenecektir.

Hesab yaplan pompa tipine uygun yataklanma biimi EK-8den seilecektir. Tek

kademeli, salyangozlu tam santrifj pompalarda genellikle milin bir ucunda ark

dier ucunda kasnak sistemi bulunur. Yataklama ilemi 2 rulman vastas ile yaplr.

Kritik hz hesab iin, arkn P arl silindirik paralardan olumu gibi

dnlerek hesaplanmaldr.

g

VKKK

D

LH

b

adv

b

b

kb

2)(

2

g

VKK

D

LH

e

ds

e

e

ke

2)(

2

kbkekt HHH

g

VbHH ktkt

.2

2

ktmg HHH


50/79


51/79

51

Formlaritesiyle Chesdeeri bulunarak seilen rulmann dinamik yk

katsaysnn uygun olmasyla rulman seimi tamamlanm olur.

8.STENLEN ZELLKLERDE POMPA MALATI NHESAPLAMALAR

8.1.Pompa Tipinin Saptanmas

Pompa aadaki deerlere uygun olarak tasarlanacaktr.

Pompa tipi iin ;

Pompa tam santrifuj ve tek kademelidir.

Pompa verimi

q=17,24 Q=0,0125m3/s olduundan ng=pompa=%65 okunur.(Ek 1)

Hidrolik verimi

Mekanik verim

Genel bir kabulle pompann mekanik verimi %96 civarndadr.

Volumetrik verim

8.2.Pompa Mil Gc ve Hesab

Pompa genel verimi =0,65 (Ek 1)

arA YFCFF

mSSHm 50

smsmQ /0125,0)3600/(45 33

k2900dev/dan

43

21

H

Qnnq

dakdevnq /243,17

50

0125,0290043

21

102

g

HQPmil kWPmil 42,9

10265,0500125,01000

93,045

071,01

071,01

025,0025,0

Qh

hmvg 73,093,095,0

65,0

h

g

vm


52/79


53/79

53

Qt=1,06.0,0125=0,0132 C0=2,61m/s

C01.2.Ve olmasna dikkat edilmelidir. 2,612,64

2,61=4.0,0132/(D02-0,0352)

D0=87,5mm

Kanat zerindeki orta akm iplikiinin ap

Schulz katsays: 0,90...0,95

s=0,93 iin D1=0,93*87,5=81,4mm

ark giriindeki akkan evresel hz

ark giri kanat as

2k=1+=17,55+2,20=19,750

Giri hz geni

W1=Cm1/sin1=3,91/sin200=11,43m/s

Wu1=Cm1/tan1=3,91/tan200=10,74m/s

Cu1=U1-Wu1=12,36-10,74=m/s

C1= 4,23

tana1= Cm1/Cu1=3,91/1,62=2,41 a=67,50

smnDU 36,1260/.2900.08143,060/..11

055,17337,036,12

91,3tan 1

1

1

1 U

Cm

22 62,191,32121 um CC


54/79


55/79


56/79


57/79


58/79


59/79


60/79


61/79


62/79


63/79


64/79


65/79

65

EKLER

EK-1


66/79


67/79


68/79


69/79


70/79


71/79


72/79


73/79


74/79


75/79


76/79


77/79


78/79


79/79

pompa projesi son

Documents