pp2 co b.hien

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC II

Giới thiệu chung về

modun

Mục tiêu của modun

Học liệu



modun


Học liệu

• Tên modun: Phương

phap day hoc hoa hoc 2

• Giơi thiêu văn tăt vê

modun

• Câu truc cua modun

Tên modun: Phương phap day hoc hoa hoc 2

• Sô tin chi: 2

• Đôi tương: Danh cho sinh viên năm thư 3.

• Điêu kiên: Sinh viên phai hoc xong cac hoc phân tâm ly hoc, giao duc hoc, ly luân va phương phap day hoc đai cương.

Giơi thiêu văn tăt vê môđun

Trinh bay vê cơ sơ ly luân va thưc tiên cua bai tâp trong day hoc hoa hoc, phương phap phân loai bai toan hoa hoc, cac phương phap giai bai tâp hoa hoc, nghiên cưu vê cach thưc đanh gia, tuyên chon va lưa chon bai tâp trong day hoc. Cach sư dung bai tâp trong cac giai đoan cua qua trinh day hoc. Cach thiêt kê va xây dưng môt bai tâp mơi theo ly thuyêt grap va tiêp cân modun.

Câu truc cua modun

Modun nay gôm co 3 tiêu modun:

• Tiêu modun 1: Tông quan vê bai tâp.

• Tiêu modun 2: Sư dung bai tâp hoa hoc trong day hoc.

• Tiêu modun 3: Cach thưc xây dưng bai tâp hoa hoc mơi



modun


Học liệu

- Vê kiến thức- Vê kĩ năng- Vê thai độ

Vê kiến thức

• Sau khi hoc xong modun nay thi ngươi hoc hiêu ro đươc vai tro va y nghia cua bai tâp trong day hoc.

• Phân tich, đanh gia đươc tac dung cua bai tâp đê tư đo sư dung hiêu qua bai tâp trong day hoc.

• Năm đươc quy trinh chon va chưa bai tâp cung như phương phap xây dưng bai tâp mơi.

Vê kỹ năng

• Phân loai đươc cac bai tâp hoa hoc tuy theo cac tiêu chi khac nhau.

• Đanh gia đươc tac dung cua bai tâp đê tư đo co ky năng tuyên chon va sư dung bai tâp hơp ly trong day hoc.

• Tom tăt đươc bai tâp theo ly thuyêt grap.

• Giai thanh thao cac bai tâp hoa hoc thuôc cac dang cơ ban va điên hinh.

• Biêt xây dưng bai tâp mơi dưa vao bai tâp gôc.

Vê thai độ

• Đanh gia đung tâm quan trong cua bai tâp noi chung va bai toan noi riêng trong day hoc hoa hoc.

• Hăng say, tich cưc tham gia cac hoat đông, đăc biêt la cac hoat đông nhom.

• Tư giac nghiên cưu tai liêu ơ nha.

• Say mê, hưng thu hoc tâp.



modun


Học liệu

• Nguyên Xuân Trương (2006), Sư dung bai tâp trong day hoc Hóa hoc ở trường phổ thông, NXB ĐH Sư pham, Ha Nôi.

• Nguyên Thi Bich Hiên, Giao trinh: Rèn kĩ năng sư dung bai tâp hóa hoc trong day hoc, Trương ĐH Vinh.

• Nguyên Ngoc Quang (1994), Lí luân day hoc hóa hoc, NXB Giao duc, Ha nôi.

• Nguyên Cương (2007), Phương phap day hoc hóa hoc, NXB Giao duc, Ha Nôi.

• Tuyên tâp đê thi Olympic 30-4: Hôi hoa hoc Viêt Nam.

TIỂU MÔĐUN I: TỔNG QUAN VỀ BÀI TẬP

Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu

Triên khai môđun


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu

Triên khai môđun

• Vê kiên thưc• Vê ki năng• Vê thai đô

Vê kiến thức:

◘ Phat biêu đươc khai niêm bai toan va bai tâp.

◘ Phân tich đươc y nghia cua bai toan hoa hoc trong viêc thưc hiên muc tiêu đao tao ơ trương phô thông.

◘ Phân loai đươc cac bai toan hoa hoc theo cac tiêu chi khac nhau.

◘ Năm đươc nguyên tăc, ban chất cua cac phương phap giai bai toan hoa hoc: phương phap bao toan, phương phap quy đôi, phương phap đương chéo...

Muc đich

Vê kĩ năng:

◘ Giai thanh thao nhưng bai toan cơ ban, điên hinh bằng cac phương phap giai toan cơ ban noi trên .

◘ Hơp tac va lam viêc theo nhom.

◘ Tư hoc, tư nghiên cưu.

Muc đich

Vê thai độ:

◘ Tư giac hoan thanh cac nhiêm vu tư hoc ca nhân.

◘ Tich cưc tham gia hoat đông nhom, tham gia thao luân.

◘ Gop phân phat triên phong cach lam viêc co kê hoach, tư duy phê phan.

Muc đich


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu

Triên khai môđun

• Chu đê 1: Khai niêm, y

nghia,phân loai bai toan hoa

hoc.

• Chu đê 2: Cac phương phap

giai bai toan hoa hoc


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu

Triên khai môđun





• Tuyên tâp đê thi Olympic 30-4 : Hôi hoa hoc Viêt Nam.

TỔNG QUAN VỀ BÀI TẬP

Chu đê 1: Khai niêm, y nghia, phân loai bai toan hoa

hoc

Chu đê 2: Cac phương phap giai bai toan hoa hoc


Đanh gia sau khi học xong tiêu modun.1.Phân tich vai tro cua bai tâp hoa hoc trong day hoc.2. Dưa vao đăc điêm gi đê phân loai bai tâp thanh bai tâp angorit, bai tâp ơrixtic, hôn hơp angorit va ơrixtic.3. Bai toan ơrixtic co đăc điêm gi?4. Phân tich nhưng dấu hiêu cua môi loai phương phap giai.5. Giai cac bai tâp hoa hoc sau: Bai 1: Hoa tan vưa đu 6 gam hôn hơp X gôm 2 kim loai A, B co hoa tri tương ưng la I, II vao dung dich hôn hơp 2 axit HNO3 va H2SO4 thi thu đươc 2,688 lit hôn hơp khi NO2, SO2 duy nhất ơ (dktc) năng 5,88 gam. Cô can dung dich sau cung thi thu đươc m gam muôi khan. Tinh gia tri m?


Bai 2: Hoa tan hoan toan 3,34g hôn hơp 2 muôi cacbonat cua kim loai hoa tri I va hoa tri II bằng dung dich HCl dư thu đươc dung dich X va 0.896 l khi bay ra ơ đktc. Tinh m cua muôi co trong dung dich?Bai 3:Cho 7,8 gam hôn hơp rươu metylic, etylic, propylic. Đem đun nong vơi 30 gam axit axetic ( co măt H2SO4 đăc xuc tac). Tinh tông khôi lương este thu đươc, biêt hiêu suất cac phan ưng este hoa đêu bằng 80. Bai 4: Cho 8,45g hôn hơp bôt Mg , Fe, Zn vao dung dich HCl dư va lăc đêu cho đên khi phan ưng kêt thuc thấy thoat ra 4,48lit khi (đktc). Đun cô can hôn hơp sau phan ưng va nung khan trong chân không thu đươc khôi lương chất răn co khôi lương bằng bao nhiêu?

Môđun

Chủ đề 1: Khai niệm, ý nghĩa, phân loại bài toan hoa học

Hoat đông 1: Nghiên cưu khai niêm bai tâp, bai toan

Hoat đông 2: Phân tich y nghia cua bai tâp hoa hoc trong day hoc hoa hoc

Hoat đông 3: Phân loai bai tâp hoa hoc.

Môđun

Chu đê 1: Khai niêm, y nghia, phân loai bai toan hoa hoc

Thông tin phan hôi hoat đông 1: Phân biêt đươc khai niêm bai tâp va bai toan.

Thông tin phan hôi hoat đông 2:

+ Tim hiêu vê cac tac dung cua bai tâp hoa hoc.

+ Tim hiêu vê chưc năng, nhiêm vu cua no đê rut ra kêt luân

Chu đê 1: Hoat đông 1: Nghiên cưu khai niêm bai tâp, bai toan

Nhiệm vụ 1: Đoc thông tin cơ ban

Thông tin cơ ban

Hinh thưc hoc: Hoc ca nhân, hoc ơ nha

Nhiệm vụ 2: hãy phân biêt bai tâp va bai toan hoa

hoc

1.1.1

Chu đê 1

1.1.1. Bài toan, bài tập hóa học.

Trong sach giao khoa va tai liêu tham khao ơ phô thông hiên nay, thuât ngư “bai tâp” chu yêu đươc sư dung theo quan niêm: Bai tâp bao gôm ca nhưng câu hỏi va bai toan, ma khi hoan thanh chung hoc sinh vưa năm đươc vưa hoan thiên môt tri thưc hay môt ky năng nao đo, bằng cach tra lơi miêng, tra lơi viêt hoăc kèm theo thưc nghiêm.[M.V.ZUEVA] Bai toan đo la bai lam ma khi hoc sinh hoan thanh chung hoc sinh phai tiên hanh hoat đông sang tao, bất luân hinh thưc hoan thanh bai toan la tra lơi miêng hay viêt, thưc hanh, thi nghiêm, bất cư bai toan nao cung đươc xêp vao hai nhom : bai toan đinh lương (co tinh toan) va bai toan đinh tinh.


Bai toan chi co thê thưc sư la “bai toan” khi no trơ thanh đôi tương hoat đông cua chu thê, khi co môt ngươi nao đo chon no lam đôi tương, mong muôn giai no, tưc la khi co môt “ngươi giai”. Vi vây, bai toan va ngươi hoc co môi liên hê mât thiêt tao thanh môt hê thông toan vẹn, thông nhất va liên hê chăt chẽ vơi nhau


Sơ đô cấu truc cua hê bai toan:

Hoạt động 1

Nhưng điêu kiên

Phương tiên giaiNhưng yêu câu

Phép giai

BÀI TOÁN NGƯỜI GIẢI

Chu đê 1: Hoat đông 2: Phân tich y nghia cua bai tâp hoa hoc trong day hoc hoa hoc.

Nhiêm vu 1: Đoc thông tin cơ ban Thông tin cơ ban

Hình thức hoc: lam viêc ca nhânNhiêm vu 2: Nêu tac dung khai quat cua bai tâp Nhiêm vu 3: Phân tich tac dung cua cac bai tâp sau Hình thức hoc: thao luân nhomNhiêm vu 4: Kêt luân vê y nghia , tac dung cua bai

tâp trên.Hình thức hoc: Thao luân toan lơp dươi sư hương

dân cua giao viên.

1.1.2

Chu đê 1: Hoat đông 2: Phân tich y nghia cua bai tâp hoa hoc trong day hoc hoa hoc.

Đanh gia hoat động 2: Trên cơ sơ kêt luân cuôi cung cua giao viên cac thanh viên tư cho điêm vê kêt qua lam viêc cua minh. Sau đo tiên hanh chấm chéo.

Tư đanh gia Đanh gia lân nhau GV đanh gia

(ho va tên)

Chu đê 1

1.1.2. Tac dung cua bài toan trong day hoc hoa hoc.

Trong qua trinh day hoc hoa hoc ơ trương phô thông không thê thiêu bai toan, bai toan hoa hoc la môt biên phap hêt sưc quan trong đê nâng cao chất lương day – hoc, no giư môt vai tro lơn lao trong viêc thưc hiên muc tiêu đao tao: No vưa la muc đich, vưa la nôi dung, lai vưa la phương phap day hoc hiêu nghiêm. No cung cấp cho hoc sinh kiên thưc , con đương gianh lấy kiên thưc va ca hưng thu say mê nhân thưc.

Bai toan hoa hoc co nhưng y nghia tac dung to lơn vê nhiêu măt:


1.12.1. Tac dung trí duc.- Lam chinh xac hoa cac khai niêm hoa hoc. Cung cô, đao sâu va mơ rông kiên thưc môt cach sinh đông, phong phu, hấp dân. Chi khi vân dung đươc kiên thưc vao giai bai tâp thi hoc sinh mơi thưc sư năm đươc kiên thưc môt cach sâu săc.- Ôn tâp, hê thông hoa kiên thưc môt cach tich cưc nhất. Khi ôn tâp hoc sinh dê rơi vao tinh trang buôn chan nêu chi yêu câu ho nhăc lai kiên thưc. Thưc tê cho thấy hoc sinh rất thich giai bai tâp trong cac tiêt ôn tâp.- Rèn luyên ky năng hoa hoc như cân bằng phương trinh phan ưng, tinh toan theo công thưc hoa hoc va phương trinh hoa hoc … nêu la bai tâp thưc nghiêm sẽ rèn cac ky năng thưc hanh, gop phân vao viêc giao duc ky thuât tông hơp cho hoc sinh.- Rèn luyên kha năng vân dung kiên thưc vao thưc tiên đơi sông lao đông san xuất bao vê môi trương.


- Rèn luyên ky năng sư dung ngôn ngư hoa hoc va cac thao tac tư duy. Bai tâp hoa hoc la môt phương tiên co tâm quan trong đăc biêt trong viêc phat triên tư duy hoa hoc cua hoc sinh, bôi dưỡng cho hoc sinh phương phap nghiên cưu khoa hoc. Bơi vi giai bai tâp hoa hoc la môt hinh thưc lam viêc tư lưc căn ban cua hoc sinh. Trong thưc tiên day hoc, tư duy hoa hoc đươc hiêu la ky năng quan sat hiên tương hoa hoc, phân tich môt hiên tương phưc tap thanh nhưng bô phân thanh phân, xac lâp môi liên hê đinh lương va đinh tinh cua cac hiên tương, đoan trươc hê qua ly thuyêt va ap dung kiên thưc cua minh. Trươc khi giai bai tâp hoc sinh phai phân tich điêu kiên cua đê tai, tư xây dưng cac lâp luân, thưc hiên viêc tinh toan, khi cân thiêt co thê tiên hanh thi nghiêm, thưc hiên phép đo… Trong nhưng điêu kiên đo, tư duy logic, tư duy sang tao cua hoc sinh đươc phat triên, năng lưc giai quyêt vấn đê đươc nâng cao.


1.1.2.2. Tac dung phat triển.Phat triên ơ hoc sinh năng lưc tư duy logic, biên chưng

khai quat, đôc lâp thông minh va sang tao. Cao hơn mưc rèn luyên thông thương, hoc sinh phai biêt vân dung môt cach linh hoat, sang tao đê giai quyêt bai tâp trong nhưng tinh huông mơi, hoan canh mơi, biêt đê xuất đanh gia theo y kiên riêng ban thân, biêt đê xuất cac giai phap khac nhau khi phai xư ly môt tinh huông… thông qua đo, bai tâp hoa hoc giup phat hiên năng lưc sang tao cua hoc sinh đê đanh gia, đông thơi phat huy đươc năng lưc sang tao cho ban thân.


1.1.2.3. Tac dung giao duc.Bai tâp hoa hoc con co tac dung giao duc cho hoc sinh

phẩm chất tư tương đao đưc. Qua cac bai tâp vê lich sư, co thê cho hoc sinh thấy qua trinh phat sinh nhưng tư tương vê quan điêm khoa hoc tiên bô, nhưng phat minh to lơn, co gia tri cua cac nha khoa hoc tiên bô trên thê giơi. Thông qua viêc giai cac bai toan con rèn luyên cho hoc sinh năng lưc đôc lâp suy nghi, tinh kiên tri, nhân nai, khăc phuc kho khăn, tinh chinh xac khoa hoc, hinh thanh cach thưc cung như năng lưc giai quyêt vấn đê cho hoc sinh. Ngoai ra thông qua viêc giai bai toan hoa hoc con khơi dây ơ cac em niêm say mê nghiên cưu, sang tao khoa hoc- môt tô chất rất cân thiêt cho cac chu nhân tương lai cua đất nươc


1.1.2.4. Tac dung đanh gia thực trang nhân thức của hoc sinh.

Bai tâp hoa hoc la phương tiên rất co hiêu qua đê kiêm tra kiên thưc, ky năng cua hoc sinh môt cach chinh xac. Trong qua trinh day hoc, khâu kiêm tra đanh gia va tư kiêm tra đanh gia viêc năm vưng kiên thưc, ky năng, ky xao cua hoc sinh co môt y nghia quan trong. Môt trong nhưng biên phap đê kiêm tra đanh gia kêt qua hoc tâp cua minh đo la lam bai tâp. Thông qua viêc giai bai tâp cua hoc sinh, giao viên biêt đươc hiêu qua cua viêc sư dung phương phap cung như đăc điêm nhân thưc cua tưng hoc sinh đê tư đo co kê hoach, chiên lươc cu thê cung như sư điêu chinh vê măt phương phap day hoc sao cho hiêu qua day hoc đat kêt qua tôt.


1.1.2.5. Bai tâp hoa hoc la phương phap day hoc hiệu quảThưc tê giang day ơ nha trương phô thông cho thấy

BTHH đap ưng yêu câu la môt phương phap day hoc co hiêu qua. No co thê tham gia vao cac giai đoan cua qua trinh day hoc: đăt vấn đê, giai quyêt vấn đê, nghiên cưu tai liêu mơi, ôn tâp cung cô, vân dung kiên thưc….Trong cac bai hoc nghiên cưu kiên thưc mơi hay ôn tâp GV co thê lưa chon môt vai bai tâp nao đo đê cho HS tiên hanh giai. Thông qua viêc giai cac bai tâp nay giup HS cung cô đươc kiên thưc đã hoc, nâng cao chất lương linh hôi môn hoa hoc. Sau đây la môt vai ưng dung cu thê:


a. Bai tâp hoa hoc la công cu đê cung cô kiên thưc:Bai tâp hoa hoc la môt hinh thưc cung cô, ôn tâp hê

thông kiên thưc môt cach sinh đông va hiêu qua. Khi giai bai tâp hoa hoc, hoc sinh phai nhơ lai kiên thưc đã hoc, phai đao sâu môt khia canh nao đo cua kiên thưc hoăc phai tô hơp, huy đông kiên thưc đê co thê giai quyêt đươc bai tâp. Tất ca cac thao tac tư duy đo đã gop phân cung cô, khăc sâu mơ rông kiên thưc cho hoc sinh.b. Bai tâp hoa hoc la cach thưc đê hinh thanh khai niêm hoa hoc cơ ban:

Trong bai day hinh thanh khai niêm hoc sinh phai tiêp thu, linh hôi kiên thưc mơi ma hoc sinh chưa biêt hoăc chưa biêt môt cach chinh xac ro rang. Giao viên co thê lưa chon xây dưng hê thông bai tâp phu hơp đê hoc sinh hinh thanh khai niêm mơi môt cach vưng chăc.


c. Bai tâp hoa hoc la phương tiên đê phat triên kiên thưc ly thuyêt khi nghiên cưu tai liêu mơi:

Bai tâp hoa hoc la phương tiên nghiên cưu tai liêu mơi khi trang bi kiên thưc cho hoc sinh nhằm đam bao cho hoc sinh linh hôi đươc kiên thưc môt cach sâu săc va vưng chăc. Viêc nghiên cưu môt kiên thưc mơi thương băt đâu bằng viêc nêu vấn đê. Môi vấn đê xuất hiên khi nghiên cưu tai liêu mơi cung la môt bai tâp đôi vơi hoc sinh. Đê lam môt vấn đê trơ nên mơi va hấp dân va xây dưng vấn đê nghiên cưu con co thê dung cach giai bai tâp. Viêc xây dưng cac vấn đê day hoc bằng bai tâp không nhưng sẽ kich thich đươc hưng thu cao cua hoc sinh đôi vơi kiên thưc mơi săp đươc hoc ma con cung cô kiên thưc đã co va xây dưng đươc môi liên quan giưa kiên thưc cu va mơi.

Hoat đông 2

Hoat đông 2: Nhiêm vu 3: Phân tich tac dung cua cac bai tâp sau:

Anđehit A no, mach thẳng co CTPT (C3H5O)n . Xac đinh CTPT, CTCT cua A. Nêu không biêt A la hơp chất no, mach thẳng – co thê xac đinh đươc CT cua A không? Nêu co hãy trinh bay cach biên luân.

Săp xêp cac chất sau theo chiêu giam ham lương săt: FeS, FeS2, FeSO4, Fe2(SO4)3, FeO, Fe2O3, Fe3O4.

Hoat đông 2

Chu đê 1: Hoat đông 3: Phân loai bai tâp hoa hoc.

Nhiêm vu 1: Đoc thông tin cơ ban

Đoc thông tin cơ ban

Hình thức hoc: lam viêc ca nhân.

Nhiêm vu 2: Phân loai 6 bai tâp sau đây theo 6 tiêu chi khac nhau

Chu đê 1

1.1.3

Hoat đông 3: Nhiêm vu 2: Phân loai bai tâp

Hoa tan hoan toan 4,68 g hôn hơp muôi cacbonat cua 2 kim loai A va B kê tiêp trong nhom IIA vao dung dich HCl thu đươc 1,12 lit CO2 ơ đktc. Xac đinh tên kim loai A,B.

Hoa tan 3,164 gam hôn hơp hai muôi CaCO3 va BaCO3 bằng dung dich HCl dư thu đươc 448 ml khi CO2 (đktc). Tinh thanh phân % sô mol cua BaCO3 trong hôn hơp ?

Tiên hanh lam thi nghiêm, quan sat va viêt PTHH xay ra khi cho:a. Cho tư tư dung dich NaOH vao ông nghiêm chưa CuSO4. b. Loc kêt tua thu đươc ơ thi nghiêm (a), chia lam 2 phân:Phân 1: cho tac dung vơi dung dich HClPhân 2: cho tac dung vơi dung dich NH3 dưc. Kêt luân gi vê tinh chất hoa hoc cua Cu(OH)2 qua thi nghiêm trên?

Hoat đông 3: nhiêm vu 2: Phân loai bai tâp

Al la kim loai hoat đông, tham gia nhiêu phan ưng hoa hoc. Nhưng tai sao khi Cho Al tac dung vơi axit H2SO4 va HNO3 đăc, nguôi thi không co hiên tương gi xay ra?

Môt hơp chất hưu cơ A khi bi thuy phân trong môi trương axit cho ra môt chất B (chất nay co xay ra phan ưng trang bac) va chất C (chất nay bi oxi hoa cho ra môt xeton).Xac đinh công thưc cấu tao cua A. Biêt rằng 1 mol A đôt chay cho ra 4 mol CO2

-.

Co 5 mâu kim loai Ba, Mg, Fe, Al, Ag. Chi dung hoa chất la dung dich H2SO4 loãng, co thê nhân biêt cac kim loai nao. Trinh bay phương phap nhân biêt cac kim loai đo.

Hoat đông 3

1.1.3. Phân loại bài tập

Trên thưc tê, kho co thê co đươc môt tiêu chuẩn thông nhất nao vê vấn đê phân loai bai tâp hoa hoc. Noi cach khac, sư phân hoa bai tâp hoa hoc bao giơ cung mang tinh tương đôi, vi trong bất kỳ loai bai tâp nao cung chưa đưng môt vai yêu tô cua môt hay nhiêu loai khac. Tuy nhiên ngươi ta co thê căn cư vao nhưng đăc điêm, dấu hiêu cơ ban đê phân loai theo: Nôi dung, muc đich day hoc, phương phap cho điêu kiên hay phương thưc giai, đăc điêm va phương phap nghiên cưu vấn đê, yêu câu luyên tâp ky năng va phat triên tư duy hoc sinh, mưc đô kho dê…cu thê:


1.3.3.2. Phân loai theo muc đích day hoc:- Bai tâp đăt vấn đê- Bai tâp truyên thu kiên thưc mơi- Bai tâp hoan thiên kiên thưc- Bai tâp bôi dưỡng va phat triên tư duy

1.3.3.3. Phân loai theo cach thức đanh gia kết quả bài tập- Bai tâp trăc nghiêm tư luân- Bai tâp trăc nghiêm khach quan


1.3.3.4. Phân loai theo đặc điểm nhận thức cua hoc sinh- Bai tâp ơrixtic - Bai tâp Algorit- Bai tâp kêt hơp Ơrixtic va Algorit

1.3.3.5. Phân loai theo cac phương phap giải bài tập- Bai tâp ly thuyêt- Bai tâp thưc nghiêm- Bai tâp đinh lương

Hoat đông 3

Chủ đề 2: Cac phương phap giai bài tập.

Hoat đông 1: Nghiên cưu cac phương phap giai bai tâp truyên thông.

Hoat đông 2: Tim hiêu vê cac phương phap giai bai tâp mơi.

.Môđun

Chủ đề 2: Hoạt đông 1: Nghiên cưu cac phương phap giai bài tập truyền thông.

Hình thức: Hoat đông nhom chuyên gia.Như đã thỏa thuân ơ buôi hoc trươc cac nhom đươc giao nhiêm vu đê nghiên cưu vê cac phương phap giai bai tâp truyên thông.

Nhiêm vu 1: Đoc thông tin cơ ban Thông tin cơ ban

Hình thức hoc: hoc ca nhân, hoc ơ nhaNhiêm vu 2: Lam viêc nhom.Môi nhom nghiên cưu ky vê môt loai phương phap giai

bai tâp.Hình thức: Lam viêc nhom: nhom chuyên gia, lam viêc

ơ nha.

1.2.1

Chu đê 2


Nhiêm vu 3: Thao luân nhom.Trao đôi thao luân đê năm ro vê cac nguyên tăc,

phương phap giai bai tâp truyên thông khac cung vơi cac thanh viên trong nhom.

Hình thức: thao luân nhom tô hơp (nhom mơi đươc hinh thanh bằng cach môi nhom co đây đu cac thanh viên chuẩn bi cac phương phap.

Thơi gian: 15 phut.


Nhiêm vu 4: Đai diên cua môi nhom lên trinh bay vê ban chất, nguyên tăc, dấu hiêu cua môi phương phap giai dươi sư điêu khiên va hương dân cua giao viên. Sau đo rut ra kêt luân cuôi cung.

Đanh gia hoat đông 1: Cac tô, nhom tiên hanh đanh gia chéo kêt qua cua cac nhom ban.

Tư đanh gia Đanh gia lân nhau

Chu đê 2

1.2.1. Kĩ năng phân loại bài tập

Trong qua trinh day hoc hoa hoc ơ trương phô thông viêc phân loai va giai cac bai tâp theo tưng loai la viêc lam rất quan trong. Công viêc nay co y nghia đôi vơi ca giao viên va hoc sinh. Viêc phân loai cac bai tâp hoa hoc, giup giao viên sư dung chung môt cach linh hoat hơn, phu hơp vơi muc đich day hoc đăt ra. Ngoai ra, khi tiên hanh phân loai con giup cho sinh viên phat triên đươc tư duy phân tich, tông hơp va khai quat hoa.

Trên thưc tê, kho co thê co đươc môt tiêu chuẩn thông nhất nao vê vấn đê phân loai bai tâp hoa hoc. Noi cach khac, sư phân loai bai tâp hoa hoc bao giơ cung mang tinh tương đôi, vi trong bất ki loai bai tâp nao cung chưa đưng môt vai yêu tô cua môt hay nhiêu loai khac. Tuy nhiên ngươi ta co thê căn cư vao nhưng đăc điêm, dấu hiêu cơ ban đê phân loai theo cac tiêu chi sau:


a. Phân loai dựa vao muc đích của bai tâp hoa hoc:+ Bai tâp đê cung cô, mơ rông, đao sâu kiên thưc va

hinh thanh quy luât cua cac qua trinh hoa hoc.+ Bai tâp đê rèn luyên ki năng.+ Bai tâp đê rèn luyên tư duy lôgic.+ Bai tâp đê rèn luyên năng lưc phat hiên vấn đê va

giai quyêt vấn đê.b. Dựa vao yêu cầu của bai tâp hoa hoc

+ Bai tâp xac đinh công thưc phân tư cua hơp chất+ Bai tâp xac đinh thanh phân % cua hôn hơp+ Bai tâp nhân biêt cac chất+ Bai tâp bằng hinh vẽ


c. Dựa vao nôi dung của bai tâp hoa hoc+ Bai tâp đinh lương (bai toan hoa hoc).+ Bai tâp ly thuyêt+ Bai tâp thưc nghiêm, bai tâp co nôi dung thi nghiêm.+ Bai tâp tông hơp, loai bai tâp nay co nôi dung chưa

ca 2 hoăc 3 loai trên.Trong thưc tê, dưa vao nôi dung kiên thưc cơ ban trong

chương trinh hoa hoc phô thông co thê phân loai chi tiêt bai tâp theo nôi dung thanh môt sô dang bai tâp sau:


- Bai tâp vô cơ; bai tâp hưu cơ; bai tâp đai cương…- Bai tâp vê cấu tao nguyên tư - liên kêt hoa hoc va hê thông tuân hoan cac nguyên tô.- Bai tâp tinh theo công thưc va phương trinh hoa hoc.- Bai tâp vê chất khi.- Bai tâp vê xac đinh tên kim loai.- Bai tâp vê dung dich.- Bai tâp vê axit - bazơ - muôi.- Bai tâp vê phan ưng ôxy hoa - khư.- Bai tâp vê điên phân.- Bai tâp vê nhiêt phan ưng - tôc đô phan ưng – cân bằng hoa hoc.- Bai tâp vê hoa hoc hưu cơ.


d. Dựa vao phương phap giải bai tâp hoa hoc+ Bai tâp sư dung phương phap bao toan: bao toan khôi

lương, bao toan electron, bao toan điên tich, bao toan nguyên tô…

+ Bai tâp sư dung phương phap đai sô+ Bai tâp sư dung phương phap trung binh+ Bai tâp sư dung phương phap tăng giam khôi lương+ Bai tâp sư dung phương phap đương chéo+ Bai tâp sư dung phương phap đô thi+ Bai tâp sư dung phương phap quan sat


e. Dựa vao đặc điểm nhân thức của hoc sinh khi tiếp nhân bai tâpCo 3 dang:- Bai tâp ơrixtic: la loai bai tâp chưa đưng cac yêu tô sau:

+ Mâu thuân giưa dư kiên, gia thiêt cho va yêu câu đăt ra cua bai toan. No thương biêu hiên hoăc la sô ẩn nhiêu hơn sô phương trinh lâp đươc, hoăc dư kiên cua bai toan đưa ra dê gây cho hoc sinh phan đoan nhâm, hoăc nhiêu phương an lưa chon. Hay noi cach khac đây la môt bai tâp co nhiêu dư kiên ẩn ma hoc sinh không dê gi phat hiên ra đươc.

+ Bai tâp chưa đưng mâu thuân giưa vôn kiên thưc, phương phap giai bai ma hoc sinh đang co vơi phương phap giai bai tâp ma hoc sinh đang tiêp nhân. Co nghia la xét vê phương diên phương phap giai, bai tâp nay hoan toan không quen biêt đôi vơi hoc sinh, buôc hoc sinh phai tư minh tim ra chương trinh giai, cach giai hoan toan mơi so vơi trươc.


- Bai tâp algorit: La nhưng bai tâp tương đôi quen thuôc đôi vơi ngươi giai, ngươi giai chi cân tai hiên theo lai kiên thưc cu, cac ki năng va phương phap giai đã biêt trươc đấy đê tiên hanh giai bai toan.

- Bai tâp kêt hơp Ơrixtic va Algorit: la dang hôn hơp cua 2 dang bai tâp trên.

g.Dựa vao hình thức lam bai

+ Bai tâp trăc nghiêm tư luân

+ Bai tâp trăc nghiêm khach quan)

Hoat đông 1

Chủ đề 2: Hoat đông 2: Tim hiêu vê cac phương phap giai bai tâp mơi.

Hình thức: lam viêc cac nhân.

Nhiêm vu 1: Đoc thông tin cơ ban

Thông tin cơ ban

Nhiêm vu 2: Trinh bay vê đăc điêm, dấu hiêu , nguyên tăc cua cac phương phap.

Hình thức: Lam viêc ca lơp

1.2.2

Chu đê 2

1.2.2.Cac phương phap giai bài tập mới

1.2.2.1. Phương phap quy đổia. Phương phap quy đôi trong giai toan la môt phương

phap đươc ap dung rất hiêu qua trong day hoc thơi gian gân đây. Tuy nhiên hiên nay, cac tai liêu viêt vê phương phap nay con it va chưa trinh bay rê ban chất cua phương phap nên rất nhiêu giao viên va va hoc sinh đêu ngai sư dung phương phap nay.

Vây, quy đổi la gì? Đo la môt phương phap biên đôi toan hoc nhằm đưa bai toan hoa hoc tư cac dư kiên ban đâu la môt hôn hơp phưc tap vê dang đơn gian hơn, qua đo cac phép tinh trơ nên đơn gian va thuân tiên hơn. Nguyên tăc cua phương phap quy đôi la dưa trên nguyên tăc bao toan nguyên tô va bao toan điên tich (bao toan oxi hoa).


Co nhiêu dang quy đôi khac nhau như:- Quy đôi phân tư: - Quy đôi hôn hơp gôm nhiêu chất thanh hôn hơp it

chất hơn hoăc chi co môt chất tương đương.- Quy đôi môt chất thanh nhiêu chất.- Quy đôi thanh nguyên tư:La phương phap quy đôi hôn hơp nhiêu chất phưc tap

thanh cac nguyên tư hoăc đơn chất tương ưng.- Quy đôi tac nhân oxi hoa (hoăc khư)Thay tac nhân oxi hoa (hoăc khư) nay bằng tac nhân

oxi hoa (hoăc khư) khac (quy vê sô mol electron trao đôi như nhau).


b. Dấu hiệu sử dụng phương phap- Bai toan hôn hơp, tông sô cac chất trong hôn hơp lơn

hơn tông sô cac nguyên tô tao nên hôn hơp.- Bai toan hôn hơp cac oxit, sunfua cua kim loai; xac

đinh thanh phân cac nguyên tô trong hôn hơp phưc tap; cac hơp chất kho xac đinh sô oxi hoa Cu2FeS2, Cu2FeS4.....


c. Cac bước giai :Bước 1: - Quy hôn hơp vê cac nguyên tô tao thanh hôn hơp- Đăt ẩn sô thich hơp cho sô mol nguyên tư cac nguyên

tô trong hôn hơp .Bước 2: - Lâp cac phương trinh dưa vao cac đinh luât bao toan:

BTNT, BTKL, BT electron .- Lâp phương trinh dưa vao cac dư kiên khac cua bai

toan nêu co .Bước 3: Giai hê cac phương trinh đê tim ra kêt qua.


Ví dụ 1 : Môt phôi bao săt co khôi lương m (g) đê lâu ngoai không khi

bi oxi hoa thanh hôn hơp A gôm Fe, FeO , Fe3O4, Fe2O3 co khôi lương 12(g) . Cho A hoa tan hoan toan trong dd HNO3 thu đươc 2.24 lit khi NO ( san phẩm khư duy nhất) ơ đktc . Tim gia tri cua m?Bài giai :

Gia sư hôn hơp A la hôn hơp gôm Fe va O.Đăt sô mol cua Fe = x (mol); sô mol nguyên tư oxi = y (mol)Qua trinh trao đôi electron:

Fe + 3e O + 2e + 3e NO

3Fe2O

5N


Áp dung ĐLBT electron ta co:

3x = 2y + 0,3 (1)

Áp dung ĐLBT khôi lương ta co:

56x + 16y = 12 (2)

Giai hê phương trinh gôm (1) va (2) ta co :

x = 0,12 mol ;y = 0,18 mol.Khôi lương Fe ban đâu : 0,12 x 56 = 10,08 g .


Ví dụ 2: Hoa tan hh gôm FeO, Fe3O4, Fe2O3 co sô mol bằng

nhau vao dd HCl dư đươc dd A. Cho A td vơi NaOH dư, loc lấy kêt tua đem nung trong kk đên khôi lương không đôi đươc 36g chất răn. Xac đinh khôi lương hh đã dung.Bài giai: Quy đôi hôn hơp trên vê môt chất la Fe2O3

nFe2O3= 36 : 160 = 0,2252Fe3O4 3Fe2O30,15 0,225 . mhh= 232.0,15 = 34,8g


1.2.2.2. Phương phap đồ thị

a. Phương phap chung

Dang 1: Thổi từ từ khí CO2 đến dư vao dung dịch chứa a mol Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2. Sau phản ứng thu được b mol kết tủa.

Sô mol CO2 đã phan ưng la: x = b (mol)

y = 2a - b (mol).

a

b

x a y 2a

Sô mol kêt tua

Sô mol CO2


Dang 2: Rót từ từ dung dịch kiềm đến dư vao dung dịch chứa a mol muối hoặc . Sau phản ứng thu được b mol kết tủa.

Sô mol đã phan ưng la: x = 3b (mol)y = 4a - b (mol).

OH

Sô mol Al(OH)3

Sô mol

a

b

x 3a y 4a

OH

3Al 2Zn


Dang 2: Rót từ từ dung dịch kiềm đến dư vao dung dịch chứa a mol muối hoặc . Sau phản ứng thu được b mol kết tủa.

Sô mol đã phan ưng la: x = 2b (mol)

y = 4a - 2b (mol).

OH

Sô mol Zn(OH)2

Sô mol

a

b

x 2a y 4a

2Zn3Al

OH


Dang 3: Rót từ từ dung dịch axit đến dư vao dung dịch chứa a mol muối hoặc . Sau phản ứng thu được b mol kết tủa.

Sô mol đã phan ưng la: x = b (mol);

y = 4a - 3b (mol).

Sô mol Al(OH)3

HSô mol

a

b

x a y 4a

_OH

22AlO 2

2ZnO


Dang 3: Rót từ từ dung dịch axit đến dư vao dung dịch chứa a mol muối hoặc . Sau phản ứng thu được b mol kết tủa.

Sô mol đã phan ưng la: x = 2b (mol)

y = 4a - 2b (mol).

H

Sô mol Zn(OH)2

Sô mol

a

b

x 2a y 4a

H

22AlO 2

2ZnO


b. Cac ví duVi du 1: Cho 10 lit (đktc) hôn hơp A gôm N2 va CO2 ơ đktc vao 2 lit dung dich Ca(OH)2 0,02 M thi thu đươc 1 gam kêt tua.Tinh % CO2 trong hôn hơp A theo thê tich..Lơi giai* Phương phap tự luân: Phương trinh hoa hoc cua nhưng phan ưng lân lươt xay ra như sau:

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O (1)CO2 + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2 (2)

Ta co: Sô mol Ca(OH)2 = 2. 0,02 = 0,04 (mol) Sô mol CaCO3 = 1 : 100 = 0,01 (mol)


Trương hơp 1: Chi co phan ưng (1) Ca(OH)2 dư.Theo phương trinh ta co:

Sô mol CO2 = Sô mol CaCO3 = 0,01 (mol) = Sô mol Ca(OH)2 < 0,04 (mol).

Vây, A co % CO2 =

Trương hơp 2: Ca phan ưng (1) va (2) đêu xay ra Ca(OH)2 hêt.Theo phương trinh (1):

Sô mol CaCO3 (1) = Sô mol Ca(OH)2 = 0,04 (mol).

Sô mol CaCO3 (2) = 0,04 - 0,01 = 0,03 (mol).Theo phương trinh (1) va (2):

Sô mol CO2 = 0,04 + 0,03 = 0,07 (mol)

Vây, A co % CO2 =

%24,2%10010

4,2201,0

%68,15%10010

4,2207,0


* Phương phap đồ thị:

Dưa vao tỷ lê phan ưng ơ phương trinh (1) va (2) ta vẽ đươc đô thi biêu diên lương kêt tua thu đươc theo lương đã phan ưng như sau:

Sô mol Al(OH)3

Sô mol OH

0,08

0,03

0,09 0,24 0,29 0,32

OH


Dưa vao đô thi ta co ngay:b. Sô mol cân co đê lương kêt tua thu đươc lơn nhất, nhỏ nhất tương ưng la 0,24 va 0,32 (mol).c. Nêu sau phan ưng thu đươc 2,34 gam kêt tua thi:Trương hơp 1: Sô mol = 0,09 (mol).Trương hơp 2: Sô mol = 0,29 (mol).

OH

OHOH

TIỂU MÔĐUN II: SỬ DỤNG BÀI TẬP HOÁ HỌC TRONG DẠY HỌC

Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu

Phương phap hoc tâp

Triên khai môđun


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun

- Vê kiên thưc

- Vê ki năng

- Vê thai đô

Vê kiến thức:

- Xây dưng đươc cơ chê phép giai bai toan bằng ly thuyêt algorit va grap.

- Vân dung co hiêu qua bai tâp vao cac giai đoan khac nhau cua qua trinh day hoc.

- Năm ro đươc quy trinh giai môt bai toan va chưa môt bai tâp cho hoc sinh.

- Đanh gia va lưa chon đươc cac bai toan phu hơp vơi đăc điêm hoc sinh va tiên trinh day hoc.

Muc đich

Vê kĩ năng:

- Vân dung thanh thao li thuyêt grap va tiêp cân mô đun vao viêc tom tăt bai toan

- Tuyên chon, phân loai đươc cac dang bai toan theo cac tiêu chi va muc đich khac nhau.

- Sư dung co hiêu qua bai toan vao cac giai đoan cua qua trinh day hoc.

- Phat triên tư duy phân tich, tông hơp đăc biêt la tư duy phê phan thông qua viêc phân tich, đanh gia va lưa chon bai tâp.

- Hơp tac va lam viêc theo nhom.

- Tư hoc, tư nghiên cưu.

- Phương phap lam môt đê tai nghiên cưu.

Muc đich

Vê thai độ:

- Co cach nhin đây đu toan diên hơn vê y nghia cua bai tâp (bai tâp la môt phương phap day hoc tichs cưc) trong day hoc trên cơ sơ đo hinh thanh cho sinh viên thê giơi quan khoa hoc vê cach đanh gia va nhin nhân vấn đê dươi nhiêu goc đô va hoan thiên hơn trong cuôc sông. Xây dưng niêm say mê đôi vơi nghê nghiêp trong tương lai.

- Tư giac hoan thanh cac nhiêm vu tư hoc ca nhân.

- Tich cưc tham gia hoat đông nhom, tham gia thao luân.

- Gop phân phat triên phong cach lam viêc co kê hoach, tư duy phê phan.

Muc đich


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun

- Chu đê 1: Môt sô ki năng cơ ban.

- Chu đê 2: Sư dung bai tâp trong day hoc.


Muc đichCấu trucHoc liêuPhương phap hoc tâpTriên khai môđun

- Nguyên Xuân Trương (2006), Sư dung bai tâp trong day hoc Hóa hoc ở trường phổ thông, NXB ĐH Sư pham, Ha Nôi.- Nguyên Thi Bich Hiên, Giao trinh: Rèn kĩ năng sư dung bai tâp hóa hoc trong day hoc, Trương ĐH Vinh.- Nguyên Ngoc Quang (1994), Lí luân day hoc hóa hoc, NXB Giao duc, Ha nôi.- Nguyên Cương (2007), Phương phap day hoc hóa hoc, NXB Giao duc, Ha Nôi.- Cac sach giao khoa, sach bai tâp hoa hoc lơp 10,11,12.[3]- Tuyên tâp cac bai toan hoa hoc nâng cao. NXB tre 1997: Trân Thanh Huê.


Muc đich

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun

Hoat đông nhom, thao luân, tư hoc, hoc trên lơp.

SỬ DỤNG BÀI TẬP HOÁ HỌC TRONG DẠY HỌC

Chu đê 1: Môt sô ki năng cơ ban.

Chu đê 2: Sư dung bai tâp trong day hoc

Đanh gia cuôi tiêu môđun

Chủ đề 1: Môt sô kĩ năng cơ ban.

Hoat đông 1: Rèn luyên ki năng tom tăt bai toan

Hoat đông 2: Rèn luyên ki năng xây dưng cơ chê giai bai toan.

Hoat đông 3: Tim hiêu quy trinh đanh gia, tuyên chon va lưa chon bai toan dung trong day hoc.

Hoat đông 4: Nghiên cưu quy trinh chưa bai tâp cho hoc sinh. Môđun

Chủ đề 1: Hoạt đông 1: Rèn luyện kĩ năng tóm tắt bài toan

Nhiệm vụ 1: Hãy tom tăt bai toan sau

Hình thức: Hoat đông ca nhân, lam viêc tai lơp

Nhiệm vụ 2: Đoc nôi dung muc 2.1.1 sau đo tom tăt lai nôi dung bai toan bằng li thuyêt graph.

Thông tin muc

Hình thức: lam viêc nhom nhỏ tai lơp.

Nhiệm vụ 3: Cư đai diên nhom lên bang trinh bay vê kêt qua lam viêc cua nhom minh, sau đo thao luân toan lơp dươi sư điêu khiên, hương dân, chinh sưa cua giao viên, sau đo rut ra quy trinh, y nghia cua phương phap tom tăt bai toan bằng li thuyêt graph.

Chu đê 1

2.1.1

Chủ đề 1: Hoạt đông 1: Rèn luyện kĩ năng tóm tắt bài toan

Kết quả làm viêc cua cả lơp (nhưng nôi dung đã đươc giao viên chinh sưa va rut ra kêt luân):

- Tóm tắt lai bai toan- Quy trình tóm tắt bai toan bằng lí thuyết graph.- Ý nghĩa của việc tóm tắt bai toan bằng graph.

Đanh gia hoat động 1: Cac thanh viên cho điêm vê kêt qua lam viêc cua ban thân sau đo tiên hanh đanh gia chéo lân nhau vơi cac thanh viên khac trong lơp.Điên tư đanh gia: Điêm ban đanh gia:Điêm đanh gia cua giao viên:

Hoạt đông 1: Nhiệm vụ 1: Hãy tom tăt bai toan sau

Cho m (g) bôt săt ngoai không khi sau môt thơi gian ngươi ta thu đươc 12(g) hôn hơp B gôm : Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4 . Hoa tan hôn hơp nay bằng dung dich HNO3 ngươi ta thu đươc dung dich A va 2,24 lit khi NO duy nhất (đktc). Viêt phương trinh phan ưng, tinh m.

Hoat đông 1

2.2.1. Cac bước tiến hành thiết lập grap nôi dung đầu bài toan (tóm tắt bài toan):

a. Định nghĩa: grap nôi dung đâu bai toan la sơ đô trưc quan diên ta cấu truc logic cua:

+ Nhưng điêu kiên.+ Nhưng yêu câu (cai cân tim) cua đâu bai toan.+ Nhưng môi liên hê tương tac giưa chung.[NNQ]Thông thương trong đâu bai toan ban đâu ngươi ta chi

cho nhưng dư kiên tôi thiêu cân thiêt, đươc ghi thanh lơi văn cua bai toan. Do đo khi lâp grap cua đâu bai toan, ta sẽ co 2 loai grap: graph thô va graph đu hay con goi graph cơ chê giai bai toan.


* Graph thô la graph mô ta nhưng môi quan hê giưa cac dư kiên va yêu câu tương minh; tưc la cac dư kiên va yêu câu xuất hiên môt cach ro rang trong nôi dung bai toan.

* Graph đu hay graph cơ chê giai bai toan la graph mô ta nhưng môi quan hê giưa cac dư kiên va yêu câu cua bai toan bao gôm ca dư kiên tương minh lân dư kiên ẩn, cân va đu đê giai bai toan..


b. Cac bước tiến hanh thiết lâp graph nôi dung đầu bai toan (tóm tắt bai toan):

Trên cơ sơ đinh nghia trên chung tôi đã nghiên cưu va đưa ra algorit cua qua trinh tom tăt bai toan bằng li thuyêt graph như sau:

Bước 1: Xac đinh nôi dung cua cac đinh cua graph: chon cac kiên thưc chôt cân va đu tưc la tất ca cac dư kiên nằm trong đâu bai, kê ca “cai cho” va “cai tim”, sau đo mã hoa chung theo môt quy ươc nhất quan.

Bước 2: Dưng đinh: đăt cac sô liêu “cho” va “tim” cua đâu bai toan vao vi tri cac đinh, dư kiên “cho” nằm phia trai, “cai tim” nằm phia phai, hoăc cac dư kiên nằm phia trên, cac yêu câu nằm phia dươi, tuỳ thuôc vao ban chất, đăc điêm cua tưng bai ma chung ta săp xêp cho khoa hoc va thẩm mi.


Bước 3: Lâp cung Thưc chất la nôi cac đinh vơi nhau bằng cac mui tên đê

diên ta môi liên hê phu thuôc giưa cac nôi dung cac đinh vơi nhau, lam sao phan anh đươc logic phat triên cua bai toan.

Bước 4: Hoan thiên graph: Lam cho graph trung thanh vơi nôi dung đươc mô hinh hoa vê cấu truc logic, nhưng lai giup cho hoc sinh linh hôi đươc dê dang nôi dung đo va no phai đam bao tinh my thuât vê trinh bay.


Viêc hoan thiên graph co muc đich lam cho graph trơ nên gon gang hơn nhưng không lam thay đôi ban chất, nôi dung cua bai toan. Hay noi cach khac, viêc hoan thiên graph la săp xêp lai graph sao cho vưa đam bao tinh thẩm mi nhưng đông thơi đam bao đươc tinh khoa hoc cua bai toan.

Theo cac bươc trên chung ta thu đươc graph thô cua bai toan, trên cơ sơ cua graph thô chung ta tiêp tuc nghiên cưu đê bai toan, tiêp tuc phân tich, mô xe va biên đôi cac dư kiên tương minh đê lam xuất hiên cac dư kiên ẩn, thê hiên cac thao tac biên hoa (phương tiên, hay cac phép tinh toan) đê biên bai toan ban đâu thanh nhưng bai toan trung gian, trên cơ sơ đo chung ta thu đươc graph đu hay graph cơ chê giai bai toan

Hoat đông 1

Chủ đề 1: Hoạt đông 2: Rèn luyện kĩ năng xây dựng cơ chế giai bài toan.

Nhiêm vu 1: Hãy giai bai tâp hoa hoc sau va xac đinh qua trinh cua cac thao tac tư duy khi tiên hanh giai bai toan.

Nhiêm vu 2: Đoc nôi dung 2.2.1 vê cơ chê phép giai bai toan, sau đo xac đinh lai cơ chê giai bai toan hoa hoc noi trên.

Nôi dung mucHình thức: lam viêc ca nhân- tai lơp Nhiêm vu 3: Thao luân toan lơp dươi sư điêu khiên cua

giao viên đê hiêu ro hơn qua trinh cua cac thao tac tư duy trong khi giai bai toan trên.

Kết luân: Kêt qua cua nhiêm vu 2 (tương đương phân thông tin phan hôi): Khai niêm vê cơ chê phép giai.

2.1.2


Nhiêm vu 4: Trên cơ sơ nhưng điêu đã linh hôi đươc ơ nhiêm vu 1va nhiêm vu 2, hãy tiên hanh ghi lai cac cơ chê phép giai cua bai tâp hoa hoc sau.

Nhiêm vu 5: Đai diên nhom đưng lên trinh bay, giao viên hương dân, chinh ly va rut ra kêt luân vê cach thưc xây dưng cơ chê phép giai bai toan theo ly thuyêt grap va algorit.


Đanh gia hoat động 1: Hãy xây dưng cơ chê phép giai cac bai toan sau: Bài tâp 1: Cho 3,0 gam môt axit no, đơn chưc A tac dung vưa đu vơi dung dich NaOH. Cô can dung dich sau phan ưng thu đươc 4,1 gam muôi khan. Hãy tim CTPT cua A. Bài tâp 2: Bằng phương phap hoa hoc, hãy nhân biêt tưng hôn hơp chất sau đây:

a. Fe + FeO b. FeO + Fe2O3

c. Fe + Fe2O3 d. Al + Al2O3

Chu đê 1

Hoạt đông 2: Nhiêm vu 1: Hãy giai bai tâp hoa hoc sau va xac đinh qua trinh cua cac thao tac tư duy khi tiên

hanh giai bai toan

Cho hôn hơp gôm 0,3 mol Fe, 0,15 mol Fe2O3, 0,1 mol Fe3O4 tac dung hêt vơi dung dich H2SO4 loãng, dư thu đươc dung dich A. Cho dung dich A tac dung vơi dung dich NaOH dư, loc kêt tua đem nung trong không khi đên khôi lương không đôi thu đươc m gam chất răn C. Tinh m

2.1.2. Kĩ năng xây dựng cơ chế giai bài toan

2.1.2.1. Vai trò của giai đoạn xây dựng cơ chế giai bài toanKi năng xây dưng cơ chê giai bai toan la môt ki năng

hêt sưc quan trong, no la môt ki năng cơ ban co tinh chất quyêt đinh đên viêc giai bai toan tanh công hay không thanh công, đông thơi no cung co tinh chất quyêt đinh đên viêc rèn luyên cac ki năng khac, đây co thê noi la nên tang cho viêc sư dung co hiêu qua bai tâp hoa hoc trong day hoc. Thông thương, khi giai môt bai toan, ngươi giai thương giai bai toan bằng kiên thưc kinh nghiêm sẵn co cua minh, thương tim dấu hiêu đê quy bai toan vê môt dang bai toan quen thuôc trươc đo, thao tac nay thưc chất chi la môt phân thao tac trong tiên trinh tim cơ chê giai bai toan, nêu như vây sẽ tao cho hoc sinh thoi quen ỷ lai, chan nan, lung tung hoăc tâm li hoang mang khi găp môt bai toan hoan toan mơi khac so vơi cac dang bai toan đã găp trươc đo, do vây khi day hoc cac giao viên chưa khai thac hêt đươc gia tri cua bai toan mang lai.


Bơi thông qua viêc tim cơ chê giai bai toan ma ngươi giai mơi năm đươc cac goc khuất cua bai toan, hiêu ro hơn vê tiên trinh cua tư duy, cac thao tac tư duy cân đươc huy đông, cac công cu cân thiêt đê giai bai toan; xac đinh đươc cac kiên thưc trong tâm sẽ đat đươc thông qua viêc giai bai toan, năm đươc cac dư kiên ẩn, cac chô gây hiêu nhâm, trên cơ sơ đo ma đanh gia đươc bai toan. Măt khac thông qua viêc tim cơ chê giai bai toan ma ngươi giai- sinh viên mơi co thê xac đinh đươc cac kiên thưc trong tâm sẽ đat đươc thông qua viêc giai bai toan, năm đươc cac dư kiên ẩn, cac chô gây hiêu nhâm, dư đoan đươc môt sô vương măc, cac sai lâm, môt sô sai sot co thê măc phai cua hoc sinh trong qua trinh giai bai toan trên cơ sơ đo hương dân, hinh thanh cho hoc sinh tim cach giai bai toan môt cach khoa hoc ma không phai mo mâm hoăc dưa trên nhưng tinh huông quen thuôc. Trên cơ sơ đo hinh thanh cho hoc sinh cach thưc suy nghi hay tư duy đê giai quyêt môt vấn đê.


Đê co thê xây dưng đươc cơ chê giai bai toan thi ngươi giai phai thưc sư hiêu đê va năm đươc cac phương phap giai truyên thông cung như câp nhât đươc cac phương phap giai mơi. Điêu nay không nhưng giup cho ngươi giai- sinh viên thưc hiên nhanh hơn tiên trinh giai bai toan ma con tao cho minh môt khôi kiên thưc kinh nghiêm vê phương phap giai nhằm sau nay hương dân va rèn luyên ki năng giai toan cho hoc sinh. Tuy nhiên sẽ không đu nêu chi tâp trung vao viêc hương dân hoc sinh giai bai tâp bằng cac phương phap sẵn co ma quan trong la phai biêt hương dân cac em vê phương phap, cach thưc tim con đương giai quyêt yêu câu đăt ra cua bai toan, hay môt cach khai quat hơn la con đương, cach thưc giai quyêt môt vấn đê trong hoc tâp.


2.1.2.2. Ban chất của cơ chế phép giai bài toan

a. Khai niệm về cơ chế phép giải bai toan

Theo [NNQ] cơ chế của phép giải bai toan, thực chất la qua trình biến đổi bai toan ban đầu thanh chuỗi liên tiếp những bai toan trung gian sơ đẳng hơn, cơ bản hơn, cho đến khi khắc phuc được mâu thuẫn giữa điều kiện va yêu cầu của bai toan.


b. Bản chất của việc tìm cơ chế phép giải bai toanTim cơ chê giai bai toan thưc chất la qua trinh tim cach

khăc phuc sư không phu hơp hoăc mâu thuân giưa cac điêu kiên va cac yêu câu cua bai toan, biên đôi chung đê cuôi cung đưa chung đên sư thông nhất. Thông thương, cac dư kiên cua bai toan cho không đap ưng ngay đươc yêu câu cua bai toan, hay noi cach khac dưc kiên cua bai toan con chưa đu buôc ngươi giai phai tim cach biên đôi tâp hơp nhưng điêu kiên, tim thêm nhưng sô liêu mơi, song song vơi no ngươi giai con phai biên đôi cac yêu câu cho đên khi nao cac dư kiên tim thêm va cac yêu câu tim thêm tương tac vơi nhau va tim đươc sư phu hơp thi qua trinh biên đôi sẽ dưng lai. Đấy cung chinh la thơi điêm tim ra đươc cach thưc giai bai toan, sư mâu thuân giưa dư kiên va yêu câu cua bai toan không con nưa va cung la luc kêt thuc viêc tim cơ chê giai bai toan.


Thưc ra qua trinh nay không phai dê dang đôi vơi ngươi giai ma no thưc chất la môt con đương tim kiêm cach thưc giai quyêt vấn đê hêt sưc phưc tap, con đương tim kiêm no không co sẵn, co luc thanh công cung co khi thất bai buôc phai tim cach thưc khac, D.Pôlya đã viêt vê giai đoan nay như sau: "giai đoan nay thương dai lâu va quanh co, y niêm cua chương trinh giai co thê đươc thanh hinh dân dân, hoăc la sau nhưng lân thư dương như không co kêt qua va hưng nghi ngơ kéo dai, no co thê xuất hiên như môt anh chơp..."[NNq]. Chinh trong qua trinh biên đôi nay ngươi giai phai liên tiêp đăt ra cac hê thông câu hỏi đê tim ra cac dư kiên bô sung va cac yêu câu tim thêm. Cu thê trong qua trinh biên đôi yêu câu thi đăt ra cac câu hỏi: đê tim đươc yêu câu nay thi cân co nhưng dư kiên nao, cac dư kiên đươc đưa ra tiêp theo sẽ la cac yêu câu mơi đươc biên đôi.


Cung tương tư như vây vơi sư biên đôi cac dư kiên, chung ta đăt ra câu hỏi: dư kiên nay co nghia la gi, no tương đương vơi dư kiên nao? Tra lơi cho câu hỏi đo sẽ la cac dư kiên biên đôi hay co thê goi la cac dư kiên ẩn cua bai toan. . Măt khac, trong qua trinh biên đôi bai toan chung ta luôn luôn cho cac yêu câu tim thêm tương tac vơi cac dư kiên ban đâu hoăc dư kiên đã đươc biên đôi cua bai toan xem chung co phu hơp, thoa mãn hay chưa đê xac đinh phương hương biên đôi tiêp theo cho bai toan. Như vây, nét ban chất ơ đây chinh la qua trinh biên đôi bai toan bằng cach biên đôi cac dư kiên va cac yêu câu.


Trong qua trinh biên đôi, ngươi giai thương tư hỏi: "bai toan nay (hay bô phân cua no) giông bai toan nao ma ta đã giai?". Đo la hanh đông nhân biêt, phân loai bai toan va so sanh no vơi vôn kinh nghiêm cua ban thân. Co thê băt găp môt trong ba trương hơp sau:

- Bai toan đang xét giông hêt môt bai toan nao đo ma ngươi giai đã tưng giai trươc đây, va như thê chi viêc ap dung algorit giai dã co sẵn trong kinh nghiêm cua ngươi giai; đôi vơi ban thân đây la "bai toan algorit";

- Bai toan hoan toan không quen biêt đôi vơi ngươi giai, anh ta phai tư minh tim ra chương trinh giai, đây la "bai toan ơrixtic" đôi vơi ngươi giai, no hoan toan ngươc lai vơi bai toan algorit ơ trên;


- Bai toan co thê co môt bô phân nao đo it hay nhiêu giông vơi bai toan ma ngươi giai đã tưng găp, đo la dang "bai toan algorit-ơrixtic" đôi vơi ngươi giai.

Cho nên khi găp môt trong hai dang bai toan ơrixtic hay algorit-ơrixtic, qua trinh biên đôi bai toan (xây dưng cơ chê phép giai bai toan) sẽ rơi vao môt trong hai trương hơp sau:

- Trương hơp 1: trong qua trinh biên đôi đã chuyên đươc bai toan ban đâu thanh môt bai toan thuôc môt trong cac dang quen thuôc trươc đo đã găp, luc nay bai toan đã đươc chuyên tư bai toan dang ơrixtic thanh bai toan dang algorit, luc nay sư biên đôi tiêp theo cua bai toan thưc chất la vân dung cac phương phap giai đã biêt trươc đo đê tiêp tuc biên đôi chung (sư biên đôi bai toan tiêp theo đươc dưa vao algorit giai bai toan quen thuôc đã biêt).


- Trương hơp 2: trong qua trinh biên đôi bai toan không chuyên vê đươc dang bai toan quen thuôc dã biêt trươc đo, khi đo ngươi giai tiêp tuc biên đôi cho đên khi nao cac dư kiên đươc biên đôi đap ưng đươc yêu câu đăt ra cua bai toan thi thôi.

Kinh nghiêm cho thấy rằng sư biên đôi nên băt đâu tư sư biên đôi tư yêu câu cua bai toan.

Do vây, co thê noi qua trinh xây dưng cơ chê giai bai toan thưc chất la qua trinh phat biêu nôi dung bai toan n lân. Môi lân phat biêu nôi dung bai toan tương ưng vơi môt lân biên đôi dư kiên va yêu câu bai toan. Theo chuôi sư biên đôi tư đâu bai toan thi mưc đô bai toan sẽ biên đôi dân tư kho đên dê.


2.1.2.3. Lập grap của algorit xây dựng cơ chế phép giai bài toan

Dưa trên cơ sơ nghiên cưu ban chất cua cơ chê phép giai bai toan, chung tôi đã xây dưng đươc algorit cac bươc xây dưng cơ chê phép giai va lâp ra graph cua algorit xây dưng cơ chê giai bai toan như sau nhằm tăng tinh khai quat, trưc quan, dê hiêu va dê sư dung.

a. Algorit cac bước xây dựng cơ chế phép giải bai toan

Bươc 1: biên đôi yêu câuBươc 2: cho yêu câu vưa đươc biên đôi tương tac vơi

dư kiên đã cho cua bai toan. Nêu đap ưng đươc (hay con goi la phu hơp) thi đi đên kêt luân vê phương phap giai bai toan. Nêu không phu hơp thi tiêp tuc thi chuyên sang bươc thư 3.


Bươc 3: tiêp tuc biên đôi yêu câu tim thêm ơ bươc trên va cho tương tac vơi dư kiên tim thêm, nêu không thoa mãn thi tiêp tuc biên đôi chung va kiêm tra sư tương tac giưa chung cho đên khi nao thoa mãn thi dưng lai.

Thưc chất ơ bươc thư 2 va bươc thư 3 đã tao nên môt vong lăp vê cấu truc hoat đông. b. Lâp grap của algorit xây dựng cơ chế phép giải bai toan.

Nêu như algorit cua viêc xây dưng cơ chê phép giai bai toan nhằm chi ra cac bươc cân thưc hiên đê tim ra cơ chê phép giai bai toan thi grap cua algorit xây dưng cơ chê giai bai toan la sơ đô trưc quan diên ta cac bươc cân thưc hiên đã đươc mã hoa đê tim ra cơ chê phép giai bai toan. Vây grap cua algorit xây dưng cơ chê phép giai bai toan như sau:


Hình 2.2.2.1: mô tả qua trình biến đổi bai toan trong khi giải.

Bai toan

Dư kiênYêu câu Kêt luân vê lơiThoa mãnTương tac vơi nhau

Phat biêu lai BT

Không thoa mãn thi tiêp tuc biên đôi


iY 0

BT

ENDThoa mãnTương tac vơi nhau

Không thoa mãn thi biên đôi lân I (i=1 n)

iD 0


d) Algorit giaiKhi đã lâp đươc algorit xây dưng cơ chê phép giai bai

toan, chung ta dê dang lâp đươc algorit giai bai toan bằng cach đi ngươc lai algorit tim cơ chê giai bai toan. Luc nay chung ta sẽ biên soan đươc qui trinh cac bươc giai, ơ môi bươc thưc hiên nhưng phép biên đôi nao đê đi đên đap sô. Đo la algorit cua chương trinh giai. Grap giai va algorit giai bai toan găn bo hưu cơ vơi nhau, grap giai la cơ sơ khach quan đê xac đinh algorit tương ưng cua no. Không nhưng thê grap con cho phép ta tinh toan đươc mưc đô phưc tap va kho khăn cua chương trinh giai môt bai toan nhất đinh, căn cư vao cấu truc cua grap giai.

Hoat đông 2

Chủ đề 1: Hoạt đông 2: Nhiệm vụ 4:Xac định cơ chế phép giai của bài tập hóa học sau

Đê m gam bôt săt (A) ngoai không khi, sau môt thơi gian biên thanh hôn hơp (B) co khôi lương 12 gam gôm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Cho B tac dung hoan toan vơi dung dich HNO3 thấy sinh ra 2,24l khi NO duy nhất ơ đktc. Tinh m.

Hình thức: hoat đông nhom.

Hoat đông 2

Chủ đề 1: Hoạt đông 3: Tim hiêu quy trinh đanh gia, tuyên chọn và lựa chọn bài toan dung trong dạy

học. Nhiêm vu 1: Lam viêc toan lơp.Phân tich tac dung cua bai toan hoa hoc sau.Nhiêm vu 2: Đê xuất quy trinh đanh gia va tuyên chon

môt bai tâp dung trong day hoc.Hinh thưc: Hoat đông nhom.Nhiêm vu 3: Thao luân toan lơp dươi sư điêu khiên

cua giao viên va rut ra kêt luân.Kêt qua cua nhiêm vu 3: Quy trinh đanh gia va tuyên

chon bai toan.

Chu đê 1

Hoạt đông 3: Nhiêm vu 1: Phân tích tac dụng của bài toan hóa học sau

Cho 0,4 mol Cu va 0,1 mol Fe3O4 phan ưng hoan toan vơi 400 ml dd HCl 2M thu đươc dd A va chất răn B. Cho A tac dung vơi dd AgNO3 dư đươc m gam kêt tua. Tinh gia tri cua m?

Hoat đông 3 Hoat đông 4

Chủ đề 1: Hoạt đông 4: Nghiên cưu quy trinh chưa bài tập cho học sinh.

Hình thức: lam viêc toan lơp.

Nhiêm vu 1: Gia sư ban la môt giao viên, ban hãy chưa bai tâp hoa hoc trên cho hoc sinh.

Nhiêm vu 2: Thao luân chung toan lơp: gop y chung vê quy trinh chưa bai tâp cua ban dươi sư điêu khiên cua giao viên va rut ra quy trinh chưa bai tâp.

Chu đê 1

Chủ đề 2: Sử dụng bài tập trong dạy học

Hoat đông 1: Nghiên cưu viêc sư dung bai tâp trong day hoc nôi khoa.

Hoat đông 2: Nghiên cưu cac dang bai tâp dung trong day hoc ngoai khoa: bôi dưỡng kiên thưc, phat triên tư duy cho hoc sinh.

Môđun

Chủ đề 2: Hoạt đông 1: Nghiên cưu việc sử dụng bài tập trong dạy học nôi kh

(Công tac chuẩn bi cho hoat đông 1: Môi ca nhân đoc tai liêu cua giao viên giao tim hiêu vê cac biên phap sư dung bai tâp đê phat triên tư duy cho hoc sinh. Tim hiêu vê viêc sư dung bai tâp hoa hoc vao cac giai đoan cua qua trinh day hoc.Hình thức: Lam viêc ơ nha.)

Nhiêm vu 1: Trao đôi, thao luân vơi cac ban trong nhom vê kêt qua lam viêc ơ nha bao gôm cac nôi dung:

Ý nghia cua cac giai đoan trong qua trinh day hoc: giai đoan đăt vấn đê, giai đoan nghiên cưu nôi dung bai mơi, giai đoan hoan thiên kiên thưc, giai đoan bôi dưỡng va phat triên tư duy.

Nhiêm vu 2: Đoc thông tin cơ ban 2.2.1 va đê xuất môt sô bai toan dung đê đăt vấn đê trong day hoc, nêu đăc điêm cua bai toan, giai thich ro li do vi sao lai chon nôi dung bai toan đo.

Thông tin cơ ban Hình thức: hoat đông nhom

2.2.1

Chu đê 2

Chủ đề 2: Hoạt đông 1: Nghiên cưu việc sử dụng bài tập trong dạy học nôi khóa.

Nhiêm vu 3: Cung giao viên thao luân đê rut ra đăc điêm cua cac bai toan dung đê đăt vấn đê trong day hoc, y nghia cua viêc sư dung bai toan. Lấy vi du chưng minh.

Nhiêm vu 4: Đoc thông tin cơ ban 2.2.2, sau đo thao luân cung vơi cac ban trong nhom vê cac nôi dung: y nghia cua viêc sư dung bai tâp trong khi nghiên cưu tai liêu mơi, khi hoan thiên kiên thưc, vê đăc điêm cua cac bai tâp co thê vân dung vao cac giai đoan nay, hãy lấy môt sô vi du chưng minh.

Đoc thông tin cơ banHình thức: thao luân nhomNhiêm vu 5: Phân tich tac dung cua cac bai tâp sau, chi

ro pham vi sư dung no trong qua trinh day hoc.Hình thức: hoat đông nhom

2.2.2

Chu đê 2

2.2.1.Sử dụng bài toan dung đê đặt vấn đề trong dạy học

a. Ý nghĩa của bước đặt vấn đề trong day hoc hóa hoc.Bươc đăt vấn đê co y nghia quan trong trong day hoc

hoa hoc. Đây la bươc co muc đich tao tâm thê, đông cơ, hưng thu hoc tâp cho hoc sinh. Thông qua no ma tao đươc sư chu y, kich thich đươc nôi lưc cua ngươi hoc hay nhu câu vê măt nhân thưc đôi vơi ngươi hoc. Chinh vi vây nêu lam tôt bươc nay, thi ơ bươc nghiên cưu hay giai quyêt vấn đê sẽ kich thich đươc nôi lưc cua ngươi hoc lam cho ngươi hoc tham gia môt cach tich cưc, tư giac hơn đông thơi giao viên co thê biên qua trinh hoc tâp thanh qua trinh tư hoc- tư nghiên cưu, do vây, ma hoc sinh vưa linh hôi kiên thưc môt cach chu đông, nhơ lâu kiên thưc vưa hoc hỏi đươc cach thưc giai quyêt vấn đê môt cach khoa hoc.


b. Đặc điểm của bai toan dùng đặt vấn đề trong day hoc.Bai toan dung đê đăt vấn đê trong day hoc phai la môt

bai toan ơrxtic, đo la nhưng bai toan co xuất hiên mâu thuân vê măt nhân thưc đôi vơi ngươi tiêp nhân (đôi vơi hoc sinh) lân phương phap giai. Đây la bai toan tim toi chư không phai la bai toan tai hiên va no co cac đăc điêm sau:

- Bai toan phai xuất hiên tư cai quen thuôc, cai đã biêt va vưa sưc đôi vơi ngươi hoc.

- Bai toan nêu vấn đê không co đap sô đã chuẩn bi sẵn. Tưc la, phai chưa đưng môt chương ngai nhân thưc ma ngươi giai phai tim toi phat hiên chư không thê dung sư tai hiên hay sư thưc hiên cac thao tac đơn thuân nao đo đê tim ra lơi giai.


Mâu thuân nhân thưc trong bai toan tim toi cân đươc cấu truc lai môt cach sư pham đê thưc hiên đươc đông thơi ca hai tinh chất trai ngươc nhau (vưa sưc, xuất phat tư cai quen biêt va không co lơi giai chuẩn bi sẵn). Cấu truc nay co tac dung kich thich hoc sinh tim toi va phat hiên (dưa vao tinh huông co vấn đê).

Hoat đông 1

2.2.2. Xây dựng hệ thông bài tập dung khi nghiên cưu tài liệu mới.

a. Ý nghĩa của việc dùng bai tâp trong giai đoan nghiên cứu tai liệu mới.

Bai tâp hoa hoc đươc sư dung la phương tiên nghiên cưu tai liêu mơi, khi trang bi kiên thưc cho hoc sinh nhằm đam bao cho hoc sinh linh hôi đươc kiên thưc môt cach sâu săc va vưng chăc. Viêc nghiên cưu môt kiên thưc mơi thương băt đâu bằng viêc nêu vấn đê. Môi vấn đê xuất hiên khi nghiên cưu tai liêu mơi cung la môt bai tâp đôi vơi hoc sinh. Đê lam môt vấn đê trơ nên mơi va hấp dân va xây dưng vấn đê nghiên cưu con co thê dung cach giai bai tâp. Viêc xây dưng cac vấn đê day hoc bằng bai tâp không nhưng sẽ kich thich đươc hưng thu cao cua hoc sinh đôi vơi kiên thưc mơi săp đươc hoc, ma con tao ra kha năng cung cô kiên thưc đã co va xây dưng đươc môi liên quan giưa kiên thưc cu va mơi đông thơi phat triên đươc tư duy cho hoc sinh thông qua hoat đông giai bai toan.


b. Đặc điểm của cac bai tâp dùng khi nghiên cứu tai liệu mới.Nêu bai toan dung trong khi đăt vấn đê trong day hoc

phai la môt bai toan ơrixtic thi bai toan dung trong giai đoan nghiên cưu tai liêu mơi la “bai toan algorit, hoăc algorit-ơrixtic”. Viêc giai bai toan đôi vơi hoc sinh không qua kho khăn vê măt thuât toan, thương hoc sinh chi cân tai hiên lai cac kiên thưc va cac ki năng tinh toan, cac phương phap giai ma minh đã co đê giai bai toan, hoăc sẽ giai đươc sau khi nghiên cưu xong tai liêu ma giao viên cho, song điêm nôi bât la chinh trong qua trinh giai bai toan hoăc sau khi kêt thuc giai đoan giai bai toan ma hoc sinh linh hôi đươc nôi dung bai hoc. No thương đươc thê hiên ơ nhưng điêm sau:


- Bai tâp hoa hoc phai đươc xây dưng trên cơ sơ kiên thưc đã hoc đê HS co thê giai đươc nhưng đông thơi đo cung la con đương đi đên kiên thưc mơi.

- Điêu quan trong nhất nhưng thông tin đưa ra phai mang môt tinh huông đê HS phai suy nghi, han chê đưa ra nhưng bai tâp qua đơn gian co tinh nhăc lai hoăc xem sach đê tra lơi.

- Bai tâp hoa hoc ơ đây co thê la bai tâp trăc nghiêm khach quan hay tư luân: Câu hỏi tra lơi, bai tâp đinh tinh, bai tâp đinh lương, bai tâp thưc nghiêm, bai tâp thưc tiên ...


c. Sư dung bai tâp trong day bai hoc bai mới ở trường THPT- Sư dung bai tâp hoa hoc như môt công cu đê tim

kiêm kiên thưc vi vây ngươi GV đong vai tro rất quan trong tư khâu thiêt kê bai tâp đên viêc khai thac bai tâp như thê nao đê HS nhân ra đươc kiên thưc cân hương đên. Ở đây, GV cân đưa HS vao tư thê cua môt nha nghiên cưu.

- Bai tâp hoa hoc co thê đưa ra ơ dang phiêu hoc tâp hoăc co thê đưa ra dươi hinh thưc may chiêu hoăc cung co thê la câu hỏi bằng lơi rất đơn gian dê sư dung hoăc môt bai tâp thưc nghiêm.

- Bai tâp hoa hoc dung trong day hoc bai mơi phai kêt hơp vơi hinh thưc hoat đông nhom thi mơi phat huy hêt tinh tich cưc cua HS.


- Cach tô chưc day hoc:+ GV chia ra lam nhiêu nhom, chon nhom trương.+ Phat phiêu hoc tâp hoăc dung may chiêu, đôi vơi nhưng

bai tâp co nhiêu câu hỏi nhỏ thi ta nên chiêu tưng câu nhỏ đê HS giai quyêt tranh đưa môt luc nhiêu câu hỏi nhỏ lam cho HS lung tung.

+ Phat dung cu hoa chất thi nghiêm cho tưng nhom (nêu co).+ Cac nhom thao luân viêc đôc lâp dươi sư hương dân va

giam sat cua GV.Sau môt thơi gian, nhom nao hoan thanh trươc sẽ lên bang

bao cao kêt qua.GV cho HS nhân xét va bô sung đê hoan chinh bai tâp.


- Ưu điêm cua viêc dung bai tâp hoa hoc đê day bai mơi: Co thê dung ơ bất kỳ trương nao ma không phu thuôc qua nhiêu vao cơ sơ vât chất.

2.2.3. Bài tập dung khi hoàn thiện kiến thưc.

a. Vai trò của giai đoan hoan thiện kiến thức.Hoan thiên kiên thưc co nghia la lam sang tỏ thêm biêu

tương vê vât thê va hiên tương nghiên cưu bằng cach phân biêt, so sanh, đôi chiêu chung, lam chinh xac sâu săc thêm cac khai niêm bằng cach tach riêng nhưng dấu hiêu, ban chất, thiêt lâp môi quan hê giưa cac khai niêm va khai quat hơn nưa cac kiên thưc đã thu đươc; lam sang tỏ cac đinh luât, cac quan điêm cơ ban cua thuyêt cấu tao chất, viêc điêu khiên cac phan ưng hoa hoc.[NNQ]

Vi vây, giai đoan hoan thiên kiên thưc hêt sưc quan trong no gop phân khăc sâu đô bên kiên thưc cho hoc sinh, nêu chung ta chi lam tôt viêc hoc sinh tiêp thu tôt kiên thưc ma không đê y đên giai đoan nay chẳng khac gi hiên tương đâu voi đuôi chuôt, kiên thưc sẽ dê bi bao mon, măt khac môt điêu nưa cung không kém phân quan trong đo la giup cho hoc sinh biêt vân dung kiên thưc đã hoc vao môt tinh huông mơi


b. Đặc điểm cac bai toan trong hoan thiện kiến thức.- Mang tinh khai quat, tông hơp nhiêu kiên thưc.- Co tinh suy luân, dung nhiêu thao tac phan đoan.- Cân sư dung nhiêu tao tac tư duy, co phân tich, biên

luân.Co thê la cac bai tâp:+ Giai thich hiên tương.+ Nhân biêt.+ Tach.+ Điêu chê.+ cac bai toan tinh toan.


c.. Nguyên tắc xây dựng cac bai tâp củng cố kiến thức.Bai tâp hoa hoc đê cung cô la môt bô phân trong hê

thông bai tâp hoa hoc noi chung, nên trươc hêt phai căn cư vao cac nguyên tăc chung cua viêc xây dưng bai tâp mơi. Điêm khac biêt ơ đây la cac bai tâp không chi đơn thuân la đoi hỏi tai hiên kiên thưc cu, ơ đây hoc sinh vưa phai tai hiên kiên thưc cu vưa phai vân dung no đê giai quyêt môt tinh huông mơi chưa quen biêt hay co thê la môt tinh huông đã găp. Nhưng trong môt hoan canh mơi, co nghia la khi hoc sinh giai đươc xong môt bai tâp loai nay thi hoc sinh không chi nhơ ma hiêu cac kiên thưc đã hoc va tư rut ra (hay linh hôi) đươc nhưng kiên thưc mơi ma tai thơi điêm lam bai tâp cac em chưa biêt.


Bai tâp hoa hoc la môt hinh thưc cung cô, ôn tâp hê thông hoa kiên thưc môt cach sinh đông va hiêu qua. Khi giai bai tâp hoa hoc, HS phai nhơ lai kiên thưc đã hoc, phai đao sâu môt khia canh nao đo cua kiên thưc hoăc phai tô hơp, huy đông kiên thưc đê co thê giai quyêt đươc bai tâp. Tất ca thao tac tư duy đo đã gop phân cung cô, khăc sâu mơ rông kiên thưc, giup cho HS hinh thanh đươc cac ky năng, ky xao trong qua trinh giai BT hoa hoc.

Hoat đông 1

Hoạt đông 1: Nhiệm vụ 5: Phân tích tac dụng của cac bài tập sau, chỉ rõ phạm vi sử dụng nó trong qua trinh

dạy học

Bài 1: Tiên hanh thi nghiêm, quan sat hiên tương va viêt cac PTHH xay ra:

TN1: Cho Al2O3 tac dung vơi dung dich NaOH dư.TN2: Cho Al2O3 tac dung vơi dung dich HCl dư.

a. Nêu hiên tương xay ra ơ 2 thi nghiêm trên.b. Kêt luân gi vê tinh chất hoa hoc cua Al2O3 qua thi nghiêm trên?Bài 2: Hoan thanh cac phương trinh phan ưng oxi hoa - khư theo cac sơ đô sau. Hãy xac đinh cac chất oxi hoa, chất khư va nêu vai tro cua HNO3 loang trong cac phan ưng đo.

HI + HNO3(l) I2 + NO + ........FeS + HNO3(l) H2SO4 + N2O + ........Zn + HNO3 (l) NH4NO3 + ........

Hoạt đông 1: Nhiệm vụ 5: Phân tích tac dụng của cac bài tập sau, chỉ rõ phạm vi sử dụng nó trong qua trinh

dạy học

Bài 3: Hôn hơp X gôm benzen, phenol va anilin. Hãy trinh bay phương phap hoa hoc đê lấy riêng tưng chất nguyên chất.

Bài 4: Giai thich vi sao nươc clo, nươc gia ven co tinh tẩy mau?

Bài 5: Hoan thanh sơ đô phan ưng sau. Tư đo cho biêt phương phap điêu chê CuO va tinh chất hoa hoc cua CuO.

CuO

Cu(NO3)2

Cu(OH)2

CuCO3 .Cu(OH)2

CO2

N2

t0

t0 t0

t0

t0

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

Hoat đông 1

Chủ đề 2: Hoat đông 2: Nghiên cưu cac dang bai tâp dung trong day hoc ngoai khoa: bôi dưỡng kiên thưc, phat

triên tư duy cho hoc sinh.Nhiêm vu 1: Trao đôi, thao luân vơi cac ban trong

nhom vê kêt qua lam viêc ơ nha bao gôm cac nôi dung:Cac biên phap, cac dang bai tâp dung đê phat triên tư

duy cho hoc sinh.Nhiêm vu 2: Đai diên cua nhom đưng lên trinh bay vê

cac biên phap bôi dưỡng kiên thưc, phat triên tư duy cho hoc sinh thông qua bai tâp hoa hoc, cac thanh viên khac con lai lăng nghe đanh gia, gop y kiên đê hoan thiên nôi dung: Sư dung bai tâp dung đê phat triên tư duy cho hoc sinh.

Nhiêm vu 3: Đoc thông tin cơ ban 2.2.4, sau đo đê xuất môt sô bai tâp dung đê bôi dưỡng kiên thưc, phat triên tư duy cho hoc sinh.

Thông tin cơ ban 2.2.4

Chủ đề 2

2.2.4. Môt sô bài tập dung phat hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, phat triên tư duy cho học sinh.

a. Đặc điểm bai toan có thể dùng để phat hiện va bồi dưỡng hoc sinh giỏi.

Nhưng bai toan co thê đanh gia, phân loai trinh đô hoc sinh, đăc biêt la đê phat hiên va bôi dưỡng nhưng hoc sinh co năng khiêu vê hoa hoc la nhưng bai toan co tinh chất Ơrixtic. Đo la cac bai toan chưa đưng mâu thuân giưa vôn kiên thưc, phương phap giai bai ma hoc sinh đang co cung vơi cac dư kiên cua bai toan vơi yêu câu cua bai toan. Co nghia la xét vê phương diên phương phap giai, bai tâp nay hoan toan không quen biêt đôi vơi hoc sinh, buôc hoc sinh phai tư minh tim ra chương trinh giai, cach giai mơi so vơi trươc.


Song nêu viêc giai bai toan kêt thuc thi hoc sinh sẽ nhân thưc đươc tri thưc mơi: co thê la môt khai niêm kiên thưc mơi, cung co thê la môt phương phap giai bai tâp mơi, cung co thê la nhưng kiên thưc mơ rông, khăc sâu nhưng nôi dung đã đươc hoc;... hinh thanh đươc cho hoc sinh năng lưc phat hiên va giai quyêt vấn đê. Vi vây, hoc sinh thương co đươc niêm vui sương cua sư nhân thưc thông qua viêc giai bai tâp.

No thương biêu hiên hoăc la sô ẩn nhiêu hơn sô phương trinh lâp đươc, hoăc dư kiên cua bai toan đưa ra dê gây cho hoc sinh phan đoan nhâm, hoăc nhiêu phương an lưa chon trong cach giai bai toan, hoăc bai toan co nhiêu cach giai... Hay noi cach khac đây la môt bai tâp co nhiêu dư kiên ẩn ma hoc sinh không dê gi phat hiên ra đươc.


b. Cac dang bai tâp có thể dùng để bồi dưỡng hoc sinh giỏi* Bai tâp có nhiều cach giải. Vi du: Hoa tan 10gam hôn hơp 2 muôi Cacbonnat kim loai hoa tri 2 va 3 bằng dung dich HCl dư thu đươc dung dich A va 0,672 lit khi (đktc).Hỏi cô can dung dich A thu đươc bao nhiêu gam muôi khan?Bai giai:Cach 1: (sư dung phương phap tăng giam khôi lương)Ta goi hai kim loai co hoa tri 2 va 3 lân lươt la X va Y, ta co phan ưng:XCO3 + 2HCl -> XCl2 + CO2 + H2O (1)Y2(CO3)3 + 6HCl -> 2YCl3 + 3CO2 + 3H2O (2).


Sô mol chất khi tao ra ơ chương trinh (1) va (2) la:

Theo phan ưng (1, 2) ta thấy cư 1 mol CO2 bay ra tưc la co 1 mol muôi Cacbonnat chuyên thanh muôi clorua va khôi lương tăng 71 - 60 = 11 (gam) ( ).Sô mol khi CO2 bay ra la 0,03 mol do đo khôi lương muôi khan tăng lên:

11 . 0,03 = 0,33 (gam).Vây khôi lương muôi khan thu đươc sau khi cô can dung dich.m (muôi khan) = 10 + 0,33 = 10,33 (gam).

molnCO 03,04,22

672,02


Cach 2: (sư dung đinh luât bao toan khôi lương)Theo (1) va (2):

Sô mol HCl = 2lân sô mol CO2 = 2.0,03= 0,06 molSô mol H2O = sô mol CO2 = 0,03 mol

Goi m la khôi lương muôi khan thu đươc khi cô can dung dich A, ap dung đinh luât bao toan khôi lương ta co:mXCO3 + mY2(CO3)3 + mHCl = mXCl2 + mYCl3 + mCO2 + mH2O 10 + 0,06.36,5 = m + 0,03(44 + 18) m = 10,33 gam


*Bai tâp có cach giải nhanh Vi du: ( Đê TSĐH, khôi A- 2008)

Cho 11,36g hôn hơp gôm Fe, FeO, Fe2O3 va Fe3O4 phan ưng hêt vơi dung dich HNO3 loãng dư, thu đươc 1,344 lit khi NO ( san phẩm khư duy nhất ơ điêu kiên tiêu chuẩn) va dung dich X. Cô can dung dich X thu đươc m gam muôi khan, gia tri m la:

A. 35,50g B. 34,36g C. 49,09g D. 38,72gBai giai:Ta quy hôn hơp vê hai chất Fe va Fe2O3 co sô mol

tương ưng la x va y.Ta co hê phương trinh:


Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O

0,06 0,06 0,06

Fe2O3 + 6HNO3 2Fe(NO3)3 + 3H2O

0,05 0,1

m = (0,06 + 0,1) x 242 = 38,72(g)

56 160 11,36

3 0,06

x y

y

0,06

0,05

x

y


*Cac bai toan có tính chất biện luân: Viêc giai cac bai toan co tinh chất biên luân không

nhưng rèn luyên cho hoc sinh cac thao tac tư duy như phân tich, tông hơp, khai quat hoa ma con giup hoc sinh rèn luyên va phat triên ngôn ngư noi va ngôn ngư viêt, cach trinh bay môt vấn đê...Ví du 1: Hơp chất A ( C9H11NO2) la dân xuất cua benzen tac dung đươc vơi axit va bazơ. Biêt: A+ HNO2 B (C 9H10O3); Đun B vơi H2SO4 đăc C (C9H8O2); C phan ưng vơi dung dich thuôc tim đun nong trong dung dich H2SO4 loãng cho D (C8H 6O4) va D co tinh đôi xưng cao.Biên luân tim CTCT cua A,B,C,D. Viêt phương trinh phan ưng xay ra.


Giai:

A (C9H11NO2) la dân xuất cua benzen phan ưng đươc vơi HNO2 tao ra B (C9H10O3) A chưa nhom –NH2.

B (C9H10O3) đun vơi H2SO4 đăc C ( C9H8O2) Đây la phan ưng tach nươc cua rươu tao ra hơp chất co liên kêt đôi.

C (C9H8O2) + KMnO4+ H2SO4 D ( C8H6O4): đây la phan ưng oxihoa căt mach. D co tinh đôi xưng cao D co cac nhom thê ơ vi tri para cua nhau.


COOH

CH2CH2NH2

(A)

COOH

CH2CH2OH

(B)

HNO2N2 H2O+ + +

COOH

CH2CH2NH2

(A)

COOH

CH2CH2OH

(B)

COOH

CH=CH2

(C)

COOH

COOH

(D)

Vây:


COOH

CH=CH2

COOH

COOH

H2SO4 MnSO4 H2O++2KMnO4K2SO4 CO2+2 +3 +4 +

(C) (D)

COOH

CH2CH2OH

(B)

COOH

CH=CH2

(C)

H2O+H2SO4 ®t


* Dang cac bai toan đòi hỏi có kĩ năng quan sat va thực hanh thí nghiệm tốt:

Thông qua viêc hoc sinh co thê quan sat tôt cac hiên tương, công thưc hoa hoc, phương trinh hoa hoc ma phat hiên ra cac vấn đê mấu chôt cua bai toan. Sơ di cân phai rèn luyên ki năng nay cho hoc sinh vi viêc quan sat la điêm khơi đâu cho tư duy, đo la con đương cua sư nhân thưc: tư trưc quan sinh đông đên tư duy trưu tương. Do vây, song song vơi viêc sư dung cac bai tâp li thuyêt, cac bai tâp co tinh chất đinh lương cân tăng cương sư dung cac bai tâp thưc nghiêm nhằm rèn ki năng quan sat, ki năng thưc hanh cung như năng lưc vân dung kiên thưc li thuyêt vao thưc tiên.


Ví du 1 : Săp xêp cac chất sau theo chiêu giam ham lương săt: FeS, FeS2, FeSO4, Fe2(SO4)3, FeO, Fe2O3, Fe3O4.

Nhân xét: Vơi hoc sinh thông thương khi giai bai tâp nay sẽ đi tinh toan ham lương % săt trong cac chất, trên cơ sơ đo đê săp xêp. Tuy nhiên vơi hoc sinh co sư quan sat tinh tê co thê nhân ra rằng vê măt khôi lương 1 nguyên tư S bằng 2 nguyên tư O, tư đo thấy đươc tỷ lê Fe so vơi nguyên tô khac tương ưng vơi cac chất trên la: 1Fe: 1O; 1Fe:1,5O; 1Fe: 1,3O; 1Fe: 2O; 1Fe:4O; 1Fe: 6O; 1Fe:9O;

FeO Fe2O3 Fe3O4 FeS, FeS2, FeSO4, Fe2(SO4)3,


Ví du 3: Tiên hanh môt thi nghiêm như hinh vẽ (H1): Binh câu chưa khi A co căm ông dân khi vao chất lỏng B. Khi mơ khoa K chất lỏng B phun vao binh câu. 1, Hãy xac đinh khi A la khi nao trong sô cac khi sau đây: H2, N2, CH4, C2H4, C2H2, NH3, HCl, CO2, SO2, H2S, Cl2, CH3NH2 khi chất lỏng B la:

a) H2O b) Dung dich NaOHc) Dd Br2 trong nươc; d) Dd Br2 trong CCl4

2, Xac đinh khi A trong binh câu ơ hinh (H1) trong môi trương hơp:

Chất lỏng B phun lên co mau hông khi B la nươc co pha phenolphtalein.

Chất lỏng B phun lên không mau khi B la dung dich NaOH co pha phenolphtalein


Nhân xét: Giai bai tâp nay đoi hỏi hoc sinh

hiêu va co ky năng phân tich thi nghiêm: Nươc trong binh B sẽ phun lên binh A

khi khi trong binh A tan đươc trong dung dich B,vi sư hoa tan sẽ lam giam sô molkhi trong binh va do đo lam giam ap suất. Tư đo, căn cư vao tinh chất vât ly va tinh chất hoa hoc đê xac đinh đươc cac khi trong môi trương hơp:1, a) NH3, HCl, CH3NH2 b) HCl, H2S, SO2, CO2, Cl2

c) C2H4, C2H2, SO2, H2S d) C2H4, C2H2

2, a) NH3, CH3NH2 b) HCl, H2S, CO2, SO2, Cl2.

ChÊt láng B

Khi A

K

H1

Hoạt đông 2

Đanh gia cuôi tiêu modun

1. Cho bai tâp hoa hoc sau: hãy đưa ra quy trinh chưa bai tâp sau cho hoc sinh.

Thông tin: Hôn hơp A gôm hai kim loai X, Y co hoa tri không đôi. Oxi hoa hoan toan 15,6 gam hôn hơp trong ôxi dư thu đươc 28,4 gam hôn hơp 2 ôxit. Nêu lấy 15,6 gam hôn hơp A hoa tan hoan toan trong dd hôn hơp HCl va H2SO4 loãng thu V lit khi ơ đktc, tim V?

Bai tâp trên co thê sư dung vao giai đoan nao cua qua trinh day hoc? Vi sao? 2. Lam bai tâp nghiên cưu: xây dưng va lưa chon hê thông bai tâp dung đê phat triên tư duy cho hoc sinh trong day hoc hoa hoc.

Môđun

TIỂU MÔĐUN III: XÂY DỰNG BÀI TẬP MỚI

Mục đích

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun


Mục đích

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun

• Vê kiên thưc• Vê ki năng• Vê thai đô

Vê kiến thức:

- Hiêu đươc tac dung cua viêc rèn luyên ky năng xây dưng bai tâp mơi.

- Năm đươc cach thưc xây dưng bai tâp mơi. Tư đo vân dung vao viêc xây dưng môt sô bai tâp hoa hoc mơi phu hơp vơi muc đich day hoc đăt ra.

Muc đich

Vê kĩ năng:

- Xây dưng đươc cac bai tâp mơi nhơ vân dung ly thuyêt grap va tiêp cân modun.

Muc đich

Vê thai độ:

- Ý thưc đươc vai tro cua viêc xây dưng bai tâp mơi trong day hoc.- Tham gia tich cưc vao hoat đông nhom.- Co y thưc say mê nghiên cưu. - Hiêu đươc sư tac đông qua lai va sư biên đôi cua thê giơi tư nhiên thông qua sư biên đôi va xây dưng bai tâp hoa hoc mơi.

Muc đich


Mục đích

Cấu truc

Hoc liêu


Triên khai môđun

• Chu đê 1: Xây dưng bai tâp trăc nghiêm khach quan.

• Chu đê 2: Xây dưng bai tâp trăc nghiêm tư luân


Mục đích

Cấu trúc

Học liệu

Phương phap học tập

Triên khai môđun





• Cac sach giao khoa, sach bai tâp hoa hoc lơp 10,11,12.[3]


Mục đích

Cấu trúc

Học liệu

Phương phap học tập

Triên khai môđun

• Lam viêc cac nhân, tư hoc, tư nghiên cưu, lam viêc theo nhom.

XÂY DỰNG BÀI TẬP MỚI

Hoat đông 1: Tim hiêu vê ¤ cach thưc xây dưng môt bai tâp trăc nghiêm khach quan.

Hoat đông 2: Tim hiêu quy trinh xây dưng bai tâp trăc nghiêm tư luân mơi dưa vao bai tâp gôc

Hoat đông 3: Tim hiêu vê quy trinh xây dưng bai tâp trăc nghiêm tư luân hoan toan mơi.

Môđun

Hoạt đông 1: Tim hiêu về cach thưc xây dựng môt bài tập trắc nghiệm khach quan.

Nhiêm vu 1: Trên cơ sơ sư chi đao hương dân cua giao viên, cac hoc viên chuẩn bi ơ nha cac nôi dung nghiên cưu: cac nguyên tăc, quy trinh xây dưng bai tâp trăc nghiêm khach quan theo cac nôi dung sau:

+ Nguyên tăc biên soan.+ Yêu câu vê sư pham.+ Quy trinh biên soan+ Đanh gia vê câu hỏi trăc nghiêm khach quan.Đoc thông tin cơ ban thông tin 3.1.1.1, 3.1.1.2, 3.1.1.3 Thông tin cơ ban , ,

Hình thức: Lam bai tâp nghiên cưu (dang ca nhân).Lam viêc tai nha.

3.1.1.1 3.1.1.2 3.1.1.3

Hoạt đông 1: Tim hiêu về cach thưc xây dựng môt bài tập trắc nghiệm khach quan.

Nhiêm vu 2:

Trinh bay bao cao cua minh trươc tâp thê lơp. Cac thanh viên con lai trong lơp theo doi, gop y, bô sung. Sau khi trinh bay dươi sư điêu khiên cua giao viên. Sau đo tông hơp lai y kiên va rut ra kêt luân.

Môđun

3.1.1.1. Ý nghĩa của việc rèn kĩ năng xây dựng

bài tập mới.Cho đên nay, cac bai tâp hoa hoc dung cho hoc sinh

THCS co trong sach giao khoa, sach bai tâp, sach tham khao...cua nhiêu nha xuất ban khac nhau co môt sô lương rất lơn va thưc tê chung ta kho thê khai thac hêt cac tai liêu đo đê đưa vao rèn luyên ki năng giai bai tâp cho hoc sinh. Tuy nhiên, vấn đê xây dưng nhưng đê bai tâp hoa hoc mơi vân đong vai tro quan trong lam cho thưc tiên day hoc trơ nên sinh đông, thiêt thưc hơn va phat huy đươc sư chu dông, sang tao cua giao viên va hoc sinh trong qua trinh giai quyêt cac bai tâp hoa hoc. Môt trong cac nôi dung cac ki năng cân rèn luyên cho sinh viên đo la ki năng xây dưng bai tâp mơi, viêc rèn luyên cho sinh viên ki năng nay sẽ giup cho sinh viên tao tinh chu đông, linh hoat trong viêc lưa chon, sư dung bai tâp trong day hoc sao cho phu hơp vơi hoan canh, đôi tương day hoc.

Hoạt đông 1

3.1.1.2. Cơ sở đê xây dựng môt bài tập mới

Đê xây dưng môt bai tâp hoa hoc mơi cân dưa vao cac vấn đê sau:* Dựa vao muc đích day hoc:

- Muc đich tri duc: la nhưng kiên thưc ma hoc sinh cân linh hôi, cung cô, rèn luyên trong qua trinh hoc tâp.

- Muc đich phat triên: Nhưng thao tac tư duy, nhưng ki năng cân phai rèn luyên cho hoc sinh như: tư duy khai quat hoa, tư duy trưu tương hoa, phân tich- tông hơp...

- Muc đich giao duc: nhưng thai đô tich cưc, nhưng thoi quen tôt, nhưng quan niêm vê cuôc sông,..cân phai hinh thanh cho hoc sinh.

3.1.1.2. Cơ sở đê xây dựng môt bài tập mới

* Dựa vao môt số sai lầm thường gặp ở hoc sinh:

Trong qua trinh giai bai tâp hoc sinh thương măc phai nhưng lôi như: hiêu sai vấn đê, lam trâm trong hoa môt sô vấn đê đơn gian, hay sư quên nhất thơi kiên thưc cua hoc sinh, hoăc sư nhâm lân trong tinh toan cua hoc sinh, giao viên co thê dưa vao nhưng sai lâm nay cua hoc sinh đê xây dưng bai tâp theo đung muc tiêu ma minh đê ra.

Hoạt đông 1

3.1.1.3. Xây dựng bài tập trắc nghiệm khach quan (TNKQ)

a. Khai niệm về TNKQTrăc nghiêm khach quan la phương phap kiêm tra - đanh

gia kêt qua hoc tâp cua hoc sinh bằng hê thông câu hỏi trăc nghiêm khach quan. Goi la “khach quan” vi cach cho điêm hoan toan khach quan, không phu thuôc vao ngươi chấm.b. Kỹ thuât biên soan câu trắc nghiệm khach quan * Giai đoan chuẩn bị – Xac đinh muc tiêu:

Xac đinh muc tiêu muôn kiêm tra - đanh gia cho ro rang. Cân phân chia nôi dung chương trinh thanh cac nôi dung cu thê va xac đinh tâm quan trong cua tưng nôi dung đo đê phân bô trong sô. Cac muc tiêu phai đươc phat biêu dươi dang nhưng điêu co thê quan sat đươc, đo đươc đê đăt ra cac yêu câu vê mưc đô đat đươc cua kiên thưc, ki năng.


- Lâp bang đăc trưng:Sau khi phân chia nôi dung chương trinh thanh nôi

dung day hoc cu thê, ngươi ta tiên hanh lâp bang đăc trưng bằng cach dung ma trân hai chiêu đê phân bô câu hỏi theo trong sô nôi dung va muc tiêu cân kiêm tra. Phân loai tưng loai câu hỏi trăc nghiêm theo hai chiêu cơ ban: Môt chiêu la chiêu cac nôi dung quy đinh trong chương trinh va chiêu kia la chiêu cac muc tiêu day hoc hay cac yêu câu kiên thưc, ki năng, năng lưc cua hoc sinh ... cân đat đươc sau khi phai kiêm tra lai cac nôi dung hay cac muc tiêu cua câu hỏi. Sô lương câu hỏi tuỳ thuôc vao mưc đô quan trong cua môi loai muc tiêu va môi loai nôi dung.


- Tuỳ theo nôi dung day hoc va muc tiêu day hoc ma chung ta chon loai câu hỏi như câu hỏi co nôi dung đinh tinh, đinh lương, câu hỏi co nôi dung hiêu, biêt, vân dung... Cân chon ra nhưng câu hỏi co mưc đô kho, phu hơp vơi yêu câu đanh gia va mưc đô nhân thưc cua hoc sinh. - Ngoai ra, giao viên phai chuẩn bi đu tư liêu nghiên cưu, tai liêu tham khao đê co kiên thưc chuyên môn vưng chăc, năm vưng nôi dung chương trinh, năm vưng ky thuât biên soan câu hỏi trăc nghiêm khach quan.


*Giai đoan thực hiện- Xây dưng ma trân 2 chiêu.- Ca nhân viêt câu hỏi- Trao đôi, thao luân, đanh gia lai đê đưa ra câu hỏi cuôi

cung- Lam đê trăc nghiêm thư.- Trăc nghiêm thư- Phân tich kêt qua trăc nghiêm thư dưa vao cac tiêu chi vê

đô kho, đô phân biêt, đô gia tri cua câu hỏi, đô tin cây.- Chon loc, chinh li lai câu hỏi đê đưa vao ngân hang câu

hỏi.- Lâp đê thi tư ngân hang đê- Tô chưc thi- Chấm thi va phân tich kêt qua


* Môt sô lưu y khi soan thao: - Ban sơ thao câu hỏi nên đươc soan trươc môt thơi

gian trươc khi kiêm tra. - Sô câu hỏi ơ ban sơ thao đâu tiên co nhiêu câu hỏi

hơn sô câu hỏi cân dung trong bai kiêm tra.- Môi câu hỏi nên liên quan đên muc tiêu nhất đinh. Co

như vây, câu hỏi mơi co thê biêu diên muc tiêu dươi dang đo đươc hay quan sat đươc.

- Môi câu hỏi phai đươc diên đat ro rang, không nên dung cac cum tư co y nghia mơ hô như: “thương thương”, “đôi khi”, “co lẽ”, “co thê” ... Vi như vây hoc sinh thương đoan mo câu tra lơi tư cach diên đat câu hỏi hơn la vân dung sư hiêu biêt cua minh đê tra lơi câu hỏi.


- Môi câu hỏi phai mang đây đu y nghia chư không tuỳ thuôc vao phân tra lơi chon lưa đê hoan tất y nghia.

- Cac câu hỏi nên đăt dươi thê xac đinh hơn la thê phu đinh.

- Tranh dung nguyên văn nhưng câu trich tư sach hay bai giang.

- Tranh dung nhưng câu co tinh chất “đanh lưa” hoc sinh.

- Tranh đê hoc sinh đoan đươc câu tra lơi dưa vao dư kiên cho ơ nhưng câu hỏi khac nhau.

- Cac câu hỏi nên co đô kho vưa phai khoang tư 40 % ư 60 % sô hoc sinh tham gia lam bai kiêm tra tra lơi đươc.


- Nên săp đăt cac câu hỏi theo thư tư mưc đô kho dân va câu hỏi cung loai đươc xêp vao môt chô.

- Cac chô trông đê điên câu tra lơi nên co chiêu dai bằng nhau.

- Phai soan thao ky đap an trươc khi cho hoc sinh lam bai kiêm tra va cân bao trươc cho hoc sinh cach cho điêm môi câu hỏi.

- Trươc khi loai bỏ câu hỏi bằng phương phap phân tich thông kê, phai kiêm tra lai câu hỏi cẩn thân, tham khao y kiên đông nghiêp, chuyên gia vi đôi khi câu hỏi đo cân kiêm tra - đanh gia môt muc tiêu quan trong nao đo ma chi sô thông kê không thât sư buôc phai tuân thu đê loai câu hỏi đo.

Hoạt đông 1

Hoạt đông 2: Tim hiêu quy trinh xây dựng bài tập trắc nghiệm tự luận mới dựa vào bài tập gôc

Nhiêm vu 1: Xac đinh vai tro cua viêc xây dưng bai tâp trăc nghiêm tư luân mơi.

Hình thức: Hoat đông cac nhân, tư hoc trên lơp.Nhiêm vu 2: Đoc thông tin cơ ban 3.1..1, 3.1.2.2

Thông tin cơ ban , Nhiêm vu 3: Cho bai tâp hoa hoc sau. Hãy biên đôi bai toan thanh 1 sô bai toan mơi. Sau đo

đê xuất môt sô cach thưc xây dưng bai tâp mơi. Nhiêm vu 4: Sau khi nghe giao viên giơi thiêu vê quy

trinh xây dưng môt bai toan mơi dưa vao bai tâp gôc ban đâu. Hãy tiên hanh xây dưng bai tâp mơi dưa vao bai tâp gôc cua nhiêm vu 3. Biên đôi theo 3 mưc đô: kho hơn, dê hơn, tương đương vơi bai tâp ban đâu.

3.1.2.1 3.1.2.2

Hoạt đông 2: Tim hiêu quy trinh xây dựng bài tập trắc nghiệm tự luận mới dựa vào bài tập gôc

Nhiêm vu 5: Tư đanh gia lai bai lam cua minh sau khi nghe giao viên sưa chưa, chinh ly. Tư đo rut ra kêt luân cuôi cung.

Kêt luân: Quy trinh xây dưng môt bai tâp mơi dưa vao bai tâp gôc ban đâu.

Nhiêm vu 6: Cho điêm đanh gia vê kêt qua lam viêc cua ban thân va tiên hanh đanh gia chéo vơi cac thanh viên khac trong lơp.

Tư đanh gia Ngươi khac đanh gia

Giao viên đanh gia

Môđun

Nhiêm vu 3:. Hay biến đôi bài toan sau thành 1 sô bài toan mới. Sau đó đề xuất môt sô cach thưc xây dựng bài tập mới.

Đê m gam bôt săt (A) ngoai không khi, sau môt thơi gian biên thanh hôn hơp (B) co khôi lương 12 gam gôm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Cho B tac dung hoan toan vơi dung dich HNO3 thấy sinh ra 2,24l khi NO duy nhất ơ đktc. Tinh m.

Hoạt đông 2

3.2.2.1. Xây dựng bài tập mới dựa vào bài tập gôc có sẵn.

Bước 1: Chọn bài tập gôc: Bai tâp gôc la nhưng bai toan sơ đẳng, cơ ban hoăc

điên hinh. Ví du: Chon bai tâp sau lam bai tâp gôc.

Cho m (g) bôt săt ngoai không khi sau môt thơi gian ngươi ta thu đươc 12(g) hôn hơp B gôm: Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4. Hoa tan hôn hơp nay bằng dung dich HNO3 ngươi ta thu đươc dung dich A va 2,24 lit khi NO duy nhất (đktc). Viêt phương trinh phan ưng, tinh m.


Bước 2: Lập Graph đầu bài toan. Graph nôi dung đâu bai toan lam cơ sơ cho viêc xac

đinh cac mô đun. Lâp grap nôi dung đâu bai toan: la sơ đô trưc quan diên

ta cấu truc logic cua:+ Nhưng điêu kiên.+ Nhưng yêu câu (cai cân tim) cua đâu bai toan.+ Nhưng môi liên hê tương tac giưa chungKhi tiên hanh lâp Grap đâu bai toan cân đam bao cac

yêu câu sau:- Lam cô đong suc tich, gian lươc bai toan ngăn gon

hơn.


- Phan anh đây đu ban chất cua bai toan trong đo co đây đu cac dư kiên tương minh (la cac dư kiên tôi thiêu, cân thiêt ma bai toan cho đươc ghi thanh lơi trong bai toan), cac dư kiên ẩn (la nhưng dư kiên đươc suy luân, tim thêm dưa trên nhưng gia thuyêt cua bai toan, no không đươc thê hiên ro rang bằng lơi văn trong bai toan). Trên cơ sơ cua cac nguyên tăc đo chung ta co thê lâp Grap nôi dung đâu bai toan theo cac bươc như sau:

B1: Chon đỉnh:- Xac đinh nôi dung cua cac đinh cua grap: Đê lưa

chon cac nôi dung cua cac đinh cua Grap chung ta lưa chon cac kiên thưc chôt cua bai toan, bao gôm cac dư kiên va cac yêu câu, tưc la nhưng “cai cho” va “cai phai tim


B2: Mã hoa đỉnh: Trên cơ sơ nôi dung cac đinh đư đươc lưa chon tiên hanh mã hoa chung thât suc tich theo môt quy ươc nhất quan bằng cach sô hoa, công thưc hoa, cac ki hiêu...

B3: Dựng đỉnh: đăt cac sô liêu “cho” va “tim” cua đâu bai toan vao vi tri cac đinh trên môt măt phẳng.

Lưu ý: Khi dưng đinh thi cac dư kiên “cho” nằm phia trai mui tên, “cai phai tim” nằm phia phai mui tên.

B4: Lâp cung: Thưc chất la nôi cac đinh vơi nhau bằng cac mui tên đê diên ta môi liên hê phu thuôc giưa cac nôi dung cac đinh vơi nhau, lam sao phan anh đươc logic phat triên cua bai toan. Thông thương, cac chất đưng trươc hay trên mui tên la nhưng chất tham gia, cac chất sau mui tên la hay trên mui tên la nhưng chất đươc tao thanh, hay kêt qua cua môt qua trinh. Trên cac cung diên ta cac yêu câu, hoăc cac nhiêm vu cua cac chất trong cac đinh đưng trươc mui tên.


Thông thương trong đâu bai toan ban đâu ngươi ta chi cho nhưng dư kiên tôi thiêu cân thiêt, đươc ghi thanh lơi văn cua bai toan. Do đo khi lâp grap cua đâu bai toan, ta sẽ co 2 loai grap:

* Grap thô: chi chưa nhưng dư kiên tương minh đươc ghi trong lơi văn cua bai toan ban đâu.

* Grap đu: chưa tất ca nhưng dư kiên tương minh va ẩn tang, cân va đu đê giai bai toan.

Ngươi ta co thê dưa vao lơi văn ban đâu cua bai toan ma lâp grap thô trươc rôi bô sung thêm dư kiên ẩn đê co grap đu.

B5: Hoan thiện grap:Lam cho grap trung thanh vơi nôi dung đươc mô hinh hoa

vê cấu truc logic, nhưng lai giup cho hoc sinh linh hôi đươc dê dang nôi dung đo va no phai đam bao tinh my thuât vê trinh bay.

Hoạt đông 2

3.1.2.2. Xây dựng bài tập hoàn toàn mới.

Bước 1: Xac đinh muc đich cân đat đươc khi sư dung bai tâp:- Xac đinh kiên thưc cân cung cấp, cung cô cho hoc

sinh- Xac đinh ki năng tinh toan va viêt phương trinh phan

ưng- Xac đinh năng lưc tư duy, thai đô.Lưu ý: trong cac muc đich trên thi cân chon lưa muc

đich nao đươc ưu tiên nhất đê lấy lam cơ sơ xây dưng bai toan.Bước 2: Trên cơ sơ cac muc đich vưa xac đinh ơ trên, xac đinh nôi dung hoa hoc chinh cua bai tư đo chon lưa cac qua trinh hoa hoc phu hơp vơi nôi dung, kiên thưc, ki năng...cân rèn luyên cho hoc sinh.


Bước 3: Lâp grap câm cua bai toan.Grap câm la Grap mơi chi cho biêt môt phân nôi dung

cac đinh: tưc la mơi chi cho biêt công thưc cua chất chưa cho biêt sô liêu hoăc ngươc lai, hoăc mơi chi cho biêt nôi dung cac cung ma con khuyêt nôi dung cac đinh. Hay noi cach khac graph câm la môt graph mơi chi cho biêt môt cach chung nhất qua trinh đo diên ra khai quat như thê nao chư chưa cho biêt môt cach tương minh ro rang.Bươc 4: Lâp grap đu cua bai toan

Hoan thiên graph câm đê co đươc graph đu cua bai toan bằng cach dưa vao ban chất cua qua trinh hoa hoc ma bô sung cac sô liêu tương ưng vơi cac chất hoăc cac chất trong cac đinh hoăc cung sao cho đam bao tinh khoa hoc. Sau đo xac đinh cac dư kiên va yêu câu cua bai toan.


Bươc 5: Phat biêu nôi dung bai toan trên cơ sơ graph vưa lâp đươc.

Lưu ý: sau khi xây dưng đươc môt bai toan hoan toan mơi, nêu cân thay đỏi mưc đô cua bai toan ma vân giư nghuyên nôi dung hoa hoc cơ ban cua bai toan, chung ta co thê tiên hanh xây dưng môt bai toan mơi dưa vao bai toan vưa đươc xây dưng bằng cach xem bai toan vưa xây dưng đươc la môt bai toan gôc. Cư như vây, chung ta sẽ xây dưng đươc môt hê thông đa cấp cua bai toan phu hơp nhất vơi đôi tươc va muc đich day hoc.

Hoạt đông 2

Hoạt đông 3: Tim hiêu về quy trinh xây dựng bài tập trắc nghiệm tự luận hoàn toàn mới.

Nhiêm vu 1: Điên cac thông tin linh hôi đươc tư sư truyên thu, truyên đat cua giao viên vê bai tâp trăc nghiêm tư luân hoan toan mơi.

Nhiêm vu 2: Cho grap câm sau. Hãy tiên hanh xây dưng cac bai tâp mơi.

Hình thức: lam viêc nhom.Nhiêm vu 3: Thao luân chung ca lơp dươi sư điêu

khiên cua giao viên đê rut ra kiên thưc mơi tư bai lam cua minh

Nhiêm vu 4: Hãy xây dưng môt bai tâp mơi co thê dung đê hoan thiên đao sâu kiên thưc chương Nitơ- photpho lơp 11.

Môđun

Nhiêm vu 1:

Bước 1: Xac định muc đích day hoc.Bước 2: Xây dưng grap câm (biêu thi qua trinh hoa hoc cơ ban đê xây dưng bai tâp hoa hoc cơ ban) phu hơp vơi muc đich day hoc đăt ra ơ trênBước 3: Tư grap câm chuyên vê grap thô (bô sung cac dư kiên va xac đinh yêu câu, lưc chon dư kiên):Bước 4: Phat biêu nôi dung bai toan va co thê xem đo la bai tâp gôc.Bước 5: Tiêp tuc biên đôi nôi dung bai toan dưa vao bai tâp gôc đã xac đinh đươc (nêu cân).

Hoạt đông 3

Nhiệm vụ 2: Cho grap câm sau. Hay tiến hành xây dựng cac bài tập mới

NaOHA

23

23

)(

)(

NOCu

NOFe

Bot

Hoạt đông 3

pp2 co b.hien

Education

lam vic nhom

nguyn ngoc

hc sinh ang

lam vic nha

cc thao tc

dung dch naoh

gii thiu chung

vi hc sinh