ppk 5(21) 2014

PRZEGLDPRAWA

KONSTYTUCYJNEGO

Dwumiesicznik 2014nr 5 (21)

redaktor naukowy numeruRadosaw Grabowski

Komitet redakcyjnyRedaktor naczelny Zastpca redaktora naczelnegoSabina Grabowska Anna Mynarska-Sobaczewska

Redaktor prowadzcy SekretarzeSzymon Gumienik Joanna Juchniewicz

Radosaw Grabowski

Redaktorzy tematyczniAgnieszka Bie-Kacaa: organy wadzy publicznej Grzegorz Krysze: systemy wyborcze

Andrzej Bisztyga: systemy konstytucyjne Joanna Marszaek-Kawa: systemy polityczneMarek Chmaj: samorzd terytorialny Sawomir Patyra: systemy rzdw

Krzysztof Eckhardt: systemy praw iwolnoci Piotr Uzibo: prawo parlamentarne

Redaktorzy jzykowi Redaktor statystycznyJames H. Satterwhite

Szymon GumienikAgnieszka Jeran

Redaktorzy czci Przegldu Prawa KonstytucyjnegoI. Artykuy: Ryszard Balicki, Jacek Zaleny

II. Sprawozdania, recenzje: Anna Frankiewicz-Bodynek, Krzysztof UrbaniakIII. Glosy: Marcin M.Wiszowaty, Piotr Czarny

IV. Kronika naukowa: Przemysaw Mijal, Jerzy Rychlik

Rada naukowaprzewodniczcy: Wiesaw Skrzydo (Polska), czonkowie: Jan Filip (Czechy), Emilio Castorina (Wochy),

Tom Majerk (Sowacja), Ivn Halsz (Wgry), Tomasz Milej (Tanzania)

Redaktor techniczny Korekta Projekt okadkiPawe Kucypera Iwona Vinnik Krzysztof Galus

Copyright by Wydawnictwo Adam MarszaekToru 2014

ISSN 2082-1212

Wydawnictwo prowadzi sprzeda wysykow:tel./fax 56 648 50 70; e-mail: [email protected]

Wydawnictwo Adam Marszaek, ul. Lubicka 44, 87-100 Torutel. 56 664 22 35, 56 660 81 60, e-mail: [email protected], www.marszalek.com.pl

Drukarnia nr2, ul. Warszawska 52, 87-148 ysomice, tel. 56 678 34 78

SPIS TRECI

Cz I

ARTYKUY

Fabricio Ricardo de Limas TomioFederal University of Paran UFPRIlton Norberto Robl FilhoFederal University of Paran UFPR and University of Passo Fundo UPFAbstract judicial review in the Brazilian Supreme Federal Court (Supremo Tribunal Federal): Theoretical structures and empirical analysis of 25 years of abstract judicial review under the 1988 Brazilian Federal Constitution 11

Anita RodiaUniversity of LatviaTemporary adjustment in the practice of the Constitutional Court of the Republic of Latvia: recent developments 39

Tadeusz BraneckiWysza Szkoa Humanistyczno-Przyrodnicza w SandomierzuKonstytucja helwecka (1798) pierwsza konstytucja Szwajcarii 57

Micha SzewczykUniwersytet Mikoaja Kopernika wToruniuEwolucja republikaskiej laickoci weFrancji odczasu uchwalenia ustawy orozdziale Kociow odPastwa zdnia 9 grudnia 1905r. wybrane problemy prawne 73

Sabina GrabowskaUniwersytet RzeszowskiMonika UrbaniakUniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuPrawne podstawy realizacji prawa do ochrony zdrowia w Polsce 95

Anna Magdalena KosiskaKatolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawa II w LublinieOchrona prawna hymnu narodowego jako elementu dziedzictwa narodowego jej charakterystyka i funkcje 105

Radosaw GrabowskiUniwersytet RzeszowskiTrjstopniowa klasyfikacja konstytucji z uwagi na tryb ich zmiany na przykadzie regulacji ustrojowych wspczesnych pastw europejskich 127

Anna MichalakUniwersytet dzkiDostp do suby publicznej w wietle postanowie Konstytucji RP wybrane zagadnienia 145

Anna Pita-SzawaraUniwersytet RzeszowskiRealizacja konstytucyjnej zasady rwnoci obywateli w koncepcjach idziaalnoci polskich partii politycznych w latach 20112014 169

Jarosaw OchUniwersytet GdaskiWyzwania globalizacyjne anowoczesny system wyborczy 181

Cz II

RECENZJE, SPRAWOZDANIA

Jerzy Kuciski, OKonstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Kompendium, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2014, ss. 262, (recenzja) Waldemar J.Wopiuk 197

Waldemar Wojtasik, Funkcje wyborw w III Rzeczypospolitej. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu lskiego, Katowice 2012, ss. 380, (recenzja) ukasz Buczkowski 207

VI Midzynarodowa Konferencja Naukowa Modele ochrony praw czowieka: europejski i amerykaski. Aksjologia instytucje efektywno, Warszawa, Sejm, 911 kwietnia 2014 r., (sprawozdanie) Daniel Wojtczak 217

Oglnopolska Konferencja Naukowa Kierunki zmian w prawie wyborczym, Olsztyn, 12 maja 2014 r., (sprawozdanie) Dawid Daniluk 227

Midzynarodowa Konferencja Naukowa Prawa czowieka wspczesne zjawiska, wyzwania, zagroenia, Sosnowiec, 25 kwietnia 2014 r., (sprawozdanie) Anna Kalisz 233

Cz III

KRONIKA NAUKOWA

Informacja wsprawie zakoczenia postpowania habilitacyjnego 241

INFORMACJE DLA AUTORW 243

Przegld Prawa Konstytucyjnego---------ISSN 2082-1212---------DOI 10.15804/ppk.2014.05.13---------Nr 5 (21)/2014---------

Sprawozdanie

VI Midzynarodowa Konferencja Naukowa Modele ochrony praw czowieka: europejski iamerykaski. Aksjologia

instytucje efektywno, Warszawa, Sejm, 911 kwietnia 2014r.

Wdniach 911 kwietnia 2014r. wbudynkach polskiego parlamentu odby-a si Midzynarodowa Konferencja Naukowa pod tytuem Modele ochro-ny praw czowieka: europejski iamerykaski. Aksjologia instytucje efek-tywno. Przedsiwzicie to zostao zorganizowane z okazji 55. rocznicy utworzenia Europejskiego Trybunau Praw Czowieka i45. rocznicy przy-jcia Amerykaskiej konwencji praw czowieka. Patronat honorowy Konfe-rencji obja Pani Novanethem Pillay Wysoka Komisarz Narodw Zjedno-czonych dospraw Praw Czowieka.

Przybyych gocim.in. zAustrii, Brazylii, Holandii, Kazachstanu, Rosji, Sowacji, Nowej Zelandii, Ukrainy, Wielkiej Brytanii iWoch, zarwno teo-retykw, jak i praktykw prawa, przywita kierownik naukowy konferen-cji prof.drhab. Jerzy Jaskiernia zUniwersytetu im. Jana Kochanowskiego wKielcach, ktry podkreli systemowe znaczenie krajowych, regionalnych imidzynarodowych standardw ochrony praw czowieka. Jzykami konfe-rencji byy: polski, angielski irosyjski. Tumaczeniem objto obrady plenar-ne oraz te panele, wktrych udzia brali gocie zzagranicy.

Pierwszej zsesji plenarnych pt. Wspczesne wyzwania wsferze ochro-ny praw czowieka, odbywajcych si wSali Kolumnowej Sejmu, przewod-niczya prof.Maria Kruk-Jarosz (Uczelnia azarskiego wWarszawie). Jako

218 PRZEGLD PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 2014/5

pierwszy zabra gos prof. Noel Cox (Uniwersytet w Aberystwyth, Wiel-ka Brytania), ktry przedstawi koncepcyjne podstawy dyskursu prawni-czego na temat ochrony praw czowieka w Europie. Nastpnie wygoszo-ne zostay kolejne referaty. Prof.Herbert Schambeck (Uniwersytet wLinz) wskaza pozycj praw podstawowych wamerykaskim systemie prawnym i ich znaczenie dla konstytucjonalizmu europejskiego. Prof. Luca Mezzet-ti (Szkoa Nauk Prawnych wBolonii, Wochy) swoje wystpienie powici woskim dowiadczeniom wzakresie wielopoziomowej ochrony praw czo-wieka. Wskaza, eKonstytucja Republiki Woskiej zawiera bogaty katalog praw politycznych, spoecznych i ekonomicznych, a sdownictwo krajowe prowadzi nieustanny dialog z Europejskim Trybunaem Praw Czowieka. Prof.drWim J.M. Voermans (Leiden University, Holandia) podkreli zna-czenie interakcji midzy sdami wzakresie ochrony praw czowieka wEu-ropie. Zaproponowa rwnie wprowadzenie zmian majcych nacelu har-monizacj dziaa sdownictwa europejskiego w zakresie interpretacji i stosowania praw czowieka. Prof. Janusz Symonides (Spoeczna Akade-mia Nauk wodzi, Wydzia Zamiejscowy wWarszawie) przedstawi praw-ne aspekty realizacji wolnoci akademickiej wEuropie iStanach Zjednoczo-nych. Powodem debaty nad wolnoci akademick by fakt jej naruszania wwielu regionach wiata, m.in. wAfryce, Azji czy Ameryce aciskiej. Pod-sumowujc swoje wystpienie, profesor podkreli znaczenie wolnoci aka-demickiej, przypominajc jednoczenie, e w czasie komercjalizacji nauki warto si skupi nie tylko naprawach, ale inaobowizkach, ktre spoczy-waj zarwno nauczelniach, jak inaspoecznoci akademickiej. Jako ostat-ni wpierwszej sesji plenarnej wystpi prof.Veleriy Bebyk (przewodniczcy Ukraiskiego Stowarzyszenia Nauk Politycznych wKijowie, Ukraina), ktry wygosi referat pt. Ukraiski Majdan jako nowa forma ochrony praw czo-wieka. Podkreli, ewydarzenia naUkrainie znaczco zmieniy pogld lu-dzi naprawa czowieka irelacje pomidzy spoeczestwem awadz. Stany Zjednoczone iUnia Europejska zareagoway zduym opnieniem, wyraa-jc jedynie swoje zaniepokojenie sytuacj polityczn naUkrainie.

Druga sesja plenarna, moderowana przez prof. dr. hab. Bogusawa Ba-naszaka (Uniwersytet Wrocawski), nosia tytu Aksjologia iefektywno systemw ochrony praw czowieka: europejskiego iamerykaskiego. Jako pierwszy wystpi amb. drPiotr witalski (Sekretariat Generalny Rady Eu-

219Sprawozdanie Modele ochrony praw czowieka: europejski iamerykaski...

ropy, Strasburg), ktry potwierdzi potrzeb debaty koncepcyjnej pomi-dzy Europ a Stanami Zjednoczonymi w aspekcie ochrony praw czowie-ka. Dostrzeg rwnie kryzys koncepcji praw czowieka izaproponowa jej zastpienie koncepcj godnoci Jrgena Habermasa. Nastpnym prelegen-tem by prof.Heribert Koeck (Uniwersytet wLinz, Austria), ktry opracowa zagadnienie rozdziau kocioa odpastwa wtradycji europejskiej iamery-kaskiej. Profesor podkreli, ewolno religijna staa si czci systemu ochrony praw czowieka, amanifestowanie swojej przynalenoci religijnej stao si faktem. Europejska koncepcja rozdziau kocioa odpastwa zda-niem prelegenta jest bardziej efektowna ni amerykaska. Kolejnym mw-c bya dr hab. Magorzata Winiarczyk-Kossakowska (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach). Jej wystpienie miao charakter kompara-tystyczny i dotyczyo stosunkw pastwoKoci w amerykaskim i eu-ropejskim systemie ochrony praw czowieka. Referentka opowiedziaa si zaupowszechnieniem systemu Rady Europy, ktry nie suy ochronie tyl-ko jednej grupy religijnej ijest nastawiony przy tym naochron praw naj-bardziej naraonych nadyskryminacj. Pomimo intensywnych dziaa nad wypracowaniem optymalnego modelu ochrony praw czowieka jak dotd nie udao si wyeliminowa uzasadnionych obaw grupowych i indywidu-alnych pomidzy spoecznociami ipastwami, pomidzy ludmi wierz-cymi iniewierzcymi, atake pomidzy samymi kocioami, nie udao si rwnie wyrugowa ywej wrogoci pomidzy wymienionymi podmiota-mi w sytuacji napicia. Prof. dr Luiz Guilherme Arcao Conci (Uniwersy-tet wSao Paulo, Brazylia) przedstawi zagadnienie koordynacji wzakresie midzynarodowego systemu ochrony praw czowieka wBrazylii. Podkreli rwnie znaczenie sdw konstytucyjnych, ktrych zadaniem jest nie tylko kontrola konstytucji krajowych, ale rwnie konwencji midzynarodowych. Prof.drViktor Rudenko (Oddzia Rosyjskiej Akademii Nauk wJekateryn-burgu, Federacja Rosyjska) przedstawi zagadnienie ochrony praw czowie-ka przez uczestnictwo obywateli wsdownictwie. Profesor opowiedzia si za sdownictwem, wktrego skad wchodziliby obywatele niebdcy pro-fesjonalistami. DrMarianna Abramova (Uniwersytet wMoskwie, Federa-cja Rosyjska), swoje wystpienie powicia przestrzeganiu praw czowie-ka wkrajach Ameryki Poudniowej. Wskazaa rwnie, ekonstytucje jako rda prawa wXXI wieku zyskuj dodatkow funkcj ksztatuj mechani-


zmy ochrony praw czowieka. Nastpnie prof.drhab. Jacek Sobczak (Szkoa Wysza Psychologii Spoecznej wWarszawie) omwi zagadnienia dotycz-ce wolnoci wypowiedzi iprawa doprywatnoci weuropejskich ipnocno-amerykaskich systemach prawnych. Opowiedzia si zatym, aby publicyci prawniczy ipolityczni zanim zabior gos wdyskusji zgbokim przekona-niem, eto, comwi, jest prawdziwe (przekonaniem jednak bardzo odle-gym odfaktw), raczyli si ztymi faktami zapozna. Prof.drhab. Andrzej Bisztyga (Grnolska Wysza Szkoa Handlowa im. W.Korfantego wKa-towicach) w swoim wystpieniu zatytuowanym Wolno jednostki a za-groenie terroryzmem wujciu Sdu Najwyszego USA wskaza naswego rodzaju problem (ale izadanie) wytyczania granic pomidzy wolnoci jed-nostki a bezpieczestwem. Profesor podkreli, e Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych matradycj sabego reagowania nawprowadzenie przez eg-zekutyw stanu wyjtkowego spowodowanego zagroeniem terrorystycz-nym. Profesor A.Bisztyga wskaza, eto, czego brakuje, towypracowanie przez Sd Najwyszy orzecznictwa odpornego nakryzys, ktre mogoby zo-sta wykorzystane wchwili nastania kolejnego kryzysu idalej podczas jego trwania. Innymi sowy, Sd Najwyszy USA w czasie kryzysu nie strzee wsposb regularny wolnoci jednostek przed ingerencjami zestrony legi-slatywy iegzekutywy. Dopiero gdy mija moment krytyczny, siga on posw kompetencj kontroli konstytucyjnoci. Ztytuu penienia funkcji stranika Konstytucji Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych odgrywa relatywnie wy-jtkowo intensywn rol (nieporwnywaln zSdami Najwyszymi innych pastw). Ostatnim prelegentem wdrugiej sesji pierwszego dnia obrad bya doc. Aliya Orazaliyeva (Uniwersytet w Kazachstanie), ktra przedstawi-a znaczenie sdownictwa europejskiego dla przestrzegania iochrony praw czowieka, podkrelajc jednoczenie, esdownictwo toksztatuje kultur prawnicz zarwno wEuropie, jak inawiecie.

Poprzerwie obiadowej obrady podzielono zuwagi nawyjtkow du liczb uczestnikw (276 osb) na18 (paneli) zespow problemowych.

Panel nr1 Teoretyczne problemy ochrony praw czowieka prowadzo-ny przez amb. dr. Wadysawa Sokoowskiego (Wysza Szkoa Stosunkw Midzynarodowych iKomunikacji Spoecznej wChemie) istanowi swego rodzaju teoretycznoprawn analiz interdyscyplinarnoci praw czowieka.


Panel nr2 Systemowe regulacje ochrony praw czowieka wmodelach: europejskim iamerykaskim moderowa prof.Viktor Rudenko (Rosyjska Akademia Nauk w Jekaterynburgu, Federacja Rosyjska), dotyczy analizy prawnoporwnawczej regulacji systemowych zawartych wtytule.

Panel nr 3 Oddziaywanie Europejskiej Konwencji Praw Czowie-ka na krajowe systemy ochrony praw czowieka prowadzony przez amb. dr.Piotra witalskiego (Sekretariat Generalny Rady Europy wStrasburgu), stanowi przegld referatw zzakresu przedmiotowej tematyki, uwzgldnia-jcych dorobek orzeczniczy Europejskiego Trybunau Praw Czowieka.

Panel nr4 Oddziaywanie organizacji midzynarodowych naochro-n praw czowieka, ktremu przewodniczy prof. Janusz Symonides (Spo-eczna Akademia Nauk wodzi, Wydzia Zamiejscowy wWarszawie), do-tyczy wpywu systemu midzynarodowego nakultur prawn iaksjologi poszczeglnych pastw.

Panel nr5 Uwarunkowania ochrony praw czowieka wmodelu amery-kaskim, przewodniczy prof.Wojciech Pomykao (Uczelnia Warszawska im. Marii Skodowskiej-Curie), powicony by zagadnieniu wolnoci ipraw jednostki wamerykaskim systemie prawnym.

Panel nr 6 Uwarunkowania ochrony praw czowieka w modelu eu-ropejskim, prowadzony by przez prof. Ivana Pankevycha (Uniwersytet weLwowie, Ukraina) iodnosi si dokwestii ochrony praw czowieka wwa-runkach integracji europejskiej.

Panel nr7 Problemy funkcjonowania sdw midzynarodowych wob-szarze ochrony praw czowieka pod przewodnictwem prof.Jana Prochow-skiego (Uniwersytet lski) zawiera przegld aktualnego orzecznictwa, ale dotyczy te kwestii proceduralnych.

Obrady prowadzone byy take w panelach dotyczcych kwestii nieco bardziej uszczegowionych.

Panel nr8 pt. Ochrona praw iwolnoci politycznych, prawa donauki ikultury prowadzony by przez prof.Jacka Sobczaka (Szkoa Wysza Psy-chologii Spoecznej wWarszawie).

Panel nr 9 pod przewodnictwem prof. Andrzeja Bisztygi (Grnolska Wysza Szkoa Handlowa im. Wojciecha Korfantego w Katowicach) nosi tytu Ochrona prawa dogodnoci iprywatnoci.


Wpierwszym dniu konferencji przewidziano take obrady zespow pro-blemowych wramach paneli wieczornych.

Panel nr10 pt. Problemy ochrony praw czowieka naUkrainie iwRo-sji moderowa prof.Veleriy Bebyk (przewodniczcy Ukraiskiego Stowa-rzyszenia Nauk Politycznych wKijowie, Ukraina).

Panel nr11 Wpyw organizacji midzynarodowych nakrajowe syste-my ochrony praw czowieka prowadzony przez prof. Longina Pastusiaka (Akademia Biznesu iFinansw Vistula wWarszawie).

Panel nr12 pt. Midzynarodowe akrajowe instrumenty ochrony praw czowieka moderowany przez prof. Bogusawa Banaszaka (Uniwersytet Wrocawski).

Panel nr13 pt. Prawa dzieci, modziey irodziny moderowany przez prof. Magorzat Winiarczyk-Kossakowsk (Uniwersytet Jana Kochanow-skiego wKielcach).

Panel nr14 pt. Prawo doycia izdrowia moderowany przez prof.Ja-nusza Sztumskiego (Grnolska Wysza Szkoa Handlowa im. Wojciecha Korfantego wKatowicach).

Panel nr15 Prawo dosdu prowadzony by przez prof.Jerzego Pa-nika (Wysza Szkoa Menederska wWarszawie) idotyczy przede wszyst-kim prawa dorzetelnego procesu; barier zarwno wdostpie dosdu, jak dozawodw prawniczych; zjawiska tendencji dopolubownego rozwizywa-nia sporw oraz problemu egzekucji praw czowieka.

Panel nr16 Ochrona mniejszoci izakaz dyskryminacji moderowany przez prof.Mariana Kallasa (Wysza Szkoa Finansw iZarzdzania wWar-szawie), poruszam.in. problemy zwizane zdyskryminacj osb niepeno-sprawnych, mniejszoci seksualnych, narodowych irasowych.

Panel nr 17 Ochrona praw spoeczno-ekonomicznych pod kierow-nictwem prof.Wojciecha Saletry (Uniwersytet Jana Kochanowskiego wKiel-cach) porusza kwestie ochrony pracownikw, zabezpieczenia spoecznego, zapewnienia odpowiedniego poziomu ycia, jak iochrona zdrowia.

Panel nr18 Ochrona praw wobszarze prawa administracyjnego icy-wilnego moderowany przez prof. Stanisawa Pikulskiego (Uniwersytet Warmisko-Mazurski wOlsztynie) dotyczy praw jednostek dorzetelnego procesu sdowego, posiadania wasnoci iwolnoci wyraania opinii.


Zewzgldu natak wiele paneli nie jest moliwe szczegowe omwienie kadego znich, std uwaga skupiona zostanie jedynie naPanelu 8, wktrym piszcy niniejsze sprawozdanie bra udzia.

Zesp problemowy nr8 zatytuowany Ochrona praw iwolnoci politycz-nych, prawa donauki ikultury by prowadzony przez prof.Jacka Sobczaka (SWPS wWarszawie). Jako pierwsza wystpia prof.Maria Marczewska-Ryt-ko (UMCS wLublinie), przedstawia kwestie wolnoci jednostki wwarun-kach globalizujcego si wiata. Prelegentka wyjania, e nie ma jednego aprobowanego przez wszystkich pojcia wolnoci, ktra jest postrzegana na wielu paszczyznach. Jedna z nich odnosi si do zabezpiecze instytu-cjonalnych, druga za dotyczy kultury politycznej, zasad obowizujcych w kulturze spoecznej. Nowy wymiar tych problemw w warunkach glo-balizacji dopuszcza ograniczenia wolnoci jednostki, ktre jestemy wsta-nie zaakceptowa ze wzgldw bezpieczestwa. Nastpnie dr hab. Leszek Wieczorek (Uniwersytet lski) omwi zadania samorzdu terytorialnego wzakresie zapewniania bezpieczestwa obywatelom. Podkreli znaczenie powiatowych komisji bezpieczestwa iporzdku publicznego dla wolnoci i praw jednostki. Dr Wojciech Zitara (UMCS w Lublinie) zaprezentowa Midzynarodwk Socjalistyczn jako jedn z najwikszych organizacji midzynarodowych ocharakterze pozarzdowym, ktra wpywa naprze-strzeganie irozwj praw czowieka wEuropie. Wskad tej organizacji wcho-dzi ponad 170 partii politycznych, organizacji spoecznych i zawodowych. Organizacja tastanowi forum wymiany pogldw izajmuje si monitorin-giem przestrzegania praw czowieka wposzczeglnych pastwach. Nastp-nym prelegentem by drJarosaw Czerw (Wysza Szkoa Ekonomii iInno-wacji wLublinie, wicestarosta kranicki), ktry opracowa zagadnienie kwot wyborczych wwyborach stanowicych jednostek samorzdu terytorialne-go wwietle przepisw polskiego Kodeksu Wyborczego jako realizacji za-sady rwnoci kobiet imczyzn. Prelegent podkreli, esystemy kwotowe dotyczce pci nalistach wyborczych totylko jeden zwielu rodkw su-cych dozwikszenia reprezentacji politycznej kobiet. Osignicie rwnowa-gi pci naszczeblu decyzyjnym wgwnej mierze zaley odpartii politycz-nych, ktre ksztatuj listy wyborcze. Mgr Karolina witaa (doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego) swoje wystpienie powicia inwigilacji spo-eczestwa wsieci iochronie prywatnoci internautw. Napodstawie anali-


zy materiaw prasowych referentka wykazaa, edzienniki nie odwoyway si wsposb wystarczajcy iwyczerpujcy wobec kwestii ochrony prywat-noci spoeczestwa wsieci, aprzede wszystkim nie wyjaniay czytelnikom potencjalnych moliwoci ochrony, ktrzy towatwy ipowszechnie dostp-ny sposb mogliby si zapozna (doinformowa), uspokoi iby moe pod-j kroki niwelujce proceder nadmiernej inwigilacji. Kolejny prelegent, mgr Zuzanna Kotua (Uniwersytet Wrocawski, WPAiE), swoje wystpienie po-wicia realizacji prawa dokultury weuropejskim modelu ochrony dzie-dzictwa kulturowego. Wskazaa, eochrona dziedzictwa kulturowego zna-czco wpywa narozwj spoeczestwa demokratycznego iobywatelskiego. Europejski model ochrony dziedzictwa kulturowego sprowadza si gw-nie dodziaa koordynujcych oraz domonitorowania przedsiwzi dzie-dzictwa kulturowego. Jako ostatni wystpi mgrDaniel Wojtczak (doktorant Uniwersytetu lskiego wKatowicach), zaprezentowa zasad spoeczestwa obywatelskiego weuropejskim porzdku prawnym. Referent zwrci szcze-gln uwag nate formy aktywnoci spoecznej, ktre maj wpyw nade-mokratyzacj, ochron wolnoci i praw obywatelskich. Zasad odnoszc si dowolnoci ipraw czowieka iobywatela jest zasada spoeczestwa oby-watelskiego, ktr rozumie naley jako uznanie izagwarantowanie przez pastwo wolnoci oraz moliwoci uczestnictwa obywatelskiego wkszta-towaniu kierunkw polityki pastwa, twrczego iswobodnego wpywania nawszelkie przejawy ycia spoecznego wrnych formach.

Drugi dzie konferencji skada si jedynie zsesji plenarnych numerowa-nych jako trzecia iczwarta. Trzecia sesja plenarna zatytuowana Problemy efektywnoci ochrony praw czowieka prowadzona bya przez prof.dr.hab. Andrzeja Bisztyg (Grnolska Wysza Szkoa Handlowa im. Wojciecha Korfantego w Katowicach). Jako pierwszy wystpi dr Ryszard Piotrowski (Uniwersytet Warszawski, WPiA), ktry rozwaa moliwo wystpowania zagroe dla praw czowieka wStanach Zjednoczonych. Prof.drhab. Bo-gusaw Banaszak (Uniwersytet Wrocawski, WPAiE) opracowa zagadnienie skargi konstytucyjnej jako rodka ochrony praw czowieka weuropejskim iamerykaskim systemie prawnym. Nastpnie drhab. Magorzata Stefaniuk (Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej wLublinie, WPiA) zaprezentowaa referat pt. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wbadaniach opinii pu-blicznej wiedza oinstytucji ijej spoeczna ocena. Kolejnym prelegentem


bya Galina Dmitriewna Sadovnikova (Moskiewski Pastwowy Uniwersytet Prawniczy wMoskwie, Federacja Rosyjska), zaprezentowaa wpyw modelu rosyjskiego narozwj midzynarodowych standardw praw czowieka. Ko-lejny referat przedstawia drhab. Alicja Jaskiernia (Uniwersytet Warszawski, Wydzia Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Instytut Dziennikarstwa). Zosta on powicony ochronie prywatnoci idanych osobowych wpolity-ce Unii Europejskiej wobszarze Internetu. Nastpny prelegent, drhab. Syl-wester Gardocki (Uniwersytet Warszawski, Wydzia Dziennikarstwa iNauk Politycznych; Uniwersytet Opolski), swoje wystpienie powici wsppra-cy organw Unii Europejskiej zmidzynarodowymi sdami karnymi. Ele-na Vladimirova (Oddzia Rosyjskiej Akademii Sprawiedliwoci wVoronezh, Federacja Rosyjska) przedstawia rol Europejskiego Trybunau Sprawiedli-woci w zakresie ochrony praw czowieka. Jako ostatni referenci wystpi-li drhab. Wojciech Saletra (Uniwersytet Jana Kochanowskiego wKielcach, dziekan WZiA), zaprezentowa referat zatytuowany Sdownictwo admini-stracyjne aochrona praw obywateli wtradycji europejskiego systemu praw-nego, za prof.drhab. Stanisaw Pikulski (Uniwersytet Warmisko-Mazur-ski wOlsztynie, dziekan WPiA) swoje wystpienie powici nierwnoci stosowania prawa wobec ubezpieczonych funkcjonariuszy organw bezpie-czestwa pastwa.

Czwart sesj plenarn zatytuowan Poszukiwanie kierunkw optyma-lizacji ochrony praw czowieka prowadzi prof.Marek Mazurkiewicz (wice-prezes Trybunau Konstytucyjnego wstanie spoczynku). Wsesji tej zaplano-wano udzia wymienionych poniej kolejno referentw. Prof.drhab. Janusz Sztumski (Grnolska Wysza szkoa Handlowa im. Wojciecha Korfantego) przedstawi rozwaania natemat ochrony praw czowieka iobywatela. Edu-ard Brny, JUDr., DrSc (Sowacka Akademia Nauk wBratysawie, Sowa-cja) przedstawi wpyw sdownictwa konstytucyjnego imidzynarodowego naochron praw czowieka. DrElbieta Kuzborska poruszya zagadnienie praw mniejszoci polskiej naLitwie wwietle europejskich standardw ich ochrony. DrKarol Czejarek (Akademia Humanistyczna im. prof.A. Gieysz-tora wPutusku) opracowa kwestie wsppracy polsko-niemieckiej wkon-tekcie przyszoci Europy z uwzgldnieniem praw czowieka, maestw mieszanych, edukacji iwychowania europejskiego. Prof.drhab. Jan Macie-jewski (Uniwersytet Wrocawski, WNS, Instytut Socjologii) przedstawi re-


ferat pt. Grupy dyspozycyjne winstytucjonalnej ochronie praw czowieka. Sesj tzamyka prof.drhab. Wojciech Pomykao (Uczelnia Warszawska im. Marii Skodowskiej-Curie) wystpieniem na temat powszechnego dostpu dowyksztacenia jako niedocenionego elementu praw czowieka wXXIw.

Wgodzinach wczesnopopoudniowych nastpio uroczyste zamknicie konferencji.

Opisana konferencja bya olbrzymim przedsiwziciem naukowym ilo-gistycznym. W jej trakcie zasygnalizowano wiele problemw zwizanych z rozwojem, interpretacj oraz stosowaniem i egzekwowaniem praw czo-wieka. Midzynarodowy charakter konferencji isukces organizacyjny spra-wiy, eprzedsiwzicie tostao si wydarzeniem cyklicznym, cieszcym si coraz wiksz popularnoci. Bogactwo przygotowanych tematw pokazao, jak szerokim iinteresujcym tematem badawczym jest problematyka ochro-ny praw czowieka, nie tylko zpunktu widzenia jurysprudencji, lecz take praktyki prawniczej.

Daniel WojtczakUniwersytet lski

ppk 5(21) 2014

Documents