PRACA ORYGINALNA .PrzegladBediatrvczny1997, SUPLEMENT 1,61-65

TEST MRT - NOWA GENERACJAALCAT,A NADWRAZLIWOSC POKARMOWA

U DZIECI I DOROSLYCHMRT TEST- NEW GENERATlONOF ALCATTEST

AND FOOD HYPERSENSITIVITYIN CHILDREN AND ADULTS

KACZMARSKIMACIE),PASULAM.,* SAWICKAEWA,WERPACHOWSKAIRENAIII KlinikaChorób Dzieci AkademiiMedycznejw Bialymstoku

*Signet Diagnostic Corporation - USA.

Streszczenie: Przedstawiono wyniki badan nad przydatnoscia diagnostyczna nowej generacji metody ALCATtj. MRT u 21 dzieci z nadwrazliwoscia na bialka mleka krowiego w wieku 1 do 5 lat. Nowoscia testu MRT jestmozliwosc rejestracji reakcji komórkowej ze szkodliwym antygenem w ukladzie in vitro dotyczacej frakcjigranulocytarnej, limfocytarnej oraz plytek krwi. Badanym testem uzyskano czulosc metódy - 94.5 % orazustalono, ze najczesciej reakcje dodatnie dotyczyly ,B-laktoglobuliny - 85.7%, a-laktoalbuminy - 66.7%,bialek serwatkowych - 57.1% oraz kazeiny - 47.6%. Wykazano, ze udzial procentowy poszczególn>,chfrakcji komórek w badanej grupie chorych dotyczyl w 38.5% limfocytów, 47.6 % granulocytów i 14.2 %limfocytów i plytek krwi. W grupie kontrolnej skladajacej sie z 6 dzieci zdrowych stwierdzono w 66.6 % wynikujemny na wszystkie 4 badane antygeny oraz w 2 przypadkach wynik pozytywny MRT na frakcje ,B-laktoglobu-liny - 16.6 % i a-laktoalbuminy - 16.6 %. Test MRT wydaje sie byc przydatny w diagnozowaniu stanównadwrazliwosci pokarmowej poprzez mozliwosc \'V)'krywaniareakcji dotyczacych wybranych komórek krwi iwykazuje wyzszosc diagnostyczna nad metoda ALCAT.Slowa kluczowe: test MRT, nadwrazliwosc pokarmowa

Abstraet: In this paper resu/ts of the diagnostic usefu/ness of new generation MRT ALCAT test in 21 chi/drenhypersensitive to cow mi/k between the ages of 2 to 5 years were discussoo. The new feature of MRT is thepossibility of recording of cel/ reaction to the harmiu/ antigen done using in vitro method in reierence to gran-u/ocytes, /ymphocytes and b/ood p/ate/ets. Using the test in question the method yie/ded the sensitivity o; 94.5percent. /t has a/so been found that the most frequent reactions concerned a-/actog/obuline in 85.7 percent,,ó'-/actoa/bumine in 66.7 percent, whey proteins in 57.1 percent and casein in 47.6 percent o; patients. /t wasshown that the percentage of the different fractions of cel/s in the tested group concerned: 38.5 percent /ym-phocyres, 47.6 percent granu/ocyres and 14.2 percent /ymphocyres and b/ood p/ate/ets. In the contro/ groupconsisting of 6 hea/thy chi/dren negative resu/t was found in 66.6 percent in reference to the four tested anti-gens. In two cases positive resu/t of MRT test was found to fraction of a-/actog/obuline in 16.6 percent and,ó'-/actoa/bumine in 16.5 percent. MRT test seems to be usefu/ then, in diagnosing states of food hypersensitivitythrough the possibility of deteding reactions perraining to the chosen b/ood cel/s. Therefore it shows betterdiagnostic resu/ts than ALCAT te~t.Key words: test MRT, food hypersensitivity

WSTEPWprowadzona w 1988 roku metoda oceny zmian jako-

sciowo-ilosciowych w populacji granulocytów w ukladzie invitro pod wplywem potencjalnie szkodliwego dzialania okre-slonych zwiazków lub substancji (alergenów, toksyn, lekarstwitp.) - ALCAT,budzi wiele kontrowersji zarówno w literatu-rze medycznej jak i codziennej pracy diagnostycznej(1,11,13). Brakjednoznacznosci w identyfikacji mechanizmupatogenetycznego odpowiedzialnego za zmiany (immuno-logiczne, nieimmunologiczne), zastrzezenia co do powtarzal-nosci uzyskanych wyników, mozliwosc pomylek (falszywiedodatnich, falszywie ujemnych) oraz brak weryfikacji meto-dy - podwójna slepa próba kontrolowanaplacebo - leza u

podstaw glównych tych zastrzezen (1,11,13). Wg uzytkowni-ka przyczyna powyzszych zastrzezen moze byc takze "za-wezenie odczytu skutków dokonujacej sie reakcji w ukladziein vitro wylacznie do frakcji granulocytów"(8,9,1S). Z badaneksperymentalnych, a takze poczynionych obserwacji klinicz-nych wynika, ze wszystkie skladowe morfotyczne krwi, mogabyc punktem docelowym zarówno reakcji alergicznych jak imozliwych mechanizmów nieimmunologicznych (pseudo-alergia, efekty toksyczne, bezposrednie efekty farmakologicz-ne itp.) (2,4,7,12,16-19). Zaszla wiec koniecznosc stworze-nia mozliwosci rejestracji dokonujacych sie zmian w obrebiegranulocytów, limfocytów, plytek i odpowiedniej ich wizu-alizacji (histogram).Takiemozliwosci porównania idokumen-tacji stwarza nowa generacja ALCAT-MRTtest.

PRZEGLAD PEDIATRYCZNY 1997, SUPL. I 61

Kaczmarski M. et al.

ZASADA METODY

Istota testu MRT sprowadza sie do rejestracji zmian ca-lkowitej objetosci komórek krwi do osocza (granulocytów,limfocytów, plytek) w jednostce objelosci (1 mm3).Pod wply-wem dokonujacej sie reakcji ze szkodliwym czynnikiem (np.antygenem) w stosunku do komórek w kazdym mediumzmieniaja one swoja objetosc (w wyniku zmian jakoscio-wych i ilosciowych) na korzysc objetosci osocza (ryc.1).

Zasady ilosciowej rejestracji komórek ulegajacych zmia-nom rejestruje system MRT, który w odróznieniu od metodyCoultera w AlCAT jest w stanie policzyc kazda reagujacakomórke (ryc. 2).

Aby ustalic jakiej grupy krwinek dotycza rejestrowanezmiany, wykorzystuje sie w tym celu wizualizacje zastoso-wana w AlCAT (histogram), a zmiany objetosciowe zostajawyrazone procentowo podobnie jak w metodzie AlCAT.

1 mi

plyn 700Jll

Rycina 1. Zmiany objetosci pomiedzy faza stala i plynna.

Za ujemne wyniki przyjeto zmiany objetosci badanego ukla-du od 0-13%, za pozytywne - wyniki powyzej tej granicy.Grupe odniesienia (Master Contro!) stanowi ta sama krew ba-danego bez zawartosci w "medium" badanej substancji (aler-genu, leku, toksyny). Pozostale warunki technicznego \'vyko-nania próby pozostaja identyczne jak w badaniu AlCAT.

Wstepne badania modyfikacji tej metody wykazaly, zepo inkubacji próby krwi z badanym antygenem dokonujacesie zmiany objetosci dotycza albo limfocytów, granulocy-tów lub plytek, albo stanowia wypadkowa zmian dokonuja-cych sie jednoczasowo w subpopulacjach tych komórek.

MATERIAl KLINICZNY

Do oceny przydatnosci diagnostycznej MRT wykorzysta-no krew 21 dzieci w wieku 1-5 lat z rozpoznana alergia nabialka mleka krowiego. Rozpoznanie choroby ustalono w

1 mi

plyn 900111

Pz

. " o. . . .. . o. . J .. .. " .. J ..I . .. .. . ... o. .. .o.. oL..o.. I lI

próg. Hz r .. 0, 0...0...............

V3

, P3 -plytki krwi

Rycina 2. Zasada zliczania pojedynczego impulsu (krwinki) w tekie AlCAT Ch1) i MRT (Hl)

poziom podstawowy

V4 V5 V6 V7

62 PRZEGLAD PEDIATRYCZNY 1997, $UPl. I

Test MRT...

oparciu o pozytywne wyniki albo testów skórnych z kroplamleka krowiego (prick by prick); testu wargowego; ozna-czanie przeciwcial w klasie IgE(s-lgE-klasa 2 i powyzej) dlabialek mleka krowiego, a zweryfikowano podwójna slepapróba z mlekiem kontrolowana placebo.

Dzieci te pozostawaly na diecie eliminacyjnej bezmlecz-nej od 6 do 12 miesiecy od ustalenia rozpoznania.

Grupe kontrolna stanowilo 6 osób doroslych, nie zglasza-jacych zadnych dolegliwosci klinicznych; wywiad atopowyosobniczy i rodzinny byl ujemny, a poziom calkowitej IgEwsurowicy byl prawidlowy. Osoby te spozywaly mleko co-dziennie w zwyczajowej ilosci. Do oceny nadwrazliwosci namleko krowie testem MRT zostaly wykorzystane firmowe ze-stawy odczynników (Sigmet Diagnostic Corporation) sklada-jace sie z oddzielnie przygotowanych alergenów bialek mle-ka krowiego: kazeiny, a-laktoalbuminy, p-laktoglobuliny, bia-lek serwatkowych (firmy Sigma). Oznaczanie zakodowano iprzeprowadzono jednorazowo z pobranej uprzednio pelnejkrwi od badanych, wg techniki ALCAT,a odczyty prowadzo-no wg zasad MRT. Po uzyskaniu wyników graficznych i pro-centowych w calej grupie, dokonano rozkodowania badaniaprzypisujac wlasciwe nazwiska wlasciwym wynikom.

Za wynik dodatni testu MRT przyjeto odsetek zmian ob-jetosciowych w badanej próbie> 13% dotyczacy przynaj-mniej jednego antygenu bialka mleka krowiego.

Modyfikacje metody ALCAT wykorzystano dodatkowo do-konujac dalszych badan testem MRTwsród 12 doroslych idzie-

Tabela 1. Wyniki badania lesIem MRT u dzieci z alergia na bialka mleka krowiego.

ci uczulonych na inne pokarmy. Wykorzystano w tym celu 12-antygenowy zestaw pokarmowy (firmy Signet Diagnostic Sys-tem). Uzyskane wyniki poddano porównawczej analizie kli-niczno-Iaboratoryjnej i ocenie matematyczno-statystycznej.

WYNIKI BADAN

Z tabeli 1 wynika, ze testem MRT potwierdzono reakcjena 1-4 badanych antygenów mleka krowiego u 20 z 21 ba-danych dzieci (95.2%). Reakcje pozytywna na 4 antygenypotwierdzono u 6 (28.5 %) badanych; na 3 frakcje - u 19%,na 2 antygeny u 7 dzieci (33.3%) a na jeden antygen - u 3dzieci (14.2%). Najwyzszy odsetek reakcji dodatnich w te-scie MRT dotyczyl p-laktoglobuliny (80%); w dalszej kolej-nosci na a-laktoalbumine (66%), na bialka serwatkowe re-agowalo 57.1 % badanych, a na kazeine 47.6% chorychdzieci.

W grupie kontrolnej (tab. 2) u 4 z 6 badanych nie po-twierdzono pozytywnej reakcji testu MRT na zadna frakcjebialek mleka (66.6%), natomiast dwoje badanych (33.3%)reagowalo pozytywnie albo na p-laktoglobuline lub bialkaserwatkowe (po 16.6% na kazda frakcje - próba falszywiedodatnia). Nie obserwowano pozytywnych reakcji w sto-sunku do kazeiny i a-laktoalbuminy w grupie kontrolnej.

Odsetkowy sklad reagujacych frakcji komórkowych zalergenami mleka krowiego wsród badanych dzieci przed-stawia sie nastepujaco (tab. 3).

Tabela 2. Wyniki badan lesIem MRT w grupie konIrolnej.

" - wynik pozytywny na jeden antygen

PRZEGLAD PEDIATRYCZNY 1997, SU PL. I 63

l.p. Inicjaly Bialkamlekakrowiego Zgodnoscw zakresiekazeina p.lakloglobulina a.lakloalbumina bialka 4 3 2 l l.)

selwalkowe1. W.P. + + + +2. WA - + . +3. K.K. + . + -4. SZ.A. + + + +5. Sz.F. - + + +6. G.B. . + - + 6/2 4/2 7/2 3/2 1/27. B.S. - + - - l l l l l8. Z.E. - + + -9. PA - - + -10. N.A. - - - -11. S.A. + + + -12. l.M. + + - .13. N.T. + + + +14. B.T. . + . .15. D.MI. - + - +16. D.M. - + + +17. M.R. - + + +18. M.M. + + + +19. R.A. + + + +20. K.j. + + + +21. K.O. + - + -

Ogólem N O 17 14 12 38.5 19.0 33.3 14.2 4.8pozytywnych o/. 47.6 85.7 66.7 57.1wyników:

l.p. Inicjaly Bialka mleka krowiego Zgodno antygenowakazeina p-Iakloglobulina a-laktoalbumina bialka serwatkowe ujemne na pozytywne na

4 antygeny jeden antygen"l. R.T.2. K.M.3. K.E.4. B.R.5. M.G.6. S.D.

Ogólem N O l O 1 66.6% 33.3pozytywnych % 16.6% 16.6% 116.6%)reakcji:

Kaczmarski M. et al.

Tabela 3. Rodzaj komórek reagujacych pozytywnie z alergenami bialek mlekakrowiego w tescie MRT.

Najwiecej reakcji pozytywnych rejestrowano testem MRTw subpopulacji komórek: granulocytarnych 10/21=47.6%;limfocyty dawaly reakcje pozytywna u 8 chorych 38.5%, alimfocyty i plytki - byly zaangazowane w reakcje w 3 cho-rych 14.2%. Reakcje te powodowaly glównie 2 frakcje bia-lek: p-laktoglobulina i a-laktoalbumina.

W tabeli 4 zestawiono wyniki pozytywne testu MRT zpróbami prowokacyjnymi (doustna i wargowa) z mlekiemkrowim oraz wyniki badan testów skórnych i wartosci suro-wiczej IgE w badanej grupie chorych. Zgodnosc wynikówMRT (pozytywnych) z doustna próba prowokacyjna wyno-sila 94.7%. Obserwowano takze pozytywny wynik testuMRT wsród chorych dzieci niezaleznie od poziomu surowi-

czej IgE (wartosci prawidIowe i nieprawidlowe), podobniejak w przypadku testów skórnych (dodatnich, ujemnych).Wyniki te wskazuja, ze prawdopodobnie testem MRT, moz-na wykrywac patologiczne reakcje wywolane szkodliwympokarmem w stosunku do badanych populacji komórekkrwi, które dokonuja sie niezaleznie od I typu reakcji wgGella-Coombsa (reakcje IgE-zalezne).

W tabeli S przedstawiono wyniki badan klasyczna meto-da ALCAToraz testem MRT wsród 12 chorych a alergia namleko i nadwrazliwoscia na inne pokarmy z zastosowaniempanelu 12-antygenowego. W grupie tej bylo takze 7-ro dzie-ci z z badanej poprzednio grupy z alergia na mleko krowie.U S z nich (83.3 %) potwierdzono w tym badaniu pozytyw-na reakcje na mleko krowie. Z tabeli tej wynika, ze zdol-nosc identyfikacyjna reakcji komórkowych z okreslonymantygenem pokarmowym byla zdecydowanie wyzsza w te-scie MRT niz w tescie AlCAT.

DYSKUSJA

Rozwójalergiina pokarmymoze przebiegac z udzialemróznychmechanizmów immunologicznychi nieimmunolo-gicznych (2,4,6,11,12.14,16-19). Wsród tych pierwszychprzyjmujesie, ze moga byc zaangazowane wszystkie me-chanizmy patogenetyczne wg klasyfikacjiGella-Coombsa.

Tabela 4. w~ niki innych badan laboratoryjnych w zestawieniu z MRT w badanej grupie dzieci.

Tabela S. Zestawienie wyników badan metoda AlCAT i testu MRT.

Chandra (S) wykazal, ze w grupie uczulonych na pokarmyw 48% objawy kliniczne ksztaltowaly mechanizmy natych-miastowe (JgE-zalezne); w 18% w proces chorobowy zaan-gazowana bylaodpornosc komórkowa(limfocyty-IV typ).Reakcjez udzialem kompleksówimmunologicznychodpo-wiadajace za objawy chorobowe w badanej grupie chorychdotyczyly 10% badanych; cytotoksyczne - 6%, a miesza-ne (w których bral udzial wiecej niz jeden typ reakcji immu-nologicznej) - 18%. Równiez w przypadku nietolerancjipokarmowej, powstajace objawy chorobowe moga byc wy-nikiem jednego mechanizmu patogenetycznego; nie wyklu-czony jest jednak udzial mieszany (reakcji immunologicz-nych i nieimmunologicznych) jednoczesnie u tej samej cho-rej osoby,szczególnie jesli proces chorobowy jest zaawan-sowany, wielonarzadowy i trwa stosunkowo dlugo (10).W swietle przedstawionych dowodów teoretycznych, a jesz-cze czesciej obserwacji klinicznych, które wskazuja na zlo-

64 PRZEGLAD PEDIATRYCZNY 1997, SUPL. I

Rodzajkomórek Reakcjepozytywnereagui:Jcych N %

l. limiocty 6 36.5

2. ranulocyly 10 47.6

3. limioc\"!y, plytki krwi 3 14.1

4. wszystkie komórki razem

ogólem badanych 21 100.0

L.p. Inicjaly IgEw Test skórny Próbaprowokacyjna MRTsurowicy z antygenem z mlekiem

mlekapróba próba pozytywny ilosc antygenów

wargowa doustna mleka dajacychpozytywna reakcje

l. W.P. - - . + + 42. W.A. 247.0 (-I + + 23. K.R. 11,0 (.) + + + 24. TA 100.0 (-) + + + 45. s.l. 19.0 (-I . + + 36. G.B. 500,0 (-) . + + 27. B.S. - (+1 . + + l6. Z.E. - (.1 . + + 29. PA 20,0 (+1 - + + 110. NA - (.1 - - - -II. SA - (+) . + + 312. L.M. - ? (+1 + nie wykonano + 213. W.T. - (-) niewykonano + + 414. B.l. - (-I + + + l15. K.M. - . + + + 216. D.M. - - + + + 317. M.R. 269,0 + - + + 318. M.K. 12.6 (-) - + + 419. K.A. - (+1 . + + 420. K.). 7,0 (.1 - + + 421. K.D. 42,0 1+) '. 1+) + + 2

Korelacja wyników CalkowitaAntygen liczba pozytywnych korelacja

oznaczen MRT AlCAT N %dorsz 30 5 3 28/30 93.3

kukurydza 30 19 16 27/30 90kurczak 30 5 3 28/30 93.3

jaja 30 5 2 27/30 90mleko 30 30 25 25/30 63.3grzyby 30 6 4 28/30 93.3

wieprzowina 30 11 10 29/30 96.6ziemniak 30 6 4 28/30 93.3

zyto 30 4 2 26/30 93.3pomidor 30 8 5 27/30 90pszen ica 30 24 21 27/30 90drozdze 30 9 7 26/30 93.3

Ogólem 360 132 102 330/360 9.6%

Korelacja 77.2% 91.6 'Y.

Test MRT...

zony(mieszany)mechanizmpatogenetyczny- istnieje po-trzeba laboratoryjna dokumentowania tych zjawisk patoge-netycznych. Oceniana metoda AlCAT, ze wzgledu na "za-wezone spektrum" oceny szkodliwosci reakcji antygen -komórka docelowa w ukladzie in vitro do subpopulacji gra-nulocytów - budzila wiele zastrzezen i kontrowersji.Wydaje sie, ze nowa generacja tego testu (MRT-AlCAT),któ-ry poszerza spektrum rejestracji zjawisk patologicznych na:granulocyty, limfocyty i plytki krwi - czyni go bardziej wia-rygodnym i przydatnym diagnostycznie. W naszych wstep-nych badaniach zastosowano powyzszy test do potwierdze-nia stanu nadwrazliwosci na glówne frakcje bialka mlekakrowiego, wsród dzieci z alergia, które to rozpoznanie po-twierdzono próba prowokacyjna (podwójna slepa próbakontrolowana placebo) (10,11).

Sposród 21 badanych dzieci tylko w 1 przypadku 4.8%test ten wypadl falszywie ujemnie. Niezwykle istotna infor-macja jest fakt potwierdzenia w badanej grupie chorychudzialu limfocytów w procesie patogenetycznym 8/21 -38.5%;frakcjilimfocytówi plytek- 3/21 14.2%; w pozo-stalych przypadkach powyzszym testem identyfikowanozmiany dotyczace granulocytów 10/21 - 47.6%.

Uzyskane wyniki badan nie rozstrzygaja jednoznacznieo charakterze dokonujacej sie reakcji pomiedzy badanymantygenem pokarmo~m a populacja komórek w ukladziein vitro immunologicznym lub nieimmunologicznym cha-rakterze (cytotoksycznym). Mozna jedynie potwierdzic, zepowyzsza metoda MRTrejestruje jednoczesnie zmiany ob-

PiSMIENNICTWO

jetosciowe pomiedzy frakcja komórek krwi i medium (oso-cze), a takze rejestruje i identyfikuje zmiany ilosciowe w ichokreslonej populacji (limfocyty, granulocyty, plytki). Posze-rza zatem zaJ<res informacji diagnostycznej i sugeruje me-chanizm patogenetyczny dokonujacych sie zmian. Przed-wczesna jest jednak jednoznaczna ocena przydatnosci dia-gnostycznej testu MRT-ALCAT. Konieczne sa dalsze bada-nia wieloosrodkowe nad jego przydatnoscia laboratoryjnaw stanach nadwrazliwosci pokarmowej, wykonane wgwszelkich wymogów, które sa przedmiotem publikacji Bind-selev-Jensen (3). .

WNIOSKI

1. Wstepne badania z zastosowaniem testu MRTu dzieciz alergia na bialka mleka krowiego i inne pokarmy wskazu-ja na jego przydatnosc w diagnozowaniu stanów chorobo-wych (czulosc 94.7%) wsród dzieci z alergia na mleko kro-wie.

2. Wyniki indywidualnych badan testu MRTwskazuja najakosciowo-ilosciowe zmiany róznych frakcji komórek krwi(limfocytów, granulocytów, plytek) dokonujace sie w kon-takcie z badanym (szkodliwym) alergenem pokarmowym.

3. Test MRT wykazuje wieksza wiarygodnosc diagno-styczna niz dotychczas stosowany ALCAT- wymaga jed-nak dalszych badan wieloosrodkowych z zastosowaniemwszelkich wymogów jego przydatnosci diagnostycznej uchorych z nadwrazliwoscia pokarmowa.

1. Alergia i nietolerancja pokarmowa. Stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów.IVSympozjum Naukowo-Szkoleniowe "Postepy w zakresiediagnostyki i leczenia chorób alergicznych", Kraków 1996, (w druku).

2. Ashkenazi A., LevlnS. i in.: In vitro cell-mediated immunologicassay for cow's milk allergy.Pediatrics,1980,66,399-402.3. Bindslev-Jensenc., Hansen T.K. i in.: New controversial techniques in the diagnosis of food hypersensitivity. Proc.XVl':Itern.Congress

AlergoI.Clin.lmmunoI.Stockholm,1991.4. Brarda O.A., Vanella l.MJ in.: Lymphocyte blastogenesis in children with cow's milk hypersensitivity after its elimination from the

diet.AllergolJmmunopathol., 1989, 17,45-8.5. Chandra R., Gili i in.: Food allergy and atopic disease.Ann.Allergy,1993,71,495.6. Charlesworth E.N. lliopoulos OJ in.: Cells and secretogogues involved in the human late-phase response. Int.Arch.AllergyApplJmmu-

no1.,1989,88,50-3.7. Desjeux I.F.,Heyman M.: Milk proteins, cytokines and intestinal epithelial functions in children.Acta Paediatr.Jpn.,1994,36,592-6.8. Feli P.J.,SaulsbyJ. i.in.: A new cellular test for food sensitivity(AlCATI.Amencan Invitro Allergyand ImmunologyAnn.Meeting,1990,To-

ronto,Canada.9. Feli P.J.,BrostoffJ. i in.: ALCAT- new test for food induced problems in medicine.Ann.Meeting Amer.Academyof Otolaryngic,Allergy-

,Waszyngton, 1988.10. Kaczmarski M.: Alergie i nietolerancje pokarmowe.Mleko, soja, cukry. SanMedia,1993, Warszawa.11. KaczmarskiM., Werpachowska I. i in.. ALC;::ATa niepozadane reakcje pokarmowe u ludzi. (praca w druku).12. Kondo N., Agarta H. i in.: Lymphocyteresj:lonsesto food antigens in patients with atopic dermatitis who are sensitive to foods. J.Allergy

Clin.lmmunol.,1990,86,253-60.13. Kruszewski J., Muszynska A.: Nie zweryfikowane i kontrowersyjne metody diagnostyczne w alergologii.PneumoI.Aler-

goLPoI.,1995,62, 129-134.14. Massey W.A.: Pathogenesis and pharmacological modulation of the cutaneaus late-phase reaction.Ann.Allergy,1993,7,578-84.15. Pasula M.J.: Test ALCAT-odpowiedz komórkowa na obce substancje. Iso-lab.Medica' Technology,1993,Warszawa.16. Podleski M.K.:Spontaneus allergic autotoxicity in bronchial asthma associated with food allergy.Am.J.Med.,1986,811,437-42.17. Saalman R., Carlson B. i in.: Antibody dependent cell-mediated cytotoxicityto b-laktoglobulin coated cells with children with intoleran-

ce of cow's milk proteins.18. Solomon B.A.: The ALCATtest a guide and barometed in the therapy of enviromental and food sensitisation .Enviromental Medici-

ne,1993,9,54-59.19. de Weck A.L.: Pathophysiologic mechanisms of allergic and pseudoallergic reactions to foods, food additives and drugs.Ann.Aller-

gy,1984,53,583-6.

Adres do korespondencji:

Prof. dr hab. med. Maciej KaczmarskiIIIKlinikaChorób Dzieci AM15-274 Bialystokul. J. Waszyngtona 17tel. 450-710

PRZEGLAD PEDIATRYCZNY 1997, SU PL. I 65