praktikum 1 al

PRAKTIKUMPR REALIZUES

www.tcnmie.org

T MODELIT NANSEN

PR ARSIMIM T INTEGRUAR

3T nderuar arsimtar, profesor, realizues t aktiviteteve t integruara jashtmsimore sipas modelit Nansen pr arsimim t integruar,

Krijimi i ktij praktikumi ka nj qllim themelor dhe barts- ofrimin dhe prezantimin e shem-bujve t sukseshm dhe inventiv t aktiviteteve jashtmsimore, t derivuara nga sekcione t ndryshme dhe t prshtatura pr mosha t ndyshme t nxnsve.

T gjitha prgaditjet ditore pr aktivitete jashtmsimore t prezentuara n kt Praktikum jan vetm nj model apo varijant e aktivitetit jashtmsimor dhe n asnj rast nuk kan pr qllim t bhen t unifikuara pr t gjith tandemet dhe grupet e msimdhnsve t cilt n perspektiv do ti realizonin t njjtat.

Shembujt e ofruar t planifikimeve pr aktivitete jashtmsimore duhet t shrbejn si nj mostr, orientim pr tandemet e msimdhnsve gjat planifikimit t aktivitetit jashtmsi-mor me qllim q t prfshihen veorit kryesore t modelit Nansen pr arsimim t integruar, respektivisht: promovimi i bashkpunimit ekipor dhe tandemik; qasja e individualizuar ndaj nxnsve konform mundsive t tyre, potencijaleve, aftsive, interesave; prkrahje e aktivi-teteve t lojs si nj metod barts i puns; kujdesi ndaj komponents dygjuhsore; dizajni i hapsirs multikulturore shkollore, etj.

T gjitha aktivitetet e propozuara jashtmsimore t cilat jan t ofruara n praktikumin, rrjed-hin nga sekcionet e ndyshme t inkorporuara n programet vjetore pr aktivitete jashtmsi-more pr mosha dhe klas t ndyshme.

Gjat zgjedhjes s shembujve t aktiviteteve jashtmsimore, u v kujdes n korelacionin dhe lidhjen e ndrsjell mes temave ditore, me qllim q t ofrohen qasje t ndryshme gjat planifikimit, organizimit dhe realizimit t temave me prmbajtje t prafrt tematike- kshtu q do t paraqiten aktivitete prmes t cilave jan prpunuar tema si: lule afr lules, kuror lulesh (pr nxns t shkollave fillore) ose tema si: vetit e mia, shoqria, bashkpunimi etj. (pr nxns t shkollave t mesme).

Shpresojm se t njjtat do t shrbejn si nj inspirim dhe shtyts pr ju gjat krijimit, plan-ifikimit dhe realizimit t aktiviteteve t shumta origjinale jashtmsimore, t cilat e bartin parashenjn e aktiviteteve t integruara sipas modelit Nansen pr arsimim t integruar.

Shprehim nj falnderim t veant deri tek tandemet e msimdhnsve nga shkollat fillore dhe t mesme n Preljubisht, si dhe tandemet e msimdhnsve nga SHFK Rajko Zhinzi-fov- Shkup dhe SHFQ Marshall Tito- Strumic pr materiale e dorzuara respektivisht pr-gaditjet ditore t cilat jan t plotsuara n bashkpunim me ekipin pr edukim, trajnim dhe zhvillim duke falnderuar informatat kthyese t prfituara nga ana e nxnsve gjat realizimit t tyre t drejtprdrejt dhe fillestar.

Me respekt,

Ekipi pr edukim, trajnim dhe zhvillim pran QDN Shkup

4sekcionet6 - 10 Eko sekcioni

12 - 14 Hulumtuesit e vegjl

16 Etno sekcioni

18 Sekcioni i artit

20 Sekcioni i trafikut

aktivitetet Kopshti me lule 6 Ylberi 8 Kavanozat n bodrumin ton 10 Si rriten eshtrat? 12 Vullkani 14 Kurora me lule 16 Loja e ers 18

N udhkryq 20

4

5Shembuj t aktiviteteve t integruara jashtmsimore sipas MNAI

( pr nxns t arsimit fillor )

6 / Emri dhe mbiemri

/ Data

()Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni)

Eko sekcioni

/ Tema mujore Lule afr lules

/ Aktiviteti ditor Kopshti me lule

/ Qllimi i ors

zhvillimi i ndjenjs s estetiks tek nxnsit;

Stimulimi i memorjes tek nxnsit;

shtytja e nxnsve pr prcjelljen e pavarur t ndyshimeve n natyr si dhe ilustrimin e tyre;

zgjrimi i eksperiencs s fmijve pr dukurit natyrore dhe vrejtja e lidhshmris s ndersjell.

/ Format msimore Frontale, grupore dhe individuale

/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e puns praktike, metoda e ilustrimit

Pajisjet dhe mjetet didaktike

Ilustrimi i kopshtit me lule, kartolina me lule t ndryshme, hamer, aplikacione me lule, fije leshi, ngjits, grshr.

/ STRUKTURA E AKTIVITETIT

/ Aktiviteti hyrs

Loja: memorje. Nxnsit luajn lojn e memorjes gjat s cils duhet t zbulojn kartolina n t cilat gjenden lloje t ndryshme t luleve. N kartolinat me lule gjendet nj ilustrim i kopshtit me lule i cili duhet zbukuruar n fund.

/ Pjesa kryesore

Nxnsit jan t ndar n katr grupe dhe secili grup krijon nj kopsht me lule (ngjiten lule n hamer t gjelbrt).

/ Aktiviteti prmbylls

Loj: ka mbajte mend nga fotografia. Nxnsit e shikojn ilustrimin me kopshtin e luleve dhe tentojn t mbajn mend se ka ka n t. Mandej ilustrimi kthehet prmbys dhe nxnsit mundohen t prshkruajn ilustrimin dhe t numrojn se ka ka n t.

/ Konstatime dhe vrejtje nga ora e realizuar

/ Fjal t panjohura

8 / Emri dhe mbiemri

/ Data


Eko sekcioni

/ Tema mujore Pranvera n vendin tim

/ Aktiviteti ditor Ylberi

/ Qllimi i ors

prcjellja e kujdeshme dhe qllimi i emrave t caktuar;

zhvillimi i precizitetit dhe ndjenjs s estetiks tek nxnsit;

shtytja e origjinalitetit dhe fantazis tek fmijt;

njoftimi me arsyet m t shpesha pr paraqitjen e dukurive m t shpesha natyrore n pranver , si dhe emrtimin e tyre t drejt;

prkrahja e kuriozitetit fmijror pr studimin dhe hulumtimin e dukurive natyrore.


/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit, metoda e biseds, metoda e puns praktike, metoda e ilustrimit


Kartolina nga kartoni me ngjyrat e ylberit, ilustrim i ylberit, CD plejer, CD muzikore, ngjyra temper, gota, paleta, brusha, hamer t kaltrt, DVD me film vizatimor.


/ Aktiviteti hyrs

Nxnsit e luajn lojn e memorjes duke qlluar nj ngjyr t caktuar. Nxnsit qndrojn n rreth, dhe do nxns duhet futur brenda rrethit ku jan t vendosura kartolinat me ngjyrat e ylberit dhe duhet t qlloj iftet me ngjyr t njejt. N kartolinat me ngjyra gjendet ilustrimi i ylberit i cili duhet t shfaqet n fund me prfundimin e lojs dhe zbulimin se ka gjendet n ilustrimin.

/ Pjesa kryesore

Nxnsit jan t ndar n katr grupe dhe secili grup ka pr detyr t krijoj nj ylber. N secilin grup ka nga gjasht nxns ku secili me ngjyra temper duhet t ngjyros nj pjes t caktuar t ylberit. N prapavij nxnsit dgjojn kngn Ylberi.


Nxnsit t ulur n gjysmrreth shikojn filmin e vizatuar Arushi Rupert epizodi Ylberi.


/ Fjal t panjohura

10

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


Eko sekcioni

/ Tema mujore Lojra me glin dhe qelq

/ Aktiviteti ditor Kavanozat n bodrumin ton

/ Qllimi i ors

shtytja dhe prkrahja e t menduarit logjik; zhvillimi i muskulaturs s imt t duarve gjat

puns me pjes t vogla letre; prkrahja e shprehis s puns pr mirmbajtje t

rregullt t shtpis familjare; zhvillimi i eko ndrgjegjes tek nxnsit pr

ruajtjen dhe reciklimin e kavanozve nga qelqi; zhvillimi i shqisave pr er dhe shije.


/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit,metoda e biseds, metoda e opservimit, metoda e hulumtimit


kasetofon, CD muzikore, artikuj t ndryshm, hamer, flet me pem dhe perime, kolazh, tekstil, lidhse, kavanoza me turshi

/ STRUKTURA E AKTIVITETIT / Aktiviteti hyrs

Nxnsit ndahen n katr grupe. Aktiviteti fillon me lojnNjihe sipas ngjyrs. Nxnsve ju jepen artikuj t ndryshm, pem dhe perime me ngjyra t ndryshme, dhe t njjtat duhet ti grupojn dhe t formojn bashksi t ngjyrave.

/ Pjesa kryesore

Nxnsit ndahen n gjasht grupe dhe secili merr nga nj flet e cila sht n formn e ndonj peme apo perimeje. Pemt respektivisht perimet duhet t ngjiten me copza t prera letre nga kolazhi me ngjyrn prkatse. M pas, secili nga perimet apo frutat ngjitet n kavanozin me turshi. Tre nga grupet bjn turshi nga perimet, ndrsa tre grupet tjera nga pemt. N fund kavanozi mbyllet me nj cop tekstili dhe lidhse.


Luhet lojaka fshihet n kavanoz gjat s cils nxnsit me sy t lidhur duhet t marrin ern ose t shijojn dhe sipas shqisave t qllojn se ka prmban kavanozi


/ Fjal t panjohura

12

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Hulumtuesit e vegjl

/ Tema mujore N trup t shndosh, shpirt i shndosh

/ Aktiviteti ditor Si rriten eshtrat?

/ Qllimi i ors

shtytja e nxnsve t zbulojn veorit e procesit t rritjes gjat periudhave t ndyshme t jets,

aftsimi i nxnsve pr prezentim t panvarur t rezultateve nga hulumtimet e realizuara,

vkbulr pasurimi i fjalorit aktiv tek fmijt me nocione t cilat jan n korelacion me aktivitetin ditor,

prkrahja e nxnsve pr vetorganizim gjat implementimit t detyrave hulumtuese

/ Format msimore Grupore, individuale, frontale

/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit, metoda e sqarimit, metoda e biseds, metoda e opservimit


Pllakat me skelet njerzor, pllakat me trup njerzor, eshtra t ekstremiteteve, revist pr fmij Rosica, flet pune me kontur t trupit njerzor, flet pune me hipotez,fije leshi, kolazh, kasht


/ Aktiviteti hyrs

Nxnsit qndrojn n rreth n pjesn e lir t klass. Arsimtart i udhzojn nxnsit t shqiptojn emrin e tyre sikur t ishin foshnje, dhe m pas ashtu si e shqiptojn tani, dhe n fund si do ta kishin shqiptuar kur t jen t rritur. M pas tregohen instrukcione pr lojn e cila vijon, respektivisht loja Si rritet lulja (Nxnsit prmes udhzimeve t arsimtarve duhet t tregojn se si rriten nga fara deri tek lulja e vrtet.), me nj prapavij folse adekuate e cila sht n lidhshmri me procesin e rritjes.

/ Pjesa kryesoreNxnsit, me an t nj metode jo standard- fije leshi, hulumtojn se cila sht gjatsia e eshtrave t ekstremiteteve tek ato krahasuar me gjatsin e eshtrave t cilat ju shrbejn si mjete dhe m pas bjn krahasimin me gjatsin e eshtrave t arsimtarve dhe n fund shnimet krahasuese i shkruajn n nj flet pune. / Aktiviteti prmbyllsNxnsit ulen n vendet e tyre dhe marrin fleta pune me kontura t trupit njerzor n t cilat me ndihmn e fijeve t leshit, kolazh apo kasht, do nxns duhet t paraqes eshtrat brenda flets s puns me kontura t trupit njerzor. / Konstatime dhe vrejtje nga ora e realizuar

/ Fjal t panjohura

14

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Hulumtuesit e vegjl

/ Tema mujore Dukurit e pazakonshme natyrore

/ Aktiviteti ditor Vullkani

/ Qllimi i ors

Njoftimi i nxnsve me dukurit e rralla natyrore si dhe me shkaqet e krijimit t tyre,

Aftsimi i nxnsve pr bashkpunim t suksesshm ekipor gjat ndarjes s detyrave dhe obligimeve,

Shtytja e kurreshtjes tek nxnsit prmes procesit hulumtues

/ Format msimore Grupore, n ifte, frontale

/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit, metoda e sqarimit, metoda e biseds


kompjutor, plastelin shtpie, rr, gur, thartir limoni, ngjyr, sod bikarboni.


/ Aktiviteti hyrs

Loja vullkan. Nxnsit rradhiten n dy rrath koncentrik. do fmij nga rrethi i jashtm qndron pas nj fmije nga rrethi i brendshm, ndrsa nj fmij qndron n mes. Vullkani fillon t eruptoj kur fmija n mes fillon t duartrokas dhe m pas fmijt nga rrethi i brendshm menjher fillojn t duartrokasin. Ather, fmijt nga rrethi i jashtm fillojn t lvizin n rreth. Kur fmija n mes do ta ndrpres duartrokitjen, do t ndrpritet dhe n rrethin e brendshm, ather fmija n mes dhe t gjith fmijt nga rrethi i jashtm duhet t gjejn vend pas ndonj fmije nga rrethi i brendshm pas s cilit mund t fshehet. Fmija i cili nuk do t arrij t fshihet pas nj fmije nga rrethi i brendshm, do t hyj n mes dhe prsri do t filloj eruptimin e vullkanit.

/ Pjesa kryesore

Nxnsit shikojn nj film t shkurtr dokumentar pr erupcionin e vullkanit.


Nxnsit modelojn vullkan nga brumi i shtpis n ifte. Pas modelimit t vullkaneve vijon eruptimi i tyre. Arsimtart s pari vendosin n shishe t vogla thartir limoni, uj dhe ngjyr t kuqe e m pas shtohet soda e bikarbonit, n at mnyr vullkanet eruptojn.


16

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Etno sekcioni

/ Tema mujore Festimet e Pashkve

/ Aktiviteti ditor Kurora me lule

/ Qllimi i ors

shtytja e memorjes vizuale t ngjyrave dhe formave nga rrethina

kultivimi i ndjenjs s estetiks dhe harmonis gjat komponimit t ngjyrave dhe formave

prkrahja e potencialit kreativ dhe krijues tek fmijt

aftsimi pr komponimin e formave t thjeshta gjeometrike si dhe formave t tjera

zhvillimi i motoriks s imt t dors prmes lakimit t dorzave t luleve rreth kurors

/ Format msimore Grupore, individuale, frontale

/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit, metoda e vzhgimit, metoda e puns praktike Pajisjet dhe mjetet didaktike

Bari artificial, lule nga krep letra, bexha nga hameri, vazo nga hameri, rrethore nga krep traka


/ Aktiviteti hyrs

Aktiviteti fillon me lojn motorike muzikore: kopshti me lule, qllimi i s cils sht mbledhja e luleve nga kopshti sipas bexhit t nxnsve.

/ Pjesa kryesore

Aktiviteti vazhdon me lojn motorike: Prtej pengesave deri tek vazot, gjat s cils nxnsit kan pr detyr ti tejkalojn pengesat gjat rrugs. Pas tejkalimit t pengesave duhet t vendoset lulja n vazo, duke e respektuar kriterin pr ngjajshmri t ngjyrave.


Prpunimi i kurorave nga lulet, n tre grupe (sipas ngjyrs s bexhit). Aktiviteti prmbyllet me koreografi t kngs Ejani, ejani fmij


/ Bilinmeyen kelimeler

18

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


Sekcioni i artit

/ Tema mujore Ngjyrat e ditve t vjeshts

/ Aktiviteti ditor Loja e ers

/ Qllimi i ors

Aftsimi i fmijve pr lvizje t drejt dhe t kordinuar t pjesve t tyre t trupit;

Prdorimi i drejt i materialit pr ngjyrosje;

Shtytja e t shprehurit prmes vizatimit t dukurive natyrore t vzhguara

Prkrahje e marrdhnieve konstruktive dhe bashkpunuese mes fmijeve gjat procesit krijues.


/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e demonstrimit, metoda e biseds Pajisjet dhe mjetet didaktike

Libra, hamer, flet t bardha, ngjits, grshr, gjethe t thata


/ Aktiviteti hyrs

Aktiviteti fillon me lojn motorike muzikore: Era, gjat s cils fmijt mbajn n duar shirit t gjat shumngjyrsh. N prapavij n audio xhirim e dgjojn zhurmn e ers. Sipas tingujve t ers fmijt duhet ti lvizin duart e tyre.

/ Pjesa kryesore

N vazhdim n mes t rrethit vendosim gjra t ndyshme dhe fmijt duhet t supozojn se ka do t ndodh me gjrat nse i fryn era. Pr t konfirmuar supozimet e nxnsve, me ndihmn e tharses pr flok fryejm n artikujt e ndryshm. M pas, nxnsit ndahen n katr grupe dhe secili grup duhet t vizatoj n hamer ern e paramenduar n vazhdimsi t mjegulls, pikave t shiut dhe ombrellave paraprakisht t vizatuara.


Secili grup e prezanton produktin prfundimtar.


/ Fjal t panjohura

20

/ Emri dhe mbiemri / Data () Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Sekcioni i trafikut

/ Tema mujore Trafiku toksor / Aktiviteti ditor N udhkryq...

/ Qllimi i ors

t zgjrojn njohurit e tyre pr trafikun dhe t shtytet interesi i tyre pr kt lloj kumunikacioni;

t aftsohen nxnsit pr klasifikimin e mjeteve transportuese t cilat bjn pjes n trafikun toksor;

shtytja e potencialit kreativ tek nxnsit; shtytja e origjinalitetit dhe shpikjeve t reja tek

nxnsit; shtytja e nxnsve pr dekorim estetik; prkrahja e puns n grup dhe bashkpunimit mes

nxnsve.


/ Metodat msimore Metoda e lojs, metoda e biseds, metoda folse, metoda e puns praktike, metoda e ilustrimit Pajisjet dhe mjetet didaktike

Kartolina me mjete transportuese, kuti nga kartoni, ngjits, kolazh, shkopinj druri, fllomaster

/ STRUKTURA E AKTIVITETIT / Aktiviteti hyrsN pjesn hyrse nxnsit e luajn lojnSecili n garazhn e vet. Secili nxns merr nj kartolin n t ciln gjendet nj mjet transportues i trafikut toksor (autobus, automjet, kamion, motor, biiklet, traktor, mjet transportues me karroc), me ngjyra t ndryshme (e kuqe, e verdh, e kaltrt, e gjelbrt). Nxnsit n shenjn e dhn fillojn t lvizin, duke i emituar mjetet prkatse t transportit, ndrsa n shenjn e parkimit, secili duhet t ndaloj n vendin e tij t parkimit, n garazhn prkatse t ciln e kan te kartolina e tyre.

/ Pjesa kryesoreN pjesn kryesore, nxnsit jan t ndar n shtat grupe sipas kartolins t ciln e kan trhequr n t ciln gjendet nj mjet transportues toksor. Secili grup duhet t prpunoj nj mjet transportues me materialet e dhna n baz t udhzimeve t arsimtarit. Grupi i par konstrukton nj autobus me materialet t recikluara Grupi i dyt konstrukton nj automjet me materialet t recikluaraGrupi i tret konstrukton nj kamion me materialet t recikluaraGrupi i katrt konstrukton nj motor me materialet t recikluaraGrupi i pest konstrukton nj biiklet me materialet t recikluaraGrupi i gjasht konstrukton nj traktor me materialet t recikluaraGrupi i shtat konstrukton nj mjet transportues me karroc, me materijale t recikluaraDerisa nxnsit punojn, n prapavij dgjohen kngtDua vetur t bukur dheAutobusi me kat.

/ Aktiviteti prmbyllsN pjesn prmbyllse nxnsit e luajn lojn Gjeje kush sht ndryshe, ku jan t vendosura kartolina t ndryshme me mjete transporti, nxnsit duhet t zbulojn cili mjet transportues nuk e ka vendin n at grup mjetesh.


/ Fjal t panjohura

22

sekcionet24 - 32 Un dhe t tjert

34 Etno sekcioni

36 Sekcioni muzikor

38 Programi pr arsimim pr paqe dhe toleranc

aktivitetet Vetit e mija t mira 24 Shoqria ime 26 Bashkpunimi n shkoll 28 Gzim / pikllim 30 Dhuna n shkoll 32 Npr qytetet e R.M. 34 Koncerti m i suksesshm 36

N Austri 38

22

23

Shembuj t aktiviteteve t integruara jashtmsimore sipas MNAI

( pr nxns t arsimit t mesm )

24

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni)

Un dhe t tjert

/ Tema mujore Shoqria

/ Aktiviteti ditor Vetit e mia t mira

/ Qllimi i ors

prforcimi i imazhit pozitiv pr vetveten n grup,

kultivimi i qndrimit pozitiv tek nxnsit ndaj vlerave morale universale,

thellimi i raporteve interpersonale mes nxnsve n grup.

/ Format msimore Frontale, grupore, tandemike

/ Metodat msimore Metoda e lojs, demonstrimit, puns praktike dhe biseds Pajisjet dhe mjetet didaktike

LCD projektor, fllomaster, fleta, marker, etj.


/ Aktiviteti hyrs

Nxnsit ndahen n ifte me przgjedhje t rastsishme, me rast t gjith punojn s bashku. Nj nxns e prezanton vetveten brenda 20 sekondave dhe m pas ndrrohen. Mandej luhet dhe rrethi i dyt dhe njkohsisht prezantohen gjrat t cilat jan t rndsishme pr do antar t tandemit (Pr mua sht me rndsi), dhe m pas n rrethin e ardhshm prezantohet e njejta n konotacionin (sht me rndsi pr ty..), ndrsa loja prmbyllet me thniet: Esht me rndsi pr ne

/ Pjesa kryesore

do fmij merr nj flet n t ciln jan t shnuara tre kolona, me at q n kolonn UN duhet ti shnojn vetit e mira personale. M pas, n kolonn PRINDRIT duhet t shnojn se si e shikojn kt veti prindrit e nxnsit, ndrsa n kolonn e tret MOSHATART se si e perceptojn at veti (p.sh. nse ndonj nxns shkruan se sht pedant dhe i rregullt, prindrit ndoshta jan t knaqur, derisa moshatart mund t medonj se ajo sht gj e mrzitshme, joinventive, etj.)


Aktivititeti prmbyllet me teknikn Lulja ime, prmes s cils prezentohet emri personal, dy veti t mira, dy persona q kan patur ndikim mbi zhvillimin, si dhe aftsit personale t cilat i konsideron si prparsi dhe ka dshiron t arrij si individ. Prmes ksaj teknike, do nxns jep kontributin e tij pr prmbylljen e tems ditore.


/ Fjal t panjohura

26

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


Un dhe t tjert

/ Tema mujore Shoqria

/ Aktiviteti ditor Shoqria ime

/ Qllimi i ors

kultivimi dhe prforcimi i shoqris s ndrsjell tek nxnsit ,

promovimi i vlerave dhe vetive pozitive shoqrore,prkrahja e klims dhe atmosfers pozitive n

klas.



LCD projektor, trak ngjitse nga letra


/ Aktiviteti hyrs

Secili nxns duhet t ngjes nj cope trak ngjitse n krahun e djatht. Ngjitsi duhet ngjitur n form rrethi me qllim q t ket dy an ngjitse. Nxnsit shtisin npr klas, dhe n shenjn e dhn duhet t gjejn partner me t cilin do t ngjiten. Ngjiten me krahun e djatht t njrit i cili ka ngjits, ndrsa me krahun e majt n tjetrin q nuk ka ngjits. M pas vazhdojn t shtisin s bashku dhe n shenjn e ardhshme duhet t gjejn nj ift tjetr me t cilin do t bashkohen (ngjiten n mnyr t njejt). Mandej shtisin t katrt s bashku t ngjitur, dhe n shenjn e ardhsme ngjiten me nj katrshe tjetr derisa nuk bashkohen t gjith antart e grupit.

/ Pjesa kryesore

Tandemet e nxnsve formohen me zgjedhje t rastsishme (p.sh. numri n ditar), me rast secili tandem duhet t komunikoj n mnyr joverbale se si do t prezantohen si shok, dhe m pas se si do ti prezantojn vetit personale pozitive t shokut t tyre, antar t tandemit.


do grup (i formuar nga dy tandem nga loja e mparshme) krijon nj poster inspirues me nocionin: Shoqri, duke prdorur shkronjat e para t flajs si baz pr krijimin e t tjerave t cilat jan n lidhshmri t ngusht me temn e dits (p.sh. SH- shembullore, etj.). Secili grup e prezanton produktin e tij final dhe e ekspozon n pano.


/ Fjal t panjohura

28

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Un dhe t tjert

/ Tema mujore Bashkpunimi

/ Aktiviteti ditor Bashkpunimi n shkoll

/ Qllimi i ors

Prforcimi i bashkpunimit ekipor dhe tandemik brenda grupit,

Mbshtetje t formave t ndryshme t bashkpunimit n shkoll mes nxnsve, nxnsve dhe profesorve si dhe mes profesorve,

Sensibilizimi i nxnsve pr rolin dhe rndsin e bashkpunimit t ndrsjell.



LCD projektor, got, uj, shami, marker, letra me ngjyr, fllomaster, etj.


/ Aktiviteti hyrs

Loja fillestare: Nxnsit ndahen n grupe n baz t kritereve t rastsis (p.sh. sipas lartsis, ngjyrn e orapeve, shkronjn e par t emrit, etj.). Nj nxnsi nga grupi (sipas marrveshjes me nxnsit e tjer t grupit) i lidhen syt, dhe ka pr detyr t bart gotn me uj n nj vend t destinuar. Nxnsit tjer nga grupi mund ti ndihmojn, por nuk guxojn ta prekin dhe duhet t thuan vetm nj fjal si kahzim deri tek destinacioni. Nxnsit e grupeve tjera bjn zhurm pr ta vshtrsuar arritjen deri tek vendi i destinuar. Grup m i mir shpallet ai i cili pr koh m t shkurtr e mbaron detyrn duke falnderuar bashkpunimin dhe organizimin e mir.

/ Pjesa kryesore

Nocionin bashkpunim secili grup e prpunon me ndihmn e tekniks TUFZ , pas s cils grupet e prezantojn ate. M pas grupet vazhdojn duke prdorur teknikn DIAGRAMI I VENIT, me qllim q t zbulojn lidhshmrin gjat bashkpunimit mes: nxnsve, profesorve, duke vn theksin n format e bashkpunimit t tyre t ndrsjell n shkoll.


do grup cakton nj simbol pr bashkpunim n temat vijuese: bashkpunim nxns- nxns; bashkpunimin nxns- profesor; bashkpunimin profesor- profesor. Simbolet e caktuara ekspozohen n panon mujore t sekcionit dhe pr t njjtat secili grup ofron sqarim dhe interpretim origjinal.


/ Fjal t panjohura

30

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


/ Tema mujore Ndjenjat e mia

/ Aktiviteti ditor Gzim / pikllim

/ Qllimi i ors

Prkrahja e nxnsve gjat shprehjes s llojeve t ndyshme t ndjenjave;

Emrimi i drejt i ndjenjave dhe gjendjeve emocionale;

Shtytja e komunikimit joverbal dhe interpretimin e tij t drejt n jetn e prditshme.



LCD projektor, material prgaditor


/ Aktiviteti hyrs

Nxnsit rradhiten n rreth n mes t hapsirs. Secili duhet t bj nj gjest t gzimit dhe m pas vazhdon i ardhshmi. Kur rrethi mbaron, t gjith duhet t bjn nj gjest pikllimi. Prmes tekniks s katrorit prpunohen nocionet gzim dhe pikllim n grupe (n katr grupe nxnsit ndahen n baz t kritereve vijuese: nga gjasht kartolina me fytyr t buzqeshur me ngjyr t verdh dhe roz, dhe nga gjasht kartolina me fytyr t piklluar me ngjyr t kaft dhe ngjyr gri).

/ Pjesa kryesore

Grupet e shprndara punojn n t shprehurit e gzimit dhe pikllimit prmes teknikave dhe materialeve t ndryshme, p.sh.: prpunimin e masks pr fytyr nga glina, tullumbac me ngjyr t cilat asocojn n ndonj ndjenj, shprehjen e ndonj gjendjeje t gzimit apo pikllimit me an t vizatimit, shprehja apstrakte e gzimit dhe pikllimit, paraqitja e lvizjeve- skulpturave t cilat e simbolizojn gzimin apo pikllimin.(N prapavij lshohet muzik instrumentalemuzik gzimi dhe pikllimi)


Prezantim i punimeve: Si mund t korrigjojm pikllimin n gzim. Mendime- menuri t cilat do t rrjedhin nga nxnsit n temn gzim dhe pikllim. Shembull: Fmijt jan gzimi i prindrve. Gzimi sht m i madh kur ndahet me t tjert.


/ Fjal t panjohura

32

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


/ Tema mujore Konfliktet

/ Aktiviteti ditor Dhuna n shkoll

/ Qllimi i ors

Kultivimi i sjelljes s padhunshme mes nxnsve n klas dhe brenda objektit shkollor,

Aftsimi i nxnsve pr parandalimin e sjelljes s dhunshme dhe zgjidhja e sukseshme e situatave konfliktuoze,

Promovimi i vlerave shkollore si rreth pozitiv emocional



LCD projektor, hamera, markera, cop tekstili, pej, shkoptha druri, etj.


/ Aktiviteti hyrs

Loja hyrse: Nxnsit pozicionohen n rreth. Nxnsi i par duhet t bj nj lvizje apo gjest me t cilin do t demonstroj sjellje t dhunshme ndaj nxnsit i cili qndron afr tij. M pas ai nj nxnsi tjetr dhe ashtu me rradh derisa t prmbyllet rrethi. Loja prsritet, por me demonstrimin e nj lvizje apo gjesti i cili demonstron shoqri.

/ Pjesa kryesore

Nxnsit ndahen n grupe, me zgjedhje t rastsishme. Profesort japin shembull t nj ndodhie t dhunshme n shkoll, si p.sh: Rrahje mes nxnsve me rast sqarojn se si ka filluar, kush ka marr pjes dhe kush sht i involvuar. Nxnsit n grupe kan pr detyr s bashku t arrijn marrveshje se cila sht mnyra m e mir pr zgjidhjen dhe tejkalimin e konfliktit. Kur t gjitha grupet do t prfundojn vijon dramatizimi i zgjidhjes s ofruar. N fund, profesort sqarojn se si me t vrtet ka mbaruar rasti.


Aktiviteti prmbyllet me prpunimin e flamurit pr do klas e cila e prkrah akcionin global pr sjellje t pa dhunshme mes t rinjve.


/ Fjal t panjohura

34

/ Emri dhe mbiemri

/ Data


Etno sekcioni

/ Tema mujore Qytete dhe fshatra

/ Aktiviteti ditor Npr qytetet e R.M.

/ Qllimi i ors

Kultivimi i sjelljes tolerante ndaj diferencave n R.M.;

Zbulimi i veorive t regjioneve t ndryshme n R.M.;

Kultivimi i dashuris dhe ndjenjave pozitive ndaj vendlindjes ;

Prkrahja e marrveshjes s pavarur dhe konstruktive gjat procesit t realizimit t aktiviteteve t projektit n nivel t do grupi

/ Format mesimor Frontale, grupore, tandemike, individuale

/ Metodat mesimor Metoda e lojs, metoda e puns praktike, demonstrimit, ilustrimit, biseds Pajisjet dhe mjetet didaktike

Kartolina, hamera, ngjits, fllomaster, fotografi, CD


/ Aktiviteti hyrs

Aktiviteti fillon me ndarjen n grupe me zgjedhje t rastsishme (p.sh. n baz t numrit t ngjitur n do karrige), me ka formohen pes grupe- secili grup merr disa emra t qyteteve t Maqedonis, si dhe disa simbole (tipike pr to, si p.sh. Koani- oriz, Ohri- perla, Gejvgjelia- sheg, Berova- djath, Krusheva- llokum etj.) Qllimi sht q emri i do qyteti sa m shpejt t lidhet me simbolin adekuat. Aktiviteti plotsohet me lidhjen e emrit t vjetr t qytetit me t tanishmin, si dhe me zbulimin e kartolins prkatse t do qyteti.

/ Pjesa kryesore

Zbulimi i legjendave pr origjinn e emrave t pes qyteteve nga rajonet e ndryshme gjeografike n R.M., me rast do grup e dramatizon ngjarjen para nxnsve tjer.


Krijimi i nj makete t qytetit am, me ndarje n grupe, p.sh. nj grup mund t krijoj monumente, grupi tjetr objekte m t rndsishme, grupi i tret veorit natyrore t qytetit, etj..


/ Fjal t panjohura

36

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

()Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni) Sekcioni muzikor

/ Tema mujore N ritmin e shekullit 21

/ Aktiviteti ditor Koncerti m i suksesshm

/ Qllimi i ors

Sensibilizimi i nxnsve pr njohjen e komponents estetike dhe vlerave artistike n lloje t ndryshme t instrumenteve muzikore

Zhvillimi i pikpamjeve tolerante dhe kosmopolite ndaj instrumenteve t ndryshme muzikore

Ballafaqimi me rndsin dhe prgjegjsin rreth prgaditjes dhe realizimit t nj instrumenti muzikor

/ Format msimore Frontale, grupore, tandemike, individuale

/ Metodat msimoreMetoda e lojs, metoda e puns praktike, metoda e opservimit, metoda e biseds, metoda e demonstrimit


LCD projektor, instrumente muzikore, CD, marker, hamer, fllomaster, ngjits


/ Aktiviteti hyrsNjohja e koncerteve nga zhanret e ndryshme t muziks prmes LCD projektorit, p.sh: koncert i muziks popullore nga Mile Kuzamovski, Shkurte Fejza, etj., koncerte t muziks zbavitse nga Tuna, Adrian Gaxha, Toshe, Karolina, si dhe t muziks s huaj zbavitse: Eminem, Bijonse, Metalika, t muziks klasike si sht orkestra sinfonike e Vien, etj. / Pjesa kryesore

Prgaditje pr koncert nga ana e dy nxnsve - Maqedonas dhe Shqiptar.N grupe me an t nj kriteri paraprakisht t vendosur, nxnsit punojn n detyra t domosdoshme pr organizimin e koncertit. Pr shembull:

Bileta Pllakat Skenografia (skena, mikrofoni,zrimi, prapavija skenike) Vokalet prcjellse Tandemi i udhheqsve Fotografimi dhe xhirimi Publiku, organizimi i hapsirs


Prcjellja e koncertit t nxnsve e plotsuar me m shum pika t shkurta muzikore.


/ Fjal t panjohura

38

/ Emri dhe mbiemri

/ Data

() Lloji i prmbajtjes jashtmsimore (sekcioni)

Programi pr arsimim pr paqe dhe toleranc

/ Tema mujore Npr shtetet e Unionit Evropian

/ Aktiviteti ditor N Austri

/ Qllimi i ors

Njohja me veorit kulturore dhe historike dhe me pasurit natyrore t Austris,

Kultivimi i sjelljes tolerante tek nxnsit ndaj kulturave, popujve, traditave dhe zakoneve t ndyshme,

Shtytja e t menduarit logjik dhe fleksibil tek nxnsit,

Prforcimi i interaksionit mes nxnsve nga dy bashksit e ndyshme etnike,

Zgjrimi i fjalorit aktiv t nxnsve me nocione nga t dy gjuht

/ Format msimore Frontale, grupore, metod individuale e puns

/ Metodat msimore Metoda e lojs, biseds, demonstrimit, puns praktike


Materiale propaganduese, flamuj, CD muzikore, shtrudlla, okollata, letra ngjitse, hamer, fllomaster, etj.


/ Aktiviteti hyrs

Aktiviteti fillon me ASOCIACION n t cilin jan t kyur t gjith nxnsit, dhe i cili realizohet dygjuhsisht. Prmes katr nocioneve kye (Viena, Mocart, skijim dhe Danubi) nxnsit duhet t zbulojn temn e dits (ustria).

/ Pjesa kryesore

Nj pjes e nxnsve e marrin rolin e prezentuesve n katr pultet t cilat ofrojn prmbajtje t ndryshme si p.sh pulti 1- sportet dimrore n Austri, pulti 2- muzika n Austri, pulti 3-koncerti Vienez, pulti 4- specialitete tradicionale nga kuzhina, ndrsa nxnsit tjer kan pr detyr q t mbledhin sa m shum informata pr Austrin gjat vizits s pulteve.

/ Aktiviteti prmbyllsSecili nxns individualisht n letr ngjitse i shkruan t gjitha gjrat t cilat prmes ktij aktiviteti i ka msuar pr her t par pr Austrin, dhe m pas letrat ngjiten n nj hamer n cilin paraprakisht jan vizatuar konturat gjeografike t shtetit t Austris.


/ Fjal t panjohura

40

Data :Msuses klasor/ realizues:

Situata programore: Festimi i ditlindjes s .................

Qllimet dhe detyrat edukativo-arsimore:

Shtytja e disponimit pozitiv n grup, si dhe prforcimi i interaksionit mes fmijve;

Zbulimi i rndsis dhe domethnies s ditlindjes n jetn e do fmiut, si dhe t do familjes;

Avancimi i bashkpunimit me familjen e fmijs q feston ditlindjen ; Prkrahja e shprehive kulturo-higjienike gjat qerasjes s prbashkt; Prkrahja e nxnsve gjat aplikimit t frazave kulturo-shoqrore n dy gjuht

gjat urimit t ditlindjes; Prsritja e kngve t msuara ditlindore n t dyja gjuht; Shtytja e nxnsve pr aplikimin vetinicijativ t rregullave t pranuara pr

lojra grupore; Pasurimi i fjalorit aktiv tek nxnsit me nocione t reja nga dy gjuht, si jan:

ditlindje, festues, torte, dhurat, dshira e ditlindjes, festim, etj.; Prforcimi i ndjenjs s pjesmarrjes n grup.

Format e puns: Frontale, grupore, individuale

Metodat e puns: Metoda e lojs, metoda e biseds, metoda e demonstrimit, metoda e ilustrimit

Pajisjet dhe mjetet didaktike:

CD me kng fmijsh, fotoaparat, mbishkrim dekorativ, dhurat, en pr qerasje (pjata, lug, peceta), tullumbac, letra, fllomaster, karrige ditlindjesh.

Rrjedhoja e r ealizimit t aktivitetit:

Nxnsit s bashku me arsimtaret ulen n rreth dhe inkurajohen q t shprehin sa m shum supozime se pse sht e dekoruar klasa, kush vall sht nxnsi q feston, sa vje bhet, ka ju tregon se fmiu i bn pikrisht 7 vjet (p.sh. cila sht gjatsia, pesha e nxnsit), etj.

S bashku me t gjith nxnsit kndohen disa kng ditlindjesh, n disa gjuh, dhe m pas vazhdohet me lojn NXEHT- FTOHT, respektivisht fmiu q feston del jasht s bashku me nj msuese derisa ndrkoh fmijt tjer s bashku me msuesen tjetr e fshehin dhuratn.

Pasi q e ftojn t hyj brenda, fmiu q feston duhet t gjej dhuratn, ndrsa fmijt i ndihmojn, duke e udhzuar npr hapsirn me fjalt nxeht-ftoht (nse sht larg dhurats s fshehur=ftoht, nse sht afr dhurats=nxeht). Kto thnie prdoren paralelisht n t dyja gjuht derisa nuk zbulohet dhurata.

Vazhdohet me lojn POZ QESHARAKE ku fmijt vallzojn sipas dshirs n melodi muzikore me tempo t ndryshme, duke i prshtatur lvizjet me shpejtsin e muziks, ndrsa pas ndalimit t muziks ata duhet t bjn nj poz qesharake dhe t pazakont. Arsimtaret fotografojn disa nga pozat e bra.

Loja e ardhshme mund t jet JASTKU MUZIKOR. Jastkt rradhiten n rreth dhe duhet t jen nj m pak se sa numri i fmijve. N pik muzikore fmijt lvizin rreth jastkut, kur muzika ndalon duhet sa m shpejt t ulen n jastkun m t afrt. Fmija i cili mbetet pa jastk, inkurajohet t gjej nj shok/shoqe i cili do ta merr n prehr. N rrethin e ardhshm largohet edhe nj jastk, dhe ashtu me rradh.

SHTES

41

Rrjedhoja e relizimit t aktivitetit :

Qellimi i lojs sht fmijt t cilt nuk do t ulen n jastk t gjejn dike q do i lejon t ulen afr tyre dhe njkohsisht fmijt tjer q kan jastk tju lshojn vend.

Duhet t inkurajohen t gjith fmijt t cilt do t rradhiten si tren (njri pas tjetrit) rreth vetm nj jastku. Kur do t mbetet vetm nj jastk, fmijt duhet prkrahur t organizohen si grup s bashku rreth t njjtit.

Nj nga lojrat e mundshme sht SHNDROHU NFestuesi fiton nj shkop magjik dhe merr t drejtn t bj magji me an t cils mund ti shndroj fmijt tjer n ndonj gj t caktuar, shtaz, person, etj. Zgjidhet nj fmij i cili m s miri e paraqet apo e aktron gjjn e caktuar dhe me at merr t drejtn q t mbaj shkopin magjik dhe t ofroj kahje t re pr ndonj magji t re. Loja prsritet n disa rrath.

Fmijt m pas ulen n rreth dhe i vizatojn fmiut q feston t gjitha dshirat dhe uratat (si nj lloj i kartolinave pr urim), ndrsa n ndrkoh arsimtaret s bashku me fmijn q feston i rregullojn tavolinat pr qerasje ku do duhet t fryj qirinjt me rast i kndohen kngt e njohura t ditlindjeve.

N fund t festimit, festuesit i dhurohen t gjitha urimet e vizatuara si nj kujtim pr ahengun shkollor.

VREJTJE:Nse jan n mundsi,prindrit e festuesit munden gjithashtu t marrin pjes aktive n realizimin dhe planifikimin e aktiviteteve.

Vrejtje:propozimin pr programin pr festim t ditlindjeve e ofrojm me qllim q secili nga tandemet e arsimtarve t bj przgjedhjen, selektimin dhe mbindertimin e t njejtave n prputhje me moshn e nxnsve, intereset e tyre, kushteve hapsirore si dhe mundsit pr organizim hapsiror.

REKOMANDIME DHE SYGJERIME:

Lojrat e ofruara jan vetm propozime pr lojrat e mundshme t ditlindjeve. Realizuesit e drejtpr-drejt (arsimtart) kan t drejtn apsolute q n mnyr t pavarur t bjn zgjedhjen, ndryshimin dhe plotsimin e tyre.

Fleksibil po ashtu jan rradhitja, orari si dhe numri i lojrave t cilat do ti ofrohen nxnsve. Me rndsi sht t prkrahen fmijt n pranimin aktiv t rregullave t lojrave, si dhe t shtyten n respektimin e tyre (pr at shkak, para do loje duhet pyetur fmijt se cilat jan rregullat, duhet t prseriten bashk me ta, dhe t caktohen pasojat dhe sanksionet e mundshme pr ata antar t grupit t cilt nuk do ti respektojn, p.sh t largohen nga loja pr 2-3 rrath, t largohet deri n fund t lojs, t mos marr pjes n dy loja t ardhshme, etj.

M mire sht q vet fmijt t ofrojn sanksionet potencijale pr mosrespektimin e rregullave t caktuara, respektivisht t mos ju imponohen si propozime t gatshme.

N fillim do t vreni se nxnsit kan vshtrsi pr t propozuar dnime (mund t ndodh t jen t rrept, t ashpr ose mos t ofrojn asnj propozim konstruktiv), pr at shkak mund t propozohen dy tre opsione (p.sh kush shtyhet derisa luan muzika, do t prjashtohet 2-3 rratht e ardhshm ose mos t merr pjes n lojn e ardhshme), dhe m pas nxnsit t votojn pr propozimet Tuaja. Ai propozim q do t merr m shum vota e fiton statusin e rregulls s re, prandaj prmbahuni denjsisht rregullave t votuara ndaj gjith fmijve, gj q do t shrbej si nj model i mir i sjelljes s tr grupit.

Qendra pr Dialog Nansen Shkup

Adresa : Rr. Bahar Mois Nr. 41000 Shkup, Republika e Maqedonis

Tel. : +389 (0) 2 3209 905Faks : +389 (0) 2 3209 906

[email protected]

_GoBack

praktikum 1 al

Documents