Privatizimi Në Kosovë

Punim Seminarik

Punuan:Ideal Hoxha 115376

Lënda: Politikat Publike

Përmes bazave teorike, lirsht mund të themi se qysh në kohën e regjimit serb e deri me tani si fazë e tranzicionit ekonomik ne Kosovë mund të flasim përgjithësisht mbi PRIVATIZIMIN.

Përgjithësisht mund të themi se privatizimi paraqitet si pjesë e tranzicionit të përgjithshëm ekonomik,shoqëror,social dhe politik.

Hyrje

Shkaqet e ngecjes së privatizimit në ndërmarrjet e Gjakovës dhe mos implementimi i tij me ndërmarrjet tjera të Kosovës janë të lidhura me heqjen e atonomisë dhe rrënimit të institucioneve të Kosovës përmes aparatit represiv dhe futjen e masave te dhunshme në ndërmarrjet shoqërore, me qka tranzicioni normal dhe privatizimi në Kosovë u bë i pamundshëm, përveq kësaj, përmes masave të dhunshme u nxorrën jashtë pune mbi 70% të puntorëve shqiptar, dhe kështu ndërmarrjet nga Serbija gati për 10 vite plaqkitën sistematikisht ndërmarrjet nga Kosova.

Korporatizimi I Aeroportit të Prishtinës, Post Telekomit të Kosovës dhe ndërmarjeve të tjera si Ngrohja Qendrore ndërmarrjet për Ujitje dhe Mbrojtje të Ambientit etj .

Identifikimi I Problemit

Për shkak të mungesës së bazës ligjore për ta implemtuar procesin e privatizimit në Kosovë, edhe gjatë tri viteve të pas luftës kjo çështje mbeti e pazgjidhur.

DTI nuk kishte kurrfarë baze ligjore për komercializimin e ndërmarrjeve shoqërore, dhe e gjithë ajo që doli nga komercializimi, në përgjithsi mund të cilësohet si dështim, ku gjithsej kishin të shpallur 61 tendera për ndërmarrjet shoqërore, ndërsa kishin arritur vetëm 28 oferta konkrete për komercializëm, ku nga ky numri I ofertave ka qenë e mundur të nënshkruhen vetëm tri ndërmarrje, dhe shumica e këtyre ndërmarrjeve janë dhënë me shfrytëzim me qera për një periudhë 10 vjeqare, dhe m’u për këtë komercializmi shpallet si cilësi dështimi.

Qeveria e Kosovës

Aktorët Institucional

Parlamenti I Kosovës

Aeroporti I Prishtinës

Aktorët Jashtë Institucional

Postë Telekomi I Kosovës

Agjensia Kosovare e Mirëbesimit

Privatizimi I ndermarrjeve të Kosovës kishte filluar me 1989 kur Kosova ishte ende pjesë e Jugosllavisë, me ligjet e Markoviqit. Sipas këtij ligji ka qenë I mundur privatizimi I ndermarrjeve shoqërore , por që edhe sot e asaj dite ka mbetur në gjysmë sidomos ne shumë ndërmarrje në Gjakovë, ku përveq Elektromotorit që arriti të transformoj 100% të kapitalit shoqëror në Privat.

Pas luftës në Kosovë për shkak të mungesës së bazës ligjore për ta Implementuar procesin e privatizimit në Kosovë, edhe gjatë tri viteve në vazhdim kjo qështje mbeti e pazgjidhur.

Gjatë vitit 2001 filloi procesi I komercializimit të ndërmarrjeve, mirëpo për shkak se DTI nuk kishte baza ligjore për komercializim të ndërmarjeve ky proces deshtoi.

Edhe pse hapat e parë të privatizimit me anë te AKM-së shkuan mirë, pas disa mosmarrëveshjeve dhe dredhive që u bënë brenda agjensisë dhe përfundimishtë u ndalua ky privatizim dhe që Kosova do të mbetet një rast tjetër studimi se si dështoi privatizimi.

Analizë të të dhënave – Detektimi i Problemeve

2001 Komercializimi i Ndërmarrjeve :KOMERCIALIZIMI është process I dhënies me qera të ndërmarrjes shtetërore-shoqërore, ku bartës I veprimtarisë bëhet menaxheri privat.

2002 Korporatizimi I Ndërmarrjeve : KORPORATIZIMI paraqet krijimin e një kompanie ose subjekti juridik ku aty përfshihet edhe vlerësimi i gjithë aseteve, detyrimeve ekzistuese, veprimeve si dhe kontratave.

2002/03 Themelimi I Agjensisë Kosovare të Mirëbesimit , ku nisi hapi I parë seriozë I fillimit të privatizimit të ndërmarrjeve shoqërore në Kosovë

Procesi i vendimmarrjes – Alternativat

Alternativat e ndërmarra nga qeveria:

Një pikë kyqe që bëri pengesë në Ekonominë Kosovare dhe Privatizimin e ndërmarrjeve Kosovare ishte vendosja e lidhjeve me kompanitë dhe tregjet rajonale ne Evropën Jugëlindore, sepse fuqia blerëse mbrenda vendit nuk është në gjendje ta mbështes dhe ti japë shtysë të mjaftueshme arritjes ekonomike.

Hapat që duhen të ndërmirren: 1. Vendosja e lidhjeve me kompanitë rajonale të Evropës

Juglindore dhe Evropës Qendrore. 2. Themelimi I Organizatave dhe Odave të ndryshme

ekonomike të cilat do jenë në gjendje të krijojnë lidhje dhe partnership me kompani të ndryshme të shteteve të huaja.

Alternativa jonë – implementimi dhe vlerësimi.

3. Krijimi I një agjensie vendore Privatizimi e cila do kontrollohet nga vetë Qeveria e Kosovës e jo nga shtylla e UNMIKU-t .

4. Marrëveshje me memorandum në lidhje me Korporatizimin dhe privatizimin e Postës dhe Aeroportit dhe informimin e të gjitha shtetve të huaja me fuqi ekonomike në lidhje me tenderin.

5. Ristrukturimi I bazave ekonomike në Kosovë. 6. Zgjidhja e statusit të Ndërmarjeve Shoqërore që ende sot e

kësaj dite kanë mbetur pa u privatizuar dhe paraqet problemin kryesor të procesit të privatizimit , të cilën mendojmë se duhet të bëhet vetëm duke biseduar dhe duke arritur marrëveshje kompromisi me pjestarët të cilët kanë aksione në këto ndërmarrje.

Raporti I Rita Augestad Knudsen në lidhje me Privatizimin në Kosovë:

Çështja e parë i përket mënyrës si ishte zgjedhur privatizimi për Kosovën. Si kishte filluar? Raporti tregon se zyrtarët ndërkombëtarë, në mënyrë paradoksale, zgjodhën privatizimin si strategji kryesore ekonomike për Kosovën, pa shumë konsiderata ekonomike dhe pa shumë debat ekonomik. Megjithatë, zyrtarët ndërkombëtarë nuk bënë asnjë studim të thellë specifik për konteksin ose ndonjë studim krahasues ekonomik për mënyrën më të mirë për arritjen e rindërtimit dhe zhvillimit.

Pika e dytë ka të bëjë me çështjen se çka i ka dhënë formën privatizimit të drejtuar nga ndërkombëtarët në Kosovë gjatë këtyre nëntë vjetve - cilat qëllime dhe interesa kanë dominuar tek zyrtarët ndërkombëtarë në krye të privatizimit, ku e kanë harxhuar energjinë e tyre, çfarë ishte ajo që ka përcaktuar mënyrën e zhvillimit të procesit.

Opinione