2017-1-PL01-KA204-038766

Program Szkoleń

2017-1-PL01-KA204-038766

2

Training Adults Online

Rezultat Pracy Intelektualnej nr 1: Program Szkoleń

Niniejszy dokument to Rezultat Nr 1. Pracy Intelektualnej projektu TAO , który przedstawia propozycję wykorzystania wszystkich zasobów szkoleniowych

opracowanych dla projektu TAO, to jest trzech produktów: Programu szkoleń, Poradnika dla edukatorów i Aplikacji TAO. Głównym celem Programu

szkoleń jest wsparcie podmiotów prowadzących szkolenia i niezależnych edukatorów w celu poprawy jakości szkoleń i uzupełnienia oferty szkoleniowej

dla dorosłych w wieku powyżej 50 lat.

SPIS TREŚCI:

Europejski kontekst projektu

Dla kogo jest ten program?

Podstawowe terminy

Cele i założenia

Zasoby szkoleniowe TAO

Scenariusze szkoleń

Ewaluacja poprzez refleksję

EUROPEJSKI KONTEKST PROJEKTU

Pomysł projektu zrodził się ze wspólnej potrzeby rozwiązania problemu ograniczonej ilości materiałów w ramach kształcenia ustawicznego (CPD)

dedykowanych profesjonalistom zajmującym się nauczaniem osób dorosłych. Celem projektu jest poszerzenie bazy dostępnych zasobów szkoleniowych

( wskazówek, pomysłów) dla edukatorów, trenerów i nauczycieli, którzy mogą znaleźć się w sytuacji prowadzenia kursu dla starszych słuchaczy. Naszym

celem jest nie tylko podanie zbioru umiejętności lub katalogu celowych działań, ale także omówienie tych umniejętności i działań w szerszym kontekście

motywacji i metodologii nauczania tej grupy wiekowej. Program szkoleń wynika ze współpracy międzynarodowej pomiędzy czterema różnymi instytucjami

edukacyjnymi z trzech krajów europejskich: Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Dzięki temu, program łączy trzy tradycje kulturowe i poglądy na kształcenie

dorosłych w starszym wieku oraz cztery różne, podejścia do kształcenia dorosłych w wieku 50+, reprezentowane przez:

2017-1-PL01-KA204-038766

3

English Unlimited, Polska – szkoła językowa oferująca od 1990 r. ogólne kursy języka angielskiego dla seniorów z elementami szkolenia cyfrowego

i współpracująca z UTW w regionie Gdańska, Sopotu i Gdyni na północy Polski.

Wisamar Bildungsgesellschaft gemeinnützige GmbH, Niemcy – placówka edukacyjna typu non-profit w Lipsku, działająca w dziedzinie kształcenia

zawodowego, kulturalnego i kształcenia dorosłych oraz pzostająca w stałym kontakcie z wydziałem Uniwersytetu Lipskiego dedykowanym słuchaczom

w wieku senioralnym.

edEUcation, UK - firma konsultingowa z siedzibą w North Yorkshire, posiadająca doświadczenie we współpracy z instytucjami kształcenia dorosłych

w regionie, takimi jak Newcastle University, Durham University i A1 Community Works.

WBS Training, Niemcy – jeden z najważniejszych organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego na odległość dla dorosłych w Niemczech

certyfikowany i często rekomendowany przez oficjalne urzędy poaństwowe w Niemczech.

DLA KOGO JEST TEN PROGRAM?

Program jest dedykowany wszystkim nauczycielom akademickim, lektorom języków obcych, trenerom i wychowawcom związanym z :

a. Kolegiami i wydziałami pedagogicznymi i psychologii rozwoju

b. Ośrodkami doskonalenia i szkolenia zawodowego nauczycieli

c. Formalnymi i pozaformalnymi instytucjami kształcenia dorosłych, takimi jak Uniwwersytety Trzeciego Wieku, Centra Kształcenia

Ustawicznego.

d. Ośrodkami szkolenia zawodowego, które zapewniają szkolenia dla osób dorosłych w wieku powyżej 50 lat poszukujących zatrudnienia

lub przekwalifikowania.

e. Szkołami językowymi

f. Lokalnymi Ośrodkami Wspierania Aktywności, które prowadzą programy dla osób dorosłych w wieku powyżej 50 lat i starszych słuchaczy

Program jest również przeznaczony dla wszystkich niezależnych edukatorów, którzy poszukują możliwości dalszego rozwoju zawodowego oraz osób

odpowiedzialnych za kształtowanie polityki edukacyjnej w danej instytucji.

Beneficjenci projektu należą do różnych, powiązanych ze sobą, grup:

o A. Edukatorzy słuchaczy w wieku 50+, którzy często stają w obliczu następujących wyzwań:

Różnorodność wiekowa w grupie 50+ - ponieważ obejmuje ona osoby nadal zatrudnione lub próbujące znaleźć pracę (w wieku 50-65

lat) oraz osoby, które są już na emeryturze i chcą kontynuować naukę na rzecz rozwoju osobistego (w wieku 65+)

2017-1-PL01-KA204-038766

4

Niedobór zasobów szkoleniowych dotyczących konkretnie tych grup wiekowych

Brak specjalistycznych programów szkoleniowych dla tej grupy wiekowej

Różnorodne stopnie umiejętności poznawczych i cyfrowych w grupach

Różne stopnie motywacji

Niewystarczająca liczba narzędzi internetowych odpowiednich dla tej grupy wiekowej, ponieważ zdecydowana większość zasobów

internetowych jest tworzona dla młodych użytkowników technologii cyfrowych

Trudności w wyborze odpowiednich narzędzi online spośród niewyczerpanej i stale rosnącej liczby nowych narzędzi;

Czasami wymagania formalne kursu (jeśli dotyczy), np. certyfikat lub test osiągnięć.

o B. Dorosłe osoby uczące się w wieku 50 + które potrzebują kompetentnych i oddanych nauczycieli, instruktorów, trenerów itp., na których

wiedzy i umiejętnościach można polegać. Słuchacze mogą być zainteresowani poszerzaniem wiedzy ogólnej oraz praktyczną pomocą

w korzystaniu z narzędzi internetowych w różnych kontekstach, takich jak:

sprawy codzienne (wyszukiwanie informacji w Internecie, zarządzanie zakupami online, bankowość, podróże itp., utrzymywanie

kontaktów z rodziną i przyjaciółmi)

uczenie się – kursy językowe i inne kursy rozwijające zainteresowania poprzez nauczanie zdalne lub tradycyjne z elementami nauki

online

o C. Instytucje i organizacje realizujące politykę edukacyjną i tworzące programy szkoleniowe

o D. Podmioty świadczące usługi w zakresie szkolenia zawodowego

PODSTAWOWE TERMINY

W tej części omawiamy podstawowe pojęcia często pojawiające się w samym Programie szkoleń jak i w Poradniku. Jakkolwiek grupa wiekowa 50+ nie

często bywa przedmiotem zainteresowania mediów w kontekście edukacji, to w rzeczywistości jest to bardzo istotna grupa wiekowa w Europie, która,

wskutek wzrostu średniej długości życia na naszym kontynencie, może zdominować program nauczania w instytucjach kształcenia ustawicznego do 2050

roku. W krótszej perspektywie, do 2030 roku, osoby powyżej 65 roku życia będą stanowić prawie jedną czwartą ludności Europy. Grupa osób starszych,

które są czynne w procesie uczenia się stale się powiększa a co za tym idzie, zwieksza się zapotrzebowanie na kompetentnych i oddanych edukatorów,

którzy pomogą starszym słuchaczom w zdobywaniu nowych umiejętności i wiedzy w ciągle zmieniającym się środowisku.

2017-1-PL01-KA204-038766

5

Słuchacze w wieku 50+

Termin ten jest bardzo pojemny i nie zawsze precyzyjny, ponieważ odnosi się zarówno do osób, które nadal są bardzo aktywne zawodowo

lub poszukują zatrudnienia, jak i tych, które mogą być po siedemdziesiątce lub osiemdziesiątce i wymagających opieki. Według Światowej

Organizacji Zdrowia, można tu mówić o, co najmnie,j trzech podgrupach: 45-59, 60-74, 75-89 oraz końcowa grupa długowiecznych 90+. Niemniej

jednak, zdecydowaliśmy się zachować termin "50+" głównie dlatego, że zgodnie z naszym doświadczeniem z grupami dla osób starszych, grupy te są

zawsze zróżnicowane i niejednorodne pod względem wieku. Ważniejsze od daty urodzenia może być podejście do uczenia się i poziom

umiejętności poznawczych, które są różne dla poszczególnych osób.

Edukatorzy

Nazwa ta obejmuje różne role i zawody i może odnosić się do poszczególnych osób zajmujących się kształceniem dorosłych, takich jak nauczyciele,

osoby prowadzące szkolenia zawodowe, pracodawcy osób zajmujących się kształceniem dorosłych, organizatorzy szkoleń dla osób zajmujących się

kształceniem dorosłych, a także osoby odpowiedzialne za opracowywanie programów edukacyjnych. Każda grupa może skorzystać z programu

szkoleń TAO w inny sposób, w zależności od kontekstu zawodowego i potrzeb.

Narzędzia szkoleniowe

Program szkoleń TAO jest zbiorem zasobów takich jak Poradnik dla edukatorów i jego mobilna wersja - Aplikacja TAO - które odzwierciedlają

wspólne doświadczenie zawodowe czterech instytucji edukacyjnych z Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii oraz odwołują się do szerszego kontekstu

zasobów dostępnych online. W ten sposób, powstał szeroko rozumiany zbiór tematów związanych z wiodącym tematem szkolenia seniorów

w wieku 50+ z wykorzystaniem narzędzi internetowych, który nie jest normatywny i zamknięty. Praktyczne kompetencje edukatorów oraz proces

uczenia się, w który zaangażowani są dorośli w wieku 50+, są głównym przedmiotem zainteresowania tego Programu. Oprócz zagadnień

teoretycznych w Poradniku, Program oferuje przykłady Planów Lekcji (części B i C Poradnika), jak również proponowane Scenariusze szkoleń.

Zawiera on również pomysły dotyczące samooceny i dalszego rozwoju nauczycieli i może być wykorzystywany jako materiał uzupełniający, punkt

wyjścia dla programu szkolenia pracowników lub jako źródło do samodzielnej nauki.

Nauczanie online i narzędzia do nauczania online

Termin "online" stosowany w całym Programie odnosi się do wszystkich form narzędzi ICT dostępnych w Internecie i przeznaczonych do celów

edukacyjnych. W związku z tym ma on zdecydowanie szersze znaczenie niż zajęcia online będące formą nauczania na odległość. Doświadczenie

partnerów projektu (obejmujące kształcenie zawodowe na odległość oraz nauczanie na odległość języka obcego) wydaje się sugerować,

że nauczanie na odległość w Internecie przyciąga mniej osób starszych niż kursy stacjonarne, co może wynikać z niewystarczających umiejętności

cyfrowych osób uczących się lub z faktu, że niektóre platformy internetowe nie są jeszcze przyjazne dla osób powyżej 50 roku życia. Niezależnie

od powodu, uważamy, że edukatorzy powinni stale poszerzać swoje umiejętności zawodowe i zapoznać się z wieloma pomocnymi narzędziami

internetowymi, które są przyjazne dla osób powyżej 50 roku życia. Wiele ciekawych informacji na ten temat znajduje się w Części D Poradnika.

2017-1-PL01-KA204-038766

6

CELE I ZAŁOŻENIA

Główne cele Programu Szkoleń TAO to:

stworzenie elastycznych ram szkolenia lub nabywania kompetencji przez edukatorów, którzy będą pracować z osobami w wieku 50+, 60+, 70+ itd.

podnoszenie świadomości wszystkich specjalistów zaangażowanych w nauczanie/uczenie się na późniejszym etapie życia.

proponowanie dalszych źródeł i metod rozwoju zawodowego

promowanie świadomego podejścia do rozwoju zawodowego

pokazanie przykładów ewaluacji poprzez refleksję na podstawie różnych tematów

ZASOBY SZKOLENIOWE TAO

W ramach Programu szkoleń TAO edukatorzy mają do dyspozycji różne źródła. Głównymi zasobami edukacyjnymi są trzy rezultaty intelektualne

zdefiniowane w ramach projektu: Program szkoleń, Poradnik dla edukatorów i Aplikacja TAO. Obok głównych zasobów dostępnych jest szereg

dodatkowych materiałów dydaktycznych. Mogą to być załączniki rozszerzające konkretne tematy, ale także linki do materiałów zewnętrznych, stron www,

sieci społecznościowych i zasobów medialnych.

Informacje zawarte w Poradniku dotyczą czterech następujących tematów:

Część A: Elementy procesu uczenia się w wieku dojrzałym

Część B: Nauczanie różnych kompetencji online

Część C: Narzędzia online do nauczania języków obcych

Część D: Nowoczesne narzędzia do nauki online dla dorosłych

Podstawową częścią zasobów szkoleniowych jest Poradnik, dostępny jako e-PUB w trzech wersjach językowych: angielskiej, niemieckiej i polskiej.

Link do Poradnika w wersji niemieckiej

Link do Poradnika w wersji polskiej

Link do Poradnika w wersji angielskiej

2017-1-PL01-KA204-038766

7

Poradnik jest również dostępny w wersji mobilnej jako Aplikacja TAO, która pozwala na szybki, dostęp online / offline oraz na aktualizacje treści.

Link do Aplikacji (Android system)

Link do Aplikacji (na PC)

Dodatkowe materiały szkoleniowe

Dodatkowe źródła zostały przedstawione w poniższej tabeli. Obejmują one podręczniki, publikacje, strony internetowe, artykuły medialne, blogi i inne

źródła obecnie dostępne w Internecie (kwiecień 2019 r.). Zdajemy sobie sprawę, że lista ta może być bardziej obszerna, zwłaszcza jeśli chodzi o tematy

informatyczne, i powinna być regularnie aktualizowana. Dlatego też będziemy wdzięczni za wszelkie sugestie dotyczące innych wysokiej jakości zasobów

związanych z tematem szkolenia osób starszych i przydatności narzędzi internetowych do edukacji tej grupy wiekowej.

PROGRAM SZKOLEŃ - Dodatkowe zasoby szkoleniowe

Zasoby szkolenio

we

W języku angielskim W języku niemieckim W języku polskim

Część A: Elementy procesu uczenia się w wieku dojrzałym

Difficulties and rewards of teaching

seniors Difficulties and rewards of

teaching seniors

Language learning at a senior age

language learning for 50+

Teaching Senior adults Teaching

older adults

Computer training program for

senior learners Computer course

curriculum for senior learners

Tasks for teacher education A Reflective Approach

Mature Project

digitaleseniorinnen.at:

Qualitätskriterien in der

SeniorInnenbildung

Deutsches Institut für

Erwachsenenbildung (DIE): wb-web –

Plattform für Lehrende in der

Erwachsenen- und Weiterbildung

Artikel zum Thema Geragogik auf der Plattform

Webseite mit Artikeln zu den Themen

Geragogik und Lebenslanges Lernen

Weiterbildender Masterstudiengang

Geragogik an der Pädagogischen

Hochschule Karlsruhe

Poradnik Edukatora ( CODN ) , 2005 Poradnik Edukatora

Poradnik trenera osób starszych , Wrocław 2013 Poradnik trenera Siver team

Łukasz Tomczyk, Edukacja osób starszych. Seniorzy w przestrzeni nowych mediów, Difin, Warszawa 2015 Link

Niezbędnik latarnika 50+ , 2012 Niezbędnik Latarnika 50 +

Edukacja osób starszych, Warszawa 2013, STOP Link

Część B: Nauczanie

Dynarski, Susan: Online Courses Are Harming the Students Who Need the Most Help. The New York

Materialien rund um Internet und

neue Medien für in der Seniorenarbeit

aktive TrainerInnen im Digital-Kompass

szkolenia MATURE F2F

szkolenia MATURE praca własna

2017-1-PL01-KA204-038766

8

różnych kompetencji online

Times, January 19, 2018

Freeman, Jessica: The benefits of e-learning in a new technological era. Totaralms.com, December 1, 2016

Muilenburg, Lin Y.; Berge, Zane L.: Student Barriers to Online Learning: A factor analytic study. Distance Education, Vol. 26, No. 1, May 2005, pp. 29-48

Die Bundesarbeitsgemeinschaft der

Senioren-Organisationen (BAGSO):

Wegweiser durch die digitale Welt –

für ältere Bürgerinnen und Bürger

(Download)

Lebenslanges Lernen online von

Senioren für Senioren: Senioren-

Lernen-Online

Senioren ins Netz: Train the Trainer

Handbuch „Lebensweltorientierte

Bildungsarbeit in Internetkursen und -

projekten für Seniorinnen und

Senioren“

www.computerhilfen.de

www.easy4me.info

www.computerkurs.com

www.navigatorseite.de

www.grundlagen-computer.de

www.der-pc-anwender.de

www.senior-surfer.com

E-mentor ; dwumiesięcznik www.e-mentor.edu.pl

Część C: Narzędzia online do nauczania języków obcych

Specific aspects of teaching foreign languages to seniors/participants of the University of the Third Age, Mgr. Iva Koutská, Ph.D., Charles University, Prague, 2016

Benefits of Learning a Second Language as a Senior, Our Parents staff, ourparents.com, 2016

Technology Fear Stops Older Adults From Logging On, Michael Haederle, AARP Bulletin, 2011

ICT Learning by Older Adults and Their Attitudes toward Computer

Język niemiecki jako język instruktażowy:

www.deutsch-lernen.com

de.islcollective.com www.duolingo.com

www.klett-sprachen.de Niemiecki jako język docelowy:

www.deutsch.info

www.deutschakademie.de (angielski)

de.islcollective.com

student-education.com (angielski)

www.bbc.co.uk/languages/german (angielski)

https://www.busuu.com/pl

https://www.supermemo.pl/

https://www.angprofi.pl/

nauczanie hybrydowe języków (www.jows.pl )

wykorzystanie TIK do nauczania gramatyki ( www.jows.pl )

2017-1-PL01-KA204-038766

9

Use, Antonio González, María Paz Ramírez, and Vicente Viadel, Hindawi, 2015

Older Adults Perceptions of Technology and Barriers to Interacting with Tablet Computers: A Focus Group Study, Eleftheria Vaportzis, Maria Giatsi Clausen, and Alan J. Gow, Frontiers in Psychology, 2017

How to Help Seniors with Technology, Melanie Haiken, Caring.com, 2018

www.schubert-verlag.de Języki Obce w Szkole ( www.jows.pl )

kształcenie językowe osób w wieku późnej dorosłosci ( www.jows.pl )

edukacja obcojęzyczna polskich seniorów w kontekście UTW ( www.jows.pl )

Część D: Nowoczesne narzędzia do nauki online dla dorosłych

http://practicaledtech.com/ http://cyber-kap.blogspot.de/ http://www.techsavvyed.net/ https://www.edutopia.org/technology-integration https://www.gse.harvard.edu/uk/topic/Technology http://www.gettingsmart.com/ Journal of Interactive Online Learning http://www.ncolr.org/ Journal of Educators Online https://www.thejeo.com/

Kryteria wyboru cyfrowych narzędzi szkoleniowych: https://wb-web.de/material/medien/digitale-trainingstools.html

Lista cyfrowych narzędzi do nauczania: https://digitalunterrichten.ch/2017/09/25/digitale-tools-die-besten-apps-tools-fuer-den-unterricht/

Digital Toolbox - Aplikacje i narzędzia do nauczania: https://magazin.sofatutor.com/lehrer/digitaler-werkzeugkasten-apps-und-tools-fuer-den-unterricht/

Narzędzia internetowe dla nauczycieli: https://www.flipclass.eu/webtools/

Ciekawe narzędzia (nie tylko) online dla każdego nauczyciela http://nowoczesnenauczanie.edu.pl/ciekawe-narzedzia-nie-tylko-online-dla-kazdego-nauczyciela/

Wykorzystanie Padletu na lekcjach języka obcego ( www.jows.pl )

ujarzmić technologię ( www.jows.pl )

2017-1-PL01-KA204-038766

10

The E-Learning Guild https://www.elearningguild.com/

SCENARIUSZE SZKOLEŃ

Jednym z założeń Projektu TAO jest stworzenie na tyle elastycznych sposobów szkolenia aby można było wykorzystać zasoby TAO i inne dostępne źródła

w różnych kontekstach nauczania i uczenia się. W trzech tabelach, poniżej, pokazujemy jak połączyć zasoby, aby najlepiej je wykorzystać. Przedstawione

scenariusze szkoleń były częściowo testowane w trakcie realizacji projektu i mogą służyć jako punkt wyjścia do opracowania szkoleń własnych,

dostosowanych do specyfiki danej instytucji i jej potrzeb. Scenariusze szkoleń TAO nie są receptą i nie przedstawiają jedynie słusznej normy; ich celem jest

wsparcie edukatorów i zainspirowaniedo do szukania osobistego tao w obszarze nauczania i uczenia się.

Ilość poradników dla edukatorów, dostępnych online i dedykowanym tematom nauczania osób starszych z uwzględnieniem narzędzi online jest bardzo

niewielka. Dlatego Program szkoleń TAO opiera się na powstałym w ramach projektu Poradniku TAO, który obejmuje wszystkie główne tematy dotyczące

szkolenia osób w wieku dojrzałym , zarówno w teorii, jak i w praktyce. Biorąc pod uwagę różnorodność unikalnych kontekstów zawodowych, w których

mogą pracować dorośli edukatorzy w Europie, Program szkoleń skupia się na trzech uniwersalnych przykładach, które przedstawiają trzy ścieżki rozwoju

zawodowego.

2017-1-PL01-KA204-038766

11

1. ŚCIEŻKI ROZWOJU - SAMOKSZTAŁCENIE

Pierwsza ścieżka promująca kształcenie i rozwój zawodowy dedykowana jest edukatorom, którzy mogą wybrać - samokształcenie - jako najwygodniejszą formę poszerzania swoich zainteresowań zawodowych. Jeśli ktoś jest zainteresowany tematem szkolenia osób starszych, zwłaszcza w kontekście szkolenia umiejętności cyfrowych, może wykonać następujące kroki:

Krok 1. Po przeczytaniu Programu Szkolenia TAO, można przejść do strony internetowej projektu (www.tao.eu.com.pl ) I pobrać zawartość Poradnika dla edukatorów , dostępnego w językach angielskim, niemieckim I polskim.

Krok 2. Zapoznanie się ze szczegółowym Spisem treści Poradnika:

Część A przedstawia tło historyczne i psychologiczne tematu i koncentruje się na warunkach w jakich osoby starsze uczą się najlepiej; ta część dotyczy również umiejętności edukatorów osób starszych .

Części B i C łączą prezentację z praktyką w kontekście uczenia się przez Internet i podają przykłady planów lekcji.

Część D oferuje kompleksową podróż przez najnowocześniejsze bezpłatne zasoby online dostępne dla nauczycieli, które są odpowiednie dla osób uczących się w wieku powyżej 50 roku życia.

Krok 3. Należy wybrać preferowaną kolejność pracy z informacjami w Poradniku.

Można przejść od razu do części , która jest nabliżej tematu zainteresowań lub czytać Poradnik zgodnie z kolejnością rozdziałów. Treść Poradnika przedstawia temat przechodząc od wiedzy ogólnej do szczegółów, a czytelnik może odnieść największe korzyści, przechodząc przez wszystkie części.

Krok 4. W każdej części warto znaleźć od 5 do 9 cytatów lub pomysłów, które chcieliby Państwo wypróbować w kontekście swojej pracy z osobami starszymi.

Krok 5. Zachęcamy do poszerzania bazy wiedzy poprzez lekturę materiałów dodatkowych – Dalsza lektura - w każdej części i robienia swoich notatek.

Krok 6. Proponujemy stworzenie własnej mapę myśli na dany temat i podkreślenie kluczowych słów lub zdań.

Krok 7. Zachęcamy do aktywnej lektury fragmentów – Chwila refleksji - kończących każdą część Poradnika.

Krok 8. Zapraszamy do pobrania Aplikacji TAO ze strony internetowej i przeglądu Fiszek( kart flash) dla każdej części.

Krok 9. Lektura Fiszek ( kart flash ) i odnośników do których prowadzą jako forma utrwalenia informacji .

2017-1-PL01-KA204-038766

12

Krok 10. Poradnik, Aplikacja i Dodatkowe materiały szkoleniowe zawarte w Programie szkoleń ( powyżej ) mogą służyć jako punkt wyjścia do dalszej własnej lektury i pracy z tematem. Warto również podzielić się swoimi refleksjami z kolegami!

2. ŚCIEŻKA ROZWOJU – SESJE INDYWIDUALNE Z MENTOREM

Druga ścieżka może być zastosowana w sytuacji, gdy ktoś, kto chce zdobyć doświadczenie w prowadzeniu osób starszych lub wprowadzić elementy szkolenia online do swoich zajęć, odbywa spotkania z mentorem. Program mentoringu jest spersonalizowany, a zasoby szkoleniowe stają się elastyczną matrycą, która może być dostosowana do potrzeb danej sytuacji czy instytucji. Przyjrzyjmy się możliwym etapom tego procesu :

Krok 1. Osoba zainteresowana i mentor spotykają się w celu omówienia obszarów, w których ta osoba może potrzebować najwięcej informacji lub praktyki. Następnie, można przedyskutować tematy takie jak:

Ile doświadczenia w nauczaniu osób starszych ma dana osoba? Czy doświadczenie jest pozytywne czy negatywne i jaki ma kontekst?

Jakie są obszary trudności lub gdzie potrzebna jest większa wiedza specjalistyczna lub praktyka?

Jak uczestnik szkolenia ocenia swoje umiejętności online? Z jakich zasobów korzysta?

Strona www.tao.eu.com.pl

Treść Poradnika

Spodziewane rezultaty

Wynikiem spotkania będzie indywidualny program mentorski, który obejmowałby fragmenty Poradnika i inne materiały pomocnicze, jak również niektóre zadania do przemyślenia, ewentualnie obserwację zjęć lub mikronauczanie ( microteaching ).

2017-1-PL01-KA204-038766

13

3. ŚCIEŻKA ROZWOJU – SZKOLENIE ŁĄCZONE ( blended learning )

Trzecim obszarem, w którym Poradnik i Aplikacja TAO mogą być wykorzystane do celów szkolenia lub rozwoju zawodowego, może być zorganizowany kurs odbywający się w instytucjach takich jak ośrodki doskonalenia, uniwersytety lub w ramach studiów podyplomowych, a uczestnicy mogą brać udział w kursie w trybie offline (spotkania, wykłady, seminaria) albo online. Logistyka i organizacja takich kursów może zależeć od danej instytucji, podobnie jak profil tematyczny. Koncepcja szkolenia edukatorów osób starszych w zakresie korzystania z narzędzi online może być częścią obszernego programu nauczania poświęconego andragogicei i geragogice, lub też może to być jednodniowe szkolenie wprowadzające w dany temat. W każdym z tych przypadków, Poradnik i Aplikacja TAO mogą być pomocne. Jeśli szkolenie odbywa się offline, wówczas proces może wyglądać następująco: Krok 1. Zapoznanie się z tematem szkolenia seniorów przy użyciu narzędzi online (interaktywny Poradnik, wykład, otwarta dyskusja)

Prezentacja kluczowych pojęć

Zebranie informacji na temat wiedzy i doświadczenia uczestników szkolenia na dany temat

Prezentacja Poradnika, Aplikacji i innych zasobów

Krok 2. Wybór zadań i zasobów (poradniki, dyskusje, burza mózgów)

Krok 2. Obie strony uzgadniają treści, strukturę i ramy czasowe szkolenia. Omawiają również, które części Poradnika są najbardziej adekwatne do potrzeb i w jaki sposób je wykorzystać.

Krok 3. Praca własna z Poradnikiem i Aplikacją według sugerowanych elementów Pierwszej ścieżki rozwoju – Samokształcenie. Przykładowy sposób pracy z materiałami i zasobami Poradnika i Aplikacji został opisany w ścieżce Samokształcenia kroki 2-9. Alternatywnie, uczestnik szkolenia i mentor spotykają się kilka razy, aby omówić obszary wiedzy lub zdobycia nowych umiejętności korzystając z wybranych źródeł z

Dodatkowych materiałów szkoleniowych.

Krok 4. Uczestnik szkolenia bierze udział w obserwacji zajęć prowadzonych przez innego edukatora lub sesji mikronauczania ( microteaching),

po których następuje omawianie obserwacji i stworzenie listy najważniejszych wniosków. Ilość takich zadań zależy od sytuacji.

Krok 5. Mentor i uczestnik szkolenia wybierają typ zadania, które ma zebrać doświadczenia/ refleksje uczestnika szkolenia w wybranej formie pisemnej, na przykład jako rozbudowany konspekt zajęć, esej lub w innej formie adekwatnej do głównego celu spotkań, np. nagranie filmu instruktażowego na Youtube.

Krok 6. Uczestnik szkolenia pracuje nad zadaniem.

Krok 7. Mentor i uczestnik szkolenia wspólnie oceniają wykonane zadanie.

2017-1-PL01-KA204-038766

14

Lektura materiałów (Poradnik i materiały uzupełniające)

Dalsza dyskusja i określenie obszarów kompetencji i zdolności, które należy rozwinąć

Wybór skutecznych metod szkolenia

Krok 3. Wykorzystanie nowej wiedzy w praktyce (mikronauczanie, samouczki, warszaty)

Praktyczne zadania (plany lekcji, mikronauczanie, obserwacja grupowa itp.)

Ocena i informacje zwrotne

Wykorzystanie informacji zwrotnych do poprawy wyników (następna grupa zadań) Krok 4. Ewaluacja poprzez refleksję (pisanie eseju, wideoblog, prezentacja plakatu itp.)

Wybór zadań do wykonania

Prezentacja wyników szkolenia Jeśli kurs lub szkolenie są prowadzone online, można zastosować te same kroki; różnica polegałaby na formie i środkach komunikacji, a częściowo na treści z większym naciskiem na wykorzystanie w kursie narzędzi online przedstawionych w części D Poradnika i rodzajach zadań sprawdzających.

EWALUACJA POPRZEZ REFLEKSJĘ

Ewaluacja i ocena są ważną częścią rozwoju zawodowego i należy je uwzględnić w procesie szkolenia i samokształcenia , w trakcie mentoringu,

czy szkoleń instytucjonalnych lub łączonych ( blended learning ). Jakkolwiek różnego rodzaju kwestionariusze mogą być użyteczne jako środek

do uzyskania natychmiastowej, mierzalnej informacji zwrotnej, często nie są w stanie dotknąć sedna procesu uczenia się lub ujawnić, w jaki sposób

nauczyciele i uczący się odnieśli z tego praktyczne korzyści. W ustawicznym rozwoju zawodowym, efekty uczenia się są odczuwalne dzięki refleksji,

dyskusji z innymi osobami, pisaniu pracy , eseju lub artykułu, badań, samoobserwacji i innych sposobów pomagających nam zrozumieć pewne zjawiska i ich

praktyczne znaczenie.

Wierzymy, że refleksja jest najlepszą formą oceny i ewaluacji ogólnych i otwartych ram programu szkoleń proponowanych w projekcie TAO. Zarówno

Poradnik, jak i Aplikacja mogą być wykorzystywane na każdej ścieżce edukacyjnej przez indywidualnych trenerów lub w różnych sytuacjach, a narzędzia

oceny powinne odpowiadać takim potrzebom. Na przykład, osoby korzystające z Poradnika i przedstawionych Dodatkowych materiałów szkoleniowych

mogą prowadzić dalszą ewaluację i kontynuować autorefleksję poprzez twórczy stosunek do tematu roli i zadań edukatora w praktycznym wymiarze.

Każdy kontekst szkoleniowy – samokształcenie, mentoring , kursy zawodowe w formie tradycyjnej czy online – stwarza wiele cennych okazji do obserwacji

i autorefleksji, czy to w formie dyskusji, studium przypadku, czy też artykułu . Refleksja nauczyciela może przybierać różne formy i wszystkie z nich mogą

prowadzić do oceny szkolenia.

2017-1-PL01-KA204-038766

15

W Poradniku zamieściliśmy zestawy pytań na końcu każdej z części - A, B, C i D, które mogą zachęcić do autorefleksji, napisania eseju lub udziału

w dyskusji. Zadania mogą różnić się charakterem i są jedynie przykładami różnych form autorefleksji.

ZADANIA

Część A. Elementy procesu uczenia się w wieku dojrzałym

Jeśli są Państwo zaangażowani w prowadzenie kursu dla słuchaczy w wieku dojrzałym, proszę pomyśleć o "typowej" lub ostatniej lekcji lub o kursie jako takim. Po chwili, proszę spróbować odpowiedzieć na następujące pytania:

1. Czy moi słuchacze mieli możliwość wyboru:

a. elementów kursu/ lekcji?

b. sposobu osiągnięcia celów?

2. Czy stosowane przeze mnie techniki zachęcały słuchaczy do odkrywania zasad lub reguł? Jakie zasady odkryli?

3. Czy słuchacze byli świadomi celu kursu / lekcji? Skąd wiem o tym?

4. Czy kurs / lekcja przemawiała do ich prawdziwych zainteresowań? Czy było to dla nich istotne? Skąd wiem o tym

?

5. Jak oceniłbym swój entuzjazm podczas prezentacji tej lekcji/ kursu?

6. Które z zasad geragogiki wprowadziłam/wprowadziłem w życie?

Część B. Nauczanie różnych kompetencji online

Edukator, z początkującym doświadzceniem w prowadzeniu zajęć z osobami starszymi lub niewielkim doświadczeniem w stosowaniu nowych technologii z taką grupą, może zastanowić się nad następującymi pytaniami:

1. Jak dobrze byłem przygotowana/y? Czy byłam/em w stanie zaoferować pomoc techniczną w razie potrzeby?

2. Czy byłam/em w stanie rozwiać obawy uczestników przed korzystaniem z komputera? Jak mi się to udało, lub co muszę zrobić, aby to osiągnąć?

3. W jaki sposób uczestnicy mieli możliwość korzystania ze swojej wiedzy i doświadczeń lub przezwyciężenia negatywnych doświadczeń z przeszłości?

4. Jak wyznaczono cele lekcji? Czy wszyscy uczestnicy byli w stanie osiągnąć założone cele i czy były realistyczne i adekwatne do potrzeb uczestników?

5. Czy byłam/em wystarczająco cierpliwa/y, zachęcająca/y i entuzjastyczna/y, by wzbudzić zainteresowanie

2017-1-PL01-KA204-038766

16

tematem? Skąd wiem o tym?

Część C Narzędzia online do nauczania języków obcych

Nauczanie języka obcego to nie tylko gramatyka i słownictwo, to dzielenie się swoją miłością do języka obcego i kultury, którą reprezentuje. Proponujemy kilka pytań pytań do refleksji własnej, zgłębiając Państwa osobiste podejście do tego, czego się właśnie Państwo nauczyli:

1. Czy omówiłam/em z moimi starszymi uczniami korzyści płynące z nauki języka obcego? Czy wzięłam/ wziąłem pod uwagę ich własną motywację, cele i potrzeby edukacyjne?

2. Czy odniosłam/em się do obaw moich uczniów, że nie będą w stanie sobie poradzić i czy pomogłam/em im za pomocą praktycznych rozwiązń ? Czy wszystko zrozumieli i chcą uczyć się dalej ? Co najważniejsze, czy podoba im się proces uczenia się?

3. Czy moje metody nauczania są dostosowane do potrzeb osób starszych? Czy naprawdę rozważyłam/em wszystkie aspekty, które mogą ograniczyć ich naukę i opracowałam/em strategię która zrekompensuje ograniczenia?

4. Czy wybrałam/em odpowiednie narzędzie online do wykonania odpowiedniego zadania edukacyjnego? 5. Czy spędziłam/em wystarczająco dużo czasu na poznaniu narzędzia online, zanim włączyłam/em je do mojej lekcji

? Czy znam odpowiedzi na ewentualne pytania techniczne od moich uczniów?

Część D Nowoczesne narzędzia do nauki online dla osób dorosłych

Zanim zaczną Państwo korzystać z narzędzi online z uczniami w wieku powyżej 50 lat, proszę zadać sobie następujące pytania:

1. Jaki jest mój poziom alfabetyzacji cyfrowej? 2. Jaki jest poziom alfabetyzacji cyfrowej moich słuchaczy? 3. Jaki jest cel korzystania z narzędzi online ze słuchaczami 50+ na moich lekcjach? Czy chcę korzystać z narzędzi

online, ponieważ lubię z nimi pracować osobiście, czy też dlatego, że widzę korzyści z ich używania dla moich uczniów (np. alternatywny sposób zapoznania się z technologią)?

4. Czy narzędzie, z którego chciałabym/chciałbym korzystać w przypadku moich słuchaczy, jest odpowiednie dla poziomu ich umiejętności informatycznych ?

5. Czy mogę w łatwy sposób korzystać z narzędzia internetowego przeznaczonego dla moich uczniów? Czy sprawdziłam/sprawdziłem wszystkie funkcje narzędzia, aby móc odpowiedzieć na pytania ?