program w zawodzie technika dentystycznego...

MINISTERSTWO ZDROWIA I OPIEKI SPOLECZNEJ

PROGRAM NAUCZANIA

w zawodzie technika dentystycznego 3221091

Dla rnedycznej szkoly policealnej na podbudowie prograrnowej: liceum ogolnokszta!cacego, licewn technicznego

MINISTER ZDROWIA I OPIEKI SPOLECZNEJ

SEKRETARZ STANU

Warszawa 1998

2

ZESPOL AUTORSKI

Prace programowe prowadzila Komisja Programowa dla Zawodu Technika Dentystycznego powdana przez Ministra Zdrowia i Opieki Spdecznej

Anatomia z elementami fiujologii

Modelarstwo

Materiatoznawstwo

Ortodoncja

Pracownia techniki ortodontycznej

Technika dentystyczna

Pracownia techniki dentystycznej

Zajpia praktyczne

Praktyka zawodowa

Dopuszczony do ~ ~ z y t k u szkolnego - 29.06.1998r.

dr n. med. Antoni Radziemski

dr n. med. Jerzy Pachonski

mgr Jan Pilch

lek. stom. Barbara Zygadlo

st. tech. Maria Okroj

mgr Ryszard Tomczyk dr Ryszard Szatkowski dr n. med. Jerzy Pachonski

tech. Wieslaw Rydel mgr Jan Pyzio

tech. Jacek Kowalski

st. tech. Zofia Matula

PLAN NAUCZANIA Medyczna szkda policealna Zawod: Technik dentystyczny 322[09] Podbudowa programowa: licetun ogolnokszta~c~ce, liceurn technicme

Lp.

- 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7 .

8.

9.

10.

Przedmioty nauczania

Wychowanie fizyczne

Anatomia z elementarni

fizjologii

Modelarstwo

Materia~omawstwo

Ortodoncja'

Pracownia teclmiki

ortodontycznej


Pracownia teci~niki

dentystycznej

Zajqcia praktyczne

Praktyka zawodowa w

Liczba

godzin

tygodniowo

w cykhl

nauczania

5

1

6,5

1,s

2,5

9

5

32,5

12

Semestr

I

Razem 30

I1

30 7 5

Liczba tygodni nauki

I11

19

30

IV

19

30

V

Liczba godzin tygodmowo

30

19

2

2

7

3

1

-

3

12

-

19

semestrze V - 2 tygodnie

2

-

6

-

2

6

2

12

-

15

2

-

-

-

1

6

2

13

6

2

-

-

-

-

6

2

14

6

2

-

-

-

1

-

1

14

12

ANATOMIA

Z ELEMENTAMI FIZJOLOGII

W wyniku zorganizowanego procesu ksztdcenia shchacz powinie'n umieC:

wyjainiac podstawowe pojecia: anatornia, fizjologia, patologia, fizjopatologia, organizm, narzqd, uklad narzqdow; wyjainiak budowe czaszki, ze szczeg6lnym uwzglednieniem ukladu nenvowego i naczyniowego oraz budowe ukladu miqiniowego glowy; objasniak budowq i funkcjonowanie ukladu stomatognatycznego; oceniat stan jamy ustnej, rozroimiaC kliniczne objawy stomatopatii protetycmych oraz wyjainiak ich etiologiq; oceniaC budowe ogbha, i rnikroskopowq qb6w i ich ronvoj; okreilak nieprayidlowoici zgryzowe i zebowe; wykazywae zwiqzek chorob przyzqbia ze anianami w obrebie uldadu stomatognatycznego oraz wskazywak sposoby zapobiegania im; dostmegab bezpoiredni zwivek miqdzy budowq i funkcjonowaniem narzqdu iucia a praktycznym dzidaniem technika dentystycznego.

2. TRESCI NAUCZANIA

Podzial treSci nauczania

Temat 1: Ogblne wiadomdci dotycqce przedmiotu

Definicja anatomii i fizjologii. Rola anatornii w naukach morfologicmych.

Temat 2: Czaszka - og6lna budowa

KoSci m6zgoczasz!! i twarzoczaszki.

Temat 3: UHad miqiniowy

Podzial na gmpy,unerwienie oraz czynnoici rniqini wyrazowych i iwaczowych.

Temat 4: Narqd iucia, zespbl zgryzu urazowego (uklad stomatognatyczny)

CzqSci narzqdu iucia. Budowa stawu skroniowo-iuchwowego NieprawidlowoSci narzqdu iucia. Pojqcie okluzji i artykulacji. Stany artykulacyjne iuchwy. Zgryz urazowy. Epidemiologia i etiopatogeneza chor6b przyz~bia.

Temat 5: UMad pokarmowy

Budowa jamy ustnej, jej ograniczenia i pdczenia. Etiologia stornatopatii protetycznych.

Temat 6: Q b y

Budowa og6lna i mikroskopowa zqba. Rozw6j zqba. Nieprawidlowoici budowy zqb6w. Etiologia chor6b zqb6w - pr6chnica.

Temat 7: Uklad naczyniowy

Tqtnica szyjna - jej przebieg i odgalqzienia (tqtnica jqzykowa, tqtnica twarzowa, tetnica szczqkowa). Wqzly chlonne i ich topografia. Drogi odplywu chionki z glowy.

Temat 8: Uklad nerwowy

Nerw tr6jdzielny i jego obszar unerwienia. Nerw jqzykowo-gardlowy i podjqzykowy - obszar unerwienia . Zaburzenia czynnoici new6

Temat 9: Pierwsza pomoc w naglych wypadkach

Kryteria rozpoznawania stanu zagtozenia iycia. Reanimacja. Zadania zespoiu stomatologicznego w pomocy w stanach naglyck Sposoby udzieiania pierwszej pomocy.

Do dyspozycji nauczyciela

Godziny te naleo przeznaczy6 na tematy nie objqte programem nauczania, a wynikajqce z romoju nauki.

Anatornia z elementami fizjologii obejmuje wiedzq niezbqdnq do zrozurnienia budowy anatomicznej czaszki i jest istotnym uzupehzieniem wiedzy oraz urniej~tnobi technika dentystycznego, kt6y ma wykonywak uzupehienia zqbowe, protezy dentystyczne, aparaty ortodontyczne, szyny chirurgiczne.

Zadaniem sluchaczy jest opanowanie wiedzy anatomiczno-fizjologicmej w zakresie niezbqdnym do dobrego wykonywania zawodu.

W wyn~ku realizacji treici programowych shchacz powinien wykazywak nastgpujqce postawy:

systematycznoik w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przedmiotem nauczania niezbqdnym do dobrego wykonywania zawodu.

Nauczanie anatomii z elementami fizjologii powinno korelowaC z przedmiotami: modelarstwo, ortodoncja, pracownia techniki ortodontycznej, technika dentystyczna i pracownia techniki dentystycznej. Realiijqc program nauczania, nauczyciel powinien wykorzystak wiadomoici zdobyte przez sluchaczy w szkole Sredniej. Podczas realiiacji poszczeg6lnych temat6w programowych naleiy ciqgle wskazywab na praktyczne znaczenie wiedzy anatomiczno-fijologicznej w zawodzie technika dentystycznego.

Dob6r i &.lad treici obejmuje wiadomoici og6lne z anatomii czaszki, jej ukladu miginiowego, naczyniowego i nenvowego. Szczeg6lowo om6wiony jest uldad stornatognatyczny oraz anatomia zqb6w. Przed przystagieniem do realizacji programu nauczania nauczyciel powinien zapomb siq z opisem zawodu technika dentystycznego oraz przeprowadzik analizq treSci nauczania. Og6lne kryteria oceny wiadomobi i urniejqtnoici powinny by6 r6wniei przedstawione shchaczom. Bqdzie to bodkcem motywuj&cym do opanowywania wiedzy przydatnej w przyszlej pracy.

W wyborze metod nauczania na1ei;y preferowak takie metody, kt6re zapewniaj~ - przygotowanie sluchacza do samodzielnego i logicznego myilenia; - aktywny udzial w rozwiqywaniu okreilonych z a d ~ i problembw; - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy; - wyrobienie okreilonych urniejgtnoici i nawyk6w.

Zaleca siq stosowanie rbinorodnych irodk6w dydaktycznych, kt6rych zastosowanie w trakcie zajgk wplywa aktywizujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych informacji oraz M o w a n i e poglqd6w i przekonari. Podstawowa, metodq nauczania jest wyklad konwersatoryjny prowadzony z szerokim zastosowaniem irodk6w dydaktycznych, jak: tablice, modele, fantomy, zestawy przezroczy, filmy.

Bardzo wainym zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych cel6w ksztalcenia osiqgnigk

shchaczy. Ocenianie powinno mieC charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzane wedhg uprzednio sprecyzowanych kryteri6w i wymagati.

Og6lne kryteria oceny wiadomoici i urniejgtnoici nabytych przez sluchacza moina sformulowa6 w formie listy pytar5 czy shchacz p o M :

rozr6iniC koici m6zgoczaszki i koici twarzoczaszki, ze szczeg6lnym uwzglqdnieniem iuchwy i szczqki (dokladna budowa);

opisaC powierzchniq wewnqtrznq podstawy czaszki, d6l przedni, Srodkowy tylny; wyszczegdIni6 ograniczenia i pol~czenia dolu skroniowego, podskroniowego, s~d1owo-podniebiennego oraz kostnej budowy jamy ustnej, podniebienia kostnego; przeprowadziC podzial na grupy miqini wyrazowych i iwaczowych twarzy oraz interpretowak ich unenvienie i czynnoSci; opisaC role miqini kwaczowych, ich przyczepdw, czynnoici oraz unenvienia w mioagopii; roa6inib czqSci narzqdu mcia; wyjainid budowq stawu skroniowo-zuchwowego (powierzchnie stawowe, wiqadia, mechanika ruchdw); zinterpretowak nieprawidlowoSci anatomicme i fizjologiczne stawu iuchwowego oraz ich wplyw na zaburzenia narzqdu iucia; wyszczegdlnii: stany artyMacyjne iuchwy oraz wyjainid pojecia okluzji i artykulacji; rozpozna6 zgryz urazowy; zinterpretowad; pojecie epidemiologii i etiopatogenezy chor6b przyzqbia; scharakteryzowaC budowe jamy ustnej, jej ograniczenia i polqczenia; wyszczegdlnid; miqinie wewnetrzne i zewnetrzne jezyka, unerwienie i czynnobi; rozpoznad; w jamie ustnej miqsiefi iuchwowegnykowy (przyczepy, czynnobi, unerwienie); scharakteryzowad; budowq podniebienia twardego (tworzqce je koici) oraz podniebienia rniekkiego: granica, miejsce przejScia podniebienia twardego w podniebienie miqkkie; umiejscowid; $linianki, przedstawib ich budowq, rodzaj wydzielanej Sliny, topogrfiq ujSC; okreilid; umocowanie zqba w zqbodole oraz rolq ozqbnej; wyszczeg6lnid okresy wyrzynania siq zqbdw rnlecznych i stafych oraz wskazaC nieprawidiowoici dotyczqce czasu lub liczby zqbdw oraz ich pdozenia w iuku zebowym; wskazaC nieprawidlowoSci budowy szkliwa, zqbiny, ksztah koron, korzeni, okreilid; etiologiq pr6chnicy, objawy kliniczne, podzial, profilaktykq; wskazaC przebieg i odgdqzienia tgtnicy szyjnej zewnqtrvlej; zlokalizowaC wqziy chlonne pohchwowe, podbrddkowe, przyusvlicze (topografia); wskazad; drogi odplywu chlonki z twarzy i jamy ustnej; wyja4niC budowe i przebieg n e w trdjdzielnego, szczegdlnie jego I1 i III gdezi, zakres unerwienia, zaburzenia czynnobi;

okreili6 czynnoici i zakres unerwienia n e w twarzowego oraz wskazad objawy kliniczne poraienia nerwu twarzowego; wyjainid og6lnq budowq i obszar unerwienia jqzykowo-gardlowego i podjqzykowego; dobra6 i zaprezentowak sposoby udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach. Sprawdzanie osiqgniqC stuchaczy moha przeprowadzid w formie pisemnej,

ustnej oraz zadd praktycznych za pomocq - pytd prbblemowych i poleceli; - test6w dydaktycznych o rbinej formie zadd np. wielokrotnego wyboryz luka,

uzupehieh, krittkiej odpowiedzi; - ukierunkowanej obserwacji czynnoici shchaczy podczas wykonywania zadah

formulowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidtowego sprawdzania i oceniania jest analiia treici

nauczania, kt6rq naleiy przeprowadzid przed podjqciem procesu nauczania. Do prawidiowej realizacji programu nauczania niezb~dna jest dobrze

zorganizowana klasopracownia, wyposaiona w odpowiednie irodki dydaktyczne: zestaw foliogramitw, przezroczy, tablic, modeli, fantom6w, fihbw i komplet techniczaych Srodk6w nauczania.

Nauczyciel powinien dysponowad podrqcmq bibliotekq na potrzeby wlasne i shchaczy, zaopatrzonq w literatus naukowa, popularnonaukow~ oraz czasopisma stomatologicme.

Ze wzglqdu na treici prograrnu nauczania i ich Scisly z w i ~ e k ze stomatologiq kliicznqzajgcia powinien prowadziC lekarz stomatolog, najlepiej ze specjalizacjq chirurgiigi stomatologicznej lub szczqkowej.

Uwagi szczegblowe

Tematy 1 - 8

Podczas realizacji ww. tematbw naleiy m b c i d szczeg6lnq uwagq na budowq i funkcje narzqdu iucia, z uwzglqdnieniem nieprawidlowoSci, ktbre mogq M a C z przyczyn fizjologicznych i urazowych. Nastqpnie naleiy wyjaini6 pozostale uklady anatomicme z wyeksponowaniem tych, kt6re majq powiqzanie z funkcjonowaniem narzqdu iucia. Wskazane jest okreilenie cel6w realizacji oraz moiliwoSci wykorzystania zdobytej wiedzy w zawodzie technika dentystycznego.

Dobbr treici nauczania powinien by6 biile skorelowany z wyborem metody, kt6ra poprzez wiqkszq aktywnoSC shchaczy zapewni lepsze opanowanie przekazywanych wiadomoici i umiejqtnobi.

Podczas realizacji treici nauczania naleiy wprowadzik odpowiednie prezentacje, do kt6rych wskazane jest wykorzystanie tablic, foliogram6w, fantom6w, modeli, zdjqi: i film6w dydaktycznych.

W trakcie procesu nauczania - uczenia siq powinno by6 przeprowadzane sprawdzanie i ocenianie osi@q6 shchacza, co pomoli na wczesne rozpoznanie i korygowanie trudnoici dydaktycznych.

Temat 9

Trebi tego tematu pozwalaja, sluchaczom zapoznai: siq z kryteriarni rozpoznawania stanu zagrozenia @cia, z jakimi moze s i ~ zetknqC kaidy czlowiek, oraz z podstawowymi sposobami udzielania pienvszej pomocy przedlekarskiej. Podczas realizacji treici nauczania naleiy wykorzystywak wiedzq, jakq siuchacze wynieili ze szk6l grednich.

Tablice, foliogramy, przehocza Modele: - czaszka; - siekacz, zqb trzonowy Filmy wg katalogu PZWL

5. LITERATURA

1. Dziak A., Dziak M., Kamiriski B.: Pienvsza pomoc. Warszawa: PZWL 1988 2. Kraszewski J.: Chamby stawu skroniowo-iuchwowego. Warszawa: PZWL

1989 3. Easiriski W. : Anatomia glowy. Warszawa: PZWL 1991 4. Michajlik A.: Anatomia i iizjologia czlowieka. Warszawa: PZWL 1993 5. Obersztyn A.: Prbchnica zqb6w i jej zapobieganie. Warszawa: PZWL 1978 6. Propedeutyka stomatologii. Red. Z. Jahczuk. Warszawa: PZWL 1994 7. Zarys Miniczny stomatologii zachowawczej. Red. Z. Jahczuk. Warszawa:

PZWL 1995

Literaturq naleiy uzupehiak na biekqco nowymi pozycjami wydawniczymi.

11

MODELARSTWO

1. SZCZEGOLOWE CELE KSZTALCENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztdcenia sluchacz powinien wniek:

klasyfikowaC cecliy oraz cl~arakteryzowaC ro&ice i gnlpy zqb6w; roaoLniak czqici anatoiniczne zqbow, nazwy powierzchni i krawqdzi oraz poshgiwak siq systeinem oznaczania zqbow; rozpoznawak cechy Miiieitera; rysowak zqby w rzutach oraz analizowak ich modele i rysunki; przygotowywak stanowisko do wykonywania prac modelarskich; modelowak korony zqb6w (stalych i mlecznych) oraz planowac przestrzen do modelowania zqbow; modelowaC zqby w ukladzie &I zqbowego; modelowak korony zqbow prawidlowo kontaktujqce z zebami przeciwstawnymi w okluzji i artykulacji; oceniak wytwory wlasnej pracy pod wzglqdem ich estetyki i przydatnoici leczniczej; przyjinowak odpowiedzialnoiC za skutki wlasnych dzidari wobec pacjenta.

2. TRESCI NAUCZANIA

Podzial treici nauczania

Temat 1: Morfologia zqbbw stalych

5.

6.

7.

Ogolna budowa zewnqtrma i wewnqtrzna zqbow. Anatomia g u p zqbow (ogolne cechy roiniqce gmpy). Budowa i ksztatty luk6w zqbowych. Cechy Miihlreitera. Oznaczanie zqbow we wszystkich systemach ich znakowania. Szczeg6lowa anatomia wszystkich zqbbw, przedstawianych kolejno, pdqczona z analizq rysunkow i modeli.

z zqbami przeciwstawnymi Modelowanie powierzchni iujqcych metodq nawarstwiania kropel wosku Modelowanie powierzchni iujqcych w artykulatorach Modelowanie zqb6w abrazyjnych

Do dyspozycji nauczyciela Razem

Razem w cyklu nauczania

-

- -

- - 19

12

6 6

12 114 228

12

6 6

12 114 247

WykonaC stoiek metodq ciqC nadajqcych ksztalt bryb - w rzutach na poszczegolne plaszczyzny. RysowaC i modelowaC poszczegolne zqby z uwzglqdnieniern wszystkich cech i szczegolow budowy anatomicnej.

Temat 2: Morfologia z~bow mlecznych

Budowa anatomicma zqbbw mlecznych i porownanie ich z zqbami stalyrm.

RysowaC illub modelowaC zqby rnlecne.

Temat 3: Wzajemny uklad zcb6w stojqcych w hku. Typy i odmiany budowy zcb6w stalych

Ksztalty i cechy hkow zqbowych uzdehionych od ksztah i cech lukow zqbowych. Wzajemny &lad zqbow w okluzji i artyMacji. Rola fizjologiczna i biochemiczna punktow stycmych i trbjkqt6w iniqdzyzqbowych. Typy konstytucjonalne czlowieka a ksztalt zgbbw. Odmiany anatomiczne budowy zqbow.

Analizowac rysunki i modele obrazujqce wzajemne uk3ady hk6w zqbowych i poszczegolnych zqbbw od siebie. Rysowac i modelowaC zqby we wlaiciwym uIktadzie wzajemnym. WykonaC rysunki lub modele zqbow roknych typCrw konstytucjonalnych.

Temat 4: Modelowanie zqb6w stojqcych w luku, w prawidlowym uMadzie z zcbami przeciwstawnymi

Zasady modelowania w wosku zqbbw w I&.

I . ModelowaC zqby woskowe w gipsowych fantomach. 2. ModelowaC pdowq htku zqbowego wraz z dziqslami z bloku wosku.

Temat 5: Modelowanie powierzchni iujqcych metodq nawarstwiania kropel wosku

Metoda kropelkowa wykorzystujqca roine kolory wosku.

Wykonac model powierzchni iujqcych metodq kropekowq z wykorzystaniem roaych kolor6w wosku.

Temat 6: Modelowanie powierzchni iujqcych w artykulatorach

MozliwoSci i sposoby modelowania zqbow przy odtwarzaniu rucl~ow artykulacyjnych w artykulatorach.

WymodelowaC zqby z odtwarzaniem mchow artykulacyjnych,

Temat 7: Modelowanie z ~ b b w abrazyjnych

Przedstawienie morfologicznych zmian zqbow Scierajqcych siq.

Wymodelowak zqby abrazyjne.


Godziny te naleiy przeznaczyc na ornowienie tematow nie objqtych programem nauczania, a wynikajqcych z ronvoju nauki.

UWAGI 0 REALIZACJI

Modelarstwo obejmuje szczegblowq morfologiq zqbow mlecznych oraz stalych, techniki projektowania, wykonywania protez i uzupeinien zqbowych. Celem glownym jest zdobycie przez shchaczy umiejqtnoici projektowania i wykonywania koron zqbowych oraz protez stomatologicznych.

Przedmiot daje rowniez moiliwoSC ksztaltowania zamilowania do porzqdh, nawyku rzetelnej pracy, odpowiedzialnoSci za jakoic i estetykq pracy, budzi

zainteresowanie postqpern w technice dentystycznej w zakresie stosowania nowych rozwiqzai przy projektowaniu oraz wykonawstwie koron i protez dentystycznych.

Nauczanie rnodelarstwa powinno Sciile korelowak z przedmiotami: anatomia z elementami fizjologii, ortodoncja, pracownia techniki ortodontycznej, technika dentystyczna i pracownia techniki dentystycznej oraz materialoznawstwo. Realizujqc progam naleiy zachowac nastqpujqce etapy nauczania: 1. morfologia ogolna zqb6w w grupach i ich oznaczenia; 2. ogolne zasady rysowania i modelowania zqbow; 3. dokladna anatomia poszczegblnych zqbbw (rysowaniem i modelowanie); 4. modelowanie zqbbw w luku; 5. modelowanie w prawidlowym ksztafcie z zqbami przeciwstawnymi: - metoda tradycyjna w zwierakach, - metoda nakraplania kolorowych fragmentow powierzchni zgryzowych, przy

moiliwoici odtwarzania dynamiki n1ch6w fi~cia; 6. modelowanie z planowaniem przestrzeni, nadawaniem cech naturalnoici

w modelowaniu; 7. modelowanie zqbow o zmienionej biomorfologicznie budowie.

Przy wyborze metod nauczania naleiy preferowaC te, ktore zapewniajq wdraianie do samodzielnego, logicztiego myilenia, aktywny udzial w rozwiqzywaniu ola-eilonych zadah i problemow, zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce, wyrobienie okreilonych umiejqtnoici i nawyk6w.

Zaleca siq stosowanie roinorodnych irodk6w dydaktycznych. Zastosowanie ich w trakcie zajqC wplywa w duiym stopniu aktywlzujqco na romoj samodzielnego myilenia i przyswajania nowych infonnacji oraz na ksztakowanie poglqdow i przekonari. CzqiC zajqC (Cwiczenia) naleiy prowadzik w pracowni modelarstwa. W trakcie zajqC powinno siq wykorzystywaC pomoce dydaktyczne, jak: tablice, fantomy, modele, rysunki, komplety zqbow, artykulatory.

Bardzo w a y m zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqhnionych cel6w ksztalcenia osi@qC, sluchaczy. Ocenianie powinno mieC charakter jakoiciowy i bye przeprowadzone wg uprzednio sprecyzowanych kryteri6w i wyrnagari.

Ogblne kryteria oceny wiadomoici i umiejqtnoici nabytych przez siuchacza powinny obejmowak nastqpujqce czynnoici:

zanalizowaC budowe i W c j e grup zqbbw; rozpoznak czqici anatomiczne zqbow oraz nazywaC ich powierzchnie i krawqdzie; scharakteryzowaC tkanki budujqce zqb i ich uldad w zqbie;

Af' +rozpoznaC cechy Miihlreitera; narysowak i wymodelowaC wszystkie zqby; rozpoznaC naturalne zqby na podstawie opisu anatomicmego;

wyjainiC budowq zqb6w mlecznych; okreililiC cechy luk6w zqbowych oraz narysowak zeby w uktadzie zqbowego i tak ustawik zqby fantomowe; wyjaSniC role punktow stycmych;

a scharakteryzowak anatomiq i fizjologiq trojkqt6w miqdzyzqbowych; rozpoznak typy konstytucjonalne czlowieka; dobrak ksztalt zqbbw pacjentom o rofnej budowie ciata, rozpoznac rodzaje zqbow stalych; wymodelowac zqby w wosku o naturalnych rozmiarach; wymodelowak zqby stojqce obok siebie w htku; odtworzyc w ~nodelowaniu punkty stycme; uksztaltowai: trojkqty migdzyzqbowe; uksztaltowak powierzchnie zgryzowe do kontakh~ z zqbami przeciwstawnymi metodq tap-tap; zaplanowak przestrzen dla wymodelowania w niej kilku zqb6w; wymodelowaC z bloku wosku kilka zqb6w tworzqcych czqSc Mcu zqbowego wraz z dziqslami; zlokalizowak uklad punktow kontaktu zqbow przeciwstawnych oraz odtwarzak je (lokalizacja stoikow); zanalizowae kierunki przesuwania siq zqb6w w trakcie ruch6w bocznych i doprzednich oraz zgodnie z nimi odtwarzak grzbiety guzkow zqbowych i ich stoiki; , wymodelowaC zqby, dostosowujqc ich budowq do odtwarzanych ruchow iucia; rozpoznak zmiany biomorfologiczne zqb6w i takie zqby modelowak. Wyiej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowaC i poinformowak o nich sluchacza. Sprawdzanie osiqgniqk sluchaczy moina przeprowadzic w formie pisemnej,

ustnej oraz zadati praktycznych za pomocg - pytah problemowych i polece~i; - testow dydaktycznych o rowej fonnie zadati np. wielokrotnego wyboru, z luka,

uzupehien, kr6tkiej odpowiedzi; - ukierunkowanej obsenvacji czynnoici shchaczy podczas wykonywania zadah formulowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidtowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici nauczania, ktorq naleiy przeprowadzik przed podjqciem procesu ksztalcenia.

Podstawowq metoda, nauczania jest wyldad konwersatoryjny prowadzony z zastosowaniem r6knorodnych Srodk6w dydaktycznych. ~wiczenia naleiy przeprowadzak w klasopracowni dobrze wyposaionej w materialy i irodki dydaktyczne.

Temat 1

Przy omawianiu morfologii zqbow statych naleiy przedstawik role zqbow w fnnkcjach jamy ustnej. Naleiy zwrociC uwagq na zaleboSC bttdowy grup zqbow od ich funkcji, zapomaC doMadnie z ogolnq budowq zqbow (czqkci zqbow, nazwy powierzchni i krawqdzi), przedstawik budowq i charakterystykq tkanek z q b b . Dokladnie zapoznak z wszystkimi cechani Miihlreitera, objaSniaC zasady rysowania zqbbw w rzutach oraz modelowania metodq ciqC, pozwalajslcq nadawaC zqbom surowy ksztalt w trzech wymiarach (np. przez wykonanie stoika z prostopadloicianu), przedstawik anatomiq zqbbw ze szczegolowyrn zwroceniem uwagi na cechy calej grupy zqbow, ktore sq wspolne i te, ktore pozwalajqrozroinif, zqby g6me i dolne oraz pienvsze od drugich, a ewentualnie takie trzecich w gnipie. ObjaSnianie anatomii zqbow powinno by6 Sciile zwiqane z ich rysowaniem i modelowaniem. Naleiy bardzo doldadnie analizowaC widzenie elementow anatornicznych w poszczegolnycl~ rzutach na rysunku. Przy modelowaniu naleiy zachowaC wlaiciwe proporcje od surowej sylwetki do konca. Dobryrn sprawdzianem jest rozpoznawanie naturalnych zqbow .

Temat 2

PrzedstawiC budowq zqbow mlecmych, porownujqc je z zqbami st-. PrzeprowadziC Cwiczenie z modelowania zqb6w mlecznych i stalych.

Temat 3

ScharakteryzowaC uklad przestrzenny zqb6w w czaszce oraz cechy M o w zqbowych. PrzeprowadziC Cwiczenie z rysowania lub ustawiania modeli w ukladzie Ncu. ZapoznaC z typasni konstytucjonalnymi pacjenthw i powiqzaC je z ksztaltem zqbow. Przedstawic metody doboru zqbow. PdqczyC wiadomoSci z modelowaniem roinych, chociai jednoimiennych zqb6w. PrzedstawiC odmiany anatomicme zqbow.

Temat 4

PrzeprowadziC Cwiczenie z modelowania z wosku zqbow o naturalnych wymiarach (w kuku). Godne polecenia jest zastosowanie do tego celu fantomowych modeli gipsowych, na ktorych po wyciqciu zqbow gipsowych modeluje siq zqby woskowe. Najpienv modeluje sic pojedyncze zeby, a p6hiej

cale grupy. Pozwala to na realizacjq wszystkich celow ksztalcenia i zdobycie umiejqtnoici potrzebnych przyszlemu technikowi. Sprawdzianem urniejqtnoSci jest modelowanie pdowy M m zqbowego lub odcinka mniejszego z bloku (kostki) wosku. Naleiy zwrociC uwagq na ksztalt Ncu, proporcjonalnq wielkoS6 poszczegohlych zqbow, plaszczyznq protetycznq oraz tak zwanq witalnoS6 modelowania uzyskiwanq przez formowanie t~bjkqtbw miqdzyzqbowych i relief powierzclm. przedsionkowych.

Temat 5 .

Proponuje siq wykorzystac wczeiniej uzyte fantomy, ale uprzednio naleiy SciqC w ktoreji grupie zqbbw bocznych cale powierzchnie irgqce i odtworzyc je ww. metodq (potrzebne kolory wosku moina uzyskak, stosujqc parafhy modelarskie).

Temat 6

Postipii: jak wyiej (wyciq6 powierzchnie iujqce) i modeIowa6 po umieszczeniu tnodeli w artykulatorze. ZwrociC uwagq na uzyskanie kontaktu przy ruchach w obrqbie calych grup zqbowych.

Temat 7

PrzeanalizowaC na modelach (fantomach) typy abrazji ('owierzchni zgryzowych, punktow stycznych). PrzeprowadziC Cwiczenie modelowania takich zqbow.

4. PODSTAWOWE SRODKI DYDAKTYCZNE

Tablice, przeirocza, foliogramy Fantomy: - budowy zqba, - wszystkich zqbow, - przedstawiajqce etapy modelowania zqba, - gipsowe dla kaidego shchacza do modelowania w wosku zqbow

wyciqtych z fantomu, - do modelowania zqbow metodq nawarstwiania kropel wosku, - z zqbami abrazyjnymi

Komplety: - zqbow o rohych ksztaltach (do protez) Modele:

- zeby abrazyjne, - prosty typ artykulatora

5. LITERATURA

1. Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w protetyce stomatologicnej. Warszawa: PZWL 1980

2. Kdas J.:'Modelowanie koron zqbow. Warszawa: PZWL 1983 3. Propedeutyka stomatologii. Red. Z. Jaricz.uk. Warszawa: PZWL 1994

Literature naleiy uzupelniak na bieiqco nowymi pozycjami wydawniczymi.

20

MATERIALOZNAWSTWO

1. SZCZEGOEOWE CELE KSZTAECENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia shchacz powinien uniek:

rozr62niaC podstawowe i polnocnicze lnaterialy stosowane w teclmice dentystycznej; okreilak wlaiciwoici i przeznaczenie materialow stomatologicznycl~ (chemiczne, fizyczne, wytrzymdoSciowe) oraz planowaC ich wykorzystanie w procesie wytwarzania odlewow; przedstawiak algorytm obrobki materidow stomatologicznycl~; wykazywac wplyw jakoici materiah na przebieg procesu technologicznego; wskazywab na znaczenie oceny wlaSciwoSci technologicznych w procesie projektowania odlewu i jego wykonania; okreSlaC zasady stosowania materidow cl~emicznych z uwzglqdnieniem przepisow bhp; przygotowywat materialy zgodnie z zaleceniami producenta; korzystac z r6 in~ch Mdel informacji technicznej.

~ . . T R ~ C I NAUCZANLA


Temat 1: Gips

Przedstawienie rbinic chemicznych miqdzy gipsem naturalnym a gipsem syntetycznym. Sposbb rozdrabniania gipsu palonego. Czynnilu wplywajqce na czas zestalania siq gipsu. Ekspansja gipsu i w$yw tego zjawiska na wykonywanie modeli gipsowych. Rodzaje gipsbw stosowanych w protetyce dentystycznej . Gipsy syntetycme.

Orientacyjna liczba godzin Lp.

Temat 2: Materialy izolacyjne

Tematy

OkreSlenie, zastosowanie, podzial. Woda, wodny roztwbr mydla, szkio wodne. Zasady izolowania tymi materialami. Materialy izolacyjne bfonotw6rcze: izonit, izodent. Materialy izolacyjne do gipsu i metali. Cel izolowania.

Semestr I

3 3 3 5 4 3 5 3 3 5 4 3 3

3 7

57

3 godziny tygodniowo 1 . 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

14.

Gips Materialy izolacyjne Woski Masy wyciskowe Materialy ogniotrwale i masy oslaniajqce Materialy Scierne i polernicze Tworzywa akrylanowe Lakiery kryjqce Cementy dentystyczne Materiafy ceramicme Metale Metale i stopy stosowane w technice dentystycmej Podstawowe stopy stosowane w technice dentystycmej Lqcme, topniki, kwasy uiywane w protetyce

Do dyspozycji nauczyciela Razem w cyklu nauczania

Tematy 3: Woski

Przedstawienie skladu chemicznego woskow stosowanych w technice dentystycznej. Rodzaje woskbw stosowanych w technice dentystycznej. Sldadrdci wosk6w dentystycznych. Wosk modelowy, odlewniczy, wosk do klejenia, woski kalibrowane. Zastosowanie woskow. SprqiystoSC utajona wosku.

Temat 4: Masy wyciskowe

Zastosowanie. Warunki jakie winny spehiaC masy wyciskowe. Podzial mas: sztywne (gips, masy zywiczno-woskowe, gutaperka, woski wyciskowe, masy tlenko - cynkowo - eugenolowe), elastyczne (liydrokoloidalne - agenowe, alginatowe i elestowe - polisufidowe, silikonowe, polietynowe) oraz do biologicznej odnowy tkanek podoia. Wady i zalety poszczegolnych mas wyciskowych.

Temat 5: Materialy ogniotnrate i masy oslaniajqce

Rodzaje materialitw ogniotrwalych: piasek, glina, grafit. Masy osianiajqce podzial: do metali i stop6w nisko - i Sredniotopliwych, do metali i stopow wysokotopliwych. Ich skladniki. Warunki, jakie powin~iy spelniaC lnasy oslaniajqce.

Temat 6: Materialy Scierne i polernicze

Szlifowanie i polerowanie - cel, zasada, zastosowanie. Rodzaje materiatow Sciernych: diament, karborund, elektrokorund, sanergiel, pumeks. Materialy polemicze: kreda i pasty polemicze do tworzyw i metali.

Temat 7: Tworzywa akrylanowe

Definicja, okreilenie chemiczne. Monomer - postae, okreklenie chemiczne. Wzory chemiczne. Rola inhibitorow w monomerze. Polimer - okreilenie chemiczne, polimeryzacja. Sldadniki polimeru, kopolimery a homopolimery. Masy akrylanowe samopohnerymjqce, &ad redox w tych masach. Akryl elastyfikowany. WiaSciwoSci i zastosowanie poszczegolnych mas akrylanowych. Przygotowanie masy alaylanowej do polimeryzacji. Fazy polimeryzacji. ToksycznoSC mas akrylanowych, uczulenia na masy akrylanowe - monomer resztkowy .

Temat 8: Lakiery kryjqce

Rola, jaka, spehiaja, lakiery kryjqce i przypadki ich stosowania.

Temat 9: Cementy dentystyczne

Rodzaje cement6w dentystycznych, ich sldad. Mechanivn zestalania cement6w dentystycznych.

Temat 10: Materialy ceramiczne

Porcelana - wiadomokci ogblne, skladniki porcelany dentystycznej. Formowanie i wypalanie masy ceramicznej. Zqby i lic6wki porcelanowe. Napalanie porcelany na metal.

Temat 11: Metale

Charakterystyka chemiczna metali. WlabiwoSci fizyczne i mechanicme metali. Struktura metali i ich stop6w. Budowa krystaliczna, rodzaje uklad6w krystalograficznych. Powstawanie krysztalbw. Budowa grubo - i drobnoziamista. Rekrystalizacja - istota. Wplyw obrbbki mechanicznej i temperatury na zmianq budowy krystalicznej metalu i stopu. Zjawisko korozji metali, rodzaje korozji. Warunki zaistnienia zjawiska korozji elektromechanicznej w jamie ustnej pacjenta, objawy. Elektrometalozy.

Temat 12: Metale i stopy stosowane w technice dentystycznej

Wplyw poszczegblnych metali stosowanych w stopach dentystycznych na wlakciwobi tych stop6w. Stopy metali - wiadomobi og6lne. Otrzymywanie stop6w (kolejnokk stapiania metali). Stopy jednorodne, niejednorodne, st* roztwbr graniczny.

Temat 13: Podstawowe stopy stosowane w technice dentystycznej

Stopy zlota z miedzis~ srebrem, palladem, platynq. Okreilenie zawartoici zlota w stopach - pr6ba metryczna, karatowoit. Zadania obliczeniowe. Stopy srebra z palladem - Palig - Sipal - wlasnobi i zastosowanie. Stal ehromoniklowa - jej wla4ciwokci i zastosowanie. Stopy ehromakobaltowe - stellity - wl&ciwoSci i zastosowanie.

Temat 14: Lqczne, topniki, kwasy ukywane w protetyce

Metody iqczenia metali. Eqcza - rodzaje. WlaSciwoSci i warunki, jakim powinny odpowiadak. Topniki - warunki, jakie winny spehiak. Kwasy: solny, siarkowy, azotowy, fosforowy - wlaSciwoSci i zastosowanie. Zasady bhp przy poshgiwaniu siq kwasami.


Godziny te naleiy przeznaczyk na omowienie temat6w nie objqtych programem nauczania, a wydcajqcych z rozwoju nauki.

Materialoznawstwo obejmuje podstawowe wiadomoici o materialach stosowanych w technice dentystycznej i stanowi istotne uzupehienie wiedzy technika dentystycznego. Nauczyciel przedmiotu ma uzmyslowik shchaczowi jak waine jest ScisSe stosowanie reiim6w technologicznych przy obrbbce material6w uiywanych w stomatologii.

W wyniku realiiacji treSci programowych shchacz powinien wykazywak nastqpujqce postawy:

dokladnobi i sstmodzielnoSci; krytycyzmu i obiektywizmu w ocenie wlasnych kompetencji; zainteresowania fachowym pihiennictwem i chqci samoksztalcenia. Chcqc zapewnid wlaiciwq i pewrealizacjq programu nauczania naleiy Scigle

wspSpracowac5 z wykladowcq teorii techniki dentystycznej i nauczycielami pracowni techniki dentystycznej; matenab m a n e podczas kwiczeri powinny by6 wczegniej om6wione na wykiadachz materhloznawstwa

Podczas r d i a c j i programu nauczania naleiy wykorzystab wiadomoici sluchaczy z zakresu chemii ze szkob Sredniej. W zwi- z pojawieniem siq w sprzedazy nowych materialbw protetycznych, nauczyciel powinien zapoznawak z nimi sluchaczy oraz wskazaC na ich zalety i wady.

W wyniku realizacji programu nauczania materialoznawstwa, shchacz powinien ponak dany material od strony chernicznej i fizycznej, jego zalety i wady, aby umiek dokonak wyboru najodpowiedniejszego rnateriah. Nauczyciel materialoznawstwa ma mo~liwoik zmiany kolejnoici realizacji poszczegblnych trebi. Powinien z a p o d siq z opisem zawodu technika dentystycznego, vlad cele ksztalcenia, treSci nauczania i og6lne kryteria oceniania.

EfektywnoSc nauczania zaleiek bqdzie od stosowanych metod nauczania. Nalezy preferowak metody, More zapewniaj~ wdraianie do samodzielnego i logicznego myslenia, zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce, wyrobienie okreSlonych umiejqtnoSci i nawykow.

Zaleca siq stosowanie r6knorodnycl1 Srodkow dydaktycznych, co w dukym stopniu wptywa aktywizujqco na ronvoj samodzielnego mySlenia i szybkiego pszyswajania nowycl~ informacji (tablice, modele, probki materialow, instrukcje). Zajecia powinny byk przeprowadzane w dobrze wyposaionej klasopracowni lub w pracowni'tecl* dentystycznejlortodontycmej (w zaleknoSci od moiliwoSci szkoiy).

Bardzo wainyrn zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodqbnionych celow ksztalcenia osiqgpiqk shchaczy. Ocenianie powinno miek charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzone wedhlg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagan.

Ogolne kryteria oceny wiadomoSci i ~uniejqtnoSci nabytycll przez sh~chacza powinny obejmowad nastqpujqce czynnobi:

przedstawik zalety i wady gipsu (naturalnego i syntetycznego); wyjaSnic wplyw ekspansji gipsu na wykonanie modeli gipsowych; rozxoinik materialy izolacyjne stosowane w technice dentystycznej; scharakteryzowak rodzaje wosk6w; rozro%nik rodzaje mas wyciskowych, przedstawik ich wady i zalety oraz okreslik ich zastosowanie; roao2nic materialy ogniotrwale oraz masy osl-aniajqce; wyszczegolnik lnaterialy Scierne i polernicze; scharakteryzowak tworzywa stosowane w technice dentystycznej; przedstawik wlaSciwoSci alergogenne i toksyczne mas akrylowycll; okreSli6 zastosowanie lakierow w technice dentystycznej; wyjainik mechanizm zestalania siq cementow dentystycznych; ~ozroknik sktaclniki porcelany dentystycznej oraz przedstawik proces przygotowania, fonnowania i wypalania masy porcelanowej; okre6liC wlaSciwoSci; metali; chemiczne, fizyczne i mechaniczne; rozroi;niC rodzaje korozji oraz okreilic warunki zaistnienia korozji elebomechanicznej w jamie ustnej pacjenta; scharakteryzowak metale i stopy stosowane w teclmice dentystycznej; rozroinik metody iqczenia metali. Wyiej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowak i poinformowak o nich shchacza. Sprawdzanie osiqgniqk shchaczy mo&a przeprowadzi6 w formie pisemnej,

ustnej oraz za pomoc% - p y t d problemowych i polecen,

- testow dydaktycznych o rohej formie zadah, np. wielokrotnego wyboru, z

uzupehien, krotkiej odpowiedzi; Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, kt6rq naleiy przeprowadzik przed podjqciem procesu ksztdcenia.

Temat 1 *

Poniewai gips jest materialeln znanym, zawsze istnieje ~noiliwoik potraktowania tego tematu pobieaie. Objainiajqc ten telnat naleiy zwrocik szczegolnq uwage na r o h c e pomiqdzy gipsem naturalnym a syntetycznym. Wskazak na zdety i wady tego materiah. Dla porownania tych dm1 rodzajow gipsu naleiy przedstawik sluchaczom prawidlowe rozdrab~anie gipsu oraz jego ekspansjq.

Temat 2

Celem tego dzi& jest zapoznanie shchaczy z materialami izolacyjnymi wykorzystywanymi w technice dentystycznej. Wykorzystanie materidow izolacyjnych moina przedstawik na przyktadzie izolowania gipsu niekt6rymi materidami izolacyjnymi.

Temat 3

Przy omawianiu tego tematu naleiy zwrocik uwagq na rodzaje woskow i zwiqane z !iym zastosowanie. PodkreSlik naleiy utajone wlaSciwoici woskow.

Temat 4

W temacie tym naleiy przedstawik roinorodne masy wyciskowe stosowane w technice dentystycznej. W rniarq mozliwoSci zaprezentowak masy wyciskowe bqdqce w posiadani~i pracowni i omowik ich wlaiciwoici i zastosowanie. Zaleca siq 'wykonac przynajrnniej jeden pokaz wyciskbw pobranych metodq Kerra i mas% alginatowq. Nauczyciel powinien przedstawik wady i zdety roinych mas wyciskowych.

Tematy 5 - 6

Przedstawiajqc materiaiy ogniotnvale i masy oslaniajqce oraz materialy Scierne i polernicze naleiy odwolak sie do wiedzy i doiwiadczen shchaczy. ZwrociC uwage na podzial mas oslaniajqcych oraz na to, jakie wanlnki powinny spefniaC w zalehoSci od stopnia topliwoici materiah. PodkreSliC duiq r6inorodnoSk materialow ogniotnvalych. Przy przedstawianiu materialow iciernych i polemiczych wykazaC r o h c e miqdzy powierzchniq szlifowanq a polerowan%. Moina przeprowadzik obsenvacjq przy pomocy lupy powierzchni szlifowanej i polerowanej.

Tematy 7 - 9

W tematach tych naleiy dokonak charakterystyki tworzyw sztucznych stosowanych w techlice dentystycznej . PodkreSliC szczegolne wlaSciwoSci tworzyw sztucznych i ich wykorzystanie. Zwr6cic uwagq na zwiqzek miqdzy jakoiciq materiah a prawidlowosciq przeprowadzenia procesu teclmologicznego. Proponuje sie przeprowadziC pokaz zastosowania pospolitych lakierow kryjqcych.

Temat 10

W dziale tym naleiy mociC szczegolnq uwagq na trudnoici jakie mogq wyniknqi przy stosowaniu porcelany i na przyczyny ich powstawania.

Tematy 11 - 14

W trakcie omawiania tych dzialow tematycznych naleiy wyjainic zaleinoSci porniqdzy shukturq a w~aSciwoSciami metali i stopow, ktore moina ksztaltowae zmieniajqc ich strukturq przez dobbr skladu chernicznego i technologii wytwarzania.

Realizujqc te dzialy naleiy szczeg6lny nacisk pdoiyk na klasyfikacjq stopow, wykazak znaczenie wlaSciwego ich doboru oraz uzasadniC potrzebq oszczqdnej gospodarki stopami dentystycznymi.


Tablice Prospekty firm produkujqcych materialy stosowane w technice dentystycznej Prbbki materialbw stosowanych w technice dentystycznej Modele prac wykonanych z rodych materialow

5. LITERATURA

1. Kordasz P., Wolanek Z.: Materialoznawshvo protetyculo-stomatologiczne. Warszawa: PZWL 1976

2. Miszczyszyn M., Ciaputa A., Kordasz P.: Wykonawstwo laboratoryjne prac protetycmych. Warszawa: PZWL 1975

3. ,,Protetyka Stomatologiczna" dwumiesi~cmik 4. Wsp6lczesne postqpowanie laboratoryjne w protetyce stomatologicznej.

Red. E. Spiechowicz. Warszawa; PZWL 1980

ORTODONCJA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia shchacz powinien ~uniek:

okreilaC cele i zadania ortodoncji (ortopedii szczqkowej); rozpoznawak nonny zgryzu w poszczegblnych okresacli rozwojowycl~; oceniak czynnoici zwiqzane z narzqdem iucia; rozpoznawac nieprawidowoici zgryzowe i zebowe oraz okreilaC przyczyny ich powstawania; przewidywak metody leczenia profilaktycznego w nieprawidlowoiciach zgryzowych; oceniak i analizowak lnodele wedlug plaszczyzn przestrzennych; analizowak budowe aparatow korygujqcych wady narzqdu zucia i rozrohiak ich rodzaje; charakteryzowak sposoby wykonywania napraw aparatow szcz~kowoortopedycznycli; uzasadniak potrzebq leczenia protetycznego w wieku rozwojowym.


Orientacyjna liczba godzin

LP .

I

Tematy

1 godzina tygodniowo

Semestr I 1 godzina tygodniowo

13. 1 Om6wienie blqdow Do dyspozycji nauczyciela

Razem Razem w cyklu nauczania

I

2 godziny tygodniowo

14 1

15

9 1 .

4 8

5 2

19

1. 2.

3.

Semestr I1

WiakiornoSci wstqpne Biologiczne normy zgryzu w poszczegolnych okresach ronvojowych Po~noce diagnostycme


6

6

8 4 8

5 1

38

4.

5.

6. 7 . 8.

9.

Razem

Aparaty stosowane w profilaktyce i wczesnym leczeniu szczqkow~ortopedycznym Elementy druciane stosowane w aparatach szczqkowcmrtopedycznych Aparaty czynne lnechaniczne (stale i ruchome) Etiologia zaburzen w obrqbie narzqdu 2ucia Aparaty czynnoiciow~mechaniczne i czynnosciowe Protezy dzieciqce. Paradontopatie. Do dyspozycji nauczyciela

Razem Semestr III

1 godzina tygodniowo 6 4 5 4

19

10. 11. 12.

Semestr V

Aparaty elastyczne Profilaktyka i leczenie szcz~kowo-ortopedyczne Naprawa aparatow szczqkow~ortopedycznych


Temat 1: Wiadomoici wst~pne

Zadania ortopedii szczqkowej. Rys historyczny. Rozwbj narzqdu zucia i czynnoici iizjologicme zwiqzane z ksztaltowaniem siq ukladu stomatologicznego

Temat 2: Biologiczne normy zgryzu w poszczeg6lnych okresach rmojowych

Normy zgryzowe w poszczegbhych okresach rozwoju, jak: okres noworodkowy, niemowlqcy, poniemowlqcy, dzieciristwa i mlodziehczy ze szczegblnym uwzglqdnieniem normy uzqbienia rnlecznego i stalego. Klasyfikacja normy zgryzowej wg Angla. Ombwienie plaszczyzn przestrzennych. Diagnostyka szczqkowoortopedyczna. Nieprawidlowoici zqbowe.

Temat 3: Pomoce diagnostyczne

Modele diagnostyczne i robocze. Analiza modeli wedhg pfaszczyzn przestrzennych. Fiksatory i zwieraki. Zdjqcia rentgenowskie.

Temat 4: Aparaty stosowane w profilaktyee i wczesnym leczeniu szcqkowoortopedycznym

Zasady stosowania aparatow profilaktycznych. Plytka Cwiczebna podniebienna z walem skoinym i prostym. P W a przedsionkowa Hotza. Tarcze ustne Krausa (peha tarcza przedsionkowa, tarcza jqzykowa, czqSciowa tarcza przedsionkowa, podwojna przedsionkowo-jqzykowa). Rownia pochyla (ze sluzyd1arni bocznyrni, z nakladkq przykrywajqcq zeby boczne, do zacementowania). Kra;iek Cwiczebny. Plytka podniebienna stosowana przy rozszczepach McNeila. Plytka standardowa Rogersa Schonnera.

Temat 5: Elementy druciane stosowane w aparatach s~kowoortopedycznych

Rodzaje drut6w stalowych i ich Srednice. Przebieg poszczeg6lnych elementow drucianych, jak hki, Mamry, sprqiyny, zapory do jqzyka, peloty. Metody urnocowywania elementbw na modelach. KolejnoSC montowania poszczegblnych poszczeg6lnych elementbw drucianych.

Temat 6: Aparaty czynne mechaniczne (state i ruchome)

Dziaianie aparatbw czynnych. Rodzaje irub regulacyjnych. Rodzaje i sposoby przecinania plytek. Rodzaje waibw nagryzowych, ich dziaianie. Elementy utrzyrnujqce i dziaiajqce w aparatach, jak: plytki Schwartza (g6rna i dolna), podw6jna p w a Doppelplatta. Modyfiiacja plytek wedhg Dominika, Przylipiaka. Plytka Schenderleina. Aparaty stale. Piericienie i korony regulacyjne. Plytka Derichsweilera.

Temat 7: Etiologia hburzen w obrebie narqdu iucia

Szkodliwe dziaianie ria plbd c m 6 w wewnez i zewnqtrz pochodnych, jak: dziedzicznoid, wrodzone nieprawidlowoici uksztaltowania r6hych skladnik6w narzqdu zucia, choroby matki i inne. C m powodujqce zaburzenia w obrqbie narzqdu iucia, jak: dysfunkcje, parafunkcje, choroba pr6chnicowa i jej zejbia, urazy twarzoczaszki, choroby wieku dzieciqcego.

Temat 8: Aparaty czynnobciowo-mechanicme i czynnobciowe

Zasady dzialania aparatow czynnoiciowych i czynnoiciowo mechanicznych. Rodzaje aparatbw. Budowa aparatu blokowego ze sprqiynq Coffina i irubq. Modyfikacje aparatu blokowego. Otwarty alctywator Klammta. Bionator Baltersa. Aparat ,Wunderera i modyfikacje. Aparat Van Thiela.

Temat 9: Protezy dzieciqce. Paradontopatie

Wskazania do leczenia protetycnego. Podzial protez dzieciqcych. Protezy ruchome i stale stosowane w leczeniu ortodontycznym. Paradontopatie wieku mlodzieficzego.

Temat 10: Aparaty elastyczne

Dziaianie aparat6w elastycznych. Aparat Stockfischa - budowa, montowanie elementbw drucianych i modyfiiacje. Aparat Bimlera. Regulator funkcji Frankla. Metody iqczenia w aparatach elastycznych.

Temat 11: Profilaktyka i leczenie szcqkowoortopedyczne

Zapobieganie powstawaniu wad narzqdu iucia. Stosowanie mioterapii. Konstrukcje aparat6w w zaleinoici od wady zgryzu.

Temat 12: Naprawa aparatbw sztqkowoortopedycznych

Zasady napraw aparatbw szczqkowoortopedycznych, jak pqkniqcia masy, zlamania elementbw drucianych, wymiana iruby ortodontycznej, dodanie elementbw drucianych, uszczelnianie aparat6w.

Temat 13: Ombwienie bledbw

Szczegblowe ombwienie najczqiciej powstajqcych blqdbw w poszczegblnych etapach pracy.


Godziiy te naleiy przeznaczyk na om6wienie tematbw nie objqtych programem nauczania, a wynkajqcych z ronvoju nauki.

Ortodoncja obejmuje ca4oksztalt wiedzy dotyczqcej ronvoju f~jologicznego narzqdu iucia i d a n patologicmych w nim wystqpuja,cych. Realizujqc program naleiy uwzglqdnik nastqpujqce etapy nauczania: 1. podstawowe zagadnienia m i v a n e z rozwojem narzqdu iucia i czynnoiciami

fizjologicznymi; 2. normy zgrym w r6i;nych okresach rozwoju; 3. przyczyny powstawania wad narzqdu iucia; 4. wady zgryzu wedlug plaszczyn przestrzennych; 5. prolilaktykq i wczesne leczenie w nieprawidlowoiciach zgryzu; 6. budowe aparat6w stosowanych w leczeniu nieprawidowoici zgryzu; 7. naprawy aparatbw szczqkowoortopedycznych;

Realizujqc treici nauczania naleiy d a g C do osiqgniqcia zlokonych cel6w ksztalcenia, tj. opanowania przez sluchaczy umiejqtnoici niezbgdnych do wykonywania zawodu technika dentystycznego. NauczycieI ma mozliwoSd ksztaltowania postaw, takich jak:

odpowiedzialnoid za jakoik pracy wymkajqcq ze zrozumienia, i e aparaty ortodontyczne stanowia, Srodek leczniczy, a zatem wymagajq wysokiej jakoici wykonania i estetyki; zainteresowania modyfikacjarni podstawowych aparat6w szczqkowoortopedycznych

Dobrze i konsekwentnie realizowany przez nauczyciela proces nauczania pozwala na osiqgniqcie zatoionych celbw.

Kaida jednostka metodycma powinna by6 wtasciwie zaplanowana, przygotowana i przeprowadzona.

Naticzanie ortodoncji powinno byc SciSle skorelowane z anatomiq z elementami fizjologii, modelarstwem, pracowniq techniki ortodontycmej.

Przy wyborze metod nauczania naleiy preferowaC inetody aktywizujqce. Podczas realizacji programu nale2.y stosowak Srodki dydaktyczne, ktore

korzystnie odzialywujqna rozwoj samodzielnego myilenia i przyswajania nowych infonnacji.

Zajecia naleiy prowadzik w pracowni dobrze wyposaionej w sprzqt audiowizualny oraz w tablice, plansze, schematy, modele, fantoiny.

Bardzo waiaym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych celow ksztalcenia osiqgniqC shchaczy. Ocenianie powinno mieC charakter jakoSciowy i by6 przeprowadzone wedkig uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagai

Ogolne kryteria oceny wiadoinoici i tuniejetnoici nabytyc11 przez shlchacza powinny obejmowaC nastepujqce czynnoici:

zinterpretowak czynnoSci fizjologiczne zwiqane z narqdem iucia; oceniC normy zgryzowe w rohych okresach rozwojowych; okreSli6 nieprawidtowoici narzqdu iucia; okreSliC czynmk~ wewnqgz- i zewnqtrzpochodne uszkadzajqce plod i narzqd a~cia; okreSliC dysfunkcje i parafidcje; oceniC szkodliwe dzidania chorob wieku dzieciqcego na narzqd iucia; scharakteryzowak paradontopatie wieku idodziericzego; okreSliC sposoby zapobiegania niektorym nieprawi&owoSciom zgryzowym; przedstawiC rbi-nego rodzaju cwiczenia stosowane w leczeniu profilaktycznym; uzasadniC potrzebq leczenia protetycznego oraz wybor aparatu w zaleinoici od wady zgryzu; wyjaSniC budowe i zasade dzidania aparatow profilaktycznych; zanalizowaC modele wedhg plaszczyzn; rozpozna6 fiksatory i zwieraki; rozro.i;niC rodzaje drutbw stalowych stosowanych w aparatach szczqkowo-ortopedycnych i ich Srednice; r o z r o ~ C rodzaje Ntow i klamer utrzymujqcych oraz okreSlic ich przebieg; rozpoznaC rodzaje sprqiyn oraz wyjaSniC ich dzidanie i przebieg; uzasadniC kolejnoSC montowania elenlentow drucianych; okreSliC metody zabezpieczania elementow dzialajqcych; ro~~o.i;niC rodzaje Srub ortodontycznych;

zanalizowaC budowq aparat6w ptytowych; zinterpretowak mechanike dzialania aparat6w czynnych stalych; rozrbbii: rodzaje aparat6w ortodontycznych (szczqkowo-ortopedycmych i zblokowanycl~); rozpoznac rokne ulozenia Srub w aparatach zblokowanych; zinterpretowak istote dzialania aparatow zblokowanycl~; wyliczyc rodzaje protez dzieciqcych; wyjainik zasady ustawiania zebivw w protezacli dzieci~cych; przedstabi~ wanuki w jakich stosujemy plytq od strony przedsionka; okreiliC zasady dudania aparatow elastycznycl~ i ich modfikacji; okreilii: metody wykonania i Iqczenia aparat6w elastycznych; wyjaSniC zasady naprawy pekniqcia plyty aparatu i wymiany klamer utrzymuj qcych; okreSliC zasady wyiniany M6w, sprqiyn i pqtli iqczqcych plyty w aparatach. Wyzej wylnienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowaC i poinformowak o nich shchacza. Sprawdzanie osi&qC shcllaczy moba przeprowadziC w formie pise~nnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomocT - pytaf~ problemowych i polecen; - test6w dydaktycznych o roinej formie zadari np. wielokrotnego wyboru, z luk%

uzupelnien, krotkiej odpowiedzi; - ukierunkowanej obserwacji czynnoici shchaczy podczas wykonywania zadari

formulowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treSci

nauczania, Morq nalei;y przeprowadzik przed podjecieln procesu ksztalcenia.

Uwagi szczegb~owe

Proponuje siq rozpoczqc od prezentacji historycznych metod leczenia ortodontycznego. PrzedstawiC, czym zajmuje siq ortopedia szczqkowa, wyjaSniC jej zadania i cele. Naleiy m6ciC uwagq na rozwoj narzqdu a ~ c i a i jego czynnoici jak: polykanie, gryzienie, oddychanie i mowa. Wskazane jest zaponanie z rozwojem stawu skroniowo-iuchwowego w zaleknoici od wady zgryzu.

Temat 2

Proponuje siq o~nowii: ksztakowanie wmIk6w zgryzowych w poszczegolnych okresach rozwoju osobniczego. Szerzej naleiry przedstawiC wzajemne zachowanie siq lukow zqbowych w okresie noworodkowym, niemowlqcym, poniemowlqcyrn i rnlodzie~iczym, a takze normy zgryzu uzebienia mlecznego i stdego. Wskazane jest omowienie norm zgiyzu wg Angla. Naleiy zapoznac sluchaczy z przebiegiem plaszczyzn przestrzemych oraz z nieprawidlowoSciami zgryzu wg plaszczym: strzaikowej, fiankfwckiej, oczodolowej i czolowej, wyznaczajqcych tzw. pole biometryczne. PrzedstawiC nieprawidlowo stojqce zqby w h h zqbowym.

Temat 3

Naleiy om6wiC a~aczenie polnocy diagnostycznych i roboczych. PrzedstawiC zasady obcinania modeli wedlug ptaszczyzn przestrzennych, jak. zgryzowa, fiddiucka, snvu podniebiennego (przeprowadziC pokaz). Proponuje siq zapomac z analizq modeli wg plaszczyzn przestrzennych jak: strzalkowa, f?anlcFurcka, oczoddowa i czolowa. Naleiy takie przedstawiC i omowid fiksatory i ich maczenie przy wykonywaniu aparatow dwuszczqkowych. ZapoznaC shchaczy ze zwierakami. PodkreiliC potrzebq wykonywania zdjqc rentgenowskich.

Temat 4

Naleiy omowiC specyfikq dzialania aparatow profilaktycmych, ich moiliwoici utrzymania siq w jamie ustnej pacjenta. Przedstawic budowq p l y h Cwiczebnej podniebiennej z wdem skoinym i prostym. PodaC cechy w a h skoinego i prostego. Proponuje siq om6wiC plytkq przedsionkowqHotza z jej miejscami przylegania do zqbow i przedsionka oraz odciqkenia, tarcze ustne Krausa. ZwrociC uwagq, iz kr@ek Cwiczebny Rogersa shuy do cwiczen miqini, jakie znaczenie ma plytka McNeila w poczqtkowym okresie zycia noworodka. OrnowiC rownie pochyle i ich zastosowanie do niektorych ukliadow zgryzowych. ZwrociC uwagq na cechy ukosu.

Temat 5

Naleiy przedstawiC rodzaje drutow stosowanych do wykonywania aparatow, ich irednice. WskazaC na potrzebq dokladnego olaeilenia przebiegu elementow drucianych, ich umocowanie w plycie aparatu, w zale%noici od dzidania danego elementu. ZwrociC uwagq na zabezpieczenie czeici dzialajqcych sprqiyn miedzyzqbowych.

Temat 6

Naleiy przedstawiC i zanalizowaC dzialanie aparat6w czynnych, zapoznad z rbinego rodzaju Srubami stosowanymi w aparatach. PodkreSliC znaczenie przecinania plytek. PrzedstawiC waly nagryzowe stosowane w aparatach piytowych. Zaponad z budowqplytek Schwartza. Por6wnaC plytk~ Adamsa i plytki Schwartza, przedstawiC specyfike budowy podwbjnych plytek Doppelplatte'a. Naleiy zapoznaC shchaczy z modyfiacjami plytek wg Dominika i Przylipiaka lub innymi wykonywanymi w danym regionie. Zanalizowad specyfikq ciqcia w plytce Schenderleina. Wskazane jest om6wienie historycmych aparat6w stalych z uwzglgdnieniem ich modyfikacji. WskazaC na podobiehstwo plytla Derichschweilera do aparat6w stalych.

Temat 7

Proponuje siq zanalizowanie szkodliwego dzialania c&6w pochodzenia wewnqtrznego, jak: dziedzicznoik, nieprawidlowa budowa rnatki, choroby matki, nadmiar lub niedob6r witamin i inne, na rozwbj nanqdu iucia. Naleiy przedstawit i zanalizowaf, szkodliwe dzialanie czynnik6w pochodzenia zewnqtrznego, jak: dysfunkcje, czyli nieprawidlowe oddychanie, pdrykanie i mowa, oraz parafunkcje, czyli r6inego rodzaju nawyki ssania, i ich wpfyw na rozw6j narzqdu iucia. Naleiy zapoznaC shchaczy z chorobqprbchniczq i jej skutkami oraz urazarni r6inego rodzaju. PrzedstawiC ujemny wplyw chorbb wieku dzieciqcego na narzqd kcia.

Temat 8

Proponuje siq przedstawienie zasady dzialania aparat6w czynnoSciowych i wskazanie na r6inice rnigdzy aparatami czynnoSciowomechanicznymi. Naleky przedstawib budowq aparatu blokowego i jego modyfikacje. Zwr6ciC uwagq na rbine mocowanie element6w drucianych, od metody wykonywania aparatu, na doldadnoid przebiegu element6w drucianych i masy w zaleinoSci od wady zgryzu. Przedstawik budowq otwartego aktywatora Klamrnta i mozliwoSci jego wyaiurowania, bionatora Baltersa i jego odmiany. PodkreSlik waino5C dokladnego modelowania aparatu Wunderera, a takie dokladnoS6 modelowania aparatbw zgodnie ze zgryzem konstrukcyjnym. PrzedstawiC budowe aparatu Van Thiela.

Temat 9

Naleiy uzasadniC potrzebq leczenia protetycznego u dzieci i dodzie@, kierujqc siq brakami w uzqbieniu mlecznym i wczesnym uzqbieniu stalym. PrzedstawiC podzial protez dzieciqcych, zastosowanie protez ruchomych w leczeniu ortodontycznym. P o w & problem paradontopatii okresu dodziericzego.

Temat 10 '

Naleiy wyjainiC dzialanie aparatbw elastycmych. PrzedstawiC szczeg6iowo budowq aparatbw: Stockfischa, Bimlera, regulators M c j i Frankla oraz ich modyfikacje. ZapoznaC shchaczy z rbinymi metodami lqczenia aparat6w elastycznych.

Temat 11

Naleiy zapomad shchaczy z metodami zapobiegania nieprawid~owoiciom zgryzowym, lqcznie z Cwiczeniami stosowanymi do usprawniania miqSni i we wczesnym leczeniu nieprawidlowoSci zgryzowych. Naleiy scharakteryzowaC konstrukcjq aparatbw w zaleinoici od wady zgryzu.

Temat 12

Naleiy ombwid i zanalizowaC zasady wymiany U b w w aparatach zblokowanych i plytowych, naprawy pqkniqcia rnasy, wymiany klamer ortodontycznych, hub ortodontycznych i regulacyjnych.

Temat 13

Podczas zajqC praktycznych i praktyki zawodowej naleiy szczeg6lowo ombwiC Hqdy najczqiciej powstajqce w poszczegblnych etapach pracy w gabinecie ortodontycznym. Dobrze jest zilustrowa6 zajqcia prezentacjq biqdnie wykonanych prac.

Tablice, foliogramy, przeirocza Fantomy: - zeby Modele: - diagnostyczne,

- etapy wykonywania aparatow ortodontycznych Eksponaty - aparaty ortodontyczne

5. LITERATURA

1. Eabiszewska-Jaruzelska F.: Ortodoncja - zasady i praktyka. Warszawa: PZWL 1994

2. Orli-Grzybowska A.: Podstawy ortodoncji. Warszawa: PZWL 1994 3. Rathel 2.: Podstawy ortodoncji. Warszawa: PZWL 1995 4. Skrzypkowski A.: Ortodoncja laboratoryjna. Warszawa: PZWL 1980 5. Spiechowicz E.: Wsp6lczesne postqpowanie laboratoryjne w protetyce

stomatologicmej. Warszawa: PZWL 1980

40

PRACOWNIA TECHNIKI ORTODONTYCZNEJ

W wyni@ zorganizowanego procesu ksztalcenia shchacz powinien urniec:

przygotowywac stanowisko pracy; przestrzegac reiimu technologicznego podczas przygotowywania materialow stosowanych w ostodoncji; odlewac z wycisk6w oraz opracowywac modele robocze i diagnostycne; wykonywac aparaty profilaktyczne; wykonywac aparaty stosowane w leczeniu ostodontycznyn; naprawiak aparaty ortodontyczne; wykonywac i wmontowywa6 dodatkowe elementy, zgodnie z zaleceniem lekarza; oceniac jakoSC wykonywanych aparat6w ortodontycznych i szyn chirurgicmy ch; rozrokniai: typy aparatow statych; uwzglgdniaC sposoby leczenia stosowane w danym regionie; korzystac z dokumentacji materialowej, instrukcji obslugi urzqdzen i literatmy fachowej; podnosic swoje kwalifikacje oraz wdraiac najnowsze os iwqc ia w dziedzinie ortodoncji.


Temat 1: Wiadomoici wstqpne

Zapoznanie sic z apara- w pracowni techniki ortodontycznej, przepisami bhp. Zaznajomienie siq z materialami stosowanymi w pracowni ortodontycznej.

Temat 2: Pomoce diagnostyczne i modele

Odlanie z wyciskbw lnodeli roboczycl~ i diagnostycznych do dalszych prac (8 kompletow). Opracowanie podstawy modeli zqbow gomych i dolnych wedlug plaszczyzn przestrzennych. Przygotowanie, opracowanie i odciajenie modeli roboczych do aparatow ortodontycznych.

Temat 3: Aparaty profilaktyczne

Wykonanie aparatow biernych (do wosku): - plytka przedsionkowa (Holtza, Krausa, Przylipiaka - do wybont), - plytka podniebienna z wdem prostym, - plytka podniebienna z walem skoinym, - rownia pochyla prosta, - rownia pocl~yla ze skrzydelkami, - rownia pochyla z naldadkq.

Temat 4: Elementy druciane oraz Sruby r6inego typu stosowane w aparatach ortodontycznych

Rozpoznawanie rodzajow kleszczy ortodontycznych i umiejqtne stosowanie. Doginanie na modelach roboczych:

- hkbw wargowych wewnqtrznych, wargowo-policzkowych, - sprqiyn lqcqcych, rozporowych, miqdzyzqbowych, powrotnych, Co-fFna,

omegi itp., - klamer utrzymujqcych stosowanycl~ w ortodoncji, - zapor jqzykowych, - pelot roinego typu.

Umieszczanie i umocowywanie elementow drucianych na modelach roboczych, uwzglqdniajqc metodq polimeryzacji.

Temat 5: Aparaty uynne: plytka g6rna i plytka dolna

Wykonanie pIytla Schwartza gomej ze 6ntbq: - dogiqcie elementow drucianycl~, - wymodelowanie z wosku @yt aparatu, - umieszczenie Sruby, - polimeryzowanie metodq termiczn% - opracowaaie mechanicme, - uruchomienie Sruby .

Wykonanie Schwartza dolnej ze Srubq - dogiqcie elementow drucianych,

- wymodelowanie z masy akylowej, - unieszczenie Sruby, - polimeryzowanie pod ciinieniem, - opracowanie mechaniczne, - uruchomienie Sruby.

Temat 6: Aparaty czynnoiciowe i czynnoSciowo -mechaniczne

Wykonanie aparaiu blokowego ze sprqirynami typu Coffina: - umieszczenie modeli w zwieraku, - dogiecie elementow drucianych, - wymodelowanie aparatow z wosku, - polimeryzowanie metodq termicmq, - opracowanie mechaniczne.

Wykonanie aparatu blokowego ze Srubq ortodontycmq - umieszczenie modeli w zwieraku, - dogiqcie elementow drucianych, - wymodelowanie masy akrylowej, - umieszczenie Sruby, - polimeryzowanie pod ciSnieniem, - opracowanie mechaniczne, - przeciecie aparatu, - mchomienie Sruby.

Wykonanie aktywatora Klammta ze spreiynq Coffina: - przygotowanie i odciq2enie modeli roboczych, - umieszczenie w zwieraku, - dogiecie elementow drucianych, - wymodelowanie aparatu z masy akrylowej, - polimeryzowanie pod ciinieniem, - opracowanie mechanicme i wypolerowanie.

Wykonanie aktywatora otwartego Klammta ze Srubq ortodontycztq, zaporq jezykowq i pelotami w wargowym:

- dogiecie elementow drucianych, - wymodelowanie aparatow z wosku lub masy akrylowej w zalei;noSci od

metody polirneryzacji, - umieszczenie Sruby, - wykonanie pelot mas* akrylowq, - opracowanie mechanicme, - przeciqcie aparatu i uruchomienie zastosowanej 4ruby.

Temat 7: Proteza dziecipa

Wykonanie protezy dzieciqcej z utrzylnywaczem przestrzeni: - dogiqcie klamer utrzymujqcych, - wymodelowanie plyt i brakujqcych zqbow z wosku, - zamiana wosku na masq akrylowq - dwuetapowo, - opracowanie inechaniczne.

Temat 8: Aparaty elastyczne

Wykonanie aparatu elastycmego ze sprqiynami C o f i a w ksztalcie grotow: - umocowanie modeli w zwieraku, - dogiqcie elementbw drucianych, - wymodelowanie plyty g6rnej i dolnej z wosku, - zamontowanie pqtli ~qczqcych dowolnego typu, - umieszczenie w puszce polimeryzacyjnej, - polimeryzowanie termiczne i opracowanie aparatu.

Wykonanie aparatu Stockfischa: - dogiqcie przqsel przedsionkowych, pqtli nagryzowych i pozostalych

elementow drucianych,

- wymodelowanie aparatu z wosku (polimeryzacja tenniczna) lub z masy akrylowej, ,

- opracowanie mechanicme i wypolerowanie.

Temat 9: Aparat Wunderera

Wykonanie aparatu Wunderera: - umieszczenie modeli w zwieraku, - dogiqcie elementow drucianych, - wymodelowanie aparatu z wosku, - pdqczenie plyty podniebiennej z ptytq jqzykowq za pomocq Sruby

Weisego, - polimeryzowanie i opracowanie mechaniczne.

Temat 10: Naprawa aparatbw ortodontycznych

Naprawianie uszkodzenia czqici akrylowej. Wymiana U o w wargowych, hkow wewnqtmych, sprqkyn, klamer, pqtli i innych elementow drucianych. Uszczelnianie plyt. Dorabianie brakujqcych czqici aparatu. Wymienianie Srub ortodontycznych. Montowanie dodatkowych elementow zgodnie z zaleceniem lekarza.

Temat 11: Aparaty stale - demonstracja

Delnonstracja dowolnie wybranego aparattt stalego i jego ornowienie.

Do dyspozycji nauczyciela.

Godziny te naleiy przeznaczyC na tematy nie objete programem nauczania, a wymkajqce z rozwoju nauki i techniki.

3. UWAGI 0 REALIZACJI

Pracownia techniki ortodontycznej jest nierozenvalnie zwlqana z ortodoncjq przedmiotem, ktory zaznajomi sh~chaczy z teoretycznymi podstawami. Shchacze podczas zajqC pracowni techniki ortodontycznej zdobywajq umiejqtnoSci wykonywania aparatbw ortodontycznych i ich napraw.

W wyIllku realizacji materidu nauczania s~cliacze p~winni wykazywaC nastqpujqce postawy:

odpowiedzialnoSC za oszczqdne i racjonalne gospodarowanie materialami; zdyscyplinowanie; dbaloSC o estetykq, tenninowoSC wykonania prac; koleienskoSC i gotowoS6 niesienia pomocy innym; partnerstwo we wsp&yciu z zespolem i z lekarzem. Program przedmiotu jest zwiqany tematycznie z treiciami takich

przedmiotow, jak: modelarstwo, materidoznawstwo, technika dentystyczna, zajqcia praktycne. Stda i systematyczna korelacja pracowni techniki ortodontycznej z wymienionyrni przedmiotami zapobiega zbqdnym powtorzeniom tych samych treSci na zajqciach z roknych przedmiotow. Wymaga to stdej wsp6lpracy nauczycieli w zespolach przedmiotowych.

Do zapewnienia prawidlowej realizacji materialu nauczania, zajqcia powinny odbywak si? w dobrze zorganizowanej, wyposaionej w odpowiednie Srodki, narzqdzia i materiafy klasopracowni. W klasopracowni powinny znajdowaC siq takie tablice, plansze, fantomy i modele prac. Nauczyciele i skchacze powinni mieC dostep do podrqcznej biblioteczki zawierajqcej literature fachowq (czasopisma i ksi-).

Program nauczania powinien by6 realizowany wedkg poniiszych wskazowek: - 6 godzin Cwiczeri tygodniowo, - podzid klasy na grupy 6 - 7 osobowe, co praktycznie daje 3 grupy Cwiczeniowe. Kaidy etap pracy naleiy poprzedziC pokazem lub demonstracja, a kaidq ukonczonq pracq shchacza oceniC.

Systematyczne ocenianie po kaidym etapie pozwala na wychwycenie blqdow popefnianych przez sluchaczy, korygowanie ich na biezqco i wychwytywanie trudnoici jakie sprawia shchaczom material nauczania.

Bardzo waknym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrebnionych celow ksztalcenia osizgniqC shchaczy. Ocenianie powinno mieC charakter jakoiciowy i byc przeprowadzone wedlug uprzednio sprecyzowanych kryteri6w i wymagari.

Og6lne kryteria oceny wiadomoici i umiejetnoici nabytych przez shchacza powinny obejmowac nastqpujqce czynnoici:

~unieicic i ~unocowaC elementy druciane na modelach roboczych; wykonaC modele robocze i diagnostyczne; wykonaC aparaty: profilaktyczne, czynne, czynnoiciowe i czynnoiciowo-mechanicme; wykonaC protezy; wykonak aparaty elastyczne i Wunderera; naprawit. aparaty ortodontyczne. Umiejqtnoici praktyczne powinny byC oceniane wg layteribw: wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktycznym dzialaniu; organizacji stanowiska pracy; metod pracy; przestrzegania reiim6w teclmologicznycl~; jakoici i estetyki wykonania pracy; przestrzegania przepisbw bhp. Wyiej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konselcwentnie

stosowaC i poinformowaC o nich shchacza. Sprawdzanie osiqgniec shchaczy moina przeprowadziC w formie pisemnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomocq: - pytari problemowych i polecen; - testow dydaktycmych o robej formie z a d ~ np. wielokrotnego wyboru, z luk%

uzupelnien, kr6tkiej wypowiedzi, proba pracy; - ~kierunkowanej obserwacji czynnoici sluchaczy podczas wykonywania zadari

formukowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadziC przed podjeciem procesu ksztalcenia.

Tematy 1 - 1 2

Kaidy shchacz powinien na Cwiczeniach odlaC z gipsu 8 modeli roboczych potrzebnych do realizacji dalszych prac.

Przystqpujqc do wykonania aparatu ortodontycznego naleiy zwrocii: uwagq na odcigenie modelu %uchwy i odpowiednie przygotowanie modelu roboczego oraz na sposob odwrotnego umieszczania modeli w zwierakr~.

Przy doginaniu elementow drucianych uwzglqdnii: naleiy ich przebieg w aparatach jednoszczqkowych i dw~szczqkowych oraz zwrocii: uwagq na r6inicq umocowania dogiqtych elementow drucianych na modelach do polimeryzacji termicznej i pod ciinieniem.

Plytq ortodontycznej protezy dzieciqcej naleiy wykonak z tworzywa wymagajqckgo polimeryzacji termicznej, natomiast wy~nodelowane zqby wykonaC z materiah, kt6ry po polimeryzacji jest zblizony do icieralnoici tkanek zqba mlecmego (pod wzglqdem Scieralnoici).

Wykonujqc aparaty dwuszczekowe naleiy zwrocii: uwagq na odcigenie modeli, mnieszczenie w zwieraku odciqzonych modeli i ich odwr6cenie. Umoiliwi to dokladnoic i precyzjq wykonywania kaidego etapu pracy.

Przy konstrukcji aparatow elastycznych naleiy stosowai: r6aorodne sprqiyny lqczqce drytkq goma, i doh% w zaleboici od wady zgrynl.

Przy elementach drucianych w aparatach nale@ m6ci i : uwagq shchacza na koniecznoii: usuniqcia z masy akrylowej ich pozostaloici. W trakcie prowadzenia Cwiczen nalezy stale m a c a b uwage sfuchaczy na: - koniecznoS6 przestrzegania reiimu technologicmego w trakcie

przygotowywania materidow stosowanych w ortodoncji; - doldadnoii: i precyzjq wykonywania aparatow ortodontycznych i szyn

chirurgicmycl~; - estetykq wykonywania prac; - koniecznoik przestrzegania przepisow bhp w pracowni tech&

ortodontycznej.


Tablice Modele: - prac ortodontycznych - zqb6w Fantomy Eksponaty: - zestawy narzqdzi ortodontycmycl~ - elementy druciane stosowane w ortodoncji Wyposaienie techniczne pracowni ortodontycznej Dokumentacja materidowa Instrukcje obshgi urzqdzen, instrukcje bhp, ppoz. i organizacji pracy

5. LITERATURA

1. Czasopismo stomatologiczne (miesiecznik) 2. Eabiszewska-Jaruzelska F.: Ortodoncja, zasady i praktyka. Warszawa:

PZWL 1994 3. Mastalerz A.: Zarys ortopedii szczekowej. Warszawa: PZWL 1997 4. Orlik-Grzybowska A.:Podstawy ortodoncji. Warszawa: PZWL 1996 5. Rathel Z.: Oortodoncja. Warszawa: PZWL 1995 6. Smiech-~lomkowska G.: Nowe techniki w ortodoncji. Warszawa: CMKP

1988

Literature nale@ aktualizowak na biezqco o nowe pozycje wydawnicze.

TECHNIKA DENTY STY CZNA

W wynib zorganizowanego procesu ksztdcenia skchacz powinien .lunieC:

okreslae cele i zadania techniki dentystycznej; rozro?niac rodzaje protez, wtqcznie z protezani specjalnymi; dobieraC prawidtowo metode wykonania protezy w zaleinoSci od jej rodzaju; rozrohak wady i zalety r62nych metod wykonywania protez; charakteryzowak rodzaje wktad6w i koron; charakteryzowak mosty stomatologiczne; projektowak protezy, wklady, korony i mosty; rozrohae typowe uszkodzenia protez dentystycznych oraz przedstawiak sposoby ich naprawy; wskazywak przyczyny najcz~stszych blqdow popefnianych przy wykonywaniu protez, koron, most6w stomatologicznych, wklad6w zqbowych oraz przedstawia ewentualne sposoby ich naprawy.



LP

2 godziny tygodniowo

Tematy

4. ( ~ r o t e z ~ czeiciowo ruchome cd.

Semestr I 3 godziny tygodniowo

34

1. 2. 3. 4.

Wprowadzenie do przedmiotu Protezy calkowite Naprawy protez calkowitych Protezy czpSciowo mchome


6 3 9

3 6 3

Razem 57 Semestr I1

Temat 1: Wprowadzenie do nauczania przedmiotu

Organizacja nauczania przedmiotu. Literatura. Stomatologia jako d ia l medycyny. Dziafy stomatologii. Protetyka - jej cele terapeutyczne, profilaktyczne i naukowe. Dziedziny protetyki: kliniczna, laboratoryjna, materialoznawstwo. Wspolpraca lekarza z technikiem w wykonywaniu protez. Odpowiedzialnoik zawodowa i ~noralna technika. Pracownia stomatologicmo-protetycma (czqsci skladowe, bhp).

Temat 2: Protezy calkowite

Protezy - definicja, cele wykonywania. Podzial protez stomatologicmych. Anatomia jany ustnej bezzqbnej.

Budowa protezy cakowitej i scharakteryzowanie sil mogqcych jq utrzymac. Wyciski i modele anatomicme. Lyzk~ indywidualne. Wyciski i modele

czynnoiciowe. Wzorniki zwarciowe. Etapy ustalania zgryzu - linie i plaszczyzny orientacyjne, cel ich przekazywania. Ustawianie modeli w zwierakach. Teorie, metody i technika ustawiania zqbow. Zasady i cele ksztahowania poszczegolnych powierzchni woskowych protez. Pr6ba protez woskowych - metody likwidowania blqdow i ich przyczyny. Zamiana wosku na tworzywo akrylanowe (ocena porownawcza metod). Metody i narzqdzia do obrabiania oraz polerowania protez. Dopasowywanie pacjentowi gotowych protez, okres ich uzytkowania.

Temat 3: Naprawy protez calkowitych

Rodzaje i przyczyny uszkodzen, moiliwoici wykonywania napraw i podicielen.

Temat 4: Protezy uqiciowo ruchome

Protezy czqiciowe - ich budowa, podzialy i s ib utrzymujqce. Pojqcie r 6 d a bezwzglqdnego, wzglqdnego i tom wprowadzenia. Rodzaje elementow retencyjnych. Zasady wykonywania kiamer doginanych. Klamry lane - rodzaje i zasady wykonania. Biostatyczne zasady rozmieszczania klamer w protezach. h e elementy retencyjne. Elementy stabilimjqce. Elementy podpierajqce i zasady biostatyczne ich rozmieszczania w protezach. Etapy wykonywania protez cz~iciowych.

Protezy szkieletowe - budowa, zalety, wady. Analiza paralelometqczna. Zasady projektowania. Powielanie modeli. Zasady modelowania szkieletow. Obrobka mechaniczna i polerowanie. Wykonanie woskowych siodel protezy i zmiana wosku na tworzywo akrylanowe.

Temat 5: Naprawy protez czeSciowycb

Sposoby naprawiania zalezne od rodzaju uszkodzenia i typu protezy czeSciowej.

Temat 6: Wklady i korony

Wyciski precyzyjne (dwuwarstwowe i pierkcieniowe) - wykonywanie z nich modeli skladanych syste~nami: k h ~ t o w pinow i segmentowych.

Wklady - podzial, metody wykonania. Podzial i definicje koron. Korony peke lane - rodzaje i metody wykonania.

Korony stale kosmetyczne - rodzaje i metody wykonania. Korony czasowe (akrylanowe) - rodzaje i metody wykonania. Korony dozone, wykonane z r6knych rodzajow materialow (materialami iywicmymi, kompozytowymi i ceramicmymi) - rodzaje, metody wykonania.

Temat 7: Mosty

Definicja i rodzaje mostow - podzialy. Metoda wykonania mostu jednolicie lanego. Techniki licowania iywicq akrylanowq. Biostatyka mostow i jej wplyw na ich konstn~kcjq.

Temat 8: Korony, i zeby kwiekowe

Inne rodzaje koron i sposoby ich wykonywania. Zqby cwiekowe - definicja, budowa, podzialy, metody wykonywania.

Temat 9: Mosty

Technika wykonywania mostow przez lqczenie przqsel z koronami, metodami dolewania i lutowania - porownanie metod. Mosty skladane, ruchome, AET. Licowanie kompozytami i porcelanq. Naprawy most6w i koron. Korony i mosty tymczasowe.

Temat 10: Proteq nietypowe

Protezy natychmiastowe i wczesne. Szyny i szynoprotezy. Protezy obturatory Protezy twarzy. Nietypowe systemy utrzymywania protez chirurgicznych.

Temat 11: Om6wienie bled6w

Szczegolowe ornowienie najczqiciej powstajqcych bledow w poszczegolnych etapach pracy.


Godziny te naleiy przeznaczyk na omowienie teinatow nie objetych programem nauczania, a wynikajqcych z rozwoju naukj.


Technika dentystycma obejmuje zakres wiedzy teoretycznej dotyczqcej wykonywania wszelkiego rodzaju protez dentystycmych, ze szczegolnym uwzglednieniem protez specjalnych, ktore mogq by6 wykonywane w pracowniach protetycznych. Jest to przedmiot wiodqcy.

W wyniku realizacji procesu ksztalcenia shchacz powinien wykazac postawy: * zainteresowania fachowyrn piimiennictwem i chgci sarnoksztalcenia;

wspoldziatania z lekarzern w procesie leczenia. W trakcie realizacji programu nauczania wykorzystywana jest wiedza

z anatomii i fizjologii narzqdu iucia, modelarstwa, materialoznawstwa oraz ortodoncji (teoria i. pracownia). Nauczyciele ww. przedmiot6w powinni Sciile wsp6lpracowak w zespolach przednuotowych, tak aby uniknqk zbednych powtorzen tych samych treici.

SkutecznoSC nauczania zaleiy w duiym stopniu od wtaiciwego dobom treici i metod ich przekazywania. Naleiy preferowak metody ktore zapewniajq

rozwijanie samodzielnego i logicznego myilenia, zainteresowanie przedmiotem, motywacjq do samodzielnego i aktywnego poszukiwania wiedzy.

Bardzo w h y m zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w z k e s i e wyodrqbnionych celow ksztalcenia osiqgniqC sluchaczy. Ocenianie powinno mieC charakter jakogciowy i byk przeprowadzone wedhg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagan.

Og6lne kryteria oceny wiadomoici i umiejetnoici nabytych przez sluchacza powinny obejmowak nastepujqce czynnoici:

przedstawik zasady i tok postepowania w leczeniu protetycznym; okreilik role technika dentystycznego w procesie leczenia protetycmego, zakres jego czynnoici, obowiqzkow i odpowiedzialnoici; scharakteryzowqc zasady budowy protez calkowitych, czqiciowych, stalych; przedstawik a l g ~ wykonania protezy; rozroiniC wycisg i modele anatomicme i czynnoiciowe;

rozr6biC lyiki indywidualne i wzorniki zwarciowe; zaplanowak etapy pracy przy wykonywaniu protez; rozpoznak elementy t~trzymujqce i podpierajqce; zastosowak klamry protetyczne; zaprojektowaC protezy; rozro2niC przyczyny powstawania i okreilik rodzaje uszkodzen; scharakteryzowaC sposoby naprawy protez. Wyzej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowaC i poinformowa~ o nich sluchacza. Sprawdzanie osiqgniqC shchaczy moina przeprowadziC w formie piseinnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomocq - pytari problemowych i polecen; - testow dydaktycznych o rbknej formie zadah np. wielokrotnego wyboru,

z luk% uzupelnien, krbtkiej wypowiedzi. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treSci

nauczania, ktbrq naleiy przeprowadzik przed podjqcie~n procesu ksztalcenia. Wiedze teoretycznq naleiy przekazywak metodq wyldadbw wzbogaconych

pokazami. Wskazane jest r6wniez prowadzenie dyskusji z uiyciem dostqpnych irodkow audiowizualnych (filmy, przeisocza, foliogramy). Klasopracownia powinna byk wyposaiona w tablice i scliematy, modele prac i fantomy. Teoria powinna wyprzedzak Cwiczenia oraz zajecia praktyczne.

Uwagi szczegiilowe

Temat 1

Naleiy podkreilik znaczenie protetyki stomatologicznej w naukach medycznych. ZwrociC szczegolnq uwage na etyke zawodowq technika dentystycznego. Zapomac shchaczy z pracowniq stomatologiczno-protetycznq i obowi~jqcymi w niej przepisami bhp. Wskazane byioby zapoznanie z pracowniq tech& dentystycznej w szkole.

Tematy 2 - 5

Naleiy zaprezentowak i zanalizowaC teoretyczne podstawy wykonywania protez dentystycznych. Doldadnie om6wiC wszystkie etapy powstawania protezy od momentu prawidlowego pobrania wycisku, poprzez jego obrobkq, wykonanie odlewow, projektu protezy, wreszcie jej wykonania. PrzedstawiC podstawowe metody wykonywania protez. OmowiC ich zalety i wady. Naleiy zwrocik uwage na koniecznoSC przesbzegania kolejnoici wykonywanych czynnoici, Morych nieprzestrzeganie moie by6 przyczynq powstawania biqdbw. Naleiy zaprezentowak typowe uszkodzenia protez dentystycznych oraz sposoby ich

naprawy. Podczas realizacji tych te~natow nalezy korzystak z plansz i tablic ilustnljqcych etapy wykonywania protez stomatologicznych, najlepsze modele prac oraz r6inego rodzaju protezy stomatologicme, narzedzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej, jak: lyiki standardowe, zgryzadla itp.

Tematy 6 - 9

Naleiy zapoznac sluchaczy z typologiq koron i wkladow zebowych, mostow stomatologicznycl~ oraz z zqbarni Cwiekowymni. Szczeg6lowo przedstawik techniki wykorzystywane przy ich wykonywaniu. Zwr6cik uwagq na techniki kqczenia przqsei z koronani .

Temat 10

Naleiy zwrocik uwagq na role lecznicza, protez specjalnych i wanmki ich stosowania.

Temat 11

Naleiy posikowak sie pracarni wykonywanymi przez shchaczy w pracowni techruki dentystycznej i na zajqciach praktycznych. Nauczyciel powinien wskazaC Hqdy popelniane przy wykonywaniu prac, om6wiC przyczyny icli powstawania oraz przedstawik ewentualne sposoby poprawy.

Tablice , przezrocza, foliogramy Modele: - lyiki indywidualne, wyciski, modele gipsowe - klamry protetyczne - protezy cakowite i czqiciowe - protezy stde, - protezy specjalne Eksponaty: - b ik i wyciskowe standardowe - narzqdzia shkqce do wykonywania protez - zgyzadla - aparatura do wykonywania protez (lub zdjqcia) - komplety zqb6w Filmy dydaktyczne wg katalogbw PZWLu, Cezasu, Filrnosu

5. LITERATURA

1. Budkiewicz A.: Protezy szkieletowe. Warszawa: PZWL 1997 2. Janczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Warszawa: PZWL. 1997 3. Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w protetyce stomatologicznej. Warszawa:

PZWL 198 1 4. Kulas J.: Modelowanie koron zqbow. Warszawa: PZWL 1983 5. Pitt F0rd'T.R.: Odbudowa zqb6w. Warszawa PZWL 1996 6. ,,Protetyka Stoinatologicma" (dwumiesiqcmik). 7. Spiechowicz E.:Protetyka stomatologiczna. Warszawa:PZWL 1997 8. Wajs S., Kozlowski W.: Ustawianie zqbow sztucznych w protezach

ruchomych. Warszawa PZWL 1997

Literature naleiy uzupefniaC na biezqco nowymi pozycjami wydawniczymi.

57

PRACOWNIA TECHNIKI DENTYSTYCZNEJ

I. SZCZEGOEOWE CELE KSZTAECENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztdcenia sluchacz powinien umieC:

przygotowywaC materialy i narzqdzia do wykonywanej pracy; wykonywac modele anatomicme i czynnoSciowe z wyciskow; wykonywac korony i mosty; wykonywak protezy calkowite; wykonywac protezy czqiciowe; wykonywac protezy stale i ruchome; naprawiak protezy; sprawdzac i ocenac jakoic wykonywanej pracy; uzytkowaC, konsenvowaC sprzqt i narzqdzia; przestrzegak przepis6w bhp i ochrony Srodowiska naturalnego w czasie wykonywania pracy; korzystak z dokumentacji materialowej, instrukcji obsl-ugi urzqdzen i literatury fachowej .

1 1. Proteza szkieletowa Do dyspozycji nauczyciela

96 6

Razem 228 Sernestr I II

13 godzin tygodniowo 151 90 6

247

12. 13.

Korony Mosty


1 Sernestr IV I 14 godzin tygodniowo

Temat 1: Wprowadzenie

14. 1 Korony lane 15.

Struktsua i organizacja pracy w pracowni techniki dentystycznej. Zasady ogCilne pracy w pracowni. Obshga i konsenvacja sprzqtu i narzqdzi. k e p i s y bhp obowiqnjqce w pracowni t e c l d dentystycznej. Przedstawienie programu zajqc w pracowni:

50

Temat 2: Prace gipsowe

Most licowany Do dyspozycji nauczyciela

Podstawowe prace w gipsie: - rozdrabnianie gipsu modelowego i mannurowego, - formowanie bryl gipsowych wg wymiarow 3 x 3 ~ 3 (ostroshp) oraz 4 x 5 ~ 3

(prostopadloician), - wykonywanie modeli gipsowych z prawidlowym uformowaniem podstaw:

a1 gomego i dolnego bezzqbnego - gips modelowy, bl g6mego i dolnego bezzqbnego - dwuwarstwowy, cl gomego i dolnego przy czq5ciowych brakach tszqbienia

dwuwarstwowo, d/ gornego lub dolnego szczek uzcbionych.

210 6

Razeln

Temat 3: Eyild indywidualne

266

Wykonywanie lyzek indywidualnych z roinych materidow: - szelaku dla szczqki, - z duracrolu dla iuchwy.

Semestr V 14 godzin tygodniowo

16. 17. 18.

Protezy ruchome cdkowite Mosty lane licowane Proteza szkieletowa cd.


66 100 38

6 Razem

Razem w cyklu ksztaicenia 210

1179

Temat 4: Protezy ruchome calkowite

Wykonywanie protezy gornej i dolnej przy bezzebiu (metoda wykonania artykulacyjnosferyczna i artykulacyjna):

- wykonywanie modeli anatomicznych dwuwarstwowych z wyciskow wykonanych r6inymi masami,

- wykonywanie modeli czynnoiciowych, - wykonywanie wzomikow zwarciowych, zaartykulowanych w zgryzadle, - umocowywanie modeli z ustalonq wysokoicia,zwarcia w artykdatorze

lub zwieraku, - ustawianie zqbow, - modelowanie plyt protezy, - wykonywanie puszkowania, - zamienianie wosku na mas? akrylanowst - wykonywanie polimeryzacji, - wykonywanie obr6bki i polerowanie protez.

Temat 5: PodScielanie protezy

Wykonywanie podicielania protezy metodq poiredniq - zatopienie do puszki polirneryzacyjnej protezy z pobranym

wyciskiem funkcjonalnym, - wykananie obrobki i polerowania.

Temat 6: Naprawa protez

Naprawiane protez dentystycznych. Rozpoznawanie przyczyn uszkodzen. Dobieranie w'raiciwej metody naprawy. Wykonywanie naprawy uszkodze6 protez, jak: pqkniqcie lub Aarnanie protezy cakkowitej lub czgiciowej. Wyrniana Sub dostawienie klamry. Dostawienie zqba.

Temat 7: Klamry protetyczne

Zastosowanie klarner protetycznych w pracach protetycznych. Wykonanie klamry:

- wyznaczenie rownika zgba przy pomocy paralelometru, - wymaczenie prawidlowego przebiegu Mamry, - modelowanie i odlewanie Mamry oraz elementow podpierajqcych, - doginanie klarner z drutu okr&ego, - wyznaczenie rownika zqba przy pomocy paralelometru, - wyznaczenie prawidlowego przebiegu klamy, - modelowanie i odlewanie Mamer i elementow podpierajqcych,

- doginanie klamer z drutu pMokr&ego.

Temat 8: Protezy ruchome osiadajqce

Wykonanie protezy n~chomej osiadajqcej: - wykonanie modeli gipsowych szczqki i iuchwy z czqSciowo zachowanym

uzqbieniem, z wyciskow wykonanych lnasami elastycznyni, - wykonanie wzornika zwarciowego, - urnieszczenie modeli w zgryzadlach, - doginanie ramioii retencyjnych klamer, - nstawianie zqbow, - wyrnodelowanie, - puszkowanie rnetodq odwrotn,2 i przeprowadzenie polirneryzacji, - wykonanie obrobki i polerowania.

Temat 9: Klamry doginane naddziqslowe

Zastosowanie klamer naddziqslowych. Wykonanie klamry doginanej naddziqslowej:

- wyznaczanie r6wnika zqba przy pomocy paralelometru, - wyznaczanie prawidfowego przebiegu klanry, - doginanie klamry z drutu polokrdego, - wykonanie klamry doginanej naddziqslowej, - wykonanie klamry doginanej dwuramiennej .

Temat 10: Protezy czqiciowe nieosiadajqce

Wykonanie protezy czqiciowej nieosiadajqcej: - wykonanie modeli szczqki i iuchwy z czqiciowo zachowanym

uzqbieniem z wyciskow wykonanych masami elastycznymi, - wykonanie wzornika zwarciowego, - umieszczenie modelu w zgryzadle, - wykonanie ramion retencyjnych doginanych z drutu stalowego, - wykonanie ramion i podpax6 lanych, - ustawienie zqbow, - wymodelowanie, - wykonanie puszkowania i polimeryzacji, - wykonanie obrobki i wypolerowanie.

Temat 11: Proteza szkieletowa

Zastosowanie protezy szkieletowej. Wykonanie protezy szkieletowej:

- wykonanie modeli, - przeprowadzenie analizy paralelometrycmej modelu, - projektowanie szkieletu, - powielenie i uhvardzenie modeli, - modelowanie szkieletu (plyta, klanry, podparcia), - zatopienie i odlanie szkieletu, - wykonanie obrobki mechanicmej, elektrolitycmej i polerowania, - wstawienie zqbow, - zamienienie wosku na masi; akrylanowq.

Temat 12: Korony

Wykonanie koron z rohych materidow: - wykonanie modeli skladanych (modele do wldadbw koronowo-

korzeniowych i koron akrylanowych), - wykonanie wkladu koronowo-korzeniowego metodq poSrednia, - wykonanie korony akrylanowej:

a/ modelowanie korony, b/ wykonanie puszkowania i polimeryzacji, C/ wykonanie obrbbki, wypolerowanie.

- wykonanie korony metalowej, lanej na modelu skladanyrn: a/ modelowanie korony, bl zatopienie w masie ogniotrwdej, cl wykonanie obr6bki i wypolerowania.

- wykonanie korony zlozonej na modelu skladanym (czqSC metalowa lana): a/ modelowanie korony, b/ zatopienie w masie ogniotrwalej, C/ odlanie, d l wykonanie obr6bki i polerowania, e/ wymodelowanie licowki, i7 wykonanie puszkowania i polimeryzacji, gl wykonanie obrobki mechanicznej.

Temat 13: Mosty

Wykonanie mostu lanego gornego w odcinku bocznym, licowanego masq akrylanowq:

- wykonanie modelu skladanego,

- umieszczenie modelu w zgryzadle, - wymodelowanie koron i przesel, - zatopienie do masy odlewniczej, - odlanie, - wykonanie obr6bki mechanicznej czesci metalowej, - wymodelowanie licowki, - wykonanie puszkowania i poluneryzacji, - licowanie mostu mas% akrylanowq.

Temat 14: Korony lane

Wykonanie koron lanych metalowych licowanycl~: - wykonanie modeli skladanych, - wykonanie korony metalowej lanej na zqb +3, - wymodelowanie korony, - zatopienie w masie ogniotnvalej, - wykonanie obr6bki mechanicznej, - przygotowanie metalu do pokrycia masq iywiczna, - wykonanie licowania masq iywicznq korony pojedynczej.

Temat 15: Most Iicowany

Wykonanie mostu lanego gbrnego w odcinku bocznym - licowanego masq iywicznq

- wykonanie modelu skladanego, - umieszczenie w zgryzadle, - wymodelowanie zeby i przqsla, - zatopienie do masy odlewniczej, - odlanie, - wykonanie obrbbki mechanicznej, - przygotowanie metalu do polaycia masq iywiczna, - wykonanie licowania mostu masq Wicznq.

Wykonanie mostu zloionego np: 1,+1,2,3 (zeby filarowe 1+,+3) licowanego w caloici masq iywicznzg

- wykonanie modelu sldadanego, - umieszczenie w zgiyzadle, - wyrnodelowanie korony i przqsla, - zatopienie do masy odlewniczej, - odlanie, - wykonanie obrobki mechanicznej, - przygotowanie metalu do pokrycia masq iywiczna,

- wykonanie licowania mostu masq iywicznq.

Temat 16: Protezy ruchome calkowite

Wykonanie protezy gornej i dolnej metodq artykulacyjnq (Gysie'go - zgryz krzyiowy, praca w akrylu):

- wykonanie modelu anatomicmego dwuwarstwowego z wyciskow dokonanych roknymi masami,

- wykonanie modeli czynnoSciowyc11, - wykonanie wzornikow zwarciowych zaartykulowanych w zgryzadle, - umocowanie modeli z ustalonq wysokoiciq zwarcia w artykulatorze lub

zwieraku, - ustawianie zqbow, - modelowanie plyt protez.

Temat 17: Mosty lane licowane

Wykonanie mostu dolnego w odcinku przednim (zqby filarowe 3 - 3) licowanego mas% akrylanowq lub iywicznq (do wybon~):

- wykonanie modeli, - urnieszczenie w zwieraku, - wymodelowanie w wosku czqSci inetalowych, - zatopienie do masy odlewniczej, - odlanie, - wykonanie obrobki mechanicznej, - przygotowanie metalu do pokrycia masq akrylanowq lub iywicznq (do

wyboru), - licowanie mostu.

Temat 18: Proteza szkieletowa cd.

Wykonanie protezy szkieletowej dolnej z U e m podjqzykowym i klawa, ci&q (faza wosku):

- wykonanie modeli, - przeprowadzenie an&zy paralelo~netrycznej modeli, - zaprojektowanie szkieletu, - powielenie i utwardzenie modelu, - modelowanie szkieletu (hk podjqzykowy i klarnra ci&a, klamry,

podparcia).


Godziny te naleiy przenaczyi: na ornowienie tematow nie objqtych programem nauczania, a wynikajqcych z rozwoju nauki.


Ksztdcenie w zakresie Pracowni teclmiki dentystycznej ma na celu przygotowanie shchaczy do wykonywania zawodu technika dentystycznego, to naczy wykonywania wkl.adow, uzupelnien oraz rCtinyc11 protez stomatologicznych.

W wymku realizacji programu nauczania sluchacz powinien wykazak postawy: odpowiedzialnoici za jakoii: wykonywanych prac, uczciwoit zawodowa, s~uniennoiC, pracowitoSC, punktualnoii: (tenninowe wykonywanie prac), samokrytycyzm, koleienskoSc, poszanowanie sprzqtu i oszczqdna gospodarka materialami. Podczas procesu ksztalcenia ocenie powinny podlegat wiadomoici

i umiejqtnoici z zakresu: przygotowywania materialow stosowanych w protetyce stomatologicznej, przebiegu procesu wykonywania wldadow, mlpelnien oraz rcia~ych protez stomatologicznych; kontroli jakoici wykonywanych prac; wykonywania napraw protez stomatologicznych; przestrzegania przepisbw bhp obowizpja,cych w pracowni protetycznej. Ocenianie powinno odbywac siq systematycznie podczas cdego procesu

ksztalcenia, po zakonczeniu kaidej pracy. Podstawa, oceny powinny by6 wykonane prace i zachowania shchaczy podczas wykonywania zadari. Pozwoli to na wczesne wychwycenie trudnokci, jakie moga, napotkak shchacze i ich wyeliminowanie.

Do oceny osiqgniqC naleiy zastosowac r6i;ne formy sprawdzania, jak: wypowiedzi ustne i piselme, prezentacja projektow uzupelnien protetycznych, obsenvacja shchacza podczas wykonywania prac.

Opanowanie umiejqtnoSci praktycznych naleiy oceniai: przyjmujqc m e r i a dotyczqce: - organizacji stanowiska pracy; - poprawnoSci w wykonywaniu danej czynnoSci; - jakoici wykonywanej pracy; - przestrzegania przepisbw bhp i ochrony Srodowiska naturalnego.

Aby zwiqkszyc efektywnoik nauczania, Cwiczenia naleiy prowadzik

w gnlpacl16 - 9 osobowych. Nauczyciel powinien w maksymalnym stopniu wykorzystywak Srodki

dydaktyczne oraz pomoce naukowe dostosowane do poszczegolnych dwiczen. Kaide Cwiczenie powinno by6 poprzcdzone instnlktarzem wstqpnym oraz demonstracjq, ze zwroceniem szczeghlnej uwagi na zagadnienia bhp zwiqane z tematem Cwiczeh. ~wiczenia powinny byC zakoriczone podswnowaniem zajed.

W instnktaiu bieiqcym naleiy pobudzad pomyslowoSC i inicjatywq shchaczy, zaS w instruktaim koncowym naleiy omowiC bledy i osiagniqcia shchaczy stwierdzone w trakcie realizacji danego telrlatu.

Przystqpujqc do Cwiczen, shchacz powinien mieC r6wniei odpowiedni zasob wiedzy teoretyczuej niezbqdnej do realizacji danego tematu.

Temat 1

Naleiy zwsocik szczegolna, uvwagq sluchaczy na koniecznoik przestrzegania przepisow bhp obowiqmjqcych w pracowni techniki dentystycmej. PodkreSliC koniecznoSC zachowania ostroinoici w czasie obshgi urzqdzen pracujqcych pod napieciem elektsycmym. OkreSliC przyczyny typowych uszkodzen sprzqtu. Shlchacze powinni umieC wykonywaC czynnoici konsenvacyjne, drobne naprawy sprzetu oraz regulowaC urzqdzenia w a n e w pracowni.

Tematy 2 - 18

Naleiy m6ciC uwage na koniecznoiC przestrzegania r e h o w technologicznych przy obrobce materidow stomatologicznych. WykazaC zwiqek miqdzy jakoiciq materiah a prawidIowoSciq przeprowadzonego procesu. PodkreSliC wage kolejnoici czynnoici przy wykonywaniu wszelkich prac z zakresu protetyki stomatologicznej. WskazaC na niemoinoSC pominiqcia jakieji czynnoici lub wykonania w innej kolejnoici, moie to spowodowaC wadliwe wykonanie pracy, ktora jest Srodkiem leczniczym. OkreSlaC przyczyny popehiania typowych blqdow na poszczegolnycl~ etapach wykonywania prac i wskazad moiliwoici ich unikania. Zwr6ciC uwagq na roinorodnoiC wykonywanych prac.

Nauczyciel powinien uwrailiwic shchaczy na obowiqek estetycznego wykonywania prac protetycnych.

Podczas realizacji tych dzidow programowych naleiy wykorzystywak plansze, tablice, fantomy zqbow, modele protez, wkladow, koron i most6w, modele prac.

Do poprawnej realizacji treSci ksztdcenia nauczyciel powinien dysponowaC dobrze wyposaionq w urzqdzenia, narzedzia i Srodki pracowniq t e c u dentystycmej .


Tablice, przekocza, foliogramy Modele: - zebow - protez, mostow, koron zebowych Eksponaty: - zeby nahualne stale i mleczne - protez+ i inne uzupelnienia dentystyczne - zestawy narzqdzi dentystycznych Maszyny, urzqdzenia, przyrzqdy, narzedzia stosowane w trakcie zajec w pracowni techniki dentystycznej Instrukcj e: - obshgi uuzqclzen, bhp, ppoz. oraz organizacji pracy Dokumentacja technologicma

5. LITERATURA

1. Budkiewicz A,: Protezy szkieletowe. Warszawa: PZWL 1997 2. Ciaputa A, Miszczyszyn M.: Wykonawstwo laboratoryjne prac

protetycznych. Warszawa: PZWL 1987 3. Propedeutyka stotnatologii. Red. Z. Jahczuk. Warszawa: PZWL 1992 4. Kordasz P. Wolanek Z.: Materialoznawstwo protetyczno - stomatologiczne.

Warszawa: PZWL 1976 5 . Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w protetyce stomatologicznej. Warszawa:

PZWL 1981 6. Pitt Ford T.R.: Odbudowa zeb6w. Warszawa: PZWL 1994 7. Wajs S.: Ustawianie zebow sztucznycli w protezach ruchomych. Warszawa:

PZWL 1995 8. ,J?rotetyka Stomatologiczlia" - dwniesiecznik

Literature naleiy uzupehiac na biezqco nowylni pozycjami wydawniczymi.

68

ZAWCIA PRAKTYCZNE

1. SZCZEGOLOWE CELE KSZTALCENLA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztal-cenia shichacz powinien umiec:

przygotowywai: stanowisko pracy; przygotowywak materialy do wykonywania prac; wykonywai: protezy stomatologiczne i aparaty ortodontyczne; wykrywaC i okreilak wady protez i aparatow; stosowaC przepisy bhp, ppoz. i ochrony Srodowiska naturalnego podczas wykonywania prac protetycznych; przeprowadzak kontrolq wstqpq miqdzyoperacyjna, i koncowq podczas wykonywania prac protetycznych; wykonywak naprawy protez stomatologicznych i aparat6w ortodontycnych; korzystai: z instrukcji, dokumentbw technologicznych, poradnikow; przestrzegai: zasad etyki zawodowej podczas realizacji powierzonych zadari.

2. TRESCI NAUCZANIA


Temat 1: Wprowadzenie do pracy w pracowni protetycznej

1 aparatow ortodontycznych

12 g o b tygodniowo

Organizacja pracowni protetycznej, podstawowe wyposaienie w narzqdzia, aparaty, podstawowe dokumenty. Zasady korzystania z urzqdzen. Przydzial stanowisk pracy. Zapoznanie z programem zajqk praktycznych. Zorganizowanie pracy zgodnie z zasadami bhp i ogolnymi zasadami organizacji pracy w pracowni. Stosowanie odpowiednich materialow i obslugiwanie urzqdzen w pracowni.

5.

6.

Protezy stomatologicme oraz protezy i aparaty ortodontyczne Naprawy protez stomatologicznych i aparatow ortodontycznych


149

40

6 Razem

Razem w cyklu nauczania 195 442

Temat 2: Protezy stomatologiczne i protezy oraz aparaty ortodontycme

Organizacja stanowiska pracy. Odlewanie modeli z wycisk6w. Opracowywanie modeli. Projelctowanie protez. Rozmieszczenie klamer w protezach. Wykonanie elementow stabilizujqcych. Umieszczanie elementow podpieraj$cych. Obrabianie mechaniczne i polerowanie. Wykonanie protez ruchomych - calkowitych i czeiciowych wedlug zalecen lekarza. Wykonanie aparatow profilaktycznych i aparatow czynnych wedlug wskazah lekarza.

Temat 3: Protezy stomatologiczne oraz protezy i aparaty ortodontycme

Odlewanie lnodeli z wyciskow. Przygotowanie materidow do odlew6w. Odlewanie koron metalowych lub akrylanowych. Ustawianie zebbw. Wykonanie plyty aparatt~ ortodontycznego. Umieszczanie iruby. Doginanie drutbw. Umocowanie Mamry .

Wykonanie protez stalych - korony metalowe, lane, akrylowe, zlozone wedhg zalecen lekarza.

Wykonanie aparatow ortodontycznych profilaktycznych czynnych, czynno$ciowych i czynnoiciowo-mechanicznych wedlug zalecen lekarza.

Temat 4: Naprawy protez stomatologicznych oraz protez i aparatbw ortodontycznych

Naprawianie pqkniqC i zlarnari masy akrylowej. Wymienianie Mow, klamer, sprqiyn i innych elementow drucianych. Uszczelnianie plyt. Dorabianie brakujqcych czeici. Montowanie dodatkowych elementow.

Wykonanie napraw protez stomatologicznych oraz protez i aparatow ortodontycznych.

Temat 5: Protezy stomatologiczne oraz protezy i aparaty ortodontyune

Odlewanie mostow, koron i innych elementow metalowych. Ustawianie zqbow. Umieszczanie elementbw drucianych. Obrabianie mechanicme i polerowanie wykonanych prac.

Wykonanie protez ruchomych - cafkowitych i czqbiowych, koron i mostow wedhg zalecen lekarza. Wykonywanie protez i aparatow ortodontycznych.

Temat 6: Naprawy protez stomatologicznych i aparatbw ortodontycznych

OkreSlanie przyczyn powstawania uszkodzen. Stosowanie rohych sposobow napraw protez w zaleinoici od uszkodzenia. Wykonanie podicielenia protezy.

Wykonywanie napraw protez stomatologicznych i aparatow ortodontycznych.


Godziny te naleiy przeznaczyC na omowienie temat6w nie objgtych programem nauczania, a wymkajqcych z ronvoju nauki.


Podstawowym zadaniem nauczyciela prowadzqcego zajqcia praktycne jest umoiliwienie shchaczom opanowania wniejqtnoici praktycznych niezbqdnych do wykonywania zawodu technika dentystycznego. Naleiy pamieta6 o iciskym powiqzaniu wspomnianych tuniejqtnoici z umiejqtnosciq samodzielnego, tworczego myilenia i dzialania oraz z wiedzq teoretycznq wyniesiona, z zajqC o charakterze teoretycznym Wainym zadanieln wychowawczym jest uksztaltowanie nastqpujqcych postaw:

dokladnoic, sumiennoiC i odpowiedzialnoi6 za jakoSC wykonywanych prac, iyczliwoic wobec pacjentow i w s p o l p r a c o ~ ~ w w zespole, empatyczny stosunek do chorych; odpowiedzialnoiC za skutki wlasnych zachowari w kontakcie z innym cdowiekiem; Wrai1iwoSC na zahzenia kontaktu w grupie wsp6fpracownik6w; aktywnoiC w ulepszaniu warunkow pracy wlasnej; odpowiedzialnoiC za poziom wlasnej wiedzy. Program zajeC praktycznych ma charakter otwarty, oznacza to mozliwoiC

dokonywania zmian, polegajqcych na rozszerzaniu niektorych zagadnien i wprowadzaruu nowych. W przypadku zmian w programie zajgC praktycznych konieczne jest zapewnienie sh~chaczom moiliwoici pehej realizacji temat6w warunkujqcych opanowanie umiejqtnoici koniecznych do zaliczenia przedmiotu.

Zajqcia praktyczne powinny by6 prowadzone w pracowniach wydziah techniki dentystycnej. Mogq siq rowniei odbywaC w pracowniach stomatologicznych zakladow protetyki AM, wybranych przychodniach stomatologicznych oraz wzorcowych pracowniach prywatnych.

Podczas zajqc praktycznych wykonuje siq - z przeznaczeniem dla pacjentow - wszystkie rodzaje protez zqbowych i aparatow ortodontycznych objqtych tematami Cwiczen. Liczba i rodzaj wykonywanych przez sluchaczy prac uzaleiniona jest od potrzeb pacjentow przyjmowanych w gabinetach stomatologicznych wspblpracujqcych z pracownia, szkolnq.

W czasie odbywania zajqc praktycznych shchacz powinien wykonaC minimum 2 protezy bezzebne, proteze czqiciowo-osiadajqcq, proteze szkieletow% korone lanqzfoion% most lany 4 punkty, naprawe protez (damanie, dostawienie zeba, klamry), aparaty ortodontyczne. W semestrze 111, w ramach 114 godzin zajqc praktycznych, sh~chacz pod nadzorem nauczyciela powinien wykonaC dla pacjentow prace objete programem I, II i JII semestru w liczbie 34 punkty, przyjmujqc 0,3 punlch~ na godzing. W semestrze IV, w ramach 133 godzin zajec praktycznych, shchacz powinien wykonaC &a pacjentow prace objete programern I-IV semestru w liczbie 53 punkty, przyjmujqc 00, punktu na godzing W semestrze V, w ramach 195 godzin, shchacz powinien wykonac prace objqte programem I-V semestru w iloici 78 punktow, przyjmujqc 0,4 punktu na godzine.

W trakcie prowadzenia zajek dydaktycznych naleiy przywiqywak bardzo duia, wage do ksztaltowania umiejetnoici samodzielnego r o z w i w a n i a problemow, komunikowania siq z otoczeniem, organizowania wtasnej pracy i jej oceny, ustalania wlasnych dzidari i przewidywania ich skutkow, racjonalnego wykorzystania czasu pracy.

Nauczyciel powinien systematycznie sprawdzak poziom wiedzy i umiejqtnoici shchaczy z zakresu:

wykonywania protez stomatoiogicmych i aparatow ortodontycznych; naprawy protez stomatologicmych i aparatow ortodontycznych. Do oceny poziomu opanowania umiejqtnoici praktycznych naleiy przyjqc

kryteria dotyczqce: - organizacji stanowiska pracy; - doboru i wlabiwego korzystania z narzedzi i sprzetu; - doboru i poprawnoici wykonywania protez, koron i mostow oraz aparatow

ortodontycznych; - jakoici wykonywanej pracy (precyzji, dokladnoici i estetyki); - przestrzegania przepisow bhp i ochrony irodowiska naturalnego; - wspofpracy z zespolern pracownikow i z lekarzem.

Jako metode sprawdzania i oceniania osiqgnieC uczniow poleca sie sprawdzian dydaktyczny.

4. PODSTAWOWE SRODKI DYDAKTYCZNE Tablice Modele Eksponaty: - zestawy narzqdzi u%ywanych w pracowni protetycznej - elementy skladowe prorez

- matenab stosowane w technice dentystycznej Narzqdzia i nrzqdzenia Instrukcje: - obshgi urzqdzen i aparatow - przygotowywania materialow stosowanych w protetyce - bhp i ppoi. oraz organizacji pracy

1 . Budkiewicz A.: Protezy szkieletowe.Warszawa: PZWL 1997 2. Ciaputa A, Miszczyszyn M.: Wykonawstcvo laboratolyjne prac protetycznych.

Warszawa: PZWL 1975 3. Kulas J.: Modelowanie koron zqbow. Warszawa: PZWL 1983 4. ,,Protetyka Stomatologiczna" dwumiesitpnik 5. ,,Quintessence" ,,Czasopismo technlki dentystycznej" kwartalnik 6. Spiecl~owicz E.: Protetyka stomatologicma. Warszawa: PZWL 1994 7. ,,Teclmik Dentystyczny" kwartalnik

PRAKTYKA ZAWODOWA

W wyniku realizacji praktyki zawodowej shchacz powinien umiec:

stosowac w konkretnych wanmkacli pracy wiedzq teoretycznq i praktycznq zdobytq w szkole; przygotowywak stanowisko pracy; wykonywak samodzielnie protezy stomatologiczne i aparaty ortodontyczne; wspbfpracowac z zespotem pracownik6w w protezowni; przestrzegak regulaminu obowiqznjqcego w rniejscu pracy; przestrzegac przepisow bhp, ppoz. oraz ochrony Srodowiska naturalnego; prowadzik oszczqdnq gospodarkq materialowa; korzystak z norm, instrukcji i dokurnentacji technologicznych; przestrzegak zasad etyki zawodowej w realizacji powierzonych zadari.

2. TRESCI NAUCZANIA

Podzial treSci nauczania

Celem prakryki zawodowej jest umozliwienie shchaczom podjecia samodzielnej pracy w zawodzie technika dentystycznego na kaidym stanowisku danej (wybranej) pracowni. Maja, one umozliwiC doskonalenie samooceny i przydatnoici zawodowej .

Zakres materiah moze obejmowak jeden z dzialbw, np.ortodoncjq, technikq dentystycznq.


LP- Tematy

Semestr V

60

60 -

1. Pracownia protetyczna

Razem w cyklu nauczania

Zabes tuniejqtnoici, jakie powinien opanowac sh~chacz, jest taki sam, jak na zajqciach praktycznych z tym, ze wszystkie czynnoici powinny byk wykonywane sanodzielnie.


Rola nauczyciela w trakcie praktyki zawodowej ogranicza siq jedynie do wybiorczego nadzorowania czynnoici wykonywanycli przez shchaczy, ko~ygowania popelnionych blqdow i wskazywania sluchaczom tych umiejqtnoici, kt6re sh~chacze powinni jeszcze doskonalik.

W przydziale pracowni moina kierowaC s i ~ indywidualnymi iyczeniami sluchaczy, zgodnie z ich zainteresowaniani i planami zawodowymi. Utnoiliwia siq w ten sposob specjalizacje zawodowq w dziedzinie wybranej przez sh~chacza i osizgniecie celow zawartych w opisie zawodu. W zwi* z tyln nie powinno siq dokonywak rotacji w dwu dzidach (ortodoncja i technika dentystyczna) w czasie trwania 2-tygodniowej praktyki zawodowej.

Shchacz powinien mieC dzienniczek praktyk. Praktyki zawodowe powinny by6 kontrolowane przez kierownika szkolenia praktycznego lub nauczycieli. Praktyka zawodowa powinna zostaC oceniona adekwatnie do wykonanej pracy.

Do oceny poziomu opanowania ~uniejqtnoici praktycznych naleiy przyjqk kryteria dotyczqce :

samodzielnoici +w wykonywaniu zadari; odpowiedzialnoSci za terminowe wykonanie zadania; dokladnoici wykonania i estetyki pracy; partnerstwa we wsp6Ipracy z zespolem w protezowni; dyscypliny pracy; przestrzegania przepisow bhp obowiqzujqcych w zakladzie pracy. Na zakonczenie praktyki zawodowej nauczyciel praktycznej nauki zawodu

powinien dokonaC opisowej oceny umiejetnoici oraz postawy zawodowej kaidego sluchacza.

Instnkcje obshgi aparatow Przepisy bhp, ppoi. i ekologiczne obowiqujqce w p r o techniki dentystycznej

Zesp61 autorski

Plan nauczania

Anatomia z eie~nentami fizjologii

Modelarstwo

Ortodoncja

Pracownia techniki ortodontycznej


Pracownia techniki dentystycznej

Zajgcia praktyczne

Praktyka zawodowa

str

2

3

4

I I

20

29

40

49

57

68

74

program w zawodzie technika dentystycznego...

Documents