Na osnovu lana 11. Zakona o privrednim / gospodarskim komorama u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 35/98 i 34/03), l. 9. i 10. Statuta Privredne / Gospodarske komore Federacije Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj 15/00), lana 7. stav 4. Uredbe o usavravanju predsjednika i lanova nadzornih odbora i uprava privrednih drutava sa ueem dravnog kapitala (Slubene novine Federacije BiH, br. 71/09 i 33/10) i Odluke Vlade Federacije BiH, V.broj: 435/10 od 24.03.2010.godine, Predsjednik i Potpredsjednik Privredne / Gospodarske komore Federacije Bosne i Hercegovine, donose

PROGRAM USAVRAVANJA PREDSJEDNIKA I LANOVA NADZORNIH ODBORA I

UPRAVA PRIVREDNIH DRUTAVA SA UEEM DRAVNOG KAPITALA

I (Predmet)

Ovim programom utvruje se postupak, literatura, teme, prijavljivanje i

cerificiranje kandidata i trokovi usavravanja predsjednika i lanova nadzornih odbora i uprava privrednih drutava sa ueem dravnog kapitala (u daljem tekstu: usavravanje).

Privredna/Gospodarska komora Federacije Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Komora) organizuje usavravanje koje e se obavljati kontinurano, transparentno i uz redovno informisanje Vlade Federacije Bosne i Hercegovine.

II (Postupak)

Nakon stupanja na snagu ovog programa, Komora e: Raspisati javni oglas najmanje u dva dnevna lista radi prikupljanja prijava

kandidata za usavravanje. Postupak pripreme zavriti i usavravanje kandidata poeti prema ovom

Programu najdalje 30 dana nakon dobivanja saglasnosti na ovaj Program. Na bazi prikupljenih prijava Komora e sainiti terminski plan po mjestima

usavravanja. Mjesta usavravanja su: Sarajevo, Mostar, Tuzla, Livno, Biha, Zenica i

Travnik. Usavravanje e se organizirati u 30 sati predavanja i zavrnog ispita. U jednoj grupi za usavravanje moe biti najvie 50 kandidata . Usavravanje e se organizirati subotom i nedjeljom, tri vikenda (2 x po 5

sati).

III (Literatura)

Usavravanje e se vriti na bazi priznate tematske udbenike literature,

vaeih zakona u Bosni i Hercegovini i Federaciji Bosne i Hercegovine, te na bazi obraenih tema od strane predavaa prema ovom Programu.

Svaki od odabranih predavaa e priloiti:

- popis literature koja se koristi u postupku usavravanja, - fotokopije ili izvode tekstova adekvatne strune publikacije izdate na ovu temu, - slajdove za svaku temu, - pisani materijal po temi od 20 do 30 strana.

IV (Struni dio usavravanja - moduli koji se izuavaju na usavravanju)

lanom 8. Uredbe o usavravanju predsjednika i lanova nadzornih odbora i

uprava privrednih drutava sa ueem dravnog kapitala, utvrene su oblasti koje obuhvata usavravanje i to: 1. Osnove graanskog prava i privrednog prava, 2. Osnova raunovodstva, 3. Osnova poslovnih i javnih finansija, 4. Osnova menadmenta, 5. Osnove reininjeringa proizvodnje i 6. Osnove korporativnog upravljanja. U okviru oblasti iz stava 1. ove take, uvruju se teme za usavravanje kako slijedi: 1. Tema: Upravljanje kompanijom - Sadraj: vanost i znaaj upravljanja, svrha i ciljevi upravljanja, upravljaka struktura, - Ciljevi upravljanja: puna zaposlenost, rast ukupnog prihoda, ostvarivanje dobiti, rast i razvoj kompanije, profitabilnost i sl, - Funkcije menadmenta: planiranje poslovanja, organiziranje kompanije, popuna ljudskih resursa, rukovoenje u kompaniji, kontrola izvrenja planskih zadataka, top menaderi i srednji menadment, - Funkcija nadzornog odbora: planiranje rada, nadlenost nadzornog odbora, usvajanje planskih dokumenata i zadataka uprave kompanije, razmatranje izvjetaja o poslovanju, kontrolisanje postavljenih ciljeva poslovanja, - Odnosi i saradnja menadmenta i nadlenost nadzornog odbora u odnosu na upravu kompanije, konflikti na relaciji uprava i nadzorni odbor, - Ciljevi stekeholdera: vlasnika i ulagaa, menadmenta i uprave, drave i drutva, zaposlenih, kupaca, dobavljaa, banaka, sinikata. 2. Tema: Uloga nadzornog odbora - Zakonska ovlatenja: imenovanje i razrjeenje lanova nadzornog odbora, ovlatenja nadzornog odbora, skuptina i njena funkcija, - Broj i sastav nadzornog odbora: broj lanova, ko ih bira, sastav nadzornog odbora, prava i obaveze lanova, - ije interese zastupaju lanovi: interesi vlasnika, radnika, menadmenta, drutvene Zajednice, - Organizacija rada: poslovnik o radu nadzornog odbora, diskusije, glasanje, sazivanje sjednica, - Saradnja sa stekeholderima: sa vlasnicima, sa javnou, sa zaposlenim, sa upravom i menadmentom, sa sindikatom,

- Poeljne osobine lanova nadzornog odbora: strunost, potenje, objektivnost, moralnost, neovisnost i - Poeljne karakteristike lanova uprave i menadmenta: znanje, strunost, komunikativnost, liderstvo, potenje, sposobnost rukovoenja, liderstvo, zalaganje na poslu. 3. Tema: Raunovodstvo u funkciji upravljanja - Uvodno razmatranje: znaaj i funkcija raunovodstva, praenje procesa, kontrola zakonitosti u poslovanju, - Finansijsko izvjetavanje: Oblasti izvjetavanja (Bilans uspjeha, Bilans stanja, raun dobiti i gubitka, izvjetaj o navanim tokovima, izvjetaj o promjeni kapitala, izvjetaj o zaduenosti, izvjetaji o rentabilnosti, ekonominosti i produktivnosti), - Namjene izvjetaja: od raunovodstva ka upravi, od uprave ka nadzornom odboru i od nadzornog odbora ka vlasnicima, - Kvalitativna obiljeja izvjetaja: jasnoa, razumljivost, vanost, tonost, pouzdanost, uporedivost, - Zakonitost poslovanja: interna i eksterna revizija, interna kontrola, - Raunovodstveni informacijski sistem: prikupljanje podataka, obradu, raunovodstvene informacije upravi i nadzornom odboru i - Raunovodstavene prevare: obrada izvjetaja, lani podaci, prikrivanje injenica, manipulacije u finansijskim izvjetajima. 4. Tema: Mikroekonomija - Sadraj mikroekonomije, - Odnos mikroekonomije i kompanije, - Trino uee kompanije, - Ponuda i potranja za proizvodima kompanije, - Komparativne prednosti, - Maksimizacija profita, - Ciljevi poslovanja i - Uloga uprave i nadzornog odbora sa aspekta mikroekonomije. 5. Tema: Upravljanje marketingom kompanije - Znaaj upravljanja marketingom, - Povezivanje sa klijentima, - Oblikovanje trine ponude, - irina i dubina asortimana ponude, - Isporuka vrijednosti kupcima, - Dugoroni rast kompanije, - Poveanje trinog uea i - Marketing miks kompanije (asortiman, politika cijena, promocija i distribucija). 6. Tema: Meunarodna trgovina i Savremena prodaja - Kompanija i meunarodna trgovina, - Poslovi izvoza i uvoza, - Trgovinski bilans kompanija,

- Otvorenost privrede, - Funkcija carina i kontigenata, - Podsticanje izvoza, - Prednost i nedostaci ukidanja carina, - Zatita domae proizvodnje, - Znaaj i uloga prodaje, - Metode prodaje, - Osobna prodaja, - Proces prodaje, - Ljudski potencijali prodaje, - Prezentacije i ponude i - Voenje pregovaranja sa kupcima. 7. Tema: Finansijska trita i institucije - Pojam i znaaj kamatnih stopa, - Centralna banka, - Voenje monetarne politike, - Finansijska trita (trite novca, kapitala, dionica, hipoteka i sl.), - Komercijalne banke, - Razvojne banke, - Osiguravajua drutva. 8. Tema: Vrednovanje marke i privrednog drutva - Vrednovanje marke i trgovinski znak, - Vrednovanje privrednog drutva, - Finansijsko vrednovanje marke, - Finansijsko vrednovanje privrednog drutva i - Metodologija za finansijsko vrednovanje. 9. Tema: Korporatvne finasije - Investiranje u realnu imovinu, - Uloga i znaaj finansijske funkcije u kompaniji, - Finansiranje kompanije, - Politika duga i dividendi, - Finansijsko planiranje, - Finansijski menadment, - Krediti i anuiteti i - Koritenje leasing usluga. 10. Tema: Reinenjering kompanije - Pojam i znaaj reininjeringa u razvoju moderne proizvodnje, - Radikalne promjene i redizajn proizvodnih privrednih drutava, - Krizno stanje i implementacija reininjeringa, - Temelji razvoja moderne i profitabilne proizvodnje, - Savremeno trite, globalizacija i razvoj proizvodnje, - Kako modernizirati domau proizvodnju primjenom reininjeringa i

- Metodologija i algoritam izvedbe reininjeringa proizvodnih privrednih drutava. 11. Tema: Pravni aspekt poslovanja kompanije - Pojmovi: kompanija, korporacija, firma, privredno drutvo, - Pravna osnova upravljanja kompanijom, - Povezanost graanskog prava u kompanijama, - Osnove privrednog prava i kompanije, - Privredna drutva, zakonski osnov, - Pravni pojam privrednog drutva, - Vrste privrednih drutava, - Pravni aspekt obaveza i prava uprave i - Pravni aspekt obaveza i prava nadzornog odbora. 12. Tema: Nadzorni odbori koji stvaraju vrijednost - Moderna uloga nadzornog odbora, - Uloga izvrnih direktora, - Odnos izvrnog direktora i ostalih lanova uprave, - Odnos direktora i nadzornog odbora, - Odnos direktora i vlasnika kompanije i - Politika upravljanja i politika odnosa izmeu rukovodnih struktura. 13. Tema: Sistemi nagraivanja u kompanijama

- Znaaj sistema nagraivanja, - Sistemi nagraivanja i povezanost sa rezultatima rada, - Vrste i oblici nagraivanja, - Novani oblici nagraivanja, - Nenovani oblici nagraivanja i - Nagraivanje uprave, menadmenta i nadzornog odbora. 14. Tema: Kompanija i makrookruenje

- Uloga makrookruenja u poslovanju kompanije, - Ekonomsko i politiko okruenje, - Monetarna i kreditna politika kao faktor okruenja, - Ekonomska politika vlade, - Proces globalizacije, - Svjetska ekonomska kriza i njen uticaj na kompanije, - Komorski mehanizam i odnos sa kompanijama, - Mjesto i uloga sindikata i - Uloga i znaaj ministarstava. 15. Tema: Poslovna strategija, poslovna etika i drutvena odgovornost kompanije

- Pojam i znaaj poslovne strategije, - Pojam i znaaj poslovne etike,

- Etiko poslovno ponaanje, - Menaderski moral i moral uprave, - Upravljanje etikim ponaanjem kompanije, - Pojam i znaaj drutvene odgovornosti i - Drutveno odgovorno ponaanje.

Raspored sati predavaa utvrdit e Komora posebnim Rjeenjem.

V (Zavrni pismeni ispit)

Komisija koja prati organizaciju usavravanja sainit e program za polaganje zavrnog pismenog ispita na nain da se kandidatima pripreme teme za seminarski rad za svakog kandidata, ija odbrana e se obaviti pred komisijom sastavljenom od tri lana iz reda predavaa, a koja e se obaviti interaktivno, po grupama. Provjera znanja vri se kroz: - kvalitet seminarskog rada, - kvalitet prezentacije seminarskog rada, - znanje vezano za prezentirani materijal, - odgovor na upite lanova u grupi i - odgovor na pitanje lanova komisije, koji e i proiriti svoja pitanja izvan seminarskog rada, radi provjere rezultata usavravanja.

VI (Uslovi za prijavu kandidata)

Usavravanje e biti omogueno licima iji mandat je u toku ili su u toku izbora

odnosno, imenovanja u privrednim drutvima sa veinskim dravnim kapitalom, kao i drugim licima koja se prijave na usavravanje, radi certificiranja i eventualnog uea na konkursima, ukoliko ispunjavaju uslove iz lana 260. Zakona o privrednim drutvima (Slubene novine Federacije BiH, br. 23/99, 45/00, 2/02, 6/02, 29/03, 68/05, 91/07, 84/08, 88/08, 7/09).

VII (Postupak prijavljivanja i certificiranja)

Prijavljivanje kandidata i obrada prijava vri se na osnovu javnog oglasa kojeg

e objaviti Komora. Kandidati koji ispunjavaju uslove obavjetavaju se o pristupanju usavraavanju, sa potrebnim podacima o mjestu i vremenu poetka usavravanja (prema prijavama kandidata), koji e biti odreen najranije u roku od 8 dana, a najkasnije u roku od 60 dana od dana podnoenja prijave, uz obavezu plaanja odreene naknade za usavravanje. Kandidatima koji ne ispunjavaju uslove za usavravanje dostavlja se obavijetenje u roku od 8 dana od dana prijave, s mogunou ponovnog prijavljivanja po ispunjavanju uslova. Predsjednik Komore svojim rjeenjem odreuje uslove, raspored usavravanja i ostalo potrebno u obavljanju usavravanja.

Kandidat koji nije poloio zavrni ispit ima pravo pristupiti ponovnom ispitivanju i pismenom polaganju u roku od 90 dana od dana prvog ispitivanja. Kandidati koji uspjeno zavre usavravanje i poloe ispit, dobie odgovarajui certifikat. Certifikat o zavrenom usavravanju, priprema Komora, a potpisuje ovlateno lice Vlade Federacije Bosne i Hercegovine i Komore u roku od 30 dana od dana poloenog strunog ispita. Certifikat o zavrenom usavravanju (Obrazac broj 1), nalazi se u prilogu ovog Programa i ini njegov sastavni dio. Na zahtjev kandidata koji je zavrio usavravanje, Komora moe izdati potvrdu o zavrenom usavravanju do izdavanja konanog certifikata.

Sva pitanja u vezi sa tehnikim detaljima usavravanja (raspored usavravanja, usaglaavanje termina sa predavaima, predlaganje nadlenim organima, regulisanje odreenih pitanja koja se pojave u toku usavravanja i drugo), uredit e svojim Rjeenjem predsjednik Komore.

VIII (Trokovi usavravanja)

Pojedinani iznos uplata za usavravanje po kandidatu iznosi 980,00 KM. Predsjednik Komore e na osnovu spiska odabranih predavaa po mjestima

usavravanja, pojedinano sa svakim predavaem utvrditi neto iznos cijene satnice predavanja .

Sa predavaima e se zakljuiti ugovor, kojim e se utvrditi prava i obaveze.

IX (Stupanje na snagu)

Ovaj Program stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u Slubenim novinama Federacije BiH. Broj: PKF-624/10 10. juna/lipnja 2010.godine Predsjednik Komore Potpredsjednik Komore Avdo Rapa ,s.r. Jago Lasi,s.r.