UNIVERSITETI I GJAKOVËS

“FEHMI AGANI”

FAKULTETI I EDUKIMIT

PROGRAMI FILLOR

PUNIM DIPLOME

TEMA: Nxënësit me sjellje devijante, qasja pedagogjikë ndaj tyre

UDHËHEQËS SHKENCOR: KANDIDATI:

Prof. Ass. Dr. Shefqet Mulliqi Korab Gashi

Gjakovë, 2019

2

Ky punim diplome u mbrojt me para komisionit vlerësues në përbërje:

1. Kryetar

2. Anëtar

3. Anëtar

Komisioni vlerësues e vlerësoi punimin me notën

3

PËRMBAJTJA

FALENDERIM..............................................................................................................................5

ABSTRAKT...................................................................................................................................6

HYRJE…………………………………. ……………………………………………..................8

KAPITULLI I………………………….……………………………………………………….. 9

1. SHTJELLIMI I NOCIONEVE THEMËLORE……………………………………..…….8

1.1. Nocioni “Sjelljet devijante”……………………………..........................................................9

1.2. Nocioni “Kontroll shoqëror”.....................................................................................................9

KAPITULLI II.............................................................................................................................10

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT................................................................................10

2.1. Objekti i hulumtimit……........................................................................................................10

2.2. Qellimi i hulumtimit...............................................................................................................10

2.3. Objektivat...............................................................................................................................10

2.4. Rëndësia e hulumtimit………………………………………………………………………11

2.5. Hipoteza..................................................................................................................................11

2.6. Popullacioni dhe mostra..........................................................................................................11

2.7. Organizimi i hulumtimit, metodat dhe teknikat……………………………………………..12

2.8. Metodat e analizë teorike apo descriptive…………………………………………………...12

2.9. Metoda sasiore........................................................................................................................12

KAPITULLI III...........................................................................................................................13

3. SJELLJET DEVIJANTE TË NXËNËSVE NË KLASË- SHKOLLË DHE KONTROLL

SHOQËROR ………………………………………………………………………………13

KAPITULLI IV…………………………………………………………………………….......14

4. MODIFIKIMI I SJELLJEVE DEVIJANTE PËRMES PËRDORIMIT TË

METODAVE DHE MJETEVE PEDAGOGJIKE………………………………………14

4.1.Metoda e këshllimit……………………………………………………………………..……14

4.2. Metoda e bindjes………………………………………………………………………… …15

4.3. Metoda e formimit të shprehive……………………………………………………………..15

4.4. Metoda e nxitjes……………………………………………………………………………..16

4.5.Metoda e pengimit ……………………………………………………………….………….16

4.6.Mjetet pedagogjike për nxënësit me sjellje devijante……………………………………….17

4.6.1. Mjetet e orientimit……………………………………………………………………….17

4.6.2. Mjetet e nxitjes …………………………………………………………………………..19

4.6.3. Mjetet edukative të pëngimit.............................................................................................20

4

KAPITULLI V………………………………………………………………………………….21

5. ROLI I BASHKËPUNIMIT SHKOLLË- FAMILJE NË REDUKTIMIN E

SJELLJEVE DEVIJANTE TË NCËNËSVE DHE KONTROLLIT SHOQËRORË….21

KAPITULLI VI…………………………………………………………………………………22

6. FORMAT SOCIALE TË PUNËS MËSIMORE MBI KONTILLIN SHOQËRORËDHE

SJELLJET DEVIJANTE……………………………………………………………..........22

6.1. Forma e punës frontale…………………………………………………………....................23

6.2. Forma e punës individuale…………………………………………………………..............24

6.3. Forma e punës në dyshe……………………………………………………………………..24

6.4. Forma e punës në grupe……………………………………………………………………..24

KAPITULLI VII…………………………………………………………………………..........26

7. ANALIZA STATISTIKORE E TË DHËNAVE………………………………………….26

PËRFUNDIMI…………………………………………………………………………………. 35

REKOMANDIME……………………………………………………………………………...36

LITERATURA………………………………………………………………………………….37

5

FALENDERIMI

Dua të shpreh falënderimet dhe mirënjohjen time për të gjithë ata që kanë luajtur një rol të

rëndësishëm në studimet e mia në Fakultetin e Edukimit.

Falënderoj mentorin tim Prof.ass.Dr. Shefqet Mulliqipër sygjerimet, mbështetjen dhe durimin e

tij.

Mirënjohje dhe falënderime të sinqerta për familjen time,e cila ishte pranë meje gjatë gjithë këtij

rrugëtimi.

Përgjithmonë mirënjohës!

6

ABSTRAKT

Sjelljet devijante dhe kontrolli shoqëror është një temë e gjerë dhe më mjaft interes për tu

studiuar. Pasi sjelljet devijante janë evidente tek një numër i nxënësve, atëherë edhe interesimi

ynë për ti trajtuar ato lloje të sjelljeve përmes metodave dhe mjeteve mësimore e këshilluese

pedagogjike, edukativo-arsimore, është më interes për ne. Dukuritë e tilla nuk janë edhe aq të

rralla, kjo varët edhe nga fryma në të cilën rritet dhe edukohet nxënësi, andaj edhe kontrolli

shoqëror është një prej faktorëve që poashtu luan rol të rëndësishëm në sjelljet e tilla tek nxënësi,

sepse rrethi është ai që shfaq ndikim e tij.

Për ne është me interes që të mund të hetojm rrugë dhe mundësi për trajtimin në mënyrë

pedagogjike për modifikim apo ndryshim të atyre sjelljeve, të mundohemi të krijojmë barazi për

të gjithë nxënësit, pasi edhe meritojnë trajtim të barabartë, pa dallim moshe, gjinie etj.

Nëpërmjet metodave, mjeteve dhe formave krijohen munësi që në institucionet edukativo-

arsimore të trajtohën sjelljet e tilla në mënyrë profesionale, duke u munduar që të arrihet më e

mira për të gjithë nxënësit.

Fjalët kyçe: Sjellje devijante, kontrolli, edukim, arsimim, modifikim, mjete, format etj

7

ABSTRACT

Deviant behavior and social control is a broad and interesting topic to be studied. Since deviant

behaviors are evident to a number of pupils, then our interest in treating those types of behaviors

through teaching methods and tools and educational pedagogical education is of interest to us.

Those phenomens aren’t so rere,it also depends on the way in wich the student is educated, so

social control is one of the factors that also plays an important role in such behaviors to the

student because he is the one who shows his influence. For us it is important to be able to explore

ways and oppurtunities for pedagogical treatmen to modificate or change those behaviors, to try

to create equality for all students because they deserve equal treatment regardless of age, gender

etc. Through methods, tools and forms are aerated oppurtunities to treat such behaviors

professionally in educational institutions trying to achieve the best of all students.

Key words: deviant behavior, control, education, modification, tools, forms etc.

8

HYRJE

Qasja jonë ndaj një inciative të tillë për të mundësuar që sado pak të vëmi në pah dukuritë e

sjelljeve devijante të nxënësve, gjithnjë nëpërmjet kontekstit shoqëror do të jetë një prej

problemeve që do ta parashtojmë në objektin e studimit të kesaj teme. Mëqenëse, dukuria

paraqitjes së sjelljeve devijante sin ë ambientet: qofshin familjare, shoqërore apo shkollore është

evidente tek disa nxënës, atëherë më interes për nëështë që të mund të hetojmë ato motive, apo

arsyë që nxitin dhe reflektojnë sjelljet e tilla tek nxënësit.

Në këtë mënyrë do të parashtrojmë objektin e studimit tonë në këtë punim, ku fillimisht do të

ndalemi mbi problemin kyç,në shtjellimin e nocionit sjellje devijante. Mbështetur edhe mbi

matrialin shkencor dhe pikpamjet e shprehura më herët nga studiuesit rreth këti fenomeni,do të

mundohemi që të përkufizojmë si dukuri, si shrehi e cila gjen zbatim ndoshta jo edhe aq të vogël

tek disa nxenes, e që në realitet pengojmë mbarëvajtjen edukativo-arsimor. Pastaj në këtë

kontekst do të ndërlidhemi edhe në aspektin e rrethit më të gjërë dhe ndikimit që reflekton tek ata

tipa të nxënëseve, në aspektin e përmirsimit, apo te kshillimit, për të përmirsuar ato sjellje apo

për të evituar tërësisht, e gjithë kjo mund të jetë në ndërlidhshmëri edhe në kontrollin shoqëror.

Pasi që sjelljet e tilla janë jo edhe të zakonshme, atëherë për t'i trajtuar ato dhe për të reflektuar

rezultate positive në të mirë të nxënësve për përmirsimin e tyre, duhet që domosdoshmërisht të

përdoren edhe metoda të ndryshme për trajtim. Nëpërmjet këtyre metodave si rrethi shoqëror,

poashtu edhe aj shkollor, duhët të mundohemi të konkretizojmë rezultate të pritura, në mënyrë që

të ndikohet për të mirën e përmirsimit e atyre tipave të nxënësevë, te jenë edhe ata pjesë e një

shoqërie që nuk dallohen me tipare e tilla përkundër shokëve e shoqeve. E tërë kjo mund të

arrihet nëpërmjet një partneriteti shkollë-fëmijë, nëpërmjet bashkëpunimit të afert të këtyre dy

aktereve, në mënyrë që të arrihen rezultate poztive.

9

KAPITULLI I

1. SHTJELLIMI I NOCIONEVE THEMËLORE

Duke u mbështetur në literaturën pedagogjike si tekste të ndryshme, fjalor të ndryshëm jemi

munduar të japim një shtjellimsa më objektiv dhe të kuptushëm për opinionin, e lëxuesin.

Mbështetur në titullin e temës “Sjelljet devijante dhe kontrolli shoqëror”, ne jemi ndalur mbi dy

nocione themëlore:

1.1 Nocioni “Sjelljet devijante ” dhe

1.2 Nocioni “Kontroll shoqëror”.

1.1 NOCIONI “SJELLJET DEVIJANTE ”

Gjatë lëximit, shtjellimit dhe studimit të literaturës educative dhe pedagogjik, kemi hasur në

përkufizime të ndryshme nga autorë të ndryshëm, ku pothuajse thelbi dhe domëthënia ishin të

njejta. Mes tjerash kemi cituar “Nocioni sjellje gërsheton në vetvete qëndrimin që mban një

subjekt dhe reagimin e tij kundrejt ngacmuesve të ndryshëm… sjellja është një shfaqje e

proceseve të brendshme, me ç'rast individi vepron sipas strukturës së personalitetit, pastaj që

sjellja është një veprimtari për vetaktualizim, ajo kushtëzohet nga faktorët të ndryshëm

kunderthënës dhe manifestohet ne tri forma: motorike, fiziologjike, njohese”1( Zabeli, Dr. Naser

“Strategjitw psiko-pedagogjike pwr reduktimin e sjelljes se pwrshtatshme nw klasw”, LIBRI

SHKOLLOR, Prishtinw 2008, fq.15.)

1.2 NOCIONI “ KONTROLL SHOQËROR”

Kontrolli apo kontrollimi i sjelljes shoqërore është nje term që përdoret për të shpjeguar e

sqaruar, rregullat, parimet, teknikat që shokët- shoqet mësuesit apo “prindërit i përdorin për t'i

ndimuar fëmijët e tyre në mësimin e sjelljeve të hijeshme dhe të dëshirushme. Shembuj të

kontrollit të sjelljes përfshinë lavderimin për sjelljet e dëshirurara, injorimin e sjelljes së

pahijeshme demonstrimin e sjelljeve të hijeshme dhe dënimin për sjelljet e padëshiruara. Këto

teknika përdorën…që t'i mësojmë fëmijët për t'i respektuar rregullat, dhe parimet

shoqërore”2(Miller Bonnie 2004 “Komunikimi me femijë” (Doracak për prindërit e

arsimtarë),QPEA, Ferizaj, fq.48.)

10

KAPITULLI II

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

Si çdo punim a hulumtim shkencor, që duhët të posedojëaparaturën metodologjike të hulumtimit

edhe në këtë hulumtim kemi paraparë një aparaturë metodologjike të larëmishme që bësoj që do

të na ndimoje mjaft drejt përmbushjes se objektivave të parapara në hulumtimin, dhe njeherit

përmbushjes së hipotezave të parashtruara. Ne kryesisht kemi përdorur këtë aparaturë

metodologjike:

2.1 OBJEKTI I HULUMTIMIT

Objekti i studimit do të jete “Sjelljet devijante dhe kontrolli shoqëror”, ku me anë të këti

hulumtimi do të shohim mgjendjen aktuale dhe rekomandimet për një të ardhme më një proces

edukativo-arsimor me të avancuar .

2.2 QËLLIMI I HULUMTIMIT

Qëllimi i këtij hulumtimi është që përmes punës sonë hulumtuese në teren të vërehën,

identifikohen, dhe alarmohen rastet e paraqitjeve të sjelljeve devijante dhe kontrolli shoqëror,

dhe të këshillohën me kohë.

2.3 OBJEKTIVAT

- Të mblidhet literaturë relevante dhe të analizohet ana descriptive e temës në fjalë

- Të hulumtohen rastet e sjelljeve devijante dhe kontrollit shoqëror

- Të formulohen pytësorët dhe të dilet në teren deri më 28.4.2018

- Të analizohen dhe përpunohën të dhënat e marra në teren

11

2.4 RËNDËSIA E HULUMTIMIT

Rëndësia e këti punimi apo hulumtimi shkëncor, mbështetetet në krijimin e një ambient të

shkollës më një klimë sa më pozitive dhe të përshtatshme, për të gjithë nxënësit pa dallim.

2.5 HIPOTEZAT

Mbështetur në njohuritë që kemi marrë gjatë studimit të literaturës, dhe praktikes nëpër shkolla,

të ndryshme parashtrojmë këto hipoteza:

Hipoteza-1. Menaxhimi i sjelljeve devijante dhe kontrolli shoqëror, përmes metodave,

teknikave, dhe taktit pedagogjik ndikon shumë në procesin edukativo-arsimor edhe atë te të

nxënit

Hipoteza-2.Sjelljetdevijante të nxënësve dhe kontrolli shoqëror janë të pranishme, kudo në

shkolla, e sidomos në klasat special.

Hipoteza-3. Evitimi i sjelljeve devijante ndimon në procesin e menazhimit të orës mësimore.

2.6 POPULLACIONI DHE MOSTRA

Popullacionin dhe mostren në këtë hulumtim e përbëjnë mësimdhënësit e dy shkollave fillore

“Vaso Pash Shkodrani” me 10 mësues nga klasa I-V dhe një mësues nga klasa e bashkangjitur

dhe “Ramiz Sadiku” me 9 mësues nga klasa I-V dhe një mësues nga klasa e bashkangjitur.

Gjithsej numri i mësimdhënësve në të dy shkollat është 21. Mostra do të jetë përgjithësuese.

12

2.7 ORGANIZIMI I HULUMTIMIT, METODAT DHE TEKNIKAT

Organizimi i hulumtimit, apo mbledhja e të dhënave do të bëhet përmes daljes në teren, ato të

dhëna do të grumbullohen përmes pytësorëve që do t'u parashtrohen mësimdhënësve.

2.8 METODA E ANALIZËS TEORIKE APO DESCRIPTIVE

Përmes kësaj metode kemi studiuar anën monografike, në literaturë relevante të temës “Sjellje

devijante dhe kontrolli shoqëror”, ku janë analizuar dhe studiuar hollësisht metodat pedagogjike

për reduktimin e sjelljeve devijante dhe kapitujt të tjerë që ndërthurën me temën.

2.9 METODA SASIORE

Përmes kesaj metode që kemi përdorur kemi nxjerrë anën kuantitative, këtë e kemi shprehur në

kapitullin e përpunimit të të dhënave përmes grafikonëve në shtylla.

13

KAPITULLI III

3. SJELLJET DEVIJANTE TË NXËNËSVE NË KLASË- SHKOLLË DHE KONTROLLI

SHOQËROR

I gjithë procesi edukativo- arsimor, zhvillohet në atë mënyrë që klasa apo shkolla të krijojë një

ambient sa më të përshtashëm dhe terheq, ku nxënësit ndihen komod dhe te lirë si në shtëpin e

tyre. Mirpo, ratet e paraqitjes së sjelljeve devijante në klasë dhe mos kontrolli shoqëror bënë që

nxënësit të ndihen më inferior dhe tërheqës në klasë, apo kudo tjetër në obijektin shkollor, gjë e

cila shkakton problem në procesin mësimor si në klasë,dhe jashtë saj. Andaj në shkollat

bashkëkohore preferohet që në rastet e tilla,nëpërmjet formave,metodave dhe mjeteve të

ndryshme ndikojnë në reduktimin e sjelljeve devijante. Sepse ndryshimi apo modifikimi i

sjelljeve devijante në klasë funksionon mbi supozimin se njërezit të cileve u jepet shtytje pozitive

(pikë, yje, gradime, shpëerblime material ose komente motivuse) për sjellje te caktuara, sjellje te

tilla do t'i shfrytëzojnë edhe në te ardhmen. Shumë shkolla përdorin tabelat e ndryshimit të

sjelljeve për të gjithë ose për disa nxënës ose për tërë klasën si kolektiv. Klasat që fitojnë numër

të caktuar pikësh në fund të javës marrin shpërblime në formë aktivitetesh argëtuese, tregimesh

të posaqme, aktivitetësh të lira etj.

Arsimtarët kreativë këto shpërblime mundë t'i përshtatin në atë mënyrë që të përfshihen siç është

më së miri në planë program”3(Miller, Bonnie 2003 “Si të krijohet kontakti I sukseshëm me

nënësit” (Doracak për arsimtarë), QPEA, Ferizaj, 2004, fq.164.) apo edhe në raste specifike raste

këto, të cilat mund të ndidhin edhe kur mësimdhënësi mund të jetë i pa përgaditur, për dalje të

situatës nga kontrolli shoqëror, e cila mund të vijë edhe si pasojë e gjendjes sociale e emocionale

ku shtyhen nxënësin drejt vepimeve të tilla për të shfaqur sjellje devijante dhe most ë kenë

kontroll në rrethin shoqëror ku ata jetojnë, e veprojnë, në klasë shkollë apo diku tjetër. Në

literaturë educative,pedagogjike ku kemi bërë analizën teorike, rreth formulimit të rregulloores

në klasë, preferohet që mësuesi apo kujdestari i klasës të hartojë një rregullore të brenshme të

klasës së bashku me nxënës, ku rregullat duhet të jenë kuptimplota dhe nuk duhet të jenë në

numër të madh, preferohet që skica me rregulla të vihet në formë tënjë posteri në murin e

klasës.Ato duhet gjithmonë të shënohen në mënyrë pozitive, thjeshtë dhe qartë.

14

KAPITULLI IV

4. MODIFIKIMI I SJELLJEVE DEVIJANTE PËRMES PËRDORIMIT TË METODAVE

DHE MJETEVE PEDAGOGJIKE

Me përkushtimin e prindërve dhe mësimdhënësve për fëmijët-nxënësit e tyre bën që ata të jenë

gjithmonë të angazhuar e përkujdesur në formimin dhe edukimin e qytetruar të fëmijëve,dhe për

këtë arsye duhet shfrytëzuar alternativa të ndryshme në mënyrë që të arrihet deri te qellimi

kryesor, për modifikimin e sjelljeve devijante dhe kontrollin shoqëror. Edhe pse “modifikimi i

sjelljes konsiderohet procedura e përgjithshme për formimin e paramenduar të sjelljes nëpërmjet

përsëritjes”.5(Bojaxhi, Dr. Aleksander, “Disiplina ne klasën mësimore”, Tiranë, 2004, fq.159)

Shkolla dhe mësimdhënësit janë të angazhuar që gjithmonë të arrijnë gjërat më të mira per

nxënësit e tyre, për t’i bërë ata që të jenë të lumtur, të dalluar në shoqëri dhe të arrijnë suksese në

jetë, kjo bënë që edukatorët ose mësimdhënësit të tregojnë gjithnjë kujdesin e duhur, per

ndryshimin e sjelljeve të nxënësve në shkollë dhe jashtë saj, në rrethin shoqëror etj.

Andaj kur bëhet modifikimi i sjelljes së nxënësit dhe kontrollit shoqëror ndikohet “në

përmisimin përkatësisht ndryshimin e sjelljes së nxënësit në procesin e të nxënit, në ndryshimin e

qdo sjelljeve që dëshirohet nga mësimdhënësi”.6(Prof.Def. Shefqet Mulliqi, “Edukimi Inkluziv.”

Gjakovë, 2013, fq.50) Pra është përgjegjësi e barabartë si e shkolles ashtu edhe e familjës që

fëmijet-nxënësit t’i edukojmë në një frymë të drejtë dhe të jenë shembulli mëi mirë, si në familje,

shoqëri, shkollë apo kudo qofshin, pra, kudo që të jenë të manifestojnë sjelljet e duhura, dhe për

të arritur në synimin dhe realizimin e këtyre objektivave, mësimdhënësi pse shkolla duhet të

zbatojë praktikisht këto metoda si : a) metoda e këshillimit, b) metoda e bindjes, c) metoda e

formimit të shprehive, d) metoda e nxitjes, e) metoda e pengimit.

4.1.METODA E KËSHILLIMIT-kur këshillon një nxënës është e rëndësishme që mësuesi ta

lejojë atë të flasë, duke i treguar se dëshiron ta ndihmojë, me qëllim që ta kuptojë se sjellja e

keqe nuk është në interest e tij, se ai do të pranojë të sillet siç duhet në të ardhmen. Një këshillim

i tillë ka më shumë efekt, nëse bëhet privatisht, nën njëbesim dhe respekt reciprok, kur mësuesi

tregon përkujdesjen dhe qendrimin qëi takon. Është e rëndesishme t’i bëjë nxënësit të vlersojnë

15

sjelljet e tyre dhe pasojat që mund të pasojnë, nëse sjellja nuk përmisohet. Aspekti mëi

rëndësishëm gjatë këshillimit është që të mbarojë me pohimin nga ana e nxënësit, se do te sillet

mirë në të ardhmen.7(Bardhyl Musai, Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, 2003, fq.231) Edukatori-

mësimdhënësi) dhe faktorët e subjektet e tjerë edukative siç janë arsimtarët, prindërit, kujdestarët

e familjes etj.), duke zbatura këtë metodë jep këshilla edukative, etike-morale, estetike, punuese

etj.8(Prof.Dr.Emërllahu, “Bazat e metodikës së punës ëdukative”, Prishtinë,1998,fq.70) Duke u nisur

nga vetë nocioni këshillim, kuptohetqë nëpërmjet këshillave, shpjegimeve, sqarimeve,

interpretimeve e bisedave të arrihet qëllimi i kësaj metode nga ana e mësimdhënësit ose

pedagogut që të arrijë ta bind nxënësin dhe të aplikohet ndryshimi i sjelljes se tij. Atje ku

këshillimi duket se nuk ështëi sukseshëm dhe problemet serioze paralajmrojnë sjelljen e keqe,

është e rëndësishme që mësuesi të këshillohet me kolegë që kanë përvojë dhe suksese në punën

me nxënësit që shfaqin sjellje të tilla.

4.2.METODA E BINDJES–metodë tjetër që luan rol të rëndësishem në modifikimin e sjelljeve

devijante të nxënësve është edhe metoda e bindjes. Ku edukatorët, mësimdhënësi dhe pedagogu i

shkollës nëpërmjet një gjuhe të butë t’u shpjegojë nxënësve sjelljet e mira, duke i mësuar ata se

qfarë duhet bërë dhe qfarë nuk duhet bërë, atëherë pa dyshim se metoda e bindjes mund të sjell

efektet e duhura. “Metoda e bindjes,në punën e përgjithshme educative është një nga mënyrat

humane demokratike dhe tejet e këshillueshme për ndërtimin e idealeve, të qëllimeve dhe të

detyrave educative në terësi.9(Po aty fq.72) Andaj si e etillë do të luaj rolin e saj konstruktiv në

formimin e personalitetit dhe të sjellljeve të nxënësve, duke arritur që të realizojë funksionin

qëllim mirë që shprehin mësimëdhënsit dhe të gjithë atyre që ndihmojnë në këshillimin e

nxënësvë.

4.3. METODA E FORMIMIT TË SHPREHIVE- Shprehitë e mira të krijuara tek nxënësit

konsiderohen si culturë për formimin e personalitetit. Në këtë mënyrë, kur individet

fitojnëshprehi pune, konsiderohen si gjeste të pëlqyera prej të gjithëve pasi që e favorizojnë vetë

individin dhe e bjënë më t ëdalluar në shoqëri dhe rrethin e gjërë. Që të arrihet kjo nuk është

16

edhe aq e lehtë për mësimëdhënsin, prindërit ose pedagogun ti bindin femijët që të krijojnë

shprehi të mira pune, jete apo sjellje të pranueshme e jo sjellje devijante, mirëpo është një

process që kërkon perkushtim më të gjatë, por që në fund te rezultojë suksesshëm. Njëra prej

cilësive positive të vullnetit dhe të karakterit të njeriut është uniteti i fjalëve deklarimeve verbale

dhe veprëve, përkatesisht i bindjeve dhe i veprimit praktik jetësor të tij.10(Prof.Dr.Emërllahu,

“Bazat e metodikes se punës edukative,” Prishtinë, 1998, fq.70)Gjithnjë nëpërmjet përpjekjeve të

parreshtura për modifikimin e sjelljeve devijante nga ana e edukatoreve, mësimdhënësve dhe

pedagogut, që të mundohen të japin maksimumin e tyre në edukimin e fëmijeve do të

konsiderohet gjëja më e vyer dhe më e rëndesishme.

4.4.METODA E NXITJES-Duke ditur se nxënësit janë të moshave të ndryshëm dhe gjithçka që

kanë para vetes e lidhin me ëndërrat e tyre për të ardhmen, me plotsimin e dëshirave që ushqejnë

qdo ditë, atëherë nëse përdoret metoda e nxitjes në shkollë nga mësimdhënësit, pedagogu apo

kushdo tjetër, pa dyshim se do të reflektojë sukseset e pritura, në modifikimin e sjelljeve

devijantedhe në kontrollin shoqëror të nxënësve në përgjithësi. Kjo metodë krahas metodave

edukative të përmendura, gjithashtu është humane, demokratike dhe tejet e këshillueshme meqë

mbështetë në optimizmin pedagogjik, në besimin e edukatorit dhe të arsimtarit (të gjithë bartësve

të punës edukative), se me punën pedagogjike kontinutive me

Organizimin e procesit edukativ ne terësi do të arrihen rezultate inkurajuese,11(Po aty, fq. 83) si e

tillë gjen përdorim të shpeshtë në procesin edukativo-arsimor, ku mesimdhënësit e përdorin dhe

arrijnë rezultatet e saj.

4.5.METODA E PENGIMIT-gjatë aplikimit të kësaj metode, mësuesi duhet t’u theksojë

nxënësve se përdorimi i saj synon të ndihmojë nxënësit. Ata duhet të vlersojnë rëndesinë dhe

seriozitetin më të cilin mësuesi trajton sjelljen e keqe dhe domodsdoshmerinë për t’u sjellë mirë

në të ardhmen. Është thelbësore që nxënesi ta shohë metodën e pengimit si veprim në dobi të

interest të tij dhe në asnjë mënyrë si shprehje të armiqesisë dhe keqdashjes. Duke marrë parasysh

që procesi i edukimit eshtë shumëi rëndesishëm për fëmijet, nxënësit dhe që përvetsimi i tij

kërkon kohe të gjatë, atëherë edhe shkolla me anë të mësimdhënësve, pedagogut dhe drejtorit te

17

shkollës jane të detyruar që të aplikojnë llojllojshmeri të jmetodave për të arritur deri te

modifikimi i sjelljeve devijante të nxënësve në klasë, shkolle dhe jahstë saj duke ndikuar ne

realizimin e objektivave të mësimdhënësve dhe shkollës. Pra një sjellje sa më e mirë, një

shembull i mirë në shkollë, rreth e shoqëri etj. “Pikërisht për ta para penguar dhe menjanuar

ndikimet negative dhe devijimet e degradimet eventuale të edukanteve, duhet të zbatohet metoda

e pengimit”.12(Po aty, fq.87)

Duke i kombinuar të gjitha këto metoda, varësisht prej tipit te nxënesvë që shfaq sjellje

devijante, padyshim që mësimdhënësi do të arrijnë që të edukojnë nxënësit e tyre dhe të arrij

kontrollin gjithnjë përmes këtyre hapave, në masën dhe kohën (moshën) e duhur.

4.6.MJETET PEDAGOGJIKE PËR NXËNËSIT ME SJELLJE DEVIJANTE

Strategjisë për modifikimin e sjelljeve devijante në procesin edukativo-arsimor, i paraprinë një

varg mjetesh, të cilat i përdorin mësimdhënësit, pedagogu, drejtori në shkollë si: mjetet e

orientimit, mjetet e nxitjes, mjetet educative të pengimit etj, për punë educative sa më të

efektshme, në modifikimin e sjelljeve devijante dhe kontrollit shoqeror. Pikërisht nëpërmjet

këtyre mjeteve, duke i këshilluar dhe udhëzuar që nxënësit të bëjnë gjithnjë e më të pranueshme

sjelljet e tyre, ta formësojnë personalitetin e tyre nën frymën e një nxënësi të edukuar, ata do të

arrijnë qe me kohë t’i ndryshojne sjelljet devijante dheta formojnë personalitetin e tyre.

4.6.1.MJETET E ORIENTIMIT- Mjetet edukative të orientimit luajnë rol te rëndësishëm në

udhëzimin dhe orientimin edukativ kah vlerat positive, përkatësisht kah zhvillimi i cilësive

positive të vullnetit e të karakterit të njeriut, në formimin e bindjeve, pikëpamjeve dhe

qëndrimeve të drejta, shoqërore, kombtare, njerëzore etj.13(Prof.Dr.Emërllahu, “Bazat e metodikës së

punës edukative”, Prishtinë,1998,fq.99).Mjetet e orientimit qe përdorën për modifikimin e sjjelljeve

devijante dhe kontrollit shoqëror mund të jënë të shumta dhe të ndryshme, mirëpo, përdorimi i

tyre ndryshon varësisht edhe prej mësimdhënësve, për arye se ata zgjedhin vetë se cilat so të

18

ishin si mjete përmes të cilave do te arrinte ta edukonte nxënësin e tij. Për këtë arsye ndërthuren

lloje të ndryshme të këtyre mjeteve:

Këshilla-është mjet edukativ tejet i preferuar dhe i popullarizuar në punën e tërësishme

educative. Këshilla preferohet në të gjitha etapat e zhvillimit të personalitetit edhe pse më efikase

është në periudhen e parapubertetit, të pibertetit, të adoleshences e rinis (në njëfarë mënyre

kushtëzohet me paranjohuritë dhe përvojen personale të nxënësit.14(Po aty, fq.100)

Arritje e shkolles përmes stafit në bindjen e nxënësve të tyre për ndryshimin e sjelljes që gjithqka

të realizohet sipas këshillave dhe për t’u përmbajtur atyre, është njëpunë e lehtë edhe për

prindërit. Mirpo, është paksa e vështir që tek të gjithë nxënësit të kenë ndikim këshillat, për arsye

se tipat e personaliteteve dallojnë dhe tek disa është më e vështirë të modifikohen apo

ndryshohen sjelljet që vetem përms këshillave të arrihet edhe përmbushja e objektivave. Mirëpo,

ka edhe mjete të tjera që luajnë rolin e tyre në këtë kontekst ku mund të merren shembuj të

ndryshëm. Si shembull marrim sukseset e një nxënësi që ecen drejt përparimeve të tij,

mësimdhënësi mund ta përdorë këtë tek nxënësit e tjerë, gjithnjë nëpërmjet përdorimit të

efekteve positive dhe përparimeve që kanë arritur, në mënyre që të ndikojnë në ndryshimin e

sjelljeve devijant edhe kontrollin shoqëror.

Krijimi i idealeve- gjithashtu është një mjet i rëndësishëm për edukimin e vlerave edukative

përkatesisht për bindjen dhe orientimin pozitiv te tyre.15(Po aty, fq.104). Edhe kjo është një prej

mjeteve që luajnë rol të rëndësishëm në formimin e secilit nxënës, per arsye se qysh i vogel

mund të ushqehen idealet për një të ardhme ëndërrimtare, që sukseset, sjelljet dhe kontrolli

shoqëror i tij të jenë gjithnjë e më të merituara.

Orari ditor- si mjet i rëndësishëm edukativ luan rol për kultivimin e vlerave positive edukative,

veqanërisht disiplina e vetëdijshme, njëshmëria dhe përgjegjësia per rregull saktësia në

respektimin dhe përmbushjen e detyrave personale, familjare, shoqërore, shkollore, punuese

etj16(Prof.Dr.Emërllahu, Dali 1998 “Bazat e metodikës së punës educative”, Prishtinë, 1998,

fq.106).

19

4.6.2. MJETET E NXITJES-Nxitja është mnje tjetër mjet mjaft i rëndësishëm, që ndikon

shumë në shtuarjen e motivit, modifikimin e sjelljes, kontrollin shoqëror dhe entuziazmin tek

nxënësit, e që i bën edhte ta krijojnë idealin e tyre për suksese të reja. Në kuadrin e mjeteve

edukative në terësi, mjetet e nxitjes luajnë rol tejet të rëndësishëm per motivimin e edukanteve

për të arritur (ose ruajtur) rezultate të volitshme, për tejkalimin e vështirësive përkatese me restin

e sëndertimit të idealeve, finaliteteve dhe detyrave taksonomike edukative 17(Po aty,fq.114).mbi

modifikimin e sjelljeve devijante dhe kontrollit shoqeror. Si të tilla në mjetet e nxitjes bëjnë

pjesë: mirënjohja, premtimi, lëvdata, shpërblimi (dhurata), garimi, nota etj.

Të gjitha këto mjete luajnë rolin e tyre të rëndësishëm në kohën dhe momentin e duhur, kur ato

aplikohen me qëllim të modifikimit të sjelljes së nxënësëve në klasë, shkollë dhe jashtë

saj.Mirënjohjet luajnë rolin e tyre, duke e dalluar një nxënës në sukseset e tij dhe ne sjelljet të

larta e ne veqanti nga i terë numri i nxënësve në shkollë sa mund të ketë një shkollë, vetëm njëri

mund ta ketë fatin e përfitimit të mirënjohjes për një fushë të caktuar, apo për sjellje për

rezultatet dhe sukseset e treguara, mirëpo në këto raste u jepen disa nxenësve me qëllim të

modifikimit të sjelljes dhe kontrollit shoqëror. Pastaj premtimi eshtë një mjet tjetër, përms së cilit

mund të ngrihet motive dhe krijimi i idealeve për të arritur në përmbushjen, e secilit mbi

ndryshimin e sjelljeve të nxënësvë. Lëvdata, shperblimet, garimet, të gjitha këto mjete kanë

peshë dhe rendesinë e tyre kohën dhe momentin e caktuar, atëherë kur është e nevojshme dhe e

arsyeshme, mund të përdoren, te vihen në dispozicion, që pa dyshim do të ndikojë në përmisimin

e sjelljeve devijante të nxënësve, sepse nëse e lavdërojmë nxenësin për mundin, angazhimin të

cilin e jep ne detyra te caktuara18(Prof.Def.Shefqet Mulliqi “ Femijet me nevoja te veqanta ne

institucionet parashkollore dhe ne klasat e rregullta ne shkolle fillore,” Prishtine, 2008, fq.22), do te

ndodh ajo qe e presim, pra modifikimi i sjelljes se tij.

4.6.3.MJETET EDUKATIVE TË PENGIMIT-Mjetet edukative të pengimit duhet të zbatohen

atëherë kur nuk kanë pasur sukses mjetet e orientimit e të nxitjes, por ndonjëhërë edhe duke i

kombinuar ndër vete.19(Prof.Dr.Emërllahu, “Bazat e metodikës së punës edukative”,

Prishtinë,1998,fq.125).Qellimi i mesimdhënësve dhe i shkollës është të modifikoi sjelljet devijante

20

të nxënësve dhe kontrollit shoqeror të tyre përms mjeteve të nxitjes, përms mjeteve me të

favorshme dhe pozitive, të cilat do të orientonin nxenësin drejt sukseseve. Mirepo fatkeqsisht jo

gjithmone arrihet përmbushja e objektivave të shkollës dhe mësimdhënësve përms këtyre

rrugëve, prendaj edhe detyrohemi të përdorim mjetet e përngimit. Prandaj si metoda e pengimit

edhe mjetet edukative të pengimit ne qenësi kanë dy detyra themelore: a) të parapengojnë

(detyreat preventive) dhe b) te riorientojnë, të korigjojnë, të ndalojnë, madje edhe detyruar

(detyrat terapeutike).20(Po aty, fq. 125)

Këtu do të përmblidhen një numër i konsiderueshëm i ketyre detyrave si: riorientim, tërheqja e

verejtjes, kritika, qortimi, kërcenimi, duke përfshirë thyerjen e notes se sjelljes, ndëshkimi etj. Të

gjitha këto forma, këto mjete të pengimit, do të reflektojnë ndikimin mbi modifikimin e sjelljeve

devijante dhe kontrollit shoqëror dhe suksesin e tyre atëherë kur janë të nevojshme dhe te

arsyeshme të përdoren. Si të tilla keto mjete mund të përdoren varësisht edhe prej moshës, duke i

klasifikuar dhe përdorur në bazë të arsyes, për moshën të cilës i takon nxënësi, atëherë edhe

mjetet të cilat konsiderohen më të arsyeshme dhe më efektive duhet përdorur, më qellim te

modifikimit të sjelljeve devijante.

21

KAPITULLI V

5. ROLI I BASHKËPUNIMIT SHKOLLË – FAMILJE NË REDUKTIMIN E

SJELLJEVE DEVIJANTE TË NXËNËSVE DHE KONTROLLIT SHOQËRORË.

Pa dyshim që për të arritur rezultate konkrtizuese në të mirë të fëmijeve që posedojnë sjelljet

devijante, duhet që të ekzistojë një bashkpunim i ndersjellt ndërmjet familjës dhe shkollës.

Përkujdesi familjar është gjithmonë në qendër të vemendjës për edukim familjar të fëmijëve,

mirëpo, ai edukim do të formohet edhe ne ambientet shkollore ku nxënësi nën frymën e vetë

ambientit shkollor, nën këshillat pedagogjike edukativo-arsimore, të mësimdhënësve në shkollë

do të arrijë të përvetësojë sjellje të mira edukative. Mirëpo, fatkeqësisht jo të gjithë nxënësit edhe

pse kalojnë nepërmjet një rruge të tillë nuk mund të përfitojnë të njëjtat sjellje. Kjo është si shkas

që tek disa nxënës reflektohen sjellje devijante, ku për t’i kuptuar arsyet e atyre sjelljeve duhet

kohë, angazhim dhe mund, pasi që reflektimi dhe praktika e sjelljeve të tilla për disa nxënës

mund të ketë burime të ndryshme. A mund të jenë ato si rezultat i mosforfimit të sjelljeve të mira

edukative të nxënësit, janë instiktive apo të ndikuara nga shkaqet e ndryshme, për këtë arsye

duhet të ekzistojë bashkëpunimi shkollë-familje. Në njërën anë insistimi i institucioneve

shkollore në radhë të parëështë që nxënësit te edukohen e pastaj të arsimohen, e në anën tjetër

sjellet devijante për fëmijët e caktuar janë një shqetësim edhe për familjet e tyre. “Kërkimet

shkencore kanë provuar se përfshirja e prindërve është ҫelësi për të ndihmuar fëmijet të jenë të

suksesshëm. Ata bëhën më të mirë atëherë kur prindërit e tyyre kujdesen rreth asaj që ata janë

duke bërë në shtëpi, në komunitet dhe në shkollë”. 21(Instituti i studimeve pedagogjike,

“Aspektet psiko-pedagogjike”, Nënë Tereza, Tiranë, 2013, fq. 97). Pra meqenëse fëmijët janë të

një moshe të varësisë familjare dhe asaj shoqërore, atëherë nëpërmjët këtyre dy aktereve familje-

shkollë, do ta përshkojnë rrugen ë tyre të fëmijërisë dhe varsisë edhe për formim intelektual dhe

profesional. Gjithnjë nepërmjet një bashkpunimi të tyre e poashtu në gërshetim edhe më rrethin

shoqëror ku ata kalojnë një pjesë të rëndësishmë të kohës, janë faktorët më me ndikim për të

evituar sjelljet devijante të fëmijeve dhe për të fituar sjellje të mira. “Përfshirja e prindërve në të

gjitha aspektet e jetës së fëmijës është shumë e rëndesishme. Fëmijet mund të arrijnë të shfaqin

potencialin e tyre në shkollë ose në jetë vetëm kur plotësohen nevojat e tyre fizike dhe

emocionale” 22(Instituti i studimeve pedagogjike,” Aspekte psiko-pedagogjike ”Nënë Tereza,

Tiranë, 2013, fq.97). Bashkëpunimi shkollë-familje dhe komunitet rrit motivimin, nxit

22

bashkëpunimin, forcon besimin në realizimin e synimeve të këtyre partnerëve. “Familja luan një

rol të madh për individin, pasi, nëpërmjet saj fëmija hyn gradualisht në shoqëri e bëhët një

elemnt i qytetrimit” 23(Po aty, fq. 97). Nëpërmjet kësaj kuptojmë se hapat e parë si në formimin e

personalitetit të moshës fëmijërore, përvetsimin e sjelljeve, shprehive dhe gjithҫka që lidhet me

karakterin e fëmijës është sigurim dhe rezultat i familjës, andaj edhe një bashkëpunim më i gjerë

me shkollën dhe rrethin shoqëror i plotëfuqizon rezultatet për formimin e një përsonaliteti të

shëndoshë të fëmijet.

23

KAPITULLI VI

6. FORMAT SOCIALE TË PUNËS MËSIMORE MBI KONTROLLIN SHOQËROR

DHE SJELLJET DEVIJANTE

Fëmijët e një kategorietë tillë, të cilët posedojnë sjellje devijante kanë karakteristika të tyre më

specifike që i dallojnën nëraport më fëmijët e tjerë. Pra, pikërisht posedimi i këtyre sjelljeve i

bënë ata që edhe përkushtimi, kujdesi dhe vëmendja ndaj tyre të jenë më të veҫanta dhe të

ushtrohet ndikim më i madh ndaj tyre. Mbështetur mbi këtë atëherë edhe format përmes të cilava

ju kushtohet kujdes dhe qasje më ndryshe atyre fëmijëve janë të domosdoshme si forma më të

veҫanta dhe që do të ndikojnë në përmirësimin e sjelljeve të tilla. Ata fëmijë si pjesë e

kategorisësë fëmijeve me sjellje devijante, kanë nevojë për mbështetje dhe përkrahje të gjerë në

rrethet familjare, shkollore dhe shoqërore. “Për zgjidhjen dhe organizimin e formave të punës

mësimore mund të mbështetemi në disa kritere të njohura në teorinë dhe praktikën e punës

mësimore. Pasi që një ndër veҫoritë më karakteristike të punës mësimore është karakteri social i

organizimit të nxënësve, si kriter në pasqyrimin e formave të organizimit duhet të shërbejë

struktura e formacioneve sociale të organizimit të nxënësve”24(Prof.Dr.sc. Nijazi Zylfiu, “Teoria

e mësimit dhe proceset didaktike të mësimdhënies”, Prishtinë, 2011, fq.184). Në këtë mënyrë ne

do të ndalemi në veҫanti edhe mbi format e punës, për të specifikuar karakteristikat e seciles veҫ

e veҫ dhe për të parë funksionin e secilës.“Format themelore të aktivitetit social punuës në

mësim jane:

- Forma e punës frontale,

- Forma e punës individuale,

- Forma e punës në dyshe dhe

- Forma e punës në grupe” 25(Prof.Dr. Riza Brada, “ Didaktika Kibernetike”, Prishtinë,

2010, fq.376)

-

6.1 FORMA E PUNËS FRONTALE- Konsiderohet si njëra nder format më të hershme që ka

gjetur zbatim ne praktiken shkollore, nëpër institucionet edukativo-arsimore. Forma e tillë e

punës zbatohet nëpërmjet një angazhimi të tërsishëm, kur mësimdhënësi njekohësisht punon me

gjithë nxënësit e klasës. “Kur flasim për organizimin e mësimit nën udhëhqjen e drejtpërdrejtë të

24

nxënsvë në klasë paralele, nga arsimtari në formë të mësimdhënies së tij, kemi të bëjmë më llojin

e mësimit ballor (frontal, kolektiv, të përbashkët) 26 ( Po aty, fq.376).

6.2FORMA E PUNËS INDIVIDUALE - Njëra prej formave e cila më së shumti do të gjejë

zbatimin e saj pikërisht në rastet e caktuara, pasi që kjo formë nxënësin e vënë në qendër të

mësimit atëherë edhe qasjet për të bashkëpunuar më afër me ata nxënës që posedojnë sjellje

devijante dhe mundësia për t՚uaevituar, e për ti përmirësuar ata nxënës me anë të kësaj forme

pune është më e përshtatshme dhe më praktike. “Kjo formë e punës mund të orgaizohet në të

gjitha tipet dhe në të gjitha etapat e orës mësimore. 27(Po aty, fq.380). Si e tillë do të

konsiderohet si njëra ndër format më pragmatike, që të luaj rolin e saj në përvetsimin e sjelljeve

të mira për nxënës të caktuar dhe evitimi e sjelljeve devijante.

6.3 FORMAT E PUNËS NË DYSHE– Edhe kjo është njëra prej formave të punës në zbatimin

e planprogrameve mësimore përmes orëve të mësimit. Formal e tillë në dyshe ndoshta mund të

jetë një kombinim i dyshes ndërmjet një nxënësi që posedon sejllje devijante dhe një nxënësi

tjeter tamam edukative dhe të mirëformmuara për moshën që posedojnë. Në këtë aspekt ndikimi

i të dytit do të ushtroj funksionin mbi të parin, në mënyrë që të bëhët shembull model sikur

shoku apo shoqja e tij. Poashtu, “më këtë strategji didaktike arsimtari ose një nxënës i dalluar, në

kuadër të punës plotësuese, mund të punojë më një nxënës, që hasë në vështirësi”28(Po aty,

fq.382).

6.4. FORMA E PUNËS NË GRUPE- Njëra prej formave të punës që luan rolin e saj grupor.

Përmes kësaj forme të punës të nxënës trë caktuar, nga numri i konsiderueshëm i nxënësve që

posedon grupi, ushtrohet ndikim në përvetsimin e sjelljeve të idividit me sjellje devijante. Kjo

më së miri e plotëson kriterin e kontrollit shoqëror, pasqië grupi i nxënnësve të tjerë përkundër

atij që posedon sjellje devijante, me vete përbëjnë një tërësi shoqërore dhe formimi i mirë i

përonalitetit të tyre që në fëmijëri, do të shërbejë një pasqyrë për nxënësin që dallon, e që tërë ato

do t՚i shërbejë si një shembull i mirë. “Mu për ktë thuhet se njeriu vetem në grupin social mund

të zhvilloj dhe afirmoj potencialet e tij gjenerike të të folurit, të të menduarit të krijoj në mënyrë

njerzore univerzal dhe krijmet e tij të vlersohen nga grupi social dhe te afirmohet si vlera”.29(Po

25

aty, fq.383). Perdorimi i tillë i një forme të punës me nxënës e ekzagjeron më shumë rrethin

(shkollë, familjë, shoqëri), permes të cilit fëmijet me sjellje devijante do të perfitojnë në të mirë

të tyre dhe do të arrijnë dalëngadalë të mos vërehen më ato lloje te sjelljeve të pa deshiruara si

për familjen, ashtu edhe per shkollën dhe rrethin shoqëror.

26

KAPITULLI VII

7.ANALIZA STATISTIKORE E TË DHËNAVE

1. A janë të pranishme sjelljet devijante në shkollen tuaj?

Në pyetjen e parë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani”, 9.0 % janë përgjigjur në opsionin e parë

Po, 63.6% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 27.2% janë përgjigjur në opsionin e tret

Deri diku. Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 40% janë përgjigjur në opsionin e parë, 10% në

opsionin e dytë, dhe 50% janë përgjigjur në opsionin e tretë. Nga kjo analizë kuptojmë se sjelljet

devijante janë të pranishme në këto shkolla. Këto statistika e vertetojnë hipotezen e dytë.

0

10

20

30

40

50

60

70

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

27

2. A mund të menagjohen sjelljet devijante?

Në pyetjen e dytë nga shkolla “Vaso Pash Shkondrani” , 81.8% janë përgjigjur në opsionin e

parë Po, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 18.1% janë përgjigjur në opsionin e tretë

Deri diku. Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 30% janë përgjigjur në opsionin e parë 10% në

opsionin e dytë, dhe 60% janë përgjigjur në opsionin e tretë. Nga kjo analizë kuptojmë se sjelljet

devijante mund të menagjohen.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

28

3. Përdorimii larmishëm i metodave dhe teknikave a ndikon në uljen e nivelit të sjelljeve

devijante?

Në pyetjen e tretë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani”, 81.8% janë përgjigjur në opsionin e parë

Ndikon shumë, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Nuk ndikon, dhe 18.1% janë përgjigjur në

opsionin e tretë Deri dikun ndikon.Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 50% janë përgjigjur në

opsionin e parë 0% në opsionin e fytë, dhe 50% janë përgjigjur ne opsionin e tretë. Nga kjo

analizë kuptojmë se niveli i sjelljeve devijante mund të ulet nese orët janë atraktive dhe përdoren

metoda dhe teknika te larmishme. Kjo na jap të kuptojmë se hipoteza e parashtruar pothuajse në

terësi eshtë përmbushur.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Ndikone shume

Nuk ndikon

Deri diku ndikon

29

3. Sjelljet devijante a e ulin nivelin e mësimit?

Në pyetjen e katërt nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani” , 90.9% janë përgjigjur në opsionin e

parë Po , 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 9.0% janë përgjigjur në opsionin e tretë

Deri diku. Ndersa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 80% janë përgjigjur ne opsionin e parë, 0% në

opsionin e dytë, dhe 20% janë përgjigjur në opsionin e tretë. Nga kjo analizë kuptojmë se sjelljet

devijante ndikojnë shumë në procesin mësimor duke e ulur nivelin e mësimit.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

30

4. Evitimi I sjelljes devijante a ndihmon në menaxhimin e orës?

Në pyetjen e pestë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani” , 72.7% janë përgjigjur ne opsionin e parë

Po, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 27.2% janë përgjigjur në opsionin e tretë Deri

diku. Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 90% janë përgjigjur në opsionin e parë, 0% janë

përgjigjur në opsionin e dytë, dhe 10% në opsionin e tretë. Këto statistika e vertetojnë hipotezen

e tretë.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

31

6. A mund të menagjohen sjelljet devijante nga familja?

Në pyetjen e gjashtë nga shkolla “Vaso Pash Sshkodrani”, 54.5% janë përgjigjur në opsionin e

parë Po, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo dhe 45.4% janë përgjigjur në opsionin e tretë

Deri diku. Ndersa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 60% janë përgjigjur në opsionin e parë, 0% në

opsionin e dytë, dhe 40% janë përgjigjur ne opsionin e tretë.

0

10

20

30

40

50

60

70

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

32

7. Cfarë ndikon në shfaqjen e sjelljeve devijante?

Në pyetjen e shtatë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani”, 63.6% janë përgjigjur në opsionin e

parë, 54.5% janë përgjigjur në opsionin e dytë, dhe 90.9% janë përgjigjur ne opsionin e tretë.

Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 90% janë përgjigjur në opsionin e parë, 60% në opsionin e

dytë, dhe 40% janë përgjigjur në opsionin e tretë. Me këtë kuptojmë se sjelljet devijante shfaqen

nën ndikimin e të tre faktorëve.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Raportet familjare

Kushtet ekonimike

Gjendja shendetsore

33

8. A ndikon rrethi shoqëror në sjelljet devijante?

Në pyetjen e tetë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani”, 81.8% janë përgjigjur në opsionin e parë

Po, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 18.1% janë përgjigjur në opsionin e tretë Deri

diku. Ndërsa nga shkolla “Ramiz Sadiku” 80% jane përgjigjut në opsionin e parë, 0% në

opsionin e dytë, dhe 20% janë përgjigjur në opsionin e tretë.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

34

9. A ndikojnë nxënësit në sjelljet devijante tek nxënësit e tjerë?

Në pyetjen e nëntë nga shkolla “Vaso Pash Shkodrani”, 63.6% janë përgjigjur në opsionin e parë

Po, 0% janë përgjigjur në opsionin e dytë Jo, dhe 36.3% janë përgjigjur në opsionin e tretë Deri

diku. Ndërsa shkolla “Ramiz Sadiku” 40% janë përgjigjur në opsionin e parë, 0% në opsionin e

dytë, dhe 60% janë përgjigjur në opsionin e tretë.

0

10

20

30

40

50

60

70

"Vaso PashShkodrani"

"Ramiz Sadiku"

Po

Jo

Deri diku

35

PËRFUNDIM

Tërë përpjekja jonë në këtë punim ka të bëjë me ralizimin e suksesshem të objektivave të

parashtruara. Sjelljet devijante kanë ekzistuar dhe vazhdojnë të ekzistojnë, prandaj mjetet

metodat dhe gjitha përpjekjet pedagogjike, nëpërmjet procesit edukativo-arsimor, duhet të jenë

elemente që sjellin suksese të kënaqshme në evitimin e tyre.

Në kapitullin e parë kemi bërë një shtjellim të nocioneve themelore “Sjelljet devijante” dhe

“Kontrolli shoqëror”.

Në kapitullin e dytë janë dhënë sqarime për metodat e përdorura për realizimin e këtij punimi

diploma, duke paraqitur qellimin e hulumtimit, objektivat rëndesin, hipotezat, dhe mostrat.

Në kapitullin e katërt flasim për mjetet dhe metodat që duhet përdorur në punën edukativo-

arsimore në tërsi dhe ndikimin e tyre tek nxenesit me sjellje devijante.

Në kapitullin e pestë paraqitet rëndësia e bashkpunimit shkollë familje komunitet për shfaqjen e

rezultateve tek nxënësit perms këtyre formave.

Në kapitullin e gjashtë flasim për format si duhet organizuar nësimi, dhe si bëhet socializimi i

nxënësve perms këtyre formave.

Ndërsa në kapitullin e shtatë e paraqesim analizen statistikore të të dhënave, në qfarë mase janë

të pranishme sjelljet devijante në shkolla, a mund të menagjohen sjelljet devijante, ndikimi i

metodave dhe teknikave në sjelljet devijante, qfarë ndikon në shfaqjen e sjelljeve devijante dhe

ndikimi I nxënësve me sjellje devijante tek nënesit e tjerë.

Kjo temë është e gjerë dhe me interes për institucionet arsimore, andaj edhe duhet të trajtohet ne

mënyrë direkte. Me këta nxënës duhet të punohet individualisht apo ne grupe duke trajtuar në

thelb problemin.

Gjithnjë nëpërmjet kombinimit të metodave dhe teknikave kemi kërkuar alternativë të reja që të

përmisonin sjelljet e tilla dhe do të reflektonin produktivitet, jemi munduar të paraqesim

argument që trajtimi i sjelljeve të tilla të bëhet në mënyrë profesionale.

Nga gjithë kjo ne kemi nxjerrur disa rekomandime.

36

REKOMANDIME

Rekomandime për Ministrin e Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë

Të krijojë ambiente të oërshtatshme për mbarëveshjen e mësimit.

Të krijojë mjete të përshtatshme mësimore.

Të krijojë lehtësira në procesin edukativo-arsimor, duke trajnuar stafin edukativ.

Rekomandime për shkollën

Nga stafi edukativ kërkohet të jenë më vigjilent në reduktimin e sjelljeve devijante.

Të menaxhohen sa më mire rastet e nxënësve me sjellje devijante.

Rekomandime për prindërit

Të jenë bashkëpunues të mire me shkollën.

T’i njoftojnë mësimdhënësit për nevojat e veqanta që posedojnë fëmijet e tyre.

Të bashkëpunojnë në hartimin e planit individual të edukimit.

37

LITERATURA

1.Dr.Bojaxhiu,Aleksandër, 2004, “Disiplina në klasën mësimore”, Tiranë: TOENA.

2. Prof.Dr.Brada,Riza, 2010 “Didaktika Kibernetike “Prishtinë”.

3. Deva, Aferdita 2011 “Skripta e ligjërimit në lëndën Menaxhimi i klasës”

4.Prof.Dr.Emërllahu,Dali 1998 “Bazat e metodikës së punës educative “Prishtinë’.

5.Instituti i studimeve pedagogjike 2003 “Aspektet psiko-pedagogjike” Nënë Tereza, Tiranë.

6.Prof.Dr.Kraja,Musa 2008 “Pedagogji e zbatuar “Tiranë: GEER.

7.Miller, Bonnie 2003 “Si të krijohet kontakti I sukseshëm me nënësit” (Doracak për arsimtarë),

Ferizaj: QPEA.

8.Miller Bonnie 2004 “Komunikimi me femijë” (Doracak për prindërit e arsimtarë),

Ferizaj:QPEA

9. Prof.Ass.Dr.Mulliqi, Shefqet 2013 “Edukimi Inkluziv”, Gjakovë.

10. Prof.Ass.Dr.Mulliqi, Shefqet 2008 “Fëmijët me nevoja në institucionet parashkollore dhe

në klasat e rregullta në shkollë fillore”, Prishtinë.

11. Prof.Ass.Dr.Mulliqi, Shefqet 2008 “Metodikë e punës me fëmijë me nevoja të vrqanta”.

12. Dr.Zabeli,Naser 2008 “Strategjite psiko-pedagogjike për reduktimin e sjelljes së

papërshtatshme në klasë”, Prishtinë: Libri shkollor.

13.Prof.Dr.Sc.Zylfiu,Nijazi 2011 “Teoria e mësimit dhe proceset didaktike të mësimdhënies”,

Prishtinë.

14.Bardhyl Musai, 2003, “Metodologji e mësimdhënies”, Tiranë, Pegi.