Y Daith: O Abermaw (A) cychwynwch o’r orsaf gan groesi’r briffordd a cherdded i fyny heibio’r eglwys ar y dde. Mae’r llwybr yn parhau’n igam-ogam i fyny’r allt lle cewch edrych i lawr ar olygfa o’r dref a’r traeth. Gellir gweld glöynnod byw a’r Frân Goesgoch yma (B). Mae’r Frân Goesgoch brin yn berthynas cain i’r frân gyffredin a chanddi big grom, coch llachar a choesau coch. Trowch wrth Gell Fawr ac yn y man fe welwch domenni mwyngloddio mango o’r 19 Ganrif.

Ymhen milltir mae’r ‘Daith’ yn troi i’r Dwyrain drwy Fwlch y Llan.Wrth y wal, mae’r llwybr yn troi tua’r gogledd a dylid dal ar y cyfle i werthfawrogi’r olygfa odidog o Aber y Fawddach (C) a Chadair Idris y tu draw iddi. Mae’r llwybr yn raddol ddisgyn nes cyrraedd cylch meini bychan Cerrig Arthur (D). Gan esgyn o’r fan yma, mae llwybr bychan iawn yn arwain at Fwlch y Rhiwgyr. Ar ôl y Bwlch, mae angen cymryd gofal gan fod y llwybr yn serth a chreigiog. Ewch heibio’r ffens lle ceir golygfa o’r môr i’r chwith. Tua 0.5 milltir i’r chwith oddi ar y llwybr mae beddrodau neolithig Carneddau Hengwm.

Ymhellach ymlaen ar hyd y trac mae dau gylch meini a charneddau i’w gweld. Chwiliwch am y Bwncath, y Barcud Coch â’i gynffon fforchog, y Gigfran â’i chrawc dwfn, cras ac Ehedydd y Waun. Cerddwch at y wal ac i lawr at y giât (mae Rhan Ganol ‘Y Daith’ yn mynd tua’r Dwyrain yma). Er mwyn mynd i Dal y Bont, cerddwch i lawr am Bont Fadog gan oedi i edrych ar y garreg ganolog gyda dyddiad arni (E) yn wal y bont, yna ymlaen i Lety Lloegr use lle’r arferai’r porthmyn ymgynnull ar y daith i Lundain. Yna, dilynwch y llwybr sydd gyferbyn drwy Goed Cors y Gedol gan ddilyn yr afon yn ofalus i lawr at Dal y Bont.

Y daith o chwith: Mae’r daith o chwith yn dechrau ym maes parcio Tal y Bont, yn mynd heibio Tafarn Ysgethin ac yn dilyn yr afon drwy’r coed i Lety Lloegr i ymuno â’r ‘Daith’ heibio Pont Fadog.

www.taithardudwyway.com

Pellter: 8 Milltir | Hyd: 4 i 6 awr | Graddfa: Cymedrol | Tir: Cilffyrdd, traciau, llwybrau mynydd a chamfeydd | Map OS: 18

Rhan Ddeheuol – Abermaw i Dal y Bont DILYN

Y BWNCATH

© Partneriaeth Ardudwy Partnership 2010 | Lluniau gan J Baxter, D Newbould & D Rowley | Dylunio gan:

• Gall y tywydd newid yn sydyn a gall y tir fod yn arw, yn greigiog a gwlyb; dylid gwisgo esgidiau addas a mynd â digon o ddillad cynnes a dillad dal dwr gyda chi • Ewch â DIGON O DDWR a bwyd gyda chi rhag ofn i chi gymryd mwy o amser na’r disgwyl i gwblhau’r daith

• Peidiwch â dibynnu ar ffonau symudol gan bod signal yn medru bod yn gyfyngedig• Ewch â chwmpawd a map OS Explorer 18 gyda chi a gwnewch yn siwr eich bod yn gwybod sut i’w defnyddio • Hysbyswch rhywun o fanylion eich taith a phryd byddwch yn ôl – rhowch wybod iddynt eich bod wedi gorffen y daith

PARATOWCH:

Taith Ardudwy – Llwybr ucheldirol 24 milltir wedi’i arwyddo’n dda sy’n mynd o dde Abermaw i ogledd Llandecwyn. Ceir tair rhan i’r daith a thaflen ar gyfer bob un; De: Abermaw i Dal y Bont (8milltir) Canol: Tal y Bont i Harlech (13 milltir) Gogledd: Harlech i Landecwyn (12 milltir). Roedd Ardudwy yn dalaith ganoloesol. Mae’r ‘Daith’ yn croesi ffurfiannau daearegol y creigiau Cambrian, Cromen Harlech ac yn rhoi’r cyfle i chi flasu rhai o olygfeydd arfordirol a mynyddig mwyaf godidog Cymru. Mae’n ymweld â safleoedd cynhanesyddol ac yn rhoi’r cyfle i weld llystyfiant amrywiol ac adar prin yr ardal. Dylid nodi nad oes unrhyw gaffis na chyfleusterau ar hyd ‘Y Daith’.

^

^^

Cadwch gefn gwlad yn daclus, parchwch y tir, ewch ag ysbwriel adref gyda chi a chadwch eich ci ar dennyn yn enwedig o amgylch anifeiliaid fferm

TAITH ARDUDWY

Taith Ardudwy Way - A well signposted upland pathway of 24 miles from Barmouth in the south to Llandecwyn in the north. The route is divided into three Sections each with a leaflet;- Southern: Barmouth to Tal y Bont (8 miles) Central: Tal y Bont to Harlech (13 miles) Northern: Harlech to Llandecwyn (12 miles). Ardudwy was a medieval province. ‘The Way’ crosses the geological formation of Cambrian rocks, the Harlech Dome, and takes in some of the best coastal and mountain views in Wales. It visits prehistoric sites and offers the chance to see the varied vegetation and rare birds of the area. Please note there are no cafes or facilities along ‘The Way’.

The Route : From Barmouth (A) start from the station crossing the main road and walk up passing the church on the right. The path zig zags uphill giving a birds eye view of the town and beach. Look out for butterflies and chough (B). These rare elegant relatives of the crows have a bright red curved bill and red legs. Turn at Gell Fawr and shortly the cuts and spoil heaps of 19th Century maganese mining are evident.

In a further mile ‘The Way’ turns east through Bwlch y Llan. At a wall the path turns northerly but take the opportunity to admire the impressive view of the Mawddach Estuary (C) with Cader Idris beyond. The path gradually falls until it reaches the small stone circle of Cerrig Arthur (D). Rising from here a faint path reaches Bwlch y Rhiwgyr (Pass of the Drovers). After the bwlch care is needed as the path is steep and rocky. Pass along a fence with sea views to the left. About 0.5 mile off the route on the left are the Neolithic tombs of Carneddau Hengwm.

Further along the track two stone circles and cairns may be seen. Look out for buzzards, red kites with their forked tails, ravens with their deep croaking call and meadow pipits. Reach a wall and drop to a gate (here the Central Section of ‘The Way’ continues east). For Tal y Bont head down to Pont Fadog pausing to look at the dated central stone (E) in the wall of the bridge, then on to Llety Lloegr (England Lodgings) where the droves congregated for the drive to London. Then enter the path opposite through the trees of Coed Cors y Gedol following the river with care down to Tal y Bont.

Reverse Route: The route in the reverse direction starts at the Car Park at Tal y Bont going past the Ysgethin Inn and following the river through the woods to Llety Lloegr to join ‘The Way’ past Pont Fadog.

• Weather can change rapidly and terrain can be rough, rocky and wet; wear suitable footwear and take adequate warm clothing and waterproofs • Take PLENTY OF WATER and food supplies as the walk may take longer than expected

• Do not rely on mobile phones as signals are often limited• Take a compass and OS Explorer 18 map with you and be conversant with their use• Leave details of your route with someone and your return time - Advise when back

ARDUDWY WAYSouthern Section – Barmouth to Tal y Bont

BE PREPARED:

www.taithardudwyway.com

Please leave the countryside tidy, respect the land, take litter home and keep dogs on a lead especially near livestock

Distance: 8 Miles | Duration: 4 to 6 hours | Grade: Moderate | Terrain: Lanes, tracks, mountain paths and stiles | OS Map: 18

FOLL

O

W THE BUZZARD

© Partneriaeth Ardudwy Partnership 2010 | Photographs J Baxter, D Newbould & D Rowley | Design by:

ALLW

EDD

/ KE

Y

1Tr

ywyd

d y

llwyb

r gyd

a’r p

ellte

r a g

erdd

wyd

m

ewn

mill

tiroe

dd /

The

foot

path

rout

e w

ith d

ista

nce

wal

ked

in m

iles

Cyfe

irbw

ynt T

aith

Ard

udw

y /

Ardu

dwy

Way

way

mar

ker

Llw

ybr a

rall

(ddi

m o

reid

rwyd

d yn

haw

l tra

mw

y) /

Oth

er p

ath

(not

nec

essa

rily

a rig

ht o

f way

)

Lôn

gerb

ydau

a p

hont

/ M

otor

road

with

brid

ge

Cast

ell /

Cas

tle

Wal

/ W

all

Adei

lad

arw

yddo

caol

/ Si

gni�

cant

bui

ldin

g

Giâ

t / G

ate

Adfa

il /

Ruin

Rhei

l�or

dd a

gor

saf

/ Rai

lway

and

stat

ion

Claw

dd n

eu �

ens

/ Hed

ge o

r fen

ce

Carn

/ Ca

irn

Gw

ersy

llfa

/ Cam

ping

site

Trae

thlin

/ Sh

orel

ine

Eglw

ys /

Chur

ch

GCa

mfa

/ St

ileS

Arw

yddb

ost

/ Sig

npos

tP

Nan

t neu

afo

n gy

da c

hyfe

iriad

llif

y dŵ

r /

Stre

am o

r riv

er w

ith d

irect

ion

of �

ow

Llyn

/ Po

nd

Gw

eddi

llion

cyl

ch m

eini

/Re

mai

ns o

f sto

ne c

ircle

Cart

ogra

phy

by /

Map

io g

an L

aure

nce

Mai

n

Cylc

h M

eini

/ S

tone

circ

le

G/N

Ab

erm

awB

arm

out

h

DeheuolSouthern

CanologCentral

GogleddolNorthern

Tal y

Bo

nt

Dyf

fryn

Ard

udw

y

Llan

bed

r

Llan

fair

Har

lech

A49

6

Llan

dec

wyn A49

6

Tals

arna

u

Map

Exp

lore

r O

L 18

yr

Aro

lwg

Ord

nans

( cyf

.gri

d S

H 6

1258

1 )

Ord

nanc

e Su

rcey

Exp

lore

r O

L 18

( Gri

d r

ef. S

H 6

1258

1 )

MIL

LTIR

/ M

ILE

SG

rad

dfa

/ S

cale

MIL

LTIR

/ M

ILE

S

Troedfedd / Feet

01/

21

01

23

45

67

8

1400

1200

1000 800

600

400

200 0

AB

ER

MA

W /

BA

RM

OU

TH

PR

OFF

EIL

GR

AD

DIA

NT

/ G

RA

DIE

NT

PR

OFI

LE

CE

RR

IG A

RTH

UR

TAL

Y B

ON

T

GS

P

GS

GS

GS

GS

GS

0

1

2

3

4

5

6

7

8

B

A

C

D

E G

P

G

S

G

GP

G

G

GG

G

GG

G

G

S

G

G

G

G

S

P

P

P

G

G S

GPG

P

P

G

P

AB

ER

MA

WB

AR

MO

UTH

BW

SB

US

TRE

NTR

AIN

CY

CH

WY

NST

ART

Hen

lefe

lau

Old

leve

ls

Ffo

rdd

Gel

lfech

anR

oad

Cel

l-fec

han

Gel

lfaw

r

Bw

lch

y Ll

an

Mw

yng

lod

dia

uH

afo

ty M

ines

Dam

wai

n aw

yren

Air

cra

sh

Cer

rig

Art

hur

Bw

lch

y R

hiw

gyr

Rha

n G

ano

l y D

aith

i H

arle

chC

entr

al S

ecti

on

to H

arle

ch

Llet

y Ll

oeg

r

Po

nt F

ado

g

Afo

n Y

sget

hin

Tafa

rnY

sget

hin

Inn

A 4

96

BW

SB

US

TRE

NTR

AIN

DIW

ED

DE

NDTA

L Y

BO

NT

^

G/N

^

© J

.Bax

ter

© D

.Ro

wle

y

Map

Exp

lore

r O

L 18

yr

Aro

lwg

Ord

nans

( cyf

.gri

d S

H 6

1258

1 )

Ord

nanc

e Su

rcey

Exp

lore

r O

L 18

( Gri

d r

ef. S

H 6

1258

1 )

MIL

LTIR

/ M

ILE

SG

rad

dfa

/ S

cale

MIL

LTIR

/ M

ILE

S

Troedfedd / Feet

01/

21

01

23

45

67

8

1400

1200

1000 80

060

040

020

0 0

AB

ER

MA

W /

BA

RM

OU

TH

PR

OFF

EIL

GR

AD

DIA

NT

/ G

RA

DIE

NT

PR

OFI

LE

CE

RR

IG A

RTH

UR

TAL

Y B

ON

T

Ym

wad

iad

/ D

iscl

aim

erM

ae c

erd

dw

yr y

n g

yfrif

ol a

m e

u d

iog

elw

ch e

u hu

nain

.W

alke

rs a

re re

spo

nsib

le fo

r th

eir

ow

n sa

fety

.