rojiwelat 15

زەینەب كەالری:ئەوەی لە هەرێمی كوردستاندا بوونی نییە

كەلتووری دیموكراتی و یەكتر قەبوڵكردنە

جەمیل بایك:شەر، ناوەندی بكرێتە ئیمراڵی ئەگەر

تێكۆشانمان و شەڕ دەبێت ئاكەپە دژی لە راستەوخۆ

حاجی ئاسكە:

دەسەاڵتی كوردی گەرمیانی لە بیرچووەتەوە!!! سەمیرە ئەحمەد: پیاوان تەنیا بیر

لەخۆیان دەكەنەوە و هیچی تر

ئۆجەالن: بەدیلكردنی ئۆجەالن گەلی كورد دیلكرا

گۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات]ساڵی 2[ ]ژمارەی 15[ ]2012/2/20[ ]رێبەندان 27011 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[

چاالکییەکانی )6(مین ساڵیادی شەهید ڤیان كارؤخ بە وێنە

سلێمانی

هەولێر

كەركوك

سلێمانی

هەولێر

دهۆك

هەولێر

بەغداد

كەركوككەركوك

~ساڵی 2 | ژماره 15

2012/2/20

خاوەنی ئیمتیاز

PÇDK کۆمیتەی ڕاگەیاندنی

سەرنووسەر

ئەکبەر شەمسۆڵاڵ جهانگیر

بەڕێوەبەری نووسین

ئارام کەریم بابان

دەستەی نووسەران

فەهمی محەمەدسۆران حسینئامینه محەمەدچنوور غەریب

دیزاین

هێژا رۆژهەاڵتی

ژمارەی متامنه

446

بۆ پەیوەندی گرتنwww.PCDK.org

[email protected]ناو نیشان

کەرکوک، بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک

Organî R

ageyandnî Partî Çareserî D

îmukratî K

urdistan[Jim

arey: 15] [Salî: 2012]

Rojî Wilat

شه‌هید‌سیروان‌ره‌ئووف

خۆزگه له گیانم به به هاتر شتێکیتر هه بوایه

له پێناو ئازادی سه رۆک و

گه له که م و ژنه چه وساوه کان فیدا بکردایه

گه‌ریالی‌شه‌هید‌ڤیان‌کارۆخ‌

‌بۆ‌سه‌رۆک‌ئاپۆ

شرۆڤه ی سیاسی

)17(ی شوبات و ساڵێك ئەزموون2

بەیاننامەساڵی "2011" ساڵی لێكترازانی پایەكانی سیستەمی جیهانی بوو 3

چاوپێکەوتن

حكومەتێك لە سەر بنەمای دابەشكردنی پلە و پایە و پارە بێت 5 نە حكومەتێكی بنكە فراوانە

جەمیل بایك: بەیاسایكردنی سیاسەتی گۆشەگیری لەدژی رێبەر ئاپۆ13 بەواتای راگەیاندنی شەڕە لە دژی كوردان

بیرتانە: كۆنگرەی نەتەوەیی پێویستە لەسەرەتای ساڵی كوردیدا پێكبێت 22

ئۆجەالن: بەدیلكردنی ئۆجەالن، گەلی كورد دیلكران9

سیستەمی هاوواڵتی ئازاد،18 ستوونە سەرەكییەكانی ئەم سیستەمە گەنجان و ژنان بۆ خۆیانن

پیالنگێڕی )15(ی شوبات گەورەترین نەهامەتیە لەمێژووی مرۆڤایەتیدا 12

بۆ شەهیدان" دكتۆر سیروان، سیروان رەئووف، سیروان عەلی" 24 نامەیەك بۆ رێبوارانی رێگەی هەقیقەت25 یەكێتی نەتەوەیی" لە نێوان پرۆسەكانی نەتەوەبوون و دەوڵەتبووندا"26 رۆژئاوا چی پێیە بۆ ڕۆژئاوای كوردستان؟!!30

كێشە رەواكەی گەلی كورد لە نێوان دەستووری كەمالیست و ریفۆرمی ئاكەپە31 كورد و گوڕانكارییەكانی سوریا34

سەمیرە ئەحمەد: پیاوان تەنیا بیر لە خۆیان دەكەنەوە و هیچی تر36 پێویستە پیاو خۆی لە هزری "تۆ موڵكی من"ی رزگار بكات40 تێكۆشانمان ژیانە لە گەڵ ژنێكی ئازاددا42

ئیمرالی

وتار

ژنان

هاووآلتي

] ~ [[email protected]

2] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

سەروتار

ه��ەر )2011( س��اڵ��ی لەسەرەتاوە ئەو پەپامەیدا نییە ئاسایی ساڵێكی كە بە ب��وو ئ��ەوە نابێت. و دەس��ەاڵت��ی كۆتایهاتنی )زەی��ن ع��اب��دی��ن بن و پێكرد دەستی عەلی( میسر گەلی بەراپەڕینی گوڕوتینی )1/25(دا لە دایە راپەڕینی و شۆڕش گەالنی جیهان بەگشتی و گەالنی ناوچەكە بەتایبەتی. ك��وردب��ە وەك��و ئێمەش ب��اش��ووری ل��ە تایبەتی كوردستاندا بەم بارودۆخە ئەمەش بوین. كاریگەر وایكرد لەالیەك گەلەكەمان ئاشكراتر و تر بوێرانە پێداویستیەكانی باسی خزمەتگوزاری كەمی و و سیستەمدا دەسەاڵت لە گەندەڵی بوونی و دەكرد و الیەنەكانی دەرەوەی دەسەاڵتیش لە هەوڵی ئەوەدا بوون كە رۆڵی مێژوویی بگێڕن ترەوە لەالیەكی بدەن. ئەنجام گۆڕانكاری و دەزگاكانیان و دەس��ەاڵت��دار پارتی دوو هەر ترسێكی گەورەیان لێ نیشتبوو، لەوە دەترسان كە ئەو باهۆزە كۆتایی بە ئەوانیش بێنێ. لەم بزوتنەوەی )2011/1/29( لە سەروبەندەدا گۆڕان بەیاننامەیەكی حەوت خاڵیان باڵو كردەوە و حكومەت هەڵوەشاندنەوەی داوای تێیدا و پەرلەمانی هەرێمی كوردستانیان كرد، ئەمەش و كرد ئاڵۆزتر تر ئەوەندەی بارودۆخەكەی سلێمانی لە )2011/2/17(دا لە ئەنجامدا لە دروست ئاڵوزییەك هێمنانە رێپێوانێكی دوای بوو، لێرەوە بۆ ماوەی دوو مانگ خۆپیشاندانی سلێمانی پارێزگای سنووری لە ج��ۆراوج��ۆر بەشێوەی جیاجیا بەرێوە چوو كە لە ئەنجامی توندوتیژی جار چەندین خۆپیشاندانانە ئەم روویدا و تێیدا )10( هاواڵتی بوونە قوربانی و دوای بوون. بریندار و سەدانیش شەهیدبوون بابەتیانە نرخاندنێكی روداوە، لەم ساڵێك پێویستە و لە رێگەی نرخاندنێكی بابەتیانەوە دەتوانین ئەزموونی باش لەم رووداوانە وەربگرین.دەرونی بارێكی ناو لە پاری دەسەاڵت ساڵی ئەوەی مەترسی تێپەڕاند، ترسدا و ناجێگیر

الیەكی ل��ە ب��ێ��ت، پ��ێ كۆتایی ك��ە ه��ەب��وو ترەوە پێش رووداوەك��ان و هەتا لە سەرەتای بۆ نیشاندەدا خۆی ئامادەیی رووداوەكانیشدا گۆڕانكاری و لە بەرامبەریشدا جۆشێكی مەزن لە ناو جەماوەردا هەبوو بۆ چاالكی و گۆڕانكاری و الیەنەكانی دەرەوەی دەسەاڵتیش لە پێگەیەكی بەهێزدا بوون، بەاڵم ئەمڕۆ دەبینین لە الیەك ناو لە و دەكات ئارامی بە هەست دەسەاڵت جەماوەریشدا بە بەراورد بەساڵی رابردوو جۆش و خرۆش كەمتر بۆتەوە و پێگەی الیەنەكانی دەرەوەی دەسەاڵت الوازترە. هەر بۆیە دەكرێت بپرسین ئایا ئەمەی ئەمڕۆ چارەنوسە و پێویست )2011( ساڵی دەكرا خود یا بێت وەها بوو كوردستان جەماوەری خۆپیشاندانەكانی و گومانی بكەوتایەتەوە. لێ تری ئەنجامی وەاڵمی ئێستا بارودۆخەی ئەم كە نییە تێدا داخوازییەكانی گەل ناداتەوە و دەسكەوتەكان بە بەراورد بە داخوازیو قوربانیەكان زۆر كەمن، قەدەر وەكو ئەنجامەش ئەم ناكرێت هەروەها بەرهەمی ئەنجامە ئەم چونكە بكەین، سەیر كە دەرەكیەكانە و ناوخۆیی كاراكتەرە كۆی بكەین. لێوە باسیان رەنگە بەم دەتوانین جەماوەر روداوان��ەدا لەم یەكەم، كارەكتەری دەكەین جەماوەر باسی كاتێك دی��ارە ب��وو، وەكو كە كەسایەتیانەشی و ئەنجومەن ئەو دەكەونە ناساند نوێنەرایەتی جەماوەر خۆیان ناو ئەم چوارچێوەیەدا. لە هەرێمی كوردستاندا ئەوەی بینیمان جەماوەر زیاترلەوەی كە فاكتەرە ناوخۆییەكان بكاتە سەرچاوە و پێ هەڵگرتنی كردبووە دەرەكییەكانی فاكتەرە كارەكانی سەرچاوە و فاكتەرە ناوخۆییەكان رۆڵی الوەكی هەبوو لە خۆپیشاندان و جواڵنەوەی جەماوەردا. لە ئێمە خۆپیشاندانی كە وایكرد ئەمەش جێگەی ئەوەی خاوەنی خەسڵەتی خۆی بێت، كۆپی و الساییكردنەوە و دەرەك��ی الیەنی بوو ئەمە خاڵێكی الواز بوو. بااڵدەست تێیدا لە خۆپیشاندانەكانی ئێمەدا و بوونە هۆكار بۆ ئەوەی بەفاكتەرە دەرەكیەكان زیاتر كاریگەر بن.فاكتەری ئ��ەوەی ب��ەر لە ت��رەوە الیەكی لە ن��اوخ��ۆی��ی ن��ەب��وو ب��ە ه��ۆك��اری س��ەرەك��ی و سەرچاوەی چاالكیەكان، ئەوانەی پێشەنگایەتی چاالكیەكانیان دەكرد، بە تایبەتی ئەنجومەنی سەرای سلێمانی خاوەنی هەڵوێستی سەربەخۆو لەالیەنە چ��اوی زیاتر نەبوو، خۆی بڕیاری و بدەنێ رێنمایی كە بوو ئۆپۆزیسیۆنەكان

لە بەر ئەوەی فاكتەری ناوخۆیی نەبوو بە هۆكاری

سەرەكی و سەرچاوەی چاالكیەكان،

ئەوانەی پێشەنگایەتی

چاالكیەكانیان دەكرد، بە تایبەتی ئەنجومەنی سەرای سلێمانی خاوەنی

هەڵوێستی سەربەخۆ و بڕیاری خۆی نەبوو، زیاتر چاوی لە الیەنە

ئۆپۆزیسیۆنەكان بوو كە رێنمایی بدەنێ و لەوە زیاتر نەیتوانی

خۆی لە چەمكی الیەنە ئۆپۆزیسیۆنەكانی ناو پەرلەمان رزگار بكات و هەر ئەمەش

وایكرد كە نەتوانێت خاوەنداری لە جەماوەر و داخوازییەكانیان

بكات

)17(ی شوبات و ساڵێك ئەزموون

سیسیا

ی ڤه

رۆش


3] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

الیەنە چەمكی لە خۆی نەیتوانی زیاتر لەوە ئۆپۆزیسیۆنەكانی ناو پەرلەمان رزگار بكات و خاوەنداری نەتوانێت كە وایكرد ئەمەش هەر بكات. داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی��ان و ج��ەم��اوەر ل��ە ئۆپۆزسیۆنەكان الیەنە دووەم، كاراكتەری بوون، ئەوانیش دوو بەش بوون، بەشی یەكەم بەشی ب��وون، پەرلەمان ن��او ئۆپۆزیسیۆنی پەرلەمان دەرەوەی الیەنەكانی دووەمیشیان بزوتنەوەی چەمكی یەكەمدا بەشی لە بوون. گۆڕان بااڵدەست بوو كە لە الیەك بانگەشەی بۆ هەڵوەشاندنەوەی حكومەت و پەرلەمان دەكرد، خۆی چەمكی دەدا هەوڵی ترەوە الیەكی لە بكاتە چەمكی سەرجەم ئۆپۆزسیۆن و جەماوەر ئەنجومەنی لە دەستی مەبەستە ئەم بۆ و لەمانەش وەردەدا، خۆپیشاندان و جەماوەر قوڵدەكردەوە ناوچەگەریی چەمكی جیاوازتر ج��ەم��اوەری دەیخواست ل��ەالی��ەك بەمەش و جەماوەرێكی وەك��و دەوروب��ەری و سلێمانی وشیارتر و ئازادیخوازتر نیشان بدات و ئەوەش پارتی و بەگشتی دەس��ەاڵت كە بدات نیشان دیموكراتی كوردستان بە تایبەتی نوێنەرایەتی ئەم جەماوەرە ناكەن و ئەوەی خاوەندارییان لێ دەكات بزوتنەوەی "گۆڕان"ە. ئەمەش وایكرد مامەڵە پرسەكەدا گەڵ لە كاردانەوە بە كە و گۆڕان بزوتنەوەی ئەمەدا گەڵ لە بكرێت. ئیسالمی كۆمەڵی و ئیسالمی یەكگرتووی گەڵ لە مامەڵەیان پێشەنگ پارتی بەچەمكی تایبەتێتی نەبوون ئامادە و كرد دۆخەكەدا بكەن، پەسند جەماوەرییە خۆپیشاندانە ئەو كە دەس��ەاڵت دایە زیاتری دەرفەتی ئەمەش و جەماوەر نێوان ملمالنێی لە ملمالنێیەكە

دەسەاڵتەوە بگۆڕێت بۆ ملمالنێ نێوان خۆی و چەند الیەنێك. لەمەش جیاوازتر ئەوە بوو كە ئەم سێ الیەنەی ئۆپۆزسیۆنی ناو پەرلەمان بە راپەڕینی گەالنی تونس چەمكی كۆپی كردنی خوێندنەوەیەكی و دەك��رد كاریان میسر و بابەتیانەیان بۆ بارودۆخی هەرێمی كوردستان دەرفەتی ئەمانەش ن��ەب��وو، ك��ورد دۆزی و دروس��ت��ك��رد. خۆپیشاندانی ب��ردن��ی ل��ەب��ار الیەنەكانی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن، دووەم��ی بەشی دەرەوەی پەرلەمان بوون، كە پارتی چارەسەری ئەم بوو، دیارترینیان كوردستان دیموكراتی خوێندنەوەیەكی خاوەنی ڕادەیەك تا الیەنانە لەرووی بەاڵم بارودۆخەكە، بۆ بوون بابەتی لەسەر كاریگەری نەیانتوانی ك��رداری��ی��ەوە دابنێت. پێویست پێی بە روداوەك��ان رەوتی الیەنە ك��ە سێیەمە ك��اراك��ت��ەری ه��ەرچ��ی لەالیەك ئەمانیش ب��وون، دەس��ەاڵت��دارەك��ان دەسەاڵتدارەكانی رژێمە لەكاراكتەری خۆیان لەگەڵ ب��ەك��اردان��ەوە و دان��ەب��ڕی ناوچەكە تریشەوە الیەكی لە كرد، كاریان جەماوەردا هەوڵیاندا كە پرسەكە لە ناوەڕۆكی خۆی دوور ئەم بدەنە حزبی ملمالنێ مۆركی و بخەنەوە رووداوانە و لە ئەنجامدا گەیشتنە ئەم ئامانجە. دەرەكی، هۆكاری و ناوخۆییانە فاكتەرە ئەم )17(ی ئەنجامی ك��ە ئ��ەوەی ه��ۆی ب��وون��ە هێشتا دیارە بێت. ئێستا بەمڕەنگەی شوبات ئ��ەو ه��ۆك��اران��ەی ك��ە ب��وون��ە ه��ۆی رووداوی پێ كۆتایی ن��اوخ��ۆدا ل��ە ش��وب��ات )17(ی ئیداری هێشتا سیستەمی سیاسی، نەهاتووە، جێگیر كوردستاندا هەرێمی لە ئ��اب��ووری و نەچەسپاوە، دیموكراتی پێوەرەكانی نەبووە،

و سیستەم جومگەكانی زۆرب��ەی گەندەڵی ناعەداڵەتی ك��ردووە. پەریشان كۆمەڵگەی نەتەوەیی دۆزی و كەمە خزمەتگوزاری هەیە، كوردیش چارەسەر نەبوون. ئەمەش دەمانخاتە بەردەم بەرپرسیارێتییەكی مێژووییەوە، ئەویش و دیموكراتی وەرچەرخانی بەرەو هەنگاونانە الیەنە سەرجەم دیموكراتیانەی رێككەوتنی كوردستانیەكان و داڕشتنی دەستووری هەرێمی ك��ەڕەن��گ��دان��ەوەی بەشێوەیەك ك��وردس��ت��ان

بێت. دی��م��وك��رات��ی��ە رێ��ك��ك��ەوت��ن��ە ئ��ەو

سەروتار

لە هەرێمی كوردستاندا ئەوەی

بینیمان جەماوەر زیاتر لەوەی كە فاكتەرە

ناوخۆییەكان بكاتە سەرچاوە و پێ هەڵگرتنی

كارەكانی، فاكتەرە دەرەكییەكانی كردبووە سەرچاوە

و فاكتەرە ناوخۆییەكان رۆڵی

الوەكی هەبوو لە خۆپیشاندان و

جواڵنەوەی جەماوەردا. ئەمەش وایكرد كە

خۆپیشاندانی ئێمە لە جێگەی ئەوەی

خاوەنی خەسڵەتی خۆی بێت، الیەنی دەرەكی و الساییكردنەوە و

كۆپی تێیدا بااڵدەست بوو


4] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[ به‌یاننامه

)15(ی شوبات، سیازدە ساڵ بەسەر دەستگیر كردنی ڕێبەر عەبدوڵاڵ ئۆجەالندا تێپەڕ دەبێت، زیندانێكی لە ئیمرالی لەدورگەی ماوەیەدا لەم هەموو لە دوور كراوەو زیندانی كەسیدا تاكە حقوقی و ئەخالقی م��رۆی��ی، پێوانەیەكی ئەوە و دەكرێت لەگەڵدا مامەڵەی دیموكراتی شەش مانگ زیاتریشە گۆشەگیر كراوە و ڕێگە و بكەن سەردانی پارێزەرەكانی كەوا نادرێت تەنیا بیانووی دەوڵەتی تورك ئەوەیە كە پەیامی

سیاسی دەداتە )KCK(ەو گەلی كورد.

جەماوەری تێكۆشەری كوردستان بەڕیز عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن لەسەر دۆزێكی یاسایی لەسەر بەڵكو نەكراوە، تاكەكەسی دەستگیر و لەناسنامەو كردن داكۆكی كوردو گەلی دۆزی پیالنگێڕی ڕووب��ەڕووی ك��ورد گەلی ڕوومەتی بویەوەو دەستگیر كراو ڕادەستی توركیا كرایەوە و لەكونجی زیندان توند كرا. بەڕیز عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن وەكو گەنجێكی كوردو منداڵی خانەوادەیەكی هەژار ئەو مرۆڤەیە كە دوای زیاتر لە)50( ساڵ بەڕیوەچونی سیاسەتی نكۆڵیكردن لەگەلی كورد بۆ تواندنەوەی، خواستی سنور بۆ هەوڵدان و و دابنێ تورك دەوڵەتی شۆڤێنی سیاسەتی هاوپەیمانەكانی و تورك بەدەوڵەتی لەالیەك گەلی تواندنەوەی و قڕكردن بۆ بەسە گوت كورد لەگەلی بانگی تریشەوە ولەالیەكی كورد ژیانی بە كۆتایی و پێ كەهەستێتە سەر كرد ژێردەستی بهێنێ. ئۆج ئاالن توانی لەم بوارەدا سەركەوتو بێت، چونكە لەالیەك توانی سنورێك تریشەوە لەالیەكی توركدابنێ دەوڵەتی بۆ خاوەن كردیە كردەوەو هۆشیار كوردی گەلی ئازادیخوازانی كوردو گەلی بۆ ئەمەش ئیرادە، سەربەرزی، و دڵخۆشی جێگای بووە جیهان بووە هاوپەیمانەكانیشی توركیاو دەوڵەتی بۆ وایكرد هەرئەمە بێزاری، و نیگەرانی جێگەی عەبدوڵاڵ ڕێبەر كورد گەلی زۆری بەشێكی كە و ببینن خۆیان فریادڕەسی وەكو ئاالن ئۆج چارەنوسی خۆیان و بەڕێزیان بەیەكەوە ببەستن و دروشمی)بێ سەرۆك ژیان نابێ( بەرز بكەنەوەو ئێمە ڕۆژی ناتوانێت )كەس دروشمی لەژێر تاریك بكات( بەدەیان كچ و كوڕی كورد گیانی خۆیان كردە پەرژینی ئاگرین بۆ پاراستنی ڕێبەر شەهید كوردستانیشدا لەباشوری و ئاالن ئۆج دوو جاف" "ڤیان شەهید و ڕەئوف" "سیروان نمونەی دیارن.هەرە دوایش "مستەفا ماڵچۆك"و "ئەڤرم دەمیر" بوو كەدوو گەنجی دڵسۆز بوون وگیانی خۆیان بەختكرد وئەو پەیامەیان دووپات كردەوە كەوا گەنجانی كورد واتا نادەنە ژیانیان دەرونی ئەشكەنجەی ڕۆژانە ڕێبەرەكەیان كەوا كرابێت. توند زینداندا لەكونجی و ببینێت توركیا دەوڵەتی و حكومەت لەبەرامبەریشدا

دەخوازن لەكەسێتی ڕێبەر ئۆج ئاالندا ئیرادەی گەلی كورد تێكبشكێنن و گەلی كورد فێری ئەوە بكەن كە خاوەنداری لەبەهای خۆی نەكات و بۆ ئەوەش زیاتر لەشەش مانگە بەڕێزیان گۆشەگیر

كردووە.

ئازادیخوازان دەوڵەتی توركیاو حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی پێدانیشەوە گەشە دادو پارتی بەحكومەتی گەلی و ئاالن ئۆج رێبەر كەوا هەوڵیاندا زۆر كوردو گەریالی ئازادی لەیەكتری داببڕن، بەاڵم وایكردووە ئەمەیە هەر سەربكەون، نەیانتوانی تایبەت یاسای دەخوازن ناناسن سنور كەئیتر بۆ گۆشەگیری بەڕێزی دابڕێژن و مۆركی یاسایی بدەنە ئەو مامەڵە نامرۆڤانەیەی كە لەگەڵ بەڕێز كە لەكاتێكدا ئەمەش دەیكەن. ئاالندا ئۆج ئازادیخوازی بانگەشەی پارتەكەی و ئەردۆغان دەكەن و ڕۆژانە لە بن ناوی داكۆكیكردن لەمافی ناوچەكە ت��ری لەدەوڵەتانی ڕەخنە گەالندا دەكەن حكومەتەكانیان ئامۆژگاری و دەگرن جگە ئەمە ن��ەك��ەن. پێ بن گ��ەالن كەمافی شتێكی زیاتر هەوا دوو بانێكەو لەسیاسەتی هەیە. كردن بەشەرمەزار پێویستی و نییە تر ڕێكخراوەكانی ڕاگەیاندنەكان، ڕۆشنبیران، سیاسیەكانئەگەر الیەنە و مەدەنی كۆمەڵگای دەستگیركردن و توندكردنی ڕێبەرێكی سیاسی گەلێكی ژێردەستە بۆ دەوڵەتێكی وەكو توركیا كەبانگەشەی ئازادیخوازی و دیموكراتیەت دەكات جیهان ئازادیخوازانی بۆ ئەوا بێت شەرمەزار كورد ئازادیخوازانی و كورد گەلی و بەگشتی پێویستە و مەزن دەبێتە شەرمێكی بەتایبەتی پەسەندی نەكەین. پێویستە ئیدی ئەوە پەسەند ڕێبەر یەكەمدا و بیست لەسەدەی كە نەكەین ئۆج ئاالن لەزینداندا بێت و لەدەرەوەیئازادكردنی وایە پێمان ئێمە نەكەین. پەسەند تر شتێكی پێوەرە ئاالندا ئۆج بەڕێز لەگەڵ مامەڵەكردن دۆزی و ك��ورد گەلی لەگەڵ مامەڵەكردن بۆ لەمافی باس لەالیەك ناكرێت كورددا،چونكە ئەو ڕێبەری ترەوە لەالیەكی و بكرێت گەلێك مافی بچوكترین و توندكرابێت لەزیندان گەلە سەرنجە جێگای ئەوەی نەبیندرێت. ڕەوا پێ ناوەندە ئاگاداری و بەهاوكاری مامەڵەیە ئەم جیهانیەكان ئەنجام دەدرێت و زۆربەی ئەو هێزو گەالن مافی بەپاسەوانی خۆیان كە الیەنانەی و لەتونس گ��ەالن لەمافی باسیان و دەزان��ن ئێستاش و نەبون ئامادە دەكرد لیبیا میسرو ئامادە نین ڕەخنەیەك لەتوركیا بگرن لەبەرامبەر ئەو سیسەتەی كەوا بەرامبەر بە ڕێبەر ئۆج ئاالن و گەلی كورد بەڕێوەی دەبات و لەوەش زیاتر پشتیوانی دەكەن بۆ سەركوتكردنی گەلی كورد بێدەنگكردنی و ئەو هێرشانەی لەم دواییەدا و

لەڕۆبۆسكی گەل گەریالو سەر كردیە توركیا سیخوڕیەكانی فڕۆكە بەهاوكاری كورتەك و ئەمریكابوو و لە هەمانكاتیشدا ڕاگرتنی پەخشی فەرەنساو ڕاستەوخۆی بەفشاری )roj.tv(ئەمریكا پێكهاتن.ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی ئەو دەوڵەتانەش ئامادەی ئەوە نین ماف و ناسنامەی گەلی كورد بناسن و دەخوازن لە گۆڕانكاریەكانی سەدەی بیست و یەكەمیشدا كورد بێ ستاتۆو بێ ناسنامە بهێڵنەوە. ئەم بارودۆخەش دەمانخاتە بەردەم ئەرك و بەرپرسیارێتیەكی مێژوویەوە و پێویستە هەموومان لەم سەردەمەدا بەئەرك و

بەرپرسیاری خۆمان هەستین. دیموكراتی چ��ارەس��ەری پارتی وەك��و ئێمە لەكوردستان هەوڵنەی ئەو هەموو كوردستان ئۆج ڕێبەر ئ��ازادی بۆ كوردستان دەرەوەی و بەتایبەتیش دەنرخێنین بەبایەخەوە ئ��االن بۆ ڕاب��ردوودا لە چاالكیانەی و كۆنفرانس ئەو وئێراق كوردستان لەباشوری مەبەستە ئەم ئەنجامدراون، سەرەڕای هەموو ئەوانەش پێمان وایە لەم قۆناغەدا ئەركەكانمان چڕتر بونەتەوە و پێویستە چاالكی بەرفراوانتر و هەڵوێستی باشتر نیشان بدەین و پێویستە بە هەزاران لەهاواڵتیانی گەلەكەمان لەم ڕۆژانەدا بڕژێنەسەر شەقامەكان جۆراوجۆر چاالكی ڕێكخراوەكانیش و پارت و بەڕێز ل��ەدۆزی داكۆكیكردن بۆ بدەن ئەنجام كوردە. گەلی دۆزی كە ئاالن" ئۆج "عەبدوڵاڵ بۆ ئەوەی بتوانین فشارێكی زیاتر بخەینە سەر دەست هەتا هاوپەیمانەكانی توركیاو دەوڵەتی لەو سیاسەتە بەربدەن. بەدڵنیاییەوە ئازادكردنی "نیڵسن ماندێال" چی كاریگەریەكی لەسەر ڕەوشی كاریگەریەكی چی هەبوو، پێستەكان ڕەش ئاپارتایدی بەسیاسەتی لەكۆتایهێنان هەبوو ئەفریقاو ب��اش��وری پێستی سپی دەوڵ��ەت��ی ئاالنیش ئۆج ڕیبەر ئازادكردنی ئەوا جیهان، گەلی چارەنووسی لەسەر كاریگەری هەمان بەرامبەری كەلە دەبێت سیاسەتە ئەو كوردو داوا ساڵیادەدا لەم بۆیە هەر ك��راوە. پەیڕەو و كوردستان پەرلەمانی هەرێم، لەسەرۆكایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان و سەرجەم الیەنە مەدەنی، كۆمەڵگای ڕێكخراوی و سیاسیەكان ڕاگەیاندنەكان و ڕۆشنبیران و زانایانی ئاینی و هەڵوێستی كە دەكەین كۆمەاڵیەتی كەسایەتی خۆیان نیشان بدەن و ئەركی خۆیان لەم بوارەدا

جێبەجێ بكەن.ئازادی ڕێبەر ئاپۆ ئازادی گەلی كوردە

بژی ڕێبەر ئاپۆ

دەستەی كارگێڕیپارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان

2012/2/1

با هەموومان خاوەندارێتی لەڕێبەر عەبدوڵاڵ ئۆجەالن بكەین


5] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

چاوپێکه‌وتن

ئەندامی و ژن��ان ئ��ەن��ج��ووم��ەن��ی ئ��ەن��دام دیموكراتی چارەسەری پارتی ئەنجوومەنی كوردستان بەرێز" زەینەب كەالری" سەبارەت ب��ە پ��رس��ی ئ��اڵ��وگ��ۆرك��ردن��ی ح��ك��وم��ەت و ب��ەش��دارب��وون و ف��راوان بنكە حكومەتی پەرلەمان ن��او ئۆپۆزسیۆنی نەبوونی ی��ان كۆنفرانسی ه��اوك��ات و ح��ك��وم��ەت��دا ل��ە نیشتمانی ئێراق دەڵێت:" حكومەت لە الی كێ بێت زۆر گرنگ نییە، گرنگ، پێشخستنی كەلتووری دیموكراسی و چارەسەركردنی پرسە هەتاكو كە ئەوەشی و خزمەتگۆزارییەكانە حكومەتێك یەكەیە. ئەم نەكراوە، ئێستا كە لەسەر بنەمای دابەشكردنی پلەو پایە و پارە بێت، نە حكومەتی بنكە فراوان، بەڵكو ئیتالفێكی پاوانی دەسەاڵت و پارە و پلەیە، بنەمای لەسەر حكومەتێك ئەگەر ب��ەاڵم و دەزگ��ا و دام و سیستەم بۆنیادنانەوە حكومەت پێكبێت، ئەوكات پێویستە نە تەنیا هێزەكانی ناوپەرلەمان، بەڵكو دەبێت هەموو گوڕەپانی نێو سیاسیەكانی الیەنە و هێز هەرێمی باشووری كوردستان و رێكخراوەكانی و چین ن��وێ��ن��ەری و م��ەدەن��ی كۆمەڵگەی توێژەكانی كۆمەڵگە و سەندیكا و یاسانان و پسپۆرانی بواری كۆمەڵناسی و یاساناسی بكرێت، ئەمە ئەگەر بكەن، تێدا بەشداری ئەوا حكومەت ناوەكەی خۆی دەگرێت، بەاڵم ئەگەر وا نەبێت، تەنیا هاوپەیمانییەكی دوو چەند هاوپەیمانیەكی بۆ دەگوڕێت، قوڵی قوڵی، ئەمەش كێشەكانی كۆمەڵگا چارەسەر

ناكات، بەڵكو قوڵتریان دەكاتەوە.ئا/ پەری كەركوكی

ئەم ئاڵوگۆڕدایە، لە حكومەت پرسیار/ ئاڵوگۆڕەی حكومەت چۆن دەبینن؟

لەسەر كە حكومەتێك ئاڵوگۆڕكردنی وەاڵم/ كەلتووری لەسەر و مبدا و پرەنسیپ بنەمای دەستاودەستكردنی دەسەاڵت بێت، ئەوا شتێكی گوڕینی مەبەست تەنیا ئەگەر ب��ەاڵم باشە، كەسایەتیەكان بێت، ئەوا بێگومان بێ مەبەست وەكو خراپەكەیەتی. الیەنە ئەمەش و ناكرێت بۆمان كوردستان دیموكراتی پارتی چارەسەری بێت. كێ الی لە حكومەت نييه گرنگ زۆر ئەوەی گرنگە پێشخستنی كەلتوری دیموكراتیە جێگیركردنیەتی. و ك��وردس��ت��ان لەهەرێمی كەلتوری كەمە كوردستاندا كەلەهەرێمی ئەوەی هەر پێش كردنە. قبوڵ یەكتر و دیموكراتی ئەگەر بۆیە بگۆڕێت، عەقڵیەت پێویستە شتێ ئەو گۆڕانكاریەی كەدروست دەبێت ڕێگا لەپێش گۆڕانكاری عەقڵیەت نەكاتەوە و نەبێتە هەنگاوێك بۆبەخۆدا چونەوەو نەبێتە سەرەتایەك بۆ كۆتایی ئەمڕۆش هەتاكو كە ئیدارەیەی دوو بەو هێنان روخساری كۆمەڵگاكەمان ناشیرین كردووە، ئەگەر و ئابوری وەزارەتەكانی یەكگرتنەوەی نەبێتە پەروەردە و پێشمەرگە، ئەوا هیچ لە مەسەلەكان ئێستا كە داهاتوو حكومەتی ئەگەر ناگوڕێت. ئازادی كاری لەسەر دەكرێت، سزای سیاسی و راگەیاندنی و دامەزراندنی پارت و رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی نەكاتە بنەمای بەرێوەبردنی هەتاكو ناگوڕێت. شتێك ئ��ەوا حكومەتەكەی باشووری هەرێمی ئاستی لەسەر ئێمە ئێستا لە چ و راب��ردوودا حكومەتی لە چ كوردستان نیشتمانی هێزێكی خاوەن ئێستا حكومەتەیەی نەتەوەیی نیین. هەر كەسە و خاوەن گروپێكە و هێزێكی بۆ پاراستنی خۆی و كورسی و پارەكەی بۆ ن��ەدراوە كە هەوڵێك تەنیا ك��ردووە، دابین مەسەلە و بابەتە گشتی و نەتەوەییەكانە، ئەمەش خاڵی الوازی حكومەتەكەی هەرێمی كوردستانە، ئەوەندە هەوڵ دراوە كە دڵی دەوروبەرمان رازی

بكەین، ئەوەندە هەوڵمان نەداوە كە گەلەكەمان لە خۆمان نزیك بكەینەوە، بۆیە ئێستاكە لە نێوان حكومەت و جەماوەردا مەسافەیەكی زۆر دروست هەوڵی داه��ات��وو، حكومەتی پێویستە ب��ووە،

كەمكردنەوەی ئەو مەسافەیە بدات.تاكوئێستا داخوازیەكانی جەماوەر پێكنەهاتووە، شەقام، سەر بڕژێنە بەئازادانە ناتوانن خەڵكی بەزمانی فیشەك واڵمی داخوازیەكانیان دراوەتەوە. وەكو ناڕەزاییە جەماوەریەكانی سااڵنی )2005( و )2006( و )17(ی شوباتی پارساڵ و هەرەدوایش ئەو نەبوونی ئەنجامی بادینان رووداوەك��ان��ی ئەگەر دا. رووی��ان كە دیموكراتیەیە عەقڵیەتە كۆتایی بەم عەقڵیەتە نەیەت تەنها گۆڕانكاریەكی ڕوكەشیانە دەبێت. بۆیە بەنیسبەتی پارتەكەمانەوە ئەوەیە گرنگ نییە. گرنگ زۆر كردن ئاڵوگۆڕ كەهەر حكومەتێك بێت یان هەر پارت و الیەنێك

حكومەتێك لە سەر بنەمای دابەشكردنی پلە و پایە و پارە بێت، نە حكومەتی بنكە فراوان،

بەڵكۆ ئیتالفێكی پاوانی دەسەاڵت و پارە و پلەیە

پرۆفایل"زەینەب كەالری، چاالكوان لەبواری مافەكانی ژنان و ئەندامی ئەنجومەنی ژنی ئازادە ولەكۆنگرەی

پێنجەمینی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستاندا وەكو ئەندامی ئەنجومەن هەڵبژێردراوە و ئێستاش

ئەندامی دەستەی كارگێڕییە"


6] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[


داخوازیەكانی بۆ گوێ شتێك هەر پێش بێت خەڵك بدات، ستراتیژیەتێكی نەوەی دیاری بكات بۆ پاراستنی بەها نەتەوەییەكان. لە چوارچێوە و بازنەی حیزبی دەرچێت و نوێنەرایەتی خەڵك و حیزب نوێنەری ببێتە نەك بكات، بەگشتی گروپ و كەسایەتیەكان، ئەگەر حكومەتێكی بەم شێوەیە پێك بێت، ئەو كاتە ئەركی هەموو الیەكە

یارمەتی و هاوكاری بكات.

حكومەتێكی پێكهێنانی هەوڵی پرسیار/ تا هەوڵە ئ��ەم دەدرێ��ت، ف��راوان بنكە

چەندە سەركەوتوو دەبێت؟وەاڵم/ بنكە فراوان لە چ واتایەكدا، ئایا مەبەستان كە الیەنانەیە و پارت ئەو بەشداركردنی تەنیا ئێستا لە پەرلەماندان، خۆ پێش ئێستاش هەر ئەوانە هەبوون، بەاڵم دیار بوو كە بەوانیش كێشە چارەسەر نەبوو، ئەمە نیشانی دەدات، ئەگەر تەنیا بەو كەسانەی لە پەرلەمانن، یان خۆد بەشدارن لەو حكومەتەدا، بیانەوێت، حكومەت پێك بێنن و ناوی لێ بكەنە، حكومەتێكی بنكە فراوان ئەمە بازنە دۆڕاوەكەی پێشدا، لە دەوری خوالنەوەیە بەاڵم ئەگەر دەیانەوێت، هەموو كەس و الیەنێك لە ئەوانەشی چ و پەرلەماندان لە ئەوانەی چ شتێكی ئەوە بن، بەشدار پەرلەمانن درەەوەی

ترە.و چین هەموو نوێنەرایەتی كە حكومەتێك دەتوانێت بێت، تێدا كۆمەڵگەی توێژەكانی

حكومەتەی ئەو ئەگەر بەاڵم بێت، سەركەوتوو لە و سازش تەوافوق بنەمای لە سەر پێكدێت بەتایبەتی بێت، جەماوەر داخوازیەكانی سەر لەسەر دابەشكردنی پارە، پلەو پایە بێت، ئەوا شتێكی نە و پایەیە پلەو و پ��ارە ئیتالفێكی تر، بۆیە ئێمە لەكاتی كۆنگرەكەشماندا باسمان باشووری هەرێمی پرسی كرد، مەسەلەیە لەم بۆنیادنانەوەی پرسی بەگشتی، كوردستان سیستەمە. ئەوا چ سیستەمی بەرێوەبەری بێت، ئەوەش بۆ دادوەری. و ئیداری سیستەمی چ پێویستی بە بەشداری هەموو چین و توێژەكانی ئارادایە، كۆمەڵگادا هەیە. ئەوەی كە ئێستا لە بكات. جەماوەر گشتی نوێنەرایەتی ناتوانێت، راستە هەر كەس و لە الیەن خۆیەوە، جەماوەر و پێگەیەكی جەماوەریی هەیە، بەاڵم نوێنەرایەتی ناڕەزایەتیە كاتی لە نیین. جەماوەر گشتی جەماوەرییەكاندا ئێمە ئەم یەكەمان بە ڕاشكاوانە الی بۆ جەماوەرێك هەوڵیدا كەسە هەر بینی. تریش جەماوەرێكی بەاڵم بكات، راكێش خۆی هەبوون كە راكێشی هیچ الیەك نەكران و ناش كرێن. بۆیە ئەگەر بمانەوێت، حكومەتێكی بنكە فراوان و سەركەوتوو پێك بێنین، پێویستە خاوەن ئەو عەقڵیەتە بین كە لە ماوەیەكی كورتدا، هەوڵ چارەسەركردنی بۆ گشتی پرۆژەیەكی بدەین، پرسەكان ئامادە بكەین، پاشان كۆنفرانسێك بۆ لە الیەنەكان و هێز نیشتمانی، ئاشتبوونەوەی هەرێمی كوردستان پێك بێنین، هەتاكو جارێكی تر، دڵی جەماوەر بەدەست بێنینەوە. حكومەت داوە، لەدەست جەماوەریان دڵی الیەنەكان، و جەماوەر بە هیچ شێوەیەك متمانەی بە كەس و بەتایبەتی بە هیچ هەڵس و كەوتێكی حكومەت و الیەنەكان نەماوە. لە حاڵەتێكی بەم شێوەیەدا، دروستكردنی حكومەتێكی بنكە فراوان ئەگەر لە سەر بنەمای دابەشكردنی دەسەاڵت و پارە و پلە بێت، هەر نەبێت، باشترە، چونكە پێش ئێستاش دۆڕاوی��ش ئەزموونێكی و هەبوو ئەوەمان هەر

دووبارەكردنەوە پێویست ناكات. پرسیار/ لەم ئاڵوگۆڕەدا باسی بەشداربوون پەرلەمان ن��او ئۆپۆزسیۆنی نەبوونی و دەكەن لە حكومەتی ئایندەدا، راتان چییە،

لەم بارەیەوە؟وەاڵم/ لە هەر حاڵەتێكدا بەشداربوون و نەبوونی كاریگەرییەكی پەرلەمان، نێو ئۆپۆزیسیۆنی ناكات، پرسەكان چارەسەركردنی لە ئەوتۆی زیانیشی حكومەت لە بەشداربونیشیان رەنگە هەرێمی لە گۆڕانكاری پ��رۆس��ەی بۆ هەبێت بە قەناعەتمان ئێمە كوردستاندا. باشووری

ملمالنێ دیموكراتی هەیە، ئەگەر زەمینەیەكی لە هەموو و بكرێت ئامادە الیەك هەموو بۆ بار بەشداری ئازادانە شێوەیەكی بە بتوانن الیەك كێبڕكی و مۆمارسەی هەڵبژاردنێكی دیموكراتیك بكەن، ئەوا دەتوانین باسی سەركەوتنیش بكەین. جەماوەر وا راهاتووە كە ئۆپۆزیسیۆن بوون تەنیا ئەوەی بێت، حكومەت دەرەوەی لە پێویستە كە بەشداری حكومەت بێت، ئێدی ئۆپۆزیسیۆن بوونی خۆی لە دەست دەدات، بەاڵم لە راستیدا وا نییە، تۆ دەتوانی هەم لە ناو حكومەتدا بیت و هەمیش لە دەرەوەی حكومەت، گرنگ پرەنسیپی ملمالنێیەكی بتوانی چۆن بوونە، ئۆپۆزیسیۆن دیموكراتیك پێش بخەی و زەمینەی چارەسەری بۆ تەنیا بوون، ئۆپۆزیسیۆن ئەگەر بخوڵقێنی، گرتنە دەستی دەسەاڵت بێت، ئەوا لە میسریش دەسەاڵتی بەرێ لەناو چوو، بەاڵم ئایا ئەوە دێتە یان پێشكەوتووە، دیموكراسی كە ئەوە واتای

چارەسەری كێشەكانی كۆمەڵگە كراوە. لە بەر ئەوەی كە هەتاكو ئێستا ئەو حكومەتانەی بێت، لەگەڵدا ئێستاشی چ و راب��ردوو لە چ پێكهاتووە، الیەنە چەند ئەو هەر بەبەشداری پڕ كۆمەڵگە كڵێنەكانی ن��ەی��ان��ت��وان��ی��ووە، بكەنەوە، كەم ئازارەكانیان و ئێش بكەنەوەو ئەوا ئێستاكەش ناتوانن شتێكی زیاتر لە پێش ئێستایان بگوڕن، بۆیە وەكو لە وەاڵمی پرسیاری پێشدا ووتم، ئێمە پێویستیمان بە بونیادنانەوەی سیستەمی سیاسی و ئیداری و دادوەری هەیە. لە ناكرێت. ئێستاوە عەقڵیەتەی بەم ئەوەش حاڵەتێكی بەم شێوەیەدا تەنیا جەماوەر دەبنەوە خەڵكیش الیەنەكان، هەڵەی ئەزموونە قوربانی

موستەحەقی ئەمە نییە. پرسیار/ رەوشی ئێراق پاش كێشانەوەی ب��ووەوە، زەق��ت��ر ئەمریكا ه��ێ��زەك��ان��ی دەك��رێ��ت، ل��ێ تەقینەوەشی گ��ۆم��ان��ی بەتایبەتی بەهاتنی هاشمی بۆ هەرێمی بۆ هاشمی هاتنەی ئ��ەو ك��وردس��ت��ان، پێشهاتەكانی لە كاریگەری ئاخۆ هەرێم هەرێمی كوردستان ناكات، یان خۆد هیچ دەسكەوتەكانمان لەسەر كاریگەرییەكی

دەبێت؟هەرێمی بۆ هاشمی هاتنی بێگومان وەاڵم/ هەر ناوخۆی كێشەكانی تێوەگالنی كوردستان، وەكو ئێمە سووننەكەن. و شیعە ب��ەرەی دوو هەوڵی و الیەنێك بكەینە نابێت، خۆمان كورد ئەو بدەین. دیكە الیەنێكی پەراوێزخستنی نایانكرێت، پێكەوە لەخۆدا خۆ ئەگەر بەرانە، بۆیە هەوڵدەدەن، هەرێمیشی پێوە بگاڵون. پێش

كاتێك ژنان بوون بە خاوەن رێكخستنی تایبەت

بەخۆیان ئەو كاتە دەتوانن سەربەخۆیی ئیرادە

وەربگرن، كاتێكیش ئەمە پێكهات، ئەوا هەركەس دەتوانێت

حیساب بۆ ژنانیش بكات و بێ حیساب نزیكی

ژنان نەبێتەوە. بەگشتی دەمانەوێت ژنان ببنە

خاوەن، هێز، هێزی بڕیار و رێكخستن بوون

“

“


7] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [


هەر ناكۆكی ئەمریكاش، هێزەكانی دەرچوونی كردۆتەوە. زەقتر خۆیان ئێستا تەنیا هەبوون، ئێراق گەلی بۆ مەترسیدارە زەنگێكی ئەمەش بەگشتی و بە تایبەتی بۆ گەلی كورد. ئەگەر ئەو دوو بەرەیە"سووننە و شیعە" ناكۆكیەكانیان بەالوە بنێن، ئەوا ناهێڵن، كوردیش بە ئاسۆدەیی بژی، بۆیە هەوڵدان بۆ یەكخستنەوە ماڵی ئێراقیەكان گرنگە، لەبەرامبەر بەوەش چەندە هەوڵ دەدەی، پێویستە دووقات ئەوە هەوڵی رێكخستنەوە ناو ماڵی خۆشت بدەی، ناوماڵی كوردیش خۆ لەخۆدا ئاڵۆزە، پێویستە هەوڵی بەستنی كۆنفرانسی هێز و الیەنە كوردستانیەكان لە هەرێمی كوردستاندا باسی ناتوانین نەكەین، ئەمە ئەگەر بدرێت.

پێكەوەژیانی گەالنیش بكەین.پرسیار/ كورد لە ئێستاكەدا بۆ تێپەڕاندنی ئەو كۆنفرانسێكی بەستنی هەوڵی ئێراق قەیرانەی نیشتمانی دەدات، ئاخۆ ئەم كۆنفرانسە دەتوانێت

چەندە سەركەوتوو بێت؟وەاڵم/ ئەگەر لەسەر دەستی كورد، یەكپارچەیی ئەوا بپارێزێت و دیموكراسی پێشبخرێت، ئێراق ئەندازەی بە پێویستە بەاڵم ئیجابییە، شتێكی نیمی ئەوەش كوردكە ئەو هەوڵەی بۆ چارەسەری دەدات، ئێراق و عەرەب ماڵی ناو قەیرانەكانی و كۆنفرانس بەستنی بۆ هەوڵی ئ��ەوەن��دەش ئەگەر ب��دات، كوردیش نەتەوەیی كۆنگرەی لەناوخۆدا كەسێك ه��ەر پێش نەكات، ئەمە وەكو تەنیا الیەنەكان ئەگەر هەڵدەوەشین. كۆنفرانسە ئەم تەماشای سیاسی دانیشتنێكی بكەن، ئەوا بێگۆمان سەركەوتوو نابێت. لە پلەی كۆنفرانسە ئەم بەشداری كە ئەوەی یەكەمدا، بكات، پێویستە خاوەن بڕیار و ئیرادەی سیاسی و الیەنێكی هێز بە هیچ بێت، پشت سەربەخۆ دەرەكی و ناوچەیی نەبەستێت، تەنیا بە گەلی یەكتر عەقڵیەتی نەبێت. پێكهاتەكانی و ئێراق قەبوڵكردن هەبێت و خاوەن پرۆژەو پیالن بێت. كۆنفرانس بەشداری حجەتێك وەكو تەنیا نەك سەرنەكەوێت، كۆنفرانسەش ئەم ئەگەر بێت. بڕوات. پارچەبوون ب��ەرەو ئێراق رەوش��ی ئەوا ئەمەش لە خزمەتی هیچ الیەكدا نییە. پێویستە شەڕی دەسەاڵت نەبێت و خۆمان لەم زیهنیەت و عەقڵیەتی بااڵدەست و یەكتر سڕینەوە بەردەین.

هێزە سێ ه��ەر رۆژان��ەدا ل��ەم پرسیار/ ئۆپۆزیسیۆنەكەی ناو پەرلەمان پرۆژەیەكی هاوبەشیان سەبارەت بەكەركوك راگەیاند كە چەند خاڵێكی لەخۆ گرتبوو، ئێوە چوون

دەڕوانن ئەم پرۆژەیە؟ئێمەش نییە. ن��وێ شتێكی ئ��ەوە وەاڵم/

ساڵی لە كۆنفرانسیشمان و هەیە پرۆژەمان "2008" بۆ پێكهێنانی ئەو پرۆژەیە بەست، بەاڵم بە هۆی پشتگیری نەكردنی الیەنەكان، نەگەیشتە پرۆژانەیە، ئ��ەو یەكخستنی گرنگ ئەنجام، پرۆژەیەكی خۆیەوە لەالیەن كەسە هەر چونكە دەكرێن، پێشكەش پرۆژانەی ئەو ئەگەر هەیە. گشتی پرۆژەیەكی نەكرێنە و نەكرێن گشتگیر كۆمەڵگەی رێكخراوەكانی سیاسی، الیەنە هێزو مەدەنی و چین و توێژەكانی كۆمەڵگەی كەركوك ئەوا ناتوانێت ئەنجامێكی ئەوتۆی بێت، بێگۆمان پرسی بەتەنیا ناتوانێت پرۆژەیەكیش هیچ بكات. چارەسەر ناكۆكەكان جێ و كەركوك با بێت. گشتی پرۆژەیەكی كە ئ��ەوەی مەگەر كەس خۆی فریۆ نەدات، ئەگەر پرۆژە پێشكەش

ئەوا بێت، سیاسی مۆزایەكی بۆ تەنیا كردن تر، هیچی گشتیەو رای هەڵخەڵەتاندنی تەنیا ساڵی پەرلەمانیەكەی هەڵبژاردنە لەكاتی ئێمە بە كە پاڕایەوە الكەمان دوو لەهەر پاریشدا، یەك لیست بەشداری هەڵبژاردنەكان بكەن، بەاڵم نزمی نەبوون و دڵ تەنازۆل و متوازع كەسیان نەنواند و ئەنجامەكەشیمان دی. ئێستاش ئەگەر هەر كەس و الیەنێك دەیەوێت چارەسەری پرسی

كەركوك و ناوچە جێ ناكۆكەكان بكات، با بێتە پێشەوە، ئێمە خۆمان بە ئەندازەی هێزوتوانامان ئامادەین پشتگیری بكەین، بەمەرجێك كە پرۆژەو ئیش و كارەكەمان لەخزمەتی هەموو پێكهاتەكانی

ناو كەركوكدا بێت، نەك الیەنێك و بەس. دام��ەزران��دن��ی ساڵیادی ب��ەرەو پرسیار/ كوردستان دیموكراتی چارەسەری پارتی دەچین، ئایا لە ماوەی دە ساڵی تەمەنی پارتەكەتاندا لە ژن رۆڵ��ی پارتەكەتاندا

چۆن پێناسە بكەن؟دەه��ەم��ی��ن ه��ەرش��ت��ێ پ��ێ��ش وەاڵم/ ساڵیادیدامەزراندنی پارتی چارەسەری دیموكراتی جەماوەری و كوردبەگشتی گەلی كوردستانلە ژنان و كوردستان ب��اش��ووری لە گەلەكەمان كە ئ��ەوەی هۆی بە دەك��ەم. پیرۆز بەتایبەتی ئایدیۆلۆژیەكی بنەمای سەر لە پارتەكەمان جیاواز و نەریتێكی جیاواز دروست بووە، بۆیە بەتایبەتی و رەگەزی پرسی بۆ خوێندنەوەشی و بنەڕەتی خاڵی وات��ا جیاوازە. ژن��ان پرسی بە ئەستوورە پشت پارتەكەمان دامەزراندنی ئازادی ژنەوە. هەتاكو ژن ئازاد نەبێت، نەتەوە ئازاد نابێت، هەتاكو ژن ئازاد نەبێت، كۆمەڵگە ئازاد نابێت. ئەمەش خوێندنەوەی پارتەكەمان بۆ ژن و پرسەكانی لەكۆمەڵگە. لەبەر ئەوەی پرسی ژن وەكو پرسی بنچینەیی كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی و بەتایبەتیش لە باشووری كوردستان گرتووەتە لەدامەزراندنی بڵێین دەتوانین بۆیە دەس��ت، سەركی هەرە رۆڵی ژنان، رۆڵی پارتەكەماندا، شەهید ئەمەشمان نموونەی بووە، ئەساسی و ئاستی بە دەرك نەتەنیا ڤیان شەهید ڤیانە. بە بەڵكو كردبوو، ك��وردی ژنانی كێشەكانی بەو ب��ەرام��ب��ەر ل��ە گیانبازیەكەشی چاالكیە مانیفستۆی بە بۆ نێونەتەوەییە، پیالنگێڕییە ئازادی ژنان و ئێستاش ئێمە لەسەر ئەم رێبازە بەرێوە دەچین. بۆیە ئەوەی كە باوەڕی تەواوی بە ئازادی نەبێت، ناتوانێت نوێنەرایەتی ژنان و هێزی

چارەسەركردنی پرسی ژنانیشی هەبێت.پارتەكەمان لەبەر ئەوەی كە پرسی ژنانی تەنیا بەدەست چینێكی یان رەگەزێك پرسی وەكو نەگرتووە، بۆیە بۆوەتە جێگای ئۆمید و هیوا بۆ هەموو ژنان. ئەوەتا ژنان لە باشووری كوردستان لە قوربانیان گەورەترین كە ئ��ەوەی گەڵ لە تێكۆشانی رزگاریخوازی نەتەوەكەماندا، داوە و زۆرترین نەهامەتیان تۆش بووە، بەاڵم لەكەمترین بۆ ئەوەمان ئەمەش بەرین، بێ ماف و ئازادی دەردەخات كە ژنان تەنیا لە تێكۆشانەكاندا وەكو هێزی سوتەمەنی بەكار هاتوون و پاشان كەس

با كەس خۆی فریۆ نەدات، ئەگەر پرۆژە

پێشكەش كردن تەنیا بۆ مۆزایەكی

سیاسی بێت، ئەوا تەنیا هەڵخەڵەتاندنی

رای گشتیە و هیچی تر، ئێمە

لەكاتی هەڵبژاردنە پەرلەمانیەكەی ساڵی

پاریشدا، لەهەر دوو الكەمان پاڕایەوە كە

بە یەك لیست بەشداری هەڵبژاردنەكان بكەن، بەاڵم كەسیان تەنازۆل

و متوازع نەبوون و دڵ نزمیان نەنواند و

ئەنجامەكەشیمان دی

“

“


8] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[


سەرەتای لە هەر ئێمە ناداتەوە، لێ ئاوەریان دامەزراندنمانەوە هەتاكو ئەمڕۆش لەدژی ئەو داب نابێت، سیاسەت بۆ ژن گوایا كە نەریتەین و پارتەكەماندا لە ژنان هێزەی ئەو ئێستا بۆیە گەیشتووەتە ئاستێك كە لەكۆنگرەی پێنجەمینی هەڵبژێردراوی ئەندامانی زۆرینەی پارتەكەماندا، تەنانەت و ب��ەرێ��وەب��ەرای��ەت��ی و ئەنجوومەن ژن��ان ل��ە پارتەكەشمان ه��اوس��ەرۆك��ای��ەت��ی ژنان كە دەدات نیشانی ئەمەش پێكهاتووە، هەمیش و پێشەنگایەتین رۆڵی خ��اوەن هەم خاوەن تێڕوانینێكی تایبەتن بە پرسی ژنانەوە. ژنان لە گەڵ ئەوەی كە لە هەموو جۆمگەكانی رێكخستندا جێ دەگەرن لەهەمانكاتیشدا خاوەن رێكخستن و بڕیاری سەربەخۆشن. واتا ژنان بە تەواوەتی خاوەنی ئیرادەیەكی سەربەخۆن. گەر پارتی دامەزراندنی سەرەتای لەگەڵ بەراوردێك چارەسەریدا و ئاستی بەشداری ژنان بكەین لەناو پارتیماندا ئەوا گۆڕانكاری گەورە هاتوەتە ئاراوە. ئەمەش دەرئەنجامی كارو خەباتی خۆدی ژنانە. نابینرێت كوردستاندا باشووری پارتێكی لەهیچ لەخۆدا خۆ ئەمە بێت. ژن سەرۆكەكەی كە و رەنج و تێكۆشان بە كە زیهنیە تێكۆشانی زەحمەتی پێكهاتووە، هەرچەندە ئەمە نایتە ئەو بووە، چارەسەر ژنان كێشەی ئیدی كە واتایە هەنگاوێكە، ئەمە بڵێین دەتوانین بەڵكو نا، ژنان دەبێت بۆیە نەوعی. هەنگاوێكی ب��ەاڵم بەگشتی تێكۆشانی خۆیان پتەوتر بكەن و ئەم

تێكۆشانەشیان بكەنە ماڵی هەموو كۆمەڵگە.پرسیار/پێویستە ژنان چی بكەن؟

ئەو ژنان پێویستە هەرشتیك پێش وەاڵم/ ژیانەی هەیە، قەبوڵ نەكەن، ئەوە قەدەری ژنان نییە كە لە نێو چوار دیوارێكیدا زیندانی بكرێن. ئایدیولۆژی، هەمەالیەنەی خەباتێكی پێویستە گۆڕەپانەكانی لەهەموو رێكخراوەیی سیاسی،

ژیاندا بەرێوە ببەن.پێویستە ژنان ئەو ڕۆڵە مێژوویەی خۆیان كەوا ناوەندی ژیان بوون بۆ خۆیان بگەڕێننەوە. ئەگەر ئازادبوون نەبەن بەرێوە وەه��ا تێكۆشانێكی لە ئەمەش نییە. ئاسان ه��ەروا كوێالیەتی لە دەرب��از قوڵدا سیاسی ه��زری، تێكۆشانێكی ژن��ەوە راستینەی ب��ەدوای ل��ەگ��ەڕان دەب��ێ��ت، كوردەواریدا لەكۆمەڵگای ژن دێت. بەدەست لەهەموو كۆمەڵگاكانی تر كەوتووەتە بەر زیاتر سەردەست سیستەمی هەمەالیەنەی هێرشی هیناوەتە ژنی ئەمەش پیاو جنسیەتپارێزی و ئاستێك لەناو كۆمەڵگادا كەوەكو خزمەتكارێكی

پیاو چاوی لێبكرێت وەكو تەنها بۆخزمەتی پیاو پێش پێویستە ژن بۆیە دەبینرێت، خوڵقابێت بیت، خۆی هی تربێت كەسێكی هی ئ��ەوەی نەبینێت ب��ەرەوای بۆخۆی چیتر ژن پێویستە ژنی تو بوترێت تۆ خوشەویستی منی، كەپێی منی یان تۆ خوشكی منی، دایكی منی، پێویستە ژن بەهەڵوێستیكی رادیكااڵنەوە بەرامبەر هەموو لەكەسایەتی كەژن دەركەوێت دەستەواژانە ئەو

ژن و ناسنامەكەی دەسێننەوە.

ژنان پێویستە ئاستی تێكۆشانی خۆیانلەهەموو دەرككردنی پێشبخەن، ژی��ان��دا ب��وارەك��ان��ی سیستەمی سەردەستی پیاو، دەرك كردنە بە تێكەوتووە. ژنی كە كوێالیەتیەی ئەو قواڵیی بۆیە هەتاكو دەرك بەو دەسەاڵتداریەتیەی پیاو نەكرێت، ئەوا ئاستی قوڵبوونی كێشەكانیش بە تایبەتی كێشەی ژنان نابینین. ژنان پێویستە بوونی رێكخراوەیی و بن یەكگرتوو و هاودەنگ كۆت لە خۆیان و بكەن ئاوا بەخۆیان تایبەت بتوانن ژنان داببڕن. چەندە بەندی سیستەم و داببڕن، لە سیستەمی سەردەستی پیاو خۆیان ئەوەندەش نزیكی ئازادی دەبنەوە. چەندەش لە ئازادی دوور بكەنەوە، ئەوەندە نزیكی كوێالیەتی

دەبنەوە.پرسیار/ ئێوە پرۆژە یان خۆد پیالنێكتان

بۆ چارەسەری پرسی ژنان هەیە؟وەاڵم/ ئەمڕۆ لەسەر ئاستی باشوری كوردستان و كوردستان بەگشتی، هەوڵدان هەیە كەلەكەمترین ماوەدا كۆنفرانسی نەتەوەی كورد ببەسترێت بۆ كوردستان بۆ نەتەوەی ستراتیژیەكی ئ��ەوەی دیاری بكرێت و وتاری سیاسی كورد یەك بگرێت، كۆنفرانسی سەرەكی بەشێكی ژنانیش دی��ارە بۆ ژنان چوارچێوەدا لەو پێكدێنن، نەتەوەی ماوەیەكی نەتەوەی كۆنفرانسی ئامادەكاری یەكەم )2010( ساڵی هەوڵداندانە لەناو درێژە

كوردستان لەباكوری ژنان نەتەوەی كۆنفرانسی بەبەشداری ژنانی هەر چوار پارچەی كوردستان بەڕێوە چوو، ئێمەش بەشداری كۆنفرانس بووین. ئەم كۆنفرانسە تائاستێكی باش توانی ژنانی هەر چوارپارچەی كوردستان لەیەك نزیك بكاتەوە و پرۆژە و كاری هاوبەش و خەباتی ژنانی لەتەواوی كوردستان دیاری كرد. ئێستاكە ژنان لەكاتی خۆ ئامادەكردنن بۆ بەستنی دووەهەمین كۆنفرانسی ئامادەكاری پاشانیش لە شاری هەولێر و ژنان بۆ بەشداری كۆنفرانسی نەتەوەیی كورد. هاوكات رێبەر با هەڵمەتی" سەرخستنی ب��ەش��داری كۆمەڵكوژی بە كۆتایی بكەین، ئازاد ئۆجەالن

بهێنین" دەكەین. ئەمانەی پرۆژەی گشتین.یەكەمدا، پلەی لە ژن��ان، پرسی بە سەبارەت بە تایبەت خوێندنەوەی ئ��ەوەی لەبەر ئێمە خۆمان هەیە و پارادایمی تایبەتمان هەیە، بۆیە هەوڵدەدەین لەئاستی هزری دا، ژنان پەروەردە كە ئ��ەوەی لەگەڵ بخەین، پێشیان و بكەین كە هەوڵدەدەین دەدەین، پەروەدەكردن هەوڵی ژنان لەسەر بنەمای هێزی زاتی خۆیان خاوەن رێكخستنی تایبەت بەخۆیان هەبێت. كاتێك ژنان بەخۆیان تایبەت رێكخستنی خاوەن بە بوون ئەو كاتە دەتوانن سەربەخۆیی ئیرادە وەربگرن، كاتێكیش ئەمە پێكهات، ئەوا هەركەس دەتوانێت حیساب بۆ ژنانیش بكات و بێ حیساب نزیكی ببنە ژنان دەمانەوێت بەگشتی نەبێتەوە. ژنان بوون. رێكخستن و بڕیار هێزی هێز، خ��اوەن، ئەو هەوڵدەدەین حكومەتیش، ئاستی لەسەر هەموار نییە، ژناندا لەبەرژەوەندی یاسایانەی و ماف پاراستنی لەچوارچێوەی و بكرێنەوە

ئازادییەكانی ژناندا رێكبخرێنەوە.بڕیارە ئەم ساڵ دوەمین كونفرانسی ژنان كەوا لەهەمان بەڕێوەبچێت كوردستان لەباشوری لەكۆنفرانسی ژنە ڕۆڵی كردنی دیاری كاتیشا یەكێ پ��رۆژە وەك��و ئ��ەم��ڕۆ بۆیە ن��ەت��ەوەی بەشداریەكی بۆ ئامادەكاری كارەكانمان لە چاالكانەیە لەكۆنفرانسی نەتەوەی ژنان و لەهەمان كاتیشا كار كردنە بۆ سەرخستنی ئەو هەڵمەتەی كۆتای بكەین ئازاد ئاپۆ ڕێبەر "با بەناوی كە پێكردوە دەستمان بهێنین" ك��ووژی بەكۆمەڵ كۆنفرانسێك چەند كەوا هەیە وەلەبەرنامەماندا میكانیزمەكانی و ژنان بەپرسەكانی سەبارەت چارەسەری پرسی ژن پێك بێنین وەدەمانەوێت پەیوەندی ژنان ڕێكخراوەكانی هەموو لەگەڵ خۆمان زیاتر پێش بخەین و لەو ڕێگەیەوە بەكاری

هاوبەش لەگەڵ هەمو الیەنەكان كار بكەین.

بەشداربوون و نەبوونی ئۆپۆزیسیۆنی

نێو پەرلەمان، كاریگەرییەكی

ئەوتۆی لە چارەسەركردنی پرسەكان ناكات

“

“


9] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

ئیمرالی

ئۆجەالن: بە دیلكردنی ئۆجەالن، گەلی كورد دیلكرانئا/ رۆژی واڵت

ئۆجەالن" بەرێز"عەبدوڵاڵ كورد گەلی رێبەری لە دوا بەرگرینامەكەیدا كە پێشكەشی دادگای یەكەمین بۆ كردووە، ئەوروپای مرۆڤی مافی لە كە دەك��ات گۆشەگیرییە ل��ەو ب��اس ج��ار )14( لە چەندە هەر دەكرێت. پەیڕەو دژی هەمین ساڵڕۆژی پیالنگێڕی نێودەوڵەتی دژ بە هێشتا ئۆجەالن عەبدوڵاڵ كورد گەلی رێبەری گۆشەگیری دژوار لە ئیمڕاڵی بەردەوامە، بەاڵم بە ئۆجەالن ئاستەنگیانە، و فشار ئەو وێرای چارەسەری بۆ خۆی پرۆژەكانی و تێكۆشان پێواژۆكان رۆژەڤ��ی ب��ەردەوام دیموكراتیانە،

دەستنیشان دەكات.ساڵەی )14( دەنێینە پێ كە ماوەیەدا لەم گۆشەگیری نێودەوڵەتییەوە گەلەكۆمەی بەشێوەیەكی دژوارتر پەیڕەو دەكرێ و بەهۆی ئەو سیاسەتانەوە رێگە بە مافی رەوا و یاسایی پارێزەرانی بینینی كەسوكار و چاوپێكەوتن و ئەم دۆخەش بكات. بەرێزیان نادەن سەردانی

زیاتر لە شەش مانگە بەردەوامە.ئۆجەالن كە تا ئێستاكە لە بەرگرینامەكانی و لە دیالۆگەكانیدا زۆر باسی لە ژیانی كەسێتی خۆی نەكردووە لەدوا بەرگرینامەیدا بەناوی ) بەرگری كردن لە گەلی كورد كە لە نێو لەپی قڕكردنی كەلتوری دایە و لە پاشكۆی ئەو پەرتووكەیدا زیندانی لە ژیانم بە سەبارەت سەردێڕی بە دورگەی ئیمراڵیدا ژیانی )12( ساڵی رابردووی

لەو زیندانەدا هەڵدەسەنگێنێت.بەرامبەر لە بەرخۆدانی چۆنێتی باسی كاتێ بە گۆشەكیری و دانبەخۆدا گرتنی لە بەرامبەر بە تەنیاكردنیدا دەكات ئەو ئەزموونە ژیانیانەی بۆتە جێگای زیاترین مەراق هەڵدەسەنگێنێ كە پەرەی ڕەهایی تەنیاكردنی بە بەرامبەر لە میتۆلۆژییەكانیش خوداوەندە "گەر پێداوە. سزایەكی بۆ ئەقڵیان لێبكردایەتەوە، بیریان قورستر بە هێندەی گرێدان بە تاشە بەردەكانی ئەمەش )12( نەدەچوو، سەرەڕای ئیمراڵیەوە

ساڵم لە ژوورێكی تاكەكەسیدا پڕكردەوە". هەموو ئیمڕاڵی لە خۆم هەڵوێستی بە من مایەپووچ خۆمم بە دژ گوشاری سیاسەتی كردووە و بەم شێوەیە ئیمڕاڵیم وەرچەرخاندۆتە لە پێناو حەقیقەتەكان ش��ەڕی گۆڕەپانی چارەسەر كردنی پرسی كورد. " بۆ ئەوەی من پرس و راستینەی كورد تێبگەم و دەرفەتەكانی كردۆتە ئێرەم من بڕەخسێنم چ��ارەس��ەری

گۆڕەپانی شەڕی حەقیقەتەكان".ئۆجەالن سەرنج بۆ ئیمراڵی رادەكێشێت كە شوێنی جێبەجێكردنی سزای كاربەدەستانی

وەها لەمێژوودا، بووە دەوڵ��ەت بااڵی لە ئیمراڵی بارودۆخی ژیان لە باس

ئیمراڵی هەوای و كەش دەكات:"

هەم زۆر شێدارە و هەم زۆر وشك و سەختە، مرۆڤی جەستەیی بونیادی روخاندنی توانای داخراویشی ژووری گۆشەگیری كاتێك هەیە، روخاندنی كاریگەری دەب��ێ، زی��اد س��ەر لە سەرەتای لە دەك��ات. زیاتر جەستەییەكەی ئیمراڵییەوە، هێنرامە پیربوونمەوە قۆناخی ماوەیەكی زۆر لە ژێر چاودێری فەرمانداری هێزە دووایی دوو ساڵەی ئەم راگیرام، تایبەتەكاندا وا بزانم چاودێری وەزارەتی داد كەوتە گەڕەوە، و گۆڤارێك رۆژنامەیەك، پەرتوكێك، لە جگە هەلودەرفەتێكی هیچ كەناڵی یەك رادیۆیەكی چەند ل��ە هەڵبەت نییە، پ��ەی��وەن��دی��ك��ردن چی ئەگەر و برا سەردانی جارێك مانگێكدا زوو زوو هەوا( رەوشی )نالەباری بیانووی بە لە گوزارەی پارێزەرانم دەیبڕن. چاوپێكەوتنی گەردوونی پەیوەندییەكانم دەكرد. بێگومان ئەم رەهەندانەی پەیوەندی بەستنە بچووك نابینم، بەاڵم پەیوەندییەكی تەواو نییە بۆ لە سەرپێ ئیرادەم، و زهن مانەوەی لەسەرپێ مانەوە. دەستنیشان نەڕزانیان و مانەوە لەسەرپێ

دەكرد".ئۆجەالن ئاماژە بەوە دەكات كە هێزی بەرخۆدان لە ئیمراڵی بەهیچ شێوەیەك روون ناكرێتەوە

خۆی وەستانەوەی دژ لە ب��اس وەه��اش دەكات لە بەرامبەر ئەو سیاسەتە.

بۆ خ��ۆم ب��ووم دەرەوە لە كە هێشتا ئامادە تەنیایی هەم و تەنیاكران هەم نابەرجەستەكردنی ئەزموونی كردبوو، خزمی خ��ێ��زان، گ��ەڵ لە پەیوەندی نزیكەكانم ه��اوڕێ تەنانەت و نزیك كرد بوو كە هەموو ئەمانە پەیوەندی وابەستەیی دروست دەكەن. پەیوەندی گرنگە، پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی ك��ە ژن كە بوو پەیوەندی بوارێكی ئەویش نابەرجەستەم كردبوو. واتا بە تەواوی پێچەوانەی نازم حیكمەت بووم. بەڵێنی لە هێشتا دابوو. نەخستنەوەی منداڵ وانەی مامۆستای كە بووم دواناوەندی وێژە )10( پلەیدا بە داڕشتنەكەم بەناوی )تۆ بۆ من مناڵێكی كە هیچ لە دایك

نابی(، وابزانم بەو

نووسینەم ویستبووم ژیانی ناهەمووار و پڕ لە بەاڵم باس، بابەتی بكەمە مندااڵن زەحمەتی و دەربڕین بەشی ئەزموونانە ئەو سەرجەم ئیمراڵی لە بەرخۆدانیم هێزی روونكردنەوەی

ناكات.ئۆجەالن كە وەكو رێبەری نەتەوەیی كوردان و میلیۆنان الیەن لە و كورد میلیۆنان نوێنەری پەسەندی خۆیان ئ��ی��رادەی وەك��و ك��ەس��ەوە جێبەجێكردنی چاوەڕوانی الیەك لە دەكەن، سزای سێدارە و لە الیەكی دیكەش بەرخۆدانی لە بەرامبەر شەڕی دەروونی بەم شێوەیە دەنووسێ: ئەو گەلەكۆمەیەی لە قۆناخی ئیمراڵیدا بەسەر منیاندا سەپاند، جۆرێك بوو كە مسقاڵێك هیوا و ئومێدی نەدەهێشتەوە، بۆ ئەم ئامانجەش بوو كە ماوەیەكی زۆر جێبەجێكردنی سزای سێدارە و شەڕی دەروونییان خستە رۆژەوە. لە رۆژانی یەكەمدا تەنانەت خۆشم نەمدەتوانی پێشبینی ئەوە بكەم كە چۆن دەتوانم لە بەرخۆم بدەم و خوڕاگر بم، نەك سااڵنێك تەنانەت نەمدەتوانی

تەنیا ب��ی��ر كە بكەمەوە ل��ەوە بەسەر ساڵێك ب��ب��ەم.


10] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

ئیمرالی

بیركردنەوەیەكی بەم رەنگەی كە چۆن دەتوانن و تەسك شوێنێكی لە ك��ەس میلیۆنان بە خۆمدا بە بەزەیم كە ڕابگرن(!هەبوو تروسكدا نەتەوەیی رێبەری وەكو بەڕاستیش دەهاتەوە. كورد لە دۆخی كەوتنە زینداندا خۆم هێنابووە یاخود هێنرابوومە دۆخی سەنتێزی بە میلیۆنان كەسەوە و گەلیش بەو شێوەیە لێی دەڕوانرێ".

سەخت گۆشەگیری سەر بۆ سەرنج ئۆجەالن بە كاتێكدا لە مرۆڤ دەڵێت:" و رادەكێشێت لە دابڕانی تەحەموڵی ناتوانێ شێوەیەك هیچ خێزان و كەس و كار و منداڵەكانی بكات، من تر بەیەك گەیشتنەوەیەكی چۆن دەمتوانی بێ جیا ببمەوە لە ئیرادەی یەكگرتووی میلیۆنان و ماوەیەكی درێژ دانبەخۆمدا بگرم و وەها ئاماژە

بەم رەوشە دەكات:

گەلەكەمیان نامەیەكی رستە چەند "تەنانەت ژمارەیەكی لە جگە ئێستاكە تا پێنەدەدام كە زیندانەكان لە هاوڕێیانم نامەی كەمی بەشێكی زۆریان نەدراون و ئەوەشی كە دەدران جگە و دەكران دەرباز تونددا كۆنترۆڵێكی بە نامەیەك هیچ نەمتوانی رێكەوتێك، چەند لە تێكڕای بنێرم. نامەش و وەربگرم دەرەوە لە ئەو خااڵنە رێژەییانە ئەو دۆخە روون دەكاتەوە كە گۆشەگیری رێگە خۆشكەربووە بۆی، بەاڵم

پێگەی من الیەنی تایبەت بەخۆی هەبوو.كۆمەاڵیەتییەوە ڕووی لە كاتێك ئ��ۆج��ەالن دەك��ات زیندان سەرەتایی قۆناخی لە ب��اس وەها و دەهێنێتەوە سەرنجڕاكێش نموونەیەكی

ئاماژەی پێدەدا:كوردەوە بارەی لە كە كەسێكدام پێگەی "لە داوە یەكەمین هەنگاوی گەلێك لە مۆركی هەموو ئەو هەنگاوانە كە بە نیوەچڵ ماونەتەوە بوون، ئازاد ژیانی دەستلێبەرنەدراوی مەرجی لە گەلەكەمانەوە بۆ هەموو كەسێك بۆ هەموو

پێ هەنگاوی یەكەمین كۆمەاڵیەتی بوارێكی ناوە، بەاڵم هیچ یەكێكیانم بۆ دەستی بێ متمانە نەهێشتەوە، بیر لە ئاشقێك بكەنەوە، هەنگاوی كاتی لە ب��ەاڵم دەن��ێ، یەكەمی ئەشقی بۆ بەیەك گەیشتندا هەمیشە دەستی لە بۆشاییدا ئازادی بۆ هەنگاوەكانم منیش دەمێنێتەوە . شێوەیە بەو هەمیشە كۆمەاڵیەتی بوارەكانی بوون و لە بۆشاییدا ماونەتەوە، بەجۆرێك خۆمم تواندبۆوە، كۆمەاڵیەتیدا ئازادی بوارەكانی لە خۆم ل��ەدوای )م��ن(ەوە بەناوی وام شتێكی كۆمەاڵیەتییەوە رووی لە بەجێنەهێشتبوو. دەستی وەه��ادا كاتێكی لە زیندان قۆناخی

پێكردبوو".كاتێك باس لە بارودۆخی زیندان دەكات، ئۆجەالن دەكات خۆی خۆڕاگری لە باس شێوەیە بەم "لە راستیدا بەرمبەر گۆشەگیری و دەڵێت: لە كەرەستە دەرەوەدا بارودۆخی لە چی ئەگەر و دەوڵەت كۆشكەكانی بە تایبەت ئامرازی و هەشبێت، زیندانەكەش خ��ودی و بەڕێوەبەر بەشی روونكردنەوەی ئەو بەرخۆدانییە ناكات كە تایبەتە بە من. نابێ لە بارودۆخ و هەڵوێستەكانی بنەڕەتییەكانی رەهەندە بۆ گ��ەڕان دەوڵەتدا كردنم رازی خۆ دەستنیشانكەر خاڵی بكرێت. بوو پێویست گۆشەگیری، بارودۆخی مەڕ لە هەبووایە دەستدا لە گ��ەورەم هێندە هۆكاری دانبەخۆمدا گۆشەگیریەدا ئەو بەرامبەر لە كە ئەوە بێت گۆشەگیریشدا لە ئەگەر و بگرم بسەلمێنم كە دەتوانرێ ژیانێكی گەورە ئەنجام بدرێت". ئۆجەالن دووەمین بیرۆكەی فكری كە لە بەرخۆدانی و گەورە ژیانی هەڵوەستەی لە ئیمراڵیدا بەهەندی وەرگرتووە وەكو پابەندبوون بە پرەنسیپی ئەخالقی بەناو دەكات و دەڵێت:" ناچاریت خۆت هزرمەند بكەیت لەو خاڵەدا كە

ژیان بە پابەندبوون بە كۆمەڵگاوە دەبێت".بۆ ژی��ان كە دەك��ات دەستنیشانی ئۆجەالن )24( بە شەرەف بە و ئەخالق بە كوردێكی و هەبوون لەپێناو كردن گەریالیەتی كاتژمێر ئازادیدا دەستەبەر دەبێت، بەو شێوەیە باس لە

بەهەڵداچوونەكان دەكات:"دۆخی كۆیالیەتی كورد - كە ئێستاش وایە - بەشێوەیەكی بەرجەستە ڕێگری لە خەیاڵكردنم بە ژیانی ئازادی مومكین بووە كرد، ئێستاكە لە تۆش كە نییە بووم جیهانێك قانع ئەمە سەر بە ئازادی بژیت، لێرەدا واتا لە ئیمراڵیدا گەلێك ناوەوە و دەرەوە زیندانی نێوان لە ب��ەرواردم كرد، لە ئەنجامدا تێگەیشتم كە زیندانیبوونەكەی مەترسیدارترە، زۆر ن��اوەوە ل��ەوەی دەرەوە كە كوردێك بۆ گەورەیە بەهەڵەداچوونێكی كە ژیانێك بزانێت. ئازاد بە دەرەوە لە خۆی لە ژێر سایەی بە هەڵەداچوون و درۆدا بەسەر لێكراوە. بچێ، ژیانێكی لەدەستچوو و خیانەت ئەو ئەنجامەی لەمەوە بۆم دەركەوتووە، مەگەر ئەویش بژێنرێ، بتوانرێ مەرج یەك بە تەنیا )24( تێیدا كورد كە بێت ژیانە ئەو دەشێ بێت". ئ��ازادی و هەبوون شەڕوانی كاتژمێر ژیان بۆ كوردێكی بە ئەخالق و بە شەرەف، بە

)24( كاتژمێر شەڕوانیكردن لە پێناو هەبوون و ئازادیدا دەستەبەر دەبێت."

ئۆجەالن ژیانێكی بێ شەڕ بە ژیانێكی ساختەكاری و بێ شەرەف هەڵدەسەنگێنێ و دەڵێت: "كاتێك ژیانی دەرەوەم لە گەڵ ئەم پرەنسیپە بەراورد دەكەم، پەسەندی دەكەم كە ئەخالقییانە ژیاوم، پێویستییەكی سروشتی شەڕەكەیە كە بەرامبەر بەو ژیانە مردن هەبێت. بەو پێیەی ژیانێكی بێ شەڕ بریتییە لە ساختەكاریی و بێ شەرەفییەكی گەورە، كە واتە بەرخۆدانیكردن لە بەرامبەر بە مردن یا خود زیندان، لە سروشتی چاالكییەكەدا هەیە. بەرخۆنەدان لە بەرامبەر بارودۆخی زیندان پێچەوانەی رەهەندی ژیانمە. چۆن دەستبەرداری و هەبوون تێكۆشان، شەڕی جۆرە هەموو لە زیندانیش لە دەستبەرداری ناكرێ، ئ��ازادی ژیانی پێویستییەكی ئەویش چونكە ناكرێ،

ئازادە كە لە پێناویدا شەڕ دەكرێت".ئۆجەالن لە بەرگرینامەی خۆی بۆ دادگای مافی و چارەسەری مۆدێلی وەك��و ئەوروپا مرۆڤی لە هەرێم دیموكراتی نەتەوەی لە باس ئاشتی

و جیهان دەكات.ئۆجەالن باس لەوەش دەكات كە چۆن چەمكە نەتەوەی - دەوڵ��ەت زهنییەتی كالسیكەكانی " تێپەڕاندووە: سۆسیالیستەكانی رێ��ب��ەرە زۆر دەوڵ��ەت - نەتەوە لە دەربازبوون من بۆ سەخت بوو". ئەو چەمكە بۆ من تا ماوەیەكی درێژیش پرەنسیپێكی ماركسیست – لینینیست نەگۆڕی بوو؛ خاوەن سیمایەكی - ستالینیست وەها بوو كە دەبووا هەر وەكو خۆی بمابووایەوە. جڤاكی، خۆبەڕێوەبردنی سەر لە من كاتێك شارستانی و مۆدێرنیتە قووڵبوومەوە، من لەوە تێگەیشتم كە هیچ پەیوەندییەكی ئەو پرەنسیپە خڵتە)تڵتە( تەنیا و نییە سۆسیالیزمەوە بە یەكی شارستانێتی چینایەتی و دەسەاڵتدارێتییە ئەمە پێشخراوە، كاپیتالیزمەوە الی��ەن لە و زۆر گرنگ بوو. هەر بۆیە؛ بێ دوودڵی من ئەو دەگووترێ؛ وەك ئەگەر رەتكردەوە. چەمكە م ئەوا دێ��ت��ەدی، زانستی سۆسیالیزمی ك��ەوا ئەوەی كە لەم ڕووەوە پێویستە گۆڕانكاری تێدا سۆسیالیزمی شارەزایانی بۆچوونەكانی بكرێت لینین، ئەنگلیس، ماركس، وەك بونیادنراوی

ستالین، ماو و كاسترۆ خۆیانن.و دەوڵ��ەت - نەتەوە پەیوەندی چەندە من،" ئەوەندەش ك��ردۆت��ەوە، یەكالیی كاپیتالیزمم - نەتەوە بۆ شەڕكردن كە كرد بەوە دەرك��م بەمەش كاپیتالیزم، بۆ شەڕكردنە دەوڵ��ەت گۆڕانكاری خۆمدا سیاسی فەلسەفەی لە من پرەنسیپە م��ن چ��ەن��دە ئ��ەن��ج��ام��دا. م��ەزن��م كاپیتالیزمم دەستلێبەرنەدراوەكانی و تابۆكرا هەڵوەشاندەوە، ئەوەندە لە تێگەیشتنی من بۆ حەقیقەت گۆڕانكاری شۆڕشگێڕانە بەدیهات. لەو كاتە دا ناوی نێچیرڤانی حەقیقەتەكانیان لە من

ناوە."مۆدێرنیتەی ئ��ەوەی ك��ە دەڵ��ێ��ت ئ��ۆج��ەالن دان��اوە، ك��وردان��ی پێش ل��ە كاپیتالیست چیرۆكی تاژی و كەروێشكەكە بوو، بەاڵم ئەو،

من بە هەڵوێستی خۆم لە ئیمڕاڵی هەموو سیاسەتی

گوشاری دژ بە خۆمم مایەپووچ كردووە و

بەم شێوەیە ئیمڕاڵیم وەرچەرخاندۆتە گۆڕەپانی شەڕی

حەقیقەتەكان لە پێناو چارەسەر كردنی پرسی

كورد

““


11] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

ئیمرالی

مۆدێرنیتەی نێچیركردنی بۆ چیرۆكەی ئەو من تا نووسیویەتی:" گۆڕیوەو كاپیتالیستی زینداندا هەلومەرجی لە دەمتوانی دەمخواست رۆژانە شۆڕشی حەقیقەتم پێكبەهێنابووایە. بەو رادەیەی من هێزی بەرخۆدانم لەمەوە وەرگرتووە، وەرم��ن��ەگ��رت��ووە. دی��ك��ەدا شتێكی هیچ ل��ە كاریگەری حەقیقەت چەمكەكانی بەهێزبوونی

خۆی لە سەر پێشكەوتنی پراتیكیش دەكات".نەتەوەیی دیپلۆماسی بە ك��وردان پێویستی دوا بەرفراوانی بەشێكی هەیە دیموكراتیك پێویستێكی وەكو كە ئۆجەالنە پارێزنامەكەی نەتەوەیی ك��ۆن��گ��رەی دەس��ت��ل��ێ��ب��ەرن��ەدراوی لە ئ��ۆج��ەالن ل��ەك��وردس��ت��ان. دیموكراتیكە باشووری بەرێوەبەرایەتی رۆڵ��ی هەمانكاتدا كوردستان گرینگ دەبینێ، بەاڵم رادەگەیەنێ كە ئەوان ناتوانن واڵمدەرەوەی هەموو پێویستیەكانی

گەلی كوردستان بن. ئۆجەالن لە ڕوانگەی كوردانەوە، دیپلۆماسی و هەوڵەكانی ئاشتی كە لە ئاستی نێونەتەوەییدا دەدرێ، لە ڕوانگەی كوردانەوە شیرۆڤە دەكات. كورد گەلی كاتێك هەموو مێژوو درێژایی "بە تەڵەكەی و فێڵ و پیالنگێری رووب��ەرووی لە بووتەوە. نێودەوڵەتیەكان هێزە دیپلۆماسی زیاتر كەسێك هەموو لە كورد گەلی جیهاندا دیپلۆماسیەكان. پیالنگێرییە قوربانی بە بوون " پەرەدان بە دیپلۆماسییەكی راستین، ڕۆڵێكی گەلی ئ��ازادی و هەبوون پاراستنی لە م��ەزن )19( سەدەكانی درێژایی لە دەگێرێ. كورددا و )20(دا و دوای دابەشكردنی رۆژهەاڵتی ناوین و پەرەسەندنی دەسەاڵتداری كاپیتاڵیزم، گەلی كورد لە هەموو كەسێك زیاتر بووە بە قوربانی. بە تایبەتیش لە شەڕەكانی یەكەم و دووهەمی قوربانی تراژیدیك شێوەیەكی بە جیهانیدا. ناویندا هەموو دیپلۆماسی ڕۆژهەاڵتی لە كران. كاتێك رۆڵی بەكار هێنەر بۆ گەلی كورد تەرخان كراوە و ئەوەش رێگای لە دەرئەنجامی زۆر دژوار كۆمەڵكوژی رووب��ەرووی ك��وردان كردووتەوە. بەكرێگیراوان هێندەی بێگومان بوونەتەوە. بەشبوونی ب��ێ ك��وردان، خۆفرۆشەكانی و تێكۆشان نوێی رێبازی لە كورد بەرخۆدانی

زەربەی لە گەلی كورد داوە".و سیاسی رەوش��ی روانگەی لە م��رۆڤ كاتێ دیپلۆماسی دەرفەتەكانی لە چینایەتییەوە نەتەوە - دەوڵ��ەت زیهنیەتی پێی بە ك��وردان

دەڕوانێ، دەبینێ كە شانسێكی مەزنیان نییە.ب��ۆ س��ەر ئەو ڕێ��ب��ەری گەلی ك��ورد س��ەرن��ج دەرفەتی كە رادەگەیەنێ و ڕادەكێشی مژارە و كەمە زۆر بەوشێویە كوردان بۆ دیپلۆماسی دیپلۆماسی تێكچوونی باسی پارێزنامەكەیدا لە )200( ساڵی ڕابردووە كوردان دەكات و گرینگی ئەو خااڵنە دەسنیشان دەكات: " دیپلۆماسییەك بەرێوە نەتەوە - دەوڵ��ەت ن��اوی سەر لە كە بەڵكو چارەسەر نەك ك��ورد گەلی بۆ بچێ، بنبەستبوون لە گەڵ خۆیدا دێنێ و ناكۆكییەكان قووڵتر كوردستاندا پارچەكانی نێوان لە دەكاتەوە و ڕێگا بۆ دەوڵەت نەتەوە دوژمنەكان

لە ك��وردان. سەر بكەنە هێرش كە دەكاتەوە نوێ، دیپلۆماسیەكی بە پێویستی ئەوەش بەر هەیە. دیموكراتیك نەتەوەیی دیپلۆماسی واتا بەر دەبێ دیموكراتیك، نەتەوەیی دیپلۆماسی لە هەموو شتێك بتوانێ لە نێوان كورداندا كە دابەش بوون و لە دەوروبەری بەرژەوەندی جودا درووست هاوبەش پالتفۆرمێكی كۆبوونەوتەوە، چاالكییە پالتفۆرمە، ئەو پێویستە بكات". كارەكانی خۆی ناوەندی وەكو دیپلۆماتیكەكان دەسنیشان بكات و ببێتە ناوەندیكی دیپلۆماتیك بۆ هەموو پارتە كوردیەكان. ئەو دیپلۆماسییەی جیاواز شێوەیەكی بە كوردیەكان پارتە كە بۆ زەرەری زیاتر، قازانج لە دەبەن، بەرێوەی شێوەیەكی بە ب��ووە. كورد گەلی تێكۆشانی و ناكۆكی پارچەبوون، هۆی بە بووە بەرچاو پێكدادان لە نێوان كوردان. لە بەر ئەوە پەرەدان بە دیپلۆماسیەكەی گشتی لە نێوان كوردان دا،

ئەركێكی سەرەكی نەتەوەییە." ڕۆڵی دیپلۆماسی هاوبەش لە نێوان كورداندا لە دیموكراتیكیشدا نەتەوەیی كۆنگرەی پێكهاتنی نەتەوەیی كۆنگرەی پێكهێنانی دەبێ هەیە. و رێ��ك��خ��راو ه��ەم��وو ئامانجی دیموكراتیك ئەوەی بۆ بێ. ك��ورد گەلی كەسایەتیەكانی گەاڵڵە خۆیان داخوازیەكانی بتوانن ك��وردان هاوبەش، بە خاوەن سیاسەتێكی ببن و بكەن كۆنگرە رۆڵێكی گرنگ دەبینێ و ئەوەش تەنیا رێكخراوەبوون بە و دیپلۆماسی بە دەتوانرێ ئەو سیاسی رێكخراوێكی هێچ دەبێ پێكبێت. نەخات دوا جیاواز هۆكاری بە گرنگە ئەركە دوا ئەركە ئەو بەردەوامی بە كە ئەوانەی و الیەنی و كەس بەرژەوەندی پێی بە دەخەن، زەرەرەی ئەو دەك��ەن. هەڵسوكەوت جیاواز گەلی لە مێژوودا درێژایی لە الیەنانە ئەو كە

كوردیان داوە، بە باشی دەزانرێ.

سەرەڕای ئەوەی هەرێمی باشووری كوردستان لە الیەن دیپلۆماسیەوە رۆڵێكی مەزنی هەیە، بەاڵم نەیتوانیوە واڵمدەرەوەی پێداویستەكانی هەموو گەلی كورد بێ. خۆی لە خۆیدا نە پێگەی ئەوان بۆ ئەوە گونجاوە و نە ئەو توانستەیان هەیە. هەر بۆیە ئەركی سەركی هەموو كەسێكە كە خۆی كۆبوونەوەی راگەیاندنی بكات. خەریك پێەوە دامەزراندی و دیموكراتیك نەتەوەیی گۆنگرەی ڕێكخستنێكی دیموكراتیكی نەتەوەیی كە وەكو

رێكخراوێكی گشتی دایمی رۆڵ بگێرێ.نەتوەیی ك��ۆن��گ��رەی ك��ردن��ی بەرێكخستن دیموكراتیك قازانجێكی زۆری بۆ كوردان دەبێ.

و كەجەكە نێوان لە دانوستاندنەكان دەبێ "كوردستان باشووری هەرێمی بەرێوەبەرایەتی رێكبخرێ. یاسایەكدا ستاتۆی چوارچێوەی لە شێوەكان لە شێوەیەك بە ڕێكخراو دوو هەر كۆنگرەوە بەرێوەبەری كۆنسەی بە پەیوەست لە كاركردن ڕێكبخەن. خۆیان چاالكیەكانی گەڵ ئەو دوو رێكخراوە دا، مژارێكە كە دەبێ بە شێوەیەكی بەرفراوان لە سەری گفتوگۆ بكرێ".

و سیاسی ناكۆكی پ��ەی��وەن��دی، ئاشكرایە داوای كە كەجەكە نێوان لە ئایدیۆلۆژیك باشووری هەرێمی و دیموكراتیك نەتەوەیی كوردستان كە داوای دەوڵەت - نەتەوە دەكات، كۆنگرەی دەك��ات. ب��ەردەوام درێژ ماوەیەكی نەتەوەیی دیموكراتیك لەو مژارە دەتوانێ ڕۆڵی كۆنگرەی سەرەكی ئەركی بگێرێ. چارەسەری

نەتەوەیی دیموكراتیك دەبێت ئەمانە بێ�ت:- دەبێ كۆنگرە ببێتە رێكخراوێكی هەمیشەیی. دەبێ لە هەموو بەشەكانی نەتەوە، چین و الیەنە یەكیەتی نوێنەرانی و كەس دیموكراتیكەكان، مژارە دا لەم ببن. بەشدار كۆنگرەدا لە كوردان ئەو حەشیمەتی كوردستان، بەشەكانی ڕۆڵی بەشانە و هێزی تێكۆشان و بە بریار بوون لە

بەرچاو بگیردرێ.بەرێوەبەرایەتی كاتێك هەموو دەبێ كۆنگرە -ن��وێ ه��ەڵ��ب��ژێ��رێ. ك��ۆن��س��ەی ب��ەرێ��وەب��ەری پەیوەندییە هەموو بەرێوەبردنی بەرپرسیاری خەباتی و ك��ار پراكتیكییەكانە. و سیاسی پەیوەندی دەرەوە، و نێوخۆیی دیپلۆماسی شێویەی بە چاندی و كۆمەاڵیەتی ئابووری، بەرێوە كۆنگرەوە الی��ەن لە ك��راو ڕێكخستن

ببرێت.پاراستنی هێزی ڕێكخراوەكان، هەموو دەبێ -خ��ۆی��ان ل��ە ن��ێ��و رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی ه��اوب��ەش��ی فەرماندەیی دەب��ێ كۆبكەنەوە. پێشمەرگەدا هێزەكانی پاراستن گەڵ بە شێوەیەكی هاوبەش خۆی، هێزی پێی بە رێكخراو هەر دابمەزرێ.

رۆڵی لە رێكخراوەكەدا هەبێ.- كۆمیتە، یان ژووری پەیوەندییەكانی دەرەوەی بەرپرسیاری تەنیا بە كۆنگرە، بە پەیوەست - دەوڵ��ەت گ��ەڵ لە پەیوەندییەكان هەموو نەتەوەكانی سەردەست لە كوردستان، پەیوەندی رێكخراوەكانی و دەوڵەتەكان هەموو لەگەڵ

كۆمەڵگای مەدەنی بێ.

ژیانێكی بێ شەڕ بریتییە لە ساختەكاریی و بێ شەرەفییەكی گەورە، كە واتە بەرخۆدانیكردن

لە بەرامبەر بە مردن یا خود زیندان، لە سروشتی چاالكییەكەدا هەیە.

خۆڕاگرنەبوون لە بەرامبەر بارودۆخی زیندان

پێچەوانەی رەهەندی ژیانمە

““


12] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

الی��ەن ل��ە پیالنگێری یەكەمین دەزان��ن وەك ئینگلیزەوە لە ساڵی )1636(دا بە سەر كورد داهات سەفەویدا و عوسمانی نیوان لە كوردستانیان و پارچە كرد و بنەمای نەهامەتیەكان دارێژرا. هەرچی سەرمایەداری سیستەمی هەژمۆنگەرای دەچ��وو لە ساڵی ناوین خۆی دەسەپاند و لە رۆژهەاڵتی بوو كرد لوتیانی كپ نەوت بۆنی كە )1923(دا ئینگلیز و فەرەنسا بە هاوكاری هاوپەیمانەكانیان و داگیركەرانی كوردستان لە پەیمانی لۆزاندا كوردیان كردە قوربانی یەرژەوەندیەكانی خۆیان و بۆ جاری ئیدی پارچە. چوار بە كرد كوردستانیان دووەم بە سەرمایەداری سیستەمی هەژمۆنگەرای هێزی كاروباری نێو دەخەنە دەست شێوەێك هەموو "پەرتەوازە ژێر سیاسەتی لە و ناوین رۆژهەالتی كۆنترۆلی ژێر دەخەنە ناوچەكە بە" زاڵ و بكە جۆربەجۆر ناكۆكی دروستكردنی بە و خۆیانەوە كۆنترۆلكردنی بۆ ك��ورد خ��ۆدی بەكاربردنی و كۆنترۆلكردنی هەروەها و داگیركەر دەوڵەتانی كوردان بە دەستی داگیركەران بۆ بە دەستهێنانی بەرژەوەندیەكانی خۆیان بەكار دەبرد و لە ساڵی سەربازی دوو كوشتنی بەهانەی بە )1925(دا تورك زەمینەی بۆ قركردن و كۆمەلكوژی كوردان شێخ )1925( شوباتی لە)15( دەكەن. ئامادە سەعید و )47( كەس لە هەڤااڵنی دەگرن و بۆ چاو ترساندن و كۆیلە كردنی كوردان لە )1925/6/29( لە سێدارە دەدەن. دوای ئەو شۆرشی ئاگری لە ساڵی لە رەزا و شۆرشی سەید ساڵی )1927( )1937( لە پێناوی ئازادیدا سەرهەڵدان دەكەن. گۆرێكی ئاگری چیای لە فاشیستەكان توركە كە دەكەن چیمەنتۆرێژی و هەڵدەكەنن خەیالی گوایە شۆرشی كوردان لە گۆر دەنێن و ئیدی سەر ناهێنە دەرەوە، بەاڵم لە هەموو سەرنجڕاكێش تر كە هەرێمی و نێودەوڵەتی پیالنگێری كە ئەویە ئۆجەالن بەرێزعەبوڵاڵ كورد گەلی رێبەری دژی دەوڵەتی )40( لە زیاتر )1999(ك��ە ساڵی لە و ئینگلتەرا سەركردایەتی بە جیهان زلهێزی ئەمریكا و ئیسرائیل پێكهات. بە پێچەوانەی گۆرە شۆڤینیزمەكانی و تورك دەوڵەتی خەیاڵیەكەی كە سەلماند ئەوەی دەب��رد. بەرێوەیان جەهەپە بەلكو پێنەهات، كۆتای كورد شۆڕشی تەنیا نە شۆرشێكی نوێ نەتەوەیی بە رێبەرایەتی پەكەكە و رێبەر ئۆجەالن دەستی پێكرد. وەكو شۆرشێكی زێهنی و ئەخالقی و ویژدانی بە پەروەردە كردنێكی زانستی و تێگەیشتنی، خۆیان بە رێكخستن كرد. بە پشتبەستن بە گەل و ئیرادەی خۆیان خاوەنداری و شۆرشیان كرد نەتەوەیان بەهاكانی و نرخ لە پێشخست. نە تەنیا دەوڵەتانی داگیركەر، بەڵكو ریشەی سیستمی دەسەاڵتداری )5( هەزار ساڵەی

بە زێهنیەتی پیاوساالری دەخستە لەرزەوە، بۆیە هەستیان رۆژئاوا و ئەمریكا و ئینگلیز زوو هەر بەوە كرد كە رێبەر ئۆجەالن و پەكەكە رێگرە لە ناوین لە رۆژهەالتی بەردەم سیاسەتەكانی ئەوان لە دیارە بەرژەوەندیەكانیان. بەدەستهێنانی بۆ مێژووی كورددا هەتا پیالنگێڕی )1999( بە دەیان گەورە كارەساتی و نەهامەتی و پیالنگێڕی جار هەر لە پەیمانی قەسری شیرین و شۆرشی شێخ مەحمودەوە تا دەگاتە كۆماری مەهاباد و ئەنفال ئینگلیز و هاتووە كورددا سەر بە كیمیاباران و و گرتن هەبووە. رۆڵی و سەركێشی راستەوخۆ بۆ كورد رێبەرانی و سەركردە سێدارەدانی لە داگیركەران وەك قەدەرێك وابوو كە رێبەرێك لە سێدارە دەدەن و تەڤگەرەكەشی تووشی شكست و ئاپۆ بەرامبەر لە سیاسەتەشیان ئەو دەب��وو. تەڤگەرەكەی بە كار برد لە )1999/6/29(دا لە دادگایەكی نادادپەروەردا بڕیاری لە سێدارەدانیاندا شێخ سێدارەدانی لە گەل لە بوو رێككەوت كە سەعید. ئەوەش، ئەوە دیار دەكات كە هەر كات بە قركردن و دەكەنەوە دووبارە مێژوو بیانەوێ سەر گەلی كورددا دەسەپێنن، بەاڵم بە پێچەوانەوە ئێمە گوتی كە ئاڵبرایت( )م��ادری��د قسەكەی جەماوەری هێزی بە ناڕەزایەتی وەها چاوەروانی شێوە ئەو ن��ەدەك��رد. دونیا هەموو لە ك��وردان لە گەل ئاپۆ رێبەر كە پەیوەندیەی و پەروەردە هەڤااڵنی و گەلەكەی لە كەسایەتی مرۆڤی ئازاددا بۆ بەرینییە. كوردی كورد كە سەلماند ئەوەی بە رێبەرێك پاراستنی بۆ كە بوو یەكەم جاری دابەر خۆیان جەستەی و گیان ئینسان دەی��ان ئاگر بۆ ئەوەی كە رێبەرەكەیان بپارێزن و پەیامی ئەوەیاندا كە كەس ناتوانێ رۆژ لە ئێمە تاریك بكات و بێ رێبەر ژیان نابێت و بە ئیرادە خۆیان رێگریان پیالنەكانی و رێبەرەكەیان سێدارەدانی لە كرد هێزتر بە بزوتنەوەش و بكەنەوە پووچەل ئەۆان بوو. ئەوە )14( ساڵە كە رێبەری گەلی كورد لە زیندانی ئیمرالی دایە، بەرخۆدان و فیداكارێكی بێ وێنەدا سەرەرای ئەو هەموو فشار و گوشارەی كە پەیرەوی دەكەن توانی زیندان بكاتە ئەكادمیایەكی ئێستا هەتا كەمەوە دەرفەتی بە و مرۆڤایەتی بنوسێ كتێب دەی��ان بە زیندان لە توانیویەتی لە كورد. و كۆمەڵگا كێشەكانی چارەسەری بۆ پارادیگمای نوێ شارستانی دیمۆكراتیكدا كە ژن و ژینگە و نەتەوەی دیمۆكراتیك بە ئەساس دەگرێت، سیستەمی پێكەوە ژیان و ئازاد پێكدێنێت و ئیدی رێبەر ئاپۆ و پەكەكە بوون بە هێزی چارەسەری. لە باكووری كوردستان لەم دوو ساڵەی دوایدا كە لە هەلبژاردنەكانی شارەوان و پەرلەمانیدا كە )99( دەستهێنا بە پەرلەمانتاری )36( و شارەوانی هێنا شكستی ئاكەپە سیاسیەوە الیەنی لە خۆ

لە كوردستان و هاوكات لە الیەنی سەربازیەوە لە هێرشەكانی ئۆرامار و زاپ و چەلێ تووشی شكستی گەورە بوون. نە تەنیا دەولەتانی داگیركەر، بەڵكو ئەم ب��وون. شۆك تووشی زلهێزەكانیش هەموو دەستیان هاوپەیمانەكانیان هاوكاری بە جارە بە دەستی نوێ نێودەوڵەتی پیالنگێریكی دایە و گرتن و ئاپۆ رێبەر سەر تووندی گۆشەگیری گەل نوێنەرانی و سیاسەتمەداران چاوكردنی بن كرد. ئاپۆ رێبەر پارێزەرانی و رۆژنامەوانان و دەیانەوێت كە رێبەری گەلی كورد، بەرێز ئۆجەالن لە گەل و بزوتنەوەكەی جودا بكەن و بیكاریگەری بە ناوین رۆژهەاڵتی دیزاینكردنەوەی لە و بكەن سەرمایەداری سیستەمی هەژمۆنگەرایی دەستی و بهێلنەوە بازنە دەرەوەی لە كورد تر جارێكی لۆزانێكی تر بە سەر كورددا بسەپێنن و ئەوەش بە ئینگلیز )2000(ەوە ساڵی لە هەر كە دیارە رێگەی لە ئاكەپە دروستكردنی و پ��ەروەردە ئیسالمی نەرم بە سەركردایەتی فەتحواڵ گولەن و ئاكەپە كە نوێنەرایەتی سیاسەتی ئەمریكا دەكەن هوشیاری بە كورد بەاڵم ناوین، رۆژهەالتی لە سەر لە دەوڵەت بێ نوێژكردنی بە زاناییەوە، و شەقامەكان پەردەی لە سەر ئاكەپە راماڵی و دوو ئاكەپەی ساختەی ئیسالمی و مەنافقی و رووی كە ك��ردەوە روون و كرد ئاشكرا هەركەس بۆ و نییە چارەسەری بۆ پرۆژەیەكی هیچ ئاكەپە نكۆلی لە و بێت چارەسەر كێشەكان نایەوێت كردن و پاكتاوكردنی بزوتنەوەی ئازادیخوازی كورد پێداگری كورد گەلی ل��ەدژی بێكاریگەركردن و دەكات. تەنیا رێگا بۆ پوچەڵكردنەوی ئەو پیالنانە ئەوەیە كورد چۆن پیالنگیری نێودەوڵەتی )1999( پوچەڵ كردەوە هێز و ئیرادەی ئەوەی هەیە كە ئەم پیالنگێڕیەش بێ واتا و پوچەڵ بكاتەوە. واتە كاتی ئەوە هاتووە كە كورد ئیدی بێ لەبەر چا وگرتنی ب��ەرژەوەن��دی حزبی، و شەخسی ب��ەرژە وەن��دی نەتەوەیی ئەساس بگرن و بەگشتی گورد و الیەنە سیاسیەكان و چین و توێژی هەر چوار پارچەی كوردستان لە دە وری یەك كۆببنەوە و بە بەرنامە هەموو كە ستراتیژی هاوبەش پرۆژەیەكی و دەسكەوتەكانی گەلی كورد و ئازادی رێبەری گەلی كورد بەرێز عەبدوڵاڵ ئۆجەالن و هەموو زیندانیانی قۆناخە لەم بگرن. یەك بكات سیاسی گەرەنتی گرنگە كە رۆژهەاڵتی ناوین دەرباز دەبی َكورد بتوانی خاوەن رۆڵ و لە دەرەوی بازنە نەمێنێت. بەو رەوشە دەتوانن پیالنگێڕی بێ واتا بكەین و كۆتایی بەو هەموو نەهامەتیە بێنین كە بە درێژایی مێژوو قڕ كردن، دەربەدەری، ئەنفال، كیمیاباران و هەموو كێشەكانی كۆمەلگا بە تایبەت كێشەی ژن كە سەرچاوەی هەموو كێشەكانە و ژیان و ژینگە

تووشی بووە بهێنین.

ن/ زانا رەسول

پیالنگێڕی )15(ی شوبات گەورەترین نەهامەتیە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا


13] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [


كۆما ب��ەڕێ��وەب��ەری كۆنسەی ئ��ەن��دام��ی جڤاكێن كوردستان )كەجەكە( جەمیل بایك دەڵێ�ت:" ئەگەر سیستەمی گۆشەگیری دژ بە رێبەری گەلی كورد لە پەرلەمانی توركیا بە یاسا و پەسەند بكرێت، ئەوا ئەو شەڕە تەنیا تێكۆشان چیتر و دەك��ەن فەرمی گۆشەگیری با كە نییە تێكۆشانە ئ��ەو یان بدرێن، ئەنجام دی��دار و هەڵبگیرێت ئیمراڵی ئەگەر بەڵكو، نەدرێت، ئەنجام كورد گەلی بە دژ ناوەندی شەڕی بكرێتە ئەوا شەڕ و تێكۆشانمان راستەوخۆ لە دژی ئێستاكە دەڵێ�ت" گەل و دەبێت ئاكەپە پێ بایك دایە"، گەورە تووڕِەییەكی لە وایە دەوڵەتی تورك لەم كاتەدا دەیەوێت گۆشار گۆڕەشە و هەڕەشە سیاسەتی بە بخاتە سەر پارتی دیموكراتی كوردستان و رووبەرووی پەكەكەیان بكاتەوە و گەریالش لە پۆزیسیۆنی پاراستندا بهێڵنەوە، ئەمەش پیادەی ئێستای لەو سیاسەتەی بەشێكە

دەكات.

پیالنگێڕی ل��ە ئ��ام��ان��ج واڵت/ رۆژی پانزدەی شوبات چی بوو و ئەم رۆژە لە مێژووی كورداندا چ واتایەكی بەخۆیەوە

گرتووە؟گەلەكۆمەی ئامانجی ب��ای��ك/ جەمیل ناوبردنی لە شوبات )15(ی دەوڵەتی نێو لە بوو ئەوە ئامانجیان بوو، بزووتنەوەكەمان كەسایەتی رێبەر ئاپۆدا كۆمەڵكوژی دژی كورد ئەنجام بدەن. بزووتنەوەكەمان بە تووڕەیی و شوبات )15(ی تەماشای گ��ەورەوە قینێكی دەكات. )15(ی شوبات رۆژی قین و تووڕەییە، هێزە ئامانجەكانی پووچەڵكردنەوەی رۆژی ئێستاشی نێودەوڵەتییەكانە. گەلەكۆمەكارە لەگەڵدا بێت؛ هێزە نێودەوڵەتیەكان و توركیا گەلەكۆمەیە ب��ەو درێ��ژە دەی��ان��ەوێ هێشتا ئۆجەالن سەر هێرشكردنە ئەویش كە بدەن نێو گەلەكۆمەی چیتر ن��اوەن��دەك��ەی��ەت��ی. دەوڵەتی روون بۆتەوە و راستی رێبەر ئاپۆش بۆ هەموو الیەك ئاشكرا و روونە. ئەم مانگە، گەلی رێبەری لە خاوەندەركەوتنە مانگی

خاوەنداریكردنە مانگی شوبات مانگی كورد. دژی لە تێكۆشانە رۆژی رۆژ رێبەرایەتی، لە پرۆتێستۆكردنێتی و نێودەوڵەتی گەلەكۆمەی

بەهەموو شێوەیەك.

رۆژی واڵت/ لە ئەوروپا چاالكڤانانی كورد، ئەنجامدا مەودایان درێ��ژ رێپێوانێكی

ئاخۆ ئەمە هەتا چەندە بەكاریگەرە؟درێژمەودای رێپێوانە ئەو بایك/ جەمیل دەخایەنێ رۆژ )18( كە ئەوروپا لە ك��ورد كەسایەتی ل��ە رێپێوانە ئ��ەم ب��ەرووم��ەت��ە. لە خاوەندەركەوتن بەواتای رێبەرایەتیماندا شەهیدان و هەموو بەها و نرخەكانی تێكۆشان و رێبەرایەتیمان لە خاوەندەركەوتن دێ��ت. و بەشداری لە خاوەندەركەوتنە وات��ای بە لە واڵت دەرەوەی ك��وردی گەلی پشتیوانی كوردانی شەهیدی بەهەزاران تێكۆشانەكەی. دانیشتوانی ئەوروپامان هەیە، ژمارەیەكی زۆری الوان لە ئەوروپاوە بەشداری ریزەكانی گەریال لە بەرچاو ژمارەیەكی بوون، شەهید و بوون كارە دیبلۆماسی و سیاسی و راگەیاندنییەكانی و گەریال ریزەكانی ن��او هاتنە ئ��ەوروپ��اوە گەلەكەمان ئەوەی بوون، شەهید قارەمانانە بووە دڵسۆزی هەمیشە دەیكات، ئەوروپا لە لە تێكۆشان لە بووە بەشداریكردن بۆ واڵت، ئاوارەی هۆكارانەشەوە هەربەم و واڵت پێناو رێپێوانی ئ��ەوەش بۆ ب��وون. واڵت دەرەوەی لە هەیە بەرچاوی گرنگییەكی م��ەودا درێ��ژ وەگەڕخستنی لە و تێكۆشاندا ئەتمۆسفەری پارچەی كوردستان لە هەر چوار گەلی كورد بناخەیەش ئەم لەسەر هۆشیاركردنەوەیدا. و و چاالكڤانان ئاراستەی ساڵومم بەگەرمی

چاالكییەكەیان دەكەم.لە ئەوروپا كوردانی رۆڵی واڵت/ رۆژی گەلەكەماندا ئازادیخوازی تێكۆشانی

چی دەبێت بەتایبەتی ئەم قۆناخەدا؟جەمیل بایك/ ئاكەپە دەیەوێت بەهاوكاری ئازادیخوازی بزوتنەوەی دەرەوە هێزەكانی ئەركی كاتەشدا لەم و ببات لەناو ك��وردان لە دەب��ن. زیاتر ئەوروپا واڵتانی لە ك��وردان كورد میلیۆن دوو نزیكەی بەگشتی ئەوروپا كە دەك��ات پێویست ئەمەش لەبەر دەژی، جۆداتر تێكۆشانێكی ئەوروپا لە گەلەكەمان بەرخۆدانی چونكە ببات، بەرێوە بەهێزتر و

ئەمڕۆ، بەرخۆدانی مان و نەمانە.

دەوڵەتی تورك دەیەوێت كە راگەیاندنی كوردی و دام دەیەوێت بكات. بێدەنگ ئەوروپا لە دەزگا و رێكخستنی ئێمە لە ئەوروپا تەنگەتاو و باڵوە پێ بكات و لەهەمانكاتیشدا دەیەوێت ئەو دەزگایانەی كە پەخش دەكەن لەناو ببات، ئەو گۆشارانەشی لە سەر رۆژتیڤیش بەهەمان

ئامانج پێكدێن.چی ئاكەپە لەراستیدا واڵت/ رۆژی

لەكوردانی دەوێت؟گۆشەگیری، شانبەشانی بایك/ جەمیل رێبەری ل��ەس��ەر گێرەشێوێنی و ه��ەڕەش��ە گەلی كورد جێبەجێ دەكرێت، بە هاوكاری و هەوڵی گولەن فەتحوڵاڵ و ئاكەپە هاودەستی كورد ئازادیخوازی بزوتنەوەی پاكتاوكردنی كورد گەلی ئ��ی��رادەی دەی��ان��ەوێ و دەدەن كوردستاندا لە خۆیان سیستەمی و بشكێنن لە دەیانەوێت شێوەیەش بەم بچەسپێنن،

قڕكردنی سیاسی و كلتووری كوردداندا بگەنە تێكۆشانە ئەو تەنیا تێكۆشان چیتر ئەنجام. دیدار و هەڵبگیرێت گۆشەگیری با كە نییە ئەنجام بدرێن، یان ئەنجام نەدرێت. دەیانەوێ لەم رێگەیەوە بەتەواوی تەڤگەری ئازادیخوازی و ئاشكرا بكەن، بنەبڕ و پاكتاو كوردستان روونبۆتەوە كە ئیمراڵی بۆتە ناوەندی شەر، بۆ ئەوەش تێگەیشتن لە چوارچێوەی هەستیاری

مژارەكە گرنگییەكی گەورەی هەیە.بەردەوامی ئاكەپە ئەگەر واڵت/ رۆژی توركیا رەوشی بدات، سیاسەتەی بەم

بەروكوێ دەچێت؟جەمیل بایك/ ئەگەر ئاكەپە بەم شێوەیە بەردەوامی بە سیاسەتە شەڕانگیزیەكانی خۆی بدات، ئیدی بەرخۆدانی سەرتاسەری دەكەوێتە رۆژەڤەوە، شەڕ لەهەر جێگایەكدا باڵو ببێتەوە.

جەمیل بایك: بە یاسایكردنی سیاسەتی گۆشەگیری لە دژی رێبەر ئاپۆ بەواتای راگەیاندنی شەڕە لە دژی گەلی كورد

ئا/ نەرگیز مستەفا

ئەگەر سیاسەتی بە یاسایكردنی

گۆشەگیری بە ئاكام بگات، ئێمە بە هیچ

شێوەیەك لێی بێدەنگ نابین

“

“


14] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[


لە شاخ، شار و شارەگەورەكانی توركیا شەڕ ئازادیخوازی بزوتنەوەی بێتەوە. بەرباڵو پۆلیس، چەكدارەكان، هێزە كوردستان، كە سەربازی و سیاسی ئیدارەی بازگەكان، بوونە بەجێ لەشكر و سەرباز ناویاندا لە

ئاكەپە هێرشەكانیان. ئامانجی دەك��ەن��ە پرۆژەی راگەیاندنی واڵمی هێرش و بەگرتن خۆسەری دیموكراتیك كە لە الیەن كوردانەوە راگەیندربوو دایەوە، كۆمەڵكۆژی رۆبوسكێیش خواستی ئاكەپە پێكهات، ئامانج بەهەمان تورك دەوڵەتی بكات. چاوترسێن ك��وردان ناتوانێت تاوانبارانی رۆبوسكێ ئاشكرا بكات،

چونكە خۆی هاوكار و بەشدارە لەو تاوانە.هاویندا ل��ەوەرزی گەریالكانمان لەخۆدا خۆ چارە بێ توركیایان و سەربازەكانی پۆلیس قەبوڵیان خۆشیان بۆ ئەوان هێشتبووەوە. لەچ ئ��ەوان پۆلیسی و لەشكەر كە ك��رد ماون. چارە بێ چەندە و دەژین رەوشێكدا كرد. باسیان خۆیان بۆ ئ��ەوان نە مەگەر بەردەوام مانگ پانزدە ناتوانن سەربازەكان ئەرتەشێكی كە ئەوەی مەگەر بكەن، شەڕ

تایبەت ئاوا بكەی.كە نین پۆزیسیۆنێكدا ل��ە ئ��ی��دی ئێمە بەهیوای ئاكەپە بین، ئیدی لەهەر جێگایەك پێشبخەین. راوەس��ت��ان بێ بەرخۆدانێكی

گەلەكەمان ئەمساڵیش ساڵە، هەر وەك��و لەخۆدا خۆ بكات. خاوەنداری لەرێبەرەكەی ئیمرالی. ك��ردووەت��ە خۆی رووی شەڕەكە تێكۆشانێك كە ناوەندەكەی ئیمرالییە بەرێوە دەچێت. لەگەڵ ساڵرۆژی پیالنگێڕی پانزدەی لەچوارچێوەی پێویستە لەمساڵدا، شوبات دەست بەرخۆدانڤانی هەڵمەتی ئیمرالیدا پ��ێ ب��ك��ات. خ��ۆ ل��ەخ��ۆدا رێ��ب��ەر ئاپۆ بە ئەم بنەماڵەكەیدا لەگەڵ دیدار پێكنەهێنانی ئێستا گەلەكەمان نیشاندا. هەڵوێستەی بۆ و گەلە شۆڕشگێڕی ش��ەڕی ئ��ام��ادەی ستارتی و ب��ووە بەرێكخستن یەكەش ئەم بۆ دەبێت لێدا. 1990دا ساڵی لە ئەمەشی كەم گەل دەستپێكردنی شەڕی شۆڕشگێڕی شێوە بەم لەقۆناخێكی هەبێت، كوڕیش و زۆری و زەحمەتیدا دیار بووە كە كەم و كوڕی هەر هەیە. ئیدی شەڕ لەهەر جێگایەكدا باڵو مترۆپۆل"شاری مەزن" و بێتەوە، چیا، شار نامێنێت كە شەڕ رووی تێ نەكات. بزوتنەوەی ئازادیخوازی كوردستان، هێزە سەربازییەكان، ئیدارەی سیاسی ئەوان، بازگەكانی پۆلیس، و سەربازی كە لەناوەندیدا ئەوان جێ دەگرن

دەكاتە ئامانجی هێرشەكانی خۆی. پ��ێ��ی��ان ك��ەس��ان��ێ��ك واڵت/ رۆژی بەهاردا وەرزی هاتنی گ��ەڵ لە وای��ە ئایا ئ��اراوە، دێتە نەرمبوونەوەیەك

ئەمە چەندە راستە؟جەمیل بایك/ سیاسەتەكانی)AKP( لە چوارچێوەیەكی وەهادا نییە كە لە گەڵ هاتنی بەهاردا هەنگاوی چارەنوسسازانە لە كێشەی نیشان هەڵوێست بكات، دروس��ت ك��ورددا كایەوە، بهێنێتە وەها نەرمبوونێكی و بدات )AKP(سیاسەتەكانی ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە )2012( ب��ەدرێ��ژای��ی ك��ە دەدات نیشانی و دەبێت سەختتر و توندتر هەڵوێستی زۆرب��وون��ی دەب��ێ��ت. دژوارت��ر تێكۆشانیش زیاتركردنی و بەرز بەڕادەیەكی رەشبگیری، هەندێ وەگەڕخستنی و دەروون��ی ش��ەڕی سەر لە ئەمانە هەموو كورد، بەكرێگیراوی بزووتنەوەی ئیرادەی تێكشكاندنی بناخەی

ئازادیخوازی گەلی كوردە."گۆڕانكاری تێكۆشان و بەرخۆدان بە تەنیا جگە دێ��ت. سیاسەتی)AKP(دا بەسەر تر شتێكی هیچ بەرخۆدانی و تێكۆشان لە ناتوانێ ئەم سیستەمی بنەبڕكردنی كەلتووری بە كورد قڕكردنەی و نكۆڵی سیاسەتی و دەوڵەتی تورك و)AKP( بگۆڕێت و راكێشی

چارەسەری دیموكراتییانەی بكات".

ئێستا هەتاكو بۆچی واڵت/ رۆژی لەئەشكەنجەی ب��ەگ��ری كۆمیتەی دادگ��ای و ئ��ەوروپ��ا بەكۆنسەی س��ەر

مافی مرۆڤ و رێكخراوە جیهانیەكان لەدژی پێشلكارییەی بەم لەبەرامبەر

بەرێز ئۆجەالن دەكرێت بێ دەنگن؟وەك��و خ��ۆی ئ��ەوروپ��ا ب��ای��ك/ جەمیل دەوڵەتی حقوق دەبینێت و دەڵێن ئێمە زۆر گرنگی دەدەین بە مافەكانی مرۆڤ و حقوقی نێونەتەوەیی كە چی لە بەرامبەر توركیا لەو بابەتانەشدا كە راستەوخۆ ئەوان پەیوەندیدار دەكات بێدەنگن. لەبەرامبەر دەستبەسەركردن دەنگیان پارێزەرانە هەموو ئەو گرتنی و دەرنەكەوت، ئەوانیش باش دەزانن كە گرتنی سیاسییە، مەسەلەیەكی پ��ارێ��زەر هێندە ئەم ناوەندی كە دەدات نیشانی ئەمەش شەڕەی دژ بە گەلی كورد ئیمراڵییە، چونكە ئەو جموجۆڵە و بێنەوبەرەییەی سەر ئیمراڵی بۆ پاكتاوكردنە. و لەناوبردن جموجۆڵی ئەوەشە كە بێدەنگن لەبەرامبەر پەیڕەوكارییە

نامرۆییەكانی دەوڵەتی تورك لە ئیمراڵی.و حكومەتی توركیا ئایا رۆژی واڵت/ بەئیرادەی گەشەپێدان دادو پارتی

خۆی ئەم كۆنسیپتە بەرێوە دەبات؟ئاكەپە نەخێر، بێگومان بایك/ جەمیل خاوەن لەخۆیدا توركیاش خۆی دەوڵەتی و و ئیرادە و نین شێوەیە بەم ئیرادەیەكی خۆیاندا لەدەستی ئاشتیان و شەڕ بڕیار و پشتگیری ئ��ەگ��ەر ئێستاكەش نییە. پشتوانی ئەمریكا و ئەوروپا نەبوایە، توركیا نەیدەتوانی كارێكی ئاوەها بكات، نەیدەتوانی هێندە سیاسەتمەداری دیموكرات و پارێزەر و رۆژنامەوان بگرێت، نەیدتوانی بە شێوەیەكی مانگ شەش ڕەوایانە نا و ناحقوقی وەها دیدارەكانی و چاوپێكەوتن لە رێگری زیاتر

ئیمراڵی بكات.ئ��ۆج��ەالن ب��ەرێ��ز ب��ۆچ��ی واڵت/ رۆژی ئیمرالی بۆ براكەی سەردانی لەكاتی لەگەڵدا چاوپێكەوتنی نەبوو ئامادە

ئەنجام بدات؟زۆر ژمارەیەكی لەكاتێكدا بایك/ جەمیل لە پارێزەرانی دەستگیر كراوون، ئۆپەراسیۆنی قڕكردنی سیاسی لە ئارادایە و سات بە سات راگەیاندنەكان و چاپەمەنی ب��ەردەوام��ە، بێدەنگ دەكرێن، دەنگی كوردان دەبڕن و هیچ هەناسەی كە نەهێشتۆتەوە بۆ كەلێنێكیان چۆن چ��اوەڕێ��ی م��رۆڤ ئایا لێوەربگرێت، هەڵوێستێك لە رێبەر ئاپۆ بكات. لەكاتێكی رەتكردۆتەوە، دی��داری ئاپۆ رێبەر وەه��ادا ئەم شیكردنەوەی بۆ ئاشكرایە، هێندەش بابەتە پێویست بەوە ناكات كە سیاسەتمەدار

و شیرۆڤەكار بیت.)AKP(نهێنییەكانی وش��ە ئاپۆ رێبەر ك��ردووە، ئاشكراشی و دەرخستۆتەڕوو ی نهێنییەكانی) وشە ئازادیخوازیش تەڤگەڕی

دەوڵەتی تورك دەیەوێت بە شانتاژ

و هەڕەشە و چاو سووركردنەوە"

پارتی دیموكراتی كوردستان"پ د ك"

ناچار بكات كە هێرشی پەكەكە

بكات، بۆ ئەمەش زیاتر لە هێرشی دەرەوەی سنوور دەیەوێت بە شێوەیەك

بكەوێتە هەرێمەكانی پاراستنی مەدەیا و پارتی دیموكراتی كوردستان

بخاتە ناو تەڵەوە كە هێرشی سەر پەكەكە

بكات

“

“


15] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [


Û

كوردیش گەلی ك��ردووە، ئاشكرا )AKPبەهەمانشێوە وشەی نهێنی)AKP(ی زانیوە هەوڵەكانی) ئەوە بۆ ك��ردووە، ئاشكرای و هیچ دەروونین شەڕی هەوڵی كە )AKP

كاریگەرییەكی لەسەر گەلەكەمان نییە". رۆژی واڵت/ دەوڵەتی تورك ئێستاكە سەر گۆشەگیرییەی ئ��ەو دەی��ەوێ��ت رێ��ب��ەر ئ��ۆج��ەالن ب��ەی��اس��ای��ی ب��ك��ات، ئایا ئەمە لەم كارە چییە، ئامانجیان

واتای راگەیاندنی شەڕ نییە؟بە سیاسەتی ئ��ەگ��ەر ب��ای��ك/ جەمیل بگات، ئاكام بە گۆشەگیری یاسایكردنی نابین، بێدەنگ لێی ئێمە بە هیچ شێوەیەك هەڵبەت بۆ چەندین مانگ دەچێت لەبەرامبەر وێنە بێ تێكۆشانێكی گۆشەگیرییە ب��ەو بەم لەبەرامبەر تورك دەوڵەتی دەكرێت". تێكۆشانە بێ چارە ماوەتەوە و دەیەوێت بە پركردنەوە زیندانەكان گەلەكەمان بێ تاقەت نەتوانێ هیچ كە دۆخێكەوە بیخاتە و بكات

تێبكۆشێت. پێمان ئەوەیە هێرشانەیان لەم ئامانجیان سەر دەرمەكەونە شێوەیەك هیچ بە بڵێن شەقامەكان و ناتوانن رێپێوان و خۆپیشاندان ئەنجام بدەن. ئایا ئەم كارەیان واتای چییە؟ واتای خنكاندن و چەوساندنەوەی تێكۆشانی ئەوەشە بۆ هەر گەلەكەمانە، دیموكراتی بەهەزاران سیاسەتمەداری كوردیان گرتووە و

راپێچی زیندانەكانیان كردوون.گ��ۆش��ەگ��ی��ری ت��ەن��ی��ا ب��ڕی��ن��ی دی��دار و چاوپێكەوتنەكان نییە، بە ئاشكرا گێرەشێوێنی تەسلیم دەڵێن)دەبێ و دەكەن هەڕەشە و بكەت(، كەچ بۆ سیاسەتەكانمان مل ببیت، بەرخۆدانی ئەمەدا لەبەرامبەر ئاپۆش رێبەر بیری و هزر ئاشكرا بە ئاپۆ رێبەر دەكات، خۆی راگەیاندووە." گەلەكەمانیش لە بەرامبەر خاوەنداری زۆردارییانە و زوڵم ئەو هەموو بە بەرامبەر لە دەردەكەوێت، ئۆجەالن لە هەڕەشەكانیان و گۆشەگیری گەلەكۆمە، ناڕەزایی نیشان دەدات و هەموو پێكەوە ئەو

پیالنانەی دەوڵەت پووچەڵ دەكەنەوە". چیتر تێكۆشان تەنیا ئەو تێكۆشانە نییە كە ئەنجام دیدار و هەڵبگیرێت گۆشەگیری )با ئیمراڵی ئەگەر نەدرێت. ئەنجام یان بدرێن، كورد گەلی بە دژ شەڕی ناوەندی بكرێتە ئەوا شەڕ و تێكۆشانمان راستەوخۆ لە دژی) AKP( دەبێت. تووڕەیی تێكۆشەران و گەل زیاتر دەبێت. گەلەكەمان و تێكۆشەرانی زۆر میلیتانانی) هەموو ئاپۆن، رێبەر دڵسۆزی چاالكییەكی جۆرە هەموو (دەتوانن PKKبدەن ئەنجام ئاپۆ رێبەر بۆ فیداییانەش دەرفەتێكدا و هەل هەموو لە هەمیشە و فیدایەتی خۆیان پیشان دەدەن. ئەمە چ لە

یاخود بێت تورك سوپای بە دژی شەڕی ئەو بێت. سەربازگەكان لەناوبردنی شەڕی سەربازگەكاندان ن��او لە كە س��ەرب��ازان��ەی سەرفەرمانداری گوتنەكانی بەپێچەوانەی ترسان لە دەبنەوە نزیك كە هەر توركەوە لە فیدایی هێزێكی ئەگەر ئەی رادەك��ەن. بەرامبەر خۆیان ببینن، چۆن خۆیان رادەگرن؟ دەتوانن تانك، زرێپۆش، تۆپ و بە هەزاران راوەستێنن، تورك دەوڵەتی هێزی سەربازی هێزە سەربازییەكانی و فیدایی هێزی ئەگەر سوپای ببنەوە، یەك رووب��ەڕووی دەوڵ��ەت ناتوانن خۆیان لە بەر هێزی گەریالی تورك خاوەنداری فیدایی هێزی رابگرێت. فیداییدا هەموو دەت��وان��ن دەك��ەن، ئاپۆ رێبەر لە و بكەن ئاپۆ رێبەر بۆ چاالكییەكانیشیان

چاالكی پرۆتێستۆییش ئەنجام بدەن.

رۆژی واڵت/ ئێستا لە توركیادا رۆژەڤی گۆڕینی دەستووری بنەڕەتی لە ئارادایە، دەت��وان��ێ مافە ئ��ەم دەس��ت��وورە ئایا

رەواكانی گەلی كورد قەبوڵ بكات؟جەمیل بایك/ لە دۆخێكی نادیموكراتییانەی وەهادا گۆڕانكاری لە دەستووری گشتی توركیا كۆمەڵگا، ئیرادەی شكاندنی بە دەكرێت. و پ��ەرش بە رەواك��ان��ی، مافە زەوتكردنی بە گوتەی باڵو كردنەوەی رێكخستنەكانیان، كاریگەری كە پەرلەمانێك ئەندام چەند هەیە سنووربەندكراویان دەسەاڵتێكی و دەكەن. دروس��ت دیموكراتی دەستوورێكی و پێشێلكردن دۆخ��ی لە كە دەستوورێك بڕوا كێ دابڕێژرێت كورداندا دەستگیركردنی دەكات كە كێشەی كورد چارەسەر دەكات؟." دەوڵ��ەت بەراستی ئایا واڵت/ رۆژی قۆناخەدا لەم ئەرتەشەكەی و تورك سنور دەرەوەی ئۆپەراسیۆنی دەتوانن

پێكبێنن؟دەیەوێت تورك دەوڵەتی بایك/ جەمیل بە شانتاژ و هەڕەشە و چاو سووركردنەوە" پارتی دیموكراتی كوردستان""پ د ك" ناچار بكات كە هێرشی پەكەكە بكات، بۆ ئەمەش دەیەوێت سنوور دەرەوەی هێرشی لە زیاتر بە شێوەیەك بكەوێتە هەرێمەكانی پاراستنی مەدەیا و پارتی دیموكراتی كوردستان بخاتە ناو تەڵەوە كە هێرشی سەر پەكەكە بكات. ئەوە وەكو نزیكایەتیەك بە تورك دەوڵەتی كە گوایا" ئێمە ئۆپەراسیۆن ئەنجام دەدەین، بەم و مەدەیا پاراستنی هەرێمی بكەونە باشووری هێزەكانی لە شانتاژ شێوەیەش بیانەوێت شێوەیە بەم و بكات كوردستان پاراستندا پۆزیسیۆنی لە گەریال هێزەكانی گەریال كە كاتێك دەزانن چونكە بهێڵنەوە، بكەن، بەكاریگەر جموجۆڵێكی بە دەستیان

ئیدی ئەوان بێ چارە دەمێننەوە. با چەندە و بێنن بەكار تەكنیك دێت دەستیان لە وەربگرن. ل��ەدەرەوەش خۆیان پشتگیری و تەكنیك یەكە، بەم بەرامبەر لە گەریال تەكتیكی خۆی بگۆڕی و بەشێوەیەكی بەهێز

تێبكوشێت. رۆژی واڵت/ لەم دواییانەدا حزبوڵاڵ لە ئایا راگەیاند، مانیفستۆیەكی توركیا

ئێوە چۆن دەڕوانن حزبوڵاڵ؟ناتوانین ئێستاوە لە هەر بایك/ جەمیل بكەین. باس بارەیەوە لەو مسۆگەر شتێكی

و ئاكەپە ئیفالسی بە ئەمە رووێكەوە لە و دەزانین كوردستاندا لە گولەن فەتحولاڵ حزبولاڵچییەكانیش دیارە لێكیدەدەینەوە. هەستیان بەمە كرد و دەیانەوێ هەڵمەتێكی نوێ بۆ پڕكردنەوەی ئەو بوارە ئەنجام بدەن، هەڵبەت هەڵبسەنگێندرێت. وەه��ا دەش��ێ

هەڵسەنگاندنێكی هەڵسەنگاندنەمان ئەم هەیە تر شتی نازانین بەاڵم نیازپاكییە،

ئاكەپە و دەوڵەتی تورك خۆی لەخۆیدا خاوەن ئیرادەیەكی

سەربەخۆ نیین و بڕیاری شەڕ و ئاشتیان

لەدەستی خۆیاندا نییە. ئێستاكەش ئەگەر

پشتگیری و پشتوانی ئەمریكا و ئەوروپا نەبوایە، توركیا

نەیدەتوانی هێندە سیاسەتمەداری دیموكرات و

پارێزەر و رۆژنامەوان بگرێت، نەیدتوانی

بە شێوەیەكی وەها ناحقوقی و نا

ڕەوایانە شەش مانگ زیاتر رێگری لە چاوپێكەوتن و

دیدارەكانی ئیمراڵی بكات

“

“


16] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[


یان نا.دەكەن، نوێ قۆناخێكی بە دەست ئەگەر كەسدا "لەگەڵ بەڵێنی بە بن پابەند دەبێ نزیكبوونێكی پێكدادانەوە"یانەوە. ناكەوینە حزبولاڵ بەرامبەر لە كە نەبووە وەهامان رووب��ەڕووی وەربگرین، ئەوتۆ هەڵوێستێكی و شەڕ گرژی، ناو بكەوینە ببینەوە، یەك و قوربانی هەبوونی س��ەرەڕای پێكادانەوە، ناو لە راب��ردوودا، لە زۆر ئازارێكی و ئێش هەڵوێستێكی وەهادا نین كە سەرلەنوێ ئەو

رووداوانە بكەینە مەسەلەی خوێن.و حكومەتەكەی ئاكەپە رۆژی واڵت/ بازرگانێكی و كارساز چەند ماوەیەكە ئامانجی كردۆتە كوردستانی باكووری كارە لەم ئامانجی خۆی، هێرشەكانی

چییە؟ژێر لە ئاكەپە بایك/ حكومەتی جەمیل ئابوورییەكانی سەرچاوە وشككردنی ناوی كورد كارسازی و بازرگان چەندین پەكەكە كردۆتە نیشتمانپەروەری كوردی چەندین و كە یاسایەكە دانانی سەرقاڵی و ئامانج

بتوانێ بە ئاسانی دەست بەسەر هەموو بگرێت. سامانێكیدا و س��ەروەت پەیوەندییەكی هیچ یاسایە ئەو ب��ە پ��ەك��ەك��ەوە ن��ی��ی��ە، ئ��ەو پەیوەندی راستەوخۆ یاسایە و دی��م��وك��رات��ی سیاسەتی ب��ە رێ��ك��خ��راوە و دەزگ��ا و دام كوردستانەوە دیموكراتییەكانی هەیە، چۆن هەوڵ دەدرێ بواری و دەستبەسەركردن بە سیاسی

رەشبگیری بێ كاریگەری بكرێت، ئێستاكەش لە بواری ئابوورییەوە

قورگبەستكردنە. ئامانجیان دی��ارە دەی��ان��ەوێ

لە ئ��ەوان��ە

بناخەوە لە نێو ببەن. لەژێر ناوی وشككردنی سەرچاوە ئابوورییەكانی پەكەكە یاسایەك لە سەر بەدەپە و بزووتنەوەی دیموكراتی كورد خەباتانەی و كار لەو رێگری دەردەخ��ەن. كوردان دەكەن كە لە ناو خۆیاندا پشتیوانی و هاوكاری كردنی یەكتریان پتەوتر دەكات، ژیاندنی كاروخەباتی لە رێگری دەیانەوێ رێكخستنی دیموكراتی كورد بكەن، ئەگەر نا وشككردنی سەرچاوە وەكو ئەنجامێكی هیچ ناهێنێت، بەدەست پەكەكە ئابوورییەكانی بزووتنەوەكەمان كە نییە ل��ەوەدا گومان بەهاوكاری و یارمەتی گەل دەژی، گەلەكەمان ئەم بزووتنەوەیە لە سەر پێ رادەگرێت، بەاڵم وەكو ئەوە نییە كە دەوڵەتی تورك دەیڵێت و ئەم بزووتنەوەیە بودجەیەكی سەدان میلیۆنی زۆر بزووتنەوەیەكی بزووتنەوەیە، ئەم نییە، هەر ژیانیش هەلودەرفەتەكانی موتەوازیعە، بەهەمان شێوەیە، بزووتنەوەیەكی وەها نیین شتێك هەموو و بین خنكاو پ��ارەدا لە كە شێوازێكی ب��ك��ات، خ��ەرج ژی��ان��م��ان ه��ەی��ە كە ب��ە ف��ەل��س��ەف��ەی )پ��اروێ��ك و ق��وم��ێ��ك( شین كۆ ە تێد

و سەرەكیترین پێدوایستییە

ناچارییەكانمان دەكەین، دابین ئ��ەم��ە

وەهایە. ئێستاش و ب��ووە وەه��ا هەمیشە پارەی بە پەكەكە بانگەشانەی ئەو هەموو درۆن. دیماگۆژین، هەڵدەسەنگێنن، زۆری كە خەرجی دەك��ەن وەها ژم��ارەی لە باس كۆبكەیتەوە پەكەكە تێكۆشانی ساڵ )40(

هێشتا ئەو بڕە پارەیە ناگات.كە دەكرێت لەوە باس واڵت/ رۆژی پەكەكە پەیوەندی بە قاچاخی ماددەی هۆشبەرەوە هەیە، ئامانج لەم شێوەیە

پرۆپاگەندانە چییە؟پەكەكە تاوانباركردنی بایك/ جەمیل قاچاخچێتی گەڵ لە پەیوەندی هەبوونی بە درۆن. و دیماگۆژین هۆشبەرەكانەوە ماددە راگەیاندنییەكانیاندا هێرشە درێ��ژەی لە هەوڵدەدەن پەیوەندیەك لە نێوان پەكەكە و دروست هۆشبەرەكانەوە ماددە قاچاخچێتی بكەن، ئەوانە هەموو درۆن و هیچ بەڵگەیەكیان ئەو بسەلمێنن. درۆیە ئەو راستی كە نییە جۆرە بانگەشانە بە هۆی سیاسەت و پێویستی شەڕی دەروونییەوە باڵو دەكرێنەوە. پەكەكە بزاوتێكە دەزانێت چۆن لە زۆری و زەحمەتیدا كوردستاندا بەسەر ئابووری قڕكردنی بژی. پەیڕەو دەكرێت، هیچ بوارێكی ژیانی ئابووری دەیانەوێ ئێستاش ناهێڵرێتەوە، كوردان بۆ بەو بیانووە یاسای رێگریكردن لە دابینكردنی جێبەجێ و پەسەند ت��ی��رۆری��زم ئ��اب��ووری بكات، كە ئەمەش بە ئامانجی دەستگۆڕكێی

سەرمایەیە.زۆر ت��ورك دەوڵ��ەت��ی واڵت/ رۆژی هەوڵیدا كە كەناڵی"رۆژ تیڤی" دابخات،

بۆ چی؟هەموو ت��ورك دەوڵەتی بایك/ جەمیل سەر لە ئەوروپا گەڵ لە پەیوەندییەكانی جۆرە هەموو بەست، رۆژتیڤی داخستنی بازرگانییەكانیدا هەموو لە پێدان بەرتیلێكی وەكو ئەمەی ئەوروپادا و ئەمریكا گەڵ لە لێرەشەوە هێنا، بەكار س��وور كارتێكی گوشارێكی توندی خستە سەر دادگای دەوڵەتی بوو. تەسلیم دادگا ئەنجامدا لە و دانیمارك بەالی ئێمەوە گرنگ نییە ئەمریكا ئەم بڕیارەی یا وەریگرتووە شوێن فاڵن یان وەرگرتووە خود فاڵنە كەس، ئەمانە گرنگ نین، بۆ ئێمە گەالنی ئەورپایە. گەلی قەناعەتی گرنگ چۆن ئەوروپا دیموكراتەكانی و ئەوروپا بەالی ئەمە دەك��ەن، رۆژتیڤی تەماشای ئێمەوە گرنگە. ئێستاكە ئەگەر لە ئەوروپا ئەم بڕیارە بخرێتە ریفراندۆمەوە لە )%90(بڕیارەكانی ی هاواڵتیانی ئەوروپا لە دژی رێگە با دەردەكەون. كۆمپانیاكە و دادگا ئازادانە پرۆپاگەندەی و ریفراندۆم بە بدەن، لە دانیمارك و لە فەرەنسا لە خەڵك بپرسن رۆژتیڤی دابخرێت یان دانەخرێت با


17] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [


و بكەن خۆیان پرۆپاگەندەی توركەكانیش كوردەكانیش پرۆپاگەندە بكەن، هێز و الیەنە دەبینین جا هەروەها، دیموكراسییەكانیش

چۆن ئەنجامێك بەدەست دەخرێت.دەوڵ��ەت��ی ئێستاكە واڵت/ رۆژی گەشەپێدان دادو حكومەتی و تورك ه��ەوڵ��دەدات ب��زوت��ن��ەوەی��ەك��ی ئەلتەرناتیڤێكی كوردی دروست بكەن،

ئەمە چەندە سەركەوتوو دەبێت؟ئێستا تا تورك دەوڵەتی بایك/ جەمیل چەندین جۆرە رێبازی قڕكردن و پاكتاوكردنی سیاسەتەكانی ت��اق��ی��ك��ردۆت��ەوە. ك��وردی ئەو چ��اوان��ە. ب��ەر لە ئاكەپە ئێستاكەی زۆر راب��ردوودا ل��ە ئاكەپە سیاسەتانەی تاقیكرانەوە و شكستیان خواردووە، ئێستاكەش ناتوانن بەكرێگیراو ك��وردی ه��ەن��دێ ب��ە ئەڵتەرناتیفی بزاوتێكی شێوەیەك بەهیچ بناخەییان ئامانجی بكەن. دروست كوردی كە الیەن هەندێك دەیانەوێ )پەكەكە(یە. لە چوارچێوەی و دەدەن پەكەكە بە جوێن توركدا دەوڵەتی تایبەتی شەڕی سیاسەتی پروپاگەندە لە دژی پەكەكە دەكەن بكرێن بە بزووتنەوەیەكی ئەڵتەرناتیڤ، كە ئاكامەكەی و هەڵدەستن هەندێ كەس دەبێت. شكست دەڵێن، پەكەكە بە ناشرین قسەی و جوێن دونیایان دەكات، رەخنەیان پەكەكەش كە بەسەردا دەڕووخێت. ئەوە رەخنەیە تۆ بڵێی ئەوە ك��ردووە؟ دروستی دەوڵ��ەت پەكەكە رەخنەیە بڵێی ئاپۆ پیاوی میت و دەوڵەتی

نهێنییە؟"كەماڵ بورقایە. كەماڵ ئەمانەش نمونەی هەڵدەستێت و دادەنیشێت، پەكەكە و رێبەر لە بورقای كەمال دەكات. تاوانبار ئۆجەالن رابردووشدا هەڵوێستی نەرێنی هەبووە، بەاڵم ئەوە وەكو گشتگیرانە وتەیەكی بە ئێستا راب��ردوودا لە بێت، تێپەڕی سنوور لە وایە بەگوێرەی هەبوو، دیاری سنووری هەندێك خۆی رەخنەی دەكرد، خاوەنی سیاسەتێكی سیاسەت نەك ئێستاكە ب��ەاڵم ب��وو، دیكە بە بوو یەكجار بە جیاواز، رەخنەگرێكی و پارچەیەكی لە شەڕی دەروونی دەوڵەتی تورك

سیاسەتانە جۆرە ئەو ئاكەپە. حكومەتی و ئاكەپە، نابێت. ئەنجامگیر بەهیچ شێوەیەك نە لە فەتحوڵاڵ گولەن و نە لە )كوردە باش(ەكانی دەتوانێت چارە بۆ ئەو تەنگەتاوییەی بدۆزێتەوە. ئەوە نییە دەڵێت - ناتوانێ سێ قازیش بەڕێوە ببات - ئەگەر كەسێك هەبێت و نەتوانی سێ قاز بەڕێوە ببات، ئەو كەسە

كەمال بورقایە.ه��ەرێ��م��ی س��ەرۆك��ی واڵت/ رۆژی كۆنفرانسی باسی سازدانی كوردستان هەڵوێستە ئ��ەم دەك��ات، نەتەوەیی

چۆن هەڵدەسەنگێنن؟هەنووكەییدا قۆناخی لە بایك/ جەمیل نەتەوەیی هەڵوێستی وەرنەگرتنی بناخە بە بەواتایا نابەرپرسیارێتی مێژوویی دێت. گەلی دەیان كورد گەلی رێكخستنەكانی و كورد بە كوردن یەكێتی بینینی ئاواتی بە ساڵە هەمیشە و نەتەوەییدا كۆنگرەیەكی دەوری بەچاوی ناتوانرێ ب��ووە. چاوڕوانیشدا لە كۆنگرەیە ل��ەو ئاسایی كۆبوونەوەیەكی ب��ڕوان��رێ��ت، ك��ۆن��گ��رەی ن��ەت��ەوەی��ی ك��ورد یەكەمدا و بیست سەدەی لە كورد پێگەی پێویستە مژارەدا لەم دەكات، دەستنیشان ببێتە كۆنگرەیەك كە تێیدا هەموو پارچەكان سیاسەتی بن، یەكتر پشتیوانی و هاوكار هاوبەش بە بناخە وەربگرن و هێزەكانی خۆی لە شێوەیە بەو ئێمە یەك، بە بكات تێدا

كۆنگرەی نەتەوەیی دەرواڕین.لە ساڵدا، لەم كۆنگرە ئەنجامدانی گوتنی پێشكەوتنێكی بارزانییەوە مەسعود الیەن گرنگە، بێگومان ئەمە داوا و ویستی ئێمەش دووالیەنەشمان و گرنگ هەڵوێستی ب��وو، پێناو لە چونكە هەبوو، مژارە ئەم لەسەر پێویستە وەه��ادا كۆنگرەیەكی ئەنجامدانی كوردستان بەرچاوەكانی و دیار رێكخستنە كۆنگرەیەك چ��ۆن بكەن. تێدا ب��ەش��داری نەتەوەیی، كۆنگرەیەكی نابێتە پەكەكە بێ و پ.د.ك بێ كۆنگرەیەك شێوە بەهەمان كۆنگرەیەكی بێ ی.ن.ك و كۆنگرەیەكی بێ

پەژاك نابێتە كۆنگرەیەكی نەتەوەیی.هەندێك ن��اج��ار و ج��ار واڵت/ رۆژی لەتریبۆنەكانەوە باس لەوە دەكەن كە تەواو چەكداری شەڕی زەمەنی ئیدی

بووە، ئەمە چەندە راستە؟یان گ��وت��راوە نازانین ب��ای��ك/ جەمیل شتێكی بە بێت، گوترا ئەگەر نەگوتراوە، باسی ب��اس، كاتێكدا لە نازانین راستی كۆنگرەی نەتەوەییە ئەم گوتەیە بەكار هێنرا كارێكی بە نەبووە ئەمە هۆیەوە بەو بێت، و زیاتر خواست ئەوانە و شایستە. بە جێ ویستی دەوڵەتی تورك و هێزە نێودەوڵەتییە

جیاجیاكانە.

هەرێمی لە ماوەیەكە واڵت/ رۆژی ب��اش��ووری ك��وردس��ت��ان��دا، ب��اس��ی دام��ەزران��دن��ی دەوڵ��ەت��ی س��ەرب��ەخ��ۆ دەكەن، ئاخۆ ئێوە چۆن دەڕوانن ئەم

پرسە؟جەمیل بایك/ ئێمە الیەنگری چارەسەری یەكێتی ناو لە كێشەكانین دیموكراتییانەی سیاسییەكانی هێزە ئەگەر بەاڵم ئێراقدا، جیاواز بژارێكی لە روو كوردستان هەرێمی بكەن، ئێمە رێزی لێدەگرین؛ ناتوانین بڵێین بكرێت، شێوەیە بەم دەبێ هەر و ناچارە

پێویستە ئیرادەی گەلی باشووری كوردستان شێوەیە بەم ئێمە وەربگیردرێت. بناخە بە

لەو رووداوە دەڕوانین.دیموكراتیانە و سیاسی بەڕێگەی هیوادارین گەڵ لە بپارێزرێت، ئێراق یەكپارچەیی مافەكانی بە دان كەركوكیشدا كێشەی كورداندا بنرێت، بەو شێوەیە كێشەی نێوان كورد و حكومەتی ناوەندی دەرباز دەكرێت. كوردان لە باشووری كوردستاندا داوای مافە دەستوورییەكانی خۆیان دەكەن، داوای مافە رەواكانی خۆیان دەكەن، دەستوورێكی دیار و بەرچاو دروست بووە، دەیانەوێ هەموو الیەك ئەو دەستوورە پەیڕەو بكات و لەو دەستوورە دەرنەچێت، لەم رووەوە ئاگامان لە داواكانی

گەلە، ئێمەش چاومان لە سەرێتی.نەنرێت ك��ورددا مافەكانی بە دان تاوەكو كێشەكانی رۆژهەاڵتی ناوین چارەسەر ناكرێت، چارەسەر كورد كێشەی گەر وایە بڕواشمان بێت رێگەی ژیانی ئاشتی و ئارامی رۆژهەاڵتی

ناوین و دیموكراسییەكەی ئاوەاڵ دەبێت.

ئەگەر ئیمراڵی بكرێتە ناوەندی شەڕی

دژ بە گەلی كورد ئەوا شەڕ و تێكۆشانمان )AKP (راستەوخۆ لە دژی

دەبێت

“

“

لەگەڵ ساڵرۆژی پیالنگێڕی پانزدەی

شوبات لەمساڵدا، پێویستە لەچوارچێوەی

ئیمرالیدا هەڵمەتی بەرخۆدانڤانی دەست

پێ بكات. خۆ لەخۆدا رێبەر ئاپۆ بە پێكنەهێنانی

دیدار لەگەڵ بنەماڵەكەیدا ئەم هەڵوێستەی نیشاندا

“

“


18] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

لە ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك رۆژی"2012/1/20" رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م��ەدەن��ی و كەسایەتی و س��ی��اس��ی الی��ەن��ە و پ��ارت لەشاری گەرمیان دەڤ��ەری لە سەربەخۆ ژێر لە كە تایبەتدا لەكۆنفرانسێكی كەالر و ئ��ازاد ه��اواڵت��ی سیستەمی دروش��م��ی" پرسەكانی چ��ارەس��ەری گەرەنتی یەكسان ئەنجوومەنێكی چوو، بەرێوە كۆمەڵگایە" )17( كەسیان هەڵبژارد و رەشنوسێكی تیۆری كارەكانیان بردنی بەرێوە بۆ پراكتیكیان ئامادە كرد. ئەم رەشنوسە، پیماننامەیەكی چارەسەركردنی لەپێناو كە كۆمەاڵیەتیە ل��ەدەرەوەی و كۆمەڵگەدایە پرسەكانی دەزگاكانی و دام و دەوڵ��ەت سیستەمی خەڵك خۆی بەرپرس دەبینێت لەبەرامبەر بە كەم و كوڕییەكانی ناو كۆمەڵگە و هاوكات بەهێزی جەوهەری خۆی پرس و كێشەكانی چ��ارەس��ەر دەك��ات. ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وە یەكسانیش و ئ��ازاد هاوواڵتی كۆنفرانسی بەرێوە ل��ە"2012/2/10" كەركوك شاری لە بۆ كەسییان ئەنجوومەنێكی)25( و چوو وەكو بۆیە هەڵبژارد. خۆیان خۆبەرێوەبەری چەند تێڕوانینی بەباشمانزانی واڵت رۆژی كۆنفرانسەكە دوو ه��ەر كەسایەتیەكی گرنگی و سیستەم بە سەبارەت بدوێنین

ئەم سیستەمە بۆ كۆمەڵگە.

ئەنجوومەنی ئەندامی كاكەیی( )دی��ار ب��ەرێ��ز و سیستەمە ئ��ەم بە س��ەب��ارەت بزوتنەوەكەی و ئازاد هاوواڵتی سیستەمی دەڵێت:" گرنگیەكەی دونیا. سیستەمەكانی هەموو لە جیاوازە یەكسان جیاوازیەكەشی ئەوەیە كە ئەم سیستەمە راستەوخۆ ئەم ه��ەر و ئ��ی��رادە خ��اوەن دەك��ات��ە تاكەكانی تاكانەش خزمەتی كۆمەڵگاكەیان دەكەن و ئەوەی پێكیدێنن، كۆمەڵگەوە بەرژەوەندی دەكەوێتە كە ئەوەی كە تر، لەحاڵێكدا كە سیستەمەكانی ئەوە دەكەوێتە بەرژەوەندی چین، گروپ یان كەمایەتیەك. كۆمەڵگا بەدەستی ئ��ەوەی لەبەر سیستمانە ئەو كۆمەڵگاش خزمەتی لەخۆدا خۆ دان��ەم��ەزراون، كە لەحاڵێكدایە ئەوە كارەكانیان، بنەمای ناكەنە ئەم سیستەمە راستەوخۆ لەالیەن خۆدی خەڵكەوە،

نوێنەرایەتی. بە نە راستەوخۆ، دیموكراسیەتی بە هەر بۆیە ئەو كەسانەی ئەو سیستەمانەی رابردوودا، كۆمەڵگە رەنجی لەسەر و مەشخورن كەسانێكی زۆرینەی بەسەر خۆشیان و بەرن بەكار و دەژین

كەلدا فەرز كردووە و مافەكانیان پێشل دەكەن.سیستەمی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان، سیستەمێكە كە هەوڵی گەڕانەوەی نرخ و بەهاكانی كۆمەڵگەیە لە الیەك و لەالیەكی ترەوە هەوڵدەدات ئەو جیاوازیانەی لەنێوان چین، گروپ، دین، ئایین و ئایینزا، ئەتنیك و رەگەزەكاندا هەیە نەهێڵێتەوە و لە دەوری نرخ و بەها كۆمەاڵیەتیە گشتیەكان كۆیان بكاتەوە، ئەمەش خاڵی بەهێز سیستەمەكەیە. سیستەمی هاواڵتی ئازاد ویەكسان لەالیەكی ترەوە، هەوڵدەدات، بیروبۆچوونە جیاوازەكانی كۆمەڵگە وەكو دەوڵەمەندی راستینەی ئەو ئ��ەوەش پێ بە و هەڵسەنگێنێت كۆمەڵگە لەهەمان بخات. پێش كۆمەڵگە دەوڵەمەندیەی ڕوانگەوە سیستەمی هاواڵتی ئازاد و یەكسان هەوڵی گەڕانەوەی رۆڵی ژن لە نێو كۆمەڵگەدا دەدات، بە ژنەوە رزگاری لە كۆمەڵگە رزگاری كە شێوەیەك پرەنسیپێكی كردۆتە ئەمەشی و دەبێت دەب��از

نەگوڕی سیستەم. ئەم نێو لە گەنجان رۆڵ��ی بە سەبارەت كاكەیی سیستەمدا دەڵێت:" گەنج بەگشتی هێزی بزوێنەری كۆمەڵگەیە و ماتەوزەیەكی ئامادەیە. بۆیە ئەم ماتە وزەیە دەتوانێت كۆمەڵگە بە هەر ئاراستەیەكدا ببات. پێشەنگایەتی ئەوانەی دی��ارە، ئەمەش نموونەی شۆڕشەكانی دنیایان كردووە هەموویان گەنج بوون و هەر گەنجان بوون كە شۆڕشەكانیان سەرخستووە، ماف بێ خ��ۆی كۆتاییدا لە كە ئەوەشی ب��ەاڵم بردنی بەالرێدا هەوڵی هەمیشە و هێشتراوەتەوە دراوە ئەم گەنجە و ئەم ماتە وزەیە بووە. سیستەمی گەنج رۆڵی هەوڵدەدات، یەكسان و ئازاد هاواڵتی بگەڕێنێتەوە بۆ خۆی، واتا پێشەنگایەتی كۆمەڵگە و رزگاری كۆمەڵگە لە پرس و كێشەكانیدا دەخاتە ئەستۆی گەنجانەوە. پێویستە گەنجان ئەمەش باش بزانن كە ئەم سیستەمە هەوڵدەدات خۆیان بكاتەوە

خاوەن پێشەنگایەتی تێكۆشانەكەیان.چۆن سیستەمە ئەم ئاخۆ كە ب��ەوەی سەبارەت دەڵێت:" دااڵه��ۆ ن��ەت��ەوەی��ی، پرسی دەڕوان��ێ��ت��ە سیستەمی هاواڵتی ئازاد و یەكسان، نەتەوەبوون هەم وەكو پرۆسەیەك دەگرێتە دەست، واتا تێڕوانینێكی دیموكراتیانە دەڕوانێتە ئەم پرسە و نەتەوەبوونێكی

دیموكراتیك دەكاتە بنەمای تێكۆشان و دامەزراندنی لە ئێستا هەتاكو كە ئ��ەوەی چونكە سیستەم، سەرەكی كێشەیەكی وەك��و ناویندا خۆرهەاڵتی بۆوەتە هۆی شەڕو ناكۆكی لەنێوان نەتەوەكاندا، ئەم بابەتەیە. بۆیە ئەگەر لە پرسی نەتەوەییدا، نەتەوە نەگرینە دەست و كەلتووری بوونێكی دیموكراتیك ناتوانیت نەبێت، بەرامبەرەكەت قەبووڵكردنی باس لە دیموكراتی بوون و دیموكراسی و برایەتی نەتەوەبوونی بكەیەت. گەالنیش پێكەوەژیانی و داوا خۆتی بۆ كە ئ��ەوەی بەواتای دیموكراتیش واتا بزانیت، بەڕەوای بەرامبەرەكەشێت بۆ دەكەی ناحەقی نەش و بە خۆت مافی دەستبەرداری نە پرسی نەتەوەیی، پرسی بكە. لەبەرامبەرەكەت

الیەكیش هەموو پێویستە و بەگشتییە كۆمەڵگە پێوە خۆی سەرقاڵ بكات و هەوڵی چارەسەركردنی بدات، لەشێوەی چارەسەریدا سیستەم نەتەوەبوونی دیموكراتیك دەكاتە بنەمای خەبات وتێكۆشانی خۆی

بۆ چارەسەری ئەم پرسە.كە دەڤ��ەران��ەی ل��ەو یەكێكە گەرمیان دەڤ��ەری گەورەترین تاوانی مرۆڤایەتی، نەتەوەیی و كەلتووری دااڵهۆ پێكهاتووە. تێدا جینوسایدی بەگشتی و دەڵێت:" بۆ ئەوەی ئەم دەڤەرە سیستەمی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان بە سیستەمی چارەسەری خۆی بزانێت و بتوانێت خۆی تێدا بەیان"ئیفادە"بكات، سیستەمی تایبەتی ئازاد و یەكسان؛ كۆمیسیۆنێكی هاوواڵتی دامەزراندووە"." شەهیدان و ئەنفال كاروباری بە چۆنكە لەم سیستەمەدا كە گەل خۆی خاوەن بڕیارە و پێكهێنەرە، ئیدی ئەو ئەنفاڵچی و تاوانبارانەی كە

هاوواڵتی‌ئازاد

سیستەمی هاوواڵتی ئازادو یەكسان گەرەنتی چارەسەری پرسەكانی كۆمەڵگایە

ستوونە سەرەكییەكانی ئەم سیستەمە گەنجان و ژنان بۆ خۆیانن

ئا/ دێرسیم گەرمیانی و سەالحەدین ساڵەیی

سیستەمی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان،

یەكێك لە ستونە سەرەكییەكانی

چارەسەركردنی پرسی رەگەزییە، چونكە ئەو سیستەمانەی كە

هەنە، بەگشتی لەسەر بنەمای رەگەزپەرەستی

ئاوا كراون

“

“


19] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

دەستیان لەخوێنی رەوڵەكانی گەلەكەماندا هەبووە بە راحەتی ناتوانن لە دەڤەرەكە هاتووچوو بكەن، گەلیش ئەمە باش دەزانێت، ئەگەر بڕیار لەدەستی ئەواندا بێت، ئیدی خۆیان دەتوانن خاوەن لەخۆیان

و نرخەكانیان دەركەون.

ئەنجوومەنی ئەندام عەباس" رابیعە ب��ەرێ��ز"د. بەگرنگی سەبارەت یەكسان؛ و ئ��ازاد هاوواڵتی لە ئاشكرایە دەڵێت:" سیستەمە ئەم دامەزراندنی كۆمەڵگای كوردیدا قەیرانەكان زۆرتربوونە و تاكەكان بێ ئیرادە كراون. لە ماوەی )21( ساڵی ڕابردوودا حزبە سیاسیەكانی باشوری كوردستان تا توانیبێتیان جیاوازی و دووبەرەكێیان لە ناو كۆمەڵگای كوردیدا بەش تاكەكانیان هزری و كۆمەڵگا دروستكردوە. بەشكردوە و ئەمەش وایكردوە بتوانین بڵیین تاكی نەتەوایەتییەكە و كوردایەتی هەستە لە ك��وردی دابڕاندوو، واتا لە گەورەترین نرخ و بەهای نەتەوەیی بێ بەشیان كردووە، لە هەمانكاتدا بێبەش كراون لە ئازادی و دیموكراسی و سیاسەت كە پێشتر سیاسەت ئیشی هەموو تاكێكی كورد بوو، بەاڵم ئیستا وای لێهاتوە خەڵك بە قێزەوە تەماشای سیاسەت بكات. ئەم سیستەمە كە ئێمە لە كەالری ناوەندی دەڤەری گەرمیان كۆنفرانسمان بۆ بەست، بە سیستەمێكی قەیرانەكانی چارەسەركردنی بۆ دەزانین باشی كۆمەڵگای كوردی. ئێمە؛ نابێژین )100%(گرفتەكان چارەسەر دەكات. ئەگەر بەڕێژەیەكی كەمیش بێت زۆر باشە. گرنگە ئەوەیە ئێمە بتوانین تاك و كۆمەڵگا نزیكی یەكتریان بكەینەوە كە ئێستا لێكدا بڕاون. بۆ نمونە لە ماوەی رابردوودا كۆمەڵكوژی گەلەكەمان لە قەلەبانی باكوری كوردستان روویدا، بەاڵم لە هەولێر و سلێمانی ئاهەنگ ساز كرا، بە ڕاستی ئەمە دابڕانە. بۆیە ئەركی ئێمە ئاشتبونەوەی تاكەكان و كۆمەڵگایە و لە هەمانكاتدا دابینكردنی دیموكراتی و یەكسانیش لە گەڵیدا. بەم سیستەمە ئەمانەوێت تاكی كورد بە سیاسەت ئاشنا بكەینەوە، جیاواز لەوەی ئێستاكە گەندەلی و نائەخالقی بە سیاسەتكردن كۆمەڵگا، لە ڕاستیدا و درۆكردن و خیانەت دەبینێت، بەاڵم بۆیە بۆچونەیە. ئەم پێچەوانەی ڕیك سیاسەت وەك ئاماژەمپێدا ئەركی ئێمە لەم سیستەمە ئەوەیە تاكێكی هۆشیار و خاوەن هزر پەروەردە بكەین كە بۆ وتوێژی و قەبوڵكردن یەكتر كەلتووری بتوانن بیرە لەو جیاواز بئافرێنین، پرسەكان چارەسەری تەسكەی كە ئێستا هەیە كە هیچ حزب و الیەنێك

بەرامبەرەكەی خۆی قەبوڵ نییە.د. رابیعە عەباس سەبارەت بە میكانیزمە و چۆنیەتی بەرێوە چوونی ئەم سیستەمە، پێ وایە ئێمە ئێستاكە و پەروەردەكردن واتا یەكەمینداین، هەنگاوی لە ئەم فەلسەفیەكانی و ه��زری بنەما دەرككردنی

سیستەمەیە بۆیە ناكرێت بڵێین بە یەكی دوو رۆژ سیستەم ئاوا دەكرێت.

سیستەمێكی بێت ڕاستی ئەوەی دەڵێت:" رابیعە لەم جۆرە كاتی زۆری دەوێت، ئێمە ناڵین بە ڕۆژ لە ئەمڕۆ ئەڵین دەكەین. پەیڕەوی ڕۆژ دوو و هەنگاوی میلیۆنێك دەنێین، هەنگاوێك ئێستاوە كوردی تاكی بتوانین ئەوەی بۆ پێشە لە ترمان باكور لە كوردێك جۆرێك بە بكەینەوە هۆشیار ئازار بدرێت گەلی ئێمەش لە گەرمیان لە سەر پێ لێبكات. ئەم سیستەمە بۆ ئێمەی بێت و داكۆكی ئێش چونكە پێویستە، زۆر بەتایبەت گەرمیانی وئازاری زۆری چەشتووە و ئێستاكەش خاوەن دەیان كە داگیركەرەكاندا حكومەتە هەموو لە كێشەیە. دوابەدوای یەكتردا هاتوون، گەلی كورد ئازاردراوە، زۆرینەی مەینەتییەكان ناوچەكەی ئێمە بووە، هەر لە ئەنفال و پاكتاوی ڕەگەزی و ڕاگواستنەوە بگرە هەتا دوایی. من خۆم قوربانییەكی ئەو كارەساتەم. سااڵنێكی زۆر لە واڵتی خۆمان دەریانكردین و دور لە واڵتی خۆمان دەژییان. ئێستاش وەك پێویست دەسەاڵتی و ن��ەك��راوە دەڤ��ەرەك��ەم��ان خزمەتی نەداوە. بایەخی بەگەرمیان كوردی بەپێ پێویست بەڵكو دابڕاوەكان نەك پشتگوێ، ناوچە بەتایبەت بەتەواوی پەراوێزخراون و كورسی پارە و پایە ناوچە سیستەمە بەم ئێمە بردونەتەوە. بیر دابڕاوەكانی لە بەتەوای كە دابڕاوەكانیش ناوچە ئەمانەوێت كە مەزهەبییە رووی لە و داب��ڕاون كوردستان زۆرینەیان مەزهەبی شیعەن و زیاتر بەالی نەتەوەی بیانگیرڕینەوە زۆر خەباتێكی بە ڕۆشتون عەرەبدا الی خۆمان و ئاشتبونەوەیەكی گشتی دروستكەین. بۆیە لەم سیستەمەدا پێویستە هەموان هاوكار بین میكانیزمەی بكەین. گشتی خزمەتێكی ئەوەی بۆ خۆبەرێوەبردنی ئەم سیستەمەش هەر خۆدی خەڵكە و خەڵك هەم بڕیاردەر و هەم پێكهێنەر. بۆیە ئەگەر تاكەكانی كۆمەڵگە هۆشیار نەكرێنەوە لەبەرامبەر بە

سیستەمی بەداوێنی دەست هەمیشە ئەركەكانیان ئەمەش و دەب��ن ه��ەی" سیستەمی دەس��ەاڵت" فەرز ئیرادە بێ و بەرهەم بێ تاكێكی خۆلەخۆدا

دەكات، نەك بەئیرادەبوون و خاوەن ئەرك.هاوواڵتی سیستەمی ئاخۆ كە ب��ەوەی سەبارەت ژنان كێشەكانی دەتوانێت چۆن یەكسان و ئازاد بەتایبەتی ئەو ژنانەی لەدەڤەری گەرمیان بەگشتی دەژین چارەسەر بكات؛ رابعە دەڵێت:" بەڕاستی لە لە و نییە باش ژنان ڕەوشی كوردیدا كۆمەڵگای بارودخۆێكی نالەباردا دەژین. بۆیە هیچ ئازادیەك و مافی ژنان هەبوونی نییە و تەنیا پێشلكاری لەحەقیان و پێشەنگن هەم ژنان لەم سیستەمەدا، دەكرێت. هەمیش بنەمای دامەزراندنی ئەم سیستەمەن، واتا ئەگەر پرسی ژنان چارەسەر نەكرێت، نە سیستەم دەبێت، دەرب��از كێشەكانی لە كۆمەڵگا نەش و یەكسان، و ئ��ازاد هاوواڵتی سیستەمی بۆیە هەر چارەسەركردنی سەرەكییەكانی ستونە لە یەكێك كە سیستەمانەی ئەو چونكە رەگەزییە، پرسی هەنە، بەگشتی لەسەر بنەمای رەگەزپەرەستی ئاوا قورسیشە، زۆر ئەركێكی هەمانكاتدا لە ك��راون. داب قوربانی ئێمەدا كۆمەڵگای لە ژنان چونكە نەریتانە لەو پێویستە و كۆمەڵگان ونەریتەكانی دور بخرێنەوە و خۆیان بێنە پێشەوە لە سیستەمدا دامەزراندنی چونكە لەدامەزراندنی، بگرن جێگا و سیستەمی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان لەسەر بنەمای هاوسەنگی رەگەزی و ئازادی ژن خۆی ئاوا دەكات. ئەگەر گەشتینە ئەو ئەنجامە ئەوا بێگومان خاڵێكی بەرەو كۆمەڵگاش و بەدیهاتوە سیستەم گرنگی خۆیان دەبێت ژنانیش بۆیە ڕۆشتووە. پێشەوە زیاتر پێشبخەن و هیچ كاتێك خۆیان وەك كۆیلە نەبینن كە بەداخەوە ئێستا زۆرینەی ژنان وان و بەم شێوەیە دەهزرن و هۆكارەكەشی دەگێڕنەوە بۆ داب و نەریتە ئاینییەكان، بۆیە ئەركی ئەم سیستەمەیە كرانەوەیەكی زیاتر بكات بەرامبەر پرسەكانی ژنان،



20] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

و پارت ئەگەرچی باشوردا لە ئیستا تا چونكە ڕێكخراوی زۆر هەن و تەمەنی هەندێكیشیان زۆرن، بەاڵم نەیانتوانیوە گرفتەكانی ژنان چارەسەر بكەن و

ئازادییان بۆ دەستەبەر بكەن.هەڵبژێردراوی ئەندامی ئاسكە" "حاجی بەرێز ئەنجومەنی هاوواڵتی ئازاد و یەكسانی گەرمیان پێ وایە ئەگەر پیاوان لە مەڕ ئەو نەهامەتیانەی بەسەر پیاوانن، خۆدی هۆكارەكەی هاتووە كۆمەڵگەدا كارێكی كۆمەاڵیەتیەكان پرسە لە رزگاربوون ئەوا

وشیار پێش وایە پێم من نییە. ئاسان هەروەها كردنەوەی ژنان پیاوان پێویستە وشیار بكرێنەوە، الیەن لە گرفتەكان و ڕێگری زۆری��ن��ەی چونكە ژنانیش هەمانكاتدا لە ژنان. بەرامبەر پیاوانەوەیە پێویستە چیتر خۆیان بچوك نەبینن و خۆیان هەوڵی

چارەسەركردنی گرفتەكانیان بدەن!هەموو ئاخۆ كە بەوەی سەبارەت ئاسكە حاجی لەم سیستەمەدا جێ دەتوانن ئایینزایەك و ئایین و نرخ لە ئایینزاكان بەشێك و ئایین بگرن، وەتا ئازاد و بەهاكانی كۆمەڵگەن، سیستەمی هاوواڵتی یەكسانیش لەسەر ئەو نرخانە خۆی ئاوا دەكات بۆیە بەقەناعەتی من هەموو ئایین و ئایینزایەك دەتوانن بێ دوودڵی جێگایان خۆیان لەم سیستەمەدا بگرن. من لەالیەن خۆمەوە كە كەسایەتیەكی موسلمان و لەسەر ئایینی ئیسالم و مەزهەبی سووننەم هەتا د

نەتەوەكەشم دۆزی پێناو لە و واڵتپارێزم وای��ی تێدەكۆشم.

كارەساتی دەستی قوربانی خ��ۆی كە ئاسكە ئەنفال كەسوكاری بەداخەوە دەڵێت:" ئەنفاڵە جێگایەك، لە نەكراون، خزمەت پێویست بەپێی كە دەبینن وای ب��دەن موچەیەك یان خانویەك خێرمان پێدەكەن، ئەوەش لە كاتێكدایە كە لە سەر میلیونان ڕۆژانە و دەژین دەوڵەمەندە خاكە ئەم

لە ئەنفالیش و دەفرۆشێت لێ نەوتی بەرمیل دا. رووی یەكەی دەوڵەمەند و خاكەدا ئەم پێناو بۆیە ئەبێت ئەم سیستەمە كار بكات بۆ یەكسانی كۆمەڵگا و باشتركردنی ڕەوشی پاشماوەی ئەنفال و

شەهیدەكان.بەرێز"سۆران حسێن" ئەندامی ئەنجوومەنی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان سەبارەت بەوەی كە ئەم سیستەمە واڵمدەرەوەی خواستەكانی ببێتە دەتوانێت چەندە كۆمەڵگە دەڵێت:" سەرەنج بدەین دەبینین لە ڕابردودا كۆمەڵێك سیستەم لە جیهاندا پەیڕەو كراوە. نمونە سیستەمە سۆسیالیستی و كاپیتالیزمییەكان و ... هتد. ئەگەرچی سۆسیالیستی چەند واڵتێكی گەورەی وەك ڕوسیا و چین و ئەلبانیا گرتەوە و هەریەكە و بە جۆرێك خاوەندارییان لێكرد، بەاڵم لە كۆتاییدا نێو توانەوە و خوارد شكستیان هەموویان، هەر سیستەمی كاپیتالیزمی)سەرمایەداری( كە ئەمریكا ئەوەی دەكەن. پێشەنگایەتی ئەوروپا زۆرینەی و ئێستاش كە سەرمایەداری بەرێوەی دەبات و باڵی گەورەترین لە كێشاوە، جیهاندا زۆرینەی بەسەر توانەوەی و ئابوری داڕمانی لە هەر قەیراندایە. چینەكانی كۆمەڵگا و بەكااڵكردنی ژنان و بازرگانی چینێكی بەرزكردنەوەی و بەمرۆڤەكانەوە كردن دەوڵەمەندی مشەخۆرەوە بگرە، هەتا پرسی ژینگە و دیموكراسی و هتد. بۆیە وەها سیستەمێك زۆر گرنگە نەك تەنها بۆ گەلی كورد، بەڵكو كۆی كۆمەڵگاكان دەتوانن سودی لێوەرگرن و بەكاری بێنن، چونكە ئەم سیستەمە پشت بە ئیرادەی تاكەكان دەستێت و هەر گەلیش خۆی بڕیار لە سەر كۆی پرسەكانی خۆی دەدات، بۆیە بەدیدی من گومان لەوەدا نییە پرس كۆی وەاڵم��دەرەوەی دەبێتە ئازاد هاوواڵتی و پرس خۆی دەتوانێت كۆمەڵگا و گرفتەكان و كێشەكانی چارەسەر بكات بەدەر لە حكومەت و دام و دەزگای زەبەالحەكانی كە ئێستا هەندێكیان بوون بەبار بەسەر كۆمەڵگاوە. جیاوازی هەرە گرنگی ئەم سیستەمە لە وانیتر ئەوەیە هیچ بڕیارێك لە سەرەوە بڕیار گەلە ئەوە بەڵكو گەلدا، بەسەر ناسەپێت بڕیارەكانی بە دەكات پابەند و سەرەوەش دەدات گەلەوە. بۆیە بەڕاستی پێویستە هەموان بێ جیاوازی بیروڕا كار بكەین بۆ پێشخستنی وەها سیستەمێك بەتایبەت دیكەش گەالنی بۆ پێشەنگ ببینە و پێش لە ئەوەشمان پێویستە چەوساوە. گەالنی چاو بێت هەرچی سیستەم هەبووە لە ڕابردودا لە الیەن كەسێك یان كۆمەڵێك كەسەوە بووە و دواتر ئێمەش گەلی پێویستە بۆیە سەندووە. تەشەنەی كار بۆ پێشخستنی بكات و ببێتە پێشەنگی ئازادی

و یەكسانی و دیموكراتی لە جیهاندا.سۆران حسێن سەبارەت بە رۆڵی راگەیاندن دەكات

لە ناو ئەم سیستەمەدا و پێوایە هەتاكو ئێستا ئێمە لە باشووری كوردستان راگەیاندنێكی نەتەوەییمان نییە. هەر كەسە و تەنیا بۆ خۆی و الیەنەكەی خۆی ساز لێدەكات، ئەوەشی كە هەیە تەنیا راگەیاندنی سەربەخۆن، بەناو لە تریش ئ��ەوەی و حیزبییە ناتوانن ئێش وئازارەكانی خەڵك بەباشی بگۆازنەوە هاوبەشەكانی نرخە و نەتەوەیی بەرژەوەندییە و و چەواشەكاری لە زیاتر بۆیە بپارێزن. كۆمەڵگە و نابینن راگەیاندنی ئەوتۆی رۆڵ��ی دووب��ەرەك��ی بواری بەرچاو ڕادەیەكی تا ئێستادا لە دەڵێت:" تەكنەلۆژیا پێشكەوتوە و كاری ڕاگەیاندنیشی زۆر ئاسانتر كردووە. بۆیە ئەركی ئێمەی ڕاگەیاندنكاریشە هەرچی هەوڵ و توانای خۆمان هەیە، خۆبەخشانە لەالیەن سیستەمەوە. ئ��ەم خزمەتی بیخەینە ڕاگەیاندنكاران سەرجەم لە داواك��ارم خۆمەوە، پەیوەندییەكی پتەو لە گەڵ ئەم سیستەمەدا دروست بكەن و چیتر بەرژەوەندی كەسی و حیزبی نەبێتە ڕێگر لە بەردەم ئەركە نەتەوەییەكانماندا. بەڕاستی بەشەی لەم ئێمە گەلی ئێستا تا ئەسەفە مایەی راگەیاندنێكی كوردستان" باشووری كوردستان" پتەوی نەتەوەیمان نییە. بۆیە پێویستە چیتر لەو ئەركە كەس خۆی نەدزێتەوە بۆ ئەوەی لە هەموو پرسە نەتەوییەكاندا یەك دەنگبین بەتایبەت بەرامبەر ئەو زوڵمانەی دەكرێتە سەر نەتەوەكەمان و بتوانین جیهانێكان. ناوەندە هەموو بیگەینینە بەیەكەوە لەوەدا ئەركە هەستا گومانم بەو ڕاگەیاندن ئەگەر

و نییە سیستەمەكە زۆر خێراتر باڵو دەبێتەوە زۆرترین كەس دەتوانێت سودمەندبێت.

كۆنفرانسی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان كەركوك:

)راب��ەر رەش��ی��د( رۆژن��ام��ەن��ووس و دەس��ت��ەی یەكسان و ئازاد هاواڵتی جواڵنەوەی ئامادەكاری


دەسەاڵتی كوردی بەپێ پێویست بایەخی

بەگەرمیان نەداوە. بەتایبەت ناوچە

دابڕاوەكان نەك پشتگوێ، بەڵكو

بەتەواوی پەراوێزخراون و كورسی پارە و پایە

ناوچە دابڕاوەكانی بیر بردونەتەوە

“

“

لە باشوردا ئەگەرچی پارت و

ڕێكخراوی زۆر هەن و تەمەنی هەندێكیشیان زۆرن، بەاڵم نەیانتوانیوە

گرفتەكانی ژنان چارەسەر بكەن و

ئازادییان بۆ دەستەبەر بكەن

“

“


21] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتی: جواڵنەوەی هاواڵتی ئازاد و یەكسان، هەنگاوێكە چوارچێوەیەكدا لە هاوواڵتیان نزیكخستنەوەی بۆ تاكەكانی نەیتوانیوە ناوەندێك وەك��و ح��زب كە لە بونیادنەرەوە ڕییەكی راستە بخاتە كۆمەڵگا پێناوی پێكەوە ژیانی هاواڵتییان بەدەر لە رەگەز و نەتەوە و ئایین و ئاینزاكان، ئەم جواڵنەوەیە ئەگەر بدەنە شان دڵسۆزانە هەبن خەڵكانێك)كەسانێك( لە هەرچەندە كارنامەكە، پ��رۆژەی ناوەڕۆكی بەر بارودۆخی ئەمڕۆكەی باشوری كوردستان كە زۆربەی كایەكانی ژیان لە گێژنە دەرهێنراون، پیادەكردن و كاركردن لە سەر بنەما و رێساكانی پرۆژەكە مەحال

نییە، بەاڵم ئاسانیش نییە.بەشداری كوردستان)چاك( چاودێری رێكخراوی

جواڵنەوەی هاواڵتی ئازاد:ئەم بۆ نوێیە شتێكی خۆیدا لە كۆنفرانسە ئەم شارە، ئەگەر لە رووی كارنامە و ئامانجەوە بەوردی تەماشای بەرنامەكەی بكەین، دەتوانین بڵێین یەكێكە كۆمەڵگا لە رۆژانە مەدەنیانەی بەرزە شێوازە لەو

دیموكراتیەكانی رۆژئاوا ساز دەكرێت، بەاڵم ناكرێت بارودۆخی كۆمەالیەتی و سیاسی و ئابووری ئەم شارە نەكردنی جێبەجێ رووی لە نەك نەكرێت، رەچاو پرۆژەكە، بەڵكو لە ڕووی كاركردنی عەقاڵنی لە كاتی جێبەجێ كردنیدا، ئەم هەوڵە بناغەی دەستپێكردنی و یەكسان دەستەبەركردنی بۆ مەدەنی ئەندامیكی هاوالتی ئازاد دەبینین، هیوادارین درێژە بەم جۆرە

كارانە بدرێت.)رەوان تالیب حەمید(یش پێ وایە؛ سیستەمی هاواڵتی یەكسان و ئازاد جواڵنەوەیەك و دەستپێشخەریەكی گرنگی نێو كۆمەڵگای ئێمەیە، بۆ زیادكردنی هوشیاری هاواڵتیان و هەروەها بۆ ئاسانكردنی كاری حكومەت و دەسەاڵت، هاوكات دەبێتە هۆكارێك بۆ ئازاد كردنی گەنجان و هاواڵتیان و هونەرمەندان و رۆژنامەنووسان و ئافرەتان بەتایبەتی بۆ بەدەستهێنانی مافەكانیان،

ناوچەكانی هەموو نزیكردنەوەی و فراوان زیاتر بۆ رۆژهەاڵتی ناوەڕاستیش.

)ئۆمید مەحمود( سەرنووسەری رۆژنامەی كەر كوكی نوێ سەبارەت بە سیستەمی هاوواڵتی ئازاد و یەكسان دەڵێت: بێگومان بەستنی ئەم كۆنفرانسە هەنگاوێكی بوێرانە و دڵخۆشكەرە لە شارێكی وەك كەركوك كە و الواز تێدا جەماوەری جموجۆلی ماوەیەكە زیاتر كزە، لە گەڵ ئەوەشدا ئەم كۆنفرانسە و رەشنووسی بەرنامەی كە خستویەتیە ڕوو پێموایە پێویستی زۆر بەپێداچوونەوە و تاوتوێكردن و گفتوگۆ لەسەر كردنە، بەڕاستی لە میانی ئەو رەشنووسە جەستەیەك یان پێكهاتویەكی روون نابینرێت، زیاتر لە هەڵومەرجێك

دەچێت، هیوای سەركەوتنی بۆ دەخوازم.)رێكەوت زامدار جەباری( شاعیر، ئەویش پێ وایە كە؛ دامەزراندنی جوالنەوەی هاواڵتی ئازاد و یەكسان بەڕاستی بیرۆكەیەكی بەپیزو پرمانایە، بۆیە پێویستە لەسەر هەمومان كە پشتگیری تەواوی لێبكەین، بۆیە فاكتەرێكی دەبێتە بیرۆكەیە ئەو بەروپێشبردنی

گەورە بۆ پێشبردنی هوشیاری كۆمەڵگا بەمەرجێك كەسانی بەتوانا و بوێر كار لەو بوارە بكات، فشار بەدەنگهاتنی بۆ گوی گرتن و بخەنە سەردەسەاڵت هەبیت باڵوكراویەكیان پێویستە داواكارییەكانیان، ئاستی بردنی پیش بۆ هەبێت بااڵیان رۆلێكی و

هۆشیاری و رۆشنبیری هەموو تاكێك.)فەهمی صبحی رشید( لەنەتەوەی عەرەب، بەر پرسی رەوتی دیموكراتی لە كەركوكیش دەڵێت:" بە ڕای ئێمە دروستبوونی جوالنەوەی هاوالتی ئازاد و یەكسان و كۆمەاڵیەتی دەبێتە هۆكاری دروست بوون و دانانی تۆی برایەتی نێوان پێكهاتە جیاوازەكانی كەركوك، هاوكات دەبێتە خۆبوردەیی و نەهێشتنی جیاوازی و سرینەوەی یەكتری و رێز گرتن لە ئازادی رادەربڕین و بۆچوونی كەسانی پیكهاتەی هەموو نەتەوەكان، لە مەدەنی دەوڵەتێكی دروستبونی دەبێتە هەمانكاتدا

دیموكراتی و شارستانی لە شاری برایەتی و پێكەوە و نەتەوەیی بۆچونی نەهیشتنی كەركوكدا، ژیانی دەكەین داوای كۆنفرانسە لەم ئاینزاكان، و تایفی دروشمی پێكەوە ژیان و ئاشتی بەردەوام بەرز و

گەشاوە بێت.)سەالح بەهلول( لە نەتەوەی توركمان، رۆژنامەنوس ئازاد، هاواڵتی جوالنەوەی ئامادەكاری دەستەی و جوالنەوەی هاواڵتی ئازاد و یەكسان پەیامێكی نوێیە بۆ پێكەوە ژیان و عەداڵەت و یەكسانی كە چیتر لە نێو كۆمەڵگادا چەوسانەوە رەنگدانەوەی نەبێت، ئەو كۆنفرانسە بێگومان كاریگەری ئایندەیی دەردەكەوێت، یەكتر و نەتەوەكان سەر لە توندڕەوی بۆچوونی تیرََوانینە ئەو دەكاتەوە، كاڵ نەكردن قبووڵ دەبێتە فاكتەری لێكنزیك بوونەوە و هاوكات پیكەوە چ شتێك مافدا لە دەژین، ئاسوودەیی و بەئارامی بۆ خۆی بەرەوا بزانێت بۆ نەتەوەكەی بەرامبەریش

بەرەوا دەزانێت.)سروود خان( لە كۆمەڵەی هیوای ئێراقی، دەستەی پێ یەكسان و ئازاد هاواڵتی بیرۆكەی ئامادەكاری وایە؛ ئەو سیستەمە بۆ خۆی پەیمانگایەكە، هیوادارین حكومەتی كەركوك دەستی یارمەتی درێژ كات بۆ ئەو سیستەمە، چونكە ئەمە هاودەنگی ئەوانە لە ئیش و كارەكانی یارمەتی ئەوان دەدات، هەستی هاواڵتی زیاد دەكات بەرامبەر بە شاری كەركوك، بۆ نمونە كارە بەرامبەر هاواڵتی هوشیاركردنەوەی لەالیەنی ئاگاداری چۆن دەكاتەوە، هوشیار تیرۆرستیەكان پۆلیس بكەن، یا لە هەڵمەتی پاككردنەوەی چۆنیەتی هەستی سیستەمە ئەم كارەبا، و ئاو بەكارهێنانی خۆبەخشی هاواڵتی زیاد دەكات، لەهەمانكاتدا گەنجان چاالك دەبن، لە كۆمەڵگا توندوتیژی دەبینین لەالیەن نەهیشتنی هەوڵی بیت ئاینەوە لەالیەن یا نەتەوە گەنجان سیستەمە ل��ەو دەبینن ئێمە دەدات، دەیانەوێت خۆیانی تیابدۆزنەوە، وەك هاواڵتی و تاك رۆڵی خۆیان هەبێت، دەرگا لەو سیستەمە ئاوەاڵیە بۆ هەموو كەس و نەتەوە و ئاینەكان، بۆ هەر دوو ڕەگەز تیا ئامادە و تیا بەشدار بن، بۆ هەموو تاكێكی

كەركوك بە چ زمانێك و چ ئاینێك بێت. مامۆستا )ئەسكەندەر سەلیم كەریم( پێ وایە كە ئەم سەردەمە؛ سەردەمی ئەنتەرنێت و فەیسبوك و هەموو پێشكەوتنێكە. لەم زەمەنەدا سەردەمی زۆرینە و دەسەاڵت بەسەرچووە، دەبێن جەمسەری هێز لە تاكەوە دەست پێبكات و بگاتە كۆمەڵگایەكی پتەو و بەتوانا كە هەموو مافی مرۆڤ تیا دەستەبەر كرابێت، كەس بدات بڕیار بەئازادانە كە مرۆڤ چااڵكردنی خۆی كۆمەڵ و تاك كەسانیتر، سپی دەم نەبێتە چارەنووسی خۆی دیاری بكات، ئەم جوالنەوەیە بۆ دروستكردن و پتەوكردنی سیستەمی تاك و كۆمەڵ بۆ

بەدی كردنی ژیانێكی ئازاد و مەدەنی هەوڵدات.



22] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

مولكیە بیرتانە: كۆنگرەی نەتەوەیی پێویستە

لە سەرەتای ساڵی كوردیدا پێكبێتلەسەردانیاندا بۆ هەرێمی باشووری كوردستان پەرلەمانتاری كورد لەباكووری كوردستان و لە پێوایە بیرتانە" مولكیە " توركیا پەرلەمانی سازدانی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردان و بەستنی واتایەكی، هەم كوردیدا، ساڵی سەرەتای لە مێژوویی، فەلسەفی و سیاسی هەیە و هەمیش

لە هەر كاتێك زیاتر، كاتێكی گونجاوترە.رۆژی واڵت/ ئامانجی ئەم جارەتان بۆ

باشووری كوردستان چییە؟كوردستان باشوری بۆ ئامانجمان مولكیە/ لەسەر بنەمای بەهێزكردنی یەكێتی كوردانە و بەو نەتەوەییەو كۆنگرەی لەسەر گفتوگۆ بۆ كوردستانمان باشووری سەردانی ئامانجەش پارتە سەردانی سەردانەماندا لەم ك��ردووە. كۆمەڵگەی رێكخراوەكانی سیاسییەكان، لەپێناو دەیانەوێ�ت كە ئەوانەی و مەدەنی كاروخەباتێك ك��وردان��دا نەتەوەیی یەكێتی ئاڵۆگۆر كردووە.بیروڕامان ببەنمان بەرێوە كرد. بەرێز بارزانیش پێشتر ووتبووی پێویستە لەساڵی )2012(دا كۆنگرەی نەتەوەیی پێكبێت، ئێمەش دەمانەوێت ئەم كۆنگرەیە لەئەمساڵدا و دەزانین بەباشی باشترە. بێت، زۆتر هەرچی ساڵدا لەسەرەتای نەتەوەیی كۆنگرەی كە بێت، نە لەكۆتایی ساڵدا و هەموو هێزوالیەنە سیاسیی و رێكخراوەییەكانی هەرچواربەشەكەی كوردستانی تێدا بەشدار بن.سازدانی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردان و بەستنی لە سەرەتای ساڵی فەلسەفی مێژوویی، واتایەكی، هەم كوردیدا، كاتێك هەر لە هەمیش و هەیە سیاسی و

لە خۆی ساڵ گونجاوترە. كاتێكی زیاتر، گرنگە. زۆر كات بۆیە مانگە، دووازدە خۆدا ئێمەش حەساسیەتی قۆناخ لەبەرچاو دەگرین بۆیە ئەوەندە بە پەڕوشین. ئەگەر بەهەر شێوە بەشداری الیەنێك ناوێكیشدا هەر لەژێر یان كۆنگرەی نەتەوەیی نەكات ئەوە بێگۆمان واتای نادات،چونكە ك��وردان نەتەوەیی كۆنگرەی كۆنگرەی دەبێتە كۆنگرە حاڵەتێكدا لەوەها بۆیە كراوە، دیاری الیەنێكی و حیزب چەند ئێمە لەالیەن خۆمانەوە هیچ فەرق و جیاوازیەك و بچووك و هێزوالیەنەكاندا نێوان ناخەینە نییە و هەتا لەالمان مالك و پێوان مەزنیش ئێستاش سەردانی كۆمەڵێك پارت و الیەنمان

كردووە.سەردانەتاندا ل��ەم ئایا واڵت/ رۆژی

سەردانی هەموو الیەكتان كرد؟بەشی دەفەتمان ن��ا، بەگشتی مولكیە/ ئەوەی نەكرد. بە تایبەتی زیاتر لە الیەنەكان پێویستە ئێمە گوێ لە جەماوەر و گەلەكەمان لەم بەشەی كوردستانیشدا بگرین، ئەوەش كەم دووبارە نیسانیشدا مانگی لەسەرەتای ماوە. ئەو لەگەڵ و كوردستان باشووری دینەوە نەداوە، پارت و الیەنانەش كە دیدارمان ساز لەكەمترین هەتاكو بكەین، ساز چاوپێكەوتن تەنیا پێكبهێنین. نەتەوەیی كۆنگرەی ماوەدا تێگەیشتن بەسەركردنەوە و بەسەردانكردن خۆشكردنی بۆ ك��ردن س��ەردان پێكنایەت، متمانەی و باوەڕبوون و لەبەربار زەمینەیەك تریشەوە، الیەكی لە و ل��ەالی��ەك بەیەكتر

كە بابەتانەیە ئەو و ئامادەكردنی رەشنووس پێویستە لەسەریان كۆنگرە بگاتە بڕیار.

رۆژی واڵت/ چەندین جارە ئێوە سەردانی باشووری كوردستان دەكەن و لە گەڵ

حكومەت بەتایبەتی و الیەنەكاندا و س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا ئ��ەم س��ەردان��ەت��ان ك��ۆدەب��ن��ەوە، ئاخۆ سەردانەكانی گ��ەڵ لە جیاوازییەكی

رابردووتاندا هەبوو؟ئیجابی سەردانەكەمان بەگشتی مولكیە/ بوو. ئێرە ماڵی ئێمەیە و وەكو ماڵی خۆشمانی ب��وون، ب��اش پێشوازییەكانیش دەبینین. ئێمەوە لەالیەن وك��وڕی كەم هەندێك بەاڵم كردنی دیاری كاتی بۆ بەتایبەتی دەرك��ەوت لەكوێ بەاڵم الیەنەكاندا، لەگەڵ چاوپێكەوتن گشتیدا پێشوازییەكان باش و دڵخۆشكەر بوون یەكێتی خەباتی پێشەوەچوونی بەنیسبەتی نەتەوەییەوە. بەڵێ راستە، ئێمە هەتاكو ئێستا كوردستان باشووری سەردانی جارە چەندین دەكەین، لە هەر سەردانێكیشماندا، ئامانجمان لێكتێگەیشتن و قەناعەت و متمانەیە لەنێوان گفتوگۆیە لەهەمانكاتیشدا و الیەنەكاندا هێزو بۆ خۆ رێكخستنەوەی شەقامی كوردی بەگشتی لەئاستی هەر چوار بەشەكەی كوردستاندا، بۆیە

لە هەر سەردانێكماندا ئامانجێكمان پێكاوە.سیاسەتمەدارانی وەك��و واڵت/ رۆژی كۆنگرەی ئەگەر كوردستان، باكووری

كۆنگرەكەی هەولێر هەتا ئاستێك الوازی پێوە

دیار بوو، تۆ كە باسی كۆنگرە و كۆنفرانسی نەتەوەیی دەكەی، نابێت

هێز و الیەنێك لە بیر بكەی، چونكە ئەمە دەبێتە بێ واتا كردنی

گۆتاری یەكیەتی نەتەوەیی

“

“


ئا/ رۆژی واڵت


23] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [


نەتەوەیی پێكنەیت یان بە شێوەیەك ئێوە ئایا دواب��خ��رێ��ت، ش��ێ��وەك��ان ل��ە

بژارێكی دیكەتان لەبەردەستدایە؟مولكیە/ ئەمە بژارێك نییە كە ئێمە پێشمان و ك��وردان پێویستیەكی بەڵكۆ خستبێت، نەتەوەكەمانە بەگشتی و لەم هەڵومەرجەشدا شەپۆلێك لەبەر هەرێمەكە ت��ەواوی وا كە گۆرانكاریدایە، بەستنی ئەم كۆنگرەیە بۆ كوران حەیاتییە، بەاڵم ئینشالڵە شتی وا روونادات؛ سوورن الیەنەكان هەموو ئەمجارەیان چونكە لەكاتی نەتەوەیی كۆنگرەی بەستنی لەسەر ئەوەی خۆمانەوە لەالیەن ئێمەش خۆیدا. و دەكەین بەجێ جێ ئەستۆمان بكەوێتە كە دەنگویانەی خواستەو ئ��ەو هیوادارین لەئاستی كردەیدا گوایە كۆنفرانس دەبەستین

رەنگداوەی هەبێت. هەر یان الیەنێك شێوەیەك بەهەر ئەگەر لەبەرامبەر ئاستەنگ ببێتە قەوارەیەك هێزو ئەم هەنگاوە مێژووییە، لەمێژوودا بەرووڕەشی دەمێنێتەوە و هەرگیزواوهەرگیز گەل لێ خۆش هەوڵی كە الیەنانەشی و كەس ئەو نابێت. دواخستنی ئەم ئەركە گرنگە بدەن، ئەوا دیارە لە خزمەت و بەرژەوەندی تەسكدا دەگەڕن و ئەوەتا یان تەسكەوەن، بەژەوەندی ب��ەدوای لە خزمەت و بەرژەوەندی هێزو الیەنێكی تردا

هەڵسوكەوت دەكەن.كوردستاندا هەرێمی لە واڵت/ رۆژی لە رۆژئ��اوا ك��وردان��ی ب��ۆ كۆنگرەیەك ژێ��ر ن��اوی رەوەن��دی ك��وردی س��وری��ا

ئ��ەم ل��ە دی��اس��پ��ۆرا ب��ەرێ��وە چ��وو، ك��ۆن��گ��رە چ��ەن��دە

بكەوێتە دەت��وان��ێ خ��زم��ەت و ب��ەرژەوەن��دی گەلەكەمان لە رۆژئ��اوای

كوردستان؟م��ول��ك��ی��ە/ ه��ەرێ��م��ی ب��اش��ووری ك��وردس��ت��ان، ب��ەش��ێ��ك��ی

كوردستانە كە ئەو هەلودەرفەتەی

ت��ێ��دا

بۆ هاندەرێك ببێتە دەتوانێت خوڵقاوە، گەلەكەمان رەواكانی مافە بەدەستخستنی پاڵپشتی ببێتە دەتوانێت لەهەمانكاتیشدا و چارەسەری پرسی گەلەكەمان لەبەشەكانی تری كوردستاندا. كۆكردنەوەی هێزوالیەنەكانی تری كوردستان هەرێمی لە كوردستان بەشەكانی بەمەرجێك كە هەموو ئەو هێزو الیەنانەی ئەو بەشەی كوردستان لەخۆ بگرێت ویەكیان بخات و بیانكاتە خاوەن گۆتارێكی یەكگرتوو شتێكی پەرواوێز والیەنێك هێز ئەگەر بەاڵم باشە، گەلەكەماندا لەخزمەتی بێگۆمان ئەوا بخرێن، نابێت و پارچەبوون و دووبەرەكی لە نێوانیاندا كوردستاندا. بەشی ل��ەو دەك��ات دروس��ت باوەریش دەكەم كە ئەو كۆنگرەیە لەم بابەتەدا كەم و كوڕی تێدا بوو، بۆیە هیوادارم كە ئەمە ئێمە الیەك لە چونكە نەكرێتەوە، دووب��ارە باسی كۆنگرە و كۆنفرانسی نەتەوەیی دەكەین، لە الیەكی تر تۆ كەس، یان هێز و قەوارەیەك بۆ نەبوو حیسابی بە لەبەشێكی كوردستاندا بكەی، ئەمەش بێ واتا كردنی گۆتاری یەكیەتی نەتەوەییە. هیوادارم ئەمەش روو نەدات، چونكە ناكەوێتە شێوەیە بەهیچ كە قەناعەتەم لەو

بەرژەوەندی گەلەكەماندا.كۆنگرەیەكی ئ��ەگ��ەر واڵت/ رۆژی ب��ێ��ت، دەت��ان��ەوێ��ت ن��ەت��ەوەی��ی پێك لەم بەشداریەكیان چۆن ك��ورد ژنانی ئ��اخ��ۆ ئێوە ك��ۆن��گ��رەی��ەدا ه��ەب��ێ��ت؟ لەم گفتوگۆیەكتان لەسەردانەكانتاندا

بارەیەوە كردووە؟مولكیە/ لەساڵی )2010(دا كۆنفرانسی ژنی گروپێكی پاشان بەرێوە چوو. لەئامەد كورد هەوڵدانی ژنان كە لە )21(هەتا )22( كەس پێكهاتبوو ئاوا كرا. ئەو گروپە لەمانگی گەاڵرێزاندا لەدهۆك كۆبوونەوەی خۆیان پێكهێنا، ئامانجیان ئەوەیە كە لەساڵی ژنان دووەمی كۆنفرانسی )2012(دا بڕیار ببەن. بەرێوە هەولێر لەشاری بوو كۆنفرانسی دووەمی ژنانی كورد بچێت، بەرێوە )2011(دا لەساڵی بەاڵم بەهۆی هەلومەرجی هەرێمیەوە، و بگەێنین بەئەنجام نەمانتوانی دەمانەوێت و ئامانجیشمان ئەوەیە كە كۆنفرانسی دووەمی ژنانی كورد لەپێش لەهەولێر ك��ورد نەتەوەیی كۆنفرانسی پرۆژە بنەمایەش ئەو لەسەر ببەسترێت. بكرێت ئامادە بڕیارێك"دكلراسیۆن"ێك كۆنگرەی بۆ ئامادەكاری وا كە چەندە ئێمە ن��ەت��ەوەی��ی��ە. دەمانەوێت و هەوڵدەدەین پارت والیەنی سیاسی رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی و مەدەنی كۆمەڵگەی ل��ەك��ۆن��گ��رەی ن��ەت��ەوەی��ی��دا جێ هێندەش ب��گ��رن

چینی و رەگ��ەزی"ژن" الیەنی لە دەمانەوێت نەتەوەییدا لەكۆنفرانسی خۆیان جێ گەنجان بۆ ژنانیش بەشداربوونی ژم��ارەی بگرن، ژنان كۆنفرانسی دەبێت، نەتەوەیی كۆنگرەی

دیاری بكات.

رۆژی واڵت/ بانگەوازیتان بۆ جەماوەری گەلەكەمان چییە؟

مولكیە/ بانگەوازی ئێمەش هەر ئەوەیە كە ئەویش دەك��ات، داوای خۆی بۆ كورد گەلی داوا لێ ئەمەشمان و نەتەوەییە یەكێتی هێزو لەهەموو داوا ئێمەش بۆیە دەك��ەن، كە دەكەین پارتەكان و سیاسیەكان الیەنە گوێ لەداخوازی و خواستەكانی گەل بگرن و بەسازدانی سەبارەت گەلەكەشمان بۆچوونی كۆنگرەی نەتەوەیی وەربگرن. لەم قۆناخەدا كە ستاتۆی رۆژهەاڵتی ناوین گۆڕانكاری بەسەردا دەك��ات، ئاشكرا خۆی هێدی هێدی و دێت و بكرێ دیار كوردانیش ستاتۆی پێویستە ئەوەش مسۆگەر و گەرەنتی بكرێت. بانگ لە هۆشیارن كە ئەوانەی چ دەكەم، گەلەكەمان خۆد یان ئاگان بێ كە كەسانەی ئەو چ و تێنەگەیشتوون، خاوەن لەناسنامەی كوردایەتی دەبینین ئێمە چونكە دەرك��ەون، خۆیان چەند ژم��ارەوە ل��ەرووی هەیە واڵت هەندێ خاوەن دیارە، ناویان بەاڵم نین، هەزار سەد ستاتۆ و مافیان هەیە و رۆڵیان هەیە. ئەوەش لەحاڵێكدایە كە گەلی كورد ژمارەیان لە چل و فەرمی ستاتۆیەكی بەاڵم زیاترە، میلیۆن ناسنامەیەكی فەرمیان لەئاستی نێونەتەوەییدا نێوەندەدا ل��ەم دەمانەوێ�ت ئێمەش نییە، خۆمان نەتەوەیی لەناسنامەی خ��اوەن��داری بە یەكە ئەم پێویستە ئەمجارەش و بكەین

چاالكی و هەڵوێستی خۆمان دیاری بكەین.

ئەو كەس و الیەنانەشی كە هەوڵی دواخستنی ئەم ئەركە گرنگە

بدەن، ئەوا دیارە لە خزمەت و بەرژەوەندی تەسكدا

دەگەڕن و بەدوای بەژەوەندی تەسكەوەن، یان ئەوەتا لە خزمەت و

بەرژەوەندی هێزو الیەنێكی تردا هەڵسوكەوت دەكەن

“

“


24] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

بۆ شەهیدان

زۆر لە مێژە ئێمە فێری بێ بەرنامەیی ژیانین. ڕۆژ دەڕوات و شەوگاریش چوو، لە خواردن و خەو هیچی ترمان لە خەیاڵدا هەرگیز نەبوو، هەوڵماندا كۆبوینەوە لەسەر ناوی تێكۆشان، گەلێك هەوڵ و كۆششمان كرد بۆ ڕزگاربوون، گوندمان دەربەدەربوین، ڕژان��د، خوێنمان سوتا، ئەنفال كراین، بە كیمیایی گەلێكمان

چوو.نوشیستیمان رێكخستن، بێ و بەرنامە بێ بێ و باوەڕی بێ بوو. زیاتر لە سەركەوتن ئیرادەیی لەناو تەم و مژی داگیركاری، عەقڵ

و هۆشمان كرایە دیاری لە ژێر ناوی، )نابێت، كورد خائینە، هەموو هەر ئاوان، ئەوانیش بێنە سەر دەسەاڵت لەمان باشتر نابن، كوردستانی ئێمە و كوردستانی ئەوان( بوو بە فەلسەفەیەك لەناو مێشك و خەیالماندا لە جیاتی سیبەری خۆمان هەمیشە لە گەلمان بوو، لەسەر ویردی زمانمان بوو، وەك خوێندكارێك لە پۆلی یەك )دارا دوو داری دی( تەمەنێك چوو كە چی سێ ، بە نەیكرد و دی داری دوو هەر دارا لەوە زیاتر ڕیان نەدا چاو بڕوانێ ، لە بازنەی بی هۆشیدا گەنج و پیریان دڵنیا كرد لەمە

باشتر نابێت.و (كۆیلە )ژنیان بوو كۆمەڵگا نیوەی ژن پاشڤەرۆیی و هەڵدێر (بەرەو )كۆمەلگایان

برد.پەیامێكن، یەكەتان ئەی سییروانەكان، هەر شۆرشێكن بۆ ئایندە. د.سیروان؛ لە ناو شەوە زەنگی بێ ئیرادەیی وەكو مۆمێك فەلسەفە و بیری نوی بۆ نەوەی نوێ لە باشوردا بە ئایندەی پێ ڕوناك كردەوە ڕیگای بە و نوسین بە سیمینار بە و كۆر بەگوی ئاپۆ سەرۆك جوانەكانی پەیامە هەموو مرۆڤە بە لۆكە ئاخێنراوەكاندا چپاند. بوی بە گۆچان بۆ الوە بێ هێزەكان، بوی بە توێشوو بۆ هەموو برسیەكان، بوی بە دەرمان بۆ نەخۆشەكان. ئەلقەی زنجیری كۆیالیەتی لە بیری كۆنت پساند و ئااڵی بەرخودانی و بۆ نوێ فەلسەفەی ڕاگرت، بەرز ئیرادەیت دان سوێندی و دیاری بە كرد بوون ڕزگار سەركەوتن تیكۆشان)یان بۆ ئ��ازادی بۆ لە تۆ د. سیروان پەیامی یان سەركەوتن(. باشوور، باكور، كوردستان:" چوارپارچەی

ڕۆژهەاڵت، یەك سەنگەر و یەك خەبات". )سیروان ڕەئووف( پی ووتین، ئەی ئەوانەی تێكۆشان. بۆ ئازادی بۆ خوارد، سوێندتان پەیامی ئۆجەالن لە تەواوی كوردستان گەشتە

دەستی پیر و گەنج و بۆ یەكیەتی نەتەوەیی هەنگاوەكان بە خێرایی ڕێگایان دەبڕی، دوژمن كوێرایی داهات و ئەو كۆشك و تەالرەی لە سەر خوێنی گەالن بنیات ناوە بەرەو هەڵدێر و ڕمان دەچوو. بە پیالنگێری نێو دەوڵەتی بەدەستی تەواوی زلهێزی جیهان سەرۆك ئاپۆ بەرەو زیندان ڕادەست كرا. پەیامەكەی شەهید سیروان زۆر دیارە بە ئاگری گڕی جەستەی هاواری كرد: )بێ سەرۆك ژیان نابێت، كەس ناتوانێ رۆژی ئێمە تاریك بكات(. زۆر بە جوانی هەستی پێ كرد كە پیالنی دوژمنان نە تەنها كوردستانە. هەموو بۆ بەڵكو سەرۆكە، بۆ لە غەفڵەتدا دەریایەك ناو لە باشوردا لە تاریكی نەزانیدا نامەی خۆیدا بە دەستی گەنج

و الوی كوردستان، دای بە ژنان بە مندااڵن بە تەواوی هەموو جیهان. هاواری كرد:" ئیتر بەسە، ئیتر بەسە، گرتن و كوشتن و لێدان و كۆمەڵكوژی دەربەدەری و بۆردومان. ژیان مافی هەموو كەسە، ئیتر بەسە، ئیتر بەسە.

پەیامی سیروان دوای لە عەگید( )سیروان خۆی دا بە باشور هاواری كرد:" ئەی گەنجینە خۆتان ڕیكخەن، بێ ئومێدی و بێ ئیرادەیی تێبكۆشن الدەن. خۆتان جەستەی ناو لە بەپەروەدە، دوژمنی خۆتان باش بناسن چی پیویستە پەی پی بەرن، خۆتان بە هیز كەن، باەڕتان بێت گەر ئیرادە و یەكبوون هەبێت، و تەكنیك بە هەیە دوونیا هێزی هەرچی تەكنەلۆژیای هەرگیز ناتوانێ لە ناوت بەرێ . درێژ ئاشتی دەستی ئاشتییە ڕۆژی ئەمڕۆ دەكەین ئێمە هەرگیز شەڕمان ناوێ ، گەر شەڕ بكەن، لە سەنگەری خۆماندا هاوار دەكەین، جیهان هەموو یاسای پێ بە ئێمەین، ئەوە لە هەر بە هەر شێوە و خۆپاراستن ڕەوایە چەكین، بە دەست دەدەین وەاڵم جیێەك، هەموو یەكین، گشت گەریالین جیاواز نییە، مەهابادی و قامیشلی یە ئامەدی و سلێمانی

یە.باش بزانن سۆزمان داوە بە شەهیدان، بە هەموو گەلی كوردستان، بە بیری نوێ ئۆجەالن؛ یان سەركەوتن یان سەركەوتن، بۆتە فەلسەفەی ژیانمان بۆ ئازادی و دیموكراتی تێدەكۆشین، ناو لە ئاشتی بە ه��ەر ش��ەڕت��ان دەزگ��ای دەبەین. خەیاڵ مەكەن چەكتان زۆرە، هێزتان بەنۆرە دیكتاتۆرەكان چاومان بەر لە زۆرە زوو مێژوودا لە بوون بەهێزتر ئێوە لە زۆر بە پەند چوون. دەسا ئێستاش پەند وەرگرن بیست پیالنتان. یەكی بە یەك بەشكستی و پینج جار وەك گورگی هار بە سوپایەكی لە سەر شاخ دوای جار لە بێ شۆمار جار و گاشە بەردی كوردستانم هەڵدیراون بەرەو دۆل و بۆ باوەشی جەنەڕاڵە بەزیوەكان الشەی كوژراو یان كۆبتەری زۆر پیشكەوتوو كە بە تێ ئاگری هەڤااڵنمان كچی و كور دەستی هەنگاو ئاسۆ ب��ەرەو ئەوانەی ئەی بەربو. دەنێن بۆ پیشەنگی گەل و واڵت، ڕووبارێكن تینوێتی و هەڵقواڵون خاكەوە هەناوی لە گەل دەشكینن، ڕیگای نەسرەوتن و تێكۆشان بەردەوام دەكەن. بۆیە سیروان وەك روبارێك وەجاخی خۆی گەلێك ڕوونە، خاوەن ڕۆڵەی و گەرەنتیە سەركەوتنی بێت، ئێوەی وەك ئێوەی سەر دەڵێن؛ ئێمەش ڕوونە. زۆریش بەرز چرایەكن ڕوناكیتان لە ناخماندا ورەیەكە بەردەوام هێزمان دەداتێ . ئێوە هەرگیز قەت نامرن زۆر بەڕێزن. لە ویژدانی هەمووماندا هەر

زیندون و قەت نامرن... قەت نامرن.

سۆران قەرەداخی


25] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

نامەیەك هەقیقــەتبۆ ڕێبــوارانی ڕێگەی

ساڵو ئەی تێكۆشەرانی سەر چیاكانی قەندیل و داالهۆ، ساڵوێك وەك نەمامە نێژراوەكانتان گەرمی وەك ساڵوێك هەنابەخش، و س��ەوز بەرگریكارەكانتان، تفەنگە لولەی هەمیشەیی ساڵوێك تێژ وەك نوكی پێنووسە كورتەكانتان، من دەخوازم لە ناخی دڵمەوە نامەیەكتان لۆ عەتری و كوردایەتی میسكی بۆنی و بنێرم نەتەوەیی و گواڵوی خاكی داگیركراوی لێبێت، پەیڤەكانی لە ی��ەك ه��ەر گەرەكمە ئێستا پێی بە بكەم شرۆڤە )هەقیقەت( و )ڕێگە( ئەڕا لێكدانەوەیان خۆم هزری پەیبردنەكانی

بكەم.شرۆڤەی ڕێگە

پێبكەین، دەس��ت )ڕێ��گ��ە(وە لە با سەرەتا واتە جۆرێتر، بە كارێك بۆ بوار واتە ڕێگە یان م��رۆڤ كە ئامانجێك بۆ ئاسانگەیەك ڕێگە ك��اری پێبگەن، دەخ��وازن شتێتر هەر ڕێنوێنی كردن و خۆ فەرشكردن و ئاسانكارییە ڕێگە خراپ. یان باشن ئیتر ئامانجەكان، بۆ دەخوازێت كەسانێك كە ملیان گرتوە داوەتی ڕاستی و پاكی و باشی یان ڕوونتر بێژین ئەسڵی خواستە یان ویستراوەكە بكات، بەمجۆرە ڕێگە گەیەنەرێكی بێگیانی سادە نییە و بەس، بەڵكو پارچەیەكی هەرە گرنگی خودی كار و ئامانجە و دەبێت ئەوەش بزانین كە ڕێگە زۆر جار خۆی لە هەوڵدان بۆ ئامانج دوور دەخاتەوە و هەر لە مرۆڤگەلێك چۆن؟ ئەنجام، دەبێتە خۆی هەموو چڕوپڕدان زۆر تاریكی چۆڵەوانییەكی ڕێگەیە دۆزی��ن��ەوەی بۆ تەقەالیان و ه��ەوڵ دوای و ئامانج دەكەنە ڕێگە دۆزی��ن��ەوەی و دۆزینەوەكە خۆ بەخۆ ڕێگە بووەتە ئەنجام و ئاكام، چونكە ڕێگە ئارمانجێكی نادیار بوو و كەسانێك زۆر پێویستیان پێی بوو بە دوایدا ئەنجامە، یەكسەر دۆزرای��ەوە كە دەگ��ەڕان كە دوایینە ئەنجامی گرنگتر مەش لە وەلێ دەسنیشانی كامڵ ئەنجامی وەك دەتوانین بكەین ئەویش ئەو ئامانجەیە كە لە دۆزینەوەی بۆمان لەمانەوە دەدرێ��ت. بۆ هەوڵی ڕێگادا

دانەبڕاوە بەشێكی ڕێگا كە دەوێت ڕوون خۆیان ڕێگاكان هەمیشە كامڵ، ئامانجی لە دەكەنە قوربانی بۆ گەشتنی خوازیار بە ئەنجام بۆیە كارەكەیدا، لە و سەركەوتنی خواستكار كاتێك ڕوو دەكەینە قەندیل یان دااڵهۆ و یەژین تێكۆشەرانی ئ��ازادی، ڕێگەی )تێكۆشەرانی تێكۆشەران ل��ێ��رەدا ك��وردس��ت��ان( ڕێ��گ��ەی هەرە پشكی و گەیەنەرە ڕێگا و كەسەكانن گرنگە و ئامانج ئازادی و كوردستانن. كەوا بوو لە تەواوی ئامانجەكانی كۆمەڵگای مرۆڤایەتیدا ڕێگە بوونێكی هەستپێكراوی فرەچاالكی هەیە و كۆڵەكەی سەرەكی پشتی كار و ئامانجە و هەر كاتێك خرایە پێش هەر ناوێكەوە پێناسەی خۆی دەكات و خرایە دوای هەر ناوێكیشەوە دیسان وێنە)خەباتكارانی بۆ دەكات، بۆ پێناسەمان ڕێگە دەبینین. لێرەدا سەربەخۆیی( ڕێگەی پێمان دەڵێت كەسەكان چین و ئامانج چییە؟ سەربەخۆیی ئەوەتا دەڵێت؟ پێمان چ��ۆن ئامانجە، چونكە ڕێگەی لە پێشەوەیە، پاشان كەسەكان خەباتكارن، چونكە ڕێگەیان گرتوەتە و ئ��ازادی و سەربەخۆیی بۆ چ��ی؟ بۆ ب��ەر كوردستان، ئەمەیە كورتەی ڕاستینەی )ڕێگە(.

شرۆڤەی هەقیقەتجا بێینە سەر )هەقیقەت )1((، لە ڕاستیدا هەقیقەت پەیڤی لە ڕام��ان م��رۆڤ كاتێك )ئەقیقەت، ڕاستترین( دەكات، دنیایەك لە ڕازو نیاز و ڕەمزی تایبەتی گەیشتن بە دڵنیایی و ئاسودەگی دەكات، بەاڵم دەمێك لە چەمكێكی هەرە بە واتای وەك )هەقیقەت( ورد دەبیتەوە دەبینیت ئەگەر كار بۆ جێوەجێكردنی ماناكانی ئەم چەمكە بكرێت مرۆڤ دەگاتە پلەی بااڵی مەزن بوون و دڵنیابوون و دڵخۆشی و بیری چاكی پاك و تەواوی ڕاستییە بێگومانەكانی ژیان، هەر بۆیە لەتەك هاتنە سەر زاری )هەقیقەت( ئیتر كەسەكان دەكەونە هەوڵ و هۆڵی ئەوەی چۆن كار بۆ بەرجەستەكردنی بەرنامە و بەرهەمەكانی هەندێ ڕەنگە بكەن؟! )هەقیقەت( چەمكی الی )هەقیقەت( وەك پەیڤێكی گ��ەورە جار مرۆڤەكان پێناسە و واتا و شرۆڤەی جیاوازی كە ئەوەیە گرنگ هەرە باسی وەلێ هەبێت، مەڕ لە بۆچوونەكان و پێناسەكان ت��ەواوی )هەقیقەت( بابەتی دڵخۆشكەر و ئەنجامدار و دواجاریش دەتوانین بە وتەیەكی وەك )گشت ڕێگاكان دەچنەوە الدێكەمان(، ڕاڤەی پێناسە )هەقیقەت( سەر لە مرۆڤایەتی جیاوازەكانی

لە مرۆڤێك هەر دەكەن وا ئەمانەیە بكەین، )هەقیقەت( چەمكی باسەكاندا تەواوی تەك بكاتە پێشگر وەكو هەقیقەتی ژیان، هەقیقەتی دین، هەقیقەتی شۆڕش، هەقیقەتی مرۆڤ، هەقیقەتی زانست و تاد... لە هەقیقەتدا هەموو نەك ئەخالق دەبینرێت، ئەخالق بنەماكانی بەڵكو بەس، و ڕەوشت ڕواڵەتی وەك تەنیا ڕێكخەرەكانی سروشتییە یاسا وەك ئەخالق ژیانی مرۆڤ، ئەخالق وەك گەشتن بە ڕاستینەی مرۆڤ كاتێك سروشتی، و ڕەس��ەن مرۆڤی لە بەشێكە ئەخالق كە بڕوایەی ئەو دەگاتە )هەقیقەت( و هەروەها ماریەفەتیش بە هەمان جۆر بەشێكە لە )هەقیقەت(، كاتێك ماریفەت كە چەمكی هەرە بە واتای تێگەیشتن و زانیاری و زانستە بۆ مرۆڤ، بووەتە بەشێكی دانەبڕاوی )هەقیقەت( ئیتر گومانێك لە سەر بەرهەم و نامێنێتەوە! چەمكە ئەم باشێیەكانی و سود هەقیقەت لە چاوگی )هەق(ەوە هاتووە، هەق نەك بە واتای ماف یان ڕاستیی ڕووت، بەڵكو دروستی و حاشاهەڵنەگر ڕاستیی واتای بە واتای دەتوانین بۆیە شتێكدا، هەر لە كامڵ )ڕاستی بااڵ، یان دروستی كامڵ( بۆ چەمك و

پەیڤی )هەق + هەقیقەت( دەبنێین.بە یەكسانە ڕێگە بێژین ئەوە دەبێت لێرەدا خەبات و ئامانجیش یەكسانە بە هەقیقەت، ئیتر خەبات كە تێكۆشەرانەی ئەو الی هەقیقەت دەكەن بۆ ڕزگاریی نەتەوەیەك )كوردستان(ە.

ئەو ك��ە بكەین زی��ادە ئ��ەوەش پێویستە تێكۆشەرانە ڕێبوار نین و لە ڕاستیدا خاوەندارن و لە هەر كەس پتر مافی خاوەندارێتی ئەو ڕێگەیان هەیە كە لەوێوە ملیان گرتوە بۆ ڕزگاری و پێشەنگایەتی دەكەن، بۆیە دوای ئەوەی كە شرۆڤەی تایبەتمان بۆ هەر یەك لە چەمكەكانی )ڕێگا( و )هەقیقەت( كرد بۆمان ڕوون بووەوە كە ئەو خەباتكارانەی كە گەریالن لە قەندیل و دااڵهۆ و هەر الیەكی كوردستان، ئامانجیان بااڵبوون و سەركەوتنی مرۆڤە لە كوردستان.

پەراوێز1� ڕەنگە زۆر كەس لەو بڕوایەدا بن كە وشەی وەریانگرتوە، كورد و بێت عەرەبی هەقیقەت من یەژم مەرج نییە ئەو وشە عەرەبی بێت و كورد وەریانگرتبێت، بەڵكو ڕەنگە پێچەوانەكەی ڕاست بێت، واتە ڕەنگە پەیڤێكی كوردی بێت و عەرەب وەریانگرتبێت، زۆر وشەی كوردییمان ت��ورك بەكاری هەیە كە ع��ەرەب و ف��ارس و نا ئەگەر نییە ئ��ەوە ئێمە باسی دەهێنن،

تاڕادەیەك ڕوونمان دەكردەوە.

به‌ختیار‌مام‌حه‌مید


26] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

یەكێتی نەتەوەییلەنێوان پرۆسەكانی نەتەوەبوون و دەوڵەتبووندا

"شەو لە خەوما،ئارامگەی حاجیم دیتەوە.

چۆكم دادا، سوژدەم برد بۆی.گوتم: "حاجی، پەرێشانین!"

سەری كز كرد،دەستی دانا سەر دڵی خۆی.

گوتی:" مەرد بە، زیندووم كەوە!"گوتم:" گەورەم، من عیسا نیم، چۆن

زیندووت كەمەوە، بێژە؟"گوتی:" لێرە دەرم بێنە،

دوو بەرەكیلە شوێنەكەی من بنێژە!"

عەبدوڵاڵ پەشێو

بەشی سێیەم و كۆتایی ئەوە هەوڵمدا راب��ردوودا بەشەكانی دوو هەر لە بخەمە ڕوو كە؛ یەكێتی نەتەوەیی وەك پرۆسەیەكی درێژخایەن و بەردەوامی نەتەوەبوون و كۆمەڵگابوون هەموو و بنەمایە فرە و ئاست فرە و مەودا فرە ئەوانەش كاتێك كە بە مژاری شوناس و ئینتیمادا پرۆسەیەكی وەكو و دەبنەوە یەكانگیر تێدەپەڕن، ئاراستەگیر یەكگرتوو و هەماهەنگ و هەمەالیەن دەبێت. لەم بەشەدا، كە پێمباشە بیكەمە دوا بەش، بە كورتی؛ قسە لەسەر چەند رەوتێكی كۆسپكاری لەو دەكەم. دیموكراتی نەتەوەیی یەكێتی بەردەم باوەڕەشدام كە بابەتی "یەكێتی نەتەوەیی لە نێوان پرۆسەكانی نەتەوەبوون و دەوڵەتبووندا" قووڵتر و بە لە چەند بەشێكدا و وەها لەوەی كە فراوانترە كورتی باسی لێوە بكرێت. بەاڵم مسۆگەر ئەمە دوا لێوردبوونەوە و دواقسەم نابێت، دەكرێ لە نووسینی

دیكەمدا باسی لێوە بكەم.پێشتر ك��ەوا پێوەرانەی بەو ئەگەر راستیدا لە پرۆسەی ئێستای دۆخ��ی پێیاندابوو، ئ��ام��اژەم یەكسەر ئ��ەوا بپێوین، ك��ورد نەتەوەیی یەكێتی لە پرۆسەكە كە پێدەگات دەرئەنجامەمان ئەو

و گرێ لە پڕ و هەستەوەری سەرەتایی دۆخێكی گرفت دایە و لە ڕووی هوشیاری و رێكخستەبوون و چاالكی نواندنەوە نەگەیشتۆتە ئاستێكی تۆكمە و بەردەوام و گشتگیر. مسۆگەر سێینەی "هوشیاری، رێكخستەبوون و چاالكی نواندن" وەك سێكوچكەی دەرگای كلیلی و ئەنجامگیر پرۆسەیەكی هەموو هەموو سەركەوتنەكان، لە ناواخنی ئێستای پرۆسەی بەرچاو تارادەیەكی بەكۆمەڵگابوون و نەتەوەبوون الواز و كەمبایەخ دەبینرێت. بێگومان دروشمهەڵدان و هەڕاجكردنەكانی هەندێك هێز و الیەن بۆ یەكێتی نەتەوەیی كورد و یەكڕیزی گەلی كوردستان، هیچ كاتێك ناچێتە ناو ئەو پرۆسە ستراتیژی و جددییەی قسە و باسی لێوە دەكەین. ناكرێ هێزێك نەك هەر دەستی، بەڵكو هەزاران جار خۆی خەڵتانی خوێنی براكانی كردبێت و هەزاران جار بووبێتە كەوا سووری بەرلەشكری نەیارانی گەلەكەی و دەیان تەن )تۆن(الی لە گەلەكەی بە بەرامبەر تاوانكاری فایلی ی بێت ئینجا و بووبێت گەلەكەی شاردراوە نەیارانی و پارە بە زەبری ملهوڕانە تاكڕەوانە و هەر خۆی فیگۆرێكی چەند خۆی، پاوانخوازی و دەس��ەاڵت بنەماڵەیەك یان عەشیرەت و حزبێك بكاتە سیمبۆلی نەتەوەیی و بەسەر گەلەكەیدا بیسەپێنێت و پاشان بڵێت:" هەر كەسێك ئەو سیمبۆالنەی پەسند نەبێت، لە دای��ە..!!" نەتەوەیی بازنەی لە دەرەوەی ئیدی دۆخێكی وەهادا ئەو جۆرە هێز و الیەنانە بە هێز مەترسیدارتر لەمەش ببینرێن. نەتەوەیی الیەنی و چاوەڕێی پێشخستنی پرۆسەی یەكێتی نەتەوەییان لێبكرێت و گووتە و كار و رەفتاریان بە بنەمایەك بۆ یەكێتی نەتەوەیی لە قەڵەم بدرێت. لەبەر ئەم هۆیە؛ هەر لە سەرەتای بەشی یەكەمی ئەو بابەتەمدا الیەنە و هێز نێوان یەكێتی كە خستەڕوو ئەوەم نایەت، نەتەوەیی یەكێتی بەواتای سیاسییەكان زەمینەسازییەك و هەنگاوێك ببێتە دەكرێ بەڵكو وەك نەتەوەیی، یەكێتی پرۆسەی پێشخستنی بۆ

پرۆسەیەك بۆ نەتەوەبوون و كۆمەڵگابوون.بۆ ئەوەی زێدە لە ناواخنی بابەتەكە دوور نەكەومەوە، بڵێم؛ دەتوانم الیەنانە و هێز بەو جۆرە سەبارەت ئەوانە بەو ئەقڵییەت و میرات و چاندەی وەك مەیل و رەوتێكی پەرشوباڵوكار و دینامیكشكێن لە ناو گەلی لە دەرەوەی كورددا پێشیانخستووە، ئیدی خۆیان كۆمەڵگابوونی و گەلبوون نەتەوەبوون، ماهییەتی خۆیاندا هێشتۆتەوە و ناكرێ ببنە هەوێن و هەویری بەدیهاتنی یەكێتی نەتەوەیی گەل و نەتەوەكەیان.

هەوڵێك هەموو كە؛ ئەوەیە دەكرێ ئەوەی تەنیا بۆ ئەوە بێت تاكو ئەو جۆرە هێز و الیەنانە زیاتر گەلەكەیان جەستەی و رۆح لە وەشاندن زەبر لە بەدوور بگیردرێن و كاریگەرییە كرێتەكانیان كەمتر درزێك، كە بێت ئەوە هەوڵێك هەموو بكرێتەوە، بۆشاییەك و مەسافەیەك بخرێتە نێوانیان لە گەڵ بەرەی نەیەنە ئەگەر خۆ گەلەكەیان. نەیارانی

گەلەكەشیانەوە، ئەوا چیتر بۆ داگیركاران و نەیارانی دیكەی گەلەكەیان نەبنە مایەی هیوا و ورە و هێز.!! ڤایرۆسێكی وەك هەوڵبدرێت كەمەوە؛ بەالیەنی و سڕ نەتەوەیەكدا، و گەل لە جەستەی كوشندە بێكاریگەر بكرێن. ئەگەر ئەمە بێتەدی ئەوا مسۆگەر بۆخۆی دەبێتە گەورەترین هەنگاونان بۆ گەڕاندنەوەی خۆیدا، بەراستەڕێی نەتەوەیی یەكێتی پرۆسەی بەگەڕخستنەوەی بۆ دەبێت ج��ددی هەنگاوێكی كلیلی دیتنەوەی و جڤاكی و نەتەوەیی دینامیكی

دەرگای سەركەوتنەكان.ئەو ئەوەی كە بخەمەسەر ئەوەشی با بێگومان تەنیا هەر لێدەكەن، خاوەندارێتی الیەنانە و هێز راستیدا لە بەڵكو نییە، بەرژەوەندییەكانیان لە كە دەك��ەن ئەقڵییەتێكیش لە خاوەندارێتی هەوڵی داڕزاندنی هەرچی جومگەی گەل و كۆمەڵگا ئەو بۆتەی لە تەنیا ئەقڵییەتە ئەو بۆیە دای��ە. قەتیس كرد، لێیانەوە باسمان الیەنانەی و هێز و رەوت مەیلێك، چاندێك، بۆتە بەڵكو نەماوە، كەسایەتییەكی ناو كۆمەڵگا. خۆ ئەگەر بێتو خێرایی

حه‌سه‌ن‌جودی

ئیسالمی سیاسی لە سادەترین پێناسەیدا واتا؛

فڕێدانی هەموو مەدواكانی ئایین و چڕكردنەوەی ئایین لە سیاسەتدا و

بەدوایشیدا چڕكردنەوەی سیاسەت لە دەسەاڵتدا. واتا

بە سیاسیكردنی هەموو كێشە و ناكۆكییەكانی كۆمەڵگا لە گەڵ ئایین

دێت

“

“


27] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

بە هەنگاوەكانی یەكێتی نەتەوەیی نەدرێت و پرۆسەی ئەوەندەمان هەر ئەوا پێشنەخرێت نەتەوەبوون و گەل و ئەقڵییەتە خاك ئەو خاوەنانی كە زانی نەتەوە و كۆمەڵگایان ملكەچی خۆیان و داگیركاران و زلهێزەكانی سەرمایەی جیهانی كردووە و راپێچی ئەو جیهانگیرییەی كردوون كە خەریكە هەموو گەل و نەتەوە و كۆمەڵگا جیاوازییەكانی جیهان لە یەك

بۆتەی بێڕەنگ و بێدەنگدا دەتوێنێتەوە.ئەوەیە باسمانە و لێرەدا جێی قسە ئەوەی ئیدی دێرینی هەرە نەتەوەیەكی و گەل وەك كورد كە؛ میزۆپۆتامیا و خۆرهەاڵتی ناوین و جیهان، لە بەردەم هەڕەشەیەكی مەترسیداری پرۆسەی جیهانگیرییەكی پرۆسەی نەیتوانیوە هێشتا چونكە دای��ە، وەه��ا بەگەلبوون و بەنەتەوەبوون و بەكۆمەڵگابوونی خۆی وەكو پێویست دەكات پێشبخات و لە هەموو رووێكەوە بەردەوامی پێبدات. هێشتا لەمڕووەوە گرفتی جددی هەیە، هێشتا ئاستەنگی زۆری لە بەردەمدایە، هێشتا هەنگاوەكانی نەتەوەبوون، گەلبوون و كۆمەڵگابوونی خۆی بە سستی و خاویی دەنێت، هێشتا لە هەموو ئاراستەیەكی هەماهەنگ و هەمەالیەنە ئاستەكانیدا ئیدی نەداوە. خۆی پرۆسەیەی بەو دیاریكراوی و هێشتا نەیتوانیوە ڤایرۆسەكانی دژە نەتەوەبوون بە

پانزەهیری یەكێتی نەتەوەیی بێكاریگەر بكات.و رەوت چ ئ��ەوە كە بپرسین ئ��ەوە گرنگە بۆیە

مەیلێكن كە تا ئێستا نەیانهێشتووە ئەو پرۆسەیە بۆ بەگەڕانەوەمان پێشەوە؟ بچێتە پیویست وەكو پێدەكەین دەرك ئەوە رابردوو؛ سەرەتای سەدەی بەشێوەیەكی نەتەوەیی یەكێتی پ��رۆس��ەی كە سەرسوڕهێنەر خراوەتە نێو دۆخی بەالرێدا چوون، رادەیەی ئەو تا ناشیرینكردنەوە. و پەراوێزخستن ئەم گەل و نەتەوەیە، لە سەدەی رابردوودا، گەیەنرایە لێواری نكۆڵی و توانەوە و لەناو چوون. ئیدی وەك بۆ هەڵڵوشینی ئاوا چۆن پێستە خۆشە دەكرێت، جیهانیەوە سەرمایەی و داگ��ی��رك��اران الی��ەن لە ئامادەكراوە، بەاڵم كێ لە سەدەی رابردوودا زەمینەی گەلی كوردی رەخساندووە؟ بردنەی بەهەڵدێر ئەو لە سەدەی كە؛ بڵێین بە مسۆگەری ئەوە دەكرێ میانەی ل��ە رەوت س��ێ ئێستا ت��ا راب��ردووەوە هەوڵدانێكی چڕوپڕی بەالڕێدا بردن، پەراوێزخستن و ناشیرینكردنی پرۆسەی یەكێتی نەتەوەییەوە، زەبری گەلی نەتەوەیی یەكێتی پرۆسەی لە كوشندەیان سەرەتایی، نەتەوەپەرستی رەوتەكانی داوە . كورد بڵێین؛ راستتر )یان چەپڕەوێتی و كۆمۆنیستی كۆسمۆپۆلیتی(، ئیسالمی سیاسی. ئەو رەوتانەی لە میانەی بەبنەماوەرگرتنی زیهنییەتی دەوڵەتگەرایی و دەسەاڵتگەرێتییەوە هەوڵی شێواندن و كەمكردنەوە و بێبایەخكردنی هەست و هوشیاری و رێكخستەبوون و

كار و چاالكی نواندنی نەتەوەییان داوە.

رەوتی نەتەوەپەرستی سەرەتایی وەك ئەقڵییەتێكی بەكرێگیراو و مشەخۆر هەموو وابەستە، پاشڤەڕۆ، بەرژەوەندی بتوانێت چۆن كە ئەوەبووە هەوڵێكی بەرژەوەندی لە نەتەوەیەك ئاسایشی و ئامانج و بااڵدەستی توێژێكی و عەشیرەتێك بنەماڵەیەك، بیتوێنێتەوە. بۆتەیدا لە و بدات لەقاڵب مشەخۆر فراوانترین خەیاڵ و گەورەترین ئاواتی ئەو ئەقڵییەتە كەنداوی شاكانی و میر وەك چۆن كە ئەوەیە و سامان لەسەر دەوڵەتۆچكەیەك بە عەرەبی داهاتی بێسنووری كوردستان بژیت و لە گەڵ زلهێزە پاوانخوازەكانی جیهان بەشی بكات. ئیدی یەكێتی هەموو و كۆمەڵگابوون و نەتەوەبوون نەتەوەیی، ئەو چۆن كە دەبینێتەوە ل��ەوەدا پێشكەوتنەكان و گەل هەموو بەسەر خۆی بااڵدەستی ئەقڵییەتە كۆمەڵگادا بكات، چۆن خۆی بخزێنێتە نێو هەموو جومگە و پێكهاتەكانی گەل و نەتەوەكەی. بۆیە " سیاسەتی نەتەوەگەرای سەرەتایی هەمیشە لەسەر كاتێك هیچ و دەژی پێكدادان و شەڕ و ناكۆكی دەسەاڵتداریدا كاتی لە چارەسەری، هێزی نابێتە و ت��ی��رۆر و تۆقاندن و داپڵۆسین ب��ەش��ێ��وازی و دەسەپێنێت گەلدا بەسەر خۆی دەمكوتكردن گشت پێوانە دیموكراسی و ئازادییەكان و پێودانگە مرۆڤایەتی و ئەخالقییەكان دەخاتە ژێر پێی خۆیەوە. نەتەوەگەرا سەرەتاییەكان �� بە كەس و الیەنەكانەوە


28] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

�� وابەستەیی و بەكرێگیراوی و خیانەت بە ستراتیژی بنەڕەتی خۆیان دەزانن و بێ پەروا جێبەجێی دەكەن و بەڕاست و رەوای دەبینن. لە سەر ئەو بنەمایە، هێزە گوێڕاكێشانی و چاوسووركردنەوە و فەرمان دەرەكییەكان زۆر لە ئیرادە و داخوازی گەل پیرۆزتر دەزانن. دیپلۆماسییەتی بە و دەبینن بەهادارتر و ئیدی: دەستپانكردنەوە بە"هاوكاری" و پەیمانبەستن و رێككەوتنەكان لە سەر دەستی هێزە دەرەكییەكان و دوژمنانی گەل بە"كوردایەتی" لە قەڵەم دەدەن." بۆیە لە بری پرۆسەی یەكێتی نەتەوەیی پرۆسەیەكی تەواو پێچەوانەوە بەڕێوە دەبات كە چۆن ئەو فرە رۆحی و جەستە لە هەمەچەشنەییەی و رەنگی نەتەوە و گەلدا هەیە بسڕدرێتەوە و یەك رەنگ و یەك چەشن بااڵدەست بكات؟! چۆن ئەو هاوبەشێتی چەشنە و رەن��گ ن��ێ��وان ل��ە هەماهەنگییەی و جیاوازەكاندا هەیە وەك شوناس و ئینتیمای هاوبەش نقومی ژێر ئاوی بكات و ئاسەوارەكەی نەهێڵێت؟! چۆن كە ئەوەیە خەیاڵەكەی و كار هەموو ئیدی یەكێتی نەتەوەیی بەدینەیەت، چونكە مەرگی خۆی

لە بەدیهاتنی یەكێتی نەتەوەییدا دەبینێت.رەوتی چەپڕەوێتی و كۆمۆنیستیش كە یەكێكە لەو رەوتانەی تەواو بەدوور لە جەهەوری ئازادیخوازی و یەكسانی و دادپەروەرییانەی خۆیەوە، لە هەوڵێكی چڕوپڕی ئاستەنگكردنی پرۆسەی یەكێتی نەتەوەییدا بووە و تەنانەت بە پاشڤەڕۆ و شەرمەزاری لە قەڵەم هەمەچەشنەیی و هەمەڕەنگی لە نكۆڵی داوە. پێكهاتەكانی كۆمەڵگای كوردستان كردووە و ركابەری لە گەڵ كردوون. دەكرێ لە ئایدیۆلۆژیا و سیاسەت و

كرداری پارتە كۆمۆنیستەكانی توركیا، ئێران، ئێراق و سوریا لە سەدەی رابردوودا بەڕوونی ئەو راستییە

ببینین كە چەندە كۆسپ بوونە لە بەردەم هوشیاری و رێكخستەبوون و چاالكی نەتەوەیی.

ئەو رەوتە لەو واڵتانەی كوردستانیان پێوە لكێندراوە تێكەڵ س��ەردەس��ت��دا گەلی شۆڤێنیزمی لەگەڵ و نەرێنی بەشێوەیەكی بۆیە ببوو، یەكانگیر و كارەساتبار رۆڵگیر ببوو. تەنانەت دەكرێ بڵێین؛ ئەو

رەوتە لە گەوهەری ئازادی، یەكسانی، دادپەروەری و دیموكراتیانەی خۆی داماڵرابوو و زیاتر گەوهەرێكی تێكەڵ بە هزری كۆسمۆپۆلیتی و شۆڤێنیزمی گەلە سەردەستەكانی پێدرابوو. بۆیە ئەو رەوتە پێچەوانەی مەیلی رووب��ەڕووب��ەری خۆی ئەركەكەی و ئامانج

نەتەوەیی و پرۆسەی یەكێتی نەتەوەیی بووەوە.چەپڕەوێتی بەناوی كۆسمۆپۆلیتی رەوتی ئێستا لەبرەودان و پێشكەوتن كەوتووە و و كۆمۆنیستی راستتر یان جیهانی سەرمایەی رەوتی لەجێگەیدا بڵێین جیهانیگیری لە رەوتە قەڵەمڕەوییەكیدا جێی گرتۆتەوە و زیاتر بە رەوتی لیبرالیزم و لیبرالیزمی نوێ دەناسرێت. ئەم رەوتە لەرابردوودا كاری لە سەر لە قاڵبدانی پرۆسەی نەتەوەبوون و كۆمەڵگابوونی لە قاڵبی دەوڵەت - نەتەوەدا كردووە. ئێستاش كە خودی دەوڵەت - نەتەوەیشی وەك كراس و قاڵبێكی سڕینەوەی لەسەر ك��ار زیاتر بۆیە بەرتەسكە، هەموو سیمایەكی نەتەوەیی دەكات، جا چ نەتەوە - دەوڵەت بێت یان نەتەوەی دیموكراتی. تەنانەت لە سەر سڕینەوەی سیما لەمەش مەترسیداتر كار هەمەڕەنگی و هەمەچەشنەیی تایبەتمەندێتی و نەوەدەكانەوە لە بڵێین دەكرێ دەكات. كۆمەڵگا بۆ زەمینەسازی و پێدەدرێت ب��رەوی رەوت��ە ئەم بااڵدەستكردنی دەدرێت. ئیدی ئەم رەوتە تەواو كار هەڵوەشاندنەوەی لەیەك و ئاستەنگكردن سەر لە كۆمەڵگابوون و نەتەوەبوون پرۆسەیەكی هەموو

دەكات.

رەوتی نەتەوەپەرستی سەرەتایی وەك

ئەقڵییەتێكی پاشڤەڕۆ، وابەستە، بەكرێگیراو و مشەخۆر هەموو هەوڵێكی ئەوەبووە كە چۆن بتوانێت

بەرژەوەندی و ئامانج و ئاسایشی نەتەوەیەك لە

بەرژەوەندی بنەماڵەیەك، عەشیرەتێك و توێژێكی

بااڵدەستی مشەخۆر لەقاڵب بدات و لە بۆتەیدا

بیتوێنێتەوە

“

“


29] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

ئەمەش مەترسیدارترین رەوتێكە لە سەر پرۆسەی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی.

رەوتی سێیەمینیش كە ئیسالمی سیاسییە، رەوتێكە و فەتحكردنەوە سەرلەنوێ خۆیدا ناواخنی لە دەكرێ ح��ەش��ارداوە. كوردستان داگیركردنەوەی و ن��ەت��ەوەی��ی دژە رەوت��ی مەترسیدارترین ب��ە رەوتێكە چونكە بدەین. لەقەڵەمی نەتەوەبوون پێكهاتەكانی هەمەچەشنەیی و هەمەڕەنگی هەموو كوردستان رەتدەكاتەوە و بەئەركی بنچینەیی خۆی دەزانێت كە هەموویان بسڕێتەوە، جا چ بە نەرمی و میانڕەوی بێت یان بە توندڕەوی و توندوتیژی بێت. لە هەردوو دۆخەكەشدا گەیشتنە هەموو جومگەكانی بۆ دەبینێت خ��ۆی یەكەمی ك��اری بە دەس��ەاڵت بااڵدەستبوون بەسەر كۆمەڵگا و سڕینەوەی هەموو گەڵ لە ئیسالم مسۆگەر كۆمەڵگا. جیاوازییەكانی ئیسالمی سیاسی جودایە. بەاڵم ئیسالمی سیاسی هەموو فڕێدانی وات��ا؛ پێناسەیدا سادەترین لە مەدواكانی ئایین و چڕكردنەوەی ئایین لە سیاسەتدا و بەدوایشیدا چڕكردنەوەی سیاسەت لە دەسەاڵتدا. واتا بە سیاسیكردنی هەموو كێشە و ناكۆكییەكانی یەكالییكردنەوەی دێ��ت. ئایین گەڵ لە كۆمەڵگا بە زەبری دەسەاڵتی ناكۆكییەكان هەموو كێشە و

ئایینی و ئایینزایی.رەوتی ئیسالمی سیاسی بە میانڕەو و توندڕەوییەوە لە بری چەمكی یەكێتی نەتەوەیی چەمكی یەكێتی جگە چونكە وەردەگ��رێ��ت، بەبنچینە ئوممەت هیچ ئایینزا یەك و ئایین یەك پەسندكردنی لە پێكهاتەیەكی دیكەی نێو كۆمەڵگا پەسند ناكات و تەنیا ئینتیما بۆ ئایینی ئیسالم و لە ئیسالمیشدا و رەوت چەند سوننیشدا لە و سوننی ئایینزای تاقمێك بە بنچینە وەردەگرێت و بە شوناسی ئەو كۆمەڵگا فرە رەنگ و فرە چەشنە دەكات. واتا لە قاڵبدانی كۆمەڵگایەكی فرە پێكهاتە و فرە ئینتیما و فرە شوناس لە قاڵبی یەك پێكهاتە و یەك ئینتیما و یەك شوناس . بۆیە ئەم رەوتە بەردەوام كار لە سەر ناشیرینكردنی هەموو پێكهاتە و ئینتیما و شوناسە جیاوازەكان دەكات و هەموویان دەخاتە پەراوێزەوە. بۆیە ئەو رەوتە نەتەوەبوون، گەلبوون و كۆمەڵگابوون لەفرەچەشنەیی و فرەڕەنگیدا و یەكێتی نەتەوەیی لە بەڵكو نابێنێت، كوردستاندا گەلی یەكێتی و مسۆگەر دەبینێت. ئوممەتبووندا لە ئاوێتەبوون لەرەگەوە بەهۆی چەمكێك وەك ئوممەتبوون پڕ زاراوەیەكی عروبەوە، چەمكی بە تێكەڵبوونی ئاڵۆز و فرە پێناسە، لە سادەترین پێناسەی خۆیدا واتا ئینتیما بۆ ئایینی ئیسالم و بەبنەماوەرگرتنی شوناسی ئیسالم، بەاڵم كامە ئیسالم؟ ئیسالمی دەق یان ئیسالمی مێژوو، ئیسالمی باوەڕی یان ئیسالمی و گەل ئیسالمی یان دەسەاڵت ئیسالمی چاندی؟ خەڵك؟ ئیسالمی كامە ئایینزا و كامە تەریقەت و

كامە گروپ و تاقم؟ ئیسالمی سیاسی بۆ خۆیشی كۆمەڵێك وردە رەوت و وردە ئاراستەی تێدا هەیە. و ئاراستە ه��ەر پۆلینكردنەدا ئ��ەو ن��او لە بۆیە وەاڵمی بەجۆرێك سیاسی ئیسالمی نێو رەوتێكی بۆ پێناسە بەجۆرێك واتا دەدات��ەوە. پرسانە ئەو ئوممەتبوون دەكات. ئەوەی گرنگە ئیسالمی سیاسی ئەو هەموو چاگرتنی لەبەر بە كوردستاندا، لە پۆلینكردنانە، كۆكن لە سەر ئەوەی نابێت یەكێتی نەتەوەیی یان بڵێین یەكێتی كۆمەڵگای كوردستان لە سەر بنەمای ئەو فرەچەشنەیی و فرە پێكهاتەیی و فرە شوناسی و فرە ئینتیمایی كۆمەڵگای كوردستان ئوممەتبوون بنەمای سەر لە دەبێت بەڵكو بێت،

و نەتەوەیی سڕینەوەی واتا ئوممەتبوونیش بێت. شوناسە و ئینتیما و پێكهاتە هەموو سڕینەوەی یەك و پێكهاتە یەك سەپاندنی و جیاوازەكان

شوناس و یەك ئینتیما.بە پووختی؛ هەر سێ ئەو رەوتەی ئاماژەیان پێكرا، تەگەرەخستنە لە بەرچاویان رۆڵێكی بەیەكەوە دیموكراتیانەی پرۆسەیەكی پێشخستنی ب��ەردەم كوردستانە. گەلی یەكڕیزی و نەتەوەیی یەكێتی بە رەوتیش سێ هەر سەرنجیشە؛ جێی ئ��ەوەی ئەقڵییەتی دەسەاڵتگەراییانەی خۆیانەوە لە هەوڵی ئەوە دابوونە و دان كە لە رێگەی گەیشتنە دەسەاڵت دەوڵەتدا ناو لە جێگیربوون و بەجێكردن خۆ و

پاوانخوازێتی خۆیان بەسەر كۆمەڵگادا بسەپێنن و ئەو شوناس و ئینتیمایەی دەیانەوێت بە كۆمەڵگای ئەقڵییەتەی بەو رەوت سێ هەر مسۆگەر بدەن. سەر بۆ نەك تێیدان، كە دۆخ��ەی بەو و هەیانە ت��ەواوی بۆ بەڵكو نەتەوەیی، یەكێتی پرۆسەی نەتەوەبوون، گەلبوون و كۆمەڵگابوونیش پرۆسەی مەترسیدارن، چونكە هەرسێ رەوت خۆ ئەندازیاری ئەندازەییكردنی سەر لە كار و دەبینن كۆمەڵگا

كۆمەڵگا دەكەن.كۆمەڵگا دابڕاندنی واتا كۆمەڵگا، ئەندازەییكردنی لە رۆحی هەمەچەشنەیی و هەمەڕەنگی خۆی، واتا كردەیەكی لەبنچینەدا كە كۆمەڵگا، قاڵبدانی لە فاشیزمییەكان ئەقڵییەتە تەنیا و فاشیستانەیە بەئەندازەییكردنی پ��رۆس��ەی و پ��رۆژە خ��اوەن��ی كۆمەڵگان. خۆ ئەندازیاردیتن و ئەندازیارێتیكردن بۆ كۆمەڵگا پرۆسەیەكی تەواو بەدوورە لە پرەنسیپەكانی دیموكراتی. و دادپ��ەروەری یەكسانی، ئ��ازادی، بەعسیزم، كەمالیزم، فاشیزم، تۆرانیزم، زایۆنیزم، ناسریزم نموونەیەكی ئەو هزر و ئەقڵییەتانەیە كە خۆیان وەك ئەندازیاری كۆمەڵگا بینیوە و لەهەوڵی مسۆگەر داب��وون��ە. كۆمەڵگا بەئەندازەییكردنی خۆئەندازیاردیتنی ئەو رەوتانە جگە لە مەرگەسات لێنابێتەوە. دیكەی هیچی گ��ەورە كارەساتی و ئەوەی ئێستا رەوتەكانی نەتەوەپەرستی سەرەتایی، جیهانگیڕی قەڵەمڕەو و ئیسالمی سیاسیش دەیكەن، هەمان ه��ەر و ه��ەوڵ��دان هەمان ه��ەر لەناواخندا بەتایبەتی هەیە. كۆمەڵگایان ئەندازیارێتی خەونی و چ بەیەكەوە چ رەوت، هەر سێ كوردستاندا لە لە پرۆژەی جودا جودادا، لەوەدا كۆكن كە پرۆسەی و بكرێت سەرنگوم دیموكراتی نەتەوەیی یەكێتی

سەرنگەرێت.كە؛ بڵێم دەت��وان��م نووسینەدا؛ ئ��ەم كۆتایی لە بۆ تەڤگەری دژایەتی هاوبەشی هەر سێ رەوتەكە ئازادی گەلی كوردستان، كە پرۆژەی نەتەوەبوونی هەیە، خۆی دیموكراتی گەلبوونی و دیموكراتی دژایەتیكردنێكی رێكەوت)سودفە( نییە و رێككەوتنە و هەمەالیەنە و ق��ووڵ دژایەتیكردنێكی ت��ەواو و لەمیانەی ئازادیش تەڤگەری مسۆگەر ستراتیژییە . هەوڵدەدات دیموكراتیانەیدا كۆنفیدرالیزمی پرۆژەی كەوا پرۆسەی یەكێتی نەتەوەیی كورد و یەكگرتوویی گەلی كوردستان، تەنانەت بەیەكەوە ژیانی سەرجەم بە جیهان و ناوین خۆرهەاڵتی گەالنی و پێكهاتە ئەلتەرناتیفێكی وەك خۆیان ئینتیمای و شوناس پێكهاتە تەواوی و پێشبخات دیموكراتیانەی خۆی جیاوازەكان بە هەموو ئینتیما و شوناسی خۆیانەوە و ئاشتی دادپ��ەروەری، یەكسانی، ئ��ازادی، بە دیموكراتیانە بەیەكەوە لە سەر ئەم گەردوونە خێر لەخۆنەدیوەدا بە ئاسوودەیی و ئارامی و ئاسایشییدا

بژین.

رەوتی چەپڕەوێتی و كۆمۆنیستیش كە

یەكێكە لەو رەوتانەی تەواو بەدوور لە جەهەوری ئازادیخوازی و یەكسانی و دادپەروەرییانەی خۆیەوە،

لە هەوڵێكی چڕوپڕی ئاستەنگكردنی پرۆسەی یەكێتی نەتەوەییدا بووە

و تەنانەت بە پاشڤەڕۆ و شەرمەزاری لە قەڵەم داوە. نكۆڵی لە هەمەڕەنگی

و هەمەچەشنەیی پێكهاتەكانی

كۆمەڵگای كوردستان كردووە و ركابەری لە

گەڵ كردوون

““


30] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

ئەگەر پارتە كوردیەكان

بەهەستیارییەوە رووبەروی پیالنەكان نەبنەوە،

ئەزمونە تاڵەكەی ساڵی نەوەدەكانی باشوری

كوردستان لە رۆژئاوای كوردستانیش دووبارە

دەبێتەوە، هەر وەك لەو شەڕە شومەی پارتەكانی

باشوری كوردستانیش توركیا دەستێكی

بااڵی هەبوو لە جۆشدانی ئاگرەكە

“

“

رۆژئاوا چی پێیە بۆ رۆژئاوای كوردستان؟!!

كوردۆ‌شواني‌‌‌

رووداوەكانی سوریا رۆژ لە دوای رۆژ زیاتر ئاڵۆز و ناوچەیی و ناوخۆیی وك��اردان��ەوەی دەبێت نێودەوڵەتی زیاتریشی لێدەكەوێتەوە، بێگومان لەو واڵتەدا كە دێتە هەر رووداو و پێشهاتێك لەو بەشەی كوردستاندا ئاراوە گەلی كوردیش گرنگە ئ��ەوەی بۆیە پەیوەندیدارە، پێوەی لە رووداوێ��ك و گۆڕانكاری هەر بە سەبارەت سوریا رووبدات مافەكانی گەلەكەمانە لەوبەشە ئێستا كە ئ��ەوەی كوردستان، داگیركراوەی و سیاسەت كوردستان رۆژئاوای لە دەبینرێت واڵت ئەوبەشەی كانی پارتە ك��ردەوەی و كار هەرچەندە نییە، دڵخۆشی مایەی داخەوە بە لە الیەك كار و چاالكی باش ئەنجام ئەدرێت، مرۆڤ رووداو هەندێ ترەوە الیەكی لە بەاڵم لە گەش ئایندەیەكی لەوەی دەكات هیوا بێ پێش گەلی كورد بێت لە رۆژئاوای كوردستاندا. لەدوای سەرهەڵدانە جەماوەریەكانی ئەو واڵتە تا ئێستا بەپێ ئەو ئامارانەی لە میدیاكانەوە بەاڵو دەكرێتەوە زیاترلە شەش هەزار كەس ژیانیان لە دەست داوە بەگولەی هێزەكانی رژێمی بەعسی سوری، دەسكەوتی هەرە گرنگ كە تائێستا بۆ كورد دەستەبەر بووە لە سوریا لە دوای ئاڵۆزیەكان پارێزراوە، كورد هاواڵتییانی ژیانی كە ئەوەیە هەڵبەتە ئەوەش لە سایەی نەرمونیانی بەعس نەبووە لە بەرامبەركورد، بەڵكو سیاسەتی راست و دروست و ژیرانەی ئەو هێز و الیەنانە بووە كە لە رۆژئاوای كوردستاندا خاوەنی رۆڵی كاریگەر و بنكەی جەماوەرین، خۆ ئەگەر بە هەمان میتۆدی هێز و الیەنە عارەبیەكان هەڵسوكەوتیان بكردایە دەڕژاو كوردیش ه��ەزاران خۆێنی بێگومان رەوشەكەش بۆ كورد هەر وەك ئێستا دەبوو، كە گرنگە زۆر دەسكەوتێكی ئ��ەوە وات��ا كە بەشێكی زۆری كورد توانیوێتی سیاسەتی خۆی هیچ پیالنی كارێگەری ژێر نەكەوێتە و بكات واڵتێكی هەرێمی و جیهانی و ژیانی هاواڵتییانیش

بپارێزێت، لە كاتێكدا بەئاشكرا پیالن و دەست تێوەردانی واڵتان بونی هەبووە و تائێستاش هەیە بۆ ئەوەی كورد بەپێی خواست و بەرژەوەندی یان رۆژئ��اوا واڵتانی بكات، جموجۆڵ ئ��ەوان ناتۆ هاوپەیمانی ئەندامی واڵتانی بڵێن روونتر بە رابەرایەتی ئەمریكا بۆ ئەوەی شەرعیەت بە دەستێوەردانەكانی خۆیان بدەن لە هەر واڵتێكدا كۆمەڵكوژكردنی لە دەكەن چاوپۆشی سەرەتا خەڵكی سڤیل تاكارەساتی خۆێناویتر رووبدات رێگای دەستێوەردانی ئەوانیش خۆشتر دەبێت، كاتێكیش رێگری لە دەسەاڵتی خوێرێژ و ستەمكار دەكەن دیسان بەرژەوەندیەكانی خۆیان لە پێش هەموو شتێكەوەیە، راستی ئەم وتەیەش لە واڵتە عارەبیەكاندا بە روونی و ئاشكرایی دەبینرێت، ئەوەی ناوی بەهاری عەرەبییان لێی ناوە هێشتا لە هیچ یەك لەو واڵتانەی سەرۆكە دیكتاتۆرەكانیان وەالنراوە و رژێمەكەیان رووخاوە ئاسودەیی بۆ بانگەشەی هەرچەندە نەهاتووە، بەدی گەل سەرهەڵدانی سەرهەڵدانەكان دەكرێت ئ��ەوە و ستەم ئەنجامی و جەماوەریە خۆرسكی نادادپەروەریەكانی دەسەاڵتدارە خۆسەپێنەكانە، ئەوەشدا لەگەڵ نییە ل��ەوەدا گومان ب��ەاڵم هەر پشتەوەیە، لە ناتۆی هیزەكانی دەستی سەرهەڵدانێك لە سەر بنەمای بەرژەوەندیەكانی گەل دروست بێت و بە پشتوپەنای هێز و توانای خودی گەل ئەنجام بدرێت بێگومان ئەنجامێكی باشی دەبێت و رەنگدانەوەی ڕەنج و ماندوبون لێ گەلیشی گشتی ب��ەرژەوەن��دی دواج��ار و بە بێت پێچەوانەكەشی ئەگەر بەدیدەكرێت، پشتبەستن بە هێزی دەرەكی راپەڕین بكرێت، بەشی شێر ئەوا نەبێت بەرهەمیش بێ ئەگەر دەرەكی هێزی بۆ راپەڕین دەسكەوتەكانی لە دەبێت، ئێستا گەلی كورد لە رۆژئاوای كوردستان لە دووڕێیانێكدایە. یەكەم؛ بە پشتبەستن بە هیز و تواناكانی خۆی دەسكەوتەكانی بەدەستبێنێت و لە هەر گۆڕانكاریەكی سوریادا مافە ڕەواكانی خەڵكی رۆژئاوای كوردستان بپارێزێت. دووەم؛ ناو لە خۆی ستراتیژی و سیاسەت دەبێت چاوەڕوانی سۆز و بەزەیی هێزە دەرەكییەكاندا نەبێت كە لە پاشماوەی دەسكەوتەكانی خۆیان سەبارەت بێگومان پێببەخشێت. شتێكی گرنگ زۆر یەكەم خاڵی هەڵبژاردنی بەكورد

تر خاڵی واڵتێكی بۆ هەر ئەگەر پێویستە. و چاوەڕوانی هاواڵتیان بكرێت پەیڕەو دووەم هیمەتی هیزە رۆژئاوایەكان بن بۆ رزگار كردنیان لە ستەمكاران، بۆ گەلی كورد لە جێی خۆیدا لێناكەوێتەوە، باشی ئەنجامێكی هیچ و نییە هۆكارەكەشی ئەوەیە جگە لەوەی هێزی دەرەكی درك بەمەینەتی و ئازارەكانی خەڵكی ستەمدیدە توركیا وەك حكومەتێكی هاوكات ناكات، خاوەن رۆڵی بەرچاوە لە چوارچێوەی هێزەكانی ناتۆدا، ئیدی چۆن چاوەڕوانی كارێكی باش لە هاوپەیمانەكانی ناتۆ و رۆژئاوا دەكرێت بۆ گەلی لەوەدا گومان كوردستان، رۆژئ��اوای لە كورد

ویالیەتە بەڕابەرایەتی رۆژئاوایەكان هێزە نییە هەوڵی لە ئێستا كە ئەمریكا یەكگرتووەكانی بەشار سەركوتكەرەكەی دەسەاڵتە البردنی ئەسەددان لە هەموو حاڵتێكدا بەرژەوەندیەكانی نەك دەگ��رن، بەرچاو لە توركیا حكومەتی وەك هەر ستەمدیدە، ك��وردی خ��وراوی مافی چۆن هەمیشە چاویان لە تاوانە قێزەوەنەكانی باكوری لە كە پۆشیوە توركیا حكومەتی كوردستان ئەنجامی ئەدات، حكومەتی ئاكەپە زۆر


31] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

بێشەرمانە و بە ئاشكرا تاوانی دژبە مرۆڤایەتی ئەنجام ئەدات و چەكی یاساخ بەكار دێنێت لە و خۆیەتی واڵتەكەی هاواڵتی كە كورد دژی نوێنەری هەڵبژێردراوی گەل دەستگیر دەكات و هەزاران و رۆژنامەوان دەیان و پارێزەر دەیان چاالكی سیاسی و چاالكی كۆمەڵگەی مەدەنی كە ئەوەیە تاوانیان تەنها ك��ردووە، دەسگیر كوردن و داكۆكی لە مافە رەواكانی گەلی خۆیان دەكەن، ئەو تاونكاریانەی حكومەتەكەی ئاكەپە هاوكاتە لە گەڵ بانگەشە چەواشەكاریەكانی كە خۆی وەك خەمخۆر و داكۆكیكار و فریادڕەسی كارە سەرەڕای دەكات، پێناسە سوریا گەالنی نامرۆڤایەتیەكانی لە باكوری كوردستان بەردەوام لە هەوڵی ئاژاوەگێڕیدایە لە رۆژئاوای كوردستان و دەیەوێت ناكۆكی و دووبەرەكی لە نێوان پارتە كوردیەكاندا ساز بكات، بە تایبەتی دەخوازێت یەكێتی پارتی خەباتی و كار بۆ ئاستەنگی ئەوبەشەی پارتی گەورەترین كە دیموكراتی تر پارتەكانی و بكات دروس��ت كوردستانە بانگهێشتی كە ب��ەوەی بێنێت بەكار دژی لە ئەستەمبوڵیان دەكات و بەڵێنی هاوكاریان پێ ئەدا، دیارە ئەو پیالنگێڕیەش زیانێكی گەورە بە گەلی كورد دەگەیەنێت و ئەگەر بەهەستیاریەوە پارتە كوردیەكان رووبەروی پیالنەكان نەبنەوە، باشوری نەوەدەكانی ساڵی تاڵەكەی ئەزمونە دووبارە كوردستانیش رۆژئ��اوای لە كوردستان دەبێتەوە، هەر وەك لەو شەڕە شومەی پارتەكانی بااڵی دەستێكی توركیا كوردستانیش باشوری هەبوو لە جۆشدانی ئاگرەكە، هێشتا رژێمەكەی هەراسان توركیا ن��ەرووخ��اوە ئەسەد بەشار خۆی چاالكی كورد ل��ەوەی بووە شێتگیرە و عەرەبەكان وەك ئەدات ئەنجام سەربەخۆیانە كۆمەڵكوژ ناكرێت، كردنەوەی خوێندنگەی كوردی و ناوەندی رۆشنبیری و كەلتوری و دام و دەزگای جۆراوجۆر لە الیەن پارتی یەكێتی دیموكراتی و گەلەوە هەروەها هەڵبژاردنی ئەنجومەنی گەل لە زۆربەی شار و گوندەكانی رۆژئاوای كوردستان ك��ردووە، بێزار ك��وردی دوژمنانی ئەوەندەتر ئاگادار و وریا زۆر گەلەكەمان پێویستە بۆیە بێت لە پیالنی پیالنگێڕان و هەوڵی پاراستنی و هێناوە بەدستی كە بدات دەسكەوتانە ئەو بدەن تێكۆشانەكانیان بە خەبات و بەردەوامی بۆ بەدی هێنانی سەرجەم هیوا و خواستەكانی بەرخۆدان و خەبات باشترین ك��ورد، گەلی ئەوەیە بە پاڵپشتی هێزی گەل بەئەنجام بگات بەدڵنیایەوە دەرەكی، هێزی هاوكاری بە نەك رۆژئ��اوای بۆ نییە پێ هیچیان رۆژئاوایەكان

كوردستان؟!!

خامەكەم و خۆم ك��ورد مرۆڤێكی وەك��و من لە خزمەتی ئەم كەس بەگیان و دڵ و خوێن بەوتەیەك ڕۆژان لە رۆژێك كە الیەنانەدام و یاخود بە پیتێكی نوسین یان بە نانێكی وشك و فرمێسك و گوللەیەك و ئاو مەتارەیەك و دلۆپی ئارەقەیەكی ماندووبون بەرگریان لە ماف كورد گەلی ڕەوای كێشەی و ژێردەستەیی و كوردستان، پارچەی چ��وار هەر لە ك��ردووە لە نەتەوەیی خۆشەویستی و پیرزی من الی پیرۆزیەكانە، و خۆشەویستی كۆی س��ەروی ئەوە نەبێت ئازادت نیشتیمانێكی گەر چونكە ژیانێكی شەڕەفمەندانە و دینێكی تەندورست و

قەبووڵكراویشت نابێت.مرۆڤبوون مافێكی هیچ ئەمڕۆ توركانەی ئەم و كوردبوون بە گەلی كورد ڕەوا نابینن، ئەوە خۆیان میوانن لە واڵتەی ئیستای توركیا، چونكە توركەكان خۆیان لە ئاسیای ناوەڕاستی بچوك لە سەر پشتی والخ )912( ساڵ لەمەوبەر وەكو كۆچەر و میوان هاتوونەتە ئەم ناوچەیە، دواتر بە هۆی داگیركردن و بە پشتیوانی ئیمپراتۆریەتی نە تورك جێگیربوون، ئەڵمانی و بەریتانیایی خاوەنی مێژوو بووە، نەخاوەنی كەلتوور، ئەوەی باسی لێوە دەكەن هی مەدیاكان و ئەرمەنەكان و گەالنی تری هەرێم و ناچەكە بووە. سەرەتای لە جیا ن��ەژادی چەندین لە تورك پێكهاتەی قەیسەری ڕوسیای نێوان مەنگۆلیای ناوچەی و چینی میللی بووە، توركەكان تەنانەت پیتی خۆیان ئەوەی گەل لە نەبووە، نوسینیشیان بوونەتە داگیركەر، لەهەمانكاتیشدا بەقێزەونترین شێوە ڕووبەرووی گەلی كورد دەبنەوە تەنانەت مافە سەرەتاییەكانیش بەگەلی كورد ڕەوا نابینن، وەكو دەروازەی بابەتەكە بە پێویستم زانی ئەم

كورتە مێژووە بخەمە بەر دیدی خوێنەر.دوای ئەوەی كەوا كۆماری توركیا لەسەر وێرانە ئارا، هاتە و هەڵپەرستی خەالفەتی عوسمانی

خەالفەتێك كە بەدرێژایی قەلەمڕەوی خۆی سلی نەكردۆتەوە لە چەواشەكردن و دژایەتی كردنی كەلی كورد بەناوی پیرۆزیەتی ئاین، بە روخانی خەالفەت و گرتنە دەستی جلەوی فەرمانڕەوایی نە هاوبیرەكانی و ئەتاتورك مستەفا لەالیەن ئاراستەی ب��ە ك��ورد گ��ەل��ی كیشەی وەك چارەسەركردن هەنگاوی نەنا، بەڵكو ئەمجارە لە عەلمانیەتەوە بەناو دەسەاڵتی قەلەمڕەوی ژێر برین و كێشەكانی گەلی كورد قۆلتر و سەختتر بوونەوە، ئەم سیاسەتەی كەمالیستەكان لە دژی گەلی كورد پراكتیزەیان كرد لە دوورو نزیكەوە لە گەل عەلمانیەت ناگونجێت و هیچ كۆنتاكێكی لە گەڵ عەلمانیەتی ڕاستەقینەدا نەبوو، چونكە لە هەر كەمالیست نەژادپەرستی دەسەاڵتی لە دوور داڕشتبوو دەوڵەتێكی س��ەرەت��اوە سیاسەتی دیموكراسی و عەلمانیەت، چونكە لە ژێر چەتری ئەم دەوڵەتە جگە لە تورك و زمانی تر كەلتوورێكی و ڕەگەز و زمان هیچ توركی مافی بوون و ژیانی نەبێت، تورك بوون بە تەنها بنچینەی ئایدیۆلۆژی ناسیۆنالیزمی تورك نەبوو، بەڵكو كرایە پێوەری هاوالتیبوون، توركیزمیش بووە تاك كەلتوور و پێوەری سیاسی و ئاینی ن��وێ دەوڵ��ەت، ئ��ەم دی��دە ه��ەل��پ��ەرس��ت و تۆتالیتاریەش لەدەستوری ئەم واڵتە جێگیر كرا، زمانی دەڵێت دەستوردا دووەم��ی م��اددەی لە تورك زمانی دەوڵەتە، لە ماددەی)68( هەموو ت��ورك��ێ��ك ب��ە ئ��ازادی ل��ە دای��ك دەب��ن، لە ماددەی)69( هەموو توركێك لە بەرامبەر یاسا دانیشتوانی ك��ۆی م��اددەی)88( یەكسانن، توركیا بە بێ جیاوازی ئاینی و نەژادی گشتیان توركن، بەم تێڕوانینە هۆڤیانەی كەمالیستەكان بەڕووی دەروازەك��ان��ی كۆی كورد كێشەی بۆ بەرامبەریشدا لە داخست، دیالۆگ و كرانەوە كۆی سیاسەت و پیالنەكانی لە دژی گەلی كورد پراكتیزە كرد و كاری كرد بەمەبەستی سڕینەوەی كۆی هیما نەتەوەییەكانی گەلی كورد. ئەوەی جێگای هەڵوێستە لەسەر كردنە ئەوەیە كە كۆی و ن��ەژادپ��ەرس��ت ب��ری��ارە و سیاسەت ئ��ەم ئەماتۆریانەی دەسەاڵتدارانی توركیا نەیانتوانی جیاوازییە نەتەوەییەكان لە قالبی نەژادپەرستی

كێشە رەواكەی گەلی كورد لە نێوان دەستوری كەمالیست و ڕیفۆرمی ئاكەپە

موسلیح‌ئەحمەد‌‌‌‌


32] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

وتار

توركچیەتیدا كاڵبكاتەوە، بەڵكو بە پێچەوەانەوە و ئیستبداد سیاسەتی ژێ��ر ل��ە ك��وردەك��ان ئێجگار هەلومەرجێكی لە توركیا تۆتالیتاری و زم��ان و كەلتوور ئومێدیدا بێ و سەخت لێهات وای تا پ��اراس��ت، خۆیان كوردبوونی هاو و ئۆجەالن عبدوڵاڵ ڕێزدار بەڕێبەرایەتی

لە دایكبوو، لە كرێكاران پارتی سەنگەرەكانی و مرۆیی زەرورەتێكی پارتە ئەم دایكبوونی نەتەوەیی بوو، چونكە لە دایكبوونی ئەم پارتە كورد بەگەلی ئ��ازادی هەناسەیەكی و ئومێد بەخشی، لە گەڵ ئەوەی دەسەاڵتی توركیا كۆی ئامرازەكانی دژایەتی و سەركوتكردنی لە ئامێز گرت بۆ سەركوتكردنی ئەم پارتە، بەاڵم نە وەك هەر نەتوانرا ئەم ئامانجەیان بێننە دی، بەڵكو رۆژ بەرۆژ ئەم پارتە تا ئەم ساتەوەختەش لە ناو بە مالیستە گەشەكردندایە، دەشبینین كە عەلمانیەكان رۆژبەرۆژ لە پوكانەوەی زیاتردان، پەكەكە وا كە بنەمایەی ئ��ەو فاكتەری بە بەرلەوەی شۆڕشێكی چەكداری و نەتەوەیی بێت كۆی كە موڕاڵییە، فیكری قوتابخانەیەكی و ن��ەژادی رەنگەكانی بەجیاوازی مرۆڤەكان كەلتووری و ئاینی و مەزهەبی و ڕەگەزی دەتوانن لەم قوتابخانەیە بێ وێنەیە جێ بگرن. هەر وەكو بە و گرتووە جێیان بنامایانەش ئەم لەسەر شێوەی پڕاكتیكیش ئەمە سەلمێندراوە، لە گەڵ ئەم سیاسەتە نەهیلیزمەی كە دەسەاڵتی بەناو كورد گەلی بەرامبەر كەمالیست عەلمانی پراكتیزەی كرد نەیتوانی گەلی كورد بێ ئیرادە

بەناو حیزبە سەرنەكەوتنی دووای بكات، هاواڵتیان چ��ەواش��ەك��ردن��ی و عەلمانیەكان بەفاكتەری سۆزی ئاین لە الیەن سەرانی ئاكەپەی ئیسالمی سیاسی توانی بەپلیكانەی ئاین بگاتە لە ئیسالمیە پارتە ئەم گەیشتنی دەس��ەاڵت، سەرەتادا جێگای ئومێدێكی گەورە بوو، چ لە ناوخۆی توركیا چ لە ئاستی دەرەوە كەسانێكی زۆر ئومێدی گەورەیان بە پارتی ئاكەپە هەبوو، ئومێدەكان لە سەر ئەم بنەما و تێروانینانەوە بوون كە ئەم پارتە خاوەنی دیدێكی ئیسالمییە، لە ئاینی ئیسالمیش نەژادپەرستی و سەركوتكردن بەم تاوانە، و ح��ەرام و یاساغ مرۆڤكوژی و فاكتەرانە ئەم پارتە النی كەم دەتوانێت ئەگەر بەدیدێكی ئایینی ئەم سیاسەتەی خوێنڕێژی و سەركوتكردن و ماف زەوتكردن و نەژادپەرستی بەاڵم پێبێنێت، كۆتایی خۆد یا بكاتەوە كەم زۆرینەی كەسە روناكبیرەكان ڕەشبین بوون بە سیاسەت و هاتنە دەسەالتی ئەم پارتە، لەبەر كاتێك هیچ ئیسالم مێژووی بەدرێژایی ئەوەی ئایین بیاوانی قەڵەمڕەوی ژێر لە كورد گەلی نەیانتوانیوە هەناسەی ئازادی هەڵمژن و ئازادانە پێناسە نەتەوەییەكانیان نمایش بكەن، لە گەڵ دڵسۆزی و وەفاداری گەلی كورد بۆ ئاین دراوسێ ئەم كاتێك هیچ ك��ورد گەلی موسڵمانەكانی ئ��ەوەی بۆ نەگرتووە بەبنەما دڵسۆزیەیان كورد گەلی گەڵ لە مرۆڤدۆستانە مامەڵەیەكی هەر دابنیێت، ڕەواكانی مافە بە دان و بكەن وەكو بینیمان سەرانی ئاكەپەی ئیسالمی لە بڕی چارەسەری كێشەكان و دەربازكردنی توركیا لەم سیاسەتی پ��اڵ ل��ە ئ��ەوە كوشتارە و ش��ەڕ كەمالیستی نەژادپەرستی دووژم��ن��ك��اران��ەی بەرامبەر لە ئیسالمیش و عیلمانی سیاسەتی پەكەكە كورد گەلی ڕزگاریخوازی بزوتنەوەی پڕاكتیزە دەكات، سەرانی ئاكەپە نە وەك هەر ل��ە دەس��ت��وری كالسیكی ن��ای��ەوێ��ت ڕی��ف��ۆرم كەمالیستدا بكەن، بەڵكو بەناوی خودا و دین كە دەستوور ماددانەی بەم ئەدەن پیرۆزیەت جگە لە نەتەوە و كەلتور و زمانی تورك دان بە هیچ كەلتوور و زمان و مافی نەتەوەكانی تردا نانێت، ئاكەپە بەمەش نەوەستاوە كەوا كۆی ئەم سیاسەت و بڕیارە كالسیكیانەی كەوا دەسەاڵتی كەمالیست لەسەری دامەزراوە لە بەرامبەر گەلی نموونەی لە بەڵكو دەك��ات، پڕاكتیزەی كورد عوسمانیەكان سیاسەتی بەناو ئاینیش لە دژی گەلی كورد ئیدامە)درێژە( پێدەدات، لە الیەكەوە و نین موسلمان كورد گەلی دەڵێت ئەردۆغان زەردەشتین، لە الیەكی تریشەوە مووفتیەكانیان ئایین پ��ەردەی پەنای لە گولەن نمونەی لە بە ماڵ پێویستە كە دەكەن ئەوە بانگەشەی

ناوخوێنی بچینە و بگەڕێین ك��وردان ماڵی تەنانەت ك��وردەك��ان چونكە دەمارەكانیان، جۆرە ئەم ناناسن، ئیسالمیش مەزهەبەكانی چەواشەكاری و بانگەشانەش بۆ ئەم مەبەستەیە كە وا پیالن و دوژمنكاریە نەژادپەرستەكانیان لە ژێر پەردەی ئیسالم پەردەپۆش بكەن، مەگەر نا سەرانی گ��ەڵ لە ك��ورد گەلی كێشەی ئاخۆ ئاكەپەی ئیسالمی كێشەی میرات و تەالق و مارە مەزهەبەكان بەناسینی پێویست تاكو بڕینە كوێرانەی شەمشەمە ئەم ئایا یاخۆت بكات، ئاكەپە گوێ بە بنەما ئایینیەكان ئەدەن و ڕیزیان هۆڤیانەی سیاسەتە ئەم ئایا دادەن��ێ��ن؟ بۆ كورد گەلی بەرامبەری لە ئاكەپە سەرانی ئیدامەی پێدەدات لە كام بنەمای ئایینی شوێن بە گوێ ئاكەپە سەرانی دەبینی دەگریت؟ موحەمەد حەزرەتی و قورئان فەرمایشتەكانی كەسێك كوشتنی دەفەرموێت قورئان نادات، وەكو ئەوە وایە كە كۆی مرۆڤایەتیت كوشتبێت، موسڵمان دەفەرموێت موحەمەدیش حەزرەتی ئەو كەسەیە كە موسڵمانان لە دەست و زمانی ئەمین و پارێزراو بن، ئەوەی جێگای خۆشحالییە پیالنە بەرامبەری لە كورد گەلی كەوا ئەوەیە گاڵوەكانی ئاكەپە وشیارە و لە سەر پێیە چیتر ئەوانەی پێویستە بكرێت، چەواشە ناتوانرێت بەخۆدا چونەوەیەكی جددی كراون چەواشەش بكەن لەسەر بنەمای كوردبوون و زمانی دایك هەڵوێست بنوێنن و بێنە مەیدانی تێكۆشان بۆ بەرەنگاربوونەوە و وەدەنگ هاتن لە ئاست كۆی ئەم پیالن و سیاسەتە گاڵوانەی بۆ لە ناوبردنی

لە دابڕین و پەكەكە ڕزگاریخوازی بزوتنەوەی گەلی كورد پڕاكتیزە دەكەن، چونكە دووژمنان لەوە بێ ئاگا نین ئەگەر بتوانن گەل و پەكەكە لە یەك جیابكەنەوە ئەوە ئەوكات گەلی كورد وەكوو ڕانە مەڕی بێ شوان ئەبینرێت، ئەوكات

تورك بوون بە تەنها بنچینەی ئایدیۆلۆژی ناسیۆنالیزمی تورك

نەبوو، بەڵكو كرایە پێوەری هاوالتیبوون،

توركیزمیش بووە تاك كەلتوور و پێوەری سیاسی

و ئاینی نوێ دەوڵەت، ئەم دیدە هەلپەرست و

تۆتالیتاریەش لەدەستوری ئەم واڵتە جێگیر كرا

“

“

قوتابخانەی ئاپۆچییەتی قوتابخانەیەكی

گشتگیر و مرۆڤایەتییە لەهەمانكاتیشدا

بەرگریكارێكی سەرسەخت و سەرەكی مافی ڕەوای گەلێكە

“

“


33] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

چۆن بەخوێن دەم گورگی وەكو دووژمنانیش ئەم ب��ەاڵم دەك��ەن، مامەڵە وا بیانەوێت هەوڵدانانەی دووژمنانی كورد لە ڕابردوودا نەزۆك بووینە لە داهاتوشدا نەزۆكتر دەبن، بەمەش جگە لە شەرمەزاری و بەكوشتدانی سەربازی تورك و تریان واڵتە شتێكی ئەو بەهەدەردانی سامانی دەستناكەوێت، چونكە پەكەكە گەلە و گەلیش ئاوێتەی خوێن و دەم��ار وەك��و پەكەكەیە نەوەك پەكەكە لەناوچونی بەاڵم یەكتربوون، كارێكی بەڵكو نییە، ئاسان كارێكی ه��ەروا پشتگیریكەرێكی پارتە ئەم چونكە محاڵیشە، گەورەی جەماوەری هەیە چ لە كوردستانی باكور جگە دەرەوە، واڵتانی و تر پارچەكانی لە چ لەوەی قوتابخانەی ئاپۆچییەتی قوتابخانەیەكی لەهەمانكاتیشدا مرۆڤایەتییە و گشتگیر مافی سەرەكی و سەرسەخت بەرگریكارێكی كۆماری دورستبوونی لە كە گەلێكە ڕەوای چركەساتە ئەم تا عەلمانی بەناو توركیای ئەو كۆی سڕینەوەی بۆ ك��راوە كار هەمیشە هیمایانەی كوردایەتی و لەناو بردنیان و پێنەدانی دووەم، نەتەوەی وەكو ژیان مافی سادەترین جگە لەمەش ئەمەریكاش نایەوێت پەكەكە چیای قەندیل چۆل بكات و ئەم چیایە سەختە ببێتە مۆڵگەی گروپە چەكدارە ئیسالمییەكان، لەالیەكی كێشەی هەمیشە توركیا ئەیەوێت تریشەوە ناوخۆ هەبێت بۆ ئەوەی بەشێوەیەك لە شێوەكان توركیا چاوێكی هەر لە دەستی ئەمەریكا بێت، قەیرانی توشی الیەنەوە چەندین لە توركیا ملمالنێیەی لەو جگە دەبینین بووە. سیاسی ئیسالمی و عەلمانیەكانی ناوخۆی توركیا لە گەڵ واڵتی ئیسرائیلیش پەیوەندی ئالۆزە ئەمەش وا دەكات كار بكاتە سەر پەیوەندی توركیا لە گەڵ ئەوروپا و ئەمریكا، چونكە گومان لەوەدا نییە ناوەڕاست ڕۆژهەاڵتی لە ئیسڕائیل واڵتی كەوا ئاوێنە و باوەڕ پێكراوی ئەوانە، لەالیەكی ترەوە وەرگرتنی كێشەی ئەوروپا یەكێتی گەڵ لە بەئەندام بوونی هەیە، تاوەكو توركیاش دان بە مافە ڕەواكانی گەلی كورددا نەنێت لەوە تێنەگات كە وا ڕێگای بەئەندام بوون لە زیندانی ئمڕالییەوە ئازادكردنی بۆ گەڕانەوە بێ بە دەبێت تێپەڕ ڕێبەر ئاپۆ ناتوانرێت كیشەكان چارەسەر بكرێن، خەونی بەئەندام بوونی لەم یەكێتیە نایەتە دی، لەبەر ئەوەی ناكرێت واڵتێك لە گەڵ پەیرەوكردنی ئەم جۆرە سیاسەتە تۆتالیتاریە و زیندانی كردنی و ماف خستنی پێ ژێر و میللەتێك ڕیبەری كێشەیە هەموو ئەم هەبوونی و داخوازیەكانی ببێتە ئەندامی ئەم یەكێتییە، لەالیەكی تریشەوە و هەیە یۆنان گ��ەڵ لە قوبرسیشی كێشەی كۆی پال لە بكات، چ��ارەس��ەری نەیتوانیوە

ئەمانەی ئیشارەم پێدا ئاكەپە تمووحی ئەوەشی هەیە وەك میراتگرێكی عوسمانی ببێتە پێشەنگی واڵتە سونیەكان، ئەمەش وادەكات لە گەڵ واڵتی ئێرانی شیعە مەزهەب پەیوەندیەكانی ئالۆز بێت،

پەكەكە و تیرۆرلە پاڵ كۆی ئەم سیاسەتە نەزۆك و تیرۆریست و دووژمنكاریانەی ئاكەپە دەبینین پەكەكە و ڕێبەر ئاپۆ بۆ چەندین جار دەستی ئاشتیان درێژكردووە ئایا ڕاگەیاندووە، الیەنەیان تاك ئاگربەستی و جگە لە یاسای سەرمایەداری و سەردەست بە ڕزگاریخواز بزوتنەوەیەكی بە ڕەوایە یاسا كام لیستی و خانە بخرێتە و تیرۆریست بگوترێت تیرۆر؟ ئەگەر واڵتانی سەردەست ڕاست دەكەن ئەم پارتە تیرۆرستە بۆ چی ئەندام و كادیرەكانیان لە واڵتانی ئەوڕوپا و ئەمریكا دەستگیر ناكەن؟ ئەگەر بەویژدانن و مرۆڤبوون بكەنە پێوەر وەكو ئەوەی ئەمریكا و یەكیەتی ئەوڕوپا بانگەشەی بۆ دەكەن بەكام یاسای سەماوی و زەمینی پارتێك كە نەتەوەیەكە ڕەوای كێشەیەكی خاوەنی كە كۆی مافی مرۆڤبوونی لێ زەوت كراوە ناهێڵن پارتەش ئ��ەم هەڵمژی، ئ��ازادی هەناسەی ئەو بۆ و بكات ئ��ازاد میللەتە ئەم ئەیەوێت مەبەستە تێدەكۆشێت و لە سەر ئەم پڕەنسیپانە دامەزراوە و بۆتە بەربەست لە بەر دەم سیاسەتی نەژادپەرستی دەسەاڵتی ی )ئاسیمیالسیۆن( كامە و سەماوی پەرتووكی كامە بە توركیا، دەقی بەیاننامە نێونەتەوەییەكان، پارتێك كە بۆ ئازادی و مافی گەلەكەی بێوچان خەبات دەكات ڕووب��ەڕووی ڕێبەرەكەی كوردبوون تۆمەتی بە و ببێتەوە نێونەتەوەیی گەلەكۆمەی پیالنی سەرسەختترین ڕادەستی شێوە بەقێزەونترین دوژمنی بكرێتەوە و بخرێتە زیندانی تاكەكەسی و لە سەخترین هەلومەرجدا ژیان بكات، دەسەالتی مرۆڤێكی كەوا دەزان��ن ئەمە خۆشیان توركیا خامە بەڵكو نەكردووە، زیندانی تیرۆرستیان و كتاب و فەلسەفەیان زیندانی كردووە. ئایا بە كامە لۆژیك رەوایە بە خامە و پەرتوك و فەلسەفە بگوترێت تیرۆریست و زیندانی بكرێت؟ كامانەن ئەم خاڵ و تاوانانەی سەرۆك ئاپۆ و پەكەكەیان ئایا تیرۆریستان، ڕەشی لیستی خراوەتە پێ لەسەر ئاستی جیهان كامە پارت و كامە مرۆڤ بە ئاست سەرۆك ئاپۆ و پەكەكە مرۆڤدۆست و ئاشتیخوازن و لە مانای مرۆڤبوون و ژیانكردن تێدەگەن، لە سەرەتای هاتنە كایەوەی ئەم پارتە تا ئەم ساتەوەختە نە وەك بەتەنیا مرۆڤ، بەڵكو گیانلەبەرەكانی كێویش لە ژێر قەڵەمڕەو چەتری گەریالكان بە جوانترین شێوە مافیان پارێزراوە، كامانەن ئەم كاسبكار و ئەسیرو ژن و منداڵەی پەكەكە خەڵتانی خوێنی كردوون، كامانەن ئەم

تەقینەوە و چەتەیی و ڕێگریانەی كەوا پەكەكە ئەنجامی داون؟ بە شاهیدی ئەم هاواڵتیانەی لە ژێر قەلەمڕەوی گەریالكان ژیان دەكەن گەریال و قوتابیانی قوتابخانەی ئاپۆچییەتی بەڕەوشترین و دەستپاكترین و بەبەزەیترین مرۆڤن، هاواڵتیان لە كۆی بوارەكان متمانەی تەواویان بە گەریال ئەمەندە گەریالكان هەیە، نەناسەكان ماندوو ڕەوشتێكی و ئایدیۆلۆژیا و فەلسەفە خاوەن بەرزن كە ئەم هەموو كچ و كوڕە وەكو خوشك و برا دوور لە هیچ كارێكی قێزەون پێكەوە لە سەنگەری بەرگری كردندا ژیان دەكەن، تا ئەم ئاپۆچێتی لە قوتابخانەی چركە ساتەش جگە

هیچ قوتابخانەیەكی ئەقلی و نەقلی نەیتوانیوە پەروەردەیەكی لەم جۆرە بە مرۆڤ بدات، ئەگەر سەرانی ئاكەپە كە خاوەن دیدێكی ئیسالمین، لە شێوەی گەریالكان ئەم هەموو ئەگەر بەاڵم كچ و كوڕە تێكەڵ بەیەكتر بكات ئەوە ناتوانێت دەرسێكی ئەخالقی لەشێوەی پەكەكە پڕاكتیزە بكات، ئەوە سەرانی ئەم پارتە بۆ ماوەی تەنها ساڵێك پێویستی بە كردنەوەی چەندین خانەی

مندااڵنی بێ سەرپەرشت دەبێت.

گەریالكان ئەمەندە خاوەن فەلسەفە و

ئایدیۆلۆژیا و ڕەوشتێكی بەرزن كە ئەم هەموو

كچ و كوڕە وەكو خوشك و برا دوور لە

هیچ كارێكی قێزەون پێكەوە لە سەنگەری

بەرگری كردندا ژیان دەكەن، تا ئەم

چركە ساتەش جگە لە قوتابخانەی ئاپۆچێتی

هیچ قوتابخانەیەكی ئەقلی و نەقلی نەیتوانیوە پەروەردەیەكی لەم جۆرە

بە مرۆڤ بدات

““


34] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

سوریا، ب��ارودۆخ��ی س��ەر بینە ئ��ەوەی پێش هەموومان ئاگادار و شایەدی لەناوچوونی یەك بەیەكی ئەو رژێمە دیكتاتۆریانەنین كە پاشماوەی سەدەی بیست بوون. بە تێكچوونی قەزافی لە ئاخرین وەك��و كە موبارەك حوسنی و لیبی

فەرعەون پێناسە ئەكرا بەردەوام دەكەن. مودیرنیتەی سیستەمی قۆناخەی ئەو ئێدی پێ نفسی ئەیتوانی بەراحتی سەرمایەداری هەڵێشكێت بۆ داشكاندنی قەیران و كیشەكانی سەدەی بیست لەرێ ئەو رژێمە سیخۆر و بەكرێ گیراوانەكە بە خۆی دایمەزرانویە بەسەرهاتووە. ئەم رژێمانە تەنیا باری سیستەمی سەرمایەداری مۆدیرنیتەیان كەم نەكردووە، بەڵكۆ ئەم رژێمانە كاتیان بەسەر هاتووە و ئەتوانین بڵێین تەفر و تونا و بووگن و بۆنەتە بەاڵی سەردامەزرینەرەكانیان. لە الیەكی ترەوە بەهووی دەوڵەمەنی سەرخان مێژووی و ژئۆپۆلیتیكی پێگەی و بن خانی و

كۆنی، رۆژهەاڵتی ناوین بووەتە دڵی دنیا.ل��ە رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوی��ن ك��ە ح��س��اس ت��ری��ن و و ئێش ئەو دنیایە، شوێنی مەترسیدارترین ئازارەی كە ئەم رژێمە بەكرێگیراو و دیكتاتۆر و مونارشیكانە كە دایانسەپاندووە بەسەر گەالندا، و ئەو زەبرو و گۆشارانەی كە بەرێوەی دەبەن ئەو نەگەیشتۆوەتە مێژوودا كاتێكی لەهیچ رادەیە. بۆیە روحی راپەڕینی گەالن لە ناخەوە كە سەرمایەداری هەڵوێستەی ئەو و دەكۆلێت وەری رژێمانەی بەم لەبەرامبەر مۆدیرنیتە لە ئەبینێ خۆی بۆ بەاڵیەك وكو كە گرتووە یەكتر ناكەن. لەالیەكی ترەوەوە رژێمە بۆگەندارە كاتێ ترەوە لەالیەكی و ئەبن لەناو كۆنەكان كە ئایدیۆلۆژیانەی ئ��ەو نوعیەتی سەیری گەالن ئێدی كە دەزانین ئەكەین، دەسەاڵتن بەهیچ شێوازێك نایانەوێت ئەم جلە پیسانەی كە دەیانەوێت لەبەریان بكەن قەبوڵ بكەن و تۆڕیان دەدات. بۆیە ئێستاكە تێكۆشانێكی تازە دژ بە

زۆلم و لێگەرینێكی نوێ دەستی پێكردووە.رۆژەڤ��ی بووەتە ئێستا سوریا رووداوەك��ان��ی سەرەكی هەموو دنیا و بەگۆمانێكی زۆریش پاش لە ناوچوونی سوریا، رژێمەكەی ئێران دەكەوێتە رۆژەڤ��ەوە. ل��ە رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوی��ن ل��ە حاڵی جەمسەرێك چەند لە باس دەتوانین ح��ازردا

بكەین. لەحاڵێكدا هێزە نەتەوەپەرەستەكان كە عەقڵیەتی توركیەیی و دەوڵەت � نەتەوەگراییان هەیە بەسەرۆكایەتی ئەمریكا و بریتانیا بۆنەتە جەمسەرێك و لەالیەكی دیكەوە روسیا، چین و دەوڵەتانێكی وەكو ئێران لەناوچەكەدا كە ئەوانیش سەرمایەداریدا مۆدیرنیتەی لەچوارچێوەی لە بكرێن سەیر روانگەوە هەمان لە دەتوانین هەوڵی دروستكردنی جەمسەرێكدان. ئەمڕۆكە ئەم سیاسەتە جیاوازنە بە شێوازێكی ئاشكرا لەسەر سوریا پیادە دەكرێن. بێجگە لەمە ئەتوانین باس لە سێ هێزی جیاوازتر بكەین؛ یەكەم: سیاسەتی نوێبوونەوەی بۆ كە سەرمایەداری سیستەمی

بەرژەوەندییەكانی ئامادەیە پشت بەهەرچەشنە ببەستێت. ستەمكارانە و توندوتیژی رێبازێكی دووەم: ئەو رژێمە دیكتاتۆر، بەكرێگیراوەكانیان گەالن بۆ تێپەڕاندووە خۆیانیان كاتی كە بوونەتە بەاڵ و لەسەر دەوڵەت � نەتەوە سورن. سێیەم: سیاسەتی پێكەوەژیانی دیموكراتیكە كە تێكۆشانی ئازادی و دیموكراسی بەرێوەی دەبات و پشت بە ئیرادەی ئازادی گەالن و پەكەكەشی

لەناودا رێبەرایەتی ئەكەن.جیاوازەكە هێزە سێ ئ��ەم بڵێین ئەتوانین خاوەن ئیرادەی تایبەتی خۆیانن لەسەر سوریا بەرێوە ب��ەی��ەك" گ��ەورەی"دژ تێكۆشانێكی

گەالن كە ئەوەی راستی بێگۆمان دەبەن. بەئیرادەی شۆڕشگێر، دیموكراتی خۆیان داهاتوو وهەر داسەپاندن بێنن. پێك خۆیان ئازادی و بیانویەكێش چ بە دەرەك��ی مۆداخیلەیەكی نە مەشروعە. و راست نە لەسەر گەالن بێت، بزوتنەوەی ن��ەگ��وڕی ئەمەشپرەنسیپێكی ئازادیخوازی گەلی كورد"پەكەكە"یە و لەبن هەر

هەلومەرجێكدا و هەموو كات ئەیپاریزین.كە بڵێین ئەوە بەڕاشكاوانە ئەتوانین لەسوریا خوی سوریا رژێمی كە ئەوەی ئیمكانی ئێدی سەرەڕاست بكات و یان بەواتایەكی دیموكراتیانە بگورێ نەماوە. بۆیە بەئاسانی ئەتوانین بڵێین دەستی ئەسەد رژێمی بردنی لەناو قوناخی پێكردووە. لەم خاڵەدا كێشە ئەوەیە كە رژێمی كە راستیەكە ئەمە ئەچێت. لەناو ئەسەدكەی سوریا شوێنێكی تایبەت و دیاری كراوی هەیە لە رۆژهەاڵتی ناویندا، ئاشكرایە بۆ هەموو الیەك، هەر كەسە و ئەوانەی كە نایانەوێ رژێمی ئەسەد لەناو ببەن بەوردبینی و دقەتەوە سیاسەت بەرێوە دەبەن. لەبەر ئەوەی كە هەتا هێزێكی بەدیل بۆ رژێمی ئەسەد نەبێت، لەناوچوونی رژێمی ئەسەد گرنگیشە زۆر و نوێ روداوی هۆكاری ئەبێتە خوڕاگرییەی ئەو دەستێوەرەكان. هێزە بۆ لەخۆیەوە بە هێرشەكان دژ ئەسەد رژێمی كە نیشانی ئەداتیش بە هۆی ئەم تایبەتمەندییەی دیموكراتیك "سوریایەكی ستاتۆی سوریایە. واقعانەترین و باشترین ئ��ازاد" كوردستانێكی گەالن. دیموكراتیانەی پێكەوەژیانی بۆ مۆدیلە ئێمەش وەكو پەكەكە هەڵسوكەوتمان لەراستیدا

بەم شێوازە و لەسەر ئەم بنەمایەیە.دەڵێن، پێ ئەوەمان رووداوەك��ان ئاراستەی ئەوەندەی سوریا بۆ ناوچەكە گرنگە، رۆژئاواش بۆ كوردستانی" گەورە" خاوەن گرنگیەكی تایبەت رۆژئاوای بە سەبارەت كاتێ بۆیە بەخۆیەتی. كوردستان سیاسەتێك پەیڕەو دەكەین پێویستە لەسەر بنەمای رێزوحورمەت بێ. بەدەستهێنانی واتە كوردستان لەرۆژئاوای گەلەكەمان ئازادی تری لەبەشەكانی چارەسەری ئاسانتربوونی كوردستان و یەكێەتی و نزیكبوونەوەی نێو ماڵی كەوتووش بن رۆژئاوایەكی بەگشتی. ك��وردان كێشەكان قوڵتربوونی دەبێت، شێوە بەهەمان لەپارچەكانی تر و بێ هێز بوونی یەكێەتی نێوان بۆ گۆشەنیگایەوە لەم تێڕوانینێكی ك��وردان، بوونی ستراتیژیك بۆمان، كوردستان رۆژئاوای بۆ هەموو گروپ والیەنە كوردییەكان دەستنیشان

كورد و گوڕانكارییەكانی سوریا

مرۆڤ پێویستە نە ببێت بە یەدەكی سەرمایەداری و نەش ببێت بە یەدەكی

رژێمی بەعسی سوریا. شتی راست و بەشەرەف و

دیموكراتیك ئەوەیە كە گەالن لە تێكۆشانی ئازادی و دیموكراسیدا بە ئیرادەی

ئازاد بێنە الی یەك و یەكێتی خۆیان ئاوا بكەن و برایەتی خۆیان بەهێز بكەن

“

“

وتار

ن/‌زەكی‌شەنگاڵی‌‌ـ‌‌و/‌هوشیار.ن


35] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

وتار

گرنگە قۆناخەدا لەم كە ئ��ەوەی دەكات.بۆیە راوەستەی لەسەر بكەین دروستبوونی یەكێەتی لەنێوان كوردانە. بەرێوەبردنی سیاسەتی هاوبەش و بوونە. هەر الیەن ویەكدەنگ بۆ چارەسەری هێزێك كە هاوكاری بۆ دروستبوونی سیاسەتی "رۆژئ��اوای چوارچێوەی ل��ە ك��ورد تایبەتی بن دەكەوێتە دیموكراتیك"نەكات، و خۆسەری بەرپرسیارێەكی زۆر گەورە. ئێمە وەكو بزوتنەوە یەكێەتی دروستبوونی بۆ بنەمایە ئەم لەسەر و سیاسەتی هاوبەش لەنێوان كورداندا هەرچی دەدەی��ن. ئەنجامی ئەستۆمان بكەوێتە كە لەبەر ئەوەی كە ئەمڕۆ گەلەكەمان لە رۆژئاوای ئەوەی دەرفەتی خ��اوەن بووەتە كوردستان وەكو مێژوو بخوڵقێنێت. خ��ۆی ئ��ازادی كە بەرێگاوە بڕو ئەفەرمووێت" گەورە چۆن خوای داهاتووی دروستكردنی ئیمكانی عەبدەكەم" پێكنەهێنانی و نەبینین بەخشێووە. پێمان ناكرێت. قەبوڵ شێوازێك بەهیچ راستیە ئەم ئەوەی و گرنگە بابەتێكی چوارچێوەیەدا لەم بكرێت، لەسەر گفتۆگوی لەسەری رۆژان��ە كە

كۆنفرانسی كوردە لە هەولێر.كوردان نەتەوەیی كۆنفرانسی باسی لەحاڵێكدا یەكێتی پارتی نەكردنی بانگێشت دەكرێت، رۆژئاوای كوردی كۆنفرانسی بۆ بۆ دیموكراتی كوردستان، بێگۆمان لەرۆانگەی تێكەڵی لەنێوان پارتەكاندا كارێكی راست نییە. دەعوەت نەكردنی خەڵك زۆرینەی كە دیموكراتی یەكێتی پارتی بۆ گرتووە، خۆ لە كوردستان رۆژئ��اوای لە

پالتفۆرمێك بەناوی" كۆنفرانسی كوردی رۆژئاوا" بێگۆمان هەڵەیەكی زۆر گەورەیە. لەبەر ئەوەی خۆیدا لەجێ و هەڵەیەكە هەڵوێستە ئەم كە سەركونەكردنەوە. و رەخنە بەر بكەوێتە كە هەرچەند رەخنەكانی پارتی یەكێتی دیموكراتی وشك و توندیش بێت ولەچوارچێوەی رەخنەش دژی لە كە ئەوەی بەاڵم پێش، دەركەوتبێتە ئارمانجی ك��راوە دیموكراتی یەكێتی پارتی خزمەتی نەكەوتەوەتە و تێپەڕاندووە خۆی ئارمانجەكەی كە یەكێتی كوردانە. راستی ئەمەیە بەتەنیا "من : بڵێ ناتوانێ الیەنێك هیچ كە نێوان یەكێتی بكەم" ئ��اوا یەكێەتی ئەتوانم كوردان كێشەی هەموو الیەن، گروپ و تاكەكانە. شتێكە كە پێویستە لەسەری رێككەوتن دروست ببێت، جگە لەم وێنەیە وەكو بینیمان هەوڵدانی بەڵكو ناكات، یەكێەتی خزمەتی الیەنەكان تەنانەت و جیابوونەوەكان خزمەتی ئەكەوێتە ئەبێتە هۆكاری گەورەتر بوونی كێشەكان.ئەمەش شاراوە نییە كە زۆر هێز و لەسەروی هەموویانەوە رۆژئاوای هێرشی نەهێنی و ئاشكرا بە توركیا كوردستان دەكات. دەوڵەتی كلۆنیالیستی توركیا بەدوای دەرفەتێك ئەگەڕێ بۆ شازش كردن. هەر لە ئێستاوە دیارە كە رۆژئاوای كوردستان و سوریا دەستێوەردانی لەكاتی بارودۆخێكەوە ئەكەونە توركیادا. ئەیانەوێت رۆژئاوای كوردستان داگیر بكەن و گەلەكەمان وەكو ئامێرێك بۆ كۆنترۆڵ بهێنن، بەكار سوریا رژێمی لێدانی و ك��ردن بەتەواوەتی داگیركاران داخوازیەی ئەم هەتاكو

و سیاسەتێك ستراتیژی پێكهێنانی دی نەیتە سەبارەت بە رۆژئاوای كوردستان كارێكی هەڵەیە راستیانەوە، لەم بەزانابوون نییە. ئیمكانی و هەموو یەكڕێزی و یەكێەتی دروستبوونی كوردەكان لە رۆژئاوا و بەشەكانی تری كوردستان كوردستانی رێنیشاندەری"پەرسپكتیڤی" بە

خۆسەر و دیموكراتیك" مەجبوریەتێكە.وەكو پەكەكە لەو قەناعەتە داین كە بە لوژیكی خۆسەری دروستبوونی دیموكراتیك" "سوریای و وبەجێیە راس��ت سیاسەتێكی دیموكراتیك پێویستە. لەسەر ئەم بنەمایە قەناعەتمان ئەوەیە كە پێویستە هەموو هێزەكان بێ ئەوەی كە بڵێین گەورەیە، بچوكە، بە كاریگەرە یان بێ كاریگەرە بێنە الی یەك و یەكێتی رێكخراوەبوونی خۆیان دروست بكەن و هێز بدەنەیەكتر. بەهەمان شێواز هەنگاوانەی و ئسلۆب ئەو كە هەیە باوەریمان كە ناكەوێتە خزمەت ئەم راستیە هەم باڵوكەر و هەمیش هەنگاوێكی نەراستە.مرۆڤ پێویستە نە ببێت بە یەدەكی سەرمایەداری و نەش ببێت بە یەدەكی رژێمی بەعسی سوریا. شتی راست گەالن كە ئەوەیە دیموكراتیك و بەشەرەف و لە تێكۆشانی ئازادی ودیموكراسیدا بە ئیرادەی ئازاد بێنە الی یەك و یەكێتی خۆیان ئاوا بكەن و برایەتی خۆیان بەهێز بكەن. وەكو بزوتنەوە ئەمە سیاسەتێكە كەهەتا ئێستا پەیڕەومان كردووە. لەمەوبەدواش ئەمە ستراتیژی بنەڕەتیمان ئەبێت. سیاسەتە بەم كوردستانیش رۆژئ��اوای گەلی

راستە ئەگەن بەئازادی.


36] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

ژنان

هەتا ئێستا حكومەت تایبەت بە ژنان پڕۆژەیەك یان بەرنامەیەكی نەبووە

پیاوان تەنیا بیر لەخۆیان دەكەنەوە و هیچی تر

گرفتەكانی و كێشە بە س��ەب��ارەت ژن��ان ل��ە ئ��اس��ت��ی ش��اری ك��ەرك��وك و ئەو و شارەكەدا لە ژنان رێكخراوەكانی ئەركانەی دەكەوێتە ئەستۆیان و هاوكات هەنگاونانی لەمەڕ ژنان بەرپرسیاریەتی لەراستەرێ چارەسەری پرسەكانی تایبەت واڵت( )رۆژی ك��ۆم��ەڵ��گ��ە، و ب��ەخ��ۆی��ان دیدارێكی لە گەڵ مامۆستا و بەكالۆریوس لە كەشت و كاڵ "سەمیرە ئەحمەد" ساز داوە. سەمیرە پێ وایە لە كۆمەڵگاكەی دەتوانن ژنان كە ئیشانەی ئەو ئێمەدا بیكەن، لە الیەن پیاوەكانیانەوە قەبووڵ پیاوانیش هەڵسوكەوتەی ئەم ناكرێت. زۆر جار كێشەی دەروونی بۆ ژنان دێنێتە ئاراوە، زۆر جاریش هەوڵدەدەن كە ئیش و كارەكانی ژن بچووك و بێ نرخ نیشان خۆیان بۆ تەنیا پیاوان چونكە ب��دەن، گرنگە. ال لە خۆیانیان تەنیا و دەفكرن ئیسالمیشداگەڕان لە دەڵێت:" سەمیرە بە دوای زانستدا گۆناە نییە، ئەوا چ ژن

بێت یان پیاو.دەرحەق یاساكاندا لە پشتیوانیەی ئەو كەمن. و الوازە زۆر دەكرێت، ژن��ان بە بێ ناتوانێت داكۆكیەكی هیچ بۆیە بكات. ژن��ان مافەكانی گەرەنتی یاسا زۆر كەمتەرخەمە و پشتگیری حكومەت كەمە بۆ رێكخراوەكانی ژنان. بۆیە ژنان باوەڕیان بە لە پلەی یەكەمدا پێویستە هێزی خۆیان بێت و پشت و متمانەیان ببەستن، خۆیان ج��ەوگ��ەوری هێزی بە خۆیان ناتوانن رێكخراوەكانیش چونكە بگەێننە هەموو جێگایەك و هەموو ماڵ

و هەموو ژنێك.ئا/‌تەوار‌غەریب

پرسیار/ لە كۆمەڵگادا ئەو كێشانەی كە رووبەرووی ژنان دەبنەوە لە ڕوانگەی ئێوە ئەم نەكردنی چارەسەر هۆكاری و چین

كێشانە بۆ چی دەگەڕێننەوە؟ژنان كۆمەڵگادا لە كە كێشانەی ئەو وەاڵم/ رووبەرووی دەبنەوە جیاوازی نێوان ژن و پیاوی كێشەیەكی ئ��ەوەش ئێمەیەو كۆمەڵگەی نێو هەندێك ئێمەدا كۆمەڵگای ناو لە گرنگە.بڕوانە بۆیان پیاو بەاڵم دەیكات، ژن كە هەیە ئیش بۆ حاڵێكداپیاوەكەش لە ناكرێت، ق��ەب��ووڵ

ئەو بۆ ئیشێك هەر دەك��ات، ئیش خۆیهەمان ئاساییە، بەاڵم هەروەكو دەبینن بۆ ژن تەبیعی ناو لە بهێنمەوە بۆ نموونەتان نابینن.دەتوانم هەیە شوێن چاوانە،هەندێك لەبەر كۆمەڵگادا كە ئەگەر ژن لەوێ ئیش بكات قەبووڵ ناكرێت، چونكە بكات، ناتوانێ دووك��ان��داری، نموونە بە گشتی بە كۆمەڵگا هەروەها و پیاوەكان رێزەوە مامەڵەیان لە گەڵ ناكەن و بە شێوەیەكی تر سەیری ئەكرێت، یانی بە گشتی هەر ئیشێك كە هەر چەند باشیش بێت و هەدەفێكی دروستی لە پشت بێت، بەاڵم ئەگەر ژن بیكات پیاوەكان بە نەوعێكی دیكە سەیری دەكەن.هیچ گرنگیەك

و پێویستی ئەو ئیشە نابینن و نادەن، دەتوانن كردوویەتی ژنێك كە ئ��ەوەی هۆی بە تەنیا ناحەزیان هەڵسوكەوتی و پێبكەن سووكایەتی ب��اوەرن بێ پیاوەكان گشتی بە یانی هەبێت كە ئەوەی جێی لە واتا ژناندا بە بەرامبەر لە ئاسایی مرۆڤێكی وەكو بن پشتیوان و هاندەر و مافدار چاوی لێبكەن بە داخەوە بە شێوەیەك

كۆنەپارێزانە هەڵسوكەوتی لە گەڵ دەكرێت. پرسیار/ ئایا هۆكارەكە بۆ ئەوە ناگەڕێتەوە كۆمەڵگایەكی ئێمە، كۆمەڵگای ك��ە پیاوساالرە و بە زیهنیەتێكی كۆنەپارێزانە و دژە ژنەوە رەفتار دەكات، بۆیەش ئەو و پێشكەوێت كە ژن بە ن��ادرێ ب��وارە

ئاستەنگی لە سەرە؟شت زۆر هەرچەند راس��ت��ە، بەڵێ وەاڵم/ ئێستاكە گۆڕدراوە، بەاڵم زۆر شتی ناحەزی تر هەیە كە هەتا ئێستاش هەر ماون. بۆ نموونە، پیاو ئەو ئیزنە بە خۆی دەدات كە ژن بە سەر كێشەیەكیش هیچ حاڵێكدا لە بهێنێ ژنەكەیدا

لە نێوانیاندانەبێت یان ژنەكەش هیچ كێشەیەكی نەبێت. لە زۆر كاتیشدا ژنەكە ئاگای لێ نییە. ئێستاش هەتا ئێمە كۆمەڵگای پیاوەكانی ماڵدا ئیشەكانی و ك��ار لە كە نەبوونە فێر لە بەشداری یان بدەن هاوسەرەكەیان یارمەتی ژنەكە ڕای و بیر خود یا بكەن ئیشەكانیاندا لە واتا پیاوەكە ژیانیاندا بوارەكانی لە وەرگرن ژیاندا بڕیاردەرە و هەر چی كە بە مێشكیدا بێت بە خۆی تەنیا پیاو ببینێ دەیكات. بەباشی و بۆ گرنگە، زۆربەی پیاوەكان دەفكرێت و خۆی هەموو دەكەن،ئەوەش هەڵسوكەوت جۆرە ئەو كات بۆ ژن لە بواری دەرونیدا بە تایبەتی كێشە شتێكی ژن ئەگەر دەكات.نموونە، دروس��ت باشیش بكات، بەاڵم بۆ ئەوەی كە پیاوەكە خۆی نیشان خۆی پەرەستی خۆ و نەكاتەوە كەم خۆی قسەكەی یان خۆی ئیشەكەی هەر بدات و راناوەستێت بەوەندەش دادەنێت و باشتر بە هەوڵدەدات كە ئیشەكەی ژن خراپ نیشان بدات

و بچووكی بكاتەوە.كە ه��ۆك��اران��ەی ل��ەو یەكێك پ��رس��ی��ار/ ژنان كێشەی خ��ۆد ی��ان كێشە دەبێتە یاخۆ نەریتە، و داب دەك��ات��ەوە، ق��ووڵ هەتا كەی ژنان ئیشی ئەم داب و نەریتە ئێمە كۆمەڵگەی لەحاڵێكدا بكێشن،

گرێدراوی داب و نەریتی كۆنە؟وەاڵم/ بەڵێ .با بەروارد لە نێوان ئەو ژنانەی نیشتەجێ كە ژنانەی ئەو و گوند نیشتەجێ شارەكانە بكەین.بۆ نمونە دەڵێن ڕێژەی تەالقدان كەمە. گوندەكان لە بەاڵم زۆرە، شارەكان لە سەبەبەكەی ئەوەیە كە ئەوانەی لە گونددا دەژین زۆرتر بە كەلتورو داب و نەریتەكانەوە گرێدراون هەتا لە شارەكان.لە وانەیە ئەو ژنەی كە لە گوند ژیان دەكات لە الیەن پیاوەكەیەوە زۆر توندوتیژی لە دژ بكرێت یان پیاوەكەی زۆر زۆر بۆی خراب پێ ناشیرینی قسەی بیچەوسێنێتەوە، و بێت بڵێ ، لێی بدات و ئەنواعی سووكایەتی پێ بكات بەاڵم ژنەكە ناتوانێ بچێ شكایەتی لێبكات یان گلەیی لێبكات، لەوەش خراپتر ئەوەیە كە ئەگەر لەوێش باوكیشی و گلەیی بكات بچێتەوە ماڵی ئەوەیە دەڵێن پێی كە ئەوەی باوكی ماڵی لە و بكەی قسەی بە دەبێ و خۆتە مێردی كە ئەمەش بكەی، قەبووڵ هەمو شتانەش ئەو عادات كە ئ��ەوە بۆ دەگەڕێتەوە هۆكارەكەی ناو لە مەسەلەیە ئەم بەاڵم ئاوایە، تەقالید و ناو شارەكاندا لە واتا بۆتەوە شارەكاندا كەمتر

دەبێ حكومەت رێزی تایبەت بگرێت لە چاالكانی ماڤی

ژنان و ڕێكخراوەكانیان، دەبێ گرنگایەتی هەبوونی ئەو رێكخراوانە و پێویستی

و رۆڵی ئەو رێكخراوانە لە ناو

“

“


37] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

گوندەكان شێوەی بە و گوندەكان رادەی بە رووی نادات، بۆیە ژنەكان زۆتر دەتوانن لە پیاوە تەالق وەربگرن. كۆمەڵگای پیاوساالری ئێمە بە ناوی داب و نەریتەكان زۆرێك لە مافەكانی ژنانی زەوت كردووە و ژنیش بە سەدان و هەزاران ساڵە دەناڵێ . نەریتانەوە و داب ئەو دەست بە كە پیاوان هەموو كاتێك لە سەر رێی گەیشتنی ژنان بە ئازادییەكانیان بۆنەتە ئاستەنگ و ئەوەش بە بوارەكاندا هەموو لە ژنان تێكۆشانی و هەوڵ

دەتوانێ تێپەڕ بكرێت.پرسیار/ هۆكارێكی تر كە دەبێتە ئاستەنگ لەبەرامبەر بە مافی ژنان پرسی ئایینە؟ بە رای بەرێزتان ئایینەكان تا چ ڕادەیەك ئاستەنگن لەبەرامبەر بە مافەكانی ژنان یان خۆد چەندە هۆكاری كێشەكانی ژنانە

بەتایبەتی لەم قۆناخەی ئێستادا؟وەاڵم/ هەندێك كەس هەیە لە ئیسالم راستی ئاییندا لە خۆی تێگەیشتوونە،واتا هەڵە بە هەیە. ئیسالمدا لە گرنگ گوتنێكی وانییە. دەڵێت:" ئەگەر تۆ ئامانجت ئەوە بێ كە بە دوای پیاو، هیچ گوناە بگەڕێی چ ژن بی چ زانستدا نییە و لەو جێگەیەوە كە دەردەكەوی هەتا ئەو جێیەی كە دەچی بۆ شوێنی فێر بوون هەموو بە خێر بۆت ئەنووسرێ جا چاو لێبكە هەندێك بەپێچەوانەوە لێكی دەدەنەوە یانی لە ئاییندا خۆ ناڵێت كە ژن نەخوێنێ و نەچێت بۆ مەكتەب و و مامۆستا بە نەبێت و نەكەوێت زانست دوای دوكتۆر و ئەندازیار،هیچی واش نەگوتراوە، بەاڵم زیهنیەتی پیاوساالر ئاوای لە كۆمەڵگا كردووە كە هەر كەس بە هەڵە تێبگات، هەتا زۆر كێشە هەن لە ناو یاساكاندا كە ئەگەر بە پێی راستی ئایینی

ئیسالم بچێت زۆر زووتر دەگەن بە ئەنجام.ئاییندا هەندێك شت لە بەاڵم پرسیار/ كار بە پیاودا ب��ەرژەوەن��دی لە كە هەن ه��ات��وون ب��ۆ ن��م��وون��ە، م��ەس��ەل��ەی فرە بە ژن چەند دەتوانێ پیاوێك كە ژنی تەالق مەسەلەی یان بێنێت، یەكەوە ناتوانێت پیاو تەالق بدات، یان كە ژن مەسەلەی لە و میراتدا مەسەلەی لە بە ك��ە دوو ژن دادگ��ادا ل��ە ش��اه��ەدی ئەمانە دەك��رێ��ت، بۆ حیسابی پیاوێك

چۆن دەخوێنێتەوە؟بۆ مەرجی و شەرت ئەوە ئاییندا لە وەاڵم/ بیهەوێت پیاوێك ئەگەر كراوە،مەسەلەن دیاری ئەو یاسا بهێنێت تریدا ژنەكەی سەر بە ژن شەرەتەی بۆ داناوە. بۆ نموونە پێغەمبەر كاتێ ویستیان كە ژن بە سەر كچەكەی بهێنن خۆی قەبووڵی نەكردووە، یانی پێغەمبەر فەرموویەتی كە دەبێ هۆكارێك هەبێت بۆ ئەوەی كە ژن بە سەر ژنێك بهێنیت یان ئەگەر بەو شەرت و هەل ومەرجانەی كە دیاری كراون ئەگەر پیاوێك، ژن دادوەرییەوە بە دەبێت بهێنێت ژنێك سەر بە راستی بە بەاڵم ببێتەوە، ژن دوو هەر نزیكی

دەكرێ یان دەبێ كە پیاوێك لە كۆمەڵگای پیاو ساالردا بە دادوەری و یەكسانی هەڵسووكەوت لە گەڵ دوو ژناندا بكات؟ شتێكی وا هەر نییە واتا لە گەڵ دوو ژنان نەفسی شت، نەفسی ماڵ، نەفسی ئەوەیە گرنگتر شتی دابنێت یەك وەك وەخت كە لە سەردەمی ئێستادا بە راستی هێنانی دوو ژن یان زیاتر بە سەر یەكتر دەشێ ؟ تا چەندە بە پێی پێوانەكانی ئەخالقی ئەوە ڕاست دەبێت لە ئەوە بێنێت، ژنان چەند پیاوێكئەگەر یانی ئیسالمدا هەیە، بەاڵم لە چاخی ئێمەدا ناتوانرێ بە كار بێت یانی ئەوە كاتی سەردەمی ئیسالم كە شەڕ هەبوو و ژمارەیەكی زۆر لە پیاوەكان لە شەڕدا دەكوژران و ژنەكان بێكەس و بێ خاوەن بوو، دروست كاتەدا لەو رێبازە ئەو دەمانەوە یان بۆ وێنە لە شەڕی جیهانی یەكەم و دووهەمدا كە ژمارەی پیاوەكان زۆر كەم ببۆوە، ئایین لەو كۆمەڵێك پێی بە ئەویش داوە ڕێی كاتانەدا پێكردن، ئاماژەم پێشووتردا لە كە مەرجەوە بەاڵم بۆ ئێستا ئەوە مانای نییە و راست نییە، بەاڵم یاساكانیش ئێستارێنادەن كە شتێكی ئاوا ڕوو بدات. ئێستا ئەگەر پیاوێك ژن بێنێ بە سەر ئیزنی یاساش و هەیە بۆی ژنەكەش ژنەكەیدا پێدەدات كە لە پیاوەكە جیا بێتەوە و سەربەخۆ بێت، وەكو جاران نییە كە ژنەكە ناچار بێت بە زۆری لە الی پیاوەكە بمێنێتەوە ئێستا بە هۆی رۆشنبیرییان و فیكری ئاستی ژنان كە ئەوەی زۆرتر بووە و تێگەیشتوون بۆیان قەبووڵ ناكرێت شتەكانی بۆ ستەمەوە ئەم باری ژێر ناچنە و تریش كە لە كات و سەردەمی ئێستای ئیسالمدا بەاڵم بوون، دروست كاتدا لەو چاخ بەپێی و گۆڕانكارییەكانی پێی بە و ئەمڕۆدا دونیای لە ئەستەمە. یان بهێنرێ كار بە ناتوانرێ ژیان كە كاتەی ئەو باروودۆخی لە دیسانیش ئەگەر

ئایینەكان دەركەوتوون ژیان بكەین دەبێت.و ئێمەدا واڵتی یاساكانیشلە پرسیار/ بەو ناوەراستدا ڕۆژهەاڵتی لە گشتی بە یان پاراستن بۆ پێویستە كە شێوەی هەنگاویان ژنان مافەكانی بەدیهێنانی سەر ل��ە چییە ب��ەرێ��زت��ان��ڕات��ان ن��ەن��اوە،

یاساكانی دەوڵەت سەبارەت بە ژنان؟وەاڵم/ هەندێك شت كراوە، بەاڵم ئەو شتانەی كە یاساكان بۆ ژنیان كردووە زۆر كەمەپشتیوانی الوازەواتا زۆر یاساكاندا ناو لە ژنان لە كردن نەهێڵراوە ئێستا هەتاكو یاساییەوە، باری لە یان داهات بۆ سەرچاوەیەك بە ببێت ژن كە و سیاسی گرنگەكانی ب��وارە لە یان واڵت بۆ كۆمەاڵیەتیەوە ڕۆڵێكی بەرچاوی هەبێت و پەرە بە خەباتەكانی ژن بدرێت. بەڕاستی هەتا ئێستا حكومەت تایبەت بە پرسی ژنان پڕۆژەیەك یان بەرنامەیەكی نەبووە كە بڵێت ئەوە لە خزمەتی بكات. چاالكی و ك��ار تێیدا ژن و ژندابێت یاسایەك كە دەركەوتووە و دەتوانم بڵێم بۆ ژنان لە واتا زەواجە عەقدی دەرهێنانی بووە باش

ژنان

ن ڕیا

وە با

تەیس

ێون پ

ژنای

ەرەس

چاربۆ

و ت

بێهە

ن ۆیا

خبە

وەنە

ێنەم

ە نچار

ێ ن ب

نیاكا

شەكێ

“


38] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[ ژنان

دەكرد پیاوێك گەڵ لە زەماوەندی ژن پێشدا دەمرد، پیاوەكەش هەتا یان دەبوو منداڵیشی بەاڵم دیسان عقد زەواجیان نەبوو و ژنەكە وەكو كچی ماڵ و حیسابی بۆ دەكراو ئاواش لە زۆرێك لە مافەكانی بێبەش دەكرا و پیاوەكەش كەنگێ دەستی لێبەردابا ژنەكە نەیدەتوانی شتێك بكات ئاهەنگی چونكە بكات، خۆی مافی داوای و هاوسەرگیریەكەیان نایاسایی بوو،بەاڵم ئێستا بە پێی یاسا قەدەغە كراوە كە بێ عەقدی زەواج بوونی رەسمی دوای دەبێ و بكرێت زەماوەند لەو كە بگوازرێتەوە ژنەكە زەماوەندەكەیان كاتەدا مافی ژنەكە نافەوتێ و ئەوە شتێكی زۆر یاسای هەروەها یاسایانە. لەو جۆرە بوو باش دژی فرەژنی كە لە پەرلەماندا قەبووڵ كرا زۆر شتێكی بە نرخ بوو و یەكێكی تر لە یاساكانی خۆم من دەرچ��ووە پەرلەمان لە ئێستا كە پیاوێك ئەگەر جاران واتا دەبینم گرنگی زۆر كچەكەی یان ژنەكەی خۆی بكوشتایە بە ناوی بەردەدرا، سەربەست ئەوە شەرەف و ناموس قاتڵ وەكو یاسایە ئەو پێی بە ئێستا بەاڵم

حیسابی بۆ دەكرێ .ئەم ئێستا هەتاكو ئایا بەاڵم پرسیار/ یاسایە بەرێوە چووە چونكە ئێمە ڕۆژانە دەب��ی��ن��ی��ن ك��ە پ��ی��اوەك��ان ب��ەب��ەه��ان��ەی ج��ۆراوج��ۆر و ب��ە ن��اوی پ��اك��ك��ردن��ەوەی ناموس ژن و كچ و خوشكیان دەكوژن، یاساییان بەدواداچوونی هیچ یان بەاڵم لە سەر ناكرێت یان دوای ماوەیەكی زۆر كورت ئازاد دەكرێن؟ چ شتێك رێگرە بۆ

ئەوەی كە یاساكە بە رێوە نەچێت؟ كاركردنە بەواتا یاساكە دەركەوتنی وەاڵم/ پێ، بەاڵم بە داخەوە بە هۆكاری جیاجیا ئیهمال

دەكرێت كە ئەوەش جێی رەخنەیە، یان لە كاتی لێكۆڵیندا كاتی لە یان دەكرێت فێڵ ئیفادەدا ڕاناوەستن سەر لە دروستی بە و ت��ەواوی بە و شتەكە بە حەقیقی نادرێت،واتا چەواشەكاری تێدا دەكرێت، بەاڵم خۆی وەكو یاسا شتێكی زۆر گرنگە، چونكە لە كۆمەڵگای ئێمەدا ژنان بە ناوی ناموس و شەرەف رۆژانە دەكوژرێن و كارەساتی زۆر ناخۆشی لێدەكەوێتەوە، ئێستاكە وكو یاسا تەتبیقەكەی سەدا كە هەر چەند هەیە، بوونی

سەد نییە.لە خۆیان دەتوانن چۆن ژنان پرسیار/ چەمكی كۆمەلگای پیاوساالر رزگار بكەن و كۆمەڵگاش بەرەو پێشكەوتن ببەن و

چارەسەری كێشەكانیان بكەن؟بخوێنێت، هەوڵبدات چەندە هەر ژن وەاڵم/ و بخات پێش خۆی بكات، پ��ەروەردە خۆی بڵێم دەتوانم كەمە، هەر هێشتا بێت رۆشنبیر ئەوە خۆی ئەساسە.هەر ژنێك لە ناو كۆمەڵگادا بێت رۆشنبیر چەندە و بێت ش��ارەزا چەندە چونكە كۆمەڵگایە، و خۆی قازانجی بە ئەوە لە كۆمەڵگادا لە گ��ۆڕان��ك��اری و پێشكەوتن لە ئەگەر ژن وات��ا پێدەكات، دەس��ت ئ��ەوەوە هەموو بوارەكاندا زانستی هەبوو ئیدی دەتوانێت هاوكاتیش و بكات چارەسەر خۆی كێشەكانی بتوانێت و خ��ۆی مافەكانی بە بێت ش��ارەزا خاوەنداری لە مافەكانی خۆی بكات. بۆ نموونە ئەگەر قەرار بێت كە كچ و كوڕ وەك یەك دەبێ بكەن، دواداچ��وون بە و لێكۆلین و بخوێنن پێویست دەكات بەدواداچوونێكی وردیش هەبێت سەبارەت بەو خوێندكارە كچانەی كە لە چوونە مەكتەب دەیانگێرنەوە هەتا بزانن كە هۆكارەكەی چییە؟پێویستە قانونێك هەبێت كە رێگری بكات لەو جۆرە ڕووداوانە و داكۆكی بكات لە خوێندنی خوێندن.پێویستە لە بەردەوامبوونیان و كچان ئەو تێكۆشانبدەن. و ه��ەوڵ خۆیان بۆ ژن��ان هەر بە دەبێ نییە خوێندەوارییان كە ژنانەی جۆرێك بێت خوێندەوار بن هەتا بتوانن خۆیان

بەرەو پێشەوە ببەن.پرسیار/ رۆڵی رێكخراوەوكانی ژنان لە ناو كێشەكانی چارەسەری بۆ و كۆمەڵگادا ژن��ان چ��ۆن دەب��ی��ن��ن، ئ��اخ��ۆ رەخ��ن��ە و پێشنیارەكانتان چین بۆ ئەو رێكخراونە؟

ئیشیان ئێستا هەتا رێكخراوەكان وەاڵم/ كردووە، ئیشی باشیان كردووە و رەنگدانەوەی لە یاسا گۆرانی بۆ تایبەت ه��ەب��ووە. باشی ژنان تایبەتەكانی كێشە لە پەرلەماندا.هەندێك بوونە، یارمەتیدەر رێكخراوانە ئەو كە هەیە هەلومەرجە ئەو ئێستا هەتا بەداخەوە بەاڵم

كۆمەڵگادا لە ژنان هەموو كە پێشنەكەوتووە بتوانن دەستیان بە خزمەتەكانی ئەو رێكخراوانە بەراستی بن. سوودمەند ئەوانیش و رابگات و بكەن ئیش بەشێوەیەك رێكخراوەكان دەبێ بگەن بە ئاستێك كە هەر ژنێك بۆ چارەسەری كێشەكانی ڕوو لە وێ بكات و وەكو ماڵی خۆی سەیری ئەو رێكخراوانە بكات یان هەر كەسێك بە هەر بیروباوەڕییەكەوە لە ناو خۆیاندا بگرن.تاكی نێوان لە كە لەوەدایە الواز خاڵی ئێستا نییە، زۆر پێوەندییەكی ورێكخراوەكاندا ژنان لە گەرمایێك كە ئاستێك نەگەیشتووە وات��ا لەوانەیە هەرچەند ببینرێ . هاتووچوونەكاندا لە رێ��ك��خ��راوان��ە ئ��ەو شوێناندا هەندێك ل��ە گشتی بە بەاڵم بن، هێز بە پێوەندییەكانیاندا نەیانتوانیوە ئەم پێوەندیە بە هێزە لە نێوان ژن و كۆمەڵگا و رێكخراوەكانی ژناندا بەجێ بكەن. رێكخراوەكان دەبێ كە ئەوەیە گرنگیش شتێ و كێشەكان و دەوێ چییان ژنەكان كە بزان هاتوچوو دەبێ هۆكاری كێشەكانیان چییە،واتا كردن بۆ ئەو رێكخراوانە وەكو شتێكی ئاسایی لێبێت. ئەگەر من كێشەیەكم بۆ دەركەوت و چووم بۆ سەردانی رێكخراوەیەكی ژنان، ئەوە خەڵك بە جۆرێكی تر سەیرم دەكەن، بەاڵم ئەگەر هەبوونی الیەن لە ئیشەكانیان و كار و رێكخراوانە ئەو خەڵكەوە ئاسایی یان بە جێ نەبینرا ئەواكێشە دروست دەبێت بە تایبەتی كە كۆمەڵگای ئێمە

بە زیهنیەتێكی پیاوساالرانەوە بەرێوە دەچێت.كە خااڵنەی ئەو بۆ تەنیا هۆكارەكان هەڵبەت بەڵكوحكومەتیش ناگەرێنەوە، ك��ردن باسم دەوری هەیە لە ناساندن و بە هێزكردنی خەبات دەبێ ژن��ان. رێكخراوەكانی چاالكیەكانی و چاالكانی لە بگرێت تایبەت رێ��زی حكومەت ماڤی ژنان و ڕێكخراوەكانیان، دەبێ گرنگایەتی هەبوونی ئەو رێكخراوانە و پێویستی و رۆڵی ئەو رێكخراوانە لە ناو كۆمەڵگادا بناسێندرێت. دەبی بە هەموو هێزەوە پشتیوانی لە هەموو بوارەكاندا بەو رێكخراوانە بدات، هەتا لە ناو كۆمەڵگاشدا من كاتێ چۆن متمانە. و سەرنج جێی ببێتە بروكراتیم ئیشێكی و ئیدارەیەك بۆ دەچ��م ئابووری یان یاسایی كیشەیەكی بۆ و دەبێت یان ...هتد، سەردانی ئیدارە و شوێنە حكومیە پێوەندیدارەكان دەكەم شتێكی ئاساییە، ئاواش دەبێ چوونی من بۆ رێكخراوەكانی ژنان لە چاوی كۆمەڵگادا ئاسایی و بێ دوودڵی و بیری ناشیاو سەیر بكرێت. دەبێ هەموومان هەوڵ بدەین كە بە رێكخراوانە ئەم كارەكانی ئیش و خەبات و بە رێكخراوەكانیش هەڵبەت بناسێنین، خەڵك دەتوانن خۆیان چاالكیەكانی و كار شێوازی رێزی كات هەموو حكومەت دەب��ێ بناسرێن. بڕیاری و ئیرادە بە كە بریارێك بۆ هەبێت هاوبەش و یەكبوونی ژنان دەری دەخات، چونكە بێت، پێك دەبێ و رێكخراوەكانە بریاری ئەوە بێگومان رێكخراوانە ئەم تریشەوە الیەكی لە

دەبێ حكومەت رێزی تایبەت بگرێت لە

چاالكانی مافی ژنان و ڕێكخراوەكانیان، دەبێ

گرنگایەتی هەبوونی ئەو رێكخراوانە و پێویستی و رۆڵی ئەو رێكخراوانە

لە ناو كۆمەڵگادا

“

“ پیاوەكانی كۆمەڵگای ئێمە هەتا ئێستاش فێر نەبوونە

كە لە كار و ئیشەكانی ماڵدا یارمەتی هاوسەرەكەیان بدەن

“ “


39] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

ژنان

بارودۆخەكان پێی بە و دەناسن كێشەكان بریاریان و دۆزی��وەت��ەوە ب��ۆ چ��ارەس��ەری��ان بۆ پێشنیارێكیان پرۆژەیەكیان یان دەركردووە ئەوانە حكومەت دەبێ دەرخستووە. پەرلەمان نەكات دژایەتیان نەتەنیا بگرێت چاو لەبەر بە بەڵكو نەكات، دروس��ت بۆ ئاستەنگیان و گەرمی پێشوازییان لێبكات. دەبێ حكومەت بە بەرپرسیارییەوە هەستێت، چونكە ئەو رێكخراوانە نیوەی ژنان و ژنانی كۆمەڵگا دەكەن خزمەتی كۆمەڵگا پێكدێنن و نیوەكەی تریشی دایكە.بۆ نموونە، ئەگەر لە بنەماڵەیەكدا، دایك رۆشنبیر دەردەچن، دانا و زانا منداڵەكانیش ئەوە بێت ئەوە منداڵەكانیش رۆشنبیر دەرچن، ئەگەریش و دەبێت رۆشنبیرمان نەوەیەكی داهاتوودا لە

كۆمەڵگایەكی پێشكەوتوو دەخولقێنرێت.پرسیار/ وەكو ژنێكی مامۆستا لە شاری ئاستەنگیانەی و كێشە ئ��ەو كەركوك رووبەرووتان رەگەزییەوە بە هۆكاری كە

دەبێتەوە چین؟وەاڵم/ بە داخەوە لێرە تەربیە زۆر كۆنترۆڵی قوتابیەوە. و مامۆستاودایرە سەر بە نییە ب��وارەوە زۆر لە كچان مەكتەبی بەتایبەتی و ئیدارییەوە باری لە تێدایە. كووڕی و كەم كوڕی و ك��ەم سەفەكانیشدا)پۆلەكاندا( لە ئێستاش هەتا ئێمە بڵێم نموونە وەك زۆرە، و موعاون و ئیدارە بۆ هەیە ژوورێكمان تەنیا شتێكە. هەموو هی گشتی بە و مامۆستاكان ئێستا هەتا من موشریفەكاندا)چاودێر( ناو لە موشرفی ژنم نەدیتووە. ئەو مەنهەجەی كە ئێستا دەرچووە نەیانخوێندووە، موشریف هاتووە و لە

تەلەبە پرسی كردووە، بەاڵم پرسیارەكەی هەڵە نەخوێندووە كتێبەكەی خۆی بۆ چونكە بووە، ئەوەندەی هاتووە، تازە كتێبەكە ئەوەی لەبەر من لێ دەزانم ئەویش هەر ئەوەندەی لێ دەزانێت كتێبەكان سەر مەعلوماتیان)زانیاری(لە واتا لێبكەی پرسیارێكی ئێستا لەوانەیە كەمە، زۆر نەزانێ وەاڵمت بداتەوە، بێگومان ئەوە نابێت و جێی گلەییە. ئەوەی كە وەكو مامۆستایانی ژن پێی نارەحەت دەبین، ئەوەیە كە زۆر جاران كە موشریف دێت بە هۆی ئەوەی كە ئێمە ئافرەتین لە دەكەن زەخت و دەكەن تووڕە خۆیان زۆر سەرمان و دەنگیان بڵند دەكەن، زۆرجاران كە ئەوە ئەگێڕمەوە دەڵێن ئەگەر ئێوەش پیاو بوونایە و خۆتان بە سەردا تووڕە بكردایە و دەنگتان لە سەر هەڵێنابا ئەوە نەیدەوێرا ئاوا هەڵسوكەوت هەمیش و ژن وەك��و هەم ئێمە ب��ەاڵم بكات، وەكو مامۆستا رێزی لێئەگرین و وەكو مرۆڤێك خۆمان ئاستی چونكە ئەجوڵێینەوە، گەڵی لە زۆرتر لەوە دەبینین كە بێ رێزی بە هیچ كەسێك بكەین. نمونەیەكی تر كە جێی سەرنجە ئێستا لە هەموو مەكتەبەكان توێژەری كۆمەاڵیەتی هەیە، مەكتەبەكەشمان و عەرەبە توێژەرەكە بەاڵم كوردییە، واتا ئەوەی گرنگە ئەوەیە كە كچەكان كێشە كۆمەڵێك ڕووبەڕووی كە تەمەنێكدان لە لە ناو بنەماڵە و كۆمەڵگا دەبنەوە و پێویستیان بە كەسێك هەیە كە رێنوینیان بكات و یارمەتیان لە خوێندكارانە ئەو توێژەرو ئەو بەاڵم بدات، واتای دیارە ئەوەش و تێناگەن یەكتری زمانی چییە و ئەنجامەكەشی چییە؟ مەعقول نییە كە و هەبێت یەكتر زمانی لە تێگەیشتن كێشەی

لە بكەین. كێشەكانیش چارەسەری چاوەڕوانی وازیان قوتابی چەندین ئەمساڵەوە سەرەتای تووشی ئ��ەوان بێگومان هێناوە، خوێندن لە یان توێژەرێك ئەگەر ب��ەاڵم بوونەوە، كێشە بەدواداچوونی ئ��ەوە هەبووایە بەرپرسیارێك بۆ یان ئ��ەوان دەركەوتنی هۆكاری بۆ دەك��رد ئەوە داخەوە بە كێشەكانیان،بەاڵم چارەسەری

لە واڵتی ئێمەدا نییە.پرسیار/ وەكو مامۆستایەكی ژن دوایین

قسە و پێشنیارتان بۆ ژنان چییە؟یەكەم ئێمەدا كۆمەڵگای ناو لە ژنان وەاڵم/ شتێك كە پێویستە لە بیری نەكەن ئەوەیە كە چارەسەری بۆ و هەبێت خۆیان بە باوەڕییان بۆ پەنا و نەمێننەوە بێچارە كێشەكانیان خەم و پەژارە و شتی تر نەبەن، ئەگەر ژنێك ڕووبەرووی كێشەیەك و لە ناو زەخت و فشاردا هەڵسوكەوت وشیارییەوە و سەبر بە دەبێت بكات، كاتێ كێشەكەی توانی تێپەر بكات ئەوە گەورەتر هەمیش و گرتووە تەجرۆبەیەكی هەم ئەگەر تۆ خەمێكت باری كەسایەتیدا. لە بووە تێپەڕ كرد و سەركەوتیت ئەوە گەورەتر بوویت و ئیتر دوای ئەوە تۆ بە هێزتر دەبی. ئەگەرژنێك تەنیا خەم و خەفەت بخوات، بێگومان لە باری نییە باش ئەوەش و دەچێت تێك دەرونییەوە بە ئەگەر حاڵێكدا لە نییە، قازانجێكیشی و هەموو ئەوە بینەوە كێشەكان نزیكی زاناییەوە دەبێ ژنان تێدایە. چارەسەری رێگایەكی كات بە هێزی ئیرادەی خۆیان زۆر باوەڕییان هەبێت، بە كێشەكان دەتوانن سەبر و ئیرادە چونكە

ئەنجام بگەیەنن.


40] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

لە گەڵ ژندا چۆن بژینپێویستە پیاو خۆی لە هزری )تۆ موڵكی من(ی ڕزگار بكات

ژنان

بۆ ئەوەی ئێمە لەكێشەكانی كۆمەڵگاو خێزان پێویستە بكەین چ��ارەس��ەری و تێبگەین بەباشی شیرۆڤە پیاو و ژن نێوان پەیوەندی بەپەیوەندی دەرك كاتەی ئەو تا بكەین، ڕاستینەی ناتوانین نەكەین پیاو و ژن نێوان كیشەكانی كۆمەڵگاش تێبگەین و چارەسەری چونكە بكەین، دەستنیشان بۆ گونجاوی لەكرۆكی كێشەكانی كۆمەڵگادا هەڵەو ناراستی لەپەیوەندی نێوان ژن و پیاودا هەیە كەئەویش رەگەزپەرەستی لەزهنیەتی خۆی سەرچاوەی دەگرێت. پیاوەو سەردەستی سیستەمی و كۆمەڵگای پلەداری و سەردەستی پیاو كەهەر و ڕەوادەبینێت ژنان بە كۆیلەبونێك جورە بەهەمان شێوە هاوسەرگیری یەكالیەنە لەسەر خێزانیشەوە بەڕێگەی و دەك��ات ف��ەرز ژن دەدات��ە پیاو دەس��ەاڵت��داری و سەردەستی سەردەستی سیستەمی قبوڵكردن.بەمشێوازە پیاو كۆیالیەتی لە سەر ژن و تەواوی كۆمەڵگا وەكو ئەوەی كەچارەنوسی ژنەو پێویستە هەر وابێت نیشانی دەدات و فەرزی دەكات. زهنیەتی سەردەستی پیاو لەگەڵ پێشكەوتنی سیستەمی ترو بەشێوازیكی سەرمایەداری مۆدێرنیتەی

لەهیچ دەبرێت. بەڕیوە لەسەرژن بەشاراوەتر سیستەمی سەردەمی بەهێندەی سەردەمێكدا

مۆدێرنیتەی سەرمایەداری كەوا ژنانی هەم لە جەستەو هەم لە زیهندا كۆیلە كرابێت نەبینراوە وبەڕیوە نەبراوە. لەم قۆناخەداژن فەلج كراوە، بە پێشكەش پارچەپارچەكراوەو جەستەی كۆمەڵگەی و پیاو رەگەزپارێزی سیستەمی

پیاوساالر كراوە.لەمیژوی چ بدەین سەرنج ب��ەوردی ئەگەر سیستەمی ل��ەم��ی��ژوی ی��ان شارستانیەت و ئ��ازادی تیكوشانی ئەگەر س��ەرم��ای��ەداری وڕیگەی نەچوبێت بەڕیوە ڕاس��ت یەكسانی لەپێش سەركەوتنی گەورە نەكردبێتەوە،بێگومان بنەڕەتی ئەوە بووە كە كۆیلەبونی هۆكاریكی دەنگیو بێ لەبەرامبەریشدا و كراوە فەرز ژن قبووڵكردن هەبووە و لە الیەنێكی تریشەوەئەو شیكردنەوەی ب��اش كەهەبووە زهنیەتەی لە هەبووە ج��ددی كەموكوڕتی بۆنەكراوەو دانانی و سیستەم هەڵسەنگاندنی و شیرۆڤە ولەئەنجامدا ب��ۆی ڕاس��ت ئەڵتەرناتیڤێكی بەرامبەر ڕاس��ت تیكوشانیكی نەیانتوانیوە

سیستەم بەرێوە بچێت.هەروەكو چۆن ڕێبەر ئۆجەالن دەڵێت:"ژیانیكی ڕاست بەهەڵە ژیان ناكرێت"، مرۆڤ دەتوانێت ژیانێكی بۆئەوەی تێبگات باشتر ئەم ڕاستیە و س��ەردەس��ت ناڕاستكەزهنیەتی ه��ەڵ��ەو كردووە ژنی پێشكەشی پیاو رەگەزپەرەستی تیكوشان و بكرێت قبوڵ زهنیەتە ئەم گەر بەرامبەری نەكرێت لەگەڵ خۆیدا ژیانێكی چەوت و زهنیەتێكی مردوو ئاوادەكات.هەربۆیە ئەگەر بمانەوێت كێشەكانی كۆمەڵگا بگرینە دەست و چارەسەری بكەین ناتوانین جۆدا لە كێشەی ژن هەڵسەنگاندنیان بۆ بكەین یان خوێندنەوەیان بۆ بكرێت.تێكۆشان و هەوڵدان بۆ ژیانێكی ئازاد بەژیانی واتادان بەبیركردنەوەو تەنیا و تەنیا ئەو هەتاكو دەخرێت،چونكە بەدەست ژن كۆیالیەتیەی لەسەر ژن فەرز كراوەو بەكۆمەڵگا واتای ناتوانین تێنەگەین قبووڵكردن دراوەتە تێبگەین. بەباشی ژی��ان یاخود ژن ڕاستی تێكۆشان و لێبوردبونەوەیەك دابڕاو لەڕاستی ژن هیچ كاتێك ناتوانێت بگاتە حەقیقەت،ناتوانرێت بخات. وەدەست كۆمەڵگا یەكسانی و ئازادی بۆئەوەی لەگەڵ ژندا ژیانێكی ڕاست ئاوا بكرێت

پێویستە باش لەو كۆیالیەتیەی لەسەر ژن فەرز سەردەستی زهنیەتی لەالیەن ك��راوە

هەتاوەكو چونكە تێبگەین، باش پیاوەوە ڕاستی ئەو كۆیلەبونەی لەسەر ژن فەرز كراوە هەستی بەڕاستی و زانابوون دەرنەكەوێتە پێنەكرێت نەلە كۆمەڵگاو نەش لە ناو خێزاندا

پەیوەندیەكی ڕاست پێشناكەوێت.ئاماژەی كەپێویستە گرنگ ت��ری خاڵیكی پێبكرێت ئەوەیە كەهەتاكو ئێستا تێكۆشانێكی ڕاست بەڕێوە نەچووە، بۆیە ژن لەچوارچێوەی هەرسیستەمێكدا هەر قوربانی و سوتەمەنی ئەو تێكۆشانانە بووە.باش پێناسەكردنی ژن و باش شرۆڤەكرنی ئەو ڕۆڵەی هەیەتی لەناو كۆمەڵگادا ناتوانێت مرۆڤ دەئافرێنێت، ڕاست ژیانێكی راستی ژن و كۆمەڵگا دابڕاو لەیەكتری بگرێتە واتای لە چونكە بكات، وپێناسەی دەس��ت لەڕاستی هەرچەند ژیانە بۆخۆی ژن ڕاستیدا پیاو لەڕاستی دەتوانی هێندەش تێبگەی ژن تێبگەی و پێناسەی بكەی وئەگەر ئەوڕەوشەی ئەمڕۆ ژنی تێدایە باش تێنەگەین و باش شرۆڤەی نەكەین ناتوانین كۆمەڵگای سەردەستی پیاوو ئەو ستاتۆی كە ژنی لەناو كۆمەڵگادا خستوەو نەیهێشتوە واتای ڕاستی ژن تێبگەین تێناگەین. تێنەگەین بەتەواوی ڕاستیەش ئەم هەتاوەكو ناتوانین دەرك بە ئاڵۆزیەكانی ناو كۆمەڵگاش س��ەردەس��ت سیستەمی چونكە ب��ك��ەی��ن، بەهەموو هێزیەوە هێرشی سەر ژن دەكات كە لەڕاستیدا هێرشە بۆسەر ژیان ئەم ڕاستیەش

مرۆڤ ناتوانێت راستی ژن و كۆمەڵگا دابڕاو لە یەكتری بگرێتە

دەست و پێناسەی بكات، چونكە لە واتای ڕاستیدا

ژن بۆ خۆی ژیانە هەرچەند لە ڕاستی ژن تێبگەی

هێندەش دەتوانی لە ڕاستی پیاو تێبگەی و پێناسەی

بكەی

“

“

‌ن/‌بەرژین‌تێكۆشەر


41] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

لە بەرچاوانە. لەكۆمەڵگای كوردەواریشدا گەلێك زیاتر واتای لەناوبردنی ژیان و بەكوێلەكردنی ژن پێكدێت، لەڕاستیدا هەڵوەشاندنەوەی كۆمەڵگاو نەمانی ژیان بەدەور گرتنی ژن لەناو كۆمەڵگادا لە رووی ئەخالقیو كەلتوری و سیاسیشەوە خێراتر سیستەمی لەگەڵدەركەوتنی بووە.بەگشتی سەرمایەداری تەواوی كۆمەڵگا لە گەڵ بێچارەیدا وەكو كەژن ئەمڕۆشدا ماوە.لەڕۆژی بەڕوو روو زهنیەتی هەمان ئەمەش دەبینرێت ناموسێك لەڕاستیدا نییە. جیاوازیەك هیچ سەردەستە، ئەوەی ئەمڕۆ پیاوان بەناوی ناموسەوە لەسەر ژنان بەڕێوەی دەبەن لە رووی ئەخالقیو سیاسیشەوە بەتەنیا سەردەست پیاوی پیاوە. لەناوچونی دەتوانێت لە سەر كوێلەتی ژن سەردەستی خۆی هێزی خۆی و بسەلمێنێت وخۆی بدات نیشان دەربخات كەئەمەش بێ هێزی و بێچارەیی پیاو دەردەخات بەرامبەر بەژن. هەر لەئەنجامی هێرشی سیستەمی سەردەست و زهنیەتی پیاوساالریدایە

و دەردەخرێت خۆی جەوهەری لە كەكۆمەڵگا دەگاتە و دەبێتەوە هەڵوەشانەوە بەڕووی روو ئاستێك كەئیتر ناتوانرێت پێشی لێبگیردرێت. بۆ ئەوەی بتوانین لەگەڵ ژندا ژیانێكی ڕاست بژین لەزهنیەتی خۆمان شتێك هەر پێش پێویستە سەردەست و رەگەزگەرایی داببڕین، لەبەر ئەوەی مرۆڤ ناتوانێت لەو حەقیقەتەی هەیە هەڵبێت.ژن وەكو موڵكی خۆ بینین یاخود خۆ خاوەن ژن بینین چەندە هەڵە بێت لەبەرامبەر ژنیشدا خۆ خاوەن ماف بینین هێندە هەڵەیە و ناراستە، هەر بۆیە پێویستە پیاو خۆی لە هزری )تۆ موڵكی منی(ڕزگار بكات پێویستە ژنیش حەقیقەتی ژن یاخود ژن بووین)ژن خۆی خاوەنی خۆی بێت(

باش تێبگات.ژن پێویستە هی خۆی بێت نەكەسێكی تر جگە لەمە ژیان لەگەڵ ژن نابێت قەبوڵبكرێت،چونكە

ژیانێكی ئاوا دوور لەژیانی راستیە.كۆمەڵگایەكی ئازادو نەتەوەیەكی دیموكرات بەتەنیا بەتاكەكەس و نیشان لەسەر بنەمای ئازادی دەتوانێ پێكبێت. و كەس تاكە دەتوانێت وەه��ا كۆمەڵگایەكی بكات ب��ەئ��ازادی هەست والێبكات كەسایەتی جگە بەئازادی، گەیشتن لەپێناو تێبكۆشێ و لەمەش خۆشەویستی ساختەو وتنی تۆ هی منی من هی تۆم تۆ نامووسی منی هیچ كێشەیەكی بتوانرێت مەحاڵە و ناكات چارەسەر كۆمەڵگا بەكەسایەتیەكی لەو جۆرە كۆمەڵكایەكی ئازادو ئ��ازادی تێكۆشانی و دیموكرات نەتەوەیەكی ئەوە بكەوێت. پێویستە ببێت و پێش دروست بەئازادی كۆمەڵگا ئ��ازادی ك��ەوا نەكەین بیر نەبێت ئازاد ژن هەتاوەكو واتا گرێدراوە ژنەوە كۆمەڵگاش ئازاد نابێت،تاوەكو ئەو ژیانەی كەوا ئێمەی پێشكەشی سەرمایەداری سیستەمی ناو خستوەتە كۆمەڵگای تابیناقاقای ك��ردوە ناتوانین دەربازنەكەین ئازار ئێشو نەهامەتیو وەكو چ ناتوانین ئێمە چونكە سەركەوتوببین، وەكو یان نەریت( و كۆمەڵگا)داب پاشڤەڕۆی نزیكی مەسەلەی ژن مۆدێرنیتەی سەرمایەداری ببینەوە، لەبەر ئەوە پێویستە خۆمان لەوتنی ژنی خۆم، خوشكی خۆم، دایكی خۆم، خۆشەویستی خۆم ڕزگار بكەین، لەجێگای ئەوە پێویستە لەسەر ئەوە بفكرێن ژیانێكی چۆن لەگەڵ ژندا بكرێت، پەیوەندی ئاستی چونكە بناسین، ژن چۆن زانستی و فەلسەفی چەندە پیاو و ژن نێوان ئاواكردنی لە پێش دەتوانێت هێندەش بێت كۆمەڵگایەكی سۆسیالیست بكاتەوە، جگە لەمە هەر ڕێ و رێبازێك ڕێگا لەپێش تێكچون و هەڵەی

لەڕۆژگاری ك��ەوا دەبینرێت دەك��ات��ەوە. م��ەزن ئەمڕۆماندا تێكۆشان و تێگەیشتنی هەڵە رێگەی ئەوەی كردوەتەوە.بۆ چۆن ژیانێكی لەپێش دەست بە ژیان بۆ ڕاست تێگەیشتنێكی ئێمە ژندا لەگەڵ پێویستە شتێ هەر لە بەر بخەین ڕاست ژیان بكەین وگرنگیشە لە سەر ئەساسی ئەخالقی و سیاسی نزیك بینەوە،هەروەها هەموو جۆرە كوێالیەتیەك كەلەسەر جەستەی ژن تاقی فەرز لەسەر كوێالیەتی ناسنامەی كراوەتەوە كراوە وەكو ژن دەرخستنە زانابون گەلێك گرنگە. بەتێكۆشانی واتادانە گرنگتریش هەمووە لە ئازادی ژن هەتا وەكو حوجرەكانی جەستە هەست گەیشتن و تێگەیشتن ڕێگای تاكە پێبكات. بەحەقیقەت هەروەك ڕێبەر ئاپۆش دەڵێت:"ئەو ژیانەی بە كرۆكی حەقیقەت گەورەدەبێت هەموو ئێشو ئازارێكی گرانیش دەگۆڕێت بۆ بەختەوەری".ئەو ژیانەی كە لەخاكی میزۆپۆتامیا لەدەوروبەری ژندا ئاوابووە و بوەتە النكەی مرۆڤایەتی جارێكی تر بەتێكۆشانی ئازادی ژن دەسكەوتی نوێ بۆ

كۆمەڵگای مرۆڤایەتی دەئافرێنێت.

ژنان

هەتا وەكو ڕاستی ئەو كۆیلەبونەی لە سەر ژن

فەرز كراوە دەرنەكەوێتە زانا بوون و بەڕاستی

هەستی پێنەكرێت نە لە كۆمەڵگا و نەش لە ناو خێزاندا پەیوەندیەكی

ڕاست پێشناكەوێت

“

“

ژن پێویستە هی خۆی بێت نە كەسێكی تر

جگە لە مە ژیان لە گەڵ ژن نابێت قەبوڵ بكرێت،

چونكە ژیانێكی ئاوا دوور لە ژیانی راستیە

“

“


42] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

ژنان

لەگرێدان تاڕادەیەك بەسەرۆكایەتی گرێدان بەپیرۆزییەوە دەچێت. لەم الیەنەوە بەردەوام من بەكار دەبرێم. لەڕاستیدا من بۆ ئەوە ناژیم كە

لەڕاستیدا بسەپێنم. بەسەرتاندا داخوازیەكانم ناچارم، چونكە بونیادنانی نزیكبو ونەوە لەئێوە و هاوبەش بوون لەژیاندا وەكو فەرمودەی خودا چونكە نەبرێت، بەكار ئەمە با دێ��ت. بۆمن ژنان لەپێش هۆشیاربوونەوەیەكی مەزنی رێگا لەژنان ب��ەردەوام كە مرۆڤێكم من دەكاتەوە. رادەكات، بەاڵم بەردەوام خودا پێم دەفەرموێ:" و جوان بەشێوەیەكی و بكە ژنان الیەنگری ئازاد لەگەڵیاندا بژی، چونكە مرۆڤایەتی قازانج دەكات، ژنان قازانج دەكەن"، بەاڵم هەندێ كەس ئەمە بەكار دەبەن. ئەوەی دەخوازێ السایی من لەگەاڵ ژیانی من قڕێژە. و زۆر پیس بكاتەوە كەسایەتی ژنان زۆر جیاوازە؛ وەكو نیگاركێشێك تاكەی ت��اك��ە وێ��ن��ەی س��ازێ��ك پ��ەی��ك��ەر و كەسایەتییەكان دەكێشم تاوەكو شتێك بەرهەم بێنم و دەرخەمەوە روو. ئەمەش بۆ لەنێوچوون لەگەڵم لەژیاندا كە نییە ژنێك تەنیا نییە. هاوبەش بووبێت و دوایی گوتبی من تاڕادەیەك ونم كرد و دۆڕاندم. تەواو بەپێچەوانەوە ئەگەر

بەردەوام ئەوا بێت. باش شتێكی بەهێزبوون بەهێزبوون لەهەست و نەستدا بەدیهاتووە.

ژنی شۆڕشە ئ��ەم لەڕێگای شۆڕشە، ئەمە مەزنی بەهایەكی و پێشدەخەم شۆڕشگێڕ

پێدەدەم. با پێشبكەوێت، بۆچی لەپێشكەوتنی شانازی پێویستە بترسین؟ شۆڕشگێڕ ژنی بەوە بكەین كە لەگەڵ ژنانی شۆڕشگێڕ دەژین چۆن دەڵێن:" تەنیا ئێوە بین. دڵنزم زۆر و شێوەیەك چ بە و بگرم ژندا بەسەر دەست بەخۆمیەوە گرێ بدەم و بیكەمە موڵكی خۆم؟ ئەمە كەسایەتییەكی داتەپیوە. ئەمە خیانەتێكە لە ئەشق و خۆشەویستی دەكرێت. پێتان دەڵێم رەوشە بەم كۆتایی و داردەس��ت نەبنە ئیتر بێنن! ناخوازم دووبارەی بكەمەوە، تاوەكو دوایی ساڵومان لە كەسایەتی سەركەوتوو هەیە! ئەگەر بەمجۆرە بێت هیچ مەترسییەكی ئەوە نییە بڵێن تایبەتمەندییەكی ئەمە لەگەڵتاین، بەدڵەوە

سەرەكی رەوشی ئێمەیە،

دیماگۆجیەت كەسەی ب��ەو بەرامبەر ب��ەاڵم

دەكات و دەسەاڵتی بەشێوەیەكی هەرزان و خراپ بەكاردێنێ و دەخوازێ دەرفەت لەالوازیەكانتان وەربگرێ و بەكاریان بێنێ و دەخوازێ بتانخات، وەكو كەسانە بەو بەرامبەر پێویستە ئ��ەوا گورگ بن. نابێ بەهیچ شێوەیەك دەستبەرداری لەبەهاكانی ژنان بكەن و تەنازولی لێبكەن. بۆچی دەست؟ بگرێنە بەها بێ شتێكی وەكو ژنان بۆچی هەرزان بەكاریبێنێ ؟ بۆچی شانبەشانی تەواوی ئەودا لەگەل بۆچی نەبێ ؟ مەزن ئەو جوانیەكانی ژیان ئاوا نەكات؟ لەهەمانكاتدا ئەمە واڵت و ئازادی و ژیانی گەلە. ئەگەر ساڵو بدەنە ون خۆتان ئەوا نەبێت، بەمجۆرە كە پیاوێك

دەكەن و دەیدۆڕێنن. كە ئەوەیە مانای من لەگەل بەڕێوەچوونتان دەچ��ن. بەڕێوە سەركەوتن ك��اروان��ی لەگەل

تێكوشانمان ژیانە لە گەل ژنێكی ئازاددا ئەو كەسایەتییانەی گرێدراوی ماددیەت و ئارەزووی رەهان لەنێو دەچن و نامێنن

عه‌بدوڵاڵ‌ئۆجه‌الن

مرۆڤ هەرچی بێت لەواری جەستەییدا لەنێو

دەچێت، بەاڵم هزر و بۆچوون و هێز و توانستە

هیچ كاتێك لەنێو ناچێ . هەر لەبەرئەوەی ئەم هزر و بۆچوونانەمان پێشخست

باوەڕدەكەم كە لەنێو ناچین و بەنەمری

دەمێننەوە

“

“


43] ژماره 15[ ] 2012/2/20 [ ] ساڵی دووەم [

ژنان

بەڕێوەچوون لەگەل من بەمانای بەڕێوەچوونتانە لەگەل بەڕێوەچوونتان پارتیمان. هێزی لەگەڵ من مانای هەنگاو هاوێشتنە بۆ بەرزترین ئاستی گرێدان و ئومێد و شكۆمەندی، ئەمە شتێكی زۆر ئاشكرایە كاتێ لەگەل مندا بن بەم شێوەیە. واتە پێویست ناكات هیچ كەسێك بەشێوەیەكی هەڵە لەگرێدانی زۆر كە گرێدانێكە بێنێت، لێ ناوی لەنێو بۆنموونە بەهادارترە. دۆستایەتی �� ژن بەمجۆرە ژنەكەیدا و دۆست لەگەل كۆمەڵگادا یاخود بەوجۆرە دەژیت، لەگەل خۆشەویستەكەی بەجۆرێك دەژیت، بەاڵم هی من تاڕادەیەكی بەرز ئەمانە تێپەڕدەكات. هەر بەهۆی جێگا و شوێنی ناوەشێتەوە لەمن زاراوان��ە ئەم كەسایەتیەكەم و لەجێگای خۆیدا نییە. من ناچاری ژیانێكتان و ئەمانەیە ت��ەواوی ل��ەس��ەرەوەی كە دەك��ەم ژیانێكی زۆر مەزنە، پێویستە بەهیچ شێوەیەك لەمە نەترسن. لەگەل مێردێكی پیس و تەنانەت لەگەل منیشدا ئەگەر ژیانێكی بێناوەڕۆكتان بینی و مەردایەتی تیا نەبوو و لەسەركەوتن دوور بووم بدەن، پێ جوێنم و باوێژن بۆ مشتم ئەوكاتە ئەی وانییە؟ شتێكی سەیرە، بەاڵم بەگوێرەی من

پێویستە بەمجۆرە بێ .

ئەگەر توانیبم بەكەسایەتیەكی سەركەوتوو بگەم �� بێگومان بەیادی هەڤااڵنی شەهید باس لەمە دەكەم �� تاوەكو دوایی لەگەل مندا بن و منیش توانیم تاوەكو دوایی لەگەلیاندا ببمە یەك، ئەوا شكۆمەندترین یەكێتی و بەیەكەوە ژیان ئەمەیە. بەرگەگرتنی ئەم هەموو گەردەلول و ناخۆشی و برسێتیەی چیاكان ئەمە پیرۆزترین و شكۆمەندترین یەكێتییە. كێ دەتوانێ ئەمە بەناتەواوی ببینێ ؟ بێگومان بكات؟ لەكەداری دەتوانێ دوژمن كام پێویستە ئەمە بەكارنەبرێت و تەنانەت نەكرێتە بابەت و رۆژەڤی گفتوگۆش. من تاوەكو ئێستاش لەوە باوەڕم كە كاروانی من كاروانی سەركەوتنە و ئەمەش دەسەلمێنم، هەروەها ئەمە جوانترین رەوشتیشە. ئەگەر بێتو ژنێك بەشێوەیەكی جوان بێت سەركەوتن كاروانی گرێدراوی زیرەكانە و لێرەدا باسی نییە. بەهادارتر لەمە هیچ شتێك گرێدان بەتاكەكەسێك ناكەین. لێرە بەشكۆمەندی سەركەوتنەوە ك��اروان��ی رێچكەی و ه��زرێ��ك دەبێت. بەردەوام گرێدانەش ئەم و گرێدەدرێن ئەگەر بەشێوەیەكی دروست خاوەن لەیادی ئێمە

و شەهیدان دەربكەون، ئەمە بەمجۆرەیە. تا ژن لەگەل یەكبوون چوراچێوەیەشدا لەم

عەیب و شوورەیی و شانازییە جێگای دواڕادە دەگاتە تاوەكو بگرە لەجەستەیەوە ژن نییە. هزر و بیروبۆچوونی و گیانی هەمووی بێگەردە پیاو كەسایەتی من بەگوێرەی یەكالبۆتەوە، و پڕیەتی لەدرۆ و تەڵەكەبازی و لەم الیەنەوە زۆر بەڕادەیەكی ژنان من بەگوێرەی پێشكەوتووە. كەمتر نزیكی درۆن. كاتێك كەسایەتی ژن ئازاد كەسایەتییەكی ب��ەرزدا لەئاستێكی ئەوا بێت، لەدرۆ و بێگەرد دەردەكەوێتەڕوو كە دوور بێت پیاوی بێگومان بەهادارە. زۆر ئەمەش فشار، كورد لەڕەوشێكی زۆر خراپدایە، بەهیچ جۆرێك ئەركتان بەاڵم بگات، مەسەالنە لەم ناخوازێ هەروەكو پێشیبخەن. شەڕدا لەمیانەی ئەمەیە گوتم ئەمەش شەڕ و تێكۆشانە لەپێناو ئەشقدا. هەر هەمووی بەیەكەوە گرێدراون، هەم پێویستی و ناچارییەكە و لەمەش بەوالوە هیچ رێگایەكی

دیكەمان نییە. سەبارەت بەگرێدانی ئێوە هیچ ترس و دوودڵیەكم نییە، بەاڵم دوودڵی و ترسم بەرامبەر بەپیاوان دوژمنە، مێشكمان بورغوی بێگومان زیاترە. مێشكماندا ب��ەچ��واردەوری بەهەناسە هەناسە چارەسەر رەوش��ە ئەم ئەگەر دەسووڕێنەوە. نەكەین بەهیچ شێوەیەك ناتوانین لەگەڵتاندا بژین. ئاشكرای و دوژمن شیبكەینەوە رادەیەك چ تا بین. لەگەڵتاندا دەتوانین هێندە ئەوا بكەین، هەربۆیە پێویستە ئەم تێكۆشانە مەزنتر بكەم، ئەمە سەمیمیەتەوە و دروستی و بەهۆشیاری دەڵێم. هەرچەندە زەحمەتیش بێت تێكۆشانێكی مەزن لەپێناو ئەوە پەیڕەودەكەم كە لەگەڵتاندا بەیەكەوە بین. ئەم شەڕ و تێكۆشانەشم لەپێناو �� سیاسی شۆڕشێكی لەپێناو كە نییە ئەوەدا كۆمەاڵیەتی رەها و تێكدانێكی رەها ئەنجامبدەین، تەنیا بۆ ئاواكردنی سیستەمێكی سۆسیالیستیش

كاتێك كەسایەتی ژن ئازاد بێت، ئەوا

لەئاستێكی بەرزدا كەسایەتییەكی

بێگەرد دەردەكەوێتەڕوو كە دوور بێت لەدرۆ و فشار،

ئەمەش زۆر بەهادارە

“

“


44] ساڵی دووەم [ ] 2012/2/20 [ ] ژماره 15[

ژنان

لەپێناو مەزنەم تێكۆشانە و شەڕ ئەم نییە، ئەوەدایە كە لەگەل ژنی ئازاددا بژین.

بەهزرێكی هەبێت ئەوەم دەرفەتی بێتو ئەگەر مەزنتر بارێكی و كارامەتر تەكتیكی و مەزنتر كاربكەم، ئەوا ئاوا باوەڕ دەكەم ئەمە بەدیبێنم و

بەئەنجامی بگەیەنم. دەخ��وازم و تیۆریدایە ل��ەب��واری زیاتر ئەمە سەرەتایی قۆناخی تێكۆشاندا و شەڕ لەمیانی پتەو و تەواو بكەم، بەاڵم ئەو هێزەی كە هەمە كارامە و لێهاتوو زۆر بەشێوەیەكی لەتوانایدایە بكات. بەكاریگەرتری ئاشتیدا لەهەلومەرجی بێت هەرچی مرۆڤ دەك��ات. ئەوە تێری هێزم هزر بەاڵم دەچێت، لەنێو جەستەییدا ل��ەواری و بۆچوون و هێز و توانستە هیچ كاتێك لەنێو ناچێ . هەر لەبەرئەوەی ئەم هزر و بۆچوونانەمان پێشخست باوەڕدەكەم كە لەنێو ناچین و بەنەمری دەمێننەوە. وابیردەكەمەوە لەبەر ئەوەی ژیانمان بەفیڕۆ بۆیە مەزنە و هەستێكی هزر گرێدراوی ناچێت. ئەو كەسایەتییانەی گرێدراوی ماددیەت و

ئارەزووی رەهان لەنێو دەچن و نامێنن. دەمێنێ ؛ ب��ەردەوام��ی و بەهەمیشەیی ئ��ەوەی ئاشكرابووە و دەركەوتۆتەڕوو كە ئەم یەكێتی و بەیەكەوە ژیانەیە. بۆیە زیاتر بەهێزی دەكەین و

درێژەی پێدەدەین و بەنەمری دەهێڵینەوە، لەم بەاڵم هاتووە، بەدەست بوارەدا سەركەوتنیش دەخوازین بیكەین بەسەركەوتنی تەواوی شۆڕش

و هەموو كۆمەڵگە. مەزنە ئامانجێكی هەم بەمجۆرەیە، ئامانجمان گەیشتن ئەنجام و بەدیهاتن ب��ەرەو ئیتر و

ئەو بەرەو هەموومان و وەرگرتووە ئاراستەی ئامانجە ئاراستە دەكرێین. واتە تەنیا باس لەوە ناكەین كە لەئاستی كادردا سەركەوتن بخوڵقێنن و رێكخستنێكی بەهێز ئاوا بكەین. ئەمانەش ئاوا دەكرێن، بەاڵم ئێستاكە ئەوە گرنگە كە دوژمنانی و بەالوەبنێین لێدەكەین پەیڕەوی ژیانەی ئەم بەم سەبارەت بگات. بەسەركەوتن ژیانە ئەم نەدەبێ و بكەین زێدەڕۆیی نەدەبێ مەسەلەیە سەركەوتن بەپەلەی چەمكێكی نێو بكەوینە سەركەوتن كە بكەین هەڵوێستە وا نەدەبێ و لەئارادا نییە و لەئومێدێكی وشك بەمالوە شتێكی

دیكە نییە. ج��واڵن��ەوەك��ەم��ان

ب��ەی��ەك��ب��وون��ی ل��ەگ��ەڵ ژن��ان تی یبە تا بەلەالیەكەوە ج��وان ب��ووە، هەروەها

لەهەمانكاتدا لەمیانەی ئەو ئومێد و سەركەوتنە و بەهێز بەشێوەیەكی لەئارادایە كردارییەی كاریگەر پێشدەكەوێت. من بەردەوام شانبەشانی ئەم جۆش و خرۆشەوە ژیاوم. لەو باوەڕەشدام لەم جۆش و خرۆشە بەمالوە هیچ شتێكی تر وا لەمرۆڤ ناكات كە بەم شێوەیە درێژە بەم خەبات لەهەموو ئ��ەوەی هەربۆیە ب��دات. تێكۆشانە و شتێك زیاتر پێویستە، ئەم جۆش و خرۆشەیە، لەگەڵ تێكۆشان و هەوڵ خرۆشیش و جۆش خۆیدا دێنێ و هەوڵ و تێكۆشانیش سەركەوتن

بەدیدێنێ .سەرچاوە: بەشێك لە راپۆرتی سیاسییە كە رێبەر ئاپۆ پێشكەش بە كۆنگرەی دووەمینی)PJKK(ی

كردووە.

لەوە باوەڕم كە كاروانی من كاروانی سەركەوتنە و ئەمەش

دەسەلمێنم، هەروەها ئەمە جوانترین رەوشتیشە. ئەگەر بێتو ژنێك

بەشێوەیەكی جوان و زیرەكانە گرێدراوی كاروانی سەركەوتن بێت هیچ شتێك لەمە

بەهادارتر نییە

“

“

چاالکییەکانی شەرمەزارکردنی پیالنگێڕی 15ی شوبات بە وێنە

كەالر

سلێمانی

کەرکوک

هەولێر

هەولێر

کەرکوک

هەولێر

سلێمانی

كەالركەالر

Organî R

ageyandnî Partî Çareserî D

îmukratî K

urdistan[Jim

arey: 15] [Salî: 2012]

Rojî Wilat

شه‌هید‌سیروان‌ره‌ئووف

خۆزگه له گیانم به به هاتر شتێکیتر هه بوایه

له پێناو ئازادی سه رۆک و

گه له که م و ژنه چه وساوه کان فیدا بکردایه

گه‌ریالی‌شه‌هید‌ڤیان‌کارۆخ‌

‌بۆ‌سه‌رۆک‌ئاپۆ

rojiwelat 15

Documents