rome
DESCRIPTION
ANG PAGLAWAK NG ROMANasakop ng mga Romano ang kabuuang Italy sa timog ng Ilog Rubicon Naging malakas ang hukbong Roma nang sinakop nila ang Italy Matapos ang pagkakatatag ng republika nanguna ang Roma sa pag buong Latin League, isang alyansa laban sa iba pang tribu sa rehiyon. Napigilan ito dahil sinalakay at sinunog ang Roma ng mga Gaul, mga tribung mula sa Alemanya at Pransya. Sa pagsapit ng 270 B.C.E., ang Rome ay nagging pangunahing lungsod ng Gitna at Timog ItalyDigmaang Punic Sanhi: katunggali ng Roma sa kalakalan ang Carthage at panganib ang kapangyarihan nito sa kaalyado ng Roma sa timog ng Italy. Bunga: nagwagi ang mga Roman at nakuha ang kabuuan ng Sicily na naging unang lalawigan ng Rome na hindi kabilang sa tangway Italy Nang masira ang isang barkong Carthage, kinuha ito ng mga Romano at ginawang modelo sa pag gawa ng barkong pandigma. Ginamit nila ang taktikang military na panlupa sakanilang pakikidigma sa lupa. Mahusay ang kanilang istratehiya kaya sila’y nagtagumpay. Napilitang makipagsundo ng Carthage at nakuhang Roma ang Sicily.Nakontrolng Roma ang kabuuanng ItalyIkalawang Digmaang Punic(218- 202 B.C.E)Ang wakas ng mahabang digmaang ito ay ang dulot na taktikang batang heneral na Romano na si Scipio Africanus Major.Inubos ng mga pwersa ni Scipio ang mga pwersa ni Hannibal sa Zama. Lalong lumawak ang teritoryong Roma. Ikatlong Digmaang Punic(149-146 B.C.E) Ang Ikatlong Digmaang Punic(149-146 B.C.E)Nagsimula ng salakayin ng Carthage ang Numidia, isang kaalyado ng Rome. Bumagsak ang Carthage sa mga Romano. Cato- dakilang statesman Lubusang nasira ang Carthage noong 149 BCE. Mga Pagbabago dulot ng paglawak ng kapangyarihang RomanoHabang pumapasok sa Rome ang mga yamang napanalunan sa mga digmaan ay lumaki ang pagkakataon parayumaman.Subalit ang nakinabang sa mga pagkakataon na ito ay ang mayayaman.Inangkin ng pamahalaan ang mga lupain at karaniwang pinauupahan sa sinumang makapagbibigay ng tamang halaga.Maraming magsasaka ang nagbenta ng kanilang lupain at lumipat sa lungsod, ngunit walang hanapbuhay dun kaya umasa lamang sila sa pamahalaan.Ang pagtaas ng antas ng pag-alipin, pagbagsak ng mga magsasaka, at pagkawala ng mga hanapbuhay ay nagpahina sa disiplina at katapatan ng estado.Naging batayan sa paghuhusga sa tao ang kanyang kayamanan.Tiberius at GauisTinangka ng magkapatid na Gracchus na sina Tiberius at Gaius na lutasin ang suliranin.Tiberius Nagpasa ng batas na nagbibigay limitasyon sa mga mayayaman sapag-aangkin ng mga lupain at pagbabahagi ng mga lupain sa walang lupa, Maraming nagalit sakanya lalo na sa senado kaya sa isang kaguluhan sa Roma, pintay si Tiberius at 300 niyang tagasunodGauis Pagbabalik ng kapangyarihan ngAsembleya sa mga tribune. Nagkaroon tuloy ng karapatan ang mga tribune na gamitin ang pampublikong pondo upang makabili ng butyl na kanilang itininda sa mga mahihirap sa mababang halaga. Hinikayat niya ang mga taong walang hanapbuhay na maging sundalo. Binayaran din naman sila ng magandang sahod.Bago ang panahon ni Gaius Marius, tanging mayayaman lamang ang maaring maging sundalo. 91-88 BCE pumutok ang Digmaang Civil (Civil War) Upang mahinto ito ay pinabalik si Lucius Cornelius Sulla mula sa Asya Minor, namuno bilang diktador. Binalik ang kapangyarihan ng Republika at dinoble ang miyembro ng senado na mula sa 300 naging 600.TRANSCRIPT
7Group IIIAmanda
AdonaJessica VarelaRoy BuncagJomark MartinRon Ivan Cosio
Jinky TotoKate AbesJose Alberto UllaCharles RoqueKatrina Bianca Villanueva
Matapos ang pagkakatatag ng republika nanguna ang Roma sa pag buong Latin League, isang alyansa laban sa iba pang tribu sa rehiyon.
Napigilan ito dahil sinalakay at sinunog ang Roma ng mga Gaul, mga tribung mula sa Alemanya at Pransya.
Ang Mga Digmaang Punic Sa pag-abante ng Roma patimog nakabangga nito ang Carthage.
Ang Carthage ang pangunahing pwersa sa panganglakal sa Mediterranean. Carthage- isang maunlad na lungsod sa hilagang Africa, Itinatag ng mga Phoenician at ginawang kolonya.
Tinawag na Punic war dahil ang salitang Latin para sa Carthaginian ay Punici at mula sa salitang Poeni, katawagan sa mga Phoenicians na nagtatag sa Carthage.
Sanhi: katunggali ng Roma sa kalakalan ang Carthage at panganib ang kapangyarihan nito sa kaalyado ng Roma sa timog ng Italy.
Bunga: nagwagi ang mga Roman at nakuha ang kabuuan ng Sicily na naging unang lalawigan ng Rome na hindi kabilang sa tangway Italy
. Ang Unang Digmaang Punic (264-241 B.C.E) Naagaw ng Roma ang Sicily, Corsica at Sardinia.
Corvus- ginamit ng mga Romano sa pakikidigma, “rotating bridge w/ a spike on the end”
Matapos ang kanilang pagkatalo, naghanda ang mga taga-Carthage sa ilalim ng pamumuno ng heneral na si Hamilcar Barca sa mga susunod pang digmaan.
Nang masira ang isang barkong
Carthage, kinuha ito ng mga Romano at
ginawang modelo sa pag gawa ng
barkong pandigma.
Ginamit nila ang taktikang military na panlupa sakanilang
pakikidigma sa lupa. Mahusay ang kanilang istratehiya kaya sila’y
nagtagumpay.
Napilitang makipagsundo ng
Carthage at nakuhang Roma ang
Sicily.Nakontrolng Roma ang
kabuuanng Italy
Sanhi: nagpasaya si Hannibal, isang Heneral na Carthaginian na salakayin ang Rome sa pamamagitan ng pagdaan sa hilagang bahagi ng Italy.
216 BCE- naganap ang unang sagupaan ng dalawang pangkat sa Cannae, Italy nagtagumpay ang mga Carthaginian.
204 BCE- sinalakay ni Scipio Africanus Major, Heneral ng Rome ang Carthage.
202BCE- nabigo si Hannibal sa labanan sa Zama,Africa.
Bunga: nagwagi ang Roman at tumakas si Hannibal.
Ang Ikalawang Digmaang Punic(218- 202
B.C.E)Matapos ang paghahanda nagmartsa si
Hannibal mula Espanya patungong Italya.
Dinaanan nila ang lupain ng mga Gaul at tinawid
nila ang mayelong bundok ng Alps.Sa tatlong
pagkakataon, natalo nina Hannibal ang mga
pwersang Romano na sumalubong sakanila sa
Trebbia, Ilog Trasimene at Cannae.
Nagtangka ang mga taga-Carthage na
magpadala ng karagdagang pwersa
kay Hannibal sa ilalim ng kanyang
kapatid na si Hasdrubal subalit
sinalubong ang mga ito ng mga pwersang
Romano sa Ilog Metaurus at sila ay
naubos.
Ang wakas ng mahabang digmaang ito ay ang dulot na taktikang batang heneral na
Romano na si Scipio Africanus Major.Inubos
ng mga pwersa ni Scipio ang mga pwersa ni Hannibal sa Zama. Lalong lumawak ang
teritoryong Roma.
Sanhi: Tuluyan ng napabagsak ang Carthage.
Sen. Cato- isang senador na nagmungkahi na dapat was akin na ng lubusan ang Carthage upang din a maging panganib sa Rome.
Bunga: nanalo ang Roman,sinunog ang lungsod at ipiangbili bilang mga alipin ang mahigit 50,000 na Carthaginian.
133 BCE- ang rome ang naging pinakamakapangyarihang lungsod sa buong Mediterranean
Ang Ikatlong Digmaang Punic(149-146 B.C.E)Nagsimula ng salakayin ng Carthage ang Numidia, isang kaalyado ng Rome. Bumagsak ang Carthage sa mga Romano.
Cato- dakilang statesman
Habang pumapasok sa Rome ang mga
yamang napanalunan sa mga digmaan ay
lumaki ang pagkakataon
parayumaman.Subalit ang nakinabang sa mga pagkakataon na
ito ay ang mayayaman.
Inangkin ng pamahalaan ang mga lupain at
karaniwang pinauupahan sa
sinumang makapagbibigay ng
tamang halaga.Maraming magsasaka ang
nagbenta ng kanilang lupain at lumipat sa
lungsod, ngunit walang hanapbuhay dun kaya umasa lamang sila sa
pamahalaan.
Ang pagtaas ng antas ng pag-alipin,
pagbagsak ng mga magsasaka, at
pagkawala ng mga hanapbuhay ay nagpahina sa
disiplina at katapatan ng estado.Naging
batayan sa paghuhusga sa tao
ang kanyang kayamanan.
Tiberius Nagpasa ng batas na nagbibigay limitasyon sa mga
mayayaman sapag-aangkin ng mga lupain at pagbabahagi ng mga lupain sa walang lupa,
Maraming nagalit sakanya lalo na sa
senado kaya sa isang kaguluhan sa Roma,
pintay si Tiberius at 300 niyang tagasunod.
Gauis Pagbabalik ng kapangyarihan
ngAsembleya sa mga tribune. Nagkaroon
tuloy ng karapatan ang mga tribune na gamitin
ang pampublikong pondo upang makabili ng butyl na kanilang
itininda sa mga mahihirap sa
mababang halaga.
Hinikayat niya ang mga taong
walang hanapbuhay na
maging sundalo.
Binayaran din naman sila ng magandang
sahod.