Sinaunang Roma

(Heograpiya)

Iniulat ni: Sharmae C. Gonzales

Ang Sinaunang Rome

Ang Italy ay parang isang bota sa gitna ng Mediterranean Sea.Napalilibutan ito ng Ionian Sea sa Timog at Tyrrhenia Sea sa Kanluran.Ang kabundukan ng Alps sa Hilaga at Apennines ang nagsisilbing hadlang sa kaaway.Nahahati ang Italy sa lupaing coastal sa silangan at kanluran dahil sa Apennines.Mataba ang lupa sa bahaging ito ng bansa kaya angkop sa agrikultura at masagani ang ani sa mga lambak at kapatagan.

Heograpiya

ITALYA – tangway na nagmumula sa Timog Europa patungo sa Dagat Mediterranean.Italya – salitang Latin na “italus” – “bota”Maburol at bulubundukinNasasakop ng Kabundukang Appenine ang tangaway ng ItalyaMainam taniman ang kapatagan

Alamat ng Pagkakatatag

Nagsimula sa pagsilang ng kambal na si Remus at Remus

Itinatag ang lungsod na ito sa pitong burol sa may ILOG TIBER.

Ayon sa alamat, itinatag ito ni ROMULUS.

Sinaunang Kasaysayan

ng Roma

Unang Pamayanan sa Italy Unang Pamayanan sa Italy noong 750 BCEnoong 750 BCE

Ang mga Latino

nanirahan sa mga sinaunang distritong tinawag na “Latium”.

Kanilang natutuhan ang paggamit ng tanso batay sa mga sandatang natagpuan sa rehiyon.

Ang mga Latino ang nagbigay sa Rome ng mga simulain sa pamamagitan ng panitikan.

Ang mga Etruscan

Sila ay naninirahan sa Etruria(Tuscany)Sila ay maaaring hindi mga Indo-European kundi mga taong nagmula sa Asia Minor.May kapangyarihang pangmilitarLumawak ang kapangyarihanPamahalaang MonarkiyaNaghari sa Roma sa loob ng 100 taon

Ang Kahariang RomanoPitong hari lahat-lahat ang namumuno noong mga panahong iyon.Ang unang apat ay mnga Latiuno at ang huling tatlo ay mga Etruscan.Ang lipunan ng mga Romano ay nahahati sa dalawa: ang patrician o aristokrata at ang mga plebeian o ang mga pangkaraniwang mamamayan.Ang mga patrician na mga apo ng mga tagapagtatag ng Rome ang maaaring manungkulan sa tanggapan.Ang mga plebeian ay mga banyaga na mamamayan at nagtatamasa lamang ng ilang karapatan.

Ang Republikang

Romano(509 B.C.E-287

B.C.E)

2 Consuls(Rulers of Rome)

Senate (Representative body for

patricians)

Tribal Assembly (Representative body for

plebeians)

Roman Forum

The Roman The Roman ColosseumColosseum

Ang Unang Digmaang Punic

Ito ay naganap sa Sicily Natalo ng mga Romano ang mga Carthaginian at ito’y pinilit na magbayad ng malaking bayad-pinsala at isuko ang Sicily sa Rome.Corvus- ginamit ng mga Romano sa pakikidigma, “rotating bridge w/ a spike on the end”

Unang Digmaang Punic

Ang Ikalawang Digmaang Punic

Si Hannibal ang pinakamagiting na heneral na Carthaginian, ay bumuo ng isang makapangyarihang hukbo.Sa tatlong pagkakataon, natalo nina Hannibal ang mga pwersang Romano na sumalubong sa kanila sa Trebbia, Ilog Trasimene at Cannae.Ang mga Roman ay nagulantang at sa loob ng 15 taon ay napanatili ni Hannibal ang kanyang hukbo sa lupain ng mga Romano na hindi nadaig kahit na sa isang digmaan.

Ikalawang Digmaang Punic

Sina Tiberius at Gaius ang mga unang pinuno na nagtangkang lumutas sa problema ng Republika.Sila ay mula sa pangkat ng mga plebeian sa Rome.Naging tribune si Tiberius noong 133 B.C.E.Sa kanyang panunungkulan, ipinasa niya ang batas na nagbibigay ng limitasyon sa pag-angkin ng mga lupain at sa paghahati ng malalawak na lupainsa mga walang lupa.

Nakaaway niya ang maraming myembro ng Senado na kanyang nasaktan dahil sa mga batas na kanyang ipinasa.

Napatay si Tiberius sa gitna ng kaguluhan.

Naging tribune ang kanyang nakababatang kapatid noong 123 B.C.E.Tulad ni Teberius, nagsagawa siya ng mga reporma gaya ng panunumbalik ng kapangyarihan ng Asamblea ng mga Tribune.Sa pangunguna ni Gaius, nagamit ng mga tribune ang pampulitikong pondo sa pagbili ng mga butil na itinitinda sa mahihirap sa mas mababang halaga.

Ang pagbibigay ng lupa sa mga magsasaka at pagpapatatag sa kalagayan ng mga equities ang iba pang reporma ni Gaius.

Ang kamatayan ni Gaius noong 121 B.C.E, ay tulad ng naging kamatayan ni Tiberius.

Si Julius CaesarNagmula sa pamilyang patricianRoman soldier and political leaderNamuno noong Oktubre 49 BC–Marso 15, 44 BCFirst Triumvirate – isang unyon na mangangasiwa ng pamahalaan - binuo ni Julius Caesar, Pompey at Crassus noong 60 BCE.Naging gobernador ng GaulNapalawak ang mga hangganan ng Roma

Naging tanyag dahil sa kanyang mga tagumpay.Pinabalik siya ng Senate na hindi kasama ang hukbo ngunit sinalungat niya ito. Sa takot ng Senate sa kapangyarihan ni Caesar, tumakas sila sa Greece kasama si Pompey ngunit hinabol parin sila at pinatay.Ginawang diktador sa kanyang pagbabalik sa Roma.Binawasan niya ang kapangyarihan ng Senate ngunit ginawa namang 900 ang miyembro.

Binigyan niya ng Roman Citizenship ang mga nakatira sa Italy.Inayos ang pagbabayad ng buwis sa mga lalawigan at pinagbuti ang pamamahala.Pinasuweldo ng mataas ang mga sundaloInalis ang pagkakautang ng mga magsasakaMarso 15, 44 BCE – sinaksak si Caesar habang nasa Senate at namatay.Marcus Brutus – matalik na kaibigan ni Caesar - kasali sa sabwatang pagpatay ng Senate

kay Julius Caesar.Tuluyan ng nagwakas ang Republika ng Roma

The First Triumvirate

Binubuo nina Pompey, Crassus, at Julius Caesar.Nahirang na konsul si Julius Caesar.Pinaghatian nila ang Roma:

Crassus - Rome at Kanluran Julius Caesar -Gaul(France at Belgium) Pompey -Asia(Silangan)

Second TriumvirateBinubuo nina Octavian, Lepidus, at Mark Anthony.Layunin nila na batikusin ang mga pumatay kay Caesar.Octavian- apo sa pamangkin ni Julius

Caesar -namuno sa Roma at sa Kanluran

Lepidus- isang pulitiko - namuno sa Asya

Mark Anthony- isang heneral - namuno sa Egypt at silangan

Si Augustus CaesarUnang emperador ng RomaTagapagmana ng isang malawak na imperyoNag-utos ng Census upang masiayos ang pagbubuwisNagtalaga ng mga Legion sa mga hangganan ng imperyoNagtalaga ng Praetorian Guard na magtatanggol sa kanya“PAX ROMANA”- (roman peace)

The First Roman DynastyThe First Roman Dynasty

Hangganan ng Roman Empire

Euphrates River (Silangan)

Rhine River at Danube River (Hilaga)

Atlantic Ocean (Kanluran)

Sahara Desert (Timog)

Mga Sumunod na Emperador

1. Tiberius – sa pamumuno niya napako sa krus si Kristo

2. Caligula – “LITTLE BOOTS” - pinatay ng mga praetorian

guard - ginawa niyang consul ang

kanyang kabayo.3. Claudius – sa panahon niya naging

lalawigan ng Roma ang England

4. Nero – masamang pinuno

- unang emperador na nagmalupit sa mga Kristiyano

- mahilig sa pagpapasunog

5. Vespasian – nagpasimula sa pagpapagawa ng Colosseum.

5 Mabubuting Emperador

1. Nerva – namuno sa loob ng 16 na buwan.

- “ERA OF GOOD FEELING”

2. Trajan – natamo ng Rome ang pinakamalawak na hangganan ng Imperyo ng Roma.

3. Hadrian – nagpatayo ng “Hadrian Wall”

4. Antoninus Pius – pinakamapayapa sa lahat.

5. Marcus Aurelius – “Stoic Emperor”

- isang skolar, manunulat at pilosoper

Mga Pamana ng RomePagbabatas

ang sistema ng pagbabatas ang siyang pinakamahalagang ambag ng Rome sa sibilisasyon.nakagawa ang mga bansa ng kanilang konstitusyon at mga bagong batas na naging batayan ay ang batas ng Rome.Panitikan Inhinyera at Arkitektura

Ang pinakatanyag na daan na ginawa ng Rome ay ang Appian Way. Ito ang nagdurugtong sa mga kolonya sa peninsula ng Italy sa syudad-estado ng Rome.

Republic GovernmentRepublic Government

Roman LawRoman Law

Latin LanguageLatin Language

Roman Catholic ChurchRoman Catholic Church

City PlanningCity Planning

Romanesque Architectural StyleRomanesque Architectural Style

Roman EngineeringRoman EngineeringAqueductsAqueducts

Sewage systemsSewage systems

DamsDams

CementCement

ArchArch

Roman AqueductsRoman Aqueducts

The The Appian WayAppian Way

The Roman The Roman ColosseumColosseum

The Colosseum InteriorThe Colosseum Interior