rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla klasy...

Historia i społeczeństwo | Historia wokół nas | Klasa 6 Szkoła Podstawowa nr 2

-

Rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla klasy 6

Temat lekcji Środki

dydaktyczne

Zagadnienia, materiał

nauczania

Odniesienia do podstawy pro-

gramowej

Wymagania na ocenę

dopuszczającą Uczeń:

Wymagania na ocenę

dostateczną Uczeń:

Wymagania na ocenę dobrą

Uczeń:

Wymagania na ocenę

bardzo dobrą Uczeń:

Wymagania na ocenę celującą Uczeń:

Liczba godzin

CZĘŚĆ I. EPOKA ODRODZENIA

1. Powrót do kultury staro-żytności

1. Czym było odro-dzenie.

2. Piękno włoskich miast.

3. Człowiekiem jestem… .

4. Michał Anioł. 5. Leonardo da

Vinci. 6. Skromny drukarz

z Moguncji. 7. „Walczyć

z wiatrakami…”

• podręcznik • zeszyt ćwi-

czeń • mapa histo-

ryczna • karty pracy

• epoka nowożytna • renesans/odrodzenie

jako zainteresowanie sztuką i kulturą staro-żytną

• humanista – wzór człowieka renesansu

• rozwój miast w epoce odrodzenia na przykładzie miast włoskich

• mecenas jako opie-kun artystów

• Mikołaj Kopernik jako przykład człowieka renesansu

• Leonardo da Vinci i Michał Anioł oraz ich dzieła

• wynalazek druku

Temat dodatkowy. 16. Mikołaj Ko-

pernik i jego odkrycie.

Uczeń: 1) opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używa-jąc pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe.

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd budowli rene-sansowej

• wskazuje na osi czasu XV i XVI w.

• wskazuje na mapie Europy Włochy i przy pomocy na-uczyciela wskazuje miasta włoskie: Rzym, Florencję, Wenecję, Bolonię, Mediolan

• wymienia co najmniej jednego twórcę okresu od-rodzenia

• wymienia Mikołaja Kopernika, jako przykład człowieka renesansu

• odpowiada na pytanie, dlacze-go wynalazek druku był tak ważny dla ludzkości

• wyjaśnia pojęcia: nowożytność, humanista, odro-dzenie, mecenas

• wymienia wybit-nych przedstawi-cieli epoki odro-dzenia – Leonar-da da Vinci, Mi-chała Anioła, Jana Gutenberga

• na podstawie ilustracji wskazuje nawiązania do starożytności w sztuce odro-dzenia

• uzasadnia twierdzenie, że Włochy były kolebką rene-sansu

• krótko omawia znaczenie roz-woju gospo-darczego miast włoskich dla rozwoju kultury i sztuki w okresie odro-dzenia

• wymienia naj-ważniejsze dzie-ła Michała Anio-ła i Leonarda da Vinci

• wie, jaka była pierwsza dru-kowana książka

• na podstawie ilustracji porów-nuje architekturę średniowiecza i odrodzenia

• omawia, w jaki sposób doszło do wynalezienia druku i jakie to miało zna-czenie

• wyjaśnia zwroty „walczyć z wiatrakami” „nic, co ludzkie, nie jest mi obce” i podaje ich ge-nezę

• przedstawia samodzielnie zebrane infor-macje na temat twórców rene-sansu

1

2. Wielcy żeglarze i odkrywcy

1. Afryka, Azja, Europa i … ogromny ocean.



ryczna

• wyobrażenie o świecie ludzi śre-dniowiecza

• wynalazki ułatwiające żeglugę – karawela,

15. Odkrycie Nowego Świta.

Uczeń: 1) umieszcza Krzysztofa Kolum-

• wskazuje na mapie Amerykę Północną i Południową oraz Indie

• wie, kim był Krzysz-

• wymienia nazwi-ska słynnych po-dróżników i żeglarzy: Krzysz-tofa Kolumba,

• wskazuje na mapie trasy wypraw wielkich podróżników: Krzysztofa Ko-

• porównuje wy-obrażenie o świecie ludzi w średniowieczu i w epoce nowo-

• samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat odkryć geograficznych

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

2. Karawela, kom-pas, astrolabium … i wszystko, co pomagało że-glarzom.

3. Odważni, ciekawi przygód – Henryk Żeglarz i Bartolo-meu Diaz.

4. Wielka wyprawa Krzysztofa Kolum-ba.

5. Którędy do Indii – wyprawa Vasco da Gamy.

6. „Victorią” dookoła świata.

• karty pracy kompas, astrolabium • poszukiwanie drogi

morskiej do Indii – Henryk Żeglarz i Bartolomeu Diaz

• wyprawa Krzysztofa Kolumba i odkrycie nowego lądu

• wyprawa Vasco da Gamy

• Ferdynand Magellan – pierwsza podróż dookoła świata

• Stary i Nowy Świat

ba i jego pierwszą odkrywczą wypra-wę w czasie i w przestrzeni; 2) opisuje odkrycie Krzysztofa Kolum-ba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna; 3) wymienia na-stępstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ame-ryki.

tof Kolumb i czego dokonał

• prawidłowo określa wiek, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

Henryka Żeglarza, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Ma-gellana

• wyjaśnia, jakiego lądu szukał Krzysztof Kolumb wyruszając w swoją podróż

• wymienia wyna-lazki, które ułatwi-ły żeglugę i przyczyniły się do wielkich odkryć geograficznych: astrolabium, ka-rawela, kompas, busola

• wymienia konty-nenty, które okre-ślano mianem Stary Świat i Nowy Świat

• wie, kto stał na czele pierwszej wyprawy dookoła świata

lumba, Bartolo-meu Diaza, Va-sco da Gamy i Ferdynanda Magellana

• wymienia towa-ry, jakie spro-wadzano do Europy z Indii

• wyjaśnia poję-cia: karawela, astrolabium, busola, kompas

żytnej • omawia zna-

czenie wyprawy Ferdynanda Magellana

• wymienia przy-czyny odkryć geograficznych

w XV i XVI w. oraz w czasach późniejszych

3. Skutki wielkich odkryć geogra-ficznych

1. Wyprawy konkwi-stadorów.

2. Kolonizacja no-wych terenów.

3. Nieznany świat – Inkowie i Aztekowie.




• konkwistadorzy i ich wyprawy

• kolonizacja Nowego Świata

• Indianie i ich kultura – Aztekowie, Inkowie

• wpływ odkryć geogra-ficznych na życie mieszkańców Europy i obydwu Ameryk

15. Odkrycie Nowego Świa-ta.

Uczeń: 3) wymienia na-stępstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ame-ryki.

• wskazuje na mapie Amerykę Środkową i Amerykę Połu-dniową

• rozumie pojęcie kolonizacja

• wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb nazwał mieszkań-ców Ameryki India-

• wyjaśnia pojęcia: konkwistador, ko-lonizacja

• wie, kim byli Fer-dynand Cortez i Montezuma

• wymienia co najmniej dwa skutki odkryć geograficznych

• wymienia osią-gnięcia Azteków i Inków

• omawia prze-bieg wypraw konkwistadorów

• omawia skutki odkryć geogra-ficznych dla państw europej-

• wskazuje na mapie tere-ny, które były zamieszkane przez Azteków i Inków

• charakteryzuje skutki odkryć geograficznych z uwzględnie-

• zastanawia się, czy odkrycia geograficzne miały bezpo-średni wpływ na historię Pol-ski

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

4. Co Europejczycy zyskali dzięki wy-prawom morskim.

nami • wie, kim byli Azte-

kowie i Inkowie

• wymienia towary sprowadzane z Ameryki do Europy

skich i ludów zamieszkują-cych Amerykę prekolumbijską

niem zmian de-mograficznych, ekonomicznych i kulturowych

4. Dwór Jagiello-nów na Wawelu

1. Na dworze Zyg-muntów.

2. Renesansowy Wawel.

3. W kręgu poetów i uczonych.

4. W trosce o państwo.

5. Następca Zyg-munta I.


czeń • karty pracy

• panowanie Zygmunta Starego i Zygmunta II Augusta jako czasy złotego wieku Rze-czypospolitej

• architektura i sztuka renesansowa w Polsce – arrasy i arkady

• rozwój kultury polskiej – Jan Kochanowski, Mikołaj Rej

• sukcesy polityczne Zygmunta I Starego – przyłączenie Mazow-sza, hołd pruski, unia lubelska

18. Dwór Jagiel-lonów.

Uczeń opisuje życie dworskie na Wawelu w okresie panowa-nia Zygmuntów, używając pojęć: dwór, komnata, arras. 20. Rzeczpospoli-

ta Obojga Na-rodów.

Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubelska i wskazuje na mapie Rzeczpo-spolitą Obojga Narodów.

• wymienia dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiello-nów: Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augu-sta

• wie, kim była królo-wa Bona

• prawidłowo umiesz-cza na osi czasu wiek XVI

• podaje datę zawar-cia unii lubelskiej – 1569 r.

• wyjaśnia pojęcia: arrasy, arkady, krużganki

• wie, dlaczego wiek XVI nazy-wamy „złotym wiekiem kultury polskiej”

• zna daty hołdu pruskiego (1525 r.) i unii lu-belskiej (1569 r.)

• wie, kim byli Jan Kochanowski i Mikołaj Kopernik

• wymienia cechy charaktery-styczne archi-tektury renesan-sowej

• krótko charakte-ryzuje ceremo-niał dworski na dworze Ja-giellonów

• omawia reformy gospodarcze przeprowadzone za panowania ostatnich Jagiel-lonów

• wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

• charakteryzuje postać królowej Bony

• wymienia przy-kłady architektu-ry renesansowej w Polsce

• wskazuje na mapie Koro-nę Królestwa Polskiego, Litwę i Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

• porównuje naj-większe dzieła renesansu we Włoszech i w Polsce

1

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI –



1. Powrót do kultury starożytności.

2. Wielcy żeglarze i odkrywcy.

jw. • na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd budowli rene-sansowej

• wyjaśnia pojęcia: nowożytność, humanista, odro-dzenie, mecenas

• uzasadnia twierdzenie, że Włochy były kolebką rene-

• na podstawie ilustracji porów-nuje architekturę średniowiecza

• przedstawia samodzielnie zebrane infor-macje na temat

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

O EPOCE ODRO-DZENIA.

ryczna

3. Skutki wielkich od-kryć geograficznych.

4. Dwór Jagiellonów na Wawelu.

• wskazuje na osi czasu XV i XVI w.

• wskazuje na mapie Europy Włochy i przy pomocy na-uczyciela wskazuje miasta włoskie – Rzym, Florencję, Wenecję, Bolonię, Mediolan

• wymienia co najmniej jednego twórcę okresu odro-dzenia

• wymienia Mikołaja Kopernika, jako przykład człowieka renesansu

• odpowiada na pytanie, dlacze-go wynalazek druku był tak ważny dla ludzkości

• wskazuje na mapie Amerykę Północną i Południową oraz Indie

• wie, kim był Krzysz-tof Kolumb i czego dokonał

• prawidłowo określa wiek, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

• wskazuje na mapie Amerykę Środkową i Amerykę Połu-dniową

• wymienia wybit-nych przedstawi-cieli epoki odro-dzenia – Leonar-da da Vinci, Mi-chała Anioła, Jana Gutenberga

• na podstawie ilustracji wskazuje nawiązania do starożytności w sztuce odro-dzenia

• wymienia nazwi-ska słynnych po-dróżników i żeglarzy: Krzysz-tofa Kolumba, Henryka Żeglarza, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Ma-gellana

• wyjaśnia, jakiego lądu szukał Krzysztof Kolumb wyruszając w swoją podróż

• wymienia wyna-lazki, które ułatwi-ły żeglugę i przyczyniły się do wielkich odkryć geograficznych: astrolabium, ka-rawela, kompas, busola

• wymienia konty-nenty, które okre-

sansu • krótko omawia

znaczenie roz-woju gospo-darczego miast włoskich dla rozwoju kultury i sztuki w okresie odro-dzenia

• wymienia naj-ważniejsze dzie-ła Michała Anio-ła i Leonarda da Vinci

• wie, jaka była pierwsza dru-kowana książka

• wskazuje na mapie trasy wypraw wielkich podróżników: Krzysztofa Ko-lumba, Bartolo-meu Diaza, Va-sco da Gamy i Ferdynanda Magellana

• wymienia towa-ry, jakie spro-wadzano do Europy z Indii

• wyjaśnia poję-cia: karawela, astrolabium, busola, kompas

• wymienia osią-gnięcia Azteków

i odrodzenia • omawia, w jaki

sposób doszło do wynalezienia druku i jakie to miało zna-czenie

• wyjaśnia zwroty „walczyć z wiatrakami” „nic, co ludzkie, nie jest mi obce” i podaje ich ge-nezę

• porównuje wy-obrażenie o świecie ludzi w średniowieczu i w epoce nowo-żytnej

• omawia zna-czenie wyprawy Ferdynanda Magellana

• wymienia przy-czyny odkryć geograficznych

• wskazuje na mapie tere-ny, które były zamieszkane przez Azteków i Inków

• charakteryzuje skutki odkryć geograficznych z uwzględnieniem zmian demo-graficznych,

twórców rene-sansu

• samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat odkryć geograficznych w XV i XVI w. oraz w czasach późniejszych

• zastanawia się, czy odkrycia geograficzne miały bezpo-średni wpływ na historię Pol-ski

• porównuje naj-większe dzieła renesansu we Włoszech i w Polsce


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• rozumie pojęcie kolonizacja

• wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb nazwał mieszkań-ców Ameryki India-nami

• wie, kim byli Azte-kowie i Inkowie

• wymienia dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiello-nów: Zygmunta I Starego i Zygmun-ta II Augusta

• wie, kim była królo-wa Bona

• prawidłowo umiesz-cza na osi czasu wiek XVI

• podaje datę zawar-cia unii lubelskiej (1569 r.)

ślano mianem Stary Świat i Nowy Świat

• wie, kto stał na czele pierwszej wyprawy dookoła świata

• wyjaśnia pojęcia: konkwistador, ko-lonizacja

• wie, kim byli Fer-dynand Cortez i Montezuma

• wymienia co najmniej dwa skutki odkryć geograficznych

• wymienia towary sprowadzane z Ameryki do Europy

• wyjaśnia pojęcia: arrasy, arkady, krużganki

• wie, dlaczego wiek XVI nazy-wamy „złotym wiekiem kultury polskiej”

• zna daty hołdu pruskiego (1525 r.) i unii lu-belskiej (1569 r.)

• wie, kim byli Jan Kochanowski i Mikołaj Kopernik

i Inków • omawia prze-

bieg wypraw konkwistadorów

• omawia skutki odkryć geogra-ficznych dla państw europej-skich i ludów zamieszkują-cych Amerykę prekolumbijską

• wymienia cechy charaktery-styczne

architektury renesansowej

• krótko charakte-ryzuje ceremo-niał dworski na dworze Ja-giellonów

• omawia reformy gospodarcze przeprowadzone za panowania ostatnich Jagiel-lonów

• wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

ekonomicznych i kulturowych

• charakteryzuje postać królowej Bony

• wymienia przy-kłady architektu-ry renesansowej w Polsce

• wskazuje na mapie Koro-nę Królestwa Polskiego, Litwę i Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

CZĘŚĆ II. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

5. W Rzeczypospo-litej Obojga Na-rodów

1. Ostatni z rodu. 2. Zgoda, wolność

i prawo. 3. Szlachta wybiera

króla.



• postanowienia unii lubelskiej

• Rzeczpospolita jako państwo Polski i Litwy

• kim był w Rzeczypospolitej obywatel

• szlachta i magnaci • wybór króla – wolna

elekcja • Henryk Walezy –

pierwszy król elekcyj-ny

20. Rzeczpospoli-ta Obojga Narodów.

Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubelska i wskazuje na mapie Rzeczpo-spolitą Obojga Narodów; 2) opisuje, w jaki sposób wybierano króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, korona-cja.

• wymienia państwa, które wchodziły w skład Rzeczypo-spolitej Obojga Na-rodów

• wie, kto w Rzeczypospolitej miał prawo wyboru króla

• rozumie pojęcie wolna elekcja

• wyjaśnia pojęcie bezkrólewie

• wie, kto był pierw-szym królem elekcyjnym w Polsce

• wymienia najważ-niejsze zasady ustroju Rzeczypo-spolitej Obojga Narodów: wol-ność, zgoda i prawo

• podaje datę pierwszej wolnej elekcji – 1573 r.

• wyjaśnia, kto miał prawo wybierać króla

• wyjaśnia, co oznacza, że król rządzi dziedzicznie lub w wyniku elekcji

• charakteryzuje pierwszego kró-la elekcyjnego i wyjaśnia, dla-czego potajem-nie opuścił Pol-skę

• opisuje przebieg sejmu elekcyj-nego

• wyjaśnia, jaką rolę podczas bezkrólewia pełnił prymas

• wyjaśnia, co oznaczały zasady: wolno-ści, zgody i prawa w ustroju Rze-czypospolitej Obojga Naro-dów

• wymienia zasa-dy ustroju Rze-czypospolitej zapisane w artykułach henrykowskich

• samodzielnie, korzystając z internetu oraz źródeł pozapod-ręcznikowych, przygotowuje wypowiedź na temat królów elekcyjnych

1

6. Kto razem z królem rządził państwem

1. Król i szlachta wspólnie rządzili państwem.

2. Sejm walny. 3. Sejmiki ziemskie. 4. Skład sejmu.



• przywileje szlachec-kie

• sejm walny jako naj-ważniejszy organ władzy w państwie

• sejmiki ziemskie – samorząd szlachecki

• posłowie i senatorowie

• trzy stany sejmujące – król, senat i izba poselska

19. Polski szlach-cic.

Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlachci-ca wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, po-spolite ruszenie.

• wymienia trzy stany sejmujące: króla, senat i izbę posel-ską

• wie, jak wybierani byli posłowie na sejm walny

• wyjaśnia, z pomocą nauczyciela, na czym polegała demokracja szla-checka

• wyjaśnia pojęcia: przywileje szla-checkie, pospolite ruszenie, senat, izba poselska, sejmiki ziemskie, nietykalność oso-bista

• wie, czym się różniła magnate-ria od szlachty średniej i szlachty ubogiej

• wyjaśnia, w jakim celu były zwoły-wane sejmiki ziemskie

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat praw i obowiązków szlachty

• omawia zróżni-cowanie spo-łeczne szlachty na przykładzie magnaterii, szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wymienia decy-zje, jakie po-dejmowano w czasie trwania sejmu walnego

• wyjaśnia, kto przewodniczył obradom sena-tu, a kto izby poselskiej

• wyjaśnia, kto mógł zostać se-natorem, a kto posłem na sejm

• szczegółowo wymienia uprawnienia sejmu

• wyjaśnia, jakie były kompeten-cje sejmików ziemskich

• omawia zna-czenie uchwale-

• porównuje de-mokrację szla-checką ze współczesną demokracją w Polsce

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• podaje datę 1493 r. i wyjaśnia, dla-czego rok 1493 uznaje się za początek parla-mentaryzmu polskiego

nia konstytucji (tzn. prawa) Ni-hil novi

7. Gospodarstwo szlachcica

1. Folwark szlachec-ki.

2. Spław zboża Wisłą do Gdańska.

3. Handel gdański.



• folwark szlachecki i pańszczyzna

• transport płodów rolnych do Gdańska

• kim byli flisacy • Gdańsk najbogat-

szym miastem Rze-czypospolitej

19. Polski szlach-cic.

Uczeń: 2) opisuje działal-ność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczy-zna, kmiecie, spi-chlerz, spław rzeczny – Wisłą do Gdańska.

• wyjaśnia pojęcie folwark szlachecki

• wskazuje na mapie Gdańsk

• wymienia co najmniej dwa towary, które spła-wiano Wisłą do Gdańska

• na podstawie ilustracji omawia wygląd folwarku szlacheckiego

• wyjaśnia, na czym polegała pańsz-czyzna

• wymienia towary przywożone do Polski i towary eksportowane na zachód Europy

• wie, kim byli flisa-cy i czym się zaj-mowali

• wyjaśnia, dla-czego Rzeczpo-spolita w XVI w. była nazywana spichlerzem Eu-ropy

• wyjaśnia, w jaki sposób szlachta powiększała swoje majątki

• wymienia po-winności chło-pów względem szlachty

• wskazuje na mapie szlaki spławu zboża w Rzeczy-pospolitej

• omawia zna-czenie Wisły dla wymiany towa-rowej

• szczegółowo uzasadnia twierdzenie, że XVI w. był „złotym wie-kiem” Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia, dla-czego w XVI w. bogaciły się pol-skie miasta

• wymienia głów-ne porty zbożo-we i spichlerze na szlaku wiśla-nym

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje handel w Gdańsku – wymienia towa-ry, jakimi han-dlowano i państwa, z których przy-bywały okręty

• porównuje sytu-ację szlachty i chłopów

• przedstawia mocne i słabe strony gospo-darki w Rzeczy-pospolitej Oboj-ga Narodów w XVI w.

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin


O RZECZYPOSPO-LITEJ SZLACHEC-KIEJ.



ryczna

5. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

6. Kto razem z królem rządził państwem.

7. Gospodarstwo szlachcica.

jw. • wyjaśnia pojęcie folwark szlachecki

• wskazuje na mapie Gdańsk

• wymienia co najmniej dwa towary, które spła-wiano Wisłą do Gdańska

• wymienia państwa, które wchodziły w skład Rzeczypo-spolitej Obojga Na-rodów

• wie, kto w Rzeczypospolitej miał prawo wyboru króla

• rozumie pojęcie wolna elekcja

• wyjaśnia pojęcie bezkrólewie

• wymienia trzy stany sejmujące: króla, senat i izbę posel-ską

• wie, jak wybierani byli posłowie na sejm walny

• wyjaśnia, z pomocą nauczyciela, na czym polegała demokracja szla-checka

• wie, kto był pierw-szym królem elekcyjnym w Polsce

• wymienia najważ-niejsze zasady ustroju Rzeczypo-spolitej Obojga Narodów: wol-ność, zgoda i prawo

• podaje datę pierwszej wolnej elekcji – 1573 r.

• wyjaśnia, kto miał prawo wybierać króla

• wyjaśnia pojęcia: przywileje szla-checkie, pospolite ruszenie, senat, izba poselska, sejmiki ziemskie, nietykalność oso-bista

• wie, czym się różniła magnate-ria od szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wyjaśnia, w jakim celu zwoływane były sejmiki ziem-skie

• na podstawie ilustracji omawia wygląd folwarku szlacheckiego

• wyjaśnia, co oznacza, że król rządzi dziedzicznie lub w wyniku elekcji

• charakteryzuje pierwszego kró-la elekcyjnego i wyjaśnia, dla-czego potajem-nie opuścił Pol-skę

• opisuje przebieg sejmu elekcyj-nego,

• samodzielnie formułuje wy-powiedź na temat praw i obowiązków szlachty

• omawia zróżni-cowanie spo-łeczne szlachty na przykładzie magnaterii, szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wymienia decy-zje, jakie po-dejmowano w czasie trwania sejmu walnego

• podaje datę 1493 r. i wyjaśnia, dla-czego uznaje rok 1493 za po-

• wyjaśnia, jaką rolę podczas bezkrólewia pełnił prymas

• wyjaśnia, co oznaczały zasady wolności, zgody i prawa w ustroju Rze-czypospolitej Obojga Narodów

• wymienia zasa-dy ustroju Rze-czypospolitej zapisane w artykułach henrykowskich

• wyjaśnia, kto przewodniczył obradom sena-tu, a kto izby poselskiej

• wyjaśnia, kto mógł zostać se-natorem, a kto posłem na sejm

• szczegółowo wymienia uprawnienia sejmu

• wyjaśnia, jakie były kompeten-cje sejmików ziemskich

• omawia zna-czenie uchwale-nia konstytucji (tzn. prawa) Ni-hil novi

• samodzielnie, korzystając z internetu i źródeł pozapodręczni-kowych, przygo-towuje wypo-wiedź na temat królów elekcyj-nych

• porównuje de-mokrację szla-checką ze współczesną demokracją w Polsce

• porównuje sytu-ację szlachty i chłopów, przedstawia mocne i słabe strony gospo-darki w Rzeczy-pospolitej Oboj-ga Narodów w XVI w.

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wyjaśnia, na czym polegała pańsz-czyzna

• wymienia towary przywożone do Polski i towary eksportowane na zachód Europy

• wie, kim byli flisa-cy i czym się zaj-mowali

czątek parla-mentaryzmu polskiego

• wyjaśnia, dla-czego Rzeczpo-spolita w XVI w. była nazywana spichlerzem Eu-ropy

• wyjaśnia, w jaki sposób szlachta powiększała swoje majątki

• wymienia po-winności chło-pów względem szlachty

• wskazuje na mapie szlaki spławu zboża w Rzeczypospoli-tej

• omawia zna-czenie Wisły dla wymiany towa-rowej

• szczegółowo uzasadnia twierdzenie, że XVI w. był „złotym wie-kiem” Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia, dla-czego w XVI w. bogaciły się pol-skie miasta

• wymienia głów-ne porty zbożo-we i spichlerze na szlaku wiśla-nym

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje handel w Gdańsku – wymienia towa-ry, jakimi han-dlowano, i państwa, z których przy-bywały okręty

CZĘŚĆ III. RZECZPOSPOLITA W XVII WIEKU

8. Wojny ze Szwedami

1. Wojny Zygmunta III Wazy.

2. Jan Karol Chod-kiewicz – zwycięz-




• panowanie dynastii Wazów i wojny ze Szwecją

• bitwa pod Kirchol-mem – zwycięstwo pod wodzą Jana Ka-

21. Rzeczpospoli-ta w XVII w.

Uczeń: 1) sytuuje w czasie i omawia wydarze-nia potopu szwedz-

• wskazuje na mapie Szwecję, Wielkie Księstwo Litewskie, Koronę Królestwa Polskiego

• wymienia

• wymienia przyczy-ny i skutki wojen polsko-szwedzkich w XVII w.

• wskazuje na mapie Inflanty i

• charakteryzuje sylwetkę het-mana Jana Ka-rola Chodkiewi-cza

• na podstawie

• wyjaśnia szcze-gółowo, dlacze-go najazd Szwedów na Polskę został nazwany poto-

• samodzielnie, na podstawie informacji do-stępnych w in-ternecie oraz innych źródeł

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

ca spod Kircholmu. 3. Wojska szwedzkie

wkraczają do Rze-czypospolitej.

4. Obrona kraju.

rola Chodkiewicza • potop szwedzki

1655 r. – obrona Ja-snej Góry

• wojna podjazdowa Stefana Czarnieckie-go i zwycięstwo pod Warką

• skutki najazdu szwedzkiego

kiego, z uwzględnieniem obrony Częstocho-wy i postaci Stefa-na Czarnieckiego.

co najmniej dwóch królów

polskich z dynastii Wazów

• wie, kto dowodził wojskami polskimi pod Kircholmem

• podaje datę potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie hetman

wyjaśnia, dlacze-go były ważnym obszarem dla Rzeczypospolitej i dla Szwecji

• na podstawie ilustracji omawia wygląd i uzbrojenie husa-rii

• wymienia teryto-ria, o które toczyły się wojny ze Szwecją

• wie, kim byli: Stefan Czarniecki, Jan Karol Chod-kiewicz, Augustyn Kordecki

mapy omawia przebieg walk w czasie potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie wojna podjaz-dowa

• wie, w jaki spo-sób Zygmunt III Waza był spo-krewniony z Jagiellonami

pem • omawia posta-

wę królów Zyg-munta III i Jana Kazimierza w czasie wojen ze Szwecją

• na podstawie ilustracji w podręczniku i wiadomości z lekcji porów-nuje uzbrojenie i sposób walki armii szwedzkiej i armii polskiej

wiedzy poza-podręczniko-wych, przygoto-wuje wypowiedź o polskich dzie-łach sztuki znaj-dujących się od czasów po-topu na terenie Szwecji

9. Walki z Kozakami

1. Kozacy z Zaporoża.

2. Życie na Siczy. 3. Czym był rejestr

kozacki. 4. Zwycięstwa

i klęski – wojny z Kozakami.




• kim byli Kozacy • Dzikie Pola

i Zaporoże • Stara Sicz i atamani

kozaccy • rejestr kozacki i wojny

z Tatarami i Turkami • bunty kozackie • powstanie Bohdana

Chmielnickiego – wojna na Ukrainie

Temat dodatkowy II. Analiza

i interpretacja histo-ryczna. III. Tworzenie nar-

racji historycznej.

• wie, kim byli Kozacy • na podstawie ilu-

stracji omawia wy-gląd i uzbrojenie Kozaków

• podaje datę i przywódcę naj-większego kozac-kiego powstania przeciwko Rzeczy-pospolitej

• wskazuje na mapie tereny zamieszkane przez Kozaków

• odczytuje z mapy miejsca bitew po-wstania Chmiel-nickiego

• na podstawie ilustracji omawia wygląd kozackie-go taboru i jego użycie w czasie wojny

• charakteryzuje postać Bohdana Chmielnickiego

• wyjaśnia pojęcia: Tatarzy, Sicz, ataman, rejestr kozacki

• wymienia przy-czyny wybuchu

• wymienia przy-czyny i skutki powstania Chmielnickiego

• wskazuje na mapie naj-dalszy zasięg powstania Chmielnickiego i wymienia naj-ważniejsze bi-twy

• omawia życie codzienne Ko-zaków i wyjaśnia, dla-czego korzystne było dla nich znalezienie się

• omawia genezę rejestru kozac-kiego i podaje przykłady wojen, w których królo-wie polscy ko-rzystali z wojska kozackiego

• omawia politykę Rzeczypospoli-tej wobec Koza-ków po stłumieniu powstań kozac-kich

• samodzielnie formułuje wy-powiedź na temat: „W jaki sposób powstanie Chmielnickiego zostało przed-stawione w powieści Ogniem i mie-czem Henryka Sienkiewicza?”

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

powstania Chmielnickiego

w rejestrze ko-zackim

• porównuje spo-sób prowadze-nia wojny przez wojska kozackie i przez regular-ne oddziały Rzeczypospoli-tej

10. Wyprawa wie-deńska Jana III Sobieskiego

1. W obronie przed tureckim najaz-dem.

2. Polska husaria w obronie Europy.

3. Pokój i skutki wojen.




• wojny z Turcją, obro-na Chocimia

• Jan III Sobieski kró-lem Polski

• bitwa pod Wiedniem • skutki wojen polsko-

tureckich

21. Rzeczpospoli-ta w XVII w.

Uczeń: 2) sytuuje w czasie i opisuje wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, uży-wając pojęć: oblę-żenie, odsiecz, sułtan, husaria.

• podaje datę odsie-czy wiedeńskiej – 1683 r. i określa, który to jest wiek i która jego połowa

• wie, kim byli Jan III Sobieski i Kara Mu-stafa

• wyjaśnia, dlaczego Jana III Sobieskie-go nazywano Lwem Lechistanu

• wie, gdzie znajdo-wała się siedziba Jana III Sobieskie-go

• wyjaśnia pojęcia: odsiecz, sułtan, oblężenie, husaria

• wskazuje na mapie Chocim i Kamieniec Po-dolski

• na podstawie planu bitwy pod Wiedniem wymie-nia wojska, które brały udział w bitwie

• krótko wyjaśnia skutki bitwy pod Wiedniem

• wymienia het-manów: Stani-sława Żółkiew-skiego i Jana Karola Chodkie-wicza jako słyn-nych dowódców walczących z Turkami

• wymienia posta-nowienia pokoju w Karłowicach i podaje jego datę (1699 r.)

• opowiada, w jakich okolicz-nościach Jan III Sobieski został wybrany na króla Polski

• wymienia przy-czyny i skutki odsieczy wie-deńskiej

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pałacu w Wilanowie

• wyjaśnia, jakie znaczenie miał w czasie odsie-czy wiedeńskiej atak polskiej husarii

• omawia wpływ, jaki na sytuację w Rzeczypospo-litej miały wojny prowadzone przez wojska polsko-litewskie w XVII w.

• wyjaśnia, dla-czego o Janie III Sobieskim mó-wimy, że obronił przed Turkami Europę i chrze-ścijaństwo

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

POWTÓRZENIE MTERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI –

O WOJNACH RZECZYPOSPOLI-TEJ W XVII WIEKU.



ryczna

8. Wojny ze Szwedami.

9. Walki z Kozakami. 10. Wyprawa wiedeń-

ska króla Jana III Sobieskiego.

jw. • wskazuje na mapie Szwecję, Wielkie Księstwo Litewskie, Koronę Królestwa Polskiego

• wymienia co najmniej dwóch królów polskich z dynastii Wazów

• wie, kto dowodził wojskami polskimi pod Kircholmem

• podaje datę potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie hetman

• wie, kim byli Kozacy • na podstawie ilu-

stracji omawia wy-gląd i uzbrojenie Kozaków

• podaje datę i przywódcę naj-większego kozac-kiego powstania przeciwko Rzeczy-pospolitej

• wskazuje na mapie tereny zamieszkane przez Kozaków

• podaje datę odsie-czy wiedeńskiej – 1683 r. i określa, który to jest wiek i która jego połowa

• wie, kim byli Jan III Sobieski i Kara Mu-stafa

• wyjaśnia, dlaczego

• wymienia przy-czyny i skutki wo-jen polsko-szwedzkich w XVII w.

• wskazuje na mapie Inflanty i wyjaśnia, dla-czego były waż-nym obszarem dla Rzeczypospolitej i dla Szwecji

• na podstawie ilustracji omawia wygląd i uzbrojenie husa-rii

• wymienia teryto-ria, o które toczyły się wojny ze Szwecją

• wie, kim byli Ste-fan Czarniecki, Jan Karol Chod-kiewicz, Augustyn Kordecki

• odczytuje z mapy miejsca bitew po-wstania Chmiel-nickiego

• na podstawie ilustracji omawia wygląd kozackie-go taboru i jego użycie w czasie wojny

• charakteryzuje postać Bohdana Chmielnickiego

• charakteryzuje sylwetkę het-mana Jana Ka-rola Chodkiewi-cza

• na podstawie mapy omawia przebieg walk w czasie potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie wojna podjaz-dowa

• wie, w jaki spo-sób Zygmunt III Waza był spo-krewniony z Jagiellonami

• wymienia przy-czyny i skutki powstania Chmielnickiego

• wskazuje na mapie naj-dalszy zasięg powstania Chmielnickiego i wymienia naj-ważniejsze bi-twy

• omawia życie codzienne Ko-zaków i wyjaśnia, dla-czego korzystne dla nich było znalezienie się w rejestrze ko-zackim

• wyjaśnia szcze-gółowo, dlacze-go najazd Szwedów na Polskę został nazwany poto-pem

• omawia posta-wę królów Zyg-munta III i Jana Kazimierza w czasie wojen ze Szwecją

• na podstawie ilustracji w podręczniku i wiadomości z lekcji porów-nuje uzbrojenie i sposób walki armii szwedzkiej i armii polskiej

• omawia genezę rejestru kozac-kiego i podaje przykłady wojen, w których królo-wie polscy ko-rzystali z wojska kozackiego

• omawia politykę Rzeczypospoli-tej wobec Koza-ków po stłumieniu powstań kozac-kich

• wyjaśnia, jakie znaczenie miał

• samodzielnie, na podstawie informacji do-stępnych w in-ternecie i in-nych, pozapod-ręcznikowych źródłach wie-dzy, przygoto-wuje wypowiedź o polskich dzie-łach sztuki znajdujących się od czasów potopu na terenie Szwecji

• samodzielnie formułuje wy-powiedź na temat: W jaki sposób powsta-nie Chmielnic-kiego zostało przedstawione w powieści „Ogniem i mieczem” Hen-ryka Sienkiewi-cza?

• wyjaśnia, dla-czego o Janie III Sobieskim mó-wimy, że obronił przed Turkami Europę i chrze-ścijaństwo

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Jana III Sobieskie-go nazywano Lwem Lechistanu

• wie, gdzie znajdo-wała się siedziba Jana III Sobieskie-go

• wyjaśnia pojęcia: Tatarzy, Sicz, ataman, rejestr kozacki

• wymienia przy-czyny wybuchu powstania Chmielnickiego

• wyjaśnia pojęcia: odsiecz, sułtan, oblężenie, husaria

• wskazuje na mapie Chocim i Kamieniec Po-dolski

• na podstawie planu bitwy pod Wiedniem wymie-nia wojska, jakie brały udział w bitwie

• krótko wyjaśnia skutki bitwy pod Wiedniem

• porównuje spo-sób prowadze-nia wojny przez wojska kozackie i przez regular-ne oddziały Rzeczypospoli-tej

• wymienia het-manów Stani-sława Żółkiew-skiego i Jana Karola Chod-kiewicza jako słynnych do-wódców wal-czących z Turkami

• wymienia po-stanowienia po-koju w Karłowicach i podaje jego datę (1699 r.)

• opowiada, w jakich oko-licznościach Jan III Sobieski został wybrany na króla Polski

• wymienia przy-czyny i skutki odsieczy wie-deńskiej

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pałacu w Wilanowie

w czasie odsie-czy wiedeńskiej atak polskiej husarii

• omawia wpływ, jaki na sytuację w Rzeczypospo-litej miały wojny prowadzone przez wojska polsko-litewskie w XVII w.


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

CZĘŚĆ IV. UPADEK RZECZYPOSPOLITEJ I WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ

11. Rzeczpospolita w czasach Stani-sława Augusta Poniatowskiego

1. Ostatni władca Rzeczypospolitej.

2. Przeciwko królo-wi.

3. Sejm Wielki. Rok 1791 – Konstytu-cja 3 maja.



• powołanie Komisji Edukacji Narodowej

• reformy gospodarcze króla Stanisława Au-gusta Poniatowskiego

• Sejm Wielki i uchwalenie Konsty-tucji 3 maja

22. Upadek I Rze-czypospolitej.

Uczeń: 1) podaje przykłady naprawy państwa polskiego za pano-wania Stanisława Augusta Poniatow-skiego, z uwzględ-nieniem Konstytucji 3 maja.

• wymienia Stanisła-wa Augusta Ponia-towskiego jako ostatniego króla Polski

• podaje datę uchwa-lenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)

• podaje co najmniej dwa przykłady re-form wprowadzo-nych w Rzeczy-pospolitej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego

• wyjaśnia, czym były Komisja Edu-kacji Narodowej i Szkoła Rycerska

• posługuje się pojęciami: manu-faktura, liberum veto, dziedzicze-nie tronu

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pola elek-cyjnego w czasie wyboru króla Sta-nisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski

• wie, kim była caryca Katarzyna II i dlaczego była zainteresowana utrzymaniem cha-osu w Rzeczypo-spolitej

• wymienia po-stanowienia Konstytucji 3 maja

w zakresie zmiany ustroju Rzeczypospoli-tej

• wyjaśnia, dla-czego Rosja była przeciwna wprowadzeniu reform w Rze-czypospolitej

• wyjaśnia, dla-czego część szlachty była przeciwna wprowadzeniu Konstytucji 3 maja

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej Obojga Na-rodów przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja i po jej wprowadzeniu

• omawia, na czym polega-ła złota wolność szlachty w Rze-czypospolitej

• wymienia zmia-ny, jakie wpro-wadzała Konsty-tucja 3 maja w sytuacji praw-nej mieszczan i chłopów

• wyjaśnia, dla-czego dzień 3 maja jest w Polsce świę-tem państwo-wym

1

12. Upadek Rze-czypospolitej

1. W obronie „złotej wolności”.

2. Konfederacje i rokosze.

3. Droga do katastrofy.

4. Obrona ojczyzny i upadek państwa.




• demokracja szla-checka a ustrój abso-lutystyczny Rosji, Au-strii i Prus

• konfederacja barska i I rozbiór Polski – 1772 r.

• wojna w obronie Konstytucji 3 maja i II rozbiór Polski – 1793 r.

22. Upadek I Rze-czypospolitej.

Uczeń: 2) omawia i sytuuje w czasie wydarze-nia powstania ko-ściuszkowskiego, używając pojęć: naczelnik powsta-nia, przysięga Ko-ściuszki, kosynie-

• podaje daty trzech rozbiorów Polski – 1772, 1793, 1795

• wymienia państwa biorące udział w rozbiorach Polski

• podaje datę wybu-chu powstania ko-ściuszkowskiego

• posługuje się pojęciami: konfe-deracja, rokosz, rozbiory, kosynie-rzy

• wymienia przy-czyny upadku powstania ko-ściuszkowskiego

• wskazuje na mapie: Rozbio-

• wyjaśnia, w jakich oko-licznościach zo-stał ustanowiony order Virtuti Mili-tari i kto jako pierwszy został nim odznaczony

• opowiada o przebiegu wojny w obronie

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej oraz ustrój Rosji, Austrii i Prus

• wymienia przy-czyny wybuchu, przebieg i skutki powstania ko-ściuszkowskie-go

• omawia pano-wanie Stanisła-wa Augusta Po-niatowskiego, wskazując moc-ne i słabe strony Rzeczypospoli-tej, przedstawia długofalowe skutki reform gospodarczych,

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• powstanie kościusz-kowskie i III rozbiór Polski – 1795 r.

rzy; 3) wyjaśnia, w jakich okoliczno-ściach doszło do upadku państwa polskiego, podaje datę III rozbioru.

ry Rzeczypospoli-tej tereny zajęte przez państwa zaborcze w wyniku I, II i III rozbioru

• na podstawie ilustracji omawia uzbrojenie kosy-nierów i żołnierzy rosyjskich

• wie, kim byli Ta-deusz Rejtan, książę Józef Po-niatowski, Tade-usz Kościuszko, Jan Kiliński

Konstytucji 3 maja

• omawia i sytuuje w czasie wyda-rzenia powsta-nia kościusz-kowskiego, używając pojęć: naczelnik, po-wstanie, kosy-nierzy

• wymienia przy-czyny upadku powstania kościuszkow-skiego

• omawia okolicz-ności wybuchu konfederacji barskiej

• na podstawie obrazu Jana Matejki Rejtan opowiada o oko-licznościach I rozbioru Polski

kulturalnych i politycznych

13. U boku Napole-ona

1. Utrata państwa i nadziei.

2. Nadzieja w Napoleonie.

3. Z ziemi włoskiej do Polski… – Le-giony Polskie we Włoszech.

4. Mazurek Dąbrow-skiego.

5. Księstwo War-szawskie – „małe państwo wielkich nadziei”.

6. Dalsze losy Księ-stwa.




• utworzenie Legionów Polskich we Wło-szech

• powstanie Mazurka Dąbrowskiego

• Księstwo Warszaw-skie – namiastka państwa polskiego

• klęska Napoleona i utworzenie Króle-stwa Polskiego

Temat dodatkowy. • wymienia postać generała Jana Hen-ryka Dąbrowskiego, jako twórcy Legio-nów Polskich we Włoszech

• opowiada o okolicznościach powstania Mazurka Dąbrowskiego

• wie, kim byli Napo-leon Bonaparte, Józef Wybicki, ksią-żę Józef Poniatow-ski

• omawia działania podjęte przez za-borców wobec ludności polskiej po trzecim rozbio-rze

• wskazuje na mapie pań-stwo, w którym utworzone zostały Legiony Polskie

• podaje datę utwo-rzenia Legionów (1797 r.)

• wymienia przy-czyny utworzenia przez Napoleona Księstwa War-szawskiego

• wskazuje na mapie tereny, z których zostało utworzone Księ-stwo Warszaw-skie

• wyjaśnia, czym był Kodeks Na-poleona

• opowiada, w jakich oko-licznościach zo-stało zlikwido-wane Księstwo Warszawskie

• omawia okolicz-ności powstania Legionów Pol-skich we Wło-szech i utworzenia Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-czego armia napoleońska poniosła klęskę w Rosji w 1812 r.

• omawia ustrój Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-czego Księstwo

• ocenia stosunek Polaków do Napoleona i Napoleona do Polaków

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Warszawskie przestało istnieć

14. Powstań, Pol-

sko, skrusz kaj-dany – powstanie listopadowe

1. Królestwo Polskie. 2. „Na Belweder!” –

29 listopada 1830 roku.

3. Bitwy powstania listopadowego.

4. Upadek powsta-nia.




• życie codzienne w Królestwie Polskim

• wybuch powstania listopadowego

• powstanie i wojna polsko-rosyjska

• klęska powstania listopadowego

• Wielka Emigracja

23. Formy walki o niepodległość.

Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie listopadowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady represji zastosowa-nych wobec społe-czeństwa po przegranym powstaniu listopa-dowym.

• podaje datę wybu-chu powstania li-stopadowego – 29 listopada 1830 r.

• wie, kim byli: Piotr Wysocki, Józef So-wiński

• wymienia co najmniej dwa przykłady prześla-dowania Polaków po upadku powsta-nia listopadowego

• wymienia przy-czyny i skutki po-wstania listopa-dowego

• wyjaśnia pojęcia: Arsenał, Belwe-der, Syberia, Cy-tadela

• wie, kim był wielki książę Konstanty

• wskazuje na mapie miej-sca najważniej-szych bitew po-wstania listopa-dowego

• wymienia przy-czyny upadku powstania listo-padowego

• charakteryzuje postawę obroń-ców Warszawy – Juliusza Or-dona i Józefa Sowińskiego

• omawia prze-bieg powstania listopadowego

• ocenia, czy Polacy mieli szansę na pokonanie Rosjan w czasie powstania

• wymienia do-wódcę wojsk rosyjskich, który zdobył Warsza-wę i doprowadził do upadku po-wstania

• porównuje po-wstanie listopa-dowe i powsta-nie kościusz-kowskie, wska-zuje podobień-stwa i różnice

1

15. Zawiedzione nadzieje – po-wstanie stycz-niowe

1. Branka i wybuch powstania.

2. Działania przy-wódców i walki powstańcze.

3. Dlaczego powsta-nie upadło?




• nastroje niepodległo-ściowe w Królestwie Polskim i represje rosyjskie

• branka i wybuch powstania stycznio-wego

• walki powstańcze – oddziały partyzanckie

• Romuald Traugutt – ostatni przywódca powstania

• przyczyny upadku powstania


Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie styczniowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady represji zastoso-wanych wobec społeczeństwa po powstaniu stycz-niowym.

• wymienia datę roczną wybuchu powstania stycz-niowego, określa wiek i jego połowę

• wie, kim był Romu-ald Traugutt

• charakteryzuje sposób walki pro-wadzony przez od-działy partyzanckie

• wyjaśnia pojęcia: branka, koszary, katorga

• wyjaśnia, dlacze-go pobór do wojska rosyj-skiego przyspie-szył decyzję o wybuchu po-wstania

• na podstawie ilustracji charakte-ryzuje wygląd i uzbrojenie po-

• wskazuje zwią-zek pomiędzy manifestacjami patriotycznymi a wybuchem powstania styczniowego

• wymienia zakres działań utwo-rzonego przez powstańców Rządu Narodo-wego

• wyjaśnia,

• wymienia co najmniej dwóch przywód-ców powstania styczniowego

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia styczniowe-go

• wymienia repre-sje stosowane przez Rosjan wobec uczestni-

• samodzielnie, na podstawie informacji z in-ternetu i źródeł pozapodręczni-kowych formułu-je wypowiedź na temat przywód-ców powstania styczniowego

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

wstańców-kosynierów

• na podstawie ilustracji omawia wygląd Cytadeli warszawskiej

• podaje co najmniej jedną przyczynę upadku powstania stycz-niowego

• oblicza czas, jaki upłynął od upadku powstania listo-padowego do wybuchu po-wstania stycznio-wego

na czym polegał terror władz car-skich wobec ludności polskiej w 1863 r.

• wyjaśnia funk-cję, jaką pełniła w czasie zabo-rów Cytadela warszawska

• na podstawie mapy wymienia tereny, na których to-czyły się walki powstańcze

ków powstania styczniowego


O UPADKU RZE-CZYPOSPOLITEJ I POWSTANIACH NARODOWYCH.



ryczna

11. Rzeczpospolita w czasach Stani-sława Augusta Po-niatowskiego.

12. Upadek Rzeczy-pospolitej.

13. U boku Napole-ona.

14. Powstań, Polsko, skrusz kajdany – powstanie listopa-dowe.

15. Zawiedzione na-dzieje – powstanie styczniowe.

jw. • wymienia Stanisła-wa Augusta Ponia-towskiego jako ostatniego króla Polski

• podaje datę uchwa-lenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)

• podaje co najmniej dwa przykłady re-form wprowadzo-nych w Rzeczypospolitej przez Stanisława Augusta Poniatow-skiego

• podaje daty trzech rozbiorów Polski – 1772, 1793, 1795

• wymienia państwa

• wyjaśnia, czym były Komisja Edu-kacji Narodowej i Szkoła Rycerska

• posługuje się pojęciami: manu-faktura, liberum veto, dziedzicze-nie tronu

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pola elek-cyjnego w czasie wyborów króla Stanisława Augu-sta Poniatowskie-go na króla Polski

• wie, kim była cary-ca Katarzyna II i dlaczego była

• wymienia po-stanowienia Konstytucji 3 maja w zakresie zmiany ustroju Rzeczypospoli-tej

• wyjaśnia, dla-czego Rosja była przeciwna wprowadzeniu reform w Rze-czypospolitej

• wyjaśnia, dla-czego część szlachty była przeciwna wprowadzeniu Konstytucji

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej Obojga Na-rodów przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja i po jej wprowadzeniu

• omawia, na czym polega-ła „złota wol-ność” szlachty w Rzeczypospoli-tej

• wymienia zmia-ny, jakie wpro-wadzała Konsty-tucja 3 maja w sytuacji praw-nej mieszczan

• wyjaśnia, dla-czego dzień 3 maja jest w Polsce świę-tem państwo-wym

• omawia pano-wanie Stanisła-wa Augusta Po-niatowskiego, wskazując moc-ne i słabe strony Rzeczypospoli-tej, przedstawia długofalowe skutki reform gospodarczych, kulturalnych i politycznych

• ocenia stosunek

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

biorące udział w rozbiorach Polski

• podaje datę wybu-chu powstania ko-ściuszkowskiego

• wymienia postać generała Jana Hen-ryka Dąbrowskiego, jako twórcy Legio-nów Polskich we Włoszech

• opowiada o okolicznościach powstania Mazurka Dąbrowskiego

• wie, kim byli: Napo-leon Bonaparte, Józef Wybicki, ksią-żę Józef Poniatow-ski

• podaje datę wybu-chu powstania li-stopadowego – 29 listopada 1830 r.

• wie, kim byli: Piotr Wysocki, Józef So-wiński

• wymienia co najmniej dwa przykłady prześla-dowania Polaków po upadku powsta-nia listopadowego

• wymienia datę roczną wybuchu powstania stycz-niowego, określa wiek i jego połowę

• wie, kim był Romu-

zainteresowana utrzymaniem cha-osu w Rzeczypospolitej

• posługuje się pojęciami: konfe-deracja, rokosz, rozbiory, kosynie-rzy

• wymienia przy-czyny upadku państwa polskie-go

• wskazuje na mapie: Rozbio-ry Rzeczypospoli-tej tereny zajęte przez państwa zaborcze w wyniku I, II i III rozbioru

• na podstawie ilustracji omawia uzbrojenie po-wstańców-kosynierów i żołnierzy rosyj-skich

• wie, kim byli: Tadeusz Rejtan, książę Józef Po-niatowski, Tade-usz Kościuszko, Jan Kiliński

• omawia działania podjęte przez za-borców wobec ludności polskiej po trzecim rozbio-

3 maja • wyjaśnia,

w jakich oko-licznościach zo-stał ustanowiony order Virtuti Mili-tari i kto jako pierwszy

został nim od-znaczony

• opowiada o przebiegu wojny w obronie Konstytucji 3 maja

• omawia i sytuuje w czasie wyda-rzenia powsta-nia kościusz-kowskiego, używając pojęć: naczelnik, po-wstanie, kosy-nierzy

• wymienia przy-czyny upadku powstania ko-ściuszkowskie-go

• wskazuje na mapie tere-ny, z których zostało utwo-rzone Księstwo Warszawskie

• wyjaśnia, czym był Kodeks Na-poleona

• opowiada,

i chłopów • porównuje ustrój

Rzeczypospoli-tej i ustrój Rosji, Austrii i Prus

• wymienia przy-czyny wybuchu, przebieg i skutki powstania ko-ściuszkowskie-go

• omawia okolicz-ności wybuchu konfederacji barskiej

• na podstawie obrazu Jana Matejki Rejtan opowiada o oko-licznościach I rozbioru Polski

• omawia okolicz-ności powstania Legionów Pol-skich we Wło-szech i utworzenia Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-czego armia napoleońska poniosła klęskę w Rosji w 1812 r.

• omawia ustrój Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-

Polaków do Napoleona i Napoleona do Polaków

• porównuje po-wstanie listopa-dowe i powstanie ko-ściuszkowskie, wskazuje podo-bieństwa i różnice

• samodzielnie, na podstawie informacji z in-ternetu oraz źródeł pozapod-ręcznikowych formułuje wy-powiedź na temat przy-wódców po-wstania stycz-niowego


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

ald Traugutt • charakteryzuje

sposób walki pro-wadzony przez od-działy partyzanckie

rze • wskazuje

na mapie pań-stwo, w którym utworzone zostały Legiony Polskie

• podaje datę utwo-rzenia Legionów Polskich we Wło-szech (1797r.)

• wymienia przy-czyny utworzenia przez Napoleona Księstwa War-szawskiego

• wymienia przy-czyny i skutki po-wstania listopa-dowego

• wyjaśnia pojęcia: Arsenał, Belwe-der, Syberia, Cy-tadela

• wie, kim był wielki książę Konstanty

• wyjaśnia pojęcia: branka, koszary, katorga

• wyjaśnia, dlacze-go pobór do wojska rosyj-skiego przyspie-szył decyzję o wybuchu po-wstania

• na podstawie ilustracji charakte-ryzuje wygląd i uzbrojenie kosy-

w jakich oko-licznościach zo-stało zlikwido-wane Księstwo Warszawskie

• wskazuje na mapie miej-sca najważniej-szych bitew po-wstania listopa-dowego

• wymienia przy-czyny upadku powstania listo-padowego

• charakteryzuje postawę obroń-ców Warszawy – Juliusza Or-dona i Józefa Sowińskiego

• wskazuje zwią-zek pomiędzy manifestacjami patriotycznymi a wybuchem powstania styczniowego

• wymienia zakres działań utwo-rzonego przez powstańców Rządu Narodo-wego

• wyjaśnia, na czym polegał terror władz car-skich wobec ludności polskiej

czego Księstwo Warszawskie przestało istnieć

• omawia prze-bieg powstania listopadowego

• ocenia, czy Polacy mieli szansę na pokonanie Rosjan w czasie powstania

• wymienia do-wódcę wojsk rosyjskich, który zdobył Warsza-wę i doprowadził do upadku po-wstania

• wymienia co najmniej dwóch przywód-ców powstania styczniowego

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia styczniowe-go

• wymienia repre-sje stosowane przez Rosjan wobec uczestni-ków powstania styczniowego


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

nierów • na podstawie

ilustracji omawia wygląd Cytadeli warszawskiej

• podaje co najmniej jedną przyczynę upadku powstania stycz-niowego

• oblicza czas, jaki upłynął od upadku powstania listo-padowego do wybuchu po-wstania stycznio-wego

w 1863 r. • wyjaśnia funk-

cję, jaką pełniła w czasie zabo-rów Cytadela warszawska

• na podstawie mapy wymienia tereny, na których to-czyły się walki powstańcze

16. Walka Polaków o język i kulturę w XIX wieku

1. Rusyfikacja i germanizacja.

2. Uczyć się wbrew rusyfikacji.

3. Germanizacja w zaborze pru-skim.

4. Jak pracować dla Polski, czyli pozy-tywizm i praca or-ganiczna.



• germanizacja i rusyfikacja

• Polacy bronią swojej kultury – organizowa-nie tajnego naucza-nia, obrona polskiego języka w szkołach

• rozwój kultury polskiej w XIX w. – Stanisław Moniuszko, Henryk Sienkiewicz, Stani-sław Wyspiański

• pozytywizm – praca organiczna i praca u podstaw


Uczeń: 3) omawia, na wybranym przy-kładzie, walkę o język polski w nauczaniu; 4) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla rozwoju kultury polskiej: Jana Ma-tejki, Stanisława Moniuszki, Henryka Sienkiewicza i Stanisława Wy-spiańskiego.

• wyjaśnia pojęcia: rusyfikacja i germanizacja

• wymienia co najmniej dwa przykłady oporu Polaków wobec za-borców

• wymienia co najmniej dwa nazwiska wybitnych twórców kultury polskiej na przełomie XIX i XX w.

• wyjaśnia pojęcia praca organiczna i praca u podstaw

• wymienia przykła-dy ograniczania przez zaborców Polakom dostępu do języka polskie-go

• przedstawia naj-ważniejsze zało-żenia pozytywi-stów

• wymienia na-zwiska, dzieła i charakteryzuje twórczość: Jana Matejki, Henry-ka Sienkiewicza, Stanisława Wy-spiańskiego i Stanisława Moniuszki

• opowiada o strajku dzieci we Wrześni

• charakteryzuje postawę Micha-ła Drzymały wo-bec polityki władz niemiec-kich

• wie, kim był i czym zajmował

• wyjaśnia, jaki wpływ miała twórczość w języku pol-skim na podtrzymanie ducha polskości w czasie zabo-rów

• podaje przykła-dy dzieł twórców pozytywistycz-nych, które mia-ły za zadanie podtrzymywanie Polaków na duchu i przypominanie o ważnych wy-darzeniach w historii

• samodzielnie przygotowuje krótką wypo-wiedź o życiu i twórczości jed-nego z twórców polskiej kultury drugiej połowy XIX w.

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

się Hipolit Ce-gielski

• wyjaśnia pojęcie Kulturkampf

17. Polacy na emigracji

1. Co to jest emigra-cja? Dlaczego Po-lacy w XIX wieku emigrowali?

2. Wielka Emigracja i jej znaczenie.




• emigracja Polaków w XIX w.

• znaczenie Wielkiej Emigracji

• wybitni Polacy żyjący na emigracji: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Maria Skło-dowska-Curie, Hele-na Modrzejewska

24. Życie na emigracji.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które przyjęły naj-więcej emigrantów z ziem polskich; 2) rozróżnia emi-grację polityczną i zarobkową; 3) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewi-cza, Heleny Mo-drzejewskiej oraz dla nauki polskiej – Marii Skłodowskiej--Curie.

• wyjaśnia pojęcia: emigracja zarobko-wa i emigracja poli-tyczna

• wymienia co najmniej dwóch przedstawicieli Wielkiej Emigracji

• wskazuje na mapie co najmniej jedno europejskie pań-stwo, do którego emigrowali Polacy

• wyjaśnia pojęcie romantyzm

• podaje przyczyny, jakie zmuszały Polaków do emigracji poli-tycznej i zarobkowej

• wymienia pań-stwa, do których emigrowali Polacy

• wymienia wybit-nych twórców kul-tury polskiej, któ-rzy tworzyli na emigracji

• podaje przy-kłady dzieł polskiej litera-tury roman-tycznej

• wie, kim była i czego doko-nała Maria Skłodowska-Curie

• wskazuje źródła inspiracji dla muzyki Frydery-ka Chopina

• omawia zna-czenie twórczo-ści Adama Mic-kiewicza i Juliusza Sło-wackiego dla Polaków żyją-cych pod zabo-rami

• wie, jak dużo Polaków wy-emigrowało z ziem polskich w XIX w.

• samodzielnie, w źródłach poza-podręczniko-wych, odnajduje informacje na temat współ-czesnej emigra-cji i formułuje wypowiedź na ten temat

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

18. W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fabrykantów i robotników

1. Jak powstawało miasto przemy-słowe.

2. Nowi ludzie, nowy wygląd miast.

3. Jak mała wioska stała się miastem.

4. Ciężka praca i trudne życie.

5. Rozwój miast w okresie zabo-rów.



• rozwój przemysłu na ziemiach polskich w XIX w.

• wzrost znaczenia miast – urbanizacja

• nowe klasy społeczne – robotnicy, inteligen-cja, fabrykanci

• rozwój XIX -wiecznej Łodzi

25. Miasto prze-mysłowe.

Uczeń: 1) opowiada o rozwoju uprze-mysłowienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żela-zna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka; 2) wskazuje na mapie najbar-dziej uprzemysło-wione miasta na ziemiach pol-skich; 3) rozróżnia rze-mieślnicze i fabryczne (ma-szynowe) formy produkcji; 4) opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce.

• opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd dzielnicy ro-botniczej

• wyjaśnia pojęcia: fabryka, fabrykant

• posługuje się pojęciami: ma-szyna parowa, telegraf, kolej że-lazna, urbanizacja i uprzemysłowie-nie

• charakteryzuje nowe klasy spo-łeczne: robotni-ków, fabrykantów i inteligencję

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla przewozu ludzi i towarów miały w XIX w. statki parowe

• wyjaśnia, dla-czego Łódź zo-stała w XIX w. nazwana ziemią obiecaną

• wymienia gałę-zie przemysłu, które rozwinęły się w XIX w. na ziemiach polskich

• charakteryzuje sytuację robot-ników w XIX w.

• na podstawie mapy wymienia najbardziej uprzemysłowio-ne miasta w XIX w. na ziemiach polskich

• omawia przekrój społeczny i na-rodowościowy XIX-wiecznej Łodzi

• wymienia przy-czyny protestów robotniczych

• porównuje wy-gląd miast w XVIII i XIX w.

• porównuje spo-sób produkcji w manufakturze i w fabryce, wskazuje podo-bieństwa i różnice

1


O POLSCE I POLAKACH W OKRESIE ZABO-RÓW.



ryczna

16. Walka Polaków o język i kulturę w XIX wieku.

17. Polacy na emigracji.

18. W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fa-brykantów i robotników.

jw. • wyjaśnia pojęcia: rusyfikacja i germanizacja

• wymienia co najmniej dwa przykłady oporu Polaków wobec zaborców

• wymienia co najmniej dwa nazwiska wybitnych twórców kultury

• wyjaśnia pojęcia praca organiczna i praca u podstaw

• wymienia przykła-dy ograniczania Polakom przez zaborców dostępu do języka polskie-go

• przedstawia naj-ważniejsze zało-żenia pozytywi-

• wymienia na-zwiska, dzieła i charakteryzuje twórczość Jana Matejki, Henry-ka Sienkiewicza, Stanisława Wy-spiańskiego i Stanisława Moniuszki

• opowiada o strajku dzieci

• wyjaśnia, jaki wpływ miała twórczość w języku pol-skim na podtrzymanie ducha polskości w czasie zabo-rów

• podaje przykła-dy dzieł twórców pozytywistycz-

• samodzielnie przygotowuje krótką wypo-wiedź o życiu i twórczości jed-nego z twórców polskiej kultury drugiej połowy XIX w.

• samodzielnie, w źródłach poza-podręczniko-

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

polskiej na przełomie XIX i XX w.

• wyjaśnia pojęcia: emigracja zarobko-wa i emigracja poli-tyczna

• wymienia co najmniej dwóch przedstawicieli Wielkiej Emigracji

• wskazuje na mapie co najmniej jedno europejskie pań-stwo, do którego emigrowali Polacy

• opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd dzielnicy ro-botniczej

• wyjaśnia pojęcia: fabryka, fabrykant

stów • wyjaśnia pojęcie

romantyzm • podaje przyczyny,

jakie zmuszały Polaków do emigracji poli-tycznej i zarobkowej

• wymienia pań-stwa, do których emigrowali Polacy

• wymienia wybit-nych twórców kul-tury polskiej, któ-rzy tworzyli na emigracji

• posługuje się pojęciami: ma-szyna parowa, telegraf, kolej że-lazna, urbanizacja i uprzemysłowie-nie

• charakteryzuje nowe klasy spo-łeczne: robotni-ków, fabrykantów i inteligencję

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla przewozu ludzi i towarów miały w XIX w. statki parowe

we Wrześni • charakteryzuje

postawę Michała Drzymały wobec polityki władz niemieckich

• wie, kim był i czym zajmował się Hipolit Ce-gielski

• wyjaśnia pojęcie Kulturkampf

• podaje przykła-dy dzieł polskiej literatury roman-tycznej

• wie, kim była i czego dokona-ła Maria Skło-dowska-Curie

• wskazuje źródła inspiracji dla muzyki Frydery-ka Chopina

• wyjaśnia, dla-czego Łódź zo-stała w XIX w. nazwana ziemią obiecaną

• wymienia gałę-zie przemysłu, które rozwinęły się w XIX w. na ziemiach polskich

• charakteryzuje sytuację robot-ników w XIX w.

• na podstawie

nych, które mia-ły za zadanie podtrzymywanie Polaków na du-chu i przypomi-nanie im o ważnych wy-darzeniach w historii

• omawia zna-czenie twórczo-ści Adama Mic-kiewicza i Juliusza Sło-wackiego dla Polaków żyją-cych pod zabo-rami

• wie, jak dużo Polaków wy-emigrowało z ziem polskich w XIX w.

• omawia przekrój społeczny i na-rodowościowy XIX-wiecznej Łodzi

• wymienia przy-czyny protestów robotniczych

• porównuje wy-gląd miast w XVIII i XIX w.

wych, odnajduje informacje na temat współ-czesnej emigra-cji i formułuje wypowiedź na ten temat

• porównuje spo-sób produkcji w manufakturze i w fabryce, wskazuje podo-bieństwa i różnice


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

mapy wymienia najbardziej uprzemysłowio-ne miasta w XIX w. na ziemiach polskich

CZĘŚĆ V. WIELKA WOJNA I ŚWIAT PO WOJNIE


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

19. Zniszczenia i cierpienie – pierwsza wojna światowa

1. Rywalizacja mię-dzy mocarstwami.

2. Działania wojenne – walki na frontach.

3. Najkrwawsza bitwa I wojny świa-towej.

4. Polacy po różnych stronach wielkiej wojny.

5. Finał wielkiej wojny.




• przyczyny wybuchu I wojny światowej

• trójprzymierze i trójporozumienie

• nowe rodzaje broni i wojna pozycyjna

• udział Polaków w I wojnie światowej – Roman Dmowski, Józef Haller, Józef Piłsudski

• rewolucja bolszewi-ków w Rosji

Temat dodatkowy. • podaje daty rozpo-częcia i zakończenia I wojny światowej – 1914, 1918

• wymienia co najmniej dwa nowe rodzaje broni zastosowane pod-czas I wojny świa-towej

• wskazuje na mapie państwa trójprzy-mierza i trójporozumienia

• wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie świato-wej

• wymienia wyda-rzenie, które zo-stało uznane za początek I wojny światowej

• wymienia przy-czyny wybuchu I wojny światowej

• wyjaśnia pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna

• omawia rolę Józe-fa Piłsudskiego i Józefa Hallera w utworzeniu pol-skich oddziałów biorących udział w I wojnie świa-towej

• wymienia pań-stwa, które zwy-ciężyły w I wojnie światowej

• podaje przyczy-ny i skutki I wojny świato-wej

• wymienia naj-większe bitwy I wojny świato-wej i wskazuje je na mapie

• omawia nowe rodzaje broni używane w czasie działań wojennych

• charakteryzuje okoliczności powstania Le-gionów Polskich i Błękitnej Armii

• porównuje dzia-łania zbrojne na froncie wschodnim i froncie za-chodnim w czasie I wojny światowej

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała rewolucja bolszewicka w Rosji

• podaje skutki wprowadzenia nowych rodza-jów broni – ga-zów bojowych, czołgów, samo-lotów – na przebieg działań zbroj-nych

• ocenia wysiłek zbrojny Polaków podczas I wojny światowej

1

20. Konferencja w Paryżu – Pol-ska znów niepod-legła

1. Kto przegrał, a kto wygrał wielką woj-nę.

2. O niepodległą Polskę.

3. Jak odrodziła się Polska.




• zakończenie wojny i konferencja w Paryżu

• Europa po I wojnie światowej

• działania dyploma-tyczne na rzecz nie-podległej Polski

• odzyskanie przez Polskę niepodległości

26. Odrodzenie państwa pol-skiego.

Uczeń: 2) wymienia czyn-niki decydujące o odzyskaniu nie-podległości przez Polskę; 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego

• wyjaśnia, dlaczego 11 listopada obcho-dzimy Święto Nie-podległości

• wie, kim byli: Ignacy Jan Paderewski, Józef Piłsudski i Roman Dmowski

• podaje datę podpi-sania traktatu wer-salskiego

• wskazuje na mapie państwa, które powstały w Europie po I wojnie świa-towej

• wie, gdzie odbyła się konferencja pokojowa po I wojnie świa-towej, wymienia jej najważniejsze

• omawia sytuację państw uczest-niczących w zaborach Pol-ski pod koniec I wojny świato-wej

• wymienia skutki I wojny świato-wej dla Niemiec

• wie, jakie poglą-dy na temat od-

• wymienia pań-stwa, które po-wstały po I wojnie świa-towej

• wskazuje na mapie sąsia-dów Polski

• wymienia polity-ków, którzy podczas konfe-rencji w Paryżu

• samodzielnie formułuje wy-powiedź ustną na temat: Kto wygrał, a kto przegrał I wojnę światową?

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Józefa Piłsudskie-go i Romana Dmowskiego.

postanowienia • omawia znaczenie

działalności Igna-cego Jana Pade-rewskiego i Romana Dmow-skiego na zachodzie Eu-ropy i w Stanach Zjednoczonych dla sprawy odzyska-nia przez Polskę niepodległości

zyskania przez Polskę niepod-ległości miał prezydent Sta-nów Zjednoczo-nych Thomas Woodrow Wil-son

mieli decydujący wpływ na przy-szłość Europy

21. Odrodzona II Rzeczpospolita

1. Spory i walki o granice.

2. Nowe państwo polskie.

3. Przewrót majowy 1926 roku.

4. Społeczeństwo wielonarodowe.

5. Kultura i nauka polska.

6. Odbudowa go-spodarki.




• ustalanie granic Pol-ski po I wojnie świa-towej

• powstanie wielkopol-skie, wojna polsko-bolszewicka 1920 r. i powstania śląskie

• konstytucje II Rzeczypospolitej

• przewrót majowy • Polska państwem

wielonarodowościo-wym

• gospodarka w dwudziestoleciu międzywojennym

• rozwój polskiej kultury i nauki

26. Odrodzenie państwa pol-skiego.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienia jej sąsiadów; 2) wymienia czyn-niki decydujące o odzyskaniu nie-podległości przez Polskę; 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego i Romana Dmow-skiego.

• wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej i wymienia jej są-siadów

• wie, kiedy rozegrała się Bitwa Warszaw-ska i kto ją wygrał

• wymienia mniejszo-ści narodowe za-mieszkujące II Rzeczpospolitą

• zna daty uchwa-lenia konstytucji marcowej i kwietniowej

• wymienia pań-stwa, z którymi Rzeczpospolita toczyła walki o granice

• wskazuje na mapie Gdynię i krótko charakte-ryzuje znaczenie portu w Gdyni

• wie, kim byli: Stefan Żeromski, Władysław

Reymont, Stefan Banach, Grażyna Barszczewska, Jerzy Rudlicki

• wyjaśnia pojęcia: sanacja, mniej-szości narodowe, COP

• wyjaśnia, co zmieniło się w państwie pol-skim po prze-wrocie majowym

• wyjaśnia, jaki wpływ miał roz-wój szkolnictwa na likwidację analfabetyzmu w społeczeń-stwie polskim

• omawia zna-czenie zwycię-stwa Polaków w Bitwie War-szawskiej dla losów

wojny polsko-bolszewickiej

• wyjaśnia, kim byli Gabriel Na-rutowicz i Władysław Grabski

• wyjaśnia, na czym polega-ła różnorodność narodowa spo-łeczeństwa Rzeczypospoli-tej

• omawia rozwój kultury i nauki polskiej w II Rzeczypospoli-tej

• uzasadnia twierdzenie, że przewrót ma-jowy odbył się niezgodnie z zasadami de-mokracji

• charakteryzuje etapy rozwoju gospodarki pol-skiej w II Rze-czypospolitej – reformę Grab-

• porównuje ustrój Polski przed i po przewrocie majowym

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

skiego, budowę portu w Gdyni, budowę Cen-tralnego Okręgu Przemysłowego


O I WOJNIE ŚWIA-TOWEJ I ODRO-DZONEJ II RZE-CZYPOSPOLITEJ.



ryczna

19. Zniszczenia i cierpienie – pierw-sza wojna światowa.

20. Konferencja w Paryżu – Polska znów niepodległa.

21. Odrodzona II Rzeczpospolita.

jw. • podaje daty rozpo-częcia i zakończenia I wojny światowej – 1914, 1918

• wymienia co najmniej dwa nowe rodzaje broni zastosowane pod-czas I wojny świa-towej

• wskazuje na mapie państwa trójprzy-mierza i trójporo-zumienia

• wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie światowej

• wyjaśnia, dlaczego 11 listopada obcho-dzimy Święto Nie-podległości

• wie, kim byli: Ignacy Jan Paderewski, Józef Piłsudski i Roman Dmowski

• podaje datę podpi-sania traktatu wer-salskiego

• wskazuje na mapie granice II Rzeczy-pospolitej i wymie-

• wymienia wyda-rzenie, które zo-stało uznane za początek I wojny światowej

• wymienia przy-czyny wybuchu I wojny światowej

• wyjaśnia pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna

• omawia rolę Józe-fa Piłsudskiego i Józefa Hallera w utworzeniu pol-skich oddziałów biorących udział w I wojnie świa-towej

• wymienia pań-stwa, które zwy-ciężyły w I wojnie światowej

• wskazuje na mapie państwa, które powstały w Europie po I wojnie świa-towej

• wie, gdzie odbyła się konferencja pokojowa

• podaje przyczy-ny i skutki I wojny świato-wej

• wymienia naj-większe bitwy I wojny świato-wej i wskazuje je na mapie

• omawia nowe rodzaje broni używane w czasie działań wojennych

• charakteryzuje okoliczności powstania Le-gionów Polskich i Błękitnej Armii

• omawia sytuację państw uczest-niczących w zaborach Pol-ski pod koniec I wojny świato-wej

• wymienia skutki I wojny świato-wej dla Niemiec

• wie, jakie poglą-dy na temat od-zyskania przez Polskę niepod-

• porównuje dzia-łania zbrojne na froncie wschodnim i froncie za-chodnim w czasie I wojny światowej

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała rewolucja bolszewicka w Rosji

• podaje skutki wprowadzenia nowych rodza-jów broni – ga-zów bojowych, czołgów, samo-lotów – na przebieg działań zbroj-nych

• wymienia pań-stwa, które po-wstały po I wojnie świa-towej

• wskazuje na mapie sąsia-dów Polski

• wymienia polity-

• ocenia wysiłek zbrojny Polaków w czasie I wojny światowej

• samodzielnie formułuje wy-powiedź ustną na temat: Kto wygrał, a kto przegrał I wojnę światową?

• porównuje ustrój Polski przed i po przewrocie majowym

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

nia jej sąsiadów • wie, kiedy rozegrała

się Bitwa Warszaw-ska i kto ją wygrał

• wymienia mniejszo-ści narodowe za-mieszkujące II Rzeczpospolitą

po I wojnie świa-towej, wymienia jej najważniejsze postanowienia

• omawia znacze-nie działalności Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmow-skiego na zacho-dzie Europy i w Stanach Zjedno-czonych dla sprawy odzyska-nia przez Polskę niepodległości

• zna daty uchwa-lenia konstytucji marcowej i kwietniowej

• wymienia pań-stwa, z którymi Rzeczpospolita toczyła walki o granice

• wskazuje na mapie Gdynię i krótko charakte-ryzuje znaczenie portu w Gdyni

• wie, kim byli: Stefan Żeromski, Władysław Rey-mont, Stefan Ba-nach, Grażyna Barszczewska, Jerzy Rudlicki

• wyjaśnia pojęcia: sanacja, mniej-

ległości miał prezydent Sta-nów Zjednoczo-nych Thomas Woodrow Wil-son

• wyjaśnia, co zmieniło się w państwie polskim po przewrocie majowym

• wyjaśnia, jaki wpływ miał roz-wój szkolnictwa na likwidację analfabetyzmu w społeczeń-stwie polskim

• omawia zna-czenie zwycię-stwa Polaków w Bitwie War-szawskiej dla losów wojny polsko-bolszewickiej

• wyjaśnia, kim byli: Gabriel Na-rutowicz i Władysław Grabski

ków, którzy podczas konfe-rencji w Paryżu

mieli decydujący wpływ na przyszłość Europy

• wyjaśnia, na czym polega-ła różnorodność narodowa spo-łeczeństwa Rzeczypospoli-tej

• omawia rozwój kultury i nauki polskiej w II Rzeczypospoli-tej

• uzasadnia twierdzenie, że przewrót ma-jowy odbył się niezgodnie z zasadami demokracji

• charakteryzuje etapy rozwoju gospodarki pol-skiej w II Rze-czypospolitej – reformę Grab-skiego, budowę portu w Gdyni, budowę Cen-tralnego Okręgu Przemysłowego


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

szości narodowe, COP

CZĘŚĆ VI. NAJWIĘKSZA WOJNA W DZIEJACH ŚWIATA

22. Początek wiel-kiego konfliktu i wojna obronna Polski

1. Mussolini i Hitler. 2. Dyktatorzy dążą

do wojny. 3. Żądania Hitlera. 4. Bohaterska obro-

na granicy. 5. Uderzenie armii

radzieckiej.




• państwa totalitarne – Włochy i Niemcy

• zajęcie przez Niemcy Austrii i Czechosłowacji

• stosunki polsko-niemieckie tuż przed wybuchem wojny

• początek II wojny światowej i kampania wrześniowa

• wkroczenie armii bolszewickiej na ziemie polskie, początek okupacji

27. Polska w okresie II wojny świato-wej.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę; 2) podaje charakte-rystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec własnych społe-czeństw.

• wskazuje na mapie państwa, które do-konały agresji na Polskę

• wie, kim byli: Benito Mussolini, Adolf Hitler i Józef Stalin

• podaje datę wybu-chu II wojny świa-towej i datę agresji ZSRR na Polskę

• podaje przyczyny narodzin faszy-zmu we Włoszech i nazizmu w Niemczech

• wymienia żądania Hitlera wobec Polski

• wskazuje na mapie tereny zajęte w 1939 r. przez Niemcy i przez Związek Radziecki

• wie kim byli: Józef Beck, Władysław Raginis, Tadeusz Kutrzeba, Franci-szek Kleeberg

• wyjaśnia pojęcia: faszyzm, totalita-ryzm, ewakuacja

• charakteryzuje politykę, jaką prowadzili dyk-tatorzy wobec własnych społe-czeństw

• wymienia pań-stwa, z którymi Polska zawarła sojusz wojskowy

• wymienia naj-ważniejsze bi-twy kampanii wrześniowej

• ocenia postawę żołnierzy pol-skich podczas kampanii wrze-śniowej

• omawia status polityczny Wol-nego Miasta Gdańska w dwudziestoleciu międzywojen-

• samodzielnie formułuje wy-powiedź na temat wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.

• wymienia pań-stwa zajęte przez Niemcy przed atakiem na Polskę

• wyjaśnia, na czym polega-ła przewaga wojsk niemiec-kich nad woj-skami polskimi podczas kam-panii wrześnio-wej

• porównuje ustrój państw totalitar-nych z ustrojem II Rzeczypospo-litej

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

nym

23. Polacy pod okupacją nie-miecką i radziec-ką

1. W okupowanej Polsce.

2. Auschwitz – hańba Niemiec.

3. Los dzieci Zamoj-szczyzny.

4. Polacy pod oku-pacją radziecką.

5. Katyń.



• życie codzienne w okupowanej Polsce

• obozy zagłady, getta i Holokaust

• ziemie polskie pod okupacją sowiecką

• Katyń – symbol zbrodni stalinowskich dokonanych na Polakach

27. Polska w okresie II wojny świato-wej.

Uczeń: 2) podaje charakte-rystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec państw podbitych; 3) charakteryzuje życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności żydowskiej; 4) omawia formy oporu społeczeń-

• podaje nazwy państw, które oku-powały Polskę pod-czas II wojny świa-towej

• wymienia Katyń jako symbol zbrodni władz radzieckich na narodzie polskim

• wyjaśnia nazwę Holokaust, jako określenie zagłady Żydów w czasie II wojny światowej

• opowiada, jaki los spotkał dzieci z Zamojszczyzny

• wyjaśnia pojęcia: nazizm, getto, obóz zagłady, lu-dobójstwo

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność polską na ziemiach oku-powanych przez ZSRR

• opowiada, jak wyglądało życie Polaków pod oku-pacją niemiecką

• na podstawie ilustracji omawia życie codzienne Żydów w getcie warszawskim

• wymienia obozy zagłady wybu-dowane przez nazistów na ziemiach polskich

• uzasadnia twierdzenie, że obozy kon-centracyjne były hańbą dla Nie-miec

• porównuje życie codzienne Pola-ków pod okupa-cją radziecką i niemiecką

• wyjaśnia, na czym polega-ło kłamstwo ka-tyńskie

• na podstawie informacji z internetu przy-gotowuje infor-macje, w jaki sposób jest pie-lęgnowana i chroniona pa-mięć o Holokau-ście 1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

stwa wobec oku-pantów.

24. Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój – powsta-nie warszawskie 1944 roku

1. Polskie Państwo Podziemne.

2. W warszawskim getcie.

3. Wybuch powsta-nia w Warszawie.

4. Wojna i okupacja w mojej miejsco-wości i regionie.



• Polskie Państwo Podziemne

• konspiracja na ziemiach polskich

• powstanie w warszawskim get-cie

• powstanie warszaw-skie

27. Polska w okresie II wojny świa-towej.

Uczeń: 2) podaje charakte-rystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec państw podbitych; 3) charakteryzuje życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności żydowskiej; 4) omawia formy oporu społeczeń-stwa wobec oku-pantów; 5) opisuje postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstań-

• podaje daty wybu-chu powstania w getcie warszaw-skim i powstania warszawskiego

• wie, czym była Armia Krajowa

• na podstawie ilu-stracji w podręczni-ku krótko omawia przebieg powstania warszawskiego

• opowiada, w jaki sposób Polacy prowadzili walkę z okupantem

• wyjaśnia, w jaki sposób działało Polskie Państwo Podziemne

• opowiada, jakie kary groziły Pola-kom za pomoc Żydom

• wie, czym były Szare Szeregi

• omawia prze-bieg powstania w getcie war-szawskim oraz powstania war-szawskiego

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd Pomnika Małego Po-wstańca

• porównuje spo-sób walki i uzbrojenie po-wstańców i żołnierzy hitle-rowskich

• własnymi sło-wami opowiada, na czym polega działalność kon-spiracyjna

• wyjaśnia, dla-czego doszło do wybuchu powstania war-szawskiego

• interpretuje słowa pieśni Warszawskie dzieci

• wyjaśnia, jaki los spotkał lud-ność żydowską po likwidacji get-ta warszawskie-go

• podaje przyczy-ny, przebieg i skutki powsta-nia warszaw-skiego

• ocenia znacze-nie powstania warszawskiego dla historii Pol-ski i Polaków

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

czej Warszawy.

25. Polacy na frontach II wojny światowej

1. Epopeja polskich lotników.

2. Marynarze z ORP „Orzeł”.

3. Od Narwiku, przez Tobruk do Monte Cassino.




• polscy lotnicy w bitwie o Anglię

• marynarze z ORP „Orzeł”

• udział polskich żołnie-rzy w bitwach II wojny światowej

– od Narwiku do Monte Cassino

• udział Polaków w wojnie na frontach zachodnim i wschodnim

• zakończenie wojny i zdobycie Berlina

Temat dodatkowy. • podaje co najmniej dwa przykłady walki żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej

• wie, kim byli: gene-rał Władysław Si-korski i generał Władysław Anders

• wie, czym wsławił się Dywizjon 303

• opisuje szlak bojowy Armii Pol-skiej na Bliskim Wschodzie i II Korpusu Polskie-go pod dowódz-twem generała Andersa

• wymienia polskie oddziały biorące udział u boku ar-mii radzieckiej w szturmie na Berlin w 1945 r.

• na podstawie mapy w podręczniku omawia główne szlaki bojowe wojsk polskich i wymienia główne miejsca bitew

• wymienia pol-skie jednostki wojskowe utwo-rzone na terenie ZSRR

• opowiada o losach okrętu podwodnego ORP „Orzeł”

• zna słowa pieśni Czerwone maki na Monte Cas-sino i wie, jakie wydarzenia upamiętnia ten utwór

• samodzielnie ocenia udział wojsk polskich w bitwach na frontach II wojny światowej

1


O WYDARZENIACH II WOJNY ŚWIA-TOWEJ.



ryczna

22. Początek wielkie- go konfliktu i wojna obronna Polski.

23. Polacy pod oku-pacją niemiecką i radziecką.

24. Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój – powstanie warszawskie 1944 roku.

25. Polacy na frontach II wojny światowej.

jw. • wskazuje na mapie państwa, które do-konały agresji na Polskę

• wie, kim byli: Benito Mussolini, Adolf Hitler i Józef Stalin

• podaje datę rozpo-częcia II wojny światowej i datę agresji ZSRR na Polskę

• podaje nazwy państw, które oku-powały Polskę w czasie II wojny

• podaje przyczyny narodzin faszy-zmu we Włoszech i nazizmu w Niemczech

• wymienia żądania Hitlera wobec Polski

• wskazuje na mapie tereny zajęte w 1939 r. przez Niemcy i przez Związek Radziecki

• wie, kim byli: Józef Beck, Wła-

• charakteryzuje politykę, jaką prowadzili dyk-tatorzy wobec własnych społe-czeństw

• wymienia pań-stwa, z którymi Polska zawarła sojusz wojskowy

• wymienia naj-ważniejsze bi-twy kampanii wrześniowej

• ocenia postawę żołnierzy pol-

• samodzielnie formułuje wy-powiedź na temat wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.

• wymienia pań-stwa zajęte przez Niemcy przed atakiem na Polskę

• wyjaśnia, na czym polega-ła przewaga wojsk niemiec-

• porównuje ustrój państw totalitar-nych z ustrojem II Rzeczypospo-litej

• na podstawie informacji z internetu przy-gotowuje infor-macje, w jaki sposób jest chroniona pa-mięć o Holokau-ście

• ocenia znacze-nie powstania

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

światowej • wymienia Katyń

jako symbol zbrodni władz radzieckich na narodzie polskim

• wyjaśnia nazwę Holokaust, jako określenie zagłady Żydów w czasie II wojny światowej

• podaje daty wybu-chu powstania w getcie warszaw-skim i powstania warszawskiego

• wie, czym była Armia Krajowa

• na podstawie ilu-stracji w podręczni-ku krótko omawia przebieg powstania warszawskiego

• podaje co najmniej dwa przykłady walki żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej

• wie, kim byli: gene-rał Władysław Si-korski i generał Władysław Anders

dysław Raginis, Tadeusz Kutrze-ba, Franciszek Kleeberg

• wyjaśnia pojęcia: faszyzm, totalita-ryzm, ewakuacja

• opowiada, jaki los spotkał dzieci z Zamojszczyzny

• wyjaśnia pojęcia: nazizm, getto, obóz zagłady, lu-dobójstwo

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność polską na zie-miach okupowa-nych przez ZSRR

• opowiada, jak wyglądało życie Polaków pod oku-pacją niemiecką

• opowiada, w jaki sposób Polacy prowadzili walkę z okupantem

• wyjaśnia, w jaki sposób działało Polskie Państwo Podziemne

• opowiada, jakie kary groziły Pola-kom za pomoc Żydom

• wie, czym były Szare Szeregi

• wie, czym wsławił się Dywizjon 303

skich podczas kampanii wrze-śniowej

• omawia status polityczny Wol-nego Miasta Gdańska w dwudziestoleciu międzywojen-nym

• na podstawie ilustracji omawia życie codzienne Żydów w getcie warszawskim

• wymienia obozy zagłady wybu-dowane przez nazistów na ziemiach pol-skich

• omawia prze-bieg powstania w getcie war-szawskim oraz powstania war-szawskiego

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd Pomni-ka Małego Po-wstańca

• porównuje spo-sób walki i uzbrojenie po-wstańców i żołnierzy hitle-rowskich

• własnymi sło-

kich nad woj-skami polskimi podczas kam-panii wrześnio-wej

• uzasadnia twierdzenie, że obozy kon-centracyjne były hańbą dla Nie-miec

• porównuje życie codzienne Pola-ków pod okupa-cją radziecką i niemiecką

• wyjaśnia, na czym polega-ło kłamstwo ka-tyńskie

• wyjaśnia, dla-czego doszło do wybuchu powstania war-szawskiego

• interpretuje słowa pieśni Warszawskie dzieci

• wyjaśnia, jaki los spotkał lud-ność żydowską po likwidacji getta warszaw-skiego

• podaje przyczy-ny, przebieg i skutki powsta-nia warszaw-

warszawskiego dla historii Pol-ski i Polaków

• samodzielnie ocenia udział wojsk polskich w bitwach na frontach II wojny światowej


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• opisuje szlak bo-jowy Armii Polskiej na Bliskim Wscho-dzie i II Korpusu Polskiego pod dowództwem ge-nerała Andersa

• wymienia polskie oddziały biorące udział u boku armii radzieckiej w szturmie na Berlin w 1945 r.

wami opowiada, na czym polega działalność kon-spiracyjna

• na podstawie mapy w podręczniku omawia główne szlaki bojowe wojsk polskich i wymienia główne miejsca bitew

• wymienia pol-skie jednostki wojskowe utwo-rzone na terenie ZSRR

• opowiada o losach okrętu podwodnego ORP „Orzeł”

skiego • zna słowa pieśni

Czerwone maki na Monte Cas-sino i wie, jakie wydarzenia upamiętnia ten utwór

VII. POLSKA I ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

26. Świat podzielony

1. Spotkanie wielkiej trójki.

2. Żelazna kurtyna dzieli Europę.

3. Świat w czasach zimnej wojny.

4. Europa Środkowa pod rządami ko-munistów.




• Europa po II wojnie światowej – decyzje wielkiej trójki

• podział Europy na strefy wpływów – żelazna kurtyna

• zimna wojna i wyścig zbrojeń

• państwa europejskie pod rządami komuni-stów

Temat dodatkowy. • wskazuje na mapie świata dwa mocar-stwa rywalizujące podczas zimnej wojny

• podaje datę zakoń-czenia II wojny światowej

• wie, kim byli: Win-ston Churchill, Jó-zef Stalin, Franklin Delano Roosevelt

• wyjaśnia, na czym polegał wyścig

• wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, wielka trójka, że-lazna kurtyna, bomba atomowa, supermocarstwa, kryzys kubański, strefy okupacyjne

• wskazuje na mapie pań-stwa, które po II wojnie światowej znalazły się w strefie wpływów

• wymienia kon-flikty zbrojne, które toczyły się z udziałem su-permocarstw po II wojnie świa-towej i wskazuje je na mapie

• wie, kim byli Nikita Chrusz-czow i John Fit-zgerald Kenne-dy

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje skutki wybuchu bomby atomo-wej

• opisuje przebieg kryzysu kubań-skiego

• wyjaśnia, dla-czego w państwach Europy Środko-wej dochodziło

• na podstawie ilustracji i informacji w podręczniku opisuje przebieg wydarzeń w 1956 r. w Budapeszcie i w 1968 r. w Pradze

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

zbrojeń po II wojnie światowej

ZSRR • opisuje podział

Niemiec, jakiego dokonano po II wojnie światowej

• wymienia państwa Europy Środko-wej, w których doszło do wystąpień wol-nościowych

do wystąpień wolnościowych

27. Polska i Polacy po 1945 roku

1. Nowe granice, nowa Polska.

2. Odbudowa kraju ze zniszczeń wo-jennych.

3. Przemiany spo-łeczne i gospodarcze w PRL.

4. Kultura PRL.




• granice Polski po II wojnie światowej

• Polska Rzeczpospoli-ta Ludowa 1945–1989

• odbudowa gospodar-cza kraju

• życie codzienne w Polsce socjali-stycznej

• socrealizm i kultura w PRL

28. Polska Rzeczpospolita Ludowa.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypo-spolitej Ludowej i wymienia jej są-siadów; 2) opowiada o Polskiej Rzeczy-pospolitej Ludowej, używając pojęć: odbudowa zniszczeń wojen-nych, awans spo-łeczny, likwidacja analfabetyzmu, planowanie cen-tralne, zależność od ZSRR, dyktatura partii komunistycz-nej, cenzura.

• wskazuje na mapie granice PRL i wymienia jej są-siadów

• podaje datę 1945–1989 jako okres PRL

• podaje kilka infor-macji na temat od-budowy kraju ze zniszczeń wo-jennych

• podaje przykłady zakładów prze-mysłowych wybu-dowanych po II wojnie światowej (Nowa Huta, Że-rań, Ursus)

• wyjaśnia skrót PZPR

• wyjaśnia pojęcia: socrealizm, cen-zura, planowanie centralne, kult jednostki

• wymienia i wskazuje na mapie ziemie na zachodzie Pol-ski, które zostały przyłączone do Polski po II wojnie światowej

• podaje najważ-niejsze cechy ustroju socjali-stycznego

• na podstawie ilustracji w podręczniku omawia najważ-niejsze cechy sztuki socreali-stycznej

• wyjaśnia, na czym polega-ły przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce po II wojnie świato-wej

• omawia zmiany, jakie zaszły w edukacji i opiece zdro-wotnej w czasach PRL

• ocenia niektóre wydarzenia z historii PRL (wybory do Sejmu Usta-wodawczego, powstanie PZPR) i potrafi uzasadnić swoją ocenę

• omawia znacze-nie klasy robot-niczej w społe-czeństwie i kultu-rze socjalistycz-nej

• wymienia Józefa Stalina jako przykład kultu jednostki

• na podstawie informacji z podręcznika i mapy omawia zmiany teryto-rialne Polski po II wojnie światowej

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

28. Trudna droga do wolności

1. Protesty społe-czeństwa.

2. Jan Paweł II – powiew nadziei.

3. Stan wojenny. 4. Obrady okrągłego

stołu.



• protesty społeczeń-stwa w latach: 1956, 1968, 1970 i 1976

• wybór Karola Wojtyły na papieża

• wprowadzenie stanu wojennego

• narodziny „Solidarno-ści”

• obrady okrągłego stołu

• pierwsze częściowo wolne wybory w roku 1989

28. Polska Rzecz-pospolita Lu-dowa.

Uczeń: 2) opowiada o Polskiej Rzeczy-pospolitej Ludo-wej, używając pojęcia: opozycja demokratyczna. 29. „Solidarność”

i powstanie III Rzeczypospo-litej.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów; 2) opisuje powsta-nie i działania „Solidarności”, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny, okrągły stół; 3) wyjaśnia, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r.

• podaje datę pierw-szych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu

• wie, z jakimi wyda-rzeniami są związane posta-cie – Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzel-ski, Tadeusz Ma-zowiecki, Jan Pa-weł II

• podaje rok wprowa-dzenia stanu wo-jennego

• własnymi słowami wyjaśnia, czym był NSZZ „Solidarność”

• wymienia miejsca i daty protestów społeczeństwa przeciwko władzy w PRL

• wyjaśnia nazwy: stan wojenny, ZOMO, interno-wanie, okrągły stół, strajk

• wyjaśnia, czym zajmował się w czasach PRL aparat bezpie-czeństwa

• podaje datę wybo-ru Karola Wojtyły na papieża

• wymienia najważ-niejsze wydarze-nia stanu wojen-nego

• potrafi rozwinąć skrót NSZZ

• rozpoznaje znak graficzny „Soli-darności”

• wyjaśnia, jakich metod używały władze do tłumienia protestów w czasach PRL

• omawia przy-czyny i skutki protestów ro-botników i studentów

• omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim po pierwszej wizycie Jana Pawła II w ojczyźnie

• wymienia naj-ważniejsze po-stanowienia ob-rad okrągłego stołu

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki obrad okrągłego stołu

• wyjaśnia, dla-czego socjalizm rozczarował społeczeństwo polskie

• uzasadnia, dlaczego rok 1989 uznajemy za koniec PRL

• uzasadnia, dlaczego prze-miany w Polsce po 1989 r. na-zywamy bez-krwawą rewolu-cją

1


O POLSCE



ryczna

26. Świat podzielony. 27. Polska i Polacy

po 1945 roku. 28. Trudna droga

do wolności.

jw. • wskazuje na mapie świata dwa mocar-stwa rywalizujące podczas zimnej wojny

• wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, wielka trójka, że-lazna kurtyna, bomba atomowa,

• wymienia kon-flikty zbrojne, jakie toczyły się z udziałem su-permocarstw

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje skutki wybuchu bomby atomo-

• na podstawie ilustracji i informacji w podręczniku opisuje przebieg

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

I ŚWIECIE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ.

• karty pracy • podaje datę zakoń-czenia II wojny światowej

• wie, kim byli: Win-ston Churchill, Jó-zef Stalin, Franklin Delano Roosevelt

• wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń po II wojnie światowej

• wskazuje na mapie granice PRL i wymienia jej są-siadów

• podaje datę 1945–1989 jako okres PRL

• podaje kilka infor-macji na temat od-budowy kraju ze zniszczeń wojen-nych

• podaje datę pierw-szych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu

• wie, z jakimi wyda-rzeniami są związane posta-cie: Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzel-ski, Tadeusz Ma-zowiecki, Jan Pa-weł II

• podaje rok wprowa-dzenia stanu wo-jennego

• własnymi słowami

supermocarstwa, kryzys kubański, strefy okupacyjne

• wskazuje na mapie pań-stwa, które po II wojnie znalazły się w strefie wpływów ZSRR

• opisuje podział Niemiec, jakiego dokonano po II wojnie światowej

• wymienia państwa Europy Środko-wej, w których doszło do wystą-pień wolnościo-wych

• podaje przykłady zakładów prze-mysłowych wybu-dowanych po II wojnie światowej (Nowa Huta, Że-rań, Ursus)

• wyjaśnia skrót PZPR

• wyjaśnia pojęcia: socrealizm, cen-zura, planowanie centralne, kult jednostki

• wymienia i wskazuje na mapie ziemie na zachodzie Pol-ski, które zostały przyłączone

po II wojnie światowej i wskazuje je na mapie

• wie, kim byli: Nikita Chrusz-czow i John Fit-zgerald Kenne-dy

• na podstawie ilustracji w podręczniku omawia najważ-niejsze cechy sztuki socreali-stycznej

• wyjaśnia, na czym polega-ły przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce po II wojnie światowej

• omawia zmiany, jakie zaszły w edukacji i opiece zdro-wotnej w czasach PRL

• wyjaśnia, jakich metod używały władze do tłumienia protestów w czasach PRL

• omawia przy-czyny i skutki protestów ro-

wej • opisuje przebieg

kryzysu kubań-skiego

• wyjaśnia, dla-czego w państwach Europy Środko-wej dochodziło do wystąpień wolnościowych

• ocenia niektóre wydarzenia z historii PRL (wybory do Sejmu Usta-wodawczego, powstanie PZPR) i potrafi uzasadnić swoją ocenę

• omawia zna-czenie klasy robotniczej w społeczeństwie i kulturze socja-listycznej

• wymienia Józefa Stalina jako przykład kultu jednostki,

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki obrad okrągłego stołu

• wyjaśnia, dla-czego socjalizm rozczarował spo-łeczeństwo pol-

wydarzeń w 1956 r. w Budapeszcie i w 1968 r. w Pradze

• na podstawie informacji z podręcznika i mapy omawia zmiany teryto-rialne Polski po II wojnie światowej

• uzasadnia, dlaczego prze-miany w Polsce po 1989 r. na-zywamy bez-krwawą rewolu-cją


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

wyjaśnia, czym był NSZZ „Solidarność”

do Polski • podaje najważ-

niejsze cechy ustroju socjali-stycznego

• wymienia miejsca i daty protestów społeczeństwa przeciwko władzy w PRL

• wyjaśnia nazwy: stan wojenny, ZOMO, interno-wanie, okrągły stół, strajk

• wyjaśnia, czym zajmował się w czasach PRL aparat bezpie-czeństwa

• podaje datę wybo-ru Karola Wojtyły na papieża

• wymienia najważ-niejsze wydarze-nia stanu wojen-nego

• potrafi rozwinąć skrót NSZZ

• rozpoznaje znak graficzny „Soli-darności”

botników i studentów

• omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim po pierwszej wizycie Jana Pawła II w ojczyźnie

• wymienia naj-ważniejsze po-stanowienia ob-rad okrągłego stołu

skie • uzasadnia,

dlaczego rok 1989 uznajemy za koniec PRL


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

29. III Rzeczpospo-lita – życie w państwie demokratycznym

1. Zasady demokra-cji.

2. Instytucje demo-kratyczne w Pol-sce.

3. Moja konstytucja. 4. Jakie mam prawa

i obowiązki jako obywatel.



• demokracja kiedyś i dziś

• instytucje demokra-tyczne w państwie polskim: Prezydent RP, Zgromadzenie Narodowe, Rada Mi-nistrów, sądy i trybunały, władze samorządowe

• Konstytucja Rzeczy-pospolitej Polskiej

• prawa i obowiązki obywatela

4. Państwo.

Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego; 2) wymienia organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej: parlament, prezydent, rząd, sądy i omawia najważniejszą funkcję każdego z tych organów w systemie poli-tycznym; 3) podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczy-pospolitej Polskiej; 4) omawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane.

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

• wymienia konstytu-cję jako zbiór naj-ważniejszych praw i zasad w państwie

• wie, czym się zaj-muje Rzecznik Praw Dziecka

• wyjaśnia, co oznacza, że wszyscy jeste-śmy równi wobec prawa

• wymienia prawa i obowiązki oby-wateli

• zna instytucje nadzorujące prze-strzeganie prawa w Rzeczypospoli-tej

• wie, kto uchwala prawo w Rzeczy-pospolitej

• wymienia skład Zgromadzenia Narodowego – Sejm Rzeczypo-spolitej Polskiej i Senat Rzeczy-pospolitej Pol-skiej

• wie, kto w Polsce spra-wuje władzę sądowniczą

• wyjaśnia, jaką funkcję w państwie peł-nią samorządy

• potrafi powie-dzieć, jaką funk-cję w państwie polskim pełni prezydent

• wyjaśnia, co znajduje się w preambule Konstytucji RP

• formułuje wy-powiedź na temat ustroju państwa pol-skiego, używa-jąc pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konsty-tucja

• na podstawie fragmentu tek-stu źródłowego odpowiada na pytania: Do kogo należy władza zwierzchnia w Rzeczypospoli-tej Polskiej? Czego strzeże Rzeczpospolita? Co jest najważ-niejszym pra-wem Rzeczypo-spolitej?

• krótko charakte-ryzuje instytucje nadzorujące przestrzeganie prawa w Rze-czypospolitej Polskiej

• ocenia ustrój panujący w Polsce, po-równując go z ustrojem PRL

1

30. Współczesne społeczeństwo

1. Wielkie zmiany


czeń

• zmiany w gospodarce i w społeczeństwie po roku 1989

5. Społeczeń-stwo.

Uczeń:

• wymienia niektóre zmiany w społeczeństwie,

• wyjaśnia poję-cie grupa spo-łeczna

• podaje przy-kłady stowa-rzyszeń, fun-

• wymienia zmia-ny w gospodar-ce, jakie zaszły

• podaje przykła-dy rożnych spo-łeczeństw,

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

w gospodarce i w społeczeństwie.

2. Znaczenie pracy. 3. Organizacja pracy

i jej efekty. 4. Społeczeństwo

jak rzeka. 5. Działanie dla

wspólnego dobra.

• karty pracy • prywatyzacja przed-siębiorstw

• praca jako dobro, problem bezrobocia

• dlaczego ważna jest organizacja pracy

• grupy społeczne • organizacje

i stowarzyszenia, działalność prospo-łeczna

1) wyjaśnia zna-czenie pracy w życiu człowieka i dostrzega jej społeczny po-dział; 2) opisuje różne grupy społeczne, wskazuje ich role w społeczeństwie; 3) podaje przykłady ważnych proble-mów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł informacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, internetu).

jakie zaszły po roku 1989

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie bezrobocie

• podaje dwa przy-kłady grup społecz-nych

• wie, czym cha-rakteryzuje się postawa pro-społeczna

• podaje przykłady organizacji pracy i jej efekty

• tłumaczy, czym jest prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

dacji i instytucji pozarządo-wych, działa-jących dla wspólnego dobra

• formułuje wy-powiedź, w której uza-sadnia, że pracę swoją i innych należy szano-wać

po roku 1989 • własnymi sło-

wami przedsta-wia społeczne skutki bezrobo-cia

w których ludzie nie są równi i mają różne prawa

31. Ojczyzna bliska i odległa

1. Polska domem wielu narodów.

2. Polacy w swojej ojczyźnie.

3. Polacy w świecie. 4. Polonia – z bliska

i z daleka.


czeń • mapa świata • karty pracy

• mniejszości narodo-we i mniejszości et-niczne

• Polska jako ojczyzna wszystkich Polaków

• patriotyzm lokalny • Polacy w innych

krajach – Polonia

1. Ojczyzna.

Uczeń: 1) wymienia i tłumaczy znacze-nie miejsc ważnych dla pamięci naro-dowej; 3) wymienia mniej-szości narodowe i etniczne żyjące w Polsce i na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje oraz wymienia miejsca największych sku-pisk Polaków na świecie.

• wymienia co najmniej dwie mniejszości naro-dowe i dwie mniej-szości etniczne mieszkające na terenie Polski

• wymienia miejsca ważne w historii Polski

• wyjaśnia pojęcie Polonia

• wskazuje na mapie miejsca zamieszkane przez mniejszości narodowe i etniczne

• wymienia pań-stwa, w których znajdują się naj-większe skupiska Polonii

• wie, jaki procent mieszkańców Polski stanowią mniejszości na-rodowe

• omawia przy-czyny polityczne i ekonomiczne, które zmuszały Polaków do emigracji

• opowiada, jakie prawa przysłu-gują mniejszo-ściom narodo-wym w Polsce

• potrafi przed-stawić informa-cje na temat miejsc pamięci narodowej

• porównuje mniejszości na-rodowe miesz-kające współ-cześnie w Polsce z sytuacją mniejszości na-rodowych w II Rzeczypospoli-tej

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

32. Polska w Unii Europejskiej

1. Co to jest Unia Europejska.

2. Jesteśmy w Unii Europejskiej.

3. Zmieniona, nowo-cześniejsza Pol-ska.


czeń • mapa Unii

Europejskiej • karty pracy

• powstanie Unii Euro-pejskiej

• Polacy w Unii Euro-pejskiej

• życie codzienne we współczesnej Polsce

6. Wspólnota europejska.

Uczeń opowiada o uczestnictwie Polski we wspólno-cie europejskiej, używając pojęć: Unia Europejska, europejska solidar-ność, stosunki międzynarodowe oraz rozpoznaje symbole unijne: flagę, hymn Unii Europejskiej (Oda do Radości).

• rozpoznaje symbole unijne – flagę i hymn Unii Euro-pejskiej

• podaje rok wstąpie-nia Polski do Unii Europejskiej

• wie, jaka jest wspólna waluta części państw eu-ropejskich

• wymienia państwa założycielskie Unii Europejskiej

• wie, czym jest strefa Schengen

• wyjaśnia pojęcia Parlament Euro-pejski i Komisja Europejska

• posługuje się pojęciami: Unia Europejska, eu-ropejska solidar-ność, stosunki międzynarodowe

• opowiada o uczestnictwie Polski w Unii Europejskiej i o zmianach, jakie zaszły w naszym kraju od 2004 r.

• wymienia korzy-ści i obowiązki, jakie mają pań-stwa wchodzące w skład Unii

• wyjaśnia, na czym polega zachowanie suwerenności przez państwa członkowskie Unii Europej-skiej

• na podstawie mapy wymienia państwa nale-żące do Unii Europejskiej

• podaje przyczy-ny utworzenia Unii Europej-skiej

• przygotowuje prezentację na temat jedne-go z państw kandydujących do wstąpienia do Unii Europej-skiej

1

33. Współczesne państwa i organizacje międzynarodowe – ONZ i NATO

1. Ustroje polityczne we współczesnym świecie.

2. Organizacja Na-rodów Zjednoczo-nych.



• ustrój demokratyczny a monarchia

• działalność ONZ • NATO – geneza

powstania i kraje członkowskie

Temat dodatkowy. • wskazuje różnice pomiędzy ustrojem demokratycznym a monarchią

• wymienia co najmniej jedno państwo europej-skie, które jest mo-narchią

• wymienia co najmniej jedno

• wyjaśnia, jakie są cele działania ONZ

• wie, czym zajmuje się UNICEF

• wyjaśnia pojęcia: filantrop, filantro-pia

• wyjaśnia, jakie są główne cele działalności

• charakteryzuje działalność ONZ

• wyjaśnia, dla-czego członko-stwo w NATO jest korzystne dla Polski

• rozpoznaje flagi ONZ i NATO

• wyjaśnia, na czym polega działalność filan-tropijna

• wie, jakie cechy charaktery-styczne ma dyktatura, poda-je przykłady państw rządzo-nych przez dyk-

• na podstawie internetu, prasy, informacji tele-wizyjnych przy-gotowuje wypo-wiedź na temat misji, w których uczestniczą wojska ONZ na świecie

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

3. Nasi sojusznicy i nasze bezpie-czeństwo w NATO.

państwo europej-skie o ustroju de-mokratycznym

• potrafi rozwinąć skrót ONZ

• wie, czym jest NATO

NATO tatorów

34. Jaki jest współ-czesny świat

1. Co to jest globali-zacja?

2. Rewolucja tech-nologiczna.

3. Rozwój kultury masowej.

4. Wpływ człowieka na przyrodę.

5. Następstwa glo-balizacji.

6. Problemy świata na początku XXI wieku.


czeń • karta pracy

• pozytywne i negatywne skutki globalizacji

• znaczenie technologii w naszym współcze-snym życiu, rewolucja technologiczna

• kultura masowa • wpływ człowieka

na przyrodę • zagrożenia współ-

czesnego świata: bieda, głód, brak do-stępu do wody, opieki medycznej i edukacji, konflikty zbrojne i rozwarstwienie spo-łeczne

8. Problemy ludzkości.

Uczeń: 1) wyjaśnia, co oznacza powie-dzenie „świat stał się mniejszy” i wskazuje przy-czyny tego zjawi-ska; 2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka; 3) wymienia pożytki i niebezpieczeń-stwa korzystania z mediów elektro-nicznych; 4) opowiada o przejawach nędzy na świecie oraz formułuje własną opinię o działaniach pomocowych po-dejmowanych przez państwa lub organi-zacje pozarządowe; 5) wyjaśnia

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie globalizacja

• wymienia co najmniej kilku twórców kultury masowej

• wie, na czym pole-ga efekt cieplarnia-ny

• rozumie, dlaczego musimy chronić otaczającą nas przyrodę

• wymienia przykła-dy wpływu techni-ki na życie czło-wieka

• wyjaśnia własny-mi słowami okre-ślenie „świat stał się mniejszy”

• wymienia przykła-dowe problemy świata XXI w.

• opowiada o przyczynach i skutkach globali-zacji

• wyjaśnia, kogo nazywamy an-tyglobalistami

• podaje przykła-dy zmian, jakie zaszły w życiu codziennym lu-dzi w czasie ostatnich 100 lat

• podaje przykła-dy produktów i marek o globalnym za-sięgu

• wyjaśnia, na czym polega rewolucja tech-nologiczna

• własnymi sło-wami wyjaśnia, czym jest kultu-ra masowa, po-daje przykłady twórców kultury masowej

• aktywnie bierze udział w dysku-sji na temat współczesnego świata i potrafi uzasadnić swoje zdanie

• podaje przykła-dy zmian w przyrodzie, jakie spowodo-wał swoją dzia-łalnością czło-wiek

• wyjaśnia, czym zajmują się or-ganizacje eko-logiczne, w tym Greenpeace

• przygotowuje prezentację na temat ochro-ny przyrody i działań, jakie może podjąć każdy człowiek, aby chronić śro-dowisko

1


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

na przykładach przyczyny i następstwa kon-fliktów zbrojnych na świecie. IV. Zainteresowa-

nie problematy-ką społeczną.

Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – za-daje pytania: Dla-czego jest tak, jak jest? i Czy mogłoby być inaczej? oraz próbuje odpowie-dzieć na te pytania.


O WSPÓŁCZESNEJ POLSCE I WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE.



ryczna

29. III Rzeczpospolita – życie w państwie demokratycznym.

30. Współczesne społeczeństwo.

31. Ojczyzna bliska i odległa.

32. Polska w Unii Europejskiej.

33. Współczesne państwa i organizacje mię-dzynarodowe – ONZ i NATO.

34. Jaki jest współ-czesny świat.

jw. • własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

• wymienia konsty-tucję jako zbiór najważniejszych praw i zasad w państwie

• wie, czym się zaj-muje Rzecznik Praw Dziecka

• wymienia niektóre zmiany w społeczeństwie, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie bezrobocie

• wyjaśnia, co oznacza, że wszyscy jeste-śmy równi wobec prawa

• wymienia prawa i obowiązki obywa-teli

• zna instytucje nadzorujące prze-strzeganie prawa w Rzeczypospoli-tej

• wie, kto uchwala prawo w Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia pojęcie grupa społeczna

• wie, czym charak-

• wymienia skład Zgromadzenia Narodowego – Sejm Rzeczypo-spolitej Polskiej i Senat Rzeczy-pospolitej Pol-skiej

• wie, kto w Pol-sce sprawuje władzę sądow-niczą

• wyjaśnia, jaką funkcję w państwie peł-nią samorządy

• potrafi powie-dzieć, jaką funk-cję w państwie

• na podstawie fragmentu tek-stu źródłowego odpowiada na pytania: Do kogo należy władza zwierzchnia w Rzeczypospoli-tej Polskiej? Czego strzeże Rzeczpospolita? Co jest najważ-niejszym pra-wem Rzeczy-pospolitej?

• krótko charakte-ryzuje instytucje nadzorujące

• ocenia ustrój panujący w Polsce, po-równując go z ustrojem PRL

• podaje przykła-dy rożnych spo-łeczeństw, w których ludzie nie są sobie równi i mają różne prawa

• porównuje mniejszości na-rodowe miesz-kające współ-cześnie w Pol-sce z sytuacją mniejszości na-

2


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• podaje dwa przy-kłady grup spo-łecznych

• wymienia co najmniej dwie mniejszości naro-dowe i dwie mniej-szości etniczne mieszkające na terenie Polski

• wymienia miejsca ważne w historii Polski

• wyjaśnia pojęcie Polonia

• rozpoznaje symbo-le unijne – flagę i hymn Unii Euro-pejskiej

• podaje rok wstą-pienia Polski do Unii Europej-skiej

• wie, jaka jest wspólna waluta części państw eu-ropejskich

• wskazuje różnice pomiędzy ustrojem demokratycznym a monarchią

• wymienia co najmniej jedno państwo europej-skie, które jest mo-narchią

• wymienia co najmniej jedno państwo europej-

teryzuje się po-stawa prospo-łeczna

• podaje przykłady organizacji pracy i jej efekty

• tłumaczy, czym jest prywatyzacja przedsiębiorstw

• wskazuje na mapie miejsca zamieszkane przez mniejszości narodowe i etniczne

• wymienia pań-stwa, w których znajdują się naj-większe skupiska Polonii

• wymienia państwa założycielskie Unii Europejskiej

• wie, czym jest strefa Schengen

• wyjaśnia pojęcia: Parlament Euro-pejski i Komisja Europejska

• wyjaśnia, jakie są cele działania ONZ

• wie, czym zajmuje się UNICEF

• wyjaśnia pojęcia filantrop, filantro-pia

• wyjaśnia, jakie są główne cele

polskim pełni prezydent

• wyjaśnia, co znajduje się w preambule Konstytucji RP

• formułuje wy-powiedź na te-mat ustroju pań-stwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja

• podaje przykła-dy stowarzy-szeń, fundacji i instytucji poza-rządowych, działających dla wspólnego dobra

• formułuje wypowiedź, w której uza-sadnia, że pracę swoją i innych należy szano-wać

• wie, jaki procent mieszkańców Polski stanowią mniejszości na-rodowe

• omawia przy-czyny polityczne i ekonomiczne, które zmuszały

przestrzeganie prawa w Rze-czypospolitej Polskiej

• wymienia zmia-ny w gospodar-ce, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi sło-wami przedsta-wia społeczne skutki bezrobo-cia

• opowiada, jakie prawa przysłu-gują mniejszo-ściom narodo-wym w Polsce

• potrafi przed-stawić informa-cje na temat miejsc pamięci narodowej

• na podstawie mapy wymienia państwa nale-żące do Unii Europejskiej

• podaje przyczy-ny utworzenia Unii Europej-skiej

• wyjaśnia, na czym polega działalność filan-tropijna

• wie, jakie cechy charaktery-styczne ma

rodowych w II Rzeczypospoli-tej

• przygotowuje prezentację na temat jedne-go z państw kandydujących do wstąpienia do Unii Europej-skiej

• na podstawie internetu, prasy, informacji tele-wizyjnych przy-gotowuje wypo-wiedź na temat misji, w których uczestniczą wojska ONZ na świecie

• przygotowuje prezentację na temat ochrony przyro-dy i działań, jakie może pod-jąć każdy czło-wiek, aby chro-nić środowisko


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

skie o ustroju de-mokratycznym

• potrafi rozwinąć skrót ONZ

• wie, czym jest NATO

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie globalizacja

• wymienia co najmniej kilu twórców kultury masowej

• wie, na czym pole-ga efekt cieplar-niany

• rozumie, dlaczego musimy chronić otaczającą nas przyrodę

działalności NA-TO

• wymienia przykła-dy wpływu techni-ki na życie czło-wieka

• wyjaśnia własny-mi słowami okre-ślenie „świat stał się mniejszy”

• wymienia przykła-dowe problemy świata XXI w.

• opowiada o przyczynach i skutkach globali-zacji

Polaków do emigracji

• posługuje się pojęciami: Unia Europejska, eu-ropejska solidar-ność, stosunki międzynarodowe

• opowiada o uczestnictwie Polski w Unii Europejskiej i o zmianach, jakie zaszły w naszym kraju od 2004 r.

• wymienia korzy-ści i obowiązki, jakie mają pań-stwa wchodzące w skład Unii

• wyjaśnia, na czym polega zachowanie su-werenności przez państwa członkowskie Unii Europej-skiej

• charakteryzuje działalność ONZ

• wyjaśnia, dla-czego członko-stwo w NATO jest korzystne dla Polski

• rozpoznaje flagi ONZ i NATO

• wyjaśnia, kogo

dyktatura, poda-je przykłady państw rządzo-nych przez dyktatorów

• aktywnie bierze udział w dyskusji na temat współ-czesnego świata i potrafi uzasad-nić swoje zdanie

• podaje przykła-dy zmian w przyrodzie, jakie spowodo-wał swoją dzia-łalnością czło-wiek

• wyjaśnia, czym zajmują się or-ganizacje eko-logiczne, w tym Greenpeace


-


dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

nazywamy an-tyglobalistami

• podaje przykła-dy zmian, jakie zaszły w życiu codziennym lu-dzi w czasie ostatnich 100 lat

• podaje przykła-dy produktów i marek o global-nym zasięgu

• wyjaśnia, na czym polega rewolucja tech-nologiczna

• własnymi sło-wami wyjaśnia, czym jest kultu-ra masowa, po-daje przykłady twórców kultury masowej

rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla klasy...

Documents