Prof.Dr Asiye Durmaz Akyol

Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği ABD Öğretim Üyesi

e-posta:asiye.durmaz@ege.edu.tr

10.Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi & 6.Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi---

----12-15 Kasım 2014

Kritik hasta;

Bir yada daha fazla organ/sistem yetersizliği yada

fonksiyon bozukluğu olan,genel durumu kötüleşmesi

nedeniyle izlem ve tedavi için daha karmaşık donanım

kullanılarak hayatta kalması sağlanabilecek olan

hastalardır.

Hayati tehdit taşıyan bu kişiler acil servis yada yoğun

bakım ünitesinde kalmaktadırlar.

Bodur A.,2005;Uysal H.2010

Transport/transfer nedir?

1. anlamı bir yerden başka bir yere taşıma, iletme, nakil. taşımacılık, nakliyat.2. anlamı zevk ve heyecandan çılgın hale gelme, kendinden geçme; taşıt/taşımacılık/ulaşım, sürgün olmuş kimse, ministryof transport ulaştırma bakanlığı, coştur/sür/taşı; askeri vasıta; taşınma, yerden yere götürme, münakalat, nakil; götürmek, taşımacılık, sürgün.3. anlamı nakil. taşıma. taşımacılık. araç. taşıt. taşımak. götürmek. nakletmek. sürgüne göndermek. sürmek.4. ulaşım.

Transport; (bir yerden başka bir yere) taşıma, iletme, nakil.taşımacılık, nakliyat.

Sözcük anlamı olarak;nakil ,taşıma anlamına gelmektedir.

Transportun Tarihçesi

1855----1.Kırım Savaşı-----Florence Nightingale (Askerlerin yaralarına göre ayrılması ----triyaj??)

Dominic Larry---Napolyonun hekimi---taşıma ve triyaj

1865---Cincinnati –Ohio—ilk ambulans hastane hizmeti

1899----Chicago-----ilk elektrikli ambulans

20yy---Hasta taşımada ambulans hizmeti ve önemi

İlk sivil hava taşımacılığı---Avustralya

1918---helikopterler---ABD askeri hava taşımacılığı

1945---Kore –Vietnem savaşı

1972----Munih İlk helikopter programı

1980---hastane uçuş programları

1990----Taşıma araçları ve YB transport programları

1990 yıllardan sonra -----Uçuş hemşireliği???????

İnsanlık tarihi kadar eski------ başlangıcı ile başlar

Transport/Transfer tipleri

Primer Transport Sekonder Transport

Kaza /olay yerinden yada hastalığın başladığı yerden tedavi göreceği merkeze nakledilmesidir.

Hastanın başlangıç tanılamasından sonra özel tanı yada terapötik gereklilikler için aynı hastanede içinde yada bir başka hastaneye naklidir.

AMAÇ:En üst seviyede bakım vermektir.

Kurum içi yada kurumlar arası olabilir.Özel incelemeler; Özel hastanelerde

yapılması uygun incelemelerdir (MRI

gibi)

Sosyal transport;Evine yakın YBÜ

götürülen hasta aile desteği alır ve aile

yaşamından kopmaz

Transfer Endikasyonları

• Özel tanı işleminin yapıldığı hizmeti alma gereksinimi

• Özel tibbi beceri gereksinimi olma

• Acil hizmetin kısıtlı bir çevrede sunulması

1-Teknik ve profesyonel

desteğe gereksinim duyulması

• YBÜ yatak kapasitesinin azlığı

• Tanı ve girişimlerin hastane içinde ayrı bölümde yapılması

2-Organizasyonelgereksinimler

Transport ekibi tarafından yararlar & riskler iyi belirlenmelidir.

Hastanın bilgileri elektronik ortamda transfer edilebilir----Hasta transportu olmadan

Yoğun Bakım Hasta Transferinde Riskler

Teknik komplikasyonlar (Endotrekeal tüpün ,IV bağlantının ,drenlerin

ayrılması—çıkması--kopması)

Fizyopatolojik değişiklikler (ICP artması,kardiyak arrest,aritmi,HT kriz,HipoTA)

İzlemde yetersizlik (solunum ,KVS izlemi)

Tedavide yetersizlik (uygun araç-donanım olmaması)

Transport sırasında ek müdahele yapılma durumu (akut

kanamada pıhtılaşma faktörü gereksinimi olması)

Acil uygulamada malzeme/donanım eksikliği (pnömotoraksta

göğüs röntgeni çekilememesi)

Personel sayısının azlığı (tecrübeli,özel eğitimli sağlık çalışanı

eksikliği/olmayışı)

Yoğun Bakım Hasta Transferinde Yaşanan

Problemler

Yönetimle ilgili problemler Araçla ilgili problemler

*Problemi tanıma ve farkına

varma,

*Protokolleri izleme yetersizliği,

*Hastaların yetersiz hazırlığı,

*Acele etme ve dikkatsizlik

*İletişim sorunları

*Protokollerin yetersizliği

*Hizmetin yetersizliği

*Eğitimde yetersizlikler

Kayıtla ilgili problemler

262 transport izlemi yapılmış (184 hasta)

120 hastada (% 45.8 ) istenmiyen sorunlar/olaylar

gözlenmiş

46 vakada ( %16.8 ciddi sorunlar)

68 Vakada (% 26) hastayı etkileyen sorunlar

belirlenmiştir.

20 makale incelenmiş

Hastalarda en fazla arteriyal basınç ve kalp hızı değişiklikleri

Ekiple ilişkili probl.

Bilgi eksikliği

İletişim eksikliği

Araç kullanımında bilgi eksikliği

Transfer sırasında riski arttıran durumlar

Pediyatrik hastalar

Gece transferi

İntrakranial basıncın artması /arttığı hastalar

Pozitif havayolu basıncı artmış hastalar

Ekipte ani değişiklikler

*Hastanın durumu stabil hale getirilir

*Kontrol listeleri ve rehberler kullanılır

*Hasta güvenliği öncelikler listesinde temel alınır.

Riski azaltan önlemler

YB Hastasının Transferinde Uygulanacak Adımlar

Karar Verme,

Planlama,

Uygulama ve

Kayıt

aşamalarından oluşur.

YB hastasında transfer kararı

gönderen ve transferi kabul eden kurumların hekimleri tarafından

alınır.

Bu kararı etkileyen faktörler;

Transferde görevli sağlık ekibi:

tıbbi personel paramedikler.

Lojistik:araçlar,kaynaklar,hasta

kilosu,taşıma aracının

kapasitesi vb

Transport durumu: mesafe,rota,hava koşulları

Transport alternatif modelleri: uçak ,helikopter,ambulans

Hastanın kurum içinde transferi sırasında izlenecek olan adımlar

*Koordinasyon

*İletişim

*Ekipmanlar

*Monitörizasyon

*Transport ekibi

*Hastanın değerlendirilmesi ve hazırlığı

1-TRANSFER ÖNCESİ KOORDİNASYON

*İletişim sağlanmalı

*Tıbbi kayıt yapılmalı

*Hasta taşınma hazırlığı ve sonrasında izlem için liste

oluşturulmalı

*Hastaya refaket eden en az iki kişi olmalı (biri hemşire ),akut

durumlarda solunum terapisti ve hekim olmalı

*Sağlık ekibi bilgili ve donanımlı olmalı

2- İletişim

Hastanın bakım ve tedavisinden sorumlu olan ekip bilgilendirilir.

Hasta ailesi ,kabul eden kuruma değişiklikler ile ilgili bilgi verilmeli

Hastanın ek destekte ihtiyaç duyulacak donanım için yardımcı hizmetlerin bilgilendirilmesi

İletişim problemleri transfer sorunların % 9 unu oluşturmaktadır.

İletişim kopukluğu

Uzun saatler bekleme ----ekipmanların ve mönitörlerin kapasite

azlığı/ şarj azlığı

Hasta hakkında detayların atlanması/eksikliği

Her birey iletişim kurallarını uygulamalıdır.

3- Transfer Ekipmanları

Hastanın transportu sırasında ortaya çıkabilecek olan

problemler ekipman seçimini etkilemektedir.

Teknik sorunlar------cihaz problemleri % 8-11

*Oksijen tüplerinin boşalması

*Perfüzer ile verilen ilaçların bitmesi

*İdrar torbalarının kopması ,dolması yada yırtılması

*Entübe hastada entübasyon tüpünün çıkması

*Acil durumda kullanılacak ilaçların eksikliği,yokluğu yada

yetersizliği

Transfer sırasında bulundurulması gereken

ilaçlar 17. Mannitol flakon 18. MgSO4 19.

Metil prednizolon

20. Metoprolol ampul

21. Nitrogliserin ampul

22. Nitrogliserin tablet 5 mg 23. KCl, KHPO4 ampul 24. Bikarbonat ampul ve flakon

25. Midazolam

26. Propofol

27. Hipnomidat

28. Fentanil

29. Verkuronium, atrakurium

30. Atrovent, Ventolin nebülizasyon

+ Enjektörler (2, 5, 10, 20, 50 mL)

+ Serum setleri, ara bağlantılar ve üçlü musluklar

+ Branuller ve santral kateter seti

+ Arter kateter seti (radiyal ve femoral

1- Adrenalin ampul

2. Amiodaron ampul

3. Aminofilin ampul

4. Atropin ampul 5. CaCl2 ampul 6.

Dekstroz %5, %30 100 mL, 500 mL

7. NaCl %0.9 10 mL, 100 mL, 500 mL

8. Gelofusin, Haes

9. Digoksin ampul

10. Diltiazem ampul

11. Dopamin flakon

12. Dobutamin flakon

13. Esmolol premiks 250 mL

14. Furosemid ampul

15. Heparin flakon

16. Lidokain ampul ve flakon

Transfer sırasında gerekli olan

donanımlar-I

-Monitör/defibrilatör

-Tansiyon aleti ve steteskop

-Yeterli miktarda malzeme bulunan resüsitasyon çantası;

endotrakeal entübasyon tüpü ve entübas- yon

malzemeleri

-Oksijen kaynağı (en az 1 saat rezervli)

-Bağlantı kopması ve yüksek havayolu basıncı du-

rumunda alarm verebilen %100 oksijen konsantras-

yonlu (FiO2), ekspiryum sonunda pozitif basınç

uygulayan (PEEP) taşınabilir ventilatör

Uysal H.2010 Kritik hasta transportu

Transfer sırasında gerekli olan

donanımlar-II

-Aspiratör ve aspirasyon kateterleri

-İntravenöz (İV) sıvılar ve İV infüzyon ilaçları veya

şarjlı infüzyon pompası

-Resüsitasyon için ilaçlar (adrenalin, lidokain, atro- pin ve sodyum

bikarbonat vb.)

-Tıbbi duruma göre hekim tarafından istem yapılmış ek

destekleyici ilaçlar (sedatifler, narkotik analjezikler vb.)

-Transfer sırasında gerekli olacak donanım ve ilaçlar

için kontrol listeleri

4- Monitörizasyon Ekipmanları

Elektrokardiyografi (EKG)

Kan basıncı ve kalp hızı izlemi

Solunumun değerlendirilmesi

Pulse oksimetri

Pulmoner arter basıncı izlemi

Nörolojik izlem

CVP

ICP ölçümüHipoksi ve hipotansiyon ---beyin hasarı

Minör ve major ritm prob

İnotrop-antiaritmik ilaçlar

Solunum problemleri---CO2 yükselmeleri

5- Transfer Ekibi

Transfer ekibi özel eğitimli ve deneyimli olmalı

Hastanın devredilmesi sırasında uygun kayıtların kullanılması,KONTROL LİSTELERİ kullanma

Bu bilgilerin hekim—hekim,hemşire—hemşire aktarılması,

Açık ve net olması

Ekip üyeleri arasında eğitim farklılıkları ,ülkelere göre farklılıklar

Sürekli eğitim

Düzenli kayıt tutma

Profesyonel deneyim kazandırma programları---

düzenli katılım

Morbidite ve mortalite oranlarında azalma

Hastanın Transfere Hazırlanması

Hastanın ayrıntılı sistemik değerlendirilmesi yapılmalı ve

bilgiler hasta dosyasına kayıt edilmelidir.

Hastanın nakli sırasında dosyası,formlar,bakım

planları,ilaçları ve kimlik bilgileri gönderilmelidir.

Hastanın naklinin yapıldığı yerde yeterli sağlık ekibi

olmasına özen gösterilmeli

Bilgilendirme yapılmalı

Transport neden yapılıyor açıklanmalı

Hastanın gideceği ünitenin düzenlenmesi hasta ve ekip

üyeleri ile birlikte yapılmalıdır.

Hastanın Transfere Hazırlanması

İhtiyaç duyulan ,gereksiz olan perfüzyonlar taşınmamalıdır.

Hastanın idrar yolu varsa klemplenmeli,idrar boşaltılmalıdır.

Toraks dreni olan hastalarda dren klemplenir

Hastalar kendi yataklarında taşınmalıdırlar.

Hastaların ekstremitelerinin sarkma,çarpma ,sıkışma dikkat edilmelidir.

Hasta güvenliği—güvenli transfer sağlanmalıdır (sedyede ise kemerleri bağlanmalı).

Araç gereçlerin şarjlı olması/ kontrol edilmesi

Deneyimli ekip seçimiUygun malzeme ve araç kullanımıDeğerlendirme ve araştırmanın uygun ve zamanında yapılmasıSürekli izlem ve bakımUygun devir teslim yapılmasıDoğru kayıt tutulmasıTransport çantası eksikliklerinin giderilmesi/tamamlanması

GÖMÜLÜ TEORİ

Tanım Bu teori, araştırılan olguya tümevarımcı bir

yaklaşımdır.

Olguya bağlı olarak elde edilen verilerin sistematik

olarak toplanması ve analizi ile keşfedilmesi,

geliştirilmesi ve profesyonelce doğrulanması anlamına

gelir.

Böylece veri toplama,

Analiz,kodlama,veriyi

tanımlama ve teori arasında

döngüsel bir ilişki içine girer.

AMAÇ

Araştırılan durumla ilişkili olarak

kuram keşfetmek yada üretmektir.

İyi düşünce ortaya çıkarılması

Anlamayı geliştirebilmesi

Uygulamaya anlamlı rehberlik

sağlayabilmesidir.

Burada neler oluyor?Neyi değil

Nasıl ve Niçin sorar

Bu dökümanı daha önce kodladıklarımla aynı yada farklı yapan nedir?

Sabır

Yetenek

Teknik bilgi

Ana konuya ulaşıncaya kadar -----tema doğrulaması---başka yeni konu çıkmadan

Kuramsal

örnekleme

Kuramsal duyarlılık

Sürekli

karşılaştırma

işlemi

Kodlama

süreci

BECERİLER geliştirilmeli

Güçlendirilmiş,Koordine,Hasta Merkezli Bakım

Odak Kategori Algısal ve AyarlanabilenBirey gereksinimlerini tanıma---bireysel bakım planı-Eğitim/danışmanlık

desteği----Emosyonel/psikososyal destek---Hareketlerinde destek verme

Teorik Kategori: Hasta gereksinimleri ve bakım verenlerin kaynakları

arasındaki dengeTüm süreç boyunca ulaşmayı amaçladığı konularda karşılaşılan prob çözmeyi

içerir

Kategoriler

Değişime hazırlık İyileşmeyi teşvik etmek

“Güven duyma”Pozitif davranış,anksiyete varsa düzeltmek ve tepki

,sağlığın ilerlemesi

“Bilinmeyeni bilmek “Transfer öncesi hast eğitini ve bilgilendirme

Ziyaret öncesi---- yeni başlayan ile toplantı

“Hast kendi gücünü uygulayabilme

girişimi”Günlük amaçlar,hasta gücünü geliştirme,hastanın

yardımsız hareketi denemesi

“İttifak oluşturma”

Güvensizlikleri giderme, klinik

yeterlilik,birbirine bilgi ve danışmanlık

“Hastanın güçlendirilmesi”

Normal yaşamı desteklemek,bağımsızlığa

teşvik etme

“Oryantasyon ve Entegrasyon”

Hasta öykülerini entegre,anksiyeteyi

giderme

Alt

kat

ego

rile

r

Algısal ve Ayarlanabilen

Birey gereksinimlerini tanıma

bireysel bakım planı-

Eğitim/danışmanlık desteği

Emosyonel/psikososyal destek

Hareketlerinde destek verme

Hasta GEREKSİNİMLERİ ve bakım verenlerin

KAYNAKLARI arasındaki denge

Bir grup hemşirenin hasta bakımında farklı düşünce içinde olduğunu düşünüyorum fakat pozisyonlarımızda değiştirdiğini düşünmüyorum.Bir konsensus sağlamalıyız.YBÜ Hemşiresi

Hemşire için her gün aktif bir transfer günüdür.Hastayı nasıl destekleyeceğimiz konusunda rutinde herhangi bir şey yok.YB Hemşiresi (Dışsal etki—içsel etki ???)

Değişime hazırlık İyileşmeyi teşvik etmek

“Güven duyma”

• “Hastaların farklı yöntemler kullanarak gereksinimlerini karşılamak zorundasın.Onların kendi talepleri var.YBÜ hareket bazıları için oldukça büyük iken bazıları için oldukça endişe vericidir. Güven vermelisiniz.”

Bilinmeyeni bilmek

• “Hasta nasıl gittiği ile ilgili tam olarak kesinlikle bilgilendirilmeli,ve çalışan bunun önemini tam olarak kavramalıdır.”

Hast kendi gücünü uygulayabilme

girişimi”

• Hızlı iyileşmeyi istiyorsan hepsini kendin yapmalısın.

• GYA yardımlı

• Mobility

Güçlendirilmiş,Koordine,Hasta Merkezli Bakım

Değişime hazırlık

İyileşmeyi teşvik etmek Algısal ve

ayarlanabilen

Koordine,güçlü ve hasta merkezli bakım

Hasta gereksinimleri ve bakım verenlerin kaynakları arasındaki denge

Güçlendirilmiş,Koordine,Hasta Merkezli Bakım

Odak Kategori Algısal ve AyarlanabilenBirey gereksinimlerini tanıma---bireysel bakım planı-Eğitim/danışmanlık

desteği----Emosyonel/psikososyal destek---Hareketlerinde destek verme

Teorik Kategori: Hasta gereksinimleri ve bakım verenlerin kaynakları

arasındaki dengeTüm süreç boyunca ulaşmayı amaçladığı konularda karşılaşılan prob çözmeyi

içerir

Kategoriler

Değişime hazırlık İyileşmeyi teşvik etmek

“Güven duyma”Pozitif davranış,anksiyete varsa düzeltmek ve tepki

,sağlığın ilerlemesi

“Bilinmeyeni bilmek “Transfer öncesi hast eğitini ve bilgilendirme

Ziyaret öncesi---- yeni başlayan ile toplantı

“Hast kendi gücünü uygulayabilme

girişimi”Günlük amaçlar,hasta gücünü geliştirme,hastanın

yardımsız hareketi denemesi

“İttifak oluşturma”

Güvensizlikleri giderme, klinik

yeterlilik,birbirine bilgi ve danışmanlık

“Hastanın güçlendirilmesi”

Normal yaşamı desteklemek,bağımsızlığa

teşvik etme

“Oryantasyon ve Entegrasyon”

Hasta öykülerini entegre,anksiyeteyi

giderme

Alt

kat

ego

rile

r

..\..\Documents\YBHD2009\yb transport\19-HASTA TRANSFER TALİMATI.doc

YeniBelge 30.pdf

Sonuç olarak;

Transfer sırasında olumsuz etkilenmemesi için;

Risklerin ortadan kaldırılması

Planlama ve uygun donanımların seçilmesi

YBÜ

*Hastanın bireysel gereksinimleri belirlenmeli ve bakım verilmeli

*Uygun kaynak kullanımı

*Organizasyonel yetersizlikleri belirleme (düzenleme)

*İzlem ve teknolojiyi azaltmaya ilişkin daha fazla bilgi toplama gereksinimi

ARAŞTIRMA—

GRUP GÖRÜŞME /NİTEL ÇALIŞMAEğitim planı

Protokollerin oluşturulması

KAYNAKLAR1-Ridley S.Secondary transport of the critically ill.Intensive care nursing

2-Martin T.Transporting the critically ill patient.Surgery 25,3,2007122-127.

3-Çoban N ve ark.hastane içi hasta transportlarımızın değerlendirilmesi.Türk Yoğun Bakım

Derneği dergisi.12,2014,7-12.

4----------Guideliness for the transport of the critically ill adults.The Intensive Care Socieyt 2014.

5-European socieyt of ıntensive care medicine.Patient transportation skills and technıques,2011.

6-Jarden R,Quirke S.Improving safety and documentation in intrahospital transport:Development

of an intrahospital tool for critically ill patients.İntensive care and critical care

nursing.26,2010,101-107.

7-Ott L,Hoffman L,Hravnak M.Intrahospital transport to the radiology department:Risk for

adverse events,nursing surveillance,utilization of a MET ,and practice ımolications.J Radiol

Nurs 30,2011,49-54.

8-Brokalaki H.J.Brokolakis J.D ve ark.Intrahospital transportation:monitoring and risks. İntensive

care and critical care nursing.12,1996,183-186.

9-Haggström M,Asplund K,Kristiansen L.How can nurses facilitate patient’s transitions from

intensive care? A grounded theory of nursing. İntensive care and critical care

nursing.28,2012,224-233.

10-Uysal H.Kritik durumdaki hastanın transferi.Türk kardiolDerin Kardiovasküler

hemş Dergisi.2010.

11-Bodur H.kritik hastanın transportu.Yoğun bakım dergisi.5(1),2005,36-41.