Samen werken aan het financieel landschap van morgen

Filip Dierckx, Voorzitter FebelfinMichel Vermaerke, Gedelegeerd bestuurder Febelfin

Febelfin, 12 maart 2014

2

AGENDA

Febelfin luncheon

I. 2013 was een scharnierjaar

Bankenwet & Bankenunie als sluitstuk van het nieuw financieel landschap

II. Samen werken aan het financieel landschap van morgen

• Impact van het wijzigend financieel landschapop businessmodellen van onze spelers

• Financiering van de economie• Evenwichtig aanbod sparen & beleggen• Innovatie & veiligheid

III. Besluit

3Febelfin luncheon

2013 was een scharnierjaar

Bankenwet & Bankenunie als sluitstuk van het nieuw financieel landschap

I.

4

2013 was een scharnierjaar

Febelfin luncheon

Vooruit kijken en samen werken aan het financieel landschap van morgen

Spelregels zijn nu gekend

• Bankenwet• Twin Peaks• Bankenunie

• BRRD• Resolutiefondsen

• CRD IV• SEPA• MiFID• ….

7.144 pagina’s nieuwe

regelgeving in 2013

Nieuw regelgevend kader

Febelfin luncheon 5

Nieuw regelgevend kader bestendigt grotendeelsde reeds ingeslagen weg op sectorniveau

Afbouw bancaire balans(- 40,1%)

Afbouw hefboom(- 52,0%)

Afname Risk-weighted assets (RWA) (- 42,8%)

Toename eigen vermogen(+ 20,9%)

Verbeterde liquiditeit & solvabiliteit Afbouw handelsactiviteiten

Evenwichtige krediettoekenningscriteria

Focus op financiering van economie

Remuneratie: rekening houden met lange termijn, risico

….

Noot: de wijzigingspercentages hebben betrekking op de periode eind september 2008 – eind september 2013, Behoudens voor RWA (periode eind december 2007 – eind september 2013)

Nieuw regelgevend kader

Febelfin luncheon 6

Als uitoefenen kerntaken onmogelijk wordt, rekent sector op wijsheid van beleidsmakers & toezichthouders om in te grijpen

in belang van economie & maatschappij

Grote juridisering & bureaucratisering

Competitiviteit & rendabiliteit

Capaciteit om economische relance van zuurstof te voorzien

Febelfin kan zich terugvinden in finaliteit van nieuw financieel landschap

Evenwel 3 bezorgdheden

Febelfin luncheon 7

3 kerntaken

Financiering economie

Evenwichtig omgaan met sparen en beleggen

Zorgen voor moderne en efficiënte financiële

infrastructuur

Welke impact zal het nieuwe reglementaire

landschap hebben op

uitvoeren van de kerntaken?

‘Hoewel de crisis in de financiële sector het tempo van de langetermijngroei bruusk heeft onderbroken, blijft voor deze sector een zeer belangrijke rol weggelegd in de ontplooiing van het ontwikkelingspotentieel van

de economie’. Jaarverslag NBB 2013

Visietekst

8Febelfin luncheon

Samen werken aan het financieel landschap van morgen

II.

• Impact van het wijzigend financieel landschap op businessmodellen van onze spelers

• Financiering van de economie• Evenwichtig aanbod sparen & beleggen• Innovatie & veiligheid

Klantcentraal

Febelfin luncheon 9

Banksector in BelgiëRuwbouw van sector is drastisch gewijzigd: hefboom is met de helft verminderd

 30 september 2008 30 september 2013

Verschil 30 september 2013

t.a.v. 30 september 2008

Totaal van de sectorbalans (geconsolideerde basis, in miljoen EUR)

1.663.138 996.661 - 40,1 %

Totaal eigen vermogen (geconsolideerde basis, in miljoen EUR)

51.339 62.066 + 20,9 %

Leverage ratio (of “debt to equity ratio”, geconsolideerde basis, in eenheden)

31,40 x 15,06 x - 52,0 %

Risk-weighted assets (RWA, geconsolideerde basis, in miljard EUR)

583,5 (op 31 december 2007)

334,0 - 42,8 %

Bron : Berekeningen Febelfin op basis van gegevens van de NBB

Febelfin luncheon 10

Banksector in BelgiëBelang van banksector t.a.v. economie neemt af

Bron: NBB

Febelfin luncheon 11

Concentratie op de Belgische marktKlemtoon op financieren van Belgische economie

Verdubbeling(2007 – Q3 2013)

Bron: NBB

Febelfin luncheon 12

Aanwezigheid van bijkantoren in BelgiëBelgië telt meest aantal bijkantoren van buitenlandse banken in Eurozone

Bijkantoren in België

13

Verschuiving marktaandelen depositowervingGroot deel van de aangroei van deposito’s gaat naar bijkantoren

Febelfin luncheon

Aandeel in totale spaardeposito’s(eind dec. 2013, in %)

Aandeel in groei van spaardeposito-volume in 2013 (in %)

61.129.5

9.4

Grote banken

Overige banken naar Belgisch recht

Bijkantoren van buitenlandse banken

48.9

28.2

22.9

In vergelijking met hun marktaandeel (9,4%) gaat er een groot deel van groei van deposito’s (22,9%) naar bijkantoren van buitenlandse banken

Febelfin luncheon 14

Rendabiliteit i.f.v. competitiviteitCost income ratio in België bij de hoogste in Europa

Bron: NBB Bron: NBB

Rendabiliteit i.f.v. fiscaliteitBankenheffingen nemen toe tot onhoudbare niveaus

Febelfin luncheon 15

Tijd voor bespreking afbouw sectorspecifieke taxatie rekening houdend met terugbetalingen staatssteun en verkoop financiële activa door overheid?

X 6

In de periode 2008 – 2013 heeft de financiële sector

2,7 miljard EUR

aan specifieke bijdragen betaald aan de

overheid

2007 2012 2013 2014

Gewone DGS 41,1 258 274 290

Bijzondere en bijkomende DGS x 580 171 x

FSC x 250 155 155 e

Loan to deposit taks x 81 96 e 96 e

Abonnementstaks 111,2 145 235 e 400 e

Totaal 152,3 1314 931 e 941 e

Bijdragen voor opbouw DGS/resolutiefonds

Solidariteitsbijdragen + fiscale vrijstelling spaargelden

445mio EURin 2014

496mio EUR in 2014

e : estimatie

Febelfin luncheon 16

Rendabiliteit i.f.v. fiscaliteitAanzienlijke netto toegevoegde waarde van de sector

162,375

12,828 4,068

Netto toegevoegde waarde alle onderne-mingen (inclusief loonkosten)

Netto toegevoegde waarde niet-financiële vennootschappen

Netto toegevoegde waarde financiële instellingen met uitzondering van verzekeringen en pensioenfondsen

Netto toegevoegde waarde van verzekeringsondernemingen & pensioenfondsen

28,163

5,124

1,977

Netto toegevoegde waarde alle onderne-mingen (exclusief loonkosten)

Noot: Febelfin berekeningen op basis van nationale rekeningen; situatie 2012 in mio EUR

Febelfin luncheon 17

Rendabiliteit i.f.v. fiscaliteit2/3de van de netto toegevoegde waarde sector (exclusief loonkosten) gaat naar overheid in vorm van vennootschapsbelasting & andere heffingen

66,3%20,2%

Se-ries1

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

5,703

28,163

Belgische niet-financiële vennootschappen

Series10

1000

2000

3000

4000

5000

6000

3,398

5,124

Financiële instellingen met uitzondering van verzekeringsondernemingen

& pensioenfondsen

Totaal vennootschapsbelasting & andere belastingen & heffingenNetto toegevoegde waarde, exclusief loonkosten

Noot: Febelfin berekeningen op basis van nationale rekeningen; situatie 2012 ; in mio EUR

Rendabiliteit i.f.v. financieringscapaciteitRendabiliteit op sectorniveau in positieve lijn, maar blijft niettemin laag

Bron: IMF, Belgium: Concluding Statement of the 2014 Article IV Mission - December 16, 2013

18Febelfin luncheon

Banking sector restructuring has reduced financial vulnerabilities all the while preserving the ability of the banks to provide credit to the economy…. Financial sector risks going forward are mostly related to low structural profitability and thus the ability of banks to build capital buffers from retained earnings, should the need arise. Pressures on profits come from high operating costs, the low interest rate environment and the structural constraint of operating in a mature, low-growth market.….

• Verscheidenheid binnen de sector

• Belang van rendabiliteit voor financieringscapaciteit van sector

KantorennetZal de nieuwe digitale realiteit en het wijzigend consumentenpatroon een verdere impact hebben op het kantorennetwerk?

Febelfin luncheon 19

Evolutie aantal kantoren (1993 – 2013)

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

1.82.4

3.03.8

4.6

5.76.6

7.48.1

9.1

10.1

Bron: Febelfin

Bron: Febelfin

Aantal abonnementen internetbankieren (2003 – 2013) (in milljoen)

Werkgelegenheid onder drukSector blijft wel jong talent aanwerven

Febelfin luncheonNoot: PC 310: banken, exclusief spaarbanken, agenten & beursvennootschappen 20

einde jaar # werknemers Verschil

2003 68.381  

2004 66.723 -2,4%

2005 64.801 -2,9%

2006 63.494 -2,0%

2007 63.041 -0,7%

2008 61.394 -2,6%

2009 58.476 -4,8%

2010 57.834 -1,1%

2011 57.190 -1,1%

2012 55.576 -2,8%

2013* 53.075* -4,5%

Bron: Febelfin; * = schatting voor 2013

Evolutie werkgelegenheid (2003 – 2013; PC310)

Gemiddelde afname per jaar in periode 2008 – 2013

= 3 %

Einde jaar # aanwervingen

2003 4.467

2004 4.369

2005 5.523

2006 6.149

2007 5.478

2008 3.963

2009 2.644

2010 4.288

2011 4.398

2012 3.003

2013 (1.300 *)Bron: Febelfin;* = schatting voor 2013

Evolutie indienstnemingen(2003 - 2013; PC310)

Febelfin luncheon 21

Belang van vormingAandeel van hoger opgeleid personeel neemt toe

43.11

31.58

23.28

1.7

0.33

2002Samenstelling bankpersoneel op basis van opleiding (in %)

2012Samenstelling bankpersoneel op basis van opleiding (in %)

36.57

21.28

33.39

6.48

2.29

HOBU (bachelor)Universitair (master of doctoraat)Hoger secundair Lager secundairOverige diploma's

Bron: Berekeningen Febelfin

Febelfin luncheon 22

Belang van vormingSector investeert fors in vorming & gaat verder dan Generatiepact

Generatiepact

1,9%

Belgisch gemiddelde

1,53%/

1,72%*

Financiële sector

3,06%

* 1,72% = ondernemingen met meer dan 10 WN’ersBron NBB – Balanscentrale (% t.a.v. personeelskosten– 2011)

13.988 opleidingen bankbemiddeling

2.927 opleidingen bemiddeling consumentenkrediet

Permanente bijscholingen o.a in risk en compliance

Opleiding sinds 2008

Sector investeert in vorming werknemers & gaat hierin verder dan wat voorzien is in generatiepact mogelijkheid fiscale ondersteuning?

Febelfin luncheon 23

Samen werken aan het financieel landschap van morgen

Kleinere balansenConcentratie op Belgische markt hoge concurrentiegraad

Schokbestendigere banken

Belang van digitalisering Hoge fiscale druk Hoge cost income ratio

Lage rendabiliteit Impact op werkgelegenheid Belang van vorming

Impact van het wijzigend financieel landschap op businessmodellen van onze spelers

24Febelfin luncheon

Samen werken aan het financieel landschap van morgen

II.

• Impact van het wijzigend financieel landschap op businessmodellen van onze spelers

• Financiering van de economie• Evenwichtig aanbod sparen & beleggen• Innovatie & veiligheid

Klant centraal

Febelfin luncheon 25

Evolutie kredietverlening

Toename in %(eind 2007 – 2013)

Toename in absolute bedragen

(eind 2007 – 2013)

Uitstaand volume(eind 2013)

Kredieten aan Belgische overheden

+ 25,07% +17,246 mia EUR 86,0 mia EUR

Kredieten aan Belgische gezinnen

(hypothecaire kredieten)

+ 34,11% +47,536 mia EUR 186,9 mia EUR

Kredieten aan Belgische

ondernemingen+21,32% +20,695 mia EUR 117,8 mia EUR

Totaal kredieten + 28,0% + 85,477 mia EUR 390,7 mia EUR

KredietverleningFinanciering van onze Belgische economie is prioriteit

Bron: NBB

Cijfers van Febelfin= NBB + verbinteniskredieten + zelfstandigen/vrije beroepen

Cijfers NBB= omloop van bankkredieten, opgenomen door Belgische niet-financiële vennootschappen

Kredietverlening aan ondernemingenToename met bijna 3 mia EUR sinds september 2013

Inspanningen sector

KMO-fondsObservatorium NBB

Febelfin luncheon 27

Toename van alternatieve financieringBelangrijke intermediaire rol voor banken in uitgifte ondernemingsobligaties

2008 2009 2010 2011 2012 Q3 2013 0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

11,174

18,416

20,752

23,131

31,325

35,187

Uitstaand bedrag vas-trentende effecten uit-gegeven door Belgische niet-financiële ven-nootschappen (in mio EUR)

X 3,15

Bron: BNB

28

Kredietverlening aan ondernemingen Tarieven behoren tot de voordeligste in Europa

Febelfin luncheon

Gemiddeld gewogen interestvoet

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

5,03% 5,32% 3,73% 3,20% 3,45% 3,07% 2,97%

Bron: NBB

Bron: NBB

Febelfin luncheon 29

Kredietverlening aan ondernemingenWeigeringsgraad op laagste niveau sinds 2009

Bron: Febelfin

Febelfin luncheon 30

Kredietverlening aan ondernemingenVlottere toegang tot krediet in België in vergelijking met Europa

Bron: NBB

Febelfin luncheon 31

Kredietverlening aan ondernemingenHeropleving van kredietvraag

Kredietverlening volgt steeds conjunctuur met enige

vertraging

-20.0%

-10.0%

0.0%

10.0%

-17.4%

-14.2%

-10.4%-9.1%

-2.3%-0.6%

-4.6%

3.2%

-15.7%

2.7%

-16.5%

-11.4%

-4.3%

-14.9%-13.3%

2.6%

Kredieten aan ondernemingen - kredietaanvragenevolutie vergeleken met hetzelfde trimester v/h

voorgaande jaar

Aantal

Bedrag

Bron: Febelfin

Bron: NBB

Financiering economische relanceZullen de banken een heropleving kunnen financieren?

Febelfin luncheon 32

Financieringscapaciteit van banken is geen “statisch gegeven”, maar hangt af van verschillende factoren

Regelgeving Economische factoren

(tewerkstelling, economische onzekerheid, vraag naar krediet, …)

Zullen banken economische heropleving kunnen financieren?

Eigen vermogen KMO’sNoodzaak structurele ondersteuning

Febelfin luncheon 33

• Graad financiële onafhankelijkheid (verhouding eigen vermogen t.o.v. verplichtingen) stijgt voor KMO’s tot 39% eind 2012

• Bij de grote ondernemingen steeg de graad van financiële onafhankelijkheid gedurende de volledige periode tot 44,7% eind 2012

• 17,3% van ondernemingen heeft negatief eigen vermogen in 2012 m.a.w. +/- 1 op 6 bedrijven verkeert in weinig comfortabele toestand.

• Onderzoek NBB bij staal van 241.092 niet-financiële vennootschappen (dekt voor het jaar 2012 meer dan 70%)

Bron: NBB - Resultaten en financiële situatie van de ondernemingen in 2012

Maatregelen ter versterking eigen vermogen KMO’s lijken noodzakelijkEen mogelijk scenario kan zijn: een hervorming van de notionele intrestaftrek, waarbij de fictieve interestvoet

die berekend wordt op basis van het gemiddelde van 10-jarige OLO’s (lineaire obligaties) aangepast wordt ten gunste van de KMO’s.

Bron: NBB

Febelfin luncheon 34

KredietverleningHarmoniseer verschillende regionale, Europese en federale steunmaatregelen

Waaier aan kredietondersteunende maatregelen

PMV Sowalfin Brussels waarborgfonds Win win leningen EIB ….

Nood aan harmonisering

35

Kredietverlening aan gezinnenDuidelijkheid over vorm regionale woonbonus

Febelfin luncheon

Belangrijk deel van inkomen gaat naar afbetaling van hypothecair krediet

Belangrijk om snel duidelijkheid te krijgen over de vorm van

regionale woonbonus

• 4de pensioenpijler

• Gemiddeld €1,740 per krediet/per jaar = gemiddeld maandinkomen

• Eventuele beperking in functie van de looptijd van lening, de leeftijdsgroep van de ontvanger, de ecologische impact van de woning, enz…

• Belangrijk om koopkracht op peil houden gezien hoge fiscale druk in België

Bron: NBB

36Febelfin luncheon

Samen werken aan het financieel landschap van morgen

II.

• Impact van het wijzigend financieel landschap op businessmodellen van onze spelers

• Financiering van de economie• Evenwichtig aanbod sparen & beleggen• Innovatie & veiligheid

Klant centraal

Febelfin luncheon 37

Fiscaliteit financiële productenProducten worden fiscaal verschillend behandeld & bijgevolg “gestuurd”

Bron: Febelfin

Febelfin luncheon 38

Fiscaliteit financiële productenWaakzaamheid geboden gezien bankenlandschap meer dan ooit steunt op stabiele financiering

Deposito’s

Interbancaire schulden en wholesale funding

Bron: NBB

Febelfin luncheon 39

Fiscaliteit financiële producten‘Executive’ werkgroep gelanceerd om constructief bij te dragen

Bij hertekening van fiscaliteit zouden volgende elementen centraal moeten staan:

Eenvoud

Rechtvaardigheid

Voorspelbaarheid (rechtszekerheid)

• Oprichting werkgroep op hoog niveau binnen Febelfin

• Uniforme fiscaliteit (onafhankelijk van looptijd, risicoprofiel,…)

• Keuze van klant bepaald door karakteristieken van product

40

Belgische ICB markt

Febelfin luncheon

Europese herstel en opleving ICB markt

niet in België

• ICB’s ondervinden nadeel van ongelijke fiscale behandeling• Fondsenmarkt draagt bij aan LT beleggingen & is belangrijk

voor alternatieve financiering economie

Geoptimaliseerd fiscaal statuut voor dergelijke financiële instrumenten

Bron: Febelfin

ZorgplichtKernelement voor bank in relatie met de klant

Febelfin luncheon 41

Klant is meer dan ooit beschermd

MACRO, o.a.

CRD IVKapitaal, liquiditeit, hefboom,…

Banking UnionEengemaakt toezicht, herstel-en resolutiemaatregelen, DGS

BankenwetGovernance, bail in, asset encumbrance,…

MICRO, o.a.

Moratorium

Twin Peaks II.:Vermoeden oorzakelijk verband inbreuk & schade,

mystery shopping, verhoogde sancties, banning, labelling,…

MiFID I, MiFID II, …

BANK KLANT

42Febelfin luncheon

Samen werken aan het financieel landschap van morgen

II.

• Impact van het wijzigend financieel landschap op businessmodellen van onze spelers

• Financiering van de economie• Evenwichtig aanbod sparen & beleggen• Innovatie & veiligheid

Klant centraal

43

Elektronisch betaalverkeerInternetbankieren wordt steeds populairder

Febelfin luncheon

• Internetbankieren is een snelle, eenvoudige & veilige manier van bankieren

• Sensibiliseringscampagnes van Febelfin

1,2 miljoen geregistreerde sessies per dag !

1,8

2,43,0

3,8

4,6

5,7

6,6

7,4

8,1

9,1

10,1

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aantal abonnementen internet bankieren (in miljoen)

0,136

0,361

1,039

2011 2012 2013

Aantal abonnementen mobile banking (in miljoen)

Amazing Mindreader: meer dan 11 miljoen views

See how easily freaks can take over your life: meer dan 700.000 views+ uitgeroepen tot beste campagne van 2013

Bron: Febelfin

44

Elektronisch betaalverkeerNieuwe initiatieven

Febelfin zet haar schouders mee onder elektronische facturatie

45

Ruimte voor innovatie & groeiR&D stimuleren

Cash blijft belangrijk in België

46

Ruimte voor innovatie & groeiR&D stimuleren

E-commerce in België biedt groeipotentieel en vereist efficiënt, innoverend en

veilig betaalverkeer

Specifieke subsidies/fiscale voordelen voor IT-

investeringen, R&D in ontwikkeling digitale

economie => draagt bij aan de

kenniseconomie

Bron: Special Eurobarometer- 390 Cyber Security Report

47Febelfin luncheon

Besluit

III.

48Febelfin luncheon

2013 WAS EEN SCHARNIERJAAR

Spelregels zijn gekend(o.a. bankenwet, bankenunie)

Veiliger & stabieler financieel landschap voor de klant

• Spaargeld was nog nooit zo goed beschermd• Nieuwe regelgeving betonneert het pad dat de sector reeds was

ingeslagen (o.a. afbouw balans, versterking eigen vermogen, vermindering hefboom, …)

• Toezicht is uitgebreid• …

Pleidooi voor tussentijdse evaluatie in functie van financieringscapaciteit

49Febelfin luncheon

VOORUIT KIJKEN &SAMEN WERKEN AAN HET FINANCIEEL LANDSCHAP VAN MORGEN

Klant blijven centraal stellen

Focus op kerntaken

Financiële sector als katalysator voor groei

Aanpassen businessmodellen aan nieuwe realiteit

(o.a. binnenlandse concurrentie, hoge Cost Income Ratio, toenemende druk op rendabiliteit,

…)

Belang van digitalisering & innovatie