samenwerken (2011)
DESCRIPTION
Tijdens de Novemberzittingen stelt de deputatie haar doelstellingen voor. Gouverneur Herman Reynders opende de zittingen op 27 oktober 2011. "Samenwerken" is een titel die niet toevallig gekozen werd. Gouverneur Reynders: "Het is mijn overtuiging dat we samen sterker zijn dan alleen. Onze provincie is hier hèt voorbeeld van. Limburg en de Limburgers weten wat samenwerking is, wat de voordelen van het bundelen van onze krachten inhoudt. Steeds stonden daarbij de Limburgse belangen op de eerste plaats. Deze intense samenwerking heeft Limburg en de Limburgers de welvaart gebracht die wij vandaag kennen. De volgende jaren zullen we in Limburg nog sterker en intenser moeten samenwerken, op alle vlakken om zo beter en sneller gebruik te maken van elkaars sterktes, efficiënter en kostenbesparend te handelen, te moderniseren en te vernieuwen. Limburg heeft een toekomst en deze toekomst is samenwerken!".TRANSCRIPT
re
de
va
n
de
go
uv
en
eu
r
| 2
01
1
Red
e van
de go
uv
eneu
r |
20
11
re
de
va
n
de
go
uv
en
eu
r
| 2
01
1
inhoud
5Jos Aerts
9Samenwerken
Vooraf 9
12 Samenwerken
Ziekenhuizen…12Lokaleoverheden…13Politie-enbrandweerzones…14Bedrijven…16Kennis-enwetenschapsinstellingen…17Provinciebestuur…17
19 Samenwerken naar realisatie Limburg 2.24
Klimaatneutraal…20TaalenOnderwijs…23Spartacus…24Acquisitie…26
29 Geen sociale dumping
33 De kracht van de publieke ruimte
35Een les geschiedenis
36 Tot slot
41 Bijlage Columns gouverneur in Het Belang van Limburg
48 Colofon
re
de
va
n
de
go
uv
en
eu
r
| 2
01
1
inhoud
5Jos Aerts
9Samenwerken
Vooraf 9
12 Samenwerken
Ziekenhuizen 12Lokaleoverheden 13Politie-enbrandweerzones 14Bedrijven 16
17 Kennis- en wetenschapsinstellingen
18 Provinciebestuur
InLimburg 18InVlaanderenenBelgië 18Internationaal 19
19 Samenwerken naar realisatie Limburg 2.24
Klimaatneutraal 21TaalenOnderwijs 24Spartacus 25Acquisitie 26
28 Geen sociale dumping
33 De kracht van de publieke ruimte
35 Een les geschiedenis
36 Tot slot
41 Bijlage Columns gouverneur in Het Belang van Limburg
48 Colofon
Rede van de gouveneur | 2011
Samenwerken
Jos Aerts (°1949)Amateurfotograafsinds1973Specialiteit:Reisfotografie
Bezochtreedsvelelandeninvolgendewerelddelen:Europa,Afrika,Azië,Noord-enZuid-Amerika.
Verscheidenetentoonstellingenenpublicatiesinbinnen-enbuitenland.www.travelstreet.com(onderaanklikkenopreisfotografie)
LaureaatvandiverseFotowedstrijdenoverheeldewereld,metalsvoornaamsteNationalGeographicTravelU.S.A;GrandeReizenBelgië
BelangrijkstebehaaldeAwardsindeamateurfotografieMaster-TitelbijFIAPmetalsthema:hetlevenineenkloostergemeenschap(2008)Master-TitelbijPSAmetalsthema:reisfotografie(2011)RubyMembershipAwardU.S.A.(2009)FallonAwardU.S.A.(2010)World-Ranking:Sinds1992bekleedthijdeeersteplaatsindewereldindesectie
reisfotografieenstaatsinds1980onafgebrokenindejaarlijkseWorldTop-10(winnaarin1983en1987).
Veelgevraagdjurylidengastsprekerinbinnen-enbuitenland.IsdoordeAmerikaansefotografie(P.S.A.)aangesteldalsInternationalRepresentativevoor
BelgiëenalsRegionDirectorvoorWest-Europa.
5
Jos Aerts
“Waarikvroegernauwelijksmensendurfdetebenaderenhebikdoordefotografiegeleerdalreizendmensenteontmoeten.Zogroeidetegelijkmijninteressevoorandereculturenenlevenswijzen.”DitzijndetreffendewoordenvanJosAerts,Limburgereninternationaalver-maardengelauwerdamateurfotograaf.Treffendomdatzezopuuraangevenwaarhetvandaaginonzewereldeigenlijkallemaalomdraait.Eerstiserdeafstandvoorhetonbekendeenhetvreemde.Metalsgevolggeeninteractieendusgeen(h)erkenning.Daarna–eninditgevalviadelens–welvoorzichtigcontactenvervolgensinzicht,begripeninteresseindieanderepersoon,indievreemdenieuwewereld.
Sluitertijd,lichtinvalencompositiehebbenindewereldvandefotografieeenallesbepalendebetekenis.Eenopnameispasgoedalszeookvoldoetaaneenaantaltechnischeeisen.Voordeechtefotograafiserechtermeeraandehand.Hetspelvanlijnen,lichtenkleurzijnevenzobelangrijk.Hetallerbelangrijksteblijftechterhetonderwerp.BijJosAertsmoethetbeeldsprekeneneenverhaalvertellen.Moethetopenheiduitstralenvoorvolkenculturen.Authenticiteit,menselijkeactiviteiteneendagelijkseniet-gemanipuleerdeomgevingvormendebasisvanzijnwerk.Metgevoelvoordedetailsenmetzichtbaarrespectvoordemensdiegefotografeerdwordt,tiltJoszijnwerkoptoteenwarekunstvorm.WaardigomindezeRedeeenplaatstekrijgen.
6
JosAerts,AttheGanges-ghats(India)
7
8
JosAerts,Heavyefforts(Nepal)
9
Rede van de gouveneur | 2011
Vooraf Dewereldwaarinwijlevenevolueertongemeensnel,enhard.Mensenmilieustaanonderimmenszwaredruk.Erheerstwereldwijdgroteonzekerheidoverdetoekomst.DeArabischelentezorgtvooreennieuweomwentelingindewereldorde.OokbijonsinEuropaoverheerstdetwijfel.Deeconomischesitu-atieislabiel.Demuntunievechtomteoverleven.Bijdebankenstaathetwateropnieuwtotaandelippen.Debeurzenkleurenrood.EuropaverdamptstilaantennadelevandeoprukkendemogendhedenuithetVerreOosten,AziëenZuid-Amerika.ZelfsdeVS,wereldmarktleiderzietvandaagmeersterrendanstripes.ChinasteektdeneusaandedeurenwilzoweldeeurozonealsdeVSbehoedenvooreenuitdijendeschuldencrisis.Maartegelijkgebruiktzedezehefboomominvloedenmachttewinnen.
Endaniserdeklimaatcrisis.Datdeaardeopwarmtstaatinmiddelsonomsto-telijkvast;actiestegendeklimaatwijzigingzijndusdringendendwingend.DeklimaattopdieinnovemberinhetZuid-AfrikaanseDurbanwordtgehoudenmoethopelijkalleklimaatscepticiongelijkgeven.Wijstaanvoorgroteuitdagin-gen.Fundamentelekeuzesmoetenwordengemaakt.Hetisinmiddels5natwaalf.
Samenwerken
10
Rede van de gouveneur | 2011
Tenslottekennenwewereldwijdhongerenarmoede.NuweerschrijnendindeactualiteitindeHoornvanAfrika.InhaarWereldvoedselrapportbrengtdeFAOjaarnajaaropnieuwstuitendecijfers:elkedagverhongerenerindewereld37000mensen.Bijnaéénmiljardmensenlevenpermanentondervoed.Elkevijfsecondensterfteenkindjongerdan10jaarvandehonger.Ookdichterbijonszijndeproblemenvanhongerenarmoedeschrijnend.Gezinnenmetkinderendiehongerlijdennemendagopdagtoe.Insom-migegrootstedenisdevraagomvoedselpakkettennietmeerbijtehoudenenbestaaneralwachtlijsten.Naastdearmoedemigratiekomenmeerenmeerge-wonegezinnenenalleenstaandenindeproblemen.Deleef-enminimumlonenzijnontoereikend.Structureleoplossingenzijnnoodzakelijk.
Als je snel wil gaan, ga je alleen, als je ver wil gaan, ga je samen! DeschuldencrisismeteenmuntuniedieopderandvandeafgrondstaatdoetEuropakeuzesmaken,endeEuropeseUniekiest.Zijkiestvoorverderverenigenenversterken,voormeerEuropa,voormeersamenwerking.DeproblemengezamenlijkaanpakkenenditinEuropeesverband.Samenwer-keninsolidariteit.EenEuropeseeconomischeregeringmetfiscalebevoegd-hedenisnietvoormorgen,maardeeerstestappentothetaanmetenvaneeneconomischkeurslijf(besparen,sanerenenhervormen)datdelidstaatpartnersopwegzetnaareenversterkteeconomischepositieindewereldvanmorgenlijkteenfeit.DezeversterkteeconomischesamenwerkingkanleidentoteenbetereEuropeseintegratie.OfhetookzalleidentoteenmeersociaalEuropablijfteenopenvraag.Daaroverzalerstriktmoetengewaaktworden.Europazaltenslotteomhaarpositietevrijwarenookmoetengroeien.Ondanksalleszulleninvesteringendusnoodzakelijkblijven.Degroei-agenda2020vandeEUmoetonverkortenzonderdralenuitgevoerdworden.
Inalditgeweldproberenvele,zonietalleregio’s,dusookonzeprovincieLim-burg,zichteprofileren.Omonzetoekomsttewaarborgen;onzewelvaarttebe-houdenengroeiterealiseren.Weliswaarinallebescheidenheid,wanthetpro-vinciaalbudgetsamengeteldmethetvermogenvanLSMisnogaltijdminderdandecentenwaaropeenvoetbalclubalsbijvoorbeeldChelseaofBarcelonadrijft.Maarniettemin,dezekarikatuurvaneenvergelijkingmagonsechternietverlammen.Hetisnietomdatwijgeenduretransferskunnenrealiseren,geenbakkengeldterbeschikkinghebbenomdemeestfantastischeinvesteringentebekostigen,datwijbijdepakkenmoetenblijvenzitten.Welintegendeel.
11
Samenwerken
DitbrengtmijnaadloosbijmijneerdereRedeswaarvandetitelsblijkbaarnoglangnietkoudzijngeworden.Opeigenkracht(2009)waseenoproepaandeLimburgsebeleidsmakersominteziendatdeveleEuropeseenanderesteun-middelennietlangerautomatischnaaronzeregiozullenkomen;dusdatwehetzelfzullenmoetendoen.Ambitie(2010)deedeenoproepaandeLimburgersomambitietekoesterenendelathoogteleggen.Tegaanvoorkwaliteitinalleswatwedoen.Tekiezenvoordehoogstenorm.Ditjaarstaatmijnredeinhettekenvansamenwerken.Samenwerkenbetekentsamenietsmaken,sameneendoelbereiken,samenéén.Metrespectenbegripvoordeonderlingeverschillendieeraltijdmogenenzullenzijn.
VooronsalsLimburgersmagditlaatstezekergeenprobleemzijn.Limburgisimmersaléénregiowaarallekrachtenwordengebundeld.Hetuniekevanonzeprovincieligtnètindieeenheidvanstructuren,vandenkenenvandoen!Wijhebbenbovendieneentraditievanpolitiekesamenwerking.Gekenmerktdoorkortecommunicatie-enbeslissingslijnen.DeLimburgsebelangenstondenhierbijaltijdalsobjectiefvoorop.Ditmoetzoblijven.Ikroepiedereenop,allepoliticienbeleidsmakersopdeverschillendebeslissingsniveaus,allendiever-antwoordelijkheiddrageninonzeprovincieindediversesociaaleconomischeinstellingenenorganisatiesenopiniemakersomditniettevergeten!ZekerdenieuwegeneratiepoliticimoetzichsnelbewustwordenvandekrachtvandeLimburgseeenheid.Hetfeitdatzehetverledennietervarenhebben,maghennietdoenzwerenbijnieuwemethodieken.Hetverledenheeftonsim-mersgebrachtwaarwijvandaagstaan!HetheeftLimburgendeLimburgersdewelvaartgebrachtdiewijvandaagkennen.
Bovendienzaldebudgettaireruimtevandeverschillendeoverhedenonsal-lemaalverplichtenomsamentewerken.Laatonsdatdanslimdoen.Laatonszorgendatwijde“concurrenten”voorblijven.
Hetrealiserenvan“Limburg2.24”iszoeengemeenschappelijkobjectief.OpzicheenverbindendLimburgsprojectdatonsdwingtombuitendeeigenhokjestekomen.Vanonzeveiligedochstatischepositiewegtestappenoverdegrensnaareenkruispuntvanbeweging.Waarweanderesectoren,deskundig-hedenofdisciplinesontmoetenensamengaanwerkenaaneenbeterensterkerLimburg.Metalsdoeldeuitbouwvaneenhoogstaandekwalitatieveregio.
Laatonsdatstrevennaardat“betereLimburg”voedenmeteengezondoptimis-
12
Rede van de gouveneur | 2011
me.Limburgerszijnimmersaardigeenvriendelijkemensen.Laatonsnietopzoekgaannaaronzebeperkingen,maarnaaronzemogelijkheden.Optimistischinhetlevenstaaniseenbewustekeuzeenisvaakeenkwestievanwilskracht.Eenpositieveuitstralinggevenheeftzozijninvloedopdeomgevingenleidtdaardoormakkelijkertotresultaten.
Samenwerken
Meerefficiëntie,kostenbewusthandelen,maarookmoderniseringenvernieu-wingzijnresultatenvangoedesamenwerking.Beterensnellergebruikmakenvanelkaarsterktesendaardoorsamennogsterkerworden,ookdatiseengevolgvansamenwerken.Slimensimpel.Devoorbeeldenofaanbevelingendiehiernavolgenmoetenonsovertuigendatdekeuzevoorsamenwerkingvanverschillendeactoren–opbasisvanverschil-lendemotieven–dejuistewegis.Vreemdgenoegisvandaaglangnietiedereendaarvanovertuigd.Vaakblijvengroteplannenstekenopdiscussiesoverdedetails.Datisjammer,wantdetailszijnnunetdieaspectenineensamenwer-kingsmodeldiehetmakkelijkstteregelenzijn.Hetzaldaaromzaakzijnomineensamenwerkingnietalleendeinspanning,maarookeenstukvanjeidenti-teittedurvendelen.Durveneigenaarwordenvandesamenwerkingisdusvanuitermategrootbelang.
Ziekenhuizen Deformelesamenwerkingtussendeziekenhuizenenpsychiatrischeinstel-lingenvanLimburgkanmeteengeldenalshètschoolvoorbeeldvansamen-werking.In2008–natalvaninformeleenformeleverkennendegesprekken–monddeeenrondetafelconferentieuitineenengagementsverklaringdiegedragenwerddooralleLimburgseziekenhuizenenwaarbijzijdeintentieuit-druktenomsamentewerkenaandeverderekwaliteitsuitbouwvandezorginLimburg.In2010werdvervolgensdevzwHospilLmbovenhetdoopvontgehou-den:eengezamenlijkinitiatiefvan9algemeneziekenhuizenen3psychiatri-scheinstellingen.HospiLimvertegenwoordigtmeerdan4000beddenenstaatineersteinstantievoorsamenwerkingoplogistiekvlakenvoorontwikkelingvaneengezamenlijkaankoopbeleidwaardoorhetrendementvandesamenwer-
13
Samenwerken
kendeziekenhuizenencentrawezenlijkverbeterdwordt.Demiddelendiezovrijkomenkunnendaningezetwordenomnogkwaliteitsvolleredienstverleningtebieden.MetditunieksamenwerkingsverbandmaaktLimburgeencrucialestrategischekeuzedienaardetoekomsttoehetzorgaanbodopeenhogerniveauzaltillenendebetaalbaarheidmoetgaranderen.HiermeesluitLimburgaanophetconceptvan“MedischCentrumVlaanderen”enhet“FlandersCare”-projectdiefinaalgerichtzijnopeencliëntgerichtkwali-teitsbeleidindezorgsector.
Lokale overheden Lokalebesturenzullenomwillevandebudgettairebeperkingennogmeergestimuleerdwordenomnatedenkenoverkostenbesparendeinitiatieven.Nietteminwordenzijineensnelwijzigendeomgevinggeconfronteerdmetsteedshogereverwachtingenencomplexerebeleidsvraagstukken.Lokalebesturennemenhierinhunverantwoordelijkheidenproberenondermeerdoormiddelvansamenwerkingsverbandenmetanderelokalebesturenofprivépartnershunbestuurskrachtteversterkenenantwoordentebiedenopdezenieuwebehoeften.Bundelingvankennisenkundeleidtontegensprekelijktotbeteredienstverlening.
DeorganiekeregelgevingopgemeenteenOCMWbiedtnieuwemogelijkhedenvooreenmeerintensesamenwerkingtussenbeidelokaleentiteitendiekanleidentotefficiëntiewinstenkostenreductie.Zoiserdemogelijkheidomsamenondersteunendedienstenteorganiserenbijvoorbeeldopvlakvanlogistiek,per-soneelofgedeeldgebruikvanbepaaldeinfrastructuur.Eenanderemogelijkheidisombijdekleinerebesturen,vanaf20000ofminderinwoners,gemeenschap-pelijketopambtenaren(secretaris,financieelbeheerder,…)aantestellenvoordebeidebesturen.
DestudiedieErnst&Younginopdrachtvanhetprovinciebestuurmomenteeluitvoertmoeteeninzichtgevenindeverschillendemogelijkevormenvansamenwerkingendethema’sofdomeinenwaaropditprioritairtotgewensteresultatenkanleiden.SamenwerkingisvoorzowataldeLimburgselokalebestureneenlogischedenkpistegewordeninhunzoektochtnaaroplossingenvoordeuitdagingendiezichaandienen.Metdiesamenwerkingwillendelokalebesturenvooraleffici-
14
Rede van de gouveneur | 2011
enterwerken,kostenbesparenengezamenlijkexpertiseaantrekkendieandersmoeilijktevinden–oftebetalen–is.DeuitwerkingvaneenglobaalplanvanaanpakvoorhetwinterzoutdoordeprovincieenInfrax,datrecentaandeLimburgsegemeentenvoorgesteldwerd,ishiereenillustratievan.Indeeerstefaseregeltditplandeaankoopvaneenstrategischevoorraadstrooizoutvan2500tonopprovinciaalniveaunogvóórdekomendewinterintreedt.Deprovinciezaldezevoorraadprefinancieren.Intijdenvanuiterstenoodkunnendegemeentenhiereenberoepopdoen.Ineentweedefase,vanaf2012,evolueertditplannaareenjaarlijksegezamen-lijkeaankoopvanalhetstrooizoutviaInfraxvoorzoverdegemeentendaarwensengebruikvantemaken.Eengezamenlijkeaankoopheeftontegensprekelijkvoordelen.Doorgroeperingvandeaankoop,wordtbijdeleveranciersnietalleeneenbetereprijsafgedwon-gen,maarookdebeschikbaarheidvanstrooizoutinexceptionelemomentenisbetergegarandeerd.Fase2impliceertweldatdeLimburgsegemeentenevolue-rennaareenuniformiseringvandestrooiplannen.
Politie- en brandweerzones Depolitiehervormingvaneindjarennegentigwerdnualbijnatweejaargeledenofficieelgeëvalueerdenpraktischiedereenisheterovereensdatdepolitiehervormingeenreuzenstapvooruitbetekende.Ditbetekentechternietdatergeenknel-ofverbeterpuntenmeerzoudenzijn.O.a.degrotediversiteitendekleinschaligheidvandepolitiezoneswordtintwijfelgetrokken.Inonzeeigenprovinciebijvoorbeeldvariërende17korpsenvaneentwintig-taltoteendriehonderdtalpersoneelsleden.Nietminderdan10vanonze17politiezonestellenminderdan70operationelepolitieleden(politiemannenof-vrouwen).
Verdermoetenwevaststellendateractueeleenschaarsteisaankorpschefs-mandaathouders.Actueelzittenaltweezoneszonder.PZLanakeniso.a.omdieredengefusioneerdmetPZMaasmechelen.Binnenvijfjaarzullenvoornog7anderezonesvanonzeprovincienieuwekorpschefsmoetengezochtworden.
Daarenboveniserdeuitdagingvandeaankomendebudgettairmoeilijkejaren.AlswewetendatdebudgettenvandemeesteLimburgsezonesdeafgelopen
15
Samenwerken
jarengroeidenmetmeer(totsomsveelmeer)danhetdubbelvandeinflatieoverdezelfdeperiodekanhetnietandersdandatdezeinspanningnietkanblijvenduren.
Omdepolitiezorgopniveautehoudenenomeenveiligeprovincieteblijvenbenikervanovertuigddatwetijdigmaatregelenmoetentreffen.Doormiddelvanschaalvergrotingkanopheelveeldomeinenwinstgeboektworden,zowelopoperationeledomeinenalsopniet-operationele.Praktischallezgn.functionaliteitenvandelokalepolitie(bv.onthaal,interven-tie,verkeer,handhavingopenbareorde,rechercheenslachtofferbejegening)metuitzonderingwellichtvandewijkfunctie,komeninaanmerking.Daarbo-venopzakenzoalsinterntoezicht,vertalingvanwetgevingenreglementeringinkorpsinstructies,deverzekeringvantalrijkepermanenties,…Ophetvlakvandesteundienstenkomenzakenzoalspersoneelsbeheer,aan-koopdienst,logistiek,ICT,(technischenfunctioneel)systeembeheer,financieelbeheer,…inaanmerking.Lastbutnotleastintensergebruikvanminderinfrastructuurenmiddelenensubstantiëlerationalisatievandeofficieren-endemiddenkaders.
Daartoewensikdegeesteninbewegingtebrengen.Ikoverweegomprof.BriceDeRuyvervandeUniversiteitGentopdrachttegevenomopkortetermijneendoortimmerdestudieindezezinteondernemen.
Zelfsalshetnietmeteentotechtefusiesvanzoneskomt,kanerinmiddelsalheelwatgebeurenopbasisvanvrijwilligesamenwerkingofassociatievanzones.Zonesmoetenverderaangemoedigdwordenom,daarwaarereenwin-winsituatiekanontstaan,akkoordenenprotocollenaftesluiten.Ditalleszouzelfslogischmoetenzijnwantstraksevoluerenwijinonzepro-vincienaarééngerechtelijkarrondissement.Detweedirecteurs-coördinatorenwerkenvandaagalinéénkantoor.Opvlakvanrecherchewerkendetweefede-ralepolitiedienstenreedsnauwsamen.Tegenoverdezetendenstotéénmakingzetdelokalepolitievandaag17zones.Datisnietalleenmoeilijkwerkbaar,maareveneensmoeilijkteverdedigen.Ikverzoekdaaromdearrondissementscommissarisalsookdebeidebestuurlijkedirecteurs-coördinatorenomopdetalrijkeoverlegmomentenwaarzijaandeel-nemenindiezinteparticiperenenmijnspreekbuistezijnenindienmogelijk,concreteinitiatieventelateninschrijvenindezonaleveiligheidsplannendievolgendjaarinallepolitiezonesafgeslotenworden.
16
Rede van de gouveneur | 2011
Allenieuwezonaleveiligheidsplannenzullen“samenwerking”alsprioriteitmoetenkrijgen.Samenwerkingtussendepolitiekorpsen,maarevengoedsa-menwerkingtussendepolitiezoneszaleennoodzakelijkevolgendestapzijnindeverderemoderniseringvandepolitie.
Watgeldtvoordepolitiezonesgeldtevenzeervoordebrandweerkorpsen.Ookdebrandweerisaanhervormingtoe.Eeneersteaanzethiertoewerdgegevenmetdewetvan15mei2007betreffendedecivieleveiligheid.Uitgangspuntvandezewetisdatdebrandweernietlangergemeentelijkgeorganiseerdwordt,maarwelopzonaalniveau.Dezewetwacht–ophetprincipevandesnelsteadequatehulpna–nogsteedsopuitvoering,maarresulteerdeinLimburgwelindeoprichtingvan3operationeleprezones.
DeLimburgsedynamiekomopbrandweerniveaunauwersamentewerkenmagnietverlorengaanendenoodzakelijkehervormingenmoetendoorge-voerdworden.Inonzeprovincieismenhiervanovertuigd.Daaromwerdenermetdeburgemeestersvande3zonesafsprakengemaaktomviaeenintergemeentelijksamenwerkingsverbandverderwerktemakenvaneenschaalvergrotingmetalsdoelstellinghetniveauvandebasisbrandweerzorgindeheleprovincieoptetrekken,deefficiëntievandebrandweertevergrotenenhetinvesteringsbeleidopelkaaraftestemmenomopdiemaniertekomentoteenevenredigeenrationeleverdelingvanmanschappenenmaterieel.
Bedrijven Watgeldtvoorlokaleoverhedenkanooktoegepastwordenopdeprivé-ondernemingen.Bedrijven–zekeruitdezelfdesectorofgelegenindezelfdeomgeving–kunnentochmakkelijksamenwerken.Samenaankopen,samenmenseninzetten,delastendelen.Samenwerkenistocheenvolgendestapvannetwerken;nahet“samenzakendoen”volgt“zakensamendoen”;metanderewoordendehandeninelkaarslaan.Gedeeldgroenonderhoud,samenaankopen,gedeeldepersoneelsadministratiezijnmaarenkeleeenvoudigeenvoordehandliggendesamenwerkingsvormen.Metenigecreativiteitzijnermogelijknogtalvanandereactiviteitentevindendieeenmeerwaardegevenwanneerjezegezamenlijkaanpakt.Hierligteenonmiskenbaarbraakterreinmethoogpotentieel.
17
Samenwerken
Kennis- en wetenschapsinstellingen Limburgstimuleertdesamenwerkingtussenkennisinstellingenenhetbedrijfsleven.ThematischeincubatorenzowelopdesitevanBiovillealsopdezevandeCleantechCampus(Greenville)inHouthalenzijnhieruitgesprokenvoorbeeldenvan.Uitwisselingvanervaringenonderzoeksfaciliteitentussenkennisinstellingenenbedrijvenversterkthetprocesvanontwikkelingengroei.Detoekomstvanonzeindustrieligtpreciesinhaarkrachtominnovatieveoplossingentebedenkenvoornieuweuitdagingen.Vandaardatonderzoekenontwikkeling(opbasisvansamenwerking)dekernvormtvandeconcurrentie-krachtvanonzeregio.
DeideevanLaboLimburgvindthierhaarexponent.Hetbelangvandevermel-deinfrastructurenendeandereLimburgsewetenschapsparken(Wetenschaps-parkUHCampusDiepenbeek,ResearchCampusHasselt,THOR-wetenschaps-parkWaterscheimetEnergyville,…)reiktverderdanlouterhetaanbiedenvanruimte,logistiekendiensten.Hetgaathieromdeontwikkelingvankennisgedrevenjobsenbedrijfsactivitei-ten.Hetgaathierookomhetstoppenvandebraindrain.
Hetsamenbrengenvanaldezecompetentiesenhetrichtenenregisserenvandezeinstellingenopeengezamenlijkgekozendoelisdeuitdagingvoordekomendejaren.HierkanhetprovinciebestuurinsamenwerkingmetLRMeenessentiëleregisseursrolvervullen.
Provinciebestuur
In Limburg Veranderendeomstandighedenvrageneenandereoverheid.Wijmoetenhierbewustvanzijn.Deinternestaatshervormingvraagtomveranderingendwingtdeprovincieseigenlijkomvoorhenzelfeennieuweroltedefiniëren.Eenroldiegeenextrabestuurlijkedruktecreëert,subsidiairisentegelijkuniek.Eenuitgelezenkansdusomhetprofielvanhetbestuurtehertekenen.Misschienmoetenwedaaromdurvennadenkenovereenanderetypologievan(provincie-)besturen.Loskomenvandegekendepadenenkijkenwaardemeerwaardevanhetbestuurzoukunnenliggen,datisdeuitdagingwaarwijvoorstaan.Debesturingvandebovenlokale(lees:intergemeentelijke)samen-
18
Rede van de gouveneur | 2011
werkingzouhiereenantwoordkunnenzijn.Toewerkennaarspecialismenenkennisenkundetendienstestellen–opvraag–vankleineregemeentenen/ofvanverschillendesamenwerkingsverbanden,iseentweedemogelijkheid.Inbeidegevallenpositioneerthetprovinciebestuurzichalsprofessionelecompe-tentepartnerdiefungeertalsopdrachtnemerenalsfacilitatorvaneenprocesvansamenwerkingendiebinnenditkaderhaarcoördinerendvermogenendeskundigheidinzettenbatevandepartnersendegekozendoelstellingen.Hetlijktmijalleszinsdemoeitewaardomdezepisteteonderzoeken.
In Vlaanderen en België DaarnaastblijftvooronzeprovinciedesamenwerkingmetdeVlaamse,defederaleendeEuropeseoverheidnodig.Nietsisvanzelfsprekenderdandat.Deuitdagingenzijnimmersgelijklopend.VlaanderenenLimburgstaansamenvooreenaantalprangendeengrotemaat-schappelijkeeneconomischeuitdagingen.Vlaanderenwildezeuitdagingennietzomaaraangaan,maarwildaarenbovenexcellerenopelkmaatschappelijkdomein:wetenschappelijk,economisch,ecologisch,onderwijskundig,sociaal,internationaalenbestuursmatig.Datiseenambitieuzedoelstelling,dienoodheeftaaneenaantalgrotedoorbraken.
VoorLimburgbetekentditdatwesamenmetVlaanderenonzekansenmoe-tengrijpen,voortbouwenoponzesterkepuntenenvooralantwoordmoetengevenopdeprioritairevragennaartoegangtotwerk,toegangtotonderwijsentoegangtotzorg.
HetGroenboekenWitboekvooreennieuwindustrieelbeleidinVlaanderen,deconceptnotainnovatiecentrumVlaanderenenhetprogrammavanVlaande-reninActiezijnhierbijeenleidraadgeweest.Limburgwilhiereenrechtmatigaandeelinnemen.
Internationaal SamenwerkingmetNederlands-Limburg(zekernudenieuweGedeputeerdeStatenzijngeïnstalleerdmoetereenversnellingindesamenwerkingkunnenkomen),metNoord-BrabantmaarevenzometdeHavensvanAntwerpenenLuik(GatewaystoEurope)zijnbelangrijkehefbomenomdeLimburgsetoe-komstvormtegeven.Decontactenmetaldezepartnerszijner.Zezijngegotenincharters,vastgeankerdinstructuren,uitgebreidneergeschreveninovereen-komstenenconvenanten.Zaakisnuuitvoeringtegevenenconcreteprojecten
19
Samenwerken
enactiesteomschrijvenwaaropvoortgangkanwordengeboekt.Wijmoetendus,hoemoeilijkhetsomsookis,opaldezedomeinenzelfinactiegaan.Vandaaronzevisietekstoverderegionaleeconomischeenmaatschappelijkeontwikkelingvanonzeprovincie:Limburg2.24–eencontractmetdeLimbur-gers.
Samenwerken naar realisatie Limburg 2.24
Limburg2.24iseenpleidooivoorhetversterkenvanhetregionalebeleiddoorhetinhandennemenvandeeigenverantwoordelijkhedenindeontwikkelingvanLimburg.Limburgiseenprovinciemetheelwatintrinsiekesterktesdie,alszeopeengoedemaniervoortuitgebouwdworden,kunnenzorgenvooreenvrijuniekeregiodieveeltebiedenheeftophetgebiedvanwonen,werken,levenenontspannen.ZoiserdecentraleliggingvanLimburginhetEuropeseMiddengebied,detalrijkeopen,groeneruimtes,hetpotentieelaanontslotenindustrieterreinen,alsookdekorteafstandeneninformelecontactentussendeLimburgseverantwoordelijkenendeaanwezigesocialesamenhang.
HetstreefdoelisomLimburgtegen2024onderscheidendtemakentenop-zichtevandeomliggendeprovinciesenregio’s.Daarommoetenwehetsteedsbeterwillendoenenditopallebeleidsdomeinenenvoorallemensen.Ermoeteencontinuprocesvanbouwenaandetoekomstopgangkomen,waarbijmenbereidisompermanentbijtesturenenwaarnodigaantepassen.
Limburg2.24bouwtvoortopdevisiesenaandachtspuntenvanheteersteLimburgplan.MetdeuitvoeringvanhetLimburgplan2006–2009werdeenpuntgezetachterde“reconversie”vanonzeprovincieenditmetsucces.Limburgheeftmomen-teelopveeldomeineneenbetereuitgangspositieverworvenenheeftdevroe-gereachterstandvrijwelweggewerkt.Hetwerkloosheidsoverschotligtomenbijde1500werkzoekenden.DeLimburgseeconomiemoetzichnuverdersterkenenzichontwikkelentoteendynamische,innovatieveenduurzame(kennisin-tensieve)economie.Indezestrategievormenmensenhetbelangrijkstekapitaal.Daarmoetenwedenadrukopdurvenleggen.Onzemensen,onzekennis,zijneenessentiëlebouwsteenvooronzegroei.Onderwijs,onderzoek,hetstimulerenvandebaten
20
Rede van de gouveneur | 2011
creativiteitwordendeallerbelangrijksteinvesteringenvandetoekomst.Zijzijnnodigomdegroteuitdagingen,tebeginnenmetdeklimaatverandering,slimaantegaan.Dezetransitiemoetonsmorgennaastdenoodzakelijkecreatievanjobsenwelvaartookeenantwoordgevenopeenaantalbelangrijkesociaalmaa-tschappelijkeuitdagingendieonzeprovinciekenmerkenzoalsdevergrijzing,deverarmingendeverkleuring.
Limburg2.24wilditprocesbegeleidenensturenenwileenambitieustrajectuitzettenopwegnaarhetLimburgvan2024.Limburg2.24moetonzesociaal-economischekoersvoordevolgende12jaarvastleggenenmoettegelijkertijdonzeregiowapenentegendeconcurrentieuitderestvandewereld.
Limburgwileentopregiowordendieduurzamewelvaartscreatiegarandeert.Ditbetekentdurvenambitieustezijndoordezakenandersenbetertedoen.
DeLimburgsedeputatiegaatmetLimburg2.24eencontractmetdeLimbur-gersaanomoptalvanspeerpuntdomeinenonzeprovincievormtegeven.Deuitdagingzalookhierweeromzijnomsamentewerken;nietlangervanuitdeeigenbevoegdhedendenkenenhandelenmaargezamenlijkdegedefinieerdeprojectenaanpakken.Hiertoemensenenmiddelensamenleggenensamenbrengenenprojectmatighetbeleidgestaltegeven.Ikselecteerhiernagraagenkelerelevantethema’s.
Klimaatneutraal 2011washetjaarwaaropdeambitieuzeklimaatdoelstellingvandeprovincieLimburgaaneeneerstelakmoesproefwerdonderworpen.Eenlijvigstudierap-portwerdopgeleverdmetanalyses,scenario’senaanbevelingen.DaarnawashetaanLimburgomtedoenwaarvelenblijvenhaperen:hetomzettenvandestudieresultatennaardepraktijk.
Nietevident,zekernudetakenenbevoegdhedenvandeprovinciesonderdrukstaandoordeinternestaatshervorming.De“smeeroliefunctie”waardepro-vincieszichaldecennialangopberoemen,zalindepraktijkmoetenbewezenworden,willenwijonsklimaatbeleideenechtekansgeven.Hetbestuurzalhaartransformatievaneeninhoofdzaakadministratiefinstituutnaareen“maat-schappelijkmanager”inhogereversnellingmoetenschakelenennogveelmeerinzettenopheteffectiefsamenwerken.Eenuitdagingopzich,maardegelijktij-
21
Samenwerken
digeontwikkelingvanbeideprocessen–internenextern–scheptmeteenookkansenalswijhetadagium“aldoendeleertmen”voluitdurvenomarmen.Onzeslagzin“LaboLimburg”waarmaken,ookbuitenhetlaboenbuitenhettraditi-onelebeeldvaninnovatiealseentechnologischgegeven.Daarwaarhetgaatovermaatschappelijkeprocessenenadaptiefbeleidmaken.
Hetafgelopenjaarwaseenzoektocht.Aftasten,proberen,slagen,maarooksomsmislukken.Telkenswelzoveelmogelijkuitgaandevanonzebewezensterk-tes:campagnesopzetten,hetopbouwenvangestructureerdesamenwerkings-verbandenmetsleutelorganisaties,deaanbodstrategienaardegemeenten,enzovoort.Opdiemaniergroeideeenaanpakoverviersporen:debedrijven,degemeenten,deLimburgersenhetprovinciebestuurzelf.
De bedrijven Limburgteltbedrijveninallerleisoorten,matenensectoren.Ommeeropmaatmethentekunnensamenwerkenronddeklimaatdoelstelling,staptedeprovincieaanboordvanCleantechplatform.be.Datplatformhadalsdoeldeontwikkelingvanmilieuvriendelijketechnologie(CleanTechnology)meerkansentegeven.Onderimpulsvandeprovincieeni.s.m.metPOMLimburgenUHasseltwerddiedoelstellinguitgebreidnaardebredewaaiervaninitiatievennaarofvanuitdebedrijfswerelddiekunnenbijdragenaaneenklimaatneutraalLimburg.
HetgrotewerkbinnenCleantechplatform.begebeurtviaelfdo-tanks,waarvanervijflogistiekwordenondersteunddoordeprovincie,deoverigedoorPOMLimburgenUHasselt.Diedo-tankszijnwerkgroepenmetmeestaleenmixvanbedrijven,beroepsfederaties,verenigingen,kennisinstellingenofoverheidsdien-stendieinteressehebbenineenspecifiekthema(mobiliteit,landbouw,natuur,biomassa,duurzamebedrijventerreinen,energie,duurzaambouwen,…).Deeerstedriewordeninhoudelijkbegeleiddoorprovincialediensten,waardooreenmaximalebeleidsintegratiewordtbeoogd.Eencentraledenktankzorgtvoorsturingenafstemming.
Hetproceswerdinganggezetin2011enzaldevolgendejarenongetwijfeldvruchtenafwerpen.ZooverweegtE.ON,hetbedrijfdatdeelektriciteitscentralevanLangerlouitbaatendatin2008verantwoordelijkwasvoorbijna20%vandeLimburgseuitstoot,naintensieveonderhandelingomsteenkoolenaardgasvolledigtevervangendoorbiomassaalsbrandstof.Daarnaastiseenstudie
22
Rede van de gouveneur | 2011
lopendeomdehaalbaarheidvanwarmtenetteninGenkenomgevingteon-derzoeken(industrieel,particulierofbeide)enstaateenprovincialecampagneovergroenewarmteendecorrecteafstellingvanverwarmingsinstallatiesindesteigers.Uiteraardlopenerookverschillendeprojectenrondhernieuwbareenergie(wind,zon,biomassa)enhetstimulerenvanelektrischevoertuigen.Erisdus–letterlijk–heelwatinbeweging.
De gemeenten Hetlokalebeleidheefteenrelatiefgroteimpactophetdagelijkseleven.OokEuropaheeftditindegaten.EentweetaljaargeledenlanceerdedeEuro-peseCommissieeenoproepnaaralleEuropesestedenengemeentenomhetzogenaamdeBurgemeestersconvenant(CovenantofMayors)teondertekenen.Daarmeeengagerengemeentenzichom(minstens)20%minderbroeikasgas-senuittestotentegen2020.
SamenmetInfrax,DubolimburgendeBondBeterLeefmilieuwerktedepro-vincieeenaanboduitomhetbehalenvandieEuropesedoelstellingvoordegemeentenzomakkelijkmogelijktemakenenhenmeteentestimuleren–nietverplichten–omte“gaanvoorklimaatneutraal”.Zekrijgeneenmodelaan-gereiktvooreeneigengemeentelijkklimaatplan,kant-en-klaremeetgegevensvooreennulmetingendebasisvooreenactieplan.Bovendienkunnenwedegemeenteneen“klimaatkorf”aanbieden:eendatasetopmaatdieopeeneen-voudigeensnellemaniereenbeeldgeeftvandeinvloedvanhetklimaatenhetklimaatbeleidopheteigengrondgebied.
De Limburgers Limburgheeftveeltroeveninhuisomeenwelvarendeklimaatneutraleprovincieteworden,maardatkanenkelindienalleLimburgersovertuigdzijnvanhetbelangervanenookhunsteentjebijdragen.Deprovincieprobeerteenbreedbewustzijnenengagementtecreëren,bijvoorbeeldviacampagnes(rondklimaat,isoleren,mobiliteit,streekproducten,…),viaartikelsinkrantenenma-gazines,viasocialemedia(Facebook,Twitter,…endewebsitewww.limburgkli-maatneutraal.be,doorinhoudelijkaantehakenbijklimaatvriendelijkeinitiatie-venvanderdenenniettevergetenviahetLimburgse“Klimaatparlement”.
InhetKlimaatparlementzittenindeeersteplaatsdegrotemaatschappelijkeledenorganisaties(vakbonden,werkgeversorganisaties,diversesociocultureleverenigingen,…).Aanvullendwerdennog20bedrijvenuitgenodigddienietal-
23
Samenwerken
leeneengroteverantwoordelijkheidhebbenophetvlakvanCO2-uitstoot,maarinveelgevallenookgrotewerkverschafferszijninLimburg.TotslotzittenookdeLimburgsehogescholenenUHasseltinhethalfrondomwillevanhunweten-schappelijkeinbrengenomdatzijmeezorgenvoordevormingvandevolgendegeneratie.Vandeledenwordtverwachtdatzijdestemvandebevolkinglatenhoren,ditkeervanuiteenandereinsteekdanviadegewonepolitiekeweg.
Het provinciebestuur zelf Wieveelverlangtvananderen,moetzelfhetgoedevoorbeeldgeven.Voorhetprovinciebestuurisditnietanders.Omhetklimaatbeleidvormtegeven,doenwijeenberoepopde(vrijwillige)inzetvantalvanorganisatiesenvandebevolking.Daarommoetenwezekerookineigenboezemkijkenenonsdevraagstellen:hoekunnenwijklimaatneutraalwordeninonzewerkingalsbestuur?Vaststaatdatditheelwatinspanningenzalvragen,zowelnaargebouwenofinfrastructuuralsophetvlakvanbewustwording,gedragenwerkorganisatie.Binnenkortzullenderesultatenvaneeneersteonderzoekbekendwordenge-maakt.Diezullenonseenpreciesbeeldgevenvanwaarverbeterpuntenzitten.Diezullenweaanpakkenmetevenveelovertuigingenengagementdanwevananderenverwachten.Deafsprakenhieroverzijngemaaktendenodigemidde-lenzullenvrijgemaaktworden.
Taal en Onderwijs DeStaten-Generaal“Taalisvaniedereen”kwamernadatduidelijkwasdaterinonzeprovincieheelwatproblemenzijnopvlakvantaalvaardigheidentalenkennis.DebedoelingvandeStaten-Generaalwasallereerstomeenbood-schapuittedragenvangezamenlijkengagement.Naastdebredemaatschap-pelijkeanalyseeneengoedeomschrijvingvanhetprobleemstondtijdensdeStaten-Generaaldeuitwisselingvanenkele“bestpractices”geagendeerddiealledeelnemersmoestmotiverenomtotactieovertegaan.DezeStaten-Generaalmagdaneensuccesgenoemdworden,maarhetmaggeeneinddoelzijn.Daar-voorishetthemavoorLimburgtecruciaal.Taalachterstand(kennisvanhetNe-derlands)bijtalvangroepeninonzesamenlevingiséénvandebelangrijksteoorzakenvandemoeilijkedoorstrominginhetonderwijs.Ermoetdaaromeenbreeddraagvlakwordengecreëerddateencollectiefmaatschappelijkprojectrondtaalentaalvaardigheidwildragen.Eentotaalaanpakdiemensenenmid-
24
Rede van de gouveneur | 2011
delenwilmobiliserenvanuitallemaatschappelijkedomeinen,vanonderwijsoverjeugdwerktotdeverschillendeleefgemeenschappenzelf.Tegelijkmoeteenbeleidsproceswordengestartdatdaadwerkelijksturinggeeftaanalleinitiatie-ven.Talenkennisisdusessentieel.Metdievaststellingwordtgepleitvooreenkrachtigestrategiedievoldoendemiddelenmobiliseertomaandebasis,indethuisomgevingenhetkleuter-enlageronderwijsdetalenkennisdringendteverbeteren.Taalisdetoeleidingtotopleiding,kennis,werk,integratieenontwikkeling.Doortaalteversterkenvergrotenwijbovendiendekansenopdejuiste,meestpassende,studiekeuzeenopeensuccesvolleschoolloopbaan.Kinderen,vooraluitdezogenaamdekansengroepenmoetengestimuleerdwordenomgoedNe-derlandstekennenenvooraltestuderen.Hetisbelangrijkvoorhenzelfwillenzehierlatereengoedlevenkunnenuitbouwen.MaarhetisevenzeerbelangrijkvoordeLimburgsesamenleving,wantandersblijftereenpotentiëlegroepvanmensen(methuncompetentiesentalenten)onbenut.
NaastkennisvanhetNederlandsendebuurtalenFrans,EngelsenDuitsmoe-tenonzejongerenookgestimuleerdwordenomtechnischenberoepsonderwijstewillenvolgen.OndermeerindeToekomstindicatorvanVOKA–KvK-Limburgwordtdezeproblematiekgoedomschreven.Leerlingenaantallenzowelintech-nischenberoepsonderwijszittenineenblijvendedalendetrend.Tenoverstaanvan2002rekentmenzelfsopeendalingvanbijna10%.VooreenprovinciealsLimburgwaardeeconomienogvooreenbelangrijkdeelgeïndustrialiseerdis,isditgeengoeiezaak.Erdreigtmetanderewoordeneentekortaantechnischgeschooldpersoneel.DeinitiatievendieVOKAsamenmethetRTCneemtomdesamenwerkingtussenonderwijsenbedrijfsleventeversterkenverdienendaaromaandachtenopvolging.Hetrealiseren–viaeen“bruggenbouwertus-senonderwijsenarbeidsmarkt”–vanarbeidsmarktgerichteopleidingenenwerkpleklerenzijnmaarenkelevandevelegoedeinitiatievendiekunnengeno-menworden.Hetzaldetechnischeentechnologischeopleidingeneennieuwperspectiefgevendatbovendienrechtstreeksleidttoteenechtejob.
Spartacus Demobiliteitvanmorgenmoetintelligenterenduurzamerwordengeorga-niseerd.Mobiliteitvangoederenenmensenisnaasteenelementvaneconomi-schegroeiookeenvormvansocialeemancipatie.
25
Samenwerken
Rekeninghoudendemetdeverwachtegroeivandemobiliteitsbehoeftezijninvesteringenindetoekomstonvermijdelijk.Wereldwijdzijndetransportsys-temenvanstedenenregio’sbepalendvoorhunimagoenconcurrentiepositie.Tegelijkertijdvraagtditeenaantalbelangrijkemaatschappelijkekeuzes.Hetisdanookvanzelfsprekenddatdevraagnaarvolledigdekkendemobiliteitdietegelijkveilig,duurzaamenefficiëntisdekomendedecenniaalleenmaarzaltoenemen.Ermoetdaaromactiefgezochtwordennaaroplossingenomdezeduurzamemobiliteitsvisieterealiseren.Openbaarvervoerishetantwoordopdemobiliteitsuitdagingvandetoekomst.Openbaarvervoerzaleenessentieelonderdeelzijnvaneengroenemobiliteitdieschoner,stillerenenergie-efficiën-teris,waarbijeenoptimaleafstemmingtussendeverschillendevervoersmodieencruciaalgegevenwordt.VoorLimburgvormtdaaromdeontwikkelingenuitvoeringvanhetSpartacusprojectdesleutelnaardetoekomst.
Een regio is maar waard wat zijn vervoerssystemen waard zijn! DeVlaamseRegeringheeftonlangsbeslistomhetSpartacusplaninLim-burgintegraaluittevoeren.EenvooronzeprovinciezeerbelangrijkebeslissingdieeenupgradingbetekentvoordemobiliteitinLimburgendieonsopenbaarvervoersnetmetditsysteemvansneltramsmodern,snelentoegankelijkmaakt.Erkomteennetwerkmetdriesneltramsmetdaaropaangesloteneennetvanbuslijnen.Lijn1(33kmvanHasseltnaarMaastricht)zalvollediggeëlektrifi-ceerdwordenenzalnaasteengeraamdeverplaatsingvan6,8miljoenreizigersextraperjaareenserieuzehefboombetekenenvoordesociaaleconomischeontwikkelingvande(kennis)asHasselt–Maastricht.Voordelijnen2(Hasselt–Genk–Maasmechelen)en3(Hasselt–Neerpelt–Lommel)werdeveneenseenpositievebeslissinggenomenzodatdenodigestappennaaruitvoeringhierookkunnengezetworden.LimburghijstzichmetditambitieuzeSpartacuspro-jectnaastgroteFranse,DuitseenZwitsersestedendietochwelalsvoorbeeldgeldenvooreengeslaagdeontsluitingopvlakvanopenbaarvervoer.NietteminkenthetSpartacusprojecttotopdedagvanvandaagnogheelwatkortzichtigekritiekdienietaltijdingegevenisdooreengoedekennisvanzaken.Nochtansheeftditsneltramprojectalleredenomteslagennétomdathetmeerbetekentvooronzeregiodanenkeleen“snelletram”.HetgeeftdevolgendedecenniazowelruimtelijkalsopvlakvanopenbaarvervoereenontwikkelingspotentieelaanLimburgdatzijngelijkenietkent.Studieswijzenimmersuitdaterheelwatdirecteenindirecte–enzekeropdelangeretermijn–positieveeffectentemetenzijningebiedendiemetlightrailofsneltramsontslotenworden.Bovendienzijnwijnietdeenigeprovincie,maarstrakswel
26
Rede van de gouveneur | 2011
deeersteprovincieinVlaanderen,diemetsneltramlijnenzullenuitgerustworden.InVlaanderenzullengelijkaardigesneltramprojectenopgezetwordeninzowatalleprovincies.Delijstisinmiddelsbekend,Antwerpen–OostmalleenAntwerpen–Wommelgem–Ranst;SintNiklaas–Dendermonde–Aalst;vanuitBrusselnaarBoom,AalstenHeist-op-den-Berg;vanuitLeuvennaarTervuren,Tienen,DiestenAarschot;Knokke–Duinkerke;Torhout–Brugge–Oostende;Zeebrugge–Brugge–TorhoutentotslotRoeselare–Kortrijk.VooraldezeprojectenzalSpartacusalsvoorbeelddienen.HetisdanookniettebegrijpendatsommigeninLimburghieroverblijvenkritiekgeven.WantdoorkruisheelEuropa.Velebelangrijkestedenenregio’sinFrankrijkenDuitslandkenneneenlightrailalssnelle,veiligeenduurzameverbinding.Overalwaarmentoekomstgerichtinvesteertinopenbaarvervoerismenmetditsoortprojectenbezig.Laatonsdiespreekwoordelijke“trein”danooknietmissen!
Acquisitie Limburgwilgroeiennaareentop-investeringsregioinhethartvanEuropa.Hiertoemoetende5geselecteerdeeconomischeclusters,ICT&Media,LifeSciences,Cleantech&Energy,LogistiekenAutomotiveverderwordenversterktzodatindiesectorennieuwebedrijvigheidkanwordenaangetrokken.Deaanwezigheidvanruimte,kennis,logistiekengroenvormenhierdeaantrek-kingspolenbijuitstek.Onderdenoemer“www.locateinlimburg.com”enonderdecoördinatievandeinvesteringsmaatschappijLRMwordendeLimburgsetroevenwereldwijdver-marktnaareenprofessioneelpubliek.
DecontactenmetChina–zowelmetdeprovincieJiangsualsmetdestedenChangzhou,Nanjing,SuzhouenYangzhou–moetenwordengeïntensifieerd.Eenproactieveeneengepersonaliseerdeaanpakishierwenselijk.
HetisbovendienduidelijkdatlogistiekdoordeChinezenalseengroeimarktwordtbeschouwd.Hierliggendusduidelijkkansenvoorons.BinnendeAcquisitiewerkgroepLogistiek,diefungeertonderhetvoorzitter-schapvanPOM-Limburg/LogistiekPlatformLimburgensamengesteldisuitvertegenwoordigersvanLRM,AgentschapOndernemenenNVDeScheepvaartwerddeafgelopenmaandeneenLimburgseacquisitie-strategieuitgewerktdie
27
Samenwerken
totdoelheefthetaantrekkenvanbijkomendelogistiekevolumesalsookhetaantrekkenvanmogelijkeinvesteerdersnaaronzeprovincie.
Regio’swaaroplogistiekvlakineersteinstantieopgefocustwordtzijnJiangsu(China)buitenEuropaenNord-RheinWestfalen(Duitsland)binnenEuropa.
InDuitslandgaatdeaandachtvooralnaarprojectenwaarbijlogistiekeope-ratiesuitDuitslandkunnenwordengeconsolideerdmetvolumesuitandereregios(FR,NL,BE,…).
InChinawillenweonsvooralconcentrerenophetverderconcretiserenenhetvaloriserenvandesamenwerkingsovereenkomstdiedeprovincieLimburginmei2010slootmetdeChineseprovincieJiangsu.Omconcreteinvullingtegevenaandezesamenwerkingsovereenkomstwordeneenaantalactiesvoor-bereiddiedeinternationaleuitstralingvanonzeprovincieophetgebiedvanlogistiekeenserieuzeboostzoudenmoetengeven.Allereerstzalhet“LocateInLimburg”eenbijdrageleverenophetLogistiekseminariedatop27/10doorFlandersInvestment&TradezalwordengeorganiseerdinGuangzhou,China.Aansluitendzalhet“LocateinLimburg”op31/10assisterenbijdeondertekeningvaneenMemorandumofUnderstanding(MOU)tussenVOKA-LimburgendeChineseCouncilforthePromotionofInternationalTrade(CCPIT)vandeChi-neseprovincieJiangsu.Tenslotteorganiseert“LocateinLimburg”tussen1/11en6/11eenlogistiekeroadshownaarindividuelebedrijvenindeprovincieJiangsu.Hetisdebedoelingommeteenbeperktedelegatiebusinessmeetingstehou-denmetdecisionmakersuithetbedrijfslevendiedeambitieenhetpotentieelhebbenomdeEuropesemarktteveroveren.
NaastdeaandachtvoorChinaenDuitslandinhetkadervanlogistiekwordenereveneensclusterstrategieënuitgewerktvoordesectorenICT&Media,lifesciences,cleantechenautomotive.VollediginlijnmetdezestrategieënzullenwijooktrachtencontactenuittebouwenmetKorea(Expo),Venlo(Floriade)enstraksCalifornië(SiliconValley).
SamenmetLRMendeacquisitie-stuurgroep“LocateinLimburg”wilikindezeRededeoproepnaarLimburgersinhetbuitenlandversterken;besteinternatio-naleLimburgseondernemers,ontwikkeleenLimburgreflex:wordambassadeurvanLimburg,doe“business”inLimburgofmetLimburgers.Laatuwomge-vingenuwnetwerkcontacteninhetbuitenlandkennismakenmetdetroeven
28
Rede van de gouveneur | 2011
dieLimburgtebiedenheeft.Uwbedrijfswebsite,uwprofielopFacebookofLinkedIn,…zijnvooronsvankapitaalbelangomLimburginternationaaluittedragen.WijzullenopkortetermijneennetwerkplatformopzettenwaarwealleLimburgseambassadeursinhetbuitenlandopverenigen:“BeproudtodobusinessinLimburg.”
29
Samenwerken
Bijtweethema’swilikindezeRedeietsuitgebreiderstilstaan.Deproblematiekvandearmoedeenerzijdsendekrachtvandepubliekeruimteanderzijds.Omtotslotteeindigenmeteenlesingeschiedenis.
Geen sociale dumping
HetalgemeenwelzijnvandeLimburgersmoetinalleswatwijdoenblijvenvooropstaan.Ditbetekentdatwijaandachtmoetenblijvenhebbenvoordiemensendiehetinonzesamenlevingmindergoedhebben.Diemindermid-delenhebben,mindermogelijkheden,minderkansen.Zijdieechtindemiseriezittenmogenwijnietlatenvallen.Minstens106000Limburgers(13%)hebbeneeninkomendatnietvolstaatomeennormaalleventeleiden.HuninkomenligtonderdeEuropesearmoede-grens.56%vandeTurkseenMarokkaansegezinneninBelgiëmoetenhetrooienmeteeninkomenonderdeEuropesearmoedegrens.Minstens15500Limburgers(2%)moetenrondkomenmeteeninkomendatteweinigisomteoverleven.21%vanalleleerlingeninhetsecundaironderwijsinLimburgloopteengrootrisicoomdeschoolteverlatenzonderdiplomaofgetuigschrift.Hetwiegjevan10%vanallebaby’sdieineenjaarinLimburggeborenworden1staatineenkansarmgezin.
Armoedeiseensociaalfeit.Hetstaatlosvandekeuzesdieindividueninhunlevenmaken.Hetisgeenzelfgekozentoestand,maareengevolgvansocialeuitsluitingendieuitsluitingisstructureel.Vaakvergetenwedat:alswegeldinvestereninarmoedebestrijdingdanwillenwedirectresultatenzien.Raarmaarwaar,wewillendatdearmenveranderen(enliefstheelsnel)wantdiesamenlevingveranderendatduurttelangofdatwillenweniet.Opdiemanierblijvenderesultatennatuurlijkuit.Datisdaneenargumentomnietsmeertedoenenmetdevingernaardearmentewijzen:zewillenniet,hetishuneigenschuld.Zokomthetdatwe,alswenietgoednadenkenoverwaarwemeebezigzijn,onderhetmomvanarmoedebestrijding,nietdearmoedemaardearmengaanbestrijden.
1 Percentage berekend op het gemiddeld aantal geboortes in 2007-2008 en 2009
30
Rede van de gouveneur | 2011
Hiervoormoetenstructureleoplossingengezochtwordendiedaadwerkelijkdeoorzaakvandat“minderhebben”wegnemen.Ditkostmoeiteenisnietevident.Ditvraagteenmentalebereidheidomsomszakenandersteorgani-seren,andersinterichten,anderstebegrijpen.Ditvraagteeninspanningvanonzemaatschappij.Nietgemakkelijkmaarwelnoodzakelijk.Wantmeerenmeermensenkomenaanderandvanhunkunnen.Somsdooreigenonmacht,onkunde,maarsomsookdooromstandighedenbuitenhunwil.Echtscheidin-gen,faillissementen,ziekte,ongeval,…Allemenselijkeenheelverklaarbaresituaties.
Werkenaanarmoedeensocialeuitsluitingbetekentindeeersteplaatsopenstaanentijdgeven:nietzelfopnieuwkwetsenenveroordelen.Hetbetekentwaarderinggevenaanmensen(eenpositievehulpverlening)enopenstaanvoorhunmaniervankijkenenleven.Alsmenmensenwilbrengenbijhuneigenkracht,moetmenfocussenopwatwelgoedgaat,ookalzijndatmaarkleinedingenennietvoortdurenddeschijnwerpersrichtenopwatslechtgaat,wantdaarzaldeeigenkrachtnietliggen.Thuiscompagnie,hetprojectdatmetLSM-middelenin2011werdgestartomdelevenskwaliteitvangezinneninarmoedeteverhogen,wordthiermeegeconfronteerd.Verscheideneverzorgenden,diedegezinnenondersteunenbijhuishoudelijkeactiviteitenendaardoordichtbijhenstaan,verbazenzichoverdenegatievefocusdiesommigehulpverleners,blindvooralleinspanningendiedegezinsledendoen,blijvenleggen.Terwijldegezinnenjuistwaarderingnodighebbenomhuneigenkrachttevindenenteontwikkelen.Gelukkigzijnerookhulpverlenersdievanuiteenopenhoudingmenseninarmoedewillenondersteunen,dieplaatsgevenaanonmachtenzichnietlatenmeeslepenineennegatieve,neerwaartsespiraal.Eenbeleiddatarmoedewiltegengaanmoetallesinhetwerkstellenomdeont-wikkelingskansenensociaaleconomischetoekomstperspectievenvanelkkindtevrijwaren.Indiestrategiekanhetopmaatondersteunenvanhunouders,opverschillendelevensdomeinen,nietontbreken.Datwasondermeereenbood-schapdiewegehoordhebbentijdensderecenteoverlegrondekinderarmoedeinditProvinciehuis.
Chronischestressingezinnenheefteenzeernegatieveimpactopdekinderen.Oudersdievoortdurendwordengeconfronteerdmetdedrukvanverwachtin-genwaaraanzenietkunnenvoldoen,gerakenuithunevenwicht.
31
Samenwerken
Lokaleactorenkunnendedrukverminderendoorhunverwachtingenbijtestellenenoudersinarmoededesteuntegevendiezenodighebben.Menmoetdaarvoornietaltijdnieuweinitiatievenuitdegrondstampen;maarhetbe-staandekanwelwordenverrijktenversterktomookbetekenistehebbenvoormenseninarmoede.Organisatieskunnenhiervoordedeskundigheidinroepenvanopgeleideervaringsdeskundigenindearmoede.Dezeervaringsdeskundi-genhebbenzelfeenlangeperiodevanarmoedemeegemaakt,zehebbendieervaringverwerktenaangevuld.Limburgisdeeersteprovinciewaarelkeorga-nisatie(metbetalingvaneenvergoeding)eenberoepkandoenopeenTAO.Ditiseenpoolvanervaringsdeskundigendieorganisatieskunnenondersteunenomdediscussieovereenveranderingsprocesbinnendeeigenorganisatietestarten.Limburgiseentientalverenigingenwaararmenhetwoordnemen,rijk.Hetisbelangrijkdatlotgenotenelkaarkunnenontmoeten.Nogbelangrijkerishetdatlokaleactorenafentoeeenshenbezoekenomtehorenwaterleeft.Dezever-enigingenvormenookeenkanaalommensentebereikendiehebbenafgehaaktendienietsmeervandesamenlevingenhaarvertegenwoordigersverwachten.
Werkhebbeniseenmiddelomuitarmoedetegeraken.Maardatverondersteltweldaterwerkisdatwatbetreftloonenarbeidsvoorwaardenfamilievriende-lijkis.Dehuidigevervangingsinkomensenhetleefloonzijnniettoereikendomalsnormaalburgertekunnenmeedraaienindesamenleving.Voorwienietkanwerken,moetendiedusomhoog!Hetlokaalbestuurkaninvestereninmeersocialehuurwoningen,dieliefstooknogingeplandzijnoverhethelegrondgebiedvandegemeente.Inkomens-gerelateerdehuurprijzenmakeneengrootverschilindeportemonneealsjeinkomenindelaagstecategorievalt.Woneninsociaaleconomischgemengdebuurtenhoudtdesegregatietegen.
Debuurtwaarinkinderenopgroeienmoetstimulerendzijnmetplaatsenomveiligtespelenenteravotten.Debredeleefomgevingheefteenbelangrijkef-fectopzoweldecognitievealsdeemotioneleontwikkelingvankinderen.Jeva-kantiemoetendoorbrengenineenappartementofbuitenkunnengaanspelenenanderekinderenontmoeten,maakteengrootverschil.Ookvoordeoudersvandiekinderentrouwens.Injeugdverenigingen,speelpleinen,sport-enjeugdclubskrijgenkinderendekansomiemandtezijn.Goedeenvooriedereentoegankelijkejeugdinfrastructuurblijftbelangrijk.
32
Rede van de gouveneur | 2011
Eensocialekruidenierkanaanvullendzijnopofsomseenalternatiefvormenvoordevoedselbedelingdiemogelijkalsstigmatiserendenvernederendkanervarenworden.Bijeensocialekruidenierkunnenmensenzelfkiezenwatzekopen.Maardeprijsligterbehoorlijklagerdanindesupermarkt.Deproduc-tenwordeninhetgrootaangekochtenerzijnafsprakenmetlokaleleveranciersenmethetplaatselijkeOCMW.Eensocialekruidenierismeerdaneenwinkel:deklantenwordenwarmonthaaldenkunnenerookterechtvooreenbabbel.Zo’nsocialekruidenierkanjeechternietzomaarineengemeenteinplanten:delokalegedragenheidmoet100%zijnenmenseninarmoedezelfmoetenereenbelangrijkerolinspelen.
Kinderopvangkanondersteunendzijnzowelvoorwerkendealswerklozeouders.Kinderenkomenerineenomgevingterechtdiehunontwikkelingstimuleert.Alsoudersinarmoedeerhunbaby’snietnaartoebrengen,kanmenopzoekgaannaarwaternodigiszodatzeerwelgebruikzoudenvanmaken.Oudersinarmoedemoetenzicherkunnenthuisvoelenenerzichniet,voordezoveelstekeer,alsonwaardigbekekenvoelen.Oudersmoetenerookdekanskrijgenomvangedachtentewisselenmetandereouderszodatzekunnenlerenvanelkaar.Ookhierligtuitsluitingsomsineenkleinhoekje:hetcollectiefverpamperenvanallekindjes–ookalshetnietnodigis–isvooroudersdiehetfinancieelnietbreedhebben,onbegrijpelijkennietbetaalbaar.
DegroteongelijkheidinonderwijsprestatiesinVlaanderenblijktmeerdaninandereontwikkeldelanden,geëntopdesociaaleconomischeachtergrondvanhetgezinwaarinmenopgroeit.Metanderewoorden:inanderelandenselec-teerthetonderwijsminderopbasisvanhetsociaaleconomischemilieudaninVlaanderen.Ermoetendusmogelijkhedenzijnomdereproductievansocialeongelijkheidtegentegaan.Datzalnietgebeurendoortesleutelenaandekantvandeleerlingenalleen.Zolangerwordtlesgegevenalsofalleleerlingenou-dershebbendiehenkunnenhelpenmethunhuiswerkenhetstructurerenvandeleerstof,lijktachterstandonvermijdelijkvoordiegenendiedattypeoudersniethebben.Depuntendiehetonderwijsuitdeeltweerspiegelennogteveelhetculturelekapitaalvandeouders.
Decijfersoverdelevensverwachtingvanmensenillustreertnoghetbesthoeonrechtvaardigarmoedeis.Mensenuitdeonderstelagenvandebevolkinglevenminderlangenzijndanooknogeensmindergezond.Wieonderaandieladderbengelt,looptdegrootstegezondheidsrisico’s.Tegelijkveroorzaakt
33
Samenwerken
ziekteookarmoede.Wielangdurigziekiswordtafhankelijkvaneen(telage)uitkeringterwijldemedischekostenoplopen.Viahettoepassenvandeder-debetalersregelingkunnenhuisartsenvoorkomendatmensenomfinanciëleredenenhundoktersbezoekuitstellen:depatiëntbetaaltnaconsultatiealleenhetremgeld,derestvanhethonorariumwordtdoorhetziekenfondsrecht-streeksaandehuisartsbetaald.Hetiseenmooisysteem,maarnietallepatiën-tenkennenhetofschromenzichomernaartevragen.Eeneenvoudigestickerwaaropstaatdatdehuisartsbereidistewerkenviahetderdebetalerssysteemkanhelpen.Wijkgezondheidscentrawordengefinancierdviaderegelingforfaitairebetaling.Depatiëntdiebijheneenmedischdossierheeft,betaaltzelfsgeenremgeld.Wijkgezondheidscentravoerenookpreventieveengezondheidsbevorderendeactiesuit.Dehuisartsendieeraanverbondenzijn,hebbenerallebelangbij(ookfinancieel)omdepatiëntzogezondmogelijktehouden.InLimburgzijntweewijkgezondheidscentraactief.Hetconceptisveelbelovendomdatdezecen-tranaastaandachtvoorhetmedische,altijdrekeninghoudenmetdebrederewelzijnsaspectenvandepatiëntenwijdopenstaanvoorsamenwerkingmetanderelokalepartners(KindenGezin,CLB,…).
Armoedebestrijdingiseenzaakvooriedereen.Mooienveelbelovendzijnini-tiatievenzoals“Instapje”datjongemama’sopongedwongenengemoedelijkewijzeleerthoezehunbaby’skunnenstimuleren.“OpStap,Eerstestappen,Tui-melwerking”biedenontmoetingsplaatsenvooroudersenhunjongekinderen.Dezeverhoogtenverstevigtdepedagogischedraagkrachtvangezinnen.Lokaleinitiatievenwordenvaakgedragendoorgeëngageerdemensendievanuiteenfrissekijkeneenduidelijkevisiesamenwerkingzoekenmetandereorganisa-ties.Dezeinitiatievenhoudenonswakkerenbewakendatarmoedebestrijdingnietwordtverwardmethetbestrijdenvanoverlast!
Eenprovinciediezichzelfuitroepttothoogkwalitatieveregiomoeterminstensnaarstrevenom(kans)armoedetebannen.
De kracht van de publieke ruimte
Geefdepubliekeruimteeenidentiteit.KiesvoorkwaliteitenmaaksamenvanLimburgeenuniekestadsregio.
34
Rede van de gouveneur | 2011
Onzestedenengemeentenmoetendaarommeernogdannuhetgevalisblijvenopzoekgaannaarhunsterkelokalepuntenendezekwalitatiefensliminvullenenvermarkten.Debesteideeënliggenimmersopstraatofkomentotstandinnetwerken.Simpeleinzichtenzijnvaakdesleutelvoorontwikkelingendaaropmoetenwijdurveninzetteneninvesteren.
HetbeeldvanLimburgalsééngrotegroenestadsregiokanmaarwerkenalsalleonderdelenperfectopelkaarinspelen.Limburgalsstadsregiomoettrach-tenomallestebiedenwateenslimmestadtebiedenheeft.MetonzediverssamengesteldebevolkingmoethetlukkenomtalentvollemensentebetrekkenindeuitbouwvanLimburgalseencreatieveregio.EenslimmestadsregioalsLimburgzoektimmerskwaliteitinhaarkleinstevezels.Daaromwordtingezetopstadsvernieuwingsprojectendiedelokalewoon-enleefkernenversterken.Versterkingvandekernenvanhetregionaalstedelijkgebied,verhoogdekwaliteitsvolleuitbreidingvandeKleinStedelijkeGebieden(KSG)ennieuweruimtelijkegoedafgewogenontwikkelingeninkernengelegenindeomgevingvanverkeersknooppunten,moetvanLimburgeeneigenopmaatgeschrevenveranderingsruimtemakenwaarindeleefbaarheidenfuncti-onaliteitwordenversterktendebelevingvandepubliekeruimtewordtver-hoogd.
Hetgaatdusomduurzameenkwaliteitsversterkendekeuzes.KwaliteitvandeopenbareruimteenduurzameontwikkelingzijndestreefdoelenomLimburgblijvendalseenkwaliteitsregiotebeleven.
Deaanlegvanweginfrastructuuriseveneenspubliekeruimte.Laatonsdaaromdatnietlangerloszienvandeomgeving,maardewegneteengeïntegreerdeplaatsgevenpassendineengrotergeheel.Eenrotonde,eenringweg,eendoortocht,creërenimmersnieuweplaatsenin–ofaanderandvandestad,gemeenteofinhetlandschap.Laatonsdaarietsmeedoen.Voorafgoednadenken.Vanafhetbeginbijdeontwerpfase,maarevenzobijdeuitvoering,allebetrokkenpartijenbetrekken.Samenwerkingtus-sendedienstenvanwegen,verkeer,stedenbouw,ruimtelijkeplanningengroenzijnhierbijessentieel.Zowordtderuimtelijkeenbelevingskwaliteitvaneenprojectalleenmaarbeter.
Lokaleidentiteitisuniekenmoetnetversterktwordenbijdeplanningenaan-
35
Samenwerken
pakvandeopenbareruimte.Somsligtdezeidentiteitvoordehand,somsmoetjeeencreatiefprocesvolgenendoordachthandelen.Altijdvertaaltdezeaanpakzichinhetbereikenvaneenhogekwaliteitsstandaardenhiermeesamenhan-gendeenhogeappreciatievanwegedebewoners,gebruikersenhetpubliek.
Kwaliteitbetekenthiernietalleengebruikvanduurzamematerialen,maarookbeeldkwaliteit,verkeersveiligheid,socialeveiligheid,toegankelijkheid;kortombelevingskwaliteit.
Heteigenaarschapvandepubliekeruimteisversnipperdoververschillendedienstenendaardoorontbreektvaakeencoherenteaanpak.Ditmoetenwijkunnenvermijden.
Publiekeruimtenstaannietlosvanhunomgevingenhungebruikers.Debete-kenisendewaardevandepubliekeruimtereiktveelverderdandegrenzenvandeafbakeningvanhetplangebied.Goedeendoordachteinrichtingdraagtbijtotdekwaliteitvanderuimeomge-ving:debuurt,hetstadsdeelofhetlandschap.
Laatonsdepubliekeruimtekoesterenenbijdeherinrichtingnietdemakke-lijkewegkiezenvanhetknip-enplakwerk,wantdandoodjenetdeidentitieitenbijuitbreidingeengoedebeleving.
Een les geschiedenis
DeeerstemensenleefdeninAfrika.DaarnavolgdeeenmigratiegolfnaardevruchtbaresikkelronddeMiddellandseZeeendePerzischeGolf.VervolgensontstondendevroegenederzettingenvanlandbouwersinheelZuid-Europaenzoverdernaarallecontinenten.Delesgeschiedenislaatergeentwijfeloverbestaan:volkerenmigrerenalsvannature,naarvruchtbaarderegebieden,naargroeiendeeconomischepolen,opdevluchtvooroorlogofvervolging.Datwasvroegerzoendatisvandaagnietanders.Migratiezaleraltijdzijn.Migrerenis“desmensen”.Mensenzullenaltijdopzoekzijnnaareenbetereplekomteleven,voorhenzelf,maarookvoorhunkinderen.
36
Rede van de gouveneur | 2011
Dekrachtendieinhetverledendemigratiehebbenaangedrevenblijvenookvandaagbestaanenwordennogversterktdoordetoenemendeglobalisering,internetendetoenemendeklooftussenrijkeenarmelanden.Migratieheeftdewereldvormgegeven.Hetzorgdevoorvernieuwingenver-spreidingvanideeën.Vandaag–deschaduwkantenbuitenbeschouwinggela-ten–zorgtzevooronsopmiddellangetermijndatdegevolgenvandedemo-grafischeevolutie(stagnerendgeboortecijferenvergrijzing)wordenaangepaktendatdehuidigeentoekomstigearbeidsmarktbehoeftenwordeningevuld.Zodraagtmigratieookbijaandegroeivaneenregio.Concreetbetekentditdatonsfruitnoggepluktwordt,datonzefunctiesindeverplegingwordeninge-vuld,dattalvanknelpuntberoepenwordeningevuld,…Migratieiszooudalsdemensheid.
Hetverhaalvandemensheidiseenverhaalvanmigratie,vermenging,assimila-tieenuitwisselingvantalenenculturen.Hetisdusgeenverhaalvanhomogenevolkenenculturen.Geenverhaalvanbloedenbodem.HetDNAvandemens,hetlevendepaspoortvanonsallerverleden.DehelemenselijkegeschiedeniszitvervatinhetrijkepaletvanonseigenDNA-type.Deevolutieleerishetbewijsdatmigratienietalleendewereld,maarookelkvanonsheeftvormgegeven.
Tot slot
Watmensenverbindt,bindthenook!DetoekomstvoorLimburgisaangebrokenenheefteennaam:samenwerken.
37
JosAerts,Bluecorn-duo(Nepal)
38
JosAerts,Fisherwithcormorants(China)
39
JosAerts,Nicebottle(China)
40
Rede van de gouveneur | 2011
InbijlagedemaandelijksecolumnsvandegouverneurverschenenalsvrijetribuneinHetBelangvanLimburg(januari–oktober2011).
41
Columns gouverneur in Het Belang van Limburg Bijlage
De kijk van de gouverneur
Ondanksdeharderealiteitvanrampspoedenmenselijkleeddieonshetvoorbijejaarweerbrachtenwaarvandeaangrijpendebeeldenvandejaaroverzichtenoponsnet-vliesgebrandzijnvielertoch–ookinonzeprovincie–positiefnieuwstemelden
DeLimburgseeconomietekendeeenvoorzichtigherstelop,deexportendeinvesteringengroeidenweerendewerkloosheidkendeopnieuweendalingtotophetniveauvan2008.FordGenkkreeg3nieuwemodellentoegewezenenmeteenwerkzekerheidtot2020eninPlopsaHasseltgenotenduizendenLimburgsekinderenopKerstdagvaneenmooiaanbodspelenplezier.
Naanderhalfjaargouverneurschaphebikeenprovincielerenkennenvanondernemendemensen.Wijzijneenhardwerkend,inventiefendyna-mischvolkmeteengastvrijegeaard-heiddiegedragenwordtdooreen–welhaastlegendarisch–Limburg-gevoel.OnzemensendoenhetgoedinLimburgenook(ver)daarbuiten.KimClijstersinhettennisiseenevidentie.Maarookanderesportersdedenhetgoed.DenkbijvoorbeeldaansnookerspelerLukaBreceldiezichmagmetenmetdewereldtop,aanTaraLauwers,LottePendersenLaurineKlingenbergdiedegoudenmedaillebehaaldeninhetvolleybalopdeJeugdolympiade,aantop-scorerJelleVossen,bondscoachenGeorgesLeekensenEricGerrits.JoNelissenuitMunsterbilzenwerdverkozentotJongecreatievewereld-ondernemervanhetjaar,WouterBekeuitLeopoldsburgwerdCD&V-voorzitter,deluchtshowSanicolekreegeeninternationaleerkenningvoorhunmarketingaanpak,deLim-burgseziekenhuizenwerdendoorTestAankoopuitgeroepentotdemeestkindvriendelijkevanhetland,AnneleenLenaertsuitPeerwerddenieuwesoloharpistevoorhetpresti-
gieuseWienerPhilharmoniker,…Endelijstisnoglanger.
Prestatiesenrealisatiesomtrotsoptezijnenmeetenemeninonzege-zamenlijkebetrachtingommorgennogbetertedoen.Wantdatlaatsteisnodig.Omdewelvaartenhetwelzijninonzeregiotebehoudenenteverbeterenzullenwijonsnogmeermoetenonderscheidenvandeanderen.Wijmogenduszekergeenschrikhebbenvanverandering.Ver-anderingenenvernieuwingenzijnnodig.Inallesectorenendomeinen.Deeconomiezalmoetenvergroenenenmeerduurzaamworden.Datbe-tekentkiezenvoorproperetechnolo-gieënenhernieuwbarevormenvanenergieenmaterialen.Hethogeronderwijszalmeerdanooitmoeteninzettenopinternationalisering.Onzestudentenmoetenonderdekerktorenuitenmeernaarhetbui-tenlandvooreendeelvanhunop-leiding.Onzeuniversiteitenmoetenmeerbuitenlandsestudentenenon-derzoekersaantrekken.Talenkenniswordtvanlevensbelang,inbijzonderdekennisvanhetNederlandszalvoorbepaaldebevolkingsgroepeneenzaakzijnvanhoogsteprioriteitwillenwijaanonzehogescholenenuniversiteitenvoldoendedoorstro-mingkrijgen.Maarookdekennisvanonzebuurtalen,hetFransenhetDuitsisnodig.Zoopentzicheenwereldvanmeermogelijkhedenopvlakvanwerken,studerenenvrijetijd.Deondernemermoetinnoverenenoverdegrenzendurvenkijkenwantdaarliggendemogelijkhedenvoorgroeienontwikkeling.Deoverheidtotslotmoetmeerenbeterkunnenmetminderenvooralzichrichtenophaarkerntaken.Enuenik?Alsburger,organisatieofondernemergaanwezelfmeeronzeverantwoordelijkheidmoetenopnemen.Meerzelfdoenennietafwachtentotanderenhetdoen.Eenmooivoorbeeldisdelaatstewinter-prikdieongemeenhardinsloeginhetdagelijksleven.Opzoeenmo-mentishetvanbelangdatiedereenvanuiteenvormvanzelfverantwoor-
delijkheidzorgtdattenminstezijnstoepsneeuwvrijwordtgemaakt.Ditzoueenvanzelfsprekendheidmoe-tenzijndienietmetboetesystemenmoetafgedwongenworden.
Wordt2011daneenbeterjaar?Alswijsamendezeambitiehebbendanbenikdaarzekervan.
Herman Reynders Gouverneur
Hier spreekt iedereen Nederlands
Onzeprovinciestaatvooreenim-menseuitdaging.Meerdanvroegerstellenwijvastdateenveeltegrotegroepjongerenenjongvolwasse-neninonzeprovincieonvoldoendeNederlandskent.
NochtansisdekennisvanhetNe-derlandsessentieel,zelfsbijnavanlevensbelang,wilmenhiermeekun-neninhetonderwijs,inhetbredesocialelevenenopdearbeidsmarkt.Detaallerenvanjongsafaan,bestalmetdepapflesmee,zorgtervoordatdeschoolcarrièreniethapert,datmeneendiplomakanbehalen,tochweldebasisvooreenkwali-teitsvolleven.
Vandaagzienwijdateentehoogaantalleerlingenschoolseachter-standoplooptvooralomdatzijdeNederlandsetaalnietofonvol-doendebeheersen.Hetuiteindelijkeresultaatisdatzijgeendiplomabehalenendaardoorniettenvollealhuntalentenenmogelijkhedenkun-nenbenutten.Taalachterstandlegtdaardoordekiemvoordegroeiendemaatschappelijkeongelijkheid.Ditisvooraljammervoordejongerenzelf,maarookvoorhungemeen-schapenbijuitbreidingvoorheeldeLimburgsesamenleving.
Wanthetresultaathiervanisdatwijmorgennietmeervoldoendevakmensenvinden.Datbijvoorbeeld
42
Rede van de gouveneur | 2011
devacaturesvoorverzorgendeberoepenonvoldoendeingevuldworden.Datmenluidopdenktaaneennieuwemigratie-instroomterwijlwijhiervandaagvoldoendejongemensenhebbendiedezejobsperfectaankunnenmitseraandetaalachterstandwordtgeschaafd.Mitsdecompetentiesvanzijdieeenallochtoneoriginehebbentenvollewordenerkendengebruikt.Eenprobleemdatzichnietenkelindezorgsectorsteltmaarzichookgaatmanifesterenbijandereberoepen.Kortomeentekortaaningenieurs,dokters,vaklui,inhetalgemeengoedopgeleidemensen,dreigt.
Meerdereoorzakenliggenhieraandegrondslag.Watmaaktdatheteencomplexmaatschappelijkprobleemisdateenbreedantwoordnood-zaakt.Taalachterstandheeftevenzoveeltemakenmetdethuissituatie,metdesomsmoeilijkeleefomstandigheden,metdebehoudsgezindehomogeni-teitvandebuurtgemeenschap,methuwelijksmigratie,metdethuistaalalsmetteweinigbetrokkenheidvandeouders.Taalachterstandishiereenzaakvanbeperktekansenensomsvanarmoede.Maarevenzomethetgebrekaantoekomstper-spectief.Meteenarbeidsmarktdienogaltijdteweinigopenstaat,meteennietvoldoendeafgestemdetrajectbegeleidingopnieuweberoe-pen,meteentebeperkteinvullingvanindividueleberoepsopleidingen,metdemankescorevandiversiteits-plannenopdewerkvloer,…Gedeeldeverantwoordelijkheiddusvanveleninonzesamenleving.Metanderewoordenhierligtnietalleeneenopdrachtvoorhetonder-wijs.Ookdeouders,debetreffendeleefgemeenschap,talvanorganisa-ties,hetbedrijfslevenmaarookdeoverheid,…iedereenopalleniveausdraagthiereengroteverantwoorde-lijkheid.
Daaromisernoodaaneensystema-tische,integraleensnelleaanpak.Nietopnieuweenzoveelsteproject,
datomwillevaneengebrekaanmid-delenalnaeenjaarwordtstopgezet,maaractiesophetterreinzelf,dievelejarenwordenvolgehouden.Hetis5voor12.Wemogennietmeertalmen.NaastinitiatievendievandaagherenderalgenomenwordenendiewijzekermoetenstimulerenheeftLimburgnoodaaneentotaalaanpak,een“Masterplan”datervoorzorgtdathetprobleeminzijntotaliteitwordtaangepaktendateenstrategieuitwerktdieervoorzorgtdatzosnelalsmogelijkiedereeninLimburghetNederlandsvlotmachtigis.AlsprekenweditinLimburgmis-schieneentikkeltjetrager.
Herman Reynders Gouverneur
Taalstrijd
Kennisvanvreemdetalenopenthetvensteropdewereld.Hetiseencliché,maarhetblijfteenfeitdatmeerderetalenbeheersenontzet-tendbelangrijkis,zekerineenwe-relddiealsmaarmeerglobaliseertenwaardegrenzenalsmaarmeervervagen
Ook–ofbetergezegd–zekerinLimburgmoetmeertaligheideenvanzelfsprekendheidzijn.GelegeninhethartvanEuropa,temiddenvandeEuregio,metzijn3talenen5culturen,beschiktLimburgsamenmetdeprovinciesLuikenNederlandsLimburg,deDuitstaligeGemeenschapenderegiorondAkenoveralletroevenomuittegroeientoteentopregio.Eenessentiëlevoorwaardeomtegenietenvandezevoordeleniseengoedebeheersingvandetalenvanonzeburen.Eéntaalisdusnietgenoeg.DitbetekentconcreetdatwijnietalleenhetNe-derlands–hetbelangvaneengoedeenvlottekennishiervantoondeikinmijnvorigstukreedsaan–eneventueeldetaalvanhetmoeder-land(Turks,Arabisch,Italiaans,
Spaans,…)moetenbeheersenmaarookbesthetFrans,hetDuitsenhetEngelsmachtigzijn.Wantwievlotineentweede,derde,vierdetaaluitzijnwoordenkomtlegtmakkelijkercontacten,verbreedtzijnculturelehorizon,maarbovenalvergrootzijnkansenopdearbeidsmarkt.
EnalstaatVlaanderenbekendomzijnmeertaligheidenhebbenwijdereputatieomovereengoedetalenkennistebeschikken,tochkunnenweernietomheendatonzetalenkenniserlangzaamopachter-uitgaat.Datisjammerwantdezerijkdommogenwenietverlorenlatengaan.Dezenegatieveevolutiemoetdanookgekeerdworden.
Indezetaalstrijdblijfttaalonderwijsprimordiaal.Wemoetenblijveninvestereninonzetaalopleidingenenjongerenaansporenomzoveelmogelijktalenteleren.Maarhetmoetmeerzijndatdat.Hetisnietomdatmeneentaalleertdatmendezeookvlotspreekt.Ondanksalleinspanningendieinhetonderwijsgeleverdworden,isvlotcommunice-renineenanderetaalinlevensechtesituatiesgeenevidentie.Talenkampen,stages,uitwisselingenenanderetaalactiviteitentoetsendetheoretischetaalkennisaandepraktijk.Ikdoedanookeenoproepaanalleonderwijsinstellingen,ste-denengemeentenomteinvesterenintalenkennisdoorhetorganise-renvanstages,uitwisselingenentaalkampen.HetEuropeesprojectLinguaclusterwaardeprovincieLimburgleadpartnervanis,kanalsvoorbeelddienen.Linguaclusterdatzichrichtnaarleerlingen,leerkrach-ten,scholen,werkzoekendenenwerknemers,iseenbreedleeroffen-siefomdekennisvandenabuur-talenFransenDuitsteverbeteren.Daarbijstaathetsamenwerkendlerenmetjeeuregiobuurcentraal.Linguaclusterslaatbruggennaaran-deremensenenopentwegennaarandereregio’senculturen.Samengrensoverschrijdendwerkenaandetalenkennis,datiswerken
43
Columns gouverneur in Het Belang van Limburg Bijlage
aaneenbeteregezamenlijketoe-komst.Wanttalenkennisvergrootdestudie-entewerkstellingsmo-gelijkheden,verruimtjehorizon,verhoogtdecreativiteit,maakteeneindeaanculturelestereotypenenbevordertdesocialesamenhangendewelvaart.
HetisduidelijkdatdetoekomstinLimburg,indeEuregio,enbijuitbreidinginEuropaenheeldewe-reld,aandiegeneisdie,nietalleeneengoedeopleidingheeft,maarookmeerderetalenspreekt.VandaarmijnoproepnaarelkeLimburgerindividueelalsnaardeoverheid,hetonderwijsenallebetrokkenmaatschappelijkeactorenomhierinteinvesteren.Geentijdteverliezen!Pasdetempsàperdre!Notimetolose!KeineZeitzuverlieren!
Herman Reynders Gouverneur
Meer Limburg in de wereld, meer wereld in Limburg
Geenmenstwijfelternogaandatdewereldééngrootdorpgewordenis.ZokomjebijvoorbeeldvandaagoveralterwereldLimburgerstegen.Actiefvoorhunwerk,opvakantieofomteinvesteren.TerillustratieeenkleinegreepvansuccesvolleLimburgseexpats:HasselaarPietCremersisreedsjarenactiefinHongKong,MiriamCopsuitGenkwasalgemeendirecteurvanhetBelgischpaviljoenopdewereldexpoinShanghai,GuyJoostenuitHasseltpendeltalsoperaregisseurvaaknaarhetbuitenland,RobertCailliauuitTongerendiemeeaandebasislagvanhetinternetwerktejareninGenève.EenzelfdebeeldkrijgjeinLimburgwaarjemetgemakmensenontmoetvanoverheeldewereld.BijHansenTransmissioninLommel,PunchPowertraininSintTruiden,FordinGenkendeFordtestbaneninLommelwerkenofinvesterenres-pectievelijkmensenuitIndia,China,
DuitslandenandereEuropeselanden.Vooraljongemensenzijn“footloose”geworden.Zijzwermenmoeiteloosuitoverdewereldmaarbehoudentocheenhechtebandmethunstreekvanherkomst.
DezegrenzelozeLimburgersver-sterkenheteconomischprofielvanonzeprovincieinhetbuitenlandenzijzijnhetlevendebewijsdatonzeprovinciezichopensteltvoordewereld.Enditisnodig.Wantineensamenlevingdiesteedsmeerinte-greertenineeneconomiediesterkgeglobaliseerdis,moetelkeregiodiehaartoekomstwilverzekerenoverdegrenzenheenkijkenenervoorzorgendatzijindewereldaanwezigisenhaarlokalesterktesinternatio-naalinbeeldkomen.Ditistegelijkdenoodzakelijkevoorwaardeomookmorgennogdewelvaartenhetwelzijninonzeregiotekunnenbe-houdenenliefstnogteversterken.
Onzegroeimogelijkhedenliggendaaromvooralbuitendegrens.Ditgeldtvooronzeonderwijs-enken-nisinstellingenmaarevenzovooronzeondernemerseninvesteerders.Hethogeronderwijsendeuniver-siteitzullenmeerdanooitmoeteninzettenopinternationalisering.Onzestudentenmoetenonderdekerktorenuitenmeernaarhetbuitenland,zekervooreendeelvanhunopleiding.Zijmoetendaarvoorextragemotiveerd,ondersteundenbegeleidworden;uitwisselingenmoetendaarommeerregeldanuitzonderingworden.Fundamenteelentoegepastonderzoek,opleidingentrainingmoetenzichtoespitsenopeenmaatschappijgebaseerdopkennisenopdienstverleningenditineenglobaaleninternationaalper-spectief.Onzeuniversiteitmoeterbovendienallesaandoenommeerbuitenlandsestudentenenonder-zoekersaantetrekken.Zoverhoogtmendekwaliteitenversterktmenhetwetenschappelijkonderzoek.Ookondernemershebbenerallebaatbijomdeinternationaledimensietoetevoegenaanhun
bedrijfsvoering.Concurrentieelblijven,nieuwemarktenontginnen,spreidingvanrisico’senschaalvoor-deelgenererenzijnmaarenkelevandevelemotievenwaarombedrijvenvandaaginternationaalmoetengaan.Maarbovenalmoethetnaasteennoodzaakookeenuitdagingzijnominternationalenetwerkenuittebouwenennieuwekansennietonbenuttelaten.Tenslottezullenwijzelfmoetenzorgendatbuitenlandseinvesteer-dersonzesterkteslerenkennen.Internationaleacquisities(m.a.w.hetaantrekkenvanbuitenlandsebedrijven)moetvooronseenstrate-gischekeuzewordenmetdehoogsteprioriteit.Wijmoetendusmeernaarbuitenkijken.Overdegrenzenheendurvenstappen.Ofnogbeterdegrenzenslopenwantgrenzenverarmenhetdenkenenremmenontwikkelingenvernieuwingaf.WijmoetenmeerLimburgindewereldbrengenenmeerdewereldnaarLimburghalen.Internationaliserenmagdanaleenkwestievanoverlevenzijn!ActiefzijnindeBeneluxofdeEuregioenpartnersenhandelsrelatiesopzetteninEuropavormtaleenwereldvanverschil.Hetmoetimmersnietaltijdverwegzijn.
Wijmoeteneenprovinciewordendieopenstaatvoor–enonbevan-genkijktnaardewereld.Datwerktverrijkendenverhoogtzondermeeronzekwaliteitvanleven.Degenendieerandersoverdenken–uitnostalgieofomwelkeredenook,zijdieditalsbedreigendervarenenmurenwillenopwerpen–zijnzichnietbewustvandezwarehypotheekdiezijhiermeeleggenoponzegroei,onzecultureleontplooiingennietinhetminstoponzewelvaart.
De kracht van een CO2-neutraal label
Tegen2020,in10jaartijd,eenCO2-neutraleregioworden,isdeambitie
44
Rede van de gouveneur | 2011
vanonzeprovincie.HiermeewilLimburgbeterdoendanEuropadatdedoelstellingheeftomtegen2020deCO2-uitstootmet20procentteverminderentenopzichtvan1990.WaaromwillenwijCO2-neutraalworden?WelCO2iséénvandebelangrijksteoorzakenvandeop-warmingvandeaarde.Metanderewoordenwillenwijonzeplaneetleefbaarhoudendanmoetenersnel,serieuzeinspanningengebeurenomdeCO2-uitstootdrastischteverminderen.DeprovincieLimburgwilduidelijkeenstapverdergaandanEuropaomdatwijgelovendatwijalsgroeneregiohiereentraditieèneenop-drachthebbenomvooruittelopenindezestrijd.AlsenigeregioindewereldeenCO2-neutraallabelkun-nenvoorleggenheeftdaarenbovennietalleenecologischevoordelenmaarisookeconomischinteressant.Wijzijnervanovertuigddatwijhierdooronzeaantrekkingskrachtopinvesteerdersverhogen,jobscreërenenonspresenterenalsinnovatieveenvooruitstrevenderegio.
Dezeambitierealiserenvergtzondertwijfeleenengagementvaniedervanons.Iedereenmoetbereidzijnomhieraanmeetewerken,omzijnofhaarlevenswijzeteveranderen.Ominnovatiefencreatiefteworden.Omintelligentenduurzaamomtegaanmetalleswatwijhebben.Eenafwachtendehoudingaannemenisnietvantoepassing.Wemoetennuzelfonzeverantwoordelijkheidopnemen.Iedervanonskanmorgenalaandeslagomschoner,eerlijker,natuurlijkerengezondertegaanleven.
DeprovincieLimburgwilhierinhetvoortouwnemen.
MethetTACO2-planheefthetpro-vinciebestuurdehandaandeploeggeslagen.GeruggensteunddooreenwetenschappelijkestudieenmetdehulpvanInfrax,deBondBeterLeefmilieuenDuurzaamBouwenLimburgwilhetprovinciebestuur
alleLimburgsegemeenten,bedrij-ven,organisaties,instellingenendebevolkingengagerenenenthousiastmakenomsamentewerkenaandezeduurzameverandering.Zoishetdebedoelingomsameneenklimaatplanoptestellenenvandaaruitactiesteondernemeninallesectoren,vanenergieovertransporttotindustrieenhuishouden.Vanlandbouwennatuur,overhandelendiensten.Methaalbare,betaalbareenmeetbaremaatregelenmoetenconcretedoelengehaaldwordendieeenmaximaleCO2-reductierealiseren,eenoptimalisatievandeenergie-efficientieeneenbeginvanzelfvoorzieningnastreven.
Metditambitieusgemeenschap-pelijkLimburgseactieplanleverenwijnietalleeneenfundamentelebijdrageindestrijdtegendeopwar-mingvandeaarde,maarzettenwijdooronsengagementtevensonzeregioprominentopdewereldkaartalseersteregiodieCO2-neutraalwilzijnin2020.Wijscorendaardoornietalleenalsvoorbeeldregiomaarmakenonzeprovinciemeteenookdubbelinteressantomertewonenenteinvesteren.
Optimismeiseenmoreleplicht.Limburgzalmorgeneenwelva-rende,propere,groeneenduurzameregiozijndieelkedagopnieuwhaarbijdragelevertaandestrijdtegendeklimaatsverandering.Eneenduurzameprovincieheeftvanzelfsprekendookimpactoponzeeigengezondheid.WijgaandaaromsamenvooreengezondeenCO2-neutraleprovincie!
Herman Reynders Gouverneur
Bereikbaarheid is belangrijk
Heeftueralbijstilgestaanhoecen-traalLimburggelegenisinEuropaenwelkemeerwaardeditvooronzeprovinciebetekent?
OmgevendoorNederland,Duits-land,FrankrijkenhetVerenigdKo-ninkrijk,nabijbelangrijkecentrazo-alsBrussel,Antwerpen,Rotterdam,Amsterdam,Frankfurt,Keulen,ParijsenLondenligtLimburgmiddeninhetkloppendhartvanEuropa.60%vandeEuropesekoopkrachtligtbinneneenstraalvan500km.Wehebbeneenuniekevestigingslocatie,zekervoordelogistiekesector.Dezeuitstekendetroefmoetenweverderuitspelen.Eengoedebereikbaarheideneenvlottedoorstromingzonderalteveelfileleedzijndanookont-zettendbelangrijkvooronzeregio.
Eenvandegrootsteuitdagingenvoordefederale,deVlaamserege-ring,hetprovinciebestuurendeLimburgsestedenengemeentenzalerinbestaanomdezegoedebereikbaarheidookindetoekomstteverzekeren.Temeerdaarwe,ofwedatnugraaghorenofniet,ernietomheenkunnendathetverkeeralsmaarintenserzalworden.DaaromdienengroteLimburgseinfrastructuurwerkenmetalsmeestinhetoogspringendedeNoord-Zuidverbinding,deverdereuitbouwvanhetopenbaarvervoermethetSpartacusprojectendeheractive-ringvandeIJzerenRijnzosnelalsmogelijkuitgevoerdworden.
DeNoord-ZuidmoetNoord-LimburgbeterontsluitenenderelatiemetMiddenenZuid-Limburgversterken.Dehuidigedrukkege-westwegkandeverkeersdruktenietaanmetfiles,tijdverlies,verkeerson-veiligheideneconomischeverliezentotgevolg.DoorhetSpartacusproject–eenfijnmazignetwerkvanopenbaarvervoermettrams,bussenentreinen–krijgendeLimburgersviahetopenbaarvervoerbetereensnellereaansluitingenzowelbinnenalsbuitenLimburg.Naastmilieu-winsteneenverhoogdeverkeers-veiligheidzalonzeprovincieooksocio-economischdevruchtenvanditplanplukken.Vergelijkbarepro-jecteninBordeaux,Saarbrückenen
45
Columns gouverneur in Het Belang van Limburg Bijlage
Valenciabewijzendit.HetmodernelightrailprojecttoontdaarenbovenaandatLimburgeenprovincieisdievooruitbliktenkiestvoortoonaan-gevendeinvesteringen.DeIJzerenRijn,degoederenspoor-lijndiedeAntwerpsehavenviaNoord-LimburgenNederlandmethetDuitseRuhrgebiedverbindt,iseenderdebelangrijkmobiliteits-dossiervooronzeprovincie.DeheractiveringvandezespoorlijnzouvoorLimburgzoweleconomischalsophetvlakvanmobiliteiteenmeerwaardezijn.
Delogistiekesector,bestaandebedrijven,potentiëleinvesteerders,werknemers,inwonersentoeristen,iedereenheeftbaatbijeengoedemobiliteitaanpak.Ditbetekentookdaterverderaandachtmoetgaannaarverkeersveiligheidenbeterfietscomfortendatanderevervoers-modizoalshetspoormetsnellereverbindingennaarBrussel,Antwer-penenLuik,dewaterwegenenhetautowegennet–dewerkenaanhetklaverbladvanLummenschietentrouwensgoedop–nietuithetoogverlorenmogenworden.Ookhierzijnbijkomendeinvesteringennood-zakelijk.HetLimburgplanbiszalhierookdeaandachtopvestigen.
Endooronsverplaatsingsgedragaantepassen,laatdeautovoorkorteverplaatsingenaleenssnellerstaan,draagtiedereLimburgeropeeneenvoudigemanierzijnofhaarsteentjebijaaneenmeermobieleprovincie.Limburgmoetinbewe-gingblijven,wantdatisgoedvooronzeeconomieenvooronswelzijn.
Herman Reynders Gouverneur
Water bij de wijn
“Voorbijgangerredtvrouwuitwo-ningbrand”.“OmwonendenbiedengestrandePukkelpoppershulpaan”.“Fietserhelptdrenkelinguitkanaal”.
Hetzijnslechtsenkelerecentekrantenkoppendieaantonendatmensendikwijlsopeenfantasti-schemanierkunnenreageren,hulpbieden,mekaarbijstaan.Zelfsinuiterstmoeilijkeomstandighedenenzonderaanzichzelftedenken.Ditissupergoedenfantastisch.
Maarlangsdeanderekantkunnenwijooksomszeeronredelijkzijn.Zelfsopeenmanierdieonseigenwelzijnschaadt.Krantentitelsals“Buurtprotesttegendebouwvaneenwindmolen”,“Procedureslagtegenuitbreidingvaneenbedrijven-terrein”,“Actietegendebouwvaneenrusthuis”,“Zwartevlaggentegennieuweverkaveling”,“Vermoedenvanhinderhypothekeertaanlegvanbelangrijkeverbindingsweg”sprekenboekdelen.
Ikkanbegripopbrengenvooreenaantalvandezereacties.Iedereenheeftimmershetrechtomper-manentkwaliteitsvoltewonen,televen.DaaromheeftdeoverheideenaantalproceduresenregelsvoorzienzoalshetopenbaaronderzoekmetdaaraangekoppeldhoorzittingenenhetMilieuEffectenRapport,dieéénenandergoedregeleneniedereendekansbiedtomhunbezwarenteuiten.Enuitervaringweetikdatdeoverheidmetzeerveelaspec-tenrekeninghoudtomoverlasttevoorkomen.Maaraandeanderekantkanhettochooknietzijndatbelangrijkemaatschappelijkeprojec-tennietgerealiseerdworden,som-migezelfsomwillevanhetprotestvanéénpersoon.
Hoeverklarenwijdanditprotest?Protestomhetprotest?Wantnie-mandzalontkennendatrusthuizennodigzijn.Dieenkeleauto’sdieperdagextradevoordeurvoorbijrijdenkunnentochniethetprobleemzijn.Niemanddiezalontkennendatwind,zonenwarmtekrachtdeener-giebronnenvandetoekomstzullenzijn.Niemanddiedebatennietin-zietvannieuweindustrieterreinen.Nieuwejobszijnnodig.Broodnodig
voordegroeivanonzeregioendetoekomstvanonzekinderen.
Vandaarmijnoproepomallesineenbrederperspectieftezienenomwatbegripvollertezijn.Zoudenwenietbeterallemaaleenbeetjewaterbijdewijndoenendatbeetjehinderalsnormaalbeschouwen?Hetistochlogischdatinonzedichtbevolkteregio,diezichnogverderwilontwikkelen,eenbeetje‘meer’ongemakimmersniettevermijdenis.Aandeoverheidomhierovertewakenenalhetmogelijketedoenomrekeningtehoudenmette-rechteklachtenenomdeeventueleoverlastbillijkteverdelen,zodatniemandechtmoetinboetenopzijnleefkwaliteit!
Herman Reynders Gouverneur
Armoede is overal en vlakbij
Minstens106000Limburgers(13%)hebbeneeninkomendatnietvolstaatomeennormaalleventeleiden.HuninkomenligtonderdeEuropesearmoedegrens.56%vandeTurkseenMarokkaansegezinneninBelgiëmoetenhetrooienmeteeninkomenonderdeEuropesearmoedegrens.Minstens15500Limburgers(2%)moetenrondkomenmeteeninkomendatteweinigisomteoverleven.21%vanalleleerlingeninhetsecun-daironderwijsinLimburgloopteengrootrisicoomdeschoolteverlatenzonderdiplomaofgetuigschrift.Hetwiegjevan10%vanallebaby’sdieineenjaarinLimburggeborenwordenstaatineenkansarmgezin.
Armoedeisdusoveralenvlakbij.Niethetsoortarmoedewaardoormensenstervenvandehonger.Weldearmoedediemensenverhindertdemateriëleendeimmateriëlevruchtenteplukkenvanonder-wijs,arbeid,cultureleinstellingen,
46
Rede van de gouveneur | 2011
huisvesting,gezondheidsvoorzienin-gen,…Debitterekansarmoedediemensenhunontwikkelingskansenenzelfwaardegevoelontneemt;armoedediemensenniettoelaattewordenwiezewillenzijn.Hetiseenarmoedediemensenuitsluitvanhetdeelnemenaandesamen-levingwaardoorzenietkunnenlevenalseengewoneburger.Ookdiearmoedeverdwijntniet.
Bovendienishetindezemoeilijkeeconomischetijdenabsoluutnodigomzeerwaakzaamtezijndaternietnogmeermenseninarmoedegeraken.Hoemoeilijkhetooklijktmaaréénvandeeerstezakendiewijkunnendoeniszorgendatmenseneenpassendejobkunnenvindendieheneentoereikendinkomenverschaft.Eenfatsoenlijkinkomenbiedtimmersdebestegarantieomterugalsnormaleburgertekunnenmeedraaien.Daarnaastkaneenpersoonlijkecoaching–opmaatenmetrespectvoordezelfwaardevanelkindividu–demensenhelpenhunlevenweerinhandentenemen.Zijdiedannognietzelfredzaamzijnmoetenwijintensievergaanbegeleiden.SimpelwegbetekentditdatmenhenbijhethandjeneemtenleidtnaardeVDAB,deinterimkantoren,desocialediensten,…maarevenzonaardeenergieleveranciers,deschoolvandekinderen,desocialehuisvestingsmaatschappijomlet-terlijkdeurenteopenennaareenbeginvanoplossing.
17oktoberishetopnieuw“Wereld-dagvanVerzettegenArmoede”.Laatonsdiedagaangrijpenomdezeonrechtvaardigheidsamentebekampenmetaldemiddelendiewijhebben.
Herman Reynders Gouverneur
47
JosAerts,Enjoyonback(China)
Colofon
EenuitgavevanHermanReynders,gouverneur
TeksteneindredactieRonaldHoebersMichelCarlier
Grafischontwerp&typografieDionBoodts–GrafischeProductie,InformatieenCommunicatie,provincieLimburg
FotografieJosAertsCoverbeeld:Whitesandbag(Nepal)
DrukDrukkerijPaesen–Opglabbeek
PapierOlinSmoothHighWhite,120gr.&250gr.
LettertypesLeMondeLivre,LeMondeSans(JeanFrancoisPorchez)
Oplage600ex.
D/2011/5857/74
inspireerdendezeRedeJosAertsJeanPaulCoenenMiejaEngelenDavidMichielsWillyMiermansPeterRenardJanVilainJoWiertz
provincie LimburgUniversiteitslaan 3500 HASSELT, BE
limburg.be