*

Sarajevska Vijenica- Povijest i osobne impresije -Autorica fotografija i prezentacije: Dr. Dubravka oljandr.dsoljan@gmail.comSarajevo, augusta 2014.

Osnovni podaci

Autor prvog projekta za Vijenicu je arh. Karel Parik (Paik) (1857.-1942.).

Tlocrt je bio istostranini trokut, diktiran oblikom parcele za gradnju, a to je ujedno bio idealan oblik u koji se uklapa centralna aula i kupola iznad nje. Meutim, austrougarski ministar financija i upravitelj Bosne i Hercegovine Benjamin Kalaj (Kallay) nije bio zadovoljan Parikovim projektom te je od njega traio znaajne izmjene. Parik nije htio napraviti traene izmjene, pa Kalaj projektiranje povjerava Alexanderu Viteku (Wittek).

Vitek na ovom projektu radi tokom 1892./93., ali zbog njegove iznenadne smrti zavetak projekta povjerava se arhitekti irilu Metodu Ivekoviu koji ga dovodi do kraja 1894.

Vitek-Ivekoviev projekt u odnosu na Parikov se u prvom redu razlikuje u izgledu uglova zgrade, jer se postavljaju kvadratne kule bez kupola, a ne krune pokrivene lukoviastim kupolama, kao i u glavnom ulazu, loi i balkonu na junoj fasadi, a to se vidi na sljedeem slajdu.

Izgled fasade Vijenice prema Paikovom (sl.1) i Wittek-Ivekovievom (sl.2) projektu (fotografije preuzete s panoa izlobe Sarajevska Vijenica jo jednom)21

Vijenica je graena u pseudomaurskom, odnosno pseudoorjentalnom stilu.

To je najreprezentativniji objekt u Sarajevu iz vremena austrougarske uprave (1878.-1918.) graen u ovom stilu.

Ukupna povrina zgrade, svih etaa od suterena do tavana, iznosi 7.716,1 m.

Novosagraena Vijenica je otvorena 20.4.1896. godine.

Tokom vremena zgrada Vijenice je mijenjala svoju namjenu, te od prvobitnog administrativnog sjedita, s useljenjem Narodne i univerzitetske biblioteke kao i privremeno Akademije nauka i umjetnosti BiH i Muzeja grada Sarajeva postaje simbolom kulture i duhovnosti Sarajeva.

Sarajevska Vijenica je nacionalni spomenik BiH u kategoriji historijskih graevina.

Vijenica nakon prve faze obnove tj. samo krovnog dijela to je omoguilo postupno suenje cjelokupne zgrade (fotografirano 1997.)

Obnova Vijenice je zapoela 1996. godine zahvaljujui donaciji Vlade Austrije, dalju potporu daje EU, te veliki broj europskih gradova i ambasadaObnova je trajala18 godina, a sveano otvorenje obnovljene Vijenice obavljeno 9. maja 2014.Investitor: Grad Sarajevo (Gradska uprava)Projekt obnove: Studio Urbing, Sarajevo,Odgovorni projektanti: Ferhad Mulabegovi i Smajo Mulaomerovi, arhitektiSlikari konzervatori: mr. Esad Veskovi i Fea ehajiTakoer, veliki broj suradnika, konsultanata, izvoakih firmi i dr. Pojedine zemlje donatori i EU osigurali su najvei dio sredstava za obnovu vie miliona Eura! Hvala im!

Ovaj dio ograde galerije prvog sprata Vijenice spasila sam sa gomile obruenog materijala nakon poara augusta 1992. Uzimajui ovaj djeliak Vijenice u tom asu nisam vjerovala da e se moi vratiti njena ljepota. Nasreu, danas obnovljena zgrada Vijenice i izvana i iznutra, sija svom svojom ljepotom to potvruju slajdovi koji slijede.

Juna strana zgrade s istaknutim rizalitom, balkonom s arkadama i bogatom plastinom dekoracijom (zavrna faza obnove 2014.)

Reetkasta elina konstrukcija kupole i sputeni strop, u kombinaciji sa staklom, nadsvouju centralni dio zgrade to omoguava prirodno osvjetljenje unutranjosti sredinje aule

Jedan od tri ugla zgrade Vijenice s kulom. Krovni vijenac je raskoan, a zavrava se sa stiliziranim kamenim cvjetovima.

Kula na istonom uglu zgrade

Detalj sjeverozapadne fasade Vijenice

Ukrasni detalji na fasadi Vijenice slini su onim na fasadama zgrada u Egiptu i paniji.Zna se da je arh. Wittek putovao dva puta u Kairo i studirao detalje nekih znamenitih zgrada.

Nia sa fontanom na junoj fasadi prizemlja Vijenice

Vrata na sporednom ulazu na sjeveroistonoj fasadi prizemno

Pogled odozdo na lou i iznad nje na balkon u proelju zgrade

Proelje s loom iz koje se ulazi kroz glavni ulaz u predvorje aule (snimljeno na dan sveanog otvorenja 9.5.2014.)

Jedna od pet ulaznih vrata u Vijenicu Predvorje centralne aule s originalnim kamenim stepenitem

Bogato oslikani strop predvorja aule

Centralna aula estougaonog oblika s arkadama i nadsvoena staklenom kupolom i sputenim raznobojnim staklenim stropom

Detalj centralne aule snimljen sredinom dana kada je osvijetljena raznobojnom svjetlou koja prolazi kroz stakleni strop

Strop aule izveden u tehnici vitraja (vitraa).

Detalj stropnog vitraa

Zapaen odraz stropnog raznobojnog stakla na staklima vrata na prvom katu

Glavno stubite kojim se uspinje na prvi kat

Proputena svjetlost kroz raznobojna stakla vitraja osvjetljava unutranji prostor

Glavno stubite gledano s prvog kata

Zadivljujue bogatstvo zidne i stropne dekoracije sveane sale

Pogled iz Sale vijenika prema galeriji prvog kata

Stubitima koja povezuju unutranje dijelove zgrade posveena je puna panja u pogledu dekoracije zidova i stropova.

Jedna od brojnih unutranjih vrata koja vode u radne prostorije

Geometrijski i stilizirani floralni uzorci ukraavaju pod od lijevanog teraca u centralnoj auli.

Stalna izloba Sarajevska Vijenica - jo jednom otvorena je u auli Vijenice 1.8.2014. Izloci predoavaju povijest Vijenice od vremena nastanka, preko ratnog stradanja 1992. do rekonstrukcije i restauracije, a s tim vraanja u ponovnu upotrebu na dobrobit grada Sarajeva. Autor izlobe je Nedad Mulaomerovi, dipl.ing.arh.

Pogled na centralnu aulu s prvog kata nakon otvorenja stalne izlobene postavke

Loa gledana sa zapadne strane

Vijenica se nalazi u neposrednoj blizini eher-ehajinog mosta preko Miljacke iz osmanskog perioda (vjerovatno izgraen u XVI.st., a nedavno obnovljen) - tretira se kao nacionalni spomenik BiH

Pogled na Gradsku vijenicu s Alifakovca(u prednjem planu munara Vekil Har Hadijske damije iz XVI. st.)

Pogled na Vijenicu i njeno okruenje s Bistrika sa sjeverne padine grada

krajMoja elja je bila da vas ovom prezentacijom potaknem da doete i osobno obiete ovaj sarajevski cvijet feniks, nedavno ponovo izrastao i procvao iz pepela!

*