UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET SPORTA I TJELESNOG ODGOJA

PREDMET:Skijanje

TEMA:Znacajnosti prikaza osnovnih tehnika zaokreta u skijanju

STUDENT: PROFESOR:ELMIN ŠEMIC dr.NERMIN NURKOVIC

SADRZAJ:

1.Cilj rada........................................................................................................12.Uvod.............................................................................................................23.Prestupajuci korak........................................................................................34.Pluzni zaokret...............................................................................................45.Zaokret pluznim prestupanjem.....................................................................56.Step zaokret..................................................................................................67. Paralelni zaokret..........................................................................................78.Skarasti zaokret............................................................................................89.Zakljucak......................................................................................................910.Literatura...................................................................................................10

CILJ RADA:

Cilj ovog seminarskog rada je upoznati vas sa vrstama zaokreta koji postoje u skijanju. A takodje i o njihovom znacaju koji cemo detaljno opisati. Ovim cemo vas pokusati upoznati detaljno o svemu tako da bi mogli da ove vrste zaokreta upotrijebimo i u praksi.

UVOD:

Osnovne tehnike zaokreta koje se koriste u skijanju su:

-prestupajuci korak,-pluzni zaokret,-zaokret pluznim prestupanjem,-step zaokret,-paralelni zaokret,-škarasti zaokret.

U ovom dijelu cemo vam objasniti kako se koriste sve ove vrste zaokreta u skijanju koje ce nam koristiti. U Sljedecih 6 vrsta cemo objasniti pokrete kako se izvode svaka od ovih tehnika.

PRESTUPAJUCI KORAK:

Prestupajuci korak predstavlja tehniku zavoja u kojoj se promjena pravca kretanja ostvaruje odgurivanjem jedne noge.

Pocetni polozaj predstavlja osnovni polozaj skijasa u kojem se odize noga sa skijom na strani u koju se izvodi zaokret. Odizanje ove noge dovodi do smanjenja povrsine oslonca i narusavanja ravnoteznog polozaja. Do gubitka stabilne ravnoteze dolazi zbog toga sto napadna tacka sile zemljine teze vise ne lezi u povrsini oslonca.Ovaj odnos dovodi do pojave obrtnog momenta sile zemljine teze koji ima tendenciju da tijelo skijasa zarotira lateralno u pravcu zaokreta oko frontalne ose koja prolazi kroz centar donjeg skocnog zgloba noge na kojoj skijas stoji.

Za vrijeme trajanja ove rotacije kojom se teziste tijela skijasa dovodi u stranu i pri tom mijenja vektor kolicine kretanja slobodna noga sa skijom se postavlja u polozaj koji ce omoguciti efikasno sprovodjenje zavrsnog dijela zaokreta.Potkoljenica noge na koju se skijas oslanja tokom izvodjenja ovog zaokreta mora da se lateralno zarotira u frontalnoj ravni , kako bi se osigurao potreban napadni ugao klizne povrsine skije koji nece dozvoliti otklizavanje.

U trenutku kada je vektor kolicine kretanja promijenjen u zadovoljavajucem intenzitetu slobodna noga se spusta na podlogu sa skijom orijentisanom u pravcu orijentacije vektora brzine kretanja tezista tijela skijasa. Skija mora se postavi u vertikali ispod tezista tijela skijasa kako bi se osigurao ravnotezni polozaj po zavrsetku zaokreta. Prenosenjem tezine na skiju koja se upravo spustila na podlogu omogucava se da se rastereti noga na kojoj je skijas stajao tokom izvodjenja prve faze zaokreta. Privlacenjem ove noge i postavljanjem skija u paralelan polozaj zaokret presupajucim korakom je zavrsen.

Biomehanicki posmatrano ovaj zaokret je veoma ekonomican iz prostog razloga sto je veoma smanjena vjerovatnoca otklizavanja skije na kojoj je tezina tokom zaokreta.

Ova tehnika u vecem broju metodika obucavanja pocetnika ima veoma znacajnu ulogu zbog toga sto se izvodi uz motoricki najmanje zahtjevne aktivnosti.

PLUZNI ZAOKRET:

Ovaj zaokret pripada skupu osnovnih zaokreta u metodici obuke skijanja zbog lakoce izvodjenja koju karakterise visoka stabilnost ravnoteznog polozaja tokom zaokreta i relativno jednostavna i kavlitetna kontrola skija u svakoj fazi zaokreta. Pocetni polozaj za ovaj zaokret je osnovni skijaski polozaj iz kojeg skijas pokretom naginjanja ventralno, kojeg izvodi simultano sa pokretom saginjanja opterecuje u vecoj mjeri prednje dijelove skija. Nakon zavrsetka ove aktivnosti dejstvom misica abduktora u zglobu kuka skijas dovodi noge u stranu sto zbog povecanog pritiska na prednjim dijelovima skija dovodi do pojave rotiranja skija u ravni podloge oko njihovih vrhova. Ukoliko tokom izvodjenja ovog pokreta dodje do razmicanja vrhova skija potrebno ih je sastaviti djelovanjem misica rotatora a unutra u zglobu kuka i djelovanjem misica rotatora u zglobu koljena.

Simulantno se odvodjenjem skija u stranu i zauzimanja specificnog polozaja pluga, pokret treba da prati i obezbjedjivanje napadnog ugla klizne povrsine skija koji nece dozvoliti da skije zarube unutrasnjim rubovima i dovedu do pada skijasa.

Po zauzimanju polozaja pluga prenosenjem tezista lateralno u frontalnoj ravni od strane u koju se zaokrece vrsi se povecano opterececivanje odgovarajuce skije uz smanjenje opterecenja skije blize centru luka po kojem treba da se krece tokom zaokreta. Ovo dovodi do smanjenja sila reakcije podloge na strani u oju treba da se zaokrene u odnosu na intezitet sila reakcije podloge na skiji na koju je preneseno teziste. Ova razlika u intenzitetima sila reakcije podloge vrsi promjenu orijentacije vektora kolicine kretanja.

Potrebno je napomenuti da je zbog orijentacije skija u vremenskom intervalu tokom kojega se vrsi promjena pravca kretanja veoma izrazena komponenta reakcije podloge koja djeluje u smislu smanjenja brzine kretanja skijasa. Ovo pluzni zaokret cini veoma neekonomicnim ali za pocetnike veoma primamljivim jer im omogucava pored velike stabilnosti ravnoteznog polozaja i kontrolu brzine kretanja po padini.

Po pstizanju potrebne promjene pravca kretanja vertikalna projekcija tezista tijela se dovodi u centar povrsine oslonca cime se uravnotezavaju sile reakcije podloge koje djeluju na skije. Ovo za rezultat ima prestanak rotacije siste ma skijas-skije i omogucava izvodjenje zavrsne faze zaokreta. U zavrsnoj fazi se omogucava skijama da se ponovo sastave nakon cega skijas zauzima ponovo osnovni polozaj.

ZAOKRET PLUZNIM PRISTUPANJEM:

Zaokret pluznim prestupanjem skijas zapocinje iz osnovnog skijaskog polozaja. Prenosenjem tezine ventralno uz istovremeno izvodjenje pokreta saginjanja skijas opterecuje u vecoj mjeri prednje dijelove skija soto je predpostavka za uspijesno izvodjenje ovog zaokreta.

Po zavrsetku pripremne faze za zaokret skijas dejstvom misica abduktora u zglobu kuka noge koja je udaljenija od centra zakrivljenosti luka po kojem ce se kretati tokom zaokreta odvodi repove skije u stranu ne podizuci je sa podloge.

Nakon zauzimanja polozaja blagog pluga skijas rasterecuje i podize nogu blize cenntru zakrivljenosti luka po kojem ce se kretati cime vertikalna projekcija tezista tijela izlazi iz povrsine oslonca. Ovako dobijen obrtni moment sile zemljine teze ce se tokom izvodjenja zaokreta kompenzovati sa obrtnim momentom centrifugalne sile.

Klizna povrsina skije koja se nalazi u kontaktu sa podlogom mora da zauzme odgovaraci napadni ugao u odnosu na podlogu kako bi se obezbijedilo efikasno djelovanje silea reakcije podloge tokom zaokreta.

Skija koja se nalazi u kontaktu sa podlogom je postavljena u odredjenom napadnom uglu u odnosu na pravac kretanja skijasa, posmarano u ravni podloge, sto za rezultat ima djelovanje sile reakcije podloge na promjenu orijentacije vektora kolicine kretanja tezista sistema skijas-skije.

Tokom zaokreta slobodna skija se priblizava kroz vazduh nozi na koju se skijas oslanja da bi se po zavrsetku promjene pravca kretanja spustila na podlogu paralelno sa skijom na kojoj je zaokret izvrsen. Zaokret se zavrsava zauzimanjem osnovnog skijaskog polozaja.

Ovaj zaokret zbog slicnosti motorickog obrasca sa pluznom tehnikom zaokreta, predstavlja tehniku izbora za dalje napredovanje pocetnika. Za razliku od pluzne tehnike gdje se ravnoteza za vrijeme okreta odrzava prenosenjem tezista u horizontalnoj ravni, kod tehnike zaokreta pluznim presupanjem ravnotezni polozaj se odrzava finom kontrolom otklizavanja i rubljenja skije na kojoj je tezina tokom zaokreta.

STEP ZAOKRET:

Osnovni skijaski polozaj je pocetni polozaj za izvodjenje step zaokreta. Iz ovvog polozaja skijas odize nogu na kojoj ce da izvrsi zaokret i postavlja je pod uglom na pravac kretanja. Po spustanju na podlogu podize se noga koja koja je bliza centru zakrivljenosti luka po kojem ce se zaokret izvrsiti i za vrijeme zaokreta se nalazi u bezpotpornoj fazi.

Postavljanjem skije na kojoj ce se izvrsiti zaokret i odizanjem skije suprotne noge sa podloge skijas se izvodi iz ravnoteznog polozaja posto vertikalna projekcija tezista tijela vise ne lezi u povrsini oslonca. Ovo je potrebno da bi se nastalim obrtnim momentom sile teze kompenzovao obrrtni momenat centrifugalne sile tokom zaokreta.

Klizna povrsina skije na kojoj se vrsi zaokret mora da bude postavljen pod odgovarajucim napadnim uglom na podlogu, kako bi se osiguralo adekvatno djelovanjje sile reakcije podloge potrebno za izazivanje promjene orijentacije vektora kolicine kretanja sistema skijas-skije.

Pored toga potrebno je napomenuti da finom kontrolom otklizavanja skije za vrijeme zaokreta putem korigovanja napadnog ugla klizne povrsine skije u odnosu na podlogu, skijas kontrolise stbilnost tokom zaokreta.

Za vrijeme trajanja zaokreta rasterecena skija se priblizava skiji na kojoj se vrsi zaokret i po njegovom zavrsetku se spusta na podlogu cime se obezbjedjuje stabilan ravnotezni polozaj. Zavrsni polozaj kojeg skijas zauzima po zavrsetku zaokreta je osnovni skijaski polozaj.

PARALELNI ZAOKRET:

Kod izvodjenja paralelnog zaokreta skijas iz osnovnog skijaskog polozaja izvrsi odskok balistickom kontrakcijom misica ekstenzora u zglobovima koljena i kukova.

U toku faze leta skije se rotiraju u horizontalnoj ravni i postavljaju u polozaj u kojem ce uzduzna osa skija da se nadje pod napadnim uglom u odnosu na pravac kretanja skijasa.

U doskoku skije je potrebno postaviti sa odgovarajucim napadnim uglom kliznih povrsina u odnosu na podlogu, sto treba da osigura pojavu i adekvatno djelovanje sila reakcije podloge. Dejstvom ovih sila se vrsi promjena orijentacija vektora kolicine kretanja tezista sistema skijas-skije tokom zaokreta.

Kod doskoka skije je potrebno postaviti ventralno u odnosu na vertikalnu projekciju tezista tijela sto ce obezbijediti pojavu obrtnog momenta sile zemljine teze. Ovaj momenat ce kompenzovati djelovanje momenta centrifugalne sile tokom zaokreta.

Ravnotezni polozaj tokom izvodjenja zaokreta skijas moze da ostvari kontrolom otklizavanja skija, ali i u manjoj mjeri prenosenjem tezine na jednu ili drugu skiju. To ovu tehniku zaokreta cini stabilnijom za izvodjenje od tehnike koje karakterise pretezno oslanjanje na jednu nogu tokom zaokreta.

Zavrsni polozaj kod paralelnog zaokreta predstavlja osnovni skijaski polozaj.

Ovu tehniku zaokreta karakterise veca stabilnost ali i mogucnost izvodjenja ostrijih zaokreta posto su tokom promjene pravca kretanja obje skije u kontaktu sa podlogom sto omogucava postizanje vecih sila reakcije podloge.

SKARASTI ZAOKRET:

Ova vrsta zaokreta predstavlja jednu od cesce koristenih tehnika u takmicarskom skijanju. Razlog za to je cinjenica da se pravilnim izvodjenjem ovog zaokreta uz minimizaciju proklizavanja ostvaruje i odredjeno ubrzanje.

Pocetni polozaj za izvodjenje ovog zaokreta je osnovni skijaski polozaj iz kojeg skijas pokretom saginjanja i simulantnim odizanjem sa podloge noge na kojoj ce se izvrsiti zaokret vrsi pripremu za odgurivanje. Naprezanjem misica ekstenzora u zglobu koljena i kuka odrazzne noge u balistickom rezimu rada skijas se odguruje povecavajuci brzinu kretanja i postavlja skiju na kojoj ce da izvrsi zaokret u kontakt sa podlogom. Skija se postavlja pod napadnim uglom u odnosu na pravac kretanja sto ce omoguciti efikasnu promjenu orijentacije vektora kolicine kretanja tokom zaokreta.

Opterecivanje skije na kojoj se vrsi zaokret izvodi se tako da se manifestuje obrtni momenat sile zemljine teze koji se balansira sa obrtnim momentom centrifugalne sile tokom zaokreta. Obrtni momenat sile zemljine teze nastaje tako sto se skija postavlja izvan vertikalne projekcije tezista tijela skijasa.

Tokom zaokreta kontrola ravnoteznog polozaja se ostvaruje kontrolisanim otklizavanjem skije kojom se vrsi zaokret sto se vrsi podesavanjem napadnog ugla koji klizna povrsina skije zatvara sa podlogom.

Tokom zaokreta slobodna skija se prenosi kroz vazduh i postavlja u paralelan polozaj sa skijom na kojoj se vrsi zaokret. Po zavrsetku zaokreta obje skije se postavljaju u paralelan polozaj, a skijas zauzima osnovni skijaski polozaj.

Ova tehnika zaokreta svrstava se u najslozeniju tehnike zaokreta i jedan kvalitetan skijas moze da se koristi ovom tehnikom.

ZAKLJUCAK:

Iz navedenog smo zakljucili da postoji (6)-sest vrsta tehnika zaokreta koje mozemo poredati po sloznosti i tezini izvodjenja mozemo reci da je tehnika Prestupajuci korak veoma jednistavna i koristi se u obuci djece i pocetnika a da je tehnika Skarasti zavoj jedna od najd+slozenijih i najtezih za izvesti i njom se koriste samo iskusni i dobri skijasi.

LITERATURA:

1. www.ski-net.hr2. SKIJANJE-BIOMEHANICKI PRINCIPI AUTOR doc.dr

N.NURKOVIC STAMPARIJA FOJNICA d.o.o. FOJNICA 3. www.skijanje.hr

4. Internet