seveso güvenlik raporu kılavuzu

8/19/2019 SEVESO Güvenlik Raporu Kılavuzu

1/18

SEVESO GÜVENLİK RAPORU KılavuzuRİSK ANALİZ VE

DEĞERLENDİRMESİ

[Metni yazın] Sayfa 1 / 18 Seveso Güvenlik Raporu Kılavuzu- Risk Değerlendirme

İÇİNDEKİLER

TESİS HAKKINDA GENEL BİLGİLER.............................................................................................................2

PROSESLER, TEKNOLOJİLER, ORGANİZASYON VE TESİS TANITIMI ...........................................................2

TEHLİKELİ MADDELER SINIFLANDIRILMASI VE ENVANTERİ......................................................................3BÜYÜK KAZAYA YOL AÇAN OLAYLARIN BELİRLENMESİ ............................................................................3

ANA OLAY FREKANSI .................................................................................................................................5

MUHTEMEL SENARYOLAR VE İLGİLİ FREKANSLAR ...................................................................................6

SENARYO ETKİLERİ ....................................................................................................................................8

SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ..........................................................................................................9

DOMİNO ETKİSİ ..................................................................................................................................... 10

BOW-TIE MODELLEMESİ (PAPYON DİYAGRAMI) .................................................................................. 10

RİSK DEĞERLENDİRMESİ ........................................................................................................................ 11

TÜM RİSKLERİN GÖSTERİMİ ................................................................................................................. 12

TANIMLAR ............................................................................................................................................. 16

REFERANS KAYNAKLAR .......................................................................................................................... 17


2/18


DEĞERLENDİRMESİ


TESİS HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Güvenlik Raporu, aşağıda verilen maddeler de dahil olmak üzere yönetmelik kapsamına giren

kuruluşun detaylı bir tanıtımını (kuruluşun ismi, üretim tesisleri, depolar, tank sahaları,

terminaller..) sunar.

Tesisin çevresinin tanıtımı,

Jeolojik ve hidrografi bilgileri,

Analiz altındaki tesisin genel tanıtımı

Verilecek genel bilgiler, grafiksel veriler (tesisin bulunduğu alanın uygun ölçekli genelharitalandırması) ile desteklenir.

PROSESLER, TEKNOLOJİLER, ORGANİZASYON VE TESİS TANITIMI

Rapor kapsamında aşağıda belirtilen hususların detaylı tanıtımı yapılacaktır:

Tesisin genel tanıtımı ve tarihçesi,

İnceleme altındaki tesiste (kuruluşta) gerçekleşen prosesler,

Uygulanan teknolojiler,

Tesis organizasyonu (günlük ve shift personelleri),

Sınırlar içerisinde bulunan en yüksek insan sayısı.

Açıklamalar, ilgili çizimler ve şemalar (proses akış diyagramları, lay -outlar, organizasyon

şeması vb..) ile birlikte gösterilir.

Proses Akış Diyagramı’na bir örnek


3/18


DEĞERLENDİRMESİ


TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI VE ENVANTERİ

Türk yasa ve yönetmeliklerinde uygulandığı gibi Seveso Direktifi Ek-1 dahilindeki kapsama

tabi olan tesislerde bulundurulan ve işlenen tüm tehlikeli maddelerin tanımlanması ve bu

maddelerin MSDS formlarına göre sınıflandırılması ile, söz konusu tehlikeli maddeler

üzerinden derinlemesine bir analiz yürütülür.

Seveso Direktifi kapsamında sözü edilen tehlikeli maddelerin maksimum envanter

hesaplaması, kuruluşun yasal limitleri içerisinde geniş boru hatları ve sabit olmayan

kamyonlar gibi proseste ve depo sahasında bulundurulan maksimum miktar temel alınarak

yapılır. Envanter hesaplaması Seveso-II Direktifi Ek-1’de verilen kriterlere uygun olarakgerçekleştirilir.

BÜYÜK KAZAYA YOL AÇAN OLAYLARIN BELİRLENMESİ

Büyük bir kazayı tetikleyen olayları belirlemek için 2 ana madde değerlendirilir:

Geçmiş ve istatistiksel analiz,

İşletilebilirlik çalışmaları.

Geçmiş ve İstatistiksel Analiz

Gerçekleştiğinde kuruluşu etkileyecek olan büyük risklerin ön belirlemesi; ilgili maddeler,

usuller, nedenler, etkiler ve sonuçlar göz önünde bulundurularak, inceleme altındaki tesiste

veya benzer tesislerde geçmişte gerçekleşmiş veya atlatılmış kazaların bir analizi ile yerine

getirilir. Gerekli bilgiler uluslararası referanslı kaynaklardan (raporlar) ve özel veri

tabanlarından da elde edilir. Aynı zamanda 30 yıllık tecrübesiyle ICARO, EU JRC Büyük Kazalar

Raporlama Sistemi (MARS)’nden ve diğer pek çok referans kaynaktan temin ettiği,

güncellediği ve organize ettiği bilgileri içeren kendine ait bir tescilli veri tabanı kurmuştur.

İşletilebilirlik Çalışmaları

Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi (HazOp), rastlantısal tehlikeler gösterebilen prosesin normal

işletim koşullarından sapmalarının belirlenmesine ve değerlendirilmesine olanak tanıyan,

proses veya operasyonun sistematik bir incelemesidir. HAZOP çalışması bir dizi toplantı

sırasında multi disipliner bir ekip ile (HAZOP ekibi) gerçekleştirilmektedir. Bu teknik,


4/18


DEĞERLENDİRMESİ


bağlantılı P&ID diyagramları ve prosesin derinlemesine analizi aracılığıyla prosesaksaklıklarına ilişkin potansiyel tehlikelerin belirlenmesini sağlamaktadır ve büyük kazaların

belirlenmesinde en yaygın kullanılan yöntemdir.

Diğer Yöntemler

Spesifik gerekliliklere göre diğer yöntemler de mevcuttur;

Hata Türü ve Etkileri Analizi (Failure Mode and Effects Analysis - FMEA),

Olursa Ne Olur? Analizi (What If?),

Kontrol listeleri ve diğerleri.

Belirlenen olaylar (Ana Olaylar) genellikle büyük kaza tehlikelerine yol açma potansiyeline

sahip tehlikeli maddelerin kaybına dayanmaktadır. Bazı durumlarda spesifik durumlara ilişkin

ani patlamalar veya kaçak reaksiyonlar hesaba katılmaktadır.

HAZOP analizi sırasında üzerinde çalışılmış bir P&ID örneği

Çalışma yapılırken, analiz edilen Ana Olayı önlemek veya etkilerini azaltmak için uygulanan

teknolojik ve organizasyonel güvenlik önlemleri açık bir şekilde göz önünde bulundurulur.


5/18


DEĞERLENDİRMESİ


ANA OLAY (TOP EVENT) FREKANSI

Ana Olay frekansı genellikle 2 yöntem kullanılarak tahmin edilmektedir:

Rastgele nedenler sebebiyle benzer tesislerdeki daha önce kaydedilmiş madde

kayıpları frekansının istatistiksel analizi (Rastgele olay),

Hata Ağacı Analizi (proses olayı) tekniği.

İstatistiksel Frekans (Rastgele olay)

Rastgele olaylar sebebiyle meydana gelen madde kayıpları, 3 temel eşdeğer çap altında

toplanır: küçük sızıntılar için 6.35 mm, orta derecede sızıntılar için 25.4 mm, yoğun sızıntılar

için 100 mm civarına kadar (4’’ = 101.6 mm). Özel lokal durumlar (titreşim, yüksek

korozyon/erozyon oranları gibi) gerçekleşmez ise küçük çaplı borularda ani tam çap

yırtılması olması mümkündür. Özellikle fazla miktarda sızıntılar ile ilgili, hem ICARO’nun

geçmiş deneyimleri hem de literatür bulguları dikkate alındığında aşağıdaki durumlar temel

alınmalıdır:

3’’ çapa kadar olan borular için standart sızıntı eşdeğer çapı: boru çapı kadar alınır

(full bore rupture),

>8’’ çaplı borular için sızıntı eşdeğer çapı 4’’,

Çapı 4’’ ile 6‘’ arasında olan borular için eşdeğer çap = 76.2 mm (3’’)

Rastgele senaryoların analizinde kullanılacak olan seçilmiş akımların karakterizasyonu,

(madde, basınç, sıcaklık, madde hali, akış hızı gibi açılardan) her bir durum için

gerçekleştirilmelidir. Ana olay temel frekansı, tesisteki spesifik durumlar için uygulanan

teknolojik ve organizasyonel güvenlik önlemleri açısından bazı düzenlemeler ile birlikte API

581 standardında (2000 ve 2008 yılı basımında) belirtilenler içerisinde seçilir.

Hata Ağacı Tekniği (Proses olayları)

Bu teknik çoğunlukla HAZOP raporundan bilgiler toplamaya ve tehlikeli maddelerin açığa

çıkmasına sebep olan tetikleyici nedenlerden itibaren mantıksal bağlantıların oluşmasına

olanak tanımaktadır.

Hata ağacı tekniği, spesifik bir yazılım olan FTA Pro (Diadem Inc tarafından) ile

geliştirilecektir. Her bir başlangıç olayının hata oranı aşağıdaki uluslararası veri tabanlarından

alınmaktadır:

OREDA; Offshore Reliability Database Handbook, 2009,

Exida; Safety Equipment Reliability Databook, 2007.


6/18


DEĞERLENDİRMESİ


İhmal Edilebilir Frekans (Tüm olaylar)

1x10-6 olay/yıl eşik değerinin altındaki bir meydana gelme sıklığında beklenen ana olaylar

ihmal edilebilir riskler olarak düşünülür ve daha ileri geliştirilmez.

MUHTEMEL SENARYOLAR VE İLGİLİ FREKANSLAR

Alevlenir ve toksik maddelerin serbest kalması durumu, maddelerin özelliklerine (alevlenir,

alevlenemez gibi) ve tutuşma kaynaklarının varlığına göre değişik şekillerde

gelişebilmektedir. Tüm potansiyel senaryoları (yangın, patlama, toksik bulut, atmosferdeyayılma gibi) sınıflandırmak ve olasılıkları nicel olarak belirlemek için “Olay Ağacı” tekniği

kullanılır. Bu teknik, her biri kendine ait olasılık değerlerine sahip tüm muhtemel mantıklı

parçaların araştırılmasına imkan tanımaktadır.

Olay Ağacı tekniğine bir örnek

Varsayılan rastlantısal olaylar birleştirilerek tüm potansiyel senaryoların kalitatif ve kantitatif

olarak analizinin yapılması mümkündür. Bir senaryonun tahmini frekansının

değerlendirilmesi aynı zamanda maddenin özelliğine (buhar/gaz), açığa çıkan maddenin

sıcaklık ve basıncına, akış hızı ve çevresel koşullara da dayanmaktadır. Senaryoların frekansı,

genellikle literatürde/veri tabanlarında yer alan olasılık parametreleri aracılığıyla saptanır.

Örnek olarak; spesifik kaynakların belirlenmesinde, sızıntının açığa çıkması süresi alternatif

bir bilginin olmaması durumunda 30 dakika olarak alınır. Tutuşma olasılığı düşünüldüğünde

bilimsel literatürden alınan aşağıdaki değerler kabul edilir:


7/18


DEĞERLENDİRMESİ


Örnek- Tutuşma Olasılıkları

Alevlenir kütlenin 500 kg’dan düşük olması durumunda UVCE mümkün bir senaryo olarak

düşünülmez.

Teknolojik ve organizasyonel güvenlik önlemlerin uygulaması, rastlantısal senaryonun

frekansını büyük ölçüde etkileyecektir.

İhmal Edilebilir Frekans (Tüm senaryolar)

1x10-7

olay/yıl eşik değerinin altındaki bir meydana gelme sıklığında beklenen senaryolar

ihmal edilebilir riskler olarak düşünülür ve daha ileri geliştirilmez.

Örnek - Senaryo frekanslarının dağılımı


8/18


DEĞERLENDİRMESİ


SENARYO ETKİLERİ

Spesifik bir yazılım programı (Phast Pro 7.1 paket programı) ile, belirlenmiş olan her bir

senaryonun fiziksel etkileri üzerine bir çalışma gerçekleştirilir. Sözü edilen paket program

genellikle aşağıdaki etkileri hesaplamak için kullanılmaktadır:

Yangın senaryolarına ilişkin radyasyon eğrileri

Patlamalara ilişkin aşırı basınç değerleri

Yanıcı ve/veya toksik yayılımlı maddelere ilişkin madde derişim profili

Her bir senaryonun süresi teknik ve organizasyonel koruyucu, hafifletici ve sınırlandırıcıönlemlerin mevcudiyetine, personelin ve Acil Durum Ekibinin müdahale zamanına bağlıdır.

Senaryo etkileri genellikle aşağıdaki sınır değerlere göre sınıflandırılmaktadır:

Termal radyasyon (jet/havuz yangınları): 37.5 kW/m2, 12.5 kW/m2, 7 kW/m2, 5

kW/m2

Tutuşma için gaz bulutu konsantrasyonu (Flash yangın): LFL, 0.5 LFL

Basınç dalgası aşırı basınç: 0.3 bar, 0.15 bar, 0.05 bar

Toksik derişim: IDLH, LC50, LC1

Termal doz: 3200 kW/m2 (%100 ölüm olasılığı), 2000 kW/m2 (%50 ölüm olasılığı),

1000 kW/m2 (%1 ölüm olasılığı)

Programda bulunan mevcut seçenekler referansı ile aşağıdaki varsayımlara başvurulur:

Serbest kalan sıvının sabit/değişken/maksimum akış hızı

Jet yangın: API model (bölümlere ayrılmış açık koni modeli)

Buhar bulutu patlaması: tesis alan başına multi enerji modeli, TNO modeline

istinaden

Etki değerlendirme tesisin bulunduğu alanın meteorolojik verilerine bağlı olarak geliştirilir.

Genel bir kriter olarak spesifik lokal veri yokluğunda, simülasyon için rüzgar hızı ve kararlılık

kategorisi (2-D veya 2-F) seçilir.


9/18


DEĞERLENDİRMESİ


SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sonuçların analizi, etkinin boyutsal yayılımının bir değerlendirilmesi olarak belirlenebilir. Aynı

zamanda, önceden de tanımlandığı gibi insanları, çevreyi ve varlıkları etkileyen potansiyel

hasarların değerlendirilmesi ile saptanabilir.

Büyük bir kazanın etkileri, etki görebilecek çevre alanları da kapsayacak şekilde kuruluş

içerisinde düzgün bir şekilde haritalandırılır. Haritalar, senaryoların etkilerine maruz

kalabilecek alanların belirlenmesine imkan tanır.

Aşağıdaki örnekte, EP 01, EP 02 vs. isimlendirilen gösterimler incelenen senaryonun kaynağı

olan Ana Olayı tanımlamaktadır. Mavi renk ile çevrelendirilen alan Flash yangından, mor renk

ile çevrelendirilen alan patlamalardan (VCE-0.3 bar basınç dalgası) etkilenen alanları

göstermektedir. Pembe eğri içerisindeki alan ise ölümcül toksik etki bulunan alanı temsil

etmektedir.

Senaryo etki haritası örneği


10/18


DEĞERLENDİRMESİ


DOMİNO ETKİSİ

Güvenlik raporunda belirtilen birinci rastlantısal senaryo ile türeyen ikincil bir büyük kazanın

analizi (Domino olayı) detaylı bir çalışma gerektirmektedir.

Maalesef domino olayının dünya çapında kabul gören kendine özgü bir tanımı

bulunmamaktadır. HSE-UK (COMAH)’a göre:

“Domino olayı, yakınındaki bir büyük tehlike kuruluşundaki bütünlük kaybından direkt veya

indir ekt olarak etkilenen bir büyük tehlike kuruluşundaki bütünlük kaybı olarak

tanımlanmaktadır. Bir domino etkisinden söz etmek için iki olay eş anlı veya yakın bir zaman

dilimi içerisinde gerçekleşmelidir ve tehlike dizisi başlangıç olayının ötesine genişlemelidir.”

ICARO, domino etkisi ile ilgili tescilli metodolojiler ile birlikte pek çok literatür ve kamu/özel

kaynaklı referansa dayanan çok sayıda çalışma geliştirmiştir. Senaryoların domino etkisi

yaratacak komşu hedeflerine (güçlü patlama dalgası, sıvılaşmış toksik veya alevlenir

gaz/sıvıların büyük miktarlarını vuran radyasyon/jet yangını) olan etkilerini geliştirirken bu

çalışma şu konuları da dikkate alacaktır: hedef maruz kalma yüzeyi ve maruz kalma süresi,

engelleyici önlemler (gaz detektör sistemi gibi), uygulanan koruyucu önlemler (fiziksel

bariyerler, soğutma sistemleri, su perdesi, buhar bariyerleri gibi..), özel ekip tarafından ve

prosedür ile acil durum müdahalesi, senaryo lokasyonuna erişilebilirlik,

araçların/ekipmanların kullanılabilirliği ve diğer parametreler. Bir Olay Ağacında her bir

parametre oluşturulurken, başlamış olan bir diğer kazanın (Domino Etkisi) son frekansı

bulunabilir; bunun yanı sıra ilk senaryodan kaynaklanan ikincil senaryonun türünü (yıkılma,

patlama) belirlemek mümkündür.

BOW-TIE MODELLEMESİ (PAPYON DİYAGRAMI)

Her bir olası büyük kaza göz önüne alınarak aşağıdaki durumlar için bir papyon diyagramı

hazırlanacaktır:

Belirli bir tehlike etrafında var olabilecek tüm mantıklı kaza senaryoları hakkında

görsel bir özet sunmak

Kuruluşun ilgili senaryoları kontrol etmek için aldığı kontrol önlemlerini belirlemek

Kontrol önlemlerinin başarısız olduğu durumları belirlemek ve bu durumda olabilecek

muhtemel artış faktörlerini kontrol etmek

Sonuçların genişlemesini önleyebilen/azaltabilen iyileştirici önlemleri belirlemek


11/18


DEĞERLENDİRMESİ


İyileştirici önlemlerin başarısız olduğu durumları belirlemek ve bu durumda olabilecekmuhtemel artış faktörlerini kontrol etmek

Aşağıda örnek bir Papyon Diyagramı gösterilmektedir:

Örnek Papyon Diyagramı

Papyon Diyagramları belirli yazılımlar aracılığıyla oluşturulmaktadır.

RİSK DEĞERLENDİRME

Belirlenen her bir senaryo için, hasara maruz kalma potansiyeli olan hedefler (insan, çevre,

varlıklar) de göz önünde bulundurularak, olayın meydana gelme sıklığı ve ilgili sonuçların

şiddeti arasındaki kombinasyon; spesifik risk matrisi aracılığıyla riski sınıflandırmada

kullanılır. Sözü edilen matris kullanılarak riskler “Kabul Edilebilir, ALARP (Mümkün Olan En

Yüksek Önlem Seviyesi), Kabul Edilemez” şeklinde sınıflandırılmaktadır. Kabul edilemez veya

ALARP seviyesinde risklerin tespit edilmesi durumunda riskin sonuçlarını indirgemek içinönlemler belirlenecek/önerilecektir.

Aşağıda bir Risk Matrisi örneği gösterilmektedir:


12/18


DEĞERLENDİRMESİ


Kırmızı bölgeler kabul edilemez risk seviyesini, sarı bölgeler ALARP seviyesini, yeşil bölgeler

ise kabul edilebilir risk seviyesini temsil etmektedir.

TÜM RİSKLERİN GÖSTERİMİ

Sayısal risk değerlendirmesi sonuçlarından başlayarak aşağıdaki kriterlere göre risk grafikleri

geliştirilir:

Bireysel risk (İzo-risk grafikleri)

Toplumsal risk (f-n grafikleri)

Her senaryo ve etkileri ana koordinatlar ve etkilenen alana göre sınıflandırılır. Ölüm ile

sonuçlanabilecek olaylar için sınır değerler ve ilgili frekanslar grafiklerin geliştirilmesi için

dikkate alınacaktır.

Her bir ayrı elementte yazılım programı, tüm senaryo etkilerinde ölüm sıklığını azaltmayı

sağlayabilecek bir kombinasyon yapar.

F r e k

a n s

Şiddet


13/18


DEĞERLENDİRMESİ


Grafiklerdeki eğriler aşağıdaki etkiler için hazırlanır:

Kararlı radyasyon

Patlama dalgası

Isı akısı

Toksik derişim

Bireysel Risk

Bireysel risk, tehlike civarında bulunan kişiler için risktir.

Her bir noktadaki toplam bireysel risk, bireysel risklerin toplamına eşittir. Bu noktada boru

hatları ile ilgili tüm olay sonuçları:

( ) ∑ ( )

Burada:

I.R. (x,y) = söz konusu (x,y) lokasyonunda toplam bireysel ölüm riski (yılda ölüm

olasılığı veya 1/yıl) I.R. (x,y)i = senaryo i’den kaynaklanan ve söz konusu (x,y) lokasyonunda toplam

bireysel ölüm riski (yılda ölüm olasılığı veya 1/yıl)

n = analizde değerlendirilen toplam kaza senaryosu sayısı

I.R. (x,y)i ise şu şekilde hesaplanmaktadır:

I.R. (x,y)i = f i . pd i . Pf i

Burada:

f i = senaryo i frekansı (1/yıl)

pdi = olay faktörü (atmosferik koşullar, maddenin açığa çıkma yönü gibi..)

Pf i = (x,y) lokasyonunda ölüm ile sonuçlanacak olan olay i sonucu olasılığı

pdi genellikle rüzgar yönü ve hızı olmadığı ve atmosferin yatışkın koşullarda olduğu

düşünüldüğünden genellikle 1 olarak alınmaktadır.

Analizin sonucu, her biri etkinin beklenen frekansına eşit veya altında bir değerde olduğu bir

bölgeyi tanımlayan eğrilerle çevrilmiş bir harita olacaktır. Aşağıda bir örnek verilmiştir:


14/18


DEĞERLENDİRMESİ


Sonuçlar işletmeye ait risk kabul edilebilirlik kriterleri ile karşılaştırılır.

Toplumsal Risk

Toplumsal risk; büyük kaza sonuçlarından etkilenen insan sayısı (N) ile beklenen meydana

gelme frekansının (F) bir kombinasyonu olarak belirlenir.

Frekans, N ölüm kadar çok sonuç verebilecek tüm farklı büyük kaza senaryolarının toplamı ile

hesaplanır.

F-N eğrileri tesis içinde ve dışındaki insan dağılımı göz önünde bulundurularak hesaplanır.

Toplumsal risk aşağıdaki formül aracılığıyla hesaplanmaktadır:

∑ ( )

Burada:

p (x, y) = (x, y) lokasyonunda bulunan insan sayısı

pdi = olay faktörü (atmosferik koşullar, maddenin açığa çıkma yönü gibi..)

Pf i = (x,y) lokasyonunda ölüm ile sonuçlanacak olan olay i sonucu olasılığı


15/18


DEĞERLENDİRMESİ


Analizin sonucu ölüm sayısı (N) ve ilgili frekans değeri (f) arasındaki kombinasyonu sunangrafiksel bir sonuç olacaktır. Aşağıda F-N eğrisine bir örnek gösterilmektedir:

Sonuçlar işletmeye ait risk kabul edilebilirlik kriterleri ile karşılaştırılır.

Felaket Senaryoları

Felaket senaryosu tanımı Sayısal Risk Değerlendirmesi (SRD) sonuçları (frekans ve analiz

edilen her senaryonun hasarları açısından) temeline dayanmaktadır.

Bu tanım, aşağıdaki kriterleri temel alan Maksimum Güvenilir Kaza Senaryoları (MCAS)

yaklaşımına göre gerçekleştirilir:

Senaryo güvenilir/inandırıcı olarak sınıflandırılır (Örn: Beklenen frekans 1,0 x 10 -6

olay/yıl’ın üzerinde)

Hasarın genişlemesi önemli bir kriterdir (Örn: kuruluşun sınırları dışı)

Seçilen senaryolar, kuruluşun çevre alanlardaki (içerisinde ve dışında) faaliyetlerinin

etkilerinin tanımlanması için bir referans olarak sınıflandırılır. Sonuçlar Dahili Acil Durum

Planı ve uygulanabilir olan yerlerde Arazi Kullanım Planlaması için temel olacaktır.

F/N Curve

1,00E-08

1,00E-07

1,00E-06

1,00E-05

1,00E-04

1,00E-03

1,00E-02

1 10 100 1000

Fatalities (N or more)

F r e q u e n c y

( F ) p e r y e a r

ALARP

Unacceptable

Acceptable


16/18


DEĞERLENDİRMESİ


TANIMLAR

SRD: Sayısal Risk Değerlendirmesi

HAZOP: Tehlike ve İşletilebilirlik çalışması, bir tesiste kazaya yol açabilecek proses

aksaklıklarının analizini yapabilmek için multi disipliner bir ekip ile birlikte tehlikeleri

ve prosesten sapmaları belirlemeye yarayan sistematik bir çalışmadır.

Rastlantısal kayıp: Borulardan ve ekipmanlardan çevreye tehlikeli madde açığa

çıkmasına yol açan rastgele nedenler sebebiyle gerçekleşen madde kaybıdır.

Proses kaybı: Borulardan ve ekipmanlardan çevreye tehlikeli madde açığa çıkmasına

yol açan proses nedeniyle gerçekleşen madde kaybıdır.

Ana Olay: Proses sırasında veya rastgele nedenler ile tehlikeli bir maddenin açığa

çıkması ile meydana gelen istenmeyen olay

Frekans: Bir zaman periyodu içerisinde (genelde 1 yıl) Ana Olayın meydana

gelmesine yol açabilen nedenlerin tahmini sayısı

Hata Ağacı: Tesiste bir tehlikenin ortaya çıkmasına veya kazaya yol açabilen olası

anormalliklerin kalitatif ve kantitatif olarak sunumu

Olay Ağacı: Bir kazanın başlangıcından bitimine kadar (yangın, patlama, yayılma)

aşamalarının kalitatif ve kantitatif olarak sunumu

Senaryo: Ana olay ile başlayan kaza aşamalarında varsayılan gelişmelerin son biçimi(yangın, patlama ve/veya atmosfere yayılım açısından)

Jet Yangın: Basınçlı bir şekilde açığa çıkan yanıcı bir maddenin tutuşma sonucu

oluşan ince uzun alev yangını

Havuz Yangını: Yanıcı bir maddenin veya tanktan sızmış olan bir sıvının tutuşması ile

oluşan yangın tipi

UVCE: Sınırlandırılamayan Buhar Bulutu Patlaması; yanıcı bir gaz bulutunun

atmosfere yayılması ile ani patlaması (tutuşmadan patlamaya) sonucu oluşan yangın

türü

LFL: Alt Yanma Limiti; atmosferde tutuşabilen yanıcı maddelerin tutuşabileceği en

düşük sınır değeri

Flash Yangın: Önemli aşırı basınç sonuçları olmaksızın bir buhar bulutunun ani

yanması sonucu oluşan yangın türü


17/18


DEĞERLENDİRMESİ


REFERANS KAYNAKLAR

1 International Association of Oil&Gas Producers, Risk Assessment Data

Directory, Report No. 434-6.1 “Ignition Probablities”, March 2010

2010

2 Flemish Government-LNE Department, Environment, Nature and Energy Policy

Unit, Safety Reporting Division: “Handbook of failure frequencies for drawing

up a Safety Report” -Technical report and Appendix, 2009

2009

3 National Institute of Public Health and the Environment (RIVM), Reference

Manual Bevi Risk Assessments, version 3.2, 01/07/2009.

2009

4 API STD 581 – “Risk based inspection - Downstream Document –

Recommended Practice” September 2008.

2008

5 Exida 2007: Safety Equipment Reliability Handbook 2007

6 UK HSE, Clive Nussey – “Failure frequencies of high pressure storage vessel at

COMAH sites. A comparison of data used by HSE and the Netherlands ”, 2006

2006

7 H.I. Beerens, J.C. Pos t, P.A.M. Uijt de Haag – “The use of generic failure

frequencies in QRA: the quality and use of failure frequencies and how to bring

them up to date” –Journal of Hazardous Materials , 130 (2006), 265-270

2006

8 TOTAL - “Guidelines for risk analysis ”, doc HSE-SRD-004, 2006 2006

9 Energy Institute, 2006, IP Research Report – Ignition Probability Review, Model

Development and Look-up Correlations, London, UK.

2006

10 Sintef 2006: PDS Data Handbook 2006

11 HSE – Planning case and assessment guide (PCAG) – Failure rate and event

data for use within risk assessments, 2004

2004

12 W.K. Muhlbauer, Pipeline Risk Management Manual, 3rd Ed., 2004, Elsevier 2004

13 SINTEF – OREDA, Offshore Reliability Data, 2002 2002

14 Dimitri B. Kececioglu, "Reliability & Life Testing Handbook, Vol 1”, 2002,DEStech Publications

2002

15 Oreda 2002: Offshore Reliability Data, 2002 2002

16 API STD 581 – “Risk based inspection – Base Resource Document”, 2000 2000


18/18


DEĞERLENDİRMESİ

[M i ]f / l k l k ğ l d

17 DNV Technica, a cura di John Spouge – “A guide to quantitative risk

assessment for offshore installations ” – CMPT, 1999

1999

18 TNO - Committee for the Prevention of Disasters, CPR, “Guidelines for

quantitative risk assessment – Purple Book”, doc CPR 18 E, 1999

1999

19 Lees – “Loss Prevention in the Process Industries ”, 2nd edition, 1996 –

Butterworth –Heinemann

1996

20 E&P Forum: Quantitative Risk Assessment Data Directory - Report No 11.8/250

1996

1996

21 AIChE – Chemical Transportation Risk Analisys – CCPS 1995

22 Hurs t et al. – “Failure rates and incident database for Major Hazards ” – 7th

International Symposium on Loss prevention and Safety Promotion in the

Process Industry, Taormina (IT), 1992

1992

23 Hydrocarbon Leak and Ignition Database (1992). 1992

24 CCPS: Process Equipment reliability data base 1989

25 Progetto ARIPAR, Analis i dei Rischi Industriali e Portuali dell’Area di Ravenna,

1987

1987

26 World Bank - “Manual of Industrial Hazard Assessment Techniques ”, 1985 1985

27 B.J. Wiekema - TNO - "An Analysis of Vapour Cloud Explosions Based on

Accidents ".

1983

28 Thomas, HM – “Pipe and vessel failure probability” – Reliability Engineering,

1981; 2:83 -124

1981

29 Cremer & Warner - App IX in COVO Commission- “Risk analysis of six

potentially hazardous industrial objects in the Rijnmond Area, a pilot study – A

report to the Rijnmond Public Authority”, 1981

1981

seveso güvenlik raporu kılavuzu

Documents