shtatzËnia serotinefshmt.umt.rash.al/wp-content/uploads/2017/10/saimir-selmanaj.pdfshtatzËnia...

SHTATZËNIA SEROTINE

Saimir Selmanaj 1 Materniteti Shkodër. Departamenti i Obstetrikës & Gjinekologjisë

1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI I MJEKËSISË TIRANË

FAKULTETI I SHKENCAVE MJEKËSORE TEKNIKE


Për marrjen e Gradës Shkencore

“DOKTOR I SHKENCAVE MJEKËSORE”

Përgatiti Dr. SAIMIR SELMANAJ

Shërbimi i Obstetrikë-Gjinekologjisë

Udhëheqës shkencor Prof. Dr. GJERGJ THEODHOSI

Specialiteti Obstetrikë-Gjinekologji

Tiranë, 2015



2

UNIVERSITETI I MJEKËSISË TIRANË

FAKULTETI I SHKENCAVE MJEKËSORE TEKNIKE

DOKTORATURË


I PARAQITUR PËR MARRJEN E GRADËS SHKENCORE

“DOKTOR I SHKENCAVE MJEKËSORE”

DISERTANTI: Dr. SAIMIR SELMANAJ

UDHËHEQËS SHKENCOR: Prof. Dr. GJERGJ THEODHOSI

MBROHET MË DATË …14....../…12....../2015 PËRPARA KOMISIONIT

1._ Prof . ASTRIT BIMBASHI_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ KRYETAR

2. _Prof. NIKITA MANOKU _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ANËTAR (OPONENT)

3. Prof. ORION GLIOZHENI _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ ANËTAR (OPONENT)

4. Prof. KIRI POZHARI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ANËTAR

5. As Prof. EDMOND PISTULLI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ANËTAR



3

PËRMBAJTJA Fq

1. PËRKUFIZIME DHE KONSIDERATA TË PËRGJITHSHME .................. 6

1.1 Kohëzgjatja e shtatzënisë ............................................................................. 7

1.2 Diskordancat ndërmjet DMF dhe vlerësimit ekografik të datës së lindjes... 8

2. EPIDEMIOLOGJIA DHE INCIDENCA ..................................................... 10

3. ETIOLOGJIA DHE FAKTORËT E RISKUT .............................................. 14

4. NDËRLIKIMET E SHTATZËNISË SEROTINE ........................................ 16

4.1 Risqet fetale dhe neonatale .......................................................................... 17

4.2 Risqet amtare ............................................................................................... 19

5. MENAXHIMI I SHTATZËNISË POSTTERM ............................................ 20

5.1 Mekanizmat që rritin risqet gjatë shtatzënisë serotine ................................. 20

5.2 Induktimi jomedikal i lindjes ...................................................................... 20

5.3 Induktimi medikal i lindjes ......................................................................... 22

5.4 Ekografia transvaginale për vlerësimin e maturimit të kolumit uterin ........ 25

5.5 Mbikqyrja fetale antepartum ........................................................................ 28

STUDIMI ........................................................................................................ 29

6. QËLLIMET E STUDIMIT ............................................................................ 30

7. MATERIALI DHE METODA ...................................................................... 31

8. PËRPUNIMI STATISTIKOR ....................................................................... 35

9. REZULTATET .............................................................................................. 36



4

9.1 Prevalenca e shtatzënisë serotine ................................................................. 36

9.2 Raportet gjinore në shtatzëninë postterm ..................................................... 38

9.3 Përfundimi amtar ......................................................................................... 39

9.3.1 Mënyra e përfundimit të lindjes ................................................................ 40

9.3.2 Indikacionet në rastet e përfundimit të lindjes me SC ............................. 40

9.3.3 Lindjet operative dhe induksioni i lindjes ................................................. 42

9.3.4 Komplikacionet amtare intrapartum dhe postpartum ................................ 43

9.3.5 Kohëzgjatja e lindjes ................................................................................. 43

9.4 Përfundimi fetal ........................................................................................... 45

9.4.1 Vdekja fetale intrauterine, vdekshmëria neonatal dhe pranimi në NICU . 45

9.4.2 Ngjyrosja e likidit amniotik dhe sindromi i aspirimit mekonial ............... 48

9.4.3 Pikëzimi sipas Apgar ................................................................................ 50

9.4.4 Makrosomia fetale ..................................................................................... 51

9.4.5 Ditëqëndrimi spitalor ................................................................................ 53

10. DISKUTIM .................................................................................................. 55

11. KONKLUZIONE ......................................................................................... 63

12. Shtojca A ..................................................................................................... 64

13. REFERENCA ............................................................................................. 66



5

SHKURTIME

ACOG American College of Obstetricians and Gynecologysts

(Kolegji Amerikan i Obstetërve dhe Gjinekologëve)

AJOG American Journal of Obstetricians and Gynecologysts

AFI Amniotic Fluid Index

AT Amniotomia

BMI Body Mass Index (Indeksi i Masës Trupore)

BJOG British Journal of Obstetrics and Gynecology

(Revista Britanike e Obstetrikës dhe Gjinekologjisë)

CRH Corticotrophine Releasing Hormone

DM Diabet melitus

DMF Dita e menstruacioneve të fundit

Fc Frekuenca kardiake

FDA Food and Drug Administration

(Administrata Amerikane e medikamenteve dhe ushqimit)

FMU Feto Morto in Utero

HTA Hipertension arterial

IM Intramuskulare

IUGR Intrauterine Growth Restriction

IV Intravenoze

KU Kontraksionet Uterine

LPK Lindje Para Kohe



6

LV Lindje vaginale

MF Menstruacionet e Fundit

MSH Mosha e Shtatzënisë

NICU Neonatal Intensive Care Unit (Njësia e kujdesit intensiv neonatal)

NST Non Stress Test

NMLA Ngjyrim mekonial i LA-së

OBSH Organizata Botërore e Shëndetësisë

PB Profili Biofizik

PG Prostaglandina

αPGE2 Prostaglandima E2 alfa

RCT Randomised Controlled Trial

(Studim i kontrolluar me përzgjedhje rastësore të mostrës së studimit)

RPM Ruptura e parakohëshme e membranave

RhPM Ruptura e hershme e parakohëshme e membranave

SAM Sindromi i Aspirimit Mekonial

SC Sectio Cesarea

SHBA Shtetet e Bashkuara të Amerikës

SGA Small for Gestational Age

ST Stress Test

TA Tensioni arterial

IU International Unit (Njësi Internacionale)



7

PËRKUFIZIME DHE KONSIDERATA TË PËRGJITHSHME

Shtatzëni postterm (serotine, e vonuar, etj.,) konsiderohet shtatzënia që vijon përtej

javës së 42-të të shtatzënisë. Komplikacionet fetale, neonatale dhe amtare të lidhura

me këtë situatë gjithmonë janë të nënvlerësuara. Pavarësisht se në një rezultat të tillë

janë implikuar faktorë të shumtë si obeziteti, hormonet, faktorët gjenetikë,

konstitucionalë, etj, nuk është kuptuar ende plotësisht se pse disa shtatzëni shkojnë

përtej termit. Menaxhimi i shtatzënisë postterm përbën një sfidë të vështirë për mjekun

klinicist: të dish kë të induktosh, cila do ti përgjigjet induksionit dhe cila ka nevojë për

lindje operative (SC). Përkufizimi aktual dhe menaxhimi i shtatzënis serotine kanë

qënë objekt zhvillimi i shumë studimeve, duke qënë se incidenca e komplikacioneve

që shoqërojnë shtatzëninë postterm fillon të rritet para javës së 42-të. Për shembull,

incidenca për vdekjes fetale intrauterine (FMU) rritet që në javën e 39-të të

shtatzënisë, për tu rritur në mënyrë të shpejtë pas javës së 40-të. Induksioni i lindjes

para javës së 42-të ka mundësinë të parandalojë këto komplikacione; megjithatë, nga

ana tjetër si pacientët dhe klinicistët janë të shqetësuar në lidhje me risqet shoqëruese

të induksionit: dështimi i induksionit dhe rritja e përqindjes së SC. Por të dhënat e

kohëve të fundit konstatojnë dhe sugjerojnë se induksioni i lindjes midis javëve 40-42

të shtatzënisë nuk rrit përqindjen e lindjeve operative.

Përkufizimi ndërkombëtar i shtatzënisë serotine sipas ACOG (Kolegji Amerikan të

Obstetërve dhe Gjinekologëve)32, është 42 javë të plota - 294 ditë - ose më shumë nga

dita e parë e menstruacioneve të fundit.

Amersi dhe Grimes35 kanë qënë kundër përdorimit të numrave ordinalë, siç është “java

42-të” për shkak të pasaktësisë. Terma të tillë si shtatzënia serotine, postterm,

postmature, e zgjatur janë përdorur për të përshkruar ato shtatzëni që e kanë kaluar

kufirin e sipërm të kohëzgjatjes normale të shtatzënisë.

Postmaturiteti, sindromi i postmaturitetit dhe dismaturiteti nuk janë sinonime me njëri-

tjetrin. Këto terma përdoren shpesh për të përshkruar karakteristikat e të porsalindurit i

cili ka qëndruar in utero më tepër se 42 javë.



8

Postmaturiteti është përdorur për të përshkruar sindromën fetale klinike specifike ku i

posalinduri ka veçori klinike të dallueshme që janë treguese të një shtatzënie të

zgjatur.

1.1 Kohëzgjatja e shtatzënisë

Për shumë shekuj është pranuar se zgjatja e shtatzënisë normale është 9 muaj

kalendarikë. OBSH ka përcaktuar se kohëzgjatja mesatare e shtatzënisë është 280 ditë

ose 40 javë2. Megjithatë, rreth 50% e fëmijëve lindin para jvës së 40-të të shtatzënisë,

kurse pjesa tjetër pas kësaj jave. Kohëzgjatja e shtatzënisë varion në varësi të

faktorëve demografikë, racës, etnicitetit dhe probabilisht mund të ndikohet edhe nga

gjinia e bebit. Disa studime sugjerojnë se djemtë lindin më vonë se vajzat, por në

shumë studime të tjera nuk shihet ndonjë diferencë për sa i përket gjinisë.

Grafiku 1. Shpërndarja e lindjeve në term sipas javëve të shtatzënisë në SHBA

Në një vlerësim të çertifikatave të lindjes në vitin 1999 në USA tregohet se 39.6% e të

gjitha lindjeve ndodh në javët 40 deri 41, 18.7% në javët 41 deri në 42 dhe 7.4% në

60%

29%

11%

Perqindja e lindjeve mbi 40 javë në USA

40-41 jave

41-42 jave

42-43 jave



9

javën 42-të deri në 43-të të shtatzënisë. Intersant ishte fakti se përqindja e lindjeve nga

40 deri në 42 javë ishte më e ulët në gratë me ngjyrë. Në grafikun 2 tregohet

përqindja e lindjeve mbi 40 javë në SHBA.

1.2 Diskordancat ndërmjet DMF dhe vlerësimit ekografik të datës së lindjes

Zakonisht, data e lindjes e përcaktuar sipas ekografisë është më pak e saktë se ajo e

vlerësuar sipas ditës së parë të menstruacioneve të fundit. Tunon dhe bashkëpunëtorë8

vlerësuan grupin e pacienteve ku krahasuan datën e lindjes sipas ekografisë dhe DMF-

në dhe gjetën një diferencë prej 7 ditësh. Ata nuk raportuan ndryshime përsa i përket

vdekshmërisë dhe sëmundshmërisë perinatale.

Nakling dhe Backe12 gjetën se mospërputhja mes DMF-së dhe kohës së lindjes sipas

ekografisë prej më shumë se 14 ditësh, përbën një faktor risku për lindje para kohe për

bebe me peshë < 2500 gr, SGA dhe vdekje perinatale.

Për arsye se nuk ka metodë të saktë për të identifikuar shtatzënitë e vërteta serotine, të

gjitha pacientet të cilat kanë arritur javën 42-të të shtatzënisë duhet të menaxhohen si

të tilla. Edhe vlerësimi ekografik i hershëm i moshës së shtatzënisë është përdorur për

të shtuar saktësinë e konfirmimit të shtatzënisë serotine.

Blondel dhe kolegët39 studiuan 44,623 gra të cilat lindën në Royal Victoria Hospital

në Montreal. Përqindjet e shtatzënive serotine u analizuan sipas gjashtë algoritmave

për moshën e shtatzënisë bazuar në DMF, vlerësimin ekografik në javën 16 - 18, ose të

dyja bashkë. Përqindja e lindjeve në javën 42 ishte 6.4% në bazë vetëm të DMF-së,

por ishte 1.9% kur bazohej vetëm te vlerësimi ekografik.

Në mënyrë të ngjashme, një shtatzëni e vlerësuar ekografikisht si ≤ 12 javë shoqërohej

me një incidencë prej 2.7% për shtatzëni serotine, krahasuar me 3.7 për qind në një

grup të ekzaminuar në javën 13 deri 24 të shtatzënisë42.



10

Tabela 1. Korelacioni midis DMF / Ekografisë për përcaktimin e moshës së shtatzënisë

Grafiku 2. DMF vs Ekografia dhe risku i gabimit për LPK apo lindje serotine

7.6

6.4

9.1

1.9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Mosha e barres < 37 jave >42 jave

% e lindjeve sipas LMP % e lindjeve sipas Eko

MSH DMF DMF ose Eko

(14 ditë)

DMF ose Eko

(10 ditë)

DMF ose Eko

(7 ditë)

DMF ose Eko

(3 ditë)

Vetëm

Eko

Shtatzënitë Premature (%)

< 32 1.3 1.3 1.3 1.3 1.3 1.3

< 34 2.2 2.1 2.2 2.2 2.3 2.3

<37 7.6 7.8 8.1 8.5 9.0 9.1

Shtatzënitë Serotine (%)

>41 20.9 16.9 15.1 13.4 11.7 11.2

>42 6.4 3.5 2.8 2.4 2.0 1.9



11

Të dhënat në tabelen 2 tregojnë se datat e menstruacioneve janë shpesh herë jo të sakta

për të parashikuar moshën shtatzënisë.

Korrelacioni midis DMF dhe ekografisë me diferencë prej 3 ditësh u konstatua në

46.6% të lindjeve, 7 ditë në 72.4% të lindjeve, 10 ditëve në 83.4% të lindjeve dhe 14

ditë në 90.7% të lindjeve. Përqindja e lindjeve < 37 javë shtatzënie ka qënë 7.6% kur

mosha e shtatzënisë është bazuar vetëm të DMF dhe 9.1% kur është bazuar vetëm në

ekografi.

Përqindja e lindjeve > 42 javë shtatzënie ka qënë 6.4% kur mosha e shtatzënisë është

bazuar vetëm të DMF, por vetëm 1.9% kur për bazë është marrë vetëm ekografia dhe

kjo tregohet në grafikun 2.



12

EPIDEMIOLOGJIA DHE INCIDENCA

Shtatzënia serotine varion nga 5.5-9.5% në studime të ndryshme, vende të ndryshme

dhe në kohë të ndryshme. Në vendet skandinave shifrat variojnë nga 7-8%. Përqindja e

shtatzënisë serotine ka ardhur duke u ulur si pasojë e metodave më të sakta në

përcaktimin e moshës së shtatzënisë. Në Australi përqindja e lindjeve serotine në vitin

1990 ishte 4.6%, kurse në vitin 1996 ishte 2.8%. Raporti i lindjeve mbi 42 javë ishte

6.4% kur bazohet vetëm në DMF dhe vetëm 2% kur bazohet në vlerësimin e hershëm

ekografik58.

Grafiku 3. Trendi i shtatzënive serotine Ontario – Kanada (1986-2011)

Sipas Divon49, incidenca e shtatzënisë serotine varion nga 4 deri 19 për qind. Në një

tjetër studim të vitit 2012 në UK, incidenca e shtatzënisë serotine është 4-14%, me një

mesatare rreth 10%, ndërsa 2-7% arrijnë deri në 43 javë.

Variacioni i gjerë i incidencës së shtatzënive serotine është rezultat i përkufizimeve të

ndryshme dhe i pasigurisë apo pasaktësisë të të dhënave.



13

Gjatë viteve të fundit është vënë re një rënie progresive e përqindjes së shtatzënive

postterm, e lidhur me rritjen e saktësisë së llogaritjes së moshës së shtatzënisë.

Rastet Nr %

Të gjitha lindjet 7320 100%

< 37 javë 638 8.7%

37-41 6/7 Javë 6171 84.3%

≥ 42 jave 511 7.0%

Tabela 2. Shpërndarja e lindjeve sipas moshës së shtatzënisë (preterm, term, postterm)

Grafiku 4. Shpërndarja e lindjeve sipas moshës së shtatzënisë (preterm, term, postterm)

Ka të dhëna kontradiktore përsa i përket faktorëve demografikë si pariteti, lindja e

mëparshme serotine, klasa social-ekonomike dhe mosha, si faktorë risku për

shtatzëninë serotine. Olesen dhe bashkëpunëtorët81 analizuan faktorë të ndryshëm

84%

9%

7%

Numri i lindjeve

37-42 jave

< 37 jave

≥ 42 jave



14

risku tek 3,392 shtatzëna nga viti 1998 deri në 2001. Vetëm BMI ≥ 25 dhe nulipariteti

shoqëroheshin në mënyrë domethënëse me shtatzëninë serotine. Caughey43 dhe

Arrowsmith36 raportuan të dhëna të ngjashme.

Prirja e disa grave për përsëritje të shtatzënisë serotine tregon për mundësinë e

paracaktimit gjenetik të tyre. Vlerësimi i moshës së shtatzënisë sipas ekografisë çon në

reduktimin e përqindjes së shtatzënive serotine deri në 2%, në krahasim me vlerësimin

vetëm sipas DMF.

Gratë të cilat kanë pasur një shtatzëni serotine kanë një risk 20% më të lartë se gratë e

tjera për të patur një shtatzëni serotine në të ardhmen riprodhuese të tyre.



15

ETIOLOGJIA DHE FAKTORËT E RISKUT

Përdorimi i kritereve klinike standarte për të përcaktuar ditën e lindjes tenton të

mbivlerësojë moshën e shtatzënisë dhe në këtë mënyrë rrit incidencën e shtatzënisë

postterm. Nëse shtatzënia postterm është e vërtetë, shkaku i saj zakonisht është i

panjohur.

Duke qënë se nuk e dimë mekanizmin e fillimit të aktivitetit të lindjes spontane, edhe

mekanizmi i shtatzënisë serotine mbetet i pazgjidhur. Disa anomali fetale si

anencefalia, hipoplazia adrenale, trizomia 16-të dhe 18-të shoqërohen me shtatzënin

serotine. Kjo shpjegohet me ndryshimet hormonale që ndodhin në aksin hipofizë-

gjendër mbiveshkore. Disa studime kanë arritur të gjejnë një rritje të nivelit të estriolit

dhe estradiolit në momentin e lindjes duke sugjeruar se raporti estrogjen/progesterone

është i rëndësishëm në fillimin e aktivitetit të lindjes. Nuk ka studime në nivel

hormonal, por është parë se gratë me nivele të larta të hormoneve androgjenë gjatë

shtatzënisë lindin më herët se sa ato me nivele të ulëta të tyre.

Shkaku më i zakonshëm i shtatzënive të zgjatura në kohë është pasaktësia në llogaritjen e

moshës së shtatzënisë!

(Neilson, 2000; Crowley, 2004).

Raca, trashëgimia dhe shtatzënia e parë (primipariteti) janë disa faktorë që mund të

ndikojnë në shtatzëninë serotine106,107. Mendohet se kohëzgjatja e shtatzënisë varion

nga etniciteti. Mesatarja e zgjatjes së shtatzënisë është rreth 5 ditë më e shkurtër në

popullatën me ngjyrë, në krahasim me popullatën e bardhë. Kjo tregon se ndërlikimet

e postmaturitetit ndodhin në një moshë barre më të shkurtër në popullatën me ngjyrë.

Laursen et al101 studjuan binjakët monozigotë dhe dizigotë si dhe tendencat e tyre për

shtatzënitë serotine. Ata konstatuan se faktorët gjenetikë amtarë influenconin në

përqindjen e shtatzënive serotine dhe jo ata paternarë, duke qënë përgjegjës për

etiologjinë e rreth 30% të shtatzënive serotine. Një faktor risku i diskutuar kohët e



16

fundit për shtatzënitë serotine është obeziteti, që duket të rrisë riskun e zhvillimit të

shtatzënisë përtej javës së 41-të ose 42-të102,103,104.

Faktorët e riskut për shtatzëninë postterm përfshijnë primiparitetin, shtatzëninë

serotine të mëparshme, seksin mashkull të fetusit si dhe faktorët gjenetikë. Shtatzënitë

me fetus të seksit mashkull përbëjnë një faktor risku për shtatzëninë serotine105. Risku

që gratë shtatzëna ti nënshtrohen stimulimit të lindjes është më i lartë në shtatzënitë

me fetus të gjinisë mashkull pas javës 41 të shtatzënisë.

Sipas studimeve, rreziku për shtatzëni serotine është më i rritur të gratë primipare.

Gjithashtu, mosha e nënës mendohet të jetë faktor risku. Përqindja e lindjeve pas javës

41 të shtatzënisë është raportuar të jetë më e lartë me rritjen e moshës së grave.



17

NDËRLIKIMET E SHTATZËNISË SEROTINE

Incidenca e ndërlikimeve varion nga një studim në tjetrin dhe zakonisht raportohet si

numri i ndërlikimeve për 1000 lindje.

Vdekshmëria perinatale për 1000 shtatzëni rritet nga 0.35 për 1000 lindje për moshë

shtatzënie 37 javë deri në 2.1 për 1000 lindje për moshë shtatzënie 43 javë. Në

shtatzënitë serotine raportohet një vdekshmëri fetale më e lartë në gratë primipare, në

krahasim me ato multipare. Në grafikun 5 tregohet vdekshmëria perinatale dhe

neonatale në raport me moshën e shtatzënisë.

Grafiku 5. Komplikacionet perinatale dhe neonatale në raport me moshën e shtatzënisë



18

4.1 Risqet fetale dhe neonatale

Vdekja fetale intrauterine (FMU) është përgjegjës për përqindjen më të madhe të

vdekjeve perinatale në raport me komplikacionet e prematuritetit apo të sindromit të

vdekjes së papritur të infantit108. Vdekshmëria perinatale (e përkufizuar si FMU plus

vdekshmëria e hershme neonatale) në javën e 42-të të shtatzënisë është dy herë më i

lartë se në javën e 40-të të shtatzënisë (respektivisht 4-7 vs 2-3 për 1000 lindje) dhe

rritet 4 herë në javën e 43-të dhe 5-7 herë në javën e 44-rt108,109,110. Këto të dhën

demonstrojnë gjithashtu se vdekshmëria fetale dhe neonatale rriten në mënyrë të

ndjeshme pas javës së 40-të të shtatzënisë.

Cotzias dhe bashkëpunëtorët llogaritën riskun e FMU në shtatzënitë midis javëve 35-

43 të shtatzënisë109. Risku për FMU ishte 1:926 në javën e 40-të të shtatzënisë, 1:826

në javën e 41-të, 1:769 në javën e 42-të dhe 1:633 në javën e 43-të. Insuficienca

uteroplacentare, asfiksia (me ose pa mekonium), infeksioni intrauterin dhe anencefalia

ishin situatat që kontribuonin në rritjen e vdekshmërisë perinatale, megjithëse

anencefalia postterm realisht nuk ekziston në kujdesin obstetrical modern111.

Ekzistojnë disa sëmundshmëri që janë më të shpeshta në të porsalindurit postterm, si

dhe në përgjithësi në shtatzënitë përtej javës së 41-të, që përfshijnë ngjyrosjen

mekoniale të likidit amniotik, sindromin e aspirimit mekonial, acideminë neonatal,

pikëzimin e ulët sipas Apgar-it, makrosominë dhe traumat e lindjes të lidhura me të.

Për shembull, duke qënë se të porsalindurit postterm kanë një incidencë më të lartë të

makrosomisë fetale (> 4500 gr) sesa të lindurit në term, ata janë më të rrezikuar për

komplikacione të lidhura me makrosominë112,113. Komplikacione të tilla përfshijnë

aktivitetin e zgjatur të lindjes, disproporcionin cefalo-pelvik dhe distocinë e

shpatullave që shpesh rezulton në dëmtime ortopedike ose neurologjike.

Rreth 20% e fetuseve të lindur postterm shfaqin sindromin e dizmaturitetit fetal, që

përfshin të porsalindurit me karakteristika të IUGR kronike nga insuficienca

uteroplacentare114. Këto shtatzëni janë të rrezikuara për komprimimin e kordonit



19

umbilikal, oligoamnion, teste fetale jobindëse, evakuim intrauterin të mekoniumit dhe

komplikacione neonatal afat-shkurtra (hipoglicemia, konvulsione, insuficiencë

respiratore).

Sindromi i aspirimit mekonial (SAM) i referohet kompromentimit respirator me

takipne, cianozë dhe reduktim të kompliancës pulmonare te të porsalindurit e

ekspozuar ndaj mekoniumit in uterodhe shihet me frekuencë më të shpeshtë në të

porsalindurit postterm115. Në SHBA është konstatura një rënie prej 75% e konstatimit

të këtij sindromi, që i atribuohet kryesisht reduktimit të përqindjes së shtatzënive

postterm116, me një kontribut mjaft të vogël nga ndërhyrjet konvencionale

(amnioinfuzioni ose aspirimi nazofaringeal i të porsalindurve me likid mekonial) të

dizenjuara për mbrojtjen e pulmoneve nga pneumonia kimike e shkaktuar prej

ekspozimit kronik ndaj mekoniumit.

Shtatzënia posttern konsiderohet gjithashtu edhe një faktor risku i pavarur për

encefalopatinë fetale dhe vdekjen në vitin e parë të jetës109,117.

Megjithëse pjesa më e madhe e konstatimeve të mësipërme i referohen shtatzënive

postterm, disa prej risqeve fetale si prania e likidit mekonial, rritja e riskut për acidemi

neonatale, madje edhe FMU janë konstatuar me frekuencë më të shpeshtë edhe në

javën e 41-të të shtatzënisë, apo janë më të shpeshta në javën e 40-të në krahasim me

javën e 39-të të shtatzënisë119. Për shembull, në një studim, përqindja e pranisë së

mekoniumit dhe acidemisë neonatale rriteshin gjatë evolucionit të shtatzënisë pas

javës së 38-të të saj. Përveç faktit të konfirmuar të rritjes progresive të riskut për FMU,

një studim konstatoi të njëjtin fakt edhe për vdekshmërinë neonatale pas javës së 41-

të118. Në këtë logjikë, 42 javë nuk përfaqëson një kufi poshtë të cilit risku të jetë i

shpërndarë uniformisht. Në të vërtetë, sëmundshmëria neonatale duket të jetë më e ulët

rreth javës së 38-të dhe rritet progresivisht me rritjen e shtatzënisë120.

Ndërkohë që lindja para kohe është e konfirmuar si një faktor risku për paralizën

cerebrale, një studim i kohëve të fundit sugjeron se lindja në javën e 42-të ose më vonë



20

shoqërohet gjithashtu me risk të lartë për paralizë cerebrale (RR 1.4, 95% CI, 1.2-1.6

në krahasim me javën e 40-të të shtatzënisë)121.

4.2 Risqet amtare

Risqet amtare të lidhura me shtatzëninë postterm shpesh nënvlerësohen. Këto risqe

përfshijnë rritjen e riskut për lindje distocike (9-12% vs 2-7% në term), rritje të

laceracioneve perineale të gradëve të larta (grada III dhe IV) të lidhura me

makrosominë (3.3% vs 2.6% në term), rritje e lindjeve vaginale operative (ventuza dhe

forcepsi) dhe një dyfishim të përqindjes së përfundimit të lindjes me operacion

cesarean122,123,124. Ndërkohë lindja me operacion cezarean shoqërohet me rritje të

risqeve të tjera si endometriti, hemorragjia dhe sëmundjet trombofilike123.

Përtej risqeve mjekësore, impakti emocional (ankthi dhe stresi) që lidhet me vonimin e

lindjes 1-2 javë përtej ditës së pritshme të saj nuk duhet të nënvlerësohet. Në një RCT

u morën në studim gra në javën e 41-të të shtatzënisë, gratë të cilat u induktuan për

zgjidhjen e lindjes do të dëshironin të njëjtin menaxhim në 74% të rasteve dhe gratë të

cilat iu nënshtruan menaxhimit pritës nën monitorim të kujdesshëm do të dëshironin të

njëjtin menzxhin vetëm në 38% të rasteve125.

Në mënyrë të ngjashme me përfundimet neonatale, sëmundshmëria amtare rritet në

shtatzënitë në term në mënyrë progresive para javës së 42-të të shtatzënisë.

Komplikacione të tilla si koriamnioniti, laceracionet perineale të rënda, lindja me

operacion cezarean, hemorragjia postpartum dhe endometriti rriten në mënyrë

progresive pas javës së 39-të të shtatzënisë126,127.



21

MENAXHIMI I SHTATZËNISË POSTTERM

5.1 Mekanizmat që rritin risqet gjatë shtatzënisë serotine

Sa më shumë që shtatzënia progredon përtej javës së 40-të të saj, aq më të mëdha janë

risqet e lidhura me këtë fakt. Kjo i dedikohet kryesisht progresit të insuficiencës

uteroplacentare, që rezulton në hipoksi kronike fetale me pasojat respektive.

Gjithashtu edhe pakësimi i sasisë së likidit amniotik rrit në mënyrë të ndjeshme

përqëndrimin e mekoniumit in utero.

Clifford48 referoi se ndryshimet në lëkurë te fetuset serotinë ndodhin për shkak të

verniksit kazeoz. Gjithashtu, ai ia atribuoi sindromën e postmaturitetit plakjes

placentare, megjithëse nuk arriti të gjente degjenerime placentare në ekzaminimin

histologjik.

Ende në kohët e sotme, koncepti se serotinizmi ndodh për shkak të insuficiencës

placentare vazhdon të rezistojë, pavarësisht mungesës së të dhënave për të konfirmuar

një hipotezë të tillë66,83.

Ekzistojnë të dhëna se apoptoza placentare - vdekja e programuar qelizore - rritej në

mënyrë të konsiderueshme në javë 41 deri 42-të të shtatzënisë, në krahasim me javët

nga 36 deri 39-të të shtatzënisë89. Është parë se një sërë gjenesh proapoptozikë, të tillë

si kisspeptina i nënshtroheshin upregulation-it në placentat e shtatzënive serotine, në

krahasim me të njëjtët gjene në placentat e shtatzëniave në term90. Domethënia klinike

e një apoptoze të tillë është ende e paqartë.

Jazayeri dhe bashkëpunëtorët63 studiuan nivelet e eritropoietinës në gjakun e kordonit

umbilikal tek 124 të porsalindur nga java 37 deri 43 të shtatzënisë. I vetmi nxitës i

njohur i eritropoietinës është pakësimi i presionit parcial të oksigjenit. Pra, u mendua

të vlerësohej nëse oksigjenimi fetal kompromentohej për shkak të plakjes placentare në



22

shtatzënitë serotine. Të gjitha gratë kishin një shtatzëni dhe një aktivitet lindjeje pa

ndërlikime. Këta studiues raportuan se nivelet e eritropoetinës në gjakun e kordonit

umbilikal rriteshin në mënyrë domethënëse në javën 41-të të shtatzënisë dhe më tej.

Megjithatë, vlerat e Apgarit dhe ekzaminimet acido-bazike ishin normale, këta

studiues arritën në përfundimin se ndodhte një pakësim i oksigjenimit në disa shtatzëni

serotine.

Një e dhënë tjetër është se fetuset serotinë mund të vazhdojnë të fitojnë peshë dhe si

rrjedhim të jenë anormalisht me peshë të madhe në lindje. Kjo tregon se funksioni

placentar nuk kompromentohet shumë.

Në të vërtetë, rritja fetale ndodh të jetë më e ngadalshme duke filluar nga java 37-të e

shtatzënisë.

Nahum dhe kolegët78 konfirmuan se rritja fetale vazhdon të paktën deri në javën 42-të

të shtatzënisë; megjithatë, Link dhe bashkëpunëtorët70 e tij treguan se fluksi i gjakut

umbilikal nuk rritej në të njëjtën kohë.

Tabela 3. Mekanizmat e faktorëve të riskut në shtatzënitë serotine

Insuficienca placentare

IUGR

OLIGOAMNIOS

HIPOKSEMIA

ASPIRIM MEKONIAL

HIPOKSIA E ACIDOZA

VDEKSHMERI PERINATALE

Funksioni placentar normal

VAZHDON RRITJA FETALE ME PASOJA

TRAUMA E LINDJES

DISTOCI

SEKUELA NEUROLOGJIKE



23

5.2 Induktimi jomedikal i lindjes

Mënyra më e mirë e parandalimit të shtatzënisë postterm është induksioni i lindjes

para javës së 42-të të shtatzënisë. Megjithatë, duke qënë se komplikacionet e lidhura

me moshën e shtatzënisë rriten që në javën e 40-të të shtatzënisë dhe ky fakt ashtu si

dhe risqet e lidhura me induksionin e vendosin si mjekun ashtu edhe pacientin para një

dileme, rekomandohen disa ndërhyrje minimalisht invazive për të stimuluar aktivitetin

spontan të lindjes dhe për të parandaluar shtatzëninë postterm. Këto ndërhyrje

përfshijnë shkolitjen e polusit të membranave amniotike, rekomandimin e raporteve

seksuale të pambrojtura dhe akupunkturën.

Shkolitja e polusit të membranave amniotike nënkupton shkolitjen nëpërmjet gishtit të

membranave nga muri i kolumit dhe segmentit të poshtëm uterin. Kjo teknikë që

vepron nëpërmjet çlirimit të prostaglandinave endogjene nga kolumi uterin, ka si

parakusht dilatacionin e mjaftueshëm të tij. Megjithëse kjo teknikë mund të reduktoje

kohën e pritjes deri në fillimin spontan të aktivitetit të lindjes, impakti pozitiv i saj në

përqindjen e lindjeve operative, lindjes me operacion cezarean apo sëmundshmërinë

amtare dhe fetale nuk është i provuar128,129,130.

Raportet seksuale të pambrojtura stimulojnë kontraksionet uterine përmes

prostaglandinave të pranishme në likidin seminal. Pavarësisht të dhënave

kontradiktore, duket se koitusi mund të rezultojë në fillimin më të hershëm të

aktivitetit spontan të lindjes, reduktimin e përqindjes së shtatzënive postterm dhe më

pak nevojë për induksion të lindjes131,132.

Në mënyrë të ngjashme, akupunktura për induksionin e aktivitetit të lindjes nuk mund

të vlerësohet në mënyrë të qartë për shkak të mungesës së të dhënave të mjaftueshme;

kjo teknikë kërkon ekzaminime të mëtejshme studimore para se të rekomandohet133.



24

5.3 Induktimi medikal i lindjes

Përfundimi feto-amtar midis induksionit të lindjes dhe menaxhimit pritës është në

favor të induksionit, pavarësisht se një sugjerim i tillë është në kundërshti me

opinionin ekzistues në lidhje me induksionin elektiv të lindjes.

Sanchez-Ramos L dhe bp138 në një systematic review dhe meta-analizë ku krahasonin

induksionin vs menaxhimin pritës në shtatzënitë postterm konkluduan dhe sugjeruan

induksionin e lindjes në javën e 40-të të shtatzënisë.

Dy agjentët farmakologjikë që përdoren për induktimin e lindjes janë oksitocina dhe

prostaglandinat. Për këtë qëllim janë studjuar dhe përdorur edhe klasa të tjera

agjentësh farmakologjikë si estrogjenët, relaksina, acidit hialuronik dhe antagonistët e

receptorëve të progesteronit.

Në momentin që merret vendimi për induksionin e lindjes, një kujdes i veçantë i duhet

kushtuar komplikacioneve madhore të mundshme, të lidhura me procedurën e

induksionit pas javës së 41-të, duke patur gjithmonë në dispozicion modalitetet për

menaxhimin e tyre. Komplikacionet madhore përfshijnë praninë e mekoniumit dhe

sindromin e aspirimit mekonial, makrosominë me pasojat e saj dhe intolerancën fetale

ndaj aktivitetit të lindjes.

Pavarësisht metodës së zgjedhur për maturimin e kolumit, mjeku duhet të jetë në dijeni

të efekteve anësore dhe komplikacioneve që lidhen me përdorimin e këtyre agjentëve,

sidomos te pacientet me uterus cikatricial. Gjithashtu, mundësia e hiperaktivitetit

uterin me pasojë detresin fetal kërkon shmangien e dozave të larta të përdorimit të

këtyre preparateve.

Menaxhimi i induksionit të lindjes varet nga situata klinike si dhe kushtet e kolumit

uterin (pikëzimi sipas Bishop). Duke qënë se 80% e pacienteve në javën e 42-të të

shtatzënisë kanë një kolum të pafavorshëm (Bishop < 7), rrjedhimisht kjo implikon

përdorimin e agjentëve për maturimin e kolumit në pjesën më të madhe të këtyre

pacienteve. Në një studim është gjetur se vetëm 8% kishin një indeks > 6 pikë në



25

shtatzënitë > 42 javë. Në një studim suedez me 103 gra me moshë shtatzënie > 42

javë, 73% e primipareve dhe 53% e multipareve kishin një indeks Bishop që varionte

nga 0-5 pikë.

Në një studim anglez, dilatacioni i kolumit është vlerësuar më shumë si parashikues i

lindjeve me operacion cezarean krahasuar me shkurtimin i kolumit dhe lartësine e

pjesës prezantuese.

Faktorët 0 1 2 3

Dilatacioni 0 1-2 3-4 5-6

Shkurtimi (%) 1-30 40-50 60-70 80

Qëndrimi i pjesës prezantuese -3 -2 -1 0

Konsistenca E fortë Mesatare E butë

Pozicioni Posterior I centruar Anterior

Tabela 4. Vlerësimi i kushteve të kolumit sipas Bishop

Në një studim të Gabriel dhe bashkëpunëtorëve të tij, u arrit në përfundimin se gratë

me Bishop të pafavorshëm, gjatësia e kolumit < 26 mm shoqërohet me risk të ulët për

lindje me operacion cezarean dhe me shkurtim të kohës së lindjes.

Për vlerësimin e indeksit Bishop përfshihen 5 faktorë, dilatacioni, shkurtimi,

konsistenca, lartësia e pjesës prezantuese dhe pozicioni i kolumit. Çdo faktor

vlerësohet me 0-2 pikë dhe indeksi Bishop varion nga 0-10 pikë. Indeksi Bishop >6

pikë vlerësohet si i favorshëm për stimulimin e lindjes. Kurse një indeks ≤5 pikë

vlerësohet si i pafavorshëm.



26

5.4 Ekografia transvaginale për vlerësimin e maturimit të kolumit uterin

Një studim tregoi se matja e kolumit me sondë vaginale ishte më i mirë se Bishop

Score për parashikimin e suksesshëm të stimulimit të lindjes. Në qoftë se gjatësia e

kolumit është 32 mm ose më shumë, atëherë 85% e grave mbeten të palindura pas 24

orësh, krahasuar me vlerën prej 65% të grave që mbeteshin të palindura në qoftë se

Bishopi ishte 2 ose më i ulët99 Në shtatzënitë serotine, tek gratë primipare, Bishop

score, ashtu edhe matja e gjatësisë së kolumit me anë të ekografisë janë parashikues të

lindjes brenda 24 orëve, krahasuar me vlerësimin vetëm me ekografi, apo vetëm me

anë të Bishopit.

Prostaglandinat

Xhelet dhe supostet e PgE2 për administrim vaginal janë përdorur gjerësisht deri në

vitet 90, periudhë kur nuk u prodhuan më prej kompanive farmaceutike për arsye

tregetare dhe të efekteve anësore të shpeshta që i shoqëronin gjatë përdorimit.

Aktualisht, formulimet terapeutike në dispozicion për maturimin e kolumit uterin

përfshijnë PgE1 në formën e tabletave për përdorim oral ose vaginal (misoprostoli),

PgE2 xhel për përdorim vaginal (dinoprostone-Prepidili) dhe një insert vaginal

intracervikal (dinoprostone-Cervidili).

Shumë studime kanë krahasuar efikasitetin dhe risqet e agjentëve të përdorur për

maturimin e kolumit uterin. Rozenburg dhe bashkëpunëtorë kryen një studim të

randomizuar që krahasonte misoprostolin vaginal dhe dinoprostonin vaginal dhe

efektin e tyre në detresin fetal. Ata konstatuan se të dyja metodat ishin njësoj të sigurta

për induksionin e lindjes dhe misoprostoli ishte më efikas134.

Një metodë tjetër për maturimin e kolumit është dilatacioni mekanik. Këta dispozitivë

mund të veprojnë përmes kombinimit të forcave mekanike dhe çlirimit të PG

endogjene. Kateterët Foley me ballon të vendosur në kolum, infuzionet



27

ekstraamniotike me infuzion salin dhe laminaria janë modalitetet e studjuara dhe që

janë konfirmuar si efikase për këtë qëllim.

Tradicionalisht amnio-infuzioni me solucion salin dhe aspirimi agresiv nazofaringeal

dhe orofaringeal janë përdorur gjerësisht për të ulur riskun e sindromit të aspirimit

mekonial. Studimet e kohëve të fundit janë kontradiktore në lidhje me këtë menaxhim.

Figura 1. Dilatacioni mekanik nëpërmjet kateterit me ballon (Foley) i qafës së mitrës

Fraser dhe bashkëpunëtorët kryen një studim multicentrik prospektiv të randomizuar

që vlerësonte risqet dhe përfitimet e amnioinfuzionit për parandalimin e sindromit të

aspirimit mekonial135. Ata konkluduan se në kontekstin klinik, amnioinfuzioni i LA

mekonial të trashë nuk reduktonte riskun e sindromit të aspirimit mekonial të

moderuar/të rëndë, vdekshmërisë perinatale apo të problemeve të tjera serioze

neonatale e krahasuar me menaxhimin pritës.



28

Gjithashtu, studime të tjera të kohëve të fundit kanë treguar që aspirimi i thellë i

rrugëve ajrore nuk konsiderohet si një parandalim efektiv i sindromit të aspirimit

mekonial, në të kundërt të besimit popullor.

Makrosomia fetale mund të rezultojë në trauma amtare dhe fetale të lindjes si dhe

arrest të stadit të parë dhe të dytë të lindjes. Duke qënë se risku për makrosomi rritet

dhe predominon në shtatzënitë postterm, një prej pjesëve më të rëndësishme gjatë

planifikimit të lindjes është pregatitja për distocinë e shpatullave eventuale, një ngjarje

që për fat të keq është e paparashikueshme dhe mjaft e rrezikshme.

Së fundi, mbikqyrja fetale intrapartum si një përpjekje për të dokumentuar

intolerancën fetale ndaj aktivitetit të lindjes para zhvillimit të acidozës është mjaft e

rëndësishme. Si monitorimi i vazhdueshëm ashtu edhe auskultimi intermitent duhet të

interpretohen nga një klinicist me përvojë. Nëse klinicisti konstaton gjendje të pasigurt

fetale, rekomandohet përfundimi i lindjes me SC.

Oksitocina

Oksitocina është një hormon polipeptidik i prodhuar nga hipotalamusi që sekretohet

nga lobi i pasëm i hipofizës në mënyë pulsuese. Oksitocina sintetike është një metodë

efektive për nxitjen e kontraksioneve. Oksitocina ekzogjene ka aftësinë të stimulojë

kontraksionet uterine që në javën e 20-të të shtatzënisë, ndërsa përgjigjia ndaj saj rritet

me rritjen e moshës së shtatzënisë, sepse shtohen vendet e lidhjes së oksitocinës në

miometër.

Mekanizmi i veprimit sugjeron se oksitocina është më e efektshme në potencimin e

kontraksioneve sesa në nxitjen e tyre, ndërkohë që konsiderohet një agjent pak i

suksesshëm për maturimin cervikal. Oksitocina administrohet me rrugë IV; ajo nuk

mund të administrohet me rrugë orale sepse vargu polipeptidik shpërbëhet nga enzimat

gastrointestinale, me rezultat një produkt joaktiv.

Gjysëmjeta plazmatike e oksitocinës është e shkurtër, 3-6 minuta dhe përqëndrimi

efektiv arrihet brenda 30-40 minutave nga fillimi i administrimit. Infuzioni me

oksitocinë zakonisht ka 10 UI të tretura në 1000 ml solucion izotonik, duke patur një

përqëndrim 10 mUI/ml. Shumë studime të kontrolluara e me përzgjedhje rastësore



29

(RCT) kanë krahasuar oksitocinën me klasa të ndryshme të prostaglandinave (PG) si

dhe me metoda të tjera për maturimin e kolumit uterin dhe kanë konfirmuar se

oksitocina është inferiore me agjentët e tjerë në kontekstin e maturimit cervikal.

5.5 Mbikqyrja fetale antepartum

Mbikqyrja fetale antepartum sugjerohet fuqishëm për shtatzënitë postterm me

menaxhim pritës. Megjithëse nuk ka RCT që të demonstrojnë ndonjë përfitim nga

monitorimi fetal, nga ana tjetër nuk ka prova që ky monitorim të ketë ndikim negativ

në këtë shtatzëni. Pavarësisht mungesës të të dhënave, mbikqyrja fetale në shtatzënitë

postterm është shndërruar në një standart të kujdesit, pavarësisht mungesës së

konsensusit në lidhje me rregjimet specifike të ofruara136.

Përqindja e vdekshmërisë perinatale rritet gradualisht gjatë shtatzënisë, për të qënë më

i shprehur pas javës së 41-të të shtatzënisë. Pavarësisht se nuk ka evidenca që të

provojnë se monitorimi rutinë midis javëve 40-42 përmirëson përfundimin fetal,

ACOG propozon se është e arsyeshme të fillohen testimet antepartum pas javës së 41-

të136. Bochner dhe bashkëpunëtorë demonstruan se fillimi i monitorimit në javën e 41-

të të shtatzënisë rezultonte në përqindje më të ulët komplikacionesh137.

Opsionet e monitorimit përfshijnë non-stres testin (NST), stres testin (ST), profilin

biofizik (PB), profilin biofizik të modifikuar (non-stres testin dhe indeksion e likidit

amniotik), ose një kombinim të këtyre modaliteteve. Vlerësimi i AFI duket të jetë

mjaft i rëndësishëm sepse demonstron më mirë rritjen e përfundimeve negative. Për

këtë arsye, rekomandohet lindja në rast konstatimi oligoamniosi, me ose pa teste të

tjera jobindëse.

Si përfundim, përdorimi i non-stres testit dhe vlerësimi i AFI 2 herë në javë për

shtatzënitë pas javës së 41-të duket një rekomandim i arsyeshëm.



30

STUDIMI



31

QËLLIMET E STUDIMIT

Ky studim synon që nëpërmjet analizës retrospektive të vlerësojë përfundimet fetale

dhe amtare në pacientet të cilat kanë lindur pas javës së 42-të dhe ti krahasojë me

përfundimet amtare dhe fetale te pacientet e lindura në term. Gjithashtu, nëpërmjet

këtij studimi modest jemi përpjekur të realizojmë një tablo sa më të qartë të konceptit

të ”serotinizmit”.

1. Të vlerësohet prevalenca e shtatzënisë serotine në maternitetin e Shkodrës dhe

karakteristikat e shtatzënisë serotine në raport me shtatzënitë në term si dhe

evidentimi i komplikacioneve dhe sëmundshmërisë feto-amtare të lidhura me

serotinizmin dhe krahasimi i tyre me shtatzënitë në term.

Objektivat

1.Vlerësimi i korelacionit midis rezultateve të studimit me të dhënat e literaturës

perëndimore

2.Rezultatet e studimit të mund të shërbejnë si një një nismë për vlerësimin,

hartimin dhe implementimin e protokolleve të menaxhimit të shtatzënisë serotine

me synim përmirësimin e shëndetit amtaro-fetal.

Hipoteza për tu vërtetuar

1. Shtatzënia postterm shoqërohet me rritje domethënëse të risqeve fetale, neonatale

dhe amtare.

2. Përfundimet feto-amtare negative fillojnë të jenë të dukshme që pas javës së 40-të

të shtatzënisë



32

MATERIALI DHE METODA

Ky është një studim retrospektiv analitik i realizuar në Maternitetin e Shkodrës. Për

realizimin e këtij studimi janë shfrytëzuar kartelat e grave të cilat kanë lindur në

maternitetin e Shkodrës gjatë periudhës kohore 4-vjeçare Janar 2010 deri në Dhjetor

2013. Totali i lindjeve të realizuara gjatë kësaj periudhe në këtë spital ka qenë 9,411.

Kriteret standarte të përfshirjes në studim ishin pacientet me shtatzëni me fetus unik,

paraqitje me vertex, pa uterus cikatricial (miomectomi, SC, etj), me moshë shtatzënie

të saktë, të konfirmuar nga DMF ose ekografia obstetrikale e hershme, të cilat kishin

lindur në ose pas javës së 37-të të shtatzënisë.

Si rezultat, pas hulumtimit të kujdesshëm, nga totali i këtyre kartelave u përjashtuan:

shtatzënitë multiple (gjithsej 188 raste), lindjet premature (<37 javë shtatzënie – 1,127

raste), paraqitjet jo me verteks (majën e kokës – 720 raste), anomali dhe cikatrice

uterine (76 raste) si dhe diagnozat “Status post SC” (392 paciente). Gjithashtu, gjatë

hulumtimit të kartelave u përjashtuan edhe pacientet te të cilat nuk ishte e saktë mosha

e shtatzënisë (356 raste).

Protokolli që përcaktonte vlerësimin e saktë të moshës së shtatzënisë konsistonte në

shfrytëzimin e të dhënave të pacientes (dita e parë e menstruacioneve të fundit - DMF)

si dhe ekzaminimet e hershme ekografike (para javës së 13-të të shtatzënisë) ose një

kombinim të kritereve të mësipërme. Një pjesë e grave ishin ndjekur rregullisht në

maternitet duke kryer si vizitat ashtu dhe ekografitë nga mjekët e spitalit ndërsa një

pjesë janë ndjekur nga specialistët obstetër-gjinekologë në qëndrat shëndetësore. Në

vlerësimin e moshës së shtatzënisë në 14% të grave të përfshira në studim ishte

shfrytëzuar vetëm ekzamini ekografik në shtatzëninë e hershme (≤13 javë), në 13% të

grave ishte shfrytëzuar vetëm DMF dhe në pjesën tjetër (73%) kombinimi i tyre, me

konkordancë 98%.



33

Pas përjashtimit të pacienteve të sipërpërmendura, prej 6740 kartelave rezultante të

pacienteve të cilat kanë lindur në SRSH gjatë kësaj periudhe kohore, 280 paciente

(Grupi i studimit - A) kanë lindur pas javës së 42-të të shtatzënisë (3.4% e totalit të

pacienteve të lindura në javët ≥37 të shtatzënisë). Nga pjesa tjetër e kartelave (6460

paciente në term 37-42 javë) është realizuar një përzgjedhje rastësore një në çdo 20

kartela, gjithsej 323 paciente, të cilat janë konsideruar si grupi i kontrollit (Grupi B).

Duke marrë në konsideratë faktin se komplikacionet e shtatzënisë serotine nuk janë

ekskluzive pas javës së 42-të të shtatzënisë dhe se risku për këto komplikacione rritet

progresivisht pas javës së 39-të për të kulmuar pas javës së 42-të, grupi i kontrollit u

nda në disa nëngrupe sipas moshës së lindjes (Tabela 5).

Nëngrupi Mosha e shtatzënisë (MSH) No. %

B1 37-39 javë shtatzënie 98 31%

B2 >39-40 javë shtatzënie 123 37%



Totali 323 100%

Tabela 5. Stratifikimi i grupit të kontrollit (B) sipas moshës së shtatzënisë

Mosha mesatare në grupin e studimit (MSH >42 javë) ishte 27,4 vjeç dhe në grupin e

kontrollit (MSH 37-42 javë) 25.9 vjeç. Gjatë vlerësimit dhe krahasimit të të dhënave

midis dy grupeve (grupit të studimit dhe grupit të kontrollit) u morën në konsideratë

mosha amtare, pariteti, si dhe sikundër është specifikuar edhe më lart edhe stratifikimi

i grupit të kontrollit sipas moshës së shtatzënisë (Tabela 6).



34

Ky studim u realizua në Maternitetin e Shkodrës, ku protokolli i induksionit të lindjes

kombinon administrimin e oksitocinës IV me amniotominë; në këtë strukturë

shëndetësore agjentët maturues të kolumit nuk janë pjesë e protokollit, për këtë arsye

induksioni i lindjes në subjektet me kolum të pafavorshëm sipas Bishop nuk

konsiderohej si alternativë ndaj lindjes me SC.

Karakteristikat e

pacienteve

Grupi i studimit (n=280)

(MSH >42 javë)

Grupi i kontrollit (n=323)

(MSH = 37-42 javë)

∆

Mosha mesatare 27,4 vjeç 25,9 vjeç NS

Pariteti

Primipare

Sekondipare

Pluripare

144

92

70

118

100

79

p

NS

NS

Tabela 6. Karakteristikat e pacienteve sipas grupeve të studimit

Në vlerësimin e outome-it fetal variablat e analizuar ishin: Feto morto in utero (FMU),

vdekshmëria neonatale (30 ditë pas lindjes), ngjyrosja mekoniale e likidit amniotik,

sindromi i aspirimit mekonial, pikëzimi sipas Apgar në minutën 5, dëmtimi i pleksit

brakial, pranimi në NICU dhe ditëqëndrimi spitalor për indikacione neonatale.

Në vlerësimin e outcome-it amtar morëm në konsideratë: Mënyrën e përfundimit të

lindjes (vaginale apo me operacion cezarean), lindjen operative (përdorimi i forcepsit

ose ventuzës obstetrikale), dëmtimet serioze të rrugëve të lindjes, kohëzgjatjen e

lindjes dhe hemorragjinë.



35

Tabela7. Diagrama e përzgjedhja dhe grupimi i pacienteve të përfshira në studim.

TOTALI I LINDJEVE = 9411

KRITERE PËRJASHTUESE

LINDJE PARA KOHE = 1127

PARAQITJE JO ME VERTEX = 720

UTERUS CIKATRICIAL = 76

SECTIO CESAREA = 392

MOSHA E SHTATZËNISË ? = 356

6740 RASTE PAS PËRJASHTIMIT

323 RASTE GRUPI I KONTROLLIT

PAS PËRZGJEDHJES RASTËSORE

280 RASTE GRUPI I STUDIMIT

KRITERET E PËRZGJEDHJES SË MOSTRËS SË STUDIMIT



36

PËRPUNIMI STATISTIKOR

Në përpunimin dhe analizimin statistikor të rezultateve të studimit është përdorur Testi

i Fisher-it (Fisher’s exact test), që na ka mundësuar përcaktimin e saktë të domethënies

statistikore të ndryshimeve. Nëpërmjet formulës së Fisher-it ne mund të përcaktojmë

në mënyrë të saktë devijimin nga “null hypothesis” (për shembull vlera e p-së)96,97,98.

Gjithashtu, në vlerësimin statistikor kemi përdorur në disa situata (ku vlerat e qelizave

të veçanta kanë qënë mbi 5) edhe testin “Chi-squared”, sidomos në situatat kur për

shkak të vlerave numerike të mëdha të mostrës ka qënë e vështirë përllogaritja e saktë

përmes testit të Fisher-it.

Sikundër aplikohet zakonisht, në varësi të të dhënave dhe kushteve të praktikës

konvencionale në realizimin e një studimi, edhe në këtë studim është përdorur

terminologjia e Pδ*: p ≥ 5% si “statistikisht jo domethënëse” dhe p < 5% me

“domethënie statistikore”.

* Probabiliteti që një variabël t’i afrohet një vlere më të madhe apo të barabartë me vlerën

e observuar vetëm në mënyrë rastësore njihet si vlera e p-së (Pδ)!



37

REZULTATET

9.1 Prevalenca e shtatzënisë serotine

Sipas të dhënave të studimit, 280 gra e kanë kaluar moshën shtatzënisë > 42 javë (rreth

3.4%). Në grupin e kontrollit (n=323) 34 paciente i përkasin moshës 41-42 javë të

shtatzënisë (10.5% të shtatzënive në term), 68 paciente moshës së shtatzënisë 40-41

javë (21.0%), 123 paciente moshës së shtatzënisë 39-40 (38.0%) dhe 98 paciente

moshës së shtatzënisë 37-39 (30.5%).

Në tabelën e mëposhtme pasqyrohet në mënyrë të specifikuar dhe sipas viteve

shpërndarja e lindjeve sipas moshës së shtatzënisë.

Nga të dhënat e mëposhtme vihet re një tendencë në rënie përgjatë këtyre 4 viteve e

përqindjes së shtatzënive pas javës së 42-të, një ndryshim statistikisht i rëndësishëm

(p<0.05), po ashtu edhe për grupmoshat 41-42 javë dhe 40-41 javë (p<0.05).

MOSHA E SHTATZËNISË (MSH)

Viti 37-39 >39-40 >40-41 >41-42 37-42* > 42

2010 25 25 28 14 92 99

2011 24 28 20 10 82 70

2012 24 30 13 6 73 61

2013 25 40 7 4 76 50

Totali 98 123 68 34 323 280

Tabela 8. Lindjet sipas moshës së shtatzënisë në maternitetin e Shkodrës (2010-2013)



38

Grafiku 6. Lindjet sipas moshës së shtatzënisë në maternitetin e Shkodrës (2010-2013)

Grafiku 7. Shpërndarja e lindjeve sipas moshës së shtatzënisë (Grupi A dhe Grupi B)

2010 2011 2012 2013

28

2013

714

106 4

99

70

61

50

37-39 >39-40 >40-41 >41-42 > 42

98

123

68

34

280



39

9.2 Raportet gjinore në shtatzëninë postterm

Viti 37-42 javë > 42 javë

Gjinia F M Total F M Total

2010 42 50 92 48 51 99

2011 40 42 82 30 40 70

2012 37 36 73 30 31 61

2013 36 50 76 9 26 50

Totali 155 (48.0%) 168 (52.0%) 323(100%) 127 (45.3%) 153 (54.7%) 280 (100%)

Tabela 9. Raportet gjinore të të porsalindurve në term dhe postterm

Grafiku 8. Raportet gjinore të të porsalindurve në term dhe postterm

Në shtatzënitë 37-42 javë, raporti meshkuj: femra ishte 52.0 %, kundrejt 48.0 %,

ndërkohë që në grupin e shtatzënive >42 javë raporti meshkuj: femra ishte 54.7

meshkuj kundrejt 45.3% femra, një diferencë që konstatohet edhe në literaturën e huaj.

37-42 > 42

168153155

127

Meshkuj vs Femra



40

9.3 Përfundimi amtar

Përfundimi amtar 37-42 javë > 42 javë ∆

LV spontane 223 (69%) 70 (25.0%) p<0.05

LV operative:

Forceps

Ventuzë

12 (3.7%)

5 (2.0%)

7 (1.7%)

21 (7.5%)

13 (4.6%)

8 (2.9%)

P<0.05

LV e induktuar 20 (6.3%) 58 (20.7%) p<0.05

Totali LV 255 (79%) 149 (53.2%) p<0.05

SC 68 (21%) 131 (46.8%) p<0.05

Totali 323 (100%) 280 (100%)

Tabela 10. Përfundimi amtar dhe diferencat midis grupeve

Në vlerësimin e outcome-it amtar u vlerësuan: mënyra e përfundimit të lindjes

(vaginale apo me operacion cezarean), lindjet operative (përdorimi i forcepsit ose

ventuzës obstetrikale), dëmtimet serioze të rrugëve të lindjes, kohëzgjatja e lindjes dhe

hemorragjia intra-partum.

Sikundër shihet nga rezultatet e studimit, konstatohet një diferencë statistikisht e

rëndësishme përsa i përket përfundimit amtar midis grupit të shtatzënive serotine dhe

grupit të kontrollit.



41

9.3.1 Mënyra e përfundimit të lindjes

Në grupin e shtatzënive setorine 131 gra (46.8%) lindën me SC kundrejt vetëm 68

grave (21%) në grupin e kontrollit. ky ndryshim midis dy grupeve është statistikisht i

rëndësishëm (p<0.05).

Grafiku 9. Përfundimi i lindjes me operacion cezarean

Gjithashtu, në vlerësimin e shpërndarjes së përqindjes së lindjes me SC brenda grupit

të kontrollit në varësi të moshës së shtatzënisë, vihet re një rritje e incidencës për

përfundimin e lindjes me SC me rritjen e moshës së shtatzënisë, më e shprehur për

grupin 41-42 javë (p<0.05).

9.3.2 Indikacionet në rastet e përfundimit të lindjes me operacion cezarean

Në grupin e studimit indikacioni kryesor për përfundimin e lindjes me SC ka qënë

gjendje e pasigurtë fetale (50%), e ndjekur nga DFP (27%).

37-42 J > 42 J

79%

53%

21%

47%

SC vs LV midis grupeveLV SC



42

Në grupin e kontrollit indikacioni kryesor i përfundimit të lindjes me SC ka qënë

gjendja e pasigurt fetale (49%) i ndjekur nga distocia (29%) dhe DFP (16%).

Konstatohet një dallim statistikisht i rëndësishëm midis dy grupeve përsa i përket

diagnozës Disproporcion feto-pelvik (27% në GS vs 16% në GK; p<0.05).

Indikacioni > 42 javë 37-42 javë

Gjendje e pasigurtë fetale 65 (50.0%) 33 (49.0%)

Distocia 21 (16.0%) 20 (29.0%)

Prolaps umbilikal 3 (2.0%) 2 (3.0%)

DFP* 35 (27.0%) 11 (16.0%)

Inercia uterine sekondare 7 (6.0%) 2 (3.0%)

Totali 131 (100%) 68 (100%)

Tabela 11. Indikacionet e përfundimit të lindjes me operacion cezarean

Grafiku 10. Indikacionet e përfundimit të lindjes me operacion cezarean

Gjendje epasigurtë

fetale

Distocia Prolapsumbilikal

DFP* Inerciauterine

sekondare

50%

16%

2%

27% 6%

49%

29%

3%

16%

3%

Indikacionet

> 42 javw 37-42 javw



43

9.3.3 Lindjet operative dhe induksioni i lindjes

Përfundimi

amtar

Mosha e shtatzënisë (MSH) grupi i kontrollit

∆

37-39 >39-40 >40-41 >41-42 Totali

SC 10(15%) 12 (17%) 16 (23%) 30 (45%) 68 (100%) p<0.05

Lindje op 1 (8%) 3 (24%) 3 (24%) 5 (44%) 12 (100%) p<0.05

Induktim 1 (5%) 2 (10%) 7 (35%) 10 (50%) 20 (100%) p<0.05

Tabela 12 . Përfundimi amtar sipas moshës së shtatzënisë në grupin e kontrollit

E njëjta gjetje konstatohet edhe përsa i përket lindjeve operative, me një rritje

progresive të përqindjes me rritjen e moshës së shtatzënisë (nga 8% për MSH 37-39

javë në 24% për MSH >40-41 dhe 44% për MSH >41-42; p< 0.05).

Grafiku 11. Përfundimi amtar sipas moshës së shtatzënisë në grupin e kontrollit

37-39 >39-40 >40-41 >41-42

15% 17% 23%45%8%

24%24%

44%

5%

10%

35%

50%

Grupi i Kontrollit

SC Lindje OP Induktim



44

Induktimi i lindjes rritet në mënyrë mjaft të shprehur, rreth 10 herë (5% në MSH 37-39

javë dhe 50% të totalit të induktimeve për MSH >41-42 javë; p<0.05) nga nëngrupi i

parë në atë të fundit të shtatzënive në term. Diferencat e mësipërme janë statistikisht të

rëndësishme.

9.3.4 Komplikacionet amtare intrapartum dhe postpartum

Në komplikacionet amtare intrapartum dhe postpartum të hershme të dhënat janë

përshkruar në tabelën 12. Ndryshimi në përqindjen e laceracioneve perineale midis

grupit të studimit dhe dhe grupit të kontrollit është statistikisht i rëndësishëm (3.7% vs

5.7%; p<0.05).

Shkolitja manuale e placentës është një dukuri më e shpeshtë në grupin e induktimit

elektiv, pavarësisht se jo statistikisht e rëndësishme, në krahasim me grupin e

kontrollit (3% vs 3.6%).

Nevoja për hemotransfuzion (HT) ndryshonte midis grupeve, pavarësisht se ky

ndryshim nuk ishte statistikisht i rëndësishëm (1.5% vs 4%).

Përfundimi amtar 37-42 javë > 42 javë ∆

Laceracione grada III+ 12 (3.7%) 16 (5.7%) p<0.05

Hemorragjia vaginale (HT) 7 (2.1%) 7 (2.5%) NS

Shkolitja manuale e placentës 10 (3.0%) 10 (3.6%) NS

Kohëzgjatja e lindjes 5.8 orë 6.9 orë p<0.05

Tabela 13. Komplikacionet amtare dhe kohëzgjatja mesatare e lindjes



45

Grafiku12 . Komplikacionet amtare midis dy grupeve

9.3.5 Kohëzgjatja e lindjes

Grafiku 13. Kohëzgjatja e lindjes

37-42 > 42

4%

6%

2%

4%

Laceracionet dhe hemorragjia

Laceracione Hemorragjia vaginale

37-42 > 42

5.8

6.9

Kohëzgjatja e lindjes (orë)



46

Ndryshimi i kohëzgjatjes së lindjes midis grupit të studimit dhe grupit të kontrollit

tregon për një zgjatje statistikisht të rëndësishme të kohës së lindjes në grupin e

studimit në krahasim me grupin e kontrollit (p<0.05). Ky reduktim u konstatua

pavarësisht paritetit të gruas shtatzënë.

9.4 Përfundimi fetal

9.4.1 Feto morto in utero, vdekshmëria neonatale dhe pranimi në NICU

PËRFUNDIMI

FETAL

Mosha e shtatzënisë (MSH)

∆

37-39 39-40 40-41 41-42 Totali > 42

FMU 0 0 1 2 3 (1.0%) 5 (1.7%) p<0.05

Vdekshmëria neonate 0 1 1 1 3 (1%) 6 (2.1%) p<0.05

Ngjyrosja e LA 9 15 19 21 64 (20%) 76 (27%) p<0.05

Apgar(5’)

≤ 5 1 2 2 2 7 (2%) 11 (4%)

p<0.05 6-8 13 21 15 8 57 (17%) 56(20%)

> 8 84 100 51 24 259(81%) 213(74%)

Pranimi në NICU 0 1 2 3 6 (1.8%) 8(2.8%) p<0.05

Macrosomia

>4000 0 3 6 30 39 (14%) 79 (28%) p<0.05

>4500 0 0 3 7 10 (3%) 19 (6.7%) p<0.05

Ditëqëndr spitalor 3.9 ditë 4.3 ditë NS

Tabela 14. Përmbledhje e rezultateve të përfundimit fetal në studim



47

Në vlerësimin e outome-it fetal variablat e analizuar ishin: Feto Morto in utero (FMU),



brachial, pranimi në NICU dhe ditëqëndrimi spitalor për indikacione neonatale.

Në grupin e studimit janë evidentuar 5 FMU (17/1000) kundrejt 3 FMU (10/1000) të

grupit të kontrollit. Në asnjërin nga këto raste nuk është realizuar autopsia, ndërkohë

që në të gjitha rastet mbi 42 javë pacientet nuk janë ndjekur rregullisht. Nga inspektimi

klinik një rast ka rezultuar me anencefali. Në një rast të grupit të kontrollit është

konstatuar KRF i shprehur. Diferenca midis dy grupeve përsa i përket FMU është

statistikisht rëndësishme (p<0.05).

Grafiku 14. FMU dhe vdekshmëria neonatale sipas grupeve

Edhe përsa i përket vdekshmërisë infantile diferenca misid dy grupeve ka domethënie

statistikore (1% vs 2.1% respektivisht për grupin e kontrollit dhe grupin e studimit;

p<0.05). Në grupin e kontrollit diagnoza e exitus ishin anomali fetale 2 raste dhe

hemorragji cerebrale 1 rast, ndërsa në grupin e studimit 2 raste me hemorragji

37-42 > 42

1%

2%

1%

2%

FMU dhe vdekshmeria neonatale

FMU Mortaliteti neonatal



48

cerebrale, 2 raste me insuficiencë pulmonare nga sindromi i aspirimit mekonial dhe 1

rast me anomali gjenetike.

Grafiku 15. FMU dhe vdekshmëria neonatal sipas MSH në grupin e kontrollit

PËRFUNDIMI

FETAL


∆

37-39 >39-40 >40-41 >41-42 Totali > 42

Pranimi në NICU 0 1 2 3 6 (1.8%) 8(2.8%) p<0.05

Tabela 15 . Pranimi në njësinë e kujdesit intensiv neonatal

Përsa i përket pranimit në njësinë e kujdesit neonatal intensiv, ndryshimi midis grupit

të kontrollit dhe grupin e studimit ishte statistikisht i rëndësishëm (respektivisht 1.8%

vs 2.8%; p<0.05).

Edhe midis nëngrupeve të grupit të kontrollit shihet rritje statistikisht e rëndësishme e

FMU dhe vdekshmërisë neonatale me rritjen e moshës së shtatzënisë (p<0.05).

37-39 >39-40 >40-41 >41-42

1.5%1.7%

2.3%

4.5%

0.8%

2.4% 2.4%

4.4%

FMU & vdekshmeria neonatal (grupi i kontrollit)

FMU MNN



49

Grafiku 16. Pranimi në njësinë e kujdesit neonatal intensiv

9.4.2 Ngjyrosja e likidit amniotik dhe sindromi i aspirimit mekonial

Ngjyrosja e LA 37-42 javë > 42 javë ∆

LA mekonial 64 (20.0%) 76 (27.0%) p<0.05

NMLA gr I 48 (15.1%) 49 (17.6%) NS

NMLA gr II 13 (4%) 23(8%) p<0.05

MNLA gr III 3 (0.9%) 4 (1.4%) p<0.05

S. i aspirimit mekonial 2(0.6%) 2 (2.8%) p<0.05

Tabela 16. Ngjyrosja e LA sipas grupeve

37-42 Jave > 42 Jave

1.8%

2.8%

Pranimi në NICU



50

Nga të dhënat shihet qartë se frekuenca e ngjyrosjes mekoniale të likidit amniotik

është një dukuri më e shpeshtë në grupin e studimit; nga krahasimi midis grupit të

studimit dhe grupit të kontrollit diferenca është statistikisht e rëndësishme (p<0.05).

Grafiku 17. Ngjyrosja e LA sipas grupeve

Grafiku 18. Sindromi i aspirimit mekonial sipas grupeve

37-42 > 42

20%

27%NMLA

37-42 > 42

0.6%

2.8%

Sindromi i Aspirimit Mekonial (%)



51

Në analizën e stratifikuar varësisht gradës së ngjyrosjes së LA, ndryshimi midis grupit

të induktimit elektiv dhe grupit të kontrollit për peshën specifike të NMLA gr. III-të,

është statistikisht i rëndësishëm (0.9% vs 8.6%; p<0.05).

Sindromi i aspirimit mekonial është një dukuri që konstatohet me ndryshime

statistikisht të rëndësishme midis dy grupeve (0.6% vs 2.8% respektivisht për grupin e

kontrollit dhe grupin e studimit; p<0.05).

9.4.3 Pikëzimi sipas Apgar

Për të gjithë të porsalindurit e pacienteve në të treja grupet u vlerësua Apgari në

minutën e pestë. Në grupin e kontrollit Apgari më i vogël se 5 në minutën e 5-të u

evidentua respektivisht në 2% të të porsalindurve dhe në grupin e studimit (> 42 javë)

në 4% të të porsalindurve, ndryshim statistikisht i rëndësishëm (p<0.05).

Apgari midis 6-8 në minutën e 5-të ishte i ndryshëm midis dy grupeve, pavarësisht se

ky ndryshim nuk ishte statistikisht i rëndësishëm. Në vlerësimin e Apgar të minutës së

5-të midis nëngrupeve të grupit të kontrollit nuk u vunë re ndryshime statistikisht të

rëndësishme.

PËRFUNDIMI

FETAL

Mosha e shtatzënisë (MSH) ∆

37-39 >39-40 >40-

41

>41-42 Totali > 42

Apgar(5’)

≤ 5 1 2 2 2 7 (2%) 11 (4%) p<0.05

6-8 13 21 15 8 57 (17%) 56(20%) NS

> 8 84 100 51 24 259(81%) 213(74%) NS

Tabela 17 . Vlerësimi i Apgar në minutën e 5-të sipas grupeve



52

)

Grafiku 19 . Vlerësimi i Apgar në minutën e 5-të sipas grupeve (Apgar ≤ 5)

9.4.4 Makrosomia fetale

Në shtatzënitë 40-41 javë, numri i fetuseve të lindur mbi 4000 gr në grupin e kontrollit

ishte 39 (14% të lindjeve) dhe në grupin e studimit ishte 79 (28%) ky ndryshim ishte

statistikisht i rëndësishëm (p<0.05).

PËRFUNDIMI

FETAL


∆ 37-39 >39-

40

>40-

41

>41-42 Totali > 42

Macrosomia

>4000 0 3 6 30 39 (14%) 79 (28%) p<0.05

>4500 0 0 3 7 10 (3%) 19 (6.7%) p<0.05

Tabela 18. Makrosomia dhe mosha e shtatzënisë

37-42 J > 42 J

2%

4%

Apgar ≤ 5



53

Në shtatzënitë në term (grupi i kontrollit), numri i fetuseve të lindur mbi 4500 gram

ishte 10, ose përbënte 3% të lindjeve e krahasuar me 19 (6.7%) me studimin e

studimit. Ky ndryshim ishte statistikisht i rëndësishëm(p<0.05).

Edhe brenda grupit të kontrollit shihet një trend në rritje i prevalencës për macrosomi

fetale me rritjen e moshës së shtatzënisë, tendencë statistikisht e rëndësishme sidomos

për grupmoshën 41-42 javë.

Grafiku 20 . Makrosomia dhe mosha e shtatzënisë

37-42 J > 42 J

14%

28%

3%

7%

Makrosomia4000 GR

4500 GR



54

9.4.5 Ditëqëndrimi spitalor

Përsa i përket ditëqëndrimit spitalor, kohëzgjatja mesatare për grupin e kontrollit ka

qënë 3.9 ± 1.4 ditë dhe për grupin e studimit 4.3 ± 1.6 ditë, pa domethënie statistikore.

Grafiku 21. Ditëqëndrimi Spitalor

37-42 J > 42 J

3.9

4.3

Ditëqëndrimi spitalor (ditë)



55

DISKUTIM

Prevalenca e shtatzënisë postterm është rreth 7% të të gjitha shtatzënive, duke variuar

varësisht karakteristikave të popullatave të ndryshme si dhe praktikave lokale të

menaxhimit75. Në studimin tonë incidenca e shtatzënisë serotine rezulton të jetë 3,4%,

një shifër që nuk përputhet me të dhënat e literaturës botërore; në këtë diskordancë, dy

arsyet kryesore të mundshme janë:

(1) përjashtimi nga studimi i një numri të konsiderueshëm kartelash për shkak të

pamundësisë së përcaktimit të saktë të moshës së shtatzënisë (është pikërisht ky

kontigjent pacientesh me probabilitet më të madh për të patur shtatzëni serotine) dhe

(2) liberalizmimi i procedurave të tilla si induktimi i lindjes dhe përfundimi i lindjes

me SC është një fenomen që haset shpesh në praktikën e përditshme klinike në spitalin

tonë.

Ndër karakteristikat e popullatës që ndikojnë në uljen apo rritjen e prevalencës së

shtatzënive serotine janë përqindja e primigravideve në popullatën e studjuar,

prevalenca e obezitetit, anamneza personale për shtatzëni serotine si dhe

predispozicioni gjenetik. Në studimin tonë nuk u konstatuan diskordanca në

shpërndarjen e paritetit, ndërkohë që u vu re një përqindje më e lartë e primigravideve

në grupin e shtatzënive serotine (144 vs 118; p<0.05).

Përsa i përket impaktit të obezitetit në popullatën e studimit, për shkak të mungesës të

të dhënave në kartela (pamundësi për të vlerësuar BMI – indeksin e masës trupore) ne

nuk mundëm të vlerësonim korelacionin midis obezitetit dhe shtatzënisë serotine në

studimin tonë. Edhe për anamnezën personale apo predispozicionik gjenetik të

pacienteve të përfshira në studim nuk kishte informacion të qartë që të mundësonte

vlerësimin e ndikimit të shtatzënive serotine të mëparshme në shtatzënitë pasardhëse.

Të tjerë parametra që mendohet se ndikojnë në frekuencës e shtatzënive postterm janë

dhe komplikacionet amtare si dhe frekuenca e lindjeve premature spontane. Gjithsesi,



56

lidhja midis etnicitetit dhe kohëzgjatjes së shtatzënisë nuk është qartësuar ende

(Collins dhe bp., 2001; Caughey dhe bp., 2009).

Shkaku më i zakonshëm i shtatzënisë së zgjatur është pasaktësia në llogaritjen e

moshës së shtatzënisë. Përdorimi i kritereve klinike standarte për të përcaktuar ditën e

përafërt të lindjes ka një tendencë të mbivlerësojë moshën e shtatzënisë, duke rritur për

pasojë incidencën e shtatzënive serotine11 (Gardosi dhe bp, 1997; Taipale and

Hiilermaa, 2001). Për të shmangur biaset dhe diskordancat në rezultatet e studimit ne

u treguam të kujdesshëm në përjashtimin e rasteve me pasaktësi në moshën e

shtatzënisë.

Praktikat e ndryshme të menaxhimit të shtatzënive përtej termit që përfshijnë

induksionin e planifikuar të lindjes, SC të planifikuar apo menaxhimin pritës sigurisht

që ndikojnë në prevalencën e shtatzënive postterm. Për shembull në SHBA rritja e

aplikueshmërisë së induksionit të planifikuar të lindjes gjatë dekadës së fundit është

shoqëruar me një rënie të ndjeshme të numrit të shtatzënive përtej javës së 41-të dhe

42-të, respektivisht nga 18% dhe 10% në 14% dhe 4%75. Në mënyrë të ngjashme,

përdorimi i ekografisë së hershme si përcaktues i saktë i moshës së shtatzënisë është

shoqëruar me një reduktim të ndjeshëm në incidencën e shtatzënisë postterm nga 12%

në 3% (Savitz dhe bp., 2002).

Rreziqet që shoqërojnë shtatzëninë postterm janë mjaft evidente dhe madje kanë një

peshë më të madhe nga ajo që mendohet në rutinën e praktikës klinike. Dy arsye

madhore që kanë ndikuar në nënvlerësimin e risqeve të lidhura me shtatzëninë serotine

janë: (1) një pjesë e konsiderueshme e studimeve dhe sugjerimeve mbi komplikacionet

dhe risqet e shtatzënive përtej termit i referohen këtij problemi para përdorimit të

ekografisë si një modalitet për përcaktimin e moshës së saktë të shtatzënisë dhe

rrjedhimisht një pjesë e konsiderueshme e rasteve të përfshira në këto studime nuk

kanë qënë realisht postterm; (2) arsyeja e dytë bazohet mbi përkufizimin e feto morto

in utero – përqindjet e FMU janë përllogaritur zakonisht duke iu referuar këtij



57

fenomeni në momentin e lindjes së një shtatzënie më tepër sesa në kontekstin e një

shtatzënie që vijon (të palindur). Kjo metodë e përllogaritjes së FMU ul përqindjen e

kësaj diagnoze në shtatzënitë postterm, duke qënë se pas lindjes së FMU ai nuk

konstatohet si risk për po këtë diagnozë. (Rand dhe bp., 2000; Smith, 2001; Caughey

dhe bp., 2003). Edhe në studimin tonë retrospektiv,nuk kemi mundur ti shmangemi një

gabimi të tillë, pavarësisht se mostra e studimit ishte e vogël dhe nga analiza

statistikore nuk u vunë re diskordanca të lidhura me këtë fakt.

Përqindja e vdekshmërisë perinatale, e përllogaritur si rezultante e FMU dhe vdekjet

neonatal të hershme është rreth dy herë më e lartë në shtatzënitë pas javës së 42-të në

krahasim me shtatzënitë në term. Kjo rritje vijon në mënyrë progresive, duke qënë 4

herë më e lartë pas javës së 43-të të shtatzënisë108. (Bakketeig and Bergsjo, 1989;

Feldman, 1992; Hilder dhe bp., 1998; Cotzias dhe bp., 1999). Në studimin tonë u

konstatua një rritje pothuajse 100% e vdekshmërisë perinatale midis grupit të

shtatzënive mbi 42 javë dhe grupit të shtatzënive në term (3.8% vs 2.0%; p<0.05), një

ndryshim statistikisht I rëndësishëm, në korrelacion me literaturën botërore.

Gjithashtu, duke iu referuar faktit se ky risk vijon të rritet dhe të bëhet eminent që pas

javës së 40-të të shtatzënisë, edhe në vlerësimin e stratifikuar sipas moshës së

shtatzënisë në shtatzënitë në term ne konstatuam një rritje progresive të përqindjes së

vdekshmërisë perinatale brenda grupit të kontrollit.

Sipas Hilder dhe bp110, vdekshmëria fetale dhe neonatale rritet në mënyrë të ndjeshme

pas javës së 40-të të shtatzënisë. (Hilder dhe bp., 1998). Mendohet se në shkakësinë e

këtij përfundimi negative ndikojnë insuficienca utero-placentare, aspirimi I likidit

mekonial dhe infeksioni intrauterin111. (Hannah, 1993).

Sindromi i aspirimit mekonial i referohet kompromentimit respirator me takipne,

cianozë dhe reduktim të kompliancës pulmonare te i porsalinduri i ekspozuar ndaj

mekoniumit in utero. Ky sindrom është konstatuar në përqindje të lartë në të

porsalindurit postterm115 (Kabbur dhe bp., 2005). Në SHBA incidenca e sindromit të

aspirimit mekonial është reduktuar katër herë midis përgjatë një dekade (midis viteve



58

1990 - 1999), nga 5.8% në 1.5% në të porsalindurit pas javës së 37-të të shtatzënisë.

Ky reduktim i atribuohet së pari reduktimit të përqindjes së shtatzënive postterm116

(Yoder dhe bp., 2002). Një pjesë e vogël e kontributit në reduktimin e sindromit të

aspirimit mekonial i dedikohet ndërhurjeve tradicionale si aspirimi nazofaringeal ose

orofaringeal i të porsalindurit dhe amnioinfuzionit (Vain dhe bp., 2004). Në studim u

konstatua një diferencë mjaft e madhe, statistikisht e rëndësishme e sindromit të

aspirimit mekonial midis grupit të kontrollit dhe grupit të studimit (respektivisht 0.6%

vs 2.8%; p<0.05). SAM ishte rreth 4 herë më frekuent në lindjet pas javës së 42-të të

shtatzënisë, pavarësisht se prania e likidit amniotik të ndgjyrosur midis dy grupeve nuk

kishte të njëjtën diferencë (20% në shtatzënitë në term kundrejt 27% në shtatzënitë pas

javës së 42-të). Në këtë aspekt vlen të thuhet se prania e likidit mekonial është një

parakusht i rëndësishëm për zhvillimin e SAM, por nga ana tjetër përqëndrimi më i

lartë i mekoniumit si pasojë e reduktimit të AFI në shtatzënitë postterm implikon

diferencën e shprehur midis dy grupeve përsa i përket sindromit të aspirimit mekonial.

Të porsalindurit postterm kanë peshë lindjeje më të madhe sesa të porsalindurit në

term si dhe një incidencë më të madhe për makrosomi fetale që varion rreth 2.5-10%

në të porsalindurit postterm kundrejt 1% në të porsalindurit në term63,112. (Spellacy dhe

bp., 1985; Rosen and Dickinson, 1992). Makrosomia fetale përkufizohet si peshë

lindjeje ≥ 4.5 kg (ACOG, 2000) dhe shoqërohet me aktivitet lindjeje të zgjatur,

disproporcion cefalo-pelvik dhe distoci të shpatulave. Në studimin tonë përqindja e

makrosomëve te të lindurit pas javës së 42-të të shtatzënisë ishte 6.7% kundrejt 3% te

grupi i studimit. Vlen të përmendet se mbi 90% e makrosomëve në grupin e të

porsalindurve në term ishin midis jaëve 40-41 të shtatzënisë.

Në studim nga krahasimi midis dy grupeve i përqindjes të të porsalindurve me Apgar

6-8 ndryshimet nuk ishin statistikisht të rëndësishme (17% IE vs 20% GK), ndërkohë

që për Apgar ≤ 5 ndryshimi midis grupeve kishte domethënie statistikore (4% në GS

vs 2% në GK; p<0.05). Disa studime observacionalë kanë vlerësuar induktimin elektiv

të lindjes postterm me lindjen spontane në term79,80,82, duke raportuar Apgar-in në



59

minutën e 5-të më të vogël se 7. Ky përfundim ishte një gjetje e rrallë (0.5%-1.0%) për

të dy grupet dhe pa ndryshime statistikore midis tyre. (P=0.723).

Rreth 20% e fetuseve postterm shfaqin sindromin e dismaturitetit, që i referohet

foshnjave me karakteristika që i ngjajnë atyre të IUGR-së nga insuficienca utero-

placentare (Vorherr, 1975; Mannino, 1988). Këto shtatzëni janë risk për një sërë

komplikacionesh të tilla si komprimimi i kordonit umbilikal nga oligoanhidramnioni,

aspirimi mekonial, si dhe komplikacionet neonatale afatshkurtra si hipoglicemia,

konvulsionet dhe insuficienca respiratore. Gjithashtu këta të porsalindur kanë

incidencë të rritur për teste fetale jobindëse përpara dhe gjatë lindjes (Knox dhe bp.,

1979). Në studimin tonë të gjitha këto komplikacione ishin të pranishme në përqindje

që korrelonin me literaturën. Në vlerësimin e shfaqjes së këtyre komplikacioneve

midis dy grupeve të studimit ndryshimet ishin statistikisht të rëndësishme (p < 0.05).

Ndonëse studimi i referohet komplikacione në shtatzënitë pas javës së 42-të, këto

fenomene janë konstatuar me frekuencë më të shpeshtë që në javën e 41-të të

shtatzënisë (Caughey dhe bp., 2005; Caughey and Musci, 2004). Kjo është arsyeja që

në studimin tonë përveç krahasimit midis grupit mbi 42 javë dhe shtatzënive në term,

për të gjithë variablat përcaktues të përfundimit feto-amtar kemi bërë një vlerësim të

stratifikuar sipas moshës së shtatzënisë dhe brenda grupit të kontrollit. Ajo çfarë vihet

re në këtë analizë është qëndrueshmëria statistikisht e rëndësishme e tendencës së për

rritje të komplikacioneve pas javës së 40-të.

Një studim i Skocisë publikuar në 2010 arriti në përfundimin se risku për FMU rritej

mbas javës së 39-të të shtatzënisë (Sutan dhe bp., 2010). Gjithashtu Yudkin dhe bp.

(1987) demostruan që rreziku i FMU të pashpjegueshme rritet 4 herë mbas javës së

39-të duke arritur maksimumin në javën e 41-të. Përqindjet e aspirimit mekonial dhe

acidemia neonatale, të dyja rriten mbas javës së 38-të të shtatzënisë (Bruckner dhe bp.,

2008). Sëmundshmëria neonatale duke përfshirë edhe dëmtimet në lindje ka pikën më

të ulët rreth javës së 38-të dhe rritet në mënyrë të vazhdueshme më pas. (Nicholson



60

dhe bp., 2006). Prandaj, java e 42-të e shtatzënisë nuk përfaqëson një prag nën të cilin

rreziqet janë të shpërndara në mënyrë uniforme.

Shtatzënia postterm shoqërohet edhe me rreziqe sinjifikante amtare. Ka një risk më të

lartë për: 1) lindje distocike (9-12% vs 2-7% në term); 2) laçeracione perineale Gr. e 3-

të dhe 4-t, të lidhura me makrosominë fetale (3.3% vs 2.6% në term); 3) lindje

vaginale operative; dhe 4) dyfishim i përqindjes së lindjeve me operacion cezarian

(14% vs 7% në term) (Rand dhe bp., 2000; Campbell dhe bp., 1997; Alexander dhe

bp., 2000; Treger dhe bp., 2002). Lindja cezariane shoqërohet me incidencë më të

lartë të endometritit, hemorragjisë dhe sëmundjes tromboembolike (Alexander dhe bp.,

2001; Eden dhe bp., 1987).

Gjithashtu nuk duhet të nënvlerësohet edhe impakti emocional i shtatzënisë së zgjatur.

Në një studim-RCT, i kryer tek pacientet në javën e 41-të të shtatzënisë, në grupin e

pacienteve që u induktuan, 74% e tyre dëshironin që të menaxhoheshin në këtë mënyrë

dhe në grupin e pacienteve që vazhduan me monitorimin antenatal, vetëm 38%

dëshironin këtë menaxhim (Heimstad dhe bp., 2007).

Në studim ne nuk mundëm të vlerësonim kompliancën e pacienteve në lidhje me

modalitetet e menaxhimit, për arsye se studimi ishte retrospektiv.

Në mënyrë të ngjashme me përfundimet neonatale, edhe sëmundshmëria amtare rritet

në shtatzënitë postterm. Komplikacione të tilla si koriamnioniti, laceracionet perinelae

të gradëve të rënda, lindja me operacion cezarean, hemorragjia pas lindjes dhe

endometriti rriten në mënyrë progresive me rritjen e moshës së shtatzënisë pas javës së

39-të (Yoder dhe bp., 2002; Caughey and Bishop, 2006; Heimstad dhe bp., 2006;

Caughey dhe bp., 2007; Bruckner dhe bp., 2008;).

Në studimin tonë sëmundshmëria amtare kishte ndryshime statistikisht të rëndësishme

jo vetëm midis grupit të studimit (MSH> 42 javë), dhe grupit të kontrollit (shtatzënitë

në term) por edhe midis nëngrupeve të grupit të kontrollit. Në vlerësimin e mënyrës së

lindjes u konstatua një diferencë mjaft e shprehur midis dy grupeve të studimit (21%



61

në grupin e kontrollit kundrejt 47% në grupin e studimit; p<0.05). Në këtë diferencë

elementi që ndikoi më shumë pas analizimit të diagnozave dhe indikacioneve të lindjes

me SC u pa të ishte Disproporcioni feto-pelvik (DFP), diagnozë që ishte rreth 2 herë

më e lartë në grupin e studimit.

Për efekt studimor dhe për të shmangur bias-et gjatë përpunimit statistikor, totalin e

indikacioneve për përfundimin e lindjes me SC e grupuam në 2 grupe kryesore. Në

thelb, ekzistojnë dy arsye kryesore për lindje me SC në gratë me aktivitet lindjeje: (1)

disproporcioni cefalo-pelvik, që zakonisht diagnostikohet si dështimi i progesit të

lindjes dhe (2) intoleranca fetale ndaj aktivitetit dhe stresit të lindjes, gjë që mund t’i

dedikohet reduktimit të fluksit utero-placentar të gjakut

Sikundër konkludohet nga rezultatet, indikacioni “Disproporcion Feto-Pelvik” është

rreth 2 herë më i shpeshtë në grupin e studimit në krahasim me grupin e kontrollit.

Ndërkohë diferencat në përqindjet e SC për grupin e indikacioneve “distoci e lindjes”

dhe “dështim induktimi” nuk ishin statistikisht domethënëse.

Duke qënë se fetuset vijojnë të rriten dhe placentat vijojnë të “plaken” gjatë gjithë

periudhës së shtatzënisë në term, nuk është e pazakontë që përqindja e këtyre

indikacioneve (pamjaftueshmëri placentare) për SC të rritet me rritjen e moshës së

shtatzënisë. Gjetjet e studimit tonë përputhen në raportet krahasimore me studimin e

Hannah dhe bp. ku konstatohet një diferencë statistikisht e rëndësishme midis grupit të

shtatzënive serotine dhe grupit të menaxhimit pritës për indikacionin “gjendje e

pasigurt fetale” (5.7% të SC në grupin e induktimit elektiv vs 8.3% në grupin e

menaxhimit pritës)61.

Një studim retrospektiv nga Caughey dhe bp. (2007), që përfshinte 119,254 shtatzëni

me fetus unik dhe me risk të ulët, demonstroi një rritje statistikisht të rëndësishme të

përqindjes së komplikacioneve amtare pas javës së 40-të të shtatzënisë, rritje që

fillonte të bëhej e dukshme madje që pas javës së 39-të të shtatzënisë po për të njejtat

sëmundshmëri. Studimi treoi gjithashtu se rritja e komplikacioneve amtare persistonte

në nivele statistikisht dhe klinikisht të rëndësishme, duke mundësuar rritjen e



62

përqindjes së lindjeve me SC. Ky konstatim ishte i vërtetë për të gjitha trendet, me

përjashtim të përqindjes së endometritit.

Kohëzgjatja e aktivitetit të lindjes në studimin tonë ka diferenca statistikisht të

rëndësishme midis grupit të studimit dhe grupit të kontrollit (5.8 orë vs 6.9 orë;

p<0.05). Asnjë studim i huaj nuk e ka konsideruar kohëzgjatjen e aktivitetit të lindjes

si një outcome parësor. Një studim i Macer JA dhe bp, që përfshiu 253 gra në secilin

grup konstatoi një diferencë statistikisht të rëndësishme midis induktimit elektiv të

lindjes dhe lindjes spontane (respektivisht 6.0 vs 7.2 orë; p=0.008).

Në vlerësimin e cilësisë së këtij studimi retrospektiv analitik një element me vlera që

përforcon saktësinë dhe shmangien e gabimeve konsistonte në përzgjedhjen e

rastësishme të popullatës së studimit: karakteristikat e grupit të kontrollit dhe grupit të

studimit nuk kishin dallime statistikisht të rëndësishme përsa i përket moshës

mesatare, moshës së shtatzënisë, nivelit arsimor dhe paritetit.



63

Biaset në studimet klinike konsistojnë në arritjen e konkluzioneve jo reale mbi efektet e

një ndërhyrjeje që mund ti dedikohen gabimeve në dizenjimin, organizimin, analizën apo

interpretimin e rezultateve të studimit!

Në përgjithësi studimet observacionale hasin probleme metodologjike. Konkretisht në

studimin tonë pacientet e grupit të krahasimit (grupi i kontrollit) ishin paciente me

aktivitet spontan të lindjes. Në këtë kontekst, së pari krahasimi nuk është plotësisht i

përshtatshëm sepse para fillimit të aktivitetit të lindjes në term, gruaja shtatzënë

përballet me zgjedhjen midis induktimit të lindjes dhe menaxhimit pritës (që

probabilisht mund të rezultojë në fillimin spontan ë aktivitetit të lindjes dhe lindje).

Për këtë arsye, “grupi i kontrollit” në studim i dedikohet pikërisht përkufizimit të

mësipërm, sepse duke qënë një studim retrospektiv nuk mund të merrnim në

konsideratë krahasimin midis menaxhimit pritës dhe monitorimit të afërt dhe

induksionit të lindjes apo përrfundimit me SC.

Një kufizim tjetër i konstatuar në studimin tonë ishte mungesa e llogaritjes së indeksit

të masës trupore (BMI), një karakteristikë që ndikon në mënyrë të pavarur dhe

domethënëse në etiologjinë e shtatzënive serotine.

Mungesa e protokolleve standarte në qëndrën ku është realizuar studimi mundëson

gabimet e lidhura me mosllogaritjen e saktë të moshës së shtatzënisë; nga ana tjetër

pamundëson vlerësimin e efikasitetit të induksionit, duke qënë se për kolum me

pikëzim të ulët sipas Bishop nuk mund të përdorim protokollin standart të induktimit

të lindjes me oksitocinë. Ky fakt implikon një rritje për mungesë protokolli të

diagnozës “Dështim Induksioni”, me rezultante diskordanca në rezultate.



64

KONKLUZIONE

• Mosha e shtatzënisë prej 42 javësh nuk përfaqëson një “kufi” nën të cilin kemi

një shpërndarje uniforme të riskut dhe të dhënat studimore sugjerojnë se

komplikacionet fetale, neonatale dhe amtare fillojnë të rriten para javës së 42-të

të shtatzënisë, me kulmim në javët 41-42 të saj.

• Përkufizimi dhe menaxhimi i shtatzënisë postterm ka qënë objekt debatesh

gjatë viteve të fundit për arsyen e sipërpërmendur. Nën këtë logjikë menaxhimi

më i përshtatshëm duket të jetë induksioni elektiv i lindjes në javën 41-të.

• Induksioni elektiv i lindjes në javën e 41-të të shtatzënisë është i justifikuar

sepse minimizon si komplikacionet fetale dhe ato amtare.

• Pjesa më e madhe e shtatzënive të konsideruara postterm nuk konfirmohen si të

tilla pas vlerësimit ekografik.

• Pavarësisht risqeve që paraqet nënvlerësimi i një shtatzënie postterm në raport

me komplikacionet e serotinizmit, përqindja e këtyre shtatzënive mund të

reduktohet ndjeshëm përmes hartimit të protokolleve që rrisin saktësinë e

llogaritjes së moshës së shtatzënisë, probabilisht duke përjashtuar DMF si

parakusht për përllogaritjen e MSH.



65

Shtojca A

REKOMANDIME DHE PROJEKT PROTOKOLLE MBI SHTATZËNINË SEROTINE

SHTATZËNIA POSTTERM – DIAGNOZA

Shtatzënia nuk mund të konsiderohet postterm nëse nuk ka të dhëna të sakta të moshës së

shtatzënisë.

Ekzaminimi ekografik i tremujorit të parë (përpara javës së 14-të të shtatzënisë) duhet të

kryhet tek të gjitha gratë pasi jep një vlerësim më të saktë të moshës së shtatzënisë sesa dita e

parë e menstruacioneve të fundit.

Nëse pacientja disponon një ekzaminim ekografik të tremujorit të parë, data e pritshme e

lindjes duhet të llogaritet bazuar tek ekografia dhe jo nga dita e parë e menstruacioneve të

fundit.

Nëse ekzaminimi i parë ekografik është kryer pas javës së 14-të, data e pritshme e lindjes

duhet të llogaritet bazuar tek dita e parë e menstruacioneve të fundit

Në gratë me oligomenorrhe, amenorrhe laktacioni ose nën terapi me kontraceptiv oral pa

hemorragji menstruale, ku përcaktimi i moshës së shtatzënisë nuk mund të bazohet në

anamnezën menstruale, parashikimi i datës së lindjes bëhet bazuar tek ekzaminimi i parë

ekografik.



66

SHTATZËNIA POSTTERM – OPSIONET E MENAXHIMIT

Në javën e 40-të të shtatzënisë duhet të diskutohen me pacienten:

• Avantazhet dhe disavantazhet e shkolitjes së polusit të poshtëm të membranave. Nëse

pacientja pranon kryhet kjo proçedurë.

• Rëndësia e monitorimit të lëvizjeve fetale dhe veprimet që duhet të kryhen nëse ka një

reduktim të lëvizjeve fetale.

• Testet e rekomanduara për vlerësimin e mirëqënies fetale (NST dhe AFI).

• Avantazhet dhe disavantazhet e induktimit të lindjes.

SHTATZËNIA POSTTERM – INDUKTIMI

London (UK): National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE); 2008 Jul. 32

p.

Grave me shtatzëni të pakomplikuar zakonisht u ofrohet induksioni elektiv pas j 41:

✓ Ulet risku për FMU 94 (0.25%-38j vs 1.5% 42j)

✓ Ulet risku për lindje me SC

✓ Ulet risku për Sindromin e aspirimit mekonial

Nëse një grua vendos të mos i nënshtrohet induksionit të lindjes, vendimi i saj duhet të

respektohet, duke i ofruar monitorimin e kujdesshëm deri në fillimin e aktivitetit spontan të

lindjes

Rreziku i induksionit elektiv është lindja e parakohshme jatrogjene.



67

REFERENCAT

1. FIGO.Report of the Figo Subcommittee on Perinatal epidemiology and Health Statistic.

London: FIGO; 1986

2. WHO.International Classification of Diseases,10 th revision. World Health

Organizaron. Geneva , 1992

3. WHO UN: Children Fund.Maternal Mortality in 2000. World Health

Organization.Geneva 2000 Meydanli MM,Caliskan E, Burak F, Narin MA, Atmaca R.

Labor induction post-term With 25 micrograms vs . 50 micrograms off intravaginal

misoprostol. Int J Gynaecol Obstet 2003;81(3); 249-55

4. Campbell MK, Ostbye T, Irgens LM. Post-term birth: risk factors and outcomes in a

10-years cohort of Norwegian births. Obstet Gyneacol 1997;89(4) :543-8

5. Manduzzato G, Meir YJ , D’Ottavio G, Conoscenti G,Dawes GS.Compute rised

evaluation of fetal heart rate in post-term fetuses:long term variation. Br J Obstet

Gyneacol 1998;105(3):356-9

6. Baskett TF, Nagele F. Naegele’s rule:a reappraisal . BJOG 2000;107 (11):1433-5

7. Geir sson RT, Busby-Earle RM. Certain dates may not provide a reliable estimate of

gestational age.Br J Obstet Gyneacol 1991 ;98(1) :108-9

8. Tunon K ,Eik-Nes Sh, Grottum P. A comparison between ultrasound and a reliable last

menstrual period as predictors of the day of delivery in 15,000 examinations.Ultrasound

Obstet Gynecol 1996;8 (3):178-85

9. Blaas HG, Eik-Nes SH, Bremnes JB. The growth of the human embryo . A longitudinal

biometric assessment from 7 to 12 weeks of gestation. Ultrasound Obstet and

Gynecol1998;12(5) :346-54

10. Campbell S The prediction of fetal maturity by ultrasonic measurement of the

biparietal diameter . J Obstet Gynaecol Br Commonw 1969;76(7):603-9

11. Taipale P, Hiilesmaa V. Predicting delivery date by ultrasound and last menstrual

period in early gestation. Obstet Gynecol 2001;97(2):189-94

12. Backe B, Nakling J. Term prediction in routine ultrasound practice.Acta Obstet

Gynecol Scand 1994;73 (2):113-8.



68

13. Nguyen TH , Larsen T , Engholm G , Moller H . Evaluation of ultrasound-

estimated date of delivery in 17,450 spontaneous singleton births: do we need to

modify Naegle’s rule? Ultrasound Obstet Gynecol 1999;14 (1):23-8

14. Mongelli M , Wong YC, Venkat A, Chua TM . Induction policy and missed post-

term pregnancies: a mathematical model Aust N Z J Obstet

Gyneacol2001;41(1):38-40

15. Saltvedt S ,Almstrom H , Kublickas M, Reilly M, Valentin L , Granewald C .

Ultrasound dating at 12- 14 or 15 – 20 weeks of gestation? A prospective cross-

validation of estabilished dating formulae in a population of in –vitro fertilized

pregnancies randomized to early or late dating scan Ultrasound Obstet Gynecol

2004;24(1):42-50

16. Hannah M.E., Hannah W.J., Hellman J., Hewson S., Milner R. & Willan A. (1992).

Induction of labor as compared with serial antenatal monitoring in post-term

pregnancy. N Engl J Med 1992;326:1587-92

17. Meir Y.J., Mandruzzato G.P., D'Ottavio G., Buonomo F. and Conoscenti G. Post-term

pregnancies: evaluation, management and outcome. In F.A.Chervenak and A.Kurjak

Editors:

18. Fetal Medicine: The Clinical Care of The Fetus as a Patient. The Parthenon Publishing

Group, New York, 1999. pp 362-67

19. Alexander J.M., Mcintire D.D., Leveno K.J. Prolonged pregnancy: Induction of labor

and caesarean births. Obstet Gynecol 2001;97:911-5

20. Mandruzzato G.P., Meir Y.J., D'Ottavio G., Conoscenti G, Dawes G.S. Computerised

evaluation of fetal heart rate in post-term fetuses: Long term variation. Br J Obstet

Gynaecol 1998;105:356- 359.

21. YJ Meir, G Conoscenti, G Maso, G D’Ottavio, R Natale e GP Mandruzzato U.O.C. di

Ostetricia e Ginecologia - IRCCS Istituto pwr l’Infanzia “Burlo Garofolo” – TRIESTE

22. Neilson JP. Ultrasound for fetal assessment in early pregnancy (Cochrane Review). In:

The Cochrane Library, Issue 3, Oxford: Update Software, 2001.

23. Yang H, Kramer MS, Platt RW, et al. How does early ultrasound estimation of

gestational age lead to higher rates of preterm birth? Am J Obstet Gynecol

2002;186:433– 437.



69

24. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ: Forty weeks and beyond: pregnancy outcomes

by week of gestation. Obstet Gynecol 96:291, 2000a

25. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ: Postterm pregnancy: does induction increase

cesarean rates? J Soc Gynecol Invest 7:79A, 2000b

26. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ: Postterm pregnancy: is cervical “ripening”

being used in the right patients? J Soc Gynecol Invest 7:247A, 2000c

27. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ: The effect of fetal growth restriction on

neonatal outcome in postterm pregnancy. Abstract No. 463. Am J Obstet Gynecol

182:S148, 2000d

28. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ: Prolonged pregnancy: induction of labor and

cesarean births. Obstet Gynecol 97:911, 2001

29. Alfirevic Z, Luckas M, Walkinshaw SA, et al: A randomized comparison between

amniotic fluid index and maximum pool depth in the monitoring of postterm pregnancy.

Br J Obstet Gynaecol 104:207, 1997

30. American College of Obstetricians and Gynecologists: Management of postterm

pregnancy. Practice Bulletin No. 55, September 2004, Reaffirmed 2011

31. American College of Obstetricians and Gynecologists: Amnioinfusion does not prevent

meconium aspiration syndrome. Committee Opinion No. 346, October 2006, Reaffirmed

2012

32. American College of Obstetricians and Gynecologists: Definition of term pregnancy.

Committee Opinion No. 579, November 2013a

33. American College of Obstetricians and Gynecologists: Fetal macrosomia. Practice

Bulletin No. 22, November 2000, Reaffirmed 2013b

34. American College of Obstetrics and Gynecologists: Management of delivery of a

newborn with meconium-stained amniotic fluid. Committee Opinion No. 379, September

2007, Reaffirmed 2013c

35. Amersi S, Grimes DA: The case against using ordinal numbers for gestational age.

Obstet Gynecol 91:623, 1998

36. Arrowsmith S, Wray S, Quenby S: Maternal obesity and labour complications following

induction of labour in prolonged pregnancy. BJOG 118(5):578, 2011



70

37. Bakketeig LS, BergsjØ P: Post-term pregnancy: magnitude of the problem. In Chalmers

I, Enkin M, Keirse M (eds): Effective Care in Pregnancy and Childbirth. Oxford, Oxford

University Press, 1991, p 765

38. Bennett KA, Crane JM, O’Shea P, et al: First trimester ultrasound screening is effective

in reducing postterm labor induction rates: a randomized controlled trial. Am J Obstet

Gynecol 190:1077, 2004

39. Blondel B, Morin I, Platt RW, et al: Algorithms for combining menstrual and ultrasound

estimates of gestational age: consequences for rates of preterm and postterm birth. Br J

Obstet Gynaecol 109:718, 2002

40. Boulvain M, Irion O, Marcoux S, et al: Sweeping of the membranes to prevent post-term

pregnancy and to induce labour: a systematic review. Br J Obstet Gynaecol 106:481,

1999

41. Boyce A, Magaux MJ, Schwartz D: Classical and “true” gestational post maturity. Am J


42. Caughey AB, Nicholson JM, Washington AE: First- vs second-trimester ultrasound: the

effect on pregnancy dating and perinatal outcomes. Am J Obstet Gynecol 198(6):703.e1,

2008

43. Caughey AB, Stotland NE, Washington AE, et al: Who is at risk for prolonged and

postterm pregnancy? Am J Obstet Gynecol 200(6):683.e1, 2009

44. Cheng YW, Nicholson JM, Nakagawa S, et al: Perinatal outcomes in low-risk term

pregnancies: do they differ by week of gestation? Am J Obstet Gynecol 199(4):370.e1,

2008

45. Clausson B, Cnattingus S, Axelsson O: Outcomes of postterm births: the role of fetal

growth restriction and malformations. Obstet Gynecol 94:758, 1999

46. Cleary-Goldman J, Bettes B, Robinon JN, et al: Postterm pregnancy: practice patterns

of contemporary obstetricians and gynecologists. Am J Perinatol 23:15, 2006

47. Clement D, Schifrin BS, Kates RB: Acute oligohydramnios in postdate pregnancy. Am J


48. Clifford SH: Postmaturity with placental dysfunction. Clinical syndromes and

pathologic findings. J Pediatr 44:1, 1954

49. Divon MY, Feldman-Leidner N: Postdates and antenatal testing. Semin Perinatol

32(4):295, 2008



71

50. Divon MY, Haglund B, Nisell H, et al: Fetal and neonatal mortality in the postterm

pregnancy: the impact of gestational age and fetal growth restriction. Am J Obstet

Gynecol 178:726, 1998

51. Fasset MJ, Wing DA: Uterine activity after oral mifepristone administration in human

pregnancies beyond 41 weeks’ gestation. Gynecol Obstet Invest 65(2):112, 2008

52. Fischer RL, McDonnell M, Bianculli KW, et al: Amniotic fluid volume estimation in the

postdate pregnancy: a comparison of techniques. Obstet Gynecol 81:698, 1993

53. Fraser WD, Hofmeyr J, Lede R, et al: Amnioinfusion for the prevention of the meconium

aspiration syndrome. New Engl J Med 353:909, 2005

54. Gardener H, Spiegelman D, Buka SL: Perinatal and neonatal risk factors for autism: a

comprehensive meta-analysis. Pediatrics 128:344, 2011

55. Gardner M, Rouse D, Goldenberg R, et al: Cost comparison of induction of labor at 41

weeks versus expectant management in the postterm pregnancy. Am J Obstet Gynecol

174:351, 1996

56. Gulmezoglu AM, Crowther CA, Middleton P: Induction of labour for improving birth

outcomes for women at or beyond term. Cochrane Database System Rev 4:CD004945,

2006

57. Hannah ME, Hannah WJ, Hellman J, et al: Induction of labor as compared with serial

antenatal monitoring in post-term pregnancy. N Engl J Med 326:1587, 1992

58. Harrington DJ, MacKenzie IZ, Thompson K, et al: Does a first trimester data scan using

crown rump length measurement reduce the rate of induction of labour for prolonged

pregnancy? BJOG 113:171, 2006

59. Harris BA Jr, Huddleston JF, Sutliff G, et al: The unfavorable cervix in prolonged

pregnancy. Obstet Gynecol 62:171, 1983

60. Heimstad R, Skogvoll E, Mattsson LK, et al: Induction of labor or serial antenatal fetal

monitoring in postterm pregnancy: a randomized controlled trial. Obstet Gynecol

109:609, 2007

61. Hendricks CH: Patterns of fetal and placental growth: the second half of pregnancy.


62. Hill MJ, McWilliams GC, Garcia-Sur, et al: The effect of membrane sweeping on

prelabor rupture of membranes: a randomized controlled trial. Obstet Gynecol

111(6):1313, 2008



72

63. Jazayeri A, Tsibris JC, Spellacy WN: Elevated umbilical cord plasma erythropoietin

levels in prolonged pregnancies. Obstet Gynecol 92:61, 1998

64. Joseph KS, Huang L, Liu S, et al: Reconciling the high rates of preterm and postterm

birth in the United States. Obstet Gynecol 109(4):798, 2007

65. Kashanian M, Aktarian A, Baradaron H, et al: Effect of membrane sweeping at term

pregnancy on duration of pregnancy and labor induction: a randomized trial. Gynecol

Obstet Invest 62:41, 2006

66. Larsen LG, Clausen HV, Andersen B, et al: A stereologic study of postmature placentas

fixed by dual perfusion. Am J Obstet Gynecol 172:500, 1995

67. Laursen M, Bille C, Olesen AW, et al: Genetic influence on prolonged gestation: a

population- based Danish twin study. Am J Obstet Gynecol 190:489, 2004

68. Leveno KJ, Quirk JG, Cunningham FG, et al: Prolonged pregnancy, I. Observations

concerning the causes of fetal distress. Am J Obstet Gynecol 150:465, 1984

69. Lindell A: Prolonged pregnancy. Acta Obstet Gynecol Scand 35:136, 1956

70. Link G, Clark KE, Lang U: Umbilical blood flow during pregnancy: evidence for

decreasing placental perfusion. Am J Obstet Gynecol 196(5)489.e1, 2007

71. MacDonald PC, Siiteri PK: Origin of estrogen in women pregnant with an anencephalic

fetus. J Clin Invest 44:465, 1965

72. MacDorman MF, Kirmeyer S: Fetal and perinatal mortality, United States, 2005. Natl

Vital Stat Rep 57(8):1, 2009

73. Martin JA, Hamilton BE, Sutton PD, et al: Births: final data for 2009. Natl Vital Stat

Rep 60(1):1, 2011

74. Mogren I, Stenlund H, Högberg U: Recurrence of prolonged pregnancy. Int J Epidemiol

28:253, 1999

75. Moster D, Wilcox AJ, Vollset SE, et al: Cerebral palsy among term and postterm births.

JAMA 304(9):976, 2010

76. Mozurkewich E, Chilimigras J, Koepke E, et al: Indications for induction of labour: a

best- evidence review. BJOG 116(5):626, 2009

77. Munster K, Schmidt L, Helm P: Length and variation in the menstrual cycle—a cross-

sectional study from a Danish county. Br J Obstet Gynaecol 99:422, 1992



73

78. Nahum GG, Stanislaw H, Huffaker BJ: Fetal weight gain at term: linear with minimal

dependence on maternal obesity. Am J Obstet Gynecol 172:1387, 1995 National

Institute of Child Health and Human Development Network of Maternal–Fetal

79. Medicine Units: A clinical trial of induction of labor versus expectant management in

postterm pregnancy. Am J Obstet Gynecol 170:716, 1994

80. Senecal J, Xiong X, Fraser WD. Effect of fetal position on second-stage duration and

labor outcome. Obstet Gynecol. 2005 Apr;105(4):763–772.

81. Olesen AW, Westergaard JG, Olsen J: Prenatal risk indicators of a prolonged

pregnancy. The Danish Birth Cohort 1998–2001. Acta Obstet Gynecol Scand 85:1338,

2006

82. Prysak M, Castronova FC. Elective induction versus spontaneous labor: a case-control

analysis of safety and efficacy. Obstet Gynecol. 1998 Jul;92(1):47–52.

83. Oz AU, Holub B, Mendilcioglu I, et al: Renal artery Doppler investigation of the

etiology of oligohydramnios in postterm pregnancy. Obstet Gynecol 100:715, 2002

84. Perlman JM, Wyllie J, Kattwinkel J, et al: Neonatal resuscitation: 2010 International

Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and emergency Cardiovascular Care

Science with Treatment Recommendations. Pediatrics 126:e1319, 2010 Rushton DI:

Pathology of placenta. In

85. Wigglesworth JS, Singer DB (eds): Textbook of Fetal and Perinatal Pathology. Boston,

Blackwell, 1991, p 171

86. Schaffer L, Burkhardt T, Zimmerman R, et al: Nuchal cords in term and postterm

deliveries—do we need to know? Obstet Gynecol 106:23, 2005

87. Shime J, Gare DJ, Andrews J, et al: Prolonged pregnancy: surveillance of the fetus and

the neonate and the course of labor and delivery. Am J Obstet Gynecol 148:547, 1984

88. Shin KS, Brubaker KL, Ackerson LM: Risk of cesarean delivery in nulliparous women at

greater than 41 weeks’ gestational age with an unengaged vertex. Am J Obstet Gynecol

190:129, 2004

89. Smith GC: Life-table analysis of the risk of perinatal death at term and post term in

singleton pregnancies. Am J Obstet Gynecol 184:489, 2001

90. Smith SC, Baker PN: Placental apoptosis is increased in postterm pregnancies. Br J

Obstet Gynaecol 106:861, 1999



74

91. Torricelli M, Novembri R, Conti N, et al: Correlation with kisspeptin in postterm

pregnancy and apoptosis. Reprod Sci 19(10):1133, 2012

92. Trimmer KJ, Leveno KJ, Peters MT, et al: Observation on the cause of oligohydramnios

in prolonged pregnancy. Am J Obstet Gynecol 163:1900, 1990

93. Usher RH, Boyd ME, McLean FH, et al: Assessment of fetal risk in postdate

pregnancies. Am J Obstet Gynecol 158:259, 1988

94. Vankayalapati P, Sethna F, Roberts N, et al: Ultrasound assessment of cervical length

in prolonged pregnancy: prediction of spontaneous onset of labor and successful

vaginal delivery. Ultrasound Obstet Gynecol 31(3):328, 2008

95. Walsh JM, Kandamany N, Shuibhne NN, et al: Neonatal brachial plexus injury:

comparison of incidence and antecedents between 2 decades. Am J Obstet Gynecol

204:324, 2011.

96. Wenstrom KD, Parsons MT: The prevention of meconium aspiration in labor using

amnioinfusion. Obstet Gynecol 73:647, 1989

97. Fisher, R. A. (1922). "On the interpretation of χ2 from contingency tables, and the

calculation of P". Journal of the Royal Statistical Society 85 (1): 87–94.

doi:10.2307/2340521. JSTOR 2340521.

98. Fisher, R.A. (1954). Statistical Methods for Research Workers. Oliver and Boyd. ISBN

0-05-002170-2.

99. Agresti, Alan (1992). "A Survey of Exact Inference for Contingency Tables". Statistical

Science 7 (1): 131–153. doi:10.1214/ss/1177011454. JSTOR 2246001.

100. Yang SH, Roh CR, Kim JH: Transvaginal ultrasonography for cervical assessment

before induction of labor. Obstet Gynecol Surv 59:577, 2004

101. Zhang X, Joseph KS, Kramer MS: Decreased term and postterm birthweight in the

United States: impact of labor induction. Am J Obstet Gynecol 203:124.e1, 2010

102. Laursen M, Bille C, Olesen AW, et al. Genetic influence on prolonged gestation: a

population-based Danish twin study. Am J Obstet Gynecol. 2004 Feb. 190(2):489-94.

Hickey CA, Cliver SP,

103. McNeal SF, et al. Low pregravid body mass index as a risk factor for preterm birth:

variation by ethnic group. Obstet Gynecol. 1997 Feb. 89(2):206-12.

104. Usha Kiran TS, Hemmadi S, Bethel J, et al. Outcome of pregnancy in a woman with an

increased body mass index. BJOG. 2005 Jun. 112(6):768-72.



75

105. Stotland NE, Washington AE, Caughey AB. Prepregnancy body mass index and the

length of gestation at term. Am J Obstet Gynecol. 2007 Oct. 197(4):378.e1-5.

106. Divon MY, Ferber A, Nisell H, et al. Male gender predisposes to prolongation of

pregnancy. Am J Obstet Gynecol. 2002 Oct. 187(4):1081-3.

107. Oberg AS, Frisell T, Svensson AC, Iliadou AN. Maternal and fetal genetic contributions

to postterm birth: familial clustering in a population-based sample of 475,429 Swedish

births. Am J Epidemiol. 2013 Mar 15. 177(6):531-7.

108. Laursen M, Bille C, Olesen AW, et al. Genetic influence on prolonged gestation: a

population-based Danish twin study. Am J Obstet Gynecol. 2004 Feb. 190(2):489-94.

109. Cotzias CS, Paterson-Brown S, Fisk NM. Prospective risk of unexplained stillbirth in

singleton pregnancies at term: population based analysis. BMJ. 1999 Jul 31.

319(7205):287-8.

110. Feldman GB. Prospective risk of stillbirth. Obstet Gynecol. 1992 Apr. 79(4):547-53.

111. Hilder L, Costeloe K, Thilaganathan B. Prolonged pregnancy: evaluating gestation-

specific risks of fetal and infant mortality. Br J Obstet Gynaecol. 1998 Feb. 105(2):169-

73.

112. Hannah ME. Postterm pregnancy: should all women have labour induced? A review of

the literature. Fetal and Maternal Medicine Review. 1993. 5:3.

113. Spellacy WN, Miller S, Winegar A, et al. Macrosomia--maternal characteristics and

infant complications. Obstet Gynecol. 1985 Aug. 66(2):158-61.

114. Rosen MG, Dickinson JC. Management of post-term pregnancy. N Engl J Med. 1992

Jun 11. 326(24):1628-9.

115. Shime J, Librach CL, Gare DJ, et al. The influence of prolonged pregnancy on infant

development at one and two years of age: a prospective controlled study. Am J Obstet

Gynecol. 1986 Feb. 154(2):341-5.

116. Kabbur PM, Herson VC, Zaremba S, et al. Have the year 2000 neonatal resuscitation

program guidelines changed the delivery room management or outcome of meconium-

stained infants?. J Perinatol. 2005 Nov. 25(11):694-7.

117. Yoder BA, Kirsch EA, Barth WH, et al. Changing obstetric practices associated with

decreasing incidence of meconium aspiration syndrome. Obstet Gynecol. 2002 May.

99(5 Pt 1):731-9.



76

118. Badawi N, Kurinczuk JJ, Keogh JM, Alessandri LM, O'Sullivan F, Burton PR, et al.

Antepartum risk factors for newborn encephalopathy: the Western Australian case-

control study. BMJ. 1998 Dec 5. 317(7172):1549-53.

119. Bruckner TA, Cheng YW, Caughey AB. Increased neonatal mortality among normal-

weight births beyond 41 weeks of gestation in California. Am J Obstet Gynecol. 2008

Jul 16.

120. Caughey AB, Washington AE, Laros RK Jr. Neonatal complications of term pregnancy:

rates by gestational age increase in a continuous, not threshold, fashion. Am J Obstet

Gynecol. 2005 Jan. 192(1):185-90.

121. Nicholson JM, Kellar LC, Kellar GM. The impact of the interaction between increasing

gestational age and obstetrical risk on birth outcomes: evidence of a varying optimal

time of delivery. J Perinatol. 2006 Jul. 26(7):392-402.

122. Moster D, Wilcox AJ, Vollset SE, Markestad T, Lie RT. Cerebral palsy among term and

postterm births. JAMA. 2010 Sep 1. 304(9):976-82.

123. Campbell MK, Ostbye T, Irgens LM. Post-term birth: risk factors and outcomes in a 10-

year cohort of Norwegian births. Obstet Gynecol. 1997 Apr. 89(4):543-8.

124. Alexander JM, McIntire DD, Leveno KJ. Forty weeks and beyond: pregnancy outcomes

by week of gestation. Obstet Gynecol. 2000 Aug. 96(2):291-4.

125. Treger M, Hallak M, Silberstein T, et al. Post-term pregnancy: should induction of labor

be considered before 42 weeks?. J Matern Fetal Neonatal Med. 2002 Jan. 11(1):50-3.

126. Heimstad R, Romundstad PR, Hyett J, et al. Women's experiences and attitudes towards

expectant management and induction of labor for post-term pregnancy. Acta Obstet

Gynecol Scand. 2007. 86(8):950-6.

127. Heimstad R, Romundstad PR, Eik-Nes SH, et al. Outcomes of pregnancy beyond 37

weeks of gestation. Obstet Gynecol. 2006 Sep. 108(3 Pt 1):500-8.

128. Caughey AB, Nicholson JM, Cheng YW, et al. Induction of labor and cesarean delivery

by gestational age. Am J Obstet Gynecol. 2006 Sep. 195(3):700-5.

129. de Miranda E, van der Bom JG, Bonsel GJ, et al. Membrane sweeping and prevention of

post-term pregnancy in low-risk pregnancies: a randomised controlled trial. BJOG.

2006 Apr. 113(4):402-8.

130. Boulvain M, Stan C, Irion O. Membrane sweeping for induction of labour. Cochrane

Database Syst Rev. 2005 Jan 25. CD000451.



77

131. Kashanian M, Akbarian A, Baradaran H, et al. Effect of membrane sweeping at term

pregnancy on duration of pregnancy and labor induction: a randomized trial. Gynecol

Obstet Invest. 2006. 62(1):41-4.

132. Tan PC, Andi A, Azmi N, et al. Effect of coitus at term on length of gestation, induction

of labor, and mode of delivery. Obstet Gynecol. 2006 Jul. 108(1):134-40.

133. Schaffir J. Sexual intercourse at term and onset of labor. Obstet Gynecol. 2006 Jun.

107(6):1310-4.

134. Rabl M, Ahner R, Bitschnau M, et al. Acupuncture for cervical ripening and induction of

labor at term--a randomized controlled trial. Wien Klin Wochenschr. 2001 Dec 17.

113(23-24):942-6.

135. Rozenberg P, Chevret S, Senat MV, et al. A randomized trial that compared intravaginal

misoprostol and dinoprostone vaginal insert in pregnancies at high risk of fetal distress.

Am J Obstet Gynecol. 2004 Jul. 191(1):247-53.

136. Fraser WD, Hofmeyr J, Lede R, Faron G, Alexander S, Goffinet F, et al. Amnioinfusion

for the prevention of the meconium aspiration syndrome. N Engl J Med. 2005 Sep 1.

353(9):909-17.

137. ACOG Practice Bulletin. Clinical management guidelines for obstetricians-

gynecologists. Number 55, September 2004 (replaces practice pattern number 6,

October 1997). Management of Postterm Pregnancy. Obstet Gynecol. 2004 Sep.

104(3):639-46.

138. Bochner CJ, Medearis AL, Davis J, et al. Antepartum predictors of fetal distress in

postterm pregnancy. Am J Obstet Gynecol. 1987 Aug. 157(2):353-8.

139. Sanchez-Ramos L, Olivier F, Delke I, Kaunitz AM. Labor induction versus expectant

management for postterm pregnancies: a systematic review with metaanalysis. Obstet

Gynecol. 2003;101:1312-8.



78


Dr. Saimir Selmanaj1

1Spitali Rajonal Shkodër, Shërbimi i Obstetrikë-Gjinekologjisë

ABSTRAKT

Hyrje

Shtatzëni postterm konsiderohet shtatzënia që vijon përtej 42 javëve. Komplikacionet

fetale, neonatale dhe amtare të lidhura me këtë situatë gjithmonë janë të nënvlerësuara.

Shtatzënia serotine varion nga 5.5-9.5% në studime të ndryshme, vende të ndryshme

dhe në kohë të ndryshme. Në vendet skandinave shifrat variojnë nga 7-8%. Përqindja e

shtatzënisë serotine ka ardhur duke u ulur si pasojë e metodave më të sakta në

përcaktimin e moshës së shtatzënisë. Faktorët e riskut për shtatzëninë postterm

përfshijnë primiparitetin, shtatzëninë serotine të mëparshme, seksin mashkull të fetusit

si dhe faktorët gjenetikë.

Qëllimi dhe objektivat e studimit

Ky studim synon që nëpërmjet analizës retrospektive të vlerësojë përfundimet fetale

dhe amtare në pacientet të cilat kanë lindur para javës së 42-të dhe ti krahasojë me

përfundimet amtare dhe fetale te pacientet e lindura në term. Gjithashtu, nëpërmjet

këtij studimi modest jemi përpjekur të realizojmë një tablo sa më të qartë të konceptit

të ”serotinizmit”.

Materiali dhe metoda

Ky është një studim retrospektiv analitik i realizuar në Maternitetin e Shkodrës. Për

realizimin e këtij studimi janë shfrytëzuar kartelat e grave të cilat kanë lindur në



79

maternitetin e Shkodrës gjatë periudhës kohore 4-vjeçare Janar 2010 deri në Dhjetor

2013.

Në vlerësimin e outome-it fetal variablat e analizuar ishin: Feto Morto in utero (FMU),



brachial, pranimi në NICU dhe ditëqëndrimi spitalor për indikacione neonatale.

Në vlerësimin e outcome-it amtar morëm në konsideratë: Mënyrën e përfundimit të

lindjes (vaginale apo me operacion cezarean), lindjen operative (përdorimi i forcepsit

ose ventuzës obstetrikale), dëmtimet serioze të rrugëve të lindjes, kohëzgjatjen e

lindjes dhe hemorragjinë.

Rezultatet dhe përfundimet

Mosha e shtatzënisë prej 42 javësh nuk përfaqëson një “kufi” nën të cilin kemi një

shpërndarje uniforme të riskut dhe të dhënat studimore sugjerojnë se komplikacionet

fetale, neonatale dhe amtare fillojnë të rriten para javës së 42-të të shtatzënisë, me

kulmim në javët 41-42 të saj.

Fjalë kyçe: shtatzëni serotine, Sectio Cesarea, Outcome amtar, Outcome fetal.



80

POST TERM PREGNANCY

MD. Samir Selmanaj1

1Shkodra Regional Hospital, Department of Obstetrics and Gynecology

ABSTRACT

Introduction

Postterm pregnancy is considered pregnancy that extends beyond 42 weeks (294

days). Fetal, neonatal and maternal complications related to this situation are always

underestimated. Post term pregnancy incidence ranges from 5.5-9.5% in different

studies, different locations and at different times. In the Scandinavian countries the

figures range from 7-8%. Percentage of post term pregnancy has been decreasing as a

result of more accurate methods to determine the age of pregnancy. Risk factors for

post term pregnancy include nulliparity, previous post term pregnancy, male fetal sex

as well as genetic factors.

Objective

This study aims through retrospective analysis to assess fetal and maternal outcomes

in patients that were born before 42nd week and to compare the maternal and fetal

outcomes in patients born at term. Also, through this study, we tried to achieve a

modest and clearer picture to the concept of "serotinism".

Material and method

This is a retrospective analytical study conducted in Shkodra Maternity Hospital. For

the realization of this study were used charts of women who gave birth in the

maternity of Shkodra during the 4-year period of time, from January 2010 to

December 2013. In assessing the fetal outcome, variables analyzed were: stillbirth and

early neonatal mortality, meconial amniotic fluid, meconium aspiration syndrome,



81

Apgar scoring by minutes 5, brachial nerve injury, NICU admission, and the duration

of hospitalisation for neonatal indications.

In assessing the maternal outcome we took into consideration: the way of delivery

(vaginal or caesarean section) percentage of operative delivery (use of forceps),

serious perineal injury, and postpartum haemorage.

Results

The end of 42nd week of pregnancy is not considered a cutoff below which the fetal,

neonatal and maternal risks are uniformely distributed. Data from recent studies sugest

that fetal, neonatal and maternal complications begin to rise earlier than this period,

with a peak in 41-42 wks of pregnancy.

Keywords: post term pregnancy, cesarean section, maternal outcome, fetal outcome.

shtatzËnia serotinefshmt.umt.rash.al/wp-content/uploads/2017/10/saimir-selmanaj.pdfshtatzËnia...

Documents