sınıf yönetimi

Mustafa ÖZTUNÇ Cuma 21.Nisan.2023

1/40

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ


2/40

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Sınıf Yönetimi

DERSİN AMACI

Mesleğe yeni başlayan öğretmenin gireceği bir dersi nasıl etkin bir şekilde işleyebileceği

Mesleğin içinde belki de yıllardır çalışmakta olan öğretmen açısından ise değişen veya gelişen müfredatın, insan ilişkilerinin geldiği boyut,

Bu nedenle özellikle öğretmen yetiştiren birer kurum olan Eğitim Fakültelerinin ilgili programlarında, öğretmen adaylarının böyle bir eğitimden geçirilmeleri zorunlu olmaktadır.

İşte tam olarak Sınıf Yönetimi dersinin temel amacı da bu düşünce üzerine kuruludur.


3/40


DERSİN İÇERİĞİ

Eğitim Kavramı

Okul

Okulun Görevleri

Okul yönetimi

Sınıf yönetimi

Sınıf Yapısının Özellikleri

Sınıf Yönetiminin Tanımı

Sınıf Yönetiminin Boyutları

Sınıf Yönetiminin Modelleri


4/40


DERSİN İŞLENİŞ YÖNTEMİ

Dersin işleniş yöntemi, iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama

öğrencilerin her hafta ilgili konuya verilen kaynaklar temelinde

hazırlanarak gelmeleri ve etkileşime dayalı olarak dersin

işlenmesinden oluşmaktadır. Bu aşamaya ayrılacak zaman iki

saattir.

İkinci aşama ise öğrencilerin “sınıf yönetimi ile ilgili bir grup

projesi” hazırlayarak sunmalarından oluşmaktadır. Bu aşama için

ayrılacak süre de haftada iki saattir.


5/40


Eğitim Kavramı

Realist anlayışa göre ise eğitim, yeni kuşaktaki bireylere kültürel

mirası aktararak onları yetişkinler toplumuna uyuma hazırlama

sürecidir.

Bu görüşe göre insan çevreye uyum gücü olan bir organizmadır.

Realizmde gerçek dış dünyadadır. Gerçeklere gözlem ve

düşünme yoluyla ulaşılır.

Düşünme gözlemleri yorumlamada kullanılır. İnsanın yaşadığı

dünyanın kurallarını bilmesi ve ona uyum sağlayabilmesi gerekir.

Bu nedenle dikkatlerin çevrede toplanması ve gözlemlerin

yorumlanması eğitimin özünü oluşturur.


6/40


Eğitim Kavramı

Pragmatist anlayışa göre ise, eğitim bireyi yaşantılarını yeniden

inşa yoluyla yetiştirme sürecidir. Pragmatizmin temel tezi; ne ki

yararlıdır o vardır, ne ki vardır o yararlıdır.

Hareket noktası olarak da olguları ve deneyimleri esas

almaktadır. İnsan etkileşimle oluşum halinde doğal, toplumsal

amaçlı bir organizma olarak görülür. Bu görüşe göre değişme

insan doğasının değişmez bir parçasıdır. Bu nedenle eğitimin

sürekli bir değişme ve gelişme içinde olması gerektiği kabul

edilir.


7/40


Eğitim Kavramı

Ertürk tarafından yapılmış olan ve Türkiye’de yaygın olarak kabul gören eğitim tanımı da bu felsefe ve tanımları karşılamaktadır. Ertürk eğitimi, bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme süreci olarak tanımlamıştır.

Tanımdaki istendik kelimesi, değişmenin önceden tasarlandığını göstermek, kasıt kelimesi ise önceden tasarlanmış bir değişikliği sadece bir tesadüf eseri olarak yaratan ve beklide farkında bile olunmayan durumları dışarıda tutmak; böylece de kültürleme ve eğitim arasındaki ayrımı göz önünde bulundurmak için kullanılmıştır. Buna göre kültürlemenin bir çeşidi olarak belirtilen eğitim, yani kasıtlı kültürleme ile kasıtsız kültürleme bir arada ve birbirini etkileyerek gerçekleşiyor.


8/40


Okul

Okul genel anlamda “toplumun ve bireylerin eğitim

gereksiniminin planlı, programlı ve istendik bir biçimde

karşılanabilmesi için kurulmuş formal bir örgüttür” Örgüt,

toplumsal gereksinmelerin bir kesimini karşılamak üzere,

önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirecek işleri yapmak için

güçlerini eşgüdümleyen insanlardan oluşan toplumsal açık bir

sistemdir.


9/40


Okul

Okulun Özellikleri

1- Okulun en önemli ve açık özelliği üzerinde çalıştığı

hammaddenin toplumdan gelen ve yine topluma giden insan

olmasıdır. Böylece okulun birey boyutu kurum boyutundan

daha duyarlı, informal yanı formal yanından daha ağır, etki

alanı yetki alanından daha geniştir. Bu nedenle okul

yöneticileri, daha çok informal bir ortam içinde çalışmak,

yetkiden fazla etki yollarına baş vurmak durumundadır.


10/40


Okul

Okulun Özellikleri

2- Okulda çeşitli değerler bulunur ve bunlar çatışma

durumundadır. Okulun görevlerinden en önemlilerinden biri,

içinde olduğu kadar dışında da çatışan bu sosyal, politik ve

ekonomik değerleri uzlaştırmak ve dengeleştirmektir. Bu

nedenle okul sadece bir öğrenim kurumu olarak

görülmemelidir. Okulun bireyin topluma uyumuna yardımcı

olan bir örgüt olması, ona bireye toplum koşullarını açıklama

ve anlamasına yardım etme zorunluluğunu yükler.


11/40


Okul

Okulun Özellikleri

3- Okulun ürününü değerlendirmek güçtür. Okulun amaçları

diğer örgütlere oranla daha karmaşık ve çatışıktır. Diğer

yandan okula gelen her bir birey değişik özelliklerle okula

gelmektedir. Öğretme ve öğrenmenin insan davranışı

üzerindeki etkisi uzun vadede ortaya çıkmaktadır. Bunu

gözlemlemek ve değerlendirmek hem sabır hem de beceri

isteyen bir girişimdir. Öğrenme etkinliğinin kendiside

karmaşık ve bir çok değişkenin etkisi altındadır. Bu

değişkenlerden hangisinin öğrencinin üzerinde ne ölçüde

etkili olduğunun tam olarak tespit edilmesi güçtür.


12/40


Okul

Okulun Özellikleri

4- Okul özel bir çevredir. Bu çevrede öğrencinin eğitimi için

uygun bir ortam hazırlanmaktadır. Bu yapılırken gerçek

çevrede olup istenen yahut istenmeyen kavram ve süreçlerin

bu özel çevrede yer alıp almamasına dikkat edilmektedir. Bu

özel çevrenin amacı, çocuğa gerçek çevreyi kolaylaştırılarak,

temizleyerek ve dengeleştirerek öğretmektir.


13/40


Okul

Okulun Özellikleri

5- Okul çevredeki bütün formal ve informal örgütlerin ya yön

verdiği veya etkilediği bir örgüttür. Çevrenin tüm problem ve

görevlerine katılmayan bir okulun başarılı olduğu

söylenemez. Çevredeki örgütler okulu amaçları

doğrultusunda etkilemeye çalışırken okulda yetiştirdiği

insanlar vasıtasıyla onların insan gücünü oluşturarak onları

etkiler. Böylece etkileşim karşılıklı hale gelir.


14/40


Okul

Okulun Görevleri

Okul eğitim sisteminin en stratejik parçalarından biridir. Onu

stratejik kılan bir çok özellikten bahsedilebilir.

Bunlardan ilki, eğitim sisteminin en işlevsel parçasıdır.

İkincisi eğitim sisteminin üretim amaçlı somut

örgütlenmesidir.

Üçüncüsü eğitim sisteminin eylemsel sınırlarını ve çevresini

belirlemesidir.


15/40


Okul

Okulun Görevleri

(Bir görüşe göre; okulun 3 temel alanda görevi vardır)

1- Okulun toplumsal görevi, çocuğu toplumsallaştırmadır.

2- Okulun ekonomik görevi, ekonominin beyin ve insangücü

ihtiyacının karşılanmasıdır.

3- Okulun politik görevi ise yetiştirilen bireylerin devlet

sistemine bağlılık göstermesini ve liderlik yetenekleri

olanların seçilerek eğitilmesini gerçekleştirmektir.


16/40


Okul

Okulun Görevleri

(Bir başka görüşe göre; okulun 3 temel alanda görevi vardır)

1- Basitleştirme, zor, karmaşık ve çok fazla olan bilgi kütlesinin

öğrencinin düzeyine ve kapasitesine uygun biçimde öğrenme

yaşantılarını oluşturabileceği düzeyde etkileşimlerinin

yönetilmesidir. Öğrencileri dış çevrenin güçlüklerinden

korumak, onlara yaşamı kolaylaştırmak okulun görevidir.

Bunun için yetiştirilmiş profesyonellerin – yönetici, öğretmen

ve diğer görevlilerin- sürekli denetiminde olan okulda yaşam

öğrenciler için daha kolay olacaktır. Bilgiler de öğrencilerin

özelliklerine uygun düzeyde kolaydan zora, basitten

karmaşığa doğru verilir.


17/40


Okul

Okulun Görevleri

2- Ayıklama okuldan beklenen diğer bir görevdir. Okul çevrenin

zihinsel alışkanlıkları etkileyen, değersiz, işe yaramaz, zararlı

özelliklerini ortadan kaldırarak öğrenciye arınmış, temizlenmiş

eylemler düzeneği sağlar. Bu işlevi ile okul, çevrede kolay

rastlanabilecek olan davranışlarını okuldan içeri sokmayarak,

öğrencilerin bu olumsuz davranışlarla etkileşimini

engellemektedir. Kumar, alkol, uyuşturucu gibi öğrenci için

istenmeyen davranışların okulda görülmesi engellenir. Yasal

metinler benzeri davranışların görülebileceği mekanların okulun

yakınında faaliyet göstermesini yasaklar. Böylece öğrencilerin

bu davranışlarla etkileşimleri engellenmiş olur. Okulda bu

davranışların öğrencilerde oluşmamasının eğitsel temellerini

oluşturur.


18/40


OkulOkulun Görevleri

3- Denge kurma ise, okulun toplumsal çevredeki çeşitli öğeleri

dengeleştirmesi ve bireyi içinde doğduğu yakın toplumsal grubun

sınırlamalarından kurtararak daha geniş bir çevre ile etkileşime

geçmesini sağlamasıdır. Okulun dışındaki çevrede, insanların kişisel

özellikleriyle açıklanamayacak düzeylerde yaşam farklılıkları görülür.

Bu faklılar toplumsal huzuru tehdit eder nitelikte olabilir. Toplumun

barış ve huzur içinde yaşaması, bu farkların açıklanabilir, mantıklı bir

düzeyde tutulmasına bağlıdır. İşte okul bu aşırı farklılıkların kendi

sınırları içinde sergilenmesine, yaşanmasına izin vermeyen,

toplumsal yaşamda olmayan dengeyi kendi sınırları içinde kurması

gerekir. Dış çevrenin çok farklı koşullarında yaşayan öğrenciler,

okula geldiklerinde, benzer koşullarda olurlar. Birbirlerinin yaşam

biçimlerinden etkilenir, birbirlerini tanır, anlar ve kaynaşırlar.


19/40


Okul

Her iki yaklaşım da toplumsal açıdan okula ve eğitime bakışın ürünüdür. Birey açısından yaklaşıldığında ise eğitimin ve dolayısıyla okulun işlevi; her öğrencinin tam olarak eğitsel, zihinsel, fiziksel, törel, tinsel (ruhsal) ve kişilik gelişimine yardım etmektir. Bu anlamıyla eğitim bireyin bir bütün olarak gelişimine yardım etmektir. Bu okula ilişkin bakışın çerçevesini çizer. Okullar hükümetin, yerel yönetimlerin, ailelerin, öğretmenlerin veya okulun diğer çalışanları için değil, öğrenciler içindir. Okulun sağladığı eğitsel ve kişisel yaşantıların hepsinin hedefi öğrencilerin yetiştirilmesine dönük olmalıdır. Yönetim, öğretmen ve diğer çalışanların okuldaki görevleri bu hedefe yönelik olarak çalışmaktır.


20/40


Okul Yönetimi

Yönetim Nedir?

Yönetim, toplumsal gereksinmelerin bir bölümünü karşılamak üzere kurulan bir örgütte, örgütün varlık nedeni olan amaçlarını gerçekleştirecek işleri yapmak için bir araya getirilen insan gücünü ve diğer kaynakları örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme sürecidir.

Yönetimin amacı, örgütü amaçları doğrultusunda yaşatmaktır. Örgütün amacı da toplumca gereksinilen ürünü üretmektir. Böylece yönetimin amacı da toplumca gereksinilen ürünü üretmek olmaktadır.


21/40


Okul Yönetimi

Eğitim Yönetimi Nedir?

Eğitim yönetimi, genel yönetim tanımına uygun olarak “toplumun eğitim gereksinimini karşılamak üzere, amaçlarını gerçekleştirecek işleri yapmak için bir araya getirilen insangücünü ve diğer kaynakları etkili bir biçimde örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme sürecidir”


22/40


Okul Yönetimi

Okul Yönetimi Nedir?

Okul yönetimi ise eğitim yönetiminin bir alt biriminin yönetimi olarak düşünülmelidir. Eğitim sistemi ve eğitim yönetimi kavramları eğitimin bütünüyle ilgilidir. Eğitim sistemi okulu da kapsayan bir üst sistem konumundadır.


23/40


Okul Yönetimi

Bilgi toplumunda okul, öğreten kurum anlayışından, öğrenen

kurum anlayışa geçmelidir. Böylece eğitimin belli bir zaman

dilimi içinde değil, sürekli devam etmesi sağlanabilir.

Öğrenen örgüt olarak okulların özelliklerden bazıları şöyle

sıralanabilir:


24/40


Okul Yönetimi

-Yönetici iyi bir öğretim liderdir.

-Öğrenen okul demokratik yapı ve işleyiş içindedir.

-Okul sürekli öğrenmeyi destekleyen, besleyen, bir örgütsel kültüre sahiptir.

-Bireylerin performansını örgütsel performansa dönüştürür.

-Her kademesinde çalışanlar okulu iyileştirmek, problemleri çözmek müşteri memnuniyetini sağlamak için takım çalışması içinde görüşlerini açıklayabilirler

-Çevresi ile sürekli etkileşim içindedir.

-Sundukları hizmet ve ürünlerden geri besleme alır.

-Yeni fikirler yaratmak için süreçlere ve kurumsallaşmaya sahiptir.


25/40


Sınıf Yönetimi

Sınıf nedir?

Ortak özelliklerden dolayı bir araya getirilen öğrenci gruplarına,

önceden belirlenmiş ortak davranışların kazandırılması için

öğretimin yapıldığı dersliktir.

Sınıf geleneksel olarak öğretimin yapıldığı, öğretmenle

öğrencilerin yüz yüze geldiği ortamın adı olarak ifade

edilmektedir.

Sınıf yönetimi, “sınıfta etkili bir öğrenme çevresinin

oluşturulması ve eğiti – öğretim amaçları doğrultusunda

yönetilmesi” olarak tanımlanabilir.


26/40


Sınıf Yönetimi

Sınıf Yapısının Özellikleri

1-Çok boyutluluk; Aynı anda sınıfta birden fazla etkinliğin

gerçekleşmesidir.

2-Yakınlık; Sınıfta aynı anda bir çok olay meydana gelir. Öğretmenin

bu olaylarda sınıf hakimiyetini koruması gerekir.

3-Tahmin edememe; Ne kadar iyi planlanırsa planlansın, sınıftaki

olayların hepsinin önceden tahmin edilmesi mümkün değildir.

4-Açıklık; Sınıfta gizlilik yoktur. Sınıfta yaşananlar tüm öğrencilerin

gözü önünde meydana gelir.

5-Ortak tarih; Sınıfın ilk gününden ana kadar geçen zaman diliminde

yaşananlar sınıfın tarihini oluşturur.


27/40


Sınıf Yönetimi

Sınıf Yönetiminin Özellikleri

1-Sınıf yönetimi okul yönetimi içinde bir alandır.

2-Öğretmenin yönetim yaklaşımı, sınıf yönetimini etkiler.

3-Sınıf yönetimi, öğretim ve sınıf düzeni temelleri üzerine

kurulur.

4-Toplumsal kültür, sınıf yönetimini etkiler

5-Sınıf yönetim biçimi, öğrencilerin ihtiyaçlarına, gelişim

özelliklerine, sınıfın düzeyine göre farklılık göstermektedir.

6-Her ortamda geçerli olabilecek tek ve en etkili bir sınıf yönetim

yaklaşımı yoktur.


28/40


Sınıf Yönetimi

Sınıf Yönetiminin Boyutları

1-Sınıfın fiziksel ortamının yönetimi.

2-Plan – program etkinliklerinin yönetimi.

3-Zaman yönetimi.

4-Sınıfta ilişki yönetimi.

5-Davranış yönetimi.


29/40


Sınıf Yönetimi

Sınıf Yönetiminin Değişkenleri

1-Okul

2-Aile

3-Çevre


30/40


Sınıf Yönetimi

Gerçek Yaşamdan Bir Kesit

Nöbetçiyim. Koridorda dolaşıyorum. Öğrencilerden biri sınıf kapısını öyle bir kapattı ki bina sallandı. Hemen sınıfa girdim. Kapıyı kimin öyle kapattığını sordum. Bir öğrenci;-Ben kapattım, dedi çekinerek.-Çocuğum sizin evde kapınızı böyle mi kapatıyorsunuz?-Öğrenci çok doğal bir sesle cevap verdi.-Bazen öğretmenim.-Nasıl bazen çocuğum?-Annemle babam kavga edince öğretmenim


31/40


Sınıf Yönetim Modelleri

Tepkisel model

Sınıf yönetiminde öğretmenlerce sıkça kullanılan klasik model

olarak nitelenebilir. İstenmeyen bir düzenlemeye veya bir

davranışa tepki gösterilme biçiminde görülür. Amacı

istenmeyen durum veya davranışın değiştirilmesidir. Bu

modelde istenmeyen davranışın ya da durumun değiştirilmesi

ödül – ceza türünde etkinliklerle gerçekleştirilir.


32/40



Önlemsel model

Gelecekte meydana gelecek bir davranışın kestirilmesi ve

olmadan önce önlemeye yönelik tedbirlerin alınması

anlayışına dayalıdır. Amacı sınıf sorunlarının ortaya

çıkmasına olanak verecek bir ortamın engellenmesidir.

Önlemsel modelde sorunun tespit edilmesi önemli değildir.

Önemli olan sorunun ortaya çıkmadan önlenmesidir. Bu

model sınıf etkinliklerini bir “sosyalleşme süreci” olarak ele

alır, sınıfta yanlış davranışa olanak vermeyen bir toplumsal

sistem oluşturmaya çalışır. Etkinlikler bireyden çok gruba

yöneliktir.


33/40



Gelişimsel model

Sınıf yönetiminde öğrencilerin fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim

düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların gerçekleştirilmesini

esas alır. Bir uygulamaya geçilmeden önce öğrencinin ona

hazırlanmasını öngörür. Bu model öğrencilerin gelişim

düzeylerine göre dört basamaktan oluşur.


34/40



Bütünsel model

Bütünsel sınıf yönetimi modeli önceki üç modelin bir sentezi

olarak görülebilir. Bu modelde önlemsel sınıf yönetimi

modeline öncelik verme, gruba olduğu kadar bireye de

yönelme, istenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyen

davranışın nedenlerini ortadan kaldırma, öğrenci özelliklerini

dikkate alma vardır.


35/40


Sınıf Ortamı ve Grup Etkileşimi

GRUPGRUP

Ortak bir hedefe ulaşmak ya da ortak bir amacı Ortak bir hedefe ulaşmak ya da ortak bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş, birbirine bağlı olan iki gerçekleştirmek için bir araya gelmiş, birbirine bağlı olan iki yada daha fazla insanın oluşturduğu topluluktur.yada daha fazla insanın oluşturduğu topluluktur.

Grubu kalabalıklardan ayıran en önemli özellikler;Grubu kalabalıklardan ayıran en önemli özellikler;

-Karşılıklı bağımlılık,-Karşılıklı bağımlılık,-Etkileşim,-Etkileşim,-Ortak amaç-Ortak amaç


36/40



Grup, normları ile bireyi etkisi altına alır,Grup, normları ile bireyi etkisi altına alır,

Bireyin tutum ve davranışları grubun kararı ve Bireyin tutum ve davranışları grubun kararı ve

deneyimlerinin etkisi altındadır.deneyimlerinin etkisi altındadır.

Soru:Soru:

Sınıf bir grubu oluşturduğuna göre, sınıfın alacağı kararlar, Sınıf bir grubu oluşturduğuna göre, sınıfın alacağı kararlar, bireyi nasıl etkiler?bireyi nasıl etkiler?


37/40



Grupların özellikleri:Grupların özellikleri:

1-Kişilik, rol ve statü1-Kişilik, rol ve statü

Statü:Statü:Bireyin bir toplumsal çevre içerisindeki yerine ve Bireyin bir toplumsal çevre içerisindeki yerine ve yerinin derecesine statü denir:yerinin derecesine statü denir:

Rol:Rol: Belirli statülere sahip kişilerden istenen ve beklenen Belirli statülere sahip kişilerden istenen ve beklenen davranışlar ise rol olarak adlandırılır.davranışlar ise rol olarak adlandırılır.


38/40


Sınıf Yönetimi ve Disiplin

Sınıf yönetimi 3 farklı ögeden meydana gelmektedir.Sınıf yönetimi 3 farklı ögeden meydana gelmektedir.

1-Etkili liderlik;1-Etkili liderlik; Etkili iletişim kurma ve öğrenciyi motive etme Etkili iletişim kurma ve öğrenciyi motive etme becerisine sahip olmakla mümkündür.becerisine sahip olmakla mümkündür.

2-Sınıf atmosferi;2-Sınıf atmosferi; Sınıfın fiziksel ve psikolojik durumunun iyi Sınıfın fiziksel ve psikolojik durumunun iyi olmasıdır.olmasıdır.

3-Disiplin;3-Disiplin; Disiplin ceza değildir. Ceza yıkıcı davranışa karşı Disiplin ceza değildir. Ceza yıkıcı davranışa karşı gösterilen tepkidir. Disiplin ise yıkıcı davranış ve bundan gösterilen tepkidir. Disiplin ise yıkıcı davranış ve bundan doğan tepkiyi önlemek içindir.doğan tepkiyi önlemek içindir.


39/40



Disiplin Modelleri:Disiplin Modelleri:

1-Davranış Değişikliği Modeli:1-Davranış Değişikliği Modeli: (Ödül ve cezaya dayanır). (Ödül ve cezaya dayanır).

Doğru davranışlar sonunda pekiştireçler vererek, bu Doğru davranışlar sonunda pekiştireçler vererek, bu

davranışların yapılma sıklığını arttırmaktır. İstenmeyen davranışların yapılma sıklığını arttırmaktır. İstenmeyen

davranışı yapan öğrenciler ise cezalandırılır.davranışı yapan öğrenciler ise cezalandırılır.


40/40




2-Glasser Modeli:2-Glasser Modeli: Kurallara uymak esastır. Öğrenciler Kurallara uymak esastır. Öğrenciler

kurallara uymaya zorlanmalıdır. Sorun olduğunda, öğrenciler kurallara uymaya zorlanmalıdır. Sorun olduğunda, öğrenciler

küçük gruplara ayrılarak, sorunu tartışır ve çözüm yolları küçük gruplara ayrılarak, sorunu tartışır ve çözüm yolları

ararlar. Öğretmen bu konuda rehberlik eder.ararlar. Öğretmen bu konuda rehberlik eder.


41/40




3-Kounin Modeli:3-Kounin Modeli: Dalga etki modeli de denir. Sınıf içerisinde Dalga etki modeli de denir. Sınıf içerisinde

gösterilen olumlu ve olumsuz davranışların dalga etkisi gösterilen olumlu ve olumsuz davranışların dalga etkisi

yaratarak, diğer kişileri de etkilediği savunulur. Olumsuz bir yaratarak, diğer kişileri de etkilediği savunulur. Olumsuz bir

davranış sergileyen bir öğrencinin, bu davranışı belirtilmeli davranış sergileyen bir öğrencinin, bu davranışı belirtilmeli

ve doğru davranışın ne olması gerektiği açıklanmalıdır.ve doğru davranışın ne olması gerektiği açıklanmalıdır.


42/40




4-Öğretmen Etkisiz Eğitim Modeli:4-Öğretmen Etkisiz Eğitim Modeli: Modele göre öncelikle Modele göre öncelikle

sorunun kaynağına inilmeli.Öğretmen öğrenciye yardımcı sorunun kaynağına inilmeli.Öğretmen öğrenciye yardımcı

olmalı, sorun öğretmenden kaynaklanıyorsa, öğretmen-olmalı, sorun öğretmenden kaynaklanıyorsa, öğretmen-

öğrenci karşılıklı çözmelidir.öğrenci karşılıklı çözmelidir.


43/40




5-Canter Modeli:5-Canter Modeli: Disiplin sağlamak ve öğrencilerde olumsuz Disiplin sağlamak ve öğrencilerde olumsuz

davranışların oluşmaması için öğretmen yaklaşımının otoriter davranışların oluşmaması için öğretmen yaklaşımının otoriter

olmasını savunur.olmasını savunur.

6-Akıl-Sonuç Modeli:6-Akıl-Sonuç Modeli: Öğrencilerin kendi disiplinlerini Öğrencilerin kendi disiplinlerini

kendilerinin geliştirmeleri esasına dayanır, Öğretmen kendilerinin geliştirmeleri esasına dayanır, Öğretmen

öğrencilere iyi ve kötü davranışın ne olduğunu göstermekle öğrencilere iyi ve kötü davranışın ne olduğunu göstermekle

mükelleftir.mükelleftir.


44/40


Sınıfta sorun olan davranışlar

1-Geçici ilgisizlikler;

Etrafa bakmak, ıslık çalmak, hayallere dalmak, sırayı diziyle

kaldırmak vb.

2-Ders dışı olanlar;

Yüksek sesle konuşmak, sınıfta izinsiz dolaşmak, şarkı

söylemek, öğrenciler arasında konuşmalar, kandırmak,

aldatmak, kopya çekmek, sürekli dersle ilgilenmemek vb.


45/40



3-Dersi engelleyen davranışlar;

Sınıf kurallarına ve öğretmenin isteklerine uymamak,

vurmak, sürekli gürültü yapmak, diğer öğrencilerle çatışmak,

fiziksel saldırı, dikkati dağıtıcı sözler, sınıf malına zarar

vermek vb.


46/40



Sınıfta sorun olan davranışların nedenleri:

1-Öğrenciden kaynaklanan nedenler

2-Evden Kaynaklanan nedenler,

3-Öğretmenlerden kaynaklanan nedenler,


47/40



1-Sorun ortaya çıkmadan önce alınacak önlemler,

Öğretmen ve öğrencilerin yapıcı bir etkinlikle uğraşmaları,

uygunsuz davranışların ortaya çıkmasını engelleyecektir.

A-Planlı çalışmak,

B-Akıcı etkinlik

C-Tutarlılık

D-Öğretmen Kontrolü

E-Kurallar belirlemek,


48/40



2-Sorun ortaya çıktıktan sonra gösterilecek tepki,

A-Görmemezlikten gelme,

B-Fiziksel Yakınlık

C-Göz teması ve sözsüz uyarıcılar kullanmak,

D-Yeniden Yönlendirmek,

E-Vazgeç İfadeleri ve Uyarılar Kullanmak,

F-Güçlü vazgeç ifadeleri kullanmak,

G-Öğrenciyi yalnız bırakmak ve yöreni değiştirmek,


49/40



2-Sorun ortaya çıktıktan sonra gösterilecek tepki,

H-Sözel azarlama ve mesajlar vermek,

I-Eleştirmek,

J-Sessizlik zamanı vermek,

K-Kısa ara vermek,

L-Mantıksal sonuçlar çıkarmak,

M-Öğrenci ile bireysel konuşmak,

N-Problemi tanımlamak ve çözmek,


50/40



Ailenin Sınıf Yönetimine Katkısı

Öğretmen öğrenci velileri ile toplantı yaparken;

a-Öğrenciden tam olarak ne beklediğini,

b-Bu beklentinin öğrenciye nasıl sunulduğunu,

c-Öğrencilerin neler yapması gerektiğini,

d-Velilerin yardım için neler yapacağını,

açıkça belirlemelidir.


51/40


Çağdaş Sınıf Yaklaşımı ve İdeal Öğretmen Modelleri

Çağdaş yaklaşım; kurum içerisindeki insan unsuruna yönelik

önemli bir süreçtir.

Sınıf yönetiminin merkezinde ÖĞRENCİ bulunur.

Geleneksel Yönetim Çağdaş Yönetim

Otorite Etkileşme

Güdüleme


52/40



İdeal Öğretmen Modeli

1-Güvenilir kişilik

2-İnsan Sevgisi

3-Bireysel farklılıkları gören

4-Eğitim hakkına inanan

5-İnsan haklarına ve demokrasiye saygılı

6-Tehdit ve korkuya yer vermeyen,

7-İletişim becerileri yüksek


53/40



İdeal Öğretmen Modeli

8-Eğitim sürecini düzenleyen, değişime açık

9-Öğrencilere değer veren

10-Çifte standart uygulamayan

11-Öğrenci haklarını tanıyan

12-Disiplinle ilgili kuralları uygulayan


54/40



SINIF YÖNETİMİ VE DİSİPLİNLE İLGİLİ KURALLAR GELİŞTERME VE

UYGULAMA

Sınıf Yönetimi, problemleri önlemeye yönelirken,

Disiplin, problemler ortaya çıktıktan sonra izlenecek yolu

gösterir


55/40



Kontrolsüz ve aşırı kontrollü disiplin sorunlarıKontrolsüz ve aşırı kontrollü disiplin sorunları

Kontrolsüz Aşırı Kontrollü

Sınıfa gürültülü biçimde girmek Uç noktada utangaçlık

Otururken sıraya vurmak Seçici, dilsizlik

Sınıfta söz almadan konuşmak Yeni durumlara karşıkorku içinde bulunmak


56/40


Sınıf Yönetimi ve Kurallar Geliştirme:

Bilişsel Yaklaşım

Bilişsel yaklaşımlar öğrenci merkezlidir ve öğrenci anlayışı

üzerinde yoğunlaşmıştır. Bilişselcilere göre; Kurallara sadece

var oldukları için değil, nedenlerini anlayarak uymak

önemlidir.


57/40



Bilgi İşlemci anlayışa göre:

“Sınıf yönetimi; Öğrencinin kendini anlaması, değerlendirmesi ve kendi kontrolünü içselleştirilmesi gerçekleşebilir.

Yapısalcı anlayışa göre:

“Sınıf yönetimi; Öğrencinin kurallar ve süreçlerle ile ilgili kendi yapılarını geliştirmeleri ile mümkün olabilir.


58/40



Bilişselcilere göre;

Etkili Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili

1-Sınıf yönetimi ve disiplin kurulların planlanması,

2-İşleyişin belirlenmesi,

3-Etkili kuralların oluşturulması,

4-Kuralların uygulanması

5-Kuralların işleyişinin örgütlenmesi,

6-Uygulamanın denetlenmesi


59/40



Bilişselcilere göre;

Etkili kurallar oluşturmada dikkat edilecek hususlar:

1-Kurallar için anlamlı içeriği dolu nedenler belirleme,

2-Öğrencilerin katkıda bulunmasına imkan tanıma,

3-Sınıf ve okul kurallarında istikrar sağlama,

4-Kuralları olumlu cümleler kurarak belirleme (Kimsenin sözünü kesmeyin

yerine; “Bir başkası konuşurken dinleyiniz”

5-Kurallar yapılmaması gerekenler yerine, öğrencilerin göstermesi gereken

davranışların açık ifadeleri olarak belirleme (Arkadaşına vurmamalısın; yerine

“Arkadaşınla konuşmalısın”

6-Kurullar listesinin kısa olması,

7-Davranışı pekiştirme,

8-Örnek olma,


60/40



Davranışçı Yaklaşım

Sınıf kuralları öğrencilere kazandırılmalıdır. Öğretmen sınıf

kurallarını açıklamalı ve kurallara uyma konusunda

öğrencilere ayrımlı pekiştireçler vermelidir.


61/40



Davranışçılara göre, kuralları oluşturma ve uygulama sürecinde şu ilkelere göre hareket edilmelidir:

1-Belirgin olma:a-Açık olmalı,b-Gözlenebilir olmalı,c-Kurallar sistematik olmalı

2-Tasarruf: Kuralların çok sayıda olmaması gerekir. Çok sayıda kural etkili olmaz ve anlaşılmayı güçleştirebilir,


62/40



3-Davranışın sonuçları:

Davranışın sonuçlarının olumlu olabilmesi için, öğretmenin kişilik özellikleri ve örnek model olması önemlidir. İyi davranışlar için sözel ve başka sembollerle ip uçları vermeli, iyi davranışlar ödüllendirilmelidir.

4-Sınıfta iletişim ve disiplinle ilgili kurallar oluşturma:

Disiplinle ilgili kurallara uymanın en iyi şartı, sınıf içinde iyi bir iletişim ağının oluşturulmasına bağlıdır. Öğretmen geri bildirimleri çok iyi algılamalı ve değerlendirmelidir


63/40



5-Kurallar oluşturulurken ayır edici uyaranları kullanma:

Örneğin, yönergeye göre öğretmenin parmak kaldırarak, söz isteyen bir öğrenciyi dinlemesi ile, parmak kaldırmadan konuşan bir öğrenciyi dinlememesi bir ayırt edici uyarandır. Ayrıca öğretmen, parmak kaldırarak söz alan öğrenciye yönergeyi takip ettiği için teşekkür etmeli onu ödüllendirmelidir. Böylece öğrencilerin kurallara göre davranmalarına önemli katkı sağlar.


64/40



Kuralları uygulamada ayırt edici uyaranlarla ilgili ipucu verme ve davranış zinciri oluşturma önemlidir.

İpucu: Belli bir uyaranın verilmesi sırasında, öğrencinin nasıl davranması gerektiğini hatırlatıcı durumdur.

Davranış zinciri: Diğer davranışlarla ilişkilendirilmesi, davranış sisteminin oluşturulması.Teneffüs zili çaldığında, teneffüse çıkma davranışı


65/40



6-Sınıfta davranış problemlerinin yönetimi:Sınıf yönetiminde asıl olan, olumsuz davranışları önlemeye, ortadan kaldırmaya muaffak olmaktır.Sınıf Yönetiminde etkili disiplin sağlayabilmek için;

1-İstenmeyen davranışı oluşmadan önlemeye çalışmak,2-Mümkün olduğunca istenmeyen davranışı sönümlendirmeye çalışmak,3-İstenmeyen davranış yeterlilik düzeyine ulaşıncaya kadar şekillendirmeye çalışmak,4-İstenmeyen davranışı ortadan kaldırmak için zamanın geçmesini beklemek veya yer değiştirmek,5-İyi bir model olmak,6-Öğrenmeyi sevgi ile gerçekleştirmeye çalışmak,


66/40


Sınıf Yönetimi ve Kurallar Geliştirme::

Cezanın Kullanımı

Olumsuz davranışın sonunda verilir. Davranışın sonuçları, davranışın ileride oluşma olasılığını azaltırsa, bu süreç anlam kazanır.


67/40



İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA MÜDEHALE YÖNTEMLERİ

1-Sınıftaki olayları dikkatlice gözlemlemek,2-Öğrencinin değerini korumak,3-Tutarlı olmak,4-Sınıf işleyişini izlemek ve denetlemek,5-Müdahaleyi olabildiğince kısa tutmak,6-Öğrenci ile istenilmeyen davranış hakkında tartışmadan kaçınmak,


68/40



Bilişsel Yaklaşıma göre istenmeyen davranışlara müdahale etmede dikkat edilmesi gereken hususlar:

1-Öğretmen sözel ve sözel olmayan davranışlarda tutarlı olmalı,2-Ben iletisi ile konuşmalı,3-Aktif dinleyici olmalı,4-Davranış ve sonuçları arasındaki ilişkiyi mantıklı olarak açıklamalı,


69/40



Davranışçı Yaklaşıma göre istenmeyen davranışlara müdahale etmede dikkat edilmesi gereken hususlar:

1-Olumsuz duyuşsal tepkilerde bulunulmamalı ve ceza olabildiğince az kullanılmalı,2-Ceza istendik olmayan davranışın gösterilmesinden hemen sonra verilmeli ve neden ceza verildiği açıklanmalı,3-Ceza istenilmeyen davranışı azaltacak nitelikte olmalı,4-Ceza sistemli olmalı ve öfkelenmeden verilmeli,5-Doğru davranışlar konusunda örnek model olunmalı,


70/40



Davranışçı Yaklaşıma göre istenmeyen davranışlara müdahale etmede dikkat edilmesi gereken hususlar:

1-Olumsuz duyuşsal tepkilerde bulunulmamalı ve ceza olabildiğince az kullanılmalı,2-Ceza istendik olmayan davranışın gösterilmesinden hemen sonra verilmeli ve neden ceza verildiği açıklanmalı,3-Ceza istenilmeyen davranışı azaltacak nitelikte olmalı,4-Ceza sistemli olmalı ve öfkelenmeden verilmeli,5-Doğru davranışlar konusunda örnek model olunmalı,


71/40


GÜDÜLENME

Güdü: Bilinçli veya bilinçsiz olarak davranışı doğuran, sürekliliğini sağlayan ve ona yön veren herhangi bir güçtür. Susayan bir kimsenin su içmesi, aç bir insanın karnını doyurması, bir öğrencinin başarılı olmak için çalışması güdülere örnektir.

Dürtü: Bedensel veya ruhsal dengenin değişmesi sonucu ortaya çıkan ve canlıyı türlü tepkilere sürükleyebilen içten gelen gerilimdir. Bir çok yerde güdü ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Ancak dürtü kavramı daha çok biyolojik ihtiyaçları doyurmak için kullanılan itici güç olarak karşımıza çıkmaktadır

Gereksinim: Eksikliği duyulan şeylerdir. Fizyolojik biyolojik veya psikolojik olabilirler. Bu nedenle canlılar eksikliğini duydukları şeyleri karşılamak için çeşitli davranışlara yönelirler bu anlamda da güdülere oldukça benzerdirler. Yeme, içme, barınma, sevgi vb. gereksinimlerimiz temel gereksinimler arasında sayılabilir.


72/40


GÜDÜLENME

Güdülenmeyi Etkileyen Kişisel Etkenler

Güdülenme, biliş, davranışlar, çevre ve diğer kişisel etkenlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Burada sözü edilen kişisel etkenleri dört grupta toplamak mümkündür.

Uyarılma, Öğrenme için gerekli şartlardan biri olan genel uyarılmışlık hali, "organizmanın verimli bir öğrenme sağlayabilmesi için hazır ve tetikte bulunmasıdır. Organizmanın çok veya az uyarılmışlık halinde olması öğrenme için uygun bir durum değildir.

İhtiyaçlar, İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak ve ya ihtiyaçlarının eksikliğinin ortaya çıkardığı gerilimlerden kurtulmak için bunları gidermede etkili olacak hedeflere doğru harekete geçerler. Bu yönden okul eğitiminde ihtiyaç yaratmak ve var olan ihtiyaçlardan yararlanmak öğrencileri güdülemede etkili bir rol oynar


73/40


GÜDÜLENME


İnançlar, Kişilerin güdülenmesini etkileyen bir başka etken, onların inançlarıdır. Küçük yaştaki çocuklar yetenekleri ile ilgili olarak iyimser inançlar taşırlar ve yüksek başarı beklentisi içindedirler, ilk sınıflarda çocuklar çaba ve yeteneği aynı anlamda görürler. Bu yaştaki çocuklar yetenekli insanların çok çalıştığını ve çok çalışmanın da onları başarılı yaptığım düşünürler. Daha ilerdeki yaşlarda, başarı beklentileri ve yetenekleriyle ilgili olumlu algıları azalır. Bununla beraber öğretmenlerinin kendi yeteneklerine ilişkin fikirlerinden oldukça etkilenirler. Bu nedenle öğretmenlerin öğrencilerinin yetenekleriyle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklarken oldukça dikkatli olmaları gerekir. Aksi takdirde yetenekleri konusunda yanlış inançlara sahip öğrencilerin güdülenmesi oldukça zorlaşır.


74/40


GÜDÜLENME


Bunları önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır;

1-Yetenekleri konusunda güvensizlik hisseden öğrencilere,

yoğun başarı fırsatları yaşatılmalıdır. Bu tür öğrenciler daha

ziyade akademik konularda güvensizlik hissettikleri için,

onara akademik olmayan konularda fırsatlar sunulabilir.

2-Olumlu davranışları için öğrencileri ödüllendirmek gerekir. Bu

tür ödüllendirmeler, diğer öğrencilere nasıl davranmaları

gerektiği konusunda model teşkil etmektedir.


75/40


GÜDÜLENME


3-Akademik konularda çok başarılı olması mümkün olmayan öğrencilere, farklı konularda bilebileceği sorular yöneltilmelidir. Bu tür durumlarda, özellikle birden çok cevabı olabilecek soruların yöneltilmesi uygun olabilir.

4-Çocuklar bazı şartları denetleyebilecekleri duygusunu geliştirmek ve onlara seçenekler sunmak yararlı olacaktır.

5-Öğrencilerin başarısızlıklarını çaba eksikliğine bağlamaları düşündürülmelidir. Ancak öğrencilere devalı olarak “daha çok çalışmalısın” demek onları kızdırmaktır. Çünkü öğrencilerin çoğu zaten sıkı çalıştıklarına inanmaktadır. Bu nedenle bu konuda dikkatli olunmalıdır.


76/40


GÜDÜLENME


Amaçlar, Öğrencilerin derslerle ilgili amaçları, onların güdülenme düzeylerim etkilemektedir. Böyle olmasına rağmen birçok öğrenci etkili amaçlar oluşturmada yetersizdir. Öğrencilerin amaçları, onların öğrenilecek konulara yaklaşım tarzlarını etkiler. Etkili amaç kısa vadeli öğrenmeye yönelik olup, gerçekleşme ihtimali yüksektir. Böyle amaç belirleyen öğrenciler, verilen görevi başarmayla ilgilenirler, başkalarıyla kendini karşılaştırmayla ve başarısızlıkla değil. Bu nedenle öğretmenler öğrencilerinden gerçekçi ve anlamlı öğrenme amaçları belirlemelerini ve bunlara ulaşmaları için çaba göstermelerini istemelidir.


77/40


GÜDÜLENME

Güdülenme Konusunda Eğitimcilere Öneriler

-İstenilen, bir davranışı kazandırmada öğretmenler öğrencilerine onlara model olmalıdır,

-Öğrenilenler günlük hayatla ilişkilendirilmeli,

-Kişi kendisi için önemli olarak algıladığı öğrenme yaşantıları üzerinde odaklanma eğilimindedir.

-Öğrencilerin öğrenmeye ilişkin tutumları, nesnel ölçütlerle değerlendirilmeli ve olumsuz önyargıları konusunda düzenli ve sağlıklı dönütler verilmelidir.


78/40

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

Teşekkürler...

Son

sınıf yönetimi

Documents