№ 6 (147) MAYIS 2013 turkelyeni@yahoo.com www.туркелpress.com

Atletico Madrid'de forma giyen Tцrkfutbolcu Arda Turan, AzerbaycanCumhurbaшkanы Иlham Aliyev'in kulцbцnteknik heyeti ve futbolcularы ile dцn yap-tыьы gюrцшmede Azerbaycan'la ilgili izle-nimlerini ve duygularыnы dile getirdi.

Юncelikle kabul iчin CumhurbaшkanыAliyev'e teшekkцr eden Arda Turan шunlarыsюyledi:

"Azerbaycan'ыn ismini gюьsцmцzde taшыyoruz.Иspanya'da Azerbaycan'ыn sponsorluьu ile oyna-mak hepimiz, юzellikle de bir Tцrk futbolcu ola-rak benim iчin bцyцk bir шeref. Zaten bugцn Шe-hitler Hыyabanы'nы ziyaret ederken de sюyledim,kendimi hem bir Tцrk, hem de bir Azerbaycanlыolarak hissediyorum. Tabii ki, bizler aynы mil-letiz, aynы kюkten geliyoruz. Bakц'yц bu kadargцzelleшtirdiьiniz iчin сize teшekkцr etmek istiyo-rum. Bakц'de daha юnce de bulundum...

3’ТE.

Afganistan'da istikrarыn saьlanmasыgayesiyle Tцrkiye'nin giriшimleriylebaшlatыlan, "Иstanbul Sцreci"nin dышiшleribakanlarы seviyesindeki цчцncц toplantыsы,Kazakistan'ыn юnceki baшkenti Almatы'daдцзенленди. Toplantыya sцreci destekleyen14 цlke ile birlikte чok sayыda uluslararasыkuruluшun temsilcisi катылды.

Afganistan ve Kazakistan'ыn eшbaшkan-lыьыnda yapыlan konferansыn aчыlышыnda sюzalan Kazakistan Devlet Baшkanы

Nursultan Nazarbayev, цlkesinin ИstanbulSцreci'ni baшtan beri desteklediьiniAfganistan'ыn huzura kavuшmasы iчinцlkesinin цzerine dцшen her tцrlц desteьivermeye hazыr olduьunu beyan etti.Kazak lider, baшta okul ve hastane olmakцzere Afganistan'ыn altyapыsыnыn inшasы iчindestek verdiklerini ve bu desteklerinindevam edeceьini kaydetti.

Toplantыya katыlan Dышiшleri BakanыAhmet Davutoьlu, katыlыmcыlara hitaben

bir konuшma yaptы. Davutoьlu konuш-masыnda, Afganistan sorunun bюlgesel biryara olduьunun altыnы чizdi. "ИstanbulSцreci"nin юnemine dikkat чeken AhmetDavutoьlu,katkыlarыndan dolayы Кazak-istan'ыn yetkiliлериne teшekkцr etti.

Afganistan'da yaygыn olan uyuшturucuцretimi ve ticaretine dikkat чekenNazarbayev исе, bu konuda uluslar arasы iшbirliьinin шart olduьunu dile getirdi.

Sюz konusu sцreч, Tцrkiye'nin 2 Kasыm

2011 йылында ev sahipliьi yaptыьы"Afganistan Ичin Иstanbul Konferansы" ilebaшladы. Иstanbul Sцreci'nin ikinci bakan-lar konferansы 14 Haziran 2012'deAfganistan'ыn baшkenti Kabil'deyapыlmышtы. Toplantыlarda bu цlkedeki acilsorunlara чюzцm юnerileri ele alыnыйор.

«Ñòàìáóëüñêèé ïðîöåññ»

ÂÀëìàòû ïðîøëà III Ìèíèñòåð-ñêàÿ êîíôåðåíöèÿ ñòðàí-ó÷àñòíèö«Ñòàìáóëüñêîãî ïðîöåññà» ïî Àô-

ãàíèñòàíó. Çäåñü ñîáðàëèñü ãëàâûâíåøíåïîëèòè÷åñêèõ âåäîìñòâ 11 ðåãè-îíàëüíûõ ãîñóäàðñòâ, ìèíèñòðû èïðåäñòàâèòåëè ðàçëè÷íûõ ìåæäóíàðîä-íûõ îðãàíèçàöèé.

«Ñòàìáóëüñêèé ïðîöåññ» íà÷àëñÿîêîëî ïîëóòîðà ëåò íàçàä. Îí îðãàíè-çîâàí ãîñóäàðñòâàìè ðåãèîíà, êîòîðûåÿâëÿþòñÿ íåïîñðåäñòâåííûìè ñîñåäÿìèÀôãàíèñòàíà. Óñëîâíî èõ íàçûâàþò«Ñåðäöåì Àçèè». Îñíîâíàÿ öåëü ýòîéèíèöèàòèâû - óêðåïëåíèå ìåð äîâåðèÿâ òàêèõ ñôåðàõ, êàê ðåãèîíàëüíàÿ èí-ôðàñòðóêòóðà, ðàçâèòèå îáðàçîâàíèÿ,ýêîíîìè÷åñêèõ è èíâåñòèöèîííûõ âîç-ìîæíîñòåé, áîðüáà ñ òåððîðèçìîì,íàðêîòîðãîâëåé è ñòèõèéíûìè áåä-ñòâèÿìè.

Íà îòêðûòèè êîíôåðåíöèè ñ ïðèâåò-ñòâåííîé ðå÷üþ âûñòóïèë ÏðåçèäåíòÊàçàõñòàíà Íóðñóëòàí Íàçàðáàåâ. Êàêîòìåòèë ãëàâà ãîñóäàðñòâà, «ìèðîâîìóñîîáùåñòâó âàæíî âñåöåëî ïîîùðÿòüðàçâèòèå ìåæàôãàíñêîãî äèàëîãà. Ïîä-äåðæêó äîëæíû ïîëó÷èòü òå ñèëû, êî-òîðûå äåìîíñòðèðóþò ãîòîâíîñòü êóñòàíîâëåíèþ â Àôãàíèñòàíå ìèðà è ïî-ðÿäêà. Ïðè ýòîì âàæíûì ÿâëÿåòñÿ ðàñ-øèðåíèå ñåòè æåëåçíûõ äîðîã âîêðóã èâíóòðè Àôãàíèñòàíà, ÷òîáû íàøèñòðàíû áûëè ñâÿçàíû òðàíñïîðòíûìèìàãèñòðàëÿìè, ÷òî ÿâëÿåòñÿ îñíîâíûììîìåíòîì ñîòðóäíè÷åñòâà â ðåãèîíå».

Arda Turan: AzerbaycanИsmini Эюьsцmde Тaшыmak Бenim Ичin Бцyцk Бir Шeref

- Haydar ALИYEV-Her Zaman Чaьыn Иlerisinde -

 Àëìàòû ñîñòîÿëàñü ðåãèñòðàöèÿáðàêà Îëèìïèéñêîé ÷åìïèîíêè ÌàéèÌàíåçû è ïîáåäèòåëÿ Àçèàòñêèõ èãð

Âÿ÷åñëàâà ÅðøîâàÑòð.5.

Ñïåöèàëüíîå ïðåäëîæåíèåÇà 250 åâðî âû ìîæåòå ïîâûñèòü êëàññ âàøåãî áèëåòà ñ ýêîíîì

äî áèçíåñ-êëàññà ïî íàïðàâëåíèþ Áèøêåê-Ñòàìáóë âî âðåìÿðåãèñòðàöèè â àýðîïîðòó. Äàííîå ïðåäëîæåíèå áóäåò äåéñòâîâàòüäî 26 Ìàÿ. TK 347 Áèøêåê/Ñòàìáóë 1.3.5.7 03:55 - 06:40 TK 349 Áèøêåê/Ñòàìáóë 1.2.4.6 07:00 - 09:50 TK 343 Áèøêåê/Ñòàìáóë 2.4.6 14:35 - 17:20 TK 361 Îø/Ñòàìáóë 2.4..7 04:00 - 06:35

ã. Áèøêåê, óë. Àáäðàõìàíîâà,139 Òåë: +996(312)301 600Îôèñ â ÎøåÌåæäóíàðîäíûé àýðîïîðò ã.Îøà

Àäìèíèñòðàòèâíîå çäàíèå,2-îé ýòàæ Òåë.: +996(3222) 90 330

Мустафа САНДАЛ Алматы’da5’TE.

3’ТE

Иstanbul Sцreci BakanlarKonferansы Almatы'da Йапылды

Gюnlцm Aшk Иle Dolu Bir Ашыka Hayran...

6’ДA.

Чocuklarыныza Дisiplin Вermeye Чalышын

7’DE.

2 № 6 MAYIS 2013 РЕСМИ Îôèöèàëüíî

T.C. Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu'nun 26 Nisan'daэерчеклештирдиьи Kazakistanziyareti sыrasыnda ШИЮ GenelSekreteri Dimitri Mezen-tsev'ле бирликте Almatы'daimza attыklarы protokolleTцrkiye'ye ШИЮ'nцn diyalogortaьы statцsц tanыndы.

Protokol, Afganistan sorunuyla ilgiliolarak Kazakistan'da dцzenlenenИstanbul Sцreci Bakanlar Konferansы-nыn bitiminden sonra imzalandы.

Tцrkiye 21 Ekim 2011 tarihindeШИЮ'ne "diyalog ortaklыьы" statцsц ileilgili resmi baшvurusunu ШИЮ GenelSekreterliьine yapmышtы. Tцrkiye'ninyыllardыr sцren AB цyelik mцzakere-lerinden farklы olarak ШИЮ'de bukonudaki karar kыsa bir sцrede alыndы.

Чin'in Шanghay kentinde 1996'datoplanan Rusya, Чin, Kazakistan,Tacikistan ve Kыrgыzistan'ыn kurduьu"Шanghay Beшlisi", 2001'deЮzbekistan'ыn da dahil olmasы ileШanghay Ишbirliьi Юrgцtц'ne dюnцшtц.Hindistan, Иran, Moьolistan vePakistan'ыn gюzlemci цye olduьu ШИЮ,2008'de aldыьы kararla "diyalog ortak-lыьы" statцsц oluшturmuш idi. Tцrkiye,Beyaz Rusya ve Sri Lanka'nыn ardыn-dan цчцncц diyalog ortaьы цlke oldu.

Òóðöèÿ ïîëó÷èëàñòàòóñ ïàðòíåðà

ïî äèàëîãó ØÎÑÒóðöèÿ ïîëó÷èëà ñòàòóñ ïàðò-

íåðà ïî äèàëîãó Øàíõàéñêîé îð-ãàíèçàöèè ñîòðóäíè÷åñòâà(ØÎÑ). Ìåìîðàíäóì ïîäïèñàëè

ãåíåðàëüíûé ñåêðåòàðü ØÎÑÄìèòðèé Ìåçåíöåâ è ãëàâà ÌÈÄÒóðöèè Àõìåä Äàâóòîãëó.

Ìåìîðàíäóì áûë ïîäïèñàí âðàìêàõ òðåòüåé ìèíèñòåðñêîéêîíôåðåíöèè ñòðàí "Ñòàìáóëü-ñêîãî ïðîöåññà" â Àëìà-Àòå.

"Ýòî íîâîå èíòåðåñíîå ðàçâè-òèå ìåæäóíàðîäíîé äåÿòåëüíîñ-òè ØÎÑ, è ÿ õîòåë áû ïîçäðà-âèòü è ÷ëåíîâ îðãàíèçàöèè, è Òóð-öèþ ñ ýòèì âàæíûì ñîáûòèåì", -çàÿâèë ãëàâà ÌÈÄ ÊàçàõñòàíàÅðëàí Èäðèñîâ. Êàçàõñòàíñêàÿñòîðîíà âûñòóïèëà ñîîðãàíèçàòî-ðîì ôîðóìà, ïåðåäàåò ÈÒÀÐ-ÒÀÑÑ.

Ãëàâà ÌÈÄ Êàçàõñòàíà òàêæåïðîèíôîðìèðîâàë, ÷òî â ðàìêàõêîíôåðåíöèè äåëåãàöèè Àôãàíèñ-òàíà è Ñàóäîâñêîé Àðàâèè áûëîïîäïèñàíî ñîãëàøåíèå î âçàèìî-äåéñòâèè.

Øàíõàéñêàÿ îðãàíèçàöèÿ ñî-òðóäíè÷åñòâà - ïîñòîÿííî äåé-ñòâóþùàÿ ìåæïðàâèòåëüñòâåííàÿìåæäóíàðîäíàÿ îðãàíèçàöèÿ, âêîòîðóþ âõîäÿò øåñòü ãîñóäàðñòâ- Êàçàõñòàí, Êèòàé, Êèðãèçèÿ,Ðîññèÿ, Òàäæèêèñòàí è Óçáåêèñ-òàí.

Äåêëàðàöèÿ î ñîçäàíèè ØÎÑïîäïèñàíà íà âñòðå÷å ãëàâ øåñòèãîñóäàðñòâ â Øàíõàå 15 èþíÿ2001 ãîäà. Ñòàòóñ íàáëþäàòåëåé âØÎÑ èìåþò Èíäèÿ, Èðàí, Ìîí-ãîëèÿ, Ïàêèñòàí.  ñâîþ î÷åðåäüÁåëîðóññèÿ è Øðè-Ëàíêà ÿâëÿ-þòñÿ ïàðòíåðàìè ïî äèàëîãó.

Tцrkiye, Almatы'da ШИЮ'nцn Diyalog Ortaьы Oldu

Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu Kazakistantemaslarы kapsamыndaAlmatы'dan sonra TцrkDцnyasы'nыn manevi baшkentiTцrkistan'a geчti ve ilkolarak Hoca Ahmet Yesevi

Цniversitesiне konuk oldu.

Dышiшleri Bakanы'nыn ziyaretinedeniyle Ahmet Yesevi Цniversite-siнde dцzenlenen tюrende юncelikleDavutoьlu'na Tцrkiye ile TцrkDцnyasы arasыndaki iliшkilere yaptыьыkatkыlardan dolayы "fahri profesюrlцkberatы" verildi. Цniversiteнин MцtevelliHeyet Baшkanы Prof. Dr. OsmanHorata, Rektюr Prof. Dr. LesbekTaшimov ve Rektюr Vekili Prof. Dr.Salih Aynural'ыn da hazыr bulunduьutюrende Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu'na fahri profesюrlцkberatыnы Цniversiteнин Rюktюrц Prof.Dr. Taшimov takdim etti.

Tюrenin aчыш konuшmasыnы AhmetYesevi Цniversitesi Mцtevelli HeyetBaшkanы Prof. Dr. Osman Horatayaptы. Horata юncelikle yoьun prog-ramыna raьmen Цniversiteйi ziyareteden Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu'na teшekkцr etti. Horata,

1991'de temelleri atыlan Hoca AhmetYesevi Цniversitesi'nin, baшtaKazakistan olmak цzere, Tцrk veAkraba Topluluklarыndan binlerceюьrenciyi iчinde barыndыran bir eьitimkurumu olduьunu vurguladы. "AhmetYesevi adыnы taшыma ayrыcalыьыna sahipbir цniversite olarak, bu чatы altыndatoplanan юьrenciler arasыnda dostluk,

dayanышma ve kardeшlik чiчekleri aчtыr-mak, юncelikli gюrevlerimizdendir."diyen Horata "Bu sebeple AhmetYesevi Цniversitesi, sadece bu bюlgeyedeьil, Ahmet Yesevi atanыn dцnyanыndюrt bir yanыna yayыlan, dilleri, dinlerifarklыlaшsa da tarih ve talih birlikteli-ьine sahip evlatlarыna yapыlan biryatыrыmdыr. Bugцn on dюrt цlke veotuza yakыn Tцrk ve AkrabaTopluluktan юьrencileri iчindebarыndыran bu цniversite, Tцrk veAkraba topluluklar arasыnda gцчlц birbilim ve kцltцr kюprцsцdцr." ifadeleri-ni kullandы.

Dышiшleri Bakanы Davutoьlu datюrende bir konuшma yaptы."SizleriAnadolu'dan getirdiьim en kalbiselamlarla ve muhabbetle selamlыyo-rum" diyerek sюzlerine baшlayanDavutoьlu, konuшmasыnыn ilk bюlц-mцnц Hoca Ahmet Yesevi'ye ayыrdы."Ahmet Yesevi Цniversitesi'nden fahriprofesюrlцk almanыn kendisi iчin bцyцk

onur olduьunu vurgulayan Davutoьlu"ama onurlarыn en bцyцьц AhmetYesevi'nin talebesi olabilmek. Hiчbirunvan, bu bцyцk цstadыn manevitalebesi olmaktan daha kutsi, anlamlыve onurlu deьildir." diye konuшtu.

Tarihte kimi шahsiyetleri anlamanыn"insanlыьыn kadim yцrцyцшцnц" anla-makla eш deьer olduьunu ifade edenDavutoьlu, Ahmet Yesevi'nin felse-fesinin zamanы ve mekanы aшtыьыnadikkati чekti.

Konuшmasыnda birlik ve kardeшlikmesajlarы veren Dышiшleri BakanыDavutoьlu "Бizim iчin Almatы ileИzmir'in, Tцrkistan ile Konya'nыn,Astana ile Ankara'nыn hiчbir farkы yok.Semerkant ile Buhara'nыn da farkы yok.Bцtцn hedefimiz, bu kardeшlik etrafыn-da yeni dюnemi anlamamыz ve yeni birinшa faaliyeti iчine girmemiz.Zihniyetlerimizi ve toplumlarыmыzыyeniden inшa edeceьiz, devletlerimiziyeniden inшa ederek, restore ederekgцчlendireceьiz. Bюlgesel faaliyetleribirlikte hayata geчireceьiz."dedi.

Konuшmasыnыn sonunda bir arzusunuda dile getiren Davutoьlu "Аrtыk юьre-tim цyesi olduьum bu цniversitede enyakыn zamanda Ahmet Yesevi цzerineders vermeyi arzu ediyorum" diye ko-nuшtu. Ahmet Yesevi Цniversitesi юь-rencilerine bir de mцjde veren Davut-oьlu, Yurtdышы Tцrkler ve Akraba Top-luluklar Baшkanlыьы'nыn, цniversitenintayin edeceьi 20 baшarыlы юьrenciyi Tцr-kiye ve Balkanlarы kapsayan bir geziprogramыna dahil edeceьini kaydetti.

Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu'na konuшmasы sonrasыndaчeшitli hediyeler de verildi.

Davutoьlu, daha sonra Tцrk mцziьive halk danslarыndan юrneklerin sunul-duьu gюsteriyi izledi.

Davutoьlu, Kazakistan ziyaretininikinci gцnцnde gerчekleшtirdiьiTцrkistan gezisinde Hoca AhmetYesevi ile hocasы Arslan Baba'nыn tцr-belerini de ziyaret etti.

Dышiшleri Bakanы Ahmet Davutoьlu-nun Kazakistan'daki son duraьы Чim-kent yakыnlarыnda Ahыska Tцrklerininyaшadыьы Telman kюyц oldu. Kюy halkыtarafыndan "Ata yurduna hoш geldiniz"шeklinde karшыlanan Davutoьlu kюylц-lerle sohbet etti.

Dышiшleri Bakanы AhmetDavutoьlu'na Ahmet YeseviЦniversitesi Fahri Profesюrlцk

Бeratы Тakdim ЕdildiDышiшleri Bakanы Ahmet Davutoьlu

26-28 Nisan 2013 ta-rihlerindeAfganistan'da istikrarыn saьlanmasыamacыyla Tцrkiye'nin giriшimleriylebaшlatыlan, "Иstanbul Sцreci" DышiшleriBakanlarы toplantыsыnыn цчцncцsцnekatыlmak цzere Kazakistan'daydы. Иlkolarak Almatы'da temaslarda bulunanDavutoьlu Kazak mevkidaшы YerlanИdrisov ile bir araya geldi. Иki цlkekardeшliьinin ve iшbirliьinin altы чizilengюrцшme sonrasыnda Dышiшleri BakanыDavutoьlu Шanghay Ишbirliьi Юrgцtц ilemutabakat belgesine imza attы.

Davutoьlu Almatы'da чoьu iшadamыolan Tцrk vatandaшlarыyla da bir arayageldi.

Kыrgыzistan'da anayasa gцnцkutlanыyor. Цlkede her yыl 5Mayыs'ta kutlanan 'AnayasaGцnц'nde resmi tatil ilan edilи-yor.

Uzun yыllar Sovyetler Birliьi'ninhegemonyasыnda yaшayan Kыrgыzis-tan'da baьыmsыzlыktan юnce 1978 yыlыn-da kabul edilen Sovyet anayasasы kul-lanыlыyordu. Kыrgыzistan, ilk anayasa-sыnы baьыmsыzlыktan sonra 5 Mayыs1993 yыlыnda kabul etti. Yaklaшыk 10 yыl93 anayasasыnыn kullanыldыьы цlkede ilkanayasa deьiшikliьi 2003 yыlыnыn шubatayыnda gerчekleшtirildi. Bunu sыrasыylaKasыm 2006, Aralыk 2006 ve Ekim2007'de yapыlan anayasa deьiшiklikleritakip etti.

Цlkede kullanыlan son anayasa 23Ekim 2007 tarihinde kabul edildi.

Äåíü ÊîíñòèòóöèèÊûðãûçñêîéÐåñïóáëèêè

5 ìàÿ 1993 ãîäà íà XII ñåññèèÂåðõîâíûì ñîâåòîì ÐåñïóáëèêèÊûðãûçñòàí ïðèíÿòà ÊîíñòèòóöèÿÊûðãûçñêîé Ðåñïóáëèêè. Ñ ýòîãîìîìåíòà, Ðåñïóáëèêà Êûðãûçñòàíñòàëà èìåíîâàòüñÿ ÊûðãûçñêîéÐåñïóáëèêîé, à ÊîíñòèòóöèÿÊèðãèçñêîé ÑÑÐ, ïðèíÿòàÿ â 1978ãîäó, óòðàòèëà ñâîþ ñèëó.

Ñ ìîìåíòà ïðèíÿòèÿ âÊîíñòèòóöèþ íåîäíîêðàòíîâíîñèëèñü èçìåíåíèÿ è äîïîëíåíèÿ,îíà êàðäèíàëüíî ðåäàêòèðîâàëàñü÷åòûðå ðàçà - â ôåâðàëå 2003 ãîäà,íîÿáðå è äåêàáðå 2006 ãîäà, îêòÿáðå2007 ãîäà.

14 ñåíòÿáðÿ 2007 ãîäàÊîíñòèòóöèîííûé ñóä Êûðãûçñêîé

Ðåñïóáëèêè îòìåíèë äåéñòâèÿíîÿáðüñêîé è äåêàáðüñêîé ðåäàêöèéÊîíñòèòóöèè.  äåéñòâèå âíîâüâñòóïèëà Êîíñòèòóöèÿ â ðåäàêöèèîò 18 ôåâðàëÿ 2003 ãîäà.

À 21 îêòÿáðÿ 2007 ãîäà, ñîãëàñíîÓêàçó Ïðåçèäåíòà ÊûðãûçñêîéÐåñïóáëèêè, ñîñòîÿëñÿ âñåíàðîäíûéðåôåðåíäóì, íà êîòîðîì áûëàïðèíÿòà íîâàÿ ðåäàêöèÿÊîíñòèòóöèè, ïðåäëîæåííàÿÏðåçèäåíòîì ÊûðãûçñêîéÐåñïóáëèêè Ê.Áàêèåâûì, êîòîðàÿ èáûëà èì ïîäïèñàíà 23 îêòÿáðÿ 2007ãîäà.

Íîâûé ðåäàêöèîííûé çàêîí îâíåñåíèè èçìåíåíèé è äîïîëíåíèé âÊîíñòèòóöèþ Êûðãûçñòàíà âñòóïèëâ þðèäè÷åñêóþ ñèëó íà ñëåäóþùèéäåíü - 24 îêòÿáðÿ 2007 ãîäà, ñìîìåíòà îïóáëèêîâàíèÿ âîôèöèàëüíîì èçäàíèè ñòðàíû -ãàçåòå "Ýðêèí-Òîî".

5 Майыс Кырэызистан’da Anayasa Gцнц

 Àñòàíå âîÄâîðöå Ìèðà èÑîãëàñèÿ ïðî-øëà XX þáèëåé-íàÿ ñåññèÿ Àñ-ñàìáëåè íàðîäàÊàçàõñòàíà ïîäïðåäñåäàòåëüñò-âîì ÏðåçèäåíòàÐåñïóáëèêè Êà-çàõñòàí Íóðñóë-òàíà Àáèøåâè÷àÍàçàðáàåâà.

Òåìà XX ñåññèèÀÍÊ - “Ñòðàòåãèÿ“Êàçàõñòàí-2050”:îäèí íàðîä, îäíàñòðàíà, îäíà ñóäü-áà”. Ïðåäñòàâèòåëè ðàçíûõ ýòíè÷åñ-êèõ ãðóïï, ïðîæèâàþùèõ â Êàçàõ-ñòàíå ãîâîðèëè î ìèðå, äðóæáå, ðàâ-íîïðàâèè è î òîì, êàê ïîä åäèíûìøàíûðàêîì îíè æèâóò âîò óæå íàïðîòÿæåíèè äâóõ äåñÿòêîâ ëåò.

Êàê ïîä÷åðêíóë Ïðåçèäåíò ñòðà-íû Íóðñóëòàí Íàçàðáàåâ: «Ê ñîæà-ëåíèþ, ó íàñ íå âñå, äàæå ÷èíîâíè-êè, ýòî ïîíèìàþò. Íåêîòîðûå äóìà-þò ïî ñòàðèíêå, ÷òî Àññàìáëåÿ - ýòîïðåäñòàâèòåëüñòâî ýòíè÷åñêèõ ìåíü-øèíñòâ. ß õî÷ó ñêàçàòü òåì, êòî íåïîíèìàåò èëè íå õî÷åò ïîíèìàòü,÷òî òàêîå Àññàìáëåÿ íàðîäà Êàçàõ-ñòàíà. Åå ïðèçíàëè ÎÎÍ, ÎÁÑÅ,ÑÂÌÄÀ. ÀÍÊ - ýòî âñåíàðîäíîåïðåäñòàâèòåëüñòâî. Èìåííî ïîýòî-ìó ÿ âîçãëàâëÿþ ýòó îðãàíèçàöèþ. íîâûõ óñëîâèÿõ ÀÍÊ äîëæíàñòàòü ïî-íàñòîÿùåìó îáùåãðàæäàí-ñêèì, íàäïîëèòè÷åñêèì, îáùåíà-ðîäíûì èíñòèòóòîì. Äðóãèìè ñëî-âàìè, Àññàìáëåÿ íàðîäà Êàçàõñòàíà- ýòî âñå 17 ìèëëèîíîâ æèòåëåé íà-øåé ñòðàíû».

Íà þáèëåéíîé ñåññèè Ïðåçèäåíòîçâó÷èë ìåõàíèçìû, ñ ïîìîùüþ êî-òîðûõ áóäåò ðåàëèçîâûâàòüñÿ Êîí-öåïöèÿ ðàçâèòèÿ Àññàìáëåè íàðîäàÊàçàõñòàíà äî 2020 ãîäà. «Êàçàõ-ñêàÿ çåìëÿ îáúåäèíèëà áîëåå 100 ýò-íîñîâ. ×òîáû ýòî ýòíè÷åñêîå ìíîãî-îáðàçèå ñòàëî åäèíîé íàöèåé íóæåí

õîðîøèé öåìåíò. Ñåãîäíÿ ãëàâíûìöåìåíòèðóþùèì ôàêòîðîì ÿâëÿåòñÿêàçàõñêèé ÿçûê – ÿçûê ãîñóäàðñòâà»,- ñêàçàë Ïðåçèäåíò.

 çàêëþ÷åíèè îôèöèàëüíîé ÷àñòèÕÕ þáèëåéíîé ñåññèè ÀÍÊ ñòàëîïðèíÿòèå îáðàùåíèÿ.  íåì ñîáðàâ-øèåñÿ ïðèçâàëè âåñü êàçàõñòàíñêèéíàðîä ñòàòü öåíòðîì îáùåñòâåííî-ãî ñîãëàñèÿ, ãîñóäàðñòâåííîé çðåëî-ñòè, îòâåòñòâåííîñòè è íàöèîíàëü-íîãî ïàòðèîòèçìà, à òàêæå ñîõðàíå-íèÿ òðàäèöèé ÷åëîâåêîëþáèÿ è îò-êðûòîñòè, îáåñïå÷åíèÿ âêëàäà êàæ-äîãî ãðàæäàíèíà â ïðîöâåòàíèåñâîåé ñòðàíû.

 õîäå ñåññèè ãëàâà ãîñóäàðñòâàâðó÷èë îáùåñòâåííóþ ìåäàëü Àñ-ñàìáëåè íàðîäà Êàçàõñòàí૲àçàºñòàí õàëºû Àññàìáëåÿñû-íû» ²î¹àìäûº «Áiðëiê» àëòûí ìå-äàëi» ïðåçèäåíòó ðåñïóáëèêàíñêîéãàçåòû «Åãåìåí ²àçàºñòàí» Ñ.Àá-äðàõìàíîâó, ïðåäñåäàòåëþ áîëãàð-ñêîãî ýòíîêóëüòóðíîãî îáúåäèíå-íèÿ Î.Äûìîâó, äèðåêòîðó áëàãîòâî-ðèòåëüíîãî ñåìåéíîãî äåòñêîãî äî-ìà «Íóð» ãîðîäà Òàëãàð Ò.Åñêîæè-íîé, ïðåäñåäàòåëþ óêðàèíñêîãî ýò-íîêóëüòóðíîãî îáúåäèíåíèÿ Ïàâëî-äàðñêîé îáëàñòè Ì.Ïàðèïñå, ðóêî-âîäèòåëþ ÐÎÎ «Àññîöèàöèÿ àçåð-áàéäæàíöåâ» Àáèëôàñó Õàìåäîâó èò.ä.

Kazakistan CumhurbaшkanыNursultan Nazarbayev'in baшkanlыьыnыyaptыьы Kazakistan Halklar Asamblesi,kuruluшunun 20. genel toplantыsыnыbaшkent Astana'da gerчekleшtirdi.

Kazakistan Halklar Asamblesi'ndekonuшan Nazarbayev цlkedeki halklararasыndaki чimentonun Kazak diliolduьunu sюyledi. Nazarbayevkonuшmasыna шюyle devam etti: " Sыklыkla чok etnikli цlkelerden sюzediyoruz…Юrneьin, ABD'дeйе Чin'-den, Arap цlkelerinden, Asya'dangidenlerin hepsi Amerikalыya dюnцшц-yor ve hepsi Иngilizceyi benimsiyor.Иngiliz dili burada birleшtirici юьe.Aynы шey Fransa, Almanya ve diьerdevletlerde de geчerli… Yыllar iчindeKazakistan iчindeki ortam da deьiшti.Biz de юzellikle gelecek nesiller iчindilin bizleri birleшtirici юьe olmasыnыbirinci юnceliьimiz olarak юnцmцzekoymak durumundayыz. Bu topraklaretnik orijinine bakmaksыzыn buradayaшayan herkes iчin bir fыrsatlar цlkesiolacaktыr. Burada Kazak dilinin yayыl-masы doьal yollarla olacaktыr, zorlamaile deьil…Юyle ki, Kazakistan'ыnbaьыmsыzlыьыnы kazandыьы 1991'den beriKazakistan'daki etnik gruplar kendidillerini, geleneklerini ve kцltцrelaidiyetlerini gцчlendirdiler…Tek biretnik grup bile dilini yitirmedi. Birчokdilde basыn-yayыn ve tiyatrolar bulun-maktadыr” dedi.

 Àñòàíå ñîñòîÿëàñü XXñåññèÿ Àññàìáëåè

íàðîäà Êàçàõñòàíà

Uluslararasы 11. AvrasyaMedya Forumu Kazakistan'ыnbaшkenti Astana'da baшladы.Forumun aчыlыш konuшmasыnыKazakistan CumhurbaшkanыNursultan Nazarbayev yaptы.

Kazakistan'ыn bюlgesel ve ulus-lararasы barышta aktif rol aldыьыnыsюyleyen Nazarbayev, AmerikaBirleшik Devletleri ve NATO asker-lerinin 2014 yыlыnda Afganistan'danчekildikten sonra bюlgede bir kaosyaшanacaьыna inanmadыьыnы sюyledi.Afganistan'da 30 yыl юnce doьan birkiшinin eline ilk olarak silah aldыьыnы vebugцne kadar savaшtыьыnы ifade edenNazarbayev, Afgan halkыnыn elinesilah yerine iш yapacaьы bir mesleьinverilmesi gerektiьini kaydetti.

Kazakistan'ыn bюlgesel ve uluslarasыalanda ekonomik iшbirliьine юnemverdiьini belirten Nazarbayev, medya-da чыkan 'Rusya'nыn Sovyetler Birliьi'nitekrar canlandыrmak istediьi' yюnцnde-ki haberlerin asыlsыz olduьunu, Kaza-kistan'ыn baьыmsыzlыьыnы tehlikeye soka-cak hiчbir birliьin iчinde kalmaya-caьыnы vurguladы.

Nцkleer silahsыzlanmadaKazakistan'ыn dцnyada lider konumdave diьer цlkelere юrnek bir tutumiчerisinde olduьunu dile getirenNursultan Nazarbayev, Almatышehrinde Birleшmiш Milletler 5+1цlkeleri ve Иran arasыnda yapыlan nцk-leer gюrцшmelere юnem verdiklerinidile getirdi. Kazak lidere gюre birkaчadet atom bombasы, bir цlkeningцvenlik garantisi olamaz.

Bu arada Uluslararasы 11. AvrasyaMedya Forumu'nun organizatюrцNazarbayev'in bцyцk kыzы Dariga

Nazarbayeva ise forumun uluslararasыsorunlarыn tartышыldыьы bir platformadюnцшtцьцnц sюyledi. Kazak liderinkыzы, Cumhurbaшkanы Nazarbayev'egцndemle alakalы medyanыn da cevapbeklediьi gцncel konularы iчerensorunlarla alakalы yaptыьы konuшmadandolayы teшekkцr etti. Al Cezire kanalыtarafыndan yapыlan haberlerin yalanчыkmasы sonucu borsanыn yaklaшыk 200milyar dolar zarar ettiьine dikkatчeken Nazarbayeva, forumda elektro-nik medyanыn tesirlerinin ele alыnaca-ьыnы kaydetti.

Today's Zaman Genel YayыnYюnetmeni Bцlent Keneш'in de konuш-macы olarak katыldыьы forumda;Amerika Birleшik Devletleri ve NATOaskeri birliklerinin Afganistan'danчekilmesi sonrasыnda bюlgesel gцvenlik

aьыrlыklы olarak ele alыnacak. Forumda;Expo 2017 ve Bюlgesel Kalkыnma,Orta Doьu: Yюnetilen Kaos-Yюnetilemeyen Felaket, HugoChavez'in Siyasi Mirasы, Kazakistanve Orta Asya'da Yeшil Ekonomi,Gцmrцk Birliьi'nden AvrasyaEkonomik Birliьi'ne Doьru Siyasi veEkonomik Geliшmeler, Rusya: Zenginve Цnlц Gючmenlerin Sыьыnaьы veModern Medya ve Son Trendler gibikonu baшlыklarы ele alыnды.

Фoruma katыlanlarыn onurunaAstana Valisi Иmangali Tasmagambe-tov akшam yemeьi verди.

Щабер Меркези.

Astana'da Uluslararasы11.Аvrasya Medya Forumu

3№ 6 MAYIS 2013ЭЕРЧЕКЛЕР, ОЛАЙЛАР, ЙОРУМЛАР ÔÀÊÒÛ, ÑÎÁÛÒÈß, ÊÎÌÌÅÍÒÀÐÈÈ

T.C. Baшbakanы RecepTayip Erdoьan'ыn Kыr-gыzistan ziyareti чerчe-vesinde baшbakana eшlikedenler аrasыndaбулунан AvrupaKonseyi ParlamenterMeclisi (AKPM) eskibaшkanы ve AK PartiAntalya MilletvekiliMevlцt Чavuшoьlu ilekыsa bir rюportaj yaptыk.

TЦРКЕЛ: Sayыn Чavuшoьlu;Эазетемиз аражылыьы иле Tцrkdцnyasыna mesajыnыzы rica ediyoruz.

Mevlцt ЧAVUШOЬLU: BugцnKыrgыzistan'dayыz, Biшkek'teyiz.Amacыmыz Tцrkiye ile Kыrgыzistanarasыndaki mцnasebetlerigeliшtirmek. Бу аynы zamandaTцrk dцnyasыna verdiьimiz юne-min bir gюstergesidir. Biz Atayurdumuz olan bu yerleregelmekten чok bцyцk mutlulukduyuyoruz. Kыrgыzistan,Kazakistan, Tцrkmenistan,Юzbekistan, Azerbaycan...Бuralar bizim ata yurdumuz.Kardeшlerimizle gцzel iшler yap-mak, gцzel projeler yapmak iчinbirlikteyiz. Ziyaretimiz чok gцzelgeчiyor. Иnшallah baшka kardeшцlkelere de gideceьiz.Kazakistan'a gitmek istiyoruz.

Azerbaycan'a gideceьiz.Kardeшlerimizin her zaman yanыn-dayыz.

TЦРКЕЛ: Mayыs ayыnda birprogramыnыz vardы galiba.

Mevlцt ЧAVUШOЬLU: Mayыsayыnda bir raporтюр оларак gele-ceьim buraya. Avrupa Konseyi'neyazacaьыmыz rapor iчin geliyoruz.Raporumuza son шeklini vermekiчin buraya bir чalышma ziyaretiyapacaьыz. Kыrgыzistan'ы AvrupaKonseyi Parlamenter Meclisineцye yapmak iчin чalышыyoruz.Maksadыmыz odur.

www.turkelpress.com

Kыrgыzistan'ы AvrupaKonseyi Parlamenter

Meclisine Цye Yapacaьыz

Сайфа 1'ден девам.

... Шimdi daha muhteшem gюzц-kцyor. Genч bir цlke olmasыna

raьmen Azerbaycan'daki geliшmemuazzam. Bunun iчin сizeteшekkцr ediyorum. Cumhurbaш-kanы olarak цlkeyi bu denli geliш-

tirdiьiniz, insanlarыn refahыnы yцk-selttiьiniz, bizleri samimi ve iчtenbir шekilde karшыladыьыnыz iчin сizeteшekkцr ediyorum. Bir Tцrk, birAzerbaycanlы olarak kendimiburada gerчekten bir ev sahibiolarak hissediyorum. Bundan dabцyцk onur duyuyorum. Bir kezdaha teшekkцr ederim."

Ичten duygularыnы paylaшtыьыiчin Arda'ya teшekkцr eden vekendisini Azerbaycan'dagюrmekten memnunluk duy-duьunu ifade eden Cumhurbaш-kanы Aliyev шunlarы ekledi:

"Bizlerin birbirimizle iliшkileri-miz, birbirimize olan duygularы-mыz чok юzel. Bizleri hem ortaktarihimiz, hem de bugцnцmцz bir-leшtiriyor. Tцrkiye ile Azerbaycangerчek anlamda iki dost ve kardeшцlke. Bu takыmda forma giyiyorolmanыz bizleri ayrыca sevindiri-yor. Zira Tцrkiye'nin ve Tцrkle-rin baшarыlarы bizim baшarыmыz.Bundan sonra sizleri Azerbaycan-da daha sыk sыk gюreceьimizi umu-yoruz."

Arda Turan: AzerbaycanИsmini Эюьsцmde Тaшыmak Бenim Ичin Бцyцk Бir Шeref

Кырэызистан Тцркийе МанасЦniversiteсинин CengizA Y T M A T O VKampusu KasыmTыnыstanov Konferanssalonunda Uluslararasы"Haydar ALИYEV-HerZaman Чaьыn Иleri-sinde" кonferansы ya-p ы l d ы . K o n f e r a n s aЦniversiteнин akademikve idari personeli, юь-rencileр, KыrgыzistanCumhuriyeti Milletvekilleri, Bцyцkеlчilik-lerin yanы sыra birчokмисафир ve бasыn mensu-bu katыldы.

Konferansыn aчыlыш konuш-masыnы Azerbaycan BiшkekBцyцkеlчisi Hidayet ORUCOVve КТМЦ Rektюrц Prof. Dr.Sebahattin BALCЫ yaptыlar.

Aчыlыш KonuшmasыndaAzerbaycan Biшkek BцyцkеlчisiHidayet ORUCOV, шунларысюйледи: "Дevlet бaшkanы olmakbir gюrevdir ama lider olmak birkaderdir. Liderliьe talip olankimseye kiшiliьini kabul ettirmekiчin millet bir шans verir. Millettarafыndan verilen шans, limitsona erdiьinde tarih kendigerчeьiни ortaya koyar. Liderolmak, dinleyiciler huzurundagцzel ve tatlы konuшma yapmakdeьildir. Liderlik, kendisinde bil-geliьi ve юzveriyi barыndыran biryaшamdыr. Haydar ALИYEV'inyaшam yolu da bюyle bir lider-liьin юrneьidir. Haydar ALИYEVtцm Tцrki devletlere, toplumlaraher zaman bцyцk юnem veriyorve Azerbaycan ile Tцrkiye'нин ikidevlet, ama bir millet olduьunudaima dile getiriйорду. Bununyanы sыra 'Manas'ыn dili hepimizindilidir.' ifadesi yine HaydarALИYEV'e aittir. Manas DestanыKыrgыz milletinin bцyцk ahlaki-kцltцr deьeri olduьunu, ama budeьer tцm insan oьlunun, TцrkDцnyasыnыn, Azerbaycan mil-letinin de deьeri sayыlыr diye ifadeetmiшtir. Dцnyada milyarlarcainsan zamana ayak uydurarak,kimileri исе zamanын peшindengitmekte. Ama цstцn yetenekliinsanlar чaь ve devrinilerisindedirler. Bюyle insanlarыnbiri de Haydar ALИYEV'dir.Huzurlarыnыzda bюyle bцyцk birlideri tekrar rahmetle anыyorum."

КТМЦ Rektюrц Prof. Dr.Sebahattin BALCЫ исеAzerbaycan iчin bцyцk birюneme sahip olan bцyцk liderHaydar ALИYEVин бцтцн Тцркдцнйасы iчin де bir o kadarюnemli bir lider олдуьунубелиртерек шунлары сюйледи:"BizlerAzerbaycan'ы ve HaydarALИYEV'i 1990'lы yыllardan sonratanыdыk. Bunun sebebi de soьuksavaшыn эетирдиьи kutuplaшmaydы.Haydar ALИYEV 1923 yыlыndadoьdu ve 2003 yыlыnda Щakk'ынrahmetine kavuшtu ama bu 80yыllыk hayatы boyunca SSCBiчerisinde Azerbaycan'ыn enюnemli ve etkili isimlerinden birioldu. Azerbaycan'ын baьыmсызлы-

ьыna kavuшmasыyla birlikteHaydar ALИYEV Azerbaycan'ыnkarшыlaшtыьы sorunlarы ve kюtцэидiшini hыzlы bir шekilde чюzerek,цlkeyi geliшtirerek Azerbaycan'ыBirleшmiш Milletlerce ve dцnyadevletleri tarafыndan tanыnan vesaygы duyulan bir цlke konumu-na getirdi. Bugцn de bu yцkseliшdevam etmektedir. Bunun engцzel юrneьi de geчen yыl Bakц'yegittiьimde oradaki geliшmeleribцyцmeyi kendi gюzlerimle gюr-mцш olmam. Devletin yanыndahalkыn da bu hыzlы ve bцyцyengeliшimin iчerisinde yerinialdыьыnы ve цstцne dцшeni yap-tыьыnы gюrdцm. Цlke yenidenimar edilip inшa ediliyor. Bu tцmTцrk Dцnyasы iчin iftищar edile-

cek bir durumdur. Hazardenizinin kыyыsыnda yeni vebцyцyen bir yыldыzыn tekrardangцчlenerek doьmuш olmasыherkesi mutlu ediyor. Oradakikardeшlerimiz "10 yыl sonra Иstan-bul'u geчeceьiz" dediler. ElbetteИstanbul da her geчen gцngeliшiyor ve bir dцnya baшkentiolmak iчin her tцrlц geliшmeyi,trendleri kullanыyor ama nemutlu ki bu yarышa Bakц dekatыlыyor. Tцrk Dцnyasы bюylegeliшir. Her yerde bюyle biryыldыzыmыz olsun. Azerbaycan'daBakц'mцz, Kazakistan'daAlmata'mыz olsun, Юzbekistan'daTaшkent'imiz olsun,Tacikistan'da Duшanbe'mizolsun, Tцrkmenistan'da

Aшkabat'ыmыz олсун. БюylelikleTцrk Dцnyasы insanlыьa hizmeteden bцyцk bir medeniyet kur-sun. Bizlerin hedefi bцtцndцnyaya, insanlыьa huzur vekatkы saьlamak olmalы. Buradabir kere daha Haydar ALИYEV'irahmetle anыyor, Tцrkiye'deyaшayan tцm Tцrk kardeшlerimadыna bu vesileyle rahmet dili-yor, Azerbaycanlы kardeшlerimebцyцk baшarыlar, huzur, ve mut-luluk diliyorum." dedi.

Aчыlыш konuшmalarыndan sonraprotokol konuшmalarы yapыldы.

Эулу КЕНЭЕРЛИ,АзерТАж’ын Орта Асйа мцщабири,

www.turkelpress.com

Haydar ALИYEV-HerZaman Чaьыn Иlerisinde

Ìîëîäîé äçþäîèñò èçãîðîäà Îø ïîëó÷èëïåðâîå ìåñòî íà Ìåæ-äóíàðîäíîì òóðíèðå×åìïèîíàòà ÑÍà ïîäçþäî, êîòîðûé ïðî-õîäèë â Ìîñêâå.

Íà äàííîì ÷åìïèîíàòåó÷àñòâîâàëè ñïîðòñìåíû èç10 ñòðàí ñîäðóæåñòâ íåçàâè-ñèìûõ ãîñóäàðñòâ. Ïðåäñå-äàòåëü ãîðîäñêîãî êåíåøàÒààëàé Ñàáèðîâ ïîçäðàâèëñïîðòñìåíà äçþäîèñòà èñêàçàë, ÷òî ìýðèÿ ãîðîäàÎø âñåãäà áóäåò ïîääåðæè-âàòü ìîëîäûõ ñïîðòñìåíîâ.

"Ìû î÷åíü ðàäû, ÷òî íàøàìîëîäåæü èíòåðåñóåòñÿñïîðòîì è äîñòèãàåò áîëü-

øèõ âûñîò â òàêîì ìîëîäîìâîçðàñòå. Ìû äîëæíû ïîä-äåðæèâàòü íàøèõ ñïîðò-ñìåíîâ, êîòîðûå çàùèùàþòíàø ôëàã íà ìåæäóíàðîä-íûõ òóðíèðàõ" - îòìåòèëïðåäñåäàòåëü ãîðêåíåøà.

Òàêæå, ïî ñëîâàì Æàð-êûíáåêà Áàéçàêîâà, ïðèçìîëîäîìó äçþäîèñòó Æàð-êûíáåêó Áàéçàêîâó âðó÷èëÏðåçèäåíò ÐÔ ÂëàäèìèðÏóòèí.

Æàðêûíáåê Áàéçàêîâ ñîáè-ðàåòñÿ â èþíå çàùèùàòüôëàã Êûðãûçñòàíà íà Êóáêåïðåçèäåíòà ÐåñïóáëèêèÒóðêìåíèñòàí ïî äçþäî.

Ïðåññ-öåíòð.

Æàðêûíáåê Áàéçàêîâ ñòàë÷åìïèîíîì ÑÍà â òóðíèðå ïîäçþäî, ïðîøåäøåì â Ìîñêâå

T.Ж Бтшкек Бцйцкелчиси Неъат Акчал, РамизМешедищасанлы, Мевлцт Чавушоьлу ве Щюкцме Щалилова

Sapar ИSAKOV - K. C. Cumhurbaшkanlыьы Иdaresi Baшkan Yardыmcыsы ve Dыш Иliшkiler Bюlцmц Baшkanы

-Ãîñïîäèí Ïðåçèäåíò, ïðåæäåâñåãî, áëàãîäàðþ Âàñ çà òî, ÷òîïðèíÿëè íàñ. Íàäïèñü"Azerbaijan" ìû íîñèì íà ãðóäè.Äëÿ íàñ, îñîáåííî äëÿ ìåíÿ, êàêäëÿ òóðåöêîãî ôóòáîëèñòà,î÷åíü áîëüøàÿ ÷åñòü èãðàòü âÈñïàíèè ïðè ñïîíñîðñòâå Àçåð-áàéäæàíà. Ïîñåòèâ ñåãîäíÿØåõèäëÿð õèÿáàíû, ÿ ñêàçàë,÷òî îùóùàþ ñåáÿ è òóðêîì, èàçåðáàéäæàíöåì. È ýòî åñòåñ-òâåííî, òàê êàê ìû - îäíà íà-öèÿ, ó íàñ îäíè êîðíè. Áëàãîäà-ðþ âàñ çà òî, ÷òî Âû ñäåëàëèÁàêó òàêèì êðàñèâûì. ß èðàíüøå áûâàë â Áàêó. Íî ñåé÷àñ

îí âûãëÿäèò áîëåå âåëè÷åñòâåí-íûì. Íåñìîòðÿ íà òî, ÷òîÀçåðáàéäæàí - ýòî ìîëîäàÿñòðàíà, åãî ðàçâèòèå î÷åíüãðàíäèîçíî. ß áëàãîäàðþ Âàñ çàýòî.

Áëàãîäàðþ Âàñ çà òî, ÷òîÂû, êàê Ïðåçèäåíò, äîáèëèñüòàêîãî ðàçâèòèÿ ñòðàíû, ïðî-ÿâëÿåòå çàáîòó î ëþäÿõ, âñòðå-òèëè íàñ ñ îãðîìíîé èñêðåííîñ-òüþ è ðàäóøèåì. ß, êàê òóðîê,êàê àçåðáàéäæàíåö, äåéñòâè-òåëüíî ñ÷èòàþñü õîçÿèíîì ïîëÿè î÷åíü ãîðæóñü ýòèì. Åùå ðàçâûðàæàþ ñâîþ ïðèçíàòåëü-íîñòü.

Ïðåçèäåíò Èëüõàì ÀËÈÅÂ: - Áîëüøîå ñïàñèáî! Î÷åíü ðàä

âèäåòü âàñ. Óâåðåí, ÷òî âàøàïîåçäêà ïðîéäåò õîðîøî. Ó íàñ îñîáûå îòíîøåíèÿ, îñî-áûå ÷óâñòâà. Íàñ îáúåäèíÿþòêàê èñòîðèÿ, òàê è ñåãîäíÿø-íèé äåíü. Òóðöèÿ è Àçåðáàé-äæàí - ýòî, â ïîäëèííîì ñìûñ-ëå ñëîâà, äâå äðóæåñòâåííûå,áðàòñêèå ñòðàíû. Íàñ ðàäóåò,÷òî âû èãðàåòå â ýòîé êîìàíäå,òàê êàê ìû âîñïðèíèìàåì óñïå-õè Òóðöèè êàê ñâîè óñïåõè. Íà-äåþñü, ÷òî â äàëüíåéøåì âû áó-äåòå ÷àùå ïðèåçæàòü â Àçåð-áàéäæàí.

Èãðîê ôóòáîëüíîãî êëóáà "Àòëåòèêî"(Ìàäðèä) Àðäà ÒÓÐÀÍ

Àêàäåìèê ÑàáûðáåêÄæóìàáåêîâ âñòðå-òèëñÿ ñ êûðãûçñêîéäèàñïîðîé è êûðãûç-ñêèìè âðà÷àìè â Àìå-ðèêå.

"ß âñòðåòèëñÿ ñ ìåäèêàìèèç êûðãûçñêîé äèàñïîðû â ×è-êàãî. Áîëüøå âñåãî ìåíÿ ðàäó-åò òî, ÷òî íàøè ìåäèêè îäî-ëåëè âñå áàðüåðû, ïîëó÷èëè ëè-öåíçèþ è ðàáîòàþò â ñòðàíå,â êîòîðîé ñôåðà çäðàâîîõðà-íåíèÿ ñ÷èòàåòñÿ ñàìîé ëó÷-øåé â ìèðå.  îñíîâíîì ýòèâðà÷è -æåíùèíû è äåâóøêè.Îíè äîáèëèñü óñïåõà ðàáîòàÿ

ñåìåéíûìè âðà÷àìè, àêóøåð-ãèíåêîëîãàìè, êàðäèîëîãàìè èâ äðóãèõ íàïð àâëåíèÿõ. Ýòîáîëüøîå äîñòèæåíèå äëÿÊûðãûçñòàíà", - ñ÷èòàåò àêà-äåìèê.

Âî âðåìÿ âñòðå÷è â ×èêà-ãî, îí ïðåäëîæèë âðà÷àìïðèåõàòü â Êûðãûçñòàí èïðîâåñòè íåñêîëüêî ìàñòåð-êëàññîâ è ïðî÷èòàòü ëåêöèè.

Íàïîìíèì, àêàäåìèêÑ.Äæóìàáåêîâ áûë ïðèãëà-øåí íà êîíãðåññ Àêàäåìèèàìåðèêàíñêèõ îðòîïåäîâ, êî-òîðûé ïðîõîäèò â ×èêàãî.

Àêàäåìèê Ñàáûðáåê Äæóìàáåêîâ â×èêàãî âñòðåòèëñÿ ñ âðà÷àìè

èç Êûðãûçñòàíà

Kыrgыz Meclisi CogorkuKeneш’de verilen birsoru юnergesine cevapveren Maliye BakanыOlga Lavrova Kыrgыzis-tan’ыn toplam borcunun3 milyar 306 milyondolar olduьunu aчыk-ladы.

Lavrova yaptыьы aчыklama-da, Kыrgыzistan’ыn toplam dыш

borcunun 3 milyar 32 milyondolar, iч borcunun ise 274milyon dolar olduьыnuaчыkladы.

Lavrova, Kыrgыzistan’ыn“2013-2017 yыllarы iчinИstikrarlф Kalkфnma UlusalStratejisi” kapsamыnda ulusalborчlarыn toplamыnыn mevcutdurumun %60’ыna indirilmesigerektirdiьini aчыkladы.

Kыrgыzistan’ыn Ич-DышToplam Borcu 3,3

Milyar Dolar

4 № 6 MAYIS 2013 АКТЦЕЛ ÀÊÒÓÀËÜÍÎ

Gюsterim Tarihi: Heryыl 24 Nisan

Her yыl ыsыtыlarak Tцrkiye'ninюnцne konan ''Ermeni sorunu''adlы oyun, bu yыl 24 Nisan tari-hinde yine sahnelendi. Dышarыdanyapыlan tahrik ve dayatmalar,iчeride de dillendirilerek, dышgцчlerin taшeronluьunu цstlenenbazы kendini bilmezler tarafыndantekrar gцndeme getirildi.

Tцm yaшananlarыn юzeti iseDiasporanыn "Bцyцk Ermenis-tan" hayalinden kaynaklandыьыgюrцlmektedir. Bu yazы kыsa biraraшtыrmanыn юzeti olup, sadecebu araшtыrmadan oluшan kanaatinyansыmasыdыr.

Ermeniler tarihte Tцrkler ta-rafыndan her zaman rahat ettiril-miшtir:

Ermeni Halkыnыn insanca yaшa-ma hakkыna eriшmesi SelчukluTцrkleri dюneminde olmuшtur.Fatih dюneminde Din ve vicdanhцrriyeti verilerek, cemaatin diniшleri iчin patriklik kurulup, dinadamlarыnыn kendileri tarafыndanseчilmesine izin verildiьigюrцlmektedir. Anadolu'nunTцrk idaresine girmesiyle Иnsaniyaшam standartlarы geliшmeyedevam etmiшtir. Mesela; kendidillerini tam serbestlikle konuш-maya devam etmiшlerdir. Ermeni

adlarыnыn serbestчe kullanыlmasы-na izin verilmiшtir.

1567 yыlыnda Иstanbul'da Sivaslыbir Ermeni olan Akpar adlы birpapaza matbaa kurma izni veril-erek 1910 yыlыna gelinene kadarErmenice 5 gazete ve 7 dergiчыkarыlmasыna kadar юzgцrceyaшam sцren Ermeniler Osmanlыhoшgюrцsцnden memnunkalmышlardыr dюnemde Askerlikve Vergiden kыsmen Muaf olanErmeniler ticaret sanat ve tarыmalanыnda юnemli gюrevlere bileyцkselmiшlerdir. Osmanlы dюne-minde Ermeniler, bu hoшgюrцyekarшыlыk vermiш olduklarы hizmet-ten dolayы "millet-i sadыka"olarak adlandыrыlmышtыr.…

Gцnцmцze gelinceye kadargeчen sцreчte Ermeni halkыnыnhiчbir sorunu olmadыьы gibiTцrkiye'de чюzцm bulamadыklarыhiчbir meselede olmamышtыr.Ermeni soykыrыm yalanы ile hort-latыlan sorunun ortaya nasыlчыktыьыna gюz atalыm…:

…Osmanlы dюneminde misyon-er okullarыnыn kurulmasы iчinAvrupa'nыn mцdahalesine maruzkalыnыnca ilk ciddi iliшki bozuk-luьuna sebep olmuшtu dюneminAvrupalы yюneticileri ErmenileriTцrk toplumundan koparmasevdasыna dцшmцш, "Ыslahat" adlыproje ile Osmanlыnыn iчiшlerinekarышmayы ve Ermeni komiteleriniOsmanlыya karшы kышkыrtmayыsilahlanmaya hatta karшы koy-maya dюnцшtцrmeye kalkышыncaErmeni meselesi denen sorunortaya чыkmышtыr.…

Diasporanыn sюzde iddialarы…1- Ermeni topraklarыnыn

ellerinden alыndыьы sюylenmekte-dir.…

2- Tцrkler, 1877-78 savaшыndanitibaren Ermenileri sistemliolarak katletmiшtir.…

3- Talat Paшanыn gizli katliamemri verdiьi yalanы iddiaedilmektedir.

4- Soykыrыma uьrayan nцfusun1,5 milyon olduьu iddialar arsыn-dadыr.

5- ''Tцrkler, 1915 yыlыndanitibaren planlы soykыrыmы yap-mышtыr.'' Иftirasы ise sцrdцrцlmek-tedir.…

Ermeni nцfusu?

Ermeni patrikhanesine gюre,2,5 milyondu. Lozan konferansыheyetine gюre 2,2 milyondu.Fransыz sarы kitabыna gюre 1,5milyondu. Britannica'ya gюre 1,5milyondu. Иngiliz klasik yыllыk-larыna gюre 1 milyon. Osmanlыresmi arшivi 1893 sayыmыna gюre1.001 milyon kiшidir.1906sayыmыnda 1.120 milyon,1914istatistikиnde ise 1,221 milyon-dur. Bu resmi sonuчlara gюre,Ermeni halkыnыn tцm dюnemlerde1,250 milyon nцfusu geчemedi-ьine gюre Ermeni diasporasыnыn1,5 milyon ermeni soykыrыmыnauьradы diye yaygara yapmasыkocaman bir yalan deьil isenedir?

Kaldы ki Tцm sayыmlarы yapanИstatistik kurumun baшыnda bulu-nan kiшi ise1897-1903 yыllarыarasыnda Mыgыrdiч Шыnapyan isim-li ermeni bir vatandaшtыr.1903-1908 yыllarыndaki istatistik iseRobert isimli bir Amerikalы

uzman tarafыndan yapыldыьыsюylenmektedir. Olmayannцfusun katledildiьini iddiaetmek bilime mantыьa aykыrы birdurumdur.

ERMENИ ЧETECИ ИSYANVE KATLИAMLAR

Berlin anlaшmasыnы izleyendюnemde Ermeni юrgцtler Batыlыgцчlerce silahlandыrыlыp destek-lenerek Anadolu ve Чukurova'dayer altы faaliyetleri sergilemiшtir.Batыlы devletlerde Osmanlы hцkц-meti цzerinde baskы kurmayabaшlamышlardы. Rus kышkыrtmalarыartыnca Иngiliz ve FransыzlarыnErmeniler цzerindeki ilgisi art-mышtы. Doьu Anadolu'daki batыlыdiplomatlarыn misyonerlik faali-yetleri artmыш, oralara Protestanmisyonerler gюnderilmiшti.

Tцm bu faaliyetler ve kышkыrt-malar Osmanlыnыn hoшgюrц vegцvencesinde yaшayan Ermeninцfus tarafыndan destek gюrmey-ince isyan yanlыsы komitacы чetelerbaшarыlы olamamышtыr. Bu plantutmayыnca Rus Ermenilerinekurdurulan Hыnчak ve Taшnakkomiteleri birbirini izleyen birdizi ayaklanma giriшimindebulunmuшtu. Yakыp yыkmafaaliyetleri artmышtы. Askerdeolan kiшilerin aileleri tacizedilmekteydi. Иlk Иsyan 1890 daErzurum'da gerчekleшti. 1892-93de kayseri, Yozgat, чorum veMerzifon olaylarы olmuш.1894Sasun isyanы ile izleyen zaman-lardaki Van isyanы ve Osmanlыbankasыnыn iшgalini, 1905 Sultan

Hamit suikast giriшimi ve 1909Adan isyanы izlemiшtir. Bu isyan-larыn tцmцnцn Osmanlы kuvvet-lerince bastыrыlmasы propagandamaksatlы olarak "MцslцmanlarHыristiyanlarы katlediyor"mesajыyla verilince sorun boyutdeьiшtirerek iftira ve yalandюnцшmцш mцdahale чaьrыlarыyapыlmышtыr. Bu dюnemde Ermenipropagandasыnыn Batыya yayыl-masыnы saьlayan misyonerlerinшimdi de piyasaya чыkmasы buoyunun bugцn de sцrdцьцnцgюstermektedir…

24 Nisan 1915 tarihi neyiifade etmektedir?

Osmanlы hцkцmeti чetecilerinчыkardыьы Dышarыdan desteklenenisyan ve katliamlar karшыsыnda,Ermeni din adamlarы ile Ermenihalkыnыn sюzcцlerine bu tutumusцrdцrmeleri halinde юnlem alы-nacaьыnы юnceden duyurmuшtu.Bugцn olduьu gibi Olaylarы tыr-mandыrmayы sцrdцren чetecilerekarшы cephe gerisinde kalan чolukчocuk ve yaшlы halkыn can gцven-liьini temin etmek iчin 24 Nisan1915'te Ermeni komiteleri kap-atыlarak, 2345 kiшi Devlet aley-hinde faaliyet gюstermektentutuklanmышlardыr. Ermeni dias-porasыn her 24 Nisanda ortayaattыьы inanыlmaz iddianыn sebebibudur.

Tehcir kanunu nedir?

Osmanlы hцkцmetin kanunadayandыrdыьы bu uygulama aslыn-da keyfi deьil zorunluluktanortaya чыkmышtыr. Bu kanununюzц Savaш hallerinde iч gцven-liьin temini ve yюnetime karшыtutum izleyenlere karшы alыnacakaskeri tedbirleri iчermektedir.Bazы Ermeni чeteciler tutuklanыn-ca 24 Mayыs 1915 de Rusya,Инgiltere ve Fransыzlarыn yayыn-

ladыьы ortak bildiri ileAnadolu'da Ermenilerinюldцrцldцьцnц iddia etmiш buolaylardan Osmanlы hцkцmetinisorumlu tutacaklarыnaчыklamышlardыr.Konunun bюylebir boyut kazanmasыyla dahaюnceden taslak haline getirilenTehcir kanunu Metni Talat PaшaTarafыndan Baшvekаlete gюnder-ilmesiyle bu metin Mecliste usul-ц karara baьlanmышtыr.Bюylece 27Mayыs 1915 gцnц чыkan "yerdeьiшtirme kanunu" 1 Haziran1915 gцnц dюnemin Takvim-ivakayi gazetesinde yayыnlanarakyцrцrlцьe girmiшtir. Kanununiчeriьine bakыnca herhangi etnikgrup ve zцmrenin zikredilmemiшolmasы kanun kapsamыnыndevlete karшы gelen kim olursaolsun uygulanacaьы teminatыnыvermiшtir.…

Kanunun;1. Maddesi: Devletin gцчlerine

ve kurulu dцzenine karшы muhale-fet, silahla tecavцz ve mukave-met gюrцlцrse шiddetle karшыkonulmasы ve imha edilmesi.

2. Silahlы gцчlere yюnelik"casusluk ve ihanetleri tespitedilen kюy ve kasabalarыn" baшkabюlgelere yerleшtirilmesi,

3. Kanunun yцrцrlцьц veuygulanmasыdыr.…

Gюrцldцьц gibi bu kanundevletin gцvenliьini saьlamakamaчlы bir yetki kanunudur.

Tehcir neden yapыlmышtыr?

1 Haziran1915 tarihindensonra yer deьiшtirme kanunuolarak uygulanan Tehcir aslыndasaldыrgan tutumun sцrmesi sonu-cu uygulanmышtыr.Yakыp yыkanчetecilerin halka zarar vermemesive sakince yaшayan insanlarыnsaldыrыya maruz kalmamasы iчinyapыlan bir юnlemdir. Dцnyasavaшы sцrerken halkыnыn gцven-

liьini tesis eden bu uygulamaaslыnda gцvenlik gerekчesiyleyapыlmыш bir uygulamadыr.Hattahasta,юzцrlц ve devletinesadыk kalan Bankacы, subay,gюrevli hiчbir Ermeni vatandaшzorunlu gючe tabi tutulmamышtыr.Van, Bitlis, Erzurum'danчыkarыlan Ermeniler gцney ve batыya gюnderilmiш, bu gюч sыrasыndaise kimse юlmemiшtir.Batыlы ista-tistikчilerin o dюnemde ortayakoyduьu Ermeni nцfusununtamamы 1,2 milyon civarыn-dayken Tehcir sыrasыnda soykыrыmyapыldыьыnы iddia edenlerin "1,5milyon kiшi katledildi" yalan veyanыlgыsыnы gюstermektedir. Yerdeьiшtirme sыrasыnda soykыrыmmaksadы ile Osmanlы ordusutarafыndan юldцrцlen tek birermeni vatandaшыnыn olduьu tari-hin hiчbir kesitinde yoktur.Юldцьц iddia edilenlerde isyanakalkышan чetecilerdir. Yerdeьiшtirmeye tabi tutulan nцfus;82,800 Иstanbul, 60.100 Bursa,4548'i Kцtahya ve 20,237 siAydыn olmak цzere Toplam167,778 kiшidir. Tцm bu gючlersыrasыnda yabancы diplomatikgюzlemciler bulunmuшtur. Veusulцne uygun yapыlmышtыr.Amerika'nыn Mersin KonsolosuEdward Natan'ыn 30 Aьustos1915 de Amerikan Bцyцkelчisinegюnderdiьi raporda, Tarsus'tanAdana'ya kadar olan gцzergаhыnErmenilerle dolu olduьunu;Kalabalыьыn olaьan sыkыntыlaryaratmasыna raьmen Hцkцmetinson derece intizamlы tutumusayesinde шiddet ve dцzensizlikolmadыьыnы yoksullara yardыmedildiьini raporunda belirtmiшtir.

Araшtыrma-inceleme: Talip ЮZTцrk Dili Ve Edebiyatы

Юьretmeni“TЦРКЕЛ” Gazetesi Tцrkiye

Temsilcisi

''ERMENИ SORUNU''OYUNU

Ïðåäòå÷åíêà… Ýòîñåëî ñ î÷åíü èíòåðåñ-íûì íàçâàíèåì, êîòî-ðîå íàõîäèòñÿ â Ìîñ-êîâñêîì ðàéîíå×óéñêîé îáëàñòè.

 ýòîì íåáîëüøîì ñåëå, ïîñëîâàì æèòåëåé, ïðîæèâàåòîêîëî äâóõ òûñÿ÷ ÷åëîâåê:ïðåäñòàâèòåëè ðàçíûõ íàöèî-íàëüíîñòåé, êûðãûçû, ðóññêèå,äóíãàíå, óçáåêè è ò.ä. Ðàñïîëî-æåííûé íåäàëåêî îò ðàéîííî-ãî öåíòðà Áåëîâîäñêîå ýòîò çå-ëåíûé óãîëîê ÷åì ìîã íàñçàèíòåðåñîâàòü? Îá ýòîì ìûÂàì è ðàññêàæåì.

Íåñìîòðÿ íà çàãðóæåííîñòüè íåõâàòêó âðåìåíè, ìû ðåøè-ëè îòïðàâèòüñÿ â ñåëî Ïðåäòå-÷åíêà, ÷òîáû óâèäåòü ñâîèìèãëàçàìè òî, î ÷åì íåîäíîêðàò-íî ñëûøàëè: êàê òàì æèâåòñÿëþäÿì. È íè î ÷åì íå ïîæàëå-ëè. Ëþäè çäåñü ïðèâåòëèâûå,ïðîñòûå, êàæäûé çàíÿò ñâîèìèäåëàìè. Îñíîâíûå çàíÿòèÿñåëü÷àí æèâîòíîâîäñòâî, ïîëå-âîäñòâî, è ñâîå çåìåëüíîå õî-çÿéñòâî. Ñáûâàþò æå îíè óðî-æàé â Áåëîâîäñêîì ðàéîííîì

öåíòðå. Ìíîãî ìîëîäåæè óå-õàëî â ãîðîä Áèøêåê, â Ðîññè-þ è äðóãèå ãîðîäà áûâøåãîÑîþçà. Åñòü çäåñü è ñòàðîæè-ëû: 93- ëåòíÿÿ Àííà ÈâàíîâíàÊîëîìåéöåâà è 90 - ëåòíèéÈâàí Äåíèñîâè÷ ×åïàê.

Äåëî â òîì, ÷òî çäåñü, â îò-ëè÷èå îò äðóãèõ ðåãèîíîâ ðåñ-ïóáëèêè, äî ñèõ ïîð ñîõðàíèë-îñü è ñòàëî ïðèìåðîì äëÿ äðó-ãèõ êîðïîðàòèâíîå ñåëüñêîåõîçÿéñòâî.

Íàñ âñòðåòèë Òóðàðáåê Êà-ðàòàåâ - íà÷àëüíèê ôèíàíñîâî-ýêîíîìè÷åñêîãî îòäåëà ÑÏÊ(ñåëüñêèé ïðîèçâîäñòâåííûéêîîïåðàòèâ) "×åêèð Ñóó" â ñå-ëå Ïðåäòå÷åíêà. Ñîáðàëñÿâåñü êîëëåêòèâ ýòîé îðãàíèçà-öèè. Ïîáåñåäîâàâ î òîì î ñåì,ìû ïåðåøëè ê ãëàâíîé òåìå.Êîãäà è êåì ñîçäàâàëñÿ ÑÏÊ"×åêèð Ñóó". È âîò, ÷òî íàìïîâåäàë íàø ñîáåñåäíèê Òó-ðàðáåê Êàðàòàåâ. "ß ñ óâåðåí-íîñòüþ ñêàæó, ÷òî íàøå ñåëü-ñêîå õîçÿéñòâî ñîõðàíèëîñü, èíå òîëüêî ñîõðàíèëîñü, íî èïðîöâåòàåò ïî ñåé äåíü áëàãî-äàðÿ íàøåìó ïðåäñåäàòåëþ óï-ðàâëåíèÿ, Ñàìåäó Ìàìåäîâè÷óÐàãèìîâó òàê êàê ïîñëå ðàçâà-ëà Ñîþçà îí âîçãëàâèë óæå

ïðèâàòèçèðîâàííóþ îðãàíèçà-öèþ è, ñîçäàâ êîëëåêòèâ, íà÷à-ë âûæèâàòü è ðàçâèâàòüñÿ. Âìîìåíò ðàçâàëà, ÿ âàì ñêàæó,ó íàñ ïðàêòè÷åñêè íè÷åãî íåîñòàëîñü. Íåñêîëüêî ãîëîâêðóïíîãî ðîãàòîãî ñêîòà, íå-ñêîëüêî åäèíèö ñåëüõîçòåõíè-êè è âñå. Áûëè íà ãðàíè áàí-êðîòñòâà, äîëã áûë ïÿòü ñ ïî-ëîâèíîé ìèëëèîíîâ… Íî âîòóæå 15 ëåò, êàê ðàáîòàåò ÑàìåäÐàãèìîâ, íàø êîîïåðàòèâ äî-ñòèã î÷åíü áîëüøèõ óñïåõîâ.Íå áåðÿ íè êðåäèòîâ, íè ññóäçà ñâîè òðóäû è óñèëèÿ, ìûïðèîáðåòàëè ñ ïîëó÷åííîéïðèáûëè ñåëüõîçòåõíèêó, êîì-áàéíû, òðàêòîðû, çåðíîóáî-ðî÷íûå è ñëóæåáíûå ìàøèíû.À âåäü ïåðâîå âðåìÿ ó íàñ íåáûëî ìàøèíû è Ðàãèìîâ åçäèëíà êîíå.

Åæåãîäíî ÷ëåíàì êîîïåðàòè-âà âûäàþòñÿ äèâèäåíäû çà çå-ìåëüíóþ äîëþ.  íàøåì êîî-ïåðàòèâå òðóäÿòñÿ 350 ÷åëîâåê.Ó íàñ åñòü ïåêàðíÿ è ïî ëüãîò-íîé öåíå ÷ëåíàì êîîïåðàòèâàïðîäàåòñÿ õëåá ïî 3. 50 ñîìîâçà 1êã. Ìû ñååì ñàõàðíóþñâåêëó, êóêóðóçó, ïîñàäèëè âýòîì ãîäó ñîòíè îðåõîâûõ äå-

ðåâüåâ. Ðàçâèâàåì æèâîòíîâîä-ñòâî, íà ñåãîäíÿøíèé äåíü ìûèìååì áîëüøå òðåõñîò êîðîâ èîêîëî ïÿòèäåñÿòè ëîøàäåé.

Êàëûáåê Îìóðêóëîâ -äåïóòàò àéûë êåíåøà, ïðåäñå-äàòåëü ðåâèçèîííîé êîìèññèèÑÏÊ "×åêèð Ñóó":

“Ãäå áû ÷åëîâåê íå æèë, ãäåáû íå òðóäèëñÿ îí äîëæåíïðåäñòàâëÿòü ñâîé íàðîä ñ äî-ñòîèíñòâîì. Êàæäûé ïîñëå ñå-áÿ äîëæåí îñòàâèòü ñîáñòâåí-íûé ñëåä â ýòîé æèçíè. Êàæ-äûé èç íàñ ÿâëÿåòñÿ ÷ëåíîì îá-ùåñòâà, ãðàæäàíèíîì òîéñòðàíû, â êîòîðîé ìû æèâåì.Ñðåäè íàñ åñòü ëþäè, ñòàâøèåÿðêèì ïðèìåðîì äëÿ äðóãèõñâîåé ïîðÿäî÷íîñòüþ, òðóäîìè äîáðûìè äåÿíèÿìè. ÑàìåäÐàãèìîâ ÿâëÿåòñÿ îäíèì èç òà-êèõ ëþäåé”.

Äåéñòâèòåëüíî, ïðèåõàâ âäðóãóþ ñòðàíó ñ äðóãèì ìåíòà-ëèòåòîì è îáðàçîì æèçíè, îíñïðàâèëñÿ áåç îñîáîãî òðóäà,íå ñòàâ ñðåäè ñâîèõ ÷óæèì.Óìåíèåì, òðóäîëþáèåì è ñòà-ðàíèåì îí ðàñïîëîæèë îäíî-ñåëü÷àí ê ñåáå. Ñîáðàâ êîëëåê-òèâ è çàñó÷èâ ðóêàâà, îí ïîñòà-

âèë íà íîãè ïî÷òè ðàçâàëè-âøèéñÿ ñåëüñêèé êîîïåðàòèâ,êîòîðûé ñåãîäíÿ ñòàë ïðèìå-ðîì äëÿ äðóãèõ ðåãèîíîâ â ðå-ñïóáëèêå. Íåñìîòðÿ íà ñìåíóâëàñòè ïîñëå ðåâîëþöèè åãîïîääåðæèâàþò âñå ðóêîâîäèòå-ëè, êîòîðûå âðåìÿ îò âðåìåíèïîñåùàþò åãî õîçÿéñòâî è îäî-áðÿþò åãî ñèñòåìó ðàáîòû.Êîãäà ìû ñ íèì âñòðåòèëèñüîí ðàññêàçàë, êàê îí âñåãî ýòî-ãî äîáèëñÿ â íàøè íåëåãêèåâðåìåíà. Ïîêàçûâàë ìíîãî÷èñ-ëåííûå ãîñóäàðñòâåííûå íà-ãðàäû è áëàãîäàðñòâåííûåïèñüìà, êîòîðûå îí ïîëó÷àë çàäîáëåñòíûé òðóä. Ñîòðóäíèêèæå êîîïåðàòèâà, íå óñïåâ ìûñïðîñèòü ñàìè, íà÷àëè ðàññêà-çûâàòü êàêîé îí åñòü: îí ó íàñäåëîâîé, òðåáîâàòåëüíûé ê ñå-áå è îêðóæàþùèì, ñàìîå ãëàâ-íîå, ÷åñòíûé. Ìû åìó äîâåðÿ-

åì, åãî ïîääåðæèâàåì, ïîòîìó÷òî ýòî íàøå îáùåå äåëî. Ìûâìåñòå çàðàáàòûâàåì è òî, ÷òîñååì, òî è ïîæèíàåì. Ìû, ÷ëå-íû êîîïåðàòèâà, âñåãäà ïîëó-÷àåì çàðàáîòíóþ ïëàòó âîâðå-ìÿ. Îäíèì ñëîâîì, ìû îäíà öå-ëàÿ áîëüøàÿ ñåìüÿ. Åãî íåîä-íîêðàòíî âûáèðàëè â äåïóòà-òû íå òîëüêî æèòåëè ñåëà, ãäåîí ïðîæèâàåò, íî è æèòåëèáëèçëåæàùèõ ñåë, êàê îíè ãî-âîðÿò, çà ÷åñòíîñòü, ñïðàâåä-ëèâîñòü, äèñöèïëèíó è ñòðîãî-ñòü.  ñâîþ î÷åðåäü íàø ãåðîéÑàìåä Ðàãèìîâ âûðàçèë ñâîåîòíîøåíèå ê êîëëåêòèâó, ñ êî-òîðûì âìåñòå òðóäèòñÿ:

" Êîíå÷íî æå ÿ îäèí íå ñïðà-âèëñÿ áû ñî âñåì ýòèì. Áëàãî-äàðÿ íàøåìó êîëëåêòèâó, êîòî-ðûé ñîñòîèò èç ïðåäñòàâèòåëåéðàçíûõ íàöèîíàëüíîñòåé, ìûäîáèëèñü âñåãî òîãî,÷òî Âû

âèäèòå. Êîëëåêòèâó íàñ õîðîøèé,ñëàæåííûé, êàæ-äûé èç íàñ îòâåò-ñòâåííî îòíîñèòñÿê ñâîèì îáÿçàííîñ-òÿì Áåç ñîâåòàïðàâëåíèÿ íè îäíàêîïåéêà íå ìîæåòïðîñêîëüçíóòü ìè-ìî áóõãàëòåðèè.Âñå äîñòîÿíèå îá-ùåå, êîëëåêòèâíîå.Ìû òóò îäèí çàâñåõ è âñå çà îäíî-ãî".

Ðàáîòíèêè êîî-ïåðàòèâà íå çàáû-ëè îòìåòèòü è òî,÷òî îíè íå çàáûâà-þò è îäíîñåëü÷àí:“Êîãäà ïîòðåáóåò-ñÿ ïîìîùü ìû çà-íèìàåìñÿ è áëàãî-òâîðèòåëüíîñòüþ

íà ïîõîðîíàõ è ïîïðàçäíèêàì. Ìàëîè-ìóùèì ìû âñåãäà âû-äåëÿåì äåíåæíûå ñðåä-ñòâà ïî âîçìîæíîñòè”,- ïîä÷åðêíóëè îíè.

 êîíöå áåñåäû ìûïîèíòåðåñîâàëèñü óíåãî.

- Ñêàæèòå â ÷åì ñî-ñòîèò âàøà öåëü è çà-äà÷à: çàðàáîòàòü äåíü-ãè, îòëè÷èòüñÿ îò äðó-ãèõ èëè ñëàâó â ýòîéæèçíè? Âàø æèçíåí-íûé ëîçóíã? Íà ÷òî îíîòâåòèë: “Íàøà öåëü

íå òîëüêî çàðàáîòàòüäåíüãè, õîòÿ êîíå÷íî æå ýòîòîæå íåìàëîâàæíî êîãäà òðå-áóþòñÿ îãðîìíûå ñðåäñòâà äëÿíîðìàëüíîé æèçíè ãäå âîêðóãî÷åíü ìíîãî ñîáëàçíîâ, íî èáûòü äîáðîïîðÿäî÷íûì ãðàæ-äàíèíîì, áûòü ïðèìåðîì äëÿïîäðàñòàþùåãî ïîêîëåíèÿ.Ìû ïîñàäèëè íåñêîëüêî ñîòåíîðåõîâûõ äåðåâüåâ â ñâîåì õî-çÿéñòâå. Ïîäóìàéòå, ïðåäñòà-âèòåëè ñêîëüêèõ ïîêîëåíèéìîãóò èìåòü ïîëüçó îò ýòîãî.È âñïîìíÿò, êòî ýòè äåðåâüÿïîñàäèë. Ïîñàäèòü äåðåâî - ýòîäåëî ìóæñêîå, ÷òî ìû è ñäåëà-ëè, íå ãîâîðÿ óæå î äðóãèõ íà-øèõ äåëàõ. ×òîáû ìû áûëè èîñòàëèñü â ïàìÿòè ñëåäóþùèõïîêîëåíèé. Ìû æå ëþäè, áîãíàì äàë ñîçíàíèå, ðóêè, íîãè,÷òîáû ìû ñîçäàâàëè, òâîðèëèè òðóäèëèñü íà áëàãî ñàìîãîñåáÿ è äëÿ áëèçêîé ðîäíîé Ðî-äèíû.

Õîêóìà Õàëèëîâà,Ðàìèç Ìåøåäèãàñàíëû.

Êîðïîðàòèâíîå ñåëüñêîå õîçÿéñòâî â Êûðãûçñòàíå

Dallastaki Federal BankasыBaшkanы Richard Fisher'egюre,"Enflasyon korkunч bircanavar gibidir, onu bir kafesekoymazsak, tasarrufu yiyip bitiriryani tцketicilerin satыn almagцcцnц yok eder. Фinansal rapor-lamanыn gцvenilirliьine zararverir, sermaye kazanчlarыnыazaltыr ve yюnetim шirketlerinindikkatini bu yюne чevirir, istih-damdaki bцyцmeyi azaltыr, цcretve dюviz geliri altыndaki zeminikaydыrыr."

BDT Hцkцmetler Arasы Иsta-tistik Komitesine gюre, BDTцlkeleri arasыnda en yцksekenflasyon Kыrgыzistan'da bulun-maktadыr. Buna gюre hayatpahalыlыьы sыralamasыndaTacikistan %29,8'le birinci,Kыrgыzistan da ikincidir.Kыrgыzistan Ulusal Bankasыnыnыnenflasyon sorunu iчin "tercihedilen ilaч" - iskonto oranыnыHaziran ayыnda %8.54, 2007'deise %3.86 yцkseltti. Sonuчolarak elimizde ne var? 2008yыlыnыn beш ayыnыn sonunda,GSYИH bцyцmesi 2007 yыlыnда

beш aylыk artыш % 6.7, bir юncekiyыlыn aynы dюnemine gюre% 9,1artыш oldu. Ama бу sadeceekonominin bцyцmesiniyavaшlatmadы. Бу дурум йakыnbir gelecekte Kazakistan gibikonut piyasasыnda derin bir krizyaшamasыna neden olabilir.

Ulusal Иstatistik Komitesi'ninsitesine gюre tцketici fiyat endek-si 2013 yыlы Ocak-Шubat enflas-yon oranы ile karakterize edildi.Geчen yыlыn Шubat ayы ilekarшыlaшtыrыldыьыnda, % 1.2 -% 7.7olduьu gюrцlmektedir. Yыl baшыn-dan bu yana tцketici sektюrцndeenflasyon oranыndaki artышы etki-leyen en юnemli faktюrlerden birimeyve ve sebze fiyatlarыndaki %8.2 oranыndaki mevsimselartышtыr.

Yыlыn baшыndan itibaren tцketi-ci fiyatlarы ve tarifelerinde enfazla (% 1.6) oranыnda artышgюrцlmцшtцr. Oш bюlgesindeemtia fiyatlarы nedeniyle юzellikleюnemli bir enflasyon artышыgюrцlmektedir. Batken'de hizmetsektюrцnde (Aralыk 2012'de %

2,8) en чok artыш saьlandы.Ыssыk-Эюл bюlgesinde ise 2013 yыlыbaшыndan itibaren, fiyat ve tцke-tim mallarы ve hizmetleriцzerinde tarife azalma gюsterdi.Merkez Bankasы BaшkanYardыmcыsы Z.Chokoev'insonuчlarыna gюre, enflasyondinamiklerini цlkedekimakroekonomik durum, artan iчve dыш toplam talep gibi faktюrlerile dыш шoklarы devam eden risklerbelirleyecektir. AyrыcaKыrgыzistan'ыn Gцmrцk Birliьinegiriш koшullarы, tahыl ve tahыlцrцnleri ile ilgili devlet tarifepolitikasы araчlarыnыn reformu,fiyat artышыnы frenlemek iчinhцkцmet dцzenlemeleri ilepiyasada olmayan parasal ted-birlerinin etkisi de gюz ardыedilmemelidir. 2014 yыlыndaenflasyon oranы, enflasyon шok-lar olmadыьы takdirde % 7,3 ve2015 yыlы iчin ise %7.6 iчindeolduьu tahmin edilmektedir.

Nurgul MamatovaKыrgыzistan-Tцrkiye Manas

Цniversitesi

Kыrgыzistan'daki TцketiciFiyat Endeksinin Durumu

Bu yыl 13.'sц dцzenlenen OrtaAsya'nыn en bцyцk fuarы KЫTF(Kazakistan Uluslararasы TurizmFuarы) Almatы Atakent Сergi veФuar Мerkezinde дцзенленди.

43 цlkeden 203 firmanыn stand aчarak

katыldыьы fuarda Tцrkiye dahil 19 цlke deayrыca цlke standы aчты. 3 эцн девам еденfuara Kazakistan'da yerleшik Tцrk turizm fir-malarы, Tцrkiye, Tayland, Rusya, BAE,Yunanistan'dan firmalar baшta olmak цzeretoplam 43 цlkeden firma катылды. Konuйлаилэили оларак gюrцшtцьцmцz Kazakistan'dayerleшik en bцyцk Tцrk turistik firmalarыn-

dan Daphne Travel Ыnternational'ыn ve ЫATЫKazakistan'ыn эenel мцdцrц Mete Шarlak,"Фuara her yыl ilgi ve katыlыm artarak devametmekte. Bu sene 10. defa katыlдыьыmыz fuardaTцrkiye'nin Kazak turistler tarafыndan yineen чok ilgi чeken цlke olacaьыnы dцшцnцyo-rum." dedi. THY ile Air Astana'nыn Mayыs2013'de yцrцrlцьe girecek anlaшmasы sonrasыKazak yolcularыn Иstanbul merkezlidцnyanыn чeшitli destinasyonlarыna taшыnacakolmasыnыn, Kazaklar iчin Tцrkiye'nin ikincibir цlke gibi olmasыnыn yolunu aчacaьыnысюйлейен Шarlak, geчen sene yaklaшыk400.000 Kazak ziyaretчinin цlkemizi ziyaretettiьi gюz юnцne alыnыrsa bu durumun burakamы daha da yukarы чыkarmasыnы bekledik-lerini кайдетти.

Шarlak ayrыca, цlkemizin Kazakistan'daKцltцr ve Tanыtma Mцшavirliьimizin цstцngayretleri sayesinde чok iyi tanыtыldыьыnы, sonyыllarda il bazыnda tanыtыm yapmak цzereKazakistan'a gelen resmi gюrevlilerin de art-tыьыnы, bunun цlkemizin Kazakistan'dakibilinirliliьini ve destinasyon чeшitliliьini art-tыrdыьыnы sюzlerine ekledi. Kazakistan GenelSatыш Acenteliьi'ni yцrцtmekte olduklarы,Tцrkiye'nin en bцyцk bilet-otel online satышsistemini fuarda цч gцn boyunca Kazakacentalara tanыtacaklarыnы belirten Шarlak,"Щаlihazыrda 200'den fazla Kazak acentasыbu sisteme dahil oldu. Фuardaki tanыtыm veeьitim ile bu rakamы sene sonunda 800'eчыkartmayы hedefliyoruz." dedi. Цч эцнсцрежек fuara tцm Orta Asya'dan 1.300'denfazla acentanыn ziyaretчi olarak katыlacaьыtahmin ediliyor.

www.turkkazak.comwww.turkelpress.com

Orta Asya'nыn En BцyцkTurizm Fuarы Almatы'da

Дцзенленди

5№ 6 MAYIS 2013ВАТАНСЕВЕРЛИК ÏÀÒÐÈÎÒÈÇÌ

Òóíãó÷áàé Àïàñîâè÷ Àïàñîâðîäèëñÿ 1 ìàÿ 1922 ã. â ñåëå"Êåíåø" (íûíå - ñåëüñêàÿ óïðà-âà èì. Êî÷êîðáàåâà) Èññûê-Àòèíñêîãî ðàéîíà ×óéñêîé îá-ëàñòè Êèðãèçñêîé ÑÑÐ.

Ñ íà÷àëîì Âåëèêîé Îòå÷åñòâåííîé âîé-íû îñåíüþ 1941 ã. Òóíãó÷áàé Àïàñîâ áûëïðèçâàí íà ôðîíò äëÿ áîðüáû ñ íåìåöêî-ôàøèñòñêèìè çàõâàò÷èêàìè â ñîñòàâå 316-îé Ñòðåëêîâîé äèâèçèè (ïîçæå ïåðåèìå-íîâàííîé â 8-þ Ãâàðäåéñêóþ ñòðåëêîâóþäèâèçèþ èì. Ãåíåðàëà È.Â.Ïàíôèëîâà)16-îé àðìèè Ê.Ê.Ðîêîññîâñêîãî Öåíò-ðàëüíîãî ôðîíòà ïîä êîìàíäîâàíèåìÊ.Å.Æóêîâà. Âîåâàë â áîÿõ ïîä Ìîñêâîé,îñâîáîæäàë ãîðîäà Õîëì, Âåëèêèå Ëóêè,Ðèãó… ó÷àñòâîâàë â ðàçãðîìå Øàóëÿé-ñêîé ãðóïïèðîâêè íåìåöêèõ âîéñê, êîòî-ðàÿ ïðîäâèãàëàñü íà ïîìîùü îêðóæåííîéãåðìàíñêîé àðìèè ïîä Êåíèãñáåðãîì. Íàôðîíòå â 1943 ã. áûë ïðèíÿò â ÷ëåíûÊÏÑÑ. Âîåííóþ ñëóæáó çàêîí÷èë â îêòÿ-áðå 1945 ã.

Çà àêòèâíîå ó÷àñòèå â Âåëèêîé Îòå÷åñò-âåííîé âîéíå Òóíãó÷áàé Àïàñîâ áûë íà-

ãðàæäåí îðäåíàìè Ñëàâû 3-åé ñòåïåíè èÎòå÷åñòâåííîé âîéíû 1-îé ñòåïåíè, ìåäà-ëÿìè "Çà áîåâûå çàñëóãè", "Çà îòâàãó", "Çàîáîðîíó Ìîñêâû", "Çà ïîáåäó íàä Ãåðìà-íèåé â Âåëèêîé Îòå÷åñòâåííîé âîéíå1941-1945 ãã.", ìåäàëüþ Æóêîâà, äðóãèìèþáèëåéíûìè ìåäàëÿìè è ïî÷åòíûìè çíà-êàìè.

Ïîñëå îêîí÷àíèÿ âîéíû è äåìîáèëèçà-öèè èç àðìèè â 1945 ã. Òóíãó÷áàé Àïàñîâíà÷àë òðóäîâóþ äåÿòåëüíîñòü ïðîïàãàí-äèñòîì Èâàíîâñêîãî ðàéêîìà íàïðàâëåííà ó÷åáó â ïàðòøêîëó ïðè ÖÊ ÊÏ(á) Êèð-ãèçèè. Ïîñëå îêîí÷àíèÿ ïàðòøêîëû â1948 ãîäó ðàáîòàë çàìåñòèòåëåì ïðåäñåäà-òåëÿ Ïåðâîìàéñêîãî ðàéèñïîëêîìàã.Ôðóíçå, çàòåì áûë ïåðåâåäåí íà ðàáîòóèíñòðóêòîðîì Ôðóíçåíñêîãî îáêîìàÊÏ(á) Êèðãèçèè.  1950-1957ãã. ðàáîòàëïðåäñåäàòåëåì Êàíòñêîãî ðàéèñïîëêîìà.Äàëåå, ñ 1958 ã. ïî 1966 ã., Òóíãó÷áàéÀïàñîâ ïðîäîëæèë òðóäîâóþ äåÿòåëü-íîñòü â àãðàðíîì ñåêòîðå íàðîäíîãî õî-çÿéñòâà â ñèñòåìå Êèðãèçïîòðåáñîþçà, ãäåñëóæèë çàìåñòèòåëåì ïðåäñåäàòåëÿ Ïðàâ-ëåíèÿ Ôðóíçåíñêîãî îáëïîòðåáñîþçà,ïðåäñåäàòåëåì Àëàìåäèíñêîãî ðàéïîòðåá-ñîþçà, ïðåäñåäàòåëåì Îøñêîãî ïîòðåáñî-þçà.  1966-1969 ãã. ðàáîòàë óïðàâëÿþ-ùèì òðåñòîì "Çàãîòòîðãïëîäîîâîù" Ìè-íèñòåðñòâà òîðãîâëè Êèðãèçèè, à â 1969-1978 ãã. - äèðåêòîðîì Ôðóíçåíñêîãî ïëî-äîêîìáèíàòà Êèðãèçïîòðåáñîþçà, äèðåê-òîðîì Êàíòñêîé ðàéçàãîòêîíòîðû Êèð-ãèçïîòðåáñîþçà, çàìåñòèòåëåì äèðåêòîðàÎáúåäèíåíèÿ îáùåïèòà Êàíòñêîãî ðàéïî-òðåáñîþçà.  ïîñëåäíèé ïåðèîä ñâîåé ñëó-æåáíîé äåÿòåëüíîñòè ñ 1978 ïî 1987 ã.)Òóíãó÷áàé Àïàñîâ ðàáîòàë äèðåêòîðîìÊàíòñêîãî ó÷åáíî-ïðîèçâîäñòâåííîãîïðåäïðèÿòèÿ Öåíòðàëüíîãî ïðàâëåíèÿÊÎÑ è ÊÎÃ, ïîñëå ÷åãî âûøåë íà çàñëó-æåííóþ ïåíñèþ.

Îí èçáèðàëñÿ òàêæå äåïóòàòîì Îøñêî-ãî îáëàñòíîãî ñîâåòà íàðîäíûõ äåïóòàòîâè Êàíòñêîãî ïîñåëêîâîãî Ñîâåòà íàðîä-íûõ äåïóòàòîâ Êèðãèçñêîé CCÐ.

Çà àêòèâíîå ó÷àñòèå â ðàçâèòèè íàðîä-

íîãî õîçÿéñòâà, â îáùåñòâåííîé æèçíè èâîåííî-ïàòðèîòè÷åñêîì âîñïèòàíèè ìî-ëîäåæè, óñïåõè â ìíîãîëåòíåé òðóäîâîéäåÿòåëüíîñòè Òóíãó÷áàé Àïàñîâ áûë íà-ãðàæäåí îðäåíàìè Ëåíèíà è Ìàíàñà 3-åéñòåïåíè, ìeäàëÿìè "Çà òðóäîâóþ äåÿòåëü-íîñòü", "Âåòåðàí òðóäà", ïî÷åòíûìè ãðà-ìîòàìè Âåðõîâíîãî Ñîâåòà ÊèðãèçñêîéÑÑÐ, áîëüøîé çîëîòîé ìåäàëüþ ÂÄÍÕÑÑÑÐ, ïî÷åòíûì çíàêîì "Ïîáåäèòåëü ñî-öèàëèñòè÷åñêîãî ñîðåâíîâàíèÿ 1975 ã." èäðóãèìè íàãðàäàìè. Ïîñòàíîâëåíèåì îò26.12.1985 ã. ¹667 ÖÊ Êîìïàðòèè Êèðãè-çèè, ïðåçèäèóìà Âåðõîâíîãî Ñîâåòà Êèð-ãèçñêîé ÑÑÐ, Ñîâåòà Ìèíèñòðîâ Êèðãèç-ñêîé ÑÑÐ, Êèðãèçñîâïðîôà è ÖÊÂËÊÑÌ Êèðãèçèè îí áûë çàíåñ¸í â Êíè-ãó Òðóäîâîé Ñëàâû çà áîëüøèå óñïåõè ââûïîëíåíèè ñîöèàëèñòè÷åñêèõ îáÿçà-òåëüñòâ â ÷åñòü 60-ëåòèÿ îáðàçîâàíèÿÊèðãèçñêîé ÑÑÐ è Êîìïàðòèè Êèðãèçèè.

Òóíãó÷áàé Àïàñîâ ïðîæèë â ìíîãîëåò-íåì ñåìåéíîì áðàêå ñ Àìàí÷èåâîé Ãóëü-øàò Êåðèìêóëîâíîé, çàñëóæåííûì ó÷èòå-ëåì è îòëè÷íèêîì íàðîäíîãî îáðàçîâà-íèÿ ÊÐ, íàãðàæäåííîé ìåäàëÿìè "Ìå-äàëü ìàòåðèíñòâà" è "Âåòåðàí Òðóäà".Âìåñòå ñ ñóïðóãîé âîñïèòàë øåñòåðûõ äå-òåé.

Òóíãó÷áàé Àïàñîâ ÿâëÿëñÿ ïåðñîíàëü-íûì ïåíñèîíåðîì ÊÐ, èíâàëèäîì ÂÎÂïåðâîé ãðóïïû è îñòàâàëñÿ åäèíñòâåííûìâ Êûðãûçñòàíå âåòåðàíîì - ïàíôèëîâöåì,äîæèâøèì äî íàøèõ âðåìåí, êîòîðûéáûë ó÷àñòíèêîì ãåðîè÷åñêîé îáîðîíûñòîëèöû ÑÑÑÐ ã.Ìîñêâû.

9 àïðåëÿ 2013 ãîäà ïðîñëàâëåííûé âåòå-ðàí Òóíãó÷áàé Àïàñîâ ñêîðîïîñòèæíîñêîí÷àëñÿ íà 92 ãîäó æèçíè ïîñëå ïðîäîë-æèòåëüíîé òÿæåëîé áîëåçíè è áûë ñ ïî÷å-ñòÿìè ïîõîðîíåí â Ðîäîâîì ñåëå "Êåíåø" ×óéñêîé îáëàñòè ÊÐ.

Ðåäàêöèîííàÿ êîëëåãèÿ ìåæäóíàðîäíîéãàçåòû “ТЦРКЕЛ” âûðàæàåò ãëóáîêèåñîáîëåçíîâàíèÿ Àïàñîâîé ÐèìåÒóíãó÷áàåâíå - âèöå-ïðåçèäåíòó òîðãîâî-ïðîìûøëåííîé ïàëàòû Êûðãûçñòàíà.

Íèêòî íå çàáûò, íè÷òî íå çàáûòî

 Êûðãûçñêîé Ðåñïóáëèêå ïðîæè-âàþò ïðåäñòàâèòåëè íåñêîëüêèõäåñÿòêîâ íàöèîíàëüíîñòåé. Ñàìûåêðóïíûå èõ íèõ óçáåêè è ñëàâÿíå,êîòîðûå â îáùåé ñëîæíîñòè ñî-ñòàâëÿþò òðåòü íàñåëåíèÿ.

Ìíîãîíàöèîíàëüíàÿ ìîçàèêà áûëà ñî-çäàíà çäåñü âåñüìà äàâíî. Èñòîðè÷åñêèñëîæèëîñü òàê, ÷òî êûðãûçû èñïîêîí âå-êîâ æèëè áîê î áîê (èëè äóøà â äóøó) ñäðóãèìè íàðîäàìè. Äà, ïðè ýòîì èìåëèìåñòî ñòîëêíîâåíèÿ íà ìåæýòíè÷åñêîéïî÷âå. Íà ïàìÿòè ìîåãî ïîêîëåíèÿ áûëîäâà êðóïíûõ êîíôëèêòà, âîçíèêøèõ íàþãå Êûðãûçñòàíà ìåæäó óçáåêàìè è êûð-ãûçàìè.  îáîèõ ñëó÷àÿõ äåòîíàòîðîì"âçðûâà" ñòàëà èäåÿ ñåïàðàòèçìà, êîãäàñòàâèëñÿ âîïðîñ î ñîçäàíèè óçáåêñêîé àâ-òîíîìèè. Ýòîò ïðîöåññ íå ïîëó÷èë ïîä-äåðæêè øèðîêèõ ìàññ, èíà÷å ðàçâèòèåÖåíòðàëüíîé Àçèè ïîøëî áû ïî þãîñëàâ-ñêîìó ñöåíàðèþ.

Ïîñëå êðîâàâûõ ñîáûòèé èþíÿ 2010 âãîðîäå Îøå ïîÿâèëàñü èíèöèàòèâíàÿãðóïïà âî ãëàâå ñ ìýðîì ýòîãî þæíîãî ãî-ðîäà, êîòîðàÿ âûñòóïèëà ñ ïðåäëîæåíèåìñîçäàòü ïîëèòè÷åñêóþ ïàðòèþ íîâîãî òè-ïà. Îíà îòëè÷àëàñü îò äðóãèõ ïàðòèéÊûðãûçñòàíà òåì, ÷òî âûäâèíóëà ëîçóíãîáúåäèíåíèÿ âñåõ íàöèîíàëüíîñòåé, ïðî-æèâàþùèõ íà òåððèòîðèè ýòîé ðåñïóáëè-êè. È íàçâàíèå ïàðòèè áûëî ïðåäëîæåíîñîîòâåòñòâóþùèì îáðàçîì - "Óëóòòàð áè-ðèìäèãè" (â ïåðåâîäå îçíà÷àåò "åäèíñòâîíàöèé", òî åñòü ñîþç ïðåäñòàâèòåëåé âñåõíàöèîíàëüíîñòåé ñòðàíû). Ýòà èíèöèàòè-âà íàøëà øèðîêóþ ïîääåðæêó. Ïàðòèÿáûëà ñîçäàíà è äîñòèãëà î÷åâèäíîãî óñ-ïåõà íà âûáîðàõ â Îøñêèé ãîðîäñêîé ñî-âåò, ïîëó÷èâ 49 ïðîöåíòîâ äåïóòàòñêèõìàíäàòîâ. Ïðîèçîøëî ýòî â ìàðòå 2012ãîäà. Ïîòîì â ñòîëèöå ñòðàíû ãîðîäåÁèøêåêå áûë ñîçäàí öåíòðàëüíûé îôèñ,è ïàðòèÿ íà÷àëà ðàáîòó â òîì íàïðàâëå-íèè, ÷òîáû îáúåäèíèòü íàöèè óæå â ìàñ-øòàáå âñåé ðåñïóáëèêè. Âèäèìî, íåîáõî-äèìîñòü ïîÿâëåíèÿ òàêîé ïàðòèè áûëàïðîäèêòîâàíà ñàìîé èñòîðèåé íàøåéñòðàíû, ãäå âñåãäà ãëàâåíñòâîâàëî òî, ÷òîèìåíóåòñÿ ñëîâîì "òîëåðàíòíîñòü". Ïîëà-ãàþ, ÷òî èìåííî ýòî õðàíèò ìîé íàðîä íàýòîé âå÷íîé çåìëå íà ïðîòÿæåíèè òûñÿ÷å-ëåòèé. Ïîëàãàþ, ÷òî íå ñëó÷àéíî ãëàâíî-ãî ïåðñîíàæà íàøåãî ãåðîè÷åñêîãî ýïîñàíàçûâàþò "Àéêîë Ìàíàñ", ÷òî â ïåðåâîäåçíà÷èò "Âåëèêîäóøíûé Ìàíàñ". Åñëè ïå-ðåâåñòè åùå áîëåå òî÷íåå, òî çíà÷èò "Áëà-ãîðîäíûé Ìàíàñ".

Èìåííî áëàãîðîäèå è âåëèêîäóøèå ÿâ-ëÿþòñÿ ñàìûìè ãëàâíûìè ÷åðòàìè êûð-ãûçñêîãî íàðîäà, ÷òî íåîäíîêðàòíî äîêà-çûâàëîñü â ïëàíå êîíêðåòíîãî ïðîÿâëå-íèÿ. Ýòî ðåàëüíûå ïîñòóïêè ýòíîñà, çà-ôèêñèðîâàííûå èñòîðèåé. Òàêèå ðåøåíèÿïðèíèìàëèñü ó íàñ âñåãäà êîëëåãèàëüíî,åñòü ó êûðãûçîâ òàêîå äðåâíåå îáðàçíîåïîíÿòèå, êàê "æàïà òûðìàê" (áóêâàëüíîïåðåâîäèòñÿ "âñåìè íîãòÿìè", ïî ñìûñëóçíà÷èò "ñîîáùà âñåì íàðîäîì", òî åñòü"ïðèëþäíî"). È âîò ýòî, ñêàæåì òàê, "îá-ùèííîå ñâîéñòâî"ïðîõîäèò â èñòîðèèêûðãûçîâ êðàñíîé íèòüþ. Èìåííî ýòî íà-øå íàöèîíàëüíîå ñâîéñòâî ñïîñîáñòâóåòòîìó, ÷òîáû íå äîïóñêàòü íà íàøåé çåìëåìàõðîâîãî àâòîðèòàðèçìà, èìåííî ýòî íåïîçâîëèëî óñòàíîâèòü çäåñü äèêòàòóðóêóëüòà ëè÷íîñòè íè ïåðâîãî, íè âòîðîãîêûðãûçñêîãî ïðåçèäåíòà. È íè îäíîìó èçâñåõ íàøèõ ïîñëåäóþùèõ ïðåçèäåíòîâ ýòîíå óäàñòñÿ â âèäó ìåíòàëèòåòà êûðãûçîâ.Èçâèíèòå, íî îò ýòîãî íàì óæå íèêóäà íåäåòüñÿ, èáî ýòî ó íàñ â êðîâè. Âñå "äèêòà-òîðñêèå ïîïûòêè" áóäóò çàêàí÷èâàòüñÿðåâîëþöèÿìè è áåãñòâîì èç ñòðàíû ïîòåí-öèàëüíûõ "äèêòàòîðîâ". Ðàçóìååòñÿ, ýòîíå ïðèìåð äëÿ ïîäðàæàíèÿ íàøèì ñîñå-äÿì, íî ýòî âåäü ïî ñóòè îòíþäü è ñîâñåìíå "äóðíîé ïðèìåð". Áóäåì ñ÷èòàòü, ÷òîòàêîå îñîáåííîå ñâîéñòâî ïðèñóùå èñêëþ-÷èòåëüíî íàøåìó íàðîäó.

 1926 ãîäó êûðãûçñêèé ó÷åíûé-ëèíã-âèñò Êàñûì Òûíûñòàíîâ ñäåëàë äîêëàä âÁàêó î íåîáõîäèìîñòè ïåðåõîäà ñ àðàá-ñêîãî àëôàâèòà íà ëàòèíñêèé. Äëÿ òîãîïåðèîäà ýòî áûëî âåëåíèåì âðåìåíè, êîã-äà íîâàÿ ñîâåòñêàÿ âëàñòü ñòðåìèëàñü "âû-ðâàòü" àçèàòñêèå íàðîäû èç "îêîâ ïðî-øëîãî", ñòðåìèëàñü îòäàëèòü èõ îò ìíîãî-âåêîâîãî àðàáñêîãî âëèÿíèÿ. È äîêòðè-íà, ïðåäñòàâëåííàÿ íàøèì âûäàþùèìñÿÿçûêîâåäîì, âûïîëíèëà ñâîþ èñòîðè÷åñ-êóþ ðîëü. Íàðîäû Öåíòðàëüíîé Àçèè ïå-ðåøëè îò àðàáñêîãî ïèñüìà íà ëàòèíñêîåïèñüìî, à ïîòîì ýòî ñòàëî äëÿ íèõ òðàì-ïëèíîì äëÿ ïåðåõîäà íà êèðèëëèöó, òîåñòü íà ðóññêîå ïèñüìî. ×òî è òðåáîâà-ëîñü âî èìÿ äèêòàòóðû ÊÏÑÑ. Íî "ëàòèí-ñêèé ïðîåêò" Òûíûñòàíîâà íå èñ÷åç áåñ-ëåäíî, ïîòîìó ÷òî ïîïàë íà òóðåöêóþïî÷âó. Íà òîé çíàìåíèòîé êîíôåðåíöèè âÁàêó ïðèñóòñòâîâàëè ÿçûêîâåäû èç Òóð-öèè, îíè äîâåëè ýòó èäåþ äî Ìóñòàôû Êå-ìàëÿ Àòàòþðêà, îí òóò æå äàë õîä ÿçûêî-âîé ðåôîðìå, êîòîðàÿ, åñòåñòâåííî, íåòðàíñôîðìèðîâàëàñü ïîòîì â êèðèëëèöó.Ëàòèíñêàÿ ãðàôèêà ôóíêöèîíèðóåò ó íèõïî ñåé äåíü. À ñåãîäíÿ îíà óæå âîçâðàòè-ëàñü â Óçáåêèñòàí, Òóðìåíèñòàí, Àçåð-áàéäæàí, â 1925 ãîäó îíà âîéäåò â Êàçàõ-ñòàí, ïîñëå ÷åãî äîéäåò è äî íàñ, äî ðîäè-íû ãåíèàëüíîãî àâòîðà ýòîé ÿçûêîâîé ðå-ôîðìû. Êîãäà â 1994 ãîäó ÿ âïåðâûå ïî-áûâàë â Òóðöèè, êîãäà òàì ìíå ñêàçàëè,÷òî Êàñûìà Òûíûñòàíîâà îíè ñ÷èòàþòãëàâíûì ÿçûêîâåäîì âñåõ òþðñêèõ íàðî-äîâ, ÿ ïðîñòî çàõëåáíóëñÿ îò ãîðäîñòè çàñâîãî âåëèêîãî ñîðîäè÷à, êîòîðûé â 1937ãîäó áûë ðàññòðåëÿí êàê "âðàã íàðîäà".Åñòü äëÿ íàñ ñâÿòûå âåùè è ñâÿòûå èìåíà.Ïðàâåäíûå äåëà íå óõîäÿò â àðõèâ èñòî-ðèè, îíè âîçâðàùàþòñÿ âíîâü è âíîâü.Ïåðåõîä òþðêñêèõ íàðîäîâ íà ëàòèíñêóþãðàôèêó ýòî âåëåíèå âðåìåíè, ýòî ïðî-ãðåññ. È, êîíå÷íî, íè÷åãî ñòðàøíîãî âòîì, ÷òî êûðãûçû âêëþ÷àòñÿ â ýòîò ïðî-öåññ ñàìûìè ïîñëåäíèìè, ãëàâíîå äëÿ ìå-íÿ çäåñü òî, ÷òî îíè îáÿçàòåëüíî âêëþ-

÷àòñÿ, èáî êàê ìîãóò îñòàòüñÿ â ñòîðîíåîò ñâîèõ êðîâíûõ áðàòüåâ-òþðêîâ.

ß äîñòàòî÷íî ìíîãî ðàç áûâàë â Àíêà-ðå, Ñòàìáóëå è Áàêó, ÷òîáû ãëóáæå óâè-äåòü áëèçîñòü íàøèõ îáùèõ êîðíåé. Ìûâûëåòåëè èç îäíîãî ãíåçäà, è ñàìûå ãëàâ-íûå ñëîâà ó íàñ çâó÷àò îäèíàêîâî, íèêà-êîå âðåìÿ íå ñìîæåò èõ èçìåíèòü. Òàê ïî-ëó÷èëîñü, ÷òî ìîèì îôèöèàëüíûì îïïî-íåíòîì ïî êàíäèäàòñêîé äèññåðòàöèè áûëàçåðáàéäæàíñêèé ó÷åíûé Áàáàåâ ÃàáèáÁàéðàìîâè÷. ß åçäèë ê íåìó â äåêàáðå1984 ãîäà â Áàêó. Ýòî áûë ìîé ïåðâûé âè-çèò â ýòîò ãîðîä. Èìåííî òîãäà ÿ ïîíÿëõóäîæåñòâåííóþ ñóòü ïüåñû àçåðáàéäæàí-ñêîãî äðàìàòóðãà Àíàðà, êîòîðàÿ â òå äíèñ îãðîìíûì óñïåõîì øëà íà ñöåíå íàøåãîêûðãûçñêîãî òåàòðà.  ïåðåâîäå íà êûð-ãûçñêèé, îíà íàçûâàëàñü "Èëèí÷åê" ("Öå-ïî÷êà"). Òî, ÷òî îí ïðåäñòàâèë, ÿ óâèäåëâ Áàêó, òàê ñêàçàòü, â íàòóðå. Ïîòîì ÿáûë â ýòîì èçóìèòåëüíîì ãîðîäå óæå â ñó-âåðåííîå âðåìÿ, ó÷àñòâîâàë â æóðíàëèñò-ñêèõ êîíôåðåíöèÿõ ïî ïðèãëàøåíèþ ìîèõáàêèíñêèõ äðóçåé Óìóäà Ìèðçàåâà è Àçå-ðà Õàñðåòà (îíè èçâåñòíû äàëåêî çà ïðå-äåëàìè ñâîåé ñòðàíû). Õî÷ó çäåñü îòìå-òèòü îäíó îòëè÷èòåëüíóþ îñîáåííîñòü. Èâ ñîâåòñêîå âðåìÿ, è â ñóâåðåííîå ÿ íå âè-äåë â ýòîì ãîðîäå îñòðîòû ÿçûêîâîéïðîáëåìû, òî åñòü â Áàêó íèêîãäà è íèêòîíå ñòàâèë âîïðîñà î òîì, ÷òîáû ñëàâÿíå èäðóãèå íåòèòóëüíûå íàðîäû èçó÷àëèàçåðáàéäæàíñêèé, î òîì, ÷òî ãîðîäñêàÿìîëîäåæü íå ãîâîðèò íà ðîäíîé ðå÷è, îòîì, ÷òîáû ðóññêèé ÿçûê ñòàë ó íèõ îôè-öèàëüíûì. Òàì íåò ïî÷âû äëÿ ïîñòàíîâêèòàêèõ âîïðîñîâ ïî òîé ïðè÷èíå, ÷òî èñïî-êîí âåêîâ æèòåëè ýòîãî ãîðîäà ñâîáîäíîãîâîðèëè è ãîâîðÿò íà àçåðáàéäæàíñêîì.Ïîíà÷àëó ìåíÿ î÷åíü óäèâëÿëî, ÷òî áà-êèíöû ñ ðóññêèì êîðíÿìè èçúÿñíÿþòñÿíà ðóññêîì ñ áàêèíñêèì àêöåíòîì. Ïîòîìÿ ïðèâûê, ïîòîìó ÷òî ïîíÿë, ÷òî äåëîçäåñü íå â íàëè÷èè çàêîíîâ ïî ãîñóäàð-ñòâåííîìó ÿçûêó, íå â ìåòîäè÷åñêèõ ïîñî-áèÿõ è ó÷åáíèêàõ, à â ìåíòàëèòåòå íàöèè.

Äåëî òóò â òîì èñòîðè÷åñêîì êîíòåêñ-òå, êîòîðûé ñëîæèëñÿ â ñîîòâåòñòâèè ñýòèì ñàìûì ìåíòàëèòåòîì. È íóæíî âðå-ìÿ, ÷òîáû ýòîò ìåíòàëèòåò îðãàíè÷íî èåñòåñòâåííî ïåðåõîäèë â íîâîå êà÷åñòâî.Ïåðåõîäèë áåç ïàëîê è óãðîç, áåç èñòåðè-êè è ïàòåòèêè. Èìåííî òàêîé ïåðåõîä ÿâèæó ñåé÷àñ â Êàçàõñòàíå, èñòîðè÷åñêèéêîíòåêñò êîòîðîãî â ñîâåòñêîå âðåìÿ áûë"îäèí â îäèí" ñ íàøèì (ìû âåäü ñ êàçàõà-ìè íå òîëüêî èç îäíîãî ãíåçäà, íî äàæå èçîäíîãî ÿéöà "âûëóïèëèñü").  ñâÿçè ñýòèì, õî÷ó ñåé÷àñ îòìåòèòü, ÷òî è ó íàñýòîò ÿçûêîâîé ïðîöåññ äâèíóëñÿ â ïîçè-òèâíîå ðóñëî. Îòðàäíî, ÷òî â íàøåé àâòî-ðèòåòíîé ðóññêîÿçû÷íîé ãàçåòå "Äåëî¹" â ïîñëåäíåå âðåìÿ ïîÿâèëàñü öåëàÿ ñå-ðèÿ ïóáëèêàöèé, íàïðàâëåííûõ íà îñâå-ùåíèå êîíñòðóêòèâíûõ ñòîðîí ÿçûêîâîéïðîáëåìû. Åñëè ðàíåå ñ îáèäîé ïèñàëè,÷òî êûðãûçû ïðèòåñíÿþò èíîÿçû÷íûõ ñîñâîèì ãîñóäàðñòâåííûì ñíîáèçìîì, ÷òîíåò ó÷åáíèêîâ ïî êûðãûçñêîìó, ÷òî íåòñïîñîáíûõ ïðåïîäàâàòåëåé, ÷òî íåò óñëî-âèé, ÷òî íåò ïîääåðæêè îò ãîñóäàðñòâà èòàê äàëåå, òî òåïåðü ðå÷ü àêöåíòèðóåòñÿíà òîì, ÷òî çíàíèå êûðãûçñêîãî åñòü æèç-íåííàÿ íåîáõîäèìîñòü äëÿ èíîÿçû÷íûõãðàæäàí Êûðãûçñòàíà, à òàêæå îíà àê-öåíòèðóåòñÿ íà òåõ, êòî óñïåøíî îâëàäåëýòèì ÿçûêîì, êòî ãîòîâ ïîäåëèòüñÿ ýòèìîïûòîì. Êûðãûçû âñåãäà î÷åíü âîñòîð-æåííî ïðèíèìàëè è ïðèíèìàþò òåõ ïðåä-ñòàâèòåëåé äðóãèõ ýòíîñîâ, êîòîðûå ëåãêîãîâîðÿò íà êûðãûçñêîì. Äà, â ïðèíöèïå,äëÿ èçó÷åíèÿ ýòîò ÿçûê íå òàê è òðóäåí.Íå òðóäíåå àíãëèéñêîãî. Ñóòü çäåñü â ïåð-ñîíàëüíîì æåëàíèè, è òàêîå æåëàíèå óíàñ ðàñòåò äåíü îòî äíÿ.

Ñåãîäíÿ ìû, êûðãûçû, â ñìûñëå ãëà-âíûõ èñòîðè÷åñêèõ îðèåíòèðîâ èäåì ïîâåñüìà âåðíîìó ïóòè. Ñîþç âñåõ íàöèé,ñîñòàâëÿþùèõ â ñâîåé ñîâîêóïíîñòè öåëî-ñòíûé íàðîä Êûðãûçñêîé Ðåñïóáëèêè (íàñóæå áîëåå 5 ìèëëèîíîâ), ýòî è åñòü òîòñóäüáîíîñíûé ñòåðæåíü, êîòîðûé âûâåäåòíàñ íà âåðøèíû öèâèëèçàöèè. Âåäü íàøèóìåëûå ïðåäêè â ãëóáîêîé äðåâíîñòèñìîãëè íàõîäèòüñÿ â ïåðâîé øåðåíãå ðîäà÷åëîâåñêîãî. Âåäü îíè ñìîãëè ïåðåäàòüíàì òàêèå òðàäèöèè è îáû÷àè, êîòîðûåïîçâîëÿþò íàì ñîõðàíÿòü ñâîé ÿçûê, ñâîþêóëüòóðó, ñâîþ ãîñóäàðñòâåííîñòü. Ïîëà-ãàþ, ÷òî è ìû ñìîæåì ïåðåäàòü ïîòîìêàìâñå ýòî â íåòëåííîì âèäå. Ïîëàãàþ, ÷òîìîè ñîîòå÷åñòâåííèêè, ïðåäñòàâëÿþùèåâñå äðóãèå ýòíîñû, áóäóò ñòîÿòü ñ êûðãû-çàìè â îäíîì ñòðîþ è ñòðîèòü îäíó ñòðà-íó. È ëîçóíã ïðàâèëüíûé ó íàñ óæå åñòü- "Óëóòòàð áèðèìäèãè" ("Åäèíñòâî íà-öèé").

Êóáàí Ìàìáåòàëèåâ,äîêòîð ôèëîëîãè÷åñêèõ íàóê,

×ðåçâû÷àéíûé è Ïîëíîìî÷íûé Ïîñîë. Áèøêåê.

Ñèëà ãîñóäàðñòâà â åäèíñòâå íàöèé

Íà äíÿõ â ãîðîäå Àë-ìàòû â äîìå áðàêîñî-÷åòàíèÿ, áûë çàðåãèñ-òðèðîâàí áðàê ÌàéèÌàíåçû, íåîäíîêðàò-íîé ÷åìïèîíêè ìèðà,ðåêîðäñìåíêè è îëèì-ïèéñêîé ÷åìïèîíêèïî òÿæåëîé àòëåòèêåè Åðøîâà Âÿ÷åñëàâà -ïîáåäèòåëÿ àçèàòñêèõèãð.

Íà ñâàäåáíîì ìåðîïðèÿòèèïðèñóòñòâîâàëè ðîäíûå è äðó-çüÿ æåíèõà è íåâåñòû.Ìåðîïðèÿòèå ïðîøëî â óçêîìêðóãó áåç âñÿêîé ïîìïåçíîñòè,õâàñòîâñòâà è èçëèøåñòâ, ïðî-

ñòî è ñêðîìíî. Ýòî áûëîïîæåëàíèå èçâåñòíîé íà âåñüìèð ÷åìïèîíêè - íåâåñòû.Ïðàâäà, íà öåðåìîíèè áðàêî-ñî÷åòàíèÿ ïðèñóòñòâîâàëè íå-ñêîëüêî ïðåäñòàâèòåëåé ÑÌÈ.Ãîñòü èç Òóðöèè - ðóêîâîäè-òåëü òóðèñòè÷åñêîé êîìïàíèè"Qualitum Tourism" ÑóëåéìàíÀñëàí, ïîäàðèë îãðîìíóþêîðçèíó öâåòîâ è ïóòåâêó äëÿîòäûõà â Àíòàëèè, ñîáñòâåí-íîðó÷íî âðó÷èâ åå ìîëîäîæå-íàì. À òàêæå âûðàçèë ñâîè ïî-æåëàíèÿ òîëüêî ÷òî îáðàçî-âàâøåéñÿ ñåìüå.

Îò èìåíè àññàìáëåè è ëè÷íîîò ñåáÿ ïîçäðàâèëà ìîëîäûõ èÐàõèëÿì Ìàõïèðîâà - ÷ëåí àñ-ñàìáëåè íàðîäîâ Êàçàõñòàíà.

www.turkelpress.com

 Àëìàòû ñîñòîÿëàñü ðåãèñòðàöèÿáðàêà Îëèìïèéñêîé ÷åìïèîíêè

Ìàéè Ìàíåçû è ïîáåäèòåëÿÀçèàòñêèõ èãð Âÿ÷åñëàâà Åðøîâà

 ïîñëåäíåé äåêàäåïðîøëîãî ìåñÿöà òó-ðèñòè÷åñêàÿ êîìïàíèÿ"Qualitum Tourism"îòìåòèëà ñâîå 20 -òèëåòíåå ïðåáûâàíèå

íà êàçàõñêîé çåìëå.

 îäíîì èç ëó÷øèõ çàâåäå-íèé ãîðîäà Àëìàòû áûëî îð-ãàíèçîâàíî þáèëåéíîå ìåðî-ïðèÿòèå, êóäà áûëè ïðèãëàøå-íû âñå ñîòðóäíèêè ýòîé êîì-

ïàíèè ñî âñåõ ðåãèîíîâ Êàçàõ-ñòàíà. Âå÷åð îòêðûëè ðóêîâî-äèòåëè êîìïàíèè "QualitumTourism" Ñóëåìàí Àñëàí èÅðäåì áåé. Ñóëåéìàí Àñëàíîñîáåííî îòìåòèë, ÷òî èìåííîïî åãî èíèöèàòèâå áûë ïðîèç-âåäåí ïåðâûé ÷àðòåðíûé ðåéñèç Àíòàëèè â Êàçàõñòàí.

- ß ëþáëþ Êàçàõñòàí è êà-çàõñòàíöåâ. Ýòà çåìëÿ äëÿ íàñòàêàÿ æå ðîäíàÿ, êàê è äëÿ âàñ,êàçàõñòàíöåâ. Íàì î÷åíü ïðè-ÿòíî ðàáîòàòü ñ íàøèìè êàçàõ-ñòàíñêèìè ïàðòíåðàìè.

Äàëåå ñëîâî áûëî ïðåäîñòàâ-ëåíî Äàíèÿðó Áåêòèáàåâó -çàìåñòèòåëþ ïðåäñåäàòåëÿ êî-ìèòåòà èíäóñòðèè òóðèçìà ÐÊ,ïðåçèäåíòó ÊÒÀ ÀñàíáàåâîéÐîçå Àáäóõàëèòîâíå è äðóãèìãîñòÿì âå÷åðà.

Ðå÷ü ãîñïîæè Ðîçû Àáäóõà-ëèòîâíû ïðîèçâåëà îñîáîåâïå÷àòëåíèå íà ïðèñóòñòâóþ-ùèõ. "Òóðöèÿ - áðàòñêàÿ è äðó-

æåñòâåííàÿ ñòðàíà.  ïåðâûåãîäû íåçàâèñèìîñòè èìåííîÒóðöèÿ ïåðâîé ïîääåðæàëàíàñ â òå òÿæåëûå âðåìåíà. Òå-ïåðü è ìû äîëæíû ïîääåð-æàòü èõ, ñîçäàâ ïðåêðàñíûåóñëîâèÿ äëÿ ðàáîòû âÊàçàõñòàíå" - ñêàçàëà îíà.

Íà ìåðîïðèÿòèå áûëè ïðè-ãëàøåíû èçâåñòíûå çâåçäû ýñò-ðàäû. Íà ýòîì âå÷åðå èçûñêàí-íûå áëþäà, õîðîøàÿ ìóçûêà èõîðîøåå íàñòðîåíèå ëþäåéïðåêðàñíî ñî÷åòàëèñü. Îñîáåí-íûì ñþðïðèçîì ñòàëî ïîÿâëå-íèå íà ñöåíå ïîïóëÿðíîãî ïåâ-öà íå òîëüêî â Òóðöèè, íî è âîâñåì ìèðå Ìóñòàôû Ñàíäàëà.Çàë áóøåâàë, ïîäïåâàë äàâíîóæå çíàêîìûì èì ïåñíÿì Ñàí-äàëà.

Íàäî îòìåòèòü, ÷òî ïåâåö çà-âåë ïóáëèêó ðàçíîîáðàçíûìèïåñíÿìè èç ñâîåãî ðåïåðòóàðà. Âå÷åð óäàëñÿ íà ñëàâó.

www.turkelpress.com

"Qualitum Tourism" 20 ëåò â Êàçàõñòàíå

6 № 6 MAYIS 2013 ДОСТЛУК КЮПРЦСЦ ÌÎÑÒ ÄÐÓÆÁÛ

Пrof.dr. Almaz ULVИ(BИNNATOVA)

Чeviren: Иmdat Avшar

Aшkыn dolusunu bir nefeste iчipMecnun'a dюnen bir ашыk olanYunus Emre'nin, edebiyattakiyerini, ilimdeki derecesini юьren-mek; sayfalarы karышtыrыp onunhakkыnda bir шeyler yazmak isteьi,gюnlцmц ыlыk bir yel gibi sarыnca,onun шiirlerle юrdцьц manevialemine dalыp цst perdeden sesle-nen шiirlerine bir gюz atmak iste-dim. Hem vallahi! Hem billahi!Aшktan gayrы hiчbir шey yoktur. Buшiirleri okuyunca gыyabыnda mцel-lifi iчin yцreьim yandы, "O, demekki bu haliyle bahtiyar imiш," deyip,gюnlцnцn yцceliьine hayranoldum. Иlahi! Bюyle de aшk ile yan-mak olur mu? Bu aшkы anlayan,kavrayan, hisseden ашыkыn gюnlцneyazыk deьil mi? Aшk her ne kadarшirin olsa da, ашыkы Allah katыnaчыkarsa da, aшkыn mihnetini чekengюnlцn haline yanmamak, insafsы-zlыk olmaz mы?! Yunus devrinde debilinen Leyla ve Mecnun'un ашыkve maшuk halini hatыrlayыn, ya daMevlana'nыn Шems'e, yani mцridinmцrшidine karшы duyduьu muhab-beti, bir an gюzцnцzde can-landыrыn. Yцrek, aшk ateшinedцшtцьцnde "gюnцl"e dюner; aьrыlы,acыlы durumda ise kalp adыnы alыr.Her iki aшkыn da kendi rengi,kendi nakышы vardыr. YunusEmre'nin, bizim gюzцmцzde ebediyaшayan aшk ve gюnцl suretinihatыrlatan naьme чelengini; onungцldestesini sayfa sayfa чevirdim,karшыma ilk чыkan:Sevelim, sevilelim, dцnya kimseye kalmaz.- dediьi hikmetli sюzleri oldu. Busюzler, insana ne чok шey anlatы-yor; ne чok шeyi dцшцndцrцyor.Шeyhim Yunus, senin gюrdцьцn odцnyaya doьru yol alan ve henцzmenzile eremeyen bu sayfalarычeviren parmaklarыm seslendi:Sevgi, yцrek, aшk, gюnцl, юzlem,hasret ve bunlarы mыsra mыsraanlatan Yunus шiirleri, bunlarыkendi nefsinde yaшayan,gюnцllerde dцnyayы dolaшanYunus felsefesi, daim iчimizedolan Yunus ruhu, bu ruhunesillere, gelecek asыrlara taшыyanYunus hikmetleri ve daha neler,neler... Yunus Emre шiirinin anahattыnda yer alan en temel lirikimge Allah, Allah aшkы ile dolanpeygemberler, evliyalar, erenler vebir de bu dцnyayы gцzelleшtiren"aшk ehli" insanlardыr.

Gюnlцmцzцn her haline naьmeyazan Yunus Emre'nin hayatыndanbahsetmek istiyorum. Yunus Em-re ile ilgili, en meшhur ilim adam-larы, araшtыrmacыlar, шairler, sanat-чыlar… yцzleрce araшtыrma yap-mышlar, yцzlerce makale ve kitapyazmышlar. Elbette bundan sonrada yazacaklar. Onun hakkыndayazыlmыш eserlerin sayfalarыnы dabir bir чevirdim ve YunusEmre'nin fikrи ve edebi шahsiyeti-nin, ilim, sanat, tasavvuf ve ede-biyat tarihinde tuttuьu muhkemyeri bir kez daha юьrenmiш, teyitetmiш oldum. Onun шiirini "Aшk"dolu bir bade gibi, nefes dahi al-madan iчmek gerektiьini anladыm.

Yunus Emre'nin doьduьuAnadolu torpaьыndaki kюyцnadыnы ve onun arzuhalini bilmeyenyoktur. Medrese eьitimi almыш,Tapdыk Emre adыnda bir шeyhemцrid olmuш ve Mevlana'nыnmeclisinde bulunmuшtur. YunusEmre'nin, aшk derdinden divaneyedюnerek, baшыnы alыp diyar diyardolaшtыьы; Anadolu'nun bir чokшehirleri yanыnda, Rumeli'yi,Kafkaslarы ve Orta Asya'yы adыmadыm gezdiьi rivayet edilir. Onunhayatы ile ilgili bir чok rivayetlerve efsaneler daha vardыr. Asыlmezarыnыn nerede olduьu ise halenbilinmiyor. Onun mezarыnыnbulunduьu yerlerle ile ilgili юzellik-le iki yerin adы, benim de aklыmayatыyor: Bunlardan biri Yunus'unцstadы, mцrшidi Tapdыk Emre'ninkabri yanыndaki yer; ikincisi iseAzerbaycan'dakы Kak(Qax) rayo-nunun Onчallы kюyц arazisi... Amaaslыnda onun mezarы, Tцrklerinyaшadыьы coьrafyanыnыn her birmetrekaresinde, Tцrk topraklarыn-daki her adыmdadыr. Hatta bazыkaynaklara gюre, Tцrk Dцnyasы-nыn 9 ayrы bюlgesinde, Yunus Em-re'nin makamыnыn olduьu bildiril-mektedir.

Bцyцk шairimiz, sevgili hocamыzBahtiyar Vahapzаde bir шiirinde,Yunus Emre iчin: "Bir yerde doь-du ama bin yerde kabri var," diyordu.

Aшk, insana Allah'ыn bahшettiьiilahi bir kыsmettir, Hak'tan gelenpaydыr ki, her insana nasip olmaz.Aшktan nasip verilen чok insandahi, kalplerine gюnderilen o duy-gunun, iчlerine doьan o "hal"in neolduьunu kavramaktan acizdir.Yunus Emre, diller ezberi olannaьmeleri ile, nerdeyse 800 yыldыrbizimledir, onun sesi yцz yыllardыrgюnцllerden silinmiyor. Aшk iledolu bir ашыk юmrцnцn ebedilik,юlmezlik hakikatini; yine onunhalk duyuшu ve halk ruhu ilesюylediьi шiirleriyle idrak ediyoruz:

Bir bahчeye girmek gerek,Hoш teferrцч kыlmak gerek.Bir gцlц koklamak gerek,Hergiz o gцl solmaz ola.

Kiшi ашыk olmak gerek,Maшukunu bulmak gerek.Aшk oduna yanmak gerek,Ayrыk oda yanmaz ola…

Yunus Emre adыnы ilk kez, doь-duьum uzak bir daь kюyцnde;Miskin Abdal, Dede Elesger yur-dunda duymuшtum. Onun doь-duьu kюy ile benim kюyцm arasыn-da bir dцnya mesafe vardы. Ozaman, okuyup yazmayы dabilmiyordum, kapыda, bacadaoynadыьыm yыllardы, henцz чocuk-tum. Ayaьыnda ucu sivri чarыk,baшыnda чal papak, elinde baшы top-uzlu asa, uzun abalы, omuzundanakышlы heybesi, saчы sakalы bir-birine karшыmыш bir adam gelirdi

bizim kюye. Kapы kapы gezer, чokilginч шeyler; dini menkыbeleranlatыr, bizim bile aklыmыzdakalan, kolayca ezberlediьimiz, hoшшiirler okurdu. Иki цч yыlda bir,bюyle aniden ortaya чыkar, sonrageldiьi gibi, aniden ve sessizceortadan kaybolurdu. Biz ona"Derviш" derdik. Ondan duyduьu-muz ve yadыmыzda kalan mыsralarы,uzun mцddet unutmazdыk, hattaara sыra biz de mыrыldanыpsюylerdik:

Haber eylen ашыklaraAшka gюnцl veren benimAшk bahrиsi olubanыDenizlere dalan benimYer gюk dolu bu aшkdururAшkdan yeьreьi yokdururAшka bahа kim yetireMаden-i kаn olan benimAшk sюzцnцn rцzgarыyla uчardыk.

Nedense anlamыnы dahibilmediьimiz aшk sюzц чok шiringelirdi bize. "Derviш! Derviш!" diyearkasыna dцшцp kюyцn iчinde dюrtdolanыrdыk. Bu adam, Bazen юylegцzel bir sesle, юyle gцzel naьmelerokurdu ki, biz onun sedasыnы gюk-ten geliyor sanыrdыk. O ilahi ses,bцtцn duygularыmыzы depreшtirirdi.Чok uzak yollar kat edip gelse de,okuduьu шiirler ve anlattыьы menkы-beler iчin ne para pul, ne yiyecekiчecek alыrdы. Heybesindeki kuruekmeьi, bulaьыn gюzцnden aldыьыbir avuч su ile ыslatыp yerdi.Hayretimizi, шaшkыnlыьыmыzы hiчbirшeyle aчыklayamazdыk.Ninelerimizin, dedelerimizin iza-hыndan da bir шey anlayamazdыk.Bu adam neyin nesidir, kimdir?diye dцшцnцrdцk. Bцyцklerimizhiч de шaшыrmazlardы bu duruma.Onlar bize:

"Ay bala, bu adam Allah katыn-dan yol alыp gelenlerdendir.Gюrmцyor musunuz? Daь, ova ateшalmыш yanыyor, Allah diyenin dilinikesiyorlar! Buna raьmen buralardabюyle eli yцzц nurlu adamlar peydaoluyorsa, demek ki "ШuraHцkumeti"nin iчten gelen vegюnцlden taшan imanы bastыrmayagцcц yetmiyor. Her zaman ve heryerde, sesimize ses veren,yardыmыmыza gelen ancakAllah'tыr..." diyorlardы.

Kюye aniden gelen bu misafiri,canы gюnцlden, bцyцk bir hayran-lыkla dinleyen bцyцklerimiz olur-du. Bцyцklerimiz onu dinledikчe,kavrulmuш yцzlerine, yanmышyцreklerine, nasыr baьlamыш gюnцl-lerine bir kova su чilenirdi sanki.Bu misafir derviш, kюyden gittiktensonra da uzun mцddet ondan sюzedilir, her yerde onun anlattыklarыkonuшulurdu.

"Ay bala, buraya gelip gidenderviшin adы Hыdыr'dыr, Иlyas'tыr,Yunus Emre'dir, Mevlana'dыr,Miskin Abdal'dыr... Cцmle erenlerinruhudur."

"Bюyle insanlar doьarlar amaюlmezler, gayb alemine чekilirler,zor zamanlarda birdenbire peydaolurlar, diyar diyar gezerek hikmet-leri ile karanlыklara ышыk saчar,sonra yine yok olurlar. Evet, onlarAllah'ыn hikmetlerini kalplerde чыragibi yakanlardыr...."

O zaman iшittiьimiz adlarыn, kimolduьunu da bilmezdik, sadeceilginч, mucizevi bir hadise gibiizlerdik olanlarы. Ders kitaplarы-mыzda da gюrmedik onlarыn adыnы.Bunu bir tek sebebi vardы, o daTцrk olmalarыydы. Шura Hцkumeti"Tцrk" sюzцnц yasaklamышtы,bizlere de "Azerbaycanlы" dediler ogцnlerden sonra.Юьretmenlerimiz ise derse girinceilk olarak Шura Hцkumetinin ide-olojisine zыt olan, Tцrkчцlцkmefkurelerinden bahsederler sonrada bir gюzleri kapыda olmak шartыy-la; yavaш bir ses ile Tцrk'ц,Tцrkчцlцьц; yani bize bizi anlatыr-lardы. Шura Hцkumeti bizi YunusEmre gibi ышыk kaynaklarыndanmahrum etse de, o nur yцzlцler,karanlыk dцnyalardan, daha par-lak gюrцnцrlerdi gюzцmцze.Kюyцn ziyalыlarыndan ismini enчok duyduьumuz ise elbetteYunus Emre idi. Yaшlы, gюzцmцzedцnya ile yaшыtmыш gibi gюrenen vekюyцmцze aniden gelen davetsizmisafirin sюylediьi, daha doьrusu,vedalaшыrken elini sallayaraksюylediьi naьmeler hаlа kulaьыm-dadыr:

Bu dцnyadan gider oldukKalanlara selam olsunBizim iчin hayыr duaKыlanlara selam olsun

Selа verile kastыmыzaGider olduk dostumuzaNamaz iчin цstцmцzeDuranlara selam olsun…

Yunus Emre, sanki ateizm zul-mцne maruz kalanlarы, ышыklы,юzgцr bir dцnya iчin, namaza veAllah'a dua etmeye чaьыrыyordu.Sыrasы gelmiшken bir hususu dahaюzellikle vurgulama ihtiyacы duy-dum. Yunus Emre шiiri, TцrkDцnyasыnыn farklы mekanlarыnda,farklы iчtimai siyasi чevrelerinde,hep imdada yetiшen bir шiir olmuш;her daim "Hak" sesi olmuшtur. Buyazыmda, ateizmin dalga dalgahцcum etttiьi; halkыn maneviya-tыnыn silinip yerine ateizmin inшaedilmeye чalышыldыьы bir dюnemden,Шura Hцkumetinin ruhumuzdaaчtыьы yaralardan hiчi bahsetmeye-bilirdim. Okuyucular beni affetsin,belki de yыllar юnceki aьrыmыzы,acыmыzы dile getirmenin, budцшцnceleri yazmanыn yeri vezamanы da deьildi. Niчin чok чokuzak yыllarыn 40-45 yыl geride kalanacы hatыralarыn izine dцшtцm, benibenden alan duygularыn yumaьыnadolandыm? Bilmiyorum. BelkiYunus Emre шiirlerini ilmi, edebiaчыdan tahlil edebilirdim ya daonun шiirlerindeki "gюnцl", "aшk","ашыk" v.s. motifleri aчыklaya-bilirdim. Aslыnda maksadыm da buidi. Ama kalemim kalbimin dik-tasы ile iшte bu hazin hatыralarыnpeшine takыlыp gitti, onun юlmezшiirleri ile, шiirlerinin 800 yыllыk юzцile gцnцmцz arasыnda bir ebediyetkюprцsцnцn чocukluk yыllarыmdaatыlan temellerini anlattыm.

Yunus Emre, kюrpe ve genчkalplerimizde чok derin izlerbыraktы, zaten onun bцyцklцьц deburdadыr. Yunus Emre adыnы ilkdefe o derviшten iшittiьimisюylemiшtim, bu, Yunus'un dahasonralarы okuduьum шiirlerinebigane olduьum anlamыna gelmiy-or tabi:

Yunus bu halk iчinde,Eksikliktir Hak bilir.Divаne olmuш чaьыrыr,Derviшlik bцhtan bana.

Onun шiirleri halk dilinin, halkgюnlцnцn tercцmanыdыr. O, halkыnilahi niyetlerini mыsra mыsra шiirehаkeden bir usta gюnцl eri, birцstad kalem sahibi, bir gюnцlsanatkarыdыr.

Ben yцrцrцm yana yana,Aшk boyadы beni kana,

Ne akilem, ne divane,Gel gюr beni aшk neyledi,

Derviш Yunus sюyler sюzц,Yaш dolubdur iki gюzц.Bilmeyen ne bilsin bizi,Bilenlere salam olsun.

Ишte o yыllarda, чocuk yaшыmыzdada bilirdik ki, adlarы anыlan builahi шahыslarыn kabirleri yoktur.Yunus Emre'nin adыnы iшte o yыllar-da, ilk akшamdan baшlayыpsabahlara kadar devam eden ?шыk,destan gecelerinde iшittim. ?nsan-lar, onun tasavvuf mazmunlu шiir-lerini, gecenin derinliьinde bir ruhnaьmesi gibi, yanan ciьerlere inenbir yudum su gibi, derin bir nefesgibi iчlerine чekerlerdi.

Yunus Emre шiirlerinde idrakettiklerimiz, saf hekikatlerdir. Ишtedцnyada da en чetin шey, safhakikati idrak etmek, шiirle dilegetirmek ve idrak ettirmektir.Yunus Emre шiirlerinden, kamilolanыn Allah olduьunu, insanыn bukamillik mektebini anladыьыюlчцde, hayata karшы galip gelebil-diьini bir kez daha юьreniyoruz.

Yunus Emre, bu dцnyada,Иki kiшi kalыr derler.Meьer Hыzыr Иlyas olaAb-ы hayat iчmiш gibi.

Dцnyayы var eden "aшk" karшыsыn-da kimler eьilmemiш, kimler dizчюkmemiш ki?! O yцce makamaulaшmak iчin yine yцce Allah'ыnrыzasы olmalыdыr. Allah kimin iчine,kalbine kudret ышыьыndan, Haknurundan pay verirse ancak okiшinin yцreьi aшk ile dolar.

Шairlik yцceliktir, o da bir mut-luluktur. O mutluluьa eriшenlerюlmezlik hakkыna; ebediyetekavuшur. O hakka kavuшmanыnyolu da aшktan geчer.

Yunus Emre'nin шiirlerinden,onun, dini bilgilerin bцtцn derin-liklerine kadar inebildiьini;Kur'an-ы Kerim'i hatmettiьini vediьer Иslami ilimleri de yetkin шek-ilde юьrendiьini anlыyoruz. YunusEmre, юz anasыnыn, onun beшiьiцstцnde шirin ninniler sюylediьi dilTцrkчe ile birlikte Arapчa veFarsчayы da чok iyi biliyordu.O,aldыьы eьitim ve юьrendiьi ilimlerile, kamil bir шahsiyet olarakyetiшmiшti:

Иlаhi, bir aшk ver bana,Neredeyim bilmeyeyimYavы kыlayыm ben beni,Иsteyiben bulmayayыm."Dirliьinde юldцr beni,Varыp orda юlmeyeyim.O, Allah'ыn, "Hak" sesi idi.Aшktыr derdin dermanы,Aшk yolunda koydum canы.O, mucizevi bir Hak ашыkы idi.Aшkыn aldы benden beni,Bana seni gerek, seniBen yanarыm dцnц gцnцBana seni gerek, seni.Ne varlыьa sevinirim,Ne yokluьa yerinirim.Aшkыn ile avunurum,Bana seni gerek, seni.

O, hikmet dolu sюz sahibi filozofidi.

Gюzцm seni gюrmek iчin,Elim sana ermek iчin.Bu gцn canыm yolda koydum,Yarыn seni bulmak iчin

O, naьme dolu bir gюnцl idi. O,insanlarы manevi varlыьa чaьыrыyor-du. O, ашыklыьы юьretiyordu.

O, aшktan yцksekte duranAllah'tan aldыьы sevgiyi, insanlarыnkalbine aшыlыyordu.

O, gюnцller fatihi idi. "Gel dostagidelim, gюnцl" felsefesindeki hik-metlerinin bцyцsцyle yцkseklerekanatlanыr: "Hasret ile юlmeyelim","araya dцшman girmeden", "Budцnyaya kanmayalыm", "Ecelyakamыz almadan", "Ol banayoldaш ve yar", "Gidelim can dur-madan", "Bir iken ayrыlmayalыm"v. s. mыsralarыndaki manalar, budцnyanыn шerhi, izahы, yaшamanahtarыdыr.

O, eller шairidir, шiirleri ise dillerezberi…. O, lirizm ustasыdыr.Farчayы, Arapчayы чok iyi bildiьihalde, шiir dili olarak Fars dilininkabul gюrdцьцnц idrak etse de,anasыnыn kendisine ninni sюylediьidil ile, Tцrkчe шiirler sюylemeyidaha чok seviyor; bizi biz edendili, aшk oduyla tutuшturuyordu.O, bizim чocukluk yыllarыmыzdanberi, bize шiir юьreten rehberdir,genчliьimizin aшk badesidir,cavanlыьыmыz nasihatidir, mil-letimizin manevi hazinesidir.?drakimizin anahtarыdыr, Haksюyleyen dilimiz, ilahi duamыzdыr.Yunus Emre'nin yolu tasavvuf vevahdet-i vцcuttur. Bцtцn dцnyayыalыn elinize, dolaшыn, hergюrdцьцnцz size tanыш gelecektir,чцnkц siz onlarы, Yunus Emre шiir-lerinden bilirsiniz.

Yunus Emre шiiri Nizamи,Nesimи, Hesenoьlu, Karacoьlan,Fuzulи, Miskin Abdal, DedeElesger шiirleri ile karшыlaшtыrmalыtahlile tabi tutulmuш, edebiyat bili-minde yepyeni sayfalar aчыlmышtыr.Yunus'un sevgi mektebindeyetiшen ilim adamlarыnыn, sayыsыbile belli deьildir.

Nasыl ki, Yunus Emre шiirlerinintemelinde Nizamи ruhunu gюrц-yorsak, Fuzulи lirizminin, Fuzulиaшkыnыn, Fцzulи dilinin binasыndada Yunus Emre etkisini buluruz.Yunus Emre bizi yarыnlaragюtцren klasiklerimizdendir, onunsaf, ilahi dцшцncesi eшyaya tepedenvuran gцneш ышыklarы gibidir. Buyazыmы onun "Gel gюr beni aшkneyledi!" mыsralarыnыn sonsuz nefe-si ile tamamlыyorum:

Ya elim al kaldыr beniYa vaslыna erdir beniЧok aьlattыn gцldцr beniGel gюr beni aшk neyledi

Aшkыn beni mest eyledi,Aldы gюnlцm, hast'eyledi,Юldцrmeye kast eyledi...Gel gюr beni aшk neylediBen Yunus u biчareyim,Aшk elinden avareyim.Baшtan ayaьa yareyim,Gel gюr beni aшk neyledi..

Kaynak:1. Anar. Min beш yцz ilin Oьuz

шeiri. Ы kitab/Bakы, 1999, seh 77 - 88.2. Yunus Emre. Gцldeste /

Ankara, 1990, 216 seh. ЫSBN 975-17-0754-4

3. Yunus Emre. Шiirler //Turkey, Ankara, 1993. 184 s.ЫSBN 975-17-0566-5

4. Юztelli Cahit. YуnusEmre. Юzgцr Yayыnlarы, 1984.ЫSBN 975-447-018-9

5. Tatcы Mustafa. Yуnus EmreDиvаnы. Akчaь Yayыnlarы, 1998.ЫSBN 975-338-232-4.

6. Yunus Emre -www.yunusemre.net

7. Yunusemre.info. YunusEmre'nin hayatы ve kiшiliьi.

Manas Цniversitesi Yabancы Diller Yцksekokulu

Tцrkчe, dцnyanыn en чok konuшulan dil-lerinden biri. Bu sadece bizim deьil, Birleш-miш Milletlerin de bir tespiti. BirleшmiшMilletler Teшkilatы, dцnyanыn en yaygыn dil-leri arasыnda Tцrkчenin Чince, Иngilizce,Иspanyolca ve Hintчenin ardыndan 5. sыradayer aldыьыnы ilan etti. Tцrkчe konuшan insansayыsы ise 220 milyon civarыnda.

Tцrkчenin чok konuшulan dillerden biriolmasыnыn yanы sыra baшka юzellikleri de varki bunlar Tцrkчeyi daha юnemli ve farklыkыlыyor. Tцrkчenin bu юzelliklerinden biri чokyaygыn bir coьrafyada konuшuluyor olmasы.O bildik deyimle Tцrkчe, Adriyatik'ten ЧinСeddi'ne kadar geniш bir alanda konuшulanbir dil. Diьer юzelliьi ise Tцrkчenin sonradanюьrenilen bir dil deьil, onu konuшan insan-larыn bцyцk чoьunluьunun ana dili olmasы.Tцrkчe sadece Tцrkiye Tцrklerinin deьil,Tцrk kюkenli altы cumhuriyet ile baшkadevletlerde yaшayan milyonlarca Tцrk'цn deana dili.

Dцnyanыn en чok konuшulan dillerindenbiri kuшkusuz Иngilizce. Ancak Иngilizce onukonuшan insanlarыn bцyцk чoьunluьununana dili deьil, yabancы dilidir. ЮzellikleHindistan ile Afrika'daki birчok цlke halkыkюken olarak Иngiliz olmamasыna raьmensюmцrge kцltцrц etkisiyle Иngilizce konuш-maktadыrlar. Ama bu dil onlarыn ana dillerideьil, yabancы dilleridir. Sюzцnц ettiьimizцlkelerin resmi dilleri de Иngilizce olabilir.Ama bu durum Иngilizcenin o halk iчinyabancы bir dil olmasы gerчeьini deьiшtirmez. Tцrkчenin шansы ise yukarыda belirttiьimizgibi deьiшik coьrafyalarda ve deьiшik devlet-lerin чatыsы altыnda yaшayan milyonlarcainsanыn sadece resmi dilleri deьil, ana dilleride olmasы. Bunun yanыna bir de Tцrkчeyideьiшik amaчlarla юьrenen baшka insanlarы daekleyince Tцrkчenin чok konuшulan dillerarasыndaki yeri daha iyi anlaшыlabilir.

Tцrkчenin son yыllarda giderek artan birilgi gюrmesi ve yaygыnlaшmasы her Tцrk'цngюьsцnц kabartыyor kuшkusuz. Dцnyanыnneresine giderseniz gidin Tцrkчe bilen biri-leriyle karшыlaшmak mцmkцn. Ancak tabiidirki bu kendiliьinden olan bir durum deьil.Birчok insanыn ve kurumun Tцrkчeninюьretilmesinde emeьi var elbette. Ишte bunlar-dan biri de Kыrgыzistan Tцrkiye ManasЦniversitesi Yabancы Diller Yцksekokulu.

1995 yыlыnda iki kardeш цlkenin ortaklыьыy-la, Biшkek'te kurulan Manas Цniversitesi,Tцrkчenin юьretilmesinde ve yaygыnlaшtыrыl-masыnda bugцne kadar чok юnemli hizmetlerverdi. Цniversiteye olan talebin gittikчe art-masы bu hizmetlerin bundan sonra daha dabцyцyerek devam edeceьinin bir gюstergesi.Manas Цniversitesinin eьitim dili Tцrkчe veKыrgыzca. Tцrkiye dышыndan gelen юьrencilerbir yыl boyunca Tцrkчe hazыrlыk eьitimi alыy-orlar. Юьrencilerin чok bцyцk bir bюlцmц-nцn sюzцnц ettiьimiz bu юьrencilerden oluш-tuьu dцшцnцldцьцnde Manas Цniversitesibцnyesinde Tцrkчe юьrenen юьrenci sayыsыnыnbцyцklцьц anlaшыlabilir.

Manas Цniversitesinde Tцrkчe veKыrgыzcadan oluшan dil hazыrlыk eьitimi

Йabancы Diller Yцksekokulu tarafыndan ve-riliyor. Konuyla ilgili olarak gюrцшlerinebaшvurduьumuz Yцksekokul MцdцrцProf.Dr. Zamira Derbiшeva, Yabancы DillerYцksekokulunun Manas Цniversitesinintemeli ve olmazsa olmazы olduьunu sюylцyor."Цniversitemizin eьitim dili Tцrkчe veKыrgыzca. Biz, Kыrgыzca bilmeyenlereKыrgыzca; Tцrkчe bilmeyenlere Tцrkчeюьreterek юьrencilerimizi her iki dille eьitimyapabilecek bir seviyeye getiriyoruz. Bununyanыnda Цniversitemizin dil юьretimiyle ilgilibцtцn faaliyetleri de Yцksekokulumuztarafыnda yцrцtцlmektedir. Bu kapsamdaTцrkiye Tцrkчesi ve Kыrgыzcanыn yanы sыraRusчa ve Иngilizce юьretimi de yapыyoruz. "diyen Prof. Dr. Zamira Derbiшeva iшlerininzor ama bir o kadar da keyifli olduьunubelirtiyor.

Yabancы Diller Yцksekokulunda 50'siTцrkiye Tцrkчesi olmak цzere yaklaшыk 80юьretim elemanыyla baшta hazыrlыk sыnыflarыn-daki 1200 юьrenci olmak цzere 4500 kiшilikцniversitenin tamamыnыn dil юьretimigerчekleшtiriliyor.

Yabancы Diller Yцksekokulu MцdцrЙardыmcыsы Dr. Nurullah Cicioьlu ise yцk-sekokul bцnyesinde bu yыl yaklaшыk 1200юьrenciye Tцrkчe eьitimi verilmekteolduьunu belirtti. Hazыrlыk sыnыflarыndakiюьrenci sayыsыnыn her yыl arttыьыnы ifade edenDr. Cicioьlu, bunun her yыl daha чok sayыdaюьrencinin Tцrkчe юьrenmesi anlamыnageldiьini kaydediyor. Hazыrlыk sыnыflarыndaverilen Tцrkчe eьitiminin gюrsel ve iшitselmateryallerle desteklendiьini belirtenCicioьlu sюzlerini шюyle sцrdцrцyor: "Dileьitimi artыk modern yюntem ve tekniklerleyapыlыyor. Biz de Tцrkчe eьitimini modernyaklaшыmlarla gerчekleшtiriyoruz. 15-20 kiшiliksыnыflarda ve dцnyanыn kabul ettiьi dilюlчцtlerini dikkate alarak bu юlчцtlere uygunbir dil eьitimi veriyoruz. Bunun yanыnda

yerel шartlarы da dцшцnerek bulunduьumuzcoьrafyanыn insanlarыna uygun, onlara hasbir dil eьitimi yapmaya чalышыyoruz. Buamaчla юьrencilerimizin bцyцk чoьunluьu-nun Kыrgыz ve Tцrk dцnyasыndan olmasыnыgюz юnцnde bulundurarak yeni dersmateryalleri ve ders kitaplarы hazыrlыyoruz."

Yцksekokul olarak sadece hazыrlыk sыnыfыюьrencilerine deьil, Manas Цniversitesi per-soneli ile Kыrgыz mekteplerinde okuyanюьrencilere de Tцrkчe юьrettiklerini sюyleyenDr. Cicioьlu, bunun yanыnda Biшkek'tekikamu kurumlarыnda чalышan Kыrgыzlar iчin deTцrkчe kurslarы dцzenlediklerini kaydetti.

Tцrkчenin bir dцnya dili olmasыnda emeьigeчen herkes teшekkцrц hak ediyor. Bunлар- dan biri olan Manas Цniversitesi YabancыDiller Yцksekokuluna bizler de TцrkelGazetesi olarak teшekkцrlerimizi sunuyor vebu kutlu yolda baшarыlar diliyoruz.

Щабер: Бурщанеттин ЧАКЫЖЫ

Gюnlцm Aшk Иle DoluBir Ашыka Hayran...

Азербайжан

Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed s.a.v. doьumunun1442. Yыlы mцnasebeti ileKыrgыzistan-Biшkek Din HizmetleriMцшavirliьi tarafыndan цч farklыyerde geniш katыlыmlы Kutlu Doьumпrogramы dцzenlendi.

Programlarыn ilki, Biшkek'te KocomkulSpor Salonunda dцzenlendi. 3000 kiшininkatыldыьы пrograma halkыn ilgisi yoьundu.Vatandaшlarыmыzыn bцyцk bir kыsmыnыnyaшadыьы Biшkek шehrindeki programavatandaшlarыmыzыn yanы sыra yerel halk dailgi gюsterdi. Programa T.C. BiшkekBцyцkelчi Vekili Иlham Aтуш, T.C.Biшkek Bцyцkelчiliьi 2. Katibi EmrahDцзкан, T.C. Biшkek BцyцkelчiliьiEkonomi Mцшaviri M. Nezih Aэан, T.C.Biшkek Bцyцkelчiliьi Din HizmetleriMцшaviri Orhan Genч, Manas Цniver-sitesi Rektюrц Prof. Dr. SebahattinBалжы, Kыrgыzistan Din KomisyonuBaшkan Vekili Mametbek Mурзабаев,Kыrgыzistan Иslam Цniversitesi RektюrцAbdцшцkцr Narmatov, Manas Цniver-sitesi Иlahiyat Fakцltesi Dekanы Prof. Dr.Suat Cebeci, Araшan Иlahiyat FakцltesiDekanы Doч. Dr. Vahit Gюktaш,Kыrgыzistan Mцslцmanlarы Dini ИdaresiBaшkan Vekili Zamirbek Rакийев, дinэюrevlileri ve STK temsilcileri katыldы.

Иki цlke мilli marшlarыnыn ardыndan дinэюrevliси Zeynel Abidin Aкдуман'ыnokuduьu Kur'an-ы Kerim ile programbaшladы. Din Hizmetleri Mцшaviri OrhanGenч'in Kыrgыzca olarak yaptыьы konuш-ma programa katыlanlar tarafыndandikkatle dinlendi. Ardыndan MцftцVekili Zamirbek Rакийев'иn selamlamakonuшmasыnыn ardыndan yaptыьыhizmetlerden dolayы Din HizmetleriMцшaviri Orhan Gенч'e тeшekkцr бelgesive hediye verdi. Ardыndan KыrgыzistanИslam Цniversitesi Rektюrц AbdцшцkцrNarmatov Peygamberimizden юrneklervererek "Иnsan Onuru" konulu bir kon-ferans verdi. Araшan Иlahiyat Fakцltesiюьrencileri tarafыndan hazыrlanan '' Bilal-иHabeшi'' konulu bir piyes, programakatыlanlar tarafыndan takdir topladы. DinHizmetleri Mцшavirliьi кorosu tarafыn-dan ilahiler seslendirildi. Daha sonraYerel sanatчыlarыn seslendirdiьi ilahilerile program devam etti.

Ayrыca bu yыl ilk defa dцzenlenen нaatйarышmasыnda dereceye girenlere юdцlleritakdim edildi. Иlk 3'e giren eserleryazarlarы tarafыndan okundu.

Пrogram, okunan Kur'an-ы Keriminardыndan Mцftц Vekili Zamir Rакийев'inyaptыьы dua ile sona erdi. Programыnardыndan Katыlыmcыlara Diyanet ИшleriBaшkanlыьы tarafыndan Kыrgыzca basыlanyayыnlar ile Din Hizmetleri Mцшavirliьitarafыndan hazыrlanыp Kыrgыzca olarak

bastыrыlan 40 Hadis Kartelasы daьыtыlarak,Kutlu Doьum пilavы ve ayran ikramedildi.

Programlarыn ikincisi, AhыskaTцrklerinin yoьun olarak yaшadыьыBudenovka kюyцnde yapыldы. Buradakiprogramda Din Hizmetleri MцшaviriOrhan Genч'in "Иnsan Onuru" isimlikonuшmasы ile baшlayan program, DinGюrevlileri tarafыndan okunan Kur'an-ыKerim ve ilahilerle sona erdi. Programыnardыndan dinleyicilere yemek ikram edil-di.

Programlarыn цчцncцsц ise, yineAhыska Tцrklerinin yoьun olarakyaшadыьы Stepnoe Kюyц'nde idi. Buradada Din Hizmetleri Mцшaviri OrhanGenч, gцnцn anlam ve юnemini belirtenbir konuшma yaptы. Din gюrevlileritarafыndan okunan Kur'an-ы Kerim veиlahilerle пrogram sona erdi.

Programdan sonra katыlanlara yemekikram edildi.

BИШKEK'TE KUTLU DOЬUM COШKUSU

Tцrkiye Dышыndaki EnBцyцk Tцrkчe Юьretim

Merkezi

7№ 6 MAYIS 2013HAYATIN ИЧИНДЕН ÎÁÐÀÇ ÆÈÇÍÈ

Куружусу ве Сащиби: “ТЦРКЕЛ” Ичтимаи ТешкилатыЙЮНЕТИМ КУРУЛУ

Эенел Башкан - Щюкцме ЩАЛИЛОВА Эенел Йайын Йюнетмени - Рамиз МЕШЕДИЩАСАНЛЫ Баш Едитюр - Щюкцме ЩАЛИЛОВА Баш Щукукчу - Умут МИЩМАНДАРЛЫ (Тцркийе)Мущабирлер - Талип ЮЗ (Тцркийе), Бурщанеттин ЧАКЫЖЫ, МираЪЕНИШБАЙЕВА (Орта Асйа), Мелис АРЫН-БЕК (Кырэызистан)Менежерлер - Ращиб МЕШЕДИЕВ, Сеймур ЩАЛИЛОВТасарымжы ве Дцзен - Рамиз АББАСОЬЛУ Русча Дил Координатюрц - Елена Лановайа

Эазете Кырэыз Жумщурийети Адалет Баканлыьында кайыттанэечмиштир. Кайыт: №1062 ГР 001979

Едиторйал адресимиз:Кырэызистан, 120051 Бишкек, Чцй Жаддеси 114, офис 406Казакистан, Алматы Шещри, Курманэазы Жад.40, Офис №18

Телефонлар:Казакистан +77013442771/2Кырэызистан +996555665252, +996552277788, +996312 621264Тцркийе +905393444147

E-mail: turkelyeni@yahoo.com

www.туркелpress.com

Ó÷ðåäèòåëü ÎÔ “ТЦРКЕЛ”Ïðåçèäåíò è çàì.ãëàâðåäàêòîðà - Õîêóìà ÕÀËÈËÎÂÀÃëàâíûé ðåäàêòîð - Ðàìèç ÌÅØÅÄÈÃÀÑÀÍËÛÞðèñò-êîíñóëüòàíò - Óìóò ÌÈÕÌÀÍÄÀÐËÛ (Òóðöèÿ)Ïðåäñòàâèòåëè - Òàëèï ÎÇ (Òóðöèÿ), Ìåëèñ Àðûï - Áåê(Êûðãûçñòàí), Áóðõàíåòòèí ×ÀÊÛÄÆÛ, ÌèðàÆÅÍÈØÁÀÅÂÀ (Öåíòðàëüíàÿ Àçèÿ)Ìåíåäæåðû - Ðàãèá ÌÅØÀÄÈÅÂ, Ñåéìóð ÕÀËÈËÎÂÊîìïüþòåðíàÿ âåðñòêà è äèçàéíåð - Ð.ÀÁÁÀÑÎÃËÓ,Ìàêñàò ÁÅÐÅÌÁÀÅÂÊîððåêòîð - Eëåíà Ëàíîâàÿ

Çàðåãèñòðèðîâàíà â ÌÞ ÊÐÐåãèñòðàöèîííûé ¹1062 ÃÐ 001979

Àäðåñà: 720051, Êûðãûçñêàÿ Ðåñïóáëèêà, ã.Áèøêåê, ïð. ×óé, 114, îôèñ 406Êàçàõñòàí, ã.Àëìàòû, óë.Êóðìàíêàçû, 40, îôèñ ¹18

Òåëåôîíû:Êàçàõñòàí +77013442771/2Êûðãûçñòàí +996555665252, +996552277788, +996312 621264Òóðöèÿ +905393444147

E-mail: turkelyeni@yahoo.comwww.туркелpress.com

Îòïå÷àòàíî â òèïîãðàôèè “Öåíòð ïîääåðæêè ÑÌÈ”Çàêàç ¹ 1166

Ãàçåòà ðàñïðîñòðàíÿåòñÿ â Êàçàõñòàíå,Ò1Ò505

Yaшanan hava deьишиk-lиьи иle bиrlиkte yaygыn-laшamaya baшlayan grиpvиrцsцne karшы юnle-mиnиzи шимdиden alыn.

Grиp salgыnlarыnыn юzellиkleyaygыn olduьu sonbahar ve kышaylarыnda alыnacak basиt юnlem-lerле grиpten koruнabиlиrsиnиz.Бюйлеже щem ишgцcц kaybыnыazaltacaьыnыz эиби hem dehastalыьы bulaшtыrmayarakaиlenиzи ve чevrenиzи grиbal enfek-sиyonlardan koruyabиlиrsиnиz.

Grиp ичиn tavsиyelerGrиp vиrцsц, иnsandan иnsana,

hapшыrma ve юksцrme иle saчыlandamlacыklar yoluyla bulaшabиle-ceьи gиbи, el ve cansыz nesnelerletemas sonucu da bulaшabиlmek-tedиr. Hasta olan kишиler, grиbalbelиrtиler gюrцlmeden bиr gцnюnce ve hastalыk boyunca enfek-sиyonu yayabиlиrler. Bu nedenleokul, иш yerи gиbи kalabalыkortamlarda bulunan kишиler юzel-lиkle rиsk altыndadыr. Okul чaьыn-dakи чocuklar gиbи kalabalыkortamlarda bulunanlardahastalыьa yakalanma oranы yцk-sek иken, yaшlыlarda ve alttayatan hastalыьы olanlarda grиbebaьlы юlцm oranы yцksektиr.Vиrцsцn vцcuda gиrmesи иlebaшlayan bulgular genellиkle 7-10 gцnde иyиleшme иle sonuчlansada, юzelиkle чocuk ve yaшlыlardabazen sиnцzиt, bronшиt veyazatцrre gиbи cиddы enfeksиyonlarayol aчabиlиrler. Bu nedenlegrиpten korunma чok юnemlиdиr.

AШЫ YAPTЫRЫNAшы yaptыrarak grиpten koru-

nabиlиrsиnиz. Uygulanan aшыkesиnlиkle grиbe neden olmaz veaшыnыn yan etkиsи, hastalыklakыyaslandыьыnda oldukчa azdыr.

ELLERИNИZИ BOL SU VESABUNLA SЦREKLИ

YЫKAYЫNEllerиmиzи sыk sыk yыkamalыyыz.

Tцm enfeksиyonlarda olduьugиbи korunmada en etkиn юnlem,dцzenlи ve sыk ellerиn yыkanmasыyada uygun dezenfektan kul-lanыmыdыr. El hиjyenиne uyulmasыen юnemlи kontrol юnlemlerиn-den bиrи olarak юne чыkmaktadыr.

DЦZENLИ BESLENИNDцzenlи beslenerek vцcut

dиrencиnи artыrabиlиrsиnиz.Vцcudun иhtиyacы olan proteиn,karbonhиdrat, yaь ve vиtamыnleryeterlи olarak alыnmazsa, vцcutdиrencи dцшer ve solunum yollarыmukoza hцcrelerи de bu durum-dan etkиlenиrler. Bюylecemиkroorganиzmalar, daha kolaytutunup enfeksиyona nedenolurlar.

BOL BOL SЫVЫ TЦKETИNBol mиktarda su ичиn ve sыvы

gыdalar alыn. Solunum yollarыmukoza hцcrelerиnиn nemlи

olmasы, vиrцs taшыyan damlacыk-larыn etkиsыne karшы dиrencиsaьlar. Bu nedenle юzellиkle suичme иhtыyacыnыn azaldыьы kышmevsиmи de dahиl olmak цzere,her dюnemde gцnde 8-10 bardaksu ичиlmesи faydalыdыr.

DЦZENLИ SPOR YAPЫNDцzenlи egzersиz ve spor

yapыn. Saьlыьыn bиr parчasы olanspor, grиpten korunmak ичиn deчok юnemlиdиr. Bu aktиvиtelerиn,dцzenlи perиyotlarda ve uygunortamlarda yapыlmasы faydalыdыr.

STRESTEN UZAK DURUNStresи azaltmaya чalышыn. Stres,

vцcut dиrencиnи azaltarakhastalыklara yatkыnlыьы artыran enюnemlи etkenlerdendиr.

UYKUNUZU DЦZENESOKUN

Uyku dцzenыne dиkkat edыn.Uykusuz kalыndыьыnda, vиrцslerekarшы savaшan vцcut hцcrelerиnиndиrencи azalmaktadыr.

SИGARA VE ALKOLKULLANMAYЫN

Sиgaranыn, sayыlamayacakkadar чok zararlarыndan enbaшta gelenы solunum yollarыцzerиnedыr. Sиgara, hem vцcutdиrencиnи hem de solunum yol-larыndakы koruyucu sиstemиzayыflatыr. Юzellиkle aшыrы alkoldevцcudun savunmasыnы azaltarakenfeksиyonlara yatkыnlыk saьlar.

KALABALЫK YERLERDEDИKKATLИ OLUN

Toplu taшыtlar, okul, sиnemagиbи kalabalыk yerlerde grиp olanbиr kишиnиn aksыrmasы иle vиrцsler3- 4 metre uzaьa yayыlabиlиr. Bunedenle юzellиkle bu tцr yerlerdehavalandыrmanыn иyи olmasыnadиkkat etmek, temиzlиьe юzengюstermek gиbи basиt tedbиrler иlegrиpten korunabиlиrsиnиz.

GRИP OLANLARDANUZAK DURUN

Hasta kишиler ya da ateш,юksцrцk gиbи semptomlarы oluptanы konulmayan kишиlerle yakыntemastan kaчыnыlmasы gerekmek-tedиr. Hastanыn, чevresиne bulaш-mayы azaltmak ичиn AШЫRЫSЫCAK ORTAMLARDANKAЧЫNЫN.

Юzellиkle kыш mevsиmиnde dahaчok kapalы ve sыcak ortamlardabulunmak, solunum yollarыmukozalarыnыn kurumasыnaneden olacaьыndan vиrцslerиnvцcuda gиrишиnи kolaylaшtыrabиlиr.

GИYИMИNИZE DИKKAT EDИN

Mevsиme uygun gиyиnmek,kapalы ortamlarda иse terlet-meyecek шekиlde ortama uygunolmalыdыr.

Grиp salgыnыna dиkkat!Юnlemиnиzи шиmdиden alыn

Ok ve yay, Tцrkler iчin bir savunmaveya saldыrы aracы olmasыnыn yanыndakцltцrel bakыmdan da bцyцk юnemesahip olmuшtur.

Genel olarak gцч, kuvvet ve kudretitemsil eden ok ve yayыn, devlet vehаkimiyet anlayышы iчerisinde юzel bir yeriolup, yay "metbuluk", ok ise "tаbilik"alameti olarak kabul edilmiшtir. BazыTцrk devletlerinde ise devlet sembolцolarak ok ve yayыn kullanыldыьыgюrцlmektedir.

Ok ve yay, bu silahlarы kullanmakonusunda bцyцk шюhrete sahip olan vemuasыr kaynaklar tarafыndan "okчu mil-let" olarak vasыflandыrыlan Tцrkler iчinbцyцk юnem arz etmektedir. Tцrkler busilahlarы bir savaш araч-gereci olmasыnыnюtesinde, юnemli bir kцltцr юьesi olarakkabul etmiшler, bu silahlar etrafыnda bir-takыm teamцller oluшturarak siyasи vehukukи sembol olarak kullanmышlardыr. Ok ve yay etrafыnda geliшen ve Tцrk tari-

hi araшtыrmalarы bakыmыndan oldukчaюnemli olan bu eьilimlerin en юnemliюrneklerine Tцrk devlet geleneьi vehаkimiyet anlayышыnda tesadцf edilir.Hun чaьыndan itibaren gюrцlen bugeleneьin en aчыk ifadesine, Tцrkdцшцncesinin mitolojik temellerini bul-duьumuz Oьuz Kaьan Destan'ыnda rast-lanыr. Bu destanda Oьuz Kaьan,Tцrklerin kabile teшkilatыnda en юnemlirolц oynayan "orun" yani siyasи veiчtimaи mevki meselesini muayyen birkalыba oturtmuш ve "yay"ы metbуluk,"ok"u ise tаbilik sembolц olarak belir-lemiшtir. Oьuz Kaьan Destanыnda belir-lenen bu esaslar, юzellikle Oьuz boylarыtarafыndan deьiшmez bir kaide olarakkabul edildiьi gibi, Tцrk dцшцncedцnyasыnda ok ve yaya "kutsallыk derece-sine varan" bir deьer de kazandыrmышtыr.Oьuz Kaьan tarafыndan belirlenen orunve hаkimiyet esaslarы, tarih boyunca var-lыk gюsteren -baшta Oьuzlar olmak цzere-bцtцn Tцrk boylarыna etki etmiшtir.

TЦRKLER'de OK ve YAЙ

Тарищимиз

Disiplin, kelime anlamыyla юьretmekdemektir. Оysa disiplin denildiьinde ceza-landыrma, sert davranma gibi kavramlarakla gelmektedir ilk anda.

Чocuklarыmыzыn yaшamda yol alabilmeleriiчin юncelikle anne- babalarыndan юьren-meleri gereken pek чok шey vardыr. Kabuledilen,istenilen davranышlarы gюsterebilmesiiчin чocuklara bu davranышlarы юьretmek,yanlыш yapыlanlarы dцzeltmek gerekir.Чocuklar ancak doьrular gюsterildikчe,yanlышlar dцzeltildikчe doьrulara nasыlulaшacaklarыnы юьrenebilirler.

Чocuklarыmыza disiplin vermeyeчalышыrken nelere dikkat edilmeli?* Чocuklar minyatцr eriшkinler deьildir,

onlarыn da sizden farklы olabilen kendilerinegюre gereksinimleri, duygularы var.Gцrцltцlц sabыrsыz, talepkar, daьыnыklarzaman zaman. Tamamen benmerkez-cidirler. Оnlara gюre dцnya чevrelerindedюner ve onlarыn istekleri her шeyin цstцndeyer alыr. Bюyle hisseden ve dцшцnen чocuk-larдан bir eriшkin gibi davranmaларыnы bek-lersek onlarыn чocukluklarыnы yaшamasыnaengel oluruz.

* Чocuklarыmыz sinirli, gergin olduьunda,юfkelendiьinde duygularыnы yaшamalarыnaizin verin.Fiziksel olarak шiddet gюstermekdeьil sюz ettiьimiz. Юfkelendiьinde arkasыn-dan gitmeyin, bыrakыn yalnыz kalsыn bir sцreduygularыnы yaшasыn. Sonrasыnda yanыnagiderek yaшananlarы, duygularыnы konuшmayыdeneyebilirsiniz, zaman zaman юzellikle dekцчцk чocuklar iчin geчerli olmak цzere,onlara kendi duygularыnы tanыtmak, dil-lendirmeleri iчin yardыmcы olmak gereke-bilir. Kцчцk чocuklarыn юzellikle de olum-suz olduьunu dцшцndцkleri duygulardankorktuklarыnы, ifade etmekte gцчlцk чektik-lerini biliyoruz, bu nedenle onlara bu tцrduygularыn da rahatlыkla sюylenebileceьini,sonuчlarыnыn kюtц olmayacaьыnы hem sюyle-mek , hem de yaшatmak gerekir.Юfkelenmekdemek o insanы sevmemek demek deьildir,юfkeli чocuьunuza sыkыca sarыlыn ve sevginiziona bu yolla aktarыn, bir yandan da fizikselшiddete yelteniyorsa sarыlarak onu daюnlemiш olursunuz.

* Чocuьunuzun davranышlarыnыn altыndayatan gereksinimi araшtыrыn. "Her шeyi etrafaatыyor, baьыrыp чaьыrыyor" Acaba annesininhastalыьы onu цzmцш ve duygularыnы bюyleifade edebiliyor olabilir mi? Veya kimseninonunla ilgilenmediьini dцшцnцyor ve ilgiчekmek iчin baьыrmayы seчiyor olabilir mi?

* Duygularыnы ifade etmeleri iчin kцчцkolduklarыnы hissediyorsanыz onlara yardыmcыolun" Чok sinirli olduьunu gюrцyorum, gal-iba arkadaшыna gitmene izin vermediьimiчin bana kыzdыn" gibi. Onu anladыьыnыzыifade ettikten sonra sorunu чюzmek iчin onayardыmcы olun.

* Doьal, mantыklы sonuчlarыn ortayaчыkmasыna olanak tanыyыn. Чocuklardavranышlarыnыn sonuчlarыnы gюrmeli vedavranышlarыyla ilgili ufak- tefek de olsasorumluluk almaya baшlamalы. Sцreklionlarы koruyarak, sыkыntыlы durumlardankurtararak deneyim yoluyla юьrenmelerigerekenleri юьrenmelerine engel olabiliriz.Чocuklarыmыzы sцrekli tehlikelerden, incin-melerden koruyamayыz. Иncinmeyi ve kendi-ni tamir etmeyi юьrenecekler ve bu юьrenmesцrecinde onlara hep destek olabilirsek,gereьinde yol gюsterebilirsek, en azыndanyanlarыnda olduьumuzu ve her ne olursaolsun onlarы sevdiьimizi gюsterebilirsek buincinmeleri daha kolay atlatыr ,tehlikelerekarшы kendilerini daha iyi korurlar.

* Чocuьunuza emir vermeyin, yapыlmasыgerekeni uygun durumlarda seчeneklerhalinde sunarak seчme шansы tanыyыn.Yapыlacak iшle ilgili yetkilinin siz olduьunuhiч unutmayыn. Чocuьunuz olasы seчenek-lerden birini seчerek kendine gцvenini art-tыracaktыr.

* Disiplinin, kurallarыn iчine espri, oyun,gцlmece katabilirsiniz. Чocuьunuz sizekыzgыnsa yastыk atmaca oynayabilirsiniz.

* Kendinizi kontrol edemeyecek kadarkыzgыnsanыz ortamdan uzaklaшыn.Uzaklaшmanыzыn anlamыnы чocuьunuzla pay-laшыn, uzaklaшmakla vereceьiniz zararчocuьunuza verebileceьiniz diьer bцyцkzararlardan чok daha az olacaktыr.

* Besleyici, sevgi dolu bir eriшkinin nekadar kabul gюren, onurlandыran bir durumolduьunu anlayabilmek iчin чocukluьunuzageri dюnцn, kendi gereksinimlerinizi hatыr-layыn.

Kurallarы koydunuz, чocuьunuzaaчыkladыnыz. Ancak o uyumakta direniyor.Sanki biraz fazla юdцn veriyormuшsunuzgibi geliyor ya da bir tцrlц hayыr diyemiyor-sanыz. Peki hayыr demekte neden zorlanыyorolabilirsiniz.

* Чocuьumu yeterince gюremiyorum, bir-likte az vakit geчiriyoruz ve o zamanlardaonu zorlamak, kыrmak istemiyorum.

* Чok katы bir eьitim sistemiyle bцyцdцm,чocuьuma hayыr demek doьru mu, acaba.

* Hayыr desem de onun ыsrarlarыna nasыlsadayanamayacaьыm, bu sorunu nasыl hallede-ceьimi bilemiyorum, o nedenle de baшtanevet deyip geчiшtiriyorum.

* O kadar saat ona aчыklama yapacaьыmakendim yaparыm daha iyi.

Bu ve benzeri cцmleler sizi hayыr demek-ten alы koyar olabilir. Ancak "hayыr"чocuьunuzun юnemli kelimelerinden biridir.

Peki; hayыr demek niчin bu kadar юnemlive gerekli.

* Чocuьunuzun biчimlenmesine, kiшiliksahibi olmasыna, sorumlu, юzgцr, becerikliolmasыna yardыmcы olur. Engellenmek,bцtцn istediklerinin olmayacaьыnы юьren-mek чocuьun psikolojik geliшimindeoldukчa юnemlidir.

* Hayыr dediьinizde чocuьunuza sыnыrkoymuш oluyorsanыz. Kabul edilmemiшsыnыrlar чocuьunuzu incitmez, aksine gцvenverir. Sыnыrlar belirsiz olduьunda чocuьunuzkendini kararsыz- gцvensiz hissedecektir.Onun gereksinimlerini anlamanыz demekher istediьini yapmasыna izin vermek demekdeьildir. Ancak sыnыrlarы sцreklideьiшtirmemek, hayыrlarыnыzda tutarlы olmakda чok юnemli. Bazы "hayыr"lar чocuьunyaшыna gюre ve bazы durumlara gюre "evet"edюnцшebilir elbette. Genel anlamda tutar-lыlыьы elden bыrakmayыn yeter.

* Чocuьunuzla arkadaш olmayы чok fazlaюn plana чыkarmayыn. Чocuьunuzla arkadaшolduьunuzda onu yetiшkin gibi kabul eder-seniz onun чocuk olmaktan gelen haklarыnыelinden almыш olursunuz. Siz onun yaшыnainerseniz чocuьunuz onu koruyan, aklыbaшыnda, sыnыr koyan anne- babadan yoksunkalыr. Oyun iчinde veya bazы durumlardaarkadaшlыk etmekten sюz etmiyoruz elbette,bцtцn iliшkiyi arkadaшlыk шeklinde yaшamak-tan bahsetmekteyiz.

* Чocuьunuzun bцtцn isteklerini hertцrlц zorluьa gюьцs gerip yaptыьыnыzы farzedelim, ancak onun yaшamыndaki diьerinsanlar bu derece fedakar olmayabilir,kendi isteklerini чocuьunuzun hatыrы iчinertelemeyebilir, hatta ertelemeyecektir. Buyцzden de; чocuьunuzu erken yaшlardaertelemelere, beklemelere, vazgeчmelere vekurallara uymaya alышmalыdыr.

Hayыr derken nelere dikkat edeceьiz?

* "Hayыr"larы yumuшak, sыcak; ancak net,kararlы bir tonda sюyleyin. Hayыr dediktensonra чocuьunuzun ilgisini чekebilecek,sevebileceьi bir duruma чekemeye uьraшыn.

** Duygusal enerjinizi чocuklarыnыzыnhoшuna gidecek, ilgilerini чekecek шeyleresaklayыn. Чocuklar ailelerinin duygusalenerjisini- ister olumlu isterse de olumsuzyюnde- kendi цzerlerinde toplamaya чalышыr-lar, bu nedenle enerjinizi kыzgыnlыk, юfkeyerine gцlmeye eьlenmeye ayыrыrsanыzчocuьunuzla daha eьlenceli ve daha saьlыklыvakit geчirmiш olursunuz.

* "Hayыr" dediьiniz шeye yaшamыnыzda nekadar yer verdiьinize bir gюz atыn. Kolanыnzararlы bir iчecek olduьunu anlatыp, bunedenle onun iчmesine izin vermiyorsunuz,ancak siz her akшam kola iчiyorsunuz,чocuьunuz iчin ne kadar inandыrыcы ola-bilirsiniz.

* "Hayыr" dediьiniz шeye karшычocuьunuzun ilgisi artabilir, sizi denemekamacыyla defalarca ve hatta bыktыrыrcasыnabu isteьini tekrarlayabilir. Sabыrla"hayыr"ыnыzы tekrarlayabilirseniz amacыnыzaulaшmыш olursunuz. Hem "hayыr" dediьinizшey yapыlmamыш olacak hem de чocuьunuzsizin net tavrыnыz karшыsыnda durmayы,davranышlarыnы ayarlamayы юьrenecektir.

* Чocuьunuzun bir шeyi yapmasыna izinvermiyorsanыz sadece "hayыr" demek yeterliolmaz, чocuьunuza farklы bir шey yapmayыюnerebilirsiniz . "Birlikte yemek yapalыmmы" , "Boyama yapmaya ne dersin", "Legooynamak ister misin" gibi.

Disiplin, otorite, "hayыr" diyebilmek, ilkduyulduьunda insana цrkцntц, tedirginlikveriyor olabilir. Hele de kцчцk чocuьunuzakarшы uygulanabilecek bir шeymiш gibigюrцnmцyor olabilir. Ancak sыnыrыnы bilen,engellemeler karшыsыnda kiшiliьini oluшtura-bilen, gerektiьi zaman vazgeчmeyigereьinde de direnebilmeyi bilen bir genч-bir eriшkin yetiшtirebilmenin koшullarыndanbiri de чocuьunuzu doьru biчimde eьite-bilmek, disiplini yeterince ve gereьince vere-bilmek. Ne olursa olsun, ne yaшanыrsayaшansыn onlarы чok sevdiьinizi sюylemeyiunutmadan elbette.

SИBEL YALЧЫNDE LUX COCUK YUVASЫ

Казакистан, Алматы

Чocuklarыныza ДisiplinВermeye Чalышын

Áàãåòíàÿ ìàñòåðñêàÿâ Àëìàòû ïðèíèìàåò

çàêàçû íà îôîðìëåíèå â áàãåòæèâîïèñè, ãðàôèêè, àêâàðåëè,

ïîñòåðîâ, ôîòîãðàôèé, âûøèâêè,ãîáåëåíîâ, ñåðòèôèêàòîâ,

ãåîãðàôè÷åñêèõ êàðò è ò.ä.

Т.Ж Алматы Башконсолослуьу TicaretAtaшesi Osman ELGЦN’цн“ТЦРКЕЛ” Эазетесине вердиьибилэийе эюре, T.C. EkonomiBakanlыьыныn koordinasyonunda,Konya Ticaret Odasы tarafыndanorganizasyonu yapыlan ve TarыmMakinalarы Цreticileri ve

Иhracatчыlarыndan oluшan 25 firmanыnkatыlыmы ile “Tarыm Makinalarы veAksam Parчalarы Sektюrel TicaretHeyeti” 15 Mayыs 2013 tarihindeАлматы’da firmalar arasы ikili iшgюrцшmeleri gerчekleшtireceklerdir.

www.turkelpress.com

Konya Tarыm SektюrelTicaret Heyeti Ишбирлиьи

Йолунда

CMYK8 № 6 MAYIS 2013

Ðåêëàìà ÿâëÿåòñÿ äâèãàòåëåì òîðãîâëè. Ìû âûáèðàåì ëó÷øèõ!

ã.Áèøêåê

Ãäå â Áèøêåêå ìîæíî íåäîðîãî è âêóñíî ïîêóøàòü?

..,