6 COS jaargang 28 nummer 10 – 2011

‘Onderwijs moet verbindingen leggen’Het gaat niet goed met onze economie en onze organisaties. Tegelijkertijd liggen er fantastische mogelijkheden het beter te doen, met ict als katalysator. Dat stelt ondernemer Ronald van den Hoff in zijn onlangs verschenen boek Society 3.0.Erno Mijland

De manier waarop we leren, leven en

werken moet radicaal anders, vindt Van

den Hoff. ‘De afgelopen 150 tot 200

jaar hebben we als mensheid enorme

vooruitgang geboekt door al onze activi-

teiten te organiseren rond het industri-

ele model. Dat was briljant, nuttig en

paste bij waar we als samenleving mee

bezig waren. maar de tijden zijn veran-

derd. Vasthouden aan het oude model

veroorzaakt nu vooral problemen: files,

een wereldwijde kredietcrisis, paarse

krokodillen, functionarissen in organisa-

ties die bakken vol geld kosten, maar

niets opleveren of zelfs de vooruitgang

tegenhouden... Het roer moet om: we

moeten weer échte waarde creëren met

onze werkzaamheden en de mogelijk-

heden van netwerken en technologie

optimaal gebruiken. We moeten kiezen

voor simpel, slim en duurzaam.’ een

gesprek...

gaat het wat u betreft ook verkeerd

met het nederlandse onderwijs?

‘Er is geen wezenlijk verschil tussen het

onderwijs en de economie. De organisa-

tie van een school is hetzelfde als die

van een fabriek of een kantoor. Je stopt

er aan de voorkant iets in – leerlingen in

dit geval – en zorgt ervoor dat er aan de

andere kant een product uitkomt: die-

zelfde leerlingen met een uniform

diploma. Of die leerling een leven lang

mee kan in de samenleving lijkt van

ondergeschikt belang. Het onderwijs is

net als bijna alle organisaties kapot

georganiseerd. Er worden leerlingvolgsys-

temen bedacht die antwoord geven op

vragen van gisteren, maar waar je niets

aan hebt voor de toekomst. Er wordt

zoveel informatie verzameld dat er geen

relevante betekenis meer uit te destil-

leren is. Bovendien is die informatie niet

toegankelijk voor de buitenwereld, zoals

voor ouders.

Ondertussen

regeert het geld,

en dat zie je

bijvoorbeeld terug in het debacle rond de

diploma’s bij hogeschool Inholland.’

en dat terwijl de school de werknemers

en burgers van morgen moet opleveren.

‘In mijn boek citeer ik Martijn Aslander

die zegt dat scholen opleiden voor

beroepen die vijf jaar geleden beston-

den. Terwijl ze zouden moeten opleiden

voor de beroepen die we pas over vijf

jaar zullen kennen. Die zullen wezenlijk

anders zijn, al was het maar omdat

fabrieken en kantoren niet meer zullen

bestaan of radicaal anders georgani-

seerd zullen zijn. Een voorbeeld: een van

mijn ondernemingen is Seats2Meet. We

bieden in verschillende steden een

ontmoetingsplek waar je gratis kunt

werken. Inclusief koffie, lunch en draad-

loos internet. We verdienen aan de

verhuur van besloten ruimtes voor

besprekingen en trainingen. Seats2Meet

heeft niemand in dienst voor marketing

of PR. We leveren een goed product en

onze klanten vertellen dat op de sociale

media. Zo bouwen we aan onze klanten-

kring. Marketing en PR zou een beroe-

penveld kunnen zijn dat door veranderin-

gen in de wereld drastisch kleiner wordt.’

Wegenbouwers en timmermannen zullen

we toch nodig blijven hebben.

‘Zeker. We zullen altijd water uit de kraan

nodig hebben, mensen die een spijker in

de muur kunnen

slaan, die de glasve-

zelkabels in de grond

werken. Zij vormen

het fundament onder de kenniseconomie,

de reden dat kenniswerkers zich bezig

kunnen houden met kennis in plaats van

allerlei aardsere zaken. Sommige dingen

moet je ook helemaal niet anders willen

doen. Glasvezelkabels leggen is geen

kwestie van cocreatie, maar van graven.’

moeten we niet iedereen opleiden voor

de kenniseconomie?

‘De helft van de jongeren weet niet wat

ze moeten met wat ict ons te bieden

heeft. Ze hebben er niets mee, terwijl ze

wel graag met hun handen bezig zijn.

Maak gebruik van die verschillen, ontwik-

kel die talenten. Ik zie ook een groep

jongeren die breed is georiënteerd, goed

geïnformeerd en die snel reageert op

wat er om hen heen gebeurt. Ze verto-

nen ook ander gedrag, zijn bijvoorbeeld

heel open in hun communicatie. Voor

hen is kennis delen belangrijk. We

hebben die verschillende kwaliteiten

nodig, niet alleen op het gebied van

vaardigheden, ook als het gaat om type

mensen. Een divers team levert altijd

meer op dan een uniform team.

een divers team levert altijd meer op

dan een uniform team.

www.cos-online.nlQ & A

COS jaargang 28 nummer 10 – 2011 7

Verschillen zijn er altijd geweest, maar

onderwijs is erop gericht die te nivel-

leren. In de economie van nu en morgen

gaat het erom dat je juist iets unieks

bijdraagt, dat je waarde toevoegt.’

Hoe verpak je dat in onderwijs?

‘Je moet dan maatwerk leveren, talenten

helpen ontwikkelen, leerlingen coachen.

Het onderwijs moet kinderen vooral

zichzelf leren kennen, ze laten ontdek-

ken wat ze willen met hun leven.

Basisvaardigheden, zoals lezen en

rekenen, blijven daarnaast belangrijk,

maar er is ook meer aandacht nodig

voor persoonlijke ontwikkeling, presenta-

tievaardigheden, de motivatie om te

leren en te blijven leren. Het vraagt om

een individuele benadering.’

Klinkt interessant, maar ik zie nog niet

hoe je dat dan concreet maakt.

‘Het boeiende is dat niemand dat ziet.

De ontwikkelingen gaan zo snel en de

veranderingen zijn zo wezenlijk. Het

enige wat je kunt doen, is experimente-

ren vanuit een eigen visie op de toe-

komst. Daarvoor is het lef nodig om

buiten de gebaande paden te treden en

tradities en systemen radicaal overboord

te gooien. Scholen zullen daarbij in elk

geval veel meer een actieve plek in de

samenleving moeten gaan innemen. Ze

moeten verbindingen leggen met de

buitenwereld, in plaats van alles binnen

de muren van het klaslokaal houden.

Dat laatste lukt overigens ook gewoon

niet meer. Het zal ook goedkoper en

efficiënter moeten. Dat wil echt niet

zeggen dat het minder goed wordt. Er

zijn immers volop mogelijkheden het

slimmer te doen. Denk aan de talloze

gratis online colleges op het web. En: als

een school naast een bejaardenhuis

staat, kun je leerlingen er stage laten

lopen, maar je kunt het ook hebben over

gezamenlijke inkoop van toiletpapier of

het delen van middelen en ruimtes. Of

stel: je bent een leraar economie en

probeert de actualiteit in de klas te

brengen. Waarom maak je geen deal

met een krant als het FD? Dat kan

goede actuele content bieden voor het

onderwijs en heeft er belang bij te

investeren in de lezer of gebruiker van

de toekomst. Laat leerlingen verder

contact leggen met kinderen op scholen

in China, Brazilië of India. Het zijn landen

waar we in de toekomst veel meer zaken

mee zullen doen.’

nog meer?

‘Scholen moeten ook denken in termen

van het creëren van waarde. Een school

moet output leveren. Laat leerlingen

medewerkers van

lokale bedrijven

instrueren over het

gebruik van soci-

ale media, laat ze

redactionele bijdra-

gen leveren aan het lokale sufferdje, laat

ze de opbrengst van hun werkstukken en

presentaties delen in wiki-achtige omge-

vingen, zodat anderen er verder op

kunnen bouwen en delen kunnen herge-

bruiken. Leerlingen worden zo onderdeel

van een waardenetwerk en leren al

doende wat er nodig is om te functione-

ren in de moderne samenleving.’

er moet dus nogal wat veranderen. Dat

lukt natuurlijk nooit op korte termijn.

‘Toch ben ik een optimist. Ik denk in

overvloed in plaats van in schaarste.

Een school met 1000 leerlingen is een

omgeving met 1000

jonge mensen die van

alles kunnen en te

bieden hebben. Met

misschien 100

professionals die

trots zijn op hun vak en die iets willen

overdragen. En met 2000 ouders die

kritisch volgen wat de school te bieden

heeft en daarover mee willen denken.

Echt, we hebben helemaal geen onder-

wijsinspectie nodig.’ <<

CV

Ronald van den Hoff (1953) stu-deerde aan de hogere hotelschool. Na zijn studie was hij een aantal jaren werkzaam in de gastvrijheids-branche. Twintig jaar geleden werd hij ondernemer. Met Meeting Plaza introduceerde hij zijn eerste concept in de vergader- en congreswereld. Er volgden snel meerdere concepten, die momenteel zijn ondergebracht in CDEF Holding. Dit bedrijf draait een omzet van circa 10 miljoen euro en heeft een kleine 60 mensen in loondienst. Meer informatie: www.ronaldvandenhoff.nl

Scholen moeten verbindingen leggen

met de buitenwereld, in plaats van

alles binnen de muren van het

klaslokaal houden.

www.cos-online.nl www.cos-online.nl