solidariteit tydskrif 2013 uitgawe 2

0 2 • 2 0 1 3

www.solidariteit.co.za

R16,95 (BTW ingesluit)Gratis aan lede

SolidariteitBeweging

Ja vir gelykheid

R12,3 MILJOENse studiehulp aanbelowende jonges

WEN!WEN!

VUURWAsleepwa

Nee vir onbillikheidof

HAATSPRAAKAfriForum Jeug wen saak

bladsy 13

NUUT!Skoksyfers & roerende

verhale oor plaasaanvallein Kraal se nuwe Treurgrond

True colours of

affirmative action

NUWE SENTRUM pak regstelaksie

BEE to the detriment of all

SolidariteitFinansiële Dienste

Kry die KRAG van dieWET aan jou kant!

aksentmedia•0824454513

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële diensteFSP-nommer: 5277


Skakel ons vandag nog by

0861 10 10 05

Regshulpversekering

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffervan finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste regshulpversekeringin samewerking met Legal X om jou te help om die krag van diewet aan jou kant te kry. Kry vandag nog ’n prokureur in jou diensteen slegs R82 per maand.*

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag.• Regsverteenwoordiging ter waarde van R45 000 per jaar.• Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie.• Afslagtariewe op eiendomsoordragte.

• Skakel 0861 765 734 of besoek www.legalx.co.za

* Bepalings en voorwaardes geld

GEREELD

BEDRYFSNUUS

IN BEWEGING6 Met die intrapslag

Om“verkeerdstellende” aksie reg te stel7 Seepkis

Ons lede sê hul sê8 SpreekBuys

Vir gelykheid, maar veg téén onbillikheid54 Jy & die reg

Dubbele eis vir diskriminasie, ontslag74 In retrospek

Oor warm gloede en dies meer

26 Medupi: Power(less) to the masses?27 Krag hoort in verbruiker se hande28 State’s interference fuelsTelkom crisis30 Kontrakwerk lê SA se verpleërs lam31 Beter voordele met Netcare beding32 Glass industry’s challenges clear33 LNR se R323 miljoen maar skraal oes34 This is how Solidarity

fights for its members

36 Gelyke geleenthede bepleit vir gestremdes38 Sakke propvol voordele vir ons lede40 Bemagtig jouself só in die buiteland41 Aansoek om lidmaatskap43 AfriForum Jeug bereik

skikking oor haatspraak44 Is jou brein fiks genoeg? Ons kan help!45 Skaduwerk: Eerste tree op toekomspad46 R12,3 miljoen om drome te bewaarheid48 Opleiding gewis waardige opheffingsmiddel49 Opleiding die sleutel tot ’n beter toekoms50 Sol-Tech: Groot Trek om die draai51 Sol-Tech-studente sê dankie dat vakbond

hul opleidingsdrome bewaarheid51 Argus: Talle laat speke sing vir opleiding56 Vergoedingsfonds: Werknemers

trek aan kortste ent57 Solidariteit-lid hét by werk

siek geword, beslis hof58 Webtuiste @ die prys van 40 huise60 Empower yourself: Join a trade union today!61 Die staatmakers agter die sirenes,

flitsende ligte62 Flink of faal met

interpersoonlike vaardighede64 Vleis wat sy sout werd is!64 Op Maroela se boekrak65 Word deel van GrootTrek (op Facebook!)65 FAK-sangbundel Volume II:

Storie, legende om te bewaar66 Neem goeie uit gister & wen vandag!70 Te perd in die Voortrekkers se waspore71 ‘As boer vermoor word,

word plaas vermoor’72 Solidariteit-dienskantore73 ‘Ons verlaat nou die vrugbare

land van ons geboorte’

NUUSWAARDIG10 True colours of affirmative action12 Nuwe sentrum sê

regstelaksie die stryd aan14 Fight for police members continues15 BEE is to the detriment of all South Africans16 Zimbabwe-grondgryp

onder die loep geneem18 Só bemagtig AfriForum

gemeenskappe by kongres20 Gee terug ons belastinggeld, vra vakbond22 Kathu branch Solidarity’s office of the year22 Port Elizabeth-kantoor so reg soos ’n roer24 Blink toekoms danksy moedertaalonderrig

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo van Sirkulasieen word uitgegee deur die Solidariteit Beweging, Posbus 11760,

Centurion 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemmingvan die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif

aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enigeaansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

SolidariteitSolidarity

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOORSOLIDARITY HEAD OFFICEH.v. D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig

Tel: 012 644 4300www.solidariteit.co.za

0861 25 24 23

REDAKTEUR EDITOR

Johan Kruger

KOPIEREDAKTEUR COPY EDITOR

Moira-Marie Kloppers

NUUSREDAKTEUR NEWS EDITOR

Cilleste van der Walt

WEBREDAKTEUR WEB EDITOR

Daleen de Jager

ADVERTENSIES ADVERTISEMENTSDeniseViljoen – tel: 082 352 7147Adrie van Dyk – tel: 082 850 6784

ADVERTENSIE-ONTWERP �

ADVERTISEMENT DESIGN

Martie Maree

TAALVERSORGING � LANGUAGE EDITING

Aksent Media

INTEKENARE SUBSCRIPTIONS

Heleen Robbertse

REKENINGE ACCOUNTS

Elna Botes

MEDEWERKERS CONTRIBUTORSFlip Buys, Annette Taljaard, Ilze Nieuwoudt, Reint Dykema, Phil Davel, Daleen de Jager, Juanita du Preez, Nico Strydom,

Francois Smit, Suné van Heerden, dr. Danie Brink, Marietha Malan, Inge Strydom, Alana Bailey,

Esmarie Prinsloo, Karin Venter, Charl Oberholzer

UITLEG, ONTWERP, REPRODUKSIE

Tel: 082 445 4513 [email protected]

DRUKWERK PRINTINGPaarl Media Gauteng

VERSPREIDING DISTRIBUTIONPrestige Bulk Mailers, Pretoria

med i a

02 2013inhoud46

”“

met die intrapslag

02/2013 • www.solidariteit.co.za6

Foto’s: Reint Dykema; iStockphoto.com

en van my kollegas merk nou diedag in die verbygaan op dat reg-stellende aksie lankal nie meer iswat die woord sê nie – inteendeel,dit kan nou beter beskryf word as

“verkeerdstellende aksie”. Want dit waarmeedie regering en dikwels ook die privaat sektorbesig is onder die vaandel van regstellendeaksie, is ooglopend verkeerd.Net soos duisende van ons lede daagliks

met ’n verkeerde en rasbehepte toepassingvan regstellende aksie te doen het, het diestryd teen die verkeerde toepassing vanregstellende aksie deel van Solidariteit sedaaglikse bestaan geword. Solidariteit moet dit dalk ernstig oorweeg

om die begrip “verkeerdstellende aksie” in dieWAT te borg. Op hierdie manier kan dievolgende geslag weet wat hierdie term eintlikbeteken. Want van die afskaf van regstellendeaksie is daar tans nie sprake nie. Inteendeel, dieregering is vasbeslote om die skroewe stywerte draai. ‘n Definisie vir dié nuutskepping sal iets soos

volg wees: “Verkeerdstellende aksie: Die toepas -sing van kwotas in die aanstellingsproses gegrondop die nasionale demografiese profiel van dieekonomies aktiewe bevolking onder die vaandelvan regstellende aksie.”Dit beteken eintlik maar net nuwe en

blatante rassediskriminasie deur die gebruikvan rasseformules. Dit beteken dat postevakant gelaat word terwyl Solidariteit-ledetelkens aanbeveel word vir aanstelling in hierdieposte, omdat 79% van die werkskorps swartmoet wees – want die bevolking lyk dan so.Dit beteken regstellende trane vir ons lede wataanbeveel is vir aanstelling; swak diensleweringomdat geskikte swart kandidate nie gekry wordnie en poste daarom maar leeg gelaat word; dieaanstelling van onbevoegde persone in die na-jaag van die ideologie van verteenwoordiging.En, soos in die geval van hierdie mutasie van

regstellende aksie se tweelingbroer, SwartEkonomiese Bemagtiging, is daar eintlik geenwenners nie.Ons fokus in hierdie uitgawe van die tydskrif

op Solidariteit se stryd teen die verkeerdetoepassing van regstellende aksie. Sedert onsvorige uitgawe was Solidariteit suksesvol met ’ndringende aansoek in die Arbeidshof om diebevordering van meer as 1 500 werkers vandie Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD) te stuithangende die beregting van Solidariteit seaansoek om die regstellendeaksieplan van dieSAPD in die geheel as teen die Wet op GelykeIndiensneming en die bepalings van die Grond -wet te laat verklaar.Ons maak u saam met ons opgewonde oor

Solidariteit se regstellendeaksiesaak teen diedepartement van korrektiewe dienste wat van22 April tot 3 Mei vanjaar in die KaapstadseArbeidshof aangehoor word. Ons berig oor diebekendstelling van Solidariteit se regstellende -aksieveldtog en ons regstellendeaksiemanifeswat tydens Solidariteit se Kongres in April vanstapel gestuur is. Ons nooi u uit om hierdie veldtog te steun

sodat ons dít wat verkeerd is, kan regstel. Opdie keper beskou, word ons almal deur hierdietoepassing geraak – miskien nie regstreeks nie,maar wel indirek deur familie, vriende of ken-nisse wat negatief geraak word. Daarom is hulwerk ook jou werk. En jou werk is ons werk.Geniet hierdie lekkerleesuitgawe gepak met

bedryfsnuus, wenke, kompetisies en stories oorhoe die Solidariteit Beweging ’n verskil maak.

JOHAN KRUGERREDAKTEUR

E

“Net soos duisende van ons lede daagliks met ’nverkeerde en rasbehepte

toepassing van regstellendeaksie te doen het, het die

STRYD teen dieverkeerde toepassing vanregstellende aksie deel

van Solidariteit se daagliksebestaan geword.”

VERKEERDSTELLENDE AKSIE: Die toepassing van kwotas in die aanstellings -proses gegrond op die NASIONALE DEMOGRAFIESE PROFIEL van die ekonomiesaktiewe bevolking onder die vaandel van REGSTELLENDE AKSIE.

Om “verkeerdstellende aksie” REG te stel

Johan Kruger is hoof van kommunikasie, die Solidariteit Navorsingsinstituut asook Kraal Uitgewers.

www.solidariteit.co.za • 02/2013 7

Word deel van die gesprek by www.soldariteitblog.co.za of op een van die sosiale netwerke. Of skryf aan Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur ’n e-pos na [email protected] Seepkis

Jy kan maklik by Solidariteit AANSLUIT deur ’n SMS te stuur. Soli dariteit se vriendelikediens sentrum agente sal jou terugskakel en jou vinnig en maklik help aansluit. Al wat jy hoefte doen, is om die woord “Lid” na 34388 te stuur. SMS’e kos R2. Ons beskerm nie net jou werknie, maar maak ’n DAADWERKLIKE VERSKIL in ons lede én ons land se toekoms!• Om jou adres te verander, stuur ’n e-pos na [email protected]

Geniet dieWERKBESKERMING wat jy verdien

Elize Ceronio: Ja, my dogter en myman en nog vier van my familielede.

Jacques Labuschagne: Ek het vir ’ngroot en bekende maatskappy gewerk, aansoekgedoen om ’n bevorderingspos en het dit niegekry nie weens regstellende aksie. Ek het vir ’npaar jaar reeds vir die maatskappy gewerk en diekliënte het my geken en net altyd met lof van mygepraat as topbestuur met hulle vergader het. Ekhet uit my pad gegaan om die kliënte te help enhet elke aand tot 18:00 gewerk, maar nooit

oortyd geëis nie, omdat my werkmy trots was. Die vereistes was datdie persoon ondervinding moes hêin die gebied asook ’n SADC-lisen -

sie. Die regstellendeaksie-kandidaat wat aangestelis, het geen ondervinding gehad in die veld nie enook nie ’n lisensie nie. Die persoon het vir meeras ses maande in die kantoor gesit en kon nie diewerk behartig nie. Die maatskappy het verwagdat ek die persoon moes oplei. Ek was nie goedgenoeg om die werk te doen nie, maar was goedgenoeg om die persoon op te lei.

Johan skryf: As lid van Solidariteit lees ekdie artikels in die tydskrif sodra ek ditontvang. In die laaste uitgawe van 2012lees ek oor die welslae van 2012 en ookdie mooi positiewe kommentaar van dielede. Daar is soveel ongelooflike goeieaksies wat plaasvind en soveel puik ini -siatiewe wat geïm ple menteer word. Eenvan die artikels wat my besonder getrefhet, is die artikel op bladsy 36 oor Saman -cor wat kunshande aan die oudwerk ne -mer Jan van Zyl geskenk het. Wat dit sobesonders maak, is dat Samancor nooit virJan enige verdere hulp, soos dié hande,sou gegee het as Solidariteit dit nie bepleithet nie. Jan se hele lewe, sy hele bestaan, isin ’n japtrap verander en ek wonder...waar deer ons as lede van Solidariteit hier -die mense, die werknemers van Solidari -teit, wat al hierdie goeie werk en al diepositiewe inisiatiewe implementeer?Waardeer ons hulle genoeg? Baie dankievir julle puik diens!

Solidariteit maak ’n TASBARE verskilSolidariteit Tydskrif wou hoor of ons ONDERSTEUNERS op Face-

book of iemand na aan hulle al deur regstellende aksie geraak is.

regstelaksie geraak?

Nee

Sê jou sê deur “Tydskrif A”, “Tydskrif B” of“Tydskrif C” na 34388 te SMS. SMS’e kos R2.

Of stem by www.solidariteittydskrif.co.za

Is jy of ’n kennis al deur

Ja, maar dit hetgeen verskil aanmy gemaak nie.

JaAbC

Nie BEVORDER oor kleur

Foto’s: iStockphoto.com


spreek Flip Buys is uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging.Buys

Vir gelykheid, maar VEG téén onbillikheid


ie kwessie van gelykheid heteen van die grootste brand-punte in Suid-Afrika geword.Verskillende groepe het totaalbotsende sienings van gelyk -

heid en ongelykheid, en van wie nou eintlik aandie kortste ent trek. Die linkse siening is datveral swart armes slegs in die teorie gelyk is,maar in die praktyk ongelyk, omdat dieGrondwet se woorde in die praktyk niks virhulle beteken nie. Daarom is hul siening dathierdie armes met rassewetgewing bevoordeelmoet word, sodat hulle gelyk met witmensekan kom. Dit beteken dat hulle dan ongelykevoorkeurbehandeling moet kry, waarvoor daarwel voorsiening in die Grondwet is. Dieselfdegrondwetlike artikel wat gelykheid waarborg,maak dus vir ongelyke behandeling voorsiening!

BOTSENDE SIENINGSDie rede vir hierdie botsing tussen die teorieen praktyk is dat daar twee botsende sienings

van gelykheid is. Die tradisioneel Westersesiening van gelykheid is gelyke geleenthede, watbeteken dat ’n wedloop net regverdig is asalmal gelyk wegspring. Wie dan wen, maak niesaak nie, want almal het ’n gelyke kans gehad.Die tradisioneel linkse siening van gelykheid isnet die teenoorgestelde. Vir diégene beteken’n regverdige wedloop nie ’n gelyke wegspringnie, maar dat almal gelyk by die wenpaal moetuitkom – gelyke uitkomste, dus. As groepese uitkomste nie gelyk is nie, is dit vir hullegenoegsame bewys dat die wedloop nieregverdig is nie.Die probleem is dat gelyke geleenthede en

gelyke uitkomste totaal verskillende dinge is.Elkeen sien sy vertolking van gelykheid as logiesen normaal. Westerlinge het gedink dat diegelykheid in die Grondwet gelyke geleenthedeis, en voel dat hulle nou in die praktyk veront -reg word. Hulle aanvaar dat ongelyke insettenodig is om die speelveld gelyk te maak, bynasoos swart atlete wat nou spykerskoene en

ekstra afrigting kry om hul kanse in die wed-loop te verbeter. In die praktyk ondersteun diemeeste Westerlinge byvoorbeeld die sieningdat die ongelykhede in die werkplek metbykomende hulp en geleenthede aan swart-mense uitgewis moet word. Dit is hoekom diemeeste witmense regstellende aksie in dieeerste fase ná 1994 ondersteun het.Vir linkses is dit egter nie voldoende nie.

Daarom het die ANC ná 1994 sy siening vange lyke uitkomste in wetgewing, beleid en staats -praktyk vasgelê en beskou hy teenstand daar-teen maklik as rassisme of ’n poging omonge lykheid voort te sit.

KWESSIE VAN VRAAG, AANBODDie verskille hou egter nie hier op nie. Gelykeuitkomste word deur die regering vertolk as“verteenwoordigendheid”. Dit beteken dat hyglo gelykheid is eers bereik as die bevolking -samestelling in die land weerspieël word in elkeposvlak waar swart Suid-Afrikaners onderver-

Dit is ’n bekende feit dat daar soms ’n groot verskil tussen teorie en praktyk is. Die verskiltussen die teorie en praktyk van “GELYKHEID” is ’n baie goeie voorbeeld hiervan. In dieteorie is alle Suid-Afrikaners volgens die Grondwet gelyk voor die reg. In die praktyk is dieTEENOORGESTELDE egter gereeld AAN DIE ORDE VAN DIE DAG, skryf FLIP BUYS.

D


nuuswaardig

spreekBuys

teenwoordig is. Dit het nie met “regstelling” tedoen nie, omdat dit net oor rasseteikens gaan,en kan beslis nie “regstellende aksie” genoemword nie.In die praktyk lei hierdie meganiese vertol -

king van gelykheid as gelyke uitkomste in dievorm van rassekwotas nie net tot rassistiesepraktyke nie, maar ook tot die verval vanstaatsinstellings soos talle munisipaliteite. Dierede daarvoor is baie eenvoudig, en het niksmet wit rassisme te doen soos wat dikwels be-weer word nie. Dit gaan oor die verband tussen vraag en

aanbod. Daar is natuurlik niks mee verkeerd asswart Suid-Afrikaners deur normale praktykeproporsioneel in posvlakke verteenwoordigendis nie. Maar die probleem kom wanneer diegevraagde rasseteikens die aanbod van diebeskikbare swart Suid-Afrika ners heeltemaloorskry. As ’n stadsraad se teiken vir swart inge-

nieurs, byvoorbeeld, hoër is as die beskikbare

aantal, en so ’n stadsraad wil blindweg by dieteikens bly, het hy nie ’n ander keuse nie as omongekwalifiseerde mense aan te stel. Pleks daar-van om op die werklike bemagtiging van diearm inwoners van die dorp te fokus deur be-hoorlike dienste aan hulle te lewer, “bemagtig”hy in die praktyk eerder enkelinge met postewaarvoor hulle nie opgelei is nie. Die onvermy-delike gevolg is dan die ontmagtiging van diegroot massa inwoners van die dorp watgereeld nie dienste kry nie en dan oor swakdienslewering in opstand kom.Daarmee word vanselfsprekend nie beweer

dat swart Suid-Afrikaners onbekwaam is nie.Daar word bloot verwys na probleme watontstaan wanneer ongekwalifiseerde menseonder die vaandel van “regstelling” aangestelword net om rasseteikens te bereik. Hierdieblinde rassebenadering lei terselfdertyd totgroot en onbillike diskriminasie – nie net teenwit werknemers nie, maar ook teen bruin-mense en Indiërs.

VEG TOT IN DIE HOOGSTE HOFTalle meningsleiers het al sterk standpunt inge-neem teen hierdie rasgedrewe benadering engesê dit druis in teen die Grondwet se bepa -lings oor gelykheid. Hieronder tel oudpres. FW de Klerk en

bekende grondwetlike regsgeleerdes soosprof. Koos Malan van die Universiteit vanPretoria, prof. Marinus Wiechers en verskeieander kenners wat destyds by die opstel vandie Grondwet betrokke was. Dit is die rede hoekom Solidariteit nie an-

ders kan nie as om hierdie sake in die land sehoogste howe te gaan toets. Ons ondersteun gelykheid vir swart Suid-

Afrikaners en dat daar maatreëls in plek moetwees om gelykheid te bereik. Maar ons sal blyveg teen blatante rassisme wat onder dievaandel van regstelling gepleeg word, en onssal ook internasionale forums gebruik as ofwanneer die kanale in Suid-Afrika uitgeputis. S

werknemers van die SAPD sebevordering is onlangs gestuit

danksy ’n suksesvolle dringendeaansoek in die ARBEIDSHOFdeur die vakbond Solidariteit.

“ Westerlinge het gedink dat diegelykheid in die Grondwet gelyke

geleenthede is, en voel dat hulle nouin die praktyk veront reg word. Hulleaanvaar dat ongelyke insette nodig isom die SPEELVELD gelyk te maak,

byna soos swart atlete wat nouspykerskoene en ekstra afrigting kryom hul kanse in die WEDLOOP teverbeter. In die praktyk ondersteunWesterlinge byvoorbeeld die sieningdat die ongelykhede in die werkplekmet bykomende hulp, bystand engeleenthede aan swartmense uitgewis moet word.

”


newsworthy

ccording to Dr. Dirk Her-mann, deputy general secre-tary of Solidarity, the heateddebate that has been ragingfor the past decade between

the supporters and opponents of the currentaffirmative action model is still mounting in in-tensity, as increasing emphasis is placed on raceand ethnicity as a result of the political andsocio-economic effects of the current model. “Affirmative action has succeeded in crea-

ting a small black middle class and elite whobenefit from both affirmative action and blackeconomic empowerment,” Hermann added.He says the largest part of the black commu-nity still lives in abject poverty and has not seenany of the benefits that affirmative action issupposed to deliver. Instead, affirmative action isfuelling racial tension and the polarisation andalienation of groups in South Africa – some-thing the country can hardly afford, given itsstormy history. “The current affirmative actionmodel is in dire need of rethinking and remo-delling if we as a society are to succeed in up-lifting the majority of previously disadvantagedpeople living in South Africa today.”All things considered, the present enforce-

ment of affirmative action according to theANC’s ideology of representation has causedwhite people to feel increasingly alienated –almost as if they are second-class citizens intheir own country.

“The harsh implementation of affirmativeaction along racial lines is leading to increasingpolarisation, with white people on the one sideand the beneficiaries of affirmative action onthe other. Alienation causes a feeling of isola-tion, and as a result, affirmative action increasesracial tension instead of promoting integrationbetween groups.“The headlong enforcement of affirmative

action has already dealt a staggering blow tothe state’s ability to deliver effective services tothe public. As provision was not made for theretention of skills during the transformation ofthe public service sector, the resulting skillsshortage contributed and continues to con-tribute to the decline of public services.Ultimately, ordinary citizens – in most cases,ironically, black people – are disadvantagedby the impetuous and rigid enforcement ofaffirmative action,” Hermann said.On the economic front it is evident that in

the years since the ANC came to power, aclear black middle class and black elite havecome into existence, largely owing to affirma-tive action and black economic empowerment. Prof. Sipho Seepe, formerly of the South

African Institute of Race Relations, argues asfollows: “Affirmative action will not benefit theilliterate and poor people in the rural, remoteareas. Formulated as it stands, affirmative actioncan only benefit those with the skill to take ad-vantage of the opportunities offered by the

new dispensation.”At the centre of these challenges is the

shortage of critical skills as well as populationgrowth, especially among black people.According to Hermann the Solidarity

Movement recognises that rectifying inequalityis necessary in principle. The challenge lies inensuring that the truly disadvantaged peopleare benefited by affirmative action and thatnew inequality is not created.

TRUE COLOURSof affirmative ACTIONOne of the BIGGEST DILEMMASthat South Africa’s democracy has faced since its inception is redistribution and the enforcement of affirmative action that must inevitably be BALANCED with the constitutional imperative of nation building and the rights of every South African citizen. CILLESTE VAN DER WALT joins the heated debate.

A SOLIDARITY ON AFFIRMATIVE ACTION

• Special measures to address the in-equalities in the South African societyare needed, but these measures muststrike a balance between nation buil-ding and equality as constitutionalimperatives;

• Central to these amendments standsthe belief that the focus of equal em-ployment opportunity should shiftfrom being output focused (racial tar-gets in accordance with the ideologyof representation) to being input focused (skills development);

• A responsible debate on a nationallevel regarding affirmative action is ofthe utmost importance.

Photographs: iStockphoto.com

DENEL DYNAMICS

SAID

SAPD

HULLETS

RENATE

BARNARD

TSHWANE-MUNISIPALITEIT

DKD

SOUTH

AFRICAN

AIRWAYS

TECHNICAL


newsworthy

ie departement van korrektiewedienste (DKD) se buitensporigebesteding aan konsultante spruit

voort uit die departement se regstell en de -aksieplan wat behep is met absoluterasseverteenwoordiging ten koste vandoeltreffende dienslewering. Solidariteit hetin ’n skrywe aan die minister van dié depar -

tement, Sibusiso Ndebele, gevra dat ’n morato -rium op die toepassing van regstel lende aksie in die

depar te ment geplaas word ten einde vakante poste te vul en

te keer dat kundigheid verlore gaan. In die skrywe aan dieminister het Solid a riteit se afde ling vir beroepsgesond heid en-veiligheid ook sy kommer oor die veiligheid van werk nemersvan die DKD uit gespreek. Dit volg op die onlangse voor -valle waar tronk be waar ders deur gevangenes aangeval is.Die ver hoor van Solidariteit se saak teen die DKD se om -strede regstel len de aksieplan vind van 24 April tot 6 Mei2013 in die arbeidshof in Kaapstad plaas. Solidariteit treenamens 10 van sy lede op en versoek dat die lede bevor -der word, en dat die regstellende aksieplan van die DKD insy geheel ongeldig verklaar word.

“The main objectiveof the Solidarity Move-

ment’s initiatives with regards toaffirmative action is to have the current modelof affirmative action revised drastically. Solidarityhas drafted an amendment act setting out itsproposals for the revision of affirmative action,which was submitted to Parliament. In theproposed amendment, a number of changesto standing legislation are recommended andthoroughly motivated.“South Africa is by no means unaffected by

the global shortage of skills. The local majorshortage of all types of artisans, accountantsand other finance professionals, IT professionals,engineers, scientists, architects, draughtsmen,teachers, medical staff, forensic specialists, pilotsand aviation technicians reflects the worldwidedemand of skills in these fields.“With the exception of certain kinds of

artisans, the mentioned categories all requiretertiary qualifications for which mathematicsand/or science are common prerequisites.This situation cannot be remedied by employ-ment equity measures, since improvementsshould first be made in the primary andsecondary education system. If more blacklearners excel in the required subjects,employ ment equity will come about withoutthe need for external intervention. In otherwords, good education prevents the inter-generational transfer of poverty.” S

KORREKTIEWE AKSIE oor dié regstelplan nodig

D

Besoek www.stopkwotas.co.za vir inligting oor die talle regstellendeaksiesake waarby Solidariteit betrokke is.

ABSOLUTE

REPRESENTIVITY

The harsh implementation of affirmative action along racial lines is leading to INCREASING POLARISATION, with white people on the one side and the beneficiaries of affirmative action on the other. Alienation causes a feeling of isolation, and as a result, affirmative action increases RACIAL TENSION

instead of PROMOTING INTEGRATION between groups.XXXXX.

“”


nuuswaardig

NUWE SENTRUM sê regstelaksie die stryd aanSolidariteit het die afgelope paar jaar ’n rits oorwinnings oor REGSTELLENDE AKSIE in die hof behaal.Vanjaar sit die vakbond die stryd voort, maar met selfs meer slaankrag in die vorm van die Sentrum virBillike Arbeidspraktyke. NICO STRYDOM het met die man aan die stuur van dié sentrum gesels.

ie nuwe Sentrum vir BillikeArbeidspraktyke beywer homvir die bekamping van allerasgegronde arbeidsprak tykewat op numeriese uit sette

gegrond is, en sal druk op die regering uitoefenom regstellende aksie te hersien sodat daareerder ’n insetgedrewe benadering gevolg word.Solidariteit het in 2006 die eerste saak van

onbillike diskriminasie namens vier lede in diensvan die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD)voor die hof gebring. Sedertdien het die aantalsake gegroei na altesaam 25 lopende lêers en21 lopende hofgedinge wat namens 34 indivi -duele lede gevoer word en waarvan een ’nkollektiewe saak is. Agt van die sake is reedssuksesvol afgehandel en nuwe gevalle wordweekliks aangemeld.Dirk Groenewald, ’n ou bekende in Soli -

dariteit se stryd teen regstellende aksie, staanaan die hoof van die nuwe sentrum. VolgensGroenewald is die staat vasbeslote dat reg -stellende aksie hier is om te bly, iets wat re -geringslui reeds by meer as een geleentheidduidelik gestel het. Voorts dui die voorgesteldewysigings aan die Wet op Gelyke Indiensnemingdaarop dat die staat die bereiking van sy doel -wit, naamlik ’n werkplek wat verteenwoor -digend van die nasionale demografie is, methernieude erns gaan nastreef.Volgens Groenewald het die sentrum ten

doel om te verseker dat die beginsel van gelyk -heid en billike arbeidspraktyke op ’n rasionelewyse vertolk en gedefinieer word wat aan dieletter en gees van die Grondwet voldoen. “Die sentrum ag enige ideologie of siening

dat gelykheid aan verteenwoordiging en nume -riese uitsette gekoppel kan word, as fataal, aan -gesien dit die onvermydelike gevolg vanper manente rasseklassifikasie en ongelykebehan deling tot gevolg sal hê.” Groenewald sê die sentrum is enig in sy

soort, aangesien dit net op die bekampingvan onbillike diskriminasie en die vestigingvan billike arbeidspraktyke toegespits sal wees.Volgens Groenewald word die doelwitte vir

regstellende aksie, asook die implementerings -prosesse, jaar ná jaar deur die regering ver -skerp, terwyl die vertolking van die wet al hoe

meer konserwatief benader word. “Die kern van die konflik is daarin geleë

dat die ANC gelykheid aan numerieseuitsette meet, en daarop aandring dat allewerkplekke die nasionale demografiemoet weerspieël. Die Solidariteit Bewe -ging meen dat gelykheid insetgedrewemoet wees. Die mags verhouding tussen dieANC en die Beweging is egter ongelyk,aan gesien die ANC die uitvoe rende gesagbe heer en die meerderheid in die wetge -wen de gesag uit maak. Die enigste ‘relatiewe’ge lyke speelveld is gesetel in die regsprekendege sag en dit is nood saaklik dat dié konflik tussenidees dáár ge toets word. Dit is voorts belangrikdat alle middele, onder meer hierdie sen -trum, benut word om ’n rasionele engrond wet like sie ning vangelykheid te be -werkstellig.” S

D

Die sentrum het ten doel om te verseker dat diebeginsel van gelyk heid en billike arbeidspraktyke

op ’n RASIONELE WYSE vertolk en gedefinieer wordwat aan die letter en gees van die Grondwet voldoen.

Foto: Reint Dykema

Dirk Groenewald


newsworthy

his interdict was granted toSolidarity after the trade unionhad argued that the planamounted to racial quotas andthat Solidarity was involved in

court cases against the SAPS in which thecourt was being petitioned to declare invalidthe affirmative action plan of the SAPS.Judge Anton Steenkamp ruled that the

SAPS may not continue to promote policemembers according to the new ranking systembefore lawsuits dealing with this controversialranking system and the police’s affirmativeaction plan, which Solidarity had earlier insti-tuted, have not been heard. “This judgement is far-reaching. In the past,

affirmative action judgements focused on indi-vidual cases. This judgement will result in atleast 1 500 promotions being held in abeyanceuntil Solidarity’s affirmative action case has beenheard,” said Dirk Hermann, Solidarity’s DeputyGeneral Secretary.According to Hermann, Solidarity already

referred a case of unfair discrimination on thegrounds of race to the Labour Court to forcethe SAPS to promote three of the tradeunion’s members in terms of the new rankingsystem. These three members, whose jointyears of service total more than 80 years, werenot considered for promotion because theavailable positions have been categorised to beallocated according to race and gender. Concurrent with this case, Solidarity is also

involved in a case against the SAPS in whichthe court is petitioned to declare invalid theSAPS’s affirmative action plan in its totality. “The SAPS ignored this and proceeded with

the second phase of promotions according tothe new ranking system. This is yet another way

in which the SAPS is enforcing quotas in termsof its affirmative action plan based on nationalrace demographics, thereby disregarding expe-rience at the cost of service delivery,” he added.On 20 April 2010, the SAPS introduced a

new ranking system in terms of which two newranks – lieutenant and major – were intro-duced to create promotion opportunities forwarrant officers and captains, Hermann ex-plained. “Only 9% of the available positions for lieu-

tenants and majors have been allocated towhite people. This meant that as a result of thenew ranking system white persons meeting theminimum requirements for promotion cannotbe promoted because the number of positionsallocated to whites has already been filled. Thiscomes despite the fact that several employeesof lower seniority from the designated groupwere promoted because more positions had

been allocated to their race group.”Solidarity and the SAPS earlier agreed to

postpone all the affirmative action cases be-tween the two parties until a final ruling hasbeen issued in the Renate Barnard case. Soli-darity was granted leave by the SupremeCourt of Appeal in Bloemfontein to appealagainst the Labour Appeal Court’s ruling in theBarnard case. Solidarity hereby aims to have the Labour

Court’s finding that Capt. Barnard must be pro-moted in the South African Police Service(SAPS) and that she was discriminated againstbased on the colour of her skin, enforced. Thetrade union is hopeful that the case will beheard before the end of this year. According to Hermann, Solidarity is ready

to fight the case to the Constitutional Court.The Barnard case is only one of Solidarity’s 16affirmative action cases against the SAPS. S

Fight for POLICE MEMBERS continuesIn one of the most far-reachingaffirmative action judgementsto date, the Labour Court in Johannesburg granted an

INTERDICT to put all promo-tions within the South AfricanPolice Service (SAPS) that areimplemented according to anew ranking system on hold,writes NICO STRYDOM.

T

9%of the available positions for lieutenants and majorshave been allocated to WHITE PEOPLE. This meant

that as a result of the new ranking system whitepersons meeting the minimum requirements for

promotion cannot be promoted because the numberof positions allocated to whites has already been filled.

Photograph: iStockphoto.com

newsworthy

lack economic empowerment(BEE) is to the detriment of all,including the vast majority of blackpeople. For this reason, Solidarityrecommended that the Broad-

Based Black Economic Empower ment (BBBEE)Amendment Bill of 2012 be withdrawn.Solidarity earlier made a presentation to the

Parliamentary Portfolio Committee on Trade andIndustry on the Amendment Bill. Piet le Roux,senior economic researcher at the SolidarityResearch Institute (SRI), says the purpose of theamendment bill is to enable government toenforce current BEE legislation more stringently. “The amendment bill will result in all South

Africans being disadvantaged, including thosewho are supposed to benefit from BEE. The billwill lead to even more resources being madeavailable to relatively less competent

entrepreneurs – black, coloured, Indian and white;those entrepreneurs who would not make thegrade without government assistance. This meansthat fewer consumer goods will be available to allSouth Africans. The cost of this project willtherefore ultimately be borne by ordinaryconsumers, who will now have to pay more forbasic consumer goods,” Le Roux explained.According to Le Roux it is important to bear

in mind that it is not just less competent blackentrepreneurs who stand to benefit from arti -ficial investments, but indeed also less competentwhite entrepreneurs. “White entrepreneurs whowould not have made it in the market, but whosomehow managed to get a black, coloured orIndian BEE partner, are being kept in business atthe expense of consumers.“Consumers in the market reveal the most

effective entrepreneurs through their spending

patterns. The most effective entrepreneurs arethose who are able to offer consumers thegreatest flow of goods and services in thecheapest way. Investors take note of these spen -ding patterns and, based on these patterns, allo -cate resources to entrepreneurs. BEE replacesthis consumer-driven allocation of resources witha politically driven process. When there is politicalinterference, these resources tend to rather flowto the less effective entre preneurs, and consu -mers have to be content with fewer and moreexpensive goods and services. The real entre -preneur does not depend on political allocationto achieve success.“The only material benefit of BEE goes to the

so-called black elite and those white personswith the right connections at the expense of thevast majority of consumers in South Africa,including black, coloured and Indian persons.” S

BEE is to the DETRIMENT of all South AfricansBy Nico Strydom

B

nuuswaardig


illie Spies, AfriForumse regsverteenwoor -diger, is meer as te -vrede met die uit -spraak, juis omdat

hierdie so ’n unieke saak is. “Hierdie saak is uniekin vier opsigte,” sê hy. “Eerstens het wit mense inAfrika vir die eerste keer in die geskiedenis ’nAfrika-menseregtetribunaal (die Suid-AfrikaanseOntwikkelingsgemeenskap-tribunaal) genaderom regshulp te kry teen ’n swart regering watrassisties teenoor hulle optree.”Tweedens, verduidelik Spies, was daar vir die

eerste keer in die geskiedenis swart regters vanvyf verskillende Afrikalande wat ten gunste vanwit mense beslis het teen wie daar in die naamvan grondhervorming gediskrimineer is.Dis derdens ook die eerste keer dat die

bevinding van ’n internasionale menseregte -tribunaal in Suid-Afrika geregistreer en afgedwingis. “Indien ons in die Grondwetlike Hof slaag enons voortgaan met die geregtelike verkoop van’n Zimbabwe-eiendom in Salisburtweg 28,Kenilworth, Kaapstad, sal dit die eerste keer weesdat sivielregtelike stappe suksesvol teen ’n staatgeneem word wat hom aan mense regtevergrypeskuldig maak,” sê Spies.Die regsaksie het in 2008 begin toe ’n boer

van Zimbabwe, Mike Campbell, geslaag het met’n aksie teen die Zimbabwiese regering voor die

SAOG-tribunaal in Windhoek. Die tribunaal, watdestyds saamgestel is uit vyf regters van verskil -lende Suider-Afrikaanse state, het in November2008 beslis dat die Zimbabwiese grondhervor -mings proses onwettig en rassisties is. Hulle hetbevind dat Campbell en 77 ander boere wat bysy aksie betrokke geraak het, met rus gelaatmoes word of vergoed moes word vir die ont -neming van hul eiendomsreg. In die aanloop tot die verrigtinge voor die

SAOG-tribunaal is die bejaarde Mike Campbell,sy vrou, Angela, en sy skoonseun, Ben Freeth,wreed deur oorlogsveterane aangerand engeïntimideer om hul aksie voor die tribunaal testaak. Die saak het egter voortgegaan enCampbell het geslaag, maar weens die erns vansy beserings tydens die wrede aanranding het

sy gesondheid vinnig agteruitgegaan en hy is inApril 2011 oorlede.AfriForum het boere van Zimbabwe byge -

staan met ’n regsproses wat in Februarie 2010uitgeloop het op die registrasie van die tribunaalse bevinding in ’n Suid-Afrikaanse hof en beslag -legging op ’n eiendom van die Zimbabwieseregering in Kenilworth, Kaapstad, ter delging van’n bestraffende kostebevel van die tribunaal.Volgens Spies is hulle positief en dankbaar oor

die verloop van die verrigtinge in die Grond -wetlike Hof. “Die uitspraak is nog nie gelewernie, maar die tien regters van die GrondwetlikeHof wat die saak aangehoor het, wat hoofregterMogoeng Mogoeng en adjunkhoofregterDikgang Moseneke ingesluit het, het tydens dieverhoor kritieke vrae aan die regsverteen woor -diger van Zimbabwe gestel. “Dit is veelseggend dat Robert Mugabe kort

ná afloop van die verrigtinge in die GrondwetlikeHof aan die media gesê het hy sal nie bevele vanSuid-Afrikaanse howe aan die Zimbabwieserege ring eerbiedig nie. Hy is skynbaar nie opti -misties oor sy kans op sukses nie,” sê Spies.“Die positiewe uiteinde al dan nie sal eers

bepaal word wanneer dit duidelik word dat dieZimbabwiese regering ’n positiewe rigting veran -dering maak. Intussen voer ons regstryde om diedruk te verhoog en om aan mense weer hoopte gee – iets waarin ons sover slaag.” S

Zimbabwe-GRONDGRYP onder die loep geneemDie Grondwetlike Hof het op 28 Februarie uitspraak voorbehou in die Zimbabwiese regering se aansoekom verlof tot appèl teen ’n vroeëre BESLISSING van die Appèlhof in Bloemfontein. Dié beslissing was tengunste van wyle Mike Campbell en 77 ander Zimbabwiese boere oor Robert Mugabe se onwettige enrassistiese grondhervormingsplan. CILLESTE VAN DER WALT het met Willie Spies hieroor gesels.

W “Indien ons in die GrondwetlikeHof slaag, sal dit die eerste keerwees dat sivielregtelike stappeSUKSESVOL teen ’n staatgeneem word wat hom aan mense regtevergrype

skuldig maak.”

Foto’s: iStockphoto.com; Reint Dykema

Willie Spies

ie eerste groot bekendstellingtydens sy eerste nasionalekon gres was AfriForum seGemeenskapsplan. DieGemeen skapsplan is ’n prak -

tiese riglyn wat aan takke raad en ondersteuningbied om hul plaaslike gemeenskappe te mobili -seer ten einde die beskerming van hul mense -regte te verseker. Die Gemeenskapsplan is ookdaarop gemik om gemeenskappe te bemagtigom diensleweringsuitdagings in hul dorpe enstede suksesvol aan te pak.“Elke tak wat by die kongres verteenwoordig

was, het ’n praktiese handleiding ontvang wat aanbesture wenke gee hoe om burgerregtevergrype,swak dienslewering, die vernietiging van die om -ge wing, misdaad en geweld asook hoë belastingsen die agteruitgang van infrastruktuur op plaaslikevlak te hanteer,” het Cornelius Jansen van Rens -burg, AfriForum se adjunk uitvoerende hoof gesê. “Deur middel van hierdie plan hoef gemeen -

skappe en minderhede nie langer op die regeringte wag om aan hulle te gee wat hulle toekom nie.Hulle kan self daarvoor sorg.”Daarbenewens het die takke die ge leent -

heid gehad om wenke en prakties uitvoerbareoplos sings vir gemeenskaps probleme uit te ruil.Die Oudtshoorn- en Vryburg-tak het onder -skeidelik uitstekende inligting gedeel oor hoeom munisi pale korrupsie kaf te draf en jougemeenskap te beveilig deur huisbrake tot ’nminimum te beperk.“Die kongres se doel was om gemeenskappe

bewus te maak dat minderhede hulself suksesvolkan mobiliseer om ’n selfdoenkultuur te skep enhulself te bemagtig. Afrikaners het ’n rol in die ge -meenskap en deur hierdie ondersteu nings net -werk kan hulle nou ook self veiligheid vir diegemeenskap verseker,” sê Jansen van Rensburg. Die tweede belangrike bekendstelling was dat

daar eenparig ’n mosie aanvaar is deur verteen -woordigers by die kongres dat die skikking watverlede jaar tussen AfriForum en die ANC bereikis, aangewend moet word om die voortdurendebeledigings wat deur senior ANC-leiers teenoorAfrikaners en Christene gemaak word, met dieleierskap van die ANC opgeneem moet word.Die skikking wat in 2012 in die “Skiet die

Boer”-saak bereik is, sluit onder meer in dat diepartye tot die skikking hulle toewy tot voort -

gesette formele dialoog om wedersydse begripvir hul kulturele erfenis en aspirasies te bevorder.Hierdie skikking is ’n bevel van die hoogste hofvan appèl gemaak en het bindende gesag op aldie partye wat by die saak betrokke was. S


nuuswaardig

Só BEMAGTIG AfriForum gemeenskappe by KONGRESAfriForum het in Maart vanjaar sy eerste NASIONALE KONGRES in Pretoria gehou – die eerste vansy soort – wat deur sowat 160 lede van AfriForum uit 106 verskillende takke landwyd bygewoon is.CILLESTE VAN DER WALT berig oor dié burgerregte-organisasie se planne en besluite.

D

AfriForum

Gemeenskapsplan

Saamgestel deur Cornelius Jansen van Rensburg

Jou vastrapplek om ’n daadwerklike verskil in jou gemeenskap te maak!

AfriForum_Gemeenskapsplan:Layout 1 1/31/13 4:16 PM Page 1

Heel bo: Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoofvan AfriForum, spreek kongresgangers toe.

Links bo: Cornelius Jansen van Rensburg ver -duidelik hoe die burgerregte-organisasie se

Gemeenskaps plan gemeenskappe bemagtig.

Foto’s: Reint Dykema


nuuswaardig

uid-Afrikaners raak al hoe moede -loser omdat dit vir hulle voel asof dieregering hul hardverdiende belas -tinggeld wanbestee. Lands burgersmeen boonop hulle ont vang nie

genoeg waarde vir die miljarde rande wat hullejaarliks aan die regering betaal nie. Dit is juis waarom Solidariteit in Februarie die

“Gee dit terug”-veldtog vir ’n belasting korting opveiligheidsuitgawes van stapel gestuur het. Dievoorstel is geskoei op die bestaande praktykingevolge waarvan Suid-Afrikaanse belas -tingbetalers belastingkorting op hul medieseuitgawes ontvang.Kort nadat die veldtog van stapel gestuur is,

het Jabulani Sikhakhane, die nasionale tesourie sehoofdirekteur van kommunikasie, ’n vergaderingaangevra waartydens die vakbond sy voorstelaan die minister kon aanbied. Dit het gekomnadat die minister se kantoor honderde petisiesontvang het van mense wat die oproep ombelastingkorting op veiligheidsdienste steun.Solidariteit het op 21 Februarie 2013 met

afgevaardigdes van die tesourie oor dié veldtogvergader. Tydens die vergadering het die tesouriebeloof om deur die loop van 2013 metSolidariteit oor die moontlikheid van so ’nbelastingkorting te vergader en dat die voorstelbeslis met die oog op 2014 se begrotingsredeondersoek sal word. Hoewel Solidariteit tevrede is met die manier

waarop die tesourie die situasie hanteer het, isPiet le Roux, senior navorser by die SolidariteitNavorsingsinstituut, steeds ontevrede met van -jaar se verligting op inkomstebelasting. “Dit is net ’n skynverligting, en ten spyte van

die uitgebreide inkomstebelastingkerwe sal ’npersoon wat in die vorige belastingjaar R160 000verdien het en wat vanjaar ’n skamele 6%-ver -hoging kry, vanjaar ’n groter persentasie aaninkomstebelasting afstaan as verlede jaar,” ver -duidelik Le Roux.Hy meen verder dat die belastingbetaler

vanjaar sy hand steeds dieper in sy eie sak salmoet steek om homself te beveilig terwyl hytevergeefs die regering duisende rande moetbetaal om dit namens hom te doen.

Dawie Roodt, hoofekonoom by EfficientGroup, het in sy kommentaar op die begro tings -rede gevra waarom minister Gordhan nie inkom -stebelasting verhoog het nie. “Ek vermoed hy hetnie inkomstebelasting verhoog nie omdat hyweet hoe ‘uitgeput’ die belastingbetaler reeds is. “Daar is ’n ekonomiese teorie wat geskoei is

op die beginsel dat wanneer belastinggeld ’nsekere skeidslyn oortree het, daar in werklikheidminder belastinggeld ingevorder word. Met diereuse-prysstygings in brandstof, elektrisiteit -tariewe en ander benodigdhede, is die ministerdeeglik bewus daarvan dat die belastingbetaler‘uitgeput’ is,” verduidelik hy.

Gee terug ons BELASTINGGELD, vra vakbondNá afloop van die minister van finansies, Pravin Gordhan, se jaarlikse BEGROTINGSREDE het verskeieekonome hul kommer uitgespreek oor die toekoms van ons land se ekonomie. Die algemene gevoel is datdaar beslis REDE TOT KOMMER is. Neem mens bloot die buiteland se heersende ekonomiese toestandin ag, is dit geen wonder dat die koue sweet selfs by Suid-Afrikaanse ekonome uitslaan nie. Dit beginboonop lyk asof ons al meer dieselfde paadjie as die buiteland begin stap, skryf INGE STRYDOM.

S Piet le Roux, senior navorser by die SolidariteitNavorsingsinstituut, en dr. Dirk Hermann, adjunk-

uitvoerende hoof van Solidariteit, spreek die media toetydens die bekendstelling van die Gee-dit-terug-veldtogby ’n huis in Pretoria. Die eienaar van dié huis moet,soos die meeste Suid-Afrikaners, sy huis beveilig met

sekuriteitskameras (soos links gesien kan word),diefwering, elektriese omheining en ’n alarmstelsel.


nuuswaardig

Die werklike aantal belastingbetalers is veelminder is as wat die Suid-Afrikaanse Inkomste -diens voor gee. Die werklike syfers lyk só:• Ten spyte daarvan dat 10,3 miljoen mensein die 2011/12-belastingjaar vir inkomste -belasting geregistreer was, moes slegs sowat4,8 miljoen mense belastingopgawes indien.

• Van die 4,8 miljoen kan 200 000 afgetrekword omdat hulle geen belasbare inkomste

gehad het nie. Voorts het ongeveer1,3 miljoen mense slegs 1% van die totaleinkomstebelasting vir die jaar bygedra.

• Dan bly sowat 3,3 miljoen mense oor watnagenoeg 99% van alle inkomstebelastingbetaal het.

• Die volgende miljoen belastingbetalers hetslegs 5,9% van inkomste belas ting bygedra.

• Wanneer hierdie miljoen mense van die

totaal afgetrek word, bly slegs 2,3 miljoenbelastingbetalers oor wat vir sowat 93% vanalle inkomstebelasting verantwoordelik was.

• Wanneer hierdie 2,3 miljoen belasting -betalers ’n laaste keer verklein word deurdiegene wat R150 000 tot R200 000 ver -dien het, uit te sluit, bly 1,5 miljoen menseoor wat vir nagenoeg 84% van alleinkomstebelasting verantwoordelik was. S

se persoonlike inkomstebelasting is in die 2012/2013-boekjaaringevorder. Maatskappybelasting van R161,1 miljard en BTW

ter waarde van R215,5 miljard is in dieselfde tydperk ingevorder.

SÓ LYK WERKLIKE INKOMSTEBELASTINGPRENTJIE


newsworthy

n the course of the past year, the Kathubranch not only negotiated settlements tothe tune of R1 million on behalf of itsmembers but also increased its member-ship by a whopping 13%! Based on this re-

markable performance, Solidarity named Kathuits office of the year.According to Adéle Liebenberg, organiser at

the Kathu office, the office’s success can be as-cribed to the competence of each of theirteam members.“Solidarity is privileged to have competent

personnel in its service who will do everythingin their power to keep members satisfied. Thetrade union would also not be able to functionwithout the loyal support of the shop stewardsat the various companies where it has collec-tive members. We are very grateful for every-one’s contribution to our success,” she said.

Kathu branch Solidarity’s OFFICE OF THE YEARSolidarity has always been

proud of the work of its respec-tive branches all over SouthAfrica. However, there is one

branch Solidarity is particularlyproud of – the KATHU branch,

writes INGE STRYDOM.

Die Kathu-dienskantoor is tans besig om diesaak te hanteer van ’n lid wat onregmatig deurhaar werkgewer afgedank is. Arlene Pouwelsgee sedert Januarie 2012 wiskunde en natuur -wetenskappe by Hoërskool Kakamas. Sy iseinde 2012 deur die skoolhoof, wie se seunook deur haar onderrig is, versoek om sypunte aan te pas sodat hy kon slaag. Sy hetgeweier aangesien dit oneerlik sou wees. Sy is op 10 Januarie 2013 per SMS ingelig

dat haar dienste nie meer by die skool benodig

word nie. In daardie stadium was sy reeds 36weke swanger. Sy ontvang tans geen vergoe -ding nie, en die departement van onderwysweier om haar finansieel by te staan.“Solidariteit het dadelik ingestem om my

by te staan en met die departement vanonderwys vergader, maar geen skikking isegter bereik nie. Die saak is na die Kommissievir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasieverwys en sal op 23 April hervat word,” vertelPouwels dankbaar. S

Gert vanWyk en Adéle Liebenberg, organiseerders in die mynbou-, landbou-, mediese en sement bedryf,werk by die Kathu-dienskantoor en het al verskeie geskille suksesvol namens Solidariteit-lede behartig. ISÓ STAAN DIE KATHU-DIENSKANTOOR LEDE BY

olidariteit het op 26 November verledejaar ’n nuwe kantoor in Port Elizabethgeopen om Solidariteit-lede in die Oos-

Kaap te verteenwoordig. Alle lede wat voor -heen by die Despatch-kantoor diens ontvanghet, sal voortaan ook deur dié nuwe kantoorbedien word. Die nuwe kantoor lewer ’ndiens aan sowat 3 500 Solidariteit-lede,waarvan die meeste hoofsaaklik in die metaal-en ingenieursbedryf werksaam is, maar daar isook ’n groot aantal individuele lede wat in diéomgewing deur Solidariteit beskerm word.Die personeel van die Port Elizabeth-kantooris Yvette Stroebel, administratiewe beampte;Piet Veldtman, organiseerder; WynandStrydom, organiseerder; en Marlene Veldtman,Helpende Hand-streekorganiseerder. S

Port Elizabeth-KANTOOR so reg soos ’n ROER

S

Photographs: Reint Dykema; Ivor Markman

Wynand Strydom, Yvette Stroebel en Piet Veldtmanbuite Solidariteit se nuwe Oos-Kaapse tuiste.

Proud partner & sponsor of Solidarity for more than a decade

in Union Administration

“Trade Union Administration

made simple”

CONTACT USwww.propay.co.za • E-mail: [email protected]

0861 ProPay (776 729)

With ongoing changes & innovations in technology, ProPay has become a front runner in the

Trade Union Administration sector.

NEW WEBSITE ON WINDPOWER LAUNCHED

South Africa’s first online information re-source on wind power, Powered by Wind,was recently launched by the departmentof energy in partnership with the Danishembassy in South Africa. www.poweredby-wind.co.za forms the backbone of theSouth African Wind Energy AwarenessCampaign and offers an easily accessibleonline information portal for all SouthAfrican target groups, including govern-ment, business, local communities, primaryschool children – particularly Grades 5-7 –and NGOs. It features dedicated General,Learner and Educator portals, each with its own tailored information. Both the Learner and Educator portals offer quizzes, FAQs and various other interesting facts on wind power. S

BRIEFLY

HIGH-TECH FACTORY WILLBOOST EMPLOYMENT

The opening of a factory manufacturing high-techgadgets could boost employment not only in theWestern Cape but in South Africa as a whole,premier Helen Zille said in March at the officialreopening of the Tellumat factory in Atlantis. Thefactory was equipped with new production ma-chinery to manufacture various electronics, inclu -ding televisions for brands like Sony, Mecer andHiSense. Zille said employment in South Africacould be boosted through the production of simi-lar products. “Africa is a key export market in thetechnology field, and the Western Cape andSouth Africa are well-poised to take advantageof the active and growing 300 million-strong customer market in the SADC,” said Zille.

South Africa dropped to 64thplace out of 96 on the 2012-2013 Fraser Institute’s interna-

tional policy potential index, whichmeasures the attractiveness toinvestors of different mining

countries. “If the draft Mineral andPetroleum Resources Development

Bill of 2012 is made law, thecountry’s score is sure to tumblefurther,” says the South AfricanInstitute of Race Relations. “ThisBill ignores economic reality, whilegiving the mining minister much

more discretionary power.”Photographs: iStockphoto.com


nuuswaardig

Blink toekoms danksy MOEDERTAALONDERRIG’n Nuwe tydvak vir opleiding in Afrikaans is ingelui toe AKADEMIA, die Afrikaanse hoëronderwys instellingvan die Solidariteit Beweging, op 8 Maart aan van sy eerste studente hul kwalifikasies toegeken het.CHRIS DU PLESSIS het dié historiese geleentheid bygewoon.

ydens ’n promosieplegtigheid inCenturion is die sowat 11 stu den -te van Akademia, wat gedurende2012 een van drie hoër sertifikatein rekeningkunde, gemeenskaps -

ontwik keling en kantooradministrasie voltooi het,beloon met ’n geakkrediteerde kwalifikasie opNKR 5-vlak. Die meeste van hierdie studente iswerknemers van verskillende maatskappye wathulself nauurs verder bekwaam het.Volgens Marthinus Visser, besturende

direkteur van Akademia, is lewenslange leer viralle mense, en veral minderheidsgroepe inSuid-Afrika, die sleutel tot sukses in die mo -derne kennislandskap. Onlangse navorsing deurdie Solidariteit Navorsingsinstituut ondersteunhierdie uitspraak. Bevindings soos dat ’nmatriek kwalifikasie op sy eie glad nie meervoldoende is om werksekerheid te bepaal nie,of dat salarisverwagtings en realiteit ekspo nen -sieel verhoog namate naskoolse kwalifikasies

verbeter, is duidelike aanduidings van diemoderne aanvraag. Hierdie stelling is ook eindeverlede jaar bewaarheid toe een van Akademiase studente bevordering gekry nadat hy dieeerste jaar van sy studies voltooi het.Akademia se unieke gemeenskapsmodel is in

2012 aan die publiek bekend gestel. Dit bied aanveral werkende mense die geleentheid om hul -self verder te bekwaam deur ten volle geak kre -diteerde universiteitsprogramme nauurs inAfri kaans te volg. Akademia, wat gestig is om ’nalter natiewe en toeganklike aanbod vir Afri kaanseuniversiteitsvlakopleiding daar te stel, poog ommoedertaalhoëronderwys (univer siteitswese) ’nwerklikheid vir alle Afrikaans sprekendes te maakdeur toeganklikheid ten opsigte van ligging, kosteen tegnologie te verseker.Akademia bied benewens hoër sertifikate

ook twee diplomaprogramme in kleinsake -bestuur en entrepreneurskap, en bemarkingaan. Hierdie rigtings, tesame met die eerste

BCom in ondernemingsbestuur wat vir 2014beplan word, fokus vir eers op die uitbreidingvan die handelswetenskapprogramgroep voordaar na ander dissiplines uitgebrei sal word.Die fokus vir hierdie jaar val sterk op die

bekendstelling van Akademia binne die groterSolidariteit Beweging asook die gemeenskappewaar ons studiesentrums gevestig is. Die Aka -demia-tegnologie word ook aan die Bewegingse instellings, private organisasies en maat skap -pye beskikbaar gestel om gelyktydig seminareop verskeie plekke in die land te kan aanbied,teen ’n fraksie van die koste. Sodoende leermense die opwindende tegnologie ken, en raakhulle vertroud met die model. • Besoek Akademia se webtuiste bywww.akademia.ac.za of gesels saam opFacebook by www.facebook.com/akademia -kampus. Jy kan ook die woord “leer” na34388 SMS of ’n e-pos stuur [email protected] S

T

Voorlopers! Die eerste studente van Akademia wat tydens ’n promosiegeleentheid in Centurion bekroon is, is agter van links: Tiana Fourie, Sonét Barberisen Karin Venter. Voor is Merese Roos, Alida Dunhin, Nikita Strauss en Zieg van Huyssteen. Jorese Pelser, Wessel Strydom en Suné Brown was afwesig.

Foto: Reint Dykema

Afrikaansstudeer!

Waar werkendes inwww.akademia.ac.za0861 222 888

a k a d e m i aj o u o o p , a f r i k a a n s e l e e r t u i s t e

Akademia MSW (Maatskappyregistrasienommer: 2005/024616/08) is voorwaardelik by die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding tot 31 Desember 2015 as privaat hoëronderwysinstelling geregistreer ingevolge die Wet op Hoër Onderwys, 1997, Registrasienommer: 2011/HE08/005. Akademia is deel van die Solidariteit Beweging

Akademia is die Solidariteit Beweging se privaat hoëronderwysinstelling wat geakkrediteerde kwalifikasies in Afrikaans aanbied. Al ons aktiwiteite

is op ’n Christelike waardestelsel gegrond. Studente kan hoër sertifikate (een jaar), diplomas (drie jaar) en binnekort ook grade (drie jaar) in

sekere handelsrigtings by Akademia verwerf. Akademia span videokonferensietegnologie in om mense regoor Suid-Afrika toe te rus om meer

mededingend in die arbeidsmark te wees. Omdat klasse nauurs is, kan jy boonop werk terwyl jy studeer! Lees meer by www.akademia.ac.za


skom still boasts unashamedly thatMedupi – which means “rain thatsoaks parched lands, giving eco-nomic relief ” – will on completionbe the biggest dry-cooled power

station, the fourth-largest coal-fired and the22nd-largest power plant in the world. Medupiwill comprise six 800 MW units generating atotal capacity of 4,800 MW.But all this doesn’t come cheap: Medupi’s

budget has fluctuated dramatically over thepast few years, and while initial estimates forthe project ranged between R50-R70 billion,the price tag is now set to exceed R130 billion. According to Eskom, the total number of

jobs created through the project is expected topeak at around 16,707 direct jobs and 20,000indirect jobs. Deon Reyneke, head of Solidarity’s Metal,

Engineering and Electrical Industry, says the

recent eight-week strike action at Medupi isn’tthe only problem the project has experienced.“Solidarity is concerned about the impactthat the delays will have on South Africa, itseconomy and the project itself. Even thoughSolidarity recognises employees’ right to strike,one can’t help but wonder about the effect ofthe spate of illegal strike actions on SouthAfrica’s image abroad. Solidarity is howevercommitted to fair and lawful processes.” According to Reyneke, Solidarity is also con-

cerned that the country will experience rollingblackouts again if Medupi is unable to generatepower by the end of this year.Eskom spokeswoman Hilary Joffe has been

quoted as saying that the past months’ unrestposed a threat to Medupi’s scheduled delivery offirst power by year-end. Failures by contractors involved in the con-

struction of the power plant are also putting the

deadline under pressure. Carte Blanche reported in March on the

discovery of defective welding in die boilers.Malusi Gigaba, minister of public enterprises,met with the key stakeholders in the construc-tion of Medupi earlier and has stated in mediareports that he is aware of the problems re-garding failures by contractors but that he wasmonitoring the situation. Hitachi Power Africa, who was awarded the

boiler contract for Medupi, has stated that onlya small percentage of the welds are affectedand that the problem is being rectified. Controversy has surrounded the awarding

of the tender to Hitachi Power Africa, seeingthat it is 25% owned by Chancellor HouseHoldings, a funding arm of the ruling ANC.According to reports, the total value of

the contract awar ded to Hitachi is worthR21 billion. S

MEDUPI: Power(less) to the masses?Eskom’s Medupi power station in Lephalale, Limpopo has been in the SPOTLIGHT over the past fewmonths following violent wage protests at the plant, and concern is mounting that the power station’s firstunit will not be ready to contribute to South Africa’s NATIONAL POWER SUPPLY GRID by the endof this year as expected. NICO STRYDOM reports.

E

Bedryfsnuus Nuus oor al die bedrywe waarin die vakbond Solidariteit funksioneerasook kwessies wat jou in die wêreld van werk regstreeks raak.

Photographs: iStockphoto.com


bedryfsnuus

ie Nasionale Energieregu-leerder (Nersa) het in Maart ’nelektrisiteitstariefverhoging van8% per jaar aan Eskom toe-gestaan. Die kragreus het vir ’n

jaarlikse verhoging van 16% vir die volgende vyfjaar gevra.Paul Joubert, senior ekonomiese navorser by

die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI), sê on-geag of Nersa ’n laer tarief vir Eskom goedgekeurhet as wat oorspronklik aangevra is, bly ditongelukkig steeds ’n aanbod wat Suid-Afrika niekan weier nie. “Hierin, en nie soseer in die tariefwat goedgekeur is nie, lê die wesenlike probleem:Die monopolistiese struktuur van elektrisiteits-opwekking en -transmissie in ’n enkele entiteit.Die struktuur van die elektrisiteitsmark betekendat dit onmoontlik is om te weet of die prysewaarop Eskom en Nersa besluit ‘reg’ is of nie,aangesien die mark se vermoë om die ‘regte’prys te bepaal deur verbruikers ’n keuse te gee,heeltemal onderdruk word.”Gevolglik word berekeningsfoute wat Eskom

of Nersa begaan, oplaas noodwendig op Suid-Afrikaanse elektrisiteitsverbruikers afgedwing.Verbruikers het, buiten die opsie om hul eie kragop te wek, geen ander keuse as om elektrisiteitby Eskom of ’n tussenganger te koop nie.Joubert sê hoewel Nersa nou op ’n “gepaste”

verhoging van elektrisiteitstariewe oor dievolgende vyf jaar besluit het, is dit uiters moeilik,of selfs onmoontlik, om ’n menigte veranderlikesoor so ’n lang tydperk met enige mate vanakkuraatheid te voorspel. “Indien ’n vergelykinggetref word tussen voorspellings wat Eskom enNersa in die verlede gemaak het en dít watwerklik gebeur het, blyk dit duidelik dat hulle niebaie goed is daarmee om akkurate voorspellingsselfs oor ’n tydperk van twee of drie jaar te maaknie – om nie eers te praat van voorspellings watoor vyf jaar of etlike dekades strek nie.”Volgens Joubert beteken dit nie noodwendig

dat Eskom of Nersa buitengewoon swak is wan-neer dit by die voorspelling van ekonomiese enfinansiële veranderlikes kom nie – dit wys bloothoe moeilik dit is om sulke voorspellings te maak.“Deur ander moontlike beleggers in die

elektrisiteitsopwekkingsmark te verhinder om

hierdie voorspellings te klop, en moontlikvanweë beter vermoë voordeel te trek, treeEskom, Nersa en die regering tot nadeel vanSuid-Afrikaanse verbruikers op.“Derhalwe stel Solidariteit voor dat daar

ruimte geskep moet word vir onafhanklikeelektrisiteitsprodusente om regstreeks ooreen-komste met verbruikers of plaaslike elektrisiteits-verspreiders te sluit, en dat Eskom se rol in sulketransaksies beperk moet wees tot die versprei-

ding van elektrisiteit oor die transmissienetwerkteen ’n nominale fooi.“Dit kan gedoen word deur Eskom se op-

wekkingsafdeling en transmissieafdeling so gou aswat prakties moontlik is as afsonderlike entiteitete vestig. Só ’n skeiding van funksies sal ’n trans-missiegesag tot stand bring wat meer onpartydigsal wees oor of die krag op die netwerk deurEskom of deur ’n onafhanklike produsentopgewek word,”meen Joubert. S

KRAG hoort in VERBRUIKER se handeSuid-Afrika se elektrisiteitsverbruikers, met inbegrip van huishoudings en groot nywerhede, moet die REG hêom hulle tevredenheid of nie met ELEKTRISITEITSPRYSE te wys deur hul KOOPKRAG van een voorsienerna ’n ander te skuif. Eskom het egter in wese ’n gewettigde monopolie op elektrisiteitsopwekking en dietransmissienetwerk, skryf NICO STRYDOM.

D

Foto:iStockphoto.com

•Bykomendebron:www.homemakersonline.co.za

Your electricity bill is set to spike over thenext few months, following an electricityprice hike of 8% and with winter just aroundthe corner. Try these ten tips to keep yourconsumption down:• Use your dishwasher! It’s true – yourdishwasher is more efficient than you. Infact, a full dishwasher uses half theenergy you do when washing dishes byhand and uses much less water too.

• Use a kettle to boil water for cooking as itis quicker and uses less energy than a poton the stove.Always match the size of thepan with the size of the stove’s plate. Evenbetter: Use a microwave to cook as it isquicker and cheaper. One oven uses thesame power as 18 microwaves.

• Only fill your kettle with the amount ofwater that you need.

• Cut food into smaller pieces beforecooking to reduce the cooking time.

• Always put a full load in the washingmachine.

• When the fridge door is open, the coldair inside warms up and it takes a lot ofelectricity to restore the temperature in-side. So be quick when you get some-thing from the fridge!

• In most homes, lighting accounts foraround 17–20% of the electricity bill.You can save a lot of money by replacingyour conventional bulbs with energyefficient ones.

• Switch the television off when not inuse. Leaving it on standby mode uses upto 50% of the power theTV would useif it was actually on. The same goes forcomputers.

• Rather use a gas heater or a tempera-ture-controlled oil heater for space hea-ting and switch of all heaters when youleave the room. Curtains help to retainheat, so draw them early in the evening.

• Take a shower instead of running a bath,as this uses much less water and there-fore, less hot water and therefore lesselectricity.Also consider installing solarwater heating panels and a heat pump.

BE A BRIGHT SPARK AND SAVE!


industrynews

elkom employees have from 15March until 31 August 2013 toapply for voluntary severanceand early retirement packages.Telkom has however already

confirmed that a formal retrenchment processis likely to follow, should the voluntary processnot achieve the desired cost savings.According to Marius Croucamp, head of

Solidarity’s Communication, Chemical andProfessional Service Industry, it is unfair thatTelkom’s employees should be punished forpoor management caused by governmentinterference.“Last year, cabinet put paid toTelkom’s

planned multi billion rand deal with the SouthKorean KT Corporation, and Solidarity thenwarned that it could lead toTelkom having tocut costs due to a lack of capital.This, in turn,could lead to the retrenchment of thousandsof employees.”Croucamp saidTelkom’s offer of voluntary

severance packages or early retirement pack-ages amounts to emotional and financial extor-tion because the telecommunications giant is

making it patently clear that it would be the lasttime that “enhanced” packages will be offeredto employees.“Telkom made it clear to employees that

the longer they take to apply for a package,the less attractive it would become.They areplacing employees in a position where theyhave to choose between applying for a packageor running the risk of being retrenched at alater stage, possibly having to be content with

a significantly smaller package. Not only is therea climate of uncertainty amongTelkom’s em-ployees because of the company’s financialwoes – employees are now also being forcedto take difficult decisions which will have animpact on their future.”Meanwhile,Telkom’s extravagance has been

widely reported and the telecommunicationsgiant is believed to have granted a sponsorshipof R12 million to the pro-government paper,The New Age, to host a series of business break-fasts. Communications minister Dina Pule hasher work cut out dealing with alleged irregu-larities around a glamorous ICT indaba thedepartment hosted in CapeTown.“It is outra-geous thatTelkom’s employees would nowpossibly have to pay the penalty becauseTelkom has become a political playball. Govern-ment, and Pule in particular, must be account-able for their uninformed interference and haveto intervene to find alternatives for retrench-ments at Telkom,” Croucamp said.• Moedig jou kollegas by die telekommunikasie-

reus aan om by die vakbond aan te sluit deurdie woord “lid” na 34388 te SMS. S

State’s interference fuels TELKOM CRISISThe financial problems of telecommunications giant,Telkom, are the direct result of government’s involve-ment and INTERFERENCE in the parastatal’s business. In March this year Telkom announced that itsentire workforce of 21 000 employees can apply for voluntary severance and early retirement packages.According to Solidarity this offer amounts to emotional and financial extortion, writes NICO STRYDOM.

T “Not only is there a climateof uncertainty among Telkom’semployees because of thecompany’s FINANCIALWOES – employees are

now also being forced to takedifficult decisions whichwill have an impact ontheir FUTURE.”

Photograph:iStockphoto.com


bedryfsnuus

ehalwe dat Suid-Afrikaanse gesond-heidsinstellings verkies om kontrak-werkers as verpleërs aan te stel,word hierdie verpleërs boonoponderbetaal en ly al te dikwels aan

uitbranding weens die lang ure wat hulle moetwerk in ’n poging om meer geld te verdien.Gegewe die tekort aan verpleërs, is dit

aanloklik vir die handjievol gekwalifiseerdes omte “moonlight” – met ander woorde om askontrakwerkers by ’n gesondheidsinstellinganders as hul vaste werkgewer te werk.Hierdie praktyk het noodwendig uitbranding

tot gevolg – ’n situasie wat vererger wordomdat gesondheidsinstellings klaarblyklik voor-standers van kontrakwerk is aangesien dit, as ’nsakepraktyk, oorhoofse koste verlaag. Nogtansgryp verpleërs hierdie geleenthede aan in ’ndesperate poging om hul inkomste aan te vul.Stasia Engelbrecht, senior organiseerder van

Solidariteit, sê wat verpleërs nie besef nie, is datdeur agentskapswerk van hierdie aard te doen,geen bydrae tot ’n pensioen- of mediese fondsgelewer word nie. Op die lang termyn is dieeindresultaat ook dat hulle hul ten gronde werk.Solidariteit Tydskrif het by die bestuur van

onderskeie gesondheidsinstellings gaan uitvindwaaraan hierdie situasie te wyte is.

Hoekom verkies gesondheidsinstellings omeerder kontrakwerkers aan te stel?Die algemene gevoel onder die bestuur vangesondheidsinstellings is dat dit kostedoeltreffendis om kontrakwerknemers aan te stel. By tyewanneer die hospitaal se besetting laag is, ly die

hospitaal ’n verlies as personeel vir 100%-besetting aangestel is. Uitgesonder die kostedoel-treffendheid daarvan, is die meeste instellingsegter nie voorstanders van kontrakwerknemersnie omdat dit die gehalte van sorg verswak.

Neem die aantal dissiplinêre aksies as gevolgvan nalatigheid toe omdat meer geldverpleërs dryf om langer ure te werk?Volgens die onderskeie instellings se bestuur isdaar beslis ’n toename in dissiplinêre verhoreweens nalatigheid in groter hospitale, maar nienoodwendig in die kleiner private hospitale nie.Daarbenewens dra vakante poste ook toe totnalatigheid omdat verpleërs langer werk virmeer geld en boonop twee mense se werkmoet doen.

Word permanente werkgeleenthede geblokdeur kontrakwerkers aan te stel?’n Knelpunt by die meeste van die bestuurders isdat sommige poste nie gevul word nie en datagentskapwerkers dan vir die vakante pos ge-bruik word. By sekere instellings word die posgeskrap as dit nie binne drie maande gevul wordnie en dan moet daar weer aansoek gedoenword om die pos te regverdig. Dit het tot gevolgdat werknemers langer deur agentskappe vir diehospitaal moet werk as wat werklik nodig is.Verpleërs gryp die geleentheid aan om beide ’npermanente werknemer en ’n kontrakwerk-nemer te wees, wat die pasiënt se lewe ingevaar kan stel. Daar is selfs verpleërs wat verlofaanvra en tydens hul verlof via ’n agentskap by ’nander hospitaal gaan werk. S

KONTRAKWERKlê SA se verpleërs lamMet statistieke wat toon dat daar in sommige provinsiesslegs een geregistreerde verpleër vir meer as 600 mense isen dat gesondheidsinstellings by voorkeur nie permanentewerknemers aanstel nie, lyk die prentjie vir gesondheidsorgmaar somber, skryf CILLESTEVAN DERWALT.

B Province Registered Enrolled Auxiliaries Total

Limpopo 536:1 1060:1 615:1 226:1

NorthWest 418:1 1269:1 714:1 218:1

Mpumalanga 638:1 1514:1 995:1 309:1

Gauteng 382:1 848:1 726:1 193:1

Free State 353:1 1393:1 845:1 211:1

KwaZulu-Natal 380:1 489:1 857:1 171:1

Northern Cape 511:1 2541:1 910:1 290:1

Western Cape 377:1 988:1 695:1 196:1

Eastern Cape 449:1 1486:1 1021:1 258:1

TOTAL 417:1 882:1 785:1 208:1

POPULATION PER QUALIFIED NURSE Source: www.sanc.co.za


bedryfsnuus

TAKING CARE OF YOU!

olidarity offers indemnity insurance toall our members who are employed asnurses, pharmacists, phlebotomists and

laboratory personnel. For only R180 peryear (in addition to your monthly Solidaritymembership fee) you can enjoy the reas-surance that you will be covered for up toR6 million against negligence or bodily injuryand damages as a consequence of profes-sional care.The Solidarity Service Centre handles all

your telephonic enquiries, complaints andsuggestions.The Service Centre’s officehours are Mondays toThursdays from 08:00to 16:30 and Fridays from 08:00 to 15:00.Members employed in the medical indus-

try can contact their union organisers for as-sistance via e-mail, telephone or in person.

• Visit www.accuprof.co.za for more informa-tion about the indemnity Solidarity offers. S

olidariteit het op 28 Februarie 2013’n loonooreenkoms met die bestuurvan Netcare bereik. Die partye hetop ’n algehele loonverhoging van7,1% asook ’n verbetering in ander

byvoordele ooreengekom. Solidariteit het ondermeer die volgende byvoordele vir sy lede beding:• ’n Verhoging in die erkenning vir aantal jarese diens gelewer. Die partye het ooreenge-kom dat werknemers wat tussen vyf en25 jaar by die maatskappy werksaam is, ’nsalarisverhoging van tussen 5,61% en 10,8%sal ontvang.

• ’n Verhoging van 5% in lede se mediese-fondstoelae is beding.

• Die tariewe waarvolgens lede se reistoelaebereken word, sal ook verhoog.

• Die werkgewer het verder ingestem dat ’nwerkplekforum gestig kan word om die

diensvoorwaardes van Netcare-eenheids-bestuurders te bespreek.

• Verskeie spesiale toelaes op grond van dieaard van die verpleegkundiges se werkasook hul onderskeie kwalifikasies sal deurdie werkgewer uitbetaal word.

• Die ou uniformbaadjies word oor die vol-gende paar maande tot einde Oktober2013 uitgefaseer. Solidariteit het metNetcare ooreengekom dat die koste vandie nuwe uniformbaadjies by wyse van ’nsalarisaftrekking oor ’n tydperk van viermaande afbetaal kan word. S

Beter voordele met NETCARE bedingDeur Inge Strydom

S S



industrynews

ver the past decade, theglass industry has shedthousands of jobs, mainly asa result of business failuresand increasing foreign and

local competition. This has resulted in a desta-bilised industry that needs urgent attention.After the dumping of goods in South Africa

by Brazil, South Africa correctly followed the anti-dumping procedures described by the Bricscountries (Brazil, Russia, India, China and SouthAfrica) to address the issue. However, the situa-tion has since become even more complex. Theglass industry urgently needs a broader focus, asit is competing in a global market. If collective bar-gaining does not become more effective, the in-dustry cannot grow.The parties agreed to convene a formal sum-

mit to be attended bothby stakeholders in theglass sector and repre-sentatives from appropri-ate governmentdepartments.The purpose of the summit was to

create a platform where business leaders andlabour representatives could engage in construc-tive dialogue about the state of the glass sectorand what is needed to enhance its competitive-ness. It would also identify the areas in whichgovernment could assist in achieving the sector’sobjectives. At the summit, a task team compri-sing business and labour representatives wasestablished to deliberate on identified issues.The task team commenced with its duties on12 December 2012.

Glass industry’s challenges CLEAR

BREAKING POINTS

• Imports and exports:Exports of non-beneficialproducts and imports of

beneficial products are redu-cing the demand for locally

manufactured products.• High energy costs: The high inputcosts and resultant margin squeeze arerendering businesses uncompetitive,causing business failures.

• The exchange rate.• Skilled workforce: The limited technicalskills available is a major handicap onproductivity and competitiveness.

• Unit labour costs and productivity. S

O

The Glass Industry Employers’Association (GIEA) recently held several BILATERAL DISCUSSIONS withthe top leadership of organised labour concerning the creation of a PLATFORM for the parties to engagein open and constructive dialogue.Competitiveness, growth and the long-term sustainability of the industry,which would in turn lead to the protection and creation of jobs, were high on the agenda, reportsCILLESTEVAN DERWALT.

Photographs:iStockphoto.com


bedryfsnuus

LNR se R323 miljoenmaar SKRAAL OES

olgens vanjaar se begrotingsrede wordgeld in die staatsbeursie steeds metgroot omsigtigheid bestee en is diedepartement van landbou,bosbou en visserye se

begroting vir die 2013/14-boekjaar niebeduidend verhoog nie.Die Landbounavorsingsraad

(LNR) kry R323 miljoen uitvanjaar se begroting wat virgewasproduksie, entstowwe,voorligtingsbeamptes en dieinstandhouding van die nasionalegenebank aangewend sal word.Altesame R197 miljoen gaanaan landboukolleges virnavorsing, die verbetering vangeriewe en toerusting en ommeer studente in te neem. Hierdiebedrag word geensins gebruik vir dieLNR se lopende uitgawes nie, watvolgens Schalk de Bruin, senior organiseer-der by Solidariteit, sal beteken dat diekundige navorsers wat die hartklop van die LNR is, nie vanjaar na hoërlone kan uitsien nie. Daarbenewens lyk dit ook nie of daar veel kapitaalvir projekte gaan wees nie.“Geen land kan bekostig om sonder ’n onafhanklike landbounavor-

singsinstituut te wees nie,” sê De Bruin.“Die LNR is veronderstel om’n wêreldklasinstelling te wees wat relevante, toekomsgerigte navor-sing sonder winsbejag doen. Die opgradering van toerusting engeboue sal hiertoe bydra, maar sonder bykomende finansiering virvaardige personeel en kontantvloei vir projekte kan die LNR nie syvolle potensiaal bereik nie,” sê De Bruin.

VDeur Cilleste van derWalt

WHAT DOES THE ARC DO?

The Agricultural Research Council conducts research anddevelopment in order to:• Promote agriculture and industry;• Contribute to better quality of life; and• Facilitate and ensure natural resource conservation.This function is carried out through 11 research instituteswhose activities are grouped under five divisions, namely FieldCrops (Grain and Industrial Crops), Horticulture,Animal Pro-duction and Health, Natural Resources and Engineering, as wellasTechnologyTransfer. The ARC is also responsible for main-taining national assets and undertaking programmes or ren-dering services that are required from time to time by thedepartment and other stakeholders. S



industrynews

Solidarity was recently informed that only 139employees will be retained for the new contractfor aircraft maintenance between the SOUTHAFRICANAIR FORCE (SAAF) and DENELAVIATION/AMG. This means that 384 employ-ees will be without jobs by the end of March.Ofthe 139 employees who will be retained, 24 aremembers of the trade union. This means that203 of Solidarity’s members have lost their jobs.

This is how Solidarity FIGHTS for its members

Another successful settlement onbehalf of a member at CITROËN.

R25 000Solidarity reached aSETTLEMENT of

on behalf of a member atWOODLANDS DAIRY.

R18 000

The third round of wage negotiationsbetween the trade union and VISTACLINIC in Centurion took place on27 February 2013. Solidarity agreedwith the clinic’s management on thefollowing issues:• Members’ medical aid contributionwill increase from R550 to R638.

• The budget for members’ externaltraining, enrichment and on-the-job-training will be aggregated in orderto be optimised.

• Members’ uniform allowance willincrease from R250 to R275.

• A bonus for scarce skills of 0.5% ofmembers’ salaries is set to be imple-mented this year.

• A monthly consultative forum willbe established.

• Contributions to members’ funeralpolicy, currently amounting to R30,will not be deducted from members’salaries.The status quo will thereforebe maintained and members willnot forfeit the benefit of this policy.

• At the time of going to press,Solidarity still had to negotiatemembers’ general increasewith management.

CLINICALLY

BETTER

By Inge Strydom

ROCK SOLID INCREASEWage negotiations between Solidarity andCAPE LIME at Vredendal and Langvlei have

been concluded on 27 February 2013.The trade union succeeded to obtain a

general wage increase of 8% for its members(job levels 5-8). In addition, members’ standbyallowance will also increase by 8%. Members’

other conditions of service will, however,remain unchanged. The agreement is validfrom 1 March 2013 to 28 February 2014.

On 28 February 2013, Solidarity

reached an agreement with medical

giant NETCARE on members’

wage increases for 2013.The parties

agreed to a general wage increase of

7.1% as well as an improvement in

other benefits (aslo see page 31).

On 26 February 2013, Solidarity obtained a court order instructingDENEL and all its entities to comply with a settlement agreementsigned on 14 October 2012. In terms of this agreement betweeninter alia Solidarity and Denel’s entities, Denel’s entities are obliged

to negotiate individually with trade unions.All negotiations must takeplace in a meaningful way in order to find real solutions to problems.

COURT ORDER NOT NEGOTIABLE

NEGOTIATIONSVERGENOEGNegotiations between Solidarity and theVERGENOEG MINING COMPANYin eMahlaleni (Witbank) have been con-cluded. The parties agreed on a salary in-crease of 8.25%, as well as on other em-ployment benefits.

NO FLYING COLOURS

Solidarity was mandated by its members at GELITA SAin Krugersdorp to waive negotiations on wage increaseswith the management of this company. Members havejointly agreed not to receive an increase this year, owingto the company’s financial woes.

FINANCIALWOES FACED

Photographs:iStockphoto.com


in Nuus oor al die organisasies wat deelvan die Solidariteit Beweging vorm.Beweging

Gelyke geleenthede bepleit vir GESTREMDESJohan Venter (27) is ’n STUDENT aan die Tshwane Universiteit van Tegnologie (TUT) in Pretoria. Hy isMEDEDINGEND en neem deel aan swem, krieket en atletiek. Daar is net een ding wat hom andersmaak: Hy is blind en afhanklik van sy gidshond, Ogzy. Venter se lewe word egter bemoeilik deur TUTse busdienste van én na die universiteit se hoofkampus in Pretoria, skryf ESMARIE PRINSLOO.

enter is blind, maar bemagtig.Hy is een van sowat 100 stu-dente met gestremdhede watdanksy die gespesialiseerdetegnologie vir siggestremde

studente by TUT afrigting- en beampteweten-skappe studeer.Volgens Venter is TUT se busdiens, of

eerder die busdiens se gebrek aan begrip virdie behoeftes van mense met gestremdhede, ’ngroot kopseer. Venter betaal ten duurste vir sybusvervoer, maar die busse het nie ’n spesialesitplek vir blinde studente óf vir hul vierpotigevriende nie, en Venter is al verskeie kere, somssaans, in die Pretoriase middestad gelos omdatdie bus vol was.“Toe ek eenkeer na die kampus wou terug-

keer en gevra het vir die sitplek vir gestremdepersone, het die busbestuurder vir my gesê die

bus is vol. Hy het my net daar gelos. Ek moes indie son staan. My hond is allergies vir bye en hyis juis daardie dag deur ’n by gesteek. Op ’nander keer was daar straatsmouse in die TUT-bus en een man het my gekonfronteer omdatek ’n hond in die bus het. Ek is ’n betalendestudent en tog kan ek nie die busdienste

gebruik sonder om te baklei of te verduideliknie,” sêVenter.AfriForum wil, as ’n burgerregte-organisasie,

’n vriendeliker omgewing help skep wat begriptoon vir mense met gestremdhede enafhanklike bejaardes en die wêreld vir hullemeer toeganklik maak.Stef Potgieter, ’n werknemer van AfriForum

wat self in ’n rolstoel is, en AfriForum se regspanverleen tans bystand aanVenter. Indien dit nodigis, sal regstappe teen TUT oorweeg word.“Persone met gestremdhede word dikwels

in die samelewing geïsoleer, en instellings soosTUT skiet dikwels tekort om gelyke geleent-hede aan persone met gestremdhede te ver-skaf,” sêWerner Human van Hurter Spies Ing.,AfriForum se regsverteenwoordigers.• Esmarie Prinsloo is hoof van mediaskakeling

by AfriForum. S

V Asjy ’n student is met ’n gestremdheid of’n student ken met ’n gestremdheid watdeur omstandighede by tersiêre instellingsteruggehou word, of as jy kan getuig vangoeie praktyke wat die lewe vir jou verge-maklik, wil AfriForum graag van jou hoor.Stuur ’n e-pos na [email protected] faks jou bydrae na 012 664 1281.

AFRIFORUMWIL HELP

BLIND, MAAR BEMAGTIG!Johan Venter saam met sy gidshond,Ogzy, op die universiteitskampus.

Foto:TheanaBreugem,Foto24–Beeld

Met drie lidmaatskapkategorieë bied dieSolidariteit Beweging ’n tuiste vir almal!

Kollektiewe ledeKollektiewe lede is lede in diens van ’n werk-gewer met wie Solidariteit ’n erkenningsoor-eenkoms het, of van ’n werkplek wat deurSolidariteit by die kollektiewe afdeling ingedeelword. Die meeste lede val in hierdie kategorie.Kollektiewe lede, ongeag ouderdom, kwalifiseervir alle voordele.

Individuele ledeIndividuele lede is lede wat by aansluiting 50 jaarof jonger as 50 is en by ’n werkgewer werk waardaar nie ’n erkenningsooreenkoms bestaan nieen wat nie deur Solidariteit as kollektief beskouword nie. ’n Individuele lid wat ná aansluiting 50jaar of ouer word, bly ’n individuele lid. Individu-ele lede kwalifiseer vir alle voordele.

OndersteuningsledeHierdie kategorie van lidmaatskap is ingestelop versoek van mense wat die visie van Soli-dariteit steun, maar nie kwalifiseer vir een vandie ander kategorieë nie. Dit wil sê individuele

lede wat by aansluiting 50 jaar of ouer as 50 is.Ondersteuningslede kan sekere voordele be-nut, met die uitsondering van voordele sooskollektiewe bedinging, permanente ongeskikt-heid, bevallingsvoordele en die sterftevoordeel.

’N TUISTE VIR ALMAL

Sakke propvol VOORDELE vir ons ledeHierdie is ’n opsomming van die voordele wat aan

lidmaatskap van Solidariteit verbonde is. Dit is onderhewigaan die grondwet en beleid van die vakbond, asook aan diereëls soos vervat in die Reëlboek, en kan sonder vooraf ken-nisgewing deur die Hoofraad van Solidariteit gewysig word.Nuwe lede, wat bewys kan lewer dat hulle lid was van ’nander vakbond in ’n kollektiewe maatskappy direk voor

aansluiting by Solidariteit, is dadelik op voordele geregtig, metdien verstande dat waar so ’n lid by aanvaarding reeds inlitigasie of geskil betrokke is, die voordele van lidmaatskap

deur die Hoofraad na goeddunke beperk kan word.


inbeweging

39

inbeweging

AAN JOU KANT – ALTYD

ARBEIDSAKEGratis regshulp en hulp met arbeidsakeLede kry advies van deskundiges ten opsigtevan alle arbeidsake soos dissiplinêre onder-soeke, werkongelukke en werkprobleme.Gratis regsverteenwoordiging word verskafvir werkverwante arbeidsake wat na dieKommissie vir Versoening, Bemiddeling enArbitrasie of die arbeidshof verwys word.• Besoek www.regsdienste.co.za

Hulp met ondersoekeHulp in verband met ondersoeke deur dieMediese Buro vir Bedryfsiektes en voordelevan die Vergoedingskommissaris en RandMutual word verleen, asook hulp in verbandmet werkverwante ongeskiktheidseise.

Kollektiewe bedingingBekwame en ervare Solidariteit-personeelbeding kollektief vir beter diensvoorwaardesen salarisse vir lede.

STERFTEVOORDELE(DOVES-KONTRAK)*Begrafnisplan• ’n Gehaltebegrafnis word aan elke lid en syof haar huweliksmaat verskaf.Dit sluit ’n kisvan hoë gehalte asook die begrafnisdiens in.

• In die geval van ’n verassing word ’n kisen ondernemersdiens voorsien.

• ’n Begrafnis vir die lid se afhanklike kinderstot ouderdom 21 jaar word voorsien en isvan dieselfde gehalte as dié vir volwassenes.Die ondernemersdiens word slegs deurDoves-begrafnisdienste behartig.

• Die gade kan aansoek doen om aan tebly as lid ná afsterwe van die hooflid.

• Die las van begrafnisreëlings word baieverlig deurdat Solidariteit en Doves diereëlings tref.

Uitbetalings bykomend tot begrafnisplan• ’n Kontantbedrag van R3 000 word byafsterwe van ’n opbetaalde lid aan diehuweliksmaat of afhanklike kindersbeskikbaar gestel.

• ’n Bedrag van R2 000 word aan ’n lid watvolle ledegeld betaal, beskikbaar gestel as’n huweliksmaat te sterwe kom.

• Kontantuitbetalings aan ’n volle lid by dieafsterwe van kinders behels die volgende:• Kinders tussen 14 en 21 jaar : R1 500• Kinders jonger as 14 jaar : R1 000

• Kontantuitbetaling wissel as beide man envrou lid van Solidariteit is.

• Eise moet binne 6 maande ingedien word.

Korting op grafstene’n Korting van 10% op grafstene is metDoves beding.

PERMANENTE MEDIESEONGESKIKTHEID*Lede met 12 maande ononderbroke lidmaat-skap van Solidariteit en wat spesialisverslae enbewyse van hul werkgewers voorlê dat hullepermanent ongeskik vir enige werk in die opearbeidsmark is, ontvang ’n eenmalige bedragvan R1 500. Eise moet binne ses maandeingedien word.

BEVALLINGSVOORDEEL*’n Bevallingsvoordeel van R1 250 word virelke bevalling aan vroulike lede met 12maande ononderbroke lidmaatskap vanSolidariteit betaal. Aansoeke moet binne sesmaande ná die bevalling ingedien word.

SOLIDARITEITTYDSKRIFLede ontvang ses keer per jaar ’n eksem-plaar van Solidariteit Tydskrif waarin aktuelekwessies in die wêreld van werk asook dieSolidariteit Beweging se werksaamhedegedek word.

Moenie wag,sluit vandag aan!

Skakel 0861 25 24 23; besoek diewebtuiste www.solidariteit.co.za;

SMS die woord LID en jou naam na34388; of besoek een van ons diens-kantore (sien bladsy 72). Lidmaatskapkos R90 per maand vir individuele ledeen R88 per maand vir kollektiewe lede.

BYKOMENDE DIENSTE

Motor- en huisinhoudversekeringHierdie groepskema verskaf uitstekende pre-mies by Auto & General aan lede. Vir ’n gratis,verpligtingvrye kwotasie, skakel 0860 34 62 53.

Solidariteit RegshulppakketVir ’n bykomende premie van slegs R82 permaand kan lede en hul afhanklikes omvat-tende regsdekking geniet, dit wil sê buite

arbeidsverband. Die voordele behels dekkingvir siviele en strafregsake (krimineel), tele-foniese regshulp, toegang tot regsdokumenteen afslag op onder meer oordragte. Genietdekking ter waarde van R45 000 per jaar(beperk tot R15 000 per saak).• Skakel 0861 SOL REG (0861 765 734).

Solidariteit AftreeplanSolidariteit Finansiële Dienste hanteer die be-marking van die Solidariteit Aftreeplan. Dié

produk is ontwikkel as ’n uitvloeisel van diefeit dat so min Suid-Afrikaners onafhanklikkan aftree en word in samewerking metAllan Gray gebied.• Skakel 0861 101 005.

Testamente en boedelberedderingElke lid het toegang tot die gratis opstel van syof haar testament. Boedelbereddering kan ookteen ’n markverwante heffing gedoen word.• Skakel 012 644 4300. S

Lees meer oor onsbegrafnisvoordeelwat gelewer worddeur DOVES. Onsbeantwoord ook

al jou vraeoor verassing.

BLADSY 68 69&

*Bepalingsenvoorwaardesgeld–skakel0861252423

•Foto:iStockphoto.com

www.solidariteit.co.za • 02/2013


inbeweging


it is belangrik om, wanneerverre lande roep, indringendevrae te beantwoord om teverseker dat die avontuur niein ’n nagmerrie ontaard nie.

• Deeglike navorsing oor die bestemmingslandis noodsaaklik. Hoorsêgetuienis, toerisme-ervarings en bemarkingsaksies gee baie seldedie volle prentjie weer. Gaan kyk agter dieskerms na hoe gewone mense daar leef, watdit kos om jou stokperdjies daar te beoefen,wat vervoer jou uit die sak sal jaag, hoe me-diese sorg vir inwoners in jou inkomstegroeplyk en wat die standaard van onderrig inskole is.

• As ’n gesin met net een broodwinneroorsee wil gaan woon, watter planne hethulle om te oorleef as die broodwinner syof haar inkomste sou verloor?

• Hoe werk die land se immigrasiewette? Ditis noodsaaklik om te alle tye wettig in dieland te wees, met die regte permit vir dieaktiwiteite wat jy daar beoefen.As jy ’n

student is, mag jy heel waarskynlik nie deel-tyds werk nie. Onthou dat ’n permit watverstryk het, ’n wetsoortreding is. Sommigelande se wette bepaal dat jy onbepaald aan-gehou kan word vir dié misstap, of beboetmag word, lewenslank toegang tot die landverbied mag word en ook moeilik in dietoekoms in ander lande toegelaat sal word.

• Kragtens internasionale reg is ’n land ondergeen verpligting om dienste aan sy burgersin die buiteland te lewer nie. Sou jy dus indie buiteland siek word, beroof word of ge-strand raak, gaan die regering nie vir jougeld gee of leen om na Suid-Afrika terug tekeer nie. Jou vriende en familie sal moethelp, en as hulle nie kan nie, het die anderland die reg om jou aan te hou of te depor-teer. Laasgenoemde is ’n baie vernederendeproses, want jy word soos ’n misdadigerbehandel.

• Moet vir niemand pakkies buiteland toesaamneem nie. Nooit nie!

• Min lande bied maatskaplike of arbeids-

regshulp aan buitelanders. Jou polisse enSuid-Afrikaanse vakbondlidmaatskap is ooknie noodwendig van nut in die buiteland nie.Maak seker watter beskerming daar vir jouis voor jy oorsee vertrek.

• Veldtogte soos AfriForum se Kom HuisToe-veldtog adviseer mense oor die terugkeer-proses na Suid-Afrika, maar dra nie by totdie koste nie. Finansiële instellings is ook niebereid om geld daarvoor beskikbaar te stelnie – dit is jou eie verantwoordelikheid omte sorg dat jy finansieel in staat is om terugte keer huis toe.

Ten spyte van al hierdie groot verantwoor-delikhede wat op jou rus, kan ’n kort verblyfbuite Suid-Afrika vir jou loopbaan en ontwik-keling as mens van groot waarde wees. Onshoor graag by [email protected] vanons mense in die buiteland wat inligting vandié burgerregtegroep wil ontvang, of vrae oormigrasie het.• Alana Bailey is adjunk uitvoerende hoof van

AfriForum. S

In die 21ste eeu is dit maklik om tydelik in die BUITELAND te werk, studeer of woon. AfriForumse Kom Huis Toe-veldtog kry gereeld navrae van mense wat deur eie toedoen of weens ’n sameloopvan omstandighede in HAGLIKE TOESTANDE in die buiteland beland. ALANA BAILEY berig.

D

BEMAGTIG jouself só in die BUITELAND

Hoorsêgetuienis, toerisme-ervarings

en bemarkingsaksies gee baie selde

DIE VOLLE PRENTJIE weer.


inbeweging

AfriForum Jeug bereik skikking oor HAATSPRAAK“My grandfather says, ‘’n goeie boer is ’n dooie boer’”. Dít is wat Jason Mfusi, die leier van die South AfricanStudents Congress (SASCO) by die Noordwes-Universiteit (NWU), onlangs op Facebook gesê het. Tallestudente het AfriForum Jeug genader en ’n klag van HAATSPRAAK is teen Mfusi by die universiteit seMenseregtekommissie (MRK) aanhangig gemaak.AfriForum Jeug het ’n skikking met SASCO bereik enMfusi het die boeregemeenskap gevolglik skriftelik om verskoning gevra, skryf CHARL OBERHOLZER.

ie MRK het bevind dat Mfusise uitsprake nie net rassistiesvan aard was nie, maar ookop haatspraak neerkom. DieMRK het sy uitspraak gegrond

op die uitslag van die omstrede “Skiet dieboer”-hofsaak in 2011 teen Julius Malema,voormalige ANC-jeugleier. Die Malema-hofsaakis gebruik om die term “boer” te ontleed en tebevind dat Mfusi se uitlatings duidelik teen ’nsekere gemeenskap gemik was.’n Bemiddelingsproses van ses ure tussen

AfriForum Jeug en SASCO het gevolg.Tydens diebemiddeling is SASCO versoek om sy lede op telei in die fundamentele regte van minderhede, endié jeugorganisasie is sterk op die brutaliteit vanplaasmoorde in Suid-Afrika gewys. VolgensAfriForum Jeug verleen die skriftelike verskoningwat ná die bemiddelingsessie aangebied is,erkenning aan minderhede in Suid-Afrika enspesifiek die boeregemeenskap wat deurplaasaanvalle en -moorde geteister word.“Daar rus ’n verantwoordelikheid op die

ANC en ook op organisasies soos SASCO, watmet die ANC geaffilieer is, om sy lede op te leiin wedersydse erkenning van en respek virminderhede,” het Marcus Pawson, woordvoer-der van AfriForum Jeug, gesê.“Sodoende worddie jeug vanuit minderheidsgroepe asook jeug-diges in meerderheidsgroepe bemagtig om alleSuid-Afrikaners in die universiteitsomgewing, enuiteindelik in die wêreld daar buite, met respekte behandel en ’n Suid-Afrika te skep met ’nplek in die son vir almal.”Die NWU het ook met ’n dissiplinêre

proses teen Mfusi begin en hy is, hangende sydissiplinêre verhoor, uit sy koshuis geskors.Mfusi se uitlating is van Facebook verwyder.• Charl Oberholzer is die nasionale voorsitter

van AfriForum Jeug. S

D

“Daar rus ’n VERANTWOORDELIKHEID op die ANC en ook op organisasies soos SASCO, wat metdie ANC geaffilieer is, om sy lede op te lei in wedersydse erkenning van en respek vir minderhede.”

AfriForumJeug


inbeweging

et ’n breinprofiel-evaluering wordgetoets hoe breinfiksjy is – dit betekenhoe gemaklik jy

tussen die linker- en regterdeel van jou breinbeweeg om jou daaglikse take te verrig,” sêAnnetteTaljaard, Helpende Hand se psigometris.“Ons stel ook vas watter kant van jou breindominant is en wat dit beteken.”Verder word bepaal hoe die brein op stres

reageer. “Wanneer jy in ’n stressituasie is, skakeldie niedominante kant van die brein af. Jou breinlaat jou dus anders optree as wanneer jy kalm enrustig is. Ons toets ook wat jou natuurlike intelli-gensievoorkeure is, met ander woorde watterberoepsveld ’n natuurlike rigting sou wees vir jouom te volg. Daardie voorkeur kan, byvoorbeeld,musikaal, taalkundig, wiskundig of sensories wees.”Met dié evaluering word vasgestel hoe goed

jou leervaardighede – geheue, lees, luister enkonsentrasie – ontwikkel is. Jou houding en moti-vering ten opsigte van leer word ook bepaal, enjou studietegnieke word ondersoek.Die breinprofielpakket bied aan kinders en

ouers ’n omvattende manier om leer beter aante pak en beloop R940. Gaan luister gerus opSolidariteit Helpende Hand se webtuiste bywww.helpendehand.co.za na die klankgreep oorbreinprofiel-evaluering.Helpende Hand se beroepsvoorligtingpro-

gram bied aan Afrikaanse jongmense bekostig-bare psigometriese toetse, aanlegtoetse enbreinprofiele.Annette kan die toetse in jou dorpaanbied, mits daar agt of meer jongmense is watvan die diens gebruik wil maak.• Skakel AnnetteTaljaard by 012 644 4390. S

Is jou BREIN FIKS genoeg? Ons kan HELP!Helpende Hand bied nou

BREINPROFIEL-EVALUASIESom oud en jonk leiding te geeom suksesvol in hul studies

en die werkplek te wees. Deurdie breinprofiel-evaluering wilHELPENDE HAND kinders,en ook ouers, bemagtig metinligting om ’n sinvolle besluitoor die toekoms te neem,

skryf JUANITA DU PREEZ.

“M

ANALISLogies

AnalitiesFeitlik

Realisties

STRATEEGKreatiefPraktiesEksperimenteelToekomsgerig

DOENERTaakgeoriënteerd

BeplanOngeduldig

Beheers

BERADERMensgeoriënteerdOndersteunendSensitiefEmpaties

Hoe’s jou BREIN getrain?


DIS ’N feit!

van jou liggaamsmassakan aan die BREIN

toegedig word.Jou brein weegsowat 1,4 kg.

inbeweging

olidariteit Helpende Hand het syeerste Skaduwerk-week vir die jaarin April gehou. Deur skaduwerk kanjongmense bepaal of ’n sekere be-roep vir hulle bedoel is deur daardie

beroep eerstehands in die werkplek te ervaar.Die 10 topberoepe wat in 2010 die meeste inaanvraag was, het in 2004 nie eens bestaan nieen daarom is skaduwerk ’n belangrike stap inenige jongmens se besluitneming oor die loop-baankoers wat hy of sy wil inslaan.

SKADUWERK IN VYF STAPPE• Reël ’n afspraak met ’n maatskappy omskaduwerk te doen. Wees spesifiek oor dieberoep wat jy oorweeg sodat jy in die regteafdeling skaduwerk kan doen.

• Doen navorsing oor die beroep sodat jy kanvrae vra terwyl jy daar is.

• Fokus op die daaglikse verantwoordelikhedewat jy sal hê en neem kennis van die voor- ennadele van daardie beroep. Vra vrae en maakaantekeninge.

• Betoon jou dank teenoor die maatskappy watjou ingeneem het. Dit bou ’n verhouding enskep geleenthede vir die toekoms.

• Dink na oor wat jy in die skaduwerkprosesbeleef het. Sien jy jouself in daardie beroep?Indien wel, moet jy verder navorsing doenen kyk wat en waar jy moet studeer. Indiennie, kan bykomende beroepsvoorligting jouhelp om ’n nuwe rigting in te slaan.

• Snuffel gerus ook by www.loopbaan.co.za ommeer oor skaduwerk te wete te kom. S

Skaduwerk: Eerste tree op TOEKOMSPADDeur AnnetteTaljaard

S

Foto:ReintDykema

Annette Taljaard, psigometrisby Solidariteit Helpende Hand.


inbeweging

R12,3 miljoen om DROME te bewaarheidDie AFRIKAANSE BEURSINSTITUUT beleef vir die eerste keer in 2013 volledige beurskringlope:Studente wat deur ’n betrokke beursfonds gehelp is, is nou afgestudeer en besig om hul rentevryestudielenings terug te betaal. Boonop is R12,3 miljoen vanjaar beskikbaar om honderde jongmense seSTUDIE- ENTOEKOMSDROME te bewaarheid, skryf JUANITA DU PREEZ.

Braham Smit skryf:Hiermee wil ek Helpende Hand bedank vir diewonderlike geleentheid wat julle aan my biedom duikkursusse by te woon en sodoende myselfte kwalifiseer om later werkskeppend te wees.My doel in die lewe is om ander jongmense watnie geleenthede het nie, in te neem en op te lei.Ek was van jongs af baie lief vir die buitelewe,

van visvang tot swem. Ek was gedurig in diewater; water is lewe.Ek wou graag ’n marinebioloog word, maar

weens verkeerde vakkeuses wat naskoolsestudies onmoontlik sou maak, en ’n tekort aangeld, kon ek nie my wens vervul nie. Maar deuraan te hou probeer en harde werk het ek diegeleentheid gekry om by ’n Suid-Afrikaansemaatskappy te begin met geen salaris nie.Ná twee maande het hulle my ’n kontrak

aangebied. Nou, ná ’n jaar, het ek begin met myduikkursusse (oor naweke by ’n ander maat-skappy) en gevorder tot op vlak twee.My mik-punt is om eendag ’n instrukteur te word.Ek gaan nou aanhou werk en deeltyds Dier-

kunde aan die Universiteit van Kaapstadstudeer. Ek glo met die ondersteuningvan my ouers en ander instellings salhierdie droom ook ’n werklikheid word, alneem dit jare. Ek glo in God en dat onsna Sy skepping moet kyk.Dankie Solidariteit, sonder julle sou ek nie so

gelukkig kon wees nie.

alle studente wat studiehulpvan Solidariteit Helpende Handse Afrikaanse Beursinstituut(ABI) ontvang het, is nou afge-studeer en dra op hul beurt

weer by tot die betrokke beursfondse, sêDinahTheron, hoof van die ABI. “Dit het totgevolg dat ander studente weer die geleent-heid kry om te gaan studeer.” Hierdie afgestu-deerdes is opgewonde om hul verhale te deel:

TVASTRAPPLEK – ONDER WATER!

BEURSFONDSE word tans deurHelpende Hand se Beursinstituut

bestuur. Meer as 3 000studente het in 2013om STUDIEHULPaansoek gedoen.

84

Foto’s:iStockphoto.com;Verskaf

inbeweging

Jossica Minne het in 2012 ’n leningvan R10 000 van die ABI ontvang.Sy het weer in 2013 aansoek gedoen, en syontvang vanjaar ’n lening van R12 500 om haarte help om haar drome te bewaarheid. Sy skryf:Ek het in 2011 vir my kursus ingeskryf, en ek isnie ’n dag spyt dat ek skoonheid as my loopbaan-rigting gekies het nie. Dit was die afgelope vyf jaarmy droom!’n Mens leer so baie oor die skoonheidsbedryf,

en die praktiese opleiding is vreeslik lekker. Onsspeel met verskillende grimering, leer oor “mani’s”en “pedi’s” en teken patroontjies met verskillendekleure naellak op die naels.Ek wil baie dankie sê aan Helpende Hand

omdat julle uitreik na mense wat baie graag ietsvan hul lewe wil maak.Aan die jongmense watook drome het om verder te gaan leer, wil ek sê:Daar is altyd ’n manier om jou droom te laatwaar word. As jy iets wil gaan studeer om iets vanjou lewe te maak, doen dit. S

DIE BEGIN VAN MOOI TOEKOMS

Die Solidariteit Beweging het in2012 die Opleidingstrust gestigwat R7,5 MILJOEN aan 505studente beskikbaar gestel het.

Indien jy wil bydra of jou eie beurs wilstig, skakel Dinah Theron by

012 644 4428, of stuur e-pos [email protected].

Besoek gerus ook die webtuisteby www.helpendehand.co.za

vir die aansoekvorms of kontakMelani Gerber by 012 644 4428 of

[email protected]

DRA BY OF STIG ’N BEURS


inbeweging

m hierdie mensete probeer help, isnutteloos. Hierdievuil, onintelligentemense bring té

veel kinders in die wêreld. Hulle wil niewerk nie. Hulle het geen dissipline nie.Hulle misbruik elke geleentheid wathulle kry. Elke keer wanneer hulle ’nbietjie geld in die hande kry, word ditop drank of ander onbenullighedeuitgegee.Al die hulp wat ons aanhulle bied, gee aan hulle net nóg ’ngeleentheid om nóg meer kinders temaak” (Stan Bourkey in sy 1993-boek People first:A guide to self-reliant participatory ruraldevelopment, bladsy 59 – 60).Dié onsensitiewe aan-

haling is in die 1880’sgemaak en verwys nadie Noorweegsevissersbevolking. Dit isegter merkwaardigdat Noorweë in1997 die vyfde pleken in 2009 die eersteplek in die VerenigdeNasies (VN) se MenslikeOntwikkelingsindeks beklee het. Dié indeksvergelyk lande se lewensverwagting, opvoedings-peil en reële inkomste. Die kernveranderlike watin Noorweë se ommeswaai teenwoordig was? ’nSterk fokus op opleiding.In Finland het slegs 8% van ’n spesifieke

ouderdomsgroep in 1957 hoërskool suksesvolvoltooi, en slegs 5% van hierdie 8% het virtersiêre studies ingeskryf. Tans skryf meer astwee-derdes van alle suksesvolle skoolverlatersin vir tersiêre opleiding en tel Finland ten op-sigte van hoërskoolonderwys in die algemeenonder die wêreld se drie beste lande. Hierdieomwenteling het binne een geslag in Finlandplaasgevind en was die gevolg van ’n fokus oponderwys en opleiding.In Spanje het die Baske onderwys met groot

welslae vanuit die gemeenskap gewysig om byhul behoeftes te pas en die Baske ekonomiesen maatskaplik te bemagtig. Koöperatieweskole en fabrieke wat op klein skaal in dorpiesbegin is, vorm vandag deel van die magtigeMondragon Koöperatiewe Korporasie wat opvyf kontinente werk aan 78 455 werknemers

verskaf. Die opleiding van jongmense en dieheropleiding van mense met uitgediende vaar-dighede is die sentrale fokus van die Mondra-gon Koöperatiewe Korporasie.China se globale mededingendheid hou reg-

streeks verband met verhoogde opleiding opalle formele en informele vlakke. Soortgelykevooruitgang het onlangs ook in lande soosBhutan, Ierland, Pakistan en Iran plaasgevind.Die VN se planne om armoede teen 2015 uitte wis, behels dat vaardigheidsopleiding altyd ’nelement van opheffingsprogramme moet wees.In Suid-Afrika is Helpende Hand een van die

leidende rolspelers wat fokus op die opleidingvan ons jongmense as ’n middel om opheffing te

bewerkstellig. Ons bestaande Afrikaanse skole issteeds van wêreldgehalte – tiende beste in diewêreld met hoërskoolwiskunde – en die onder-steuning van hierdie skole en hul leerlinge is enbly een van Helpende Hand se belangrikste take.Wanneer ons kyk na die bogenoemde sukses-verhale van Europese volke bloot omdat voor-rang aan onderwys en opleiding verleen is, skepons opnuut moed en weet ons dat die geld watons hiervoor bymekaarmaak en aan opleidingbestee – meer as R12 miljoen in 2013 net aantersiêre beurse – ’n belegging in ons kinders énland se toekoms is.• Dr. Danie Brink is uitvoerende direkteur van

Helpende Hand. S

OPLEIDING is gewis waardige OPHEFFINGSMIDDEL

“ODeur Danie Brink

Dit is merkwaardig dat NOORWEË in 1997 die vyfde plek enin 2009 die eerste plek in die Verenigde Nasies (VN) se Menslike

Ontwikkelingsindeks beklee het. Dié indeks vergelyk lande selewensverwagting, opvoedingspeil en reële inkomste.


inbeweging

Handboeke, rekenaarprogramme, vakgidse met doelwitvelle, skriftelike eksamenvraestellemet memorandums en omvattende oueropleiding vir graad 1 tot 9. Naas ’n soliede

kennisvlak ontwikkel selfgedrewe onderwys noodsaaklike vaardighede engesindhede. Besoek ons aanlynwinkel vandag nog by www.kenweb.co.za

SelfgedreweTUISONDERWYS!

www.kenweb.co.za

Goedkoper, v inn iger, mak l iker, be te r

Die meeste pryse is met 80% verlaag. Klop die resessie!Geskik vir TUISONDERWYS of AANVULLING vir skool.

ie stewige grondslag wat onsland en ons toekoms ’n posi-tiewe uitkoms sal verseker, isdié van gehalteonderrig en-opleiding in jou moedertaal.

Solidariteit Helpende Hand glo inmoedertaalonderrig. Helpende Handhet Moedertaaldag op 21 Februariegevier met die vertoning van ’n Afri-kaanse jeugrolprent, Poppielariteit, en’n boekoortrekmarathon van lees-boeke by LaerskoolWesterlig inDanville. Die doel van Moedertaaldagis om bewusmaking oor taal- enkultuurdiversiteit te skep en te vier.“Op dieselfde trant moedig Helpende

Hand alle Suid-Afrikaners aan om een of meervan ons land se tale by te leer, maar nie tenkoste van moedertaalonderrig nie,” sê dr. DanieBrink, uitvoerende direkteur van Helpende

Hand. “Wanneer verengelsing onnadenkendnagejaag word, boet ’n land baie in. Dit is tyddat ons verskeidenheid weer as ’n bate beginraaksien en dit as sodanig koester,” sê Brink.Alana Baily, adjunk uitvoerende hoof van

AfriForum, meen ’n kind wat so lank as moont-lik onderrig in sy of haar moedertaal ontvang,het ’n onberekenbare voorsprong bo ’n kindwat in ’n tweede taal studeer. “Moedertaalon-derrig is nie ’n luukse nie, maar ’n noodsaaklikegrondslag vir die ontwikkeling van enige mensse linguistiese en wetenskaplike denke.”AfriForum gaan vanjaar op verskeie onder-

wysaspekte fokus om ’n beter toekoms vir onsjeug te verseker. Enkele hiervan is:• Leerlinggetalle: Minister Angie Motshekgahet die skokkende uitspraak gemaak dat sybereid is om wetgewing te verander sodatsy kan bepaal hoeveel leerders ’n skoolmoet aanvaar. Skole verkeer landwyd onder

druk om meer leerders in te neem omdatdie onderwysdepartement nie sy plignakom om voldoende skole te bou nie.Die aantal leerders per klas hou regstreeksverband met die welstand van die kindersen die gehalte van die onderrig wat hulleontvang.AfriForum sal inmenging van dieminister op hierdie terrein van skole enouerbeheerliggame nie toelaat nie en salenige poging om wetgewing te wysig, metalle moontlike regstappe teenstaan.

• AfriForum sal nou saamwerk met bekwameonderwysinstellings soos die Federasie vanBeheerliggame van Suid-Afrikaanse Skole(Fedsas), die Suid-Afrikaanse Onderwysers-unie en die AfrikaanseTaalraad om diedepartement van basiese onderwys tedwing om gehalteonderwys te lewer en diepubliek van die belang van moedertaal-onderrig bewus te maak. S

Opleiding die SLEUTEL tot ’n beter TOEKOMSDeur Cilleste van der Walt

D

it is blote toeval datSol-Tech se GrootTrek presies 175jaar ná die geskied-kundige Boeretrek

plaasvind, maar vir ons is dit simbolies van ’ngeskiedkundige opleidingsreis wat in 2007begin het en vanjaar ’n nuwe hoogtepuntbereik,” sê Paul van Deventer, besturendedirekteur van Sol-Tech.“Dit is egter allerminsdie einde van ons opleidingsreis. Dit is net nog’n mylpaal in ’n reis wat maar nog in die begin-stadium is,” sêVan Deventer.In 2007 was daar 64 elektriese studente en

drie personeellede by Sol-Tech en in 2008 isdaar uitgebrei na vier studierigtings met 296studente. In 2009 was daar reeds 371 studenteen nou, skaars vier jaar later, is daar 45 perso-neellede by Sol-Tech en meer as 1 000 gretigeAfrikaanse studente wat in een van ses geakkre-diteerde tegniese rigtings aan Sol-Tech studeer.Die nuwe Sol-Tech-kampus word tans in

Booysens in Pretoria-Wes gebou en gaan diehuidige Booysens- en Hermanstad-kampus ver-vang. “Al Sol-Tech se praktiese opleiding gaan dusonder een dak kan plaasvind. Die kollege se hulp-bronne gaan dus nie net beter aangewend kanword nie, ons studente gaan ook makliker stu-dent kan wees op een groot kampus.” S


inbeweging

SOL-TECH: Groot Trek om die draaiDie Solidariteit Beweging se tegniese kollege, Sol-Tech, is skaars ses jaar oud, maar sy kinderskoene wordvanjaar, met ’n eie “Groot Trek” in Julie na ’n splinternuwe kampus in Pretoria-Wes, behoorlik virGROOTMENSSKOENE verruil, berig MOIRA-MARIE KLOPPERS.

“D

Foto’s:ReintDykema;WiandrévanDeventer;iStockphoto.com

WAT IS VOLGENDE VIR SOL-TECH?

Die volgende mylpaal waarna Sol-Tech uitsien, is die dag wanneer die kollege sy gedeelte vanDie Kampus betrek. Die Kampus is die Solidariteit Beweging se multimiljoenrand-opleidings-instelling wat in die volgende paar jaar teen ’n koste van minstens R150 miljoen in Centurionopgerig gaan word om die Beweging se opleidingsinstellings, Sol-Tech en Akademia, te huisves.

MANNE MET DIE PLANNE!Paul van Deventer, besturende

direkteur van Sol-Tech, en PhilipMinnaar, hoof van dié kollege, hou ’n

wakende oog oor die vordering met diebouwerk aan Sol-Tech se nuwe

kampus in Pretoria-Wes.

inbeweging

ol-Tech se studente het in Maart vanjaarvir Solidariteit dankie gesê vir die rol watdie vakbond in die voortbestaan van dié

tegniese kollege speel. Volgens Philip Minnaar,hoof van Sol-Tech, wou die studente by diégeleentheid nie net dankie sê vir die vakbond as

instelling nie, maar ook vir elke lid van Solida-riteit. “Elke lid het ’n aandeel in Sol-Tech sewelslae en kan saam met ons trots wees op diekollege se prestasies. Van elke Solidariteit-lid seledegeld word R11 maandeliks in die SolidariteitGroeifonds gestort. Dié kleingeld word groot

geld wat honderde studente se opleidingsdromebewaarheid.” Sol-Tech se studente is slaggereedom ook hul deel by te dra wanneer hulle diewerkplek betree en gaan ook trotse lede vanSolidariteit word wat opleiding vir die volgendegeslag Sol-Tech-studente moontlik gaan maak. S

Sol-Tech-studente sê DANKIE dat vakbond hul opleidingsdrome bewaarheid

S

Paul van Deventer, Sol-Tech se besturende direkteur (tweede ry, links); Tjaart van derWesthuizen,besturende direkteur van die Solidariteit Beleggingsmaatskappy (regs bo); en Marius Croucamp,bedryfshoof by Solidariteit (voor links); was onder die 30 fietsryers wat in Sol-Tech- en Akademia-uitrustings ten bate van opleiding getrap het tydens die Argus-fietsren in die Kaap.

ARGUS: TALLE LAAT DIE SPEKE SING VIR OPLEIDING

Wanneer: 1 Junie 2013Waar: Booysens-kampus,

Luderitzstraat 565,Booysens

Koördinate: S25.42.931; E28.07.622Tyd: 08:30 vir 09:00Bring saam: Vier gewaarmerkte

afskrifte van dievoornemende studentse ID-dokument enhoogste kwalifikasie

Antwoord by: [email protected]

Sol-Tech

prom

osie


ie skrywer Jim Collins gee in syboek Good to Great baie aan-dag daaraan dat ’n maatskappywat die beste wil wees in ditwat hy doen, en die beste daar-

in wil bly, se heil begin by die leierskap van diemaatskappy.Dít, tesame met die leier se vermoëom die regte mense aan te stel (nie af te betaalnie), asook om die regte mense in die regteposisies te plaas, is die begin van die suksesresep.Hoe meer ons met Solidariteit se lede inter-

aksie het oor die voorgestelde afleggingsprosessewat aan die orde van die dag is, hoe duidelikerword dit hoekom die maatskappye wat dieprosesse aanpak, lankal nie meer ’n suksesverhaalis nie. Collins noem ook in sy boek dat ’n maat-skappy wat nougeset in sy gesonde kultuur is, se“goeie” personeel met hul werk kan aangaan ennie oor hul posisies by die maatskappy bekom-merd hoef te wees nie. Uit die gesprekke metdie betrokke maatskappye se personeel, faalhierdie maatskappye egter skouspelagtig daarinom dié gemoedsrus te bied.

Ek gesels met ’n vrou wat reeds 34 jaar diensby een werkgewer het. Haar afdeling het slegs ’nderde van die personeel oor wat daar vyf jaargelede was. Sy is halfses in die oggend reeds bydie werk om die dag se beplanning te doen en teverseker dat niks skeefloop nie. Sy werk gereeld11 ure per dag met geen oortydvergoeding nie.Sy is ’n opregte, harde werker, en ken die afdelingwaarin sy werk soos die palm van haar hand.Hoekom moet sy onseker wees oor haar posisie,en uit moedeloosheid oorweeg om ’n pakket teneem wat saam met haar pensioenvoordeelslegs ’n derde van haar maandelikse inkomstegaan betaal?Collins noem ook in die boek dat die beste

mense geplaas moet word waar die grootstegeleenthede binne die maatskappy bestaan. Ekhet uit die gesprekke met ons lede agtergekomdat die beste personeel na al die probleemareasverplaas word, en eindelik uitgebrand word. Myvraag is: Waarop stuur hierdie maatskappye af?Hoewel SFD graag geld onder bestuur wil

plaas, is dit ons verantwoordelikheid om vir elke

lid ons beste onafhanklike advies te gee. Dit doenons eerstens deur vir die lid te wys wat diebelastingimplikasies van die voorgestelde prosesbehels. Die aanvanklike enkelbedrae wat metafleggingsprosesse genoem word, klink dikwelsindrukwekkend en laat mense net so dikwelsemosionele en haastige besluite neem. Indien diebelastingimplikasies asook die uitwerking vaninflasie op dié geld oor die volgende 20 tot 25jaar in ag geneem word, is die kontantvloei-prentjie glad nie meer so rooskleurig nie.Die uiteinde is dat SFD deur die hele proses

slegs vir een lid, met 44 jaar diens by eenwerkgewer, die groen lig gegee het om met dieproses voort te gaan, sou die lid dit wouoorweeg. Ek is van mening dat hierdie prosessenie enige maatskappy in ’n beter sakeposisie gaanplaas nie. Eerstens kos die proses onnodige geld,en tweedens gaan waardevolle kritieke vaardig-hede verlore – iets wat die Suid-Afrikaanseekonomie allermins kan bekostig.• Francois Smit is besturende direkteur van

Solidariteit Finansiële Dienste.

AFLEGGINGS:Werkgewer én werknemer verloor

Solidariteit FinansiëleDienste (SFD) wasdie afgelope tyd noubetrokke by Solidariteit-ledewat AFLEGGINGS, hetsyvrywillig of nie, in die gesig staaren om RAAD EN ADVIES komaanklop oor die posisie waarin só ’nproses hulle kan plaas. Die gesprekke metdie lede laat ’n mens wonder oor die sake-beginsels van sommige van die maatskappye watmet sulke prosesse begin, skryf FRANCOIS SMIT.

D


SolidariteitFinansiële Dienste


0861 10 10 05www.solidariteit.co.za

Staar jy AFLEGGING in die gesig? Het jy BEDANK en van werkgewer verander? Neem jy ’n VROEËAFTREEPAKKET? Dan moet jy hierdie lees! By Solidariteit Finansiële Dienste is jou swaar verdiendeneseier in veilige hande!

Is jy afgelê of het jy bedank?HOE GEMAAK met my pensioen of aftreepakket?

HET JY ONDER MEER DIE VOLGENDE VRAE?• Moet ek uit die pensioenfonds onttrek of kan ek my geld na ’n soortgelyke fonds oorplaas?• Wat is die belastingimplikasies van my besluite?• Watter soort beleggings kan ek maak en wat is die risiko’s waaraan ek

blootgestel is?• Wie kan ek werklik met my swaar verdiende geld vertrou?

ONS HET DIE ANTWOORDE!Solidariteit Finansiële Dienste (SFD) is ’ngeregistreerde finansiëledienstemaatskappy(FSP-nommer: 15556) wat hom beywervir gehalte-advies, gerugsteun deurgehalteprodukte. SFD hetgeregistreerde finansiële beplannerswat professionele advies kan gee oorbeleggings en risikoprodukte. SFDse benadering tot finansiële adviesonderskei hom van die alledaagseen die maatskappy werk saam metbekende maatskappye of vennote indie finansiële bedryf, insluitend AllanGray, Sanlam, Liberty Life, Momentum,Coronation en Investec.

Kontak ons vandag nog!

Tel: 0861 10 10 05,

Faks: 086 571 6739

E-pos: [email protected]

erkgewers wat slegsop grond van ou-derdom teen werk-nemers diskrimineer,oortree Artikel 6

van dieWet op Gelyke Indiensneming, 1998,tensy die werkgewer kan bewys dat die onder-skeiding, uitsluiting of voorkeur met ’n inherentevereiste van die werk verband hou. Verderbepaal Artikel 187(1)(f) van die Wet op Ar-beidsverhoudinge, 1995, dat ontslag outomatiesonbillik is indien die rede vir die ontslag is datdie werkgewer onbillik gediskrimineer het teen’n werknemer, regstreeks of onregstreeks, openige arbitrêre grond soos genoem in dieartikel, wat ouderdom insluit.Artikel 187(2)bevat egter ’n belangrike statutêre uitsonderingen verweer, naamlik dat ’n werkgewer sy werk-nemers mag verplig om af te tree indien hulledie gewone of ooreengekome aftree-ouder-dom vir persone wat in daardie hoedanigheid indiens is, bereik het.Wat bogenoemde in kort beteken, is die

volgende: Sou ’n werkgewer ’n werknemerontslaan slegs op grond van sy of haar ouder-dom en die werkgewer kan nie aanvoer datdaar binne die maatskappy ’n normale of oor-eengekome aftree-ouderdom vir werknemersin daardie bepaalde hoedanigheid is nie, sou diewerknemer ’n vergoedings- of herindiensne-mingseis ingevolge die Wet op Arbeidsver-houdinge, asóók ‘n moontlike skadevergoe-dingseis ingevolge dieWet op Gelyke Indiens-neming kan instel.Dit is presies wat die arbeidshof in Hibbert v

Arb ElectricalWholesalers (Pty) Ltd [2013] 2BLLR 189 (LC) beslis het. Die applikant, mnr.ND Hibbert, was ’n eksterne verkoopsagent virdie respondent,Arb ElectricalWholesalers,voordat hy deur die respondent verplig is omaf te tree toe hy 64-jarige ouderdom bereik.Mnr. Hibbert het aangevoer dat sy ontslagoutomaties onbillik was omdat dit slegs op syouderdom gegrond was. Hiervoor het hy ver-goeding geëis. Hy het verder ook aangevoerdat daar op grond van dieselfde rede onreg-verdig teen hom gediskrimineer is, waarvoor hy

skadevergoeding ingevolge die Wet op GelykeIndiensneming geëis het.Aangaande die aanspraak dat sy ontslag

outomaties onbillik was, moes die hof eerstensbeslis of ontslag wel plaasgevind het. Indien ’nwerknemer en ’n werkgewer vooraf kontrak-tueel ooreenkom op ’n bepaalde aftree-ouderdom, sal die werkverhouding outomatiestot ’n einde kom sonder dat enige ontslagplaasvind wanneer die werknemer dieooreengekome ouderdom bereik – presies soosin die geval van ’n vastetermyn-dienskontrak.Regter Lagrange het in hierdie geval bevind datdie applikant nie vooraf met sy werkgewerooreengekom het om op 64 af te tree nie, maardat hy eensydig deur die respondent daartoeverplig is. Ontslag het dus wel plaasgevind.Nadat die hof beslis het dat ontslag wel

plaasgevind het, moes daar verder bepaal wordof die ontslag billik en regverdig was.Aangesientwee vorige werknemers van die respondenteers op die ouderdom van 71 jaar afgetree heten aangesien die applikant ook nie lid van enigevoorsorgfonds met ’n bepaalde aftree-ouder-

dom was nie, kon die respondent nie bewys datdaar binne die maatskappy ‘n normale of oor-eengekome aftree-ouderdom bestaan het nie.Die hof het op sterkte van Artikel 187(1)(f)beslis dat die ontslag outomaties onbillik was enhet 12 maande se vergoeding ten bedrae vanR420 000 asook koste toegeken.Wat die applikant se eis ingevolge die Wet

op Gelyke Indiensneming betref, kon dieapplikant slegs moontlike skadevergoedingkragtens Artikel 50 eis. Dit is omdat dierespondent nie onregverdig kan opdok vir ’nduplisering van vergoedingseise gegrond opdieselfde gronde van diskriminasie nie. (SienWallace v Du Toit [2006] 8 BLLR 757 (LC).)Die hof het beslis dat die ontslag van die

applikant neergekom het op onbillikediskriminasie ingevolge Artikel 6 en dat dieapplikant sou kon slaag met ’n skadevergoe-dingseis mits die vereistes vir ’n skadevergoe-dingseis nagekom word.Aangesien dieapplikant in hierdie saak egter nie enige skadekon bewys nie, is sy eis vir skadevergoeding vandie hand gewys. S

W


jy & diedeur Phil Davel

Stuur jou regsvrae na: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion 0046;stuur ’n e-pos na [email protected]; of ’n faks na 012 664 1102.Reg

Dubbele eis vir DISKRIMINASIE, ONTSLAGElke werknemer in Suid-Afrika het die REG dat daar nie ONREGVERDIG teen hom of haarGEDISKRIMINEER word nie en om nie ONBILLIK ONTSLAAN te word nie, skryf PHIL DAVEL.

Foto’s:iStockphoto.com


inbeweging

ie doel van die vergoedings-fonds is om werknemers watby hul werkplek beseer is ofsiek geword het, by te staan.Hanlie vanVuuren, ’n litigant by

Solidariteit se afdeling vir beroepsgesondheid en-veiligheid, sê een van die grootste problememet die vergoedingsfonds hou verband met dieregistrasie van eise.“’n Groot agterstand word met die registra-

sie van eise ondervind. Die vergoedingskom-missaris se jaarverslag van die afgelopeboekjaar toon dat daar ’n daling van sowat40 000 in die getal geregistreerde eise was.Die daling kan egter nie toegeskryf word aanveiliger werkomstandighede nie, maar aan dievergoedingsfonds se implementering van ’nnuwe elektroniese stelsel om die eise te regi-streer. Dié stelsel lei tot ernstige vertragings.“Die gebrekkige betalings aan diensver-

skaffers kan aan verskeie faktore toegeskryfword, waarvan een die versuim is om eise teregistreer en oor aanspreeklikheid te besluit.Geen diensverskaffer kan betaal word alvorens’n eis nie geregistreer en aanspreeklikheiddaarvoor aanvaar is nie,” verduidelik sy.VanVuuren sê dit gebeur ook dikwels dat

werknemers nie uitbetalings vir mediese be-handeling, verlies aan inkomste of blywendearbeidsongeskiktheid ontvang nie. Sy sê dievergoedingskommissaris se jaarverslae van dieafgelope ses jaar is ’n duidelike aanduiding vandie omvang van die probleem.“In 2006/07 is R655 miljoen aan werkne-

mers betaal, maar in 2007/08 het die bedragtot R652 miljoen gedaal. In 2008/09 het ditverder gedaal tot R631 miljoen, terwyl dit in2009/10 weer drasties tot R772 miljoen gestyghet. In 2010/11 en in 2011/12 het dit weerdrasties tot sowat R549 miljoen gedaal. Hierdiegroot wisselvalligheid het niks met werklikeveranderings in werkplekke se veiligheid tedoen nie, maar slegs met die vergoedingsfondsse ondoeltreffende administrasie.”Volgens VanVuuren is die gekwalifiseerde

oudit wat die vergoedingsfonds van dieouditeur-generaal gekry het, ook tekenend vandie swak bestuur van die fonds.“Die vergoe-dingskommissaris se jaarverslag toon onder

meer ongemagtigde uitgawes van R6,5 miljoenen verkwiste uitgawes van R12,09 miljoen,waarvan R1,5 miljoen aan rente op laatbetalings bestee is en R10,2 miljoen verbandhou met die implementering van die nuweelektroniese stelsel. Soortgelyke probleme hetook in vorige ouditverslae aan die lig gekom,maar is steeds nie getakel en opgelos nie, watop ’n uiters swak bestuurde fonds dui,” sê sy.Solidariteit het ’n dringende beroep op die

minister van arbeid gedoen om by die bestuurvan die vergoedingsfonds in te gryp. Dit is dui-delik dat die kommissaris nie oor die vermoëbeskik om die probleme van die fonds behoorlikte takel nie. Die direkteur-generaal het tot dusverook nie die fonds se probleme doeltreffendhanteer nie. Die bestuur van die fonds hoort indie hande van kundige belanghebbendes sodatwerknemers, werkgewers en diensverskaffersgoeie dienslewering kan ontvang. S

Vergoedingsfonds: WERKNEMERS trek aan kortste entDie departement van arbeid se VERGOEDINGSFONDS het glo tot so ’n mate agteruitgegaan dathospitaalgroepe en spesialiste in die private sektorWEIER om werknemers wat dekking by dié fonds geniet,te BEHANDEL.Werknemers byt die spit af as staatsinstansies wanbestuur word.NICO STRYDOM berig.

D

R800 000 000

R700 000 000

R600 000 000

R500 000 000

R400 000 000

R300 000 000

R200 000 000

R100 000 000

2006/2007

2007/2008

2008/2009

2009/2010

2010/2011

2011/2012

R65

500

000

0

R65

200

000

0

R63

100

000

0

R77

200

000

0

R54

900

000

0

R54

900

000

0

BETALINGS DEUR DIE VERGOEDINGSFONDS


inbeweging

yna ’n dekade nadat Nazeem Mallie,’n Solidariteit-lid, hepatitis B by sywerkplek opgedoen het, het diehooggeregshof beslis dat Mallie deurdie vergoedingskommissaris vergoed

moet word. Mallie het in September 2004hepatitis B opgedoen terwyl hy as ’n loodgieterby die Suid-AfrikaanseVloot se skeepswerf inSimonstad gewerk het. Mallie se werkgewer hetdie saak vroeg in 2005 by die vergoedingskom-missaris aangemeld, maar laasgenoemde hetaangevoer dat hy nie oortuig is dat die lid sesiekte uit sy werk voortgespruit het nie.Mallie het beswaar teen die beslissing aange-

teken, maar tydens die aanhoor van die beswaarin November 2007 kon geen beslissing hieroorgemaak word nie. Volgens wet moes die voor-sitter van die tribunaal wat die beswaar aange-hoor het, die saak na die hof verwys vir ’n

beslissing. Die saak het gesloer en is uiteindelik,nadat Solidariteit heelwat druk uitgeoefen het, nadieWes-Kaapse hooggeregshof in Kaapstad ver-wys. Solidariteit het die hof versoek om gelyk tegee dat Mallie wel die siekte opgedoen het ter-wyl hy aan diens was.Advokaat Paul Mardon, hoof van Solidariteit

se afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid,sê die hof het Solidariteit in sy uitspraak gelykgegee en Mallie se saak sal nou terugverwysword na die vergoedingskommissaris sodat dievergoeding waarop hy geregtig is, bereken kanword. “Dit is ’n waterskeidingsuitspraak, aan-gesien dit ook nuwe riglyne neerlê oor dieproses wat gevolg moet word wanneer ’n saakna die hof verwys moet word wanneer dietribunaal nie tot ’n eensgesinde beslissing konkom nie. So ’n beslissing kan slegs bereik wordindien een van die assessore met die voorsitter

se beslissing saamstem. Kragtens die Wet opVergoeding vir Beroepsbeserings en -siektesmoet die voorsitter van die tribunaal wat ’nbeswaar aanhoor, dit na die hof verwys indiendaar nie ’n beslissing gemaak word nie. Die voor-sittende beampte beskik nie oor die nodige hulp-bronne hiervoor nie en dit het tot gevolg datsake sloer. Regter A.J. Koen het in sy uitspraakgelas dat die direkteur-generaal van die departe-ment van arbeid só ’n saak moet verwys.”Mardon sê die regter het verder bepaal dat ’n

volledige rekord van die verhoor se verrigtinge,wat vir oorweging aan die hooggeregshofvoorgelê word, ook ander inligting kan insluit.Mallie se gesondheid het drasties verswak

sedert hy gediagnoseer is en die siekte het ookemosioneel sy tol geëis. Nou kan hy egteruiteindelik gerus voel, sê hy. “Solidariteit hetwerklik die ekstra myl vir my geloop.” S

Solidariteit-lid hét by werk SIEK geword, beslis hofDeur Nico Strydom

B


inbeweging

oewel die beplanning, uitleg eninhoudstrukturering van ’nwebtuiste soos hierdie nieonderskat moet word nie endie projek wel deeglike be-

planning moes verg, is dit nie naastenby ’nR40 miljoen-projek nie.Die webtuiste www.freestateonline.fs.gov.za

is die internettuiste van 38 webbladsye vanVrystaatse munisipaliteite, departemente en diemetro. Die maatskappy wat die ontwikkelingvan die webtuiste gedoen het, Cherry OnlineDesign, het nie eens sy eie webtuiste nie – slegs’n Facebook-blad. Hierdie maatskappy is deelvan ’n konsortium, Letlaka Group, wat diekontrak gekry het om al dié webtuistes vir driejaar in stand te hou en te beheer.Premier Ace Magashule word nou deur die

DA daarvan beskuldig dat hy miljoene randedeur hierdie konsortium kanaliseer.Twee vandie maatskappye in die konsortium, CherryOnline Design en Ikamva, behoort aan dieBloemfonteinse sakemanTumi Ntsele, eienaarvan Letlaka Communications. Die maatskappyJugganaut is die ander aandeelhouer in diekonsortium. Die telefoonnommer op CherryOnline Design se Facebook-blad is die nommervan Ntsele se koerant TheWeekly en Ikamva.Die konsortium het in die 2011/2012-

boekjaar R24 miljoen vir die webtuiste ontvang,en R23,8 miljoen in die 2012/2013-boekjaar.Maar die webtuiste is nog nie voltooi nie en dieinstandhoudingskoste, wat sowat R900 per uurbeloop, moet ook nog bygevoeg word. Diewebtuiste is op die oopbronkode-platformWordpress gebou, wat vrylik beskikbaar is virenigiemand wat graag ’n webtuiste wilontwikkel. Die ironie is datWordpress, watgeskep is om mense wêreldwyd in staat te stelom hul eie blogs en webtuistes te publiseer,nou vir beweerde korrupsie aangewend word.Die webtuiste is gebou op dieWordpress-

tema London Live, wat teen sowat $40 gekoopkan word. Daar is nie veel van die oorspronk-like tema afgewyk nie, en dus is daar nie werklikbykomende ontwerpe gedoen wat die kostekon opstoot nie. Die webtuiste is boonop opWordpress-weergawe 3.4.1 gebou, terwylWordpress 3.5.1 reeds beskikbaar is. S

WEBTUISTE die prys van 40 huiseDie Vrystaatse provinsiale regering se nuwe webtuiste het in Maart 2013 in die kollig gekom nadat dieontwikkelingskoste van dié webtuiste op sowat R140 miljoen beraam is. Latere berigte het egter getoondat die ontwikkeling nie R140 miljoen nie, maar R40 MILJOEN gekos het, skryf DALEEN GOUWS.

H

SJOE VIR DIÉ syfers!’nWebtuisteprojek soos hierdie souongeveer 80 uur neem om te voltooi.Teen ’n gemiddelde webontwikke-lingstarief van R350 per uur werk ditop R28 000 uit. Maar sou ’n mens dieadministrasie en uiteensetting en ’npaar ander uitgawes byvoeg, kon dieontwikkeling nie meer as R40 000 kosnie. Indien drie jaar se instandhoudingvan sowat 160 uur per maand teenR350 per uur bygereken word, salinstandhouding sowat R672 000 perjaar beloop. As ’n mens bykomendeen onvoorsiene koste byvoeg, kan ditdie totale projekkoste oor drie jaar opsowat R3 miljoen te staan laat kom.

www.peperduur.fs.gov.za



inbeweging

ccording to Paul Joubert,senior researcher at Solidarity’sResearch Institute, a company’semployees who are collectivemembers of a trade union im-

mediately gain more power over their wagesand other service conditions.“One can comparethe collective members of a trade union toshareholders in a company: They each investtheir individual share, but collectively they benefitmore than they would have done on their own.A trade union works according to the sameprinciple. Employees with a shared interest andgoal stand together to achieve more than theywould otherwise have done,” he explained.Gideon du Plessis, General Secretary of

Labour Relations, says the turbulent economic cli-mate and the increasing uncertainty in the SouthAfrican labour market mean that no employeecan afford not to have a trade union behindthem.“Companies are currently under tremen-dous financial pressure and revert to unfairlabour practices and making unilateral changes totheir terms of employment.As a result, unfairdismissals and retrenchments are more commonthese days. In these uncertain times, a tradeunion such as Solidarity offers employees thepeace of mind that there is someone who canlook after their interests in the workplace.Trade

unions are there to protect their members andto ensure that they are always informed aboutthe matters that directly affect their jobs. Further-more, research has shown that employees whoare members of a trade union receive betterwages than those who are not,” says Du Plessis.According to an article published on

econ.economicshelp.org, being a member of atrade union has the following benefits:• Increased wages: Industries with tradeunions generally pay higher wages than non-organised industries.

• Represent members: Trade unions can pro-tect members from exploitation and canensure that the necessary health and safetylegislation is upheld in the workplace.

• Help to increase productivity: Tradeunions can propose and help implementnew working practices which can improveproductivity. Once the employer is moreproductive, it can afford increased wages foremployees.

• Important for service sector:Our moderneconomies have brought about a decline inmanufacturing and an increase in servicesector jobs. Since the latter are more likelyto involve part-time or temporary jobs,trade unions increasingly need to protectworkers in these positions.

GEARED FOR GROWTH

• At 111 years old in 2013, Solidarity is oneof the oldest trade unions in South Africa.It was first known as theTransvaal Mine-workers Association and later changed itsname to the Mineworkers’ Union(MWU) and later to MWU Solidarity.

• Following the political changes in 1994,the MWU had no choice but to reinventitself. In 2002, the MWU became knownas the Solidarity that we know and lovetoday, improving and growing rapidly.

• Solidarity is now known as the SolidarityMovement and currently has a member-ship of 200 000 across South Africa. S

EMPOWER yourself: Join a TRADE UNION today!Why would I want to become a member of a TRADE UNION? That’s the usual reply when you ask afriend or a colleague who has not yet joined a union such as Solidarity to consider doing so. The truth isthat once you know the IMPORTANCE of being part of a registered trade union, you cannot afford notto become a member, writes INGE STRYDOM.

AIthas always been Solidarity’s mission tofulfil its members’ needs in the work-place, but the union has in recent yearsalso extended its services to meet theneeds of the entire community:• Work-related legal aid• Collective bargaining• Funeral benefits• Confinement benefits• Civil law advice• Permanent medical disability benefits• Last wills and testaments• Solidarity Magazine• Weekly newsletters• Recognition of previous membership.

SOLIDARITY? FOR SURE!

200The number of REGISTEREDtrade unions in South Africa.

“Research has shown that employees whoare members of a trade union receiveBETTERWAGES than those who are not.”

Photograph:iStockphoto.com


inbeweging

illie Lightfoot is ’ngevorderde lewens-ondersteunings-paramedikus eneienaar van Lifemed-

ambulansdienste. Volgens hom is daar eenwoord wat die werk van ’n paramedikus kanopsom:Onvoorspelbaarheid. ’n Mens kan nooitvoorsien watter noodoproepe volgende ontvanggaan word nie. Dikwels spring die span in dieambulans met net basiese inligting oor die toneelwat op hulle wag, wat verseker dat hierdie werknie tekortskiet aan adrenalien nie.Die werk vereis ook baie goeie opleiding

wat voltyds as ’n vierjarige BTech-graad innoodmediesesorg en -redding gedoen kanword. Deeltydse opleiding word deur die Raadvir Gesondheidsberoepe van Suid-Afrika byverskeie opleidingsentrums regoor die landaangebied. Die deeltydse opleiding begin met ’nbasiese ambulansassistentkursus. Daarna moetdie voornemende paramedikus 1 000 ure saam

met ’n opgeleide paramedikus deurbring ompraktiese ervaring op te doen voordat hy of syvir ’n intermediêre kursus oorweeg kan word.Hierna volg nog 1 000 ure prakties op die pad,gevolg deur die kritiekesorgkursus.Hoewel paramedici in ’n uiters stresvolle

omgewing werk en baie trauma beleef, is diewerk eweneens bevredigend wanneer jy weetjy kon iemand se lewe red of iemand in noodholisties bystaan, sêWillie.Dit gebeur gereeld dat die brandweer vóór

die ambulans by ’n ongelukstoneel opdaag.Hulle help hoofsaaklik om die toneel te beveiligen verleen bystand aan die pasiënte terwyl daarvir die ambulans gewag word.Ander funksieswat die brandweer verrig, sluit in die ondersoekvan brande, beveiliging van geboue, spesialedienste (soos iemand wat vasgekeer is), huma-nitêre dienste (soos die kat uit die boom red)en brandbestryding.Johan Pieterse, skakelbeampte by die brand-

weer, verseker my dat brandweermanne nie

soos in die flieks sit en wag vir iets om te ge-beur nie.“Ons taak is om lewens en eiendom te be-

skerm,” sê Pieterse vol passie.Brandweermanne werk hard. Hulle werk

skofte van 12 ure elk waartydens voertuienagegaan en voorberei moet word, voet-gangers gehelp word en oproepe hanteermoet word. Vals oproepe word sommer vinniguitgesnuffel, sê Johan.Tussenin moet die mannefiks bly en deur selfstudie hulself op die hoogtevan verwikkelings in hul beroep hou.Volgens Pieterse word posisies in die brand-

weer geadverteer.Aansoekers gaan vir strengmediese keuring en daarna fisieke toetse. Indienhulle slaag, word hulle genooi vir ’n onderhoud.Daarna deurloop aansoekers opleiding by eenvan sewe geakkrediteerde opleidingsentrumsregoor Suid-Afrika.“Hierdie is egter nie net ’n werk nie. Jy moet

’n passie hê en jou ingesteldheid moet 100%reg wees,” sê Pieterse. S

Die STAATMAKERS agter die sirenes, flitsende ligteOns hoor dikwels die sirene of sien die flikkerende ligte, maar wie is die MENSE wat gewoonlik eerste by’n ongelukstoneel opdaag en alles in hul VERMOË doen om pasiënte se lewe te red en by die hospitaalte kry? KARINVENTER van Solidariteit Helpende Hand se beroepsleidingsdienste het gaan uitvind.

W

Bobaasberoep: As jy op soek is na ’n loopbaan waarin jy joupassie én roeping kan uitleef, gaan snuffel by www.loopbaan.co.za

Foto:RianadeBeer

32


inbeweging

Presteer kinders met ’n lae emosioneleintelligensie swakker op skool?Kristien Andrianatos, onderwyseres by LaerskoolPretoria-Oos, meen dat kinders met goeie inter-persoonlike vaardighede beter met ander kindersoor die weg kom en dat hulle konflik beter han-teer. Laasgenoemde maak dat skool vir die kindaangenamer is en daarom het goeie mense-kennis, oftewel ’n hoë emosionele intelligensie, ’nindirekte invloed op kinders se prestasievermoë.“Kinders met goeie interpersoonlike verhoudingsis meer verdraagsaam teenoor ander en hulleverdra ook makliker ’n geterg en geboelie. ’n Kindmet goeie interpersoonlike verhoudings is ook ’noulike maatjie vir ander en dit gee hul selfver-troue ’n hupstoot. Daarbenewens moet kindersdikwels in groepe in die klas werk. Die kind metswak interpersoonlike vaardighede voel gewoon-lik uitgelaat omdat niemand saam met hom ofhaar wil werk nie,” verduidelik sy.

Wat is jou plig as ouer wanneer dit by joukind se emosionele intelligensie kom?Andrianatos meen dat ouers nie die rol in hulkinders se vermoë om met ander oor die wegte kom, moet onderskat nie.“Ouers moet hulkinders bystaan wanneer dit by die aanleer van

interpersoonlike vaardighede kom, aangesiendit ’n baie belangrike deel van hul sosiale ont-wikkeling is. Kinders is van nature baie egoïstiesen selfgesentreerd. Daar moet dus ’n daad-werklike poging aangewend word om ’n kindbewus te maak van die behoeftes van anderrondom hom of haar en dat hulle ander mensein ag moet neem,” verduidelik sy.

Hoe gaan jy as ouer te werk om vir jou kindgoeie interpersoonlike vaardighede te leer?Dr. Steven Richfield, ’n bekende Amerikaansekindersielkundige en skrywer, gee in sy artikelParenting help: teaching your child people skillswat op die webtuiste www.healthyplace.comgepubliseer is, die volgende raad:• Brei jou kind se bewustheid van sy of haarunieke persoonlikheid uit en van hoe dit vanander mense s’n verskil.

• Help jou kinders om hul gevoelens oorsekere gebeurtenisse te identifiseer.

• Laat jou kind verstaan wanneer en hoe hyof sy teenoor ander moet reageer.

• Leer jou kinders dat daar drie belangrikedinge is wat hulle kan doen om suksesvol indie wêreld op te tree, naamlik gesprek voer,komplimenteer en omgee.

Flink of faal met interpersoonlike VAARDIGHEDEGoeie interpersoonlike vaardighede (oftewel ’n hoë emosionele intelligensie) is onomwonde een van dienoodsaaklikste VAARDIGHEDE om in die werkplek te hê. Het jou kind egter ook hierdie eienskapnodig om op skool te presteer? Is dit jou plig as ouer om vir jou kind hierdie vaardigheid aan te leer?INGE STRYDOM het antwoorde op drie kwelvrae gaan soek.

van Suid-Afrikase SKOLE isdisfunksioneelas gevolg vanswak dissipline~ Fedsas ~

90%

• Die Federasie van Beheerliggame vanSuid-Afrikaanse Skole (Fedsas) het in 2012aangedui dat sowat 90% van ons skoledisfunksioneel is, onder meer weens ’ngebrek aan dissipline, ’n onveilige fisieke enemosionele omgewing vir leerlinge enonderwysers, swak onderrig, en dieafwesigheid van goeie interpersoonlikevaardighede onder leerlinge en personeel.

• Volgens dr. Hanri de la Harpe, hoof vanEquilibria School of Life in Potchefstroom,is lae emosionele intelligensie een van diegrootste redes waarom studente hulstudies staak.

• Volgens prof.Amanda Lourens van dieNoordwes-Universiteit, wat navorsingoor uitvalsyfers by 10 universiteite entechnikons in Suid-Afrika gedoen het, valsowat 24% van studente wat vir ’n drie-jaarkwalifikasie inskryf, gedurende dieeerste jaar van studie uit. Ongeveer 43%van studente wat vir ’n driejaarkwalifi-kasie inskryf, val in die derde jaar uit (envoltooi dus nie die kwalifikasie nie). S

feitelik


•Bykomendebron:www.beeld.com


inbeweging

BETEKENISRats of bekwaam wees.

WAAR KOMDIT VANDAAN?Die voorslag van ’n sweep is dié deel watdie vinnigste deur die lug klief as daar metdie sweep geklap word. Oordragtelik wekdit die indruk van rats of vinnig wees. S

UIT OUMA SE UITSETKISNico Moolman

it Ouma se uit-setkis, ’n Afri-kaanse boek

oor die Afrikaanse kultuurerfenis, is onlangsgepubliseer. Dié boek, geskryf en uitgegee deurNico Moolman, word opgedra aan alle oumasen is propvol resepte, foto’s, staaltjies, ou ad-vertensies, gedigte, boererate… te veel om opte noem. Dit is ’n reis deur ’n ouma se uitsetkis– al die herinnerings in die uitpak en sien vanwat in sulke ou kiste is, maak ’n nuwe wêreld virdie leser oop. Die boek bevat ook ’n CDgetiteld Grêmmiefoun Onthou. Liedjies op dieCD sal die ouer geslag ver laat terugdink. OomJanVisser se Gala Polka en Stellenbosch onthouen selfs Misbank op die see laat die onthou her-leef. Die boek word in ’n houer met ’n handvat-sel verpak, sodat dit amper lyk of dit in sy eie

kissie gebêre word. UitOuma se uitsetkis kosR350 (posgeld ingesluit)en kan by die skrywerbestel word [email protected] is ook beskikbaarby Radio Pretoria se

Woord en Klank-winkel,Jasmyn in Hartbeespoort-dam, Exclusive Books enProtea Boekehuis.

In die warm Kaapse somers wasdit altyd ’n probleem om voedsel,en veral vleis, TEEN BEDERFTEBESKERM. Deur vleis te sout, te

pekel of te droog, het dit ’n bietjielanger gehou. Die Voortrekker-

vrouens het hierdie TEGNIEKEgeken, en kon op dié maniere vleis

vir ’n hele paar weke bewaar.

VLEIS wat sysout werd is!

OM BILTONG TE SOUT

Vir ’n biltong wat 3 of 4 lbs. weeg, neem dan1 lb. sout, 2 ons suiker, 1 ons salpeter,½ theelepel

soda. Meng dit alles eers goed, vrywe dan dibiltong in, laat so 24 uur lê, hang dan op (sic).

Klam weer laat biltong muf, sodat dit in sekeredele van Natal byna onmoontlik is om vleisop dié manier te bewaar. Vleis is egter ook

gepekel. Dié resep en inligting is oorspronklikin OpTrek gepubliseer. Die redakteur is

J. Celestine Pretorius, en Protea is die uitgewer.OpTrek is in boekwinkels teen R270 beskikbaar.

Deur Suné van Heerden

U

’n VOORSLAG wees

www.maroelamedia.co.za


inbeweging

ie FAK-sangbundelVolume II het op5 Maart 2013 by die

Stellenbosse wynplaasNeethlingshof gekuier. Dieweer het saamgespeel, dieomgewing was pragtig, dieklankstelsel puik, die piekniek-mandjies se happies heerlik enelke kunstenaar genotvol –alles onverbeterlik.Die kunstenaars wat by dié

geleentheid opgetree het, hetingesluit Amanda Strydom,Richard van derWesthuizen,Jannie duToit,Anna Davel,Brandon October, Les Javan, Jakde Priester en Nico Carstens.Ou treffers van legendes soos Lucas Maree, Louis van Rensburg,

Christa Steyn, Johannes Kerkorrel en vele meer is gesing, alles liedjies watin die nuwe FAK-sangbundel opgeneem is. Oud en jonk het die aandbygewoon en saamgesing soos nog nooit tevore nie.Nostalgie het die botoon gevoer, en die aand het almal laat besef hoe

belangrik dit is om die Afrikaanse liedjieskat te bewaar, te bevorder enoor te vertel.• SMS die woord ‘FAK’ na 34388 om die nuwe Sangbundel te bestel. S

FAK-sangbundel Volume II:Storie, legende om te bewaarDeur Lindie van Zyl

D


p daardie oomblik kom PietaTregardt aangestap en roepuit: “More tante Antjie! Kanek help inspan?” Hy sien mynie eens raak nie. “Hulp sal

baie welkom wees, Pieta,” antwoord my ma. “OuHannatjie daar kla juis dat sy haar handjie metdie juk seergemaak het.”Toe sien hy my, metdaardie blou oë... Só skryf die mooie HannaScheepers, ’n tiener wat dieTrek meegemaakhet. Sy het haar hart op Pieta, Louis Tregardt seseun, verloor. Hanna beter egter in haar spoortrap... Oom Louis hou ook haar Facebook-bladdop en lewer allerhande kommentaar oor diétweetjies se bloeiende romanse!Sy is nie die enigste karakter wat nou reg-

streeks haar verhaal oorvertel nie. Louis Tre-

gardt, Anna Steenkamp, Hendrik Potgieter, Fer-dinand van Gass, tant Lenie namens Piet Retiefen selfs Dingaan se avonture word feitelik kor-rek gepubliseer.Die inligting word deur dr. Jackie Grobler,

van die departement geskiedenis en erfenis-studies aan die Universiteit van Pretoria, uit diebeskikbare dagboeke van die onderskeie karak-ters saamgestel en is feitelik korrek.Talle Maroela-lesers, oud en jonk, sit nou

vasgenael en wag vir die volgende avontuur enheldedaad wat gedeel gaan word. Stof weer jougeskiedeniskennis af en kom neem deel aan diegesprek en boeiende reis!• Besoek www.maroelamedia.co.za en klik op

“GrootTrek” om die skakels na die onderskeieFacebook-bladsye te bekom. S

Word deel van die Groot Trek (op FACEBOOK!)Dit is 175 jaar later, maar die gebeurtenisse en avonture wat tydens die Groot Trek plaasgevind het, isvandag nog net so relevant.MAROELA MEDIA gee daagliks die (Facebook-)toon aan oor dié gebeure.

O

WEN!


inbeweging

’n Trotse deel van Suid-Afrika se erfenis en GESKIEDENIS is hierdie jaar in die kollig met die175ste herdenking van die GrootTrek.Afrikaners kan breëbors sê: “Híér het ek help bou!”

Daarom is dit heel gepas dat die bekende woorde van oudpresident Paul Kruger,“neem die goeieuit die verlede en bou daarop voort”, vanjaar die TEMA is van die Solidariteit Tydskrif-KOMPETISIE.

erlede jaar het honderde foto’singestroom vir die SolidariteitTydskrif-fotokompetisie waarinskrywers kon spog met onsmooiste land Suid-Afrika deur

hul trots Suid-Afrikaanse kiekies. Vanjaar moetdie stof van die geskiedenisboeke geblaas worden lesers word uitgedaag om met foto’s, op-stelle of gedigte uit te beeld hoe daar gebouword op die goeie van die verlede. Die driekategorieë – foto’s, opstelle en gedigte – hoefnatuurlik nie net dinge uit die verlede uit tebeeld nie. Ons wil sien hoe daar voortgebouword op die verlede sodat ons met trots kansê: “Neem uit die verlede en bou daarop”.

HOE NEEM EK DEEL?Stuur jou inskrywing (foto met ’n enkelsinbyskrif,opstel of gedig) na [email protected] enstaan die kans om een van die fantastiese pryseop die spel te wen. ’nWenner sal ná afloop vandie kompetisie in elke kategorie aangewys word.Onthou om aan te dui in watter kategorie jydeelneem!

KATEGORIEË• Kategorie 1: Foto• Kategorie 2: Opstel• Kategorie 3: Gedig

MEER OOR DIE KATEGORIEË• Fotokategorie: Die fotograaf wat die temadie beste deur sy foto uitbeeld, sal wen.Omdat die kategorie nie so streng op tegniekfokus nie, is selfoonfoto’s ook welkom.

• Opstelkategorie:Die skrywer moet in staatwees om die tema lewendig te maak deursy of haar storie in 5 000 woorde of minderte vertel.

• Gedig: Die skrywer se digtersvermoë om dietema vas te vang, sal beoordeel word.

SLUITINGSDATUMDie sluitingsdatum vir vanjaar se kompetisie is1 Julie 2013. Lesers sal daarna die geleentheidkry om vir ’n lesersgunsteling te stem. Diewenner van die kompetisie sal in die vyfdeuitgawe van Solidariteit Tydskrif (in September)bekend gemaak word.

V

Neem goeie uit gister &WEN vandag!


Reëls1. Die kompetisie is oop vir enigiemand endaar is nie ’n beperking op die aantalinskrywings wat ingestuur mag word nie.

2. Geen inskrywingsfooi word gehef nie.3. Elke inskrywing moet die volgendebevat:• Jou foto, opstel of gedig;• ’n enkele sin wat jou foto beskryf(indien jy ’n foto inskryf);

• jou persoonlike inligting (naam, van,volledige kontakbesonderhede); en

• die kategorie waarvoor ingeskryfword.

4. Die beoordelaars se beslissings is finaal.5. Enige teken van plagiaat is gronde virdiskwalifikasie.

6. Solidariteit Tydskrif behou die reg voor omenige van die inskrywings vir publikasie tegebruik. Erkenning sal wel aan die be-trokke persoon gegee word. S

Winternag (Eugène Marais)

O koud is die windjieen skraal.

En blink in die dof-ligen kaal,

so wyd as die Heer se genade,lê die velde in sterlig en skade.

En hoog in die rande,versprei in die brande,

is die grassaad aan roeresoos winkende hande.

O treurig die wysieop die ooswind se maat,

soos die lied van ’n meisiein haar liefde verlaat.In elk’ grashalm se vou

blink ’n druppel van dou,en vinnig verbleek dit

tot ryp in die kou!

Alles oor jou BEGRAFNISVOORDEELBEGRAFNISSE is een onderwerp wat die meeste mense probeer vermy. Tog is daar BELANGRIKEDINGE wat jy en jou gesin moet weet om die proses in daardie tyd van beproewing te vergemaklik.


WAT IS INGESLUIT?

• Die verwydering van die oorledene van dieplek van afsterwe (verwydering word enigedag en tyd gedoen).

• Die berging en versorging van die oorledene.• Die verskaffing van ’n kis, volgens kontrak.• Die verskaffing van ’n naamplaat vir die kis.• Begrafnisreëlings met ’n Doves-reëlings-beampte.

• Die bespreking van die graf/krematorium bydie betrokke munisipaliteit/eienaar.

• Die verskaffing van 100 gewone begrafnis-pamflette (pamflette met foto’s word niehierby ingesluit nie).

• Die gebruik van ’n Doves-kapel (indienbeskikbaar).

• Die gebruik van ’n begrafnisondernemer enlykswa.

• Die gebruik van ’n graftent, stoele, grastapyten neerlaatmasjien by die graf.

• Die registrasie van die dood by die de-partement van binnelandse sake (waarmoontlik).

• Die voltooiing en indiening van begrafnis-eisdokumente asook alle ander toepaslikeadministrasie.

• Gratis dekking van vervoerkoste vir die eerste80 km van die naaste Doves-kantoor.

• Afslag van 10% op grafstene wat tydensbespreking van die begrafnis bestel word.

• Alle plaaslike oproepe wat vir die betrokkebegrafnis en ander toepaslike reëlings gemaakmoet word.

• Die gebruik van die besigtigingskamer.• BTW is op alle bogenoemde koste ingesluit.

WAT IS NIE INGESLUIT NIE?

• As die oorledene deur ’n ander begrafnis-ondernemer vervoer word en Doves dan dieliggaam na ’n Doves-kantoor moet verskuif,moet die familie die koste van die anderbegrafnisondernemer dek.

• As ’n ander kis (as wat volgens die kontrakbepaal word) gekies word, is die familieverantwoordelik vir die verskil in koste.

• ’n Houtkissie vir as (indien verkies).• Krematoriumkoste.• Munisipaliteitskoste – dus die koop en grawevan die graf.

• Die plasing van die oorledene se as in ’ngedenkmuur.

• Die verskaffing van bykomende gewonebegrafnispamflette teen R2,00 per pamflet.(As die familie pamflette met foto’s in verkies,is die familie vir die balans verantwoordelik.)

• Die huur van ’n kapel (as ’n Doves-kapel niebeskikbaar is nie en die familie verkies om ’nkapel te huur).

• ’nTent by die huis/kleedkamers/busse/familie-motors.

• Doktersgeld, die heffing van die medieseskeidsregter in die geval van ’n verassing (watdie uiteindelike goedkeuring vir verassingsgee) en die koste van ’n doodsertifikaat (waarvan toepassing).

• Bykomende kilometer wat gereis moet word.Die eerste 80 km vanaf die naaste Doves-kantoor word gedek, daarna is die familiesoos volg verantwoordelik vir die bykomendekilometer gereis:• Van 81 km tot 200 km word R4,77 perkilometer gehef (BTW uitgesluit).

• Van 201 km tot 400 km word R4,39 perkilometer gehef (BTW uitgesluit).

• Van 401 km en meer word R4,12 perkilometer gehef (BTW uitgesluit).

• ’n Bykomende bedrag van R620 word gehefop begrafnisse en verassings wat nauurs, opSondae of vakansiedae gehou word.

• Blomme vir die kis en die kerk.• Die verwydering van longe (indien nodig).• Kerkkoste asook die vergoeding vir diepredikant, orrelis en koster.

• Die plasing van doodskennisgewings inkoerante.

EN BYKOMENDE KOSTE?

• Begrafnisondernemers:As die oorledene eersdeur ’n ander begrafnisondernemer vervoerword en die liggaam dan deur Doves afgehaalword, kan die familie tot R3 420 vir die diensvan die ander begrafnisonderneming betaal.

• Kis: Word bepaal deur die keuse van ’n kis.• Askissie: Kan tussen R456 en R1 710 kos.• Krematorium:Tussen R1 026 en R2 022.• Munisipale grafkoste: R330 tot R3 846.• Die plasing van as: Die koste hiervan hang afvan die perseel waar die as geplaas word.

• Bykomende gewone programme: R2,00 perprogram.

• Programme met foto’s: Dié programme kantot R18,50 per program kos.

• Huur van kapel: Die koste van ’n kapel wordbepaal deur die keuse van ’n kapel.

• Huur van tente en stoele: Dit word bepaaldeur die grootte van die tent en die aantalstoele wat gehuur moet word.

• Huur van busse en ander voertuie: TussenR969 en R2 850 per bus/voertuig.

• Doktersgeld:Tussen R399 en R1 800.• Bykomende reiskoste: Die bykomende kosteword bepaal deur die aantal ekstra kilometerwat gereis word.

• Begrafnisse wat nauurs, op Sondae ofopenbare vakansiedae gehou moet word:’n Bykomende bedrag van R620 word hieropgehef.

• Vars blomme: Die koste sal afhang van diefamilie se keuse van ruikers, maar kan tussenR285 en R1 140 beloop.

• Verwydering van longe: Die koste hiervanbeloop ’n minimum van R585, maar hang afvan die dokter se heffing.

• Kerkkoste: Dit wissel, maar die gemiddeldekoste strek van R627 tot R1 311.

• Doodskennisgewings: Die koste hiervanword deur die betrokke koerant bepaal.

Vir meer INLIGTING oor jouSolidariteit-begrafnisvoordeel of omdie besonderhede van jou naasteSolidariteit-kantoor te kry, skakel0861 25 24 23. Of skakel die

Doves Careline by 0860 02 55 00.


prom

osie


promosie

Questions on CREMATION answered1. MUST THERE BE A RELIGIOUSCEREMONYWITH CREMATION?No. You could choose a secular ceremonyshould you desire. However, should you wish tohave a specific clergyman in mind, Doves willarrange for one to conduct a service.

2. MUST I HAVE THE FUNERALSERVICE AT THE CREMATORIUM?No. Some request that a portion of the servicebe held at their local church, with a short com-mittal service in the crematorium chapel, orthat the whole service be conducted in thecrematorium chapel.

3. HOW IS CREMATIONARRANGED?As there are a number of legal formalities withwhich one must comply, it is wisest to letDoves arrange for the completion of the statu-tory forms for cremation. If you are the execu-tor or the next of kin, or are authorised byeither to do so, you will be required to sign theStatutory Application for Doves Cremation be-fore a Commissioner of Oaths. Doves will helpyou with this.

4. DO I SIGN ANYTHING ELSE?Apart from the agreement with Doves whichyou should sign confirming your wishes for thefuneral service, you will probably be askedabout the remains. Our experience indicatesthat it is wise to make a decision regarding thedisposition of the cremated remains as soon aspossible. However, if you are undecided, Doveswill arrange storage of remains for two monthsgiving you time to make a decision.

5. WHO GIVES PERMISSIONFOR A CREMATION?Permission may only be given by a Medical Ref-eree appointed by the crematorium authority.No cremation may take place without his orher authority. Before giving his or her approval,the Medical Referee must satisfy himself or her-self that the deceased has been identified; thatthe primary cause of death has been estab-lished beyond doubt, and that cremation is notcontrary to the written wishes of the deceased.He normally relies on the Application for Cre-mation, together with a Medical Declarationfrom the doctor who attended the deceased inthe final illness, as well as a Confirmatory Me-dical Declaration from a second doctor, whoconfirms the findings of the first doctor relatingto the cause of death. Should the Medical

Referee decline to authorise cremation, a pri-vate autopsy will be necessary if you still desirecremation.We can not over-emphasise that it isin the interest of all concerned that the legalformalities be completed prior to the funeral,whether it be at the crematorium or not.

6. IS IT TRUE THAT PACEMAKERSAND OTHER RADIOACTIVEIMPLANTS MUST BE REMOVED?Yes. These implants can explode at high tem-peratures, not only causing damage to crema-tories but also placing crematorium staff at risk.

7. IS THE COFFIN CREMATEDWITH THE BODY?Yes. The coffin as received is always cremated.

8. MUST A COFFIN BE USEDFOR CREMATION?Every crematorium requires some form ofouter shell, in the interest of the family, for rea-sons of hygiene and because of the design ofmodern crematories.The outer shell must beopaque and completely enclose the body, bestrong enough to bear weight of the body with-out collapsing and be of combustible material.

9. IS MORE THAN ONE COFFINCREMATED AT ONCE?No. By special arrangement, a parent and achild could be cremated together, but thedesign of modern crematories does not allowfor two adults to be cremated together.

10. HOW LONG DOESTHE CREMATION TAKE?Approximately 90 minutes.

11. WHATHAPPENSWITHMETALS?The temperature at which modern crematoriaoperate (between 800 and 1 000oC) is suchthat metals are fused with other material sothat they are not recognisable.Any metallic ma-terial residue from a cremation is normally dis-posed of in accordance with the instructions ofthe relevant crematorium authority. It is there-fore strongly recommended that any items ofjewellery should be removed by the familyafter death and prior to cremation.

12. HOW DO I KNOW I WILLGET THE RIGHT REMAINS?As each cremator will only accept one adultcoffin, and the remains must be withdrawn

before the cremator is used again, all remains arekept separate throughout the process. All cre-matoria have some means of uniquely identifyingremains and a family can rest assured that thecorrect remains are ultimately handed over.

13. WHAT HAPPENS TO THEREMAINS AFTER THEY AREREMOVED FROM THE CREMATOR?When the cremation is completed, the re-mains are withdrawn from the cremator into acooling tray. When cool, any ferrous material isremoved by means of a magnetic field, and theremains are then placed into a machine, whichreduces them to a granular form, consisting ofbone ash.The quantity of remains depends onthe size and age of the deceased and in thecase of babies and very young children, theremay be minimal remains recoverable.

14. WHAT OPTIONS DO I HAVEWITH THE REMAINS?Although some religious bodies prefer thatremains be interred in consecrated ground, thefinal choice is normally that of the family. Re-mains may be scattered or buried at most localcrematoria or within your church ground, or atsome other place of your choice. Most crema-toria provide some means of memorialisation,such as niches into which a permanent urncontaining the remains can be placed andsealed with a suitable inscribed plaque. Somechurches also provide this option. Some crema-toria also offer miniature graves for the perma-nent retention of remains. Some families opt tobury remains in an existing family grave, or youmay wish to have the remains in a memorialurn which you could keep at home. Doves willassist you in carrying out your wishes.

15. WHAT HAPPENS TO REMAINSSTREWN ON THE GROUND?As the highest biochemical activity exists at thesurface of the soil and the remains are in asmall granular form, weather and biochemicalaction quickly break them down to form partof the earth and within a short time there is novisible trace of them.

For HELP when death occurs, adviceon funeral arrangements, assistancewith funeral insurance or with the

handling of claims, kindly contact our24-hour helpline on 0860 02 55 00.


inbeweging

ie roete het by Kerkenbergafgeskop en uiteindelik by dieBloukransmonument geëindig,waar Kraal Uitgewers se boekTrekkerkinders, ’n boek ter

herdenking aan die kinders van die GrootTrek,bekend gestel is.

Trekkerkinders, uit die pen van dr. DanieLangner, uitvoerende hoof van die FAK, bevat14 heldeverhale van kinders uit die GrootTreken meer as ’n dosyn gedigte met die GrootTrek as tema. Die boek ondersoek die lewevan kinders in die tyd van dieTrek en heront-dek ou Voortrekkerspeletjies, -gesegdes enselfs gunsteling Voortrekkerdisse.Die historiese perderit is deur verteen-

woordigers van Kraal Uitgewers, die FAK enSolidariteit onderneem en het aangedoen byonder meer die Retief-klip in Kerkenberg,Marthinus Oosthuizen (ook bekend as die heldvan Rensburg-koppie) se graf inWinterton endie Bloukransmonument buite Colenso.Volgens Johan Kruger, hoof van Kraal Uitge-

wers, was die doel van die rit eerstens om die175 jaar sedert die hoogtepunt van die GrootTrek in 1838 te vier en ook om in die spore van

die Voortrekkers te loop.“Die rit het vir elkeenwat dit meegemaak het, ’n idee gegee van dít watdie Voortrekkers beleef het – die son, reën, enskoonheid, én ’n seer lyf ná ’n lang dag op jougeliefde perd se rug,” verduidelik Kruger. S

Ruiterlik: Vier ruiters het aan die historiese perderit deelgeneem en die roete van Kerkenberg, via die graf van Marthinus Oosthuizenna die Bloukransmonument onderneem. Van links is Theunis van Staden, Jannie van Staden, Lindie van Zyl en Johan Kruger.

TE PERD in die Voortrekkers se WASPOREIn die nag en vroeë oggendure van 16 en 17 Februarie 1838 is sowat 500 VOORTREKKERS, insluitend180 kinders, langs die Bloukransrivier vermoor. Ter herdenking van dié hartseer deel van die Groot Trek-geskiedenis het Kraal Uitgewers vanjaar in Februarie ’n drie dae lange HISTORIESE PERDERIT in dietrekkers se waspore afgelê, skryf ILZE NIEUWOUDT.

DPLAAS JOU BESTELLING SÓ

• Trekkerkinders kos R80 (R20-posgelduitgesluit)

• SMS die woord “TREK” na 34388 enons skakel jou terug (’n SMS kos R2)

• Faks: 086 714 1100• Tel: 012 644 4329• E-pos: [email protected]

Sowat 120 Voortrekkers tussen die ouderdomvan 6 en 18 jaar van die Polsslag-kommandoin Centurion het op 4 Maart ’n rekordlengte

stokbrood – oftewel ’n welbeloontjie soosdit destyds onder die Voortrekkers bekend

gestaan het – gebak.Die 175ste herdenkingvan die GrootTrek word vanjaar gevier met

tradisioneleVoortrekker-resepte soos diéwat in Trekkerkinders opgeteken is.

BROOD VIR MY BROER

Foto’s:IlzeNieuwoudt

inbeweging


ie lang verwagte tweede uit-gawe van Kraal Uitgewers seboek Treurgrond is beskikbaaren bestellings kan nou geplaasword. Treurgrond: Die realiteit

van plaasaanvalle, 1990 tot 2012 volg op syvoorganger wat in 2011 uitgereik is. Meer as3 300 plaasaanvalle – sowat 700 meer as in dievorige boek – is nou in Treurgrond opgeteken.Treurgrond: Die realiteit van plaasaanvalle, 1990tot 2012 bevat onder meer die volgende:• Die grootste en betroubaarste databasisvan plaasaanvalle in Suid-Afrika van 1990 tot2012 met sowat 3 300 aanvalle en minstens1 600 moorde wat gelys is.

• Bygewerkte en verbeterde inligting oor aan-valle, met meer detail en feite oor die aan-valle self, die vervolging van aanvallers en dievonnisse wat aanvallers uiteindelik opgelê is.

• Treffende persoonlike vertellings van slagof-fers, familie en vriende van slagoffers oor dietrauma, hartseer en verlies.

• Navorsingsartikels deur vooraanstaandekenners op die gebied van plaasaanvalle watonder meer ondersoek instel na die poten-siële uitwerking van plaasaanvalle op diegemeenskap en die gebruik van oormatigegeweld in plaasaanvalle.

• ’n Voorgestelde model vir ’n gemeenskaps-veiligheidsnetwerk soos opgestel deur ’nvoormalige speurder en misdaadkenner.

• Kunswerk deur die bekroonde Bloemfon-teinse kunstenaar Pauline Gutter, metplaasaanvalle en die weerloosheid van dieplattelandse gemeenskap as tema.

• Agt roerende gedigte wat die hartseer,

verlies, woede en bitterheid wat met plaas-aanvalle gepaard gaan, verwoord. Tweekom uit die pen van ’n pa wat sy agtjarigeseuntjie in ’n plaasaanval verloor het.

• ’n Nuttige alfabetiese indeks met die vannevan alle slagoffers wat in die boek gelys isom die naslaan van die inligting van familie,

vriende en kennisse te vergemaklik.• Treurgrond: Die realiteit van plaasaanvalle,

1990 tot 2012 is beskikbaar by KraalUitgewers teen R350 (R40 posgelduitgesluit). Om die boek te bestel, SMS“treur” na 34388 of stuur ’n e-pos [email protected] S

‘As ’n boer VERMOOR word, word plaas vermoor’“As ’n boer vermoor word, word

’n plaas vermoor.” Met diéwoorde vat dr. Dirk Hermann,een van die samestellers vanKraal Uitgewers se nuutste

boek Treurgrond: Die realiteitvan plaasaanvalle, 1990 tot2012, die erns, hartseer enwerklikheid van PLAAS-AANVALLE en -moordein Suid-Afrika vas. ILZENIEUWOUDT berig.

D

3300 PLAASAANVALLE en meeras 1 600 moorde is in dienuwe Treurgrond ingesluit.


inbeweging

Solidariteit-kantore: DIENS op jou voorstoepBellvilleEttienne Pio (litigant), Raymond Holland-Chapman,Anton Gerretsen, Bennie Harmse, Jan du PlessisAdministratiewe beampte: Nicole HarmseTel: 021 946 4440/4418Faks: 021 949 4259E-pos: [email protected]: DuToitstraat 18, Bellville

BloemfonteinPieter BurgerAdministratiewe beampte: Ingrid PapenfusTel: 051 430 6152/3Faks: 051 430 6163E-pos: [email protected]: Kellnerstraat 58C,Westdene, Bloemfontein

BoksburgFrancois van Heerden, Zirk Gous,HennieVosloo,Amanda Hattingh, FanieVosloo,Derek Mans,Coenie Rheeder (litigant) • Administratiewebeamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden,Elize Pholman • Tel: 011 913 0783/1101Faks: 011 913 3850 • E-pos: [email protected]: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

CarletonvilleDana ViljoenAdministratiewe beampte: PetroWatsonTel: 018 788 4861/018 786 2785Faks: 011 788 5102/011 388 9854E-pos: [email protected]:Van Zyl Smitstraat 74,Oberholzer, Carletonville

EllisrasJan Pretorius, DeonViviersTel: 083 651 5760 (Jan) of 078 802 0343 (Deon)Faks: 014 763 9511E-pos: [email protected]

KlerksdorpManie Lourens,Willie MaraisAdministratiewe beampte: Nicoline CraffordTel: 018 468 8533Faks: 018 468 8563E-pos: [email protected]: Buffelspark, Kantoor 2,Buffeldoornlaan 48, Flamwood, Klerksdorp

KathuGert vanWyk,Adéle LiebenbergAdministratiewe beampte: Jaatjé ShermanTel: 053 723 1604Faks: 053 723 1407E-pos: [email protected]: Rietbokstraat,Theque Gebou,Winkel 7, Kathu

LydenburgQuintus SliepAdministratiewe beampte: Mariëtt BarnardTel: 013 235 3698 / 013 235 4985Faks: 013 235 1814E-pos: [email protected]:Versekeringsforumgebou,h.v.Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

NewcastleJohan BothaAdministratiewe beampte: Bianka du PreezTel: 034 312 9711/9917Faks: 034 312 5170E-pos: [email protected]: Hardingstraat 79,Sanlampark, Blok B, Newcastle

PietersburgEric SchoemanAdministratiewe beampte:Arlene LourensTel: 015 297 0287Faks: 015 297 1589E-pos: [email protected]: Biccardstraat 79 (3A),Pietersburg

Port ElizabethPiet Veldtman,Wynand StrydomAdministratiewe beampte:Yvette StroebelTel: 041 364 3219/2925/3225Faks: 041 364 2927Straatadres: Sesdelaan 52, Newton Park,Port Elizabeth

PretoriaJack Loggenberg,Chris Roodt, Schalk de Bruin,WillieVenter,Connie Badenhorst, Johan Botha, Jahni CowleyAdministratiewe beamptes:Christa Louw,Anke CloeteTel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002E-pos: [email protected]: H.v. Lambert Lee-&Van Rensburgstraat, Mayville

RichardsbaaiJohn SmithAdministratiewe beampte: Chantelle vd MerweTel: 035 753 1935 of 035 753 1936Faks: 035 753 1937E-pos: [email protected]: Anglers Rodstraat 12, Meerensee,Richardsbaai

RustenburgConnie Prinsloo en Johan Nell (litigant)Administratiewe beamptes: Christelle Grobler,Carisma BreetTel: 014 592 4336 • Faks: 014 592 4371E-pos: [email protected]: H.v. President Mbeki- en Heystekstraat,Total Garage, Kantoor 4, Rustenburg

SecundaAdministratiewe beampte: Sandra ScheepersTel: 017 634 5296Faks: 017 634 5297E-pos: [email protected]: EersteVloer, h.v. Joe Slovo- en Moore-straat, Uitbreiding 22, Secunda

VaaldriehoekJaco van den Berg, JohanVenter,Francois Calldo,GerhardCloete, JJ Fernandes,Lee Coetzee,Le Roy Fritz (litigant)Administratiewe beamptes: Nadia Coetzee,Rika CronjeTel: 016 931 3160/2/4 • Faks: 016 931 3171E-pos: [email protected]: Rossini-boulevard 130

WelkomHennie KommerAdministratiewe beamptes: Sue NelTel: 057 352 6839Faks: 057 357 2072E-pos: [email protected]:Winkel nr. 5, Eerste vloer,The Strip,MetroVillage, Stateway 312,Welkom

WitbankCornelius van Leeuwen, Jo-Anne Coetzer,Christo HattinghAdministratiewe beamptes: Irma Oberholzer,Sonja BekkerTel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846E-pos: [email protected]: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel,Route N4 Business Park, Ben Fleur X11


inbeweging

ie behoefte aan ’n beterheenkome was die samebin-dende faktor en die Kom-missie-trekke van 1834 hetbevind dat die spreekwoor-

delike verste gras wel die groenste is. Buiten virteleurstellende nuus oor droogte in die gebiedwaar Namibië vandag is, was die verslag van dietrekke wat in die latere Natal enTransvaalondersoek gaan instel het, positief. Daar isverslag gedoen oor oorvloedige waterbronneen wild, genoegsame weiding en bowenalonbewoonde gebiede. Dié nuus het die vuuraangeblaas wat uiteindelik gelei het tot dieGrootTrek – ’n gebeurtenis wat oor etlike jaregestrek het, maar vanjaar 175 jaar gelede ’nhoogtepunt bereik het.Iets waaroor talle mense vandag nog won-

der, is waarom daar besluit is om te trek.Waar-om het gesinne – ma’s, pa’s, oumense en kleinkinders – hul wortels in die Kaap uitgetrek endie vreemde, met sy talle gevare, ingetrek?In sy geskiedkundige manifes wat op 2 Febru-

arie 1837 in The Graham’s Town Journal gepubli-seer is, verduidelik dieVoortrekkerleier PietRetief wat die redes vir die trek is. Hier volg ’nkort opsomming van dié redes:

• Geen vooruitsigte van vrede:Volgens Retiefwas daar “geen vooruitsigte van vrede ofgeluk” vir hul kinders nie, aangesien die“oproerige” gedrag van leeglêers die boerelaat moed opgee het.

• Vrystelling van slawe:Die trekkers hetaangevoer dat die vrylating van hul slawegrootskaalse verliese sou inhou.

• Voortdurende aanvalle: Die voortdurendeaanvalle deur veral die Xhosa op boere aandie oosgrens het die boerderygemeenskap-pe lamgelê.

• Strewe na vryheid: Die trekkers het ge-streef na vryheid, na ’n samelewing waarmisdaad nie hoogty vier nie en waar ’ngesonde verhouding tussen werknemer enwerkgewer sal heers.

• Begeer rustigheid: In die manifes stel Retiefdit duidelik dat die trekkers graag ’n rustigerlewe wou lei as wat in die Kaap die gevalwas. Hy beklemtoon ook dat hoewel hullenie van plan is om ander te “molesteer” ofleed aan te doen nie, hulle hul lewens enbesittings teen aanvalle sal beskerm.

• Wet en orde: Retief verklaar dat wettedeur die trekkers opgestel en aan diekolonie gestuur sal word en dat ’n stelsel

ingestel sal word om oortreders in eiegeledere te straf.

• Vreedsame verhoudings:Volgens Retief semanifes was die Voortrekkers voornemensom vreedsame verhoudings te kweek metdie ander inwoners in die land waarheenhulle trek en waarin hulle hulself sal vestig.

• Eie regering: Die trekkers wou hullelosmaak van die Britse regering en Retiefvoer in die manifes aan dat die Britseregering niks verder van die trekkers moetverwag nie en dat hulle graag voortaanhulself wil regeer.

Ten slotte skryf Retief die volgende treffendewoorde in sy manifes, wat nie net wys dat dietrekkers bewus was van die gevare wat voorgelêhet nie, maar ook dat hulle ’n vaste vertroue inGod se beskerming gehad het: “Ons verlaat noudie vrugbare land van ons geboorte, waar onsgroot verliese en voortdurende ergenis moes ly,en betree ’n wilde en gevaarlike gebied; maar onsgaan met ’n vaste vertroue op ’n alsiende,regverdige en barmhartigeWese, wie ons salstrewe om te vrees en nederig te gehoorsaam.”Dié byna profetiese woorde van Retief sou

in die komende maande baie belangrik wordvir die trekkers. S

Dit is ’n welbekende feit dat die wit boere seuitwyking uit die Kaapkolonie in die vroeë 1800’snie een oorhoofs gekoördineerde poging was nie.Die mense wat later as die VOORTREKKERSbekend gestaan het, het in groepies, ofteweltrekgeselskappe, koers noorde toe gekies,skryf ILZE NIEUWOUDT.

‘Ons verlaat nou dieVRUGBARE LANDvan ons geboorte’

D

Foto:JMK,Wikimedia

Man met visieDie Piet Retief-standbeeld

by dieVoortrekkermuseum-kompleks in Pietermaritzburg.

74 02/2013 • www.solidariteit.co.za

inDeur Marietha Malan

Marietha Malan is ’n onderwyser by Alma-skool,’n skool vir gestremdes, en is ’n ma van vyf.Retrospek

Oor warm gloede en DIES meerMiskien het dit begin toe ’n dogtertjie in my klas een jaar ná die winter NUUSKIERIG die papperige,wit armvelletjie bevoel wat by my kort mou uitsteek. “Teacha, what is dies?” kom die onskuldige vragie.

Inderdaad,what ís dies? My arm? Kan nie wees nie. My ouma het so ’n arm gehad met ’npapperige afhang-velletjie. En ek is nog lank nie OUD nie. Of is ek?

ie te lank daarna nie nooiMagdi my vir ’n rus-naweekby ’n gastehuis in die Wiegvan die Mensdom. Lekker as’n mens se kinders begin

salaris verdien. Ons ry by die hek van ’nwildtuintjie daar naby in. Die onnosele nat-agter-die-ore hekwag loer by die venster in,

beskou Magdi so half watertand en ignoreermy totaal en al. “Is die dame langs jou ’n pen-sioenaris?” wil hy stroperig weet. Ek ruk my nekom. Tussen geklemde kake deur sis ek:“Néé!”nog voor Magdi kan reageer. Natuurlik lag syhaarself onkapabel. Ha-ha. Baie snaaks.In die daaropvolgende maande begin ek

suurderig besef dat daar seker ’n rede moetwees waarom die petroljoggie by ons naastegarage aanhoudend vir my “gogo” sê. En toebegin ’n aardige verskynsel: Snags skrik ek vantyd tot tyd natgesweet wakker en gooi diekomberse vervaard af.Hoekom is dit skielik so onmoontlik warm? In

die klas begin die sweet my al voor pouse afrol.My hare raak natterig en begin kroeserig enpunt in die wind lyk.“Ha-ha,” lag Boetie,“Ma krywarm gloede!”Warm gloede? Is dit nie iets watnet ouerige tannies kry nie?En ja. Ongelukkig kyk ’n ouerige tannie vir

my terug as ek objektief in die spieël kyk. ’nFikse ouerige tannie, ja. Gelukkig ’n gesonde

ouerige tannie. Maar ’n ouerige tannie.Gryser wordende hare. Etlike kepe opdie gesig. Lelle en velle waar daarvroeër net gladde vleisies was.Selluliet, littekens en spatare. ’nBifokale bril en etlike gekroondetande. ’n Lyf wat in alle opsigte goedgebruik is, en wat my getrou deurdik en dun gedien het. Veraldeur die dun. Nagte langs diehospitaalbed van ’n kind. Urein die motor agter kinders seaktiwiteite aan.Agter dierekenaar met kinders se takeof my klas se rapporte watgetik moet word. Soms hetek my lyf te veel koffiegevoer om wakker te bly;soms het ek dit deur grootstres laat strompel. Ek het mybrein laat rook met konsentrasie,

maar nooit het hy ophou nood-

planne uitdink nie. Hoeveel keer het ek al ver-slaap, en nog nooit het my lyf gesê: “Los my uit,ou tannie, ek sal nie gou maak nie.” Soos ’ngewillige resiesperd dien my lyf my al meer asvyftig jaar, selluliet, littekens en al.Sê ’n bietjie vir my, watter masjien in die

wêreld kan naastenby so iets byhou? ’n Menskan maar net dankbaar saam met Dawid (inPsalm 139) sê: “Ek loof U omdat ek so vreeslikwonderbaar is; wonderbaar is u werke! En mysiel weet dit alte goed.”Ja, ek weet maar alte goed dat ek regtig

ondankbaar is as ek kla oor die tekens van dietyd wat my lyf wys. Hoe wonderlik het dieHere my nie gemaak nie! Wat maak dit nousaak as ek nie op vyftig meer gladde vleisies hetnie, maar lelle en bulte? My arms kan nogsteeds ’n kleintjie optel en drukkies uitdeel. Mybulterige middel is nog goed genoeg om deurmy kinders vasgedruk te word as hulle myomhels. My oë kan nog die wonders van Godin die natuur raaksien. My spataar-bene kan nienet flink loop nie, maar selfs hardloop. Myhande sal miskien oor ’n klompie jare krom-merige vingers hê of bewe, maar soos Ouma,sal ek hulle tot op die einde kan saamvou omte bid. En as ek dit nie meer kan doen nie, saliemand hulle waarskynlik vir die laaste keer opmy bors saamvou.En as ek dan weer tot myself kom, sal ek

miskien verbaas afkyk en vra: “What is dies?” Eksal ’n lyf hê wat nie meer moeg of honger ofoud word nie. ’nVerheerlikte liggaam, wat nogwonderliker as my ou, gebruikte lyf is. Stres, pynen rondjaag sal vir altyd ophou:“En God sal aldie trane van hulle oë afvee, en daar sal geendood meer wees nie, ook droefheid en ge-ween en moeite sal daar nie meer wees nie,want die eerste dinge het verbygegaan” (Open-baring 21:4).En die warm gloede? Dié sal hopelik bestem

wees vir die ouens soos die hekwag van diewildtuintjie wat oorkant sal wakker word.Want hy wou mos... S

N

Foto’s:iStockphoto.com;Verskaf


SolidariteitFinansiële Dienste Motor- en huisinhoudversekering deur Solidariteit is ’n pro-

duk van Auto & General. Auto & General is ’n gemagtigdeverskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 16354Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

solidariteit tydskrif 2013 uitgawe 2

Documents