spis treści

Przemoc wobec osób starszych Przemoc wobec osób starszych - diagnoza i percepcja zjawiska - diagnoza i percepcja zjawiska wśród starszych mieszkańców wśród starszych mieszkańców

WarszawyWarszawy

Raport z badania ilościowego zrealizowanegoRaport z badania ilościowego zrealizowanego przez PBS DGA Sp. z o.o. dla przez PBS DGA Sp. z o.o. dla

Biura Polityki Społecznej Urzędu m. st. Warszawy Biura Polityki Społecznej Urzędu m. st. Warszawy

Warszawa-Sopot, grudzień 2006Warszawa-Sopot, grudzień 2006

2

Spis treści

Charakterystyka badania …….................................................................................................................... 3

Wprowadzenie do badania ……….............................................................................................................. 5

Charakterystyka badanej grupy . .............................................................................................................. 8

Percepcja zjawiska przemocy wobec osób starszych na tle innych problemów społecznych .......... 13

Sytuacja osobista i rodzinna ..................................................................................................................... 17

Poczucie bezpieczeństwa i doświadczenia przemocy w miejscach publicznych ................................ 44

Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska ………............................................................................... 59

Opinie na temat przemocy w rodzinie ..................................................................................................... 85

3

Charakterystyka badania

4

Charakterystyka badania

Projekt: Przemoc wobec osób starszych. Diagnoza i percepcja zjawiska wśród starszych mieszkańców Warszawy

Zleceniodawca: Biuro Polityki Społecznej m. st. Warszawy

Wykonawca: PBS DGA Sp. z o.o.

Cele badania:• oszacowanie rozmiarów zjawiska przemocy wobec osób starszych• rozpowszechnienie różnych form przemocy• poczucie bezpieczeństwa• korzystanie z pomocy instytucjonalnej• opinie na temat przemocy domowej i gotowości do podjęcia sąsiedzkiej interwencji

Metoda badawcza: wywiad kwestionariuszowy realizowany w domu respondenta

Termin badania: listopad 2006

Długość wywiadu: około 45 minut

Próba: losowo-kwotowa, reprezentatywna ze względu na płeć i wiek, n=400

Osoby badane: mieszkańcy Warszawy w wieku 60 lat i więcej

5

Wprowadzenie do badania

6

Wprowadzenie do badania (1/2)

płeć

Badania zjawiska przemocy w rodzinie wymagają szczególnych umiejętności i należą do kategorii najtrudniejszych projektów diagnostycznych. Przemoc wobec najbliższych, jako obszar badawczy jest tematem wyjątkowo drażliwym i wywołującym bardzo duże emocje. Przygotowując się do realizacji tego projektu zwracaliśmy uwagę na wiele szczegółów, które mogłyby mieć wpływ na jego ostateczne wyniki. Ponieważ badanie dotyczyło populacji osób starszych, powyżej 60. roku życia, do jego realizacji włączyliśmy wyłącznie ankieterów z dużym doświadczeniem i budzących zaufanie respondentów. Podczas szkolenia ankieterów zwracaliśmy również szczególną uwagę na potrzebę zbudowania dobrego klimatu rozmowy oraz zapewnienia respondentów o całkowitej anonimowości prowadzonego z nim wywiadu. Mimo tak zaostrzonych kryteriów nasi ankieterzy spotkali się z wieloma odmowami ze strony starszych respondentów. Znacznie wydłużyło to realizację badań terenowych.

Osoby starsze z reguły bywają nieufne wobec obcych, szczególnie, kiedy mają ich zaprosić do swojego mieszkania. Dodatkowym utrudnieniem był brak listu zapowiedniego, który wyjaśniałby podstawowe cele badania wskazując jednocześnie ich zleceniodawcę, ważną i cenioną instytucję, jaką jest Urząd Miasta Stołecznego Warszawy. Niestety mimo uprzejmej prośby odmówiono nam wydania takiego listu, co bez wątpienia utrudniło dotarcie do wielu respondentów.

7

Wprowadzenie do badania (2/2)

płeć

Podsumowując badania terenowe zebraliśmy szereg informacji od ankieterów, którzy zwracali uwagę na znaczny poziom emocji, jaki towarzyszył wielu respondentom odpowiadającym na pytania dotyczące przemocy w rodzinie. Dla wielu starszych osób temat ten może być bardzo bolesny i głęboko „ukrywany”. Silne poczucie krzywdy i bezradności, żal i towarzyszące mu cierpienie mogą skutecznie wypierać z ich świadomości doświadczenia związane z przemocą ze strony najbliższych. Wielokrotnie ankieterzy zwracali uwagę na pewien rodzaj zagubienia i dekoncentracji respondentów, kiedy pojawiały się pytania dotyczące przemocy. Takie zachowanie może być oznaką lęku przed ujawnieniem czegoś dramatycznego, z czym trudno będzie sobie później samemu poradzić. Ankieter nie może wychodzić poza granice kwestionariusza, nie może ujawniać swoich emocji ani w żaden sposób wpływać na odpowiedzi respondenta. Dlatego w niektórych sytuacjach, gdy badaniu towarzyszą prawdziwe emocje, może być spostrzegany, jako osoba niewrażliwa na ludzkie cierpienie.Aby lepiej poznać złożoność zjawiska przemocy w rodzinie wobec osób starszych niezbędne wydają się dodatkowe badania jakościowe, zrealizowane częściowo w populacji ofiar przemocy oraz osób, które im pomagają w wychodzeniu z tej kryzysowej sytuacji. Warunkiem skuteczności takich badań jest odpowiedni dobór ankieterów, którzy nie tylko powinni budzić ogromne zaufanie ale muszą również posiadać dużą wiedzę nt. samego zjawiska przemocy. Otwierając często bolesne doświadczenia z przeszłości muszą oni być dobrze przygotowani do poradzenia sobie w tej trudnej sytuacji i zapewnienia respondentowi odpowiedniej pomocy psychologicznej. Badanie z zakresu przemocy w rodzinie to wielka odpowiedzialność, dlatego wybierając ich realizatora należy kierować się przede wszystkim doświadczeniem i merytorycznymi kompetencjami w tym zakresie. Mamy nadzieję, że realizacja tych badań przyczyni się także do szerszego spojrzenia na zjawisko przemocy wobec osób starszych, zarówno tej doświadczanej od obcych ludzi w miejscach publicznych, jak i tej najbardziej ukrytej, bo doznawanej od najbliższych, o którą najtrudniej rozmawiać, i z którą najtrudniej się pogodzić.

8

Charakterystyka badanej grupy

9

41%

9%

45%

5%

Charakterystyka badanej grupyPłeć, wiek, wykształcenie, stan cywilny

62%

38% 16%

40%44%

27%

47%

14%12%

kobiety mężczyźni 60-69 lat 70-79 lat 80 i więcej

płe

ć

wie

kpodstawowe zawodowe średnie wyższe

wyk

szta

łcen

ie

kawaler/panna

żonaty/zamężny/konkubinat

rozwiedziony/rozwiedziona

wdowiec/wdowa

stan

cyw

iln

y

10

pracownik umysłowy z wyższym wykształceniem

prz

yna

leżn

oś

ćs

po

łecz

no

-zaw

od

ow

a

Charakterystyka badanej grupyStatus społeczny, przynależność społeczno-zawodowa

1%

93%

4%1% 1%

2%8%

22%

4%

37%

22%

5%

praca zawodowa

rencista, emeryt

przedsiębiorca, rzemieślnik, kupiec

sta

tus

s

po

łecz

ny

gospodyni domowa

bezrobotny

inny

pracownik umysłowy bez wyższego wykształcenia

robotnik wykwalifikowany

robotnik niewykwalifikowany

wojsko, policja

inne

11

Charakterystyka badanej grupyDochód respondenta, wiara

1%5%3%

28% 63%

1%

30%

12% 33%

22%3% do 500 zł

501-1000 zł

1001-2000 zł

powyżej 2000 zł

do

chó

d

res

po

nd

enta

wierzący i praktykujący

wierzący i niepraktykujący

niewierzący, ale przywiązany do niektórych praktyk

niewierzący i niepraktykujący

wia

ra r

elig

ijna

nie mam dochodów

odmowa

trudno powiedzieć

12

Percepcja zjawiska przemocy wobec osób starszych na tle innych problemów społecznych

13

Percepcja zjawiska przemocy wobec osób starszych na tle innych problemów społecznych (1/4)

17

18

8

19

12

8

5

5

5

1

2

2

3

16

12

11

6

11

8

10

7

5

4

1

6

9

14

4

6

9

8

11

8

6

4

3

3

5

6

7

6

8

11

9

8

6

5

6

3

3

5

9

6

5

8

6

9

8

7

5

3

2

50

49

52

60

58

57

61

60

69

77

83

89

89

98

99

97

5

0% 25% 50% 75% 100%

wskazanie na 1. miejscu wskazanie na 2. miejscu wskazanie na 3. miejscuwskazanie na 4. miejscu wskazanie na 5. miejscu nie wskazano

średnia=1,86 przestępczość pospolita

średnia=1,83ograniczony dostęp do lekarzy

specjalistów

średnia=1,44 alkoholizm

średnia=1,44 przestępczość gospodarcza

średnia=1,41 narkomania

średnia=1,27 bieda i ubóstwo

średnia=1,14 spadek stopy życiowej

średnia=1,10 bezrobocie

średnia=0,87przemoc i agresja wobec osób

starszych na ulicach

średnia=0,55 kryzys moralny

średnia=0,40 trudna sytuacja mieszkaniowa

średnia=0,31 przemoc i agresja w rodzinach

średnia=0,30przemoc wobec osób starszych w

rodzinie

średnia=0,07 inne

nie ma takich problemów

nie wiem, trudno powiedzieć

W rankingu najważniejszych problemów społecznych, którymi według starszych mieszkańców Warszawy władze miasta powinny zająć się w pierwszej kolejności, najwyższą średnią* uzyskały przestępczość pospolita oraz ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów. Na kolejnych miejscach znalazły się kwestie związane z uzależnieniami oraz kryzysem ekonomicznym.

Warto zauważyć, że problemy związane ze zjawiskiem przemocy były w porównaniuz innymi problemami społecznymi wymieniane relatywnie rzadko – zarówno jeśli chodzi o częstość wskazań na pierwszym miejscu, jak i wskazywania w ogóle.

*Średnia obliczana na podstawie punktacji, w której:

brak wskazania = 0 pkt.;1 miejsce = 5 pkt.;….5 miejsce = 1 pkt.

Podstawa procentowania: wszyscy badani

14

17

16

20

16

21

14

9

9

19

24

16

12

23

19

15

11

4

17

15

22

6

6

6

5

5

4

7

8

5

5

5

7

2

7

6

4

7

5

6

3

7

3

5

2

7

3

50

54

43

47

49

63

77

60

48

36

6

5

4

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

8

7

8

8

8

6

7

8

6

11

11

14

5

9

13

9

18

6

11

9

15

11

13

13

15

16

13

14

12

7

7

8

7

7

7

13

6

6

9

8

11

10

9

6

4

12

7

52

49

57

53

49

57

48

54

50

55

14

8

6

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

18

18

18

16

18

26

19

19

18

19

12

14

8

9

12

16

9

6

13

14

9

10

7

12

9

13

11

7

11

6

6

7

5

6

7

10

6

6

5

3

10

5

7

2

5

4

6

49

50

47

56

45

41

48

46

53

45

9

8

8

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

wskazanie na 1. miejscu wskazanie na 2. miejscu wskazanie na 3. miejscu wskazanie na 4. miejscu wskazanie na 5. miejscu nie wskazano

alkoholizmprzestępczość pospolita ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69 lat

70-79 lat

80> lat

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

Waga zajmującego pierwsze miejsce w hierarchii problemu przestępczości pospolitej była rożnie oceniana w zależności od płci, wieku i wykształcenia respondenta. Wśród pięciu najważniejszych problemów częściej wymieniali go mężczyźni niż kobiety, natomiast rzadziej niż pozostałe grupy wiekowe – osoby, które ukończyły 80. rok życia. Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia maleje również odsetek osób, które w ogóle nie dostrzegają tego problemu. W przypadku dwu kolejnych kwestii różnice między grupami respondentów wyróżnionymi ze względu na charakterystyki społeczno-demograficzne rzadko są tak wyraźne. Warto jednak zauważyć, że ograniczony dostęp do specjalistów jako istotny problem częściej wymieniają osoby starsze, które z racji wieku mogą bardziej potrzebować tego typu opieki medycznej. Alkoholizm, rzadziej niż inne grupy, wskazywali mężczyźni, osoby po 80. roku życia oraz z wyższym wykształceniem.



15

19

16

22

19

19

19

11

15

17

25

6

6

6

6

7

2

7

6

4

9

2

6

3

5

2

5

8

2

3

6

5

6

4

7

5

10

2

6

7

5

8

6

2

4

6

10

60

63

55

58

59

68

68

69

61

52

4

6

2

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

8

6

10

9

7

7

17

12

6

5

8

7

9

9

6

6

7

9

8

8

10

9

11

7

11

20

6

9

7

11

8

10

12

11

5

13

10

14

8

7

9

6

8

11

9

10

57

63

47

55

60

54

52

54

58

57

9

16

6

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

12

13

9

11

12

9

19

14

11

8

11

10

12

8

12

17

7

9

11

14

6

7

8

6

2

5

2

7

8

8

9

11

6

4

9

4

8

10

5

6

3

6

3

9

5

3

5

58

56

63

56

61

59

54

62

60

56

6

7

9

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe


bieda i ubóstwoprzestępczość gospodarcza narkomania

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69 lat

70-79 lat

80> lat

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

Podobnie jak w przypadku przestępczości pospolitej, problem przestępczości gospodarczej częściej wskazywali mężczyźni niż kobiety, rzadziej zaś - osoby po 80. roku życia niż młodsi respondenci. Różnicowanie opinii w tej kwestii przez wykształcenie nie jest już tak jednoznacznie, niemniej wciąż można zauważyć, że jest to problem częściej postrzegany przez osoby z wyższym wykształceniem. Narkomanię jako problem społeczny nieco częściej wskazywały kobiety niż mężczyźni, odwrotna prawidłowość miała natomiast miejsce w przypadku biedy i ubóstwa. Problem z uzależnieniem od narkotyków najczęściej wymieniali respondenci z podstawowym oraz wyższym wykształceniem. Jeśli zaś chodzi o problem biedy, był on częściej wymieniany przez osoby gorzej wykształcone oraz w wieku 70-79 lat.



16

5

4

5

3

6

6

8

4

5

6

3

6

2

9

5

4

7

2

8

8

7

10

6

2

8

11

6

6

8

4

10

2

4

2

8

5

8

6

10

6

7

13

14

5

6

69

68

70

73

66

64

75

72

61

76

8

4

13

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

2

2

2

4

4

2

1

4

1

2

4

1

1

3

2

3

3

6

3

1

3

4

5

3

5

4

3

2

3

1

3

1

2

3

1

89

87

92

86

91

95

95

81

87

94

3

2

4

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

2

0

4

1

1

4

4

2

1

1

2

1

2

5

2

1

3

2

5

1

2

3

3

4

3

4

2

3

4

4

3

3

3

4

1

4

1

2

7

2

2

89

87

91

86

92

89

81

91

89

90

3

1

2

0% 25% 50% 75% 100%

kobieta

mężczyzna

60-69

70-79

80>

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe


Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69 lat

70-79 lat

80> lat

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

Wśród 5 najważniejszych problemów społecznych kwestie związane z przemocą ogólnie wymieniane były stosunkowo rzadko. Z tej grupy zagadnień najczęściej wskazywano przemoc i agresję wobec osób starszych na ulicach, jednak na pierwszym miejscu umieściło ją jedynie 5% badanych. Na ten problem najczęściej skarżyli się respondenci starsi oraz z wykształceniem średnim. Waga zagadnień przemocy i agresji w rodzinie oraz przemocy wobec osób starszych w rodzinie postrzegana jest podobnie w większości grup społeczno-demograficznych. W przypadku przemocy w rodzinie wyróżniają się osoby z wykształceniem podstawowym, które częściej niż respondenci lepiej wykształceni wskazują ten problem wśród 5 najważniejszych. W przypadku przemocy wobec osób starszych w rodzinie widzimy natomiast, że częściej postrzegają ją jako problem osoby młodsze niż starsze, natomiast rzadziej – osoby z podstawowym i wyższym wykształceniem.

przemoc wobec osób starszych w rodzinie

przemoc i agresja wobec osób starszych na ulicach

przemoc i agresja w rodzinach



17

Sytuacja osobista i rodzinna

18

Sytuacja osobista i rodzinnaOcena stanu zdrowia w porównaniu do innych osób w wieku respondenta

2 2 2 1 1 4 5 2 29 9 9 8 8

15 104 9 13

49 47 53 53 4841

3638

5060

2830 29

31 2230

32

30

24

7 8 12 18 19 2510 3

29

1411

0

20

40

60

80

100

Ogół kobiety meżczyźni 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe

%

bardzo źle

raczej źle

raczej dobrze

bardzodobrze

trudnopowiedzieć


OGÓŁ PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE

1 112 10 5

4

64

46 4932

33 2633

1024

7

2118

1

0

20

40

60

80

100

pracownikumysłowy z

wyższymwykształceniem

pracownikumysłowy bez

wyższegowykształcenia

robotnikwykwalif.

robotnikniewykwalifi.

%

GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA

Ponad połowa badanych bardzo dobrze lub raczej dobrze oceniła stan swego zdrowia w porównaniu z rówieśnikami. Nieznacznie pozytywniej swoje zdrowie oceniają osoby w wieku 60-69 lat niż starsi respondenci, jednak w porównaniu do pozostałych grup wiekowych osoby po 80. roku życia najczęściej opisywały swój stan zdrowia jako bardzo dobry. Poza tym częściej dobre lub bardzo dobre oceny stanowi swego zdrowia przyznawały osoby o wyższym statusie społecznym (to znaczy z wykształceniem wyższym (73%) oraz określające się jako pracownicy umysłowi z wyższym wykształceniem (76%)) niż respondenci gorzej wykwalifikowani.

19

Sytuacja osobista i rodzinnaPrzynależność do stowarzyszeń lub organizacji

5,1%

8,3%

5,1%

4,4%

7,2%

2,7%

4,1%

7,8%

2,2%

1,9%

8,4%

4,1%

6,4%

4,8%

6,3%

2,5%

6,5%

7,5%

6,7%

1,5%

4,4%

5,4%

2,4%

1,5%

2,2%

2,1%

1,8%

1,2%

5,5%

1,5%

1,0%

2,3%

3,4%

1,3%

3,3%

4,4%

4,7%

3,8%

5,0%

4,7%

1,8%

2,3%

4,2%

3,1%

7,5%

4,4%

1,0%

3,5%2,1%

0% 2% 4% 6% 8% 10%

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69 lat

70-79 lat

powyżej 80 lat

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

organizacja kościelna

klub seniora

organizacje hobbystyczne

organizacja charytatywna

partia polityczna

inne stowarzyszenia lub organizacje

Podstawa procentowania: wszyscy badani. Możliwość wyboru kilku odpowiedzi.

Przynależność do stowarzyszeń lub organizacji jest bardzo rzadka w przebadanej zbiorowości. Do jakiejkolwiek organizacji należy 17% respondentów. Najczęściej deklarowano przynależność do organizacji kościelnych (5%), klubu seniora oraz organizacji hobbistycznych (4%). Wśród kobiet na pierwsze miejsce pod względem częstości deklaracji o przynależności wysuwają się organizacje kościelne, wśród mężczyzn zaś – klub seniora i organizacje hobbystyczne. Jeśli weźmiemy pod uwagę wykształcenie badanych, zauważyć można, że osoby z wyższym wykształceniem częściej przynależą do partii politycznych niż gorzej wykształceni, rzadziej natomiast do organizacji kościelnych.

20

Sytuacja osobista i rodzinnaWielkość grona przyjaciół

2 1 2 1 3 2 2 2 2 17 7 4

11 11 126 3

58 5 4

4

37 3141

4253

30 3634

3729 14

19

4131

21 21 21 22 19 249 11

2132

86 36124

3636

30

263229

0

20

40

60

80

100

Ogół kobiety mężczyźni 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe

%

powyżej 10osób

5-9 osób

2-4 osoby

1 osobę

nikogo

trudnopowiedzieć


1 1113 6 128

41

434

46

3

3843

3020

27 32

28 2413 12

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA Wśród badanych brak przyjaciół nie jest zjawiskiem częstym. Jedynie co dziesiąty badany zadeklarował, że nie ma przyjaciół lub przyjaźni się tylko z jedną osobą. Nieco częściej samotność dotyka badanych z najstarszej grupy wiekowej. Największe różnice dostrzec można jednak jeśli weźmie się pod uwagę status społeczny respondentów. Osoby z wyższym wykształceniem zdecydowanie rzadziej nie posiadają przyjaciół niż osoby z wykształceniem podstawowym czy zawodowym. W porównaniu z gorzej wykształconymi częściej mają natomiast szerokie grono znajomych, to znaczy powyżej 10 osób. Podobną zależność obserwujemy również w przypadku pracowników umysłowych oraz robotników.


21

Sytuacja osobista i rodzinnaCodzienne czynności sprawiające problemy w samodzielnym wykonywaniu

1 0 1 1 2 2 1 116

69 69 7078

70

4157 56

73 75

9484

52

27

68

2130

5741 44

26

616

47

73

1731 29 2530

0

20

40

60

80

100

Ogół kobiety mężczyźni 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe bardzodobrze

raczejdobrze

raczejźle

bardzoźle

trudnopowiedzieć

%

tak

nie

trudnopowiedzieć,odmowa

OGÓŁ PŁEĆ WIEK WYKSZTEŁCENIE OCENA STANU ZDROWIA

73 7263 57

37 4327 28

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Ponad 2/3 badanych zadeklarowało, że codzienne czynności nie sprawiają im trudności w wykonywaniu. Wiek oczywiście różnicował wypowiedzi badanych –brak problemów deklarowało niemal 80% respondentów w wieku 60-69 lat i jedynie 41% osób, które przekroczyły 80 rok życia. Bardziej samowystarczalni okazali się również respondenci lepiej wykształceni w porównaniu z osobami, które edukację ukończyły na szkole podstawowej lub zawodowej. Im gorzej respondenci oceniali swój stan zdrowia w porównaniu z osobami w ich wieku, tym częściej deklarowali, że napotykają trudności przy samodzielnym wykonywaniu codziennych czynności.

22

Sytuacja osobista i rodzinnaOsoby zamieszkujące razem z respondentem

3846

24 3039

55 4835 38 33

22

45 31

34

25

1323

29 46

58

95

9 138

59

613

229

96 4

11 105 2

87 5

9 7 11 13 7 512 8 9

31

1089

25

11

2

0

20

40

60

80

100

Ogół kobiety mężczyźni 60-69 70-79 80> podstawowezawodowe średnie wyższe

%

inny modelgospodarstwa

zżoną/mężem/partne(rem/rką) iz dzieckiem bezwłasnej rodzi

z córką/synemi/lub ichrodzinami

z córką/synemnieposiadającymiwłasnej rodziny

zżoną/mężem/partnerką/partnerem

sam(a)


34 41 3653

46 29

21

11

87

8 7 8 15

12

6 74

10194

571

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Wśród badanych przeważały osoby mieszkające samotnie (niemal 40%) oraz ze swoim małżonkiem lub partnerem (ponad 30%). Osób samotnych było więcej wśród kobiet niż wśród mężczyzn (46% w porównaniu z 24%). Odsetek respondentów, którzy mieszkają sami, rośnie wraz z wiekiem, osiągając wśród osób powyżej 80. roku życia 55%. Osoby z wykształceniem podstawowym częściej niż lepiej wykształceni żyją samotnie, ale częściej również opisują swoją sytuację rodzinną jako zamieszkiwanie z dziećmi i/lub ich rodzinami. Rzadziej w porównaniu z pozostałymi grupami wykształcenia mieszkają natomiast z małżonkiem lub partnerem.

23

Sytuacja osobista i rodzinnaPosiadanie dzieci


POSIADANIE DZIECI PO 18 ROKU ŻYCIA


14 1611

15 1218

13 14 13 16

86 8489

85 8882

87 86 87 84

0

20

40

60

80

100

Ogół kobietymeżczyźni 60-69 70-79 80> podst. zaw . średnie wyższe

%nie tak

Zdecydowana większość badanych posiada pełnoletnie dzieci (86%). Odsetki osób będących rodzicami dorosłych dzieci są podobne we wszystkich grupach wyróżnionych ze względu na płeć, wiek oraz wykształcenie.

Niespełna 1% badanych zadekla-rowało, że posiada dzieci w wieku poniżej 18 lat.

24

Sytuacja osobista i rodzinnaOcena atmosfery zazwyczaj panującej w domu

2 21

15 15 15 16 15

34 28

12 7

5349 43 48

5045

4842

35 36 35

1323

38

11221 1 1 12221 1 2

15

4346

3648

2940

0

20

40

60

80

100


%

bardzo dobra

dobra

różnie bywa,czasemdobra,czasem zła

zła

trudnopowiedzieć


2 34 51015

1936 17

48

41

4846

3223

1510

46

49

28 2342 37

0

20

40

60

80

100

sam(a) z żoną/mężem/partnerką/partnerem

z córką/synem nieposiadającymi

własnej rodziny

z córką/synem i/lubich rodzinami

z żoną/mężem/partne(rem/rką) i z

dzieckiem bezwłasnej rodziNY


%

SYTUACJA RODZINNA


Większość badanych pozytywnie ocenia atmosferę domową. 36% respondentów opisuje ją jako bardzo dobrą, a 46% - jako dobrą. Kobiety nieco częściej niż mężczyźni przyznają najlepszą ocenę. Sumując jednak oceny pozytywne nie można zauważyć różnic między płciami w ocenie atmosfery domowej. Wiek nie różnicuje oceny sytuacji w domu, wyraźnie natomiast widać, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia rośnie zarówno odsetek sumy ocen pozytywnych, jak i udział ocen bardzo dobrych. Najbardziej zadowolone z atmo-sfery panującej zazwyczaj w domu są osoby mieszkające same lub z małżonkiem/partnerem. Zmienność atmosfery domowej najczęściej wskazywały osoby mieszkające z dziećmi i/lub ich rodzinami.

25

Sytuacja osobista i rodzinnaOcena relacji z pełnoletnimi dziećmi

3 2 3 4 2 3 5 3 1

44 48 39 41 44 55

18

3246

59

3534 35 34

32

47

35

3724

16 15 16 11

26 2310 13

3 2 2 41 2 6 2

35

14152 341 12

0

20

40

60

80

100


%

bardzo złe

złe

raczej złe

raczej dobre

dobre

bardzo dobre

trudnopowiedzieć


4 215

6145

3113

40

4233

9

2925

1123

13 2 10

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Relacje z pełnoletnimi dziećmi respondenci oceniali w zdecydowanej większości pozytywnie. Oceny różnicował najwyraźniej status społeczny: osoby z wykształceniem podstawowym oraz robotnicy niewykwalifikowani najczęściej wystawiali relacjom z dziećmi negatywną ocenę. Wraz ze wzrostem wykształcenia rośnie natomiast odsetek ocen bardzo dobrych, osiągając w przypadku osób z wykształceniem wyższym 59%.

Podstawa procentowania: respondenci posiadający dzieci

26

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – pomoc finansowa

38 4134 38 37

4340

4436 37

15 15

1514 15

13 2022

14 10

10 6 812 5

5

96

24 2118

15

20

20

11 1110 12 12 4

145

11 127 5 9 7 6 7 6 3 8 7

57

22282222

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

trudnopowiedzieć


3745

31 38

1211

23 13

94

6 5 3 10

67

241829

18

10 12 1016

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Wedle deklaracji badanych osoby starsze rzadko udzielają młodszemu pokoleniu porad lub pomocy finansowej. Ponad połowa respondentów zadeklarowała, że nie zdarza się to nigdy lub jedynie bardzo rzadko. Kobiety nieco częściej niż mężczyźni deklarują, że nigdy nie udzielają pełnoletnim dzieciom wsparcia finansowego. Choć różnice nie są bardzo duże, stwierdzić można, że pomoc finansowa nieco częstsza jest wśród młodszych niż starszych respondentów, a także wśród respondentów o lepszym statusie społecznym niż wśród gorzej wy-kwalifikowanych.

27

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – wsparcie psychiczne

12 8 17 14 11 916 17

10 10

9 910

8 9 147 10

715

1210 8

5 6 412

6

31 3443 38

30 31

26 2822

28 26

20 19 3428

22

9 10 7 8 11 4 8 310 9

97

36

303733

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

trudnopowiedzieć


11 13 7

2412 6 9

411

10

6 6 7 14

5

97

32

3239

33

2230 35

10

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Udzielanie wsparcia psychicznego występuje znacznie częściej niż pomoc finansowa. Ponad 2/3 badanych zadeklarowało, że co najmniej czasami wspiera psychicznie swoje pełnoletnie dzieci, a co czwarty respondent twierdził, że zdarza się to dość często. Pomoc psychiczna nieco częściej występuje wśród kobiet niż wśród mężczyzn.

28

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – pomoc w domu

50 4559

4053

73

4751

51 51

912

6

11

10

5

8

5 815

5

3

5

7

5

7 617

12

9

5

2013

9 116

12 8

2

16

210

711 12 8 12 12 4

188 11 8

3 4 7

4415

131714

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

trudnopowiedzieć


52 5040

52

13 10

9

2

9 12 918

5

14

16

9

17 13

7 9 8

15

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Połowa badanych nigdy nie pomaga pełnoletnim dzieciom w domu. Częściej taką deklarację składają mężczyźni (59%) niż kobiety (45%). Wraz z wiekiem z naturalnych przyczyn maleje również odsetek respondentów, którzy choć czasami udzielają dzieciom pomocy w domu. Jeśli chodzi o wykształcenie, procent osób które nigdy nie pomagają w ten sposób dzieciom, jest w zasadzie niezmienny w grupach wyróżnionych ze względu na poziom edukacji. Zmienia się jedynie częstotliwość, z jaką udzielane jest takie wsparcie. Największy odsetek osób pomagających bardzo lub dość często występuje wśród osób z wykształceniem podstawowym.

29

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – ważne decyzje

16 16 17 17 19 927

15 16 14

9 8 9 9 712

6

8 6 15

10 7 10 16

16

10 10 5

37 3138 20

34 37

19 20 19 21 1914

18 24 20 16

10 10 9 9 12 7 11 8 10 10

4

9 9

35 35 4035

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

trudnopowiedzieć


13 15 12

3316 6 8

10

8

14

12 8 10 10

613

29

14

41 43

12 1727

14

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Niemal 30% badanych bardzo lub dość często wspiera swoje dzieci przy podejmowaniu ważnych decyzji. Rzadziej udzielają takiej pomocy osoby po 80. roku życia w porównaniu z młodszymi badanymi. Stosunkowo rzadko wpływ na ważne decyzje młodszego pokolenia mają osoby z wykształceniem podstawowym, wśród których około połowy wspiera radą dorosłe dzieci co najwyżej dość rzadko. Odwzorowanie tej prawidłowości znajdziemy analizując przynależność badanych do grup społecznych.

30

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – opieka nad wnukami

5 3 8 9 3 5 5 8

33 32 34 2930

5538 32 34 30

13 1213

9 14

16

187

14 11

43 7

5

7

4

53

1720

7

520

16

1518

11

1417

11

16 19 13 16

11 13 717

7 414 11 11 9

5 513

222217

0

20

40

60

80

100

Ogół K M 60-69 70-79 80> podstawowezawodowe średnie wyższe

%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

trudnopowiedzieć

brak wnuków


6 6 5

35 3825 38

712

17 9

313

9 11 11 15

3 715

1420

16

17 12 17 10

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%



Jak wynika z deklaracji badanych ponad 40% osób w wieku powyżej 60. roku życia przynajmniej czasami udziela swoim dzieciom pomocy opiekując się wnukami. Bardzo często lub dość często wnukami opiekuje się 31% badanych kobiet oraz 18% mężczyzn. Częstotliwość udzielania pomocy naturalnie spada wraz z wiekiem. Do tego, że nigdy nie udziela dzieciom takiej pomocy, przyznało się po ok. 30% osób w wieku 60-69 lat oraz 70-79 lat, a także 55%, które ukończyły 80. rok życia. Bardzo częstą lub dość częstą pomoc rzadziej deklarowali respondenciz wykształceniem wyższym i średnim niż z podstawowym i zawodowym.

31

7 6 9 7 7 7 11 10 7 42 3 1 2 3 2

5 3 1 2

3546

38 3653 33 40

41 40

26

2534

31

2230 30 33

2216

4

2315 15

5 4 6 6 4 6 6

40

3330

17 181319

332

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy

Sytuacja osobista i rodzinnaUdzielanie pomocy lub porad pełnoletnim dzieciom – zestawienie łączne

5 9 420

11 4

441

34

27

3015

40

34 35

14 2817 173 2 8 5

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Łączne zestawienie częstości różnych form udzielania pomocy pełnoletnim dzieciom pokazuje, że połowa warszawiaków, którzy ukończyli 60 lat i posiadają pełnoletnie dzieci przynajmniej czasami im pomaga. Nieznacznie częściej robią to kobiety niż mężczyźni. Częstość udzielania pomocy spada wraz ze wzrostem wieku badanych. Przyznanie się do całkowitego braku świadczenia jakiejkolwiek formy wsparcia swoim dzieciom również spada wraz z przechodzeniem do kolejnych kategorii wykształceniowych. Spośród tych grup wyróżniają się respondenci z wykształceniem podstawowym, wśród których zarówno najczęściej deklarowano zupełny brak udzielania pomocy, jak i pomoc oferowaną dość często i bardzo często. Natomiast na tle wybranych grup społecznych zwracają uwagę robotnicy niewykwalifikowani, wśród których co piąty stwierdził, że nigdy nie udziela pomocy swoim dzieciom, ale jednocześnie co trzeci robi to dość lub bardzo często (w pozostałych grupach – około co piąty)




32

59 5269

59 6348

5643

5870

109

12

11 12

2

15

17

7

10

6

3

34

13

11

7 4

2

1216 11

19

12

18 15

128 10

512 11

3 6 3 113

5 3 4 1

5

1415

11

3 48

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


66 59 52 50

710

233 11

1618

4

94

1412 107 510

34

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Większość (59%) ankietowanych warszawiaków w ogóle nie korzysta z finansowej pomocy od swoich dzieci. Częściej takie deklaracje składają mężczyźni (69%) niż kobiety (52%), osoby młodsze (do 79 roku życia) niż starsze, a także badani, którzy posiadają wyższe wykształcenie oraz pracownicy umysłowi niż respondenci z wykształceniem niższym i robotnicy.

Korzystanie z pomocy lub porad pełnoletnich dzieci – pomoc finansowa




33

12 917 16 11 5

15 12 11 14

98

11 99

7

13 137

99

9 109

9

5 710

10

4033 43

32

36 3732

45

25 24

30

2332

31

7 8 6 7 516

9 9 8

9

3735

32

16 1325

2

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


11 12 11 1512 7 7

1510 7

9

34

42

9

44

31

39

141530

7 8 5 5

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Wsparcie psychiczne to ta forma pomocy otrzymywana od własnych dzieci, z której ankietowani warszawiacy korzystają najczęściej (70%). Częściej do korzystania z niej przyznają się kobiety niż mężczyźni. Ankietowani wraz ze wzrostem wieku częściej otrzymują wsparcie psychiczne od swoich dzieci.

Korzystanie z pomocy lub porad pełnoletnich dzieci – wsparcie psychiczne




34

38 3542 41 38

2537 34 36 42

13 1411 11 15

9

7 913

1677 8 7

4

6 87

9

28 26 22

25

2437 21

22

10 12

20

215

16

5 6 4 2 516

53 7 41 3 2 5 1

7

2421

176 6

12

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


42 4027

38

2110

115

3

710

2133

6

22

33

1496

18

5 7 6 5

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Pomoc w domu nie jest tą formą pomocy, którą badani mieszkańcy Warszawy wykorzystują najczęściej – 38% nigdy tego nie robi. O pomocy w domu udzielanej przez dzieci częściej wspominały kobiety niż mężczyźni, osoby starsze, gorzej wykształcone oraz posiadające niższy status społeczny (robotnicy).

Korzystanie z pomocy lub porad pełnoletnich dzieci – pomoc w domu




35

17 14 21 2215 7

23 17 15 18

10 911 11

87

108 10 107

10 7

9

7

715 9 4

41 3840

41

34 31 3652

1921

25

18 28 25

6 6 4 2 7 13 8 6 6

8

3938

26

13 1021

2

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


20 13 1626

7 8

107

10

1340

38

93

5135

27

1310

27

7 7 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Warszawiacy, którzy ukończyli 60 lat i posiadają pełnoletnie dzieci stosunkowo często podejmują ważne decyzje korzystając w takich sytuacjach z porad swoich dzieci. Ma to miejsce tym częściej, im ludzie są starsi, gorzej wykształceni oraz posiadają niższy status społeczny.

Korzystanie z pomocy lub porad pełnoletnich dzieci – ważne decyzje




36

3427

45 4032

2030 28 33 40

1214

1011

14

148 7

11

183

96

6

23 8

5

5

2328

26

22

3339 22

25

1214

23

1815

18

8 10 4 3 916

8 310 60 1 2 1

5

2628

18

9 614

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


4132 24

39

14

12

8

155

8

523

23

4

28

34

18186

17

7 9 81

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Co trzeci warszawski respondent nie korzysta z pomocy swoich dzieci przy załatwianiu spraw urzędowych. Bardziej samodzielni w tej kwestii są mężczyźni niż kobiety (45% mężczyzn i 27% kobiet w tej sytuacji w ogóle nie prosi dzieci o pomoc). Wraz ze wzrostem wieku i spadkiem wykształcenia co raz częściej pojawiają się deklaracje świadczące o otrzymywaniu takiej pomocy od dzieci.

Korzystanie z pomocy lub porad pełnoletnich dzieci – sprawy urzędowe




37

8 6 10 11 6 215

7 5 103 2

5 43

27

41

37

5042

47

30

28 34 40

56

2327 27

31

2934 28

23

14 13

2821

1819

3 5 1 1 4 9 5 5 2

42

3028

16811

19

0

20

40

60

80

100


%

bardzoczęsto

dość często

czasami

dość rzadko

bardzorzadko

nigdy


9 6 6151 4 3

1037 33

34

29

28

55

23

31

24

13919

3 4 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Korzystanie z pomocy udzielanej przez dzieci – zestawienie łączne



Łączne zestawienie częstości różnych form korzystania z pomocy udzielanej przez dorosłe dzieci pokazuje, że niemal połowa warszawiaków, którzy ukończyli 60 lat przynajmniej czasami korzysta z ich pomocy, a 42% czyni tak dość rzadko. Nieznacznie częściej postępują tak kobiety niż mężczyźni. Częstość korzystania z pomocy rośnie wraz ze wzrostem wieku badanych. Na tle wybranych grup społecznych zwracają uwagę robotnicy niewykwalifikowani, wśród których co siódmy stwierdził, że nigdy nie korzysta z pomocy udzielanej przez swoje dzieci.


38

4 4 3 3 4 4 6 9 3 16 5 7 3

10 210 8

4 6

44 5046

4550

4656

5037

3138

35 4324

2337

49

10 714

5 6

47

4137

7 696

0

20

40

60

80

100


%

zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak trudno powiedzieć

2 4 6 517

53 49 4 8

6 6

4651

51

5

4851 51

39 20

22

35 40 4356

4 4

40

49

31

520

6 7

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


nigdy dość rzadko czasami dość często

%

Sytuacja osobista i rodzinnaOcena wystarczalności pomocy otrzymywanej od dzieci


GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA CZĘSTOŚĆ KORZYSTANIA Z POMOCY DZIECI (INDEKS)

Zdecydowana większość (84%) badanych ocenia pomoc otrzymywaną od swoich dzieci jako wystarczającą. Ocena ta w niewielkim stopniu zależy od wieku. Silniejsze powiązanie można odnotować w przypadku wykształcenia: podczas gdy zadowolonych z pomocy otrzymywanej od własnych dzieci jest 70% respondentów, którzy posiadają wykształcenie podstawowe, to wśród badanych, którzy ukończyli studia wyższe, takich osób jest 86%. Ocena wystarczalności pomocy otrzymywanej od dzieci nie jest bardzo silnie powiązana z częstością korzystania z niej. Wyraźnie inną sytuację obserwujemy wśród tych ankietowanych, którzy nigdy nie otrzymują pomocy od dzieci – tutaj ponad połowa nie umiała ocenić, czy pomoc taka jest wystarczająca. Najprawdopodobniej są to osoby, które nie otrzymują żadnej pomocy, ponieważ jej nie potrzebują.


39

53 5548 53 50 58

33 37

60 57

33 29 40 33 3433

25

44

30 38

12 9 11 14 4

37

177 33 1 3 11 1 5 3

11221 122 122

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć,nie pamiętam

tak, zdarzałosię to dosyćczęsto

tak, czasamizdarzały siętakie sytuacje

tak, alezdarzało sięto bardzorzadko

nie, nigdy


63 60

3927

31 30

38

30

7

38

2 2 2 4320

2 1 2

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Połowa (53%) ankietowanych w trakcie wychowywania własnych dzieci nigdy nie dała im porządnego lania, co trzeci z nich zadeklarował, że takie sytuacje miały miejsce, ale zdarzało się to bardzo rzadko. Deklaracje o stosowaniu przemocy pojawiają się tym częściej, im niższe wykształcenie osiągnęli badani warszawiacy oraz im niższy status społeczny posiadają.



Zachowania agresywne w trakcie wychowywania własnych dzieci – porządne lanie dziecka


40


78 81 74 80 76 80

58

81 7886

12 1115

1213 11

17

7 16 56 3 7 519

73 2

1 34 3 5 3 5 5 2 5 3 6550 1

0

20

40

60

80

100


%





nie, nigdy

88 80 77

47

5 1410

25

2

24

4 5 437

4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%

Blisko 80% respondentów w trakcie wychowywania dzieci nie używało w stosunku do swoich podopiecznych obraźliwych określeń. Stosowanie takich wyrażeń zdarzało się częściej osobom z wykształceniem podstawowym oraz niewykwalifiko-wanym robotnikom – w pierwszej grupie 22%, zaś w drugiej 24% respondentów przyznało, że czasem dochodziło do takich sytuacji.



Zachowania agresywne w trakcie wychowywania własnych dzieci – obraźliwe określenia


41

4 3 4 4 3 2 2 4 3 4

68 7459

67 6581

60 5971 71

15 924 14 17

13

11 17

16 148 12 12 11

2

1614

8 72 4 5 2

10 6 2 3

1054

0

20

40

60

80

100


%




nie, nigdy


Sytuacja osobista i rodzinnaPrzemoc domowa w okresie dzieciństwa respondenta

BICIE , SZARPANIE,POPYCHANIE


13

16

10

12

11

33

66

61

71

58

77

46

41

42

46

40

22

39

0 20 40 60 80 100

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69

70-79

80>

%nie pamiętam, trudno powiedzieć ofiarą świadkiem

CZY BYŁ PAN/PANI*:


Ponad 2/3 respondentów zadeklarowało, że w okresie dzieciństwa nie spotkało się w swojej rodzinie z przemocą fizyczną. Bicie czy szarpanie nie występowało w rodzinach 74% kobiet i 59% mężczyzn. Przypadki przemocy fizycznej były rzadsze w domach osób z wykształceniem średnim i wyższym niż podstawowym i zawodowym. Wśród osób, w których domach rodzinnych dochodziło do przemocy, 66% deklaruje, że było ofiarą przemocy, a 41% - że jedynie świadkiem.

*Podstawa procentowania: badani, w których rodzinach w okresie ich dzieciństwa dochodziło do bicia, szarpania lub popychania

42

4 5 4 6 3 2 2 2 6 4

77 77 76 7674 84

5872

77 86

8 7 10 6 813

14

6

1037 10 9 11

21 166 3

1 3 3 2 5 4 2 38

43

0

20

40

60

80

100


%




nie, nigdy


Sytuacja osobista i rodzinnaPrzemoc domowa w okresie dzieciństwa respondenta

WYZWISKA, GROŹBY, ZASTRASZANIE


1

3

12

57

53

63

47

69

51

63

66

76

57

37

59

0 20 40 60 80 100

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69

70-79

80>

%nie pamiętam, trudno powiedzieć ofiarą świadkiem

CZY BYŁ PAN/PANI*:


Wedle deklaracji badanych przemoc słowna była w ich domach rodzinnych jeszcze rzadsza niż przemoc fizyczna. Ponad ¾ badanych nigdy nie spotkało się z nią ze strony rodziny w okresie dzieciństwa. Ten rodzaj przemocy szczególnie rzadki był w domach osób posiadających wykształcenie wyższe, najczęściej zaś do agresji słownej dochodziło w rodzinach respondentów z wykształceniem podstawowym. Wśród badanych, którzy doświadczyli przemocy werbalnej w okresie dzieciństwa, podobny odsetek deklaruje bycie jej świadkiem, co ofiarą.

*Podstawa procentowania: badani, w których rodzinach w okresie ich dzieciństwa dochodziło do używania wyzwisk,gróźb, zastraszania itp

43

Sytuacja osobista i rodzinnaPodsumowanie

• Ankietowani mieszkańcy Warszawy, którzy ukończyli 60 lat w ponad połowie swój stan zdrowia oceniają jako raczej lub bardzo dobry.• Prawie co 5 respondent należy do jakiejś organizacji lub stowarzyszenia. Najczęściej jest to organizacja kościelna (5%).• Jedynie co dziesiąty badany zadeklarował, ze nie ma przyjaciół lub przyjaźni się tylko z jedną osobą.• Ponad 2/3 badanych warszawiaków oceniło, że codzienne czynności nie sprawiają im w wykonywaniu trudności. Wypowiedzi badanych różnicowane były przez wiek – wraz z jego wzrostem przybywało deklaracji świadczących o pewnych problemach w samodzielnym radzeniu sobie z codziennymi czynnościami.• Wśród badanych przeważały osoby mieszkające samotnie (niemal 40%) oraz respondenci zamieszkujący ze swoim małżonkiem lub partnerem (30%). Osób samotnych było dwukrotnie więcej wśród kobiet niż wśród mężczyzn.• Zdecydowana większość (86%) ankietowanych starszych mieszkańców Warszawy posiada pełnoletnie dzieci.• Większość osób biorących udział w badaniu pozytywnie ocenia atmosferę domową. Ocena ta dość silnie jest powiązana z wykształceniem – im wyższe, tym jest lepsza.• Relacje z dorosłymi dziećmi respondenci oceniali w zdecydowanej większości pozytywnie. Oceny różnicował wyraźnie status społeczny oraz wykształcenie: wraz z ich wzrostem, rosły oceny.• Połowa mieszkańców Warszawy, którzy ukończyli 60 lat i posiadają dorosłe dzieci, przynajmniej czasami im pomaga. Również niemal połowa korzysta z pomocy udzielanej im przez ich pełnoletnie dzieci. Przy czym zdecydowana większość badanych otrzymywaną pomoc ocenia jako wystarczającą.• Nieco ponad połowa badanych w trakcie wychowania własnych dzieci nigdy nie dała im porządnego lania, zaś co trzeci zadeklarował, że takie sytuacje miały miejsce, ale zdarzały się bardzo rzadko. Blisko 80% respondentów wychowując swoje dzieci nie używało w stosunku do nich obraźliwych określeń.• Ponad 2/3 respondentów zadeklarowało, że w okresie swojego dzieciństwa nie spotkało się w swojej rodzinie z przemocą fizyczną, a ¾ nie doświadczyło wówczas przemocy słownej.

44

Poczucie bezpieczeństwai doświadczenia przemocyw miejscach publicznych

45

8 513 12 6 4 6

176 8

92 9487 88 93 96 94

8393 92

0

20

40

60

80

100


%

nie

tak

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słowna lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej na ulicy, w parku itp. poza najbliższą okolicą zamieszkania

Doświadczenia przemocy w miejscu publicznym



3 5 615

97 94 94 85

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA

Niespełna co dziesiąta badana osoba (8%) poza najbliższą okolicą zamieszkania doświadczyła agresji słownej lub fizycznej ze strony osoby nieznajomej. Sytuacje takie najczęściej zdarzały się osobom z wykształceniem zawodowym (17% zadeklarowało, że spotkało się z tego typu agresją) oraz robotnikom niewykwalifikowanym (15%). Nieco częściej z przemocą ze strony osób nieznajomych spotykali się także mężczyźni (13%) oraz osoby w wieku 60-69 lat (12%).

46

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słowna lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej na ulicy, w parku itp. w najbliższym miejscu zamieszkania


Istnieją okoliczności, które usprawiedliwiają przemoc w rodzinie

11 11 11 13 9 13 1223

10 8

88 88 87 86 90 87 8875

89 91

0 2 1 1 2 1 11

0

20

40

60

80

100


%

niepamiętam,trudnopowiedzieć

nie

tak



7 920 15

93 9080 81

1 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Z agresją fizyczną lub słowną ze strony osoby nieznajomej w najbliższej okolicy zamieszkania spotkało się 11% respondentów. Najczęściej doświadczanie takich sytuacji deklarowały osoby z wykształceniem zawodowym oraz wykwalifikowani robotnicy.

47

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słownej lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej w domu



1 1 2 2 1

98 98 98 99 97 100 98 96 98 100

0 2 1 1 4 11

0

20

40

60

80

100


%


nie

tak



1 3

100 98 99 93

1 1 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Agresja ze strony osób nieznajomych znajdujących się w domu respondenta jest bardzo rzadkim zjawiskiem – wystąpienie takiej sytuacji zadeklarował 1% badanych.

48

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słownej lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej w restauracji, kawiarni



99 100 98 99 99 100 100 96 99 100

0 2 1 1 4 11

0

20

40

60

80

100


%


nie

tak



100 99 99 96

1 1 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Żaden z respondentów nie spotkał się z sytuacją, w której skierowano by do niego agresję słowną lub fizyczną w kawiarni lub restauracji.

49

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słownej lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej w w autobusie, tramwaju, metrze



7 7 8 7 7 11 5 10 7 9

92 92 91 92 93 89 95 86 93 91

0 2 1 1 4 11

0

20

40

60

80

100


%


nie

tak



9 5 9 7

91 95 90 89

1 1 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Siedmiu na stu badanych doświadczyło agresji słownej lub fizycznej w trakcie poruszania się środkami komunikacji miejskiej. Zjawisko to w równym stopniu dotyczy wszystkich analizowanych grup.

50

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słownej lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej w sklepie, urzędzie



3 3 2 3 3 2 2 4 3 1

97 97 96 96 97 98 98 92 96 99

0 2 1 1 4 11

0

20

40

60

80

100


%


nie

tak



1 4

100 98 95 96

1 1 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalifikowany

robotnikniewykwalifikowany


Bardzo rzadko zdarzało się, aby sprzedawcy lub urzędnicy stosowali formy agresji słownej lub fizycznej wobec osób starszych. Z takim zjawiskiem spotkało się 3% respondentów.

51

2 2 1 1 2 2 3 1

98 97 98 98 97 98 100 98 97 99

0 1 1 1 2 11

0

20

40

60

80

100


%


nie

tak

Miejsca i formy doświadczenia agresji: agresja słownej lub fizyczna ze strony osoby nieznajomej – inne niż wymienione miejsca




1 2 1 3

99 98 98 97

1 1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Badani nie spotykali się z agresją słowną i fizyczną w innych, niż wymienione w ankiecie, miejscach publicznych Warszawy.

52

10 9 13 12 9 9 921

9 8

88 91 91 9179

9190 928791

0

20

40

60

80

100


%

nie

tak

AGRESJA FIZYCZNA


Agresja słowna i fizyczna – zestawienie (1/2)Poczucie bezpieczeństwa w miejscach publicznych

20 18 21 21 18 21 1629

18 19

79 82 79 8471

8280 817982

0

20

40

60

80

100


%

AGRESJA SŁOWNA



53

Co dziesiąty starszy mieszkaniec Warszawy padł ofiarą agresji fizycznej w publicznym miejscu stolicy. Częściej przydarzało się to mężczyznom (13%) niż kobietom (9%). Spośród wszystkich grup wykształceniowych najczęściej przemocy fizycznej doświadczali respondenci z wykształceniem zawo-dowym (21%). O agresji słownej, z którą osobiście spotkali się w publicznych miejscach Warszawy, badani wspominali dwa razy częściej niż o agresji fizycznej (była ona udziałem 20% osób). O takich doświadczeniach respondenci wspominali niezależnie od płci i wieku. Jedynie częściej niż pozostali byli na nią narażeni warszawiacy z wykształceniem zawodowym (29%).

Jeśli ujmiemy łącznie agresję fizyczną i słowną, to okazuje się, że 23% mieszkańców Warszawy (a więc jeden na czterech-pięciu), którzy ukończyli 60 lat, było jej ofiarą. Częściej dotyczyło to osób młodszych (w wieku 60-69 lat) oraz posiadających wykształcenie zawodowe (33%).

Agresja słowna lub fizyczna – zestawienie (2/2)Poczucie bezpieczeństwa w miejscach publicznych

23 2225 26

21 21 20

33

2320

7479 79 80

67

777780

7578

0

20

40

60

80

100

Ogół kobietymężczyźni 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe

%

nie

tak



54

3 1 5 2 4 6 3 2

95 96 93 95 92 100 98 90 93 98

1 2 1 1 3 2 21 1 41 2 11

0

20

40

60

80

100


% wiele razy

kilka razy

raz

nigdy


2 1 3 3 1 2 2 2

92 92 92 89 94 94 93 90 91 95

3 3 2 4 1 4 3 2 321 5 61 11 2

0

20

40

60

80

100


%

POPYCHANIE, SZARPANIE, BICIE


Doświadczenia przemocy ze strony sąsiadówDoświadczenia przemocy w miejscu publicznym

GROŹBY, SZANTAŻ


Przemoc ze strony sąsiadów jest bardzo rzadkim zjawiskiem. W ciągu ostatniego roku z agresją fizyczną spotkało się choć raz jedynie 2% badanych, a z agresją słowną – 6%.

Przy tak rzadko deklarowanym zjawisku trudno wskazać grupy szczególnie na nie narażone. Z obiema formami przemocy nieznacznie rzadziej spotykali się respondenci z wyższym wykształceniem niż pozostałe grupy wyróżnione ze względu na wykształcenie.


55

4 3 4 2 6 2 6 5 1

25 2821 22

25 37 34 28 2718

52 66 6256 47 51 55 54

66

9 13 12 13 11 11 13 14

4

57

1513

0

20

40

60

80

100


%

bardzobezpiecznie

bezpiecznie

małobezpiecznie

bardzo małobezpiecznie

trudnopowiedzieć,nie dotyczy

2 1 1

19

2 7 3

40

24

49

19

60

40

144

15

62

34

5

0

20

40

60

80

100

tak nie tak nie

%


DOŚWIADCZENIE AGRESJI W MIEJSCU PUBLICZNYM ZE STRONY OSOBY NIEZNAJOMEJ

AGRESJA FIZYCZNA AGRESJA SŁOWNA

Poczucie bezpieczeństwa w miejscach publicznychPoczucie bezpieczeństwa w ciągu dnia w okolicy miejsca zamieszkania

Większość (70%) starszych mieszkańców Warszawy w ciągu dnia w okolicy swojego miejsca zamieszkania czuje się bezpiecznie. Jednak co czwarty zgłasza małe poczucie bezpieczeństwa. Mniejsze poczucie bezpieczeństwa w ciągu dnia jest bardziej charakterystyczne dla kobiet, osób starszych (wraz ze wzrostem wieku co raz mniej osób czuje się bezpiecznie) oraz respondentów gorzej wykształconych. Ta ostatnia zależność może wiązać się z zamieszkiwaniem w mniej bezpiecznych rejonach miasta.

Bardzo wyraźny wpływ na poczucie bezpieczeństwa mają wcześniejsze doświadczenia badanych. Ci, którzy są ofiarami agresji fizycznej w miejscu publicznym zdecydowanie częściej czują się mało bezpiecznie (59%) niż ci, którzy nie mają za sobą takich doświadczeń (26%). Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku zależności z doświadczeniem agresji słownej.Podstawa procentowania: wszyscy badani

56

5 6 4 4 413 12

2 6 2

19 2315 13

23

29

1423

2314

3738

34 37

41

28

4027

39

36

2843 42

28 24 2846

28

41

4 5 5 6 7 2 4 7

34

55

0

20

40

60

80

100


%

bardzobezpiecznie

bezpiecznie

małobezpiecznie

bardzo małobezpiecznie

trudnopowiedzieć,nie dotyczy

6 5 5 5

49

16

45

13

42

36

34

37

38

135 3 5

39

3

0

20

40

60

80

100

tak nie tak nie

%


DOŚWIADCZENIE AGRESJI W MIEJSCU PUBLICZNYM ZE STRONY OSOBY NIEZNAJOMEJ

AGRESJA FIZYCZNA AGRESJA SŁOWNA

Poczucie bezpieczeństwa wieczorem w okolicy miejsca zamieszkaniaPoczucie bezpieczeństwa w miejscach publicznych

Poczucie bezpieczeństwa starszych mieszkańców Warszawy w miejscach publicznych miasta w godzinach wieczornych jest zdecydowanie mniejsze niż w ciągu dnia. O ile w ciągu dnia bezpiecznie czuje się 70% respondentów, to w godzinach wieczornych odsetek ten spada do 39%. Fakt ten jest powiązany z płcią (mężczyźni czują się nieco bardziej bezpiecznie niż kobiety) oraz wiekiem (wraz z jego wzrostem maleje odsetek osób czujących się bezpiecznie, przy czym wśród osób po 80 roku życia charakterystyczny jest wysoki w porównaniu z innymi grupami procent respondentów, którzy nie potrafili ocenić swojego poczucia bezpieczeństwa, co zapewne wiąże się z tym, że wieczorem pozostają oni w domach). Na poczucie bezpieczeństwa w godzinach wieczornych mają również wpływ wcześniejsze doświadczenia badanych: ci którzy są ofiarami agresji fizycznej lub słownej czują się zdecydowanie mniej bezpiecznie niż pozostali.Podstawa procentowania: wszyscy badani

57

5 5 5 5 7 7 2 210

22 2813

22 2224

2123

30 11

42 37

51 3745 51

35 4440

49

20 21 2717 13

2223 21

18

11 9 10 13 168 7 13

21

910

0

20

40

60

80

100


%

w ogóle sięnie obawiam

raczej się nieobawiam

trochę sięobawiam

bardzo sięobawiam

trudnopowiedzieć

2 5 6 5 3 8 3

55

1942

18 14

45

535

37

43

41

43 43

41

33

49

22

16

26

8

34

1211 212 12 3

201

22

6

0

20

40

60

80

100

tak nie tak nie bezpie-cznie

mało bezpiecznie

bezpie-cznie

mało bezpiecznie

%


DOŚWIADCZENIE AGRESJI W MIEJSCU PUBLICZNYM POCZUCIE

BEZPIECZEŃSTWA

W CIĄGU DNIA

POCZUCIE

BEZPIECZEŃSTWA WIECZOREMFIZYCZNA SŁOWNA

Ponad połowa (64%) badanych obawia się napadu w miejscu publicznym Warszawy. Lęk przed takim zdarzeniem w zasadzie nie zależy od płci, wieku czy wykształcenia. Warto jednak zauważyć, że kobiety nieco ponad dwa razy częściej niż mężczyźni (odpowiednio: 28% i 13%) zadeklarowały, że bardzo się tego obawiają.

Obawa przed atakiem „na ulicy” jest za to wyraźnie powiązana z wcześniejszymi doświadczeniami: ci którzy w miejscu publicznym padli kiedyś ofiarą agresji słownej lub fizycznej zdecydowanie częściej bardzo boją się powtórzenia takiego zdarzenia, niż pozostali. Naturalnie obawa przed napadem jest powiązana z poczuciem bezpieczeństwa: im bardziej bezpiecznie ktoś czuje się w miejscach publicznych, tym mniej boi się, że może mu się tam przydarzyć coś złego.

Obawa przed napadem w miejscu publicznymPoczucie bezpieczeństwa w miejscach publicznych


58

Poczucie bezpieczeństwa i doświadczenia przemocyw miejscach publicznychPodsumowanie

• Co dziesiąty badany mieszkaniec Warszawy, którzy ukończył 60 lat, padł ofiarą agresji fizycznej w publicznym miejscu stolicy. O agresji słownej, z którą osobiście spotkali się w ogólnodostępnych miejscach Warszawy, badani wspominali dwa razy częściej niż o agresji fizycznej (była ona udziałem 20% osób).• Jeden na czterech-pięciu respondentów było ofiarą przemocy fizycznej lub słownej w publicznym miejscu Warszawy.• Niespełna co dziesiąty (8%) ankietowany doświadczył agresji słownej lub fizycznej ze strony osoby nieznajomej poza najbliższą okolicą zamieszkania, zaś w najbliższej okolicy – 11%. Podczas korzystania ze środków komunikacji miejskiej 7% było ofiarami agresji. • Przemoc ze strony sąsiadów jest zjawiskiem bardzo rzadkim. W ciągu ostatniego roku z agresją fizyczną spotkało się choć raz jedynie 2% badanych, a z agresją słowną – 6%.• Większość (70%) starszych mieszkańców Warszawy w ciągu dnia w okolicy swojego miejsca zamieszkania czuje się bezpiecznie. Najwyraźniej są z tym powiązane wcześniejsze doświadczenia badanych. Ci, którzy są ofiarami agresji fizycznej w miejscu publicznym zdecydowanie częściej czują się mało bezpiecznie, niż ci, którzy nie mają za sobą takich doświadczeń.• Poczucie bezpieczeństwa warszawskich respondentów w miejscach publicznych w godzinach wieczornych jest zdecydowanie mniejsze niż w ciągu dnia – 39% zadeklarowało, że czuje się wtedy bezpiecznie. Tak, jak w przypadku poczucia bezpieczeństwa w ciągu dnia i w tym przypadku największe znaczenie mają wcześniejsze doświadczenia badanych: ci, którzy są ofiarami agresji fizycznej lub słownej czują się zdecydowanie mniej bezpiecznie niż pozostali.• Ponad połowa badanych obawia się napadu w miejscu publicznym Warszawy. Obawa przed napadem jest najwyraźniej powiązana z poczuciem bezpieczeństwa (im bardziej bezpiecznie ktoś czuje się w miejscach publicznych, tym mniej boi się, że może mu się tam przydarzyć cos złego) oraz ze wcześniejszymi doświadczeniami (ci, którzy w miejscu publicznym padli kiedyś ofiarą agresji fizycznej lub słownej zdecydowanie częściej bardzo boją się powtórzenia takiego zdarzenia, niż pozostali).

59

Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

60


1422 19 14

2311 18 15

23

70 74 7874

77 6679

75

6 6 410

1161 1 1 2 6

17

7976

6 26621

0

20

40

60

80

100


%

tak, jest kilkatakich osób

tak, jestjedna, dwietakie osoby

nie, nie matakich osób

nie wiem,trudnopowiedzieć


2315 14

32

7480 74

53

59 11

42 2

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Respondenci rzadko deklarowali, że znają przypadki przemocy wobec znajomych osób starszych. Jedynie 7% wskazało, że zna choć jedną osobę starszą, która w trakcie rodzinnych konfliktów bywa bita. Nieco częściej o takich sytuacjach wiedzą osoby gorzej wykształcone niż osoby z wykształceniem wyższym, a co się z tym wiąże – również robotnicy wykwalifikowani i niewykwalifikowani.

Przemoc w rodzinie wobec znajomych starszych osóbPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


61

1 1 2 1 1 2 1 1

96 97 95 95 97 98 96 96 95 99

1 2 12 3 2 4 202 32 1 11

0

20

40

60

80

100

Ogół K M 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe

%

2 1 2 2 1 2 1 3 5

97 99 89 97 97 98 99 96 92 93 95

21 11 7 1 1 41 2

41 41

0

20

40

60

80

100

bardzodobra

dobra czasemdobra,czasem

zła

bardzodobre

dobre raczejdobre

sam/a tylkoz żoną/mężem

tylko z dzieckiem

bez jego/jej rodziny

tylko z dzieckiem i/lub ich rodzinami

z żoną/mężem i

z dzieckiem bez własnej

rodz.

%

nie pamiętam, trudno powiedzieć ani razu raz kilka razy w roku raz na tydzień


ATMOSFERA W DOMU RELACJE Z DZIEĆMI MODEL GOSPODARSTWA

W ciągu ostatniego roku w gospodarstwach domowych 3% respondentów miały miejsce przypadki przemocy fizycznej, nie skierowanej bezpośrednio wobec badanego. Świadkiem przemocy choć raz było natomiast 9% osób, które opisały atmosferę w swoim domu jako czasem dobrą, a czasem złą. Nieco częściej niż pozostałe grupy wystąpienie takiej sytuacji zadeklaro-wały też mieszkający z dzieckiem bez jego/jej rodziny (8%).


Przemoc w rodzinie nie skierowana przeciw respondentowi – bicie, szarpanie itp.Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

62

2 2 2 3 2 2 2 2

94 95 94 93 95 98 91 94 94 97

1 2 1 2 2 12 3 72 2 1322

0

20

40

60

80

100

Ogół K M 60-69 70-79 80> podst. zaw. średnie wyższe

%

1 3 4 3 2 2 2 3 5

98 96 8596 95 91 98 94

85 9395

41 12 7 1 1

1172 11 426

1

0

20

40

60

80

100

bardzodobra

dobra czasemdobra,czasem

zła

bardzodobre

dobre raczejdobre


tylko z dzieckiem



z żoną/mężem i


rodz.

%

nie pamiętam, trudno powiedzieć ani razu raz

kilka razy w roku raz-dwa razy w miesiącu raz na tydzień

OGÓŁ PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE Bycie świadkiem przemocy psychicznej jest niemal tak samo rzadkie jak obserwowanie przemocy fizycznej. Wystąpienie choć raz takiej sytuacji w ciągu ostatniego roku zadeklarowało 4% badanych. Świadkami najczęściej byli respondenci opisujący atmosferę domową jako czasem dobrą, a czasem złą, zamieszkujący z dzieckiem bez jego rodziny oraz posiadający wykształcenie podstawowe.


Przemoc w rodzinie nie skierowana przeciw respondentowi – groźby, szantaże itp.Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

ATMOSFERA W DOMU RELACJE Z DZIEĆMI MODEL GOSPODARSTWA

63

Przyczyny przemocy w rodzinie (nie skierowanej przeciw respondentowi)Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

pieniądze nieistotne sprawy życie codzienne alkohol trudno powiedzieć

liczebność liczebność liczebność liczebność liczebność

4 4 3 9 1

Płeć Kobieta 1 3 2 6

Mężczyzna 3 1 1 3 1

60-69 2 2 1 4 1

70-79 1 2 1 4

80> 1 1 1

podstawowe 1 1 4

zawodowe 1 1 1

średnie 2 1 2 4 1

wyższe 1 1


1 1


1 1 1 2 1

robotnik wykwalifikowany 1 2 2 4

robotnik niewykwalifikowany 1 2

wojsko, policja 1

Grupa społeczna

Wykształcenie

Najczęstsze przyczyny konfliktów w najbliższej rodzinie

Wiek

Ogół

Najczęstszą przyczyną konfliktów w rodzinach tych respondentów, którzy zadeklarowali, że w ciągu ostatniego roku dochodziło u nich do bicia, szarpania itp. lub używania wyzwisk, gróźb i szantaży, był alkohol (wskazało na niego 9 z 14 osób) – częściej wspominały o tym kobiety niż mężczyźni.

64

Formy przemocy skierowanej przeciw respondentowi (1/2)Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

2,6%

0,9%

0,8%

0,6%

0,3%

0,3%

1,3%

0,9%

0,5%

2,3%

0,8%

0,8%

1,4%

0,7%

0,7%

2,6%

0,6%

1,3%

0,6%

0,7%

2,0%

1,8%

2,8%

0,9%

2,9%

0% 5% 10%

wyzywanie, obrażanie, kpienie, poniżanie, niesprawiedliwekrytykowanie

szarpanie, popychanie, bicie, kopanie, rzucanie ciężkimiprzedmiotami

brak zainteresowania problemami respondenta, nieudzielanie koniecznej pomocy

ograniczanie dostępu do lekarza, ograniczanie kontaktu zrodziną, wmawianie choroby psychicznej

grożenie, szantażowanie

odbieranie pieniędzy lub wartościowych przedmiotównależących do respondenta

Ogół

kobiety

mężczyźni

60-69

70-79

80 i więcej


65

Formy przemocy skierowanej przeciw respondentowi (2/2)Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

2,6%

0,9%

0,8%

0,6%

0,3%

0,3%

9,0%

2,1%

4,2%

2,1%

2,1%

2,1%

2,7%

0,7%

0,7%

0,7%

0,6%

1,8%

0,9%

0,9%

0,9%

3,7%

2,3%

11,0%

6,9%

3,2%

0% 5% 10% 15%

wyzywanie, obrażanie, kpienie, poniżanie,niesprawiedliwe krytykowanie

szarpanie, popychanie, bicie, kopanie, rzucanieciężkimi przedmiotami

brak zainteresowania problemami respondenta,nie udzielanie koniecznej pomocy

ograniczanie dostępu do lekarza, ograniczaniekontaktu z rodziną, wmawianie choroby

psychicznej

grożenie, szantażowanie

odbieranie pieniędzy lub wartościowychprzedmiotów należących do respondenta

Ogół

podst.

zaw.

średnie

wyższe



robotnik wykwalifikowany

robotnik niewykwalifikowany

W ciągu ostatniego roku 97% starszych mieszkańców Warszawy nie doświadczyło żadnej formy przemocy ze strony osób z ich rodzin.

Najczęściej spotykaną formą przemocy były wyzwiska, obrażanie i poniżanie (2,6% wskazań). O pozostałych formach respondenci wspominali sporadycznie (mniej niż 1%).

Doświadczane formy przemocy nie są powiązane w sposób istotny statystycznie z płcią i wiekiem. Natomiast od pozostałych wyodrębnionych kategorii społe-czno-demograficznych odróżniają się respondenci z wykształceniem podstawowym oraz badani będący robotnikami niewykwalifikowanymi, wśród których zdecydowanie częściej pojawiają się ofiary wyzwisk, obrażania i poniżania (odpowiednio 9% i 11%). Również częściej niż w innych grupach można tu spotkać przypadki przemocy fizycznej (7% wśród robotników).


66

Formy przemocy skierowanej przeciw respondentowi (1/6)

wyzywanie, obrażanie, kpienie, poniżanie, niesprawiedliwe krytykowanie


Ze względu na niską liczebność omawianej grupy osób poniżej przedstawiamy jej słowny opis.

Wyzywania, obrażania, kpienia bądź niesprawiedliwego krytykowania doświadczyło 3 mężczyzn i 6 kobiet (co stanowi 2,6% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Połowa kobiet była w wieku 60-69 lat, połowa należała do grupy wiekowej 70-79 lat. Mężczyźni byli w wieku: 63, 75 i 83 lat. Po cztery z tych osób miały wykształcenie średnie i podstawowe, jedna – ukończyła szkołę zawodową. Do opisywanej grupy należeli przede wszystkim robotnicy (6 osób). W przypadku 7 badanych sprawcami była jedna osoba, dwóch respondentów stwierdziło, że tego typu zachowań doświadczał od dwóch członków swojej rodziny. W sumie wspomniano o 11 osobach. W zdecydowanej większości sprawcami byli mężczyźni (zazwyczaj synowie bądź mężowie), tylko w jednym przypadku była to kobieta. Najmłodsza osoba, która zachowywała się w omawiany sposób wobec ankietowanych starszych mieszkańców Warszawy miała 25 lat, pięć osób było w wieku 30-50 lat, a cztery – 70-75 lat. Żadna z ofiar nie mieszkała sama – połowa z mężem bądź żoną, połowa – z dzieckiem nie posiadającym własnej rodziny.

67


ograniczanie dostępu do lekarza, ograniczanie kontaktówz rodziną, wmawianie choroby psychicznej



Ograniczania dostępu do lekarza, ograniczania kontaktów z rodziną bądź wmawiania choroby psychicznej doświadczyły 2 kobiety w wieku 63 i 75 lat (co stanowi 0,6% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Jedna z nich miała wykształcenie średnie i była pracownikiem umysłowym, druga ukończyła szkołę podstawową i pracowała jako robotnik niewykwalifikowany. Sprawcami w przypadku jednej z kobiet była 40-letnia córka, z którą ofiara najprawdopodobniej zamieszkuje, a w przypadku drugiej – 70-letni mąż.

68


grożenie, szantażowanie, używanie stwierdzeń typu:„jeśli nie pożyczysz mi pieniędzy, nie będę ci dalej pomagał”



O groźbach i szantażach powiedziała tylko jedna 60-letnia kobieta ze średnim wykształceniem będąca pracownikiem umysłowym (co stanowi 0,3% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Zadeklarowała, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy zachowywało się wobec niej w taki sposób dwóch mężczyzn – 50-letni brat i 25-letni kuzyn.

69


szarpanie, popychanie, bicie, kopanierzucanie w respondenta ciężkimi przedmiotami



O przemocy fizycznej (m.in. szarpanie, bicie, popychanie) wspomniały 2 kobiety i 1 mężczyzna (co stanowi 0,9% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Kobiety były w wieku 75 i 60 lat, a mężczyzna miał 63 lata. Osoby te miały wykształcenie odpowiednio: podstawowe, średnie i zawodowe. Dwoje z nich było niewykwalifikowanymi robotnikami, jedna osoba była pracownikiem umysłowym. Jedna z kobiet opowiedziała o dwóch sprawcach takich zachowań wobec niej: 50-letnim bracie i 25-letnim siostrzeńcu. W przypadku dwóch pozostałych ofiar sprawcami byli 70-letni mąż i 30-letni zięć. Reakcją jednej z badanych osób na spotykającą ją przemoc fizyczną było zasłanianie się rękami lub domowymi sprzętami oraz ostrzeganie o powiadomieniu policji, druga z ofiar również ostrzegała, że następnym razem wezwie policję, a trzecia wezwała policję.

70


zupełne nie interesowanie się problemami respondenta,nie udzielanie mu koniecznej pomocy



Brak zainteresowania problemami respondentów zgłosiły 3 kobiety (co stanowi 0,9% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Dwie z nich miały wykształcenie podstawowe i były w wieku 70-79 lat, jedna miała 83 lata. Według respondentek osoby, które je zaniedbywały to w przypadku jednej kobiety 73-letni mąż, w przypadku drugiej – 83-letni brat, a w przypadku trzeciej – 40-letnia córka i jej mąż. Tylko druga z wymienionych kobiet zamieszkiwała sama, dwie pozostałe – z mężem bądź własnym dzieckiem.

71


odbieranie pieniędzy lub wartościowychprzedmiotów należących do respondenta



O odbieraniu pieniędzy lub wartościowych przedmiotów wspomniał jeden 75-letni mężczyzna ze średnim wykształceniem (co stanowi 0,3% ankietowanych mieszkańców Warszawy w wieku 60 i więcej lat). Jako sprawcę takiego zachowania badany wymienił 40-letniego syna.

72

97 96 98 97 97 96 8998 97 100

4 2 3 3 411

2 33

0

20

40

60

80

100


%

nie tak

100 98 9589

99 9785

96 100 97

2 5 111 3

154 3

0

20

40

60

80

100








tylko z dzieckiem



z żoną/mężem i


rodz.


%

W ciągu ostatniego roku jakiejkolwiek formy przemocy ze strony członków rodziny doświadczyło 3,2% warszawiaków w wieku 60 lat i więcej. Przy czym wszystkie te osoby doświadczyły jednej z form przemocy psychicznej, a niecały 1% - przemocy fizycznej.

Z 95% poziomem ufności można zatem oszacować, że w Warszawie wśród osób w wieku 60 lat i więcej w ciągu ostatniego roku doświadczyło przemocy od 6000 do 17.000 osób.

Grupami społeczno-demograficz-nymi, w których dochodziło częściej do przemocy domowej wobec badanych osób starszych, niż w pozostałych przypadkach byli ludzie z wykształceniem podstawo-wym (11%) oraz robotnicy niewykwalifikowani (11%). Warto również zwrócić uwagę, że szczególnie często (15%) przemoc pojawiała się wśród respondentów zamieszkujących tylko z własnym dzieckiem, które nie założyło swojej rodziny.


GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA MODEL GOSPODARSTWA DOMOWEGO

Doświadczanie przemocy w rodzinie – zestawienie łącznePrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


73

5 5 6 6 5 4 211 6 3

415 16 1613 18

32 1714

75 74 80 78

5968

7787

231111 2 1142322 2 9

15

7776

0

20

40

60

80

100


%

w ogóle sięnie obawiam

raczej się nieobawiam

trochę sięobawiam

bardzo sięobawiam


3 6 8 7

1222 21

8064

1 42 4 49

8667

0

20

40

60

80

100







%


GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA Trzech na czterech badanych w ogóle nie obawia się, że mogłaby spotkać ich agresja ze strony najbliższych członków rodziny. Nastawienie to nie jest powiązane ani z płcią, ani z wiekiem. Widać za to pewne różnice ze względu na wykształcenie badanych: wraz z jego wzrostem rośnie odsetek osób, które w ogóle nie obawiają się takiej sytuacji: od 59% wśród osób z wykształceniem podstawowym, do 87% wśród respondentów, którzy ukończyli studia wyższe. Wynik ten koresponduje z obserwowanymi różnicami między badanymi z wyższym i niższym statusem społeczno-zawodowym. Pracownicy umysłowi zdecydowanie częściej niż robotnicy deklarowali swoje przekonanie, że nic złego ze strony ich najbliższych nie może ich spotkać.

Obawa przed agresją ze strony najbliższych członków rodziny


74

Poszukiwanie pomocy przez ofiary przemocy w rodziniePrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

policję

stowarzyszenia i organizacje pomagające

ofiarom przemocy w rodzinie

kogoś z rodziny inne

liczebność liczebność liczebność liczebność

6 1 3 1

Płeć kobieta 5 1 2 1

mężczyzna 1 1

Wiek 60-69 2 1 1

70-79 3 2

80> 1 1

Wykształcenie podstawowe 4 1

zawodowe

średnie 2 1 2

pracownik umysłowy bez wyższego wykształcenia1 1 1

robotnik wykwalifikowany 3 1

robotnik niewykwalifikowany 2

wojsko, policja

Grupa społeczna

Gdy w ciągu ostatniego roku spotkały Pana(ią) którekolwiek z wymienionych sytuacji, czy prosił(a) Pan(i) o jakąś pomoc:

Ogół

Wśród 11 osób, które w ciągu ostatniego roku doświadczyły jakiejkolwiek formy przemocy 6 prosiło o pomoc policję (z czego 5 z nich to kobiety), 3 zgłosiły się do kogoś z rodziny, 1 – do stowarzyszenia pomagającego ofiarom przemocy w rodzinie. Trzy osoby nikogo w tej sytuacji nie prosiły o pomoc. Osoby, które korzystały z pomocy policji w większości oceniły ją dobrze lub bardzo dobrze.

Podstawa: respondenci, którzy doświadczyli przemocy domowej w ciągu ostatniego roku.Możliwość wyboru kilku odpowiedzi.

75

Rodzaj oczekiwanej pomocy od wybranych instytucjiPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

pomocy prawnej pomocy finansowej pomocy doraźnej inneliczebność liczebność liczebność liczebność

3 1 1 2

kobieta 2 1 2mężczyzna 1 1

. 60-69 1 170-79 1 1 180> 1 1

. podstawowe 1 1 2średnie 2 1

. pracownik umysłowy bez wyższego wykształcenia1 robotnik wykwalifikowany 2 1 1robotnik niewykwalifikowany 1 1

Jakiego rodzaju pomocy oczekiwałby Pan(i) od instytucji, do których zgłaszają się ludzie w sytuacji rodzinnych konfliktów:pomocy prawnej nie wiem, trudno

liczebność liczebność2 3

kobieta 1 2mężczyzna 1 1

60-69 1 170-79 1 180> 1

podstawowe 1zawodowe 1średnie 2

pracownik umysłowy bez wyższego wykształcenia1 robotnik wykwalifikowany 1robotnik niewykwalifikowany 1wojsko, policja 1

Jakiego rodzaju pomocy oczekiwał(a) Pan(i) od instytucji, do których zgłosił(a) się Pan(i) w sytuacji rodzinnych konfliktów:

Płeć

Wiek

Wykształcenie

Grupa społeczna

Grupa społeczna

Wykształcenie

.

.

.

.

Ogół

Ogół

Płeć

Wiek

.

resp

on

den

ci, k

tórz

y ko

rzys

tali

z p

om

ocy

jaki

ejś

inst

ytu

cji

resp

on

den

ci, k

tórz

y n

ie k

orz

ysta

li z

po

mo

cy ż

adn

ej in

styt

ucj

i

Podstawa: respondenci, którzy doświadczyli przemocy domowej w ciągu ostatniego roku.Możliwość wyboru kilku odpowiedzi.

76

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - zestawieniePrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

słyszałe(a)m i kontaktowałe(a)m się

słyszałe(a)m, ale nie kontaktowałe(a)m się

nie słyszałe(a)m nie wiem, nie pamiętam

liczebność % wiersza liczebność % wiersza liczebność % wiersza liczebność % wiersza

1. telefon zaufania 4 1,1% 320 91,6% 23 6,6% 2 0,6%

2. ośrodek pomocy społecznej 20 5,8% 306 87,6% 18 5,2% 5 1,5%

3. punkt konsultacyjny dla ofiar przemocy

4 1,1% 229 65,6% 103 29,5% 13 3,8%

4. schronisko dla ofiar przemocy

2 0,5% 231 66,2% 101 29,0% 15 4,3%

5. system pomocy „Niebieska Linia”

3 0,7% 187 53,5% 146 41,7% 14 4,1%

6. ośrodek interwencji kryzysowej

1 0,2% 138 39,5% 188 53,9% 22 6,3%

7. procedura interwencji policyjnej wobec przemocy „Niebieska karta”

5 1,4% 113 32,4% 205 58,8% 26 7,4%

8. inne 5 1,5% 23 6,6% 297 85,1% 23 6,7%

Najbardziej znanymi formami pomocy instytucjonalnej dla osób doświadczających przemocy są wśród mieszkańców Warszawy, którzy ukończyli 60 lat: telefon zaufania (słyszało o nim 92% badanych) oraz ośrodki pomocy społecznej (słyszało o nich 87% respondentów). W dalszej kolejności należy wymienić punkty konsultacyjne dla ofiar przemocy, schroniska dla ofiar oraz system pomocy „Niebieska Linia”. Najmniej znane są ośrodki interwencji kryzysowej oraz procedura interwencji policyjnej „Niebieska karta” – słyszał o nich około co trzeci starszy mieszkaniec stolicy. Instytucją, z którą badani najczęściej kiedykolwiek mieli kontakt, są ośrodki pomocy społecznej (choć należy podkreślić, że nie musiało wiązać się to z doświadczaną przez nich przemocą). Z pozostałymi instytucjami ankietowani warszawiacy mieli do czynienia sporadycznie (mniej niż 1% zadeklarował taki fakt).

77

8 213

415 20

3 2

9685 96

8380

95

1 1 1 1 2 2 1 1

67

92 969292

0

20

40

60

80

100


%

słyszałe(a)m ikontaktowałe(a)m się

słyszałe(a)m,ale niekontaktowałe(a)m się

niesłyszałe(a)m

nie wiem, niepamiętam


1 1410 17

94 90 80

2 3

97

1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.

robotnikniewykwalif.


Znajomość telefonu zaufania jako instytucji mogącej pomóc ofiarom przemocy w rodzinie powiązana jest z wykształceniem i statusem społeczno-demograficznym – jest ona mniejsza wśród osób słabiej wykształconych oraz robotników.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - telefon zaufaniaPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


78

2 1 2 1 2 2 2 1 25 1 11 13 124 1

9183

8981 82

89

6 6 5 5 5 9 4 4 6 6

1 65

88 918987

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



3 1 229 16

9088 73

6 11

93

14

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



O ośrodkach pomocy społecznej częściej nie słyszeli ci starsi mieszkańcy Warszawy, którzy posiadają niższe wykształcenie oraz niższy status (wśród robotników jest to 16%, podczas gdy w całej badanej populacji – 5%).

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - ośrodek pomocy społecznejPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


79

5 2 4 4 2 2 2 5 3

27 27 32 3141 37 30

19

67 63 6755 61 64

1 2 1 1 2 1 1

4

3130

6676

7162

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



4 4 4 3

2132 37 35

62 59 62

2

75

1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



O punktach konsultacyjnych dla ofiar przemocy słyszało dwóch na trzech mieszkańców stolicy, którzy ukończyli 60 lat. Znajomość tego typu instytucji jest coraz wyższa wraz z przechodzeniem do kolejnych grup wykształceniowych.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - punkt konsultacyjny dla ofiar przemocyPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


80

5 3 6 4 2 2 6 5 3

29 25 33 30 36 35 33

16

69 62 69 60 59 62

0 1 1 1

4

2929

6681

6865

2

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



4 5 5 718

32 32 35

62 63 55

1

77

3

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Dwie trzecie respondentów słyszało, choć nigdy nie kontaktowało się ze schroniskiem dla ofiar przemocy. Odsetek ten jest wyższy wśród osób z wyższym wykształceniem (81%) oraz pracowników umysłowych z wyższym wykształceniem (77%). W pozostałych grupach społeczno-demograficznych utrzymuje się na podobnym poziomie, jak w całej badanej próbie.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - schronisko dla ofiar przemocyPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


81

4 4 6 4 2 4 7

4733

46 58 6346 42

29

6248

42 3552 53

1 1 2 2 1 1

4

3942

5364

4956

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



7 3 2 3

2645 45

58

51 5336

1 3

66

1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



System pomocy „Niebieska Linia” to instytucja bardziej znana wśród kobiet, osób młodszych, lepiej wykształconych i o wyższym statusie społeczno-zawodowym.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - system pomocy „Niebieska Linia”Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


82

7 5 8 5 4 5 10 6 6

61 50 55 6067 57

5742

41 39 3728 33 37

0 0 1 1

6

4954

4052

3443

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



8 5 7 11

42 5461 57

4032 32

1

50

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Znajomość ośrodków interwencji kryzysowej zadeklarowało mniej niż połowę (40%) badanych. O takich instytucjach częściej słyszeli ludzie lepiej wykształceni oraz posiadający wyższy status społeczno-zawodowy.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - ośrodek interwencji kryzysowejPrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


83

9 5 113 9 2

12 6 9

65 50 6567

7365

60 47

39 2924 21 23

32

1 2 1

7

5559

3244

3034

241 3

0

20

40

60

80

100


%



niesłyszałe(a)m



11 6 7 7

49 6067 65

32 25 25

2 3

40

1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.


%


Procedura interwencji policyjnej „Niebieska karta” to najmniej znana forma pomocy ofiarom przemocy domowej. Słyszał o niej (choć nie kontaktował się z nią) co trzeci starszy warszawiak. Im starsi badani, tym częściej przyznawali, że nie słyszeli o tej procedurze. Znajomość „Niebieskiej karty” jest również powiązana z wykształceniem: wraz z jego wzrostem – jest ona coraz częstsza.

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej - „Niebieska karta”Przemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska


84

PodsumowaniePrzemoc w rodzinie – formy i zasięg zjawiska

• Ankietowani mieszkańcy Warszawy w wieku 60 i więcej lat rzadko deklarowali znajomość przypadków przemocy wobec znajomych starszych osób. Jedynie 7% wskazało, że zna choć jedną starszą osobę, która w trakcie rodzinnych konfliktów bywa bita.• W ciągu ostatniego roku w gospodarstwach domowych 3% respondentów miały miejsce przypadki przemocy fizycznej (bicie, szarpanie itp.) nie skierowanej bezpośrednio wobec badanego.• Bycie świadkiem przemocy psychicznej jest niemal tak samo rzadkie jak obserwowanie przemocy fizycznej. Wystąpienie choć raz takiej sytuacji w ciągu ostatniego roku zadeklarowało 4% badanych.• W ciągu ostatniego roku jakiejkolwiek formy przemocy ze strony członków rodziny doświadczyło 3,2% warszawiaków w wieku 60 lat i więcej. Przy czym wszystkie te osoby doświadczyły jednej z form przemocy psychicznej, a niecały 1% - przemocy fizycznej. Z 95% poziomem ufności można zatem oszacować, że w Warszawie wśród osób w wieku 60 lat

i więcej w ciągu ostatniego roku doświadczyło przemocy od 6.000 do 17.000 osób.• Najczęściej spotykaną formą przemocy były wyzwiska, obrażanie i poniżanie (2,6% wskazań). O pozostałych formach respondenci wspominali sporadycznie (mniej niż 1%). • W 88% przypadków sprawcami przemocy wobec osób starszych byli mężczyźni, w 12% - kobiety. Średni wiek sprawcy to 51 lat.• Trzech na czterech badanych w ogóle nie obawia się, że mogłaby spotkać ich agresja ze strony najbliższych członków rodziny.• Wśród 11 osób, które w ciągu ostatniego roku doświadczyły jakiejkolwiek formy przemocy 6 prosiło o pomoc policję (z czego 5 z nich to kobiety), 3 zgłosiły się do kogoś z rodziny, 1 – do stowarzyszenia pomagającego ofiarom przemocy w rodzinie.• Najbardziej znanymi formami pomocy instytucjonalnej dla osób doświadczających przemocy są wśród mieszkańców Warszawy, którzy ukończyli 60 lat: telefon zaufania (słyszało o nim 92% badanych) oraz ośrodki pomocy społecznej (słyszało o nich 87% respondentów).

85

Opinie na temat przemocy w rodzinie

86

Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Istnieją okoliczności, które usprawiedliwiają przemoc w rodzinie



2 2 2 1 1 1 34 4 4 1 511 9

6 3 2

24 26 29 2220

37

26 25 19

66 66 6863

4264 70 74

2 3 2 7 4 1

4 4

25

6767

2 123

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

zdecydowanie się niezgadzam

raczej się niezgadzam

raczej sięzgadzam

zdecydowanie sięzgadzam



1 2 1 4

2329 33

70 49

63 520

6276

114

1

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



W opinii 2/3 badanych żadne okoliczności nie usprawiedliwiają przemocy w rodzinie. Przekonanie takie w równym stopniu podzielają osoby różnej płci oraz w różnym wieku. Akceptacja dla przemocy w rodzinie maleje natomiast wraz ze wzrostem wykształcenia.

87

4 4 4 3 6 2 4 2 6

20 19 21 1822

2228 23

19 18

32 3437 27 37

34 39

3036

29 29 31 28 1523

3727

13 14 1321

11 13

33

3029

14 131115

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam


Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Bici dorośli członkowie rodzin są współodpowiedzialni za przemoc w rodzinie




4 3 4

19 20 2615

3035

36

3521

42

2523

121229

10

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



W opinii 62% respondentów bici członkowie rodzin nie są współodpowiedzialni za przemoc w rodzinie. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że 14% ogółu badanych (szczególnie osoby z wykształceniem podstawowym oraz robotnicy niewykwalifikowani) nie potrafiło określić swojego stanowiska w tej sprawie.

88

2 2 2 2 1 4 2 2 1 213 12 14 10 16 15

9 16 12 14

4044

46 38 37 4542

4044

24 28 3422

28 23 3129

14 1222 16 16 15

42

3229

14 111414

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam


Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Wiedząc o przemocy stosowanej wobec jakiejś osoby przez członków jej rodziny, lepiej nie interweniować, bo można jeszcze bardziej zaszkodzić osobie pokrzywdzonej




3 210 12 16

4

3646

43

3429

52

2524

15 2411 15

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



15% badanych uważa, że interwencja w sprawie przemocy w rodzinie może bardziej zaszkodzić, niż pomóc osobie pokrzywdzonej. Zbliżony odsetek osób, nie potrafi określić swojego stanowiska w tej sprawie. Jednoznacznej opinii na ten temat nie potrafił wyrazić co czwarty badany robotnik niewykwalifikowany oraz co piąta osoba w wieku powyżej 80 lat.

89

Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Wiedząc o przemocy stosowanej wobec jakiejś osoby przez członków jej rodziny, lepiej nie wtrącać się, bo można potem samemu mieć kłopoty



4 3 6 3 6 4 5 6 3 4

17 12

2515

17 23 17 17 16 18

38

34

41 30

4138 36

3343

2425 36

19 27 23 32

26

17 12 14 13 19 16

37

3128

14 81216

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam




5 2 612 17

1516

3040

35

36 25

53

2125

15 248

17

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Opinię o tym, że wtrącanie się w sprawy rodzinne bitej osoby może sprowadzić na interweniującego kłopoty podziela 21% respondentów. Udział osób stojących na takim stanowisku wzrasta wraz z wiekiem respondentów. Częściej opinię taką wyrażają także mężczyźni.

90

51 51 50 51 53 48 49

31

5360

36 36 35 34 3737 38

51

3529

2 3 41

2 3 3 23 4 3 48

3 38 6 9 11 11 62 437 687

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam


Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Pomaganie ofiarom przemocy w rodzinie jest obowiązkiem każdego człowieka




57 5640 38

32 3548

34

2

4

23

3

4 57 214 5

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



O tym, że pomaganie ofiarom przemocy w rodzinie jest obowiązkiem każdego człowieka, jest zdecydowanie przekonana połowa respondentów, zaś kolejne 36% raczej zgadza się z takim stwierdzeniem. Nieco rzadziej opinię taką podzielają osoby z wykształceniem zawodowym oraz robotnicy niewykwalifikowani (w tej grupie co piąta osoba nie potrafiła wypowiedzieć się w tej kwestii)

91

Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Przemoc domowa to nic poważnego – kłótnie i rękoczyny zdarzają się w każdym domu



2 3 2 1 4 2 2 24 4 3 5 3 4 4 5 2 7

41 4343

37

50 5745

3742

46 4253

37 2538 55

44

7 7 6 11 125

42

4646

7 586

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam




1 35 1 4

3850 51

5429

42

46 39

821

5 4

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Zdecydowana większość badanych (88%) nie uważa, że kłótnie i rękoczyny zdarzają się w każdym domu. Opinia ta nie różnicuje badanych grup respondentów, jednakże w grupie robotników niewykwalifikowanych co piąta osoba nie potrafiła ustosunkować się do tego stwierdzenia.

92

Postawy wobec stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie: Domowe kłótnie i rękoczyny to sprawa prywatna – nikt nie powinien się do nich wtrącać



1 2 1 1 2 2 2 17 6 8 8 5 8 5 4 7 10

42 42 4337

52 5745 36

43

40 37 48

36 2536 48

41

11 8 411 13 7

42

4341

9 6108

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć



raczej sięzgadzam




2 18 6 3 4

3552

43

5029

48

40 36

824

4 7

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Domowe kłótnie i rękoczyny w opinii 83% badanych nie są sprawą prywatną, do której nikt nie powinien się wtrącać. Zdanie takie w równym stopniu podzielają wszystkie analizowane grupy respondentów.

93

42 4636

44 40 4334 28

45 49

32 3037

3530 30

3051

35 20

1110

912 9

15

6 9

12

6 26

32

25

10 12 18 18 12 8

1013

12 141112

0

20

40

60

80

100


%


zdecydowanie niepopieram

raczej niepopieram

raczejpopieram

zdecydowanie popieram

Poparcie dla rozwiązań prawnych dotyczących sprawców przemocy w rodzinie: „zakaz zbliżania się” dla sprawców przemocy domowej




47 4633 29

2235

4241

107 13

14

10

5 414 1315 8

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



„Zakaz zbliżania się” jako jedną z form przeciwdziałania przemocy w rodzinie popiera trzy czwarte badanych. Opinia na ten temat nie różnicuje znacząco analizowanych grup respondentów.

94

Poparcie dla rozwiązań prawnych dotyczących sprawców przemocy w rodzinie: „nakaz czasowego opuszczenia domu/ mieszkania” dla sprawców przemocy domowej



53 5747 52 55 50 50

3955 58

30 23 41 29 28 3626 45

2728

7

810 6 5

56 8

91 13

28 10 9 15 10 9

7 219 55

12

0

20

40

60

80

100


%


zdecydowanie niepopieram

raczej niepopieram

raczejpopieram

zdecydowanie popieram



55 5844 44

35 2137 36

10 814

510 17

5 10

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



„Nakaz czasowego opuszczenia domu/ mieszkania” dla sprawców przemocy domowej jest popierany przez 83% badanych. Również w tym przypadku opinie wszystkich analizowanych grup są bardzo podobne.

95

Gotowość do podjęcia interwencji sąsiedzkiej: maltretowane dzieckoOpinie na temat przemocy w rodzinie


60 6356 62 62

53 55 54 60 66

31 28 37 30 3036 39 36

31 26

2 2 3 2 22 2 3 22

5 6 7 4 8 62 006 556

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

zdecydowanie nie

raczej nie

raczej tak

zdecydowanie tak



65 6351 52

27 3138 38

221

47 109

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Ponad 90% respondentów deklaruje, że gdyby słyszało głośne krzyki bitego i maltretowanego dziecka, podjęłoby interwencję. Podjęcie takich działań w takim samym stopniu deklarują osoby z wszystkich analizowanych grup.

96

Gotowość do podjęcia interwencji sąsiedzkiej: maltretowana osoba dorosłaOpinie na temat przemocy w rodzinie


49 5343

53 47 46 48 52 49 48

36 3341

32 38 41 41 33 35 37

6 7 7 6 4 42 8 5

1 1 1 2 4 27 8 7 7 8 66 217 987

0

20

40

60

80

100


%

trudnopowiedzieć

zdecydowanie nie

raczej nie

raczej tak

zdecydowanie tak



48 53 47 49

3734

36 38

6 63

51

510 139

0

20

40

60

80

100





robotnikwykwalif.



Również w przypadku maltretowania osoby dorosłej większość respondentów deklaruje, że podjęłoby interwencję. Także w tej sytuacji nie ma grup mniej lub bardziej skłonnych do udzielenia pomocy ofiarom agresji.

97

PodsumowanieOpinie na temat przemocy w rodzinie

• W opinii 2/3 badanych żadne okoliczności nie usprawiedliwiają przemocy w rodzinie. • W opinii 62% respondentów bici członkowie rodzin nie są współodpowiedzialni za przemoc w rodzinie.• 15% badanych uważa, że interwencja w sprawie przemocy w rodzinie może bardziej zaszkodzić, niż pomóc osobie pokrzywdzonej. 71% jest przeciwnego zdania.• Opinię o tym, że wtrącanie się w sprawy rodzinne bitej osoby może sprowadzić na interweniującego kłopoty podziela 21% respondentów. 65% nie zgadza się z tym poglądem. • O tym, że pomaganie ofiarom przemocy w rodzinie jest obowiązkiem każdego człowieka, jest zdecydowanie przekonana połowa respondentów, zaś kolejne 36% raczej zgadza się z takim stwierdzeniem.• Zdecydowana większość badanych (88%) nie zgadza się ze stwierdzeniem, że kłótnie i rękoczyny zdarzają się w każdym domu.• Domowe kłótnie i rękoczyny w opinii 83% badanych nie są sprawą prywatną, do której nikt nie powinien się wtrącać.• „Zakaz zbliżania się” jako jedną z form przeciwdziałania przemocy w rodzinie popiera trzy czwarte badanych. • „Nakaz czasowego opuszczenia domu/ mieszkania” dla sprawców przemocy domowej jest popierany przez 83% badanych.• Ponad 90% respondentów deklaruje, że gdyby słyszało głośne krzyki bitego i maltretowanego dziecka, podjęłoby interwencję.• Również w przypadku maltretowania osoby dorosłej większość respondentów deklaruje, że podjęłoby interwencję.

98

Prezentacja firmy PBS DGA Sp. z o.o.

99

Typowe rozwiązania badawcze:

Badania marki

Badania cenowe

Badania popytu

Retail audit

Usage&Attitude (U&A)

Badania satysfakcji i lojalności

Mystery Shopping

Rozwój nowych produktów

Testy produktów

Badania opakowań

Klimat i kultura organizacji

Badania komunikacji marketingowej

Karol Rubinkiewiczkonsultant

kierownik zespołu projektowego

Style życia

Modelowanie

Badania segmentacyjne

Badania społeczno-polityczne

Sondaże opinii publicznej

Ewaluacja programów

Rozwiązaniaczyli jakie problemy rozgryzamy

100

Metody i techniki badańczyli jak rozgryzamy problem

Metody ilościowe: CATI – wywiady telefoniczne CAPI – wywiady terenowe z wykorzystaniem notebooków CASI – samodzielne wypełnianie kwestionariusza na komputerze CAWI – wywiady z wykorzystaniem stron WWW PAPI – wywiady z kwestionariuszem papierowym

Metody jakościowe: Wywiady grupowe Diady i triady Wywiady indywidualne Obserwacja uczestnicząca Burza mózgów inne...

Analiza danych wtórnych

Justyna Mathiakdział realizacji PAPI, kierownik biura w Warszawie

101

Nasi klienciczyli bez kogo by nas nie było

Miło nam, że wybrali nas m.in.: AGB Agora Akademia Medyczna w Gdańsku Bosch Bank BPH Cadbury Wedel Cyfra + Doradca Consultants Energis Giełda Papierów Wartościowych Grupa Żywiec Henkel Polska Hewlett Packard Indykpol Kler Leroy Merlin

Maja Wojnarskakierownik sekretariatu

LPP Grupa Lotos Nestle Newsweek Polska Onet PKO BP Polskie Sieci Elektroenergetyczne Procter & Gamble PTK Centertel PZU Życie Telekomunikacja Polska Telewizja Polska Telewizja TVN Wirtualna Polska Wydawnictwo Szkolne PWN

102

Afiliacje, certyfikaty, nagrodyczyli mamy czym się pochwalić

Organizacja Firm Badania Opinii i Rynku (OFBOR):

PBS jest współzałożycielem OFBOR

Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii (PTBRiO):

Nasi pracownicy są wśród członków Towarzystwa

Program Kontroli Jakości Pracy Ankieterów:

Certyfikaty we wszystkich kategoriach badań

Coroczne nominacje oraz Impactor Roku 2002

dla najlepszego instytutu badawczego

103

PBS DGA w liczbachczyli ilościowo o naszej jakości

Rok założenia: 1990

Pracownicy: stałych pracowników: 81 średnia wieku: 31 lat

Ankieterzy: ok. 1000 osób w całej Polsce pracują na 180 multimedialnych notebookach w terenie (CAPI) wykorzystują 60 stanowisk wywiadów telefonicznych (CATI)

Liczba wywiadów w 2005 r.: 455 000

Obroty w 2005 r.: 19,1 mln zł

Szymek z mamą, Joanną Michałowską

konsultantemkierownikiem zespołu badań ilościowych

104

28 stycznia 2006 r. spółka Doradztwo Gospodarcze DGA S.A. nabyła dwadzieścia procent udziałów w spółce PBS.

Nazwa PBS sp. z o.o. uległa zmianie, przekształcając się w PBS DGA sp. z o.o.

PBS DGA Sp. z o.o.PBS DGA Sp. z o.o.czyli zmieniamy nazwę

105

Dane teleadresoweDane teleadresoweGdzie nas szukać?

PBS DGA Spółka z o.o.

Ul. Junaków 2

81-812 Sopot

Telefon: +48 (58) 550 60 70

Faks: +48 (58) 550 66 70

E-mail: [email protected]

WWW: www.pbsdga.pl

Oddział w Warszawie:

Al. Jerozolimskie 151/10

02-326 Warszawa

Telefon: +48 (22) 592 61 61

Dworek przy ulicy Junaków w SopocieDworek przy ulicy Junaków w Sopociegłówna siedziba PBS DGAgłówna siedziba PBS DGA

spis treści

Documents