Spisak predmeta na III i IV godini

III godina: Kineski jezik III

Kineska knjievnost I (sa kolokvijumom iz klasinog kineskog jezika) Osnovi kineske civilizacije

IV godina: ineski jezik IV

ineska knjievnost II Drutvena i kulturna istorija Kine

Opisi predmeta i ispitne obaveze:

III

: :

: .

, ,

. , .

, .

:

, : 3, , , 2006.

Liu Delian //: , 1995.

Ispit: Pismeni i usmeni ispit.

Opis pismenog ispita za predmet Kineski jezik III

Opis zadatka Broj bodova

1. Diktat 10

2. Objanjenje chengyu na kineskom jeziku 5 x 1 = 5

3. Stavljanje zadate rei na odgovarajue mesto u

reenici po modelu ABCD 5 x 1 = 5

4. Razlikovanje srodnih rei 10 x 1 = 10

5. Zavravanje reenice uz upotrebu zadate rei 5 x 1 = 5

6. Sastavljanje reenice uz upotrebu zadate rei 5 x 1 = 5

7. Sastavljanje sloene reenice dodavanjem veznih rei po modelu ABCD

5 x 1 = 5

8. Ispravljanje pogrenih reenica 5 x 1 = 5

9. Prevod reenica sa srpskog na kineski jezik 5 x 2 = 10

10. Sastav na zadatu temu (po izboru od dve zadate teme), najmanje 400 karaktera

20

11. Prevod knjievnog teksta sa kineskog na srpski jezik (dozvoljena upotreba renika)

20

Ukupno: 100

Ispit traje etiri sata.

Teme za sastav (zadatak broj 10):

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Udbenik za pripremu pismenog dela ispita:

Gu Qing i mr Mirjana Pavlovi, Kineski jezik III, Filoloki fakultet, Beograd, 2006.

Udbenik za pripremu usmenog dela ispita:

KINESKA KNJIEVNOST I

Saradnici na predmetu: mr Zoran Skorobanovi (knjievnost)

mr Dalibor Vrcelj (klasian kineski jezik)

GRADIVO: Od najranijih vremena do 221g.pre n.e.

Izvori klasine kineske knjievnosti. Mitoloke prie. Knjiga planina i mora. Knjiga pesama. Filosofska proza. Istorijska proza. Qu Yuan i njegova knjiga Chuci.

Dinastija Han (221g.pre n. e- 189g.n.e.) Sima Qian i njegov spis Shiji. Sima Qian i

biografska knjievnost. Istoriografska proza dinastije Han. Knjievna kritika (Wang Chong). Rimovana proza(yuefu) i nar. pesme. Raanje poetske forme wuyan i njen

razvoj. Dinastije Wei, Jin i Severno-June dinastije Tao Yuanming. (190g. - 589g.)

Knjievnost za vreme Jian Ana. Narodne pesme. Proza u periodu Severno-Junih dinastija. Liu Xie i njegov spis Zmaj izvajan u srcu pisma.

Dinastije Sui, Tang i tzv. Pet dinastija (581g. - 978g.) Knjievnost dinastije Sui. Poezija dinastije Tang. Li Bai. Du Fu. Pokret za vraanje

starog stila. Han Yu i Liao Zongyuan. Pesnici srednjeg razdoblja dinastije Tang. Bai Juyi. Knjievnost kasnog razdoblja dinastije Tang. Novele-romanse u prozi (chuanqi).

Narodne pesme. Raanje poetske forme ci. Dinastije Song,Liao i Jin ( 960g. - 1279g. )

romene u knjievnosti u dinastiji Song. Wang Anshi. Poezija ci. Su Shieva poezija i forma ci. Li Qingzhao. Lu You. Knjievna kritika (Zhu Xi, Yan Xi). Pripovedaka

knjievnost. Knjievnost dinastija Liao i Jin. Dinastija Yuan ( 1279g. - 1368g.)

Razvoj drame u dinastiji Yuan. Guan Hanqing. Wang Shipu. Poezija dinastijeYuan.

Dinastija Ming ( 1368g. - 1644g.) Uene novele (huaben). Tan Xianzu. Romani u dinastiji Ming. Roman: Romansa o tri kraljevstva. Roman: Shui hu zhuan. Roman: Hodoae na Zapad. Roman: Jin Ping Mei.

Period do sredine dinastije Qing ( 1644g. - 1764g )

Poezija i drama u dinastiji Qing. Pu Songling i njegove kratke prie. Razvoj romana do sredine dinastije Qing. Roman: Uenjaci. Roman: San u crvenom paviljonu.

LITERATURA:

Knjievnost:

- Lu Hsin, Kratka istorija kineske proze, Rad,Beograd 1985 - Lisevi, I.S., Knjievna misao Kine, Beograd 1983

- Burton Watson, Early Chinese Literature,Columbia Univer.,1962 - Jianing Chen,The Core of Chinese Classical Fiction, Beijing,China, 1996 (prvo izdanje

1990) - Prie drevne Kine, Beograd-Valjevo, 1995 - Pu Sungling, udesne prie, Beograd, 1993

- Li Qingzhao,Vetar je stao, Deje Novine, Gornji Milanovac,1982 - Povjest svetske knjievnosti I, Zagreb, 1982, od 441str. do 604str.

- Kineska klasina poezija, Kragujevac,1972 - ljivin cvet u vazi od zlata, Beograd, 1962

- Prolee i Jesen Lu Bu Vea, Zagreb,1982 - an Jan, Knjiga vladara oblasti an, BIGZ, 1977

- , : , , , 1966. - , : , , ,

1985. - , : . , . 19-20, , 2005, . 11-15.

- , : , - , , , , , 1985.

Klasian kineski jezik:

- Zhou Jiaxiang, Klasian kineski jezik, prev. Z. Skrobanovi, Filoloki fakultet, 2004.

ISPIT: Ispit se polae usmeno. Pre usmenog ispita mora se poloiti kolokvijum iz

klasinog kineskog jezika.

OSNOVI KINESKE CIVILIZACIJE

: GRADIVO: Iako je nuno da se za osnovne fenomene kineske civilizacije da istorijski

kontekst u kome su oni nastali, koji je, prevashodno, olien u duhu odreene epohe,okvir za osnove kineske civilizacije neemo traiti u menama dinastikih ciklusa ve u

temeljnim odreenjima koja se tiu osnovnih fenomena duhovnog razvitka kineske kulture.

Na prvom koraku sreemo jezik i pismo kao najizvornije svedoanstvo kulturne batine Kine. Proroanski zapisi na kostima ivotinja (jiaguwen), svojom piktografskom

sadrinom najneposrednije govore o izvornom iskuavanju kosmosa i sveta starih Kineza. Stoga su oni prvi u polju naeg interesovanja, dok nam nain na koji su formirani bitno govori o misaonom stremljenju i idejama pomou kojih je oblikovana slika sveta stare

Kine. Ona se, na jedan specifian nain, i danas moe prepoznati kao temeljna osobenost kineskog duha. Iz nje se vidi kineski pristup kosmosu, prirodi i oveku.Sa druge strane,

na najlepi mogui nain se prepliu : pismo, mit, religija i umetnost (poezija, kaligrafija i slikarstvo). Mitske slike o iskonu svega (kosmogonijski mitovi) i simboli mitski obojeni (zmaj, carevi-mudraci, vatra, Sunce, Mesec itd.), iako nesistematizovani, daju uvid u prve

ideje o svetu i oveku u Kini.

amani/ vraevi - proroci (wu) kao itai i vesnici (prenosioci boanskih vesti) postaju izuzetno znaajni u strogo oblikovanoj hijarhijskoj lestvici dravno-politikog carskog aparata. Mandat sina neba (tian zi) ili cara, jasno ukazuje na preplitanje svetog i

profanog kao nerazdvojnih elemenata starog kineskog drutva. Ovo e imati nesagledive posledice na drutvenu organizaciju kineske drave, bez obzira o kom se dinastikom

ciklusu radilo. Tako-zvani istoriari boanske povesti (shi), koji su imali dosta sloenu ulogu u ondanjem drutvu i vrlo visok poloaj na carskom dvoru,na neki nain

su bili pretee filosofa.

Filosofije stare Kine, ospoljene u spisima Lao Zia, Kong Zia, Mo Zia, Zhuang Zia, itd., pokreu itav niz pitanja koja svojom dubinom i snagom zadiru u same temelje kineske

civilizacije. Tu se pita o : daou (dao), kosmikim moima (de), odsutnom-kosmikom plesu (wu), prisutnom-kosmikom plesu (you), tamnom/pasivnom (yin), svetlom/aktivnom (yang), ljubavi (ren), kosmikom dahu (qi), ritualima (li), muzici (yue),

nebeskom nalogu (tian yi), snovima (meng), slobodi (zi you), spontanosti (zi ran) itd..

Haotino stanje u periodu Zaraenih drava (V - III vek pre n.e.), uslovilo je da se pored bogatstva razliitih misaonih struja, olienih u velikom broju kola, javi i snaan pokret alhemijsko-mistinog karaktera, koji e odigrati ulogu pretee naunog i

eksperimentalnog rada u Kini. Ovaj period je, sa jedne strane, razdoblje haotinih dezintegracionih procesa, a sa druge, procvat religioznih i filosofskih ideja, pokazan kroz

brojne kole-pravce. U vreme dinastije Han dolazi do stabilizacije drutvenih prilika, kada se i konano formira novi centralistiki dravni sistem koji e, na ovaj ili onaj nain, biti prisutan sve do revolucionarnog prevrata 1911 godine.Uporedo sa ulaskom budizma

u Kinu (dinastija Han), koji je ubrzao formiranje dve najdominantnije kineske religije (daoizma i budizma),tekao je i proces brojnih otkria i pronalazaka, kao na primer :

papira, sitnog eera, baruta, kompasa, itd.. Sve je to uticalo da se u potonjim vekovima, naroito u okviru tzv. neodaoizma (Severno-June dinastije), razvije snaan sluh za nauna istraivanja, koja su dugo u Kini bila neodvojiva od svojih mistino-alhemijskih

korena.

Od samih poetaka kineske povesti, umetnost je zauzimala veoma visoko mesto u kineskom kulturnom biu. Osnovni temelji na kojima je ona poivala, duboko su zadirali kako u religiju, tako i u filosofiju. Bez obzira da li govorili o plesu, slikarstvu, muzici,

arhitekturi, poeziji, itd., uvek nailazimo na neto opte, neto to u krajnjoj liniji, predstavlja umee ivota samog. Ti principi e biti, delimino, inspirisani i duhom epohe

u kojoj su nastala umetnika dela. Tako e, na primer, oni jednom svoje korene imati u chan budizmu (dinastija Tang), a drugi put u neokonfucijanskim naelima dinastije Song. Meutim, bez obzira o kojem se razdoblju radilo, klasina kineska umetnost e nositi

prepoznatljiv peat kineskog duha koji, kao takav, ulazi u temelje kineske civilizacije.

Spekulativna i humanistika misao u Kini je bila na svom vrhuncu u XI i XII veku.Politika struktura carske drave, koja se zasnivala na ritualnim kodeksima (li jiao ),institucionalizovanim pravilima ponaanja, etikim normama, itd., tokom brojnih

promena, definisala je jasno odreena pravila ponaanja u kojima su se iskristalisali odnosi: vladara i podanika; elite (ministri i carski slubenici/uenjaci) i niih slojeva

(narod); starijih i mlaih. Porodini sistem koji je, u krajnjoj liniji, bio uproena imitacija carske dravne organizacije, takoe je inio neodvojivi deo kako kineskog drutva tako i svega onoga po emu se ono prepoznavalo kao kinesko. Meutim, ve u

drugoj polovini dinastije Ming, vidljivi su znaci opadanja vrednosnog sistema temeljnih principa kineskog drutva. Oni sve vie postaju okotala ljuska prolih vremena.

Praktino se kroz sve ove fenomene ( pismo, filosofija, religija, politika itd.) moe opisati

osnovni okvir kineske civilizacije, kao i naslutiti opis onoga to ovek u dubini svoga bia, iz ovih temelja gledano, jeste.

Zanimljivo je da e se jedan ideal, kao neka vezivna nit, kojom e na neraskidiv nain biti

povezane sve dinastike epohe, ukljuujui i savremenu Kinu, uvek iznova javljati. To je ideal o krajnjem spokoju, najviem miru (tai ping), kao iskonu kome ovek u Kini oduvek tei. Na njemu, kao i na drugim bitnim temeljima kineske kulturne batine, emo

uspostaviti vezu koja plete niti potke od dinastije Shang do dinastije Ming. Tu se razvijaju osnovi kineske civilizacije kao presudni za razumevanje kako stare tako i

moderne Kine. Obavezna literatura:

- Compiled by WM. Theodore De Bary, Wing-tsit Chan,, Burton Watson, Sources of Chinese Tradition volume I, New York - London,1960

- Ancient China's technology and science, Foreign Languages Press, Beijing, 1983, (str. 33-65, 152-165, 176-182, 305-314, 329-351) - Ed. by Bai Shouyi, An outline history of China, Foreign Languages Press, Beijing,

1982,(str. 1-61, 89-122, 168-173, 320-326) - Hajime Nakamura, Ways of Thinking of Eastern Peoples, Honolulu,1985, str.177-294

- Marcel Granet, The Religion of the Chinese people, New York-London, 1977 - Anthony Christie, Kineska mitologija, Otokar Kerovani, Ljubljana, 1985, str. 13-30 - Joseph Needham, Kineska znanost i Zapad, kolska knjiga, Zagreb, 1984, (str.142-

173,197-263) - Vilijam Vilets, Umetnost Kine, Narodna knjiga, Beograd, 1974

- Lu Hsin, Kratka istorija kineske proze, Beograd, 1985, str.13-30 - Radosav Pui, Sin neba: filosofija stare Kine, Svetovi, Novi Sad, 1996 - Radosav Pui, Kosmika ara, Plato, Beograd, 2001

- Lin Yutang, My country and my people, New York, 1939

asopisi: - Viljem Dolbi, Tradicionalna kineska drama u XX veku, Kulture Istoka br. 1/2, str. 23-28

- Reniju, Buddhizam i kineska kultura, Kulture Istoka br. 5, str.16-18 - Rihard Vilhelm, Kineska shvatanja smrti, Kulture Istoka br. 15, str. 9-12

- Pal Mikro, Tajne kineskog slikarstva, Kulture Istoka br. 17, str38-41 - Toihiko Izucu, Savren ovek u taoizmu, Kulture Istoka br.30, str.11-14

Preporuena literatura: -Bernhard Karlgren, The chinese language, New York, 1949

- Laoce,Konfucije, uangce, Prosveta, Beograd, 1964 - Sun Zi, Umijee ratovanja, Zagreb, 1982 - Dejan Razi, Zen, Deje Novine, Gornji Milanovac, 1985, str.15-64

- Lao C', Svetovi, Novi Sad, 1997 - Drevna kineska kultura, Zagreb, 1984

- Ernest F. Fenollosa, Epochs of Chinese and Japanese Art, New York, 1963, str.1-44, 73-89

- Ernest F. Fenollosa, The Chinese Written caracter as a Medium for Poetru, London, 1936

- J. J. M. Groot, Religion in China, New York, 1912 - Borhes, Budizam, Beograd, 1991

- Don Blofeld, Put do besmrtnosti, Beograd, 1989 - Duan Pajin, Druga zemlja drugo nebo : Filosofija umetnosti Kine i Japana,Beograd, 1998, str. 1-153

asopisi:

- Vesna Vuini, Kada se rodila civilizacija u Kini?, Kulture Istoka br. 3, str.19-25 - Diao ao-hua, Nastanak kineske poezije, Kulture Istoka br. 17, str.41-45 - Vu Nansjag, Sve o kineskom zmaju, Kulture Istoka br. 17, str.63-64

- Toihiko Izucu, San i stvarnost kod uang Cea, Kul. Istoka br.23, str.22-25 - Dragana Kubota-uti, Knjiga pesama, Kulture Istoka br.28, str.37-39

- Radosav Pui, eer i papir: spona kultura Indije Persije i Kine, Kulture Istoka br.28, str.46-47

ISPIT: Usmeni ispit uz obavezan seminarski rad.

Ispitna pitanja: 1. Kinesko pismo:slika i simbol 2. Znaaj kineskog jezika za oblikovanje kineske civilizacije

3. Piktograf wen: boanska ara 4. Piktograf wu: ples amana

5. Piktografi qi i mei: kosmiki dah i lepo kosmosa 6. Piktografska slika daoa: ovek i svet 7. Vatra: boanstva Zhu Rong i Yan Di

8. Zmaj 9. Feniks

10. Ni Va: stvaranje oveka i sveta 11. Pan Gu: haos i kosmiki red 12. Knjiga Yi (Knjiga promene): kosmika poruka

13. Fu Sijeva mapa reke 14. Filosofsko promiljanje daoa (Lao C)

15. Konfucije: ivot i delo 16. Rituali i muzika (Konfucije) 17. San i lami sjaj (uang C)

18. Sedenje do zaborava (uang C) 19. Sveobuhvatna ljubav (Mo C)

20. Kinesko poimanje mudraca 21. Oblikovanje i sadraji ranog daoizma 22. Zlatni eliksir: Unutranja i spoljanja alhemija daoizma

23. Buda i njegovo uenje 24. Budizam i kineska kultura

25. Najuticajnije kole kineskog budizma 26. Konfucijanizam: dravna religija ili filosofija

27. Kalendar i istoriografija: kinesko shvatanje vremena 28. Magnetizam i kompas

29. Barut i papir 30. Zato se moderna nauka nije razvila u Kini

31. Kineska kaligrafija 32. Slika: poetsk i likovni izraz Kine 33. Kategorije slika u kineskom slikarstvu

34. Budistika skulptura u Kini 35. ad i svila: umetniki izraz Kine

36. Simbolizam kineskog vrta 37. Obredna bronza 38. Tradicionalna kineska drama

39. Kult predaka 40. Uloga porodice u tradicionalnom kineskom drutvu

IV

: ,

A K II

:

: , , ,

, .

, - , , , , .

XX

, , , , , , , .

, , , ,

XX . , , ,

XX .

1. Ba Jin, Porodica, Otokar Kerovani, Rijeka, 1981. 2. Cao Ju, Oluja, Filip Vinji, Beograd, 2003. 3. ang Sjanghua, Zalazak sunca, Plato, 2002.

4. Dan janlijan, Pola mukarca je ena, Svjetlost, Sarajevo, 1990.

5. Guo Moruo , Boginje(izbor: ,

, ), (biblioteka za kineski jezik) 6. Lao She, Izabrane pripovetke i ajdinica, Deje novine, G. Milanovac, 1990. 7. Lao She, Kuli iz Pekinga, Rad, Beograd, 1959. (biblioteka ili fotokopirnica)

ili

Lao She, Camel Xiangzi, (biblioteka za kineski jezik) 8. Lu Xun, Poziv na oruje, Nolit, 1977. (biblioteka ili fotokopirnica)

ili Lu Hsin, Kovanje maa i druge pripovetke, Beograd, 1957. ili

Lu Hsin, Odabrane pripovetke, Naprijed, Zagreb ili

Lu Sin, Istinita istorija A-Keja, Prosveta, Beograd, 1950. 9. Mao Dun, Praskozorje, Nolit, Beograd , 1960. ili

Mao Dun, Midnight, (biblioteka za kineski jezik) 10. Savremena kineska pria, Clio, 1997.

11. Shen Congwen , Mu u , 1993. (biblioteka za kineski jezik)

12. Shen Congwen , Pogranini grad , , (biblioteka za kineski jezik)

13. Wen Yiduo , Ustajala voda u (izbor:

,, , ,, )

1993. (biblioteka za kineski jezik)

14. Yu Dafu , Potonue(pripovetka) , (biblioteka za kineski jezik ili fotokopirnica kod Piramide)

1. Bakovi, Zorana, Svedok kineskog gulaga u Dan janlijan, Pola mukarca je ena, Svjetlost, Sarajevo, 1990, str. 302-308

2. Denton, Kirk, Introduction to Modern Chinese Literary Thought, Stanford University, 1996, (prevod koji se nalazi u fotokopirnici kod Piramide.)

3. Goldman, Merle (ed.), The Intellectual History of Modern China, Cambridge

University Press, 2002. (biblioteka za kineski jezik; KNJIGA SE NE SME IZNOSITI IZ BIBLIOTEKE!!!)

4. Izbor teorijskih radova Zapadnih sinologa na engleskom jeziku (fotokopirnica kod Piramide.)

5. Luki, Sveta, Istinita istorija A-Kjua u Kineski peat, Narodna knjiga, 1982, str. 79-98

6. Pavlovi, Mirjana, Eksperimentalno pozorite u Kini i Autobuska stanica Gao Singijena. Kultura I, Beograd, 2006, str. 189-201

7. Pavlovi, Mirjana, Pogovor u Cao Ju, Oluja, Filip Vinji, 2003, str.189-205

8. Pavlovi, Mirjana, Teorijska ishodita moderne kineske knjievnosti 1898-1925 u zborniku Tragovi, Filoloki fakultet, Beograd, 2005, str. 238-257

9. Pavlovi Mirjana, Peking u Lao eovoj prozi u zborniku Grad u jeziku, knjievnosti i kulturi, Philologia, 2005, str. 123-132.

10. Petrovi, Svetozar, Kineska knji evnost - Moderno doba u Povijest svjetske knjievnosti, Mladost, 1982. godine, str. 565-604

11. Pruek, Jaroslav, The Lyrical and the Epic, Indiana University Press, 1980. (Univerzitetska biblioteka)

12. uti Kubota, Dragana, Pogovor u Savremena kineska pria, Clio, 1997.

13. Tang, Tao, An Outline History of Modern Chinese Literature, Foreign Language Press, Beijing, 1993. (u biblioteci za kineski jezik ili prevod koji se nalazi u

fotokopirnici kod Piramide.) 14. Topalovi-Ruth, Gordana, Pogovor u Lao She, Maji grad, August Cesarec, Zagreb,

1989, str. 231-234

15. Udoviki, Miomir, Talenat i sudbina u Lao e, Izabrane pripovetke i ajdinica, Deje novine, Gornji Milanovac, 1990.

16. Vrcelj, Dalibor, Kineska drama, prikaz u asopisu Teatron, br. 124-125, 2003/2004, str. 111-112

ISPIT: Usmeni ispit uz obavezan seminarski rad, koji se predaje najkasnije mesec dana pre polaganja ispita.

Ispitna pitanja:

1. Opte odlike moderne kineske knjievnosti

2. Stvaranje novih intelektualnih krugova 3. Tri pristupa knjievnosti: Liang Qichao, Wang Guowei i Lu Xun i Zhou Zuoren

4. Knjievnost Pokreta etvrtog maja 5. Revolucija u prozi 6. Revolucija u poeziji

7. Simbolizam u Dnevniku jednog ludaka 8. A Kjuova psiholoka pobeda 9. Predmet Lu Xunove kritike u delu Istinita pria o A Kjuu

10. Zbirke Poziv na oruje i Lutanja: slinosti i razlike u izboru tema i stilu pisanja 11. Opis kineskog intelektualca u pripovetkama Usamljenik i U krmi

12. Tema slobodne ljubavi u Tuzi za prolim danima 13. Lik ene Xiang Lina u Novogodinjoj rtvi 14. Revolucija u poeziji

15. Romantizam u zbirci pesama Boginje 16. Patriotizam u poeziji Guo Moruoa i Wen Yiduoa: slinosti i razlike

17. Teorija novog pravilnog stiha 18. Periodi u razvoju pesnikog stvaralatva Wen Yiduoa

19. Motiv suvinog oveka u Yu Dafuovom stvaralatvu 20. enski likovi u Potonuu

21. Nastanak i razvojgovorne drame 22. Teme Cao Yueve Trilogije i Pekinanina 23. Uticaji zapadne drame na dramsko stvaralatvo Cao Yua

24. Struktura i zaplet Oluje 25. Portreti glavnih likova u Oluji

26. Portreti tri brata u Porodici 27. Struktura romana Porodica 28. Gradsko stanovnitvo u Lao Sheovim pripovetkama

29. Put Kamile Xiangzi i njegov odnos prema enama 30. Humor u Lao Sheovoj prozi

31. Panorama kineskog drutva u Mao Dunovoj Ponoi 32. Opis Kine u pripovetkama Shen Congwena 33. Psiholoki portret mua u pripovetki Mu

34. Razgovori u Jenanu 35. Kampanja protiv Hu Fenga

36. Knjievnost oiljaka 37. Eksperimentalno pozorite u Kini

Predmetni nastavnik: dr Radosav Pui

GRADIVO: U svojoj dugoj istoriji Kina je dva puta ,u velikoj meri, primila uticaj drugih kultura. Prvi put kada je budizam uao u Kinu, i drugi put kada je zapadnoevropska

kultura prodrla na tlo Kine. U prvoj polovini XVII veka dinastija Ming gubi kontrolu nad carstvom, otvara se prostor

za vojni prodor Manduraca koji su uspostavili kontolu nad Kinom i osnovali dinastiju Qing. Meutim, vojna pobeda nad narodom Han nije reila problem kako i na koji nain

vladati Kinom. Superiornost kineske kulture u odnosu na kulturu osvajaa, uinila je da carevi Kang Xi (dao je puno na polju kulture i drutvenog napretka) i Yong Zheng (imao je velike zasluge za ekonomske, administrativne reforme i obnavljanje moralnih

vrednosti) prihvate konfucijansko naslee, i da na tim osnovama dalje razvijaju kinesko drutvo.

Svest o politikom i moralnom kolapsu koja je, recimo, bila prisutna poetkom XVII veka, bitno je uticala na formiranje ideje o nunosti drutvenog preporoda i duhovne

obnove. To se najbolje videlo u nastojanjima cara Kang Xija, koji je obrazovao timove uenjaka sa zaduenjem da naprave renike, enciklopedije, prirede zbirke klasine proze i

poezije, itd., tako da kineska kultura u XVII veku doivljava svojevrsnu renesansu.

Nagli prirataj stanovnitva, haotino stanje unutar carstva, sve vee prisustvo jezuita i misionara ( a sa njima i Zapadnih interesa ), uinili su da se sredinom XVIII veka jave

brojni drutveno-ekonomski problemi. Knjievnost, religija, umetnost i filosofija, svojim delima najbolje prikazuju sloena i bogata zbivanja tog vremena. Na Zapadu se javlja,

pod uticajem jezuitskih i misionarskih dela, pojaan interes za Kinu. Tako se kroz radove Voltera,..Rusoa, Monteskjea, Lajbnica itd., mogu sagledati sve zablude, predrasude, istine i lai o Kini tog razdoblja. Kinezi su veoma teko primili sve vee prisustvo Zapada,

kao i, sada ve sasvim jasnu, inferiornost u odnosu na neka njegova dostignua. Ali se, istovremeno, dolo do spoznaje da se u samoj Kini mora puno toga promeniti. Da

bi jaala sebe i stupila na pozornicu svetske istorije, Kina je morala uiti od varvara i prilagoavati se novonastaloj situaciji. Jer nije samo gradnja brodova i proizvodnja ubitanog oruja, kako je to,sredinom XIX veka, isticao Feng Guifen, bilo jedino to je

Kina mogla nauiti od drugih, mnogo vie je to bio duh nauno-tehnikog preporoda koji je sve vie ulazio u sve pore ondanjeg drutva. Tako se prevode znaajna dela zapadnog

kulturnog sklopa iz oblasti nauke, filosofije i umetnosti. Najueniji Kinezi im piu predgovore, i time pokazuju da sve vie shvataju znaaj i vanost uvoenja kulturnog naslea Zapada u kineski duhovni prostor. Prevode se knjige o : matematici, astronomiji,

elektricitetu, neorganskoj hemiji, fotografiji, itd.. Vladarima dinastije Qing postaje jasno da se samo usvajanjem novih vrednosti Kina moe pribliiti svetu ali i svet Kini.

U prvi plan izlaze tzv. problemi modernizacije, koji su podrazumevali rad na politikoj, ekonomskoj, kulturnoj, i ire, drutvenoj rekonstrukciji. Ovaj proces je na Istoku

paralelno tekao u dve, moda, najznaajnije zemlje - Kini i Japanu. Zanimljivo je na koji su se nain Kina i Japan, ije su veze presudno uticale na brojna istorijska dogaanja na

Dalekom istoku, odnosile prema novom duhu modernizacije. Kina je, uvajui osnovna naela konfucijanstva, krenula obazrivo u lagano prilagoavanje zapadnoj tehnici, dok je Japan, uz moto : Istona etika, Zapadna nauka, uao u razdoblje dinamine i sloene

industrijalizacije, politike centralizacije, obrazovne reforme, itd.. Ovakav tok je uslovio naglo pozapadnjaenje (vesternizaciju) Istoka, to je dovelo do velikih potresa u svim

sferama drutvenog bia ove dve zemlje. Njihov meusobni odnos tokom XIX i prve polovine XX veka, nuno ulazi u sferu naeg interesovanja.

Tako se 1872 godine, na zahtev vladara dinastije Qing, alje prva grupa od 120 deaka starosti od 12-14 godina u Ameriku, da tamo steknu opte obrazovanje i upoznaju

ameriki nain ivota. Neto kasnije se ovakve grupe upuuju i u : Francusku, Nemaku, Englesku itd.. U Kini se sve vie oblikuje reformistiko jezgro, ijim se delovanjem bitno izotravaju sve razlike tradicije i savremenosti. Dolazi do javljanja nove vrste

intelektualaca koji gaje specifian odnos prema Zapadu. Zahtevi za promenom obrazovanja i tradicije nisu vie plod pojedinanih nastojanja, ve duh vremena kome su

odano sluili : Kang Youwei, Liang Qichao, Sun Zhongshan, Lu Xun,Hu Shi, itd.. Uporedo sa jaanjem ovog prevratnikog duha, Kina plaa visoku cenu svojoj

ukorenjenosti u hiljadugodinju istoriju. Nemona da se odupre, postaje plen vojski najjaih drava onog vremena. One pod parolom otvorenih vrata ulaze u Kinu i

komadaju njenu zemlju. Opijumski rat (1840), Kinesko-Japanski rat (1894), Bokserski ustanak (1900), formiranje revolucionarne armije od strane Zou Ronga (1903), ukidanje

carskih ispita (1905), sve vei protest protiv kolonijalnih sila, probudili su u Kini svest o nacionalnom jedinstvu. Tako se, paradoksalno, jedna od najstarijih civilizacija na svetu,

javila kao jedna od najmlaih nacija.

Poetkom XX veka, bolno saznanje o zaostalosti i stagnaciji kineskog drutva, ponienja od strane : Japana, Amerike, Nemake, Rusije, Engleske, Francuske itd. i njihove politike, kao i permanentna prisutnost sukoba staro-novo, uticali su da se javi oslobodilaki i

revolucionarni bunt, koji je svoju snagu ispoljio 1911 i 1919 godine. 4. Maja 1919. roena je nova Kina. Krah starog dinastikog sistema (1911), ideje evolucije, progresa i

slobode, koje su pod uticajem prevedenih dela D.S.Mila, H.Spensera, A.Smita itd., sve vie bile prisutne, podstakle su kako politiku revoluciju, tako i korenite promene na kulturnom polju. Vodila se borba protiv naslea konfucijanizma, prok lamovale su se

ideje nove filosofije ivota, vodile su se brojne rasprave o kineskim i zapadnim kulturnim vrednostima, itd.. Pitanja nacionalne obnove, odnosa tradicije i savremenosti, postaju

centralana pitanja tog vremena. Prvi svetski rat i Oktobarska revolucija su ubrzali neke drutveno-politike procese, tako

da se i formiranje KP Kine(1921) mora sagledavati u ovom svetlu. Razliiti interesi Zapadnih sila, kineska borba na nekoliko polja : ekonomskom, kulturnom, vojnom,

demografskom, itd.,od Kine su napravili jedan od najsloenijih i najinteresantnijih drutvenih organizama XX veka. Izmorena neprekidnom borbom za svoju samostalnost, Kina ulazi i u nesreu graanskog rata. Tako se filmskom brzinom javljaju godine : 1934

(Dugi mar), 1937 (rat i revolucija), 1938 (nasilno formirana tzv. Manduko), 1941 (Drugi svetski rat), 1945 (obnovljeni graanski rat), 1949 ( raanje NR Kine), 1950 ( rat

u Koreji ) itd.. Oblikovanje savremenog kineskog drutva prolazilo je kroz razliite periode. Od

upuenosti na Sovjetski Savez, preko prvog petogodinjeg plana, kulta predsednika Maoa, pokreta neka cveta stotinu cvetova, veliki skok, pa do raskida sa Sovjetskim

Savezom (1960), prvom atomskom bombom (1964), Kulturnom revolucijom (1966) itd.,sve su to bili dogaaji koji su bitno formirali lice savremene Kine. Nita manje nisu znaajni ni : smrt Lin Biaoa (1971); primanje Kine u UN (15. Decembra 1971);

pribliavanje Kine Americi (1972); smrt Zhu Dea, Mao Zidonga i Zhou Enlaia (1976); rehabilitacija Deng Xiaopinga (1976); XI kongres KP Kine, kada se donosi odluka da

Kina krene sa promenama i radikalnim reformama; ruenje kulta Mao Zidonga (1980); ideja o socijalizmu kineskih boja; silazak sa politike scene Hu Yaobanga i Zhao Ziyanga (1988,1989); uvoenje trine ekonomije, itd., dogaaji koji su duboko uticali, kako na

razvoj kineskog drutva, tako i na razvoj brojnih kulturnih obrazaca NR Kine.

Savremena Kina kao, nesumnjivo, zemlja od izuzetnog znaaja za, gotovo, sva kretanja u svetu, ne moe se razumeti bez osvetljenja njene drutvene i kulturne istorije. Svako jednostrano, povrno i neistorijsko pristupanje Kini, oigledno , vodi u nerazumevanje,

zablude i neistine.

LITERATURA

Obavezna literatura: - Pjer Renuven, Pitanje dalekog istoka 1840 - 1940, Prosveta, Beograd,1965

- John King Fairbank, China a new history, London,1992 - Karl-Heinz Janssen, Maovo doba, kolska knjiga, Zagreb, 1979

- Compiled by WM.Theodore de Bary, Wing-Tsit Chan, Chester Tan, Sources of Chinese Tradition, volume II, New York - London, 1964 - Ed. Bai Shouyi, An outline history of China, Foreign Languages Press, Beijing, 1982,

320-528 str. - Edgar Snou, Kina, Beograd,1967

- Edgar Snou, Crvena zvezda nad Kinom, Otokar Kerovani,1971 - Rene Etiambl, Poznajemo li Kinu, Vuk Karadi, Beograd, 1968 - Harrison E. Salisbury, Dugi mar, Zagreb, 1988 - Aleksandar Novai, Kina:zmajevi

dolaze, Verzalpress, Beograd, 1999 - Aleksandar Novai, Veliki zaokret, Zagreb,1979

asopisi: - Rene Etijambl, Kultura Kine, Trei program, Leto, 1971,121-156 str.

- edomil Veljai, Kina pod bremenom svoje hiljadugodinje istorije, Filozofija br.4, 1962, 67-77 str.

Preporuena literatura: - Jonathnan D. Spence, The search for modern China, New York - London, 1990

- Mao Ce Tung, Kineska revolucija, Zodijak, Beograd, 1968 - Milutin Velimirovi, Kroz Kinu , Beograd , 1930

- Vilfred G. Baret, Istina o ratu u Vijetnamu, Beograd, 1966 - Radosav Pui, Kapija od ada, Biblioteka grada,Beograd, 1998 - Hu Sheng,Liu Danian...,The 1911 Revolution,New World Press, China,1983

- Akira Iriye, The origins of the second world war in Asia and the Pacific, Longman,London&New York, 1987

- Pu Ji, Bio sam kineski car, Otokar Kerovani, 1973 - Studija Pentagona (tajna istorija vijetnamskog rata), Beograd, 1971

asopisi : - Dragoslav Rani, Kina posle Mao Ce Tunga, Politika, Br.8, Beograd, 1978

- aja Hesner, Put svile, Kulture Istoka br. 14, 70-71 str. - Mitja Saje, Birokratizam tradicionalne Kine, Kulture Istoka br.16, 32-40 str. - Ahmad Hasan Dani, Svilena veza izmeu Istoka i Zapada, Kulture Istoka br. 23, 59-61

str.

ISPIT: Ispit se polae usmeno. Ispitna pitanja:

1.Karakteristike vladavine dinastije Qing 2.Car Kang Xi

3.Hrianski misionari u Kini 4.Reforme cara Yong Zhenga

5.Car Qian Long 6.Vesternizacija Dalekog Istoka : Kina

7.Zapadne predstave o Kini 8.Opijum kao sredstvo kolonizacije Kine

9.Opijumski rat (1839 1842 ) 10.Opijumski rat (1857 1860 ) 11.Taiping ustanak ( 1851 1868 )

12.Kinesko-Japanski rat 1894 13.Bokserski ustanak

14.Kineski intelektualci u prvoj polovini XX veka i njihova uloga u promenama kineskog drutva 15.Politika velikih sila : agresija na Kinu

16.Kineska revolucija 1911 17.4.maj 1919

18.Buenje nacionalne svesti: Sun Zhongshan 19.Kang Youwei : tradicija i savremenost 20.Pokret za novu kulturu

21.Hu Shi : nova filosofija ivota 22.Lu Xun : borba za novo drutvo

23.KP Kine i njen znaaj za raanje nove Kine 24.Odnos KP Kine i Guomindanga 25.Mao Zidong

26.Dugi mar ( 1934 1935 ) 27.Kinesko Japanski rat ( 1937 1945 )

28.Drugi svetski rat u Kini 29.Graanski rat ( 1945 1949 ) 30.NR Kina : formiranje nove drave

31.Rat u Koreji i NR Kina 32.Odnos SSSRa i Kine : slinosti i razlike

33.Politika velikog skoka 34.Neka cveta stotinu cvetova 35.Kulturna revolucija ( 1966 1976 )

36.Odnos SAD i Kine, sa osvrtom na razdoblje od 1971-1976 37.Protivurenosti kineskog drutva u periodu od 1957 1976

38.Reforme i radikalne promene u drutvu: rehabilitacija Deng Xiaopinga 39.Ruenje kulta Mao Zidonga 40.Socijalizam kineskih boja

41.Hu Yaobang Zhao Ziyang: slinosti i razlike 42.Trina ekonomija socijalistikih boja