STRATEJİK LİDERLİKSTRATEJİK LİDERLİK

Hazırlayan:Nurhak TUNAHazırlayan:Nurhak TUNA

Strateji KavramıStrateji Kavramı Yüzyıllardır kullanılan ve daha çok askeri Yüzyıllardır kullanılan ve daha çok askeri

alanda hakim olan bir kavramdır.alanda hakim olan bir kavramdır. Satranç başta olmak üzere çeşitli oyun ve Satranç başta olmak üzere çeşitli oyun ve

spor karşılaşmalarında da oldukça sık spor karşılaşmalarında da oldukça sık kullanılır.kullanılır.

İşletmecilik alanında ise özellikle 1970’li İşletmecilik alanında ise özellikle 1970’li yıllardan sonra yaygın bir şekilde kullanıldığı yıllardan sonra yaygın bir şekilde kullanıldığı görülmektedir(Akgemci,2008:3).görülmektedir(Akgemci,2008:3).

Etimolojik kökeni Eski Yunanca’ya dayanan Etimolojik kökeni Eski Yunanca’ya dayanan strateji kelime anlamı itibariyle, "sevk etmek, strateji kelime anlamı itibariyle, "sevk etmek, yöneltme, gönderme, götürme ve gütme" yöneltme, gönderme, götürme ve gütme" demektir.demektir.

Latince de “stratum”; “yol, çizgi, nehir Latince de “stratum”; “yol, çizgi, nehir yatağı” anlamlarına gelmektedir.yatağı” anlamlarına gelmektedir.

Sözlük anlamı ise “bir amaca varmak için Sözlük anlamı ise “bir amaca varmak için eylem birliği sağlama ve düzenleme sanatı” eylem birliği sağlama ve düzenleme sanatı” olarak ifade edilebilir.olarak ifade edilebilir.

Yönetim bilimi açısından strateji kavramı, “bir Yönetim bilimi açısından strateji kavramı, “bir örgütün amacına ulaşmak için izleyeceği örgütün amacına ulaşmak için izleyeceği yollar” anlamını taşımaktadır.yollar” anlamını taşımaktadır.

Strateji, bir analiz etme sanatıdır; bu da Strateji, bir analiz etme sanatıdır; bu da birtakım bilgilerden hareketle istenilen birtakım bilgilerden hareketle istenilen sonuca gitmektir.sonuca gitmektir.

İktisatçı ve matematikçi olan Neuman ve İktisatçı ve matematikçi olan Neuman ve Morgenstern stratejiyi “kişisel faydasını Morgenstern stratejiyi “kişisel faydasını maksimum kılmaya çalışan iki oyuncunun maksimum kılmaya çalışan iki oyuncunun rasyonel davranışları” şeklinde rasyonel davranışları” şeklinde tanımlamaktadırlar. (Akgemci, 2008: 3).tanımlamaktadırlar. (Akgemci, 2008: 3).

Yönetim ve işletme alanında strateji; Yönetim ve işletme alanında strateji; işletmenin çevresi ile arasındaki ilişkileriişletmenin çevresi ile arasındaki ilişkileri

düzenleyen ve rakiplerine üstünlük düzenleyen ve rakiplerine üstünlük sağlayabilmek amacıyla kaynaklarını sağlayabilmek amacıyla kaynaklarını harekete tanımlamaktadırlar. (Akgemci, harekete tanımlamaktadırlar. (Akgemci, 2008: 3).2008: 3).

Strateji Kavramının KapsamıStrateji Kavramının Kapsamı Plan Olarak Strateji:Plan Olarak Strateji: Eylemi ve örgütleri, bilinçli ve amaçlı olarak Eylemi ve örgütleri, bilinçli ve amaçlı olarak

önceden tanımlanıp ilan edilmiş hedefler önceden tanımlanıp ilan edilmiş hedefler doğrultusuna yöneltilmesi.doğrultusuna yöneltilmesi.

Ortaya Çıkan Yön Olarak Strateji:Ortaya Çıkan Yön Olarak Strateji: Önceden tanımlanıp ilan edilmiş hedef Önceden tanımlanıp ilan edilmiş hedef

doğrultusu yerine, ortamın duyarlılığı içinde doğrultusu yerine, ortamın duyarlılığı içinde örgütlerin tavır ve katılımları sonucu eylem örgütlerin tavır ve katılımları sonucu eylem yönünün ortaya çıkması.yönünün ortaya çıkması.

Konum Olarak Strateji:Konum Olarak Strateji: Beklenti ve işlevlerin tanımladığı örgüt çevresi Beklenti ve işlevlerin tanımladığı örgüt çevresi

içinde örgütlerin yerlerini belirleyen, örgüt ile içinde örgütlerin yerlerini belirleyen, örgüt ile çevresi arasındaki ilişkiyi düzenleyen konum çevresi arasındaki ilişkiyi düzenleyen konum saptaması.saptaması.

Bakış Açısı Olarak StratejiBakış Açısı Olarak Strateji:: Ortak eylemde buluşan örgütlerin; ortak Ortak eylemde buluşan örgütlerin; ortak

misyonları nedeni ile paylaştıkları misyonları nedeni ile paylaştıkları normları, değerleri ve davranış kalıplarını normları, değerleri ve davranış kalıplarını içeren bakış açısıiçeren bakış açısı..

İşletmeler Açısından Stratejiİşletmeler Açısından Strateji İşletmeler açısından strateji fırsat ve İşletmeler açısından strateji fırsat ve

tehditleri dikkate alarak işletmenin zayıf tehditleri dikkate alarak işletmenin zayıf ve güçlü olduğu yanlarının belirlenmesi ve güçlü olduğu yanlarının belirlenmesi ve işletmeye rekabet avantajı sağlayacak ve işletmeye rekabet avantajı sağlayacak konum belirleme, karar alma ve uygulama konum belirleme, karar alma ve uygulama süreci olarak da tanımlanabilir.süreci olarak da tanımlanabilir.

İşletme yönetimi alanında yapılan bazı İşletme yönetimi alanında yapılan bazı strateji tanımları şu şekilde belirtilebilir: strateji tanımları şu şekilde belirtilebilir: (Akgemci, 2008:4;Stratejik Yönetim,2008: 2)(Akgemci, 2008:4;Stratejik Yönetim,2008: 2)

Strateji, bir değişim yaratmak ve değişime Strateji, bir değişim yaratmak ve değişime hükmedebilmektir.hükmedebilmektir.

Strateji, ulaşmaya değer bir gelecek için Strateji, ulaşmaya değer bir gelecek için bugünden çalışmaktır.bugünden çalışmaktır.

Strateji, başkaları tarafından algılanamayan Strateji, başkaları tarafından algılanamayan fırsat ve tehditleri algılayabilmektir.fırsat ve tehditleri algılayabilmektir.

Strateji, riskleri başkalarından farklı bir Strateji, riskleri başkalarından farklı bir şekilde algılayıp hesaplayabilmektir.şekilde algılayıp hesaplayabilmektir.

Stratejinin ÖzellikleriStratejinin ÖzellikleriStrateji, karmaşık ve dinamik bir Strateji, karmaşık ve dinamik bir

örgütte çalışanları cesaretlendirme örgütte çalışanları cesaretlendirme ve harekete geçirme aracıdır. ve harekete geçirme aracıdır. Yönlendirici ve motive edici bir Yönlendirici ve motive edici bir faktördür. Bireyler belirsizlik faktördür. Bireyler belirsizlik ortamlarında karamsar olurlar ve ortamlarında karamsar olurlar ve nasıl hareket edeceklerini bilemezler. nasıl hareket edeceklerini bilemezler. Bireylere belirsizliği azaltıcı bilgiler Bireylere belirsizliği azaltıcı bilgiler ve hedefler sunuldukça çalışma hırsı ve hedefler sunuldukça çalışma hırsı ve motivasyonları artar.ve motivasyonları artar.

Strateji örgütün tüm finansal ve Strateji örgütün tüm finansal ve beşeri kaynaklarını uyum içerisinde beşeri kaynaklarını uyum içerisinde yöneten ve faaliyete geçiren bir yöneten ve faaliyete geçiren bir unsurdur. . Örgütün günlük yaşamı unsurdur. . Örgütün günlük yaşamı içerisinde geçen olayların ve alınan içerisinde geçen olayların ve alınan kararların yönlendiricisi ve kararların yönlendiricisi ve pusulası olmaktadır. Stratejinin pusulası olmaktadır. Stratejinin temel özelliği, “planlama, temel özelliği, “planlama, örgütleme, yönetme, koordinasyon, örgütleme, yönetme, koordinasyon, kontrol ve sonuç alma” işlevlerini kontrol ve sonuç alma” işlevlerini kapsamasıdır.kapsamasıdır.

Savaşta sonuç alma nasıl ki, var Savaşta sonuç alma nasıl ki, var olma veya yok olma ile eş anlamlı olma veya yok olma ile eş anlamlı iken; özellikle küreselleşen iken; özellikle küreselleşen günümüz dünyasındaki örgütlerin günümüz dünyasındaki örgütlerin fayda yaratmaları veya işlevsizliğe fayda yaratmaları veya işlevsizliğe sürüklenmeleri de, stratejik sürüklenmeleri de, stratejik yönetimin temel özelliğinin yönetimin temel özelliğinin boyutlarını gözler önüne boyutlarını gözler önüne sermektedir (Stratejik Yönetim, sermektedir (Stratejik Yönetim, 2008: 2). 2008: 2).

Stratejinin genel özellikleri farklı bir Stratejinin genel özellikleri farklı bir gruplandırma ve açılımla yeniden gruplandırma ve açılımla yeniden sıralanabilir (Eren, 2000: 6-8; sıralanabilir (Eren, 2000: 6-8; Yılmaz, 2008: 1):Yılmaz, 2008: 1):

Strateji, bir tür analiz aracıdır Strateji, bir tür analiz aracıdır Amaçlara bağlı bir unsurdur Amaçlara bağlı bir unsurdur Çevre ilişkisini düzenler Çevre ilişkisini düzenler Devamlı olarak tekrarlanan işlerden Devamlı olarak tekrarlanan işlerden

çok, uzak geleceğe bağlı bir düzeni çok, uzak geleceğe bağlı bir düzeni ilgilendirir.ilgilendirir.

Finansal ve beşeri kaynakları uyum Finansal ve beşeri kaynakları uyum içinde yönetir ve faaliyete geçirir.içinde yönetir ve faaliyete geçirir.

Örgütün beşeri kaynaklarını Örgütün beşeri kaynaklarını cesaretlendirir ve harekete geçirir.cesaretlendirir ve harekete geçirir.

İşletme veya örgütün temel faaliyet İşletme veya örgütün temel faaliyet sahalarını belirler.sahalarını belirler.

Stratejik LiderlikStratejik Liderlik

Liderlikle ilgili tanımlar Liderlikle ilgili tanımlar incelendiğinde, tanımların özde incelendiğinde, tanımların özde bir, ayrıntıda farklı olduğu bir, ayrıntıda farklı olduğu görülmektedir (Başaran, 2004, görülmektedir (Başaran, 2004, s.73). Tanımların ortak özelliği; s.73). Tanımların ortak özelliği; liderliğin bir grup etkinliği ve liderliğin bir grup etkinliği ve bilinçli bir şekilde başkalarının bilinçli bir şekilde başkalarının davranışlarını etkileme süreci davranışlarını etkileme süreci olduğudur. (Ensari, 1999, s.82).olduğudur. (Ensari, 1999, s.82).

Özellikler kuramında, başarılı ve başarısız Özellikler kuramında, başarılı ve başarısız liderlerin özellikleri karşılaştırılarak, başarı liderlerin özellikleri karşılaştırılarak, başarı liderlerin belirgin özellikleri ortaya liderlerin belirgin özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Özellikler konulmaya çalışılmıştır. Özellikler kuramına göre liderin etkililiği sahip olduğu kuramına göre liderin etkililiği sahip olduğu kişisel özelliklerle belirlenmektedir. Bu kişisel özelliklerle belirlenmektedir. Bu kuramın savunucuları, etkin bir lideri etkin kuramın savunucuları, etkin bir lideri etkin olmayan bir liderden ayıran belirli bireysel olmayan bir liderden ayıran belirli bireysel özelliklerin (fiziksel, zihinsel, kişilikle ilgili) özelliklerin (fiziksel, zihinsel, kişilikle ilgili) doğuştan var olduğunu ileri sürmüşlerdir. doğuştan var olduğunu ileri sürmüşlerdir. Özellikler kuramının liderliği açıklamada Özellikler kuramının liderliği açıklamada yetersiz kalması araştırmacıları lider yetersiz kalması araştırmacıları lider davranışlarını incelemeye yöneltmiştir.davranışlarını incelemeye yöneltmiştir.

Davranışçı kuramın temelinde liderin, liderlik Davranışçı kuramın temelinde liderin, liderlik sürecinde gösterdiği davranışlar yer alır. sürecinde gösterdiği davranışlar yer alır. Davranışçı kuram “görev yönelimli” ve “ilişki Davranışçı kuram “görev yönelimli” ve “ilişki yönelimli” olmak üzere iki temel liderlik yönelimli” olmak üzere iki temel liderlik davranışı üzerinde durmaktadır. Ohio Devlet davranışı üzerinde durmaktadır. Ohio Devlet Üniversitesi, Michigan Üniversitesi Üniversitesi, Michigan Üniversitesi çalışmaları, Lewin, Lipit ve White’ın çalışmaları, Lewin, Lipit ve White’ın “Otokratik, Demokratik ve Liberal Liderlik”; “Otokratik, Demokratik ve Liberal Liderlik”; Robert Blake ve Jane Mouton’un “Yönetim Robert Blake ve Jane Mouton’un “Yönetim Gözeneği” yaklaşımları davranışsal kuramı Gözeneği” yaklaşımları davranışsal kuramı yönlendiren başlıca çalışmalardır. yönlendiren başlıca çalışmalardır. Davranışsal kurama göre liderin etkililiğini, Davranışsal kurama göre liderin etkililiğini, onun sahip olduğu özellikler değil, daha çok onun sahip olduğu özellikler değil, daha çok liderin izleyicileri karşısındaki yaptığı liderin izleyicileri karşısındaki yaptığı davranışlar artırırdavranışlar artırır..

Durumsallık kuramı ise farklı durumlarda Durumsallık kuramı ise farklı durumlarda etkili olabilecek liderlik davranışlarının etkili olabilecek liderlik davranışlarının önceden kestirilemeyeceğini önceden kestirilemeyeceğini savunmaktadır. Yani değişik koşullar için savunmaktadır. Yani değişik koşullar için değişik liderlik biçimleri gereklidir. Bu değişik liderlik biçimleri gereklidir. Bu kuramın öncüleri arasında, Fiedler’in kuramın öncüleri arasında, Fiedler’in “Durumlara ve Koşullara Göre Liderlik”, “Durumlara ve Koşullara Göre Liderlik”, House’nin “Amaçlara Yönelik Liderlik”, House’nin “Amaçlara Yönelik Liderlik”, Hersey ve Blanchard’ın “Grubun Olgunluk Hersey ve Blanchard’ın “Grubun Olgunluk Düzeyine Göre Liderlik” yaklaşımları Düzeyine Göre Liderlik” yaklaşımları sayılabilir. Hersey ve Blanchard’a göre, sayılabilir. Hersey ve Blanchard’a göre, grubun olgunluk düzeyine göre liderin grubun olgunluk düzeyine göre liderin davranışı otokratik davranıştan demokratik davranışı otokratik davranıştan demokratik bir davranışa doğru bir eğilim gösterir.bir davranışa doğru bir eğilim gösterir.

Özellikler kuramını ve davranışçı kuramı tamamlayıcı ve geliştirici özellik taşıyandurumsallık kuramı içerisinde, son dönemde dönüşümcü (transformational), vizyoner,geleneksel (transactional), etik ve eğitim örgütlerine özgü öğretimsel liderlik gibiliderlik biçimleri de geliştirilmiştir (Bayrak, 1999; Çelik, 2004; Uysal, 2001). Stratejikliderlik ise, stratejik yönetim yaklaşımıyla birlikte alanyazına girmiş bir liderlikkavramıdır.

Thomson ve Stricland (2001, s. 430-431) Thomson ve Stricland (2001, s. 430-431) stratejik liderliği, pek çok liderlik rollerine stratejik liderliği, pek çok liderlik rollerine sahip olma, doğru zaman ve koşullarda bu sahip olma, doğru zaman ve koşullarda bu rollerinden uygun olanları yerine getirme rollerinden uygun olanları yerine getirme olarak açıklamaktadır. Dolayısıyla stratejik olarak açıklamaktadır. Dolayısıyla stratejik liderlik, bünyesinde diğer liderlik biçimlerini liderlik, bünyesinde diğer liderlik biçimlerini barındıran şemsiye bir kavramdır.barındıran şemsiye bir kavramdır.

Stratejik liderler, uygun koşullarda stratejik Stratejik liderler, uygun koşullarda stratejik bir kararla, uygun liderlik biçimlerini bir kararla, uygun liderlik biçimlerini sergileyebilen liderlerdir. Bu nedenle sergileyebilen liderlerdir. Bu nedenle liderlik için gerekli olduğu belirtilen hemen liderlik için gerekli olduğu belirtilen hemen her özellik stratejik liderlik için de geçerlidirher özellik stratejik liderlik için de geçerlidir

.

Stratejik liderin temel Stratejik liderin temel sorumluluğu,tanımı gereği, sorumluluğu,tanımı gereği, örgütün yaşamasını ve rekabet örgütün yaşamasını ve rekabet üstünlüğünü sürdürmesi ile ilgili üstünlüğünü sürdürmesi ile ilgili olduğundan; stratejik liderin olduğundan; stratejik liderin geleceğe dönük, yönlendirici geleceğe dönük, yönlendirici yetenek ve özelliklere sahip olması yetenek ve özelliklere sahip olması diğer özelliklere göre daha fazla diğer özelliklere göre daha fazla önem taşımaktadır (Ülgen ve Mirze, önem taşımaktadır (Ülgen ve Mirze, 2004, s.375).2004, s.375).

Stratejik liderliğiStratejik liderliği;; 1980’lerde ilk ortaya atan kişi olduğunu 1980’lerde ilk ortaya atan kişi olduğunu

söyleyen John Adair (2005, s.41) stratejik söyleyen John Adair (2005, s.41) stratejik lideri, “örgütün değişim zamanlarında liderlik lideri, “örgütün değişim zamanlarında liderlik kademelerinde beklenenleri başarılı bir şekilde kademelerinde beklenenleri başarılı bir şekilde yerine getiren kişi” olarak tanımlamaktadır.yerine getiren kişi” olarak tanımlamaktadır.

Stratejik liderlikStratejik liderlik; örgütün içinde bulunduğu iç ; örgütün içinde bulunduğu iç ve dış çevreyi doğru analiz ederek stratejileri ve dış çevreyi doğru analiz ederek stratejileri oluşturmak, doğru zamanda doğru stratejileri oluşturmak, doğru zamanda doğru stratejileri uygulamak,değerlendirmek ve içinde uygulamak,değerlendirmek ve içinde bulunulan ortama uygun liderlik davranışında bulunulan ortama uygun liderlik davranışında bulunmaktadır.bulunmaktadır.Stratejik lider iseStratejik lider ise,bu ,bu davranışında bulunmaktadır.davranışında bulunmaktadır.Stratejik lider iseStratejik lider ise, , bu davranışta bulunan ve örgütte stratejik bu davranışta bulunan ve örgütte stratejik yönetim sürecinden sorumlu olan kişi ya da yönetim sürecinden sorumlu olan kişi ya da kişilerdir.kişilerdir.

Stratejik YetenekStratejik Yetenek Örgütte stratejik liderlik yeteneklerini Örgütte stratejik liderlik yeteneklerini

kullanma kabiliyetinin, örgütün yasam kullanma kabiliyetinin, örgütün yasam döngüsündeki basamaklara yada bireysel döngüsündeki basamaklara yada bireysel liderlik basamaklarına mı bağlı liderlik basamaklarına mı bağlı olduğudur. Liderler önce yönetici olduğudur. Liderler önce yönetici yeteneklerini mi geliştirirler, kendilerini yeteneklerini mi geliştirirler, kendilerini yeterli gördüklerinde mi stratejik yeterli gördüklerinde mi stratejik yeteneklerle ilgilenmeye başlarlar, yeteneklerle ilgilenmeye başlarlar, stratejik uygulama, sadece işlemsel stratejik uygulama, sadece işlemsel eylemi mi izler yoksa Davies,B.(2003)’in eylemi mi izler yoksa Davies,B.(2003)’in de dediği gibi bu, bilineni yönetmenin ve de dediği gibi bu, bilineni yönetmenin ve yeniyi geliştirmenin bir yolu olan çift s-yeniyi geliştirmenin bir yolu olan çift s-eğrisi (double s-curve) kullanan çift hat eğrisi (double s-curve) kullanan çift hat (twin-track) paralel yaklaşımının bir (twin-track) paralel yaklaşımının bir parçası olabilir mi (Davies, 2004)?parçası olabilir mi (Davies, 2004)?

Ardışık ve Paralel Gelişim Yaklaşımı

Kaynak: Davies, 2003.

Yandaki sekil liderlerin, çift hat (twin-track) yaklaşımının kullandığını belirtmektedir. Aynı zamanda, uygulamada yapılan geliştirmeler yoluyla var olan segrisi genişleterek güncel çalışma yollarının etkililiğini arttırmaya çalışırlar. Stratejiksıçramalar yaparak yeni bir çalışma yoluna geçme kabiliyet ve kapasitesini oluşturmaya çalışırlar. Bu iki işlem, “isleri daha iyi yapma” yönetimsel göreviyle “isleri farklı olarak yapma” liderlik görevini birleştirir (Barker,2003; Davies, 2003; Davies & Davies, 2003; Wise 2003, Akt: Davies, 2004).

Stratejik Liderliğin ÖğeleriStratejik Liderliğin Öğeleri

İnsan ve değerlerİnsan ve değerler Örgütsel kültür ve paradigmalarÖrgütsel kültür ve paradigmalar Hikaye ve vizyonHikaye ve vizyon Veri ve bilgiVeri ve bilgi Heveslilik ve sorumlulukHeveslilik ve sorumluluk Kavramsal düşünmeKavramsal düşünme Bütünleyici düşünmeBütünleyici düşünme Karar vermeKarar verme Sistematik düşünmeSistematik düşünme

Stratejik Liderin ÖzellikleriStratejik Liderin Özellikleri

Stratejik liderlerStratejik liderler(örgütsel yetenekler)(örgütsel yetenekler)

1. Stratejik odaklanma,1. Stratejik odaklanma,

2. Stratejiyi eyleme dönüştürme,2. Stratejiyi eyleme dönüştürme,

3. Bireyleri ve örgütü düzene koyma,3. Bireyleri ve örgütü düzene koyma,

4. Etkili stratejik müdahale noktalarını 4. Etkili stratejik müdahale noktalarını belirleme,belirleme,

5. Stratejik yetkiler geliştirme gibi 5. Stratejik yetkiler geliştirme gibi örgütsel yeteneklere sahiptirler.örgütsel yeteneklere sahiptirler.

Stratejik liderler(Stratejik liderler(Bireysel yetenekler)Bireysel yetenekler)

1. Mevcut durumla yetinmezler,1. Mevcut durumla yetinmezler,

2. Özümseyici kapasiteye sahiptirler 2. Özümseyici kapasiteye sahiptirler (absorptive capacity),(absorptive capacity),

3. Uyarlanabilen kapasite sahiptirler 3. Uyarlanabilen kapasite sahiptirler (adaptive capacity),(adaptive capacity),

4. Bilgelik sergilerler (Davies & Davies, 4. Bilgelik sergilerler (Davies & Davies, 2004).2004).

Bir Stratejik Liderlik ModeliBir Stratejik Liderlik Modeli

Kaynak: Davies, 2004

Kişisel ÖzelliklerKişisel ÖzelliklerStratejik liderler mevcut durumdan Stratejik liderler mevcut durumdan

rahatsızdırlar ve doyumsuzdurlar.rahatsızdırlar ve doyumsuzdurlar.Stratejik liderler özümseyici Stratejik liderler özümseyici

(absorptive) kapasiteye sahiptirler.(absorptive) kapasiteye sahiptirler.Stratejik liderler uyarlanıcı Stratejik liderler uyarlanıcı

(adaptive) kapasiteye sahiptir.(adaptive) kapasiteye sahiptir.Stratejik liderler liderlik bilgeliğine Stratejik liderler liderlik bilgeliğine

sahiptirler.sahiptirler.

Etkili Stratejik Liderin ÖzellikleriEtkili Stratejik Liderin ÖzellikleriMisyon ve misyon doğrultusunda ana Misyon ve misyon doğrultusunda ana

değerleri koruyarak yapıya özgü politika ve değerleri koruyarak yapıya özgü politika ve hedefleri formüle eder.hedefleri formüle eder.

Bireysel ve grup içi öğrenmeye dönük kültür Bireysel ve grup içi öğrenmeye dönük kültür ve çevre oluşturur.ve çevre oluşturur.

Takipçilerinin örnek alabileceği davranış Takipçilerinin örnek alabileceği davranış modellerini oluşturur.modellerini oluşturur.

Stratejiyi formüle etmesi ve bunu uygulamasıStratejiyi formüle etmesi ve bunu uygulaması

İkili rol olarak değerlendirilir.İkili rol olarak değerlendirilir.

Örgütlerin üst yönetiminde bulunan Örgütlerin üst yönetiminde bulunan yöneticiler,çevre ve teknolojik yöneticiler,çevre ve teknolojik

gelişmelere bağlı olarak,iç ve dış olmak gelişmelere bağlı olarak,iç ve dış olmak üzere bazı kısıtlamalarla üzere bazı kısıtlamalarla

karşılaşmaktadır.karşılaşmaktadır.

Stratejik Liderlik SüreçleriStratejik Liderlik Süreçleri

Stratejik liderin öncelikli olarak dikkat Stratejik liderin öncelikli olarak dikkat etmesi ve eylemleri gerçekleştirirken göz etmesi ve eylemleri gerçekleştirirken göz önünde bulundurması geren noktalar önünde bulundurması geren noktalar vardır:vardır:

İşbirliğiİşbirliğiYönetmeYönetmeYasallaştırmaYasallaştırmaTasarımTasarımSistematik YöntemSistematik YöntemGizli SüreçGizli Süreç

Stratejik Yön BelirlemeStratejik Yön Belirleme

Stratejik liderin ilk işi stratejiyi belirlemektir. Stratejik liderin ilk işi stratejiyi belirlemektir. Strateji değişen çevre koşullarına göre Strateji değişen çevre koşullarına göre örgütün vizyonunun yeniden örgütün vizyonunun yeniden oluşturulmasına katkıda bulunmak oluşturulmasına katkıda bulunmak zorundadır.zorundadır.Stratejinin Başarıyla Uygulanmasını SağlamaÇoğu örgütler plan hazırlar ama bunu eyleme dönüştüremezler. Stratejinin sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi içinde stratejik lidere düşen son derece önemli görevler vardır.

Bu görevler şu başlıklar altında Bu görevler şu başlıklar altında toplanabilir:toplanabilir:

a) Uygun örgüt yapısı oluşturmaka) Uygun örgüt yapısı oluşturmak

b) Kaynak dağılımını gerçekleştirmekb) Kaynak dağılımını gerçekleştirmek

c) Örgüt kültürü oluşturmakc) Örgüt kültürü oluşturmak

d) Etik davranışları benimsetmekd) Etik davranışları benimsetmek

e) İşgörenleri eğitmeke) İşgörenleri eğitmek

Stratejik Kontrolü SağlamakStratejik Kontrolü Sağlamak Bu evrede yöneticiler stratejik seçimlerinin Bu evrede yöneticiler stratejik seçimlerinin

ve bunlarla ilgili kararlarının örgütün genel ve bunlarla ilgili kararlarının örgütün genel amaçlarını gerçekleştirip amaçlarını gerçekleştirip gerçekleştirmediğini görmek isterler gerçekleştirmediğini görmek isterler (Halis,Şencay & Demirel, 2006).(Halis,Şencay & Demirel, 2006).

Stratejik kontroller; yöneticiler tarafından Stratejik kontroller; yöneticiler tarafından örgütsel faaliyetleri sürdürmek veya bu örgütsel faaliyetleri sürdürmek veya bu faaliyetlerde değişiklikler yapmak için faaliyetlerde değişiklikler yapmak için kullanılan formal ve bilgi tabanlı kullanılan formal ve bilgi tabanlı prosedürlerdir (Hitt, 1999).prosedürlerdir (Hitt, 1999).

a) Değerlendirmea) Değerlendirme b) Önleyici tedbirler almakb) Önleyici tedbirler almak

Eğitim Örgütlerinde Stratejik Eğitim Örgütlerinde Stratejik LiderlikLiderlik

Küreselleşme süreci ile birlikte tüm dünyada Küreselleşme süreci ile birlikte tüm dünyada çok yönlü ve eşzamanlı iletişim çok yönlü ve eşzamanlı iletişim gelişmiş,zaman ve mekan farkları ortadan gelişmiş,zaman ve mekan farkları ortadan kalkmış, bilgi temel değer haline gelmiş ve kalkmış, bilgi temel değer haline gelmiş ve yaşamsal bir önem kazanmış, değişimler de yaşamsal bir önem kazanmış, değişimler de hızlanarak nitelik değiştirmiştir (Düren, hızlanarak nitelik değiştirmiştir (Düren, 2002,s.223, 224). Bu süreçte etkin olabilecek 2002,s.223, 224). Bu süreçte etkin olabilecek toplumlar ancak bilgi üreten, bilgiyi toplumlar ancak bilgi üreten, bilgiyi yayan,paylaşan ve kullanan toplumlar yayan,paylaşan ve kullanan toplumlar olacaktır (Celep ve Çetin, 2003, s.1)olacaktır (Celep ve Çetin, 2003, s.1)

Türkiye’yi “bilgi toplumu” haline getirmede Türkiye’yi “bilgi toplumu” haline getirmede en önemli rol, eğitim örgütlerine düşmektedir en önemli rol, eğitim örgütlerine düşmektedir (Celep ve Çetin, 2003, s.5). (Celep ve Çetin, 2003, s.5).

Eğitim örgütlerinin bu rolü Eğitim örgütlerinin bu rolü gerçekleştirebilmesi, çevresinde gerçekleştirebilmesi, çevresinde yaşanan değişimleri izlemesini, mevcut yaşanan değişimleri izlemesini, mevcut kaynaklarını etkili kullanmasını ve kaynaklarını etkili kullanmasını ve geliştirmesini gerektirmektedir. Eğitim geliştirmesini gerektirmektedir. Eğitim örgütlerinde bütün bunları örgütlerinde bütün bunları gerçekleştirmenin sorumluluğu eğitim gerçekleştirmenin sorumluluğu eğitim liderlerine verilmiştir. Çünkü ortak bir liderlerine verilmiştir. Çünkü ortak bir amaç doğrultusundaki eylemler amaç doğrultusundaki eylemler kendiliğinden eş güdümlenmezler kendiliğinden eş güdümlenmezler (Bayrak, 1999, s.1).(Bayrak, 1999, s.1).

Stratejik lider olarak tepe yöneticisi ele Stratejik lider olarak tepe yöneticisi ele alınmaktadır (Besler, 2004, s.17).Ancak 21. alınmaktadır (Besler, 2004, s.17).Ancak 21. yüzyılda yaşanan hızlı değişimler örgütlerin yüzyılda yaşanan hızlı değişimler örgütlerin başındaki tepe yöneticilerinin örgütlerin yönünü başındaki tepe yöneticilerinin örgütlerin yönünü belirlemede gerekli olan tüm değerlere sahip belirlemede gerekli olan tüm değerlere sahip olmasını engellemektedir. Stratejik liderlik; olmasını engellemektedir. Stratejik liderlik; işgörenleri, müşterileri, tedarikçileri ya da en işgörenleri, müşterileri, tedarikçileri ya da en geniş kitleyi strateji oluşturma sürecine dahil geniş kitleyi strateji oluşturma sürecine dahil edecek bir liderlik anlayışıdır (Kırım, 2005,s.84). edecek bir liderlik anlayışıdır (Kırım, 2005,s.84). Bu yüzden hiyerarşik piramidin en üstünde ki Bu yüzden hiyerarşik piramidin en üstünde ki bir ya da birkaç kişi üzerine odaklanan stratejik bir ya da birkaç kişi üzerine odaklanan stratejik liderlik anlayışı geçerliliğini yitirmiştir (Besler, liderlik anlayışı geçerliliğini yitirmiştir (Besler, 2004, s.17). Artık stratejik liderlik daha geniş bir 2004, s.17). Artık stratejik liderlik daha geniş bir bakış açısıyla ele alınmaktadırbakış açısıyla ele alınmaktadır. .

Okullar için merkezi otorite planlamasına Okullar için merkezi otorite planlamasına olan aşırı bağlılığın, okul kapasitelerindeki olan aşırı bağlılığın, okul kapasitelerindeki belirsizliğin ve çevresel çalkantıların okul belirsizliğin ve çevresel çalkantıların okul liderlerinin daha ileriye bakmasını yada liderlerinin daha ileriye bakmasını yada geleceği daha derinlemesine planlamasını geleceği daha derinlemesine planlamasını engellediği geçtiğimiz yüzyıllarda fark engellediği geçtiğimiz yüzyıllarda fark edilmiştir. Bu, bilim adamlarının, politika edilmiştir. Bu, bilim adamlarının, politika oluşturucularının ve uygulayıcıların oluşturucularının ve uygulayıcıların okullarda stratejik düşünme ve stratejik okullarda stratejik düşünme ve stratejik liderliğin önemini farketmelerine yol liderliğin önemini farketmelerine yol açmıştır. Böylece, stratejik liderlikle ilgili açmıştır. Böylece, stratejik liderlikle ilgili uyanış başlamıştır(Dimmock & Walker, uyanış başlamıştır(Dimmock & Walker, 2004).2004).

Büyük okul reformlarının tam olarak yerleşmesi en az beş yıl yada daha fazla zaman gerektirdiğinden uzun zaman dilimleri gereklidir. Bir proje yada çerçeve gerekenleri karsılar (Dimmock, 2000, Akt: Dimmock & Walker, 2004).Strateji Odaklı Okul Gelişimi İçin Bir Model

Kaynak:Davies,2003

Stratejik Liderlik ve VizyonStratejik Liderlik ve Vizyon Ireland ve Hitt (1999)’in sosyal gerçekliği Ireland ve Hitt (1999)’in sosyal gerçekliği

tarif eden ve stratejik amaçları birleştiren tarif eden ve stratejik amaçları birleştiren vizyonun, formüle edilmesi ve dile vizyonun, formüle edilmesi ve dile getirilmesi olarak tanımlandığı stratejik getirilmesi olarak tanımlandığı stratejik liderlik, bir örgütün sürdürülebilir rekabet liderlik, bir örgütün sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü arttırabilir ( Woden, 2003). üstünlüğünü arttırabilir ( Woden, 2003). Örgütünün karsı karsıya kaldığı gerçekleri Örgütünün karsı karsıya kaldığı gerçekleri tanımlayabilen bir lider örgütsel basarı için tanımlayabilen bir lider örgütsel basarı için etkili bir plan oluşturabilir (Caldwell ve etkili bir plan oluşturabilir (Caldwell ve diğerleri, 2002; DePree, 1989;diğerleri, 2002; DePree, 1989;

Akt: Woden, 2003).Akt: Woden, 2003).

Geriye Haritalama Süreci Olarak Geriye Haritalama Süreci Olarak Stratejik LiderlikStratejik Liderlik

Elmore (1979-80) geri haritalama Elmore (1979-80) geri haritalama yöntemini, politika basamaklarını ters yöntemini, politika basamaklarını ters çevirme olarak belirtir. Diğer bir deyişle, çevirme olarak belirtir. Diğer bir deyişle, zihinde tersten basla, geriye doğru zihinde tersten basla, geriye doğru çalış,son amacı belirle ve her aşamadaki çalış,son amacı belirle ve her aşamadaki özellikleri çizerek bu amaçtan geriye doğru özellikleri çizerek bu amaçtan geriye doğru hareket et. Dimmock (1995), geri hareket et. Dimmock (1995), geri haritalama yöntemini okul düzeyinde beş haritalama yöntemini okul düzeyinde beş asamaya bölerek her aşamadaki anahtar asamaya bölerek her aşamadaki anahtar değişkeni belirler.değişkeni belirler.

Stratejik Düşünme Ve LiderlikStratejik Düşünme Ve Liderlik Bir öğrenme süreci olarak strateji, stratejik Bir öğrenme süreci olarak strateji, stratejik

düşünmeyle baslar. Stratejik düşünce düşünmeyle baslar. Stratejik düşünce daha sonra stratejik eylem yoluyla test daha sonra stratejik eylem yoluyla test edilecek olan hipotezleri üretir. Bazen de edilecek olan hipotezleri üretir. Bazen de öğrenme stratejik eylem yoluyla öğrenme stratejik eylem yoluyla gerçekleşir.gerçekleşir.

Stratejik liderler genelde stratejik düşünme Stratejik liderler genelde stratejik düşünme yetenekleri sayesinde izleyecekleri yolu yetenekleri sayesinde izleyecekleri yolu bilirler ve tüm bu belirsizliklere rağmen bu bilirler ve tüm bu belirsizliklere rağmen bu yolda yürüyecek kadar cesur ve yolda yürüyecek kadar cesur ve kararlıdırlar. Fakat diğerlerini de bu yolda kararlıdırlar. Fakat diğerlerini de bu yolda yürümeye dahil etmek zorundadırlar yürümeye dahil etmek zorundadırlar (Hughes & Beatty, 2005).(Hughes & Beatty, 2005).

Okul Müdürlerinin Stratejik LiderliğiOkul Müdürlerinin Stratejik Liderliği Küresel ortamda yaşanan hızlı değişimler Küresel ortamda yaşanan hızlı değişimler

okulları bir yerden yönlendirilen değil, okulları bir yerden yönlendirilen değil, kendi kendilerine yönlenebilen okullar kendi kendilerine yönlenebilen okullar olma yönünde zorlamaktadır (Erdoğan, olma yönünde zorlamaktadır (Erdoğan, 2004, s.39)2004, s.39)

Stratejik bir lider olarak okul müdürünün Stratejik bir lider olarak okul müdürünün küreselleşme sürecinde yaşanan değişimküreselleşme sürecinde yaşanan değişim

ortamında örgütü daha etkili hale ortamında örgütü daha etkili hale getirebilmesi için köklü değişimler ve getirebilmesi için köklü değişimler ve yenilikler yapması gerekmektedir.(Eren, yenilikler yapması gerekmektedir.(Eren, 1998,s.341)1998,s.341)

Adair (2005, s.93), stratejik liderlik uygulamalarını Adair (2005, s.93), stratejik liderlik uygulamalarını üç halka modeli ile açıklamaktadır.Adair (2005, üç halka modeli ile açıklamaktadır.Adair (2005, s.94) bu üç rolü temel alarak, stratejik liderlik s.94) bu üç rolü temel alarak, stratejik liderlik uygulamalarını yedi boyutta ele almıştır. Bunlar:uygulamalarını yedi boyutta ele almıştır. Bunlar:

1- Örgütün tamamı için bir yön belirleme.1- Örgütün tamamı için bir yön belirleme.

2- Başarılı bir strateji ve politika izleme.2- Başarılı bir strateji ve politika izleme.

3- Stratejileri uygulama.3- Stratejileri uygulama.

4- Örgütlenme ve yeniden örgütlenme.4- Örgütlenme ve yeniden örgütlenme.

5- Örgüt ruhunu ortaya çıkarma.5- Örgüt ruhunu ortaya çıkarma.

6- Örgütü diğer örgütlere ve topluma bağlama.6- Örgütü diğer örgütlere ve topluma bağlama.

7- Bugünün liderlerini seçme ve yarının liderlerin 7- Bugünün liderlerini seçme ve yarının liderlerin yetiştirmedir.yetiştirmedir.

Eren (1998, s. 343-354) stratejik liderlik Eren (1998, s. 343-354) stratejik liderlik uygulamalarını, aşağıda ele almıştır:uygulamalarını, aşağıda ele almıştır:

1- Stratejileri seçme.1- Stratejileri seçme. 2- Stratejileri uygulama.2- Stratejileri uygulama. 3- Yetenekleri değerlendirme ve kariyer 3- Yetenekleri değerlendirme ve kariyer

geliştirme.geliştirme. 4- Örgüte stratejik bir yön belirleme, 4- Örgüte stratejik bir yön belirleme,

paylaşılan bir vizyon yaratma.paylaşılan bir vizyon yaratma. 5- Stratejik amaç, strateji ve vizyonlarını 5- Stratejik amaç, strateji ve vizyonlarını

başarılı bir şekilde uygulayabilmek için iyi başarılı bir şekilde uygulayabilmek için iyi bir örgüt yapısı oluşturma.bir örgüt yapısı oluşturma.

6- Örgüt kültürünü geliştirme ya da 6- Örgüt kültürünü geliştirme ya da değiştirme, etik davranışlarda bulunarak değiştirme, etik davranışlarda bulunarak diğer işgörenlere örnek olma.diğer işgörenlere örnek olma.

7- Stratejileri değerlendirmedir.7- Stratejileri değerlendirmedir.

Aktan (2003, s.126-127), stratejik liderlik Aktan (2003, s.126-127), stratejik liderlik uygulamalarını aşağıda ele almıştır.uygulamalarını aşağıda ele almıştır.

1- Stratejik yönetim anlayışının benimsenmesini 1- Stratejik yönetim anlayışının benimsenmesini sağlama.sağlama.

2- Stratejik yönetimi uygulama konusunda kararlı 2- Stratejik yönetimi uygulama konusunda kararlı olma.olma.

3- Stratejik yönetimin örgütte uygulanması için bir 3- Stratejik yönetimin örgütte uygulanması için bir komite oluşturma, bu komiteye liderlik etme.komite oluşturma, bu komiteye liderlik etme.

4- Stratejistleri belirleme.4- Stratejistleri belirleme. 5- Katılımcı bir yaklaşımla vizyon ve misyonun 5- Katılımcı bir yaklaşımla vizyon ve misyonun

oluşturulmasını ve örgüt üyeleri tarafından oluşturulmasını ve örgüt üyeleri tarafından benimsenmesini sağlama.benimsenmesini sağlama.

6- Durum analizi ile stratejilerin belirlenmesini 6- Durum analizi ile stratejilerin belirlenmesini sağlama.sağlama.

7- Stratejik planlama çalışmaları için yeterli zaman, 7- Stratejik planlama çalışmaları için yeterli zaman, mali kaynak ve işgören desteği sağlama.mali kaynak ve işgören desteği sağlama.

8- Strateji uygulamalarını izleme, değerlendirme ve 8- Strateji uygulamalarını izleme, değerlendirme ve bu süreçte görev alanları ödüllendirmedir.bu süreçte görev alanları ödüllendirmedir.

Ülgen ve Mirze (2004, s. 51) stratejik liderlik Ülgen ve Mirze (2004, s. 51) stratejik liderlik uygulamalarını, “sert öğeler” ve“yumuşak uygulamalarını, “sert öğeler” ve“yumuşak öğeler” olarak iki boyutta ele almışlardır.öğeler” olarak iki boyutta ele almışlardır.

Stratejik uygulama sürecinde, stratejik analiz Stratejik uygulama sürecinde, stratejik analiz ve seçim konularının analitik analizler yoluyla ve seçim konularının analitik analizler yoluyla nesnel bir bakış açısı gerektirdiği süreçler nesnel bir bakış açısı gerektirdiği süreçler “sert öğeler” olarak tanımlanmaktadır. Sert “sert öğeler” olarak tanımlanmaktadır. Sert öğeler, stratejik liderlik uygulamalarının teknik öğeler, stratejik liderlik uygulamalarının teknik konularını içermektedir. Stratejilerin konularını içermektedir. Stratejilerin oluşturulması,uygulanması ve oluşturulması,uygulanması ve değerlendirilmesinde belirli yöntem ve değerlendirilmesinde belirli yöntem ve teknikler kullanıldığından bu konular “sert teknikler kullanıldığından bu konular “sert öğeler” içerisinde incelenmektedir. öğeler” içerisinde incelenmektedir.

Stratejik liderlik uygulamalarında yumuşak Stratejik liderlik uygulamalarında yumuşak öğeler aşağıdaki konuları kapsamaktadır:öğeler aşağıdaki konuları kapsamaktadır:

11- Neyin olup bitiğini bilen stratejik yönetim - Neyin olup bitiğini bilen stratejik yönetim bilincine sahip liderin özellik ve davranışları bilincine sahip liderin özellik ve davranışları (Stratejik Liderlik).(Stratejik Liderlik).

22- Performans artırıcı, etik standartların - Performans artırıcı, etik standartların gelişmiş olduğu, değişime fırsat yaratacakgelişmiş olduğu, değişime fırsat yaratacak

yeni fikir ve görüşlere açık, işgörenlerin sahip yeni fikir ve görüşlere açık, işgörenlerin sahip olduğu ortak değerlerin benimsendiği etkili bir olduğu ortak değerlerin benimsendiği etkili bir örgüt ortamının sağlanması örgüt ortamının sağlanması (Örgüt kültürü ve (Örgüt kültürü ve etik değerler).etik değerler).

33- Liderliğe yatkın ve benimsenen örgüt - Liderliğe yatkın ve benimsenen örgüt ortamına uygun insan kaynağı ortamına uygun insan kaynağı (İnsan(İnsan

kaynakları).kaynakları).

Besler (2003, 2004) ise, araştırmalarında Besler (2003, 2004) ise, araştırmalarında stratejik liderlik uygulamalarını aşağıda stratejik liderlik uygulamalarını aşağıda verilen yedi boyutta ele almıştır. Bunlar:verilen yedi boyutta ele almıştır. Bunlar:

1-1- Örgüte stratejik yön verilmesi, Örgüte stratejik yön verilmesi, 22- Temel yeteneklerin belirlenmesi,- Temel yeteneklerin belirlenmesi, 33- İnsan sermayesinin geliştirilmesi,- İnsan sermayesinin geliştirilmesi, 4-4- Yeni teknolojilerin etkin kullanımı, Yeni teknolojilerin etkin kullanımı, 55- Değişime açık bir örgüt kültürünün - Değişime açık bir örgüt kültürünün

oluşturulması,oluşturulması, 66- Etik öğelerin davranışsal bir norm - Etik öğelerin davranışsal bir norm

olarak örgüt kültürüne yerleştirilmesi olarak örgüt kültürüne yerleştirilmesi 77- Stratejik etkinliklerin değerlendirilmesi- Stratejik etkinliklerin değerlendirilmesi

Öğretim lideri olarak okul müdürlerinden Öğretim lideri olarak okul müdürlerinden beklentilerin her geçen gün artması, durmadan beklentilerin her geçen gün artması, durmadan büyüyen ve karmaşıklaşan bürokrasi, artan ve büyüyen ve karmaşıklaşan bürokrasi, artan ve çeşitlenen okul gereksinimleri ile zaman darlığı ya çeşitlenen okul gereksinimleri ile zaman darlığı ya da zamanın etkili kullanılamaması gibi etmenler da zamanın etkili kullanılamaması gibi etmenler okul müdürlerinin liderlik uygulamalarını okul müdürlerinin liderlik uygulamalarını güçleştirebilmektedir (Gümüşeli, 1996a). Okul güçleştirebilmektedir (Gümüşeli, 1996a). Okul müdürlerinin liderliklerini sınırlandıran etmenleri müdürlerinin liderliklerini sınırlandıran etmenleri Griffin (1993; Akt.: Gümüşeli, 1996a); yasal ve Griffin (1993; Akt.: Gümüşeli, 1996a); yasal ve bürokratik sınırlamalar, zaman yetersizliği ve bürokratik sınırlamalar, zaman yetersizliği ve çatışan rol beklentileri olarak üç boyutta ele çatışan rol beklentileri olarak üç boyutta ele almıştır. Gümüşeli (1996a) bunlara mali almıştır. Gümüşeli (1996a) bunlara mali kaynakların yetersizliğini de eklemiştir. Bunlar:kaynakların yetersizliğini de eklemiştir. Bunlar:

a- Yasal ve bürokratik etmenlera- Yasal ve bürokratik etmenler b- Zaman ile ilgili etmenlerb- Zaman ile ilgili etmenler c- Mali kaynaklar ile ilgili etmenlerdir.c- Mali kaynaklar ile ilgili etmenlerdir.

Strateji Odaklı Okulun ÖzellikleriStrateji Odaklı Okulun Özellikleri1. Devamlılığını sürdürebilecek şekilde oluşturulurlar.1. Devamlılığını sürdürebilecek şekilde oluşturulurlar.2. Başarıya ulaşmak için stratejik ölçümler geliştirirler2. Başarıya ulaşmak için stratejik ölçümler geliştirirler3. Mevcut durumla yetinmezler.3. Mevcut durumla yetinmezler.4. Yerel,bölgesel,ulusal ve uluslar arası olarak 4. Yerel,bölgesel,ulusal ve uluslar arası olarak

oluştururlar.oluştururlar.5.5. Karmaşık çok yaklaşımlı planlama yaklaşımı Karmaşık çok yaklaşımlı planlama yaklaşımı

kullanırlar.kullanırlar.6.6. Okulun stratejik mimarisini oluştururlar.Okulun stratejik mimarisini oluştururlar.7.7. Stratejik olarak fırsatçıdırlar.Stratejik olarak fırsatçıdırlar.8.8. Stratejik zamanlamayı ve terk etmeyi ayarlarlar.Stratejik zamanlamayı ve terk etmeyi ayarlarlar.9.9. Stratejik liderlik oluşturur ve bunu sürdürüp Stratejik liderlik oluşturur ve bunu sürdürüp

güçlendirirler.güçlendirirler.

Okulun Stratejik MimarisiOkulun Stratejik Mimarisi

Kaynak :Davies, 2003