STRUKTURA KONDICIJSKOG

TRENINGASTUDENT: LAZAR JOVČIĆ

MENTOR: PROF. DR ZORAN PAJIĆ

STRUKTURA KONDICIJSKOG TRENINGA Definisanje osnovnih pojmova Dosadašnja saznanja o strukturi kondicijskog

treninga Ciljevi i zadaci Metode i sredstva Periodizacija sportskog treninga Vrste kondicijske pripreme

Struktura kondicijskog treninga

DEFINISANJE OSNOVNIH POJMOVA Kondicija – stanje bioenergetskih (funkcionalnih) i

biodinamičkih (motoričkih) sposobnosti

Kondicija se definiše nivoom kondicijske pripremljenosti

Kondicijski trening/kondicijska priprema - proces unapređenja motoričkih i funkcionalnih sposobnosti, morfoloških karakteristika, zdravstvenog statusa sportaša i za tu svrhu potrebnih motoričkih znanja, tj. uticaj na razvoj kondicijske pripremljenosti

Kondicijska priprema zasebno utiče na poboljšavanje gore navedenih svojstava, šire posmatrano usko je povezana i međusobno je uslovljena sa ostalim vrstama pripreme, tj. utiče na integralnu pripremu

DEFINISANJE OSNOVNIH POJMOVA Struktura je temeljni pojam koji obuhvata sistem

elemenata i njihovog aktivnog medjusobnog odnosa, te prepoznavanje, posmatranje i stabilnost uzoraka.

Struktura kondicijskog treninga – sposobnosti čoveka koje se treniraju sa odredjenim ciljem, a koje su povezane i medjusobno uslovljene

DOSADAŠNJA SAZNANJA O STRUKTURI KONDICIJSKOG TRENINGA

U novije vreme sve je više autora koji se bave definisanjem strukture kondicijskog treninga

Sa aspekta pojedinih sportskih grana proistekle su neke od ovih podela

Definicije pojedinih autora: Gredelj i suradnici (1975) strukturu dele na mehanizam za regulaciju gibanja i

mehanizam za energetsku regulaciju. Prvi od njih se deli na mehanizam za strukturiranje gibanja (koordinacija ruku, nogu i celoga tela, brzina izvođenja kompleksnih motoričkih zadataka, reorganizacija stereotipa gibanja, agilnost, koordinacija u ritmu, brzina učenja motoričkih zadataka i brzina alternativnih pokreta) i na mehanizam za sinergijsku regulaciju i regulaciju tonusa (brzina jednostavnih pokreta, fleksibilnost, ravnoteža otvorenim i zatvorenim očima, te preciznost ciljanjem i gađanjem). Drugi mehanizam drugoga reda dijeli se na mehanizam za regulaciju intenziteta ekscitacije (eksplozivna snaga i dinamometrijska sila) i na mehanizam za regulaciju trajanja ekscitacije (repetitivna snaga ruku, trupa i nogu, statička snaga ruku, nogu i trupa).

DOSADAŠNJA SAZNANJA O STRUKTURI KONDICIJSKOG TRENINGA

Zatsciorskij (1977) svoj sastav razvoja fizičkih svojstava zasniva na brojnim znanstvenim istraživanjima iz različitih sportskih disciplina. Samoj strukturi svojstava koja je potrebno razvijati pripadaju sposobnosti snage, brzine, izdržljivosti, okretnosti, gibljivosti, sposobnosti relaksacije mišića, ravnoteže i osećaja za prostor.

Bridgman(1991) upućuje na telesne karakteristike koje je u različitim sportovima poželjno testirati i unaprjeđivati. To su: brzina, jakost, mišićna izdržljivost, snaga, eksplozivnost, agilnost, brzina reakcije, fleksibilnost, srčano žilna izdržljivost (aerobna), ravnoteža, anaerobna izdržljivost, sastav tela i kinestetička percepcija.

Bompa (1994) razlikuje generalnu i specifičnu fizičku pripremu. U odnosu na pojedina biomotorička svojstva, autor razlikuje trening snage (maksimalna snaga, sila i mišićna izdržljivost), trening izdržljivosti (aerobne i anaerobne) u okviru kojeg govori o treningu pojedinih energetskih sistema (trening tolerancije na laktate, trening maksimalnog potrošnje kiseonika, trening anaerobnog praga, trening fosfagenog sastava i trening aerobnog praga), trening brzine (vreme reakcije, apsolutna brzina i razbijanje brzinske barijere), trening fleksibilnosti i trening koordinacije.

Platonov (2000) kroz posmatranje telesnih svojstava koja je potrebno razvijati fizičkom pripremom govori o: brzini, gipkosti, jakosti, koordinaciji, hipertrofiji i izdržljivosti.

DOSADAŠNJA SAZNANJA O STRUKTURI KONDICIJSKOG TRENINGA

Clark (2001) razlikuje dva temeljna segmenta telesne pripremljenosti: motorički i zdravstveno-morfološki. U motorički spadaju postupci za unapređenje: snage, jakosti, izdržljivosti, fleksibilnosti, brzine, agilnosti i neuromuskularne kontrole. U zdravstveno-morfološki dio pripadaju: srčano-nervna efikasnost, endokrina adaptacija, hipertrofija, smanjenje potkožnog masnog tkiva, povećanje metaboličke efikasnosti, unapređenje mekih tkiva i povećanje gustoće kostiju

Foran (2001) u svoj sastav kondicijske pripreme uključuje transformaciju sledećih svojstava: fleksibilnost, jakost, snaga, eksplozivnost, 3-D balans, stabilnost trupa, agilnost i koordinaciju, ubrzanje i brzinu i aerobni kapacitet. Posebno važni delovi ovog sastava su specifični kondicijski trening i rehabilitacija sportskih povreda.

Zeljaskov (2001) je svoja razmišljanja o svojstvima na koja je kondicijskim treningom potrebno delovati usmerio prema jakosti, izdržljivosti, brzini, spretnosti i gibljivosti...

Različitost pristupa definisanju – nema jedinstvene podele

CILJEVI I ZADACI Ciljeve možemo postavljati prema sportskom rezultatu ili

prema treningu

Osnovni cilj u sportu je postizanje maksimalnog rezultata

U odnosu na osnovni cilj i u skladu sa realnim sposobnostima i uslovima ekipe ili pojedinca, prave se ostali ciljevi koji mogu biti usmereni ka odredjenim rezultatima u karijeri, olimpijskom ciklusu, godišnjem (sezonskom), polugodišnjem (polusezonskom), na određenim (najvažnijim) takmičenjima, u zavisnosti od uzrasta, pola, trenutne – planirane pripremljenosti, konkurencije itd.

Ako nam je osnovni cilj u sportu (sa aspekta rezultata) da postignemo maksimalni rezultat onda je cilj treninga podizanje sposobnosti sportiste koji će uticati na postizanje što boljeg rezultata

CILJ

ZADATAK

METOD(NAČIN)

SREDSTVA(VEŽBE)

CILJEVI I ZADACI Efikasnost – uspešnost izvođenja određene sportske

aktivnosti

Efikasnost direktno utiče na sportski rezultat, pa se može reći da nam je cilj treninga povećanje efikasnosti

Faktori koji utiču na efikasnost: Nivo svih vrsta pripremljenosti (TE, TA, psihička, teorijska,

fizička i integralna) Morfološke karakteristike Zdravstveni status Oporavak...

Ako je cilj treninga povećanje efikasnosti, zadatak treninga je uticaj na faktore koji utiču na ostvarenje cilja treninga – efikasnosti, kojim direktrno ili indirektno utičemo na ostvarenje glavnog sportskog cilja - rezultata

CILJ

ZADATAK

METOD(NAČIN)

SREDSTVA(VEŽBE)

METODE I SREDSTVA U realizaciji postavljenih ciljeva i zadataka koriste

se odgovarajuća sredstva kroz odgovarajuće metode

Metod ili način rada Obuke (analitički, sintetički i kompleksni) Opterećenja:

Kontinuirani (promenljivi i ravnomerni) Intervalni (ponavljajući i promenljivi) Takmičarski

Informacije (osnovni i pomoćni)

Sredstva ili vežbe Opštepripremna (opšta i usmerena) Specifičnopripremna (uvodna i razvojna) Takmičarska (takmičenje i trenažna forma takmičarske fežbe)

CILJ

ZADATAK

METOD(NAČIN)

SREDSTVA(VEŽBE)

PERIODIZACIJA SPORTSKOG TRENINGA Sportska forma Struktura sportskog treninga

Pojedinačni trening Mikrociklus treninga Mezociklus treninga Makrociklus treninga

Pripipremni period Takmičarski period Prelazni period

Olimpijski ciklus Stadijumi sportske karijere

VRSTE KONDICIJSKE PRIPREME Opštepripremni period:

Višestrana priprema Bazična pripema

Specifičnopripremni period Specifična priprema Situacijska priprema

STRUKTURA KONDICIJSKOG TRENINGA U odnosu na faktore koji utiču na efikasnost, možemo

izdvojiti one koji su u domenu kondicioniranja i za njih možemo reći da čine strukturu kondicijskog treninga:

Motoričke sposobnosti Funkcionalne sposobnosti Morfološke karakteristike Zdravstveni status Motorička znanja

MOTORIČKE SPOSOBNOSTI Sila/snaga – maksimalna, eksplozivna, brzinska Brzina – reakcije, pojedinačnih pokreta, lokomocije Koordinacija – intermuskularna, intramuskularna,

ruku, nogu, celog tela, u ritmu... Fleksibilnost – aktivna, pasivna, statička, dinamička... Izdržljivost – aerobna i anaerobno latatka i alaktatna Agilnost Relaktibilnost Ravnoteža Preciznost Vidne sposobnosti...

FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI Aerobne, anaerobno laktatne i alaktatne

sposobnosti: Kapacitet Moć

Zone intenziteta: Zona umerenog intenziteta – aerobni procesi Zona velikog intenziteta – mešovito aerobni i anearobni procesi

(stvara se kiseonički dug) Zona submaksimalnog intenziteta – anaerobno glikolitički

procesi (znatna količina laktata) Zona maksimalnog intenziteta – anaerobno alaktatni procesi

(CP, ATP)

MORFOLOŠKE OSOBINE Osnovne morfološke osobine:

Longitudinalna dimenzionalnost skeleta Transverzalna dimenzionalnost skeleta Volumen mišićnog tkiva i Potkožno masno tkivo

Prve dve se ne mogu menjati treningom, druge dve mogu i koriguju se u zavisnosti od zahteva sportske grane

ZDRAVSTVENI STATUS Optimalno zdravstveno stanje – veliko opterećenje

zbog načina života, putovanja, veliki broj treninga/takmičenja, pritisak medija, ishrana...

Jačanje mišićnog tkiva – smanjuje se broj povreda

Korekcije deformiteta - pravilnost izvođenja tehnike

Rehabilitacija – nakon povrede, vraćanje u sportsku formu...

MOTORIČKA ZNANJA Ispravno naučena tehnika kondicijskih vežbi kojima

se omogućuje bezbednost u radu

Stvaranje motoričkih obrazaca kojima se unapredjuje sportska tehnika – pravilno zaustavljanje, promene pravca kretanja...

Unapredjena motorička znanja doprinose kvalitetnijem unapređivanju motoričkih sposobnosti, funkcionalnih sposobnosti, morfoloških karakteristika i zdravstvenog statusa

SISTEM PRIKUPLJANJA INFORMACIJA (KONTROLA TRENIRANOSI)

Dijagnostika kondicijskih svojstava– utvrditi stanje treniranosti radi lakšeg planiranja kondicijskih treninga

Laboratorijski i terenski testovi – informacije o opštoj pripremljenosti

Analiza takmičarske aktivnosti – faktori koji utiču na rezultat

Kontinuirano praćenje trenažnih efekata kroz realizaciju trenažnog procesa

Formiranje sistema – iskoristiti prikupljene informacije u cilju planiranja i praćenja rezultata

OPORAVAK Trenažna sredstva (doziranje opterećanja u toku

trenažnog procesa kojima se utiče na oporavak)

Medicinsko biološka sredstva Racionalna ishrana (makro i mikro nutrijenti) Dopunska sredstva u ishrani (suplementacija) Fizioterapeutska sredstva (masaža, sauna...)

Psihološka sredstva (razgovor sa trenerom ili psihologom)

STRUKTURA KONDICIJSKOG TRENINGA

ZAKLJUČAK Svaki trener na različit način shvata

strukturu kondicijskog treninga, razlog tome je sportska grana kojom se bavi i svojstva koja u tu svrhu primenjuje

Konkretni efekti kondicijskog treninga trebali bi se ogledati u usavršavanju psihofizičkih sposobnosti, ubrzavanju procesa oporavka i smanjenju broja i težine povrede sportista

HVALA NA PAŽNJI!!!