KARABÜK-ESKİPAZAR

BEYTARLA KÖYÜ YERALTISUYU

ARAŞTIRMA RAPORU

KASIM 2007

AZM MÜHENDİSLİK SAN TİC. LTD.ŞTİ.

İnönü Mah. 27/1 Sok. No:9/3 Bağcılar – İSTANBUL Tel: 0212 634 86 73-74 Fax: 0212 634 86 23

İÇİNDEKİLER

1-GİRİŞ VE ETÜDÜN AMACI

2-ETÜT SAHASININ TANIMI

3- ETÜT SAHASININ JEOLOJİSİ VE HİDROJEOLOJİSİ

4- KULANILAN ALETİN TİPİ

5- YÖNTEMİN ARAZİYE UYGULANMASI VE ÇALIŞMA

TARZI

6- ÖLÇÜLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YORUMU

7- SONUÇ VE ÖNERİLER

EKLER:

1-ETÜT SAHASI VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİK ENİNE KESİTİ

2- ARAZİ EĞRİSİ

3-HARİTALAR

1-GİRİŞ VE ETÜDÜN AMACI

2

Bu inceleme, Beytarla Köyünün kullanma suyunun yeraltısuyundan sağlanması

amacıyla yapılmıştır.Köyün ve çevresinin mühendislik jeolojisi gözlemsel olarak

incelenmiş olup Jeolojik birimlerin kalınlık ve derinliklerinin belirlenmesi amacı ile

Köyün açılıma uygun bir noktasında Jeofizik Rezistivite ölçüsü alınmıştır.Alınan ölçü

değerlendirilerek Köyün içme ve kullanma suyunun yeraltısuyundan sağlanmasının

olanakları araştırılmıştır.

2-ETÜT SAHASININ TANIMI

Etüt sahası Karabük ili Eskipazar İlçesi Beytarla köyü sınırları içindedir. Çalışma alanı

Eskipazar'ın güneybatısında kalmaktadır.Etüt alanına karayolundan gidilir.

Şekil1; İnceleme alanının yer bulduru haritası

3- ETÜT SAHASININ JEOLOJİSİ VE HİDROJEOLOJİSİ

İnceleme alanı ve çevresinde kretase ve kuvaterner dönemlerini kapsayan 4 formasyon

ayırtlanmıştır.Etüt alanında Yeşilören Formasyonu mostra vermektedir.Bölgede bunun

dışında Pazarbaşı Formasyonu, Bahçepınar Formasyonu ve Alüvyonlar bulunmaktadır.

3.1.Yeşilören Formasyonu(KTab)

Filiş birimi Tokay(1973) tarafından Yeşilören Formasyonu olarak tanımlanmış

olup,konglomeralar,kumlu kireçtaşları,kumtaşı ve marnlardan oluşmaktadır.Birimin yaşı

Albiyen-Senomoniyen olarak verilmiş,birim içersindeki büyük olistolitler nedeniyle

3

'Wild Fllysch' olarak tanımlanmıştır.Konglemera içersinde

kireçtaşı,radyolarit,kuvars.volkanik kaya ve gnays çakılları bulunmaktadır.Şaroğlu vd.

(1955) tarafından Eskipazar Formasyonu olarakta tanımlanmaktadır.

3.2.Pazarbaşı Formasyonu(Tor)

Genelde kırmızı renkli çakıltaşları ile katkı şeklinde kiltaşı,silttaşı,çamurtaşı

düzeylerinden oluşur.Birim Gerede-Çerkeş-Karabük yol ayrımı ile Eskipazar arasındaki

alanda yaygındır.Pazarbaşı Formasyonu kendinden daha yaşlı birimleri açısal

uyumsuzlukla örtmektedir.Kalınlığı 250-300m civarında ve karasal fasiyeste olan olan

birimin içersinde bulunan fosillerden erken pliyosen ve orta-geç Ressiniyen yaşları elde

edilmiştir.

3.3.Bahçepınar Formasyonu(Tory)

Kireçtaşlarının çok gözenekli olduğu yerler traverten dokulu olarak tanımlanmış olup

diğer formasyonlarla olan ilişkisine göre yaşı erken Pliyosen olarak verilmiştir.

3.4.Alüvyon(Qa)

İnceleme alanı ve civarında kuvaterner birimler alüvyon birimler(Qa) ve traverten(Qt)

ile temsil edilmektedir.Kuvaterner yaşlı alüvyonlar Gerede Çayı çevresinde geniş

yayılım göstermektedir.Bunların çoğu günümüz çökel sistemleriyle ilişkili olup tümü tek

bir birim altında toplanarak isimlendirilmiştir.Kalınlıkların yer yer 100 metreye ulaştığı

belirlenmiştir.

4

Şekil2; İnceleme alanın ve çevresinin jeoloji haritası

5

Şekil3; İnceleme alanın ve çevresinin Stratigrafik kesiti

6

4- KULLANILAN ALETİN TİPİ

Rezistivite ölçüleri için GEOTRONİC marka rezistivite aleti kullanılmıştır.Alet güç

kaynağı, verici (Transmitter), alıcı (Receiver) olarak üç üniteden oluşmaktadır.Alıcı

verici ile aynı frekansta çalışmaktadır.Vericinin güç kaynağı 12 voltluk Akü çıkış

akımı 0-500 volt, DC çıkış gücü 100 watt,çıkış frekansı 0.5 Hz dir.Alıcının giriş

empedansı 2,2 Mega ohm Max. hasasiyet 0.1 mV tam skala Max gürültü seviyesi %1

(att 0.1 mV da) çalışma frekansı 0.5 Hz, Frekans cevabı –12 Db Oktav başına okuma

zamanı 15 saniye,kalibrasyon direnci 0.5 ohm dır. Akım ve Potansiyel elektrodu olarak

daire kesitli paslanmaz çubuklar kulanılmıştır.

5-YÖNTEMİN ARAZİYE UYGULANMASI VE ÇALIŞMA TARZI

Yöntem olarak Jeofizik Rezistivite derinlik sondajı yöntemi kullanılmıştır Elektrot

tertibi Schlumberger elektrot tertibi tatbik edilmiştir Açılım derinliği en fazla JF=300

m. alınmıştır. MN iç elektrot aralıkları aletin duyarlığı ve yöntemin kullanma limitleri

içinde olacak şekilde oran olarak en fazla MN/AB=1/25 civarında tutulmuştur.Açılım

doğrultuları mümkün olduğu kadar topoğrafik eş yükselti eğrilerine paralel olacak,

topoğrafyadan gelmesi muhtemel bozucu tesirleri minimuma, indirecek şekilde

ayarlanmıştır

6-ÖLÇÜLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YORUMU

Arazi eğrileri çok tabakalı eğri karekterinde olduğundan ölçülerin değerlendirilmesi

indirect yöntemle yapılmıştır.Bu değerlendirmede Tagg iki tabaka Orelane Money ve

Cagniardın üç tabaka yardımcı nokta kartları kullanılarak kısmi eğri çakıştırma

yöntemine göre yapılmıştır. İstenen problemlerin çözümü rezistivite değerleri, etüt

alanının stratigrafik yapısının korelasyonu şeklinde yapılmıştır.Ayrıca eğri değerleri

bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir.Ölçü noktalarından elde edilen rezistivite

değerleri taneli formasyonlar için formasyonun effektif tane çapına, formasyonun ihtiva

etiği suyun kondiktivitesine ve poroziteye bağlıdır.Eğer formasyonun taşıdığı suyun

kondüktivitesinin sabit kaldığını kabul edecek olursak, ölçtüğümüz rezistiviye değerleri

ile yapılan Düşey Elektriki sondaj değerlendirmelerinin jeolojik yapıya tam uyum

sağladığı görülür. Rezistivite değerlerinin büyümesi malzemenin tane çapının

büyümesine porozitenin küçülmesini ifade eder. Rezistivite, formasyonun permabilitesi

ve tane çapı ile doğru orantılı, porozitesi ile ters orantılıdır. Rezistivite değerinin

düşmesi formasyonun tane çapının küçülmesine su taşıma özelliğinin azalmasına,

rezistivite değerinin büyümesi su taşıma özelliğinin artmasına tekabül

7

eder.Formasyonların su ile doygun olduğu durumlarda formasyonların rezistivite

değerleri düşük olur.

7- SONUÇ VE ÖNERİLER

Yapılan değerlendirmelere göre etüt sahası içindeki formasyonların derinlik ve

rezistivite değerleri aşağıdaki gibidir

Nokta No Rezistivite(Ohm-m) Derinlik(m) Formasyon

JF 90 0-4 T.Ö

320 4-13 Kireçtaşı

100-32 13-300(A.D) Fliş

(Konglomera,KumluKireçtaşı,Kumtaşı ve Marn )

Yapılan jeolojik ve Jeofizik çalışmalar sonucunda etüt alanındaki birimlerin kalınlık,

derinlik ve rezistivite değerleri belirlenmiştir.

Arazi eğrisnde görüldüğü gibi 4-13 Metreler arası rezistivite değeri 320 Ohm m

aralığında değişen Kireçtaşları onun altında Resiztivite değeri 100-34 ohm-m değer

aralığında değişen Flişler bulunmaktadır.Flişler genel olarak yapı itibari ile geçirimsiz

özeliğe sahip olduklarından akifer özeliği taşımamaktadırlar ancak kaya niteliğinde olan

seviyelerin kılcal çatlaklarında bir miktar su bulunmaktadır.Arazi gözlemlerindende

görüldüğü gibi inceleme alanında küçük kaynaklar bulunmaktadır.Bu kaynaklar

Flişlerin geçirimsiz dokanaklarından boşalmaktadır. İnceleme alanında gözlemsel ve

jeofizik çalışmalar sonucunda;

1- BEYTARLA KÖYÜ VE CIVARINDA YAPTIĞIMIZ

GÖZLEMSEL INCELEMELERDE TALI FAY DÜZLÜĞÜ

ÜZERINDE BULUNMAKTADIR.GELIŞEBILCEK

DEPREMLERDE, HALIHAZIR BINALARDA YIKIMLAR VE

HASARLAR OLUŞABILIR.YAPILARIN DEPREME DAYANIKLI

ÖZELLIKTE OLMASI ŞARTTIR.

2- KÖY ALANI ÇEVRESINDE YAPILAN INCELEMELERDE

TERMAL ÖZELLIKTE FAY KAYNAKLARINA

8

RASTLANMIŞIR.BU BÖLGEDE YAPILACAK SONDAJLARDA

MINERALLI SU ALINMA OLASILIĞI YÜKSEKTIR.

3- BEYTARLA KÖYÜ'NDE YAPILACAK SONDAJLARDAN IÇME

VE KULLANMA SUYUNUN KARŞILANMASI MÜMKÜN

GÖRÜLMEMEKTEDIR.YAPILACAK 400M DERINLIKTE BIR

SONDAJ KUYUSUNDA MAKSIMUM 1LT/SN(86,4TON/GÜN) SU

ALINABILME IMKANI VARDIR.

4- BEYTARLA KÖYÜ'NÜN IÇME, KULLANMA VE SULAMA SU

IHTIYACI ESKIPAZAR VADISINDE BULUNAN DERE VE ÇAY

YATAKLARINDAKI ALÜVYONEL BIRIMLERDEN

SAĞLANABILIR. BEYTARLA KÖYÜ KUZEYINDE BULUNAN

VADI YATAĞINDA ALÜVYON DERINLIKLERI ÖLÇÜLÜP

TESPIT EDILEN NOKTALARDA KESON KUYULAR KUYULAR

YAPILMALIDIR. KESON KUYULARDAKI SU SEVIYE VE

DEBILERINE GÖRE UYGUN MOTOPOMPLAR MONTE

EDILEREK BEYTARLA KÖYÜ'NE YETERI DEBIDE SU

SAĞLANABILIR. BÖYLECE BEYTARLA KÖYÜ'NÜN IÇME VE

KULLANMA SUYU SAĞLANMIŞ OLUR. AYRICA BEYTARLA

KÖYÜ VE CIVARINDAKI ARAZILERDE SULU TARIM

YAPILABILIR.

5- KESON KUYU VE DERINLIKLERI, ISALE HATTI, ENERJI

HATTI INCELENIP PROJELENDIRILMELI VE UYGUN

NOKTALARDA KUYULAR YAPILMALIDIR.

9

Hamdi AZMAN Mehmet TEKEŞ Jeoloji Mühendisi Jeofizik Yük.Mühendisi

Kıymet DURMUŞ Murat KAYAJeoloji Mühendisi Jeoloji Mühendisi

10