HAVELSAN, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın bir kuruluşudur.

HAVELSAN’DAN

BUGÜNÜN SİBER

GÜVENLİK

UZMANINA KATKI Geleceğin değil, şimdinin siber güvenlik uzmanı için yaz okulu

HAVELSAN Aylık Siber Güvenlik Bülteni, Mayıs 2016

Yazı:

Siber Tehdit

İstihbaratı

Bilgi Grafiği:

Su yüzeyine çıkan

Bir Hikayesi

Bir

telefon

Bir

teknoloji

firması

Bir

devlet

kurumu

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

2

TAKDİM

“Siber Güvenlik Panorama 2015” konulu Mart 2016 sayımız arkasından “Siber

Savunmada Yepyeni Bir Merkez: SİSATEM” konulu Nisan 2016 sayımızdan da

güzel dönüşler almaya devam ediyoruz. Bültenlerimize göstermiş olduğunuz ilgi

ve bize ulaştırdığınız beğeni ve yorumlarınız için tekrar teşekkür ederiz.

Bültenimizin bu ayki sayısını yine sizlerle bir haberimizi öne çıkararak

paylaşmak istiyoruz. Türkiye’nin siber güvenlikte ortaya çıkan önemli bir sorunu

olan vasıflı insan kaynağı ihtiyacını gidermeye yönelik bu önceliğimizin şimdiden

büyük bir ilgi çekmesi bizleri sevindirmiştir. Bizzat, HAVELSAN Siber Savunma

Teknoloji Merkezi (SİSATEM)’nin konusunda uzman ve deneyimli mühendisleri

tarafından üniversite öğrencilerine verilecek “HAVELSAN Akademi Siber

Güvenlik Yaz Okulu” programımızın başvuru konuları dâhil diğer ayrıntılarını

bültenimizden okuyabilirsiniz. Bunun dışında, HAVELSAN SİSATEM’in de

etkin katılım sağladığı NATO Kilitli Kalkan (Locked Shields) - 2016 tatbikatı

gibi bazı faaliyetlerden özetler ve kısa haberleri de okuyabilirsiniz.

Bu bültenimizde, “Siber Tehdit İstihbaratı” başlıklı bir makalemizi sizlerle

paylaşıyoruz.

Ayrıca, önemli dersler çıkarılacak siber güvenlik olaylarını irdelemeye devam

ediyoruz. Bültenimizin bu sayısında, kamuoyunu önemli ölçüde işgal eden ve San

Bernardino’daki terör saldırısını soruşturan FBI ile olayda ele geçirilip

üzerindeki güvenlik önlemleri nedeniyle incelenemeyen cep telefonunun üreticisi

Apple arasındaki davaya yer ayırdık. Kısa bir film senaryosu tadında bilgi grafiği

olarak hazırlanmış “Su Yüzeyine Çıkan Bir Güvenlik-Mahremiyet Hikâyesi”

yazımızı da olayların tüm yönleri ile özetlemesi açısından beğeneceğinizi

umuyoruz.

Bültenimizin yararlı olacağı ümidi ile en iyi dileklerimizi sunarız.

HAVELSAN

HAVELSAN

3

İÇİNDEKİLER TAKDİM .............................................................................................................................. 2

İÇİNDEKİLER ................................................................................................................... 3

Çok Fazla Siber Tehdit – Çok Az Özel Yetişmiş İnsan .................................................... 4

Geleceğin Değil Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı! .......................................... 5

SİBER SAVUNMA TEKNOLOJİ MERKEZİ (SİSATEM)’DEN HABERLER ........... 6

Merkezimize İlgi Artan Bir Şekilde Devam Ediyor ......................................................... 6

NATO Kilitli Kalkan (Locked Shields) - 2016 Tatbikatı Başarı İle Gerçekleştirildi ...... 6

Kısa Kısa .......................................................................................................................... 7

Akıllı Şebekelerde Siber Güvenlik Paneli ................................................................... 7

“Siber Güvenlik” Konu Başlıklı 2’nci Üniversite Sanayi Buluştayı ........................... 7

SİBER TEHDİT İSTİHBARATI ...................................................................................... 9

SU YÜZEYİNE ÇIKAN BİR GÜVENLİK-MAHREMİYET HİKÂYESİ .................... 12

SONUÇ .............................................................................................................................. 18

KAYNAKÇA ...................................................................................................................... 19

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

4

GELECEĞİN DEĞİL, ŞİMDİNİN SİBER GÜVENLİK UZMANI İÇİN YAZ

OKULU

Siberuzay, tüm bilgi ve iletişim teknolojilerinin birleştiği, barış zamanı bile

savaşların modern teknolojiyle siber savaşa dönüştüğü, devasa bir şekilde

büyüyen ve hızla gelişen bir alan.

Çok Fazla Siber Tehdit – Çok Az Özel Yetişmiş İnsan

Ne yazık ki bu alan, günümüzde pek çok türde tehdit ile karşı karşıya:

Kişilerin, şirketlerin ve ülkelerin kritik bilgilerinin ele geçirilmesi,

Bilişim hizmetlerinin sekteye uğratılması (DoS),

Fikri mülkiyet haklarının ve kişisel bilgilerin ele geçirilmesi ve

Önemli hedeflere yönelik ısrarlı gelişmiş tehditler (APT)

siber saldırı, siber suç, siber casusluk ve siber savaş gibi adlarla kişilerin

haklarına ve ülkelerin gelişmesine meydan okumaktadır.

Tüm bu gelişmelere rağmen bu tehditler ile baş edebilmek adına, disiplinlerarası

bir yaklaşım gerektiren Siber Güvenlik alanında, ne yazık ki çok az sayıda

uzman bulunmaktadır.

Öyle ki;

Küresel ölçekte, 2010 ile 2014 arasında siber güvenlik çalışan ihtiyacı

BT çalışan ihtiyacına göre 3 kat daha fazla artmıştır.

Bu ölçekte 2019’a kadar siber güvenlik uzman açığının 2 milyonu

bulabileceği ifade edilmektedir.

Ülkemizde de çok kısa vadede 20 bin kadar siber güvenlik uzmanına

ihtiyaç söz konusudur.

HAVELSAN

5

Bu kadar ihtiyaca ve potansiyele rağmen, vasıflı siber güvenlik uzmanı bulmakta

zorlanıldığı ve çalışanlarına iyi imkânların da sunulduğu bu iş alanına yönelik

üniversitelerin yeterli öğrenci profili çıkarmada güçlük çektiği görülmektedir.

Geleceğin Değil Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı!

HAVELSAN, Mart 2016’da faaliyete başlayan Türkiye’nin siber güvenlikte ilk

özel modern merkezi olan Siber Savunma Teknoloji Merkezi (SİSATEM)’nin

bizzat kendi çalışanlarının bilgi ve tecrübe birikimini aktarmaya yönelik olarak

10 günlük bir Siber Güvenlik Yaz Okulu programını başlatıyor.

HAVELSAN olarak ülkemizin ileri düzey siber güvenlik uzmanı açığını

kapatmaya yönelik bir çaba içinde, siber güvenlikte kendine ayrıcalıklı bir yer

sağlamak isteyen istekli, meraklı, çalışkan ve başarılı gençleri Siber Güvenlik

Yaz Okulu’nda aramızda görmek istiyoruz.

8 Mayıs 2016 itibariyle üniversite öğrencileri başvurularını tamamladılar.

Aldığımız bu yoğun taleplerden dolayı herkese teşekkür ederiz.

Ayrıntılı bilgi için https://yazokulu.havelsan.com.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.

İşte bu çerçevede HAVELSAN, Türkiye’nin siber savunmasında da

özgün farkına ortaya koymak üzere; üniversite öğrencilerine, yarının

değil bugünün Siber Güvenlik Uzmanı olmak isteyen öncülerine,

kapılarını açıyor…

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

6

SİBER SAVUNMA TEKNOLOJİ MERKEZİ

(SİSATEM)’DEN HABERLER

23 Mart 2016 tarihinde resmî açılışı yapılan HAVELSAN SİSATEM’in bu ay

gerçekleştirdiği bazı faaliyetlerden haberler vermek istiyoruz.

Merkezimize İlgi Artan Bir Şekilde Devam Ediyor

Resmî açılışı öncesi ve sonrasında HAVELSAN SİSATEM’i ziyaret eden ve

bilgilendirme yapılan resmî heyetlerin sayısı hızlı bir şekilde artmaya devam

etmektedir.

Bugüne kadar ülkemizin kamu, üniversite, askerî ve özel iş kollarından pek çok

heyet ağırlanmış ve SİSATEM’in sektör içinde kendini konumlandırması, plan ve

projeleri, kaynakları ve hedefleri hakkında bilgi sunulmuştur. Ayrıca, müttefik

ülkelerin askerî ve sivil heyetlerine de aynı doğrultuda tanıtım ve bilgilendirme

yapılmaktadır.

NATO Kilitli Kalkan (Locked Shields) - 2016 Tatbikatı

Başarı İle Gerçekleştirildi

NATO Müşterek Siber Savunma Mükemmeliyet Merkezi tarafından 2010

yılından beri gerçekleştirilen ve dünyanın ‘gerçek mermilerin’ kullanıldığı en

ileri uluslararası siber savunma faaliyeti olan tatbikatın bu yılki etkinliği 18 – 22

Nisan 2016’da gerçekleştirildi [1].

Türkiye, ABD, Avusturya, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya,

Fransa, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsviçre, İtalya, Letonya, Litvanya,

Macaristan, NATO NCIRC, Polonya, Slovakya ve Yunanistan’dan oluşan 20

takım ile oyuncu konumunda bu tatbikata iştirak etmiştir.

Genel çerçevede 26 ülkeden 550’den fazla yetkili ve uzmanın görev aldığı bu

tatbikatta, Türkiye’yi Türk Silahlı Kuvvetleri Siber Savunma Komutanlığı temsil

etmiş, bu kapsamda HAVELSAN Siber Güvenlik Direktörlüğü uzmanları da tüm

tatbikat süresince etkin bir katılım ve destek sağlamıştır.

HAVELSAN

7

Locked Shields 2014’den bir fotoğraf [NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence]

Kısa Kısa

Akıllı Şebekelerde Siber Güvenlik Paneli

20 ve 21 Nisan tarihlerinde gerçekleştirilen 5’inci Uluslararası Akıllı Şehirler

Şebekeler ve Şehirler Kongre ve Fuarı’nda, “Akıllı Şebekelerde Siber Güvenlik

Paneli” kapsamında günümüzün en önemli mühim altyapılarından biri olan

akıllı şebekelerde siber güvenlik konusunda HAVELSAN olarak bakış açımız ve

tecrübemiz paylaşılmıştır [2].

“Siber Güvenlik” Konu Başlıklı 2’nci Üniversite Sanayi Buluştayı

HAVELSAN tarafından üniversite ile sanayi arasında işbirliğini somutlaştıran

geleneksel faaliyetimizin ikincisi “Siber Güvenlik” başlığı altında gerçekleştirildi.

İki günlük bir etkinlik olarak düzenlenen buluştayda, HAVELSAN genel bakış

açısı, “Siber Güvenlik Buluştayı: Beklentiler”, “HAVELSAN ARGE Vizyonu”,

“Siber Güvenlik Projeleri” ayrıntılı bir şekilde açıklandı ve üniversitelerimizin

siber güvenlik alanında araştırma yapan değerli öğretim üyelerinin HAVELSAN

ile bir araya geldiği üç buluştay oturumu düzenlendi.

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

8

Ayrıca, buluştay katılımcılarının HAVELSAN SİSATEM’i de ziyaret ettiği

buluştayın ikinci gününde de “Siber Güvenlik Vizyonu” başlığında genel katılımlı

bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir.

HAVELSAN

9

SİBER TEHDİT İSTİHBARATI1

İngilizce ‘intelligence’ olarak ifade edilen istihbarat kelimesinin Türkçe’de sözlük

anlamı ‘haber alma’ şeklinde tanımlanmaktadır. Ancak, istihbarat

terminolojisinde ‘haber’, sadece işlenmemiş ve değerlendirilmemiş bilgiyi ifade

eder. İstihbarat ise, devlet tarafından ihtiyaçlara karşılık olarak çeşitli

kaynaklardan derlenen haber, bilgi ve dokümanların işlenmesi sonucu elde

edilen üründür [3].

Siber tehdit istihbaratı, siber ortamda gerçekleştirilen veya gerçekleştirilebilecek

ve sonuçları itibariyle büyük zarar verebilecek eylemlerin zararlarının

azaltılması veya mümkünse önlenebilmesi için tehdit ve tehditleri yönelten

aktörlere ilişkin elde edilen büyük bilgi yığınlarının işlenerek anlamlı hale

getirilmesi ve bu sayede tehditleri savuşturabilecek yeterliliğe getirilmesi olarak

tanımlanabilir.

Karar verme mekanizmalarının siber tehdit istihbaratından azami şekilde

faydalanabilmesi için:

İstihbaratın ihtiyaçlara yönelik olması,

Zamanında temin edilmesi ve değerlendirilmesi,

Belirli bir oranda kesinlik içermesi ve

Oluşturulan istihbaratın savunma veya saldırı amaçlı siber eylemlerde

kullanılabilir olması gerekmektedir.

Son dönemde siber tehdit istihbaratına yönelik ilginin artmasını, doğrudan

hedefe yönelik karmaşık saldırıların yarattığı yıkımın oluşturduğu zarar ve

potansiyel tehlikenin önüne geçilebilmesi amacı ile ilişkilendirebiliriz.

1 Hazırlayan: Umut Barış ERDOĞAN

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

10

Siber tehdit istihbaratı ile hasmın saldırılarının mümkünse engellenmesi,

geciktirilmesi, varlığının tespit edilebilmesi ve varlıklarımıza verilecek

zararların azaltılmasının sağlanabilmesi hedeflenmektedir.

Siber güvenliğe ilişkin sorun alanlarına siber tehdit istihbaratının

bütünleştirilmesi ile beraber tanımlanamayan sorun alanlarının belirlenebilmesi

ve geçmişte elde edilen verilerin de işlenerek anlamlı hale getirilmesi ile içinde

bulunulan durumun tespiti sağlanabilmektedir.

Büyük veri bilimi sayesinde tehdit modelleme kabiliyetinin en üst seviye

taşınması mümkün olmakta ve böylelikle tehdidi oluşturan oyuncuların

faaliyetlerine karşı tedbirlerin alınması mümkün olmaktadır.

Siber tehdit istihbaratından azami ölçüde faydalanmak isteniyorsa faaliyet

alanına yönelik önceliklerin belirlenerek ilgili faaliyet alanlarına yönelik risk

profillerinin tanımlanması ve buna özel çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Siber tehdidi oluşturan gruplara bakıldığında bir zamanlar en hâkim grubun

amatör gruplar olduğu, ancak zamanla çok daha profesyonel katılımcıların

sahneye çıktığı görülmektedir. Profesyonel gruplara göz attığımızda devlet

desteğini doğrudan veya dolaylı olarak arkasına alan ve askerî, kamusal

sistemlere zarar vermek ve hassas bilgileri ele geçirmek üzere odaklanan

yapılanmaları olduğu görülmektedir.

Stuxnet örneğinde olduğu gibi askerî teknolojinin edinimine engel olmak hedefi

ile gerçekleştirilen saldırılardan kamuoyunda daha çok Çin devleti tarafından

desteklendiği söylenen ticari bilgileri ele geçirmeye yönelik operasyonları da

içerebilen geniş bir spektruma yayılan eylemlerdir.

Siber tehdit istihbaratı kabiliyeti, önceki verilerin tehditler konusunda

önseziden öteye geçilerek tehdit öngörülerine dönüşmesini

sağlamaktadır.

HAVELSAN

11

Bunun dışında organize suç örgütlerinin yine hırsızlık, para aklama gibi

amaçlarla siber güvenliğe tehdit oluşturacak yapılanmalar içinde oldukları

bilinmektedir. Buna ek olarak bazı grupların küresel ölçekte firmalar ile çıkar

ilişkisi içinde rakiplerin faaliyetlerini engellemeye yönelik operasyonlarda yer

aldıkları gündeme gelmektedir.

Siber tehdit istihbaratının oluşturulmasında farklı ortam ve platformlardan elde

edilen kaynaklar kullanılabilir. Açık kaynaklardan erişilebilen bilgilerin yanı

sıra, firmalardan bağımsız hareket eden organizasyonların oluşturduğu

kümelenmeler sonucu üretilen veya tasniflendirilen bilgiler ile doğrudan küresel

ölçekte güvenlik ürünü sunan firmalar tarafından derlenen/hazırlanan bilgiler

örnek gösterilebilir.

Siber tehdit istihbaratı pek çok farklı platformdan elde edilen bilgilerin füzyonu

ile fark yaratılmasını sağlamaktadır. Siber tehdit istihbaratında yeni olan, temel

altyapının bilişim altyapısından veri bilimine doğru yönelmesidir. Veri bilimi

yapısal bir biçime sahip olmayan bilginin farklı şekillerde işlenmesini

sağlamaktadır.

Veri bilimi sayesinde çok çeşitli ve büyük hacimde verilerin yüksek bir hızla

işlenmesini sağlayarak büyük bir ölçeklenebilirlik kazandırmaktadır. Bulut

bilişim teknolojisinin yaygınlaşması tehdit istihbaratı bağlamında maliyet etkin

çözümlerin sunulabilmesi konusunda büyük katkı sağlamıştır.

İnternet kullanıcı sayısının hızla artması ile beraber nesnelerin interneti

dediğimiz cihazların hızla yayılması siber saldırılarda kullanılabilecek köle

terminallerin sayısını artırmaktadır. Özellikle devlet destekli faaliyetlerin de

gündeme gelmesi ile beraber siber tehdit istihbaratının gündemdeki yerini

koruyacağı değerlendirilmektedir.

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

12

SU YÜZEYİNE ÇIKAN BİR GÜVENLİK-

MAHREMİYET HİKÂYESİ2

Bu bölümde, gündemi ve kitleleri önemli ölçüde meşgul eden bir

davanın hikâyesini kısa bir film senaryosu tadında tüm yönlerini

sergileyecek şekilde bir bilgi grafiği olarak sunmak istedik.

ABD, San Bernardino’da gerçekleşen terör saldırı üzerine faillerin

birine ait olduğu iddia edilen iPhone marka bir cep telefonunun kilidini

üzerindeki güvenlik önlemleri nedeniyle kıramayan FBI’ın açtığı dava

ile başlayan sizlerin de şahit olduğu olaylar silsilesini, farklı yönleri ile

özetlemeye çalıştık.

Bu bilgi grafiğini tam bir resim olarak ayrıca şu adresten de

okuyabilirsiniz: http://j.mp/guvenlikmahremiyet

2 Hazırlayan: Gürol CANBEK

HAVELSAN

13

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

14

HAVELSAN

15

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

16

HAVELSAN

17

HAVELSAN’dan Bugünün Siber Güvenlik Uzmanına Katkı

18

SONUÇ

Bültenimizin bu sayısında, HAVELSAN tarafından geleceğin değil, şimdinin

siber güvenlik uzmanı açığını kapatacak ve bizzat HAVELSAN Siber Güvenlik

mühendisleri tarafından verilecek Siber Güvenlik Yaz Okulu programını tanıttık

ve ayrıca geçtiğimiz ay HAVELSAN SİSATEM tarafında gerçekleşen bazı

faaliyetleri özetledik. Ülkemizin katıldığı uluslararası bir siber güvenlik

tatbikatına HAVELSAN olarak destek sağlamış olmaktan mutluluk ve gurur

duyuyoruz.

Bu sayımızda, Türk ve dünya kamuoyunu önemli ölçüde işgal eden bir olayı da

ele aldık. FBI’ın açtığı dava ile su yüzeyine çıkan bu hikâyenin altında, geleceğin

siber güvenlik endişe ve yaklaşımlarına ışık tutacak ve kendi ülkemiz açısından

hassasiyetle değerlendirilecek önemli noktalar olduğunu görebiliyoruz.

Siber savunmanın önemli bir bileşeni olan siber istihbarat ile ilgili yazımızın da

konunun temel noktalarını görmek açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.

“Siber Güvenli” günler dileklerimizle,

HAVELSAN

HAVELSAN

19

KAYNAKÇA 1 Locked Shields 2016, NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence,

https://ccdcoe.org/locked-shields-2016.html

2 5. Uluslararası Akıllı Şehirler Şebekeler ve Şehirler Kongre ve Fuarı Programı,

http://icsgistanbul.com/kongre-genel-programi-2016/

3 “İstihbarat Oluşumu”, Millî İstihbarat Teşkilâtı, http://www.mit.gov.tr/isth-olusum.html

HAVELSAN, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın bir kuruluşudur.

HAVELSAN A.Ş.

Mustafa Kemal Mah. 2120. Cad. No:39

06510, Çankaya, Ankara, Türkiye

Web: http://www.havelsan.com.tr Tel: +90 (312) 219 57 87 E-posta: info@havelsan.com.tr

Tüm hakları saklıdır. İzinsiz kullanılamaz. Telif Hakkı © 2016 HAVELSAN