sum m arium - culturaclasica.com8. mors est una. — praeterea, quod dolendum eft, quo anguntur...

24
SUM M ARIUM iiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Lectorum voces. Annus Claretianus arridet, J iménez Quid de morte senserint classici scriptores, S armiento Nova et Vetera, M ir Commercium epistulare. Errare humanumst, A venarius Ave, Maria! L ucesole Bibliographia, Symposiacon, Palaestra cxercitatoria, Compositiones vertendae, Curiosa ct Jocosa, P lanas , M ir , M olina , G arcía , J iménez M auleón V icentini S acristán , M auleón ORDINARII ET SUPERIORUM LICENTIA 4 AN. XIX . N. M. JANUARIO et FEBRUARIO AN. D. MCMXLIX www.culturaclasica.com

Upload: others

Post on 01-Feb-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • S U M M A R I U Mi i i i i i im ii i i i i i i i i i imii i i i i i i i i i im ii i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i

    Lectorum voces.

    An nu s Claretianus arridet, Jimé n e z

    Quid de morte senserint classici

    scriptores, S a r mi e n t o

    Nova et Vetera, M i r

    Commercium epistulare.Errare humanumst, A v e n a r iu s

    Ave, Maria! L u c e s o l e

    Bibliographia,

    Symposiacon,

    Palaestra cxercitatoria,

    Compositiones vertendae,

    Curiosa ct Jocosa,

    P l a n a s , M i r , M o l i n a ,

    G a r c í a , J imé n e z

    M a u l e ó n

    V i c e n t in i

    S a c r i s t á n , M a u l e ó n

    ORDINARII ET SUPERIORUM LICENTIA

    “ 4AN. XIX . N. M. J A N U A R IO et FEBRUARIO AN. D. M CM XLIX

    www.culturaclasica.com

  • LECTORUM VOCESL. Seg a la , in Univ. Barcinonensi Prof.:Tibi ob Palaestram Latinam ferventer gratulor, quae cum Alma Roma

    conferre potest. ?

    A. H a b É'r l (AvtNARiüs), apud Äquas Driburg, in Germania Prof:Opus magnum suscepisti et plenum laboris, sed dignum immortalitate.

    J. Fo r n a r i, t Almae Romae» moderator: ;Ambabus manibus inceptui nos plaudimus... Laboris socium et cur non?

    signiferum, novum commentarium salutamus.

    G. Lu r z , Monacensis Prof:Pal aestra La t in a vestra mihi non ignota est. Eam maxime aestimo:

    saepe lego et gaudeo.

    C. Pa g o t , Lutetiae Parisiorum Prof.:Il existe revues écrites en latin. En voici une: Palae stra La t in a . Des

    semblables publications devraient se multiplier. Elles pourraient se répandre dans le monde entier

    Re b e l o Go n ç a l v e s , in Univ. Ulysiponensi Prof:Admirei a obra de cultura... com a publicaçao dum jornal tao erudito...

    Terei a satisfaçao de fazer nas minhas aulas da Facultade de Letras a propa-ganda que ella merece.

    DOCUMENTUM AUSPICATUMSecretaria di S ta to de S ua S a n t i t à n. 141333

    Dal Vaticano, 7 febbraio 1935.L'Augusto Pontifice ha accolto con animo grato e compiacente l'annata \

    1934 di PALAESTRA LATINA che la P. V. Rev.ma Gli ha umiliato a nome non solo del Direttore della Rivista, ma anche dell'entiera Famiglia Reli- giosa del Beato Claret. Con animo grato per la dimostrazione di filiale pietà ; che Gli viene offerta da questo devoto omaggio; con animo compiacente per i \ buoni servigi che tale Rivista rende alla lingua di Roma e della Santa Chiesa... !

    ... della P. V. Rev.ma aff.mo nel Signore

    E. CARD. PACELLI

    PRETIUM SUBNOTATIONIS ANNUAE:15 pesetarum in Hispania et America. 17 pesetarum in reliquis civitatibus.Pretium mittatur oportet ad Administratorem: Lauria 5, Apartado 1042, Barcelona

    Scripta ad * moderatorem: Conde, 2: Barbastro (Huesca) ’ *

    www.culturaclasica.com

  • V t f i ' 'A '} / I * I1B

    DICCIONARIOS

    . L E N G U A E S P A Ñ O L AVOX. — Diccionario General Ilustrado de la Lengua

    Española. — Prólogo de R. Medéndez Pidal; revisión de S. Oili Gaya. — En tela, ptas. 125.

    GILI GAYA. — Iniciación en la Historia Literaria Universal. — Ptas. 22.t

    L E N G U A L A T I N ASPES. — Diccionario Ilustrado Latino-Español Espa

    ñol-Latino. —*2.a edic. revisada por V. García de Diego. — Ptas 50.

    SPES. — Diccionario abreviado Latino-Español Español-Latino, reducción del anterior para los primeros cursos del Bachillerato, 2.a edic. - -Ptas. 25.

    ECHAUIRI. — Diccionario Manual Latino-Español Español-Latino. — 6.a edic. revisada por el autor. Ptas». 45.

    Id. Lengua Latina (cursos l.°-2.°-3.0). P ta s . 18.Id. id. (cursos 4.0-5.0-6.0'7 .0). P ta s . 25.Id. C restom atía Latina para los siete cursos del B achi-

    llerato , P ta s . 20.

    L E N G U A G R I E G APABONJECHAURI. — Diccionario Griego-Español,

    2.a edic. revisado por. José M. Pabóm — Ptas. 40ROCA PUIG. — Textos y prácticas para todos los

    cursos de Griego.

    - Pedidos y detalles aE D I T O R I A L S P E S

    Avenida ’C arlos I. 149 - BARCELONA - Telegr. E D ISPESV_ _ _ _ _ _ _ _ _ .■

    C u m e m i t i s , P A L A E S T R A M LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

    www.culturaclasica.com

  • V I N O S D E M ISAw m Ê m m Ê m m m Ê m m Ê Ê K Ê m m am Ê Ê m m Ê Ê Ê im Ê Ë m Ê Ê Ê Ê Ê m Ê Ê Ê Ê m Ê am

    DE M U L L E R , s. a.\

    T A R R A G O N ACasa fundada en 1851

    Medalla de Oro en ,1aExposición Vaticana de 1888 (S. S. León XIII)

    Proveedores de Sus Santidades Pío X, Benedicto XV, Pío XI y Pío XII

    Garantía de absoluta purezaÉ X Q U Í S I T A C A L I D A D

    Certificados del Excmo. Sr. Arzobispo de Tarragona y de muchos otros limos. Preladosi

    C u m e m e t i s , P AL AE ST RAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

    www.culturaclasica.com

  • Annus claretianus arridetIn fronte uniuscujusque anni lumen sidusque placidum fulget vel funes-

    tis micat ominibus.Adest nobis annus MCMIL; quo tamen lumine?Bella aut bellorum minae ubique terrarum; «saevit toto Mars impius or-

    be»; manent hinc et hinc labores, ruinae, funera; insurgunt clades; «ubique luctus, ubique pavor et plurima mortis imago» (Aen. 2, 369).

    Quis ergo in tanta aerumnarum congerie, anno nova facie ineunti, fausta omina praenuntiare audeat?

    At, quaequae erit hujus anni fortuna, eum tibi felicissimum 1 deprecor, lector suavissime, eumque faustissimum Claretianae familiae auspicari non du-bito: Faustissimum nempe, quia, eo decurrente, Missionarii Filii Immaculati Cordis Mariae —Claretiani vulgato nomine— postridie Idus Julias sollemnia anni centenarii a Congregatione condita toto orbe celebrabunt atque hones-tabunt.

    Faustissimum quoque, quia undique, ex omni terrarum regione, duces et pastores concurrentes de gregis Claretianae incremento in Generali Capitulo agent novamque vim et virtutem eidem injicient.

    Faustissimum, denique si, quod Deus bene vertat, summi honores Bto. Claret, Patri ac Legifero carissimo, hoc anno ab augusto romano Pontifice san-citi fuerint.

    Unde «Pa l a e s t r a », quae Vergilio honores, anno a nativitate bis millesi-mo recurrente, sedulo studio dicavit, quae Bto. Antonio M.ie Claret in sollem- niis beatificationis alacriter obsecuta est, quae Horatio, bis millesimo recurren-te anno ab ejusdem nativitate, se dedit devoteque praestitit, quaeque paulo post C. Augusti nativitatem sollemniter celebravit, quidni faustissimum hunc quoque Claretianum annum placido lumine nascentem viderit?

    Quod si, diebus faustis, omnibus juvat palam novis prodire indumentis, P a l a e s t r a quoque, mutata veteri jam veste, nova induitur, seseque lectoribus conspiciendam praebet, elegantiore fronte.

    Jos ep hu s Jim é n e z , C. M. F.

    24 - XII - 48.

    3

    www.culturaclasica.com

  • Quid de morie senserint classici scriptores'8. Mors est una. — Praete rea, quo d dol endu m eft, qu o a n g u n t u r corda h o m i -

    nu m a tq ue to r q u e n t u r , i l lud eft, ut ipse perspecies, unam esse mor tem.Veteres ph i loso ph i , u tpo te verae sapient iae lumine def t i tu t i c rassi sque in t e r -

    d u m er ror ib us imbu t i , multa de rel igione deque hominis tine d o c u e i u n t veri tat i a b -

    sona ac d iscord ia . Q uoc i r ca a n i m o r u m imm or ta l i t a tem nega runt ; memor are u num

    liceat Luc re t ium poe tam.H o r u m , mihi eft pe rs ua su m , e r ro rum ra t ionem in eo si tam esse, q u o d a p u d

    Verg i l ium leg itur (1):im piaque aeternam t im uerun t saecula mortem .

    caque in pr imis quae hanc unam mor tem c o n s e q u u n tu r . Hac de re H ora t iu s

    nof ter (2):

    omnes una m anet nox et calcanda semel v ia leti;

    quae qu id em his assonant sacrae sc r ip turae voc ibus (q): i la tu tu m eil hominibus semel m ori. . .

    9. Certa et incerta. — N e q u e cu i qua m latet fore p le rosque qui mor tem non u t i -qu e pavescerent , nisi si cer tam ac velini ad diem defini tam scirent . Id evenire nul l ibi

    g e n t iu m persp ic uum eft; ve rumcni invero homines persaepe nec op ina tos impetere et celerius op in ione oc cur re re et iam non sentientes. Q u e m a d m o d u m eft a p u d T i -

    bul lu m (q):

    im m ine t et tacito c lam ven i t illa pede.

    Pati leges cer tae ac fixae sunt , m o r t i q u e cum s imus declinati , ips ius opera , o m n iu m , q u i c u m q u e ter rae mu ne re vesc imur (5), de lenda no mi na (6)

    v ersa tu r urna , serius ocius sors ex itura et nos in aeternum ex il ium im positura cumbae.

    N e id qu id em minus a rgu te L uc re t iu s vers ibus persecutus eft (7):

    certa quidem finem v i ta e m orta libus a d f la t neu d e v i ta r i letum pote, qu in obeamus.

    A d h une, de qu o nobis se rmo, ex i tum ve lut flumina ad f re tum cur re re nul lo non te m po re desif t imus; sed latet dies et hora , corpor i s f tatus ac condic io, q u ib us mor te pr aeoc cupa bi m ur , latent peni tus; nemini, ait Cicero (8), exp lora tum esse po te f l quomodo sese hab itu rum sit corpus, non dico ad a n n u m , sed ad vesperum; q u onam , quaeso , modo d ig noscenda eft haec u l t im a hora, ut Senecae verbis u ta r (9), qua esse desinimus, quae non sola mortem fa c i t sed sola consum m at, tunc ad i l lam pervenim us sed diu venim us? * II,

    (*) Cfr. fase. 112, p. 453.i Geor., 1, 468. — 2 Carni., I, 28, 15. — 3 Hebr., IX, 27. — ^ El., I, 10, 34. — 3 H o r . , Carm.

    II, 14, io. — 6 KI. ib., II, 3, 26. - 7 De rer. nat , III, 1091. — 8 De fin., II., 28, 92. — 9 Epist., 26.

    4

    www.culturaclasica.com

  • 10. Quare multa sibi non pollicenda. — C er t i s s i m um , i n q u a m , eil fa ¿ tum o m n i -bus ex hac de m um vita a l iquo temp ore esse m ig ra n d u m q u a c u m q u e de causa , q u i -busvis in terrae pa r t ibus , quovis diei m om en to , cum o b je t t u m sit o m n ib u s fo r tunae telis mor ta l ium caput . N e q u e id prae ter i re fas eil q u o d uno, ut ita dicam, o cu lo rum i t tu , adulescentiae senc t tus , scne t tu i mors o b repa t , heu mi serandam h o m in u m s o r -tem praec ip i temq uc vicem! Sic H o ra t i u s (1):

    omne ca p a x m ove t urna noment a nde m, ut semel c d u t t u m , iter i l lud ineamus teneb r i co su m, i lluc unde negant redire q u e m q u a m (2). Q u o ht ut (3)

    nos, ubi decidimusquo pius Aeneas, quo Tullus dives et Ancus, p u lv is et um bra sumus.

    Ig i tur , exuvias cor por i s noi i r i q u a n d o q u e pos i tur i , nihil cil cur alta ct s u b l i -mia q u a e r a m u s au t magna mo l iamur , bene i l l ius memores (q.):

    hau d ullas portab is opes Aéherontis ad undas, nudus a t in ferna i tu l te vehere rate.

    N u d i ex v imus, nudi r eg red ie mu r ; nemo m or ta l i um re rum a l iquid vel mul to labore co nq ui s i t um sibi afferet p rae te r i l lo rum, quae per ire neq u eu n t , ret te f a t t o ru m

    copiam et memor iam: ipsa enim u n u m q u e m q u e s e q u u n t u r . Pulcrc O v i d i u s (5):

    nil feret a d manes d iv i t i s um bra suos.His summ at im posit is , o p p o r t u n u m eri t animis m e n t i b u s q u e m anda re i l lud

    ho r a t ia nu m (6):

    Vitae sum m a brevis spem nos v e ta t incohare longam.C u r vitam ab su m as d om ib us e x i t ru e n d is a tq u e divi t i is sine line parand is , o c u -

    l isque pascendis ac recreandis q u a m m a xi m um fallas temp us , mor i tu re? (7).

    Q u id brevi fortes ja c u la m u r aevo m ulta ?

    Ita ctt p ro ie t to . Tam arc tum nobis v ivendi cu r r ic u lu m na tu ra concessi t ut jure

    m er i t o q u e fateri co g am u r q u a m ret te d i t tu in sit (8):

    im m o rta lia tie speres monet annus et a lm u m

    quae ra p i t hora diem.

    11. Neque nimium pertimescenda. — H in c spon te exsi t t i t quaeál io, quae animos h a u d p a ru m excut i t d i lacera tque : quae po tc f l esse in v i ta ju cu n d i ta s , q u a e r i t C ic e -ro (9), cum dies et nodes cog itandum sit ja m jantque esse moriendum ? Sed qui talia p u ta n t , a r g u u n t u r r e p r e h e n d u n t u r q u e his Phaedr i verbis , humi l i genere or t i at m e n -

    tis acer r imae lau di bu s certe la u d an d i (10):

    abiturus illuc quo priores ab ierunt,qu id mente caeca miserum torques sp ir itum ?

    i Carni., Ill, i , 16. — 2 Ca t ., Carm., Il l, 12. — 3 HoR., Carnt., IV, 7, 14. — 4 Pr o p., El., Il l, 5, 13. — 5 Trist., V, 14, 12. — 6 Carni., I, 4, 15. — 7 Id., ib., II, i6 , 17. — 8 Id. ib., IV, 7, 7. — 9 Tuse., I, 7, 14. — 10 Fab , IV, 20, 16.

    5

    www.culturaclasica.com

  • Acc ip ie nd um q u o q u e eft mo ni t um ( i ) :tu ne quaesieris, scire n e fa s , quern m ih i , quem t ib i t

    finem di dederint.T e m p u s , p ro in d e ut dixi , in a m b ig u o eft. Ideo, pe llan tur i t lae ineptiae paene

    aniles, an te tempus mori m iserum esse. Q uod tandem tempus? naturaene? A t ea q u i dem dedit usuram v i ta e , ta n q u a m pecuniae, nulla praehlituta die. Q u id e il ig i tu r quod querare , si repetit, cum v u l t 9 ea enim condicione acceperas. Q uae vero aetas longa ehi? a u t qu id omnino hom ini longum? N o n n e modo pueros, modo adulescentes in curso a tergo insequetts, nec op inan tes assecuta ehi senedus? O m n ia i f la perinde ut cuique da ta sunt, pro ra ta parte , au t longa a u t brevia esse d icun tur (2) .

    Haec re l i q u o ru m exspe&at io etsi nonnih i l nof tra refer t , ne nos n imium sollici

    tos re d d a t opo r te t . H a n c praec ipue fluxam et c aducam vitae na tu ram , qua nihil h o -mini contigi t melius, apert iss imis verbis p r o b a t Seneca esse la u d a n d a m du m ait:

    n a tu ra n ih il hominibus brevita te v i ta e praehlitit melius, tot pericu lorum genera, tot morbi, tot metus, tot curae, totiens invoca ta mors, ut nu llu m frequentius , sit vo tu m (3).

    Vitae in seros annos proscra f t ina t io nem, qu ae causa eft des ide rand i ad ipsam

    usq ue senc&utem? Homines certo am b iu n t quas i a n n o r u m longaevi ta tem pe rennare

    su o ru m ; non refert tam en, auf to re u ta r Seneca, quot annos habeam, sed quot acceper im S i p lu s v ivere non possum haec ehi mea senedus. Q u icum que ad ex trem u m sui f a t i venerit, hic m o r i tu r senex (q). Q u i brevi et iam in te rva l lo demandat i s sibi part i bus apte r i t eque f un gi tu r , is n e q u a q u a m pa ru m diu vixit neque c u iq ua m obi tus d e -p lo ra n d u s viri boni eft, etiamsi acerba semper sit et im m a tu ra mors eorum qui im m orta le a l iqu id p a ra n t , ut ait Pl inius (5). Inde al t ius sentent ia M ar t ia l i s repe tenda v ide tur (6):

    non ehi, crede m ihi, sapientis dicere: v iv a m ; sera n im is v i ta ehi c ra f l in a , v iv e hodie.

    V erbo ; pruden t i s boni viri illa sit una regula (7): sum m um ne metuas diem nec optes.

    V e ru m ta m e n , tametsi adversam judicemus ra t ionem ampledlendam, nemo eft o m n iu m , ut op in or , qu i non aegerr ime ab insi ta op in io ne d iv e l la tur ac t imere m o r -tem desina t , na tur a semper ren i tente . Q u a m o b r e n sa lu b e r r im u m , q u o in dubi i s fu l -c i amur , p r aecept um prae ocul is h ab eamu s (8):

    non m etuit mortem qui scit contemnere v i ta m .Illa enim cum tot t a n ta q u e secum afferat incommo da non deterret sapientem

    quae propter incertos castis et propter brevita tem v i ta e n u n q u a m longe po te f l abesse (9).

    R a y m . Sa r mie n t o , C. M. F.

    (sequar) i

    i H o r ., Canti., I, I I , i . — 2 Cíe., Tuse., I, 39, 93. 3 Epist., 26. — q Ib. — 3 Epist., V, 5.— 6 Epigr., I. 16. — 7 Id, ib. X, 4 j . — 8 D ion ., Cal. Disi, de mor., 22. — 9 Cíe., Tuse., I, 38, 91.

    6

    www.culturaclasica.com

  • N O V A l:T VFìTERA

    P1CTUKA 21 ,a

    Magnum recepiaculum - Taberna universalis mercium - Crepundia

    1. — N o v u s jam subef l a n n u s . In magnis receptacul i s , c r e p u n d i o r u m 1 et

    m u n e r u m e x p o s i t o r ia ad ¿Irenas a p p o s i t a sun t . A v u m rogav i ut me ad t a b e r n a m

    un iv e rs a le m re r u m ven a l i u m pe rd uce re t , i l lam be l lam expos i t i onem v id e n d i causa ;

    cui rei ille a n nu i t .2. — P r i m u m con f l i t i m us an te a r m a t u r a s q u a e sc lope to , ga le r icu lo , g lad io ,

    c ingulo , umei aliis co n f l an t , a u t galea, l o r i c a ^ m a nub a l l i f lu la . 4 Q u a e o m nia me p o -

    t ius o b l e & a r u n t q u a m la t e rn ae magicae. 23. — In eodem lo cu la m en to e x c u b i t o r 5 e ra t in specula ; speciem p r a e b e b a t v i -

    g i l i am o b e u n t i s ante feras — e d i a r i a d e n s a t a — c lau f l r i s inc lusas . Q u o t ibi a n i m a -lia...!: ps i t t acus 6 in per t ica , r h i n o c e r o s 7 cum c o r n u in naso, r h enus , 8 f l ru th io , 9

    s imiu s IO c rep an s d e n t i b u s nucem ju g l a n d e m , vu lp es 11 ga l l i nam a r r ip ie ns , crocodr i*

    lus 12 im ma nes maxi l las aper iens , camel lus , ‘3 e legans ve r t agus , 14 p a n th e r a , 15 a tq u e

    alia d u o an imal ia mihi ig not a , q u a e tame n, mea se n te n t i a , muf te l la 16 e r a n t et

    7

    www.culturaclasica.com

  • h y a e n a ,7; l e o p a r d u s ,8 q u o q u e et lu p u s ai; et l iaud procul e ra n t be l lul i m ures 19

    a t q u e mi nuscul i quajace i sorices. T a n d e m h i p p o p o t a m u s 23 et g ib b e r d r o m a s 33 co l -lect ionem l in iebant . N is i c a m p u s mil i tar is — mil i tum p lu m b e o r u m 29 p lenus , qu i a n i m u m c o n c i l i a v e r a t — esset a p p o d t u s , ibi a l iq uo t h o ra s pe rm ans is se m .

    q.. — Avu s — qui e d inv a l idu s 24 et ab exe rc i tu secessi t ex vu ln ere , q u o p h a -leris mi l i t a r ibus esi d e c o r a t u s — , in e n a r r a n d i s proel i is , q u ib u s in te r fuera t , d e l c d a - ba tu r . V a r i o s mi nuscul i agminis motus l iben te r expl icaba t . A l i q u o t mil i tes, qui t a b e r n a m unive rsa lem inv is eban t , i. e. miles m un i t o r , *5 v e n a t o r a lp in us a6 pi leo c o ope r tu s , op t io m a j o r 37 p e d e d e r et o p t io t o r m e n t a r a i s 28 — li m bum a u r e u m in

    manica d e f e r e n s — , u t expl i ca t io nem audi ren t , jux ta nos c o n d i t e r u n t .

    5. — Avus , q u o d a u d i t o r i u m adeo p r a e c la ru m h ab ere t , e la to an imo, p u g n a e r a t i o n e m et cons i l iu m subi to c o m p o s u i t et edixi t . A rx cum m o e n ib u s ac fossis ab h o d i u m exe rc i tu o b s i d e b a t u r , qu i p o d d i u t u r n a m b o m b a r u m p r o j e d i o n e m , p r a e d o ad e x p u g n a t i o n e m ade ran t . At obsessi fame ad e x t r e m u m co m pu ls i , i r ru p t i o n e m

    t e m p t a v e r a n t in o b e d e n t i u m aciem. Im pe tu re p u ls o , in ace r r im a p u g n a p r o p e ta be rn acul a , ob s id en te s v i d o r e s in o p p i d a n o s d e v i d o s t u r m a s im m is e runt , qui qui dem se recepe runt , mult is in loco p u g n a e occisis sa uc is que r e l id i s ; b o s q u e gerul i infi rmarl i ad v a le tu d in a r iu m a d s p o r t a b a n t ut a Chirurgo c u r a r e n t u r . Q u a n q u a m a l i q u o t coho r t es , q u a d r a t o agmine , acer r ime r e p u g n a v e r a n t , o d io sa m ta me n acce-

    p e r u n t c ladem, r e l i q u u m exerc i tus , mul t i s capt is r e l id i s , in fugam se dedit . H o d i s , u rbe po t i tus , v i d o r i a m re p o r ta v i t ; q u o d qu id e m finis p r o e l i o ru m for te eri t et, da t is

    indut i i s , pacis condic iones co n sc r ib en tu r .

    6. — T i rones , qui ve te ran i mil i t is l ep id am n a r r a t i o n e m a ud ie n te s r i d eb an t , alia ab eo qu a e s i e ru n t . T u n c ego mensa m c i rcumivi u t b a l l i d a m , 3* a rc um , 33 s a g i t -t a m q u e 31 insp icerem. Al iam ibi a n im a l iu m c o l l e d i o n e m inveni : aves canoras , 34 lu s -

    c in iam et ficedulam a t r icap i l l am maChinatas, quae perbe l le caneban t , a l iasque b e d i a s ra ras : v espe r t i l i onem , 35 boam serpente m, 56 t e d u d i n e m , 37 p h o c a m 38, ba la e -

    n a m , 39 s q u a l u m 40 c o n f e d a c m e m b r a n a i n t e d i n o r u m b u b a l o r u m .

    j . — N e q u e tamen d iu in his con te m p la n d is r e m o r a t u s sum, nam, q u o d saepe so m n ia v e r a m , th e a t r u m f i g u r a r u m 41 vidi cum o r n a t i o n i b u s et sp l en d id o au laeo r u b r o . In scaena du o a d o r e s partes fabulae p e r ju c u n d a e agere v id e b a n tu r , nam p u -silli s p e d a t o r e s ¿har taci i , in s u g g e d i s col locat i a u t in ca th ed r i s aut in foru li s p o d o r d i e d r a e m a g i d r u m ass identes , m a g n u m p l a u s u m exc i tabant . Sed, p r o dolor! , i l lud t h e a t r u m n imio c o n d a b a t .

    8. — C e t e r u m , c r e p u n d i o r u m copia m agna e ra t nam in a rmar i i s vi t reis c re -p u n d i a o m ne ge nus a n g u d i u s p re m e b a n tu r : sa n n io ,4* maccus ,43 m im u s ,44 b u b o n e s 45 alas agi tantes, meru lae 46 s ib i lantes , ca tul i l a t ran tes , g r a m m o p l i o n u m , 47 dever t icula .

    Ex iis, q u o d a m maxim e d e l e d a b a r lu d o n a u m a d i i a m s imula n te , in q u o navis a p i -rat is i n s e f t a b a t u r p ro p e reg ione m coc or um cons i tam.

    (sequar)

    8

    www.culturaclasica.com

  • V O C A B U L A R I U M

    receptaculum, i, n., almacén, magatiti.-[-taberna universalis mercium, [rerum vena-

    liumj, bazar, bazar.Rrenae, arum, f. pl., aguinaldo, étrennes.

    galericulum, [*kepisium, ii], n., quepis (ros), képi.

    -j-umeralia, ium, n. pl., ¿barreteras, épaulettes.4 -[-nianuballiRula, ae, f., pistola, pistolet.

    2 -)-laterna magica, linterna mágica, lanterne ma- gique.

    [-loculamentum, i, n., sección, rayon,

    excubitor, oris; Rationarius, ii, m., centinela, (actionnaire.

    specula, ae, f., garita, guérite.7 rhinocéros, ötis, m., rinoceronte, rhinocéros.8 rhenus, i, m., reno, renne.9 struthio, onis, m., aveStruz, autruche.

    14 vertágus, i, m., galgo, lévrier.16 muRelIa, ae, comadreja, belette.17 hyaena, ae, f., hiena, hyène.

    ^quajajeus 3, *causuccus 3, (-j-c gummi indi-co), de cauébo, caoutchouc,

    sorex, icis, m., ratón, touris.

    23 dromas, ädis, m., dromedarius, ii, m., dromedario, dromadaire.

    phalerae, arum, f. pl,. (nomisma, atis, n.), condecoración, medalla, médaille,

    minusculus 3, en miniatura, en miniature.

    23 miles munitor, ingeniero m ilitar, soldat de génie.26 miles venator alpinus, cazador, chasseur alpin.26 optio major, sargento primero, sergent-majeur.

    28 optio tormentarius, sargento de artillería, ma-réchal des logis d’artillerie,

    limbus, i, m., segmentum, i, n., galón, galon,

    pugnae rationem et consilium subito compo-suit, improvisó un plan de batalla completo.

    *bombarum, *pyrobolorum projettio, bombardeo, bombardement,

    turma, ae, f., escuadrón, escadron.

    gerulus infirmorum (infîrmarius), camillero, brancardier.

    valetudinarium, ii, n., hospital ambulante, am bulancia, ambulance.

    ¿hirurgus, i, m., cirujano, chirurgien.

    -j-cohors, ortis, f., batallón, bataillon.agmen quadratum, (ejército) en cuadro, en carré, acerrime repugnare, resiSlir heroicamente. viétoriam reportare, coronar la viäoria , cou-

    ronner la victoire.datis indutiis, después de un armisticio, après

    un armistice.

    pacis condiciones conscribere, fr m a r el tratado de p a z , signer le traité de paix,

    aves canorae, cantrices, aves canoras, oiseaux chanteurs.

    luscinia, ae, f., ruiseñor, rossignol,

    ficedula [seu Sylvia] atricapilla, curruca, (au< vette.

    -|-ma£hinatus 3, mecánico, mécanique.38 phoca, ae, (., foca, phoque.39 balaena, ae, f., ballena, baleine.40 squalus cardiarias, tiburón, raquin.

    membrana intcRinorum bubalorum, películade tripa de buey, braudruche.

    41 theatrum -[-figurarum, teatro de títeres, théâtrede marionnettes.

    quod somniaveram, habueram in animo, el objeto de mis sueños, l’objet de mes rêves,

    ornatio, onis, f., decoración, décor, aulaeum, i, telón, rideau.

    -f-suggeRum, i, n., palco, loge.-j-foruli, orum, m. p l ., patio, parterre.

    magiRer ordieRrac, direélor de orqueéla, chef d’orchestre.

    42 -j-sannio, onis, m., arlequin, arlequin.

    43 -j-maccus, i, m., poliéhinela, polichinelle.44 -j-mimus, i, m., pierrot, bufón, pierrot.

    47 *grammoP^onum > •> n.jgramd/bno,grammophone.

    -[-deverticulum, i, n., rompecabezas, jeu de pa-tience.

    cocus, i, f., cocotero, cocotier.

    Jose phu s M. MIR, C. M. F.

    9

    www.culturaclasica.com

  • Commercium epistulareJosephus M .a Mir Patri Andreae Avenario, socio carissimo sal.

    Ex quo superiores litteras ad te dedi, aures quasi tinnire nomen tuum continuo videntur... Andream, Andream recordare ejusque nominalem diem..!; sed negotiola quae et tua tempora et mea surripiunt manibus calamum admo-vere ad amicum non sinunt... Et tamen litterae mittendae, quas legas nomina-li ipso faustoque die tuo. Aera transcendendum ejusque pennis cum epistula ad te volabo. Tibi igitur fausta, felicia omnia: te Deus nobis sospitem in mul-tos annos servet.

    Ac denuo ad quaestionem nostram. Almam Romam, Societatem Latinam, Juventutem Hungaricam, P a l a e s t r a m nostram optime nosti in quibus aliquot viri praeclari, quid de novis vocabulis inducendis senserint, quibusque regantur oporteat principiis novae voces, statuerunt; nosti simul quam sequantur viam atque loquendi rationem qui castigatiorem latinitatem juxta classicos auctores amant et colunt: ex his omnibus nonne quaedam principia erui possunt? Quaenam vero ex his tuo judicio firma sanctaque retinenda? Societatem Latinam raptim pervolvebam cum in Dris. Georgii Lurz dissertationem «Quale sit eli-gendum dicendi latine genus» incidi; neque displicet dissertatio..

    Dum ea animo versas quae «affirmativa» dixerim principia, «negativa» aliquot excogitavi quae agitanda tibi et lectoribus propono:

    1) Improbanda in primis vocabula alio modo aut locutione a romanis reddita:

    sic p ro : abonttare ( i )compartimentu inactualisalcobaanalfabetaattentatumrevaloratio pecuniaedisarmatioaquarellum

    d i c e n d u m : s u b n o t a r e .

    m e m b r u m , l oc u l us , l o c u l a m e n t u m

    p r ae se n s1 izo th ec a , d o r m i t o r i u m

    l i t t e r a r um , se u e l e m e n t o r u m r u d i s

    ne i ar iu s c o n a t u s , n. f ac inus , i ns id i ae

    r ecens , seu d e n u o a u c t o r a t a p e c u n i a

    ab a r mi s d i sc essus

    a q u a t u s co l o r , a q u a t i s c o l o r i b u s p i ng e r e .

    Sic pariter minus probata videntur egoismus et idealis homo.2) Rejiciendae aut rarissime adhibendae novae voces flexionem latinam

    non habentes, qua quidem donanda sunt: coñac, ron, anisete, yogurt, cet.: cognia- cum, rhunum, anisetum, lac jogurtinum; eadem ratione flecti debet prima compo-siti pars, sic improbanda sunt: machinfocilis, osharmonica («filarmónica»), vapor- navis («vapor»), quas quidam novatores ausi sunt proferre.

    3) Quae specificam habent flexionem a latino sermone absonam aut ea donari debent, quod quidem saepissime facile erit, ut supra diximus, aut vox praeponenda est generica, aut locutio adjicienda quae alienigenam significet:

    ( i ) Quae in So c i e t a t e 1,a t i n a proposita invenies.

    1 0

    www.culturaclasica.com

  • musica jazz, musica, quam vocant, jazz, et rectius musica jassica; ludus hockey, et rectius hoccaeus, hoccejus.

    4) Quamquam novum aliquod inducamus substantivum in sermone la-tino, non ideo ex eo necessario derivare possumus verbum, nam saepissime substantivum habemus, verbum autem novare barbarum omnino erit; qua ex ratione minus probarem telegraphare et telephonare, quamvis admittamus telegra- ph(i)um et telephonium; debombare autem certo non rejicerem si primigenium bombare exstaret aut illud antea effingeremus et probaremus: quod, quo pacto fieri possit, non plane video.

    Sed nominalem tuum meis ineptiis graviorem reddidi et hora est ut ad te volent litterae... —Perveneruntne P a l a e s t r a e quas ad te liberaliter misi?

    Tuum «Ciceronem» exspecto et enarrationem illius exitus tui quo Alba-num accessisti, totque, lugentibus oculis, adspexisti infortunia, amicorum autem festivum vultum, nullum.

    Lectores te denuo in P a l a e s t r a exspectant; nosque, dum scribis, pluri' mam tibi impetimus salutem. — Barbastro, III kal. decembres a. 1948.

    Andreas Avenula Patri Joseph Miro, C. M. F., viro clarissimo, S. D.S. V. B. E. V. Bellissimam nactus opportunitatem perferendas ad te cura-

    vi duas in P a l a e s t r a m elucubratiunculas, quae, si redditae erunt cum illa de M. Tullio Cicerone peroratione mea, quam nudiusoctavus per Juliam Romae viam dedi, rectissime exclames: «O felix silentium, e quo tantum loquendi flumen proruperit!» hoc uberius flumen, quod non nimis abest dies quo etiam de illa novatorum novandorumve vocabulorum quaestione fortem severamque meam gustabis sententiam. Ante aliquantum epistularum scribendum est, responsiones fere debitas onomasticum nuper diem gratulatis, et legisti in litte-ris proximis meis, quo ego arte cinctus officiorum cyclo incedam. Sint tibi, sint illis veteribus amicis meis fortunatissima Jesu natalicia et omnibus, qui subit, annus salubriter fletibus vitae misceat gaudia. XIV kal. Jan.

    Jos. M .a Mirius Andrene Avenulae, socio carissimo sal. pl.Quantum illud tuum silentium amo quod te loquendi tam facundum

    disertumque reddiderit... Illum epistularum et scriptorum tuorum fontem at-que flumen ne, quaeso, exhaurias... Suo tempore, quae de Cicerone ad Viam Juliam transmissa nuntias, edentur, quae tandem ad nos pervenerunt.

    Nostra per P. Alexandrum tibi reddita esse omnia spero et in primis Pa -l a e s t r a e volumen.

    Tuam sincero animo exspecto de novis novandisque vocibus sententiam; veritatem omnes insectamur; utinam lucem inveniamus et rectam loquendi rationem. U t exemplum proferam variarum sententiarum apud scriptores sive in veteribus vocabulis accommodandis sive in efficiendis novis, en tibi quo-rumdam verborum conspectus:

    11

    iwww.culturaclasica.com

  • I.URZ (1 ) DUMA1NE (2 ) BACCI (3) WAGNER (^) COGNASSO (3)Coronel: Colonellus regimenti praefectus tribunus chiliarchus, regimenti praetor,

    major militum, tr ibunus chiliarchus

    - praefectuscohertis,

    militum

    Batallón : Battalio cohors cohorsOficial: officiarius praepositus militaris ductor tribunus ordinum ductor,

    militum, militaris, principalis,ordinum centurio, centurio,ductor, ductor praepositus,praefectusmilitum,

    ordinis praefectus

    praepositusmilitibus

    Compañía; Compañía centuria centuriaRegimiento: Regimentum regimentum regimentum, legio

    Quam ergo sequemur viam? Colonellus, battalio. officiarius, compania, no-vanda cum cl. V. G. Lurz? Ego quidem de his vocibus quaedam agitanda haberem; quae autem tua sententia?

    Emendatio in Beatae Mariae Goretti odem aptissima, ac mutuae cum Arenario, cl. viro, litterae venustulae quidem; copiam tuam et facundiam me- cum ipse —cum amico tuo— demiror et laudo maxime. Si quae opportunitas carmen rursus edendi dabitur, tuis placitis libentissime obsecundabo. Iter tuum, in alium P a l a e s t r a e fasciculum.

    Viden' P a l a e s t r a e faciem mutatam? saepius ab amicis artis et picturae peritis rogati, id tandem perfecimus. Familiam nostram Claretianam citius salu-tabis centenariam, quod tibi gaudio fore spero.

    Tua dum exspectamus, novus annus faustus decurrat et felix atque a negotiis expeditior. Barbastro, postridie nonas jan. a. 1949.

    Errare humanum estQuod putabam nonnullorum P a l a e s t r a e lectorum interesse, eorum vide-

    licet, qui meam in fasciculo 105 odam Gorettianam legissent, e privato episto-lari meo commercio pauca hic pono in medio studio impulsus veri rectique.

    Itaque nuper appropinquante S. Andreae Apostoli die, inter ceteras epis-tulas reddita est mihi etiam Arenarii, in religione fratris, viri cum primis graece et latine et mathematice docti, epistula, in qua sic fuit: Nunc vero pauca de hymno tuo, ceterum pulcherrimo, in Beatam Mariam Goretti, casti-tatis inclitam martyrem et florem juventutis. In strophae quartae decimae ver-

    ( i ) Cf. Juventus , 19^2, n. 298, p. 68. — (2) Conversations latines 3, p. 256 - 8. — (3) ‘Varia latinitatis scripta, Romae. — (^) D ictionarium rerum recentissimarum H ungarico-latinum , Budapest. — (5) Il lat ino per l’uso moderno, Torino.

    12

    www.culturaclasica.com

  • su tertio vere nimium cecinisti; versum enim duabus syllabis elfecisti longio-rem, quam oportet et decet: cum novem debeant esse syllabae, posuisti unde-cim: «Sentis propinquas, ni cedas ruinas*. Tu ergo videsis, qua id ratione carrigas, ut deleatur macula tui operis.

    Huic est a me responsum V. leal. dec. sic: Oh! quam me momorderunt illa pauca de Gorettiana ode! Fortitudo certe: «ni cedas», et virilitas ita tenebat pangentem, ut praeterlaberetur sermo repagula metri. Numerando syllabas in-vitus quidem, sed necessario fateor etiam hic te fuisse, qui fuisti semper, lyn- cei generis homo, cujus oculis nihil elabitur. Et nunc invenis emissiciis illis oculis et tamen tam debilibus, errorem metri. Quare non statina proposuisti ex tua copia et penu, quae maculae velamen essent? «Tu ergo videsis, qua id ratione corrigas, ut deleatur macula tui operis». Vellem vidissem gaudium in tua tacie haec verba battuentis! Sed cogitavi statim de medicina, et te interro-go, quod genus tibi praeferendum censeas. Haec enim undecim syllabis efferri possunt: «Constantiae sentis ruinas»; brevis sermo sed fortasse quibusdam parum apertus, ceterum mihi poeticus qui videatur esse. «Si stas, vides certae ruinae» scilicet sunt vel erunt. Nec illud insulsum: Promptas vides, si stas ruinas»; sequitur idem nomen, quod est «promptus», sed sensu non eodem. «Prompta mori modo liliata». An sic mavis: «Certas vides stanti ruinas»? Tu ergo hoc adde ad consuetam humanitatem et suavitatem litterarum, ut, vel ex his, quid magis tibi probetur, significes, vel pro parvula Maria, nostra aequali, et martyre, ubi nos ne confessores quidem sumus —loquor plurali majestatis numero— melius aliquid ex tuis thesauris impertiaris.

    Arenarius (qui vero nomine est R. P. Hermannus Sandkamp) novis litte-’ ris haec respondit III Non. Dec.: Romae, cum apud te essem, non jam adver-teram animum ad versum istum hypermetrum, de quo in litteris superioribus scripseram. Hic, cum saepius legebam, syllabae frangentes metri repagula offendebant mentem et oculos. At non statim censebam scribendum, sed ex-spectabam diem onomasticum, ut ita unirem quod est gratum et quod utile. Stupebam, quam celeriter quamque copiose tu illud mendum emendasti! Ter et quater! O ter quaterque beatum qui ita possit et sciat uti instrumento lin-guae Ciceronis et Horatii! (qui vero utinam ego sim!) Maxime probo, quod tu posuisti ultimum, sc. «promptae ruinae»; eae enim foris parantur et perbene opponuntur promptae menti et voluntati quae intus operatur. Est enim axio-ma quoddam philosophiae: «Opposita juxta posita magis elucescunt». Nam ita posita unum alteri est stella lucens et fulgens. «Constantiae ruinae» non placent, quia sunt ambiguae: videri enim potest ipsa constantia dare ruinas; et id esset vere deplorandum.

    Et Arenarius quidem hactenus. Reliquum est ut te horter, ut, si illam oden purgari velis, pro his verbis: «Sentis propinquas, ni cedas, ruinas» alia ponas et metrum servantia verba. Ego certe cum Arenario meo posthac legam-' «Promptas vides, si stas, ruinas - Prompta mori, modo liliata. — A v e n a r i u s .

    13

    www.culturaclasica.com

  • AVE,O m n iu m princeps operum, M a r ia , T em porum lapsum dom inaris una; Lucis aeternae sine labe splendor

    Sola et imago.

    M il le te la tu m celebrant per orbem O m n iu m m atrem tibi sacra tem p la ; M il le te c la m an t n iveis olentes

    Floribus arae.l e sibi M a tre m D om inus p a r a v i t A n teq u a m m undum faceret, m anuque Prodiga caeli sereret p ro fu n d u m

    Aethera stellis.J a m profec turus pa ter exu l A d a m Te Dei n o v i t m on itu paren tem

    A lte ra m , nobis G e n i t i d a tu ra m M unere v i ta m .

    Te n o vu m signum cecinit propheta 1V irg inem m atrem , M ois ique vinci Te rubus miro re tu lit s tupenti

    Nescius igne.Rore te ve l lus Gedeonis udum C aelitus fa c tu m , N o ê te colore N u b i um tractus v a r io serenans

    In n u i t iris.Dulce surgentis ju bar is nitore T in g i tu r v idens O rien tis ora; Pulchrior nascens graderis superni

    N u n t i a solis.L i l iu m cam pi, rosa quae rubescit P urpura ad solem v ir id a n t is horti, Q uaeque sit v ir tu s hona, quae decora

    C ulm en adep ta .M a n e flos roris n iveam coronam E xp lica t gem m is ,* D om in i, beata,C o r fide verbis aperis D eum que

    Concipis a lvo .Tu D eum virgo pariens adoras,1V irg in u m regem sequerisque pr im a; Te n ih il majus v o lu i t C reator

    Condere Verbum .

    MARIA!Tu peregrinis z e p h y r i sereno S u a v is e caelo ven ien tis aura;Purus ad v i ta m recreans vocatos

    J u g i s aquae fons.

    D u m tumescentis m in i ta n tu r undae A equor is n a v im tenebraeque n o d is , G ra t ia s nau tis m ica t a lta caelo

    S te l la polaris .Tu m aris v i ta e per in iqua raptos Respicis; tu tu m precibus rogata M o x iter signas, ru t i la n s secundo

    L u m in e sidus.Saepe quin u ltro , p ia , te foven tem O b v ia m praebes m iserans egenis; Praevenis cordis v ig i lans et ipsa

    ‘Vota precesque.J a m novo belli p rem itu r furore Gens tua; errorum specie superbit Turba fa l la c i et numerosa Petri

    L in q u i t ovile .E ja, age, o M a te r ! miseris adeflo;N i rapis leto, v o ra t hoêlis ira Quos tibi na tos tr ibu it tuendos

    E cruce Je su s .M en tis h u m a n a e tenebras superne Disjice horrendas, aciemque dia Luce confirmans ra tion is ausa

    C ontine v a n a .Falsa promentes sequitur prophetas Obsequens vu lgus; fera tu rm a C brif io S u rg i t insu ltans odiisque flagrans

    S a e v a m in a tu r .N i l habet sa n d u m ; ru i t omne praeceps Per nefas culpis tem erat pudendis Q u id q u id a u g u i lu m , D o m in i perosa

    N o m e n et ipsum.U ndique exarden t a n im i et frem entes In to n a n t linguae; *novus ordo rerum Incipit.. . C hris t i crucis exsecranda

    T rans ii t aetas!..

    1 4

    www.culturaclasica.com

  • Caedis effrenae cupidas fer ina S c ind it et gentes a g i ta t s im u l ta s , C unc taque a lternae fu r o r a ter urget

    Pectora cladis.C la m ita n t pacem; tigr idum furentes Alore sed pergunt lan iare f r a tr e s !Bella ja m to tum lacrimosa m undum

    Caede cruentant.A s t n im is terrent a n im u m fu tu ra ‘V isa praesagae g ra v io ra mentis: Q uan tus , beu! terris labor et m a lorum

    In g ru i t horror!

    Supplices audi, p ia Virgo! nostri Q uae salus gaudes p opu li v o c a r i ,J u r a fa c omnes recolant redempti

    Regia Chris ti;

    Fac Crucis signum dociles sequantur G entis hum anae popu li per orbem A c bonus pas to r regat unus unum

    C hristus ovile.

    L u i . L U C E S O L E , Pter.

    A pud G onzález Catan, in Argentina

    BIBLIOGRAPHEJ. H u mb e r t H B k r g u im . Histoire illustrée

    de la littérature grecque, 484 pp. . D i -dier . P a r i s . 1947.

    Liber « H is to r ia l i t t e r a r u m graeca- ru m » in sc r ib i tu r , ad a l u m n o r u m u s u m , in c h a r t a se lec ta et o r d i n a t i o n e var ia a t -q u e p r u d e n t i , p l u r i m i s sc i te et ap te d i s -pos i t i s i m a g i n i b u s c o l l u s t r a t u r , q u i b u s res et spec i es pr i sc ae a n t i q u i t a t i s c l a s s i -cae in n o t i t i a m et c o g n i t i o n e m r e v o c a n -tur ; n a t u r a h a u d d is s i m i l i s « H is to r ia e la t ina e» . a n . 1932 ab e o d e m cl. a u c t o r e H u m b e r t , ed i tae . L iber g e n u in e c la ss ic o s a u c t o r e s redole t .

    P r a e t e r m u l t i p l i c e m et o p p o r t u n a m de r e b u s ac t e m p o r i b u s e r u d i t i o n e m , v i ta q u o q u e e n a r r a t u r , ac su b t i l i u s q u a e si t s c r i p t o r u m in dol es , q u a e e o r u m s e n -sa. q u a e e o r u m c o g i t a n d i pe r f ec ta ra t io in v es t ig a tu r ; ea e n i m ve te res sc r i p t o r e s in su is o p e r i b u s q u a s i in f u s a n o b is p r o -d i d e r u n t : i l lud n e m p e , q u o c lassici , d u m l i t t e r a s h u m a n a s e d o c e n t , a n i m u m t o -t u m q u e h o m i n e m ad p e r f ec tam e r u d i t i o -n e m i n s t i t u u n t . Q u a e q u i d e m in p a u c a c a p i t a c o m p r e h e n s a , b r ev i ta te a p t o q u e or d in e p r a e s t a n t .

    S imi l i m o d o q u a r a t i o n e ve te res c o -g i t a t a e x p r o m a n t —e x e m p l i s p r a e s e r t i m c o n f i r m a t u r — , i l la e n im s e m p e r o r n a t a e l o q u e n d i fo r m a i n d u u n t Nih i lo m in u s , u t i p a te t , o p t i m u s q u i s q u e m a g i s t e r no n

    in h i s t o r i a o p e r u m sed in ips i s o p e r i b u s d e m o n s t r a t u r . H a c t a m e n «His t or ia» cl. a u c t o r e s id a d e p t i su n t : u t g r a e c i t a t i s s t u d i o s i s p l e n a m c l a s s i c o r u m c o m p r e -h e n s i o n e m i n d u c a n t .

    An t . P l a n a s , C. M. F.

    J. G u il l ÉN, P b t e r . , Composición y T r a ducción, I, II, III, 1947-8. S a l a m a n c a ,Edi t . S íg u e m e .

    H u m a n i s s i m i lec to re s n o s t r i c o g n i -t a m a t q u e p e r s p e c t a m h a b e n t d i l ig e n -t i a m i n d u s t r i a m a t q u e in l i t t e r a s l a t i n a s a m o r e m q u o D n u s . Jos. G u i l l é n —nova e S o c i e t a t i s ad f o v e n d a s l i t t e r a s h u m a n a s m o d e r a t o r — f lagrat s o c i o s q u e i n c e n d i t . N u n c a u t e m in de fe ss o i l lo a r d o r e a t q u e s t u d i o a d l a b o r a n d i . G ram m aticae , Stilis- ticae, Latinitatis Clavi t r ia a d d i d i t v o l u -m i n a — q u a e t r ib u s p r i o r i b u s a n n i s r e -s p o n d e n t — a l u m n i s q u e exe rc i t i a p r a e -b e n t ex h i s p á n i c a l in g u a in l a t i n a m v e r t e n d a e t e c o n t r a . In h i s a l u m n u s g r a d a t i m e x e r c e t u r a t q u e ex fa c i l i o r ibus ad diff ici l iora t h e m a t a ducitur,- ac vel in p r i m o v o l u m i n e i n g e n i u m ce r to a c u e t d u m q u a s d a m lo c u t i o n e s ver t a t ; fo r s i t an a d m o n e n d u s e ri t p a r v u l u s de p r i s c a il-l a r u m v o c u m l a t i n i t a t e »nequ itur , quitus sum, quita est, infit, m e m o r e s f a n d i et nefandi» .. . In hoc v o l u m i n e N e p o s et P h a e -d r u s ve r t end i p r o p o n u n t u r ; in a l te ro v o -

    1 5

    www.culturaclasica.com

  • l u m i n e C a e s a r i s C o m m e n t a r l i de B. G . , l i t t e rae C ic e r o n is ad fami l ia re s , T ibull i e t O v id i i se le c ta loca; in te r t io vero S o m n i u m Sc ip io n is , pro Archia p o e t a ora t io . C a t o Major . C a e s a r i s C o m m e n -tar ii de B. C.. ec logae Vergil i i , O v id i i T r i s t i a C a t u l l i q u e c a r m i n a .

    H o r u m a u t e m s c r i p t o r u m a n n o t a t i o -nes id q u a s i p e c u l i a r e ac p r o p r i u m h a -be nt q u o d e j u s d e m a u c t o r i s g r am m a l i c a c o n t i n u o c o n s u l e n d a re fe r a tur . In a l te ro et t e r t io v o l u m i n e g r a m m a t i c a e exerc i -t ia c o m p l e n t u r i ta ut de o m n i b u s vel de p r o s o d i a et m e t r ic a per fec ta h a b e a t u r ex e rc i ta t io . Q u a e o m n i a sa le q u o d a m la -t i n o c o n s p e r g u n t u r d u m a l u m n o co l l o -qu ia de r e b u s et r o m a n o r u n i i n s t i t u t i o -n i b u s pe r f ic ienda p r o p o n u n t u r , q u a e q u i d e m h a u d im p e r i t e ab ip so a u c t o r e c o m p l u r a s u n t e x a r a t a S c i m u s cl. a u c -t o r e m a l ia p a ra re o p e r a qua e ad i n t e -g ra m a l u m n o r u m i n s t i t u t i o n e m m a x i m e c o n f e r e n t (1)

    J o s e p h u s M. M i r , C M. F.

    M . L a v a r e n n e , Prudence, T . I: Catheme-r inon . Te xt e é t ab l i et t r adui t . Par i s ,«Les Bel les Le t tres». 1943, pag 75.«L ib ru m H o r a r u m » c o m m e n d a m u s ,

    qu i A. P r u d e n t i i l e c to r ib us m a g n o sit s e m p e r so la c io ac v o lu p ta t i , n u n c ve-ro p r a e c ip u e c u m s a e c u l u m X V I . u m (348 1948) na t i p o ë ta e h i s p a n i ag i te tu r . H o c « H o r a r u m » v o l u m e n pu lc h e r r im e c o n c i n n a v i t D n u s . M. Lava renne , r e r u m p r u d e n t i a n a r u m per i tu s . I n t e r p r e t a t i o -n e m c o m i t a t u r p r o o e m i u m in q u o d e v i t a et op e r ib u s P r u d e n t i i e j u s d e m q u e v i r t u -t i b u s et vi t i is d icendi , de Chri s t iana rel i-g ion e e t c l a s s i c a r u m l i t t e r a r u m cul tu e a r u m q u e c o n c o r d i a , s u b t i l i u s d i s ser i tu r .

    Q u o d a u t e m de vit i is poe ta e d ic i tu r , n o n nihi l d e m i r a m u r t a n t u m a u c t o r e m h i s p a n o va t i s o rigini et ind o l i p o t i u s q u a m ill ius t e m p o r i s m o d o et gener i d i -c e n d i p a u lo exq ui s i t iu s u s i ta t i s , n i m i u m for te p o n d u s m o m e n t u m q u e t r ibuere . Ea ig i tu r v e r b o r u m i n a n is r e d u n d a n t i a , ea c u p i d i t a s t r u c u l e n t a r u m v iv id io ru m q u e 1

    re r u m , ea d e n i q u e s u b i t o f u n d e n d i ve r -sus fac il i tas, n e s c i m u s u t r u m or igini et indo l i h i s p a n i va t i s s in t o m n i n o t r i -b u e n d a e . c u m h u j u s m o d i naevi ac m e n -d a a p u d fere o m n e s P r u d e n t i i a e q u a l e s sc r ip to re s i n v e n i a n t u r . I l lud q u i d e m r i -g id ius no b is v ide tur : « P r u d e n t i u s , q u a m -vis s p le n d id is d o t i b u s o r n a t u s , m a g n i p o e t a e n o m e n n u n q u a m sibi v in d i cab i t , d u a e en im p r a e c i p u a e ei v i r tu te s d e s u n t : v e r b o r u m c o m i t a s et m o d u s » . C e t e r u m , i n t e r p r e t a t i o c o n c i n n a et e legans, t u m n o t i s c ri t icis , t u m p r o f a n a r u m a t q u e s a -c r a r u m f o n t i u m c i t a t i o n i b u s ad p le n io -r e m p o ë ta e c o m p r e h e n s i o n e m a d u m -b r a t u r .

    N . M a r i n o n e , Elio Donato, Macrobio eS en n o commentatori di Vergilio: V e r -celli. P re s s o l ' a u to re , 1946.

    «Vexata q u aes t io » , ut ipse a u c t o r fa -te tu r , q u a e ve te ris exegesis Verg i l ianae s tu d io s i s u t i l i t a t i esse poss i t , h a c d i s q u i -s i t ion e p r o p o n i t u r et d i s c e p t a t u r . F re tu s igi tu r Dnus . M a r in o n e c o l l a t i o n e l o c o -r u m c o m m u n i u m ad h a e c s u m m a c a p i -ta r e d a c t o r u m , sc il icet , a) de i m i t a t i o n e , b) de figuris, c) de r h e to r ic i s ar t if ici is, d) de ju re pont i f i ca l i ve rg i l i ano —qui loci a p u d Se rv iu m , M a c r o b i u m et Danie- lis Schol ia , d i s p e r s i i n v e n i u n t u r — c o n -f i rmare c o n t e n d i t cl. R a n d phi lo log i o p i -n io n e m ; q u o d «Servius» D an ie l i s a b Aelii D o n a t i c o m m e n t a r i o m a n a t , u n d e et h a u s i t M a c r o b iu s , q u e m d e m u m p o -nere i n te r D o n a t u m et S e r v i u m o p u s est .

    A r g u m e n t u m phi lo log ice ac scient i f i - ce c a s t i g a t u m —for te qu is m i r a b i t u r h a n c de l i t t er i s q u a e s t i o n e m i n t e r d u m vel a lg eb ra ic o , u t i ta d i c a m , m o d o t r a c -t a t a m — p o t i s s i m a m r a t i o n e m c o n c l u d e -re v ide tur . In n ob is sp es est h o c o p e r u m ge n u s p r i m a s igna fore s u m m a e e d i t i o -n is t r i u m ve rg i l ia n o ru m s. I V schol ias- t a r u m qui ab U n iv e r s i ta te H a r v a r d in lu cem e d e n t u r .

    M a r i a n u s M o l i n a , C . M . F.

    1 Non nulLae etymologiae non omnibus forte probabuntur , ut tn vocibus a d h u c , a n c e p s , p e rso n a , c o n c il iu m .

    16

    www.culturaclasica.com

  • P i e r r e DU B o u r g u e t Le Latin - C om ment l’enseigner au jourd 'hui. Par i s .E d i t i o n s A. et J. P i ca rd et Cie. 82.R ue B o n a p a r t e . 1947.

    Liber, q u e m D n u s . P . du B o u r g u e t n o b is offert , n o v a m q u a s i r a t i o n e m pae- dagog iae la t in ae p r o p o n i t . A u c to r en im n e c e s s i t a t e m p r o b a t a e d i r ec t io n i s in tra- d e n d is l i t t er is l a t in i s e x p e r tu s est , in s tru menta e n im saepe ut /inis d e s u m u n t u r . Cu i r e ru m in op ia e ille su b v en i r e vult .

    U t recte g r a m m a t i c a et v o c a b u l a r i o u t a m u r m o n i t a s a p i e n t i o r a in 220 p age l -lis p r aebe t , i t e m q u e ut o p t i m u s l ibel lus vade-mecum p ro g r a m m a t i c a conf ic ia tur . T a m e n g r a m m a t i c a m et v o e a b u l a r i u m p r o r s u s neglegi n o n p oss e c e n s e m u s , q u a m v i s p r io r ib u s a n n is haec q u a s i finis s u m a n t u r . Vademecum a u t e m , j u x t a a u c -t o r e m effici tur, p a r t i m ex syn tax i . p a r -t im ex v o c a b u la r io : q u a e t a m e n ab a l u m n o t r a n s c r i b e n d a e r u n t .

    Rei q u o q u e m a x i m i m o m e n t i a u c t o r s e d u l o s t u d e t , a d u l e s c e n t i s sci i n s t i t u -t io n i m e n t i s ac m o r u m ex la t i n i t a t i s s t u d i o et c o n s i d e r a t a lec t ione .

    D u a s a d d i t a p p e n d i c e s : c o m p a r a tv e r n a c u l a m et h o d i e r n a s l i n g u a s c u m l a t i n a . O p u s se lec ta b i b l i o g ra p h ia l ib ro ' r u m p a e d a g o g ia e la t i n a e c o ro n a t .

    H u n c l i b ru m ma gis t r i s a t q u e a l u m n i s p e r u t i l e m r e p u t a m u s ; sed u t j a m in p r o o e m i o a u c t o r a n n o t a t : «cet te m é t h o -de n o n c o n s t i t u e «la m é th o d e» . Elle n o u s p a ra î t s ’a d a p t e r a u x ex igences de no t r e

    t e m p s ; d e m a i n une a u t r e se ra nécessa i re . Se uls les p r inc ipes , les lois de l ’espr i t h u m a i n d e m e u r e n t » .

    I a c o b u s G a r c i a , C. M. F.

    V. G a r c í a d e D i e g o , Orientaciones sobre el género en latín, con espec ia l e s t u d i o a la s i n o n i m i a genér ica . Sevi l la . Im p r . S uá rez . 1947.

    Hic fasc icu lus c o n t i n e t t h e s i m ad l a u r e a m a n n o 1935 c o n fe c ta m et r ecens a b a u c t o r e e d i t a m . In eo a g i tu r de g e n e -re v e rb o ru m : in p r im is de h u ju s q u a e s -t ion is c o n s p e c t u h i s to r ic o , t u m de d i -versa r a t i o n e ge nus e x p r i m e n d i , p o s t e a de in f luxu s y n o n y m o r u m , d e n i q u e de n o m i n u m g e n e r i c o r u m in specif icis i n -fluxu.

    O m n i a a n t i q u o r u m r e c e n t i u m q u e m a g i s t r o r u m d o c t r i n a i l l u s t r a ta v idebis , n i t i da e x p o s i t i o n e t r a d i t a . D e s i d e r a t u r t a m e n a c c u r a t i o r d i l igen t ia in m e n d is c o r r ig end is , m a x i m e in verbis graec is , m a j o r q u e t y p o r u m g r a e c o r u m cop ia . P u d e t e n i m p ig e tque , jrysòs, árjyros, jalkás, môllybdos, oreijalkòs, métallon et s i m i l i a in o pe re h u j u s m o d i invenire . Q u a m q u a m m i h i n o n la te t t e m p o r a h o -m i n u m q u e m o r e s in iq u a i n e p t a q u e esse.

    Q u o d t a m e n n ihi l o b s t a t q u o m i n u s in h o c o p e re p l u r a ut i l ia , cur iosa , i m m o et p r a e s t a n t i o r a r e p e r ia n tu r , q u o fit u t ex eo m a g n u m c o m m o d u m pe rc ip i p o s -s i n t m a x i m e ii qui u b e r i o r e m et cal l idio- r e m l in guae la t i n a e c o g n i t i o n e m i n q u i -ru n t . J. J i m é n e z , C. M F.

    S Y M P O S I A C O NQ uae ta n ta va tes praem ia m ollibus volet, sodales, dicere versibus,

    qua luce ta m cari P aren tis festa dies h i lar is recurrit?Q uae dona poscit comiter e levans p lenum lyaeo munere pocu lum ,

    cum risus ac dulces susurri

    Pater, ju v e n ta e g ra tu s a m ab il i!Pater, diserto g u t tu re nob ilis!

    fac , deprecor, tecum per annos hae p lac idae repe tan tur horae.

    Is idoras M A U L E O N , C . M . F.

    *V a ll ib u s , V i l i K a l .F ebruar, a. D . 19.^9.in mediis cecidere mensis?

    17

    www.culturaclasica.com

  • [ i m i t a t o r i a

    trica priores instituerunt, peramanter]

    M E N . — Hic, L yc id a , densis requiescat corpus in herbis O reque l ib e tu r , tu m id i dulcedo racemi;M a g n u s flaventes fatti so lv i t Apollo quadrigas. . .Adspice qua montis descendit culmine valles;L u m in e qua splendet discindetis jugera vom er.Q uas par i ter f la m m a s , solis contacta sagittis Specula ubique v o m u n t r iv i fu lgen tque nitore.I l ie nem orum persuadens somnos m u rm u r inire;U nda sonos auris hic suaeveolentibus add it .H ic floret requies om ni jucund ior auro.N o n n e tibi arr iden t? A n lim en visere non vis.M essis agros ru ti lae felicis M oelibeoei,Q u i fundendo melos com m itt i t sem ina sulco:In te rd u m ex to lli t fa c ie m , risuque sereno In tu i tu r qui accedit n a tu m aetate v iren tem ?H ic P a tr ia , hic mecum p laceat tibi ducere v i ta m .

    L Y C. — M e glad ius clipeusque vocan t et tela, M en a lca .In rom ana contendit v ic trice pha lange Lucu liu s , noster p ro a vu s , cum barbarus ausus A d muros Urbis v in d e x accedere D idus.Dein h or ta tu Sc ip iada de sanguine M a r t i s A d Lybicos ense subdendos s tr in x i t acu tum .N u n c satus il lustr i non fru s tra sanguine, in Urbem O m ine securo pergo ipse in castra coactus.

    M E N . — Q uom odo tunc o v iu m custos ex m ilite natus? L Y C . — cJ atn nosces, cui era t L y c id a ru m fa m a , paren tem

    Caesaris u l tra Alpes com item per rura fuisse .C u m sum m um imperium, subjecta gente, po ti tus ,N o l u i t A eneadum fe r ru m foedare cruore,Q uandoquidem «va l ida au so n id is in v ic ta que fer ra t r ad id i t , u t s c e p t r u m teneant , mars inc l i tus, o rb is» .

    M E N . — Regibus, euge quidem, L y c id a mi, n asc im ur , euge! L Y C . — Sed crocea exo r i tu r ja m casside, care M en a lca ,

    N u b i la dum solis ra d iorum tela cruentant Acribus in pugnis noctes adversus et umbras.

    M E N . — B a la tu s la b u n tu r saepe b identium ab ore,Pascua qui cupidi spectant recreare per uda .

    L Y C . — Perge, M en a lca , capellas hic age pro tinus a rv is E t v ir id a n te sui ludent in g ra m in e na t i .

    A lber tu s V I C E N T I N I , C . M . F.

    In Coi. V illae C lare t , in A rgen tina .

    18

    www.culturaclasica.com

  • EDITORIAL

    G R A F I C A S C L A R E TTEXTOS PALAESTRA

    Preparados por PP. Misioneros del Corazón de Maríao o ri. y 2. Lursos:

    Hiá loriae Sacrae C o m p e n d i u m( y .0 ed ic ió tíf 6 ‘oo ptas .

    E pi t om e Hiá lor iae Graecaef . a edición) 8 ‘oo »

    C. N e p o t i s Vi tae Exce llent ium

    I m p e r a to r u m ( en p rensa)Pr im er C u r s o de L eng ua Lat ina

    ^ ‘oo ptas.S e g u n d o C u r s o de Lengu a Lat ina

    6 ‘oo ptas.„ ( e n ca r tone i 2 ‘oo ptas.R e pe t i t o r iu m 1 ' r

    J en tela I 5 ‘° ° »

    3 .0 y 4 .0 Cursos;

    Ciceronis Epi&ulae S e l e â a e 6 ‘oo pts . Caesar i s de Bello Civ il i 8 ‘oo pts.

    Ciceronis in Ca t i l inam ( 1 .a) 6 ‘oo pts. Cice ronis pr o Ar Hora t i i C a rm in a S e le d a (en prensa) T . Livii Hi.ftoriae Selef tae 8 ‘oo »De O r t h o g r a p h i a Lat ina 6 ‘oo *

    7 .0 Curso:

    P rude n t i i C a r m in a Sele&a (agotado ) H om er i O d y s s e a (canto i . ° ) 6 ‘oo pts.

    Edición de sólo texto latino:

    Ciceronis Epi f tu lae 2*00 pts.Ciceronis in Ca t i l ina m ( i . a) 2 ‘oo » Cice ron is p ro Aróhia 2 ‘oo »Sa lu i t i de Cat i l inae C o n j u -

    ra t ione 3*00 pts.Verg i l i i A e n e id o s l iber II 3*00 »T. Tivii H i f to r ia e Scleótae 3*00 »

    NOVEDAD de "Textos Palaestra”G R A M A T I C A G R I E G ALa F o n é tica al servicio de una m orfología m ás racional.La F o n é tica al servicio de la pedagogía.La S in tax is desde el pensam iento griego.La S in tax is para el pensam iento griego.O b ra original de los profesores belgas

    P lan q u e . L e rm in iau x , ó t , T ra d u c c ió n preparada por T e x t o s P a l a e s t r a

    www.culturaclasica.com

  • CLASICOS “LABOR”Esta Colección constituye el guía obligado en la lectura y estudio de los grandes clá-sicos de la Antigüedad y de las Literaturas modernas. Cada volumen contiene un estudio magistral acerca de uno de los grandes autores y una selección, de los textos más bellos y representativos de sus obras, facilitando con oportunos comentarios la perfecta asi-

    milación de su contenido ideológico y su plena fruición estética.Volúmenes de 250 a 300 páginas, tamaño manual (11,5 X 17,5), enepadernados a la holandesa, con sobrecubierta a dos tintas y un retrato del autor estudiado, impreso

    sobre papel couché.V O L Ú M E N E S P U B L I C A D O S

    1. HOMERO, por J. M. P a 'b ó n , Catedrático de Lengua y Literatura griega en la Uni-versidad Central. , Ptas. 28.—■

    2. VIRGILIO, por J. de E c h a v e -S u s t a e t a , Catedrático de Lengua y Literatura latina.Ptas. 32.—

    4. BALTASAR GRACIÁN, por J. G a r c í a L ó p e z , Catedrático de Lengua y Literaturaespañola. t Ptas. 80.—

    5. SÉNECA, por*J. F. Y e l a . Catedrático de Filosofía en la Universidad Central.Ptas. 30. -

    6. DEMÓSTENES, por M. F e r n á n d e z G a l i a n o , Catedrático* de Lengua y Literaturagriega en la Universidad Central. * Ptas. 32.—

    N U E V O S T O M O S E N P R E N S A Y E N P R E P A R A C I Ó N

    EDI TORI A L LABOR, S. A.MADRID: Alcalá 144 BARCELONA: Rouda Universidad, 23

    \ : . ¡rk r

    IFOTOGßABADOJ

    I ' ARIBAU, 9, INTERIOR - TELEFONO, 30255 * ¡

    I ' ' 1 B Ä R C IE M D IÄ ’ JC u m e m e t i s , P A L A E S T R A M LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

    www.culturaclasica.com

  • Compositiones vertendaeT E R E N C I O

    Poeas e inc ie rtas son las not ic ias q u e tenemos ( i ) cuales nos t r a n s m i t ió (2) un an t i g u o b ió g r a f o (3), fuese D o n a t o (3) o más p ro b a b l e m e n t e o t r o d i s t in to (6) qu e ellos. Fue T e renc io a f r i cano de or igen (8) y fue esclavo en R o m a renc io L u c a n o (9), el cual p r e n d a d o de su b u e n a presenc ia y de su exce lente nio (10) le edu có con e sm ero y le concedió p r o n t o la l ib er tad (11) . T u v o a m i g a d (1 2 ) con muéhos nobles y sobre to d o con Esc ip ión y Lelio. H a b i e n d o se n t ado ( 1 3 ) « A n d r i a » , (su) p r imera comedia , a los ediles, fue m a n d a d o (14) dice (15 ) el a n t ig uo b ió grafo , q u e la leyese (16) an tes a Ceci l io, poe ta

    e ra en tonces ya viejo y de g r a n fama (17) .

    Not a s : 1, Pauca neque ea salís certa a ccep im us .— 2 , P rocedere .— 3, Vitae alicujus scriptor; qui alicujus vitam narrat ( narrav it) 0 enarrat); qui de vita alicujus exponit ( exposuit) o scribit ( scripsit). — 4. Sive. — 5, P o s p ó n g a s e el a p e l a t i v o . — 6. Seu quis alius. — 7. Retractare. — 8 , A f e r n o A fr ic a n u s . — 9. Servire , t a m b i é n (ser- vilutem servire) alicui o apud aliquem. — 10. Ingen ii ac fo r m a e elegantia. — 11. I n stitui liberaliler ac m ature m anu mitti. — 12, Uti aliquo fam il ia r i te r , fam il ia r i te r vivere cum aliquo. — 13. Dare — 14. Jubeor.

    de la v ida de Terenc io , las (q) Su e to ni o o el g r a m á t i c o re toc ó (7) los escri tos de

    del S e n a d o r Te- inge-

    eftreéha p r e -

    conio cómico, qu e

    — 15. Ut scribit. — 16. Recitare. — 17, A e tate provectus ac gloria clarus.

    *1. El l a t ín p a r a d a r m á s fuerza al ad j e t i vo lo une a veces c on el s u b s t a n t i -vo m e d i a n t e : et is, isque, nec is, neque is: erant in Torquato p lu r im ae litterae nec eae vulgares. { Bru t. 76, 265).

    *8 . A fer, a f r ic ano de or igen; n o afr i- canus, que se d ice de lo que p e r t e -ne ce al Africa: Bellum a fr icanum , g u e -r r a a f r ic a n a , g u e r r a hecha p o r los r o m a -n o s en Africa; P. Cornelius Scipio a fr ica- nus, E sc ip ió n el a f r ic a n o , el v e n c e d o r de los c a r t a g i n e s e s en Afr ica, etc.

    L E O N A R D O D E V I N C I

    L e o n a r d o de Vinc i (1) q u e ha s i d o un o de los más ad m ir a b le s ingenios (2) qu e I tal ia p u e d e m o ú r a r , re cogía con s u m o in te rés una ho ja , una florecita, una p ie d ra (3), una conóha , un inse&o, q u e le p a re c ía n te ne r a lgo no c om ún ; los g u a r -

    da ba , los o b s e rva ba , los e s tu d ia ba (q); y p r e g u n t a d o p o r un amigo cómo tenía l leno su ga b in e te (3) de to d a s aque l la s f rus le r ías (6) le r e sp on d ió : « C u a n d o seas capaz de h ace r (7) el tal lo de una hoja p o d r á s l l a ma r a ci tas cosas f rus le r ías ; yo e i t u d io (8) y r e p a r o más sobre e itos p e q u e ñ o s t ra ba jo s de la na tu ra le z a q u e sobre ta n t os y

    tan t os (9) l ib ros heéhos p o r los ho m br es . Pues ¿qué pincel de egreg io artífice p o d r á

    im i t a r los co lores de e i la p e q u e ñ a mosca? E n t r e ta n to (10) el m is m o L e o n a r d o , m á -x im o p i n to r , que , c u a n d o iba r e c o g ie n d o tales cosas, pa rec ía un n iñ o , fué c a p a z de

    l l enar de e i t u p o r (11) a la g en te con las obr a s de su in genio m úl t ip le (12) .

    No ta s : 1 . Leonardus Vincius 1452- 1519). — 2. uno de los tnás adm. ingenios; ¿ se co n s e r v a r á el p a r t i t i v o ? in g e n io s equiv a l e a « h o m b r e s de i n g e n i o » . — 3, calculus, no saxu lum ( = r o c a p e q u e ñ a ) . — 4, alicui rei cognoscendae studere, o bien: alicujus rei na turam perscru tari. — 5. Se l l a m a b a tablinum (de tabula) a q u e l l a h a -b i ta c ió n de la ca sa r o m a n a d e s t i n a d a al d e s p a c h o de los n e g o c io s por el se ño r .

    o a sus q u ehace res , o a la c o n s e r v a c i ó n del a rch ivo f am i l i a r . Se e n c o n t r a b a a c o n t i n u a c i ó n del «a t r iu m » . Debe pref e-r i r se tablinum a ^otheca y a museum ( lugar dé los es tud ios ) . — 6. «cosas de n in g ú n m o m e n t o » . — 7. «hagas», t énga se c u i d a -do con el t i e m p o — 8 . b a s t a r á a q u í el t é r m i n o m á s genér ico quaerere. -- 9, «un gran n ú m e r o de». — 10. al — 11, «a t r a jo la a d m i r a c i ó n de los h o m b r e s » . — 1 2 , versatilis.

    www.culturaclasica.com

  • CURIOSA ET JO C O SAIn transversum. — A. Introitus; B. Gratia;

    C. C o n c e d e . P r o n o m e n , C a u s a (litteris versis);D. A u sp icerer e ; E F o r t u n a e . C o n j u n c t i o (litte ' ris versis); F. V o c a n t (lit . «s» absente); G . Pro-

    - c u m b a t (litteris versis); H . Avel l i tur .

    A d perpendiculum . — 1 . C u l t a ; 2. Dil igerer;

    3. P r o n o m e n (Ut. versis). Fassi ; 4. P e r c u s s i A m b u l e m ; 5. C o r r u i t (lit. versis). P r o n o m e n ; 6 . C o n j u n c t i o . S a e v o (lit. versis); 7 N y m p h a (lit . versis); 8 . C o l a n t u r

    S a l a y S ac r ist á n , C. M. F.

    F.PIGRAMMATA

    231. - P I C T O R ET P U E R— Peniculo in f len tem p o s s u m m u t a r e c a n e n t e m .

    — Scopis m a t e r idem, c om m o d i u s q u e facit .

    232 - D O C T O R ET A L U M N U S— Q u a m ru d is ingeni i es!, t u a ego haec a e t a t e sc ie b am .

    — Ergo tibi melior quam mihi doctor erat...

    233. - M O N I T U S

    — N on te, Rufe, p u d e t to t i ens d e p o s c e re n u m m o s ?— Q u o d r a p u i q u o n d a m s p o n t e , f lagella tul i .

    234. - H O M O DIF F IC IL IS— P r a e s ta , Rufe, m i h i s e p te m sex te r t ia . — S e p t e m ?

    Is tud ais, nec te, des id io se , p u d e t ?— O h o m i n e m , v ideas a te q u a m p a u c a r e q u i r a m !

    — O h o m i n e m , v ideas q u a m t ibi p a u c a negem!

    235 - IN CATECHESI—Quot sunt —dic, infans, mihi— sacramenta? —Fuere.

    N a m q u e m eo d a t a s u n t u l t i m a n u p e r avo.

    236 - IN DEAMBULATIONE—H e u s , q u a m ca lvus h o m o ! —Ne c l a m e s , a u d ie t ille!

    — N u m rem c o m p e r t a m non h a b e t ille sibi?

    337. - P R O B L E M A T I S S O L U T I O — Bis d e n o s h a b e a s , Tite, in c r u m e n a n u m m o s . At, S u p e r i ve tent ! , bis o c to a m i t t i s . Q u i d h a b e t c r u m e n a ? —R i m a m

    J. Ma u l e ó N, C. M. F.

    T y p o g r a p h i a — F. C a m p s Calmet . — Tclcph . 5 4 . — Tarr egae in I le rda Prov.

    230. - C R U C I G R A M M A

    1 2 3 .4 5 , 6 7 8

    1

    www.culturaclasica.com