ÖZGE UZUN

ZİRAAT MÜHENDİSİ

T.C.

Koçarlı Kaymakamlığı

İlçe Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Müdürlüğü

OKUL SÜTÜ PROGRAMI

VE

SÜTÜN BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

OKUL SÜTÜ PROGRAMI

• Okul çağındaki çocuklarının süt vesütün sağlık üzerine etkisikonusunda bilinçlenmelerini sağlar,

• Çocukların sağlıklı büyüme vegelişmeleri için kalsiyum veproteince zengin olan süt içmealışkanlığı kazandırılmasını teşvikeder,

• Süt içme olanağı sunarak sağlıklıbeslenmelerine destek olur,

• Sağlıklı ve hijyenik süt tüketimininyaygınlaşmasını sağlar,

• Süt üretimin artırılmasını teşvikeder,

• Süt fazlalığının değerlendirilmesini

sağlayarak, üretimde istikrarısağlar.

Beslenme

Bir İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı

ve üretken olarak uzun süre yaşaması

için karbonhidrat, protein, yağ,

vitamin ve minerallerin gereken

miktarlarda alınmasıdır.

İLKOKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA BESLENMENİN ÖNEMİ

*Okul çağı; 6-11 yaş grubundakiçocukları kapsar.

*Bu çağ büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde kazanıldığı bir dönemdir.

*En hızlı büyüme kızlarda 10-12 yaşta,erkeklerde ise 11-14 yaşında başlar.

*Vücut ağırlığındaki artış yaklaşık 20 yaşına kadar devam eder.

*Boy uzunluğunda artış ise kızlarda 17 yaştan sonra genellikle durur, erkeklerde yavaş da olsa devam eder.

Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, vitamin ve mineralleri gerektirir.

Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önemlidir.

Süt ve süt ürünleri,

ana besin grubudur.

Sütün Tanımı

Süt,genel anlamda: “bütün memeli hayvanlarınyavrulamalarından sonra meme bezlerindeoluşturdukları biyolojik sıvı” olarak tanımlanır.

• Memeli hayvanların yavruları belirli bir sürebüyümeleri için gerekli olan bütün besinihtiyaçlarını annelerinin sütlerinden sağlarlar.

• Bu nedenle süt doğada en mükemmel besinolarak bilinmektedir.

Bebeklerin doğduktan sonra

6 ay süresince

anne sütünden başka hiçbir

besin grubuna ihtiyaç

duymaması

bunun en temel

göstergesidir.

-İçerdiği besin öğeleri açısından insan vücudunda kolayca sindirilebilir ve kullanılabilir.

- Süt, besin değeri yüksek bir gıda olduğundan yaşamın her döneminde; bebeklikte, çocuklukta, gençlikte ve ileri yaşlarda tüketilmelidir.

- Süt, hastalıklardan koruma ve sağlıklı yaşamaya etkisi için günlük alınmalı ve yaşam boyu sürdürülmelidir.

Süt

Bu yaş grupları için gerekliolan kalsiyum ihtiyacının

karşılanmasında kullanılacaken iyi kaynak SÜTtür

• Çocuklukta ve gençlikte özellikle kemiklerin güçlü olması için gerekli bir besindir.

• Yapısında bulunan yağ asitleriyle çocukların beyin gelişimi için gereklidir.

Süt;Büyüme ve gelişmeye katkı

sağlar.

Süt;• Kan basıncını azaltır.

• Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde etkilidir

• Kanser riskini azaltır.

• Vücut ağırlığının kontrolünde etkindir.

• Diş çürüklerine karşı koruyucudur.

Süt, bütün besin maddelerini, yaşamsal işlevler için gerekli olan vitaminleri, enzimleri, antikorları ve daha birçok yararlı maddeyi bünyesinde yeterli ve dengeli biçimde barındırıyor. Başta gelişme çağındaki çocuklar olmak üzere herkesin vücudu için gerekli olan süt, vazgeçilmez bir besin kaynağı.

Çocukluk ve Ergenlik

Döneminde

Yetişkin ve Yaşlılık

Döneminde

Gebelik ve Emziklilik

Döneminde

Güçlü kemik ve dişlerin

oluşmasında,

Kemik yoğunluğunu artırır,

Büyüme ve gelişmeye

yardım eder.

Kemik sağlığının

korunması,

Vücudun ihtiyaç duyduğu

protein, kalsiyum, fosfor,

B2 ve B12 vitaminlerinin

önemli kaynağıdır.

Anne karnında ve

doğumdan sonra bebeğin

sağlıklı büyüme ve

gelişmesinde yardımcı,

Annenin kemik ve diş

sağlığının korunmasında

önemli rol oynar. İleri

yaşlarda görülebilecek

osteoporoz (kemik erimesi)

riskini azaltır.

Süt hayatın her döneminde önemlidir.

Kaynak: Canadean Limited / 2007

ÜLKE YILLIK KİŞİ BAŞI TÜKETİM

TÜRKİYE 23 lt

İSPANYA 94 lt

İNGİLTERE 106 lt

FİNLANDİYA 134 lt Ülkemizde süt tüketim

miktarı ortalamaların çok

altındadır!

Tüketilen Süt Miktarı

Yarım Litre Sütün Kalsiyum Miktarına Eşdeğer

Ürünler

• 500 gr. süt =

• 5 kg et

• 2,6 kg ekmek

• 6,3 kg patates

• 8,5 kg elma

• 1,6 kg marul

OKUL ÇAĞI VE

YETİŞKİNLİKTE

GÖRÜLEBİLEN

BESLENME

PROBLEMLERİNİN

ÖNLENMESİNDE ETKİLİ

BİR ARAÇ: SÜT

Sokak sütü veya açıkta satılan süt

• Sokak sütü tüketimi, Türkiye’de hala yaygın olan,birçok ülkede unutulan hatta bilinmeyen bir tüketimşeklidir.

• Türkiye’de toplam süt tüketiminin yaklaşık %57’iniaçıkta satılan sütlerin oluşturduğu bildirilmektedir.

• Sağım işlemi

• Yetersiz soğutma ve

• Uygun olmayan muhafaza koşulları gibi nedenlerle de insan veya çevre kaynaklı bulaşmalar olabilmekte böylece süt insan sağlığı açısından daha riskli hale gelebilmektedir.

Pastörize süt nedir?

Pastörizasyon Sütte bulunabilen hastalık yapıcı etkenlerin ve

bozulma yapıcı etkenlerin ortadan kaldırılmasıamacıyla belirli sıcaklık ve zaman periyodundasütün tekrar bulaşmasını engelleyecek koşullardauygulanan bir işlemdir.

• Bu yöntemle süte sıcaklık uygulanarak sağlık yönündendaha güvenilir ve daha uzun süre dayanabilen süt eldeedilir.

Niçin pastörize süt tüketilmelidir?

• Pastörize süt, işletmelerde kontrollü koşullardaüretilerek hazırlanır.

• Katkı maddesi bulunmaz.• Kimyasal bileşimleri (içerdiği yağ, protein, laktoz

gibi) ve mikrobiyolojik kriterleri (hastalık vebozulma yapıcı etkenler) TGK’ ne uymakzorundadır. Bu nedenle tüketici haklarıkorunmuş olur.

• Pastörizasyon işleminde kaynatma sıcaklığınaulaşılmadığı için sütün besin değerindeki kayıpçok az olmaktadır.

• Sokak sütleri ise sağlık şartları belli olmayan hayvanlardan elde edilmiş olabilir.

• Bu nedenle birçok hastalık etkenini taşıması muhtemeldir.

• Ayrıca satıcı tarafından hile yapılabilir ve bu durumu tüketici fark edemez.

• Özellikle yaz aylarında uzun süren satış işlemleri sonucu ve evlerde uygulanan kaynatma ile sütün besleyici değeri önemli derece azalır.

Öğrencilerin Dikkat Etmesi Gereken Konular

Sizlere dağıtılan kutu sütleri açtıktan sonra en kısa sürede bitirin. Sütünüzü yarım bırakıp sonra içmek veya eve götürmek için ayırmayın; çünkü süt

çok kolay bozulan bir içecektir. Sütünüzü içtikten sonra karın ağrısı, mide bulantısı hissederseniz hemen

öğretmeninize durumu anlatın.

Velilerin Dikkat Etmesi Gereken Konular

Süt, çocuğunuzun sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan en faydalı besinler arasındadır. Çocuğunuzun her gün en az 2 orta su bardağı süt içmesine özen gösteriniz.

Okul idaresi tarafından size gönderilen okul sütü dağıtımı izin formunu doldurup imzaladıktan sonra çocuğunuzun öğretmenine teslim ediniz.

Çocuğunuzu, okulda dağıtılan sütü açtıktan sonra bekletmeden içmesi, sütünü yarım bırakmaması, yarım bıraktığı sütü daha sonra içmemesi konusunda uyarınız.

Süt içtikten sonra 6 saat içinde, çocuğunuzda karın ağrısı, kusma vb. sağlık şikayetleri oluşursa en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz ve öğretmenine durumu bildiriniz.

Besin değeri yüksek olan SÜT

bebeklikte, çocuklukta, gençlikte ve

ileri yaşlarda yani her dönemde

vazgeçilmezdir.

Sağlıklı büyümek, sağlıklı gelişmek ve sağlıklı

yaşlanmak için her gün en az 2 su bardağı

sağlıklı süt tüketin!