szachy-podręcznik

8/20/2019 Szachy-Podręcznik

1/102

SzachyKsiążka jest podręcznikiem gry w szachy. Obejmuje zasady gry oraz porady taktyczne i strategiczne.

Spis treści 1. Historia 2.

Ogólne zasady gry 3. Szachownica i bierki 4.

Omówienie bierek 1. Król 2. Wieża 3.

Bicie

4. Szach

5.

Mat 6. Goniec

7. Hetman

8.

Skoczek

9. Pion

10.

Roszada

11. Bicie w przelocie

12. Pat 13.

Koniec gry

5. Taktyka

1. Wartości bierek

2.

Podwójne uderzenie 3. Odkryty szach 4. Szach podwójny 5. Związanie 6. Poświęcenie 7. R ożen 8. Wieża na ostatniej linii

http://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Historiahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Historiahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Og.C3.B3lne_zasady_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Og.C3.B3lne_zasady_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachownica_i_bierkihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachownica_i_bierkihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Om.C3.B3wienie_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Om.C3.B3wienie_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3lhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3lhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Biciehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Biciehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Mathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Mathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Goniechttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Goniechttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pionhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pionhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Roszadahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Roszadahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Roszadahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Koniec_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Koniec_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Koniec_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Taktykahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Taktykahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Warto.C5.9Bci_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Warto.C5.9Bci_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Podw.C3.B3jne_uderzeniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Podw.C3.B3jne_uderzeniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Odkryty_szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Odkryty_szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szach_podw.C3.B3jnyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szach_podw.C3.B3jnyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Zwi.C4.85zaniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Zwi.C4.85zaniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Po.C5.9Bwi.C4.99ceniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Po.C5.9Bwi.C4.99ceniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ro.C5.BCenhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ro.C5.BCenhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ro.C5.BCenhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCa_na_ostatniej_liniihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCa_na_ostatniej_liniihttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:ChessSet.jpghttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCa_na_ostatniej_liniihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ro.C5.BCenhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Po.C5.9Bwi.C4.99ceniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Zwi.C4.85zaniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szach_podw.C3.B3jnyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Odkryty_szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Podw.C3.B3jne_uderzeniehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Warto.C5.9Bci_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Taktykahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Koniec_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Roszadahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pionhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Goniechttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Mathttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Biciehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Wie.C5.BCahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3lhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Om.C3.B3wienie_bierekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Szachownica_i_bierkihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Og.C3.B3lne_zasady_gryhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Historia


2/102

9. Słaba promocja

6. Strategia

1. Początkowa faza partii 2. Otwarcia

3. Środkowa faza partii 1.

Gra Pionami

2. Gra Wieżami 3.

Gra Skoczkami

4. Gra Gońcami

5.

Gra Hetmanem 4.

Końcowa faza partii 1. Król, Pion przeciwko Królowi 2. Król, Goniec, Pion przeciwko Królowi 3. Król, Pion przeciwko Królowi i lekkiej figurze 4. Król, Pion, Skoczek przeciwko Królowi i Skoczkowi 5.

Król, Wieża, Pion przeciwko Królowi i Wieży 7. Gra turniejowa

8. Dodatek 1 - sposoby notacji 9. Dodatek 2 - słowniczek 10. Dodatek 3 - zadania szachowe

Historia

Dziewczyna perska grająca w szachy z dwoma zalotnikami Ilustracja w opowiadaniu Ojciec doradza synowi omiłości Freer and Sackler Galleries, The Smithsonian Institution, Washington, USA

Szachy są planszową grą strategiczną znaną na całym świecie, w każdej kulturze i cywilizacji. Nie ma kontynentu

czy kraju, w którym ta gra nie byłaby znana. O wpływie szachów na świat świadczy choćby zwrot w języku polskim:„trzymać kogoś w szachu”. Wiemy, czym jest „patowa sytuacja”, słyszymy, że ktoś „wykonał roszadę” na jakimśstanowisku. Mówimy, że ktoś jest czyimś „pionkiem w grze”. „Szachownica” to nie tylko plansza do gry w szachy,ale i ładny motyw graficzny. Wszystkie te pochodzące z szachów terminy są stosowane również przez osoby, którymszachy kojarzą się wyłącznie z dwoma wpatrującymi się godzinami w szachownicę graczami.

Szachy są grą o wieloletniej tradycji. Nieznane jest dokładne miejsce jej pochodzenia; najprawdopodobniej są tondie, ok. V-VI w. n.e. Prawdopodobnie stosowane obecnie zasady opracowali Persowie, stąd właśnie pochodzi

nazwa – „szach” to przecież perski król. Inne hipotezy sytuują powstanie gry w Chinach. Fonetycznie „szach mat” topo persku „król jest martwy”.

Z Persji szachy trafiły do świata arabskiego, a następnie – być może przez Hiszpanię – do Europy, a stamtąd na całyświat.

Obecnie stosowane reguły zostały przyjęte mniej więcej w XV-XVI wieku. Od tej pory zmiany w zasadach gry sąedynie kosmetyczne i dotyczą tylko sposobu rozgrywania gier turniejowych.

http://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#S.C5.82aba_promocjahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#S.C5.82aba_promocjahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Strategiahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Strategiahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pocz.C4.85tkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pocz.C4.85tkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Otwarciahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Otwarciahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#.C5.9Arodkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#.C5.9Arodkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Pionamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Pionamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Wie.C5.BCamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Wie.C5.BCamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Skoczkamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Skoczkamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Go.C5.84camihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Go.C5.84camihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Hetmanemhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Hetmanemhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ko.C5.84cowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ko.C5.84cowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Goniec.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Goniec.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_lekkiej_figurzehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_lekkiej_figurzehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion.2C_Skoczek_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Skoczkowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion.2C_Skoczek_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Skoczkowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Wie.C5.BCa.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Wie.C5.BCyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Wie.C5.BCa.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Wie.C5.BCyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_turniejowahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_turniejowahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_1_-_sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_1_-_sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_2_-_s.C5.82owniczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_2_-_s.C5.82owniczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_2_-_s.C5.82owniczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Zadaniahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Zadaniahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Zadaniahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Youth_at_chess_with_suitors_-_Haft_Awrang.jpghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Youth_at_chess_with_suitors_-_Haft_Awrang.jpghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Zadaniahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_2_-_s.C5.82owniczekhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Dodatek_1_-_sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_turniejowahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Wie.C5.BCa.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Wie.C5.BCyhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion.2C_Skoczek_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_Skoczkowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowi_i_lekkiej_figurzehttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Goniec.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Kr.C3.B3l.2C_Pion_przeciwko_Kr.C3.B3lowihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Ko.C5.84cowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Hetmanemhttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Go.C5.84camihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Skoczkamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Wie.C5.BCamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Gra_Pionamihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#.C5.9Arodkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Otwarciahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Pocz.C4.85tkowa_faza_partiihttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#Strategiahttp://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Szachy/Wersja_do_druku&printable=yes#S.C5.82aba_promocja


3/102

Ten podręcznik jest przeznaczony dla wszystkich, którzy chcą poznać grę w szachy. Mogą z niego korzystaćzarówno absolutnie początkujący, jak i średnio zaawansowani gracze.

Autorzy zalecają, aby ucząca się osoba zaopatrzyła się w szachownicę i bierki lub jakiś program komputerowy iustawiała wszystkie przedstawione w tekście i na rysunkach sytuacje.

Życzymy udanej nauki, wielu wygranych partii i radości z poznania tej pięknej gry!

Ogólne zasady gry Gra w szachy jest grą planszową, rozgrywaną przez dwóch graczy na planszy nazywanej szachownicą. Szachownicaest kwadratem, podzielonym na 64 pola (8 rzędów i 8 kolumn), zawierającym na przemian umieszczone jasne i

ciemne pola.

Jeden z graczy gra bierkami, które umownie nazywa się białymi, a drugi – czarnymi. Gracze wykonują ruchy naprzemian, przy czym zawsze zaczyna gracz grający białymi bierkami. W słownictwie szachowym nie używa siępojęcia "gracz grający białymi/czarnymi bierkami", a zamiast tego "białe" lub "czarne" (zawsze w liczbie mnogiej).

Żadnemu z graczy nie wolno zrezygnować z ruchu.

Bierki do gry w szachy nie muszą być białe lub czarne, ich nazwa jest umowna. Podobnie umowne są ich kształty.Wygląd przykładowych bierek na rysunku obok.

Każdy z graczy rozpoczyna grę z takimi samymi bierkami. Gra kończy się zwycięstwem jednej ze stron lub remisem.Sytuacje, kiedy orzeka się zwycięstwo lub remis, omówimy w dalszej części podręcznika.

Szachownica i bierki

Jak wspomnieliśmy, gra toczy się na kwadratowej planszy podzielonej na 64 kwadraty – pola. Każde pole może byćasne (białe) lub ciemne (czarne). Pola umieszczone są naprzemiennie (diagram 1).

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:ChessSet.jpg


4/102

Diagram 1. Szachownica

Umieść szachownicę przed sobą tak, jak przedstawiono na D iagramie.

Jeżeli Twoja szachownica nie ma oznaczeń literowych, umieść ją w taki sposób, aby najbliżej Ciebie z lewej stronyznalazło się czarne pole.

Na Twojej szachownicy powinny znajdować się litery (a, b, c, d, e, f, g, h) oraz cyfry (od 1 do 8). Umówiono się, żeitery oznaczają kolumny szachownicy, a cyfry – rzędy. Każde pole można przedstawić za pomocą dwóch

współrzędnych: litery i cyfry. Zwyczajowo przy odnoszeniu się do któregoś z pól podajemy najpierw numer kolumnya-h), a następnie wiersza (1-8).

Diagram 2 przedstawia pole d5 (krzyżyk) oraz h2 (kółko). Możemy powiedzieć, że pole d5 jest białe, a pole h2 – czarne. Zapis "h2" wymawiamy jako "ha dwa".

Diagram 2.

Przy opisywaniu sytuacji na szachownicy czasem przydatne są pojęcia kolumny, rzędu i przekątnej. Jak już wiesz,kolumna to wszystkie pola, których współrzędne mają te same litery (np. kolumną c są pola: c1, c2, c3, c4, c5, c6, c7

c8), zaś wiersz – wszystkie te pola, których współrzędne mają tę samą liczbę (np. piąty wiersz to pola: a5, b5, c5,d5, e5, f5, g5 i h5). Przekątne to pola jednakowego koloru, które są połączone rogami. Do przekątnych odnosimy sięprzez podanie dwóch pól: początku i końca. Diagram 3 przedstawia przekątną a8-h1 (równoznacznie: h1-a8),oznaczoną krzyżykami, oraz przekątną e1-h4 (h4-e1), oznaczoną kółkami.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.png


5/102

Diagram 3.

Które przekątne są najdłuższe? Które najkrótsze?

Oczywiście, najdłuższe przekątne to a1-h8 oraz a8-h1 (po 8 pól), a najkrótsze: a2-b1, g1-h2, h7-g8 oraz a7-b8 (po 2pola). Najdłuższe przekątne nazywamy głównymi.

Każda przekątna ma swój kolor. Mówimy, że przekątna h1-a8 jest biała, gdyż składa się z białych pól, a przekątnae1-h4 jest czarna, gdyż wszystkie jej pola są czarne.

Na każdym polu szachownicy może stać bierka jednego z graczy. Na jednym polu może stać co najwyżej jednabierka.

Każdy z graczy ma następujący zestaw bierek:

król hetman (zwany także Królową, Damą) dwie wieże dwa skoczki (konie)

dwa gońce (zwane także z niemiecka Lauframi) osiem pionów (pionków).

Wszystkie bierki, z wyjątkiem pionów i króli, nazywa się figurami.

Kształty bierek mogą być różne: możesz kupić szachy zdobione czy proste. Zazwyczaj figury wyglądają np. tak:

Od lewej: Król, Hetman, Goniec, Wieża, Skoczek i Pion.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Goniechttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Goniechttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Goniechttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pieces.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Goniechttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Hetmanhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3l


6/102

Na diagramach bierki przedstawiamy za pomocą przyjętych na całym świecie piktogramów. Jednocześnie przyzapisach całych partii szachowych nie ma potrzeby rysować po każdym ruchu całego diagramu, stąd każda z figur maswój kod literowy: w polskiej literaturze jest to zawsze pierwsza litera nazwy bierki (K – król, h – Hetman itd.), zwyjątkiem Pionów, które nie mają symbolu literowego. Przy opisywaniu pozycji podajemy literę sym bolu oraz kodpola, np.:

Ka6 – oznacza, że król stoi na polu a6; Gf4 – oznacza, że goniec stoi na polu f4; c5 – oznacza, że na polu c5 stoi pion.

Jak zapewne zauważyłeś, zapis nie podaje koloru bierki. Będzie ona wynikać z kontekstu (np. najpierw zapisujemyfigury białe, a potem czarne).

Jednocześnie, zamiast mówić "Wieża stojąca na polu a4" mówimy po prostu "Wieża a4".

Symbole graficzne pokażemy na rozstawieniu wyjściowym (Diagram 4).

Diagram 4. Wyjściowe położenie bierek

Białe zajmują pierwsze dwie linie, a czarne – ostatnie (linie 7 i 8). Łatwo zapamiętać, że czarne stanowią lustrzaneodbicie białych.

W rogach umieszczamy wieże: białe wieże stoją na polach a1 oraz h1, a czarne – na polach a8 i h8.

Obok wież stają skoczki: białe na polach b1 i g1, a czarne – b8 i g8.

Obok skoczków umieszczamy gońce: białe zajmują pola c1 i f1, a czarne – c8 i f8.

Hetmany stoją na polach d1 (biały) i d8 (czarny). Króle na ostatnim wolnym polu w rzędzie: e1 (biały) i e8 (czarny).

Cały rząd 2 zajmują białe piony, a cały wiersz 7 – czarne piony.

To jest ustawienie wyjściowe, którego niestety należy nauczyć się na pamięć. Najwięcej kłopotów może być przyustawianiu hetmana i króla. Mówi się, że "hetman pilnuje koloru": biały hetman stoi na białym polu, a czarny – naczarnym.

Zapoznaj się z przedstawionymi symbolami bierek. Niemal cała światowa literatura używa właśnie takichpiktogramów.

Czy umiesz zapisać wyjściowe położenie bierek za pomocą symboli literowych?

Białe: Wa1, Sb1, Gc1, Hd1, Ke1, Gf1, Sg1, Wh1, a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2, h2

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_nld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_bll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_qll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_bld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_nll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_pdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_ndl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_bdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_qdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_bdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_ndd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.png


7/102

Czarne: Wa8, Sb8, Gc8, Hd8, Ke8, Gf8, Sg8, Wh8, a7, b7, c7, d7, e7, f7, g7, h7

Z położenia początkowego króli i hetmanów wynika jeszcze jeden podział szachownicy: wszystkie pola na liniach a,b, c oraz d nazywamy skrzydłem hetmańskim, a wszystkie pola na liniach e, f, g oraz h – skrzydłem królewskim.

Środkowe cztery pola: d4, e4, d5 oraz e5 nazywamy centrum.

Omówienie bierek Już wiesz, jak wygląda szachownica i bierki. Teraz poznasz podstawowe zasady poruszania się figur. Mimo pewnychcech szczegółowych każdej bierki, obowiązują następujące zasady:

każdy gracz musi chronić swojego króla; na jednym polu nie mogą stać dwie bierki;

żadna bierka nie może przeskoczyć innej, zarówno swojej jak i cudzej. Wyjątkiem od tej reguły jest skoczek oraz ruch zwany roszadą ; w jednym ruchu można przesunąć jedną i tylko jedną bierkę (wyjątkiem jest roszada); nie wolno zrezygnować z ruchu;

bierka nie może w swoim ruchu opuścić szachownicy.

Omówimy teraz kolejno wszystkie bierki.

Król Król jest najważniejszą z figur szachowych. Każdy z graczy ma jednego króla. Króle są jedynymi bierkami, którebędą uczestniczyć podczas całej gry.

Król może się poruszać o jedno pole w każdym kierunku.

Diagram 1 przedstawia białego króla na polu c5. Kropki oznaczają wszystkie dozwolone ruchy tej bierki, czy liwszystkie pola, na które białe mogą przesunąć tę bierkę. Oczywiście w jednym ruchu można wykonać tylko jeden zych ruchów.

Diagram 1. Dozwolone ruchy króla

http://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczekhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Skoczek


8/102

Na jakie pola można przesunąć białego króla?

b4, c4, d4, b5, d5, b6, c6 lub d6

Ruchy zapisujemy w następujący sposób:

1. podajemy literę oznaczającą bierkę (w tym przypadku: K) 2. podajemy pole docelowe (np. d4)

Ostatecznie, zapis ruchu białego króla z pola c5 na pole d4 zapisujemy jako:

Kd4

Można też zapisać ruch króla z pola c5 na pole d4 jako:

Kc5-d4

stnieją również inne sposoby zapisów ruchów - zobacz Dodatek 1 - sposoby notacji.

Diagram 2 przedstawia bardziej realną sytuację, kiedy na szachownicy znajdują się dwa króle. Biały król stoi na poluc5, a czarny - na polu h2.

Diagram 2. Dozwolone ruchy króli

Dozwolone ruchy białego króla to jeden z ruchów:

Kb4, Kc4, Kd4, Kb5, Kd5, Kb6, Kc6, Kd6

Natomiast czarny król może wykonać jeden z ruchów:

Kg1, Kh1, Kg2, Kg3, Kh3

Przy zapisie partii najpierw umieszczamy posunięcia białych, a następnie czarnych. Dodatkowo, przed posunięciamiBiałych umieszczamy numer ruchu. Wykonajmy kilka posunięć:

1. Kd4 Kg2

2. Ke3

Sytuację po drugim ruchu Białych przedstawia Diagram 3.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Sposoby_notacjihttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Sposoby_notacji


9/102

Diagram 4. Ruch czarnych

Teraz ruch należy do czarnych. Ważną regułą jest to, że:

Biały i czarny król nie mogą stać na sąsiednich polach.

W związku z tym, Czarny Król może ruszyć się na jedno z pól: f1, g1, h1, h2, g3, h3. Wybierzmy jedno z posunięć:

2. ... Kf1

Zauważ w zapisie ruch 2. (jak wcześniej) oraz wielokropek. Służy on do jasnego określenia, że opisany ruch jestruchem Czarnych.

Aktualną sytuację i dozwolone ruchy dla białego króla przedstawia diagram 5.

Diagram 5. Ruch Białych

Wieża Każdy z graczy ma dwie Wieże. Wieża porusza się inaczej niż Król:

Wieża porusza się o dowolną liczbę pól w tym samym rzędzie lub tej samej kolumnie, w dowolną stronę.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xxd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3l


10/102

Dozwolone ruchy dla białej Wieży stojącej na polu f4 pokazano na diagramie 1.

Diagram 1. Wieża

Specjalnym ruchem związanym z Wieżą jest roszada.

Znajomość ruchów Króla i Wieży umożliwi Ci poznanie bardziej zaawansowanych zagadnień gry w Szachy.

Bicie

Bicie w szachach polega na postawieniu swojej bierki w miejscu bierki przeciwnika. Bicie wiąże się z usunięciem zszachownicy zbijanej bierki.

Bicie stanowi jeden ruch.

Bicie jest nieobowiązkowe.

Przykład bicia pokazuje diagram 1.

Diagram 1. Ruch Białych

Biała Wieża stoi na polu f7, a Czarna - na polu f4 (Diagram 1). Jeżeli ruch przypada na Białe, to Biała Wieża możestanąć na jednym z pól:

http://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszadahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xol45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_xod45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Roszada


11/102

a7, b7, c7, d7, e7, g7, h7, f8, f6, f5, f4.

Ruch Białej Wieży na pole f4 - na którym stoi już Czarna Wieża - wiąże się ze zbiciem Czarnej Wieży. CzarnąWieżę zdejmuje się z planszy, a na jej miejscu stawia się Białą Wieżę. Ruch zapisujemy jako:

1. W:f4

Dwukropek oznacza bicie.

Można też zapisać bicie jako x.

Każda bierka może zbić dowolną bierkę przeciwnika prócz króla (ale o tym później).

Diagram 2. Ruch Czarnych

Diagram 2 przedstawia przykładową sytuację w partii. Czarny Król może zbić Białą Wieżę . Mówimy, że Biała Wieżaest zagrożona biciem przez Czarnego Króla. Wykonajmy bicie:

1. ... K:h3

Niemal każde bicie polega na umieszczeniu swojej bierki na miejscu bierki przeciwnika. Jedynym wyjątkiem od tejreguły jest specjalne bicie: bicie w przelocie. Dotyczy ono jedynie pionów i zostanie omówione w dalszej częściekstu.

Szach

Szach jest sytuacją w partii, gdy jakaś bierka zagraża zbiciem Króla przeciwnika. Mówimy, że ta bierka szachuje Króla. Diagram 1 przedstawia przykładową sytuację, w której Biała Wieża szachuje Czarnego Króla.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Pionhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Bicie_w_przelociehttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3l


12/102

Diagram 1. Szach - ruch Czarnych

Czarny Król jest zagrożony biciem.

Gracz, którego Król jest szachowany, ma obowiązek doprowadzić do sytuacji, w której nie będzie w szachu.

Oznacza to, że niezależnie od sytuacji, Czarne muszą wykonać taki ruch, aby ich Król nie był w szachu. Nie możnadoprowadzić do utraty Króla. Król musi uciec z zagrożonego pola.

Król może wykonać ruch na jedno z pól: g8, h8, g6 lub h6. Król nie może stanąć na polu g7, gdyż ponownieznalazłby się w szachu.

Wykonajmy ruch Królem:

1. ... Kg8

Jest to dobry ruch. Teraz Król nie jest szachowany, a jednocześnie zagroził zbiciem Białej Wieży. Białe powinnyuciec Wieżą, aby jej nie stracić. Wykonajmy przykładowy ruch:

2. Wa7

Teraz zaszachować może Czarna Wieża:

2. ... Wg3+

Plus po zapisanym ruchu oznacza, że po tym posunięciu Król przeciwnika jest szachowany. Dawniej, podczas partii,gracz wykonujący szacha, powinien powiedzieć "szach Królowi" lub po prostu "szach". Obecnie, w partiach

urniejowych, nie ma potrzeby wypowiadać tych słów, gdyż zazwyczaj osoba zagrożona zauważy szach. Co więcej,akie zachowanie może być potraktowane jako celowe rozpraszanie przeciwnika. W par tiach towarzyskich nie

będziesz miał z tym raczej problemów.

Czy umiesz powiedzieć, na jakie pola może uciec Biały Król?

Biały Król może stanąć na jednym z pól: a2, b2 lub c2. Król nie może stanąć na polach a3 oraz c3, gdyż byłbyzagrożony zbiciem przez Czarną Wieżę stojącą na polu g3, oraz na polach a4, b4 lub c4, gdyż kontroluje jeCzarna Wieża z pola h4.

Drugim sposobem wyjścia z szacha jest zasłonięcie Króla. Wróćmy jeszcze raz do pozycji z Diagramu 1. Czarne niemuszą uciekać Królem, mogą go zasłonić Wieżą z pola g1:

1. ... Wg7

Czarna Wieża zasłoniła Króla. Pole h7, na którym stoi Czarny Król, nie jest już atakowane przez Białą Wieżę (niemoże ona "przeskoczyć" pola g7, na którym stanęła Czarna Wieża). Jednocześnie Czarna Wieża zaatakowała BiałąWieżę i Białe powinny odejść z zagrożonego pola:

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.png


13/102

2. Wf5

Zwróć uwagę, że Wieża powinna odejść na jedno z pól kolumny f: Czarna Wieża na g7 kontroluje każde pole wrzędzie 7. Jednocześnie Biała Wieża nie powinna odejść na pole f4, które kontroluje Wieża z h4.

Użyte słowo "powinna" nie oznacza obowiązku. Gracz ma prawo oddać przeciwnikowi swoją Wieżę, jeśli chce. Wej sytuacji jednak wykonanie takiego ruchu byłoby zdecydowanie niekorzystne i wiązałoby się ze stratą Wieży.)

Powyższą regułę uzupełnijmy o jeszcze jedną:

Graczowi nie wolno wykonać takiego ruchu, po którym jego Król znajdzie się w szachu.

Oznacza to np., że jeżeli jakaś bierka zasłania własnego Króla, to nie można jej ruszyć w taki sposób, że Królznalazłby się w szachu.

Trzeci sposób to zbicie szachującej bierki. Rozpatrzmy sytuację z Diagramu 2.


Czarne chcą zaszachować Białego Króla. Wykonują ruch:

1. ... Wb5+

Jest szach. Biały Król może uciec na jedno z pól: a2, a3, a4, c2, c3 lub c4. Ale Czarna Wieża jest jednocześnieatakowana przez Białą, z pola b8. Biała Wieża może zbić Czarną:

2. W:b5

Zbijając szachującą bierkę, Białe zażegnały zagrożenie dla swojego Króla.

Podsumujmy: gracz może udaremnić szacha na trzy sposoby:

1. odejść Królem w niezagrożone miejsce

2. zasłonić Króla inną bierką

3. zbić szachującą bierkę

Często możliwe jest wyjście z szacha tylko na jeden z tych sposobów.

Szachowany Król może zbić szachującą bierkę, jeżeli jest ona niebroniona.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rdd45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.png


14/102

Spójrzmy jeszcze raz na Diagram 2 i załóżmy, że ruch przypada na Białe. Szachują one Króla:

1. Wh8+

Czarny Król może uciec na jedno z pól: g7 lub g6. Pola g8 i h6 są atakowane przez Wieżę. Jednak pole h8, na którymstoi Wieża, jest niebronione przez żadną bierkę. Król może bezpiecznie zbić Wieżę:

1. ... K:h8


Diagram 3 przedstawia sytuację, w której Czarny Król nie może zbić Wieży, gdyż jest ona broniona przez innąWieżę. Król musi uciec na pole g7 lub g6. Dozwolone jest również zbicie szachującej figury inną bierką, którejednak Czarne w tej sytuacji nie mają.


Ochronę szachującej figury może stanowić również Król. Przykładową sytuację przedstawia Diagram 4. Czarny Król

nie może zbić szachującej go Białej Wieży, gdyż po zbiciu znalazłby się obok Białego Króla, a to jest niedozwolone.Biała Wieża może bezpiecznie szachować Czarnego Króla.

Na jakie pola może odejść Czarny Król?

Czarny Król musi odejść na jedno z pól: f6, f5, h6 albo h5.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kll45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_kdl45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_d45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_rld45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_l45.svghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zver_26.pnghttp://pl.wikibooks.org/wiki/Plik:Chess_zhor_26.png


15/102

Jeżeli gracz nie może się obronić przed szachem na żaden z trzech wspomnianych sposobów, ma miejsce mat.

Mat

Mat jest sytuacją, w której Król jednego z graczy jest szachowany, a ten gracz nie może w żaden sposób uniknąćszacha (tzn. jego Król nie może uciec na bezpieczne pole, nie można go zasłonić żadną bierką ani nie można zbić

szachującej bierki).

Mat jest celem gry.

Przykład mata pokazuje Diagram 1.

Diagram 1. Mat

Biały Król jest szachowany przez Czarną Wieżę z pola h4. Wieże z pól a1 i a8 nie mogą zasłonić swojego Króla. CzyKról może uciec na jedno z pól na linii g? Nie, gdyż atakuje je Wieża z pola g1. Czy Białe mogą zbić Czarną Wieżę?Nie, zarówno Wieża na a1 jak i na a8 nie mogą zbić Wieży na polu h4. Białe nie mogą wykonać żadnegodozwolonego ruchu, a ich Król jest zagrożony.

Jest mat, Czarne wygrały partię.

Tu mała uwaga: Czarna Wieża na g1 jest atakowana przez Białą z a1. Nie ma to jednak znaczenia, gdyż sz achujeWieża z pola h4. Ewentualny ruch W:g1 nie sprawia, że Biały Król przestaje być zagrożony.

Pamiętaj, że mat jest ostatecznym celem partii. Nie ma znaczenia, czy masz na szachownicy więcej bierek niżprzeciwnik. Nawet mając znaczną przewagę uważaj, aby słabszy przeciwnik nie dał Ci mata.

Pokażemy teraz, jak dać mata Królowi za pomocą dwóch Wież. Rozpatrzmy sytuację z Diagramu 2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Mathttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Mathttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Mathttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Kr%C3%B3lhttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/Wie%C5%BCahttp://pl.wikibooks.org/wiki/Szachy/W

szachy-podręcznik

Documents