1

TAALINTENSIVEERDERS IN PROFESSIONELE EN AMATEURRECENSIES

VIOT 2014

Een mager scenario, zoutloze grappen en driedubbel en dwars uitgemolken clichés

Christine Liebrecht, Lettica Hustinx, Margot van Mulken en Peter Jan Schellens

Universiteit van Amsterdam – Radboud Universiteit Nijmegen

2

Inleiding

3

Inleiding

Gooische vrouwen 2 is op vrijwel alle vlakken beter dan de eerste film. Maar wat vooral opvalt is dat te midden van de vet aangezette satire genoeg ruimte is gevonden voor oprecht drama, met de menselijke aftakeling als belangrijkste thema.Dat komt vooral tot uiting in de raamvertelling waarin de film is gegoten. Gooische vrouwen 2 opent en eindigt in de nabije toekomst, waarin de vriendinnen oud, grijs en voornamelijk op elkaar aangewezen zijn. Een bitterzoet beeld dat de kijker misschien niet met de verwachte glimlach de kou instuurt, maar dat de personages wel recht doet.

4

Inleiding

Gisteravond was het dan eindelijk zover. Dé film (oké op Fifty Shades of Grey na dan) waar we allemaal op hebben gewacht. Wij vrouwen dan vooral! ”Gooische Vrouwen 2” […] Er zaten wederom weer hysterische momenten in, en vooral Yari vond ik deze film erg sterk! En mijn all time favourite, dokter Rossi, was ook weer van de partij. Al die vrouwen speelden ook echt heel erg goed, qua acteerprestaties heb ik helemaal niets aan te merken. Het was over de top, het was Gooisch, het was hilarisch, het was wel wat we verwachten van deze film.

5

Inleiding

Op zoek naar een boek, film, theatervoorstelling, game of concert …

Professionele schrijvers Amateurschrijvers

6

Inleiding

De taal van de recensent is machtigZijn oordeel heeft invloed op het gedrag van

de consument (Basuroy, Chatterjee & Ravid, 2003; Eliashberg & Shugan, 1997)

Hoe zijn dergelijke oordelen geformuleerd?

7

Theoretisch kader

Taalintensiteit is ‘the quality of language which indicates the degree to which the speaker’s attitude toward a concept deviates from [evaluative; CL] neutrality.’ (Bowers, 1963, p. 416)

8

Theoretisch kader

Intensiverend element: ‘een element in een uiting is een [intensiveerder; CL] wanneer het element kan worden weggelaten of vervangen met als resultaat: een grammaticaal correcte zin die in de context relevant is én een minder krachtige evaluatie tot uitdrukking brengt.’ (Van Mulken & Schellens, 2012, p. 29)

9

Theoretisch kader

Effect: kan een overtuigend effect hebben op de ontvanger (maar is niet altijd aangetoond) (Buller et al., 2000; Hamilton, Hunter & Burgoon, 1990)

Niet-versterkte evaluatie

Versterkte evaluaties

Intensiveerders

10

Onderzoeksvraag

In hoeverre verschillen professionele recensenten van

amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen?

11

Onderzoeksvraag

In hoeverre verschillen professionele recensenten van

amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen?

=Taalintensiverende elementen

12

Theoretisch kader

Literatuur over schrijfonderzoek: ‘Zwakke schrijvers’ gaan sneller over tot

tekstproductie dan ‘sterke schrijvers’ (Breetvelt et al., 1994; Braaksma, 2002)

‘Zwakke schrijvers’ plannen op een andere manier hun tekst dan ‘sterke schrijvers’ (Bereiter & Scardamalia, 1987)

13

Methode

Corpusanalyse 2 codeurs (overeenstemming 52,12%, sterke positieve

correlatie tussen codeurs in relatieve intensiteit van de teksten (r = .88, p < .001, eenzijdig getoetst)

Identificeer het leesteken, woorddeel, woord, woordgroep of zin die de evaluatie versterkt

50 recensies over films, boeken, games, theater, muziek 25 teksten van professionals en 25 van amateurschrijvers:

Professional: werkt als schrijver, krijgt betaald, relevante opleiding, publiceert op websites met (eind)redactie (zoals Nrc.nl en Nu.nl)

Amateur: geen van deze, publiceert op eigen site, sociale media of verzamelwebsite zoals Boekreviews.nl)

Minimaal 200 woorden per tekst, maximaal 700 woorden Maximaal 2 teksten van dezelfde auteur, 39 verschillende

websites

14

Methode

Alleen door beide codeurs geïdentificeerde elementen zijn meegenomen bij resultatenrapportage

Categorisatie: Automatisch met wordtagger Frog: eenwoordige

intensiveerders (!!!, heel, erg) Handmatig door 1 codeur: meerwoordige

intensiveerders (dolle boel, niet bepaald)Kwantitatieve en kwalitatieve analyse

15

1: Kwantitatieve analyse

Hypothese 1: Amateurschrijvers gebruiken vanwege hun spontane schrijfmethode meer taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers.

Hypothese 2: Amateurschrijvers en professionele schrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders.

16

Resultaten

Algemene resultaten: gebruik van taalintensiverende elementen (n = 785) in recensies (n = 50)Eenwoordige n Meerwoordige n

Adverbia (heel, erg) 299 (50,9%) Woordgroep (dolle boel) 95 (48,2%)

Adjectieven (fantastisch) 154 (26,2%) Stijlfiguur (een nicht als een deur)

74 (37,6%)

Nomina (blunder) 59 (10,0%) Zinsconstructie (zowel … als …)

27 (13,7%)

Verba (sodemieteren) 29 (4,9%) Overig 1 (0,51%)

Pronomina (alles) 22 (3,73)

Telwoord (miljoenen) 21 (3,57%)

Typografie (MOOI!!!) 3 (0,51%)

Overig 1 (0,17%)

Totaal 588 (100%) Totaal 197 (100%)

Kwantitatieve analyse

17

Resultaten

H1: Amateurschrijvers gebruiken vanwege hun spontane schrijfmethode meer* taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Geen verschillen tussen de schrijvers in het gebruik van alle,

alle eenwoordige en alle meerwoordige intensiveerders.

* Gemiddeld aantal intensiveerders per 100 woorden per tekst.

Professional Amateur Toetsgegevens

n n/100w/tekst

n n/100w/tekst

Alle intensiveerders

424 3,78 (1.60) 361 3,29 (1.31) t (48) = 1,20, p = .24

Eenwoordige 314 2,82 (1.24) 274 2,46 (1.03) t (48) = 1,09, p = .28

Meerwoordige 110 0,97 (.61) 87 0,83 (.56) t (48) = 0,87, p = .39

Kwantitatieve analyse

Onbevestigd

18

Resultaten

H2: Amateurschrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Binnen de meerwoordige intensiveerders: geen

verschillen tussen de verschillende intensiveerderssoortenIntenssoort Professional Amateur Toetsgegevens

n n/100w/tekst

n n/100w/tekst

Woordgroep 51 0,45 (.39) 44 0,43 (.37) t (48) = 0,18, p = .86

Stijlfiguur 43 0,39 (.35) 31 0,27 (.30) t (48) = 1,28, p = .21

Zinsconstructie

16 0,14 (.15) 11 0,12 (.21) t (48) = 0,42, p = .68

Overig 0 0,00 (.00) 1 0,01 (.07) t (24,00) = 1,00, p = .33

Kwantitatieve analyse

19

Resultaten

H2: Amateurschrijvers gebruiken andere soorten taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers. Binnen eenwoordige intensiveerderssoorten:

amateurs gebruiken minder intensiverende nomina en adjectieven dan professionals

Intenssoort Professional Amateur Toetsgegevensn n/100w/

tekstn n/100w/

tekstAdverbia 14

11,26 (.62) 158 1,42 (.79) t (48) = 0,79, p = .43

Adjectieven 95 0,83 (.53)* 59 0,51 (.37) t (48) = 2,44, p < .05Nomina 41 0,36 (.32)* 18 0,16 (.22) t (42,27) = 2,52, p

< .05Verba 15 0,15 (.26) 14 0,13 (.21) t (48) = 0,32, p = .75Pronomina 12 0,12 (.24) 10 0,09 (.16) t (48) = 0,47, p = .64Telwoorden 9 0,09 (.17) 12 0,12 (.17) t (48) = 0,56, p = .58Typografie 1 0,01 (.05) 2 0,03 (.10) t (48) = 0,83, p = .41Overig 0 0,00 (.00) 1 0,01 (.03) t (24,00) = 1,00, p

= .33

Deels bevestig

dKwantitatieve analyse

20

Conclusie kwantitatieve analyse

Schrijverservaring speelt nauwelijks een rol in de frequentie van het gebruik van taalintensiveerders.

De schrijvers verschillen enigszins in het gebruik van typen intensiveerders: professionals gebruiken vaker intensiverende nomina en adjectieven dan amateurs.

Verschillen de intensiveerders van profs en amateurs wel kwalitatief van elkaar?

21

2: Kwalitatieve analyse

Zouden de taalintensiveerders van professionals en amateurs dan inhoudelijk van elkaar verschillen?

Taalintensiveerders kunnen beeldende beschrijvingen bewerkstelligen. (Mos & Van Wijk, 2013)

Sommige intensiveerders lijken nauwelijks eigen betekenis te dragen en versterken de uiting zonder er extra inhoud aan toe te voegen (heel, inderdaad).

Andere intensiveerders lijken betekenisrijker en voegen naast de informatie over de kracht van de evaluatie ook betekenisvolle informatie aan de uiting toe (doods-, tenenkrommend, dumpen, tsunami).

22

Voorbeelden

Een uiterst succesvolle theatertournee

Met zangeres Eva Kieboom als absolute blikvanger

Een supermusical met prachtige muziek & decors!

Voegen weinig concrete/emotionele informatie aan uiting toe

Semantisch arme intensiveerders

Kwalitatieve analyse

23

Voorbeelden

Een mager scenario van Tijs van Marle, zoutloze grappen en driedubbel en dwars uitgemolken clichés

Glansrollen zijn weggelegd voor Mariska van Kolck […] en Hajo Bruins

Tenenkrommend om zijn clichés

Voegen veel concrete/emotionele informatie aan uiting toe Semantisch rijke intensiveerders

Kwalitatieve analyse

24

2: Kwalitatieve analyse

Verschillen de taalintensiveerders van amateurschrijvers en van professionele schrijvers in semantische rijkheid?

Professionele schrijvers laten mogelijk meer stilistische hoogstandjes zien in de vorm van rijke intensiveerders dan amateurschrijvers.

Hypothese 3: Professionele schrijvers gebruiken rijkere intensiveerders dan amateurschrijvers.

25

Methode & Resultaten

Eenwoordige en meerwoordige intensiveerders

Beoordeeld op mate van semantische rijkheid

Professionele schrijvers lijken inderdaad vaker intensiveerders in te zetten die concrete en/of emotionele informatie toevoegen dan amateurs

Amateurschrijvers gebruiken daarentegen vaker relatief arme intensiveerders dan professionals

Kwalitatieve analyse

Semantische rijkheid

Aantal intensiveerders Professional

Aantal intensiveerders Amateur

Relatief arm 208 (49,06%) 221 (61,22%)

Relatief rijk 216 (50,94%) 140 (38,78%)

Totaal 424 (100%) 361 (100%)

Bevestigd

26

Algehele conclusie

In hoeverre verschillen professionele recensenten van amateurrecensenten in de formulering van hun oordelen? H1: onbevestigd amateurschrijvers gebruiken niet

meer taalintensiveerders in recensies dan professionele schrijvers

H2: deels bevestigd amateurs gebruiken minder intensiverende nomina en adjectieven dan professionals

H3: bevestigd professionele schrijvers gebruiken rijkere intensiveerders dan amateurschrijvers

27

Algehele conclusie

Amateurrecensenten en professionele recensenten zijn helemaal niet zo verschillend in het versterken van hun evaluaties als vooraf verwacht.

Ze verschillen niet zozeer van elkaar in de kwantiteit, maar meer in de kwaliteit van intensiverende elementen!

!

28

Discussie

Taalintensivering kan een overtuigend effect hebben, maar dat is niet altijd aangetoond.

In een vervolgstudie onderzoeken of de semantische rijkheid van intensiveerders invloed heeft op de overtuigingskracht van geïntensiveerd taalgebruik.

29

TAALINTENSIVEERDERS IN PROFESSIONELE EN AMATEURRECENSIES

VIOT 2014

Een mager scenario, zoutloze grappen en driedubbel en dwars uitgemolken clichés

Christine Liebrecht, Lettica Hustinx, Margot van Mulken en Peter Jan Schellens

Universiteit van Amsterdam – Radboud Universiteit Nijmegen