tarama sozluyu-1-(108.568kb)

421
T. D. K. ATATURK KULTUR, DIL VE TARIH YUKSEK KURUMU TURK DltKURUMU YAYINIARI : 212 / I A'B A.B 3. Baskl ISBN : 975 - 16- 0756 _ 6 ISBN: 975 - lG 0757 4 FiYATI: 600.000 TL.

Upload: mikhti-hanifi

Post on 05-Feb-2016

971 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

Turk dictionary 1

TRANSCRIPT

Page 1: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

T. D. K .ATATURK KULTUR, DIL VE TARIH YUKSEK KURUMU

TURK Dlt KURUMU YAYINIARI : 212 / I

A'B A.B3. Baskl

ISBN : 975 - 16- 0756 _ 6

ISBN: 975 - lG 0757 4

FiYATI: 600.000 TL.

Page 2: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)
Page 3: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ATATIJRK. Ki'LTUR, DiL ve TARiH YI]KSEK KURUMU

Ti]RX DiI, KURUMU YAYINLARI:2124

XII. Yi'ZYII,DAN BERi TiJRKIYE Tt'RXEESiYI,DYAZILMI$ KITAPLARDAN TOPLANAN

TANIKLARIYLA

TARAMA SOZLUGU

A-B

3, Baskl

ANKARA iiNivERSiTEsi BAStruEvi-ANKARA1995

Page 4: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Bu es€dn 5a46 saylt keuna g6re bnton yalan

TURK DiL KURUMU.NA ATttTT'

tercumc ve lktlsaP haklan

r. Baskr : 19632. Baskl : r9Aa3- Baskr : 1995

0NSoZ

Bu kitap, XIII. -riizy.'rldan giiDnmiizf kadar Tiirkilc Tiirkqe-

siyle yazr)mr; 22? eserd(n taratran ve bugiir kollanrlmrvan, ya da

anlarm, ;clli delilik olarak kullantian TnrLqe stjzle'in sijzlnEndiii'

1943-195? arasrnda Tan*lariyle Tllama Sitzliigii adr althda

yay'mlanan dijrt kitaP da bu niteliktc idi. Ancak bu ditrt LitaPtar

herbiri sadtce 30'50 tscr;n tarama veiiml$id igiDc alan alr a)T r

6itzliiklcrdi. tsirinde bulunn'yan bii sitzcnEn ijttkind' araDal

gdckiyordu. Kimi zamtn da a,rnr srizciik, bu kjtallarr! hePsinde'

ayn ayu anlanlan bclirtmck ittu tfkrarlanmrl Lrrlunuvorrlu'

Bu atitrt Litatta 16fr ts.rin taramalan ynnL'

Daha gtnil taranalarrn vrrirnlcr; btklennedcn bovlt 30'50

es$lil taramalarD ayrr a-v't sozliildcr halinde )avtElamasr'bh gerrksinmeyi krs. zamanda kar;rlamak diigiinccsinden do[-

murtu. Tsn*lariyl€ Tarrmd Sitzliigii'niin birinci k;t'brnn itffit'

znndc royl(i deniliyordu :

Bqlc bitqok .iltlerde ordbenin L iin hdrfle.inden ketimetel

buhnma*, esere basruracak olanlat igin bir gnQliik do4urocoksd d4'

isin arktst ulLunnya kodor o,ta1a hitbir set grkorlndmesladdn

te urun senel.r b\la bb snzlijkkn nahrunl kal.-masrndan ise, bu

muaakkot Biieliile kanarnnnn doha u\yun olacalnd ,iiphc Joktut'

Irtc tiurdi n.){ana grti.ilcn tnrl., o dbrt kitap bitlegtirilcrek

yuland! sirzii gdf n giitliik o.tidan k'ldrnlE*tr, .) r'ca bu

Lit,I,lardA bulunaD rksikl, r tamamlinDaktadrr.

Gdirti.ilcn yinrlo! tnnl{ri,r :

a) Tad la yle Tsranto SdzliiEiihiitr dijrt LitabrDda 160 esc'

ri'r rarahalan buhmdulunu sitylcm;trik. Bu eeerdc onlara 67

c6Qin doha ti.amn1a.' knnlmtittr.

ISBN : 975 - 16- 0756 - 6

ISBN | 975 - 16- 0757 ' 4

Page 5: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b) Ilarlde bay olan biiiiin sdzle u esLi harflerle nasrl vazrl'

dr9 olduEu tadrkla.da gijstdildiitir'

c) lladde ba,'r olan siizlerdc', n' ! isa'ctleri kulla ln$tlr'

9) Her taD*ra, katnalrn sahifc nuErarar \$ihriitir'

t l r Tanr l lar iv te T.rana Si tz l i igU n i rn dorr L i tJbr" ' l r PU' r n ' '

. ; r r i ! , l e t a r a s n d a u r d d e l ' a ' r \ a t ' l d r r r ' B ' r ' - ' r d ' ' U " r ' r \ r '

bir ciltte toplanacakttr

TaD*lanyle Tarsma SitzliEi trnr 'llt't kitlll Sibi L'u csfri dL

-tara,na fi;lern en fa,\'dalarar'k' Tiirk Dil Kuuuu'mn Dcrlt'mc-

T-"nr^ K"l" Ba;kam Oner -{srm -{ksof ilc lirrrn uzm'nla'D!

J a n D " h r r D , l c i n n " r d . r " r e ' r r r m i : l p r n i r I . f r . | \ .

YI

KITABIN T}UZENLENMESINDE TUTULANYOLLAN

1- llatll: bagr olar }ter s'iz 'n az b; tanrga dayamr' Ta-

nrksrz 4xdd. Yoktur '

2 nadtlc La;r olan soz, tamk iginrtc hangi adamla kullanrl-

m r . r r L i r r h r o J n l r t n B " ! i r ' l r n i : t i r ' q ' i z u n b a ' l a a n l ' r c 1 ' r r h u l u n -

, l u g ' , t ; t i . . . , l r l r i , , n b f u t a n r k u l " ' a l ! n ' r i n L i t r b s ' l r n m r m r r . o

bovlc anlamlar gijsttrllBi m',st'r '

3 . I Io l rnrgu sonunda, h i t rs i 's . rdcn a lnnr i o lduF kF

saltmllarla gijst,,r;mi',1;r. Bu krsnltInalar ata!rdaki sahifi'I'rde

gitriilcc, ktir.

4 I t r r tanrErn hangi vuzl r l r rscr indcn a lndr l r krsal tnalat '

d r ' , " o n r r l t ' . t ' , ' n r r k J m l J r r ) l h ' l i r r ' l n i - r i r '

5 Roror:n rakarnlanndan sonraki savrlar' kavnak e*rin

sahi l ; hum^rulan.Lr ' 3 ,4,5 nunaratr not lardaki b i lg i ler r ' i ' arad '

\r: r,aranltz itntd. rsiiyltcr: verilmcltcdir: (Muhan Xv 198) Bu'

ii.ti,ki trn,g,n XV. yiizyrlda vizrlan Muhamncdive adh ese'in

198 ir(,i sah;fi s;ndtn alndrfirnr gijsttir'

6 Razr r:solcrtl: rahifc nunarau delil vaprak (vnal)

numarar varrllr. O zamrn, Romen raLanrndan soB' vazJan

vJrraL :dv, ' rnr , - i?a i i t ' l ,Jg lJnJD I tc)a 2 ra l&38' d i ' k lcn 'n i r r i r :

i n , - . r t i . r rq . r r ; . (Uc r ' K \ 1 232 -2 ) g ib i k r I l 4 i n r i v r r raE ' rl , i , i ; ( , , " I i n . i 1 .232 i nc i )a rmFrn r k inc i - ' h ' f " s i J 'm ' l r ' r '

7 - Tararan bazl eserler birkaq cilttir' Bunlarln sahifc nu'

maralaunrlan once, bi. v;ignllc ayrla'ak cilt numa'ar gitste r-

rniEtir: (RatJ. XVI 2, 189) gibi ki jbnci 'ildh 189 uncu saLifesi

0 - Tanrllar er csljlerindcn batlanataL venil'rinc dofru

sl.a ile dizilmirtir.

VII

Page 6: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

9 - Tarnklarda birLae inli il. gcscn stizciiklrir bir 'clliesas olarak Eadde llatr yaprlnrg vc otrti telill.r bunur yanrnaparantcz { ) iqinde yazrlnrs \'e d.gisik imlil, biitiitr ,s(kill.ritrtamklln bu Daddcde toplanD,lt,r :

bednu, (l'€dinuE, tebdus)... gibi.

Bun{nla LirLktr l).r.Itcz i(nrd.ti sflillc. {t. siizliikr( krntli

).rle.nri almrslar, Lar,.rtarura --+ i;rrrtivlt tot)lu l,nlunduLlnf lmadr le La1n.r ba! . r )nr- r i ; rFt .d i lnr r , . t r r .

hidntrs | + bed!(s.

tcbntrs : + l ,€dDtrs. . . . g i l r i .

l0-T.L t i ik brzL s i izc i ik l f rd. g i i r i i l . t r .k l ( . r . s i tz l i i i i in i iz f lcildiN .lmmri. avfl.! bu .khrl, \il,lnrr siizciilller .l, siirliii(:gqtiriiDirtir. ' acrhcn" gibi.

l l B i r k l iD. t rh l r i rL i r iv le i lg i l j L , i r lnr .n lur \ ! r :n . k . l i ! , .tuadd. l ,dr r ohrr l b i r dcfa l rzr lnr ; r e anlurr lar 1. , :1 . . . . r rururhh-r i ) lc g i ts tc . i lD i r t i . . Her r rurr fa n i ; !L o rnhmr r^ i r r r r rurk l r r

12 Bj r kc l iml in l i r l i f iy l . i lg is i aqrk o lnrr rar b i r r ld , r , ,knnlaE, \arsa o k( l i r t r r ln . r rDlnE i { i l ry i 11r , nrr l l " l i r l r o larr ltckrar larmr, . rc Lurhrrn \ .nrrn r r r inr t .z i ( i ,n l . ( I ) . ( I l ) . r rk . , ' , r .

l3- - { . ip{ . vr l . ' r is , rn, l . T i i rL( . ) r I i rgat k i tx l , l r r . !1 . ,nr lmr taukl r i la , \ rap9a kc l inc l , rdN sonrr ( r l r . ) . l . , rnr . , L , l i , , ! .

l iltr soua (I.r.) i,-!.ttl,ri Lonrlrr..tlr.

1 .1 - , \hnzuro t rnrk larrh, r Lr 'kycr rvr t , l ( l i l , h i lDr ,* i nr r r

rnusur tu lk lurn La;mr S i , .o t t i kor ' , r l r t ru i r t r . .

SOZLUEUN I}ILASI

8 , , . i t l l ' i L t p L ' i m l 6 n r n J , r i h a r t i n , i u l a K t l A l u z n ' n d . , L i L . ' F

rallardrr. Baihcalar, sunlar&r :

O Stzclk sonlannda bulunar rski harfl.ritr, b,c,d si burrthp,(,t il. giist.rilmiit;r. Yaln,z lngat kitdtlfu,rDr ,\rapqa rr. Frrsqro lan nar lde ba;)arn la re r l i l imizr i r targu o lB ' \ {D snzci ik l t rd.ha in a6l , dcni t t i r i l rDfmi i t i r .

O Scrt srssiz hrrflt'rl,. bitcn siizciiklrrc biriJik ckl.rnr ilL

har f ler i c ,d,g isc l :ur lar da q, t ,L i l . \ iz r lnu, i r r . . - { r tcak oaddc Layroltak rlnan sozcnkl(,rdc Ih.flr'r .$ll.rrnda oldngn gibi brrak,l.

O I'arscr .e {r!!sr tcrkiploin tazrl!,.nnl|, \1zjrr ir;r lizri,.aretlo konuluasrdr da imln K,li\dzuitun "liski mntinlttnrylz,Lir ozclliLl.ri baqlgr altnda kordrlr kurallar giiz i'niirdc

buhuduruJmu;tur-

a "o ldu ' , "g i t r ( l i i " , " rurdu ' g i | i s i jzc i ik lcr , sok l tkr t crk i -

drn ) rz t l ( t 'k lau "o ldf ' . "g i i . (1 j " , ' ' lnrL ' ' : tL i l l ( r in l lc i l .E i l , s0\ ' -

lenitl.r;trr gii!, \ nzrlnr,.lar(Lr.

O llctinl{.rd.ki sitzciiklrr,l,ir zrnrfut "lmarhkra,

rhhr ziyrdc

bugnnkii tdaffuz. yakrn bir ilrln il,i siizliige gcqiriimirtir. Bun tla

bttaber netnr igind. birk.r tckliylo grq(l siizciiu.rnr maddcbarla'rnda biitiin t.l.illdi gitstcr;lmiir;r. Oz.ll;Ei tcliffrz ayul,Ern-datr ibnrct olin sitzcnkltrin w:sldi, oll lu gibi I azrlnuqtrr: Kcniik(Lt ln iL) , Ld! ( r i r , ) d .Di i r { i i .E i r ) . . . . B,b i .

vlII IX

Page 7: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

BU KTTAPIAKI TA\IKL{RI\ KAYNAKL.{RI

, { rag,da, l ,u k i t rPtak i tanrk lurrn ka)nakla ' r o lan 22? ese'

hakk,"ila krsa Lilgilcr rcriyoruz liscrltr, adlarrna gore alfabe

rrarna konulmui tur . Eser adlarrn ln a l t tnda, l l rant tz i ! inde '

buntarrn krsal tmahrr r . nevr lana g. t i r i ld ik lc . i l i i ' z \ r l \ i '?r l tdr r '

l i izyr i lar r . rmsir l , b l cs. r l . r in i l jnc i b i r l is t ts i r lc drhr 'orra

a'U lrTABD,\I ,N,\ I I I ]( ,ab. No. xvI.)

c,tiJIlls,l.lACAYIBlJ I.Nf ,\ I{LIK1T

(tc. xt/.)

+l..Jl -frA'CEBU'I.ACAIB

(Ac. A. Xt/.)

X\ I . ) i i , ) t l I lur t r f i , tsenr i l { i r l f r in-dcn l \ luh lcddin Abdal ' rn Lf (c \ rzn i ) lc

-vrzr lmr i d i ra: r rdLr . i r inde 203 Parsanarzumc rardrr . Edel l i ,vat i jnrctnnr-

L rnr l , r Sadrt t in \ i izh. r I j rgun. i jz . ]

k i tn t lan arasdrda Lulunau n i isha;- t

I invar i i '1 . {1rk in Di ie l l i f i Y izrcroglu

, \hm,, r l l icm' ,n Arapgadan d i lnn ize

qf ! i rd iEi b i r rserd i r . Ycr , g i ikvc dcniz '

lerdeki garaLt t lerdtn bahsedcr ' Ara-

larrnda hrrafe mrhivt t indt tev l t r de

\ a.dr i . i lu .a i Mol la k i taPLB'nrn Sal i '

ha I Id tun bol imnnd. 115 nuoara i le

kayrtl bulunan 63 sahiftli niisha ia-

raninr"*t,r. Tartydn Kilisli Rifat Bilge'.

d i r .

II. Murat ealr bilginleriodtn olup

Eaime'de miiderri6 iker illeD M.nya3'-

L Mahmud'uu es€ridir. Tiirlii LitaP-

lardan topl.trmIt dire, heLinlig. ait

;1\.1'": j*ADNi DI I A \1

C) lJt) L:'li -tf l

AHLET Pl$A I) i \ ' . \Nl(Ah Ps. xr")

(Ah. xt '1.)

bir tlkrm brh;$ltrlt blzr ol'vlarr i(it!

ilr tophvarr bu esernr, Htkinrclltt

A l i P. , i r k i ta l , t ,gmda 512 numrrn dc

krr r t l Lu lnnru 81 va; ' rakh vaz 'na

r i i .hrsr l . , r rno9t . . . Tarr \au td 'b i l { t

iiEr.tnLtnli . indcD lllurat t rx?-d'r'

l r r ih Str l i rn MLhmcd nr rcz i r | rnr l ' I

A{ ln i l l r l r t ru t Paia-nrr t l i rmrdrr ' is"

t .nbul t 'n i \ds i t fs i L i ta l l i r t ur ' r i i rk '

! . \ '17t r tn lxr I i t l i imi iuL l90l rnmni i

i l . kr \ r t l ' bnh an n i i : | r l i t rnnnt '

t r r . ' l ' r r r r rn .d.Lr i )nt i tgnrd! ! rhr t r r_

drn lh l i t l j r l r i 0zrnso\ ' (h ' r -

Di \nrr . t l .b ivr tnnn Lr ; t r gr l ' r t " r i r_

l , r in , ler lhrsr 'h Ahm't I ' r . ' r ' r t rn r l '

r ru l r r . S i iL lmani ,vc k i r ' l rLgnrdr l l f '

i r i i_ l -Ki i r t r t l lnst l t i Ef b i i l i i tn inx l (

959 nun, . ik kn j r r l lnr lu t r rzD'a

ni is l ,d ' tnrnnnr l t r r ' T{r \ rn ( l ( l ' i \ n t

i i l r r rn lJr l i rnrd.n Beh(f t Yrzx i ( t r r '

Afvru Krrahrsar ' l r i t rsr r l ! r \h t f r i n in

1545 p52) tc t l i izcnl .d i ! i r \ r r l ) ( td 'n

Tiir!.Sryt sozliiktiir. Arryqr kcline-

trri kar.'rhnak isnr LulhnthD Tiirk!'

sozl.'r b,krm,ndar olduk{' in! Dlidir'

Bir (ok Yarma nnshal"' da bulunan

hu cs8 dr fa larca basr tmrt t r r ' I90 l '

(r323) y,l,nda lstanbul'dr Arif llf'

matlna$rnda basrlan niisha tararmrt'

qu.ktikqe balka basrmlarna du brkrl-

mttirr. Talryan Tnrk Dil Kurumu

uznanlarrnrlan lshak Refet ltrtman'-

xXI

Page 8: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

6.,r.j \./-)\' )tlAKRABADINTERCUITESI(,4b. xt/.)

]{KsIt 't- inr1i(tkr. xvrr - xvDr.)

I{ yrl ADusya Darii'r-qifa's, hekiE-liBind'i bulurmur olan ADasya,L Sa-bun.uoEtu $cr.fiiddin'in raa6 (850)yrlrnda larsgadan eevinlBi heliDlikkitrbrdrr. Il.gla.rn bilqiminden vcyaprhg:ndan bahsrdrn bu esoin Fars-';a a$l' Harirmtahi'nindir. C.:vi.inin16?6 (108;) i,l,nda Siyan,. bin Ab-dullah taraf,ndan yaz an \,, jtimdiFatih khallf'nda 3536 numara iL,kayrtl l,uluun 55? 6ahifeli nnshasrto.onmrstrr.'l'{lyan Kili,"li Riiht Bil-gf 'd i . .

XI I . y i izy, lda ya$m'f o lan b i iy i ikTiirk l,ilgini Zcmahlcri'nin trIukad-dim.rii'l-I.ldrl, ad,]'lc yud,& A.apea-drn I,ar$.;aya s0'lijEnn Ayd'n'l ish.kllocasr Ahmct Dt tarafindar yaprlanTnrkqr) 'r,\irisidi.. qcvirmrn ilk tah-silini m',ml,.kctnrd'j yatmrr. vij gir-vrn'd! tullsilini birirdiktr:n sonra Bur-sa'da yerlrry:rck mndr:r!i-.liklc mclcgulo/nu, ! vc r?08(1120) y ,Lndr o.adaitimiifrii.. Kcndisinh Lt yu,r ohn vc

rimrli S.il, y'naniy( kitrp}Erlnn EsotDt . l , i j l i imi i l , i3180 numara i lc kayt l),ulun.rn l0r)6 l.hiftti niisha trrn*mrttrr. Tr.'y"ir Tnrk Dil Krrrumuuzmanhtrndrn Ishak llcfct I,rtuan'-

M.lnmi -:'rvl,l' rindrn Vizdli AlacddinKaygnsuzl'n div{n,du. $airi:r, yunus

ta.,m(ln kuvvctli fiirk.i v..drr. Hcccvczniyl': yizd,klarr, otlzla yazdrkla-

A LAEDI)1N Ii-{Y(]T]SUZDlvANl

(lta. xt'r.)

x t I

(jrr,r dr,AI,I DTVANI(lr i . x/1.)

r'lrrll'n dahr samimi vr: giizcldir. Bun-lar nbdiilbaki Gdlpnarl tarafrrlanroplanqr 1932 yrlnrla yayu obmrytr.Tararna bu Litaptan yaplmr,;trr. Ta-ny'n Uskiida. kitall'Et mndiirii Rem-zi Akvii.ck'ti!.

Ciddr: Ilutasamfr ikrn 1599 (1008)y,ltn,h iil.n Gcliboltil,r Mustafa tui'-nir ls84 (992) tc rliizenlenen divanrdrr. Istrnbrrl Univrrsitesi kitaphironynznu csrrl.r biiliimiindc 651 numira;1. kry,th brdunatr niisha tararmr,.tu,Turyan Xilisli Rifat Bilgc'dir.

XY. yiizyrlrt ilk yansrnda yaeadrirsrulan Boyacroilu'nuri,lir. lrsrur anasrrr erbaa (toprah,6u, havs, atcr) a.n yarat drFD webtr d0rt maddeni vasrfland anlatrr.223 I'.yii olan l,u mesneYinh Ra$pPa,ca kitap}prmn Yahya Ef. boliimiin-dc 189 numara ilc kayth buluanniishnsr taranlntlit.. T. y.n KilisliRifat Bilge'dir.

VII. yiizyrlda ya yan itulii Alap

,eair vc kahramanlanndar Anter binl)cddad'rr sonmz ark macerasrm vebazr Arap kabilrluin"

"" I-n

"eRum ordulanna kars, yaptr$ baqanltgetin sAvatlarr snlatan A.apqa eserin

eeviriaidir. Dil ve iislubuna g6re XIV.yuzyrl bilginlerinrlen Eu utu'lu Yu-suf oBtu Mu3tafa Dari! taraindaryaprH{r Lurwetle aanl'n bu qevirinllTophapr Saraynrla Enderm kitapl-

TNASIN.I ERBAA(ln.su. xt/.)

ANTERNAME(Anter. xIv.)

xrII

Page 9: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

il

A$IK DIyANI(Ak. xvrr.)

s4ru.rlj Uq d^:1,,A$IK PA$AZADE

TARIHI(At. xvr.)

.3t-':, j-'A$KI DIVANI(Athi. XVL)

JrJ,, j:u.,ATAI DIVANI(Atai. xVII.)

Ern'n I I I / |hmer bdl i imnDde JI14numara ile kay'tl' bulunan 968 sahi-fc l i ik inc ' r ; jd i r . ranmrl t r r . TrrvhKi l isJ i Ri fat Bi lg . 'd i r .

Sad':ttin Nii,hct E.gun'un l9J2 y,lrn-da yayrDtad,E, bu Litapta A|kinLormalan, scmril*i, tii*nlrjri, v,r-siE an vardr. Tanyan .deliyar i,t.retnenlerindcn Refer Bengn,dnr.

As, l 'dr Tcvar ih- i , { l - i O6man oran !1!Agrk Pagazade Dorviri Ahmet ,l$kibin Yahya tarafrndan ycr y.r I'lan-zumelerl. de siistenotk mcydana g+ti.ilcn bu cser Osrnanl raltanatrnrnkurulugundan II Bayezit fag,nn yarlMa kadar otan zamanr kapsanakta,df. Bu kitabrn Taril.i Osmani lin_ciimenince 1916 (1332) de yayrnta.nan riishasrnr Tirk Dil Kufunu uz-nanlanndan galir tJtkiitdlrr; Alnanmiistrgr,klarrndan ProL F.icdriclr t;u-ise tarafindan 1929 ia Lc;Vig..tyayrmlanan nnsh.srn da llvni Akrug

lssl (9s8) de Istanlul'da orcn Uslii-dar'h Selim BeyoBlu AIi ,{rki,nindivandrr. Miltet kitaplr!rDn Ati Iimi.i"nanzun escrl.r bittiiEnhde 39? nr-Dara i]e kayrtl bulunan 300 sahifeliDiisha ta.anmr$r!. Tarryan KilisiiRifat Bilge'dir.

1634 (r0aa) )alda l6tanbul'di iilengair Nev'izade Atai'nin divau&r. Ig-ta.bul UDiverEitesi kir apl4ldn' 1712

nutnara ile kayltl, bulurar ?5 sahifeli

niisha t.ranBrttrr. Tanyan Kilisli

Rifat Bilge'dir.

XV. ynzyrt iiriinlerindcn olduEu sa*

lan bu eacr, Fatih titapl[rnda 3443

nuEala il€ l.aladr butuan Mcvlina

$elnseddin'in hekinliEe ait T€shil adh

yazm. kitab,nm sonun! elJenniq ola'

rak 1934 te bulunDultur. ToPLYan

belli defilrtir. lqind€ 699 ata €lt,u

vardrr. Kurununuz bu tinemli eseritr

ttpk$asrmrn, Velet lzbudak rn aqrk'

lanalanyle birlilte 1936 da yayrm-

larDr,r. Tahyan Dehi Dilgin'dir.

XvL ynryll bilginlerinden oluP' lsss

(963) te olen Musa MerLez Et oilu

Mehoet Ef. nin iLi cilt iizerin€ dii'

zeDtediEi Arapqadan Tiirkgeye 6itzliik'

tnr. E6er, melhui Kamus esas tutu-

latak meydana getirilmittir' Istanbul

kitaphklarrndan bazrlannda nnshalar!

vardrr. Uskndar'da Selima$a kitapl"

gnda 1224, r22s numaralalla ka)'1tlr

bulunatr Ensha taranElqtr!. Tanyan

emeHi tjgletEcn Atrf Tnziiner'dir'

Divan edcbiyatlmn eu biiyiiL iistat-

larrndan olan Baki'nin le'44 (1260) te

litoErafya ile ba$tB,l olan divanldrr.

Tert-an edebiyat ttEretEenlerirden

Sadettin Niizhet Ergu'du.

815 (200) )aLDda Malstya'da doldulu

sdylen€n Battal Gazi (Ca'fer) n

Bizamllara Ls! yaPtrga savailarr

iiri

6l- ,!t;iATALAR SOZU

(Ata. xV.)

)a-l1ll u"yliBABUSU'LvASIT

(Bab. Xt/l.)

c}l;Pl'lLtBAKI DIVANI(Bohi. XvI.)

ditr dqBATTAL GAZI(Botlal. XVIII.)

xrv )ff

Page 10: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

-L;_,QBES.trtEl \{IE

(Bet. Xr' . .)

e,aj '"LU, Jt.ar.BURHdN:I KATI.

TER{JUMESI(Biith. xvIILXIX.)

' r 1 . , r . , , ' , d J , ' 7 , , m , 1 i . r , r , l i . . ) , 2 . , "l ) r r , n , l , ' 1 , h . t r i t , z . , J r ] | a t , \ , , t i ,Yazrr . ;000 b, .v t i bu lar hr rs , r , , , ;1769 (uB3) dr I l i r ; ( r ,k Sai l r r ra, , ,s ih l ,drr l t .hm,. r I 'a i r , ) a sol 'du- !urnhkrbr in rncn*ru I I \ . or r r lar r r i -ihD her ; Is tanl , , , l 'd i L i .ka1, l1 . f ,L l ) , r , r r_h,s isr df . 'nanzunl hasr tmr, t r r : t r rS( 'z l i i i i imi iz ic in . . t i i rk

I ) i t Ku. ,o, ,uz lnJr ln. ,ndrn t }hr i I l i t , r i , , . i i l . t ! , -rapln ' i .asula Lutun.n ncr ih i , r r r r l .nu, i hr . .k f l i Dnshavr rarrn, :1, . .

l \ ' . \ r i? I ,1 ia i r l f r i id .n R. f i i j r i r l Iu-ru i l l i i i re lLDr naksadrytc Labrre a l ,tur1 e.erd i r . Ui t t , i r k ; ra l , l , l ]nr r NiLDi . , l , i j l i imi iDd. 960 runlarr i t , jkavr t l , Lu lnnr t r 110 sahi f . l i r i ishata.r.mrt,.. Tafryan errkli ij6r, rD.n

Teb. iz ' l i E i isev i r b in H"tef . i r r r . rs-t .d !D Fa.-" rav. Iazd, ! , I t i i rh , ,n, , X!-t ! 'ad l ' s i iz l i ig i in l { i i rer f im . . \ rd r . .rafirdin'filyan{ \afi. der-1, rc.rnr-iB i i .hanr Kat , ' ad l ) .1. ) ,apr laD' f i i .k te9evi r j ts id i . . Fa.sra kel in lc le! j9 ;n r i , . r f -. i ler ' l ' i i rkec karsrLk lar brknrr r lanzcnginLi rd i l iuz in.s id i r . {srm.bues-r in i , Kaous' ran duha on, , t ,e I r ' tdatqc i ih . .de.e! . I I I Sr l in i surmrrve hiikiimdardrn mnknfdt gij.nii..riir.Bu deEe.li qLivi.i lstarbrJila birka,jdefa ba-r lnret r r . 1835 (1251) baio 'taranmrttir. 'Iarryan

Itagrp Pa;a li-tapl,Bi mn.U i Zalit Has, oElu',lui.

CAIlASBNAI\{I'J(Cd . xI ' . )

crirtiIr.i-rnis(can. Fd. xt'II.)

, \br l i a , l l r b i r zr t rn 1429 (833) -vr Indal ars!a(lan (lilntriz,, ,l r irtlk II Itu'

r ! ,1 . sun, lugu l ,u mdrzum tser , I )an-

vaf in oElu Uamasl i rn hrYal i rk l iml" r '

r lo hara l i racatrk lar arrnnd' g 'qcn

ma.. ras)nr !n l r t ' r ' E{r in Ankara

( ;crc l L i tapl !gn a 3086 nunara i le

kav, t l ' bu lunan 216 sahi f ( l i nnshasr

ladnmt i r r . . Talyan Ki ta l lk lar Gt-

nel lliidnrii Hrsan F.,hni Turgal drr'

Aynr .ser , l in t X\" v i izyr l ' ra i r |Enrdcn Ahnrd Dai tarafrnrlan rla dilinize

(evrilm\rir. Bu manzum q:virinin

1952 ytlnda Prrf. isrnail Hikntt

I,lrtlyl.n taraflndu, tairh man2ud,

nensur bazr r:sr:rlerirden ahnin iim.k

larqalirla b;likt.. tlPkr basrn oiarak

yayrnlanan I sahifrden ibar.t tksik

niishasrn Dr:hri Dilgin raramr5trr' Bu

revi.iden altnan tanrkla! da (Can. D.)

krsaltnasiyle sitzliigiidnze alInDr$'r'

A{tr bilin.miyen liir ztt tarafrndan

I Aboet adrna diizenlencn Farseadan

Tnrkqcye s,jzhktiir' Eserir "esta,

cfal, nasadrr, eena'i qlihur, kavaid-i

ti'ri)y(:" olmak ii'er( beq boliiE iize'

rine dn,enlendigi iinsozdr bildirilnck-

re ise de, "kavaid-i ti'rilTe" bitlnDn

giiriilmemektedir' Bu sozlngiin Anka'

ra G€nel LitsphErnd. 168? numara ile

Layrtl bulunan 27? sahifeli niisha6r

taranmrltrr. Tatryan bu kitaPhBrn

mndiir mualini Remzi rtkyiirek'tir.

x't'I xvtr

Page 11: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

( :Ai l r IU' t-FI RS(cq. xvr.)

cAMi-u''.Nis.c\ ix(cant. N4. xvr.)

CEtrI DIV {NT(Cen. xr ' .)

y-L'! | ,,rl;>CEVAHIRU'I.AHBAR

(ceL Ah. xv-XVI.)

XVIII

ineg.rl tn Mustafa i, MehlDcr Ln,Yusuf un Fars!;adan Tiirkgeyr <liizrn.l.diBi sitzhkriir. Esu iiq bitliin iizf-lilrc diizenle'mi9tir. Birin.i bi,lnDrisinlerd.n, it in.i bijtiim mastartnnlah,iiqnncii biiliim dc Farssa kuraltnr,larbahsetInrkr.dir. lsranbut,tu tb(liir.rahman adh b;r zar talafindan l;63(971) t f BaEdat \a yaz, tan \ . i i lnd iKitpriilii kitapl,guda lS40 numa.r i1ckiy'dr bulunan 2t6 yaprakt, niislratarann,lnr. TaDyan lstanbul I_i.csiodebiyat itB.rtmeni l'ahir Ncjat Cfn-

1533(910) y,L'da oleD bnyiikt.iirk L,t_giri Kemnl Palazade Ahm.t S.B$.d.dh (Ibni K€!!al)in ijfiir v€ri.i knciikhikAyelerden meydan. geti..liFi es.r.dir. Snlcvmanite knapt,g,ntn }iarEf. boliimiinde l?81 aumara ilt kaitLbulunan lI{ sahifeti niishasr taranrr;tr.. Tarrvan Kilisti Rifat Bj1g. di..

XV. -viizyrlda Anadolu T,irk(esiltryazan Divar qairleri arasrnda tizrlbi. ycri br'lunan gahzad. c.!fh di.yaDdr!. IstaD!ul ULiversit.si kirat,-ItFn,n Y'idrz bijtiimii Litaplarr ara-sinda r28 truEara ile katrrl, buhudqriisha taranorttrr. Tarryan Atrf Tri-

XV -XVI yiizll sofiv€ bilgi.tdiadcnArtakya'h 9eyL Isa oBtuieyh Kasrnindin ve ahkL bilgileri veren escidir.Miielif bu eeeriBi, Artalya'da brrtun-

!r[.."'il J,!l.rz-AEIRU'I-ESTJAF

duBu s'ralaRld 1496 (902) y,lnrda 32

I'oliim nz,irnre Arrl,gr olarak yazmt,.;

Antakyr'dan Bursa'ya giiltiikh son'

n da (Mancvi bir itarttlc) Tiirkloy.

qovirini\!rir. tsu rltEfrli (t:virinin lta"

'loscuk'lu Hiiscyin bin llacr tarafrn'

d,n l?01 (1113) d, , ya 'hn vo Nutuos-

maniyc kitapLlrnda 235? numara ile

kry, r l ! l ,u lunan 900 sahi f i l i nnshasr

tararmr.'trr. Talyan Kilisli ltifat Bil'

ge 'd i r .

r392 i79s) d,:n 1439 (843) y,llna kadar

Kastamonu'da bcylik siiren Candar-

oEullanndan isftndiyar lley'in buy-

rufiu nz'rin,i, oftu il,.ah;m Brly iqin,

adr bilinmi],.n b;r zat taraf'ndan

mcydana g.tirilmir TiirLsc Kulan

tcfsiridir. Bu tcfsir;n Nu.uosmaniyc

kitapllrnda 2?8 numar. ilc Layrtlr

bulunan birinci cilih taranE,tttr. Ta-

rryan emrkli aigr,,tmtn Atrf Tiiznncrldir.

${:msi adh l}ir zar,n AraPgadan Tiirk'

scy,' diizcnledi[i sitzliiktii. l666

(10??) da i3tinsah .dil.n vo gimdi

\Iillct Litapl$mn Ali Emiri birliiEiirF

de 182 numara ile kayrtl bulunan

riisha taranmlttr- Tanyan Emelli

itBretm{:n Atrf Tnziirff 'di..

Dete.ti bilgin KatiP Celebi (Hacr

Halife)nin 1654 (106s) te Lalene aldtfr

Asya coBlafyd,du. 1?23 (lr4s) ylhr'

da lbrahim Miitefenila'Dn him.E€'

tiyl€ ba6rlmr! olgl nnsha taranEt*t.

Tarryan Kilisli Rifat Bilge'dit.

xrx

'\ (Cd. Es. xv.)

ir[<ll ,^l1iAHIRU'}.KELITIAT

(C.o- Ke. xwl.)

li!.CIIIANNUMA

, (ci 4n. xv .)

Page 12: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

J [ I ] J [>( ; l t \ \ \ t l t - ( i I \ \ \

..,,I-f l sL1.c iN^Nl l ' t - ( : iN , \s

\ \ . \ i izL, l l , i l i i ,L I , r i , ! l ( .n I l i i l iss i r ILr ., , l \ r z ' J i l , , i \ t , t , , n , . r l t r t , i r 2 r t , , L \ a , z\ . r h i ' h r r k u n r i s r i n ( t n k . t f D r . r t r l , ; ,r ! . r l i r . t , l \ . r ; r 1 i1) i l ( l t ! ) ( ) ) \1 l ,n ,h i t ! r .l , i r l l .s i , t r r fu l tn ,hr n, . . i i r i . r . 1 , , ; r , . .L r J i ( ' l n f u k \ . , r , t . r \ , . s i n r l i ] l r r L , ,I r r .x k i t r l '1 , ! ,1 , r \ i t , \ : , I . t i . L i i t i j r i in , ' ,(1 . 11l i . l n , ! !arr i t , . | l I l l , l ) , , t ,D,{nl6() snhi l i l i n , i . tLr r i fur t r , , r t i . . l . : , ._\ I L K i l i . l i l l i l , r I J i t g . , l i r .

, \k l , ,s . r ' i r lu in, i i jUf luDt . t Bf , l . i i ( l , l i , , urr ; { r l ( ( ) ! ) l ) \ '1 t in{ la vrzd, ! r I . r rs{ r , t rn

' l i i rL( . r t s i iz l i ik r i i . . B i r nd, ih , . t t r \_

zrr i i_ l - ( l inrs ohn l ) l esf . . ( t r t r r (okl . ' . rs(n ch.s i , l ic1nn. l , . . i i ! indf r .1 , ,hu,r . r , r - S i i l ( , \ r r .dr i \ . k i t . t , l , ldrn S. ,h; t A1i i r r ia b i jhnnindt , 2 t l t nnni . .i t t t . \ r th bulunrn l i0 sn l , i t i , i i n iNhrrr nrn, t t l r . Trr r \ an ] \ r r f l i iznnfr i l r .

\ \ . \ i iz \ r t b i lg ; r \ r r . r i r tcr i i l ten C,r -DivNr '1, - . \ l ,Df r Dei rnr , Y, tdrr r i r ] B, -r .z id in oFlx Si i l , . lman Q. l , . l l i rdrr rk i luh. !k l , i , rn .nzum.srrd i r . Brg i iz . l D.sr \ ' ;nh Bu.dnr k i ta f t r : , r ,1 !l,uhnan l0() salift.li niishnsr t,rDl:ismr i l I t iknct l . r tn \ iaD rara i tn, l .D.:qr,rnr. rDrrznb. rn.rsrr L.zr escrtrr!r,d fn a lDu pa.(a l r . arasDl ia, {h l f i ri l i b i . l ik tc t9;2 -y j l ,hda t rpkr bardola.ak )a1rmlanru, t t r r . Tarana j i i bnbash i izernrden yapr tmr, . t r r . TarraaD.h.i Dih;niri..

DAI DIVA]\-'I(Ddi. xv )

DASTAN.I AIt I IEl 'l I A R l x l !

(Dnh. XI t / )

g\:i > _/; yi o.:r

D t , i t ) l ] K t , r x I l K i ] l ' l l( r)qrt. x I t'. )

XV. vnzvrl bilein v| Pnlerinden Ger

-i"o.'t, ,lt'-"i oei'";. divanrdrr' Bu

,livann' Bu.lur kitalltErnda bulunan

l,r1 ,.ahiftli nilshasr P!)f isnail IIik-

mrt ll.tavlan rar^ftndan 1952 vrLnda

t , l 'k , l 'J ' rm oldrak v ' ! rn ' l tnor t r ' r '

T , n r n a b u b a . k r i i 7 , , i n ' l ' n ) a l r r B r t .

trr. l anyar Tdrkr;r:'jgrrtdenl'rinde'r

\ur jn I (or i rur .

Di l b lkrm,ndan ( l r * r r l ; mxnzun l i r

L iknrq l i r . \ I i i r t l i t i b ' l i i (h l i ld i r ' X l \ '

) . i iz ) : ,1 i i rnnl , i . iD( l rn . l ihr !u enr lan

I 'u , :s . r in b i r ic ik - r ; {z a n i ishasrnr '

q .nk, r r - l , T i la t OruY bi r ihs i lz 'L- l i -

r ( i r , ,k l933 i r , ( :^nkrr i 'h br ' r l rd i t r r '

i larh r i lshu raranort r r ' 1r ' r ) {h Sn-

l , Ynrn l { i Inr .n 'drr '

I l r lk . , ! .L ; -vatr rm gi iz '1 l ' i r i i rE i

ohn b, , i tkml i rsr ' OiuznrDr idrn

al , r Inr l h ik i i ; , l t rd i r ' l i l rama iy ' i tnd l

Kurm,,znLrntr . rn( t rd $rk i r l ' lk i i t r -

. , r tnr rnn, lan I ) r .sd ' r k i rapl r f rnr iak i

n i is l ,n !n,d n, t .g .af i t ;nd ' n 1r1rr lmr l ;

- r r r rh c$r i r ! r t ikar i r l r hulunar

l , r i l 'n l , i r n i is l , r r . l i r ' \ rLn r r i ishnsr ,v ' r r

k , r r ,1a. .1, o lm!k ro l rYl l ls tunld l Unr

! r r . ; t , s i l l , lc t , i lnr l .k i i l t fs i l i i rk Di l i

r .nr rn, I ) r . \ I !hnr f l t I i rgnt t ' r ' l !n_

rhrr taranau"t r r . i lL rurmrnr ' krsr l t_

, t rxs, ( I ) .d t ) . ik in | i l rdndrn kr-

sr l t rnasr ( I )dr ' . I l ) o l r rnr s i isr fDr '

xxI

Ql, iNc\,11\ l t ;rcc is. r , . ,

XX

Page 13: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

;uf l i,u)DF]KAYIKU].I I I \KI.T IK

( D . X o . \ t t . )

)iJr -u,DLl, l t . i l t- i tJ,\ t)

- : 1 J , i j r J ' , i r

1) l \ 1N- t 1 l rn | \ i its {si1'

XXI I

l ;33 (910) r . i i lJ r I ' i iy i ik t i i rk L i ts ; ! il !e l r . i l h . . rzdde, lLm.t Sr ! ] r in t ( l i r .( lbn i Kf t r r r l )n in. Fa.s{a brzr t .1 ih, .l r 'n b.nzfr l { . r i \e anlaDxlr r t i . , r r , , ,sdnkl ( i k i ,k l r \ rpr farkhrn, \ | ,1 , t .l rm in. f l ik l f . in i gcrrF i g i l , i i r ( l . t . r , , ,{ok in ! ! r l i b j r rs . rd i r . K i l . t , t , r r t rb i r cok n i is l , r l r rDra . rsr lan, . . t t r ! lz j t L i r r t , l r i ,n , r \ .1 ; \ i iddnr t . t r r , i ) t , ,u i i n d . i J 1 ( ) l n , , m . . . j i , , L . , \ , 1 t 1 L , , i L , ,nrn Di ishr rnr&hi t r r . ' l a . rvr l , . , r .k l ii jFr f t ! r r , , \ r , f T i iz i i I . ._ , l i r .

] I1hnr . l I ' i , , S i . rn i idd in &t t r L i r hr i rl lBr ( l r8( , ) \ , tn .,nrr .k Lxtqn. r l ( l ,F r l in i L i r .s , . . .i i i . - l s r , , n t ' u t { ' r n . r : i r f s i k i r . , t , r , i , r l l . ,l ; 9 n u r , r . . , i l f k , v , l t , L D l u r . , r i i r ls i h i l i l i n i , . h n i r n n n n i . t , r . I . i , . , \ 1 , 1T n r k i l n r l . l n s r i t i i s i i r s i . r r , , l x , I n , i . , i lt r , \ r rL r ! in I t rNtan_(1,r .

- \ v L r i i z \ , t r x i r l , r n , ( t 1 r , I , t ' t i r . , t iN i z D i M r h o ! t l l , j h l 5 ; l r t , , , t , . .\ l r l i k , l i \ i , , , , r , k k i D , i i , , r . x r . n . , L t . L. , ( 1 . . n , , . r : , \ , . \ r j r z { i 1 1 . . , : L r r . , , . 1 , ' /' l i i . k , r ' ! 1 ,

\ , , z r t ' s . r f i s t i . , L i i i , " . 1 , ,| ' i - i I h s i r " : r ( l r n , \ r . , l i l i n , r , , 1 , , , , i ,l ( , , l i r . l ' r , , l i s i ' r l u r r h i i t , r n t i , L r l . ,1 l n , h r r 0 t , h n r t , " M i l l i 1 i l i . t , i \ , , r t , , , ,\ r , t r . , n t J t \ t i i b , . , r . i r t , . r i \ . I ) , , . , ,' I i i r l i i l l r : i r - i , , 1 , r t t , r , l r t , ) ] r . L .I t n , l . , l ) , \ 1 , r n , r r l ) r r . , , r t a 1 , . , - r . , , , :r r . n r , u t , . ' . r r n t a r r : L r . r n r r t , l . r 1 , 1 . r , , r Li . t r n l , , , l ( n , \ f r s i t f s i k i r x t , t , ! , , , , rT, i rk , r ' \ izn,ah. l l i i l i idnn,L, . | , :1 i ,

EBAMiISLIMN,\ NIT( Mi is l in. X, . )

nuna. , i l . kay, t l , bu luan asl , dagdz dnrind. bulunduulnurtur. Tan.van Kilis)i Rilar Bilgc'dir.

Er !er i adh b i r zat ta .af r rdan \ iza-mi i ' t -T.var ih ten TnrL(ey{ , t . r r i l . rekFatih'in vtzirldinden Adni lllahnutPaga'yr sunl l lan manzum rdr ih k j ta-I ' ,dr r . Sr lqrrkhJardan, I lar iz ln-r rh-lardan, ,Mofu l la an. A\ d,noFul larrn-dan rc ( \manl lardan bahs.df ! . Bu 'c t . r in I ' f is 11i l l i k i i t i ipbanf : indeLinnshat ,ndan Prot l lu lJ imin Hal i lYrnanr; r l iv le is t insah .d i l , t r krsB,Ti i .k Tar ih I jnc i imeni k i i l l i l r t ,n ,h l5nu@ara1, k i t rb, o larak l9 :8 v, l iDdaDer '1rr rnatbaasrnda bas,1E,r1rr . Ta. , -

]an Ti i rk I l i l Kurumu uznanlrnndanD r h . i l ) i l , ; i n d i r -

E ' t r in br . r lnarnr l o larL Lr .mrrr da,izn i r g tnr i k i rat l ,Ern.h 22 101 nr-nrra i t . kryr t l r buhnrn n i isha( tanMahnnt \dt ih tsozlur t ln f ,o, , r l , r .Bu L. rsru lan a l ,na arn h, : r l tDrs,(En\ f r i . I j . ) , , larak g i ' . r , r j lh i t t ; r .

Hor . i ln l r I t l , !mi i : l iD in 1bl ,a: i ha '.d .n, i , i in I , lnr ' \ i l , . r le )at ,mlr .kh,Bu

srva.nan r , l ,ar tarak anlatan nrLsurl , i . .s , i l i r . \ rzan,n adr bel l i r l .E i l ( l i r .laz ld,s , ( rF,n \ \ : . ynzul o ldr iusanr lnaLtrdrr . I ibarDi is l imn!n, , : l l .D 'z a n ! t u . I ] l r t r l ( ; . z i r . t ' r n z , . , r f n kk i ta l ,hrr g ib i . sa! at mf \danhnndatck nf f r r kr l ,n fa\ . ka. l r . , j r . t , , rnrak\{ i h i { b i r su.ct t l r dn,rm!.du } i iz

DUSTURN^[1TJ'IEl lvEnl

(En".r i . xtt )

\ \ t

Page 14: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ ) i r ' t , ) ) \ED\ IYE.I }I IFREDD

(b: ire. XII .)

ENIESUl.(]11\ AHI It(Fn f6 . x t t ' . x t . )

j^i r l"Jl ,r-"\j rENlsU'r-, iRlFlN

(AriIi . xr:L)

seviuemek getektiBid altlavan birkahramanlk dAstarudrr. Istanbul l!rt-\ersitesi kitapLArndi buh,nan 9 filtil. Millet kitapl,E'n,n Ali Emiri biilii-mi i rdrk j l9 c i l t raranm' i t l r . ' lanran

f,ilisli Xifit tsilg. dir.

\ IV. ) , i iz \ r ldr 1. t i i .n T i i i l lL f I i 'n-l f r ind.h G. .c{ l r ' l i l6hak b in I run( l . tn13u9 ( ;92) da Timurtar Pnraoihrunu. Bc) adrn. YazdrE, hekiDl iEedair t.crdir. Biritlci biiliiDii birk;1...d .n. ik in . i bn lnmi i amel i l ' . t ta \ I l rh-s.der . Di l bahnrndu b i i \ i ik I ' i riih.mi olan Lu csc.in Topkap, tnii,.siR. \an k i t rk i i L l ta l l lar r arann, ln l t ( ,3numara i l . ka\1t l r buloran l ; r ) s t l , i -f , 1 i n i is lu ! tarxr t l r l t , . . Tnr , \ rn\mas,va Tar i l , i min. l l i f i l l i isanL.r I in

l l :s (833) e l ,nd. In .Dlck. r jD, l , , i l , rd . Ior l i b i lg i r ldukl ! Mus. r , ; r Hi . ,Hi isern i r ya l , t rEr "T. fs i r - i I l i rz ; , i

'

( rv ; r is i , l i r . Bu esdin Brr .a ih l lu '.an i k i ta Ihgrnda 03-39?, 01-3911) n, !)D{r . lxr l i kav,r l b , , l (nrn : . i l r l ikn i is l ,as, taranmri t f . Tr Iyar , n" l l ii j l r t r ! ,n \ t , f T i iz i r . l i r .

\ \ I . r u z r r l b i l g i r L r r ; a i r l r r i n , l . rAzmi I ' i r Mrhmct b in Pi r , \hnrr l i r

1566 (991) I'rlo,da l'arsradin Tiilir-

! . ! , sc l i rd .k I I Sc l imi . sudu! , ,cs. rd i r . Ids, ;x $ l r

rnan (r\hlak-r ]t hs;ri) .dL Lilrt d.'

Fer l i b i lg in ! r !a i . I I i is .v in I i , ,

6ljiJl e-a,lENISU'I.GUZ,\T

(Eais. xt I ' )

l]J:UllJlJ;rE\V-{Rt: l- . .1$t Ki\

( | . ,ntat. Xr.)

lHiise..in Karifi) tarafitrdan ra84 (900)

te Suitan Hii*Yir BaYkara nn ollu

llirza ltrrhsir adrna talrm: atrnmtr

rrr. Erinii l-A'ifitr in Istanbul LitaP-

Lklanntlan Lrzrlannda niishalu 'ar'

dr r . 1602 (1011) ) r lnda I 'hm' t b 'n

Yrsuf kalcnivle )'azrldn re tmdt

Si i ) rvnaniye k i tapl rEtnrn Sehi t " \ l iPasa b i j lnmnndt l53 l numara t t r

k^1, t l b unar +11 ' rh i fe l i n iFhas '

tarrn*r . . t ' r . Tar ' -var Ki l is t i Ri f l t B i l '

9.ift.

XYI. riiz,r'rl gairlcrinden }liin']in FiL

tuhi t.rafmdar -razrl'n n'nznE lt-

t ihnanr<l i r . Kuur i Sr l ran Si i l tw ' r -

n rn l ;26 (933) da ,vaptr l r l faca*tut

sef( rnr i dnl { t r r ' - \ \ .sof l r k i ta f l '8D' ta

3;81 num*. iL k tgt l r hr lunan 1:18

sahi f t l i n i isha t r r t mr i t r i - T!d\ rD

Bavczi t Gcnel k i tx fL i r y i idn ' i i 5r -

der tnr \ i izhr t Ergun ' lnr '

\ \ . r i iz r r l sof i vr I ' i lgot l ' r iN l 'n \n-

-" ,n l l ' , - r i ' - " , Bn u ' rd: I ' i i -v i ik k" '

dcr i ( l \ t rhaomtdi r t 'dh i l ' i ) Y" i l

an lu \ l thn! t l l f ' rnr \ l 'E$ '1) i i 'z -Zr-

- " " " ,U,

\ . "1 'c" ' - : rn l lo t t l r f ' rv '

, la lanmik . t r r f r i r l r InP\1hnt gf t r l r l r gL

dnr, ^ l , lak \1 r* r \ \u l i ' r b rn( l r r

. , .ns i i r t : t rd i r ' Hrr I 'akrn lhr L i i \ i ik

b i r i tn fm l i t r \ 'dn r ' b i rka ' r ' l "h Lrst l -

o r r o h n L ' r ' r ' r r n l 8 8 r : ( l : ] ' n ' ) ( r l " " i J

\ l i ! b r r - i t , ' i ' J r r i \ ' ' ' l ' l l ' ' r l x " I r ' l

saLi ic l i n i ishasr t i r r rnrr : t r r ' ' l r r r \ xn

Istanb, , l l i rk .L l , ins i l i i rk l , i igr ' l -

mrni l l i t r t -sa ' t r r lh I Srn ' l ' r - r l i r '

XXIV\X \

Page 15: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

TRZURUM'IU EMRAH(Enroh. XIX.)

r]rri, oloJl i,"iltSnrFocLI ' D j \ 1 \ l

( Etr . folLu. Xr. )

!;jl ;*JDT-I 'UH t. r] ' t ' . sE\ lYYll

( L 4 . X l l . )

(9"r.u:>i-!(Jt> Ll.r1

l .r \ l . i1 :1 (:f ; t . t . trJis t , t 1 ; \ . \T \ l u I l s i

( t . ) . \ t I t . )

\XV I

-{radolu'nun birqok ! crterjnd. \rIa...a saz !a|p dolartrlitaD sotua i\iksa..-da i j icn Emrah, o ldul ra tahsi t g i , r -mni deEe. l i b i r halk ,sai r id i . . t , ro fl'uat Kitp.iilii triin 1929 !,Ln{ta ba.,.lan "XIX uncu rsrr saz, .a i r l , , r indurl l rzurum' lu Enrah' adt , L i raLrD{tak if i i . ler i raranD,; t r r . Tarr )a! .d .b i \ r ri iBn, tnrn l . r ind.n R. f . t . { ln i A.as r , l

I169 (Bi1) )n,ndr meml, .ket i le i j ld ,dcE.r l i b j lg in Ie sof i l ,nrkt , E.r , t ,o t lu , \Ldui lah (L, . r r f Ruht) ,n .ns f , .h .c . \cz in l r r i \ lp \azDrr otduFu j t i .l ) i ler i js indc ropl l1an d ivarr t r r . B,r( l i lanrn l88? ( l i l0 ; ) d . Muhi t l n ! rl ,aas,n,h bas, lan;g satr i f . t i ru .hr . Ir , raD,nrrnr . ' l 'ar rv !n

T i j rk Dj t R!rnDu ' ,zranl . r ,nd.r Oiap l1 , ,h i l ,n

\@r.r r ' i r l ) , \ i t i \ t fhmr.r Ef . rL i r t :Ur l1988) v ,Lndr \ I r r r Bel t , . rbe,v i l lasarrPa:a ad,na d i iz , , , led ig i tar j r . t r r' l \ i rk ,J

r r s i iz l i ik r i i r . _{s1 n, t , , ta l . t i , l ,

1 t r i i 5 S f r i v \ f i l i t t r z r p r i t i I n { . n i \ \ , .,nar l ,u s i jz l , i i iU. Si i le \n,aniy f k i rat ri , i ,n , ) , I )anrr I l , r rh in Ia i . , t r . tL j -h i in , l r I l8 runarn i le kr I r l , t ) , ,1un, , ,1n i i r h r - i r a r r r r n r t , r . 1 r r , \ a n f ( t , L i \ r ri 'Fr . to , ,Jr l . r inden ' l ah i r Nr . j r r ( ; ,n .

ls t .n l ,u l da (L, ,gU' b i iv i i r r i i i o l rn I , l rl i r a ( , i l . l , i . . rdudn L;zD( r . rur t i , i ;nr l ,\ ' d ' , ' ,nda DLcmur i r r r g i | i vrs i l r i . r l ., \ . r d { n u . S u r i \ r , l . a k . l r , i r . l . r n .

' ̂ "{ 'Lj ,:U i\;F A T I H K { \ I ] \ \ ' \ I I E S I

( I -at ih. 1\n. Xl . )

u"$llc! J ar,-r,J d-._|,'[nIr,{zr\ lL-i Nlt, tKl(| t I l l

I{EDI\ I , ] \ I ]Buy ' l | ' l t t i x I ) i s

( Fu . . \ t . )

] lacar is tan, Lehistar . , \ lmanla. } 'eL-

mcDk, DaniDrark. , isree. I tusYa vc

X[rn ia r ' la lat . tE i r \ . g .zdiEi \1r '

ler i b i rgok baLrnlard{n nrc. l i }e . .k

csdnrde t,vilal, bil.qil, r r.rmiitir'

\VI l . t i iz l tJrn \a l ,anfr s i tz l , r l . d . l r

n .s i . !c nrz,m r t i l i r r rsrndr I l r l iv rqel ( l ) i - n i ish i l ' , , o ld, ,k !a t rb i i \ r

{ l i l j hayl ; srdtd i r . Bn :n,vahntnrn! ,

her b i r i ;00 '1000 sahi f , l i or c i l t o la '

r .k l ranlnr i l l . . I ]asro i l i lBr) l ] ( l3J l )

dt |a l lanrrq. 1s: l1 l d . L i rD;- . l i r ' T. r r_

dn. l ) . r lDr i k i tap i iTr . indfn yal ) t l -

m, i i ' . - Trr , \ an . i l .b ; ! r t i i ! r '1n! n_

l . r i l .n B.h( . t \ .zr r ' ,1 , r .

ln t ih -su l to t r l t lnr r l i , , bnr tugu i i " , '

r i ! r ' ' t . rL , i LNs-zrd. l l r l r rnet l , i r t

\1u. t a f r t r raf r r r l rn . hrrk ts i r u l t r r l , i_

l . r . l r i sa l l f h i r r l i l l r ka lcrr rLnan l l :

s a h i { i l i L k r n r n n r u , l i r ' . 1 . 1 r \ i v r r a

; n t , r r a t o r l u k k i r i r l ' 1 , ! , n r h h u l r r n a r l , u

I \xrunnr .uL; i \1 .h. ! r . \ r i l ln \ h im_

N r i y l f l 9 l I ( l : ! i l 0 ) r r l r n , h n h B t

ih. rn Urt l ,ar . ,n , l . I ' rsh, , lo t , \ 's i

t r r d r I n r r t r r . l r r r y a n \ r ' . i ( ; , ) k ( f ( h r '

\ \ . \ i i z \ , 1 h i l f i t ' l , . i n ( l , , , I I . h D r r \ , _

m d i a r l h L i r 7 r t r r t r f ' ^ , l r n 1 1 5 : l

( l l ; r ' ) r , 1 , n , l l r . r z r l r r r , . . r , l i r I l i r a , l t

,1 . I rh l i t i i l " r i . ,k in ,nnn l ' , , 'n . .

\ l .kk i t l , k i 1 I . . , i rL- i l l . r r rnr . l l , r l i r . -

r l rkr l \ l rs , i r l i \ f1 , . \ i \ . Krr ( l i i . - r rk i

\1 , sr id i \ ls r ' r r r r r la , i l , r l f r i , , i , i \ , r1 f i .

Lar l i ' l r r r r h ikr ' ry , l r r l , u i l t r rnrktd l , . .

l ) i l l ) r k ' h , n d . n I ' , 1 , 1 , ! f r l i r l i r r l , n

x \ ! t l

Page 16: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

I ' A Z I I , K I I , L I \ . \ T I(I@t. xt/ t.x t x.)

ese. in Ayrsofya knaPt,grnda 3341nunara ih ka)1r l r bulunan n i ishasrtara^m, i t r r . Ta 'van r lmasya Tar i l imi i f l l i f i t l i jsumrt t in Yasar 'drr .

lnr l r runr lan v. t i \m; i ! a lan t l i ie ,v inFrz, l Br \ , Di !an t i i r in iD s,n ra iF1r : r indrnr l i r . XVI I l . v i izyr lu or ta la-r r ldr doarru: , 1810 (122;) da In.n,bx ldr i j lmi i , ! tn . . 18,12 (1258) df N' ls i -da I lu lak matbaas,nda basr lhr : o la, lDivan, i t , Snl .yrnrn i t r k i ra l '1 , j r rn,nRat j , la t_1, V, b l , ; I . i { : h i j l i imnn. l f l6 l8nrmrra i l , ka)r r l l ,u luDar \ar-rn{ lk l ,annamr. Zdarnrm.. ( , i j rs i -

)annr ! , , a , l l ' rn , s . fv i ler i raranD,! . r , r . l rnyaD Ki l is l i l t j far I j i l

I l r l l z , ' F I x \ l , h r r , r Y , n i n i a r L L 1 , i r? r 1 D r I ; 1 9 ( r : 5 ) r r l r r d r . I I a z r , r i \ 1 , , .l , r m n , ' 1 t ' i . \ r I l { z n t i l l i i , i , , i i . r , , d\ r j l h r n , . i ' z , J , , l a r r k l l r z r , r i . \ l r, t h k , r r ! ! r l r r i r i 1 ' a z , h j k i l . \ , l , r i ,k n \ n r i r , r r r r L k d l , ' t r , . r l , l , F , l , i , r r ., ' , r i n i r . l l ! , ! r i \ 1 , . i \ i l , i r t r i r ( , l d , i .

i u n , , i 1 i n l , r I I ' r n i r i l , r U r , L . , l ., l ,k i kr \ r r l l . , . ,h l , i , r I ' i r l r i l , j , \ , r r . r -l a h n , r n u k l n , l i r . I r z i l , { n x n ' : r ' , , , . l k 'k i ; \ - l i i I n . r \ i : l l i , . , \ i r k r l , n , i \ 1 , r - 'l ,ndr , , is t iDsr i , , r l i l , r r l l51 l . rh l l i l :' , , i ' t , r . ' \ h ! , , i : r l . i , . . i t r n l ' i ' s n lnui i l , fu l , in l ; i i t , r , r ' i l i iz f l k i r i ' t , j r rr f x ' , r , h , l , r . l r r i \ . ' n i l , r r t ' i m r ; i i L ' r , I -, l i . .

;tjlt b. Ctf U t l l t ( l l I , \ ' D I i ' * 5 1 l ) I ) l a

( F u a . \ t ' )

. -a^ ;, ir'- 'a,U<i,! ,iI r l tRHltNGt\] \ME-is, | 'Dl TERCI' i \ r I iSi

( Ferh. x l I ' . )

"".,fC,f.lif/"^-( Fq. x /.)

K;t ! l ' , r ad,n, l r t r t l i nr r l . i rhrag, i iz . r t ,

hr)at t r ( .h i1o, srkrnt , \ . kdr . . r l i i r langi i ( l i ik l , , (1 , n sorr r l i r {1 ' l ,Ar kr !u\ -

' D r n D , , l i n i i n k i n r o l { l u i r r n u r . l a t -

J t r ik i l , i i i i r . .s , \ l t kr l . t \ r a lnnu; kr rk

hi l 'nyr ' , l i r . I \ . \ . \ i iz l l l r rda , \ raP

r rzar l r r r taranndrr ( I r ( r , . Ba d. ' t '

l i , ld , r (1, n l r ,n t ln ynz, lnn ' .sr l . .. r rdrr . I lonhrr l ln bazr la i \ iD. ( l , r .c

I t r l t r ' ' r - !s id , l , , r . (Ci in , i i i -1- l l ikar r t ) . . .g i l i i a d l r r l a r l i l i n i z r , ; e r r i l u i 5 t i r . ' I o -kat ' l I ' lo l la Innf i (S.r t 1 ,ut f i ) t . r . -

I in ,Ln ( f \ ; r ; l ( l i ! i . rn l lar Lu csrr in' I i i rk i ) i l I \un,Dn, k i l ! l ) l , i ,nda ; ;? ; r -1 i l : n t rmr.n i l . kar , tL t , r r lunan 516

irh int ; n i ish.sr t r rnnnnt t ' r . lo , \ ' .n

I ) , l r r ; l ) ih ; f , l i r .

\ I \ - . y i izyr l I i lgnr l . . i rn l , i Ci i l t thr i(Krr lch i r ' l i I I " ra ] l , *ud) n in. $ i r lz h

l f lh S. l l i i ,Dr Br . tan 'u, lar sequek

di i iur izr qer i r r l i ! i nanzum bi r ts t rd i r .

l ) i l bak,mrnr lar p.k b i i l i i l b i r nn.m1r,nuakrdd,r . l i i l is l i Ri fat Bi lg . n in.

\1 i l l . t k i taptr l 'nrn t r l i Emir i b i i l i i .

r t r iurd. l l00 nntr Iar ! i l . kayr t l , bu lnnanni i ihar t rn kot)v . et r ia i \ r T,k ,nt r lar. l ' l .d ig; bu . . . r 192.1 t . Mar. i f Yr Ie-

l , . l i ta .af ,ndrn varrmlanmr, .ur . Tan'

1 ru edrhivat i)Irrtm.nl.rindtn Brh{er

1391 (?9?) yrLnda m.mlekct inde o lehTire'li n( rt.o!lu ^Ldnllatif (lbni

Irc.irt", lbni rlerek)in 1392 (;95) d'

yrzdrir kabul olrtran Araps.dar Tiirk-

xxlx

l

i

ll

l \z .t . t ' ' \ \ \ ;

x \ I I

Page 17: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

, r) ' '4.li.n:i

} 'ETIHNAME-I tsIJDT\(Buthn. xvr.)

FiGANI DIV-.\.NI( I'igan i. X/1.)

iW Jr-FLZI]I,1 KIiLLIYATI

( I'uzuli. Xr I )

xxx

9.y(i nanzu siizlnklnr. Mnrllif, yi.n,isekiz biiliim ii?$jno diiz.hl.di:i l)!rserini, tornnu llrdiir.ahrnanin ln{aa Ii'[email protected] kolavlri,l,rn,k diir(ntr.r-siyle yazrnr,strr. Bu urrnzum sijzlngnnki tapl ,k larda ) azmn ni is l ,a la l vard, . .Mi l lc t k i tapl i ,nrn A1i Emir i b i t l i i -Di ind" l2?6 nndan i l , i kav, t l h , i l rnan nnsha ramnn, . t r r . Taf lvar Ki l is l iI t i la t B i lgc d i r .

- tVL y i i ,y l , ! i i . l , i . inr l . I P i r i j ( l in . (Pi 'r i r t ; l r l i ts .har i ' n . ' l i i rk Orduk. ,taraf rndar I lur l rn 5c lu in in rJrr rq, -nr anlatan nanzrm cnrnl i r . Brhrr ibu csoin; l l rdDin l iJb i ta . ih i o laDrs26 (932) y i l ,nda yazm,, . vc I iaDUr iSul ran Snl . ) !n .n ' . sundui tu. . 3 l s ! -hin, olar bu kiiqnk fakat d(iErrji.ser in, Yrhva I i f . k i ta l , l r l r l t l tar rl\'Iahmxt llt hiiliiEiind,i 5345 nxEnrai io kayrr l r bulunan n i ish!s, taranmrtt r r . TarryarL Ki l ls l i I t i fa t B i lsr i t i r .

XVl . y i i?yr l !a i r ler jnden Trabzon' l rIigatri n di\anresidir. lstant'ul fnivers i tes i k i tapl ,E,nu R,zr Pata b i i ln-miinde 2500 numara ill kalth bxl!-natr l0 , .ahi fe l i n i isha ta.anm,rr r t -Tarryatr citcbiyat ijar.tmenler;dcn

Tnrk iiirinnr .n biiviik iistatlarDrdrDolan Fuzrli'njn Liilliyatldl. iqiDd.kasid.ter. gazeller, terci-i b.ntler,Eusammat lar , kr t . la . , ,q ikayetnane,Beng n Badr:, Leyia vc llecnu dis-

Frrr'r,nu ..iirrTERCUNlESI( Fntuh XlY. )

G.{RiBNIIIIE(ca. xIr'.)

t .n , vard,r . l9 l3 (1329) te Is tarbul 'da

I 'as lm, t o l rn k i i l l i la t laraErava esas

olrnul, gerektikqc llatka niish,lard ve

K um!ouz u,m!nlarrndan Llehri

Di lenl jn i tz t l k i taPlarr atasnda bulu-

nan )azma niisha!a iI. bat vurulmut-

rur. Tarrvarlar -sadcttir Nnzhel E'-

gun rt lhsan Giralittr'

Surileirir miisliintnls taraturdan

f.thini anlatan bu e* r, -4.rap tarihqi-

L rindcn )fi:hmet bnr Onfr YeLdi-iin

"[iituhii'5-$an" adl kitahnm Erzu'

.rmhL }lustafa Dari. I'in Yusul ta-

ra l indal , rapr lan qevi r is id i r ' Dar i r ,

ecr i r i i ; i r r i t388-1392 ( i90- l '15) -vr l la . raras,nda lhsrr'ila bili.dii r. ese';i,

1392 ( i95) de Hal .b 'e g i t t iE i zaman,

Ilalcp hnkiimilarr lltl;k qrlpu a n-

mtr\ld!. fiituhii !.$ad qe\ irisitlii bazr

Lit.pl*larda ndshalal vardf fdtih

Litapl,Ernd! 1286 numira il. k.vrtlr

tlulunan niisha t!'dnmrltrr' Tarr!an

Kilisli Ri{at Bilge'dir'

, !yk Pala 'nrn tasa ' \uf la i lg i l i nan"

zum ei.ridir. Dil bakrolnddn bi! ha'

ztu. olan bu.sein Stileldaniv{: kitap-

LEnnn Laleli Lithmnidc 1152 numara

i le Lr \ t t l , bu lunan a i isha ' r ta .anot ;_

rtr. Tar,\'ar Kilislj Rifdt BiIge'dir'

Sad.ttin \iizhct ErguD taraiDdan

(Beiikr.rll Gedai) a,lyle yiydlanan

bn.ser d. id l i saz sai r imiz i r aNz ve

hr:ce-vlt ;-oz&!r l;le.i igine almlt

bulunnahtadrr. Ta'ryaD edebivat ijg-

.etmcblerindeD R.fet Bengii'diir'

XXXI

OED{I(ced. xrx.)

Page 18: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

J) rJGENC.I

-I-EAI,

(Gent. xt I I .)

(9"f-f ju-r'CT'LISTA]{ TERCL}TT]SI

(cnk . x t . )

d l-.,,r (9iltGULSENI DIv^\I

(Giitteai. xt'1.)

*"at; i\ ;:.tsGULSE\-I NAZ

TERCL.'MESI(c. Ro. xt/.)

xxx

Gcnci Pi ! Yrhr ! . t ad l , b i r zat rn.a-f ,ndan 1631 (1011) dr yaz, la ! mrD-2um saiz l i ik t i i . . Es. . ik i bdln4di i rBi . inc i b i j l i im,r \ rat ) radah Ti i rkg.yf ,ik in . i b i i i i im !ars ladan Ti i rkqcycdi r .Yahya b in l akup adL L i i harrat ka.r .n iyre 1638 ( r048) y , r ,nda yazt t ,n ,solanbu n i isha k i tapq, I l a i f Yr lkenc i i lebulunmaktadr . Talyan Kurumrnuzlizmanlarrndan Dehri Ditrin'dir.

i.an1a iinlii rairi $ryh Sa'di'nin t;ii-lisra. ad| rntrhu kitabrmn lfanyrs lrIlahmut taratrndan l'129 (833) ytir l{

) rpr tan q.v i r is id i r . Bay.z i t k i rapl r f , -h,n Veliyiddin Ef. biJliiDnnde 1648numara i le kay ' l l , bu lunan ?9 yaprakl ,n i isha taranmrt l r r . Tar tyan Ki l is l iRifat Bilge'dir.

Haheti tarikain,n (;nlteni kolunukoran Di)'arbak,r'i, lbrahim Ciilgeni -hin diYanrdtr. Bu blyiik sofi vc bilgiD'bi! nnddet lran vr Azerbaycan'rdola l t ,k tar sonra U,r ia g iderek or . -da ycrleeDie, rs33 (940) yrl,nda oradritlmn!tnr. MiIrt titaplArtun A1i Emi.ibol i imnhd. 3?9 nurara i lc kavrr l rbulunan 154 sahi fe l i d ivant taranb,r r -tu . Tal Iu Ki l is l i Ri far Bi lge 'd i r .

$e,vh M.Lnut $.biisrc.i'hin, Farslaolarak yazdrF nanmD tasavrtrfi €sr-r in $eyh Elvan g i raz i adl b i r zattalafindan vaprl,n Tiirlec aeviris;di..Agrk b i r d i l le yap' lnr t o tan bu qevi . i

LS ))5 )l 16GUIZAR.I TENNURl

(Tc^nai. xv')

II Murad'a suulnuqtu. Eserh, Tnr-

Liyat EDstitiisii Litnpl*,nrn yazma-

larr arasrndr 24 numara ile kayrtlr

bulunan 232 slhifeli niishasr ta.um,t,

ger€ktikgc Istanbul kitaplkl.flndaki

ba;ka niishalara da bakrtnlgtrr. Tarr

yan Kiliili Rifat Bilge'dii.

1482 {88?) de Kayseri'de itltn sofi

\iair Amasya'L Tcnnuri lbrahin Ef.

nir, Muhanmediyae tarzrnda kaLme

.l&F dini sunzum .serdn. Yazl!!

nnshalafl NuiuosmaDiye v€ Esat Ef.

kitaphllarudadu. Tarryal Kili.li Ri-

Iat Bilg{ldir.

Hiiseyin Varz'rn Fai6ta "Ravzatn't-

$iibeda" arlh €serini gijz itDiinde bu-

lurduarak, Fuzuli'nin yarr 9evi ,y.rrtclif nitelitjnde kalerue ald'$ men"

sur e6eidi.. Yer yer 9iir1erl. d€ 6ii3-

letrmigtir. KitaP, (€rbela fAcia6rnr

anlatrr, Bir dafa Istadul'da basrlmr;1'

t,r. Siil€ymaniye kitaplErn,n Halet

Dl btjliiEiirdc 195 numara ile kay'th

bulunan 368 lahifeli yazba nnsha

tilanm,qtrr. Talyan Ragrp Paia ki"

tApLEr Endiiii Zahir HasuooBlu'dur.

Hnseyitr Yarz'rD "Ravzatu'q-$nheda"adL iillii e6eridn Fuali'den eoua

Budur'lu MaLEut Raufi tarafrrdan

yapnan geviriaidn. Raufi, alnda bu'

lunup, Fuzuli'nln alnadrF Parealarrda almrrtr. Bir adr da "Kerbehram€"olan bu eserin l5?3 (981) te (eY;men

tarafiudar yazrlan ve timdi Mill€t

lJaJl dtbHADIKATU's-SUADA

(Hadika. xw.)

UJI a.4r>HADIKATIJ'S-SUADA

(RoulL xvr.)

XXXIII

Page 19: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

H,\FiZ $I,rRl l l/Hd. ,S. -Y I 1.1

l1 . , , ^ l l -rr-lLETi r)11..\ \ l

( I IAIqi . XI I t . )

6 ) l ) rV j \>

HALK SAII tLIJ RI

/rral. $o. ,\ l //1 " r \.1

ciu"'^;H.I\ISE-t -\'t.\l

(Atdi . Ha. XyIt . )

XXXIV

Litaphg,nD tarih Liiliimiinde 232 xu-nata i )e kayr tL I 'n l t lnatr 609 sahi f f l iu i ishrs, ta nmr i \ t r r . T i lyan K; i is l iRi fa! ts i lgc i l i . .

i ln l i i I ran 3r i r i lh f ,z $ i raz i 'n in d i -r arrnrn Bosna l S i r l i tar rntdan \a-pr lan Tnrkqe , i . r l , ;d i r . Eser . Mrr . i taBulak mar l laas,nda i i ! . i l t o l i ra l tbasr lnr ; t r r . Tanr ru \ c let izbudak t , f

Di \an ia i r [ r i ar rsrr r la daha qok ru-bai ler iy t t nn a lmr i ohn , l ,n izadol lNtafa Hnl t t i \$ , d i \ rndrr . 103{)(101r) ) ' r l ,ud! ls tanbul 'da d len bude!r : r l i b i lg in i r i r in ( l ivanrnm ls tah-bul k i tapLklarn la ! f t i t l i n i ishalan!r .drr . Rayozi t k i lap l ,E,nr t r \ r l i r i id-

din Ef. b.ihimiindr li03 numara ilt

k .v , th l ,u lunan 021 srh i fe l i nn.hataranmri t r . . Taf lv . r K i l is l i Ri fat Bi l -

ge rlir.

Sa(lettin Niizl,ft Ergun taralinriar

l926dd -va,'lmhnrn btr kitapta )iVIl l-

XX. t i izy, l l l r ar r d. la tad\ l9

h l ik -sa i iDin , . i i r l r r i rardrr . Tarr lar

Tiirkqc dar.tsrll, finden Ilfliha 5an-

\ \ I I . vazrr l ra i . l ( r indfD \ t ! ' i7a ' l '

Atai'riD Nefhatii'f Ezha.. SoLb.tn l-

Ebka., H.ftl,en, S::'kiname (il.rn-

niin1a) adla.r,'*l{ kalcme aldrgr dijrr

mesneliyi i{;!li lot)l,van !l9l sa}ilel'

mauum cfrtlir. $ai.in gij'iilelil'n

Ham,"t'leriuin h.rncl hepsi bu ddrt

HA}IZA\A}I I.J(Han d. XIt 'xr .)

cJlr:r ,.JL-HAYALI DIV.\N I

(Haroti. Xvr.)

mrsncvid. n i l , r . . r , '1 , lu iu ic ; r , ln rs in. jn.sn.viyi ).rzmair nLvri]:,k olxlna-dr f r sdul ' . . I , ln r ; ' iU i l l . t k i ra l ' l rE, r ' t rAI i EDir i l l i t l i t r i iu l , l (X)2 n!mrra i lckry, r l , h lurrn n i is l l rsr r r rann, f t ' r .Tu,ynn } r i l i \ l i I l i l i ' I I l i lg . i l i r .

l l vsa,n l* r in , iz I iUn.r i \ t rLanurd ' inin(r i l {ao,zn vr \ , , ' iu1 la. ,nr i lnad-o] lnan . l : rDf hr l in( l , l ' i r t rkrn sar a,=ia i v . j ru . r ra i ,huh g i i \n r i l .n ka l , -furranlk larr nnhtUr , t r 'J , . , , . .n rd i . .t \ I in . i i ; , x tv-xv. ! i iz r , t l , i tFn, t f r in-{1, ,n fa i r , {hn!11i n in l r rd, t i o lut ) ,bu mrht . lq , , { r i n ! r -drnr g, r i r ,Dts i dol i ) ,s iy l , ( lhnur \ t d iy , i i inknzrnd,A, ku\ \ , '1 , * r r r lan zat t r r . I lukrhramrnl ,k { lar r .m,r Y,r i , r , r i oca} . la-. ,nda okun.nL, sar i r ' , !c \ ( tanlaInda

1.k . r ka lDc, \ ' r Lr ( l i r tar t ) ' , .m"k rehi9 L i r surr t ) r d i i . rnrn, lu l i iz ( tv i r -rnrmck g.r .k t ;E in; iy i , r , r i , luDak iq jJro raE,n dili)'L y,, Uiizrl hir iislnpi ] t yazr ldnr t , . . IL , r i , i l , t i {Jr } .120 sabj fearasnda , idak ?2 . ik i izd ine d i i -z ta lenor t ru L i iy i ik ,$r ;n is tanlu ll ln i \ . rs i tes i k i rat , l , i ,n , t r I 142'1,1142 il9 numlra lar la kavr t i r buhrnar l8. i ld i tarard, i r r r - I ! r , \ rn Ki l is l i Ri -frt Bilg{:'dir.

Kanuni Sul tan Si i l , . )Jnan rn mukarrp-lcrnrden olup 1551, (9(,,1) yrLndr Eilir-n,:'d{, iilfn Vardfi Y.nicc'li Ilay.liMehnct tscv';n 'livu'drr. trlurat lloilakitaplE,nda 4.12 nunrr:t ilf kavrtL bu-lunan 16; sahiliri niisbd t.rartuitr..Tanran -sadetti)r Niizl,rt Lrgun'du.

XXXV

Page 20: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

1]il1G-qi .rlr+ I ;L-I tAYATU'l-HAyvAN

,INRCUMI'SI

( rtay. xv.)

.:,t)LJt itj;HAZAIN O ' " sAAD, iT

(IIt.aiL x/.)

HENCAMI(Eeu86ni. xrx.)

XXXVI

Mehoet Bin SiiteyDaD adj, Lir z*,-1427. (e3l ) y , t ,nda Ampqadan e l j i

: ,sr -D: lsq hryvanrann r rayor , hak.

krtrd' l,itgi !crE(krf dir. siitcy,raniv"tir.pl'B'n'n E*at Ef. boiii*nA" 25[lnmara ile Layltl bulunan 2ll sahi-f r l i yazba n i icha raranmrt t r r . ?arryanKi l is i i Ri fx t B i lg . jd i r .

XV. yiizyrl iroisinde yAradrAr sanrtandcgerli Tnrk bilsir . nden Mchm€toglu Err.f in, oktrFalain kotayhllaaDtryabilmrl€rn saglamak i(il o qaA,nkonusma diliyl,, *alel]1 aldrEr hekiu.lik iizcrinc bir es€rdir. Dil bakhrn.dan bnyiik bil dncm tagryan bu kita-b,n Ine Hoca oElu A1i adt, bir zattaraftndan 1460 (864) y't'nda ?2l-aprak halindc J.aalorr otan (l,ugiiniqin) biricik niishasr Topkapt Saray'kitapltBr III. Ahmet bdliiDiinde 55?num.ra ilc kayrttr bulurmrkradr'. .Eserin, Istanbul Unive.sit.si trp tarihi!e deontoloji doeenti Dr. Bcdi N.

$ehsula.oElu taraflndan yeni )-!z,yaqeEilen mctniyle birliLt€ Tiirl TarihKurumunca l96l 'al,nda yay,mlarantrpk$a$lrl! taranm\tt. Tanyan DehriDilgir'dir.

Hatk tairlerinden B€Ltaii Hengami'-'r hayah ve eserleri halkrnda St'

dettir Nnzhet Ergu' n yaynladrgr53 sahifeli e€e!di!. Tanyan TiirLjyatEutitiisii alistanlantrdar XrvamctdtBrrrslqr'drr.

i;ii

AIIE

i*i*,nd xv')

N FERAH$AD(Ew9 XIv.)

A-ntep'li lbt.hin bin Bali'd!, billa!-teE, tabistten, peygaEhrler tarihir-de! ve uuun Biiddet g€rip dolaqtrgrm€mleketle tr ta!i[ v€ cotsafyasn"dar hsa losai doBup bnyiidii$i Antepile Mrsrr tarilird€r niabetea dahageniq baheeder naazum eseri&r. Mil-ellif, 13,000 .beyti bulor bu gnzelDe6n€visini ra8? (893) yntnda lnem'leketinde bitiuiittir. lstaabul Univer-6itesi kitapllBrnD y.rma .s€rle. bittii-nnrde 3290 numara ile hayrdr bulu-nan riisha taratrtDrgtrr. Tanyd Ki-lisli Rifat Bilge'dn.

XIV, yizyrl bilgin ve tanlc.indenGdniyanh SeyLoElu Mustsfa Cema-li'nir Ean,um eaeridb. Iran $ahtSiyavus'un llzr Hursid ile Ma$rtpSultanrmn ollu Ferahqad arasndagcqcn a9k macelasrnl anlarr!. Bu mc6-nevinin Siileymaniye LitaphFnn Ha-midiyc bitliiennde 550 numgra ilckayrtl bulunan mishssr taranm,ltrr.Tarryan Anasya Tarihi mielli{i Hn'sanettin Yasar'ilr.

l?5? (11?l) de lstanbul 'da r log"n veCalata Mevlevihanesi qcyhi ikr:n r798(1213) y, l ,nda i , l .n $eyh Cal ip EsatD{driIlin Lcyli vo Mecnun tarzrndakahmc ald'Er tasavvufidir. $ri.in, 26 yatlnda mcydana getn-di!i bu iqli r,scr, divaniyl: birliktc183? (1252) de Mlsrt 'da l lu lak mat-baasrnda basrlnakla br:rabo sonradan

xxxvlr

1:l.!>yi3 .t ,i11;

.. ,ib s J--: EUSN ii ,r$K

. I t k . xv l r L )

Page 21: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

js t , rbul i ta d i . rnrr r , tor . , \ r , ohmL dJI , rsr rmrrr r r . Taronr , , Butak LJ i ,u,d, rr , r f l \ . ,n t r i t i \ t r n , t , t B,Js, . .d i r .

\ L r d z r r i i r : , , , . . r i r t , . r i , r , t . , , \ i . . , 1 , , , r . -r ' r I r t r . , l , , , , , r . \ l , . r r i k l ' . , t , - r t , , \ \ L , rl . , , z r J t i i . n , t , \ h i j l , . , , 1 r . , , , r \ ! Lo l iu Di1 . r rs ,ndx s. ( .n . ik nt r r . rn j , , ,\ . Iu \ i izdfn i ( i i r i ' t i in l t r r . rnrrn( t r\ t rk ' , l l , ,hn q. r t , ,s ,nrh, i l . , r nnr . r , , ,_l r i , l ' b . r , i r rk tn. ,D, rnt r r l r f \ . rn ,n,l l , ,hn I l L t rn i ; ( i . td , i r l fun\ !u r r IL-r rn dnnz ' , rn ( .v i r is i ( t i r . I_ l tnr i i . l , \ , j1Snl l , S. i in ; f srD, lnFn .s . r ; ,h r ,drso. i i , r s i i2 i i r !L , i 'z . r d l r r rk . . ( )su. t rLI ri i lk ! \ i r r l1 . \ j r . rv l l I l i l i r i l t ( . r t r . l i . r r_l . r i r r i \ r . r l ) ( { 1 . t , . r rs( r \u i \ r ) rhrl ) i i i l i i r t , i ( . o t .h t , . ,1 . ,1, . r . i , i , i l , l , . , -r f r l f r l , J r r r s , l i , s t i i n i n . . , t . i i r h I ) i t n , i nd, i ' l ) i i r d i l l , . r , l fn d, r t , . , t i ! l inr , lo f , , ,n , t ro r n r . , s , l { , ( . k i r . D u , r l i j , , l o h \ , O . _hd, l r \ rzn. t r . , t i i rk( f \1 . in ! .u, \ r . .. r l id i r l i r ' , l i \ or .

H , i s n i i l l i l ! . ' i . i s n , i , , t 5 0 l ( , ) ; : ) t ,t r ' l i k i l . \ ' r z , i r n \ . \ n [ \ r E t k i 1 ! r , .l , i , r ,n I i&. , I rhnnl t t , f . i , i t1 i in , i in , t , .;396 namrru i l ( .kr \ r r t r l , i tunrn : i lLs{h i l i l i n i ish.s, tn . rn. , , ! t , ._ t .nnvanxi l js l i I t i t r r B i18. .d i r .

\ IV. -v i izy, lda ynry.n J lc t t rncr a( l t lb ! r \sa i r in 1398 (800) vr t , , ,d , r k :J fnn.2 larak Yr l { l , Ih Un\r , id . in o i t r S i rl , vnan ! . l . I l i ,v . {drdx lu lL inzn,rl iknv.d i r . BT0: h.vr i Lnlan l lu g i iz . lmrsncr i l l i ina i t , . i i . r fuh nr is ,nda

I I t :SN i i t ) IL(Ir i i t . Dir . xIr . )

r$( N ̂ lt'lr( rsk. x .)

, iLLl .-! r.1-, rtlsR,ullu' uLv

KULLIY-{TI( tbtahin xr ')

gegcn sevigrne olaylartnr anlattr' Tara-

na iii; e6orin, Paris Milli kitapllrun

Tn.Lqc Jazmalar biiliimiirdu 60{ nu-

mara ile kayrtL bulunan biri.ik nnsha-

srDrn lotoErafr nz.rjndcn ,va lDt;ttr'

Tarrl an Dor; S.dit Ynks.ltiir.

XV. yr izyr lda -va, .ad,g, kabul ohnan

ibrahim Be! a.lL dclelli l,ir lairjnDanzunnlcr in i iq indt toPl l !an k i i l l l -yat t t . . K i i l l i \ .a t ik i b i i i i imdi i r ' B i r ; rc i

b i i l i im. l r i inacat . Da' t , l l . \ l i la haL_

ktrd. m. ,dhi - , ' ( i 1 t Ctn(nru. adl ,

r r z u r r a L i r m c s r e r j i l e l l o l i r a n r r

l lesnevi s indrD D.zni .n ! . ' i r i lDr i i L l

t r r f ! h ikn,ve,v i i , , ;h a lm,s Lrr lunuror '

lk i ,n i i I r i j l i im l f rsadrnat lar . gazr l l t rre rubal lerd i r . X i i l l iv r r ,n \ \ ' 1 i i7 ! ,1

iqrr i .n td! ta ' i ik j le re hrrekr t i o larak

iazrLnr ; o lan 1;3 )at rak l l b i r i . ,k

n i ish,s, SfhD r t i ! k i rapLlNn Kf-

nankr , . halnmih. le 2 i0 nunrra t l t '

kayr l , bu lurn,ktadrr . Tt ryrn 5a-

det t in \nzht t Ergnn' r lur .

lnkdra 'L lustafa 1, ; r . {ehmei adl r

b i r zat ,n, 1361 (?63) I , l ,nda i i l ,n

Dcnizli hnkiindan llurat Arslan I'in

inan,r D.y adrna nfl,iana g,,ti.djBi

t.fsi.,lir. Gnzfl Lir dil 1c ii''lnlt^

lazr lnr ; o tan l ,u 1. ts ; r ;D Is lahbui

I in iv fu s i tcs i Idcr , l la i Faki l tes i k i ta t '

l ,Ern. la 910 nunara i le ka,v, t l t l tu lu '

nan 323 sahin l i n i ishas, taranmri t t . .

|ar,_yan .m€kli iiBr.rhcn At,f Tnzri-

iHI,As TEFSiRI(lhras_ xrt .)

XXXVIIIXXXIX

Page 22: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

:lrll Jl .t rll .r1r.21lR$ADU'l.MURlD

ILEl.MURAD( htod. Xv.)

LJ Ll JJ:<-lIsKENDER KIT.TBI

(ls. rr. xrr'-xv.)

Afyon Karahaa!'h geyh Ks!'n biuMaLmod'u ra2r (82s) )al,da !rey-datra g€tnereL II Muad'a sundus!Mi$adii'l-Ibad oiae'l-Mebdc-i vc.t-Maad gev;isidir. E6rin asl. XIILynzlairD biiyiik sofile Dden Ne.nlud-din Dayc ta.affndan Far69a olarakSivas'ta yazrlmE, Selguk HnkiimdarrAliuddin Keykubad'a sunulmuqtur.AlJak ve tasawuftan, memleLet ida.r€rind.n, cemiyet ha-vatrndan baLsc-der. Cevirhir, litanbul Litapl,k]antr-da q.egitli Enshalal vardrr. 1427 (831)

'rl'nda istinsah oiunup gimdi latihLitapl'Ernda 2576 numara ile kn)arlrbuluan niisha tsrsnm\i guekljLgrYlhya Et kitaplbnrD Hect MahmurEl bi,liEnndeli 2235 nuEarah nns-haya da bakrbarqtrr. Tarrvan KilisliRifat Bilge'dir.

Ahmedi'nir Lardeii olup Hamzahtu

me'niE mnellifi oldtrEu cihetli Ha!l,zavi samyla tamlan zatrn eseri oldugu..ahtlnaktadrr. Konu bakmhdan -{h-nedi'ni! lstcndemrroe'sn en il,!..rise d. bu meaur c:r..in dlhr zirad.halk i ( ia yazr ldrg anlaer lmaLta&r.Ge.ek rDl.t,itdli kuvv.t v. c!nl,l,L,ger.ks. Lcline ve talli.leri b|tJrrn-dan pek d.Eerli olan bu es.rnr, 1 0rkDiI Kurunu kitapl'tsndr 3.1.11i0066nuhar. ile Lalath bulurau 882 sahi-fcli hiishasr t.ranmrgtt. T.nvan V"lc t lzbrdak ' tu.

l,UJr<-llstrENDERNAT{E

(Is. xIV'xv')

, r l , rn 'u rlzzET MOLLA DIVANI

(Mo a. xIx )

.9"{-r uU--rtuKABUSNA\II iTERCUME.SI(Kab. xr'.)

$air Anmedi'nin 1389 (?92) Yrhnda

lealene ald'Er nauun estdir' Bu

peL iiiin o€strrvi.tr FiliP'in oglu Is'

tender'in hayau, seferleri anlanlmrq'

sora H^zrcti Muharlned'in zuhuu'

hayat ve gAzalalr, halilelet deti ya'

zrlmrs, bundan sona ila O6rnanll ta-

rihnne seqilmil ve rihayet vine lsken'

d.r'de; bshsedilmirtir' Escrir, 1459

i8f'4) ;l'nda Edirtre de Ataullah bin

uaurll t"*r'oa"" Yuzrlan ve gimdi

Konva mnz.s;nd' 141-9? numata iL:

L.]rth btrltrn3n 615 sahifcli nii6hasr

taritrrltrr. Tarryan Tnrkge it6rct'

mcnler;rden Hidi Gittrcel'dir'

1829 (1245) Ilnrla siirgiin olarak

bulurduiu Sivas'ta iiltn DeEdli Dajr

Keqeciz&de lzzet Molla'mn iki divanr

vardlr. 1825 (124r) )alm ka{rar vaz'

dI# iiirleri 'B.haH tlkAr-, bu tarih'

ten 1829 (lzas) )1lrna L!da! iazdrk'lannr da "Hazal- i is ' r ' ad lan ar

thda tuplamrt t r r . 1839 (1255) da

M,. id t Bul"k matbaasrnda bas ' lar

466 sahinti "Bahau llfkir' tatan'

nrit,r' TnDyatr Kilisli Ri{at Bilge'di!'

irerrimtk \hq:t trrafrndan l'alsqar

dar dilimizr: !cvriler bu mcnsur csd'

KabuJun, tonrnu Kirhisrrtr hnlnm"

{tdn K.yknvus un ollu Gevlan $rlla

rrr.liii ltiutl, rdir. 'l'1 biiliiE olrn bu

t ir.l,,r t'"'lotiimii"a" "vrr

birkonuv-

la i lg i l i . tE i i r l . r vedrr : Yarmak' d i r -

ldmek, yiYif ism.k, hamamd gr-

Il

l;rlilr,llilllli it

XLI

Page 23: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

r l " : ' - r j l - ! , ^ jUK-{l) l BL,nII ' \ \ tTTi}-

Dlvn\ |( KadL xI t ' )

K . \ I S - I O S M , \ \ i/Kda. Os- - \ 1 \ . /

A"4>, : , - " ) / \ iLA]I I IS T]-R( JI } IESII A a n . X L l I I - \ I X . )

XI , IT

mek, 9e!gnD oynamak, mal artrlmak.

oBuf ve krz terbiyc etmck, ilim iste-mek us0l r r : adabt g ib i . Di l \c i is l t l

bahmRlu biivrik bi. d.l{.r tatr)an

cser in Ankara gdr t k i tapl ,Ernda l0 l l -6 l nunara i le kx\ r tL bx lurah , l i8

.ah; fe l i \ azma ni ishasl t . r^nDr. t l r .

Tar t ) an Ki tapIk l r r l l i i , l i i . i i ITa- .an

I 'ehmi ' l u .gal i l , . .

B i lg in b i r h i ikuddar o lan Ka<L Bur-hanet t in ;n ba ,L i \ rn, d i l l l rk ,m,ndanqok zMgin re i i , r l l ik l€r l ' (L . lud!r .

139+ 1 i r l6) te I { r l i l l } ;n . \hn! t t r r i -f indan razr lan b i r i . ik nnJ,r . I Brr i t , -

n u z r s i u L , b u l u n n r a k t a d r r . ' l i i r k D i l

hurun, , . { ,08 srh i l i o lan bu rsrr i t tn) tos. ! l i . in i a ld, rm,-- \ . l ) i r L i l r l ,

ha1in, l . \ a ! ,n iL, i i t ' r t i r . Ta. t rma I i ' '

l , , i rn t i , iz f r indfr r ! r t ) , l ru i t l r . ' [ .1r \ r !l . ranl lu l t n i \cr . i r , . i D. t iD r i rh i t r , 'f , t i j r i i l )oktor . \ l i \ ihat Tar lan drr .

U . h n r S a l a h i . i t r 1 8 9 5 ( l i ] l i l ) r f

Lasr lan , \ rapqr , I l r .qa r l I 'a , .ka d i l -

lerdd, l urk{ j . r f . i i , l i iF i id i i r . lzahk., t rk i f i i rkgt k , l inr l . r i , rk ,mdtdrn

Laran,n,rs t , r . Tnr , ) rn T i i rk( . i tgr . r_

rn.n l . r in , l rn U. l )n. t Oiutdur-

\ l \ ' - \ \ . \ i iz ) r l b i ls in l ( ' r i r , t , t I Icr -

dnddin l , j ruzal rd i d ; r te l i f r r t iE i D. i -

h u \ r a l ) r x K a n , u s u n 1 n t " 1 , l i t h '

Dret \s ,nr tdrr f ,ndan vatnkn Ti i rk l .

fe \ i i ; . r l i r . r \s ,m r "Nl i i t . rc in i ULr-

b,nr kazarr l , rmt ,s b ' ,h , "u" I 'u " . " . - " "

b i i r i i k \ , , n s a g l ! n d i l k a \ n a k l i r t I n ' 7 -

o[' Jl 'uLir; i ;

l i rN tr i \ N,\ lrE-i i l .- i0sl\1.\\

( A o r r r . 0 s . \ I i . /

(J"qi e)'!l i-.rjltI iANINU1- l) )r, ir l

TI i I ICTMESI( Kndeb. Xt'I t t.)

d.n biridi!. Incelcmd..inin d'tinligi

vr dogrohgu bakmr an oldulu ka-

rlar Arapqa kelinetsi kargrlanak ve

n(rklalnak icin kutla.drEr itz Tiirkqc

k,,limel.r bi*rmuddtr tla ga!'t dfn'rli

I ' i r d i l hrz i l rs i o l l ln lev i r iY i lsrn

l'.r rl,li t'rlarrP 1l }lahmurl'a rtr

nnl i \e h i ik i imda. l ,u ' ! r i L f l fn f r 'k

Mi i ter . im i n l i iknf t r l lar r rhrnr i t r r ' Ka_

n! ,s { . \ i r is i nLsrr - r l . \ ( I ' r f l lnr l da

I ' i rkr ! d f f : , i i ( c i l t ohrak. b i r t l " i r r la

l . t . , rbnl i t r dnr t e i l r Lal i l ' hrst l -

n, r . t , r . ' l ' r rnrnr i i ( . i l t o l r fu l l l r i ldn i

r ,hr r i ishr l r r i iz r . i r l ( ldr \ r l ' r ln ! i r r '

I t i r i r . i . i l t l i tar l r rn \ lar r i l \ la t l ' ra ' t

r r r , r l h h i l l i ' \ r n i \ k n ( i h " f r \ '

i i ( i n , f i i . i l r l $ i t r r r r r r \ r l ' r i z l ' r -

I ' , o 1 . i ) . 1 i . d r n f l i r ? " 1 ) r ' l ' I i t '

t , L i r i i , r . i i z l ( r i \ 1 . \ . \ l n r d I n ( r l i _

r r ' i i 1 . l , i r l i l l l r ) l l r l ' \ ' ' \ ' r n l n ' n n

L i , r n ' , ' r , , ! , l i r . l l f r i n i i ( h ' n r \ ' ' l '

n ! . . ry . i lk "a lL i f , ' ( l ,

l r r ih S ' r l r r rL [ le l i '

r ! r K i , , , r r t r r a . r ' 5 i n i r e r a z r l r i s ' r l r

l , u r a l l - ) l a l z i t \ ' I S ' l i n l r n u n

larur la ! rkan kdrr r la ln rh 'k lor t i ! i

an lasr lnLrhr ar t r r . ' l i r rYrr I Nur i ( ; i ik -

l l { r ; n n s l , o h n h a r r o i i l l l l t L f i

Zabt- , Kr l i 'nr r ; l , {hb. X\ ' r l izvt l l r

! is . i l ,gr srn, lnr l ih i i l i rz l I l rber ;n ' t

i ; f l i . i ' . i ' , l . "pquau' , l idr r r r i ( l i i -

, r t lc{ l iZ i s i iz l i ik tnr . lhr tnrh l '1r -n '

(861) , i . [ t " " tn t ' bh b ' l rs i i ( ld in !d] r

\LI I t

Page 24: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bir zat tarafindan yazrlan ve qiedjSiile).naniye kit.pltglnD VeLbi EtbiilnEihde 1968 runara ile ka;rtibutunaD nnsLasrn, t?8? (1202) ]alrr.da ijletr Mn6takrmrad€ SiitcyEaa Sa-dnddin Et "Te.ceme-i Kanunn.t-Edcb" ad,yle TiirLgeye gevimig vegevirinin baglana t.rihi ol,h t?69(rr$)u ebced hesabryle betiithekiizere de csqine 4'rt' i-ll Elsine.iSchse diye jkinci bir ad vermiitir.Bnyiik L,tada 2186 sahifeyi butarrlevirinin SiileyDaniyc kitapt,ElnlnE6ar Ef. bdliimiindc 3182 nuoara iteLaytll bulunan niisha8r tarandrttr'.Tarryan r:mekli .iEretoen Atrf Tiizii-

inadolu'nun gtineyindcn grkmr|i ve A-dana, Antep, \Iarag, Urfa, IIalep, $alnta&nannda dola?arak gnzel rftlerBijylemif olah bu d.Ee.li halk iani r.serl.ri bircok kimseler tarafrndantopla.mrt !,, yayrElanmrit,r. Bu irirasnda Sadeuin Niizher Ii.gun\n1933 d{ , yaJj ,mladrAr, ,Karaca oEta ' "adll kitap tdranDttt.- Tar,yatr Tii.k-qi itgrctmlrrl.ridl.n Mcliha Sanverrd i r .

IV. Murat zamamndr yalryan Kiribi,XVIL y i iz) rLn i lk varrshdaki saz

iairl.r;tin ;l.ri gelcnl.,r;ndendir. Sr-det t in Ni i !hct ' jn y t ry ,n i l id ,E, t i ; j . r ita .ann, t t , r . T.u laD KaLat . ,s L is .s iTnrkre dBretmeni Niirerrh'dir.

*^"'r'i:]",|,:""iTl/^""XVIL yiizyrln ilk yarrsrnda bnviik

l,i. iin iirzanan Lu ;rir IV Muradin

ordu saz 'sairltrnrdenrlir. Sailr dili,

tll,ii iislnbiyle halk riiriaitr pck gnzel

ijrn.kl,iriDi v.rmiltir. Prof fuad XnP'

r i i l i i 'n i in 1930 da ! r n ldt l r "Ka-

yrkqr t in l Mustafa r r Ctns Osnart

J , i le t , )s i " rd l , l lo tnr ldra.nr l t r r . Ta-

r t r rn ' l i i rk( f i j l . . tmfr ler i . ( l tn T! fh i -

c . I \ i i l , l i i l i i 'd i i r .

Islr, Hind filozofu Rnllar: rtrfntlan

Srnsk. i t ( . o larak vazr l ln5 o lan bu

.su, ibrft \eri.i hiknlclorlti r e ma-

c...lardan ibarf itir. Olallar ha,-!v'n-

lar rrasmda geemtktcrlic. "Ktlile " ve

Dnnn.-' 1ri.in.i bolinndeli hika"v.lerin

kahranarrlarrndrn jki qakal'r nildr'

tsu kitat itncc irar hnktmdan Nu'

qirr:vanin bupulrytc I'ehl,vicrye,

dalra $nra AraP(aYa, AraPqasrndax

da L i r cok d i l l , , re rnr j ln i ,q t i r ' \ lV

yiizlrlm lltEerli bilgnr \c iairlerindenHoca ]lcsut Giilrehri tl. Av&noBlu

ulrlu. B.v, 1309-r31i (709-748). arltna

bu eseri Tnrkgc-vt qc'irmittir' Dil

baknmrdrn btiviik bir itn.m tairvan

bu geviri iki itnsiiz, bir ze,vl \' 16

bijliine ayr,lmrr -viiz kadar hik|'ttlcn

ibar.rtir. lsmail Lnr Krlaluz tar.rrn-

dan 1.189 (B9s) )rLnda Enez'dc giiz'l

tresihlc ve harek.li oh.ak lazrlan!. sindi Snlc)TlniJ'e kit3lrhErNn

Lal.li bitliimiirde 1B97 nulrara e

tay,tlt bultnan '164 sahifeli biricik

nnshasrnrn fotoA.afisitararunritrr' Ia-

yan Tnik Dil Kurrmu uzEanlann-

dal Delri Djlqin'dir.

a,.) -, dLlt

KELiLE YIl DI}lNIi(Kel. XIt ' . )

KT\RAC,\OEI,AN(Koru. xt/rr.)

t(ATll t i(Kntihi. XYIt.)

\ t , t \ ' xLv

Page 25: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(Jl_r,r dl Jl'KEMi1, l l t ! f l \r i DiV,^Nr

(K. {t. xt")

KIs:\S-t ! l \ I l lYA( r,;tr. xrv.)

y,+..t5KIT. l ] } . I B.I I IRI\ I . ]

/ K. D. Xt/r.)

o-! tulrtKi l ,^r-I (; l lziDr, l

(cii'ide. XI/.)

XLVI

XV. y i i ,y , l l la i r ld i r (h ' kdnrDrn t lKrrnnl l lnrn i ' ln | l i ranrd,r . Mi1t . rk i t r t , l ln , t r ,^ l i l . i rn i r i L i t1 i in in, , l , 5 : tnurrara i )c ka l t ) r bulun,n ) r ,nr , ,Di ishr t r funrnr f r r r . ' l r r ryrn ' l i r . I , r f

i t i r f r rn, n l , r i r l ,Jr lh"u^ Nto l ' ' i l t , , t -

l } , l , ' , o 1 1 , , l l , l t r r . r l i , r a d r n a \ r 1 1 ,

crd. r ( , v . ; ln ; f ohn h, , inu l l i , . , r .XIV. v i i ,y , l AMdolx l i i rk( r 's in in s(1,v, i g i iz , l l , ; r i jo ! i i ( l i r . ( .1 , .v i ,?r l , , .J l idr i i ld i r . l i i taL,n iL , ,nusu. \ r r . , , l l ' .i incf . i . \arad, l , i ! . ln . lganln d, ' i lmurkr | . l , . rnUr. L! , . i , r . T i i rL l ) i l K ' lrxnr k i r r t '1 , f ,nda l?7i , r (n l3? nx ' , , r ' li l f kaI r l , l ,u lnDrn 950 \ahi t i l i , , ' i . .I 'as, t rhnm,: t , . . l r r \an .df ) , i \ r ri ig . , tn !J , l f r indrn K, !nnl I id i l r r , i i rk .q o g l u , l u r .

Bi iv i ik l i i rk d.n izr is i l ' i r i l l , . i - i ' lddr iz . i l i l r . L{ ' ! ru1\r r r . l ) in jo l ,1 , r i r\ c r n , n , l r k r t l , r , d r i . , l , l r r l i l , i l g , l , rvrftri bx rn,ri l9ll5 t,, Tii.k 'l'rril'

Kun,rurr taraf rndar t r l ,krbasrm ohmkvarrr t lunrnr i l r . . T. r r lan l l i i r . r r ;JL. lhd! . t i l , f jk 1 l r ,na) i | . .

B u k i l l b r n a . L X I . y i i z } 1 l i r j r i " i n , l ,Doandr y , , t i icn I ' i iy i ik I ' i i rk l ) i ls ' r -t r r ;ndd, jmam Sfrahsi ( t1Lu \ . ' r I ' i iT .h i f l , in l l rhmfr) raRf ind,n I i , rkUlusunun d id L i lg is i r i ge l i i t i r r r , L .grn; i l ( i r 'nrk amadyl . Tnrkf l .n-K, t -(aL rE, ,y l . (d4l ! r iharer incf ) ) r , ,1-

o"4\-1 c) u:liKOQU BI'Y RIS\LLSI

(Ko(n. Xt ' I t .)

q;13.: o.-1-iiKUDDUSI Di\ 'A\I

(KuddusL xIx.)

d\ t r . . \Y. y i iz t r l ( la y i radrEr san' lnr

lu.hrr.t bitr Bali !(lL bir bilgin lu

csel i ( . . . t rs ih \ l ru i rn Tnrk iyr{ lond. . .n t d; }er .k v . r rd,F ra l ,n r rna

dolu rgz,na ! .a i rmi : t i r . Her bal ,d_

drD bi iy i ik i inen ra. . ,y ln bu (ev i r io i .

br?r h i r r t l ,k larda n i ish. lar l \ l rd t r .

l l i l lc l k i r r t l ,E 'nD . \ l i Emi. i ' t . r ' iv f

b i i l inn i iD, l r 3 :9 nDo.ra ih k . ! r t l ,

b u h , n ! n 1 ; ; : a h ; i l i n i i s h a s , 1 a . N '

n5tr r . ' l . r r r r ar Ki l is l i I t i fa t B i lgc i l i r .

Enderun( ldn v. t i ld i r \ ! I \ . l lurad ' rn

musahi ln i i inde bulurrnt r l r l t l t r l i i r la-

r f . i \ , i l , i i g i i r i i i l i i s iv !set a( lanL

l { . ,m,z,kn G( i r i ( . l i Koqu ( l tu" ta l i , )

ts . r ' i , , . , , rnuntrn r . ,1 , !1r , t i i l . rnLi r r

diiz.nr kontrlDasr Daksadr,vl l6ll l

( 1 0 1 1 ) , 1 " K a l e E c r l r 1 , l \ . l l u r a , l a

sunduiau txs i r rd, r . Zrd Dna g i j r . r { -

de b i r d i l l t \c L i i l l i ts izct tazr lnutola4 lln t.sn.,, dno ,\r ru1,a da, sonra

r la jL i r l t fa is tanbul i l . r basr luryt r r .188. ' ) (1303) t . is tanbul 'da Ebuzzi lamatbi isrnd. bds, taD ni ish. tarannur. -

t : . . Tady.n Kj l is l i I t i l r t B i lg i 'd i r .

Kaadiri 'l

$jkatr ;. hl{nrder I}or'lrr

\ [e . 'ar izrd. , lhm.t Knddu: i nh so-

{ i lane t i i r lernrd in ! r ' \dana g. lmir

o lar dnar t lu . Si i r l io9 (1183) dr

dognur. lB18 ( l 265) ,y , ld l la i i lmi i r t i i r -

Di \ ' .n ! ik i d . f i basr lq, t t , r . 18r-1 ( l :91)

te b!s, l .n tat ba:nus n i isha taran-

mr l tu. Ta.ryan Ki l is l i l t i la t B i lg . i l i . .

XLVII

Page 26: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

KUI,OCLU(Kdoilu. xYIL)

LAI{II DIVA]II(Lam;;. xYL)

,-ry-f -r 1JLEYLA Ytr MEC\UN

(Ley. xv.)

d.r4:}]LEYLA VE MECNLII{

(Larendi- xvI.)

.,11 ;J d.1LUGAT.l NI'METULLAH

(Ni'neti. XW.)

XLVIII

Bu hatk gairinir qiirlerini SadrtlinNiishet E.gun "Kul{,gtu' adlnr veidiAikitapr. klplamqtrr. Tanyan Kabatl,Liscsi Tiirkli. itE.{,tn.nl.rinden \u.

XVL ynzyrl bilgin vc aairlerindcaBusa'L Lnmii Mahmut Cclebi'nin di-vanrdrr. lstanbul tlniv,,rsit.si kirap-l,E rla 67r nunara ile kaurlt buluhan226 sahifcli niisha taranm,st,r. Tar,-yan Snleyba ye kitaph$ MndiirnZahi. HasrdoElu'dur.

XV. yii,yt Firl.rind{.n Kanttrran'lrSiileylDan Bey oElu Bihirti Ahmct Si'nan Qelebi'triD Hamse'sini te5kil edenbe' nesn.vidcr biridir. Bu giizeleserinlstatrbul Universitesi kitapLlrmn ede-biyat bitliimiindt 216 numara ile k&yrth bulunan nnshas taranmrtt,r.Tanyatr Tiirkee iigrctmenlerinden .Al'diilbaki Fevzi'di!.

LeftDd€' (Karanan)li Hamdi'dn I;43(950) tc yazrp o,vr l larda Krranrn

Yalisi buluaD $ahzade Selim'e sur

duEu nanzu@ elerdir. $ai.in, (Ha.v"

retrame, Tahalyiimame) Sibi adlai

da vddiBi l,u mesne'inin Fatih ki-

tap}lrnda 3?40 numara ile karrttr

bulunan 3?5 sahileli Dnsha€r laran-

mrgtrr. Tanyan Kilisli Rifat Bilge'dir'

156r (969) de IstaDlLl'da olen l{ak;i-

bendi leyhlerind€tr So{ya'L Ni'm.tol-

lah Ef. nin 1540 (947) rLnda diiz'rD-

ledigi larsgsdan Tiirkqeye sozliiltit!'

LOOAT.i SEHNAN1E(La. $eh. xvIII )

MAANIFNAME( Mdatif. xv.)

41 ,P,-MANTIKU't-TAYR(Man. Tlyt. Xrv.)

Bu eserin Tiirk Dil Kurumu kitaP-

LE,nda 60?5 nultrara ile kayrth bulu-

nan nnshas ta.andtq, gdektikgc 451

nudara ile ka,v,tlt balika bir nnshayd

da bakrlmlttrr. Tar-van Kurunurouz

uzmanla.ndan Dehri Dilgin'dir'

Baidat'L oner olhr Abdiilkadir arll

b i r zat tn 1?21 ( t t33) y t }nda $chnamekelioeltri iizerine diizenledili FaBra-

dan Tii.kgeve sijzliiklit Bu .serin

Mi l l . tk i tapLBrntnAl iEmir i bdlnmnn-

de 6l numara ile ka)'rth bulunatr 9b

-J.aprakh niishasr taranmrqtrr' Tartyan

eDekli ijErutmen Atrf Tnziiner'dir'

r486 (891) yrlnda lstanbul'da olen

H,ar Bey oElu Siran Paqa'nE ahlak

ve msihar. dair es.ridi.. qagrhrb ol-

dukqa sade bir nshbi)le yazrlmtg olan

bu cserir, Afyon Kaiahsa.'L n.bdul-

lah oElu Ca'{er d}1, bjr zit tarafindan

1s?0 (9?8) d. yaz,lan ve Siileymanive

kilapl,g,n,n Lala lsEail bithmiiDde

212 nunara ile kayrtlt bulunan 295

saLifeli rnshasr taranrDrltrr. TarrYan

Kilisli Rifat Bilg.'dit

Gnlqehr i 'n in l3r i (71?) yr l lnda ne1-

daDa get;digi 4'108 bcyitten ibaret

nesr.\idir' Dilimiz balumlndan bn-

yiiL iinemi bulunan bu .scrin bazr

kitapl,klarda niishalarl {ardrr. Bun-

lardan, kitrPgt Ralf Yelkenci'de bu"

lunan niisha, Agih S[rr Levend'iD

itnsijziyle birjikt. trpk, basrm oiarak

XLIX

Page 27: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

+3'{sLMELHATIE.I $E]IISIYYE

(Idelhtne. XII'.xV.)

.n'UIt r+MECMAU'I.L-T]TAIF

(Let'if. xVI.)

,AlJ+l fbL,iIENAZIMU'I-CEV.A.ITIR

( Men. Cn. XVIL)

1957'dc Ti i rk Di l Kuunu yalrnlanrras'noa yay'DranDrir ' . . r 'ara&a hnbaahrdan yaprlo,qrrr . Tr lrar n,Miijger Cunbur'dur.

Bursa'L Lamii qeltbi'nin giildiirncnve ogntleyici kiigiik knlik hikn,vetuibir.rada toplamak sureti],1. me!danagetirdiBi n.nsu-nanzun estrdir. Is.tanbul Universitesi Litapl'E,nda B?0nuEara jlc katrth bulunan 93 6ahif€linisha tar.nmrqtrr. Tanyan Kiljsli Ri.fat Bilge'di..

XV. yiizyrln deBerli bilsin 1e softlerinden Yaz,croBlu Mehmet !e {hln.rBica!1n babala., Yaz,cr SalahnddinEf.'nin 1408 (81r) y,ltnda Fars(adan(erirdiBi DanzuE c6erdir. Yrldrzlar.dan v. havantn giinliik olavlirxrdarbahs€den bu eserin r576 (98a) daFerrubi ad} bir zat tarafrndan vaalanve gimdi Nuroosmaniye kitaplg,ndr2809 numara ile Layrth brrlunan 173yap.akh triisha t.ranEritrr. Tar,)anTiirkirat En6titnsii asi6ranlalndanKrvamettir Buslan&r.

Tnc'li Mustafa H6kt n 1632 (1042)de 1-'azd:$ Tiirtge - Arapca - Farscananzum siizlnl(tiir. E6elin Bayezirkitaph&da 6901 rumala ile ka,v,tlrbululrall 6? sahif€li nnshas, tarln'mgtrr. Tarryan Kilisli Rifat Br-ge'dir.

XVL yiizyl sonlaDndt yodson ta hsi

vr bil6inft.imizden Trabzon'tu Aqrk

Mchm(:t b;n llafrz Onr:r'in r59?

(1006) dr kalnc al{l'E' rsordir. Ilu-

mcli v" Anadolu ;r:hirloin. da;r bilgi

voir. Siil.ymaniyo kiht,lEirun Hal' t

llf. bnliimiindi, 616 Dtrnnra ilf kayrth

bulunan 690 sahifi,li niisha taranm,t'

trr. Tarryan Ragp I'aid kitapl'Er

Mnrlijrii Zahir Has,rooElu'du.

1512 (918) dr i t l .n M.s ih i 'n in ' l ivan ' -

drr. Bu divann bazr kitaplLJarda

niishalal vard'r. istanbul Univcnitcsi

kitapjrE'n{a 899 numara ilc kaytlt

bulunan triisha taranm'ttt!. Tanyan

lstanbul Erkrk Olrcncn Okulu edt'

biyat tiE.ehcni Sedat olsal'd[

Uzun yrllar Kanuni Sultan Snlcyd,n'-

rn Nipncrlk hizn(tinde birlundulu

iein (Koca \il;ano) satuylo tmrlan

Tosya'h Celalzade Nigani Mustafa

QeJebi'nin 1556 (964) ylmda kalemc

alarak Kammi'ye JtonduEu siyaset vc

ahlSJ<tan bahseder rntnsu esdrlir. 55

bithm iizerire dii,enlcnmistir. E6clin

Nuuosmaniye kitaPllrda 2629 nu-

rura ilc kay'tL lrulunan nc.ihlc yaz'l-

mr9 ?26 sahiftli niishast talanmt9r'r.

Tanyan Kilisli Rifat Bilg{:'di!.

Snley]lan e.lebi'n;n bu iinlii eserinin

Ayasofya Litapl4tnda 3485 numarp

ilc kayth butunan yazma niishasr

taraDrdlltrr. TanYan Kili51; Rifat Bil-ge'dir.

.JI ,91,inult- ev,t t- h't

Au. xvI . )

DIVANIM.sihi. XV.)

; ,

rI

r. UEVLIDM.!lid. XV.)

!l dlr.ciBU'T.II LLAK

TIBI\-AHLAK. xvr.)

r.)

LI

Page 28: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

4t rt 4"MIFTAHII'*LcENNIi

(cennct. xY.)

iltra6Mlr-rAHlil-r-0cA

(Mifiah. xv.)

XV. yiizyrl gair vc bilgilhrinden A[-met Dai'nin r.pgadan dilimift qevit.diBi l,u ('so!, l6hm,n r.rrlanndan,bazr ay vo giiDlcrdc yaprlar ibadet.l{ .in fdzil.tl.rinden, c.nnctin ni'q.t.lerindcn, cchrenncmin ko.kunf azabr!-dan brhsrtm.ktrdi.. Escrin, baa Li-tapl,klardu niiFhrlarr vadrr. Tiirk DilKurumu uzmanlnnndrn Deh!i Dilqin,iizrt kitat)t{rr .ras,nda bullnan 480sahif''li nnshayt laramrstrr.

Amasyal,$eyh Mahnut bin Ibrahin'-in II Bayczit adrna diizenlediEi l'aB-qadan Tii.heye sdzliiktnr. Bu siizliik,bir itnsitr vr iki bitliim iizerinc diizen.I .nmi{ t i r . Onsi tz , Farr d i l in in *uml- .larrndan bahscder. Birinci biiliin mas.tarlar, ikinci biiln4 de isiole.dir.Esetiq ?nrk Dil Kurumu kitapl'Elnda6157 uunara ile kayrth bulunan 146sahifrli nnshasr tarannqtrr. TanyanDehri Dilgin'dir.

Keeecizadc lzzet Molla'nrn rnarzuncseridir. 1822 (1238) y rnda Keean'asnriilen v. orada bir yrl kalan tairinilulag ve hdrt.la!ft Lapsar- 1879

(1296) da Ccrirlc-i Havadis ,natbaa-srnda baolan niisha taranm'ltr' Ta'rryan Kilisli Rifat Bilge'dir,

XV. yiizyrlda yataErt olan kaltrn

rairimiz Mihri' n, I..""b"t f;."''siresi Litaphgrnn Rlza Pata b6ln-

,Jt:KJi,MIHNETKE$AN( Mihnet- xIX.)

Al J! ' 6 r l"MIHRI DIVANI

(Mihi- xv.)mnndc 320i numara e Uvrtl, bultt-nan mecmua icerisindeli A6 yapralldivan tamnmrttr!. Ta.yan edeb;YsritgretmerJerind€n Ali Sedatl'r'

LI I

:it;rr+'R N MI,I9TERiMih. xv')

j:.-t*n MurjT}lRt

.(M.ti. xvI.)

IYYExv.)

rs20 (92?) yluda Sofya'da oletrAnasya'L rair Miinir lb.ahin qete-bi'nin 1486 (89r) da FarsqadanTnrkeeye eevirdigi manzum hiLaye-dir. Istahr Padieahrnrn oglu Mihr ilevcririnin krzr Mntteri arasrrde gegeratk mace.a6rD anlarr., Eserin 5120bcyit olan Farsea a6l' l3Sr (?S3) deitlen T0briz'li $eyh A6sar'rnd,r. Aslrda, 9r:virisi dc bazr kitdl,hklarda var-drr. Cevirinin, Mill{t LirapLErmrl AliEmiri biiliimiindc ll85 ruma.a ileIayrth bulunan niishasr ta.anmrltrr.Tanyan Kilisli Rifat Bilge'dir.

1599 (1008) yr lnda Isranbul 'da i i len. Nakibii'fE;tcf Kigi Mi.-zade Miri

Yahyr'n'n Fa.sgadan Tnrlgeye gevi-rolk lll Murad'a sunilugu nanzumhikiy<lir. Miri'dcn baqkr iki rairiniztarafindan da ,lilimiz(i f.lv.ilmir olanMihr ii Miirteri'nin 5120 Lryitli Fars'iaasl' 1381 (?83) dc itlfn T,ibriz'li 9cyhAssar ' rndrr . Is tahr Padi f rh 'n 'n oEluN!;hr il': v,,zi.inin k,z' Mii,it,i.i arasrhdag.rfD alk mrc':.asrnr anlatrr. Ccviri-rin lstanbut Llnivcrsit.s; kiratl'E,nDHalis tr|. bdliimiin,h 3520 numaiailr: kayrtl butunan. Miri'nn' d yazrsr344 sahif.li niisha t.ranmrirr. Tar,-yd Ki l is l i Ri fat Bi lg . d i r .

XV. yiizyrl bilgin vr sofil.rind.n cel;-l,ohill( yrz,doglu M.hmrr Elhinla,[9 (853) da yazd,g' tasawult !ran-zum rserdit. I$tanbul'da birLaq defa

LII I

Page 29: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I rar ixu, ! r r r . Gir i t l i , \ l i l l i i L . t , r r . rtara i indrn l75l (1165) y , t rnda nr i i r t -l i l n i ish. . rn i lan j5rn,s ih cdi l ,n \ ,l imdi Si i l ( \Drn i \ . k i rnpt ,Fdur I t j t ,b i i l i in i in( l r l49 l nt rnrr r r i le kr I r t ,l ) r lun.D ;00 sr l , i1 ' t i n i is t ,a 1ur ! .DI \ r r r - l r r ,1rn Ni t is l i Ri f r t ts i t la( t , . .

t luh i l , l , i . Ni \uni Snl rn ' , Sr i t f ,nr . , j , ,@aD?nD! l f r i r !L . ku lhn, l , ! , nat , l . r r r .Dn.n l ' . ,sr l ,dr r . Tarr r rn rdcbi rar , ; ; -r . rnfn l f r in , ldr Tal , i r \ r i l i i l i r .

\ \ . r n z \ , l d r \ ( . r , r , r | 1 , . ! , . r t i t , , r ,\ f h .k i , t r l . r i ru ;z( td, \n , r . ! r ' t , sr t , , , , ,f , , o i lu l f r . i , i , t ( l i , , 1 , in \ t i r in l l r , |(8 ;3) ,1 . \ r^1, ! , l , rk iml i ! . ,1 . , rr ' , r r l i r . i ' r r n l r r l k i r r t , l , | l i l D , h r I L7 ' r . r , r , 1 . , n i i . l L r t . r . , \ r i i t r . . 1 1 . , , - , , , . ,k i t r l ' 1 , 9 , ! ( l n : i i : 9 ) , u . , r r i i t f l l \ r lb u l u n r n r i i s h r t a r r u n ! r r , , _ 1 r , \ . , , ,^ h i i n . , r . , o i t n , l , , r .

t : l l 1 J ( r i ! , ) \ j l r n r h i i l ! . ! L \ ! . i l t n i | . , \ .r r r s n t r r \ t f r r r t n n i i n t I t r , . k i D r z r \ . 1i n t r L , r L r \ l l , l , , l h h L i r \ h n , , ! l i n L i , r 'k , , n i l , , , r l i l , i h r . ! i t , , , . r , , t , L l n f i , . 1 ,l l \ { l ] r l ' , , 1 , l , ' L 1 . , . , r , . , ' , t . r r r j , \ r . 1 , . L, - , . , n , " . r , \ j r i . i ( L i r . I n l t , . \ L ,r r A i r i z , , i l ! l r t , r l n I i , , 1 . , r , j ) r l , r , , t L( , \ r ' i , r i , r L i , , , i r l i , r i l , , , , t i L , , \ i , t , , , t , a ll , i l j , , , r , ' ! , l , r , r i i r . I l e - , ( , ) I ) \ , t r L L .\ . r 1 r l L \ , . - | n ( l i l . L r i t L t r . r i , t l l r L , l ,l l , ] ; n , , , r u . . , i l , . L r \ , 1 t , 1 , , , t , , n r , , , r l r

' . i l , i l i l i ' , i , - l ' r r r r i , r n , , i l , r . l n r , \ . 1 , ,' l i i r k i \ r r

l . h , l i r i i . i i , , i " r r r t , r r , , r , t . , , ,r . ' . , : , , , t r " i l r r r r i . ' i i I

, ' ' r i l '11 "' 'MUNEBBIHI\'trR

ir 'rDlN

( M i n c b ' ̂ t ' ' ^ ' l

X lv-XV. y i izyr l b i lg in l . r inden 1429

(833) {ra in.mleketinde ilttn lzn*lr

I I rc , Hi i -q, : in oElu Musa'D! . insan'

lann yedi a, . t ; \ ' lc i ; l i l tb i l tcr ! i i r i l ik

\ . kdtn l i ik l r ' r i i ( l r leven d.g. ! l i 'ser l

r l i . . Nun,o, .mani) -e k i taPhPrnd' 2611

nnmara i l r Lrv, t l , br lunln 312 val -

rak l ' n i isha t r ranDr i t r r ' Turr rar KI_

\ nm.t t in Burs lan d[ .

l ig l (1206) v , ldrda Is t ! rbt l 'da i j len

] i 'Lat '1 , ELul , fk i . I inn i l in n 'nsui

vrzr lanr le l iaz: do. l l r r rDr \ azdr gr

m.ktuplarr i l iu l l to l l r ) .n m'cdua-

,1, . . Ui l le t k i tn t , l , i rn ln - { l i F:mir i b i i -

l i iD i indf 390 nwrara i l r ka l r t l hu-

lunan .188 sahin l i n i i ih . 1rr 'ndr : t ' r -' l r r rvan rn, k l i i i l r f rmrr l ,^ l r f T i iz i i '

\ rz , { , rElu 1 l ,n ! t B icrr - !n l )u- (Lnr i .

, , . , ' . " ] i " ' ' " . .

r * r i r ' i ' tan l ,u1

t 'n i \er . i t . - i k i tJ l l , ! rnrr t I I r l is El b i t

l i imi ,nd. 3 i t l l numarr i l ' kat r tL bu '

lunan 198 snhi ,e l i nn ' Idsr ia 'dDD' .*

t r r . Tanyrn r ( Icb i l . t i i ! r . t rn .n l { r ; '_

r l tn Bthr ; r r ) . rzar 'drr '

, \ . rpra, lxn ' l i i rk( f ) . d i iz fn l 'nmi" h i i '

r r i ik b i i s i iT l i ik t i i r . l ln . l l i l i b i l inmi)ot

l ,nsnzl i i ! i in \ \ ' I l r i iz \ r l i i r i in l f r jn( l rn

, '1drgu . . ! , ln , rkr r l l r ' \uruo.mani \ '

k i ta fh l rndr 1885 nrro. r r i l f karr r l r

l ,u lunar 21lJ snhi i l i Dn'h i t l ranD' , ' '

r , r . Tarry.n fd.k l i i iAr ld tn ; \ t r t

l f L H I l l t I I ) t \ ' - 1 \ t(Muhibt, i . , \ t 1.)

Ituc!t i t t ir ] t \1\ l l . ;1l r . x { . r t . l

s"f7;L:1 -- I - t : r1"l t l : | l U j ) \ 1 t i u i \ i

I t ^ r : t _ t l t , i n | [ ] I I t S i/ t / . / t d r . \ / l . l

jlfc,Ui I ;'L:i'

MUNSE^'I 'VEMEKTUBAT.] X{\I(Kani. XVI LxrIt l .)

Mtit iTt . t I I . t

iill s;:!MUNTEH I]I ] , I .LI(;A

(MiintchnL. xt:tL)

l . t \ - L\

Page 30: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

U.Jlgir,

MUNTEHABU.I.IiiFA( Mi.i. ti. xrv.)

u":A\ 5,}Ti iZEKKi.n-\LiFUS

( lrfiiz. XV.)

(JlJ,-, d uNABI DI\iANI

( Nabi. XVILXVIII . )

Amdolu'da yetiSen biiynk Tnrk bil-gi erinden, Konya'da doEmq, Aydrn'da yerlctmi$ olan Hro Paqa' (Cele-iiidd;n I'hz,z) nn hekinliEe ait esqi-dir. Miieltif bir ara hastalanm\ vekendisini t{,davi etmek maksa&yLhekiDliktahsil etBigtir. Miintehabii't.

liifa'yr, yin. krndisinin Arapra olardk

) 'azdr$ 's i fa i i ' l -Eskan adl , b i iy i i rkitaptan dzetleyip Tiirkgtye qevirerelAy&noElu Mehact Bcyl, sunmuitu.Yalad,Er eaErn Anadoh TiirLgesi igindegerli bir kayraLtrr. Topkapr Sralkitapl,Ernda 545 numara ile kat-,tli bu'lun!n 540 sahif.li hiisha taranmrtt,r.Tenyan Abdiilbaki Giilprnarl,'dir.

Hacr Bayran Veli'n dadad, olulKaailiri tarikann,n Eyrr:{iy"ve koluruLuan iznrklr Eercfollu Abdullah'(Erref l lun i , reyh Abdul lah Rami) , rnciii tcrbiyc .nd{: )olladn iiiretd,h.nsur csfridir- Bnkaq dela bastl-nri olan bu iinenli tsertu Kox).,\srj Atika Diizesi kitaplarr arasrndr54?l numara i lc kav, t l , bu lunax. t9rsahi fe l i ,vazma ni ishasr taranrnthr .Tanyan Tiirlg. .igr.tddrL.;nd.iH;cri (;iinc.1Uir.

L'Dlii rcairimiz Urfa'1, Nabi'tin diuudr i . r8?5 (1292) yrhnr la Is tanbol 'daYahya Ef. matbaasrnda basrlan niisnataraDmrgtrr. TaryaD rt!.Lii ijgr.trt.trMesut Saydam'd,r -

, "]-,,U L^j

NAi.MA TARIHI

Nrji',e. XvrI'XVIII)

!,xt?.r5NASAYIHU:I:MULOK

(Nosayih. xvII.)

rr,zul'icn{, rsrn(Nd,. Cd. xvl IL)

Osmanl tatilleri atasrnda hiiliiDte-

rinh doBruluEu, kaynananlln sag-

laml,F bahmndan siivenilir olan bu

.,s.r dil yitntuder de onemlidir. 1591

(1000) ilc 1659 (ro?0) ynla arauda

gegrn olaylai anlatrr. I6tanbul'da altr

cilt hatinde basrlmrq olan riisha taran-

m,tttr. Talyan Devlet Matbaas ou-

sahbihi Aui Aktug'tur.

1639 (1049) )ll)nda Istanbll'da dler

sofi ve bitgi erimizden Sivas'h Ab-

dnlmecit Seyhi\in, L'\.hDed'ii buY-

ruEu iizerint, 5? es.rden scgdek mey'

dana geti.,liBi dind.n, ahlaktatr \'e

memt.ket idaresinden bahsedtn .ser-

dir. Siile-\'Inaniy. kitaPl,Ennn Lal{'1i

bijhmiinde 1613 nunar^ ile kayrth

bdunan 286 sahifeli niisha tardmri-

tt. Ta.rtan Kilisli Rifat tsilgc'dir'

Babrnli hoca6r v. ntiim.znizii'r-!juara

Antep'li Hasan A,vni'nitr A.apfa'

Farsqa - Tilrlqe manzum sitzliiFiidir.

Ilsrrin adr, cbcet hesabrll. te'lif tarihi

o la, l82r (1236)] , gosr t rofk tcdi r .

SiizluEnn l3 beyitlik ho strhifesi ayr,

l , i r h tadrr . Esej r00 sahi fu, Ynni1300 brynt i r . i , l i ide 5000 kavramrn

Arap{asr , Farsca$, T i i rkg.s i .bnbi r i -nitr ka.trhg, olarak vcrilmittir. Saireserini iitrce Dnrrii'n-\Izrm rdrylc

yazh,tnr. Bu ad elrcct hPsa}'irk tlrlif

ta . ih i o lan l8 l1 (1226) yr b i ld i rdck-

tedir. Bun(lan on ),1 sonra n!'y{latr.

gcrirdiBi Nazdii'l-Ct\ ih;r. I)iilrii n-

LVt tLYI

Page 31: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i _\[r.j't \ AzMt t-LItA t.

N!zamin l lazt ye. lcr i deBir r i r i lmrs t ,k .l id i r . Di i r rn n- \ rzaoin -q i izr l L i r n , i ,_hasr . Is tanl ,u l Uni tcrs i t .s i k i ta th! , -rrn Tnrk.ic ra,malar bdln.Dnbde c:ki2816-65, lcn i 5493 nunara i l . kat r -1, (1, r . Yvma i r i r n i ishasr ( la T i i rk D, lKurrmu Drr lemr-Tarama kol , , tsa. -ka" ' 0n"r ^ ! - Ak.o! -uh i jz . l knat ,1af l a .asrndadrr . Aksoy \ . ,n i i l - f . , -vahi . !c l ) i i r rn 'n- \ rzam i ize. inc l ihrinceleEe ! ! !mlah, i t , r . garrn 1\n i183; (12;3) d. isr"abul da i j lu i i . r , i r .\ rzn i i i ' i . { i , yahi r 1826 (1211) da mi i. l l i th ner . r . t i a l t , r , la basr t r t l r t r r r r Lr .' I . r rma

I 'a : ,1, n, i :h i i iz r r in( l f t r \ . t , j lh , r l r r . T r r , \ a a O ' n u A s r d \ k l o \ '

l l i l t r . . im , \ t ,Dh a l r r g i jb f l .no. . i( l i ! l . s i A n r , t , l i ( ( / r r p , n k i i r t i i ) f , \ t lt h h n h r r z { t , i , \ h } , ( a - T i i r k , r . r , , , r .zun s i tz i i ikn. . L i ' r in adr . r l ,o t | , .s r h , y l c , t f ' l i f t a . i h i o h n l 0 l I ( 1 t l 5 l ) i

i r , i . t . r i . . \ l i i , l l i f . \n t r | - t . i i ln i i i tL , r .\ r z , n r l l ' l - . i r l . l i l i ( ( ) 2 1 ) t , r . r I I n r r -I r r : ( a - I i i r k ( , L i r

" i i z l i i k o l a r r f a l r r , I' I

u h l . < i . " . n . , z i i , ' h . r k n . \ , 1 . ' n r ir i i lnr : t i r . 1 i - . r in t ' i . n i i . lx . , { : , , . rn ll ;d ! l k i r r t ' l ,F,ndr l l l l l0r t l nrun$a i l ,k r ! , t 1 , b , , l t r r m a k r t , . . T i i r k l ) i l k , ,r , ,nn, D.r l , t r ! -Ta. . rn, . , Kolu I ] ] -k ! 'LODLer r \ . rn, , \ksol ih dr I ' i l r r ' ,l ) i r i .k . ik ik i n i ishr r r rdrr . \k .o. l Ir r r i i z f r i n { l , i n c f l , , d " ! a ! D , h n . - \ ,

k . , , , l is indf br lnn,n t .D n i i \ l ,nU r r -

CJrr,) f-JNEDi}T Di\ A\T(Nedim xt ' I t t ' )

, i 1 . , . , . ^ iNESI}II DI\-.\ \ I

JlJl) !J\:N lHr \ l t ) i \ \ \ l

Dc!t r l i ga i r imiz r " rdnn;D, Hal i l i \ ihat

Roztcpe tarafrrdar r avrmlanan dn a-

nr hrrrdrttrr. Tn.ry.tr ftn.kli i'Ftct-

mer \ lcsut Sarr laui l t r .

i ln l i i Sof i in i r \ rs i rL i \ rnr d i r rnr r .

Ui \ .urn b. ! ln ' , i r i i 'hr la .ks ik o l -

dr i rndnh Br\ .z i t k i t i l l l ,g ,nd. 3353

nunur i i l , kay r tL bt t luan yazna

ni id 'x ! r .ur , r . . t , r . l r r , \ an c, l fb ivat

i ig . . l ,n . r i S! l , l rnr \ i i r l , r t I i rgrn r lur .

l ( ; r ! l , iL , r f t . , r ic i h iknre lcr I 'u lurar

\ ig , i r isrnn. l , i i \ i ik l i i r l b i lg in i ; , . r 'h i i l i . l im I \ fn ,n l Prr . / i ,1 . ' ( l l ' r I i i ic - ,

nnl )nnr 1 r r "1r ; lar rk ,v .z(1, ! , L i r

rsr r , l i r . Bu . { r i . l t r l l l ( }053) . r lnda

i j l , r l .vh i i l i ts l i in )_ xh\ . , l i f . I r \ l 'n .d '

nr i . l f ! i i iz . r ine Ti i rk( ry . ! . ! i r iL i f l i r 'B o j r i , z . l ( f \ i r i n i n S , i l , \ . n i \ | k i r r t !

l ' ! ' , , ,n I Ia l r r l : l : b i i l i iDt r ind. : l ; i l r t r -

n l n r r i l , k r I r i , L t , l u n r , L : t o l \ n l , f r k l 'n i i . l , i . , t i r i ' r n , , i r , . . ' l r r ' r , r r K i l i s l i

I { i l i , r l j i l i i ( l i ' .

\ \ L r i i z r r l - r i r l , r i n , l , ' r l ' . r . r . ' r r , r r r i '

1 , , \ i h . , , , i - , , i n , l i r a n r , I r . f a i r l , r z t i l -

l , r ,L , . k ,Lhl h iznutnr l , l ,u l r rnnrr r l t r r r .

t ) i \ , , n , r 1 ; 5 | ( q ; 9 ) , 1 , I l . , l , l , i n

l l o c , ' \ I , h m , t k n l , , " i \ i , \ r z ' 1 r ' , \ .

r i n ! l i N l i l l . l l i r r l ' 1 , g , , " , , \ l i l l n l i r i

l , i i l i i ' n i n r l , l i : J n o n , r n , i l , k i , \ ' l l '

I ' , , l r " . r r l 0 : . r L i f , h , , , i . h . r . , t . r r r r

n r . t r r . l a r r r r r r K i l i ' l i l l i l r l l l i l F , j -

I - \ I I I t . t \

Page 32: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

Jl-r:.'sJ!NiYAZI I] IVANI( N4,azi. xvr r.)

Li lJ , rLJ lL j:,{ izrlnI DlvA \ r

' ^,1 . .c];

N l i H B t i \ t , ; 8 I( N u h t , e . x I t I t . . \ I \ . )

\ L S l j l | t I/ A r l r e . ) ' . , \ ' t i / r - \ / { . . /

XYII . y i izy ln b i lg in ve $f i la i r le .rind,:n Malatya'L olup, Mrst.'da tahsiledtn vo Halvetiyyc tarikat'run M,s-nyyr 5ubesin i kurmuy o lan geyh Njva_, i ( r " iyaz i - i l f is l t n i i d ivarudrr . Sai r ,1693 (1094) tc sn.g i in o la iaL but ln-{lufu Limni'di, itlEntrnr. Djn rr r.asar.v t r f konul t 'nda, b i r k 'snr t 'asrh o lnaki ize. . , l3 kadar r :ser i vardrr . Di ranrr .ls tanl ,u l [ :h iv*s i tcs i k i rapl ,grnda ] l ;2numa.a i l . kayr t l r bulunln l0 l sat , i t r j ihnrhasr t r ran@:q. g( i r .kr ;kr . hasha \ebath Iazma nnshalar . i la bak, lm, ft , r . ' l r iyxn Zahir Ihs, rc ,of lu 'du. .

XV. v i izyr l la i . ler in( l fn Kafuman i ,v . l iv i i (1 ,1 i . oAlu \ izrmi 'n in d ivanr .L r .l I .Di iz l8 20 ra! r r rs ,nda l ,uhi rduFul , i r , ; , i ,1 , Fat ih Sul t {n } te l lm{ l ,n{ lar , r i i iz , r ; ! . Ka.r 'nrn 'dan i . ian-b, , l_r i t id f r l .n yolda i , ld i i l rn s i t \ . ld l r r

ia i r ;D I t i l l , t k i r , l , l 'gu!D Al ; J , ld i I inan?, , ,n 's f r l , r b i i l inn i i r rh ,1;1 nu.Darn i l , kay, t1 ' bulu, , { ' , l ) iv rn i ra. rn-n r , . t , r . l r r , \ x n K ' 1 i . l i I l i l ' r l l i l g , d i i

l \ ln . r - . 1 , Si inbi i l 'z l l , \ ,1 ' l , i n i r \ l l -t , . i \ , 1 , 1 , i " a d l r , \ r r t n i a , l r n J l i ' k , i . ) .n lxrz ' in s i 'z l i i i i i r . ona, Krrk i r l r , t l I, ,1u1, s , , r r r , r lan tunnisr ' , , r ! Yr f rL i i r i i -nr g inr r tdr i is ohn \ho, f r I l , ) i t l l it r r a n D , h u \ r z , 1 a n : , r h r i r . t l r - , 1 d ! rd h r r i i ' l , a r a r a h o i r , r . 1 l , r i n d , r 1 r -

n,k r l ' r , l 'g , zdnrn kr , r l rur ( \u lJ l rJo l r r r l , f , , r l , r .n t rn,k r l ,n , l , t l z i r ! r r l(N, ,1,b. . f ) o larak g inr f r i l rn i , r i r . 1 . -

f l )Nn Ki l is l i l t i f i t I l i lg" i t i r .

^;"Jt 'i

NUHtsDTtl t - 1't lHlr l i l(Nuh. ' l \ th xr I t )

6)t'V t:u JVOSMANI,I

KANUNNAMEI,gIt i(Os. Ka,tun. xI'IL)

,ral;l ul;.r:1Pf,NDNAME.I G UV-.THI

(Cih'ahi. Xr:1.)

XVII - ,v i izyr l b i lg in l , rn fn Al 'm. tl l in Al i b in Ahn. t &l l ' b zat ,n 1049(1059) ) . rLnda l , r rs(adan Ti i rkr ;ey., t i i , .n lediF i s i 'z l i ik t i i r . E, r ' r i r l6B?( l0t )9) do Abdul l rh Lut f iL in lbdr l lahkal l .n iy ]e r az,hn tc Si i l . ! lnani !1.h ihpl 'g ,n,n Es. t I ' l l . L i t l imnid, : 321i3ntrnrar . i lc kayr t l r bulunan 4413sahi l i l i rnshasr t { rdnDni t r r . Tarryan.nn.k l i dPr. tntn fu i f T i iz inr ' . -

' I i rkr i LLr turraburan Ef . ta . . f rnhnl l , l ( , (11)8 i ) y , lur l r vazr lan vc ls tan-lu l l ln ivers i tes i k i taphfrnm Rrza t ' r -

\r bijliihiitul( 906 ntrdar. ilt ka,v,tl,b,rlunar kannnanrdir. Br kanunna-rnrn in l l i l l i Tcrebbu' lcr mecouas l l Is . ! ,s ,nda,vav 'nhnin kopvesi tar in '

r1, r . Tarryan Ntr r ' Ci ikge d i r .

, \V l . ,y i izyr l !a i r l f r ; rd.n Ce,vvr : l i Oi i -\ rh i [ l .hm.t b in l l ] , lu l iah\n 1525(e33) y ,hnda \az. l , i , . ara s i i , i t l i !1 ,i i i , i t ve ders \ t r fn m.nzum csrr ( l i r .Bu pek dtFrr l i nr tnr \ i , l t srk s ,k kul -lan ' lan ata s. iz l . r i D ' i imki in ok luFrkadf as l r boznlmarhr t1zn. sokul -mala qalsr lmr l t r r - Prntname nin Is-tanbul \ t - {nL.rn k i t rp l ,k lanndrnbazr l r r r rda n i ishalarr \ ard, r . l -ah\aEt kitatlErnut Il.cr {ahmut Ef.bijliimiind{, 3?60 nnmara ile kay'rl'lmln n l2 l sahi f . l i n i isha taranm,r-t r r . Tarr ) . in Ki l is l i Ri la t Bi lge ' "

I , \ L X I

Page 33: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

PIR SI-LTA\ A]}I)A I-( P . 5 . , 1 . X v L X r t 1 . )

I t A u A l L - l - I l I l \ ' \ l l

/ 4 r ? r l - > ) l a + , r J

t iAvzATU'l- { l luA ltT LRC U\IIISI

( / Rdt. ,rh. x I ' t .)

LXII

Kira l , . 1 , , , l , .k t r , . , - l ,z , l l , ! ' r r i r iL l ' f ,

hecr , * .zr iy l , . yaz, l tu ' r . , 'hn l i ) ; nr -

l .s i r t i r , ' t , l ,u t r , i t i r . Y, r i I 'x r l l f i l , . b{ -! l m , r r ' . - I x l y r n f , h l , i t . r i i i f t r t r , , -

l f r i n ( i . n l r h i r \ f j r r r ; , n , , r n ' l i r .

- \ \ '1 . r i iuvr l l , i lg i r 'J{ ,n,nr , l l r r l lur l r

t , ) L N l , J , n , ' t l l , u i i l , i n t , r : , \ : i i z

Xlurar i l r I ' lnrL th lnk,n, l r r r ! , , ln , i r

i i lap v. , rknnrrr lan I 'a1b( l ,n o lJr

*r r L i ra l , r , l r r . t r t in ' l l i t . - 'N l f l iT i i l_ l l i i l

raL i r i r ,L t i . - . r in in (nr .nr l in t l . tL l r

t r rm l5r , t , (9 i l ) \ , l ,n ,h vrz, I i r r I . , i \ -

l i iyor . lJunn g i i r f I la l 'ar i i ' l_ l ' : rvrh r r

bu l r r ih l .n sonra l rzr lm' r r o ldr !

gerck i r . l i " . rh. lUi1 l , t k i t r I l r ! ' ! ' r

Rer i t I l t . h i i l i jn in : t?r) nuntr r*

i l e k a \ , r 1 , l ' , , 1 u n a n ; i ] . a l ' i l i i i n i i '

h a s , t r r a n n , , i t , r . T . r , \ i , r K i l i ' l i l t i l ! t

B i lse i i i r .

l5?1 (91() ) ] ' l , t r th kadt , , lar t l . l , !hd!

dolu [ .sk l ip t t i t ld , . ] l t ten i i ' - ' : !oa iaiahib i Bn*r- i , i i lk ] l , hnr ' r ( , ' , I l , i n in

{ . a p ! a , J r r , l i l i d ; 2 , ( , 1 i n r . l i I I : i -

l in1 srn, l , rPd lcr l ) iyr v , r l , laLk k i ra

br l r r . l ls . r i , r Ara l , ( { rs l r , l i33 ( r )1Lr)

t , , ic l .nbui ' ,L l lcn Anarya ' l ' Hat i l ;

Kasrn , ,Eh, I luhvfddin Nf , t ,nr t l l f ' '

n in , Z, m,rh, . , r i 'nnr " l t .b i i i l -L l f 'J r

a<i .L r : , r i r i bs l l tarak ( I ta \ zr t t r -

1 l$ar) a, l , ) -1. n. tdana s, '1 i rd iArrst r -d i r . ( i iv i r iMi l6 ;2 ( l {163) } ' l l rdal lustaf : t ln+vap Lalor i -y l , ) rzr lan

v '

e imdi is tmbul t i rcr" i t , " i k i t rp l tg : -

mn ILzr l ' r ;a bdl i ionn, l r 1518 nn '

) l t i \ l 'a;))RAVZ]|Tt ' l 'ENV1R

d r J l ) d r J )REVANI DI'IiA\I

(Rerani. xt L)

RUHI DIIA]{I(Ruhi. xt.r.)

*!;,,iifi.,1i"-,(Rute.'i. xv.)

mlra i l r ka! ,11, l , , t lnnan h i is lL$r l !_

r rnm) i , gdr ! . t ;k( . l l ; l l ( t k i tapl r lunr

.\li Emiri bitliimidrl. T,tT numara ilc

kdv, th Lulumn r i is l ,a ,v i d ! b ikr lnni '

r r r . Tan_van Ki l i ' l i R i ia t Ri lge ' r l i r .

l ) fAf r l i b i lg in\ . . r i r l , r imizden iznrk -

1 ' , \hD. t Hr l r l i Din rh la] r \ . tasa\ \ u l :t r r Iahscr t rn drrnzun esfr i r l i r . 5 ! i rb ! in .sn. ' iy i I t l ( ) (853) yhndr F,-

ru1 vc I 'a t ih Sul tu Nthncdi ' t r t_

nrr i tu . . Ra\z. t i i l -Ln!ar in l i i r i t ikn i i .h .s , . I ar ,h ru l raD \ lehmed h \ r l -

i o larak Fat i l r L i tapl ,Fnda 2633 nu-

rwa i le kavr t l l , t r lunmaktad,r . Trr -

l rn ( i l is l j l { ihr Ui lg . d i r .

1523 (930) vr l 'n ,k ls t .Lbul , l . i ' l ,n

. ' r i r r r a .krr I i , l i r r . -1 i Rf 'ani i l ! r rt . l . l rb i i r in dn arr , l t r . la i . in i i l i ,n , i i r_

, l .n b i r ! r l i jn . . Kav:er i l i f$h 1 l t -

rahin o$u Ddr i . ' l l$ tafa k. l rmir1.

vrzr lan ve l l i i l r t k i rapi rS{n Al i I ih i -

ri-lranzum enrlfr liiiliimiiDdc lTiJ ru-

d. ra i l . kavr t f i lu ldun 198 :ahi l i l i

n i isLa ta.a. tur t , . . Tr . , rat r Ki i i :1 , l t i -

frt Bilge-dir.

\ \ . I . y i iz ,vnn inr l i i ta i r i BrE( l r t l t

Ruhi \nn d ivanrdrr . l8?0 ( l2Bl) t , '

bas ar n i isLa tdr . rn! r rnr . 1ar , \ "nTiirlr. iiFrrtnr.nl, rorden SaLh.ttin -

d i r .

Ardrr 'L Dtdc Omrr l iu teni n in { l i ra-

mdrr- Rugeni. il.ileti Tarikali I'iriS.yyir Yahy.'rh hdifesidir. 1,186(392) dr Tebriz'dt ijl'rii,.tiir. Ruteni'-

L X I I I

n]

Page 34: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

SAADETNAMTi( Saadet. XV-xvI )

SAADETNAME(Sao. Pend. XVI.)

SAATNAM I.](Sadt. xv.)

LXIY

-l:!L)t,SALATINNAME

( Salati^. Xv.)

hin tasavlufi gazrllerinder re ileir;-

)eriarlen ba,ska "MisLjnnaDe- r' *Cr-

bannanc" rll tncsnevilcrini de is;!i

alan bu divanrn lstanbul Univtsi,

tes i k i tapLf lnda ?95 nunara i le karr t l

buluha! 314 sahif(ni nnshas! ta.annn.\.

gerekt ik{ . .yn, k i tapl ,k tak } ja t la

nnshalara da br lo ldr i t l . - Tar tYan rd, -

b iyat ngr . t 'D.n l t . inden Abdr jn lak i

Frvzi'dir.

Iran'tr Hriseyin Vanz',n Ke.bela l,l.i-

a$ .n latan " I l rvzr t i i ' ! -5nheda"{ l -It eserinin 9,rvir;s i.. ecviren 1505

(9rr ) te l6 tanbrJ 'da i i len Bal ,k t6 i . l i

Cadi Nehmet Muh,vtddin'dir' Saarltt-

r,aoe'nin Nufu osmanive kitaPlti.{,^_

da 3938 numara iL , Latr r i r bulun.rn

436 sahi fe l i n i ishasr ta.and, l t r ! Trr r '

yar l la l r lar l 'a i r L isesi tdebi rat

t jEfetnetr i r { l { l i i l l ,nk i Gt t lP,narh, l l r '

IVL ynz;-rl trir ve bilgirlerin{l.n

PiIizr€n'ii $cm'ihin lIl Murad'rn -vr-Lrnlanndah Zryrfk AEa ad,na rrr;

diiddirr Attar'rn I'tndna@c si iizF.ni"

yaptr* Tnrkf , t . r l i t i r . Eser in } \ rL(

Al i Pa, .a k ; rat , l r i rnda i93 nunarr t t '

kaet l i bu luhan l2? sahi f . l i n i i .b ' ' '

taranmrl t r r . l 'ar r )anKi l i6 l i Rj f . r Br l '

ge'di..

XV. ynz"rr l nr i in lo i r rkn rndugu r 'n l

lan bu ese. ttib.tullah bin lbr.hdn

bin lsnail adl bn bilgin tarahnils

va 'z k tabr o lnrrk yazr lmqbr. Es ' i 'n

baz, kitdpl,kl$il! "nsh,l"",

'o''t' '

jtrsr catiSABIT DIVANI

( Sobit. Xl/ILxVI I L)

Siileymaiye Litapli,Dn Lileli boln-mnnde 1378 numala ilc Layrtlr bulu-nan Diisha taranmrtnr. Tadyan bukitaplL miidiirii Zah i. IlasrrcroEtu'dur.

$airin kasidc ve gazellctinden baekakiigiik mesnevil:rini dc icinde ropla-yan ve Istanbul Universitcsi kitap-hErDn Halis Ef. bdhmnnde 2901 hu-mara ite kayrtl bulunan divih taran-mrgrrr.Tarryan Kilisli R;fal Bjlg.'d;.

Bergana'L Sanca KrnnfiD 1,189 (895)yrluda kalemc xld,E, 3600 beyitlimarzum Osnanir tarihidir. Bir adrda "Tevarih-i il-i osnan" olan bueserin lstanbul L'niversit.si Litapl,gr-tun TnrLqe yazbilar biiheiindc 331naaaia ;le kay,tl! bulunan niishasrtaranmrqtr r . Tanvar Ki l is l i Ri fat Bi l -gtd i r .

XV. yiizpl gairloindcn Bcrgama'LSauca Kenal ' in d ivan,d, . . Bu b i lg in

tair, Fatih'ia vczirl.rin{l.n Adni Mah.mut Parcainrn Edir.e Haskiiy'nnde

taph.drF h{,dr.senin miid.rrisliEjndebulurmu;tur. Dn.n'n htanbul L.ni-versitesi kjtaplP'ndi 159 numara itr:kayrtL buluaD ;0 sahifeli DnshasltaranDqtrr. Ta.ryan rrD.Lli itgretmeDAtrf Tnznner'dir.

Bursa'[ r,amii qetrbinin Far6eadandilimize qevirdili manzuD .serdir.Eserin Farsqa asl Molla Cemi'aindi..Bu giizel Eesnevi, Yunar Hiikiirl.darlantrdan bninin oAtu sflamaD ilesiit Linesi Eb6al ara$nda geeen ye

cjtl: ,Jlf +ruoSARICA KE.MAL

DIVANI(s4d.a. xv.)

(''q.,. ,JLtlJ ,r\.y,SELAMAN ve EBSAL

TERCOMDSI(3el6nan. XW,)

LXV

Page 35: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ebsitir dlnmii ile ne.icelenen gariDaql macerasru aDlatmaldaat- Qeviri-nin lstarbul U versitesi Ljtapl'&rda3088 nunara ile kayrdr buluran 166sahifeli niishasr taranorqtrr. TahyalKilisli Rifai Bilse'dir.

Yavuz Sultan Selim'in Sr k"itibi Anas-ya'h Keefi Mehoet Celebi' n, kendi.sinin de katrldrlr lran ve M,s,r srfeFlerini, yer yer manzumelerle dc snsli-yereL canh bir qeLilde anlatu Ljtab!rtrr. Miiellif, asl a& "Ba!r Firdevs-iGurst ve navla-i Ehr'i Cihad" olanbu eserini rs14 (920) 'altnda yazDalsbaqlanre, 1520 (927) de bitirmie' aln!ca bit de ozet yaPmrltF. Eserin Sii'le'.B.niye ltitapl4: n Esat Et b6'liinnnrle 214? n''JtFa ile LaItL bu'

lunan 276 saLifeli rn6hssl ta.anmD-tt. Tanyan Kilisli Rifat Bilge'dh.

r?36 (1149) yrhrda Istanbul'da ttlen

rleferli sairlerimizden Se]Tit Hii6evinVchl'i'nin divamdrr. Bu diwamn' hat'

I iat Baharizade Mehmet Sait tara-

findgl ra'lik ilc yaznan ve lstanburUniversite6i LitaPhFmn Yrldrz btjln'

tnihde 5506 numara il€ Lalath buru'

nan 39S sahifeli riisha$ ts'atrm\trr'Tanyan Kilisli Rifat Bilse'di!

Anlara'tl Yu6uf oElu Pir llehrned'inr4?2 (8??) )rlmda Farseadan AraPcr

ve Tiirlgeye diizeDledigi sttzliiltitEseriu Ayasofya kitaPhFtrda 4oe r

nuaara ile Layrdr bu.lNao 214 saF/

feli niishasr tamEmlit'r' Tarryan Atrr

Turiiner'dn.

SELTMNAME(Selin. XvI.).

jljl: (9a.9 .t--

SEYYIT VEHBIDIVANI

(s. Vehbi. xvlIL)

,;xr i s-+Jlcl/SIHAHU'I-ACEMI

FII.LOGA(srh' Ac. xv.)

LXVI

)rv t Jl].\l.r- Hmfi sairlerdcn Istanbut'tu Miirek-kepqi Ervclihin cacridir. 1000 beyit-lik 150 m.nrune ilc buntarD sonla-nna eklenrniq itz Tnrkgc ncsirlcrd;.Bu n€6 e.dc teleffuz vc ahcnk ba-kmndan bilbirinc yal'n olan ketine-lerbir araya gctirilDcEo qal,a nrttr'.Bu 6obctlc jfad', vo anlam ba,an zaifkalm$t,.. Selim ABa kitaplE'nm Kc-mankct bitlumiindc bulunan ncsihleyaalm!! l6? yaplakh niisha taranmr!-trr. Tarryan Sld(ttin Niizhct E.gun'-

Erzurun'lu Mustafa Dari. bin Yuuf'-un 1388 (790) yrl'nda MFrr Hiikn4-dau Bcrku! adrna, Ebn'l-Hasanii'l-Bebi ilc Abdiilmelil bin IIiran'DSiyer kitiplaflndan, bi*irini ra&aB-la! {elilde 6caelek dilinizc aeyi.diEim.Dsu. Siy€r-i Nebcvi'dir. Bu deEuliese.in, Snleynaniyc kitapl'tmrn Cde-bi Abdullah El bitliiEiinde 25t tru-aara ile kayrtl bulunan 5 cilt halitrde1622 6ahifeli niilha6r taratrmtttu. T.Fyan bu kitaplk aiidiirn Zahi! Hasrr-c,oElu'dur.

165? (1068) de iilcn Mchmct HendemiQelebi'nin Osrnanl saltanatrnrn ku-lulurundan 1644 (105a) )' lna ladargegen olsylan a atan eseridn. Yak-tiyle lstanbul'da bas,lm,t olatr bu€setin NuruosDaniye LitaplFda3137 numara ile tay,tl, bulumtr yaz-ha ,nshasr taranErqtrr. TadyD.mekli dBletmen Atrf Tnziiner'dir.

ESRAR weAR

. xvl.)

l DARIRi: pn xrv.)

i dvr-EADE TARIIII

xvrr.)

LXVTI

Page 36: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

dlJ,) JJ jtLl-

SUI,TAN VI.]I ,F]Tu tvANI

( t/ . I . t . xt/ l l l .xlV.)

s0 nNAMri(sif. xv t )

tV.:i s "lr"SUHEYL N NEVBAHAR

(siih. xrv,)

LXVIII

Mcvlana C,.liliiddin RumiDin ",01up, Anadolu Tii.kqf"i"i" y"",1, :l:

dilind"ki ilk itmekldini vcren Sdt;v( l (d in esr idir . V.. ler lzbt, laLr,Kil;li Rifar Bits" r!mf'n.t.n 1gti(1341)1o Istanbul'da basnntlurlh!.Tarryan Vcltt lzbudak'trr.

Irl nhmcd'in, oBdla icin r? 19 (1132)yrlndr t.rtip crtiEi t.nran!|, siin&;diignniinii t|svir maksd,ylt, Seyvi,Vchbi tarafrndar kalrne altrkn $cFdir. Vaktiyle, tng basmasr olarak elai!bir halde ba6rle's olan bu rs.riqrr'Ik yaz! iistarlanndan Mchmet Na.zif Ef. kal{'diylc 1754 (1168) de yazllan rc gimdi Istanbrrl UniversitccikitsplErnrn yazma eserler bijliimiide160? nuoara il. tay'th buh'nan 271sahifeli niishast taranmrStrr. ThvanKilisli nifdt Bilge'dir.

Ferh.ngnnnr.i Sa'di qcvirisi ile XIV.ynzy,l Anadolu TiirLqesi n siir diiin-deki ilk giizcl drnokle.ini vmmit ol,nGiilsebrf (Iir.sehir'li fioca Meut) nirF.rsgadan revirdiEi manzum bkAye'dir. qin hiiliindn n,n krzr Nerbar'',bir uauia5rn yaphF reFimden egrlolan Yemcn hiikiimdarrmn ollu Sii'

heyl'in, Nakha,. ile birlikte Qin'c ,e-

yehatrnt ve birgok mace.adan sdrt6evdiEine knvurmastd atrlatrr. Bu 9e'viri dil bak,mlndan gayet zengin v6

itnenlidir. Eserir biricik yazna riiehasr Bellin Kit.phFnds buluruyordu'

iLilil1t

Bu niisha 1925 1e Pnf. MortmaD

tsrafinaan Betlin de ba6hulmEtrr.

Bundan bi! y,l sonra Qarktrfda min-

yatiirlii bit niisha daba bulun4uitu.

Tararrr, qimdi Kurum uzrranlaundan

Dchri Dilein'in elinde bulunan bu

niisha nzcrindtn yaprlmrE, gerektikge

basrL niishaya dabakrlmttn. Talysn

Drhri Dil!in'dir'

Sai! Tatl,ca'll Yahya Bey'in m.sncvi-

sidir. Konya Asart Atika Muzesi kitop-

larr a.asrnda 2335 numara jl', kayttlt

bulunan yrzma niisha tar4nmrltrt.- Tarryan Tiirkqc oEletmenloinden

Hicri Giinccl'dir.

r540 (94?) y'l'nda Bemleketindc

iilcn deBffli bilgin Afyon Karab$ar'lr

Hasan bin ltiisr:yin lmadiiddin'in

1505 (9ll) tc biiyiik bir himmctJc

dnzenlcdiBi Farsgadan Tiilkqcyc siiz-

liiktnr. fl6c. batlaa ili bo|nme ay.tl-

hrrt,.: tsirinci bithm isimler, iki'-!ci

bitlnm nastatlardr.. lkinci bitlnmdel'arsqa gramt ku-

rallan gihn:rilmi9, gckim orntkleri de

vffilmi,sti!. Biiyiik lir itz.nl, ortrya

korulmut olan bu dtEc.li esc|;n, Afyon

Karahrsrr Mr:mk kct k i taphl ,ndr 589

numara itc k.y'tl, bululan 6?3

suhi fc l i rnshasr t , .anm!,st r { ' I rnyan

Tiirk Dil Klrtmu trzn,tnlaDndan

I)(h.i DilginiU..

LXIX

ti GEDAG. XVI.)

U'l-LOGAxvt . )

Page 37: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

e".a;4w$EHNAME TERCUMESI

($eh. ;. xvl.)

,Jti)lq,l$EREFU'I-INSAN

($eref. xvr.)

6): *,)'ER'IYYE SICILLERI

(5i.. A. xvl.)

LXX

L:n 6airi Fndevsi'nir iiotii ge),b"-me'sirjn

. Diyarbak'r'1, sslfi tarafu

(ran yap'ran manzu tevu's'dr.. gqi,fi. elli seLiz b;n beyit olan bu scvuiliMrsrr Hnliimdarr Ka.6u Ca,.t;:sundugu zaman her bcyit iein i;,diur ahryeye nail oltnuetu.. hd.Berli ,]lesnevi n SiiteyEaniy. kitaD.Itt'n'D Dam-ar lbrahin Pasa boti-miinde 983 numa.n ile kayrth bulunarIl?2 sahifeli nihhalr iaranmgtrr. Ta.nyar Kilisli Rifat Bilge'dir.

Bu€.'i, Lamii C€hbi'nin KantrDi Sul.tan Siileyman adina Laleur alil$eserdir. lnsanlarm yaradrheta hay.vanlzrdan iietiir oldullarrnr belirtEeLigin yazrlmrttrr. Lamilnin oElu De.vie Mehect ta.afidan 1537 i944) deBuaa'da yazrlan v( qimdi Fatih ki-taplgmda 3999 numara ile kayrtltbulun.n 439 sahifcli nusha taranEr!-tr., Tanyan Kilili Rifdt Bilgdd;r.

$.r'iyye sicilleri,Olmanlr lnparator'luEunun mn qaBlanna Ladar d.vanedcn ve bugiirlii hukuk mahktmlcr,y.rindt olan $er'iyyt mahk m(l..ini'tgdrdiitii da!ahfu ait ldtanaklarlahiiccot, bcnt, fenrar- . . surrtl, ri ve

mahkenecc tl konulan niras egyrstrunyazrldrlr ana d.fi' rl.r, kiitiikl, d'n

Bunlardan:

Ar*ara Scr iyye mahkEcsinc. tullr

lan XYL ynzyrla ait dcfterlddrnArkan Etnogafya Diizesind. r'r

numarolarla laFtll 5 defter ttta!-mqtu. Tsrryan A*ea EtnoFafysmiizesi aahiliy€ miiditii Halit Organ -

rltr.

Nitelihld )'ukarda ae'LlaDan ier'iv'ye Sicillerirden Bursa $er'ilye nah'

Lem€since lutulqr XV., XYI. Yiiz'

)alata ait defterlerden Busa mnze-

sinde r-r2 uusaralarla kaY r 12

aleft€r tarsrD'gtrr. Tarryan ArLam

Etnografys Muz€si dahiliye mndiirlii'

[tirden eneLri Halit Ongan'drt.

NiteliLloi yukanrla aqrLlatratr 9e!'iv'ye sicill€rilden Edi.r€ gd'ilae naf-

kemesince 1545 (9s2) yrlrndan sonrs

tutulan defterlerder qimdi Topkapr

Sarayr miizesinde 4?9 numara jle

kayrth 2 trumalsh d€ftei taranmr!,

itbit d€fterlerdea d€ faydalmlmqrr.Tartyin ressam Murtazs Elker'dir.

Nitetilleri yukartda aerllanan $er''iyye Sicill€.itrden Kayscri $er'ilyeEahlemesince tutdan XY., XVl.yiizyrllara ait dcfterlerden AnkaraErnoErafya EnzesiDde 1'8 numara-larla kayrdr 8 defter taranD!ttrr.Tarryan Halit Ongan'drr.

+.)rn slcll,lrnl

B. xv-xvl.)

, E, XVL)

iM,.1cttI'YE SICILLERI

,*.}

SICILLERIK. XV-XVr.)

qi 8rJl -t^l-rj Bursa'I, Lemii Qelebi'nin 1509 (915)NUBUVVE y'hbdallBayezit ldrraFarseadanrlili'

MESI |ni,c sevndiBi ve bi'eoL iliveltryaptrXVI.) Bteserdir. EseritrFsrsea aslt MolhCa-

mi'nindir. Ha'lcti Muhanmed'in halt

P"ygan.ber olduEuna tan'k olalak gtte

teiloD tarilte gegrnig olay'arla bazt

LXXI

Page 38: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i j i

lrr i

i lllLlrii l l lI

jlr:.r !-JE i.-:sEYH GALIP Dii',\\r

($. cotiP. xvrrr.)

d l-lr:, s-.-SEYHI Dlv.rNr

($e1hi. xv.)

.-,r ) l; l;TACU].E-DEB(T. E. XV.)

JriLl ',.Ut)nTA.RIFNAME.I

ISTANBUL(Tat. I' xw.)

isltm biiynLhrinin olaganiistii haleri,ri eD.lai'r. l8?6 (1293) da Martra:r.iAmite'de basrl4rs olln bu (cur;ni'Fatih Litaplgrnda 42?6 nuefta ir.ka)arh bulumn yarma niishasr taran-Errtrr. Ta yan Kilisli Rifat Bijg..dir.

Dil an EdebiyattnrD nnlii laj.ternrdeDGal.ta Mevlevihanesi Postn\nri gc,l,Galip Esat D€dc'nin 1836 (12;2) vnin-da }ftsrr'da Bu.la]r matbaasrnda bas.lan divamdrr. Tanyan Kilisli ItifatBilge'di!.

XY. yiizyrl lairle Eizdrn cermilan'.I fryhi Yusuf Sinarin dnan,d,r.Millet LitaphFDn diran bdliimiind.238 numara ile La'lrh bulunnrr riishata.arEri l' Kuumunrzca bu niis-haDn trpkrba6lmr dr yayrmlanmr,rt[.Tanyan Prof. Ali Nihat T.rlanihr,

ADasya'h Ali Alaiid&n bin Hiiscyn lnr4s3 (85?) )atrnda yazd+ ahlaL vcadaptan batsede! cs€rdir. Miltet hi,t.plB'Dln Ali EmLi bdtnmiindc 89nnmala ile tayth buluran niishatararErttrr. Tdryan bu kirapl,k t,yarlanndan Siiut Yatsldr..Tezlire-i $uara sahibi Kastrmonu ltrLarifi'nin cseridir, Miiellit, I582 {990)de bir seyahatr srrasrnda bindiEi sc.Dinin batmasryla diEiigtin-. Tnrifnr-menin Siileymariye kitapl'g'nDr EsntEt boliiEiirde 2272 \un&^ ;lc L.a.}lth bulunan niishssr raranm'lrrr.Tanysn RaBp Paga kitaplBr MiidiirnZabir Ilaaucrollu'dur.

Jt?.!fi,.fosulx

FircciL'Ii Hadidi'nin 1523 (930) y ndaysz&Br raanzun Osna.I ta hidir.Hadidi, yaqadr$ qaEdar itnc€ki olay-Jarr AtiL Pa,.azade tatiLinden alr t,.,"aqadr!r ea$ ise gordnEii, bildiEi,du)dugu gibi -vazm;trr. Esernr, Ba-yezjt KitaplE)nn Veliyiiddir Et bitliimiinde 152 ,3444 numara ilc kyrthbulunan 933 sahifeli niishasr ta.anm,t-ur. Tarrvan Kilisli Rif.t Bilge'dir.

Iran, Kermrn vc Anarlolu Selqullulatr

halkrnda Farsqa olarak yazrlmt,. olantarih kitabrun yazrcro$u Ali adlt birzat tarafrn,lar l{36 (8a0) da yaP,lan

seviris ir. ftvirmen bu esoini lIMurad'a sunEuttur. Topkapr SaraytLitapl,E'nn Enderun boliimnndc l13onumara ile tay,th bulunal niishat..anmrttrr. Tanyar Kilisli Rifat Bil-ge'dir.

XIV, yiizyrlda $am'I, IEadiiddin Is-

mail bin Omei'in Arapca olarak yaz'd'F tarih t itab n 1438 (842) dcHulr bin Celali-iddin tarafiDdan Tnrk-gcr''e yaptl.n s.vilisidir. Dil bakrmn-dan pck itNmli olatr bu cscrln Siiley-naniye kitapl,E'nda 896 numara ilek.yrth br urran niisha$ tamtrmrttrr.Ta.ryan Tiirkiyat Enstiriisii asistan-lanndan Krvamrttin Burslau'd[.

XVI. yiizy,l bilsinle.indrn lbrahinadh bi! zat taraflndatr r5?2 (980) dcys']lm,t tarih kitab,&r. Asrl adr (Te-varih.i $ahi fll-Ehadisi'l- ahi) olan

. xvI.)

.Ot+u 4t C)efi"l SELCUK

UMESISat. xv.)

i - 5 , , 1 ) , l t

IBNI KESIRESI

xv.)

; grl,: iruiRtH.r iAHt

$aii. XW.)

LXXTII

Page 39: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Lu dcgtr l i es€r , varadlL! rab H, , ,1Pey6aDl"ritr Tanl rataf,ndan ajkr \ ruc gdndtsr ; td ig i zaDana ta, t i "g.qen o lar ' lar r aDtatDaLradj r . E.eru,s i i l , .yrEanr) . k j raptrgrnr t r Hah,d i \ ,l,iilnmiind. 306 nunara ile ka,,- rr1bulunan 127 yapraHr biiin?i cil{titaraDmrlrr.. Tar,lan KrvamerritrBurslaD drr.

r 1 8 0 t 8 9 1 ) ! ' I L d a r j t " n H r z r r U e 1 o s 1 , ,s inan Pa;a 'nh Tan. , l ! ) .aka r ta ln,ve Peygamber'le ba4 din utulannldBnrlerini i(ine alan Drnsu-Eanzurne5erdi.. Vaktrytc Ebuzzrya kiiUiyar,a.annda "Tazar!uar- , S i raD pasa. .adry)e bitlae formasr bauimrl,t.IstanLul tlniycrsitesi LitaplE,ndai8t8 numara i l , . ka) , t1 , butunan 318uhif.li yazma niisha ra.an4,it,.'1a. rvah

Ki l is t i I i i far Bi lge 'd i ! .

Ank!.a'1, trlustafiL bin Mrhmrr adtibn zarrn Orhan Grzi oglu Siit,.ymarr ,a ia adDu 1330 (?3t) v , lDda acr lb j r ' In .L! .v le

\ rzd,Et r . fs ;d i r . i . .tanbul t ln i ! . .s i r .s i Edd, iyat Jraknl -tcs i k i rat i ,g ,nda. l5 nunara i je kaur l ,I tDlunan l : jJ iah i l i . l i n i isha ta.anmrr-t , r . ' I ' rhran

Ki i ;s1 i l t i f . r B i lgr .d i r .

t )9: ( : r8?) ) r l rhdd i j td Srmcl lant . l ,Ebi i l l , \s \ds, r b ih lbr . l , im- in . . i ,&g,, \ rap(a Kur 'an r . fs i r in in (e l j r is id i r .qevr{ 1450 (854) dij rjt,jr ii,rln TiirkB,rsini lbni .rraptah AhDrd.tlir. qL,i.rinin Istahbul kir.phklarndan ba,r-

,.'4i 4tat J"*iEFSI RJ Etsl LLE\ s

TERCTiIIESI

&eys. Mu x tV 'x t " )

la.rdr niishalrrr \ardtr. tsalczit L;

taphErnrn Y.liyiiddh Ef. bolnmiinde

?3 nrmara il. La)atl! IlulundD ntsLa

taranmr,.trr. TMryan emehli aiEretmen

,\trf Tii,iiner'dir'

I129 (833) y,Lnd! n.nhlttittilt ijl:r

d.Fefli I'ilginl.rimizdtn lznlk'L tlN.

bir Hacr Ilnseyn'in qc\iris ir. Ils.'

rilr Aratca a!l' 997 {387) d. olen Se-

uorkant'h Ebnllcvs Nisrr bh lbra-

h im' indi r . Sa( I . bn d i lk 'ya l ' r lml o ldn

l ,u oncrn l i go i r innr , Topkapr Saravt

kitapl,E,tun llt\ an kii\kii l'i,liilriilrde

l l8 rmnara iL karr r t r buluun nns '

h.s t$anm,st ! r ' Ta v^n Kr \ am. l t in

I \ . , r i i ,yr l la i r ve b i lg i l l r r inr t rn Gtr-

tni)an'h Ahlntt DAi trralindan Y.lr

tu s . r i r id i r . Eser in, \ ra l ( r .sL 99;

(ilU?) tl. itl(t S,,m.rkrtrr'l' Eliill"\s

Nasrr bin lbrahiur'indir. CeYi.nt;nNulDosmaniJr k i ta f l 'grnrh 138- l9 l

rud.rr ile Li-vrtl, I'uhmrn niishrs

t r ranD,rr r . ' l r r ' , r an Sai l . t r i i \ i i rh t t

XVl . y i izy, l ,n , t i l \ r l l in l l i lFnr l . rnr l fn

Ankara 'h Pi r Nf lhm.t b in Yusrr ! t ! '

r . f ,ndrn 1; ; l ( ( ) ;9) ' \ , |n i r :8 b i ' l i im

iizcrn! i] cih ohrnk (liiztrllr! n .\r.P'

( . ( lan l i i .k ! . !c s i iz l i ik t i i r ' S i jz l i i i i i t r

A l i Pr l r k i t { t l ,Emdn 2004 nul . r r r l .

ka)1tll l,uluDln niishr! h.rnllrrct'r'

l urynn Tnrli,vat lirstniisii .s'slrtr'

I r r rndan Krvaoct t i l I lurshn'dI r .

T-{ZARRU'NA]I1E

G*- rqTEBAREKI] TET'SiRI

(I'ebareke. XIt/.)

(,"alr. C:!l dl _"j'r 'EFslR-l r,rtsti.Lii\ sl r.tRct'tlEsi

() ,efs. |1t . Xr: .)

,tq; :)t a.t r'iTEFSIR.i E1}ILL!]YS

TERCIII I ISi(Leys. Dai. xY.)

!q jTT]RCIMAN

I , X X I V LXXV

Page 40: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

;,1-! -i-,. :' t I l a t , i I t , \ \ - I I I ) l t l

(7. t . t iurr . . \ t l I . )

. l.r-:'l t,tsH lL

(?'entit. x I r'. )

o l i ; ' i i -1 l r ;'r 'rtvA It lH-i i r,- |

os\t \\(7. qt re. . \ l . )

I , X X V I

' (tsu r.a'ih .s{,.deki .. . . . LrLn ir .tj i .*t j, _-L-tr ir.lr .- r.!l jr ji l , r r , :s iD, " . j [ - i r j jJ - r i ! i : ) ir layanmaktadrr . OsmrnL l \ I i i , .1 l i f ler j .mi i f l l i f in i j l i tm \ r l ,nr l16 l (11{ ,6) o1a-rrk g inro. i r -o.sn da l rununda n.11., layandi i r i , i l inn! hrLr . . l i . . )

1 ; t l8 (99r , ) ) ,1 ,n,1r i i l rn l l i lg ;1r \ . j l f jl , . r imi , l , n Kur t Df , l r srn, \ t , . r rn,h, l' I -arr r l , r7ankl , $" 'h \ ld ,D, f r b ; r l0n"r l l f . n i . . { r id i , . I }a . ta. ( l l idayr)o lmak i ihr . i I , ,kh, , I . lk l r f . . \ ' ika\ f .I I ( 1 r y , . . . . ) g i l , i t ( i n f 1 ' 1 i n k i r r t , 1 a . t r f, lxn favdalanr l r rak h, vd,nr g. , r i r i t -n r i r , r l a n l r t r ! r v i r ; n i n I s r l n t u l k i r a p -l rk l r l r (hx ba, , lnr rnda Di isLr la l var-,1, r . l ' r t ;h k i rat ' l ,g ,n, ia 1532 numarai l i ka! r1, buluutr 549 sahi fe l i nnshala.anmrfr t f . Tarrvan Kj l is l i I l i la t B i l -

l id ln l , i ls i , r ! , , hrk iml , f imizdcn KoD,va l , H! . r pa, .a ( ( i , ta1n, ld; r I t rz , tnnhrk inr l jgc dai . )n,d,E, rsct l , i r ( l .nd i r .Br) fz i t k i txp l ,F,D,n V, l i \ i i { l ( l i r E l .l , ' ) l i imnnd, . 2190 nurnara j l . kayr tLl ,u lunnn Di jshr t . r rnn, i , g f r .kr ;k , reSi i l t )n .n i \ , k i t r t l , f ,n{ l rk i nr i .La.}adr I )ak,1Du! ' t , r . lanyan I ' i l is l i l t j | tB i lsc i l i r .

Kurulu l , rn, l in \ \ L r i rzYrt orra larrnahanrr o lan 0,snaulr ta . ih id i r . Mi ie l -l i f i Oruq I j rv( l i r . Es.r . 1925 ) , l ,h t l .I funovoiL: brsr lmr, ; t r r . lar ryar edc-b iy ! r i igrdm.nL r inden Beh, ; , t Ya-

"t4iifJ#i^6e' Bo. xt'.)

\9.ar. . t lJ ' ' a| '

TEZKIRETIJ' I .EILI\ ' , I. TERCUMtrSi

(Tez. La xv.)

lranin iinlii }itgin vt sofilttindu

1239 (63?) }1hnda ol.n Frri{liidilin

At ta. ' rn Tezl i rc t i i ' l -Ev l iya adl t e 'v '

r in in qrv i r is id i r . qevi rm.ni b i l innr-

yen bu r l r i t l i ts . r in XV ) i izyr l i i r i inl ( rnrdfn,ndulu "dt lnrktadrr '

l6 za-

1,n hal t . r , ,nm.r in ,hn b.h 'q dtn \ '

215 sahi l i i o lan bu r ; fv i r i I l r r tz i t

k i taphi , ida :1286 nrnrara i l t ka l t l '

br , l r rnnaktadr ' fa . r ) .D i " tanbulL i -

!s i Tn.k( . i 'Enrndi fabi r \e jat

l r r r idnddin At ta i , t r ' lczk i r t i i ' fEr-

l ivr adl r cser in in qer i r i 'n l i r ' C6i r tn

bclli degil.lir. Dil vc iislnt, bakrn'ndrtr

\ \ ' . \ i i2v, l nr in , l r r ind.n o l r lugn s i '

mlan bu qel i r in in l ) r r \ j , ' l l lchnf t

adh bir zat t!.afrndln Yazrlan !t

i i d i S i i l .ymaniye k i t . l l ,F n L i le l i

b i i lnmi i l ( lc 2031 numara iL ka,vr l l !

l ,u lu.n 80? -vaprakh l i ish i tamn_

mri t , r . la . ,yan l {a, }dar Pai r L isesi

.drbjvat iigrttnrni Ilfulrr Kutsan:

I'eridiiddni Atrar'rn li zkirr tii'l'E v-

1 i ) d adl , .serh in qf l i r is id i r ' { io i ren

b. l l i deEj l , l i r ' 152? (934) ) t l tn .1. MclL

nt t b in 5evh.11i adl l ) i . zat l r raf rn-

r lan yazr ! rn vc is ta"br l Innf 's i t t ' i

Idebi l ' . t Faki i l t .s i k i ra l Igrn i la l ;7

numara i1e ka,r r rL balnnan 269 )a l 'ra l l I n i isha taranmrl t r r ' Tarry{n Ti i ' -

kivat In'titiisii a-'istanlarrn(laD Ha_

TEZKIRETI'I .EVLlYATERCT]V1ESI(re.. Un. xr'.)

iirll LXX\

Page 41: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

^,i.r ,- :1.-, -tTItsR.i }TI'SBCK

TNNCUITESI('fibr. xvt.)

TI]HFE.I {STII'I( tsLn. Xt /111-xIx. )

(9^J'4i lTLIIIFE"i VI'HBI

( 'fuhfe. xt,rrLxIx.)

VE $ERIII( 'fuhfe. $. xr rrLXrx.)

LXXVIII

1571 (9?9) d. kadr i ,k g i ' re l iy lc Lulu! .duEu Llshiip'te 6I'Ir tsu.sa'1, -{i,kMehmet Qtl:bi\rjn Kanuni SultaD Sii-ter l r ta t r ,d,nda Fdrsgai ian q, ,v i ld iEi.sodir. (Ditk$. aitd) gibi giiz.liigiitl.ri ilind. topl,van bu olgun cse-rnt (Et tibrii'fh.sbnk fi \asayihi,lMiilnk) addltaki Farsga asl, Xl. ,vnz-!,Lla ya,s,),an cisiz bilgin Imau Cazrtitarafrndar lrun S.lluklulartdan lt.-liklah\n olilu S tan Ichmtt 1r;in

QaErhn , tdukla arr d i t i \ . s i ize liisliibitlc vaprlh,T olan cevirinin, Si!l . )mani) -e Lnadrhmn Lata isnai lbitliiDlindr 25:t nuhan ile krrrrlrbuhrnan :32 sahif.li niishar taran-mritrr. Tart,yan Kilisli Rilat Biige'dir.

Ant.p'li lliitercir Alunct Aum'rnArapqadal Tiirk(e,ve Darzum sijzln-

Ai idur . t839 (123.1) da t tsr r 'da ButakEatbaasmda Itasrlau Diishr taranm,t.r,r. Tarrran Kilisli RiIat Biige dir.

trlarar'1r Siinbiilzrde yehLi'iin Tuh-nri Yebbi adl larsgadatr Tiirkg.rpmaDzum siizliigii \. ona Elliisrah'lrSeyvit Ahuet Harati tarafmdan yazrlar ,s..l,ti.. Ba6,lm,i olan niisha taran.m,itr.. ll.tinden taDL al,ndrF zahanksaltha (Tuhli) olnrak. ierhfun ta-Dk a l ,nd, i r za@an (Tuhf t . $) o larakgiistc.ihdiitir. Tanvar Kili,.li RifatBilgeltir.

;L'Jl -2ti-l gl lL(l ii;

TUHFEIi]1'KIB'TR FIESFARI'].BIIIAIi(Tuh. Ki XrtI.)

.r.t\la!l ;i

TUHFETi] l .LI iTAilr(Tuh . I e \ t ' )

TURK s.rz FAIRLLRiANTOLOJIST

(Sdr. xvI-XIx.)

Degerli Bilgin I..ilt;rr Q.l.bi'nb dentciliE. .hjr cseridi.. ibrahin Iliitefd-

r jka taraf ,nr lan l ;28 ( l l l l ) d t ba:r l -

nr ,s o lan k i iq i ik k , rnda 119 sahi -

i r l i n i isba i runm,r . t t r . Tal -van Ki ) ls1 i

Ri l i t r B i lg . d i r .

\ \ . y i i? ,v ,1 l ' i lg in l ( ' r ; rdeD Abdi i l ( ieL

bar o i ' i lu thmi t id l , L i r zar ,n. -cer id i r .

Koruu rh lnk \ . rDc! ' ,zad,r . l l93

(899) te ji,u. bin R.sfil tarafrndan

lazr lar rc ; imdi Ra$p Para k i t rp-l ,Fmn

. \ah)a Ei : bot i imnnd. 189

nuDari ilc kaynl bduan kii{iikhtida 39.1 sahifeli niishd taranDri(trr.Tarr"van Kllisli Rilat Rilgc'{lir.

Prof. [-uat Kdtriilii tarafrndan iki

c i l t ha l i le 19,10 ta Ja!rmlanD, iolan bu d.fcrli kitapta XVI.yrlzl,i<turIrugiine kadar vurilumuzd! lerii.ns.z sairl.rinden l,ek loEunun fijrle.itoplitrd,-\ bllunnakta<Lr. Bu tser-d.n tfrnan k.lime ve tanrklrr hangi

;a i r t nn is . ' Saz_' krsal tnasrmn ) !n, -na o iririn rdr ve -varcadrb yiizll

1_azrlm!qtr.. Tar,Ian .d.lti'at 0gret-tu.nlrrinden $iikrli Kurgan'dtr.

)(Y. Iizv,l bilgtu \c iairlerindd! tr{al-k . ra h Bahai i i ld in- in , 1123 (82?) ,v t -l,trda miid.rris oh k bulunduAtr -{-

,ya$lu! ila kalrne alrhir Arapqa v

I arssadaa Trirkg.ye,l00 bt,r it)ik nan-zum sdzliiktiir. Asrl ad, (I-'cnbetii'1-

Gara r i ; Nazmi l 'Cevahir i l - {ca;} ) -

tir. Bu kiiriik sitzliigiin t'azr kitapl,k-

s r r ! { J - i

U.COBETt.I,G{RAiB(uc. cat. xt .)

LXXIX

Page 42: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

VAHI)I iT\A11JJ

l r .da n i is la lan va.d, r . B iy .z i t k i -ta I l ,E,nda 9,18 numa!a i le kr ] r t l ,lD lunan n i isha taranm, i t , . . Ta.ryan.il.biyat ijirctmenloinden llcbcrL

XV. )nzy, l t i lg in \ r sof i l ( i r indrn Af-

,vun Kar.hrsar '1 , Ahl i i r rahim l l t n ; rl r r ,0 {865) da \azd, l r t$a1\uf i man-zuh eserdi r . i : tanbul Unir r rs i t ts ik ; ta thEnnn .debjy, r l l i j lnnundt 808rurnara i l .kavr t l l bu lunan 170 vat , -rak l r n i i rha tnrann, : t , r . Tar t j .an Si i -l , )mrni ) f k i r rp1,E, [ ' l i id i i r i i TrJr i rHr"r r . roEh, i lur .

l {J2+ (1210) r r i rnda i i lcn En{ i r .un,

I t r l rs , i Osnan Bey'nr d ivan,d, . . 1841(12; i ) dr ] 'akv in- i Vakav; m!rbai -t rnda ba! lan n i i .ha t . ranm,t t l r . Ta-r rvan Devlct i l la$.a ' , musahhih l , i . in .r l rn , , \vn i Akruq' tur .

1\ ' . \ i izvr l i i rnn l . r ind i ' o ld!au sn,-lan bu es. . , I Ia lcp t . Sut tan Babat.kycsin.l{, ndr bllinmiycn bir rlrrvi5ta.af indan )azr lDt l r r . K i tap, ad,n-dau da anla l r la .ag i i , . .e , Haci Bok-t . l V. l i 'nh ve hal i f , ter inder bazr-hnn,n hal rorciiDel$irrlcn vr: kera,nr t ler inden bah<ermcktedi . . 1811(1260) ta is tanbul da t l i isevnr T.16kadl , b i r z . t tarahnr lan yazr lan r .e

riordi M:htI DaE],'Dn ttzel kitatlarrarasorna I'ulunan ,lt; sahif.li niishatar ; :nrDt t , r Tarr ran I l , t lekel . ! Ar i iv.Lircsi memrlarDdln Mutaza Dc-dr'di..

o:f, ) t 4JVEYSE rt I iAMll \

(Vey* xvt.)

-;ur: a,I Jil)L,YADIGAR-IlBNl i i InIF

(YddiFh. XlY.)

Ilurra'L Lnrnii Qclcbi'nin, Kanuui Sul.

tan Siil,)manin bu)mEu iiz{ine

lrrsqadan rlilimizt {.vndiBi man-

zum eserdit. larsqa asL Ciircan'lr

lalrriidrlir'nr ol!n lru giizel mrshcvi,

l r rn ) rbrn ' t rHabtun,n of|u Ranrn, aras,hdd g.-

c.n atk Eafurus,n, dJat,r' Ce\irjnin1532 (939) d. hat ia t ) .h-va l r in Bal i

kr l ,miy l , yrz ' lan l l in l i Snl , vna 'niye kitapl[mr Es';rt I]t. l]irliimiind.

i1853 nu.nard ile La\1tl, bulun.n 201

-vrprakL niishasr taralurgtrr' Tarrran

Ki l is l iRi f l t i lg . 'd i r .

)iI\'. ,riizul h.kiml.ritrdtn Aii Cd.bibh $.iif in T;nuur l'r;aoilu tlnur

Btv ad,na )azd,F hrkimlilt dan

tsrrrlir. -45ir Ef. kit. ,g,hda ?3't

truma.a il, krtltl, Iruluan ?68 )ap-ral.t)L nnsh. taramr,*, gr:rektilce Is

tanlul tlnirrrsitesi kitapllmda 989

numara ile kalItl LuluMn nn6hala

da bablln,grr. Tnriran Tiirki"Yai Ens-

t il iisii asi6tanla \dan Ktlam.ttiq

Burslan'dtr.

Xl I. ynzyrl iairlerinden Dokalinza-

d. Yah)a B.-y'in rtn arudr tsu diva-

run, Mi et !.itapl,Fttun ..llj Em;i bd'

l i in i i t rd .5 l6 v . r 5 l? rumarals la

Lnlail iki niishrsl bulurmaltadrr. 51?

numdalt nijsha taralmrg, gerc)rtr<qe

516 nua.al' niishaya da baLrim'.ur.

Tarryan Kilisli Rifat Bilge'rln.

LXXXI

VASII 'DiVANI(r'aiI. xrx.)

."4 *tt- '-Q'!-r

YELAYETNAME-I UAcII l IKTA5

(Bekroe. Xv.)

I ,XXX

drJrr +YAHYA BI]Y

( Yd}'-a Bq..D I I A I J

ll

Page 43: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

OIJ'.' ,) o;J'.YUNUS EMRD DIVANI.

(Ywaus. XIILXIV.)

ti-Jjj JqJi

YUSUF ve ZELIHA( Yv,z. $erd. xIII.)

l ; J i . . i r . ,YUSUF' v€ ZELIITA

(Yuz. Da. xlv-)

6) ) t \j-J1

YUSUF ve ZELIHA(Yuz. Hond| Xv.)

lqli duygularrnda, lirizminde, tasav-vufi, ahlaki tclakkilerindc 0z Tiirkgekclinelorl, sok sade ve samimi tlirdil kullanmrq olan bu hcyecanl, dovie

rairin diva vc "Risaletiih-Nu6Liy-ye"si Abdnlbaki Gdlprnarh'mn bi$oL-niishal.rdan faydalanmaL suretiylcmeydana gctirdigi niish. tsranmrqt'r.Tanyan Abdnlbaki Golp'nqrL'd'r.

XIII. yiizyrl qairlerinden feyyat Han-escridir. Batr Tnrk

ed{,biyatln'n ilk nrnnlerindendi! 0

ealrn, dcrli toplu olarak bizo kada.gelebilen bu biricik yadigAn Dr:hriDilgin tarafrndan basrna hazrrlan-mrg, Kurumurnuzca da trpbbasrmrylibirlikte 1946 yrlEda yay'EJanE strr.Tarryan Dehri Diljin'dir.

XIV. yiizyrl bilginlcrindcn Evurumrtu Darir'in mcDsu ese.idir. Dil bakrn)dan bnyiiL itnehi olan bu &itabrnI6tanbul Unive.sitesi Edcbiyat Fa'kiiltesi kitapl'grnda 862 numara ilelayrtl bulunan 53 sahifeli yazmaniisha3, ta..nmrtnr. Tanyab €d€LiyarittretDenlerinden Snreyya Kula'dD.

1508 (914) de Gitynuk te itlen Allem-snddn,oBlu Ahmet Hamdi'nin l49r(897) ylnda yazdrlt nanzum ceerdir.Istsnbul lJniversitesi kitaph64nn Ha:Ii6 Et boliimnnd€ 3812 nupara ilokayrtl bulunan ]79 yapraLJr nnehat.ranmr rr. Tanyan cdebiyrt otret.Eenleti:ld.n Mehmet Bogae'tu.

Biiyiik Tiirk Lilgini X{nil Pagazadrr

Ahmet licmsiiddin Ef.' (lbni Kcnel)'

nin ??7? boyit olarak kalcmo rhP II

Bayczid'c sundu[u Eanzum hikaYc'

dir. Konusu Ku'on(lan al'nm\ oldu$u

igin, min:ltif rrrnrnkiin oldufu kadar

bu er:rgcvcdr:n d'Fr' 'ir}hrmaga

g.htD!tur. Millt kit'l'ltg'hrn Ari

Eniri bolnmnnde ll?t numarl ilc

kayttl bulun,n 407 sahifcli nn6ha

tdanmrl t r r . ' Iar tya! Ki l i ' l i R i fat

BilB.'dir.

XlV. yii,yrl bilgjnl(tind.n Elzurum '

1u Yusuf oflu Muslafa Dlrir'in csdi'

dir. Darir, Peygaml*rin iizlii sitz]erini

gcre[ince anlatabilmek igin eseritrc

ye! yd 4ini ve allaki hikayeler dc

Latmrtt,r. Bu catr;n, Millct kitaplEF

un AIi Eniri-$cr'iYYe bdlnmiind€

ll54ll33 numara il(, kayrtl bulunan

140 yaPrakh niishast taianmrltlr.

Tarryan bu Litapltk iryarlalndan

"Ihya-i Ulnn, Fazail'i A'mal' Zeh-

.et'ii.-Rryaz, Tenbihn'l'Gafilin, $ir-s'tn't.lslam, Sema' Risalcsi' Mnnye-

tn'l-Fukaha, Acayibn'l'Mahlukat' Me-

alimii't-Tenzil, Ke*af. ." gibi tc'

mel din vc tasawuf kitaPla urlan

segerek neydara gftirilmit olan

Arapga Zadii'l'lbad adh cscrin qevi-

lisidir. AraPca Ashnn nc zamsn ve

kim taraflndan yazrldrF b inenediBi

gibi sevirEenin de Lim olluiu bilin'

t;,Q): .t-stYe zELIHA

uz. $ens. xvI.)

6.t.; :,.), it'-'YUZ HADIS

TERCUMESI(Yiiz. Ha. xlv.)

(lr,ri.,. rFl)ljZADU'I.TBADTERCUMESI(zalt. xvL)

LXXXIIILXXXII

Page 44: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ij l i

, l

I'ilrr"u;l

(Jlt (]l jZ4TI Kt]I,LIYATI

(zdti. xVI.)

" . n ^ i f t { J l , " ;zir irlr.Itlrnv

TIiIIctJ}IESI(Zetu. xyr.)

LXXXTV

XIII . Yuz $' :YdXII I ' XlV. V' l : t

XII I - xI \" YuausXIV. Antcr.XIV. Dah.XlV. DqlcXlV. EdriY..XIV. EnL.XIV. I'"r.XlV. F,,rh.XIV. Fiituh.XIV. Ca.XIV. l lort .XIV. I . 'k.XIV. Ihlns.XlV. Ii.arlr.x lv . K , t .X I V . I I r r . 1 r \ r .XIV. I l . I lav.x I v . I t i i . 5 i .X l V . N , , s i ' n ; .\ l Y . s i . I ) a .x t v . s i i h .\ IV. T,.b. ,r , .L, .XIV. ' l i shi l .

Xlv. yu,. 1)r .

Sultan Vcl,,t DivrnYDns EDr D;vatu

Destan{ Ahmft I {a. rmi

I )edc Korkut Ki tabt

Ldviy*i )Infrrlr:K,sasr EnbiyaFer i t t .oBlu Lngrt ;

If erhrngnarnr-i Sa'di Tcrcnme6i

Fntuhi i ' i .$ iD T.rcnmcsi

Ilur5id ii l"crahlad

lh ias T" t i r i

Kadr I l i i rhanctr in D;van,

K. l i l , vc I ) imd"

Ntiit dlat{ ll'ni I}aytxr Tc..id'rbi

)lnntchaltii't-'Sit!Nrs in i Divrus i rcr - i Dar i rSi ih .y l n N-f !b,1 'n.'li

Lar.kn l rfsiri'l'rshil

Y id isn l , l l ,n i $ , r ; f

mcr! kt.,li.. C.vi.jnnr, Laa l,aL,h.iardan, XVL ynzy't iiriintr.jndtn .t.dugtrnu krbul .t)r(L mnmkiiDdrirFatih btapltErndi 2580 numara jtfk!y,tlt bulunarr niisha taranm,tt,._Tarryan Kilisli Rifi't Bitgeitir.

XVL yn4ll ;airl..;rd.E BaltL.sir.tiZati'nin krsiile, gazel ve krt.alan)t,.nen$r. r€ oanzue intifel$ini, grE,,iPcrvalr'sirri iqiDdetodryan t ii i),atr.<hr. Itruat lllolla ldrapl'g,nda 413nuDnr! ilc kryrrtr butunrn nn6hrianntu,ttrr. Tanyar edebiyat iig..t-rneDl.rnrden Tahi. N.j!t Gencar'il,r.

Koca Nigancr sanry lc taDInr Tosya' l rCelilz.de N*itani llustafa Cetcbi.Din1sbo (968) rl'nda, krndi ze\kln!gijre Lazr d.gisiklikl(r yapnaL sue-tiyle Aral(adu Tnrlgevr (evir.rekII Sdilie su4duiu

' tderd i . . l io lusr Hazr . t i ]usul Lrs-sis,drr. Asl ad, (Ce\ ahi.n'1.Ahbar fiHnsailil.Al) a4 olan c.viriniE N.,uu-osmaniye LitapLirrda 2356 numa.a it.knvrtl bulunatr 345 sahifeli riishasrtararmgtu. TaDyan Kilisli Rilar Bil-g.'di".

BU KITABIN KAYNAEI OLAN 22? ESER1NYAZILDICI YL'ZYILL.IR SIRASlYLE

ADI,ARI VE KISALTMALARI

I,XXXV

Page 45: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

XIV. Yi iz. H.XI\- - l(V. Enfes.Xl\- . \1. I ianz..xlv - xv. Is.xlv - XV. ls. rr.XIV - -r(\-- Ler.s. Il{u.\ l \ . X\ ' . l le lhrm..xIY - _\V. Itnn.b.x l . A . .XV. 4.. . {-I \ ' . , \ r1ni .x\ ' . . \h. Pi .X\ ' . , lkr .

X \ . A r a -\ \ . lJ l .k ta i .X\ ' . l l rq .xv. can.

X \ . ( l i n a n .

XV. (,i(\rg.

-\\ . . I )ni_x I . t ) { t i t .\ \ . l ) rr rr .\v. t , ;olr . i .1V. r , t f r . foglu.\ \ - . l .a t ih . I \a .\ \ . t : r 1 .

)(\-. c. I t r.\ v . r ; i i l s .

x l . t r x ) , .

I ,XXX\ I

XV. Hazain'

XV. Hibtet'

XV. lbrahiB'

XV. l tqad'

XV. Kab'

XV. Kesir'

XV. K. lr'.

XV. LeYXV. lays. Ar'

XV. Le-!s. Dai

XV. Maarif.XV. Mesihi'XV. MevlitiXV. Miftahxv. Mih.XV. Mihr;.

XV. M Na.

XV. Muhan.XV. llnnteLa.XV. MiislimXY. IlnzXV. NizamiXY. RavzaXY. Rut.li.XV. Saat .XV. Salatin.XV. S!.rca.XV. Srh. r rc .xv. $.vhi.XV. Tr.. Scl.

xv. T.It_XY. Temuri.

xv. Tez. Ba.XV. Trz. La.

Ha,ainii's " Saadat

lbrahiD Bey Knlliyatr

lrgadii'l-Miirid ite'l-Murad

Kabusname Terciimesi

Ta -h-i lbni Ke,ir TcrcnBesi

Kenal Unmi Divart

Leyla vc Mecru

T{ifsir"i nb leys Tarcnnesi

Tefsir-i EbiileYs Terciinesi

l tcs ih i DivaDt

MevlidMifrahii'l-LngaUihr n Miiiteri

Mihr i Divanr

]{nztkLi'n'NiiJusNizami Divanr

Rugdri Divanr

Sarrca Konal Divanr

Sthahii'l',t ctmi fi'l-L0ga

$cyhi t l i ranr

Yiiz lI.dis Te.ciimesiEnfesn'l-Cevahir

Tt fs i r - i Ebi l le ls Tcrc i imesi\reihahr-i gfnsi\1.e

trlnnebt'ihn'r-RabdinA{,.yibii'l-Mah]nkar

Ahnt t I ' r , .a DirarrAkrab t in T. ic i inrs i

vc le\ . . tndDe- i I Iac, B.ktat

I t i f tah i i l - C.nn.Crvahir i i l -Lsdaf

Dai Di r rn,Del i ln l - lLrd

Dnsrrdrrnr- i Et r r l r il i t r t f ( , Ih Diran,Int i l , I ' i . rDurnan.s iI azr i f i l l tkL. \1 lUr( l inc \e B.vr i i ' tllakdisI , i i . .c I ln 'd f i -gnl , l .( ;n l t ,J f i l laz Tfrc i in .s iGiilistar 'Ii

rciid(iiX i tabl ( ; i iz id .

I layat i i ' l ' l l .y i 'an T( .c i im.s i

Tar ih- i i l - i Sel luk

Ta. i i ' l - l idebGnlzar- r Tennur i

Tezkirttii'l-EvliYaTezki t , , t i i ' l -Ev l iYr

LXXXVIr

Page 46: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

XV. Tez. Un.XV. T. Orue.XV. TuI. Le.XV. Uc. ca..XV. Vahdet.xv. Yuz. Handi.XY - XVI. C.v. An.XV - XvI. Saadet.XV - XVL Sic. B.XV - XVI. Sic. K.

XvI. Ab. Na.xl'r. Ah.xvl Ati.XVI. A]i.X v I . , { r i f i n .XvL Al.XVL Atki .XVI. BAb.XVI. Baki.XVL Bud,h.xvl catXVI. CAM. NI.xvl . c iDas.XVI. D, B.xyr. Deka.xvl . Dei.XVI, EDiS.XVI. Fazilet.XVI. faigani.XVI. Fuzrl i .XVL Gnlteni.XYI. Oiivahi.xvl. Hadidi.XYI l ladika.,XVL Ha. g.X1'I . Hayal i .

LXXXVIII

Tezkiretii'l-Evliya TerciiDc6iTevarih-i Al-i o6manTuMetii'I,LetaifU'cn}etii'l-Garaib

Yusuf ve ZelihaCevahiii'l-Ahba.

$er'iyye Sjcilleri

$elil-1. Sicilli,.i

Ahteri-i Kebir.{ieeddin Ka)gus,z Di\znr,{li DivanrEnisnl.ArifinAi* Pagazade Tar jh iA,.Li DivanrBabusii'1-Vas,tBaki DivmFetihnamc-i Budrn

Ca@iii'n-NasaIjhCiMnii't-CinasDivani T i i fk i - i Ba6irIlekayrku t-IIakarrkI)t-TuhIctn's-ScniyyeEnis i i ' l -Cuzat

Figani Di l anrFuzuli Kiilli\ar,Cr i l reDi DivanrP.ndname-; c i i ' !h iTn.iL-i rit-i osnanUadikatn 's ,Si i rdaHanz $e.hiIJaval i Divanr

XVJ. gii6. Dil.

XVI. (arutr os.

XVI. K B'XVI. LAmii'

XVI. LareDdi.

XVI. Letaif.

XVI. Men A'

XVI. Mevahibxvl l{iri.XVL Muhibbi.XVL Nihani.XVL Ni'metiXVI. RahatXYI. Faul iXVI. Rar. AhXVI. Re\ aDi.XVI. Ruhi.XVL Saa. Pend.XVL Selaman.XIL Sel in.XVL Srr.XVL Sic. , { .XVL Si. . L.xvr. samit.xvr. seh. $.XVI. JqN.f.xYI. Sevahid.xvr. $. c.xvl Tar. ls.XVL Ta. gahi.XVI. Ter. Kurt .xvL Titlr.XVI. Ver-se.XVI. Yahya B.I .XvI. Yuz. gtns.xvl zail.

Hii$ ii DilKaruruame-i At-l O.-""Kitabr BahriyeLimii DiranrLeylA vc MccnunMecmaii'l-LetaifMenazrrii'l-AvalimMevahibii'l-I:Iallak f i Meratibll.A}I!ktrlilF ii lliiiteMuhibbi DivanrNilani DildrDLngat"i Ni'mctuliahRahatii'l-ErvahHadihrii's-SiiadaRarzatii l-Abbar T.rciimesiRevani Divan,Ituhi Ltivan,

Srttoar '. e tbsal Terciimesi

SrIni'l-Esrtrr r. trIarlaii'l-Envar

$t'iy_ve Sicilleri

$.r'ilye Sicilhri

$nni ln l -Laga

$elinane Terciimesi

Srr . f i i l - insan$.rnhidn 'n- ] l i iL i i r l e Te! . i iDesi

$ah ii U.da

Tar jh- i fah iTcrceman'r BidavrTibr-i Ue sbnk 1 ercii m.si

Yah,va Bey DivamYrsuf rc Zt l ihaZadii'l'Ibad Tf rciin.-.i

LXXXIX

Page 47: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

XVI. Zati.XVI. Zehr.XVI - XYII . P.S.,T.XVI " XIX. SAZ,

XYIL ,{t.XVII . Atai .XYIL Atai . I Ia.XVII , CAN. FA.XVII . Cev. K{, .xvlI. cihan.xvlr. Ev.XVII. IIDC.XVII. Hil.ii.XVII. KArA.XlII. Katibi.XVIL Kay,kr, .XVII. I{o9u.XYII. t(utoglu.XVII. Men. Cev.XVII. Iiinteliair.XYII . Nasayih.XVIL Naz. Lr.XVII . Niga. Te..XVII . Niyazi .xvIL Nuh. Tuli.xvlr . 0s. Kand.xvrr. solak.XYII. Tuh. Ki.XVII - XVIIL ^Ls.XVl l - XVII I . Kan!.XVII . XII I I . NAbi.XYII - XVIU. Naima.XVII - XVIIL Sabir.

XVII I . Battal .XYII I . Hns. A9k.xvlu. Kadeb.

xc

Zati KiillivatrZchln'i-Kimam TcrciimesiPi . Sul tan,AbdalTnrk Sez Sairle lntolojisi-{trL Divad

Camiii'l-Fa;6Cevahid'1-Kelimat

Evljya C,)lebj Seyahatn3De3iG.r..i Lealllnleti Divam

Kat ib iK,,r,ks, Kul MustafaKoqu tsey RisalesiIiutoAIuMcraz,mn'l-Cev.liirMiintchabii'1-LngaNa-"ayihii'l-14nlnkNaznii'1-le alNigarisraD T.,r.iim.siNiya, i Divan,i\uibetii'r-Tuhfros4atrr, KalurnanelrriSrlakzade TarihiTuhfetn'l-Kibar ti Esfari'l-BiharAks.l-Ir.btr{nnteat vi, M.ktubat-r KaniNabi DivauNaida TarihiSabir DivaDrtsattai CaziIlnsr n AlkKaDutrut-sd.b

XVIII'XVIII 'XVIII.xvlIl.XVIII.XVIII.

Lngat-j $ehaameNaznii'l'CevahnNeJim Divant

S. it Vehbi DivaN

$eyh Gatip Divanr

Biirhllr KstJ Tercnmesi

t'aztt Kiilli.r.trHalk 9airler;Kadus TerciiD,si

NuLbe-i l'ehbi

Tuhfe-i \iehbi

Erzuum'lu Ecah

GedaiHengami

Kuddusi Diva'r

Izzct Molta Divant

XVIIIXVIIIXVIIIXVIIIXVIIIXVIlIXVIIIxIx.xIx.XIX.xrx.XIX.XIX.xIx.XIX.

XCI

Page 48: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

lffiil

fl

itil'ililiLililmili A

V.(rt.dcn lahvcci MchEet bin HlzlI'D satilte Hatice'vc

tr a'ql Zoynet' bitrt Hacr Mustafs variy olup.. .(sk. A. xvl. 6,206)

ilc HUreyr'in aralarr Aliye'l-Murtaze vc analan Fa-

'to"-ZGha, dedel$i Muhanm.ae'l'Mu€tafa Y€ lbalall

il Eldicetc'l-Knbra'dr. ($nahid. xvl. 192)

+ rFLl.

r Miibal6Er ve i'z.m etmel.

o.rl Hr.l : No$eyi aballl abar& a,zl,r,.zl wasfcdcn(Bat. xw- 1' 122 )

--r.PFL,

fdcniler, rlcrviq.

tirilcbir $drl JIJ,J ol a'.'h(Mih. xY. 4)rEAr yot iLoD fikn oreda

abrlal olanler g&oeoigtir h$rtrgiFu boyl. miijtaD bq'le g6,lcr bnylc l(el

('iti. xvL to3)rwnot r lyicc rlanlmak, haElaual.

'i ctbilc Y.rnp .bdclt ,.:-- -r.tcyLdiln ol gecc H*-p.r6t (Mil,nd, XIX. lU)

Page 49: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ El ,mi is ta immi i j r l l , t . . l : B i r L iocsnr :y i Jrca, ;T 1u. , , -

(Terqnun. xr . r . t t . ! )

$ Ilubi'a i'+ [,!r.] : P.yHanbd;n abtcrst or,n Ziib.),r.ir krz,-D'n adrdrr. (7"._,"". xrr. 22 -;)

.[nk: l]irbir; iisrn,e eEilmirs, yrFltui.

$ L l { l , : i " J- tu 14, .1 : \ , . J iL t ,etu, , r .z i \ r , .ndJ,d, r . . l, 1 . r n , 1 1 ; . 1 ' ' . ' b i r ; u z F r , L i r g " ? r o . . a t . t ;

- , . t - . , ( h ; t , r ' , , :

dcn ' r . (Kan. Xr . ln _ XIX.2,3tx))

S . . . Scno seb.a ve seDtuh vc r is .a mie (9s7 . js79) mnbab: .m j r i n y i . o i J d r d i , D , J , v n t i r h n t J r r \ r p l i n , t , . n b " f i \ r . , r ,n f m r r . h - f p a n c D r . r i r , . b , u r r t r s j t . . . t S t " . t : . \ y t . t r . t B u ! )

(Fa . . XV r -Xrx .s )s.n-ve.iBin fit bntnn giin kaynanu nekkiiroyeSijylcmez mi ya g,rriimcen clrinr: abu seni (Molit.XIX.3B2)

abuk, (spuk), Avudu qirilit, pu,rakla vuarak 6es q,kar4ak.g Zebgu i) IF@.] : Zort vuD.k ki avudu qiii.ip pa@aul

vruup sada lrkaD:ratrtr. Zanbalak ve apuk .jr d;i dc.l-/B i i rh . XI / I I I - XIX .?rS)

E ziser fij [adl Abuk i'r nnnas,nadrr ki aBe ii(: zo.t vo.-lrekrir. (Bn&. xyII I - XIX na)

ac dirilnek : A9 yagamak.

Oliirce tok dirilae ac djril J/r-t va.Ki ac diritnedediir r,r-1r,., .T h";

":. ki- ,- (Rurcni.xV.68)

acebe krlnAl : IlaFette kal@ak. qaqa kalmak.

$ityle bezcdi u nidem eeaAcebe kaldr dlLi 1* gd.en bartr tda (yu..terd.XIILZg)

2

;6r dil I Dedi-ko'lu: o'' 55.''.

lJasta o ldud bu rcr dulPr ' r 'D ur- r r -

Defiqiir bu gnma illerdcD ( Yuz' Hondi' X V' 139 - ) )

rcr dil vcrmek : Acr siiz sttJ-lemcl'

g Acr dirrcr,,l, ':T a[duk cevaplar ','^i;;::

"il]]: ,r,

€ Adir gd,U. LoDi l , rElJ)r l ' au*h I 'oydu aldr vnt i ol ' rhr

lendin( s" ldin l i L.ni ( ' rvr l , l tut qr l 'crdr. a 'r J i) v"rdi

,:,;-; .!, ,:.T yarala,l. yerc rsnarladr. ( Fe1' Xv 404)

S Sekz t-j t,1r.l | -{.r ail v.ri,t, .?rr.) t' r-1 ahan incitmek(Bob. xl , t . 2, 112)

(seh. s. xvr. 110 )Acr dil vctdiniz katr viiz il{:

Denirle! diiEdnDiiz lovuk siiz il{:

rc,E : -r ac*

icgsr ! Cok actyan.

! Snzik ! jr- [,Fd.] : G.i\iindiirmo

Gayette acrian !-::i old AraPsa

5 Sirzak !rjr- [r-o.] : Gavettc ac'[an

if,u ; Hay.ct ve korku iint.Eii a,

Ola bir tazc-zeb& ii hol-gnDcmeyc bir iki sijzde abu 'i

dedikleti netbu q,bal,

(Des. xt L 2a0 - 2)

;*J cerahat ",,

sucuu(cal. xYI. 90 - 2)

,l

.ctFrt alDrak, (acrfmr e*aruak): lntikaru, almak.

$ Fazhllah h.rMilc'dcD on Liiiyi ]ere buakt'. -lk'b"t lazlul'

lahl turiula.. . . Iialad bair .litti: 9iadi dldiirnezeb, va'roltu,a acriD,*-i budal gtkdsad -rir gdcktir didi.

( Feft.. Xr'. 2a)

Tath tath i'I,rii kargmda ltbini cAmr meyBilloezcm saki ber andu nicc alan adFd .^rT /T

( Reaani. xvl. 100)

acrBlDr 9*!nnak: + sc€rnr llDral.

.cr& tutmak , ofkeletrmek.

S Bu EAhatdc OEuz ere eri bi'- bir-vetti, giireJim LaDm kimle!yetti r Acrb tutarda ,;u!/ ,+i t -. t.9' kiil evliven, kua

Page 50: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

t '

$ . . . kucrk ualr getimitiz biziDdir saDa rcraeziz. . . btl11cdigeg karag[k gobuu acrh tuttu drir, 6+l tudaklan rep-eerdi. Qoban eydiir mire dini yok akrlsrz knfir...

(Ded2. It. xly. s8)

.c* orddc Mustdibolmak, ca.bl ac,mak.

! Bullar keyd krld:lat iyoana golenlere acrE olut -rlj a-gerii ditneler. (LeJs. Ar. Xl'. 379)

@k, (soi , aeu!) : Ac,. den,. slrap.

S Gd ihdi elcngeziDi baila, olnasu catr ac,E'nda .]5rtafabryam. (Tuh. Le. XV.3t1)

S Ce aclF d+T katr olur, susar, dil sijyleEez Lin su dileye.(Tuh. Le. xV, 2ts )

Cnoleten ca.ll n cenare rihleti derdi lfu$dyh a, 'k j - Lodu kim ol t rL . l .d. i hasrr surpr

(D. B. XVI.2tJ)

Saym olduk acrlar rekaeJr.le .rI ol yarduKaroadr ol acrE &T ile hie ahzda dsdrntz (D. IJ. XVI.92 )

! Faci ' 5u [ , .1r. ] : Acrk;r veren nen. (Bqb. XVL l ,26t:1)

S Fii.ur Lr., Il..l : Kalr ac,L verici oe...t n. ( Bdb. X I/ I. 1, 260 )Yenige.i piyadc arda. arluKaear ca adlryle 4!. T hali yatlu

Biu ao! ile caa vercl.ia bE nefes @a

bryrfiu yedi yerde enaesilden diiBen Kazan kaldat, KaraSnne lcfi €tmck ! IstrraP vttrnck'

g Ben allarm bir ulu*m

ge'ek idi.

'c,ls, (scla, sgla): A( iktn.

6 EEer bir avrat k,rk giin€dtk an olduktan sonrn '!lt +r eii

v--. Sa-"ra- iindin her giin ii( dirhem i!s' -'

( t t l BaJ XI t ' 134' t )

S EEcr at ia ' ! . i b i . miskal -v ivc l : r t ioa ' sehvtr in get i r i r '(Et t t i r . . Xt l / . t1)

g A( f a +r hanana s imtk aruk oy l r ' ( Tesh; ] XI l " Xt / ' t5)

5 . . . Ktjpiigii almn 1 balla yoEurdl.r, her giin acla '15 ledi

d i r e m , v i y e . ( H o ' l i n X ' t 2 ' 1 )

S Al 'h a( la q \ rF- i i r an a h i r n i " ' i j i rn ) i !P( M . N a . x V 1 9 )

$ Rark. l r r [ ,1r . ] , l la l is nesne ve " , , " " t t " ; .u .

X| t_ 2. 3J6)

acrlacg : Ac olarak, aq aona

! Rayyrk ,1r lrr.l : Nesnc yin,:yiitl acJaca 'r'L] duran

erdii. ( Ilab xt'I' 2' 337)

.ciJ. I Istrrap, Deiakk at, ac,.

Rnzgnr etti bela Eev.ini qetdimdc r,vdAc'Lklar r!;+T qekct ol kiuse ki dr:rya-dil olur

( q o t i . X V I . 8 )

e len vr , keder iq in, l ( f L , fukmak.

iildnrBem bir acrL itson -L ;J( Antet . X l l ' 2 , 260 )

(Dedz. xrv. ?6)

(Hadidi . XVI.421)

xvI. lA7 )

xv I .213)

Ey li'l-i dost krlmaz isem sana cu feda (lpl;.

Di lbere hd.et 'n .Fr desr imde )o l d i iDlac 'PmOl :ebepten dostle qoktu cigdde aobn r.f

(Atk i .

ol a{uldu Jii-J Li e,kmu dahi dildenBu ldzler ol sobeple geldi &ldeb lcnuoni. XVI. 2.1)

aclhsl : Eziyet gijrb.k,

S Lcaker-i diiimaDdanLin dutmug olalar.

lcr heut ! Hindiba.

S Hindiba U+! [.a'.] :giiDcyik otu.

a(,d$ ;* olalar

Kara ktvnk ve acr

\., gijnull,ir;rde ata

('tu Sel Xl:.)

marul J ; , - - I Ys

(Bab. xt I. 2, 60)

Page 51: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

filscl! | A9 olelk, aqlJda, aglktd.

Ligi olaE adeD acD ;-J ijldii gokKi Eiskid.r aliyte olmad tok ( Feth. XIV. 9)

! Pca Daky:nus buyuldu ki! ol eagra aEzD y.pt ar 1.eyitti: lmdi kon kim acn ;:T "c

susuzu and! k,nlsDla.(Enb. xlv. B7e )

Xut bulma&n g€r ac1E itlesi!Ydgdnrnr ddd k i hain orasE ( ls . x lv .xv. ss)

Tovrmca yidiler ol tut agacu

Cii dolla saylu y.E itlEekren a.b J(Qen| . Dn; . XV. 230)

M*eldir qok yim.Ein intilas,Acn tilD.ktrn a.trknr bclae

scuak : Acrmsr. acrmtrrak.

$ Snci .. k€Lre olmava ki@ kabrz cylcneye, sevda ryleneyeacrak j--i gibi ola, illa aElz iJeyen. tadD.

(Ha.din xv. 3,1 . t)

acrnsk, (acu.mak) : l Acrktrrnak.

$ ... Kardir dcBir mnlir kih s.nin ka.nu actbiya r.fj,Fen te.rid ve telekkijl ehliyio dnsin.

(Te,. L6. XV. 744 . r )

S Slddiklar cemArt, nefsleliniz acuun 4:r.rl ucoak korulluB"ieiirr. (Miitub. XY, 138 2)

S Her LiEse kiE LarDn a.dsa !r- aDu fi}Ji azim old,

B6nin dahi ze]rck o lu. . (Mnren. Xv. 10s.2)

2. Uyar, bagL halde buludurnak.

5 $o1 kimeler ki@ bu €srua murtali' oimazlar, gerektir aDl1,!akim Resmullah buyurdudqna ve ashab ve evliya kaYlinetasdrk ediip nef6ia acura .J:l ta bu tnenflat n fazilet. kizikiolundu, ve dahi olu.nusar, necou'u oa has,l ola.

(Mnwb. XV. 1a5 ' 1)

6

44 trl: Acrma hali, rst,rap, aEn.

6 El-Larra'ill [,'lr.] : Gazap ve biiznn, yabtrt sair erEa sebe-Diylc insan'n sadfDd{ vc bofaarda t.h,d,lns eden ac{rk,trga dr:- v. yorurga detrr k i rztr . t ' r f i r .

(Kdm. Xtr r - x lx. 2, 6. t3)

pgnal : Alrmak, acryr Lcrdi organ nzerirde {luymak.

g Es-siiEle irJr-[/..] : Ac rED rqiddctindcn sozdon srkDriylcac$alal i;-r cereyan ':d.n sitz yalha denir.

(K6n. XVrIr . XrX. 3, 250)

Acl.grr, (acrtksn) : tok acrtan, eok rstrap vei,,tr.

s soza v{, snznk r\))- r )'' IJtt.l: srysa-i nnb.rara,i ftirdn,acnsd ;i>J don.k olur. (ca[. xyl 90 - 2)

! Snza l jJ- [ ]?dl : . . . Cayctte sancrsr 9ok \c rcngan iu] ly a r s . . . ( D . i . X V I . 1 6 . 2 )

$ Snza r j r- IFa. l : . . . Ziy^de yakrcr manaena ve aci tkaD;,1t ve tancrsr 9ok yara. ( N; 'net i . XVI. I5(-2)

drlen ! + acigao.

|cIb[a& ! Incitmek.

Acrtdr sci b.ni ,c, sitznn tu'd nigahuVey bahl- i b. l ;bar n. boln b.r t u b.r 'D \rr

( Frzul;. XyI. 14.1.)icrya lolblk : Istrraba sokmak, zahmct vcmek.

! Atan seni irbu daE tepcsire qrkailufu siat elcnEezin baElayupboEazlaBucuBuu breaE ile k.sdiirjii, katr actya koyduEu

rcr ylvllrl : Voronika deneh bitki,petiD.

(t;e48. Dai. xv, 23r )

I

( 'r lh. Le. xv. 310)

$ Efsenitin ki acr yavlan iL-:-rl "-.

T a-t,r.. .( Mr,. Si. Xr, . xv. B3)

rc ith€L ! Ac h,r,kh.k.SAili! ehl-i ker.h ac ir'Ile, jr .iBir kapuya dali mnhtac etmez ( iifin. XVI. 64)

rl

Page 52: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

f

F r ' . ran l , 'm l , !mun J,a

acnu}, (afoak ( l ) ) : Acrknak.Ya'ku1, Nrtri Lunal,. Lrmr rcar ,_iOglanln.'r okudu razr aear

Siz rudan hr:nr doyarsrz treD aqarsrzSiz otlan hcm yatursuz hem duiursuz

Canr tokrr , r , f ku. tan. sudr &nDeAildir insryan ii karnr !c!n Jr*

Ccyignr Lu(lun a6traL t.rki)(lx i kan, l ;n , : acrc,gaz ;__-T Yi \ l |Z.h i ka\gr lu la t t , o l her s . f .( i a l ru l a , . r r g6zete q i i l a .a !T

A.mr\ ..5 nrstan dbi turar.

$ ... Hal da yetiqti kim vezi 11 karn acdr .r!l qi*ay€tebaerad. ( Ferec. iv. '60)

@ .utmak : Ac brakroak.

$ .. Sen LiDinsjn deyii eiiit oluadukta, MaBnisa.dar HacrHanza nrn kiDesDeni! abd-i meblnki idim, beni ac ,I vec 'p la l 'urJr ; , - id i . o t , . , . , td .n j t ra t cyt ;d in , t iy i j t . .

( s;c. A. XVI. 2, s09)

Gitziii ..uk ir-I iken ya.altu ijznnKi sind,, kannca yiyis.,r sijziin ( Feth. xrr/. 8A)

.cor, Gcr): IL,va. g;bi ve hry*dan bnyiil s,jrt bir oeyva&r.

li H,yazi, ,j)F iao.l: $nji,j hryar maja6hrdt. Li rr.abntctea.ir dlrl,r sijliik{, git,j I)ir n.vi uzu bryrrdrr, Lazr yerrto birzi.a karlar orc., Tijrkee i(I. : >1 rc att rI ,lahi ierter.

(Biirh. xytl r _ xrx. 258)tcumd( : + a.r.mak.

aga gilr : Aqna[u I'ak.

Miib.-i Kur'in,t,r a{a sijr jy'+L bd).n ( Rt $. Xy. jaz )

. f l : Ac, , d , , r r , k .d, , . . tasa.

Tii.i (:yl.D.lr ynznn zauan(:Dr:hr a, ; r tar u,*J ,etcr Lrharr , ( t r . Xy. lg3)

! ! tL : Sr .bcs, tn i i l ,a t i .

l , o , l i r . r r r r , i b i r c a l r r r r r , . r r h u t e l r r , o l

\ , h , -n | ,1 . . znhid- n" t , "L J , J . , , t i . i , ,1( t .aef . x I I . .15 )

.9rk d i l l i i : Krk, . l fDdlen s iy t iyo, , i l i izs i jn ronutrn.

! Fasih *,i I1'.1 : Ac,k d l i iJr:,. i- j * . i l i . ] i);.76s)

722)

(Yu.. \s.yd. XIII.6.t)

:- ).-1(vcl.t . XII t - XIr. j6)

( Yii.. IIo. XIv 5)

(siih. xrv. 1a)s )

(s i ih. \ IV, 139 )

( I i th. \ r t . . s1)

( Fiituh. x /. sot )O l b ; . , ' 1 , ' L , r . J , ' r t , o r n r s i r n , , r s , t , . 1 / i . p r s , , t d a g d a o t u r

, t ' r l u b , . n \ i r i J r . U i r A , i n ! r . L J c , L r . _ \ n k u .t tahj bulnad, k io y i \ , : . pcs dr ! , l ind i re o i kavinr len b i ro i re kal i ' . / I :nb. Xry. )Arrcak;1- i L t l l l i< t i r i .nr : r arasusasa Lclli i,li ldbet dna Ga. aIV. S0)Sa6det ol kirjnnr kim ranazar aytrrta bagrr susaya ka.n,.r4 oru( dutnr.LraD. (Cennct. XV. lgi): \ l t r s , l . t ten dal t i i lk iern.ek savrruu g i re k iux a.ar . , - t

(Teshit. xr, - xv. 129)Nagnb bi. giiD Lisc botata, karnr aca e , mca urur afrk grtl6gitre aanr hiris;r aLr^Ea kiscdi: Dcsn. b naya.

(Hazdi|. xv. 4s - 2)I;tiha dedikl,:ri kuvvet, kin ol tleptsicek kahm a.dr !d i r lc . . (Ha.d i4. Xr . . SB.2)Bo]-tru eEd lctin bali]..riinKetu acdukca ".rrLJ gitzn yagiyqnn

( I b rch im. xv . s - j )$ Fasih

cj" 1.1..1 : A(rk di i l i i ) ) , jat . (Mnnuhcb. Xt ' t t .

Page 53: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

t i

agrLhhlL r Mevdara qisrmet , sg'k hale gotirmok.

S Ensibtetr;^5r [F'a.]: D.pletlneL ve koparmak ve o]aarqalve viikseltEel ve lrkarr gekBek vo Eak ermeL ve agrklaDrdlrve zahn ve aliker eylemek. ( Bi i th, XVITI - XIX. s2)

( t)oh. xlrl. .1t )

rgddtL (II) : Fetholumak.

Tadr rtizle aerlur ,J]-J hasD' hdinDeviri! da8l kelam-r eirir

lgrlmrg : Agrllomrg, gethedilmis.

A9 orga --LI; mnienah C /:,

Srhhati s.,Dsin ).ine her hastuD.a9rcBr a{kusu her besteaia

(Atai. Hd. XVIL 75)

[,4r.], aydDhdl : niinev",q IAt. l

(cd. Kc. xvrr.47)

s Perde be.-giriften;;/ J .'aIFd.):zat\ve sqikar eytt,nektirki ae*beak .'i.Ttabi. otunu!. {Bnrn. X l/I r r - X I X. t i0 )

a9*l& : Fesahar, fasibJik.

S F.sih.tijn !Lr,

[,{r.] : Dilde olm agrLLL ;titi ve oadrr.( Bab. xv l . 2 , 2bi )

agJr yir : Feza, bogiuk.

5 teza L j i [ / r . ] : Af rky i . j . ; , , r . ( Mi in tchnb. XVI I . 7J. ! )

a9 a s9 i e&ilin, r'arda, savulu.

Q Berd berd ,: ,; [I'o.l; Berda-berd muha{fcfid kiker n frt\e hav i i hnI ' i qavusand,r k i savula salu l ve b i r tarafa \ luzak oi 'e qekil r r akrga Ye aqrla ae'l J,l .1-l manalarnidr.

( B a r h . X l ' I I I - X l : 1 . t t ) i t )

sq ,ndrcsk: l . Agr lnamri Din i Din i . 2 . Ar aadrkfA.

Taze.( goncad,. !{ tnNdrcak &r-LTYi iz i i gn l serv-k. rDrt o lsa gd. l ( (R. tun; . XyI . B5)

afJhsk ( I ) : L Zahir o lnak, nnmayan r lD.k. aqik i r oLnal , .

-q Bua h iq nesne 3q, lu idr . j , rL j k im.kr t ka lnda m.kt ,u l, ) n d i t c k J , p e y i t t i d - . . ( K e l . X I t ' . t : ' : : )

t i :mi l i lc Celn l a.dNr . r rdr , r rL- jliyii yavuz kamn an.ld seqildi ('l'ennuri. Xl'. 69)

2. Ortadai Layboltuk. gitrnnmrz olmrk.

.gDl'!L : Agtlaak, gitrihDek.

Ziilfiirde negiin diirrn gdDiil qine Dd deEiaO l q i ! . . r i g n r y " r " r q u a * ' o r d e r s i d

(Kdd.L. xrv. sls)

S Yc dahi bi. vacip bu ki nebycde kimseyi aebnaEa u^{Lonaya, miinke.deD nehy vnciptir.

(Mi.neb. xr/. t l l - t).$tmsL ! Berabe. a9mak, Entavere et!1ek.

Ey yar bahil ile salm k6r danrloaNi ! .e. j " i t rn ardt ! d ' i in var J( ' rna q+

(Leto i I . xL '1.61)

sgLu :1. Aqacrk, par laracal ioy; c i16.

Rnzgebr i9l8i vardr. katruhayrak du.gururyngriil anEyiilcr giinliinc o) aqkuduu. rjJ,,,..TYat fu lara anuru 01 basrcr i (Ket . XIr ' . 90. t )

Her nrve ot6a dcva)eE daneyemHer kapu aekueua .-1*J dendanr:ycn

( Ruseni. x t/. t68 )

( Rute.i . xt. t2t)

I t

9nn ak\an eririibrn giin luluduKanu daf lar Ldr , ) rvu k, lmdr

Gitinn yiiziin. )'tldrzld sa9'ldlT.na )akm y ine b i t b i t aer ldr

l 0

Page 54: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

f ls q m a l ( I ) : + s c n a & .

!gEaI (II) : P,datrDak, pe.dahlamak.

S Cendde.Jc JFd.l : Her neuel.i silEek ve a(nak j+ veyokrnak vc Lirini gideiDck. (Ni,ndi. Xy;. 23;;

S Efruftc dr; [ao.] : yrllnleD,j, pas, aett@s !:.!-T.(Lit. teh. xvrrr. a _ 1)

{ l ] : , ' " . - : . : ) [ 1 r l : c . j " c u r ( , , , r * k i i \ i n , . ! . c b . . i r , , , . .

. u a l F r r n k , 6 ! p i t , r . ! K d " b . \ t . I . S 7 t ! . ! )sqda& ( I I I ) : t . Ie thetmek, zaptet roek.

! $ehirlu adrm p+1. geriter s,ilh; 9nn ijliiD geldi,oliimlc !,krranadrm. Gebat;ke. xrv. 30 . ! )

S Bular acduF JJrrT ilere ,)ag, uzatrp gitmeg;I.( F i i t lh . x l l . 61)

S KasaD Ynia 'b in Nur gan yuin asr t r - r , \ t an i mel ik o idu.Pes Beni-Israile gam y.rin iit.ltiir.lii. (Enb. Xtr.. 5:3)

DnDlar.r baDa uy. anlar agrsar ,-TYohsa ayrugu t( r9t!h gcaiscr

( t ror. Tqa. Xr, . i )

S Ol Bcrlahran iUerh aqasm a-&T( Rektas. Xl ' .5t)

Q Cihan ncol.k.tler;ni b.hjm ecdad,h vc nom,le.im krtr(raaro\lardr r,,t_:*J. (,ta. Set. Xt,. SB)

! Or[an Gazi ii,: ata,, t;le,iip iite. nqnair !-.1 l,at]adrhr.( T . O . q . X l . I : )

$ah,,-r ib ' anD a f , j ihryler betnBRr Ditk i iDi iKitv()r,i dil o,r,"' ..-1 bi" t,E-r .o.herd6r ii.r

(zqt i . xt I . n7)Ilezar hal.asr ilc hezar Fhri itcBudin Vila)ciin aed, r{ o gaziter hanr

( Y6hy4 Bey. xr/I - tl)

t2

(K. B. XVr. 82)

Q Oeaar Ilo Gazi Orhor serefrazr leraatte tasarr rudo

ziyaae miitaheda idicek vilAyct agmak jLa ile ittiha! bul'

mak igiin ot q.hri)an siPahr nuslet'iieta se.dnr idiip. .( Solak. XI : I I .7 - 2)

2, Uzaga sn@ek.

S B.'dehu mezkn! rnzgar geniyi denize aqar ri5T.(K . B . xV I .239 )

3. Yaldak

5 Garptan ratka isla@ dinin aerc'lu&r ,',!---,T.(T. OrLc. xr'. a)

4. Aetla rurmak, me-Ydam koymaL.

S (afiJer qok snnlh irjediAi ile nzkD kesE€zon ve a)1plann

a{rdazad t r jL- ' i . (Cennet Xt ' .8)

aenak ( Iv) :.A.;nak.

Ebl-i bcytin pes aluben kaqt ar

Koyup ilin daE ii ornan aqd ar iluJ (F'neri Xr" a;)

.9baz koEsk: Olduiu gibi t.rketmck, ynziistn bL.aL&ak

S Evrak{ bio€nfaattcn gaFi nesne bulmavup aqmaz kodula'

Lry ji:J de)'n rfvah-, Drmtk'ta nezknt ve mcrhurdu'( l r en . . 1u . x t t . 22 )

EtbeD'in bali{m gii.nP o Pe.iGa;ri aqmaz kodu s,t J-;1 qekildi gcrr

( Sabi t . XVI I ' x l ' I I I ' 231 ' 2 )

rrm&LllEs! | Aqrloak isrcncmet

Aqmazlanurdu g:rl,- mectia'i giilgondc gonca livk

$ebnm gii'i ile ko,vdu anrn alana tata1 ( Jlcsihi xt'' j7)

rerl | (I) --' sclk.

l 3

D&hi sonra dumaz a!ar,.l ol ili

gindi meghur eylemiitir ot Yolu

I

Page 55: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rllaeul. : ( I I ) : l . A,?*.

Oer aguB ise .;;:T basiretia bahGitr sende }Iak'l wii gitme uatr ( Nesid;. XIV - 2 - I )

$ Uruz baq, agul j*l yalra alak kafi.lerii! yalE9a tutsak

g AdaLlDshd&n !*JI;lr {,!geDli} bir Lrrmrzr kaftu geldi.( D e d + . E . X I v . 8 9 )

5 $iEdi seni bedm adskluD .-J;,1 idiipdn.nrlel.(rd. set. xt ' . t6)

S Fulfrz ki ,4.dalya'da -.1' kiileELiz dEler hnft u rAliptir.(Mii. t i . xIV - xt ' . los)

dasr : lnsan, adam.

Hazn.dAr erdiir gi,.diim ben ay,kBir L.u9 iarli bu kula gijkten ba)rkSdyledi adam tl'T diliyle cylc hil

Gir bahm Tannya sen ser:de krl(\ 'u.. $"rd. xI IL 28)

ldarnk (I), (sdmsl) . Ad vorlrok, tcsDiye .tbi:k.

$ Pes Tmn Taala e)-itti: Ya Musa s. n siiziil ile ben Lulan

yarLladrm vr: lakin brnara f6srk d.yii ad,duiundan id;'r

.on.!, pes kcnditziim ind ictim Liq Sau ydin. girltrcEi

gitdi.

S Ustii aeuk ir,,i ola.

s tsirebre d/ iro.l :

2. Giile. yii,lii, 9en.

Ne igtn aguk nc igen tihd oiaNr: igen zeyrek ne igen knnd ola ( Rur.ai. xv, 2a)

S . - . Cr ilin.isi : BunlarD arasrnda aguk jrr otu.Dak, katkarak gatup otuoamak gerektir. (Tnh. Le. XV. 387)

rgDI boyamak: Di! iri alrkqa yapmak.

Ef.lditerde qoktu bijyl. irle!Kimi aguh boyar r-_,] ;-J kim Cizli igter

( chah i . xv l . 23 )

eguk gitdi n I S.f kaibli, teniz )n.ekti.

S Sana b; uzu boylu, ince belli, seDdz uoat,, sdkcek ynzlii,giriD 6ijzlii, hddaD lebli, aguk giinii]lii JUtf jfT bir car.i""

(D.d.. E. XIV. az )

/Mii. 6i. XIV - XV. 6)

Aru! irr-T. ( ganit. x/1. 22a)

( Fercc XL.. 223)

agukluk : Saffet.

S Esd soa hrfile 'e a(uLtug ile J,];r bakaEa bitgil kiB otmnrsel peygaobr:rdir, lilh srjziitr gey aDtrgrt.

(Enb. xIV. 6s8)

!d!Uu, (sdakru): Niqul,, vavdilu.

S Bakdr gijrdj Lu otaE Bd qieeL oteFyimig Li Bey.egij.b birilL . r rb" drarJuq adahludyid i r * r r , .

/Dedz. E. xtV.76)

lkisine dahi ltak Arq dcdiBir ad ile ol ikisiu adadr s,:T ((:. Rd. Xl'. :la)

rdlmaL (ID : Yadcrqtk.

5 Tevki-i hiina}aD geldi kim ritvct velneu. Eal adrErEi le . ln , l L imsryr nosqr vormcyr tcr . (K6r . XV.4. 153)

rdrecn : Adana saldrran (hayvu).

$ (Bir kuzu hakkrnda) bl kadd biiyndii. .. Gide sidc adamcolup bu kadar lobd itldiirdii. . . BudaD bijyl{: tru, adaoc

bulara haran krldrk. (Dtb. XIv. s04)

oldu. biz daEdd s.z€bc,ilz. ( lunsln. XI . t , 52)

(Mi i4n. Xv. t . st)

$ Bruu iqiter qahlar ne dr:rler bak, Haccacin yaylagurda birkuzu arlarncrl J.: cTolmuq, bu Ladat aaker krrdrnP hakkmdu

Page 56: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

HaDle rhek: Sal t [ / ' . ] i i adenci l J4r i dcve ordu:8^nt J j - IAt . l

(A in. XVI I I - XrX. 3z )6 E.- . r . l " .L J r , . l : r rer" adrroql - r<, - otmrk mnrasuacrr .

(Kan. Xyut . XIX. 3, 262.)

$ El -mr ise lo. r r rL [ l / . ] : ts i r k imsenin.nzdinc ynrnyi i i cd ipsald ' .mak nenaeradl r , adancn dev. s ib i .

(Kan. Xy I - XtX. 3, 265.)

sdamcdlsrnsk: Adam gibi gitrnDeek, adaalk taslaEak.

5 ist,kbas yi& [/tr.]: Zdil kiei uiulatrrp atlaoc'tlaDhaki !J- t , r . (Bob. xv l . ) , t2 t )

adsnl* : Olgunluk, ..giq.lik.

ii qiin iimur oruz bire vara, rcmaD adabltk J!,i karlrdarrrrilu,. ofa. (rlazain. xv.70 - 2)

sdan (nd€nr) toDur gimel: l.satr k,yaJetine girmck, insank r r * , , r n a k .

{ . . TcLye i'nnnde Londu, silkinip adam tonua gi.di aj} a-ct.S. ( Bektc, XV. gB)

g llofa,d e.enleriyl,: maah yer yiiznne inip adem ronula g;-diler ,i'jl !-r! l,T. ( Bektqj. XV.28)

adar lu: ad|nr takhmD, adl , .

Va. idi De.lis-i ,\eLte bilagekHakiD admlu rJ , . ] yetmi l h ie iyedck ( ;ch. $. XVL gz))

sdrnDrk I Ad almaL, ad takumak.

l i Riz n6 Del ik l i l adn .danalun I ,J . ( In tuh. XIV.5)

ldanu. jiT ol em ierc alp ad,nOl bilir nnrlydiigiir alpl* tadh (C.1. XIV. 28A)

q Yani hic bilir aigir Li kims,: bu adr adandr,r!ri .( Ihlas. xIv,99)

! I'dn Taala bu adr ssklad' ki hiq bu ad! adoDail ,r,|| ,

(lhl6s. xtv. e8)

! I l lb&hr l 'L .drn adand, , r ! '1 . ( .1^t r . XI t ' . 2 , 506)

lrbu bcj. giin itmiiire aldumag'l

Ofnaz l r kent l in t adarmrs ' l J- ,T ( l . H.XI l ' 'Xr ' .1s7)

Ilir ultr adlu zrlarur j ,t bti kir"i

lqbu r r l o la hdik b i tc i t i ( I Ia Ihsn. . XV. 127 ' 1)

ad mrr v!kt.: Muayyen zamu.

S llla Lin T. hir ntd adanmr. rlkta tj, Fr'i deEin li takdir

iditrnr. (Cer. Ls. XV. 15s)

nd bailanak: ,4.(l olarak alDlk.

Ber bu Giilt.hri rd'n !,-)r ciin balladu 1]1+Kcndiiznm. r'ii giininl, r taEladm

( Mon. 'l'oYr. XtV. 177 )

ad g'lrsmlk: Un sdnrk, '.dhrot kazunaL'

! Anla! iki bahldt kiEilerdi. 'A.rap iqindc ad crkadql*dr

c, ):";r, \ . ( lht,6s. xIV.27)

tscnin $ah-r Qin'dcn sii r oktur udlrYanar oda girem grk"tan adrm T,T ,':L'5

(snh. xIV. 176)

S qok diiriire rr: dn5mu ile uErala, egd kutulubilir ise ad

erkua rQ rT eler car kutarhlzsa bnri atu erliEi, hamivvcti

ve uymrkllr halk dlindc aFPltt olmaya, uutu iildii dcvii

idcD (Adim) oEhd : Aden oElu, iDsall.

$ Hiq bir sebep yoktur ki id€m oElalrna aj];Jr lrT vakntatvc ana miilazrmak re iusdu. . (YadiStu. XIV' 32)

$ LdeE otl.D, it,r t,T k.co yoksul ola, Qalab'a valvanr.(Tebareke' XIv ' 23 ' t )

S DaLi ayet i{irde...yini rtdeE oglalr;1;L t:l ve idcn Pev-gabler i\eccD yaratrldr.

Adaa oEIu itcl t,l hi9 dcl oturm:taBela dana iyliEi gotiiEeye

(Ket. xIv. 3s - I)

(Eba. XIV. 108 )

(snh. x rv .327)t7

I

I

Page 57: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

f.Ofi ! Metlu', na'ruf.

Gelli on arn be ii./! tpT cr allrlar dokraa Ligi

" cittilGr Lefire kar eldedir sinardan ( Bfittal. XVIII- 15)

d . t : + ! d . E * ( I ) .

fo frk'-rf , ea,- aimaya ycltenmel, ayaia kalkoaya ialg-Dal.

Btd ile ezlar ki krlkor dnscr

. S""U ua'- kalg[,Ju 6:i tai &zaler (Atai' Ha, XVII 24)

: Yuriibek.

i $ Andan.Ade-'. bi' a6a indiirdii, ettti : Ya AdoE, sdrDJae, Jtil. Pe! a&ntadr '[rl, toluk saat Hirt yerine errli.

(Enb. XIV. 170)

! Bir Linso abaa yeneEir yi€e DiinasiP oldlu Li L[|' adlm'- va adrmlava ...,r. ( Rao Ah. XVI 3ll)

yedc : Adro bagma.

: A&n yerde -:- r,T bi' "t"" Lnp c"s-"

Li v€ri! her bin8i nur gotme (Mih. xv. 2s1)

(sd.n. xvl. 18)

Nc ulrna caaua etsitr baDa Lel-i lebinlqraa r*i nllpn her r€ diit€Ee adtra 'j'T -lJ' n

(AE. XVL 172)

irri : ljnlii, raeqlur.

Bazeonc tFa.l: .l€ii ta$: Lai [Fd.] , tinn' t t:Llfrj.l:

Qelgr; pervaz [Fo.]; uqnak u )r€f6 i!Bi' ad issi d-rl rT:

, beaam 1tr [Fc.l. (czne XVIL 38)

nc diigclrc : $aarlra ae yalstura.

h|!cl : Aa bllalEa.L.

' Nc var ger ren rlahi bir ad irleydiin 4jJrrl rT

. Sthar mtilLinde nev'bibyad ideydiir

19

I Bu AdeE oglan| ivccekiir, tol hayr du! krlm.kta niccive!6c, rerle dua ktlmakt4 dahi eylc iveccktir,

(Enles. XV. s83)

$ Cima'b;r sebeptl Aden oElanlannrn !-r!,Ll; rl t,T viicudukesilEeE€k ifin.

L

iII

i

I

$ Ey Aden ollanlur, Allahii Tada size helel k duiun 'iz kcn.doziiniire har&m krlman.

(Hua;^. XV. a3 - 2)

(Lef. h: XV. ata)

$ Ve rrahi ol heybctli ferilrc g6kten ataEa faFnp oydiir Li cyArren ogarnan Tarn ibaderinc kaain otu.n.

(SMt. XV. 19)

$ Bu Adeo oilanranrn helakr{, ckser ki'rr ucud'nd'r.( Miiz. XV. 308)

! HaL Taala bu Ad.d "El."lann"r

carla'D, lab' ider.(Lcys- Mu. Xt': 2tt - r)

$ Her aael kiu Aden ollan iqler... ( Rahat. xVI. Ia)

$ Ynallln agans vurdu azularur ildktii, aheb€ vudu botulannkesti, ta kin .dden oBlqn|n i1;,] trl incitEeyeler.

('ra. gohi- xvl- t2t - 2)g Merrxin 1:,. {I'4.1 ! AdeE oglan ir.rr frT ve s6z b€beBi.

(Nuh- Tuh- xvrl. tgt " 1)

$ Be4c! J-r [lr.]: ldon ollam .jl"lt pT.( Miintehab, XVII. 14 - 2)

s Ne! o,u [,{'.]: .{den oBlan.( Mih'r.haL XVII. 99 - t)

rd .d : lyi ada f6hEdi.

Ad €dsin j-trl rT bu giin muaumadaCsmchihdihlir sor€f hu i (LA,nii. XVL 108)

rd .tl€|ncL : Ad verm€t, arllarrllrnal.

Top.aB il€ slr}.u biinyod eylcaiAnA Adeh deneEi ra cylcdi .rJir JT /yurtu6. xIU-XIV. t)

18

Page 58: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

1il

.dtrlrrmrl ! Un alm.L.

! Srtlm ah balc{rDda kartagrra Kara Giiaeyi gordiiE: Bar ke.snptit, k.r diikiiptnr, ciirdi aluptru, arl kazanuptui r+rj t rt .

(Dat . xrv. 61)rdtamrk ! Ad vernck, arllandfmak.

Burca diirh Lesryet kiE srdladuLDetEesin bir LiiDyet ile adhduL.irJrl

(Man. Tsy. XrV. t63)ldbnnat : SoLret ksraDmsL, naD dnak.

Yardaa adlanrh rrrj:T zarrmuGrubet elde hymatw (Entoh- XIX. 19)

.' u : Mcllur, ildii.

$ Nice arllu./:T b.ylcr di4n.l leiLeliDdc! dngiirdn.(Ciilr. XV. I0 " 2)

5 Nenv€r r j-ti [-aoJ : Adlu ./,T ra6el*. 1'5,1. Ac. XV. 2? - 2 )$ Bcni.lareil Larri icindo bir prdlal vrr idi, adr Borsab

idi. Ynr yctmiq bh bellii adlu ,rt padi{a}.lar ali hirEetlolurlar idi.

S Nanver rJ.rj [Ic.].: A<llu.!.T..dnrl t BenaL, (adm) atmaL.

( Miheb. xv. 36 - 2 )($on l. xYL 132)

Afu iemedin lolm.6Dr LiE ].uda!Bola qeLEodin arhllra Lin adgr r.T /siih. XrV. t43)Riv.yett€ geliir hc! ldD 6riirdii Cii|n.a'y! aLdiEArlarsa -rrT &rar da dndin ediscr ot y""e *dan

( Muhon. xv. 504)Anuf yiidirdn krtr girlenezdizaif idi a&DJn adasazdr .rJj.DT ( Fazib,, XvL 2tS)

$ Eer acfea Li verir alu, bn ar'lndu arlup e.rT men il-i k!.b!eyaku gelir. (Tit, XVI. 47 )

ll erl : golrer, mm.

$ Pee parlilablera lapl degildir kie hibe! ve kifayot ill€rir,atdan we l.[dle bilinaez ve adr sslr liL drT volrurr l€yip a{rB Lomal. (Kd. Xrv. 'n-2)

20

Cnr muad{ hillati htud cdeAd u la|tl (jt- ,T elsilo kendii side (yahtut. Xy. 38 - 2)

Fidi Ldmal goreLtir cisEi cantYclc vcrnek gcrcltir a& mm jL. 4rT ( Muhan- xV. 4s9)

Ilarap ct yL malanl.lr deiir sdufi saDnr J:jU '5rJ

S.na bir g62 sgda kim gorcsin qaf,n sultanr(Evefo$tu. xV. e)

lbr.LiE i L"l evlc& cwcl cn htfile. ALir cefdar eilnek ad u sana aL"r,T key deEil

Adr vii srD ile Fiieciik'tiir (Hddidi. xVI- 91)

(Ibrohin. xv. 112 - 2)

niqan et deyeceL yerdo su et der. (Deha, XVL 119 - 2)

KalW mi&Lnde diDe rirecilktur

$ Efaa' 'trt pr.l : Kun kabilcder idiifi bili@eyetr sirindi' ve ad, sanr rithrot bulmanr €rezil-i nAs. (Bon,XVI.2,14), $ Tiirl nigana sar dd. Nam n niso rlcyecel yerde ad u ssb;

I NLbur o.J"u [Fo.] : Gayret ve ad s'n ,lL, rT ve .azder vchfne'i rayTat. (Ni'''zti, XYL 598)

i Sl-a,, luu [Fo.] : Arl sar,:L sT. (gonit. xvr. 201)

Demiado ertk ad u san jL,r rT ieiiDdiir. No_ ga. ell€k ko).ur o_o* to*u*.,."rr*

i, xyl 6J)I S NAmus o.r.u IFa.l I fariside ad ve ran mAnaslna isti'msl

(Nut. Tuh. xvl. 94 - t)Ad ile s.ndar gecnp ili cihudan geeiip (Kud.lusi. i{ft.129)

(d!ur): l. 96rcfsi', L6tii .rlltrBtr.' ! Ail Lipi (ad]r Liei) adrnrlarr korltukca ads,z pT Tarndar

(Ata. Xv. 20)

2. $6he!ten diiamii{, unutulmug ol!D.

Ad ile biLir imi{ cI iriYoL tirebur inig arlru;:l Ligi (Mod.'].crL XIV.85)

2l

Page 59: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

, ItB. ldtt "Id",b,,"..":191"rU;du- trj,,r harami vii uEru adD i.t (Siih. XIV, 278)

rutfnlk ! + sd u.nak'

i y.'"'t"g", Ad kotiiliiBii, bi,dnaDl'L.

6 Kit;rler {oLluktu, bit ad yavuzlulur .',Ji,r. J idenz'' jiai. (Mnstin. XV. 34, 23)

Karadan aE, jT fark ctua bu rcnzin bilmeven dclrin

Nigan kodu, mana-yi terkibi arl urdu.(Nuh. Tuh. XVII. 5 ' 2)

( Fuzuti. XVL 62)

(/tb. Na. XVL 4)

(Si. xvI. 65 - 2)

NS"zed r j rj [.7dJ :

AE LT idi, tatl' nli an,n suyu (Kel, XIV. 38)

At inciden bezendi hcr yitresi (Dnh. XIV.90)

g At Lr Mkallu baban yiri u'imak olsuI.(Ded. E xtv. t22)

: enlnnc n.igisindcn titktn jalo

, Boyadr a[ giifiin yat'la ala ( Rusani. xt/. 38)

(I), (rk) : r. Ak, bcrtak.

. Gi]r n aydu rnqen idi ol kuYu

i! B"Ed.y'" iyisi oldur ki ne krzrl ola nc a! ola' sart ola., (Ha,ain. xv- 30-1)

'$ Sinrren kopucak yiiziim aE n! ola ya Lara nt ola.(Cennet. XV. )35)

Ecel c0n san. rkrebdi gitziin aE n keas'idan (DeIiI XV.)

$ Tiirk: Hata re Hutcn vo KrPqak meEleketinin halkrna

rlcrler ki a[ yiizlii !e kara g6zh olu. ( Mifidh. XV.66)

Ki 'ienn hi nehan lcyt n gch leyli nchat eyler

Ali'deu gayn yok kimse aradaAEda .&T vii karada Ali'di. Ali

$ AE LT karud.n seeildi.

2 3

Arlh Liqi: naberlir [.4r.1, arrsrz Lieidn lenil J.u t,{,.1(Uc. car. xV. 2t )

3. Nahert.

$ Ntunqd ,r,[ {r'o.]:

.dlultL r $ithrersizlik.

5 Uunnl Jri Il'.1 :AdsrzLL.!;J. ( Mnnrehab. xvrr.3s-t )

rd umak, (ad vunatr) : Ad vermek, aJ koynak.

Yusuf ider dte urdun i,Jr! bu adr ,r,IMaksudun et iigb( irii ne idi

Ma'ruf artsrz;,T ve erliLsiz manas".a.(CaI. XVI. r6J - 1)

li1r

(Yu.. $eyd.. XIIL TS)

lki yanh sehr )..ptr yavlaL utuHarnm ad rurdu ,Jrr , , r am ho9 hulu

(yuz. Serd. xIrr. 100)

S CiiDkii r\dnanin bir oElu dotdu artrm .j,t Mand urdu s:;r .(si. Da. xrv. s3)

Agrt ynziinii gitrdii buldu mu.atOl ava muvafrk Siiheyl urdu ad rt t,t (S'ih. XIr'. 25)

Kaldms sabitat ad urdular:t,r;L ,TSelizinci sitkte bunlar duldular (IIon. TaJr. XIV, ]90)

Ger esbap olm6:ia biirvad uu.lEazHeln oglan doge.ymca ad uulnaz -lrJr rT /Mu hod. xr'. s60 )

Kevn icindefi'l qoktur goldulerA&n a,n akl-r fa'el udular ( Vohdat. Xl'. 29 ' 1)

$ Nanzed 'iu [fa.l : Ad u.du ,r,,.,!,T yini nigan kodu.(;dnit. xvr. 106)

eii Hn$evlil nisanur riz urularAdllll ;rr Hiisrev'in Perviz unlrla! /rrJl

(Deka. xVI. 79 - 1.)

Page 60: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Hargcleci Has$r bin Ab'lu.ll.L yedind. siyrh, alfl ve kuy.rogu agca 4l yava inek, yava emiDi ollIt ta'b.n'a testibolmup.. .

Ser yaylann giizelisinYanakldD at elma ,n,

( Sic. A. XvI. 2, 14?J)

(Korc. xvII. 2at)KuloBlu dostlarD yiirn aE olsunDn,rnm olanrarm bafn daf olsor (Kuto'tu. xvIL 36)Bakmazrz biz yiizii.Eiin karasDa lFyrlmBi. tebar[ ;lc r0y-i siyebn a! cdcrir

Ai dnma karalan ballaymHcr siin bdyle cigotini dallaFm

(Sabi XVII - xvIII. 127)

(Sat Deii coh. Xx. 766)

2. Temiz, halir, de[erti

! Mezbun doksar b€9 ak il altua bir eift carus werdim.( Sic. A. xvl .7, 279)

.E (lI) : Domtl onaandati parra.

! En-retab .-ijl [lr.l . HatuDrar giydiH€ libaEttr, ucLuryeri ililnp dou gibi giyerler, at$z FT.

(KM. XVIII. 18s - 2)

6g (IID, (!g lurdu) : Ag dren bi,ceL,1ut .

$ Bidre .Jr [-Fal : AE kuidu 't,J; ir ve aiae turdu.(Ni''.eti. XVL l6t )

! $iryb .+ []-o.l: A! Lurdu. (Ni'Dy"ti. xvl. 449 )

g El-nesrufe n'rrt l'4r;l: AE LT dediklc.i boccl ve kullyedigi agae. (r6rc.nt,'n. xVL 2,359'2 )

5 Rive.c€ eJJr [Fo.] : AE Lurdu,r,rJr LT "e .Eac Lu'dr

(;anil. XvI' aaa)

*s: r. Atabey, biiyiil oir , biiynl .tl€k tstd€e.

! IIaa Uruz'urr ata$ a,uT Bi;ll&r Hanm guyc$ai.(DaL. XIV. 20)

ft Ah uT lro.l : Dcr.'cban-r Har.lE tlridum-t bii'iirs marr-f ane. Nitetrin Tii*idc ags ur d.'l.'. (Ni'"t4i. xvl.71)

iS Arr uT [Fa.l : Harerm lisaffndi ma]du.E{ biiliils, mA'l.sF" !rd!. Nitekin Tilrlirlc afa derlet. (D.t, XyI S-2)

t Aka uT [Fo.l : Harezm lisanEda mahduE.r biiuiiry, Tiirlido

; &Ea ul Anle!. (Nuh. Tuh. XVII.4-L)

,. Baba, ata.

Benim sen pad;qahrrosm heD aEam

Kuadrn ynnii hatnda otaBam

{ Salar )lL [r.a.] : Aga t'r.

€ Oilu Uru'a bu i9 hoe gelmedi. Bab.sma qaEs'P s6yl€r'-

eorctin hanm re sdyler: 0rno snl. medE siizii& di e

rBrm KadD, 3aBua bsklur kas L's giildiin-. .(Deaz. xlv.61)

& Efendibuynk, emir.",! zira kunuk,)u aq orsa aEas,n,;.uTrik*"k?iy?j:;;

rtT($eh. S- xvl. 100)($o.f,'iJ. xvl. a$)

: + rgr9.

O), GE*) , sopa, dclnek.

Geuirce hikayctlcrini diyeEBer diEriy,l hor siin xiar eu! yiyc (Siih XIv.244)

$.Dv i$i hdz,r ,nin. l ( , l , i r aEa{ dutuP durur, lu, r , :van agae euTile bii d6E,,rdi, eiin bi. kae doBdi ... (Ker. XIV. t3 ' 1)

Zi ia hayvan x i i . i i lnraBa( i lc

" Snrm.yincc yiiiimcz dogru yola (ca. XIV. 262)

$eriattc egf had irsc bir kutADa scLscn a[a$ eil had kodular yol ('I'ennt;. XV- 129)

! OI nii.dan ienck il. dntryada seksen aiae dL haddi kendiilerevacip cylo'lcr.lEag {:lindc azm-i rrh cr.tiTerla6'n! gitrnck ah clti

(Cinan. xv. 99)

($eyhi. xv- 68)

Page 61: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

var aeyii taleP ittiLte . .

(Sic. A XVL 3' s21)

i,, s'"a,. ""'a mezbur berrlen.birer dty h:'oi.o"jl"

Jt ** nu' (uka alorl idi hala.srnenir talep id"rim'

,.*-"r. -"rt* tU"f-a fil'\e!.i'ben bundaa bu mlkrar qula

rj,-. rali^ t.lu"- t."medik d'vii cevap \e'tpl*- ' (sic. A. xYr. 17, 361)

dGLger, (atac dcl€!) | Agae kakan denilen kuE'

$ol 3!a9 delegen !n' eul kol Siilev'an Pevgambere gcldi'

i*r-. (Ihlas xlv 27l )

:AcelAn ija [lr.]: A[aq deleger ;i' 3uT deni]en ku"tut'

', (Bab XYI 2' s23)

il0l JJ- I-Fo.l A[ae delen Jr eer deiikleri kuqa derler'( D e s X Y I ' 2 1 8 ' 2 )

d€lc!: + sBae del€seD

m Qnruk ccviz aEacl kitkiindeki sivah vaP$kan madde

Al' lu' ;,-i [Fol : .. Edvive ciiElesindcndir Ie andan

nii*hken dnzerler. Baz at ana aEas karasr tnbir idiip '' ( Biirk. XVIII'XIX 24)

- i -r bi i r ; -r lFa. l : Arabida f . \add l 'b! tken drni l 'n zdnl

ibi bi! teydir ki ekscrya kohne ve iqi boq ceriz aEaglamtn

iklednde bulunur. Turl ' .a l" agas tara'r J- ' i - r-- labi '(Kdn. Os. XIX. 2, 28)

'travuuu: Turug.

,k6piiEii : AEae zadk,.

turue Parisice a[ae kavuuna ":j,r; dI .lcrlcr, AraPqa

trtrunc derler. Tnrkic. tutung dcdnkieri nArrncdir'( Y a d \ 6 r . X I v 5 2 ' 2 )

Ziinc ei-j II'd.]: r\fa! kijpnfnJrJlei;l samgii'"-ttc.r Fenastna.

' ( D e s . X V I . 5 2 ' 1 )

aiinc eJ.j [l?o.] : AEaq kiipngii trl alrl ki zadgii't-i(,..r Ee-

lasma \c pus dahi derlet. (Ni'neti. Xl/l. 370)

S Siici ieere seLsen aBaq e'T ur. ('Iuh. Le. Xv. Jss)AEacun r.,iile uuber diiquumOlduredie kanda Li varrhr se.nin ( Ruteni XV. ss)

5 EEo Mt olursaln ssla yiiz agaq €, uaym.(Ca. Ah. xt,. ta\)

5 Buyudu Halid'i ea.mrha eektiler iki yiiz agae €LT urdular.( Fercc. XV. 123 )

S Ege! bi.egii hamr igse,. riirk veya qehirli o1sa, krdr ra,zirtEa, iki agaca -L-Jr bi. akga ciirm alha. ( Fatih. Ka. XI . lI)

5 EEer eyii olulsam Yiiz Agir urayln. ( Miintehd. xt'..tJ)

S Sah-, Hdsal hacibinc buyurdu ki hedimi rasr! ('k.ra ve'iiz .Eas d! rura. (Ca'\, Na, XI:l. .u)

S ... Ol zalinin destird. nFlcr d-lrl rar idi. sayyadrL ba5naqal&. cerahat 1ri;tirdi. (Me\hil'. Xl l. 169)

aEsg (ID: r. Bi. kilometrc kail.r olatr bir uaurltrk (ohiisii).

S tlq aiaq fu yol, yani ii! ferseng.. (Fe.surg I Eski bir itlfiirliir.U9 mil rrakhktrr ki 1200 adrodrr. A9a[r yukan trir ki]omttrtlikbtu voldu. Mu.r(bi fcrsahrrr. - Ferheryi Zirr)

( Fi i t . Xt l . Is))

$ (af;rlcr ).cdi .gA!i y.. karsi geldiler. (Dc&. Xll.)

C'kar ka.t,lan.Aa Riisr.m'i olA[rr hcngarrr: bir rnr. alaq ;;l yol (\s./'. \s. \ t'r. 560.)

2.68 sart im nzunluiurh . [a{tan r . t" ld, , . a.ru ' .

5 . . . Pata l l .zr . t i i ( i i r t y i iz nhn,t l ,o\ afa( eul alrunlu kr l 'N

Otuz bt;. .Iir {rkr.

(5i . . I l . \1 . 5. 19)

(5i . . B. xt ' . t ) , tJ0)s$

dahi nakrs. (s .. 1. xrt. | i , t)

$ Mezburun zimm({ind(, yirmi iig 6Er( rL! l}ahasr Lakkdlrvard,r. (5i.. ,4. Xl/l. 4, :t2t)

Z inmi l lur .d ln 4t - l t a$ 'un ' nnk,s vo lh lkat ' l r l l r r inr t

26

Page 62: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

.Eafr"--r. : Sopa ite d6iIret.

$ Pes Laean ol ikjl yalan duttutar ve agaelaFp#.g.gu*b*att d ie"J'1'f,i-""

rgtgr . rh.L: Sopa i te dovi i tnet . dalak )emek,

-q)

$ siiftf,Iim attu diiien yahut aiaqranmre 6;+J,:,H,r1}

3ga9 pulu : -+ rg!9 pnsii.

4"-"ln:::js:r ry". tc. pii!) ! Baz, aBa( ve birLiierin sdvd.si!.oen $zu zaEk. aBaq bat , .

5 .. .Bjr dik€nriice otnn piisrirriir ,*" i;'"iL:y,";. ,r)

S EDlut atacr piisii 6yken aErlsua ku,neri.air. *"il".i:11T,'.i"Jl,IU

S Er-q.trr,+'J [r'1'.1 :5.cererii.n-n,bak d.rtcr ti r{aba.c,ktu,oru. r( 'nde pn. .n g,I i nFsc. ik otur, ( iEdik d.rhr.

(Ah. xvr. 53s)9i lo rr j [ rd. ] : Pi is, kes [Fc.] : kotruk iqi , din: kt JIaJ

(Cery. XVII.69)S Salag i-- [rd.] : Pns !.i ri agaetan suar erkar.

(Can, Fq. XI/IL 45.I)5 JeJ , lFd. l : t r turtak saug oanas,had,r Li agrq pusudur

( B i i r h . \ t u t - \ r A . 1 1 0 1S Kevec -rr lI'd.l : Sans manaslradrr ki escar vc neDatsr

Pusudu. (Bn,h. xwII - xrx.So3)S Si l to ,L l rd. l : Murrak ba@s o, inas,nad,r r i

"c, t pu,,d, , ' .

(Bn,h . x l / t t I . x i ( 398)$ Es-$ rur ,r , . , r l l . . l : ABd(tar. ian s.yFtnn .dcn u,,dann ldto.

c e m i t o l a n i D a d p n i . . . A j a - k a t t i n n u r t , t " , " - t , a . a i r !aEas PusD J-r j eL- lAbir otunu. ( Kqm. X V t t t - X t \ . t ,035)

r Bnyiik Ladu, hannefeadi.

e +EI [Fo.l: Kaduc* deneltn, aBa Lidu !1ru rrl

4relrr'lr, benu aarmua. Bibi dahi derler.. (D.',XVI. 299 - 2)

Agaruken.

h r.mazlnl hllaada isfer yari agardrca eqr;iknmakdu. (.reL Kut. xvl. sz)

A&! Loylr'l ad ,, kolu sii!tuii.

Lra Loeun gndende rlkrerm mrsrn, aEay un l:|;l giideqre

(Ded4. E. xrt/.269)ddar iJrlul tiimen koyu gider ise metriin gider.

r o.a". i. iti. tz1hynda .rl"rL;I agca koyun bundan geeti. eeA4. XIV- Zt )

r Eiiyiit gadu, otak.

'!r y€riD nstiine aBban ivnr lrt uL i:l dikti.mrgti,, ( Ded2. xlv.ss)r&&N) : r. Beyaz, beyazca.

y a aEca ,+T koyun burdatr gerti. (Deda. XIV. zt)

r+l yizh amlol,sulatitun ola karda!.(Detu. E. XIv. 223)

P!{k buylulu. Lulrusu asca .+ ili buyDuu arasuda. . ., . (sic. A. xvl 6, 1162){tln ainrndan bun,una doEru in€n beyazlk, ak,tm!.. r tuDdar akdcb bi ' io,u.atnudaaBcas, s.+ otup ik i kr(l trat] Be!.i l i k,srat. isr.2. xvt. '2, rsroli:'t !gai.

r.: A&a, beyaza ealar, az beyaz.

f,]k;3li c.r,,r fa..l: sgrnantan dedikre.i. Agcarakt*".r'sJ-air,.i,JlJ'7;h;;;:,*.'6i;;;;.;E;":i.)

29

Page 63: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aEdarnal: + aErar@k.

ryd,I:+ lEduk.

lEdrnak, (lEdurndk) i

S Ol l ; r i bu ra\ruvu

l . Kakl .nak, y [k .n f rkaalak. !n t .

dr . - ; \ le a ldr \u \a. iDa ! idrn lu j . r * . i tnegi o l .Y i , d i .

l a h i . \ l I . 1 1 6 . 1 )

iJr r . t r rs . dksak.

l l l u t . \ 1 1 . 5 )

f r ; l ; . - \ l l . : l l / . /

l n t . t . \ 1 1 - l . . J : l l l )

- . ,^ - " " bul l ro l r r r l r . f r : r ruu ie , l ' r - a i ik l , r .b E ' a * - - , '

sol kadJr Lr l\ , \ d : i . \ I I / . / r / t I

| { ) l a ! r . i \ r , in f i iz i ;n ru l ,uk la aa, l , , r r t , t . r r - ,_ , ,

/ . t \ . t ,o tu,k . . . \ t ,q i , ' ) lc L id b i r a i r . ra i , (oL , r r t . tka l i r innnDcl tn f r

dnuzn a i , lunxra

5 -^z lp l i , r i i r . l . r i rabn, , i t t , r i ! r , ,1{ j r i ! " drr t . r I i ] , , ,J ,xnsi i le r iz nr i t r ;nkk; .ders iz ro lsa t , iz n, i aF, lu .ar , , j .

( Le\ s . . t t . \ I 6 i t )

\ is r Prygan} l r dua k , t , .1 ,nr i : i ieh i b i , i u t , t r ! i , * rnr"r i , t , r - - - . ( ;nr , l i iL L ia , la l r i is r , in f r i -1n,r l t r r .

/Cen^et . \ | 158)

\ t r t , i r r in in . td , r crkai ls t r j l ; fc . i rk ana hrz l r g ,n i r i f , . ,n , g i jE{a i , l ,nr l r r _ . r - r - r . (v i i : . \L uI )l ; i i f r . l i i l fu schrb,n a ldu.urs, , , , , - ,_ !l , r . . r l , n r f f m n r a D n ) a g d u n r ^ u ( 1 n ^ n . \ 1 . u ) t ) /

\ . ' r ' , i r . l . , , 1 " n , , k . , r . 1 . r , . , , l , r . -

l l ' , r .c( ih - - - , I l . . l : l l i r \ , ! ru , , rs i l ,n , j , .1 : / - i \ , r s . . l i t ' ,1 l id .

( l l t h \ l I l l ! : : )

i ' r i ' 1 a ' . ) * i . i . . J : { ; i ! . r t t r 1 i i r f , , 1 l L u k , " 1 i , . " . . t . i r , , ' s , ,a j ] l , r n . L l , j . - , \ , i \ i i . . l r n , , k . l B a n , \ l t . t . l t )

S l i l . \ m . , n I l \ " a r $ c r . \ 1 . v h i . q . l a m \ e 1 . b u . u r l , , . t . , t ' t ' t "

: , A i t r rDak' b indi rnr .k

6 Yur, ln er"k rF ' l r f l l ' - I l ' ' r ' r rJ_rr i" I t n .

rgduL GFdrk) : Larr i r l bozuk kusurru '

Cii sur.t giid.rin Driii l)o'zitlu.

Kola\ ,sz okrunr . i ( l t rk j r ' 1r ,hrr

Ba .ndi i . k l rn. f i l rnn Lrnx, l t r r

Ki aFduk Jr : rv l , , l i i ; i Iu o l r rdrr

g 5ol k ldar g izr l , i t t i . r !11 ' , t hakr , l in

I

K.ndi j r i iD. bel l i | r lnnr \ .n . . {nI r ih r lduk i ! , t i i . . r i i . 1 . , lb i r im b.r r af t , / . \

! EEer Eel ik iD j t indc l , i . Lr ra r . . ! ,1 'Lk j i i r insc.ibaret i lc re b; r rar l , Lr l , r ' i i l . in , u \ r . , .d , .

/ , { . / I /

5u vat l t r o lur k i rat l , i l i i r i i rS0, a i ( tugr - ; r r . l rar l , r L i l , { r \ i r i i r i i r

G.hezc. t i ' -q . . d i i ! i ih . rnr L i r i( l 'k r r rFdr l . ru i r - ! j - i g i i . , . c i ' .s , . ( t i i i (Snh. \ l l . t l l )

$ Pc o l ) iE i r f l i i : l , ; \ k , r f l1 ta. s i7 hor s6\ l , r l in iz \ r L . r ,s i i ! lcnr le h i r l , . , ' hr ths, , , , r \ r i , r ,1 uhln)r , , ! i t . ! r i , r i i r , i rn .t t r r g .n.k l i s i tz i i t , , r .u t , n i (1, ,k J" s i i \ l ( ! t in ;2.

l l . t n t , . \ t L t ! r 1Iunl i rv o iu l s i i r i i h , . r \ , . r1( . ! , , ,ar ! i ' \ t , . . r { , ruko l i r ! ' z l , i n , ! i , \ 1 , ! , . , , , t . , , , t , . i , . r r r " h , . , , , , - , . i , . n , rb i ! , . l r r . , . . , . , 1 . , t . , . , , , t , \ . . . , , . t . , . , i . , \ . , , .

S Yii,,i r;,1;,, v{, .a,r ag(I.r. j.L;r

( f i i . . 1 1 4 . . \ t r ;g Kaqar gunt; i rr LaDusu ol doizd. l q,r ." . r , , ; ; t . , , , " , t , , a]

i : {nr l . . rr gi ine! i !a.k i i ,n. ai , l , r , r td,__.--

| - 21

' t ) - : )

I ra \ rvn r id , rut - r r . r r ' i ! i r . . f l , re i , ,d i r t i .(('in

l J i r ! : i i . k l i i

t . t : t t )

x I B t )

t . ) _ t 53 )

i J l

Page 64: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I Ao diner, atduk ir;! cevapl.! v€dp tururun.(Ait r. XIV. 2, 4IO

$ Ke, bi! aBduk irlT eva' ile qrht . (AnteL xrv. 2,414Ey diriga hoca!'n aEduk i;Gr dii$ (BE. XV, sO

! Sulru. Anire'ye eyi[i: Ka& seDilcii! qcfdar edcldi. _agdul ill anlad'D. (Kesit. Xt/. 3, I;s

g Nefesin kan alnaL dali bir hasral,kt'r- kia nefer yotqlbr lgan sdir refesin aBdu!. i "d, d 'r . I Ha.din. Xv. i4i

0 Uyku das'nda aDsrzda at&L itr dttrcr, bahr6ak biru8rar, sallnEaL gerel. (Ha.ain. Xv.64.r

$ Yi Tann Rcstlii, goriiEnD beDi kim sleriD girkin, tcriuilay asr agduk ilr aslum dahi asl-r rerif deBil.

( MnnAh. xy. 143-'

S Niikr fj I,4'.1 : Mnnker, enstakbeh otan aBduk ie.(Bdb. xvl. 2,

S Muslih &. [1..]: Agdukld .r]r!r onanc, kiDse.(Bcb. XVI- 2,

Coiiir tim Rnsten'ir b&!, agdulKi iloErDlmur geliir aDm ieiin ok (Seh. 6. XVI 72t)

Didiler ya i agdk itl is i inSavar ierc kcrem yolDn gitdn ( Fazib. XVI.

rEdulduk , Tcrclik, aksilik, Lusululuk, cl3illiL.

Be-ri gol ilcuin siLgil muradm

5 Nasn Seyy.r etti : Bu nabeka ar !e aEduL ;rl vakrr! rd.diler. (Mnstin. XV. s, iSi

lili Ko aEdukl'B' altl;l dut irin onadlr (Irk. xIV. 341-

$ Ozdckiiz budak istenek agdukluk .r!!1 biramdrr.(Kab' Xv'

$ l\n'n dili agduklug'ua diti baktm, dilinc bakaa33,1,JorruluBunr bak6an / .8 idi . (T.. . Bo ^/ '

ycnlcE goBc ro c*u*ar bilir ... vc bu canludu Li

! gltc agduulur rJ,tr ... (L"t- Mv Xy. 361 - I)

--r rlauorr'-r

Yuksr g*ff'lmak.

LaDl'.

aluD kP u agl oily6.idre Lomadr da& (Siih. XIV- 25)

drldr oEur ovsm€L serekrt, kt'r vermek gcr€L (C6. XIV, 301)

ir ilsi Lotiisn, hor eelidi-

tl vc Luraer ahalisi a$ kard ,r.ri g'T ile etm ii emaDftrifn'l-bal idilor. (M.oohib. xvl. 220)

fFI& .y v. griD aEtlt, giin€r rEt}) I Ar'ln ve giinerirblzen giiriilen beyaz h.lka, [Alc.

i l"gii" -*'ir"t ay' izzrr aFlEun iJ-rr- da;osioder!de..L olursa. (I. tad. Xv.76)

b Lalbrten rula bb perde yetirir ki ol perde vasrr$iyleDarrdlycti hicap altmda LalE, qol aE J,T sibi kie

dutu. (Iryod. Xv. 150)

,i..+ [ro.f : Ay ve giia .b J+I r,r,j..(cLf. xt/r. s2 - 1)

(Ni,neti. XVI. 4tO)

igidlc oLr yD.E ii ynr'r-t+t,;T ol rorne ki rrldu (C. Ro, XV. 176)

!|b [.{r.l : Aribidn, harn.n-i Eah do'lc!, a),lE errfurda, ry aE r J.T dT dslel ( Mifiah. xv. 142).Jttj [rd.] : Ay vc giin a$h ]r lfr,i

I ,r'r. [ro.l : SanLL ve siirot !f ' J.r ":rj(Ni,npti. XYL 354)

db [F6.] : Ay ag*. (Nirta i. XvL 62s)

Page 65: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

t I r ' 1 ! J ; J f i r . l : t r r 1 , i , - ! . r J / . \ { , , i l \ i I ; j l ll ln i r . rLi l r ' i r . l : \ \ ' n j l , i , . l tn l . 1, I t . , .D i r . . i l - J r . l : L , r r . , r \ r i i l r . , , , , ' i , , , t . , , 1 . 1 .f & l \ , . d ' , n . , l r i i r I : 1 r r ! , 1 ' . I i l l " ' t r i , r . , . , . , .

t t . r t r , . . , I r _ t , .

t )

i i | n ^ d . - - : l / n . l : \ \ r i , l , . l ( . t r t r . l , t : . i ; t , ) . r )I L r r , , . ' r l / 4 \ \ \ , . F , ; , i . , r , r i

| \ t h l r t , . , , , . - : )

l l i l , . r i [ 1 r . ] : , \ v a j r , l , - l , \ t r r t t h , L t , \ t I t t ) t , )

t . r ) \ , r , r . r , i l | o . l : 1 ] , , ! , i r . , , ; o t i r . , , , , , ' , . , , . , 1 , , 1 , . , , ' , ./ i . n . : . t | . ' \ ; i j t t ) . , 1

J t , , . . t / , ' . 1 . \ r . , , r , . t , , ^ . . , . , i , .1 l . , l , L h a l [ ; L j i i , ! ] r , , n , r r 1 , , \ x 7 l L r i L i , l 1 , t , . , ; . . L , l l ; , t l

r r i , , r . ( t i i t l . \ l l l l - \ l \ , . t , t 7 )

o . , t . d a . . ' . l r ' l I l ' 1 " I ' J r ' l ' l r r ' i r l , r ' i l' l - , r , ' u ' . ' i K d ' ) \ t l t l t t t l

i " r" ' ' - t l ' . . | " l. . , f r i r n . L " l ' r r ' 1 " l r " l . ' k J ' l i i \ ' 1 , i

" h

' A . u \ / \

- . . r ^ " , , r \ r J c \ ' " )

l " ' ' , l r l,:!llr, '" l

6 f i e l r " l r r ' l \ t r l i r r -

f r n , r r r l l k ' l ' r ' l l "

, j r l r ' l " l t r l r r t l l \ l ' , )

! tu ' I l . Has;s, l iD ' i

q Z u D u l ' l r l / l : l ' . , " k , ' , r ' ( i \ i

a s l a ; , ' x d r . i L s r : ' , r l , n r ' r . h i \ r r s r z , , 1 .' \ i ' r r , r i . \ ' L J 5 ; ,

2, Zo. l , . . l , r \ d ' r r '

Qigcr drn a i , l i o l r , " r , i i ' ' ; . i r

Vr l i lk in ( ,kas. l , l i ik i n i ,n .

r lBnh * t , r i r u : 1, n, . . , 'narMescld i r dcdi ,Lrn an, k , , rLrr

l | i n a h i . \ I L . l h )

/ a ; r f d / , i . \ 1 L . 1 ; /

\ i " d , , n l , - _ . , j l I a . l : 1 \ . ' i r l , D n r . , - x r , t , r , , .( l j i t L \ l l l l - \ i \ t i t ) )

\ I , I r r f , i l , - ' r rn ' , r , i " ) , r l /n , I , l l i r l , ' l , r l . ' . ! r , f r l ' r i l ,n

, , l , , r r , r r . l l i i t i t \ l l l l \ 1 \ ! : t l ) l

q l l i l r .L j I l r . l : [1o , , r ; i , r . J ] , , ,1o l , r , ,n i ' . , l l , r , : l , ' 1 , raa

,Jan ruu ' r i 11 . , n L , lL j .L ' i , 1 , ' . , ! . t j , l - ! - r r l I ' I r l J

l l ' i d t t t t ) \ i l \ ' ! t ' i l )

a g ' u o D m r l , . ( a s u u a D n ) a l ) : \ \ ' , r ' . 1 ' ! \ r r l r i , ; . 1 . l , , i r r r J r '

lu r r . ,h . | r : , l , l " r , r r " l

4r ( I) : r . sdt. kNkin

5 YiEit ol rr ! rr i l , . i r rc l , 'D,r , . l r ' ,1 o1du. Irr t l , r r lara ,r i r . rs u c ' l r r i i l ( r i i L ; d r i l i . , ! i a k r . . r i . i l , \ . r r , l a r . / i , , i \ 1 i . l i r I l

2. Col , . k i i l l i r . r l i . Lrh l , .J ,L.

Kr \ \ , tu , t , r ; i ia1r _- , i , r f . i. { t r ) . r i , d i i fur i r n t i \er j

! L t r k o r o , u r , t i t r i j r , . , , f i , t f J l . r i , , l l r

I B n a o i " t , , , , , . .

L , r . 1 , , , , , r , . , , r r ;

5 G o 4 i 1 ; ; . b , , . , i , r _ - , , . i i r , , r . s , . r , r , ,gr).hi\.

$ DctLel !Ar. l . r ter l . , lur, lLJa*a}rJ^ r

i t

\ r a i l l l , . , t r . , 1 ' r ! i j . , . r n . i r

t : r - . 1 . i l , r ! L ' n , r , . r - 1 , . . , 1 1 , r l , l l , f :1 1)

1 ' r q r l l r r r , r - . r I - . : ' l , u h r l l r r r i i i . n . i i r

BaLr I Rrnda ' 'n l , i , d \n, , io ! r r ,L .

I

Page 66: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

g BsEdai'tu bueuL feraeng )F, girEiqteldi, sordnt., ,.Mulul'dan asD kenu sddi. r r_," ii ,,4

$ Xe$ib -Jur [,4r.] : Ok [.i ra,tiE_halle otrudur re a;"leqker. (Bob. xvr ie".( not xvr. z"jfi,I Duo. ̂ vt , 2, 1d4)Ceceyi gihdiize katlP FeridunAElr leeke! ile siir€r diir n gnn (5"h. g. XVI. 4S)3. Zahmetli,getin.

C*adr $u todan ki giydidiQeviLliL ile Qiir ir€ liydiidiiKayrnayp aill ll yola kayddrNite &[a Leykitd€nok kayd idi (sith. xlt/. 137)

.glt (Il), (tBl. ba!!& a& btsIll!,.E|r basDrr., !gtrttj.(rr)): Kebu!.

S Yigirmi birirci bap: AEu basna ...+;T ve tata. kuilu v6gitbek zahmcti eebebinde re ildcudadtr.

( M i i . i i . x I v - x y . 5 9 )

$ Berbafc err lr'o.l I Kabus m6aasula ahrt* JrT liuykuda baaar. ( Miftah. x'v.s6)

$ Bclbafc edr [aa.]: AIII baamak .;-"a;T .75, h. Ac. xv. 12-r)

$ Siigdce eti tl'a.l : Agu baseak.r-. ;l k6bus maaasma.(Ni'|yJti' XY 388)

$ Siigace *K- [F.o.l : AE1I basan jL" /r div.(Sanit. xt'l 162) |

! Kibus u.r,Lt [r'o.] AgD a"T ki basn ash Arabidi,.(Ciaas. x/I' t2)

$ Nr-ydiil J! {Fd.l : AEul . j; r.i adad uyl.uda besu,LaDus Eenalr ls. (Des. Xtt . 224-zl

Derlilor. Labu.a !.rt| lALl : igr balEak ;--, ".

"y*itr: hii.bug 1"t11

( Asm' XYtI ' XIX JT)

36

| lyt IFa.I I AEr balDa} .i.-+ J.r ki LAbu dali'. ( Biirh. XVIII - XIX. 24?)

t',*; t IFa.l : Uykuda anz olan niuLk Li ailt bas-;T tAbir oluaur. Alabi(|e Lebus de r.-

(&fih. xylll - Xft. r10)

.-r ili (tr).

; --r rdr (n).

r | "-t.}I (tr).

.; ASr bath.

!rJ.; t"o., .

egll& goniirI bit orL ;l csridi oldu yen (snh. xrv. 133)

yiice hi@et aBu bar ;! rrlLrrr heybet uzu ya9 (&nB. Dai, Xy. 171)

: Korlak.

AgE gdnnlii Jrrr,.l olar kinesne. ..(Det. XVL 218 - 2)

I t ABt.k|'lnek.

lin bederi .Eu diiqe ..:r,,1 kar alrtfa. Eger Eiydes;![p bcd.ni dabi aFr dnrFrc kiD. bih, niyd.si.ndotr va, LqIr dahi ald&, heE kusa.: (Harain. XV, 18"1)

qdr nice BumaH sntMi oli r aBtn diT akua (t. c. xvr. s6)

tr lnur d€er ba}taa Li ol yueuf.cenal1.. r*ryle atr|n aola dnnyadaD ferag

. (Atai. XVIL 4r)

31

Page 67: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

2. A6El'g!.

s f,t-T:.",: "hK::l ;Xil,j.:i1t jji:-. .:::.",i:( B"b. xvt. zi,cftl|hdk : {Boru yii!.spk seste) satDmak.

S Giihlnr giinbir daadlar gallndr, altun tuq bo. rr,sn r t ,ag|rD : AsrLEDda otaD, asul*udakid.

(o"d. r. ai.

$ ue arpa aslllll .r.,.T y an ,okmue u'u'ri;:*Jliii,

agtlEc{ : At.l*uca.

$ Ye helileniD a|rnnca trrTkatalar. (Mii.ri.XIV-Xv,Bu ze' k sald, Zel iha_y, t i leye birsevk^r le. t i i Ei i rk ddt i ip rFrdi aBhn.a j r . - ba[a

( Fuzuti. xw.lErrlamr&: Taznn, tevki. etmek, hiilmet ve itibar

GitrLln h .at eiydilin halk tanlayu

$ $uann. bigi padiqah kin eni asdadr re aziz rc hnve muhte$Dr k d. (Ket. xII ' .8-Kaqdn. agslayesm rl.l;l setr ker' .AercDrer ar t r ra saDa kut ota (Kct . XI t . 41.Selenml at& eii veldi selaD

CetnriiD ar bana agElayu !;.f '

(yu,, $erd. XIIr.El

5

s

s

AEuladl d,ylr giin hizmet oldu temae fsrr. X/,/.Atanur, anamz a&rlan .:lt T e6er kafiBe dahi.

(Cennet Xl/'. - . Her Lin bir at iDi agrrtasa Lr j - beni aErrtamqorur. -

rci^*, xBen Muhammed nmnetid iic dii.lii .d,- il€

"g'rl'd,kelaeet verilitn; kagan ol adla Er okuyup...

ic,-.. xv'38

(Qens. DaL XV. 2as){daflns yem ve }.endihriae yemek ver;p aE,.tayup y ! i,h i lc soldnesiz tsi; . i . XV.'q, t20)

i0 yagEdad yag baBDlirak birbirh aBrla. ,J;l

iyyotb kocalarma [n.eet et ag!.la J;j , kiaile.ire rahm

r onihde zaf ile

(Ta. Sahi. xvr. 42 - 2)can verdiEim bu kimrtlne iietiiLab veriraglll.yo ILJJ;I

tir kocalann aFrlagl

(YaLyd Bey. XVr, t4Z )!J;1, uqa-ktanJl esirgegit.

(74h. 14. xv. 378)@ete! ki konuktatu qarap ite !egalri f,sl ,h aFrtasaTann Tatti kryametre ratt azap i;e;. tsaa!. ^yt. 2r )' ahme sufra-i Eatee,i

.Eltrrat )j biitiin ele&i

t I. TaziEL tevkir olunmak, hnrmet vc itibar girrmek.Nkeeti ve ilDi aBlllaglt kiD agrtanasD.

(Enb. xrv. 741)

(s;t. xvl. 26 - I)iizeline aEdrk gdlEel.

in baglu tolu ilnekter afulandr 6rJr,T.

, ( atai . Ha. XVII .46)

..rur [Fc.] :(Ta. set. xv-.383)

Imtzgahmr$ yani uyhuu selEit aEElan_

I <sll;l ye. ol bau silaDdatrYe! girtiiren okiiz andan

(Dee. XVL 158 - 1)

($eh. F. xvr. s0)

39

Page 68: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ritlN. (I) : r. Abr,krymetli.

Se.)rir ollu diridn salma 6lii$indi oilun sultsrdw belriiDctncEirtir oEhn uh devleteBatrlEr,qtrr ol agrrlL .t;1 ri'ncto

(yuz. F.Jtt. xrIr. 82)

Z Itibar, kr)Eet, deter.

$ lle. kim beHsndiiBe ve aeaEi LdEsga rar ola, tol enaryapraEr gibi niceme qok ditlenit i6c aahi farl vG miiliiwetebli karrnda um kadri ve aEuhBr.r#T yoltur.

-(Kct. XIv. 26 - t )3. Vehai. teDLir.

$ $ndi sana laam<hr ki aar Lelik oytemek ""-ini

b."""u. "rdiilnanlar giiliirm€ginden ve ganmazlar sevigmetinden ur

Eallamab vacip gitresir. Ta kim s€nih aBlrLBlna .(!;T ve do-lekligine lay'k an,n sugun . .. (Ket- xIV. t62 - 2)

4. Mebri muacccl,

$ $iFbaha ki tra.l: Kua verilen airl* "c;t ve cihaz.

(N;'ny"tt. XVI. 441 )

S Mezbur AbdiiraLnan tezewiic ittigi zaDdda qtdtF hatu-nD aDEisile yiiz akja a$rl*;r;l ve.diD.

(Sic. "1 X/1. s, ?74)

$ M"zburun k'zt bedn z.vcem olup nezbua iEt l ' l iJ l r 'k iyiiz akqa veri,i idin. (S i c - A . XV I . a ,72 )

I S BunAnn ild€n mezburun Lrzr Ayai benim DamzediD oluPbin akea a!rl* verrdt idim. (Sic. A' XvI.2,309)

S Dest-p€ydan !L.S-r [Fo.]: Tinkide' dan.t tarafindail hatuntarnfru aiulk .ltl namile iEal oluan hediye.

(Ak. xwr ' xwII. 108 -2)

Ar?atm meh'ile aFrhElDt diT dendi : S,daL jtu ['{rl' I Nuhl"' XtlIrI - XtX 207 t

40

ilr-. [,{r.] : Zcvce-i eeDtri}artn mehr-i aiiccccliac ved,"T tibir olulan racbr-i nuaccclhc rlcnir.

(Nuhn . F. XVIII - xIX)

.5. Ev caYast.

+ [Id.] : Eabap v€ aBrl . ,;T ve tecemmiilar-r'Docyc denir Li €saaii'l-b€'t ttbir olunar.

(Btuh. xvIII - XIX. 1291

16. Ka.E,l*, bcdel.

,... ve Temnrbaq nan kincmeye valfta suyunda.n bir liilovcrip aiul* .r;T dE'elsr. (si,. B. xv.8, 4s)

fd|rvu ayaEra sarraf Hacr Musli.huddir'c verip vakrf ieirin bq yur akqa ag! *.rJ'l .ld'lar. (Sic. B. XV. 8, 135)

(rr):+rtlr(II).

bulB|! : Hiiret stt.mek.Yruuf crler iki gezrli geldiaizDolia hiirmctlcr, aidrk bulnnrz -s9st J;I

(Yuz. FeN,. nrr. 80)

cbrcl: Hnrmet etnek, iza,, ikra.Eda buluDlk, airlanak-

Trr OEuz bislc.inc aBlrhk idiip erlr ji;l toyladr.( Ded,e. E. xIV. n1)

tLIu : Muhtdem, mfiteb$, deierli, gayur hiirmet.' ,. Bogu'n tatm. vardtlar ve eyitlil€! : EsenleDeBe geldik,.t n kalg ey aE 'l*1" tn;l dost ve cy nuvaf,k y6r.

(KeL xlv. s0 - 2):B|nr cyh'liFi hor.nutluua.rnr ua!\rn. .ndit. vr giiniil du-

,rF bana salip olur kiD yerablsnn ihllukl$r v. kavmir ziz-idi. ( K.t. xrv. 61 - 2)

ol avrat kim crini keDdi arit

(Ket. XIV. tt4 - 1)

]{cr giz berhurdd dnau9$'ndan bin gez aE rl*ru

4l

Page 69: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Maiz"ll"t' Lim bu edcm ota. de!ild;, ta bir atrrl*tu,.ir;fer&rehdii'iir. (Enb. Xty. 2s; I

alumal : Amnnak, haykrrmak.

FiEa'r ii zdi hl&, (oL e{rdrEeek gibi kutak dikti st{rdr,rr}l

$ $ol kadar oldu kin yanmda eseLoldu.

! $ir-i jiyan iqj4., IIa.l : AEEd

$ Melkcp krraE buluF zcrk idnpa g r a , ; T .

( I tk, XIV, 17s. r)agrur& .r,r,;T igitnez

( K.sir, XY. 236 _ 2)

( Ni'npti. xtll. t4r;

bi! piitte iizerinc arkar ti(Letaif. xVL oB)

Pes ayaE iistiino tumt raEEdrHimaDn Dd! h.r gibi aE,rd .r,,ii (Giiuahi. Xt,r.99)

aprqak: r. Iplik cFrilecrk iE. rlk an rabtlr yuvarlak.

$ Badrhe a+r.![rdl: qakr dikeni Ic aErrat, iirr(! rnrlaitrc kioslsc,tlar Iu'blrndnnd'r. (D.s. Xl l . 3t t : . I )

( S i c . : 1 . X t ' 1 . 3 . 2 t 8 )

S B.disr .-+rllhl: Agrrs.k .j,;i ki kar,tu it)lik .ii..cck iiogesirirlr v. qadrr dir.Finin tepcsine goqirdikl.ri iabtaya dahi

2. Diz kaPai" !f'k ticEiEi.

$ Mchq'ct bin Hz,r nrtn kimcse dcEi.m(,ndr, bcniD sol dirdd.,kcser ile vurup rlizinin rFr.raF .rjJl uvan,t' t,dna kiillt

(Binh. xl/ I I t - x'x. t06)

aireaklonak : Y(drnlnn'p tabarmak.

Q El-miiscvlik !r--lr I lr.l : Yumramq vc r!'.rsnkland'r

.r.:uir;i krz m.nrcsi.( T e r n n d n . \ V I . 2 6 . 1 )

Fit-t.felliik -xiJl I. lr.l f;cne kurn .ncuekri airrtnktannak(Terc.naa. XVI. t4B-!)

En-nuhu,l rj;j1 [4r.i : Taze ku acmeli ttrrtu!{ gibi tiimiills ' . rakfunnk ; ]L;T. (KM. Xl ' I l I - XIX. t .701)

$

4 2

,b,-{ tArl. . . . ve hzln Inenesi aFasu.llnaL itutj4,leibi mtnalen lisaddrzde milteber 1? trri6-

d€Eildi.. (Kon. Os. XIX. a,2s3)

neye sEudElar Jr:rrT se st sibi(LetoiI. XvI.29)

: l, AnFtmsk,

eol €ecgibL baEddar.

l Z (lo'"y", amrtrr gibi) ealmal.a ve bonrlar a6fi.l ar,Ji;r saz rk ililer.

(Anter XIV- 2.272)

dahr eeri diriip bon .grrdup -r;' Iiazd'a Larqu

fidesF fir. [Fa.] No hager mArasmadr ki Arapl$nacbbela ve ncddibe rtlak e''ledjkleri karrdrr' Cenaze onitnde

rclrlil*. (Deda' E. X1V.301)

(Dedc. xlt ' - 20)

! Olii iqin iicretle atl,yln (ka&n).

ive lanlann e.alqmda neyl ititr evsafmuiL' ii ta.lat ede''rol

a'li savt ile girye idiip kanla. dabi ana miilabaat ile gi!-

yc ve zai cderler. Tiirkide aErtqr J--,T tebir ed.rler.(B inh . x r I I I - X IX . 576 )

dcnn ki atrtqr r^ti tabir olunN, Arabistan tiireFindendir.(Kan . x t i l I I . x I x . 3 . 820 )

9.tin petrre urdu tnviie aE,1trKenarlrma bit ok r urdu betk bcnin .lSe. Aora. X t I I. 302 )(I): Suu. u,;, hudut.

Uruz Koca iki dizinin iisriinr 96ktii, eydiit : A[an, sasr dinlii

, Er-ressaye rU-,] [zlr.] : Mclyit iizc'c nerhn i(li.i kanya

Giilcisran aizrnda ,!*i otrrursun, ordun iistiinc Lidi

(rD : Dcfa.Ahnerl'ir adr ketanctlc diriltir ittiiyiiSchledil, adu' M'n sen bi! agu ;;r vi,lcdicek

( th. Ps. xt . 4)

43

Page 70: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

{E (uD . --r .g||'.

4E (w) !..rd, ([).

{lr bi. crncl& (rE! bir cylcmc}) ! soz b iii y&pmrL.

Geli|r rbz bir cylen 'r!l / jrT el iitii'iin

Bu nurg-r vahqiyi dAme dnEiirii! (Yur. g.,ns. XVL 32B)

Agrz bi! iip ',.4t ,1;T rtiylemek asu idi yar€ZaLEEla geliip ol6a €Eer haDg€ri yck-dil ( BaLi XVI. 160)

S lki yt' bir Lifir ksleme gelnp nefir-i 6m triyycti iirer€ a&z bir(Soldh. xvII. 24 - 1)

{u bir cylcmck : -+ atu bir ctmek.

4|z biril;Im k : Soz birliEi yspmak, bir rey nzerirde toplannak,ittifak etDek.

$ .. qok kisiler dngmanlardan ve hiyuetlcrden, tim beidenkorku ve keyli.de ieinde idi,kanusu aEu birikitnp -7tft Slb€riie kuma taD*ll! verise erdir. ( Kel. XVL 65- 1 )

tEE buclF : avut.

Ail' b!tralt: "1)e

yI lntrc er [ra.] : n bucak : kiinc lr.a.l nan: eiinc [rd.]

Gucdr lra.l : hazine, biEi : lileng [Fc.] ii hene [Fc.] : bep(Gcnc. xvlL 66)

.pr erkmak ! Hora gidec€k siiz EoytemcL.

Meclis-i m€ydc att, gaktr G!l-r j;T yaran&r& bcniFiilk-i sahba ile yer aFp yanond,rdr beni

( vasrf. XIx.3s2)

rg|, €n.l: MiDnet etEek, yslvarmak.

iftaba bir dali nur igiir elE(erdi ^Et, ):t I'f IMilr-i cndundan eEer bir gcz cdeydi cr:r bilal

(Itcsiht. Xv 5)

44

.d]'.l : Af,rz yapnel, oydtyacak 66r soylcD"t.

Srbir olen bana rlildadc dcyip rEzetti dr.r j;T

(bvrcshde oyrlan oyalandfdr beni (Vos{. XIX. 353)i, rrr'lcuqo oylrur oyu

lf.LLs.& : AF, aranak.i fiii aer U diia .gzl|ll kolladrm ptiJi;;T

j. palraym re dermic deyn yollsdrE (Mihnct. xlx. 8)

Af.rr aq-.1, Dile diitmek, herker tarafrnrlan duyutupbilirm€k.

Qirn bu atiz .Fzlars dnrtn eltr' ,))rI le kamu canavarlariilti. (KeI' XIV. 76 - 2)

itl (I) : Dolumac *ta e6zgiiriin aenlP Lapandrir yer, nelik

, atrlacak Yer.,DcLrD€ .ir,r [fa.] : A&zl . .t]T !i ciiuahlar l3t'lsLmaand,l.

(Ni',,E i- XVI- 3O8)

i (II) : Baelaagtq.!' Attcwcli Cdei Lid safa&r, Geyotta veli sonu belirhr

rlFd,ts "JlT

bade sibi rekkerDiidi veli zeh-i mara benzer (LeJ. xVI. 66)

(III): At geminde aBl?a yanlana€Da sir€n demir.

$ Eq-qeliDe a*J' [,{r.l : CFddea stln agzma arkun gileo ti-' Diirc Aeri! Li ge|ll danrF dedilleri eatal dEnr dda olur

: vc ruluk ve iki tdaflr dizgin ana gegi lir. Tiirkide aizlk

,tr;;r ribir olnnnr. (Kan,XVIII - X1X.3,492)

olD.L : ABu .Ensme rutulmak.

r{ AE, ol,nak .1rl-tl, ana kuh' Lf,i derler, ii9 rliirlii olu. Biribsldn, biri ald[, bin karadn. . . Ah otuEa ilae ollur kim

i bd ne lil€ler, lbaDnevr ddEnp 6tki]ar, suyun bat ile aBzm.I tltrtelcr. . ( Hozain. xV- 14 - 2)

.,h: r. AFz ainsr iein kullanrlaa ilie.'$ AErr. diiLtiilreli daruya vecur,.,., [.4'.1 :dc ef ld.tuotu

jr l ; t s16i. o1* 'u ' . ( Ahs. XVII - XVIII.239 - 2)

45

Page 71: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Et€r aFz otu Eadnp tue efvrhr aldtdeMiin3lip olm& illt *bze-i Latt-r leb-i mablup

. (Sabit. xvII - XVIII. e2)Kuulc [,rr.] : rasn,, ag'z otudu. Jrirr

f";H;al?l;(Asin. xvrrr - xrx- 38)

2. TnfeEin sBzlllr Lonulsn barut.

Tarfa lebihde sebze-i hat sanllta SabitaOl miigk suda aErz otudu Jrirl .jll tiifengine

(Sonit, XvIII - xvlIL 168)

*|, tnr.Ei : + sdu tiif.Dgi.

|l|' tiif€Dgi (rIt tiif€8i): Btu qerit eELi tiifek,

S AFz tufengi sji j;T ile mesmu fm<Illar atclar kinereye tokrursa helik eder. (Cihan. XVII. 136)Huf atup eyleme halka izarUlna aFz tii{eEiyle t!tu;l he! ba! (Atdi, Hd. XI'II. 106)

.gE iirinEel : AFz birligi etEek.

Durun gah hazretinerlek gidelimAgrz i ie i t" l iE /r , , - , r l r " l

b ir id" l ie (Hurt . XIV.71)rgu yarr : .{E z suru, salya.

Y€di oBlan gctiirdnn, aydu anYnzn snldiir, rkerdiir agz! r.ar, (Dah. XIV.4t)

$ Kar galip olmak alimc eri : Ab. ys,r\ tt tatlu olmak.(T eshit, xlv - xv. a)

! Bu illetin al6meti: Dil katr siist olnaktrr ve aFz yar!.r,lr tl akEaktr'. (Mit. Si, XIv - Xv. 97 )

$eyh alzr yarrnuit Jlr!,rj;l bir paresinAttr kuyuya bilnr (iin SareEin (vahd.t. XV- 221 ' t )Liiab [,{'.] : agz kitpnEndiir, rudap +L;r lAr.l; $n yatr

(Uc. car xv. t7)

5 Bcfc e4 lFc.l: As,z yan ,r),2 j;r . (Sth. Ac. XV. Iz't)Atzr yann tr! rjlr barrma snrdu b,e;o,a't ( Beltai. XV. 65)

iiirl.,

46

farra-i jale veri! gonca-i handdc sifa ( Aski. XVI. 104)

Lezh att lAr.l: AEu yarull !L,tEak. (Bo,b. xv|.2,420)

I Ciildb w!r: IFo.l : Ag" ytt ,t,\)rt . (Can. F6. XwI.?-t)Er-luda} .?url lAr,l AE]z yan, sslyar dshi derler.

( Kdzb. xvIIL 2tS - 1)

ohy&. rceo. Ah. Xv.24?)El.€ryaku ilrJll IAr.l I At|z ya-r. qrt j;l yeni tiilt riiE6ilcrler. (Tctcenat XVL SJ- t)

Adzr yd Dola verse leb-i caD,ine safa

rudu : --r a8 (IID.

ioyga-i mubalaEa-i fa dn. (D.r. XvI. zz6-t)I Giryan ilf [Fd.] : S st{ miigebbehcdir aBtaEan rurut vci nilayarak ninalanrradr. (BnA. XVIII - XIX. S2t )h|r:k: ABsanak, bir talafa aeEak, aksakt,k sosrcrmek.g Yiik bacDdah alr^maz *t . (.4to. xt'. 2t )

D!6r Luilerh biri dcrize agzr ydrn tiikiircydi, suyu rsth

: A6laDahi.

nD|.r8rE k: + ail.lDltmsl.

: qol sslryan, slk s* aBlryaE.Gilyan urf [Fa.] : Sryge-i niibalaEad'r, aElaBan jLl;r deE€Lolur ve ziyade lglqacr menaslha. (CdI. XVI. t3z - 2)

! Ciry- uit IFd.1 : AgtaB:n rlcmektir, Giristen ldfzmrlan

Sora A.llah ncdir Lu aEtamakld },J IIr €}|.le ynr€Her daElaEakrar (Muhtn. xV. 322)

yiiztu : EL{i !u!atl'.$ Kiri !Els!'a ynzl{i j)J! U:-L] olnak

( Maa.if. xV. tez )tEhltnaL) : AElarlr |lnrL, (rgrDrsDa*, tBtr,l|$om*,

gibi yapmal, aBlar halc getEel.Dedi alhmryiirck rlJFJl yermiirn,ekNe tatlarrsm, nice doysU r,. yii-r. ( Ii!ry. XIV. 45)

Page 72: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Kur'a okulacal aEleya, aElanazsa ifiras,ya +lrt.(Cev. Ah. XV. t2a)

Ey halt1ak, aElamaL giiDii elde ikeD atlaru, cger aglayuea!.samz bari aglaE$nun Jr:_-L;t, yiiziinnz gdzihnz diiriin ken-d6ziinnzii bi. melalete blraBm. ( Mnneb. XV. S - I)Geh aglamsDd' .er:ul vn sah ah k AtRuhu 9en,i sibi yudr ysk dr (yuz, gerc. XVr. B39)Adenile. atlaeD, eEer aErayujtdzsanu atlansmun jr*"L!.

( Rahrr. XVL S00)

S 'Abr -E F'.1 : Suyu geenek ve aBlanaemak .ic.dr.

(Bob. xvr. 1,66)E Dl-ichar , ,irr: j | [,4..]: AElaE8yarak i)s-rcl bir Limseye

kogup s,EDnakm6nasDa&r. (Kan. XWILXIX-2,it|)aElansmn{L : --' &EtaEsDak.

lBritDak : Iqir iqin aBlamak.

G6zle.i yat ile dolDul aglaru jl-;lKcrdd kendiiye tuuben sdyleDiir

sgllfa urnak : Aglar gitriinnek.

Yetigti sile&k qaba goziinnYalan,ran :rgla.a urdu,rr)J! +l

lElamak : --r aEtansmrk.

€I.r . AElasna, aBlaytr.

S Sordu ki bu atla! oJt Dedi.?

! Nireki8 kantlk ve aBl* J[i idenin teDirdeccm.otur . (Kob.

('razarru. xv. .19e)

6zn^n (Mih. Xv. 216)

(cd- .lh. xv. 2e9)

rabeyi'denxv. 3 449)

€la9dllDal : Birqok kinseyi birden aBlateaL,

S Ntyfba .*,u LAz.l I Aveze it. sagu sagup hajkr astaqdran

**l'iil*, , ,i *u,*. **r*. ( aab' xvl L nq)

,[8

Ga€[irde Btai eiirmiit yaBl* war' K|'larmrla bir baskaca

"Ett& &t wt ( Sdl'DadsW&XI x. 571 )

ii Z. Uattileg, kad$lanri ynzledrc Bnrdnlteri diizgiin,

6 I'fida" al+,i-l [Fa.] | AEatlsr yiizlerine liiie er al.l* .*lderler, (Ni'neti. XVL 396)

5 ldidac elJ"-r II'a.l: lsfidal, muanebidir, amme iistiibee deilerI. maruftur; zetran dnzsiinre ndendii, nakkagtar ilali Lulla$r.r Tiirkide akl* ;l;l tabir ederler. (Bihh. XVIII - XIX.64)

Baruh i,r,r [-lrd.] : Turtide nstiibeg tabir €derle., maluJtu,(Biith. xvrlr - xIx. 96); aELk .;t"l dahi derler,

: l. QrkuaL, ynkselmek.

CdE€ &Earsm .pl;! canm ger olasm sen bedm' Af elini ver malu kim dutasm Tanlry, (Vehr. XIII " XIV. 34)

Ol pertebeyi ve menzili oldu olaldan ve bil gezder bulmadrrar,bellim azm azm dnrnrmek ve ayak ayak a6Eak ,ul veceLdl* k'lmak ile ol rlereceyi buldular. (KeI.XIV.27-i)

'! $shiD peryaza aBdr d.Gl s6,lealiler.... (DeA4. XIV. 138)

$ Peyganler AleyLisselaE eyitti : Ol g€ce LiEr Mi'"ac'a aEdD

flr Cebrail beni ard. iletti. (Enb. XIV. 36)

CaDl* tautine giir kim .Edam trll)r gdktetr in{ririibetr sagaIan

(Man.'rayt. xIV. 241)

r Ki gitrmnttn diigte yine Nevbabar' DoEan olubedn havaya aiar

! Ol da! iizeiine aEdrlar ,!Jcl .

DoEan olubedn havaya alar Jlrl (Siih. XIV, 61)

! Ol daB iizeiine aEdrlar Ll;l . (Si. Da: XIV, 670 - 2)

! Auna ol ba$a ki benvenlik ola e&e degildi! Li airm duaarkabfil ola, trefesi soBe aEa ur. (lhl6s. xrv. toe)

$ Ol bura iistihe aEan ,lul t.i'!dr bir nicesini turdr( Fuuh. xlv.)

49

Page 73: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Nico kus kim felck nstiiac aisAn| taldir buaiu yerde aEa (Irt. Xtv- 100_2)

$ . .. Kalnadr kdpiillendi, buEu yukan aEdr d$t.(Teba.eL2. xrv- 46 - 2)

Deryir rultu u doBs, he t tihz B6Ee alat jlBen diyeh dohu ral* c.,-" Lyi" ga.in

(Evefo4rt . xV. ts)5 ?: ."*":n toz zuhu eyl€di qdyle ki rclnia iizerinden rliida

diirnE €br-i siyal Eisal havaya aEdr.

$ Tevlat doluz levh idi, nen s6Ee

( Mijslim. XV. 10, 4t)

.ge.(Cenna, XV. 3s9)

GoBe tozdu butur yerden aEardr G,,,1Yed; deryaya hep toprak yagardr

(t)ed|. Dai. xv, 2s4)Ey gebi yode, gehi gd[.te. gchi Al{,a agahEy sebi 9ab ii gehi hacc, gebibende gisni\l (K. t). xv.2r)

S llioar tutiilii ba{ua aE& 6!r. (I.rad, XV. 86)EI urattr rerdiibd ruttu olAEdr rcl da. nstiirie buldu doBru yol

(Vah.tet. XV. j06 - 2)

eiin saaan{ Biyeh sdBe addrYere yail'tu ydDe g&ra yagdr (yuz- Eam)i, XV.49 - t)

S Sut-talh, acFbdir Li bu suyu qol tada$ iizerine saqtrgmrzdabuEu 9,!rI liitiin gibi giiBe aEar didi.

( Behtcr. XV. 322)Or iki ay tirr auhbur hon doEarlncelir geh cokalu iner, aEd ,;t (Methane- XV. 162-2)Sa (d amn regk cderdi bantiaeSubh-den gii! bigi agdr tahriDe (Ib,"ni'.. XV- 24-2)

50

bu ki, goue! kapm arl.)l iizeriDe yap ur has€dirdahi krk giiD duu habd olup goge aiDsz,

( Miineb. xV. 177 - 2)

iba.leti nu olu goklere agil ;r.(saa!. xv. 52)

namazlaiusu hava iizre b[aktr nui.llak, efni: Yd

61 srl !ae& lolslrm. . . Ha6aa'rn ol nakamr yoBudu kimaia ul pea dmna&. ('rez- Ba. xv. 98)

rada onre mhbere Lim aEa ve sirz Lim sityleye.

. (Tez. La' xV. aa - 2)

tun s0Ee aBnsz lr. (Ard. XV. 40)

r g6ller A.q ile getqi d6r€rlerlller A.s ile getgi d6r€rleraBarlar u sehi inerle! (G. Ra. xV- 34)

bsfl[i Liwa tiilfiiDiir.havarlar eerv unlt her dem sE a' (Ah, P$. XV,86)

rJi l,{r.l: Divar barua stE* ,jtr we rlivardar

IcliDin otlu e6! ibden roEairdElcn err arlma tahtu. sgald! ,et (Tentun. Xy.59)

'.r'l ziilfii gibi basha sevdasu gib' oldo guDlu rcyaa (vuz. ;emr. XVL lla)

doblii tteq aBdrtr .rLJlhavaysyer bnlumazrlr setrlaya (Bnis. xvL 33'2)

. bAd-r shmdt[ qu deDln torlat a[oiq kiordi bt yer L&lup altr, doluz eflak or olmug (Zati.XVI.275)

Hayder ieiin anda ninierLit minlere at& d.';l o server

( Fa'ibr- XYI.73)

nerdiibadar urup ol kule.i 8ellla - seyo iiEo

,l,J,t. (HiLs. Dil. XVI. 128)

Page 74: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Rif'at irtcncn ol gtbar gaainGnEe aEE!, yt eu Lirn gt$u atnez

(Nihani. Xvr. aa)$ Gorlii geyot dorall, Laygu ba$na aE& dJul.

(Ta. gahi. xVr. 102 - 11Cn sdrdiin h.r yaradatr bagld[ rA[Kcnendin birle atd,m tl;l qalla ey mal

(Veyse. XVL tJ6 - 2)Bdut gibi gr'iii aldr havayaKi f(a[da[ yit& birar ol ovaya (L6rc di. XVL 165l

! El-'@c E,y'l[.rr.] : Gogeagmak.;,r. (Kd.b.xvlr.302-2)

( Atai. Ha. XVIL SJ)

$ Sa'de,J.- kr.l : Yulan a"gms.k. ( Miintehab XVII. s6 -2)

Bulut olup goie aE&E natar olup y€Ie y{EdDG€hi giir€t olup doEdum zetniD ii asmar irE

(Nqazi. xvII. Bt)

Ara bulut sibi goBe rganmSdo Beplen olur yere yalann (Ka.a. xvII. 2)ftur sihde bir mah berrr olu doiarAtr ebeD tiitiiriim soLlde aBar (Kitibi. XVIL 39)

2. AEaF iMeL, aEE selip araF neyletmel.

HattD narar-r dt*s elbette giralrdrI(ndAl aEat rl;l ey gu} te.azu-yi e sbbct

(Nalin XVIIL I3T )g Er-rucLsn iiL-,,11 [,tr.] : Teraztuin bi' g6'ihd€ old dev'u[

tdaf dit€ lld€ll ziyrde olnaEh aBll eelip araFya aeyleyl€.mek marlsllea|r Li aE&aL il tali! olunur.

(Ktn. XVIII - xIX. 1, 468)

! Pia,arler j:Jo [Fa.] : Bir ta$Ia aEDrk ve raeyletmek v€ ys.nannek mdnarudrr. (Bbh. YWII - XIX. 168)

52

Bsrlad diLti rum[i a!.lainG{LleE atdt topu serdsrm

FL Yuvrrlalrtr'

.'!ts-r [.,f,.1 : AtsaBar *'^*,i.":],:"]f 1,";:,)

Eryvedana YebP YuYs an&klan Yct'

r Lili Li et*tll aqb za olmak rlilese eia digive agrkta

,r r.jt" "p"e''a. aEnasu. €g€t erkeee 6q'r':l dkjl,lil

lr j t ,+"i-. I Hat. xv 31)

nt I lALl | 'IaeN ag""F .r-' ve asnanakltl'( Bob. XVL 2,304)

|r t l. D.belebmek, yatrp vuvulaanal'

;ro diittii vii toPlat& aBaadr ,r'uldutar gibi gok eaBradr (Siih. XIV' 158)

iniode bin hzn altu.n var idi ve kir korlulurr bil-

iB, ve liyLin anE nstiinde aEnar idiE li-.'l gitniil qadJrB'n

can rahann Ye tabJ seDrirmoEijr alDla artElrdm'(KeI. XIv.86)

irjiircl Lamr toyrru eainadtvn bir€z aFa& ($efii xv. 68- 1)

.cL{&, kaqan tohu.mu tutmass toPraga aEDe nl veleBiDiae topral Liiliir de tobum tuts!. (Haf XV' 52)

d€yhiU6lo Melekiilaewt€n bu cevabr iqidicel kendiii

r il. ycrc urup aBnaya ttr. (Delit. xv u5 ' 1)

€orrara cilve yatrp alnamalr gr [, 1

$balayrp erlnp eapamafr ( R*szni. xv.71)

.Telabbut r:u [.4r.]: Yatrp toPrads agramek.! (Bdb xvL 1' 2t3)

Cdtiile! j+t, IFa.l : Yuvalaboak vo tsY.r agaam&t .( Ni'nzti XVI. 29)

Et icEettui Lr, [.{r.] : ravar afra:nak "i }iilirfri t

Page 75: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

lL- i i t " lu l , l , , tu r- l - r . rro|fuia .!dav! ' .--

Crlt i , id, r+1 Ir , I :

s TFtu, rr , : . . . l l f l : \ r l , r u . k

l r r . l : L , ! , 1 , i \ i y c r . h , r . . , , , . , .| , i .n . t ' l& enaa. Xl / - - r , r "abi

\ inn,drk ie vura lmor l

l i : d : . , \ t : t . 2 - t )

iiliitr,il r!.rsrn. satai'

I l . i t l , . X I l . 5 : ) t )

( lant t . Xt :L 9 ' t )

\ lnxrxrk r ' ' \ . i r l i i . i r . ' 1 , j \ r .( \ t h . ' f u h r - l r t . - 1 1 - ,

\ . \ a l , I ) t r r i i i t e a i ; , , n , , [ , i -

I K a m . X l ' I t l - X l ; . : t . , t U )

sc,]in aF}lrn ai.n '! D:ti,rl $''r1'

r rB. Pes Du_rher n t r r i r r t

Derd [Fo. ] : {gn . r } .

K i l iad i r l , fo l : ln lb i i l ' 1 ! l r : F i i l l , . I I . , . l . tJa, . : se!

l r ' ; .1. k,, l l . l l 'd.I :

, lnz, l I I ( . ] : u irn l t fnl ' - ' l?"a l : ain J-; ' ] ' i ;s i i r t r 'n( r i . n { t { 1 . s a r a ; : I ' I l a l

l C ' n t X l l I 4 { t )Ba!gi r ldr t r

I l r , ie labbrr

9 ; l

.Bol (I) ; AEni" aglu"

g lstifrf -';-l I'1r'l : '\inr( I t . ' 1 , . X l ' 1 . 2 . l l t S )

ainatmal r DebelerJ imrcL.

-s Et ' l r@i! r r - . - : [ .1 , .1 I ] r , g i lo l , ru i ! a ! !ah!L . , . - 1 .

y r r l a t a n a k . ( T P k r m o n . a l i . t i ) )

J( Et- tedl i i jL [ .1r . ] : 1 ,1, ra i ,L bel :y ip agnatnak,r , - .

f I !an. - { l :1 l l - ,YJ{ . j . : ' r r l

t rSr : . \cr , r tmt , , d , { r , i l l , . r .

Avrat .d , i rYa'kut) a i ls , j -2 I kr r tBe; i r eder Yusul t ;ur { , l . t j t ' i t i / }L ! . 'sad. I l / l r r r l

Gairdii halim Zrliba gnnliin,i Jr.

Bildi tabip kin ichrlc rrkr r rrTanip ed.r agn{ .--- lurrn kar,l r inde b l loez hal j r " , l i r r i ' r -e t i / 1u: ,se ld. I I I I r

i " r

5.1

! Mers Lr- L/ 'n. l : . . t " , \ r : r i ,n i , , dr l l . l . r mer 'r , l r s{ei ie ib i o r l i l , t ) i s l i f r v i haz e \ l f { : i k tcn sonra \n i ! r , In \ r f lM.malaua d f rJ f l i

' l i i r | ' i ,L , . r i r r rak i i 1 i l ) i t ' ,L ,J l , J

( I l i i r h . X t l l l ' : r i \ . ; . t ) )

: . Bol luLr ;u! l , . rhai \ r i inrdk.

. \ S.n i haln, r , j lon.s l , r . . r ] l r rLanotd agaaddi , r r rn, in i 'aet . i ! in L. ' l ,n t1t , lun luk l !n lunlarn k i L i i r r , ' i , , r r .

tce! . I :s . 1 . | . l i6 j

4r* ( I I ) , GEruk) : r1! ' r r !k . r : . ' i r ' ' " ' i ' vas l '

Eyitti N.ka!a i,r:)_x. tizrck

Ceriye Lri olsu nitcninr g'rrf k

Ne a lnr l i r r l i vardrr lanr : ' r r " * i :1 '

Kat , i t ' t iYal Fv l . ! iP. sa l o lu l '

Gijnnlsiin Yem.n ) olua hnv'{'i'

B ize o l e<l insm i fd l rdrr l !nr 'h

S Ps anr a. l .E! ls f .hai ia n.k l " l 'u | lLr ' a ' ' r ' tL 'n {L; rc j

f A , i i . . I ; : 1 , l /

S Bulara e) i r r iDr , -< iz aAl l r -P ' . hx\ n! \ i r lu ' gni i r ' l ' t r b i :

iki giin Rafdat tl:brind| r'f.rrii'ldrdn'( I .er ! . Xt ' . 21 i )

S Bi ine 4, lad] : Rahr. r i . r , ] t i ' i j mnJ'as ' r t( t : inas. XV' ! 73)

5 Rnbt *i i.d.l : -{it,k. ( lnrt : -1. xt '1. 611))

S Bi ingih ,sr iFa. l r {a l l l , rgrr l ) l j i , v ; f i l ' \ :nr i ' ac

t \ p | 1 . X I I l i : t

5 Ba!u hie. -r , : l1 ' .1 : . \Eruk lsanit \ t i 389)

Cer sipahi i .e! aFuk ,r- ; n" l '1 ' j I r , . inrgrrL! ' rE.t"" i . t "* , ,o

" ! . r i i l " r- i \ . ,nr"n.r h( ! r / ' ' r i { t - ' ?; , '

Page 76: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

|Enlh : Acryan, ubrap veren.

$ El-iEe .rlr [,{/.] : Dabbenin sErDda olan yafu veye;oe denir ve ilae ve deva olunacak ati,Ll Jr;l yere

(Kad. XVrrr - xrx. 3,rEruk : --' aEr* (rr).

4ruk r.kn€k : Afu basmak, afu hatde bulune&k.

S T$akkul J4- I,l'.1 : Agruk cckmekrirj](s., J;j.

S . . . ABEak .Fr nuretinde oldum. (Aner. XIV. Z, 6

Bukez tttre ge9er ot agssk kesiArdDA diirer anll ulu kiei (Ruseni XV. 1

(Bab. xvl. 1, 383aBs* : Aksak,topal,

$ Btue + [li'd.l: Riht ve agnk i;r yani ynk yap.(Ni.nai. XVI.

$ Ber u biilgeh ,qy,q lFa.l : yiik y.p ti aBrut j j, ,.,tNuh. Tuh. Xvtt. ti l, l

(Leys. Ar. xV. Itl$ ... Ye agsak iL;l olanlar otumakta t€aam dnleniip

$ Mndiimanld sarular ile... ve a#altar ile 4_J.i-;lyimekten ictinap kJd,lar, (LeJs. Mu XY 69 't

S Zinha! ihriBz krl ceLdeyle Lin kimenin sm.atma, yatine, ya tednde birazaslnabu adsakdur.Gil, ya kolaktuaqaqr gorliidin. .. ( Miineb. XV, 76'

S ... Biri aEisaLttr. rr.iil Li aEsak}8l mubclTen ola.

rc*: Ah' xr/' 7$ El-a'rec 6r) ' [ r { f . ] : AyaF aBsal L;r i

(rercenan xvl

$ Lellg ru [to.] : AE6gL, a.Iec natraltn!.(Ciuas. XI/I' 63'

.4iJ {.Fo.l: Assak J.;l. (Ni'nati. XvI. 564)

e,,t lAt.l I Ab"k. ( Miintehab. xvIL 3 - 2)

ttt IAt.l, teal" J! Ir'..1 : AEsak.- (Aks- XV -XYIII. 164-I)

aEsaka.iir: a'.ec e,"r [lr.], hen eeel [,.1r.] oldu eolak

, siyah.. . . (Sic. A. XW. ?' 537)

(zlsm. xvlII - xlx. st)vc topal manaallladri.

( B .rh. XVIII - XIX. 548)

r boylr ve ili yiizl.linde eer-i eerli olup a[sa] jL"

6lur ki bir a[sal lcanaca

:t[ ii hezar yJ yol varueca ( Fazilst, XyI. 199)

cc a*\r lAr.l: Topal ve alsak olm kieiye denir.. (Ken. XVIII - xIX. 1, 422)

r Aksakl*.

nin aunrn alsaklrg lltr gidiip... (Rahor. XVI.43)

ayafirnda bir m*tar afisanau olup lakin bu alsakltlt;l aha. nffnedon ollna}1p na'ldendir.

; (rtsanak) : Aksamak, topallauak.

u kulunem bu.lmazdur ve ayacuEu absayan,na .rt;l 1i-ctDezAin vc otlu ycrlere lletmcztlin. (Kesir.XV. 4.352)

(Sic. A. xvl. 2, 396)

tultl j{iJ [Fd.] : ABsamak ,,.jl. ($anil. XVI.2B3)

iJ:S:r

aru ' r rL l 'n"a b; r L i r i var . ar ' agsar r*1.( Rahat. XVI. 43)

BiE ayaEuda bir mtktar aEsnN d*;1 olup likin bu(Sic. A. XVI. 2, 396)

.tJ*l gah sekti.( Hnsn. Dil. XYI. 72)

Page 77: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ Id,s; :18 f+ J/ ,r .1 : ] \ is.Drl .

\ : ,1. . ,1r t . . , r , j r i . . - i ; - l r . ; ! . r r - . , , " , - 1- l t , , . ; , ; , l : ,r . ' , ' l l ' . \ , , . ! . t r 4 t . \ t t \ , . . . ,

S ( r , rnsc . . . . - [1 . , . ] : , \1 ! \ .1r i r is , r j l . . . -

i i r , , L t . f . I r . , r ] | r 1 . , , 0 , , , . , . . , . , r , ' .

t t " " '

t ' ' t ' "

/ i ) f s - I ' j . ' , - , , - r

/ . : n ; n r 1 i j . . . r r l

; : - - \ t r r n ( , i , , , , i i , , . ,/ , ; ! , 1 . ( J ; i t \ r : , ! t

, , ' - - - I f r . r l r " ' ' \ ' l ; 1 t u _5 n a v ' " '

" - i , l - l ; r n ' , r ' : ' r - r l z s t r ' ' r l ' r " ' r

; , r h u J l ' . . l l , l , \ , | ' ' r ' ' r L J ' : i l i i r ' ' r I r r r m

a i . . D D b i r n e r ' i n h L , ' l , I i , m 1 1 - ! i r ' r J i k . r , t . ' . \ . \ . t r : L r

, " . "*" t " ,a . ,

,L r iz r , , r .a t i r l , ' tur ' \ r ' r .b ih \ " r , i ' l f i ;( i t i i t h \ I I I 1 ' \ 1 , \ ' : : : t i )

€ Ed,d i f la . ! - l .1r '1 ' I i i I i r r ' x ! : i r r t l ; r i ' I r1 . 1 : l iLL : t . f r Lrn ' I '

, t i r k i I a r i . i d r : a , , a L a r z " l , t r d . , , i r , T i i r L i , L t a i , , . r ! ! r - r - . -

dedi [ ] , ' r i , l i r k i ] ,a l [ . er r z . lkr ; r r r ! r . r r ] ' i l r . ( i ' ' i i t r , ' r - r r ! tn-

z r r v r : k r r m l a . , l , r z r ' . r r r r . ' i ' r h r r r ; t u r a r t o o h r r '

t l i , u n \ l l t i - \ 1 \ ' i . : r / / ] l

\ i j l , j , i , 1 l t r r , 1 , ' l r \ , | , . 1 ! " 1 , . , i i ,

/ A a a , . ( / , ' . \ / \ . 1 . / 1 . 1 7

: r , , r . , . l / , r I : \ ! : , 1 : - . - ,s s , r , , r . . . . . , . l r i , I : i r : : , n t r

! ! ' f fn rk ' , , t i , d , r t

n in , ruk : - . t r1 , {n ' r t

.gr rn, , r i i . r ' t r .

\ h . - r . , f , . . . L - ; , , . i , , _ r _ \ r . i , 7 , j r n L . . A ro j u r s r o i . ' , , , . . / S i , . . l _ L J r . , , , / l

n i u ! ! r f , : l n l . l , , , , u a i , L , , .

\ i r , \ " r . l , , , r n a a i r ! i , i . , . , - , 1 | i i , r h . \ t i . j , , )

\ r , r i t n , h ( . . , : - _ l t 4 . 1 . \ , r L , i L r , r - - - 1 ' : L f .I , L r : . 1 , l L , i l , ! i . I \ , . x / 1 , . \ I r . . r ,

\ n ; r . r l , r i , , r , f l , J r . : . . t . , t l I I \ ! , . , i . , , , , t , , i j ! . t f t .h r , r r j . r i l r t j T L j . , . , . 1 . t i ! l , , r , . L r t , . , , . r r t . , r j , t . , , . L , t L j t : .

/ t ) r i . . \ i r t r , . l

\ i , l r r r , t r r r . , j _ - / , , 1 : \ ! , 1 r r , , / \ , , , ; , ; i . \ i l

i I - l . L ' l , l ' . , , [ 1 d l : t j , r , , r . r j i . . \ . , 1 , r , 1 : r . ! , g , , i \ . , . , . ] , :

$ . r , , r , \ . i ' , , 1 , , u l , n r ' i j . . h . , . , J r 1 ; , , J , , r \ , . . i , : , g i t , , , , , , r . r .i i r J ' r , . \ . t , , \ , , r , , 1 , r t . L t , f . , r t r t , L , r - I , i r . r r r r L L . l4 r j ' , L , i , j r r . r i J ' r . , 1 , , 1 , . , J . r , . h J . r . , r , . L r , t . , , , r i t , 1 j r . \ , . , i , , . ,r . , . , , . n . l r i t r , i i t - h i , J ' r \ f l , i r k i , t , . . , : , , : , ! , , " , . , _ . . l7 r . i ' r f d : t ! . 1 . , r , n ! , 1 \ , , i i , r t t j r r t t . \ t u i . \ t , .

5 l l

t F k u l d u z : \ L - , . , 1 , l ' . ( 1

$ K i i r d u . - " - t I l ; : B r , , r r , , r r s , , L r i d L ' 7 i - i - . ' , ] . 1 " . ' 1 ' l r l ' i

kat ,n( la n! , ' rhur l / ) ! i \ I I | j ' l : l /

4 u I u . d u : l ' , d , I u l I ' L , r { l r . t ' , , j L r z 1 , i , , f ! i

5 ( l i r i i n r . ; , i I l ' ; l , 1 i . , , i , l r n r r l L i r ! , i ' , l t i . - ' r , , m , 1 , ' , , 1 , r .

' l i i . k n l . 1 , . , n I u l ̂, , r , i r , I r r r r l , r , \ , ' I ' L t l , t z l , , r ! r , . t i ,k r . , l u d i , J ; j . , l r l i j t l f r l , r . ( l i i i r h . \ t I l l - . \ l \ . t t ' t ) )

egur : ,\!,1.

i I l l . r I ' , n l , , r 1 , , 1 , , , , r k , , r r , a i , , l L ' r r , . { i i D r . , ! . n o \ ' r i l r r

r 1 / l i r . \ l l . / r : r l

rBul l t rnn,ak : + !9,11, , ,n , rk .rgur loss i i l i i : ) r t rar i I :1 .

! \ . " t c . o , , - : 1 1 " i , t ! , - r , , : ! , i u , , , - . - . . , , 1 , . u , i r r r :l , f v r z D , a \ , ' 1 , t r ! l , L r g i , l . - r n . , , , , ' . r 1 . , . r n I l , l , r r l l i r .

' A ' i , , , . l r . . \ / \ l ; r ' l /a B u z , ( a g , z ( t u ) ) : t ) , ! , , * , , r , . L r \ r r L , r i l r ' , r , , .

\ i , ! : n n , , , , 1 \ , , 1 . , i , , 1 . , ! r r r , , ,r , r L . n i D l s i n t l , n l i , r k i i , r _ r , i , , I - - , t t t t t . \ 1 1 t , \ l I ' , | l

Page 78: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$

$

\

Aduz jr;r sut gibidir. (Mn. Si. XIV - XV. 16)

Dehize ' jJ r [ r 'd . ] : S i i t aEur cJJ, \ . (Ni<net i . X/1.3t )B)

Iltila' ,"ri {tf.l: K6rck aErz e&a.k vc l]l.&eden agrz }rE*nak. (Bob. XVI_ t , 16)

Dchize , ; - [ r 'o . ] : S i i t lAuzu. (Caf . xv l 6 t r )

Fiile J; [Fd.] : AEuz I ].i her diii doEuuc.k cvvcltdnr,leemceklerinden seinr. (cof. xr;1. :t7.2)

Pcle + l l .d . l : AEuz;1 re l ibn uenasDradf k i )eDi ro! t r r -hui tovu ve krsi sndiinden gilDr.

(Bnrh. xt/ r - xt\. tse)

5

s

lda r('k, (dEu seuk): lleq olarak l.u]tlfuian bir bnki lohuur.Hindistan'da retiiir. Z.mIraL gcLlinde, sannsr giizel kolutu

ei!egi vardr.

S FeErre ";{i [Fa ] {Ea aluk irr L .r; d.dikteri neihur d^tudr.ki edviy.d.hdi.. Vilayct-i Ilihtlcn gclir Dohut giLidir * t,ir

,vMl "va.ucuk dee.iu.ri iqnrde delirmic. sil ahsa hr|b,.ltri

o lur . (Der. , -<, L : la : : " 1)

! FaEur .J" i [ ,Fa. ] r I t l . er \arnd.n r lzr aq,k , ' -Jr :1 t i lb i ro l u a n r l a n . i s n i d i r . ( l l i b h . X f I I ) . X l \ . 4 : l t )

aEz, asuk: + adzr ag]|

oEd bozuk : Ne ceiir grm vuruls! zal,tedilcdyen {at).

q Brd-tise4 tl'J,r []7".] , Ol attD ki n. gnle gca hk,lrn asld

bi r iy ic ,apro lDnanhEla anEei in m.hsus a i f grm d, i1er l . r 'At !Ja. b{ ,vn ihdo o l ata a.Ezr bozuk i i j r r . : j i tn l ) i r , ' l tn t r r '

( ni irh. xl ' I l t 1o5)

agz' gelikli: qenesi kurv.tli, diizgnn sitz sii)liyeLilen.

S Han. olduklarmda eipah k,:rhudryerl.rindon bir rlzr r;cli[]i

F: ; i t hr:nf atak i izcre durup. .(Nain{- ' X' . ' I I - Xl ' I I I t ' 8! l

60

,&'lurlu: AEzDdan hep hayrL sijz qrku, Lep ivi ley soyli),en.

Bn agz, kuttnva ..!ri.'j.: tct s\:te. (Ta.dnu. Xy. t67)

ryfir 9alE3* ! Agzba ruha!

BihaBdjlan deEil ..Lab{ dilden hati hod RasraNigiin aEzD. qalmazlar.l_rll !_; o leng ii dnn DedaDur

(R i. x/r. s7)

*a!lr LlerF: I. B; kiDFeD;r r.rli \.rs; asnna atdri, ,. krn-dbirden rd\-I. bijlle bahn,niii (kiii)

2. Bir kinsrtnr yapabitr:.eEi. lihkr: b; LiDs.vr )_ak,iM,uygu.n gclen, denk olan.

Ne ndsrb n ne .ah ii nr sanrel ii n. ale\terAE n kai 'g J ' : t t l , sanba btn i 6. l tnr srk lcr

( h-a:.I. Xr.t I t - X tX. 22 ).f,rt po.ysza asn8k | + aEaor ycte ajmuk.

| izD,ydc a(na[ . . ( l r rzbr Io.JAzs srrunt) I \ i / rnr h. , rd\ . , ar 'uJL.rn bota ( rkmdk. mahr b Lal r rk .

Kovd g i l i h . r k in { i i \nden kacaAz& t i ikedip vel : a i , ln aqa "r i : , j r . !as, in . r / r . . :01,

HeDin gitlge ko\.n irdikl(j l|zaK'rIn arizur arar poryaz. .Jlt:| .{ o,.

( C i n d h i . ̂ l I . i : )rah(n 'a) kdur yeiDek: n i ,nd | ! ! rh, venxek, ha, l {h, i b i t , l i r -

nck.

$ . . . . Y a ' t . r , e , u . . , : , r , r . 1 , " \ a n r , t r i - i r , . k t , . r . t , I , , , , f i L i l , J A , , d - in u ' d r r i J i . . r . , r 2 , r r J , j , , , , r d l

s A g r r a r h u i i , J J , t l n r r , . r , , p , . . - . , " , : " , : , t , ' : , : : r :A . L . b r d " n , l r l l , . r ' n I . . " . , r . t \ , r . [ . \ t t . : t t . /A g z , , l . , l , r \ , , . , i . . . r . J i \ . , r . , , , \ , , 1 | , . l h , t ,r a d l r r h r r u u t t - i t , , h - , . i h r , , . \ . . . , t ; J , . \ 1 , - t r -

l .1k ' \ i . X l I I . s7)

I

Page 79: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

j l n , , k r - I a o . l : r , r ' n u . a s g a n , L , . r ; . z i i a d e k l r i t , , , i . J , . , \ .i , . r . t o lu. - ' f i i rk i , l l )

aha l , l vc i - , r , , ra i r i r o luu. .( I l i i r h . X l : l l l . \ ! . \ . . i t 9 )

'!l|ll ' CitD'rtlit'

E l ls .senahar i , l -+ I 1r . l i ( l i inerr l iL t . i l r ' l ,k J . r - 11i , , .1 .(Ttar idr . xr :L t |B . . . t )

lb fmlk : T i ik , i . I t r , ,L . r i jk r i ik . , rnk l ' .

S T n s J j l t i ! . 1 : . . \ f L , f , , , x s " r i z . r j r . l i , r r i x n . t \ r r u I . , , karBiL nr inr \nr(1, r ; , i . , l rL .nrr :L - : . - r i l , j r , ,Lru iu. .

. ! d , r r , \ 1 1 ; a , I t \ . l 1 t , l

g E l , l . ] u r r ' : , r * l . t r . l i , l , , J ! . r d r i , r i i r r ! . t . , , , t n l s r l i i ( L , r r iTnrLnl . i l l rn i rk - : - r ; r . l l , i r o lu! ,1 i .

ahl r : l . lsLnl ( r LrJhnr l . t r , L ! l r i . i l is , .

:a lh. | i t .h i . . l i r j rkr^ c l r , i erk- i n i r rzl i r r , -L i . r ik i , t ; , ,1 .1 t rhar _- . . " .1 . ' \ , i r ' ) t iaz

t s n t , ; t . . \ l I l . \ t t ! i j 2 )

. r , \ ' r r . rLr l I i l . l : l ( i , l ,da ve , r .v , : l ' i i , f r f . i i r i i id , , , , * , , . r . k i .r ' i r r . ta 1, . vu, r ' , r r . , , !u , la taf lar , k i i r . r ,da \e , . . \ , , t , . , : . , , . r\ , , ,1 i i i , , in aha. ' , l . . , l i ler / l i i r l i _ \ I /1 I \ / \ r l r

/ A d a . \ l / t /

eb ndk : . { . r ,1 ' ! . ,1 .

ice l , n , i gnzl f r juLh, \ . , , , \ f . i r . .A ! r u , . ; l r n s r i r i . l i . , . r t j s i i f l r . i t l

l t : i ) l t t n i . . \ | I . I )

H a s r t r \ r i r n r L r , l u t , - - , . , h r , . i n i L . n , , 1 r , , . r j , , i r ,v a s h n r r r r r r , , , i r t . n , , t 1 , , 1 I , i r n , . z o t L / , , \ . , L . L n

l | t r ! r r i . \ I L I t t t )rbire! oEl,, : I.l\ t:irt,t.

! H G a D I t l i , , , l i L i n i a , r j : ! , , h i , n r . r i n ( 1 . ( , 1 , , r ) : L i , r . r o i t , , :. l ' J o j o l \ h h B r u r ( ; , . t , 1 , , r , , t r 5 n 1 r n , L : \ , , ! r r : r . , r L t ! , . r . , \ . , , ,t k r a t ' , \ i h , h i - . - , i i l i , J L / S i . 1 \ t l . t . t r / i r r

! l r r .u , , : ]a ! ,1 a l 'a , . t ; , r i .

\ i , r , k dnmf,n, lnn x i ;z i nei rer i t rn i r r r .r l i r s , r l o1, !b,J |J , t rmar r lJasr , . ,_ . - t r i lnz

a l , , t t l i h n , a L : s , , z \ , . " r , t . a L d t 1 r , , !

i J j , . y L i n S t r , l r l i I ' n , l i . l l r r l r i t 1 , i r l . d r l n u i , , . 1 , , - l , , t n' r , l l i l f r : G i - l i . l , , , s r i n k . r l i d f l i n r . . , h i b a ! [ \ . , i ] r J . . ,L i r t r , b t | : r rL rn lu l t rnUz ra rx r l J \ L ! .1 g i i r i i r l c t ! r , . r td r . !

11 , r i ka lanrez , ' f l : i , , t k , l su . /7 . : . t t , t . \ t l l )

{ l ! . ( t r 1 , u ) : i J i r \ i ' r - . i t i , L s d , t i ! i . , , , \ r L , l r .

l . | l i r r g l l d i \ ' , . , , f ' r , ! r l ) i r k ! l ,l ) , n n r i . h . L , i r i r l , i l , L , r f n , . i l r ! _ . - / l i : : . - 5 . r 1 \ i i l , i /

r ; i , t , r , t n D s r l , L i r r , t , i r . t , f \ , d L u . r 1 , ,l l r r . L o t i v , , n . 1 , . ! i n , . g i ' r i ! , l D a h . \ l l . l ) t l i

I t . , , , , , : , h a t t , r L ( 1 . , )

l ) " , 1 r 1 l . r . 1 f L ; , ' l , , r h , t - i l , , , t . r z

5 ! J r i r i r1 : ! r \ f J ! . , t . ] , . - , r r r : r , rz / l r : . . , r i . \ t / , '

1 0 s l i h r k k n r ! h )

! l . r r ' , : , \ t { , f , . s . - \y r l .

\ i ! l . . i - . i l r l : \ l r | , , . . : , , n r r , L t \ . \ \ d [ . 1 r . 1/ 1 . . ( ; . r \ L :

r,i

S " l l u t , ' , ' t , . . , t , t , , t , , . - , t , r , , , , . , f , , , , . t , , , . , ,Y, i r n , r , , , t , , , . , , , t . , \ , . / , , , , , , , , . . . . , r .

K a r , u l l , , , . , ! , r ! , i , , , , , t , . , , . , , t , - -u " , , r i ' , , 1 " 1 , , , , 1 , , . , 1 . . j , . j , , , , t t . . t t t . 1 \ t . t . t t l

Page 80: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

alsDnnk, (aEfh{L, aE3unnsk, airsrnuk) | Aks,rmak.

A -i,lon a!s,nl' e-.1 giiznt agtr cihanrn ginliiiin gijfdit.( l h t a , . x I t t j ,

( : , ink ia i 'ddu r l j - .urup v,Jdin.n t

f i ik r " r l i ip r t - l l rudi i ' t : l tnh d, rd i r , ,s ( ] Iuhor t . Xt f i )q ( ) l i thn bul ' r l r 4d," . ; ' , l i lnagl , r n l r l r d , r l r l agnrd, d, - ; . i

( I rn t l . \ t B7j

a \ rnkz k,1a,r l { lar zanr , , la a l r .unL rJ-- a\ r ld , d i . i . t . lu( Kes;. Xf . :i. t1t))

{ , \ r r ! 's l lar -J- - - . r r rhr ! , i ik ' - l l ] lb t l iv t . l t : ( .nna. \ I J tq)\ rk l ik i c . . , , l imi i rnr i i r , i , \ : . r l r " , , r r t ' - - ' ' lhan, i r l , l la t r

( l t l i l _ X t . 3 J - 1 )

g J l i . g i in l i l r r . r uru i ,h, l r . l r : r ) , rnz ak toI r r { r ana I rhur ,I l l r r , r r r a r , i r , , 1 k r h r a l . l e f t L , r i - - L i n , r n . r L , r , , . e c

/ 1 . 1 , 1 \ : . X t . q B )

- l l AIJ! r rcak . j : " r ' o l , r isr i iD i r t i r k i o l4afuz, l hr l i , \ I 'uh.( . t k r _ \ t . 1 t 8 )

\ l l ! , r b i r L i r ' , w r c a ! 5 , r \ a . - ' : ( T t r ' K u r r . \ t t . ; 0 )

\ Ka, ;an l r i r in iz rgsrrst . . - (Ru 1 l r ' Xt t :13)

: - ' , ' . . . / 1 . . 1 \ ' , " n 1 . . - d i , . ' , ' . r .

/ (a t f ) . t L l t ) : : 1J

5 Si i l i . lc r Jr l 'L- t l 'd . l : l i r rdrk J . , - '1 \1, i iks i i rD, : l(a,1. \r ' l . 1'r ' 1)

, r l i , rn l r r , r1, r : dr l ldr r l rsu u, l ,d i l ,ud, , t , , l .n qrr . r '

( '1 ' : ; t t 51)

6 z,rr .1ido : , ' , , , t r . .ut : . \ i . r , r , , ,1 i" i l . i i l l ] l l \ , , , , ,

{ l r l :1hm l i , , l , i 'n . iA, - i i " ,L ,nr i " ' . r r ld , l ; l -hnl r l ls r rLr ' : ' r '

( ' t 'n l {h i Xt t ) t ' r

\ l r r r , l i l l i \ , . in l , i r , , l rh i a i r . . ! ,4 . l - - - . ' " .1 , "u ' ' l ' \ l l th

i r t ' , , ' | kr i . f i '*" i l ' r t l r ' i ' ; r

', . - {l,8rroL,Urrn'3r

'

,bt @, (sCtam) : ^r'rJ0'

Y.n i tuPh u ) fnr J l l i rd | .a YeD' r : r '

\ . ! i d e r r s . r ' i , ' r e m ! i n , . , " - , , , n , " . r i l / - \ / ! . . ) .

S A-.: l:-" bc; ormak' irte'

"t'"' 't'j:,'I;:;;rl1;;

g Kararrr al];an 'r'rf, oluria (Ih'L XIl 22)

g AbiAn o lu.a knl i r es 'n l i ( Fn ^ Xlv ' 221)

E S.bah d l isD .* " : ' r L r b tor l - ' i r ' l " r n iLt | la

J l t ' i ; ' \ / l - \ 1 - l ' l

! Dokuz sAat u,Yurs! }-az s'c'lerin t'miu uvuhur' oru' {'ll'm'

il!!r ,r--:jr irt.vc. (Hd$;n XV a]'I)

! Absan r*r vaktnda ,re.aze-i '.ot.u"?u1"i,.,,1 rJil ,ort

S oElanc*larnuz' ifid r akthda 0\'naDaga komd

5 . Abtan +r namaan kr'tP

( F{. . . XI ' : tu l )

( 1 , 9 s . M r ' x | . 4 3 8 " 2 )

$ Cel scni algandar i-rr iceri k.Irvtmlsic l l XV' S' 59)

S D e v c c L ; J , r , r l J d - " t " g ' h " L a d ' m ' l a n t ' r '

T ? : l t i ^ t 2 L

! 9ol ndct atrcr rerclerc benzer Li taila(l'n alliama d'ifio

;lr!,r T i,. issin;n si'ziin tutar. (ZntJ. XV 32)

! Rabia, nAgah abtdr .! oludu tvdiirdii : trt n'ls hir

8€cen d.Li krlmrttr., ahir geceartir' ((:idon Xl l:J)

c i jn i tuD ah5!6r az ! ! r . t , cd r , , rfd i i 'a j U; ' r * " b.Lt , , r i ,br 1ol . t tL l \ l , / - J

6:,

Page 81: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

tra ,r- IAt.l: a!5am, saba [,4..] : neqnk yelidir: (C@. Ks. XvlL 96)

h' oldu ! Fdklla varJlladajl akem oldu ( ?)' aleam olmaer

( ?).

in abtamdr oldu rJlrl )lljrl yatacak ycr ettiler.( Mnst in. XV. 5, 12)

: Ak5amlayIn, akgam vaku

arih a!,ranrn r5l kim )'uvashr aca akgasrnt bula '(Yiir. Ha. XIv. 182)

L ki$nir kE ka.ila olDiiq, vumlt .bqamm ;l j;l gdme

)euq, gerii gelmi\qler. (Yiiz Ho XIV. 182)

gece gelesin bizim ile abtamlayauE i,-+trr.( Saddet. xY - xvl. 71 '2)

: Geccyi ge';irmck.

bilildnp dce rri'metler elvan

R absaslar rLl3r idi ';okluE inBan(Giitah;. XVI. 13)

(Zot;. XVI. 93)izde afqaelasa .-Ll-:;l bir 9€P dog6a gobliinden o be&

l'* "t''n'g (r).

r r qol akar.

,t-a'de! urll [,{/.]: Gitzihii$i z.if Liqi.

' I Beyazla kang* !e*li.

u-i!r [,r..] : Gi,vd$i

yaqr akalar jL;dT ve Sitr-(Tercenon. xvl 98'1)

aI alaca ..)"Lil olu kiti.('fqcemaL XVI. a-2)

6'l

t,liil.tl

$ TesbiL idin deyn tatrda ve abramda. (Cd. Es. XV.2r)Girler evli eviae re.m ohmcakGarip anda kall a!5am olurcak

(eens. Dai. XV.260)

$ Kaqan Lin abrab raEaz, rakrr olsa re ml l 'o inl-r abdeara l r p a b r a E o r D a z r D ! . , l s a l a r . . . ( D c r i r . x t . 4 a j

5 ... Eyittiki, afgaraa uL:.T yaLu Tahte'l-ka.l,ada bir dAnE.mentle felitip gitLEiinde brgagla urdum.

(Sic. B. XV. s, 22r)

! Bir kimse abeam yeE€gin yile miinasip oldur ki krk atua(Rdx . Ah . XVr .31 r )

5 Mezbu Mehmet diin gece abram tL-:Jl naEazhdan ltkt*tar6onra yoluai gel ip. . . (Sic. A. XVI. 3,206)

$ Ba niilk baFmzdau ab9a.E i;l tramazDden ewel s€liplehre.. . (5i . , K. XVL 5, 149)

Bu ak libas ile neEnz-i 6lm olmu4suRak$-i rn-siyeh &dlnca benzer abrama

(Yarya Be!. xvl. 201)

$ AbgaEdD dtrdd.re!. bab huam geldi .(Soat, Pe d XVI. lta)

S S a D f u l F ' c . l : A l e a m 1 E ; r v a L t r . . . f r € r . x v l 2 3 3 - t )

earip abgana kdgr zalii sergerdar olur gayetPe.iqa! olduEu oldur goniil hep ziilfrine kaer

( Bahi xvl 198)

$ Alguadak i&L!l b;i biriEizl€ gttleqtik, tr€ ol beni bast've ne ben ur baetrm. (Rahat. XVI.3')

g AgiaD .-1 zahanuda krye halkr gelip benim evim iizeriodeigle nden biri beni break il€ beljnde urup meclDh eyl€di'

(sic A XvI' 6' 430)

$ Mezklir Haear'm evine aE aD tlsL Damu valtmda tav"eri vanp.. . (Sic. K. xYt. 4, 9e)

66

Page 82: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

skarca sd, ( !k ! r .u) : l . _{kan su, na- ; . r . ,

\ Brnar suvu gal izd i r ak^r sudan u ' - ) ; i . (Hat in. Xt . t2-2)

{ Ol k i l is rdn i jn i indo b. r r . yd i } i r d ikrar krzrr lar" r 1. ,1,s u ( , k a r . I r t d a k a r c i s u e . . i l . l " ' a ' C ' . . l K . l t . \ t ' t 2 0 . 1 1

$ Ol k i l ise dcniz kcnainda l , i . rn .e v. .d ' : !nk i ' o jn! . ru.Sanra Ma.ko dul . . . l l le ,kn. k i l i r . r i r Ior l , ,s , r r ia t 'n t t r t , i ;a k a r s u - * - ; r d a v r t t r r . ( K . B . : l t , t 2 6 t )

E i ' r i tad- , r i r ina i ' t iuar , aka. "ur ' l

( \ Ip toh; tJ . \ i : ( , t . t ,2 . I l . ru i . gnl t _nzl i i -

I0 l t rzr l I i lor i , adaom yr ;zrn . k a r " u : - r : 1

r r l , r .

I lr- \: t i lt)i)

: K,"rlsaAr ve,va krrkrlrak alnlrak J,r- JL( Rdl,. xI r. 2. tao)

I-errri akrrlrak i-.! ir olar rtsr".( l l a b . X V I . 2 , 6 5 )

;er, (rt<o (l I)): ru'

c€ceyedegi ! b i . t 'sat Lr l '1 l ] 'u

Gece b i r akca ' . j l l t l ) i ,z )er d l )er( Msn. ' l o | r . . \ l t l . 2 l ,J )

Sanevber ser ile bazari{lc.lergiikofe akgalar rr.r. 'sar idfrl.r (Q,ng. ))iii Xl' t9!)

g Kili aLqasur ,r-{rii n.y. renicegh \1: kanslrn loyup kan'

$sb a lacaEr b i ln{ , . ( ' Iar . t t . . \ t 1 .7)

rrprge : xa-vm afatt.

$ Bi i * i r 4-L, [ Io . ] : B; , . . rerd i r . h .salet su l r (nntrg la:uddr

yry dnzerler. . tsu qeceri qitlenbik alacurm kirhi krsni_,"]etcfsi! ederler v. baalan akla aEaq -Ei .^il ilc,l.i paDuk aErc,dcdiLlddir, hili lsranblida Bolaziei'dr. Iliink'I ilkel6inam rcs i r .d . b i r , lares i neshuduuz o lD, , i tur vo ckn)re}tl-i llgat karDr afa.ivi. l,.r;xr e(lrrlrr.

,l.| (!I) : -'' src!'

.ldfti! : Ak9lrrEsr'

5 Pbah 6.- [/'J'

olan lata rcofirt

! tfir -"- Il'l :

( ) t ; j rh. Xl ' l1 l ' Xl X. 1. :A.1.fn

"",yr r".-"L, I.{izt,, Ia.a !1..8fk.

$ B " r " ' " F . ,

r \ n k t J r U , I a n . ) , , / , , u - r . . r i . , , , , . , , , . ' inanter' terihij gctit, c,,hcrn.D'i gidorl.r, .r,l atqasn asr,!a

els@ak : Aia.Dak.

{JE!nD k i akau " , t kara y i iz i id

skar su : + akare" iu .

.ka.tbak : ,{frrtmak.

Akardrr J ,_ j sakal , l ,zarr , . g i tznKara. t r . g ih i l i i sarar t , . l i iz i i

ak a8m I Meyia$r dilragatni kullanJJn bir nrvi sarr:.,irl

S UNnvdirur , l , r - r [ -1,c . ] : isD- i hrvt in{ ,and,r k i nr . " l t l . rn} . ikijklnr. Tiirk;de Lulurc otu vr: ciri kcsr.nr: vc laraglr dnh,{ t ' : . l r r vc ind{ , ' l -ba 'z Larb ' i havl incadd,r l i . \u l i r$ ar . , r r -

bct . iL i r ) I {nsreai d i ru dcdi l , , r ; z i t { a 'D $rD, l . zJL,r . r g ' r '1 'v , : bn kavi ldc bErcvda.u, { , l id ' lnL ismi i i . t i , \ . r1 , ! i Ld '

nr t , i ' l -bevza ! . T i i ;k ide ak asna - - j_ vr err . , g i ' i r , i t l i t '

( B u h . X t ' t l I \ 1 . \ ' : : 1 1 )

ak b;ti r lvi ab.l dofteri, hnsnnlral Lnirl. i,crat.

SaE el io jze vann ak b i r i d ! i i ycr lK. ( ) . . \ . t . 1r l

a l@ ( I ) : . \k su, katara l r .

E Ci ja ,nd. ak.a ; belAmel , io i aFlahatr .n , ,1" . r - , " ' k j

ba+ k, ,anr , k i rp i i r i d i jkn l i i r . ( I laa in. l t . i1 ' ) l

6u

verer eidi. rj;jr-r ._ ;_{.r .

ttra.sur : para gcliri, faiz.Onurcusu ribidr tio r cnrkrir

! . . . rE* "1." a:r,:* i ,r

._ _'Be' \€rEet.re. alar ,r.r ir at,. i , .

| \ l i i . . \ l ' . l ;8)

a l ra as i rsu, - - r - j - ! l

| ) tuhatu. XY. 4t4)

. . ; ver i r l . r ! . ahdl r r( ' f . . . L:n. \ t ' r . 30.2)

t:9

Page 83: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

-,t [,ar.]: lnsaraa olar buBday enliiliik ve devcrle

ve karisagfrk, ya katr atd*. (Bab. XVI. 2, 118)

.L; [,4..1 : Kiil renginc yakrn alq J:.;T renk.( Kan. Os. XIX. a,75)

scr kendinden akarsm akDa, eEe. ceEiri elyaya ka'dir

Allal akdurusa !)r!l ol Allahtai ditedz kim(Kesit . XV. t , 16 - 1)

I'a.r 1,,' Ir'..1, rtr.'""{ tohumdur. . vc }'ari6i n.v'i tobmr

iri Mullu gece

;miel." "k

g.c" i*f iT ka.a g..c(Giitah;. XVI. 29)F da kalnaya boyle gcle geqe

ki -{rabide habbn'r-resat vo Tnrkide tc.c'-ohunu

ak lanral J,,- iT dahi derler.

, (B rh. XVII I " XIX. 238): Bayrlnak.

: Ji', ga!y, ciinm g€tirir.

: Baygln, bihuli.

alifeyi ditremek tuttu aH, tartr yere diiqtii, akrlsz ili"

irpt[rk, (akD eylemek, akn sartuul, 8kD salrnak) :etrnek, hiicum etmek, iizerine ynrumek, baskm yapnak.

rn} [ i f i r i l in" ak,n (ataym f+ r i ba) L.se] ie . Ld(Dcdc. x IV.89)

salilinp .7rrJL: utl varablar gaanim ve( Kesit. xV. 1,22)

r. EEer ol daEardM yiireEc s.vda vanrsa akll siteek( Hazain. xV- 62 - 2)

olup seldiler.

fir, ne giine delin baqm kaldrnadr.. ( T e , L a , X V . 1 6 ' 1 )

7r

*9r amrya almrl : Faizle para aluak,

S Zruetle bolg cdirme ve nesne dutuya Loma ve akeaalma .r' i .i s-T .+T. (K"r. xv.

ekgr Laldrmk: (Avuq dolusu) para toPlaEak

Olup sebzeden peneesi jele-girA(ep ! tc i k l ld ' rd ' rr . !u + eihr ' ; mi inir

(Atai, Ha. XVrr. sg

alga k!vd.: tsir cins krval (?) sitgiit.

g Safsaf ;r-r {rr.l : Akca kavak i i +T.(CiMs. XvI. 4r -I

g Sipidar rrr; [r'c.] : akea kavak iri .;\. (Des. XVI. )t2-I

! Sipidpnq !--1+- [Fc.] : akea kavak(Der. XVI. 169.1

S Sipid}ar Jf+r- [Fc.]: Akqa kasak. ($an;I. Xl:l. m

elga Lcsmcl : Paia bmmak, sikke ddbetmek.

S . . . Kubat bin T'Nur ikrar idiP eyitti Li I

sinde kalp skg. kestim fl-f..,l didi'

Limesne ile didi. lsic.

.L galN : Ak dog.n

S naz -;! [r".]...lao' sefid deseler muat ak eaktrdI rll:" ffi;':;;;.";;;;;;.'-

- e";. xrl. t2s'l

rl${ saydDa Lul I Para ilesatrn.lD@t L0h

Hayf Li di inyu oluP naibi - ,a, qAkqa seldo\ kut J i u: . . r1- .+ idi iLJi f lu i Ho t ' " '

.L9 : Beyazrmtllak.

$ Sif id-f in pi +- l fd. l i {kc,l J.:. , dqler. sipid-bnn.mt

10

Ditl.nge{Ysya Veli

B, Xv. 5,

Page 84: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I l ; r i .miat i r i i rdnm , t1, . i r r (1, , y i lu , k , l ,c kana l , rh l , r t , , , ,r J r . ' \ , , , r , , r 1 , r l - , r ' . | , l r l , r l " ' l ' , r l a r J . i l , l u r ' r , , L h , -" . i , . l , r l , r . \ 1 , , , r l , ' , , , 1 . ' r , , r ' , n , , r ' ' u i - . L , i r i r . . , l . . . . i . . . , , r ., , : - !L ^ i ( rc . . \1 ) i8 ' )t l a r r l l B c r ' . o l t a h f i r L r r . r l u l - : . - : i g d , i n , t , i f i , a ". ld . . . i ' r ( l i . (sotak. \ I 1L t t , . i )( i .1 t - i Di i ig , i ! , rnrn u i i lL- i , l i l f :Jr l , ak,n : { Jr . , .lu tu lursu, , b ig. l , i , ,1 , t r . r t .k \nrma sakDr

tfl' .in'@'r : *"-t. '-":.

Bu saiz ler Sd\ P laba geld ' Sr \ o ' ' :

; e d j a k l u _ d r - i ' t d , : - - - * . o z l r r r , r r . , ) ' 1 ' \ I l i , r / J

j ! bu laf far : . \ "h Lar"mrk zr l ' r ' r ' l "m ' ' : r r \ ' ;oaI

Uf tadesjo ldrr@ Li r Fa ' l i r r I ' D '

yiiziun giirdiikse atl,m b[]an,' ( Kilili Xl lI. 71)

j! trrtnak : AkL gitnek balJdrlt

Bilisi laitr lii allt trrlrh r!- .-l-!'

Kanu beEl . r i ,vorn^ , l , r j l i l i ( I : i . i l t t . \ l I t !5)

rt}l : + a!h*'

r t } qrEoaL : Di i r i ineDez bd. Ff l ' ! , r . ur rh. t l 'd .s in i Lr \ betuek '

! Hat i fe-Yi r l i t rem'k tut t r r ' rk l " r i l r

j -_ ' : ' la t 'n d i i " l i i akr ls iz

yAt t , , i is g i i .e , lc l in b i - ' rn kr l ( l r rnrr ' l r( t \ ' : . I ' , i \ l t6 - 1)

r lda Danqer: l i iz i i o iuk lu han, ; r r .

AkBa l ra! (er ->- _r ' ( ,1 t r l ' r \ lLr i ' r ' l in t l ./ l ' . 5 . I 1 ' . \ l I \ i I i ) t t 1

&nak : l . ) lev letmck.

Sahi b i r k i , . id i , (nrr {a hrkn,r /Ki rac i i h i i l l , . \ . . hur i re ahmaz , !

/ ) r r r a ' \ l l 1 ' f / l ; 3 / /( , : i i ba i i \n , . us, r , r l ,a l r r , ' lS i ihpyf i g i i r i i t ' a , .kdrr a l , l , . . . : o l /s i i l \11. r l ! l

D i l - i 0 . ' " " " ( ;xz i ! . . r , . , lnru, .\ { ,s . l , l i r iv { i ' r \ , 1 ,1,1,12. , l , r l " i . ' , l t l tuL; l i \ I I : } t ) )

2 . \ l n , r r n r k . i - r i l i i , 1 ' n f l . I ' i i , r , r , r , t n " l

. \ rk ncfs i l i r . ik r , j . r " I 'u l , l , ' i . . r l ' r ,K i b i . k x l . . i , , . : k t r . r r r , r , r , , 1 , . . r r . , - , , L , l u

/ ) r r r { ' \ / / l _ { I i l ; ? /

\ I i i d , ld i l , . u , i i l k in , . ,Lk , - , r j r r . ,(a r ( [ l i d b i i rh , t rc \ r r r r l , : , r i l

ahrn erlenek : + dlm s.l'D,rln['x srldnrrk : -] \l{u! r!t,D{k.rkn sdl 'nak : +rknr lopnnk.

e L ' t m n L : r , I r r l ' , ' 1 , ' , r 1 , r . r ' , , , , " , , r , n . l .

1 ! i r ld , i i rkd, i1 s , l , l i rk , i r , .Jr* i! r i l , l , a r k i l f ' 1 , , r \ r L , i . t ,

\ P.s Lurn. ,L k im i . . r . . r l , l ' , r r .k i i rg{. ' I l ) ' i \ i r r r '

\ E\ \ r l .knr , . , - , j I i , , , ( lL j ( l r rDi i rh, 1, , .( l ' .

a l , t m a k : i l ( l l ) . r n f k . a \ r n r l n , ; , l m r k .

\ l t { ' rhum srdta i l , l r l f l , i . l lu t r , , l i rd fksrrternr i r ru, rna ak,r r r . , - l

( E n b . \ I l .

H. - \1 t \ I

a') )

i 5 )

i , .y le .nr i \ | (L i i : i \ . r_

(Letdif. \ t t)

ak k i ;k : Mtr rk ie k i 'k i i , \ ,s .un k i tL i i -

i i AL k; jk . iJ t J k i r r Lcr( f . . " J i l , i { lu l . , snscn d ibnl i r .( \ ' c t i g l l r ' t t t ) ' l )

ak kuyruk: Karat larr s i r rL \ . k , ,vn,su rk o l2n g i \ . r . ; l

! I leh- . l i iD r . r , I i iu . ] : l l i r \ r1 , . , lu i tLr . Luvr t rd" t , " r az u l "u i ldbu is iml . mi is .nu. o i r t r r . Karar larLndan ok veie i i "Jd l ' r 'I lu ku iu g i i . r ig . rL i l l : t f l l i r t l t i ld 1. ] ) ; n i ] ' i g i i \ : { .n . dt

r ler ler , tuat larr b i i tnn s i rxh \ f ku: rugu ak o iur . kur , iu l l rbe\a i . i t r ak kuLruk J - r ; i \ . g i imi i i k" . - "k ta l , i ' .C" t l ' t

(Bu ,h . i | I I I ' \ i \ - i s )

/ \ / { , / , , ' . \ l l , /

12 ; l

Page 85: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

s Dahi r . l Larm. k im bunia. s , ,u. t6k ler t , : . L i ln knf i . n , i i ( l i lb . . , i , 1 " . , r I t u h . 1 . . . \ y \ 1 .

( l l . . : r , l L 1 D , , , / t , . . L r J . r r , , L t r . , z - r . 1 , , 1 . . . r , , . i , , . . . " . '

iJ . sr ; r ' r r rp. r r l . rk . ( l \ ' \ l i i 2 i )

B , L i I l j , l ' b . ' ! , l J i t | , , . . , . , , i / n : i i , . , lD(.d i l . , : Im, i _ , : r gr l inndar t , . r ,g- , , , . .o , ; , ,

4 . ^ l 1 . r ! , n g i t n v r t ( i t a l ; i ) . 1 l l t )

I i r l i i , l E r r m r i . . l ) u t , f r r n . . t. 1 i f r \ a a , r i , . h i - , \ i t n , - , r / ) - a o d , 1 \ 1 . \ t t . : l

a r ) r . i i d " ! : ! , , I r , ] ) , . t n j , t r , " . n r r r : r t v , a t , , , 1 1 - ,

. k n , x D r u . : q , . \ a z t i , , i i i t i , j r , . r i r , , a , r r a r _ ( ' ! ' r k t ; - t ' l )

\ t \ a . i L a r , , _ ; [ [ d . i : ) u r , , r i , ] . - n a , r a , n a k \ . t u , , , 1 _ n , r , .' . . r ' ' t ' \ . . , t , r ^ . , . . i . . . ,

r ' ! , f , . 1 . . , , f / . . , \ / , .

{ k m i o l , r l k . k a t ) r l L \ , f ' ! . t . , r r \ , : ! ) . 1 .

{ h d n , , I t , . ] : l t , r - , . . , r r r r r . . , t r , r

ak o r : t t r i t r l i rn l , ; . , r : i i , r i , I f l ' l ' \ ' I I : ' l )

I I , l r i f , ' i - , . - I f ' . i : j t u i : i D t . r , , . r , , 1 , , , . 1 n r r , . . i i . r . , , 1 . , - r d .t , r r , 7 . l , r , t i L , . L i \ n t , . r g r r , 1 , , ) r u r ! t r \ c - & . r j . , ( | t r rl i i t , i r ! t r d i i . . l i , i l j , , t ! . , j r L j , l , j t , a , ) t r i . r t , , r _ _ , , 1 , r l r

I l l , l t h . \ t u t \ t . . . . : , )

a l i a r n r a r , ] { : , ' , r . r j j i , l , . l , i n l , l j ! \ , . . , 1 r . n . . d . L , t , . , | , , . . ! .

n , r ' , l " .

, . qp l r r , r tn P l t i i ^ rh ' r 'L P ' '' "

, t " , i , . n b - , - { 1 , l , \ 1 , ' n . ' - - " i l i L i ' r l "

t i ' L r r

. - . r r " " . r n , , n \ i n , l , r ' I i r L i r 'rl rllrur " -r

6 A k 5 u r l ' u r L ' l i i l : B i r r r ' " . l ' r i l ' r ' r ' r ' r ' ' r r r d ' i t d l

t , , . " ' i " , - r " t , ' , l ' r l r ' t r r " , i , ' r r r ' l \ ' t ' r ' ' l \ r " i r ' J l

. - l r , . . . r " r l " : l ' ' " ' r " " ' r t a u r l "

I l l t u h . \ l l l I - ) ' l x . 1 t ) )

l t | 'd kardddo : \ l ' r ' l ' r ' t r ' I '1 i ' n ' l i i r lLr . l r r t " ' rhr t r

Si izr : t rk t i l {s anr l r r r r radrn

Cer. t i i i tD! . l i a l ' r , , I 'ar . , , lar , . - : ' t l l t1 . .n '1 i \ I I l t l )

S o r d u n g ' r | r i . ' l ' r : ' Z r r l i i s r \ r I i I '

l l i r c c r r p r . r o , . t L r L r r r i L r r ! ' l . r r i \ r ' J i a r ' \ | / 1 1

rk r tusk, (a l . l la . , ln ' !k . rkdr t , lDak) : t I ) i i :L j r r i lmtL. LaikN

t a r . f , n , h n t , l , l m r L .

5 K a f i r ) r . , I l r l x r L l , l L - , ' - : ' I t d r h \ l t . i l )

$ f l a , r g i i r , l . " i n , l , r r r r ' 1 r 1 , r l l t . r r r l , I i ' . . ( l n l . \ ' \ l 1 ' i i )

! N c o , l l r l n ' i - \ i i ! , , , , r , , , 1 , 1 . r , k r 7 4 r , r i ' l n ! L L , l n i r L I i r l ' , , n -. l u k i r L r . , . n , / / r r . . 1 / ! \ t l , l l l

t E . e n l . r i , , , , ' i 1 , , ' i \ f 1 i \ r i r r i , j . , l ' . . 1 ' - i r r a , r ! 1 1 , 1 ' t r L r 1 , a kt r h l , l ' d f - : ! . ! n , l ! r n , , 1 i . l l t . l t ! ' 6 \ t . l l ) l i )

2 . K " " , t . k , , , L r ! t , , , t , : L

! A 1 ' h n \ i r . i t l i . 1 r , t r , , 1 t r : f l i J , t , , l . k r / r r , ! r l r , r l t , d l , l is r ) r ' \ i n u i , l i / l t . t b . L \ l l . : l e t ' )

i r n b . r i n r * n ! n , r i r , r i i t r f n r , J l i , lA h r n l , l , , n r - , - . r r r a t r , . r t r , , r u r n L a , t u r

\ l r . . i : _ ! [ / ; ] : S ' i r \ r r i d , l , , f J r . l , , t , i . , , i , l ; r k j - , . r , . , - , {' r r a l , , , d r r , I n , . r ! : ' . \ f ] r . l ) . , r " r r ! r . r t r r . 1 , . t u r L i i f . lx i l n \ . . . 1 . L ! , . , \ , r t s r r o . , , t . i - . _ J . ? J \ f l ' i n L , , , :l , i , - n 1 , 1 ! - r 1 \ r i . i ' 1 u . , . , , D , , 1 L r t , a t . r , i l ) , . . , t r . l f . .

r ' l i i l f l \ ' 1 . l I \ 1 \ :

i \ l u . l 6 r . \ ! l . t t l )

, ' l t r r r l , , 1 , . r i r i , r . , , , , 1 L r , \ i , l i r i , L

l t ! 1 . l : \ . \ 1 . t i /

7 . " r t / \ r ' r l t t t , . l t : i . l s . \ l i /

$ P . . 1 , , 1 , , n , . \ i , , t r r , \ i *

I v o , t r ! t J . i t r r n t , L - ,

i i; 1

Page 86: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ben &atDa varmca girrdiim kiayrrlup abt.rrdr dlj;r.Gitksii gnrlerdi kdpngii sag lrYiizliiEiirLal&r yiiznagrtrr

ol Lefirin batr(t t". d,. Xv.-q#)

xr.222)

xI ' .2!?)

Dn !ibukal'ayl bir giir ya alaD,AlEaz ise!! ya tehitotup olemBuru di.ken ddndii nagah bir firetiUrdu.ok ilc alh, hatlnoldu cengAttaitup vj,uil ol deo ol krih-i siranGetirip ol rlem rahadet v.rdi can

s Da*, pere pero.yre{ri \e Musa akranrrrr ,1i-";. t't

"(cer. Es.

5 Genli lltarrlnp v:!lj- ot kavm sark olttr ar.(Lc\.s. , t r .

S Evle rdc olan qartlklallu bir (rurak aktanrmarhsu ile dahr ohn bardaktadnitiD biri diiimtrli_

(z?hr. xt.r.68)3. Ynz rl.rinn.L. Latka ranf. diiruok.

! . . . Dt(li ki: \'n kayrn, rr kivDsiz ki bcD sizi bilD.z.qgirDliia sizdrD ikLh..ldr dtrtrr;r. &e\s. ,tr. ,\l . 702)

aktar\Dak I Birbirnri yrknat.

5 Bu u inv i l i izh n icc t fm u,u\ur l , r r t rnfDrr . \ . r l rxr \Dn<l ] vc Lovu.sma olup _. . ( : ; . t iu . \ t L I tJ)

ekr&msk, (ikd..Dr.k, alrsrn,ak, :lg.ta|1lar,): t. )eh srrn,cr,dr , r i tmek. a l tormr, t . r r ln l t .

I,)y ricc arstartarr rltrr akdrru. j)!l iilitrrAzrail pcrltxim lrir ),otrsuim diivr,r.z

( \ ' u n u s . \ l t t " . t t t . ' t 8 0 )

$ Kiyser'i rahtrndan yi,. dtran. tie\. ( Fiirttt. .\tt. 18)

Ilnl.r hc.biri t,at,t;r(: ahlYa$ go.iicok iisr.iire rr srt,p

76

at abtarEaE LLrt;t u trknak erolup idi Lemter hiirer ( Siih. XIV. 2zB)

ii bas kesti, kar adktn, a&m abtaldr dril dediler.

., Siigiileli daEla! agda+r rrr;1. (Ant... XIV. 2,420)

i61 aau bahadrrlar aktarduBu ;,!r;T sitrdiin.

le ioq rledi ol hatrur kiqi ogluna giir*ii pil teDlii Lablm .k-

itrcr d,:rLtr giirdii. . . . . (Gnls. Xl,. 60 - 2)

, (AnteL XIV, 2,245)

irddar akta.dr ,i,'. (Mn . XV. 287)

J41,," Ird.l : Er akdancr c+,l!i bahadlr.(Mifiah. xv. 131)

Radiyallahii aah bir giin Kefirle cenk ederken bu kafi;

geln herkif ki eyii savari ede ve er aLta.a ,;T yalut(Kdb. xy. 41s)yaral^ya ya dutsaklk getirc.

)dlaru sityiindnr.ln, dtlDekie.in ba aqaEa slLtard,.

...OdlalD soynndnrdii, gttmleklclin batr aqaAa ab&rd! siJL'-1.

katl araz iqirilirai.

, (Leys. At. xv.239)

$ Azusrl ilc ulu aEaelan dibinden kesiip aktarrrdr ur,ttT.(Lq.s. ,1.. Xy. t8)

Eatom gezeya \ar& kAfirll, cengtyledi. bir kef; IIareD'ihkdadr d.rrr a,.a!a basrr. (1'.;, La. Xt'. tJ2-2)

rp9a yApqa ak<lar rlT elinden halas il, a.rndetl TaDnyaYct itmeycn. (Saat. XV. l(t,l)

:., ol amda bir (iiriik iFa( var imi! caa xc,srvle cnllah anaaoraet t , a ia( d ib iyh. l in , tc l ' t i . \ t dahi i i r l tu Lrr lx( (a, l rnduc!{v ,e ! f t rp g i i r i i r . l i i Akrr rdr , , - .1 . (1pp". Xl . 2nB)

usryli! ulu agaelan dibinden kesip aktanrdr Jlj'r dir,

(Leys. Mu. Xt'. 146 - 2)

( l ,qr. uu. xV. II - 2)

Page 87: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

D;1, : rsen kavbin uz, . l . ,nr ,

I1 .b. l : / |s lxn rk ta iu ; , j 1)dha, t r tr , r \ l . t r ) . . . \ . k f ( I ive rebi l b i r .ura! . r isn i , l i r .a l tar i ln J- j i ; \c at l t r r . t \ rdn rnbi r o lunur .

(z.tu. ̂ | t.tl'a€brTnrkid.

Budrr rghdnrrnrD

lki r i i , t i i 1, ,1,q.,u

I

-vqd rt,.rI D ( t . X t . t . : a r . : l

- J l i , . l : L r x k d a . t f r - r ! .( i t i . n i . \ t | ; i _ )

\ r " r d . , \ t d r , ; r , i l i d . l : F r a r d ! . , . j - , - - r , a t r , , l r r . j , , , .onrasn.J. / ( :a . f . \ t I 1 t . . . , )( l i l . i r l r r i l ) i l . r r n . h a h l f . t L ; 1 , d t f l u i L e r j ? , , k , t . t r l t _ _ - , .

( R a u f i \ t I : : t )f . l inr u, at rmDi at rarr t , r . t in . r tn batru l , .s i t q j , l , tud i f t i l , r . ( Rahnt . , \ l t . j t , )

! ' rd , i fk t r , _ i - , - - I rn. l , L f ar i l i r , . , ,cr r .I S a n t i t . . \ r I S l t l

1 l ' . ( l , r i f n r _ i . _ - l i ; . 1 : \ l c , r t r r 1 r n , , - . - . : . \ , . , 1 , , rJ " , , . r . r \ / r r i . r r i . \ t / / / r . . , /b , , inr a i I l r l , i a 'J ! rd. t r , ik i j (hDr . , t_L, tarr , - , _

( h . . \ t _u I : : : )l i rL , , lL :err ur i , i .nrur \ J , .d i t . r :un1, . , r . . , , ! rDrr i l i h . rn l , : 1-1. l r SDi Iar h"n r , ! . , l ) , j . .dr j t , .( i , d , r i a t r i ! r t J ; . _ r -

. u . r n . ! i r , t i o ! 1 r ( ! - , t . r r l\ r . , . , r l , o r l a , l r . , . , r : , d , r r , t r r S i i t , 1 , t r a n | .

,r (l) : llil'

1ar bir al ilc Itarrni alur,-

f tn iE b i r t , l rn ,h i lc (L i f ;h ' i r l l roh. \ I t 1)5)

Ynzi i gd l . .k . s i iz i i g . r l r l , i i i a l -_ l l lur . . \1J. l1)

A{ g i iz i i . i i d i i r rn l a l , i r k , l nar$

Mekr i i a l i l , r io lu o l , : hrzrr ( ( :oDt . \ t . ( ] ; )

Eqrefoplu Rud n, dc ilrir toprak ol'sdsDToprsk o lnadD t , ' t ) r ! I , . l a lddna t 'D,ur { tD.r . . t

( L t k f . ' ! t ! . \ t . . t i t )

Ola Lesnr i , l , rhaLLr l ,L i i iA l i l . . !n ibasua! . :u , , Ier L i . . i

( lr ,nh;n. xt . )9 .J )SakD c) nkr t a l ( l l r 'Dn i ' ,1 , t i i r t \ . m.Lr i . t r ) tat tkar t t iq i r i )o ld iD kt tur h(x,LcnL rd. i l . . I r l

q t l l . ' . , . f 1 : - I ' r . l : ( . . r t r , , 1 , i r r , m s , ., l n n r _ _ j t r . , I a , t r r , , J r : j a t . I k a n t .

: . t l r , , , , ! r r t i , r r ( { j . r , f t .k i , ! ra , r ln r , '1 , f t i n 1ar . at r ra. r . , ,( i iz i i su, , r : l ,x I r td la ! i i5r .n.

t l i r \ , l j q , ld ; . k , n , l i i \ , . \ " ln \ .1 s i j . r , . r jp, ,_- ' l f r l j r .v l , r ( l i .

L i h , r J . , t i i - ^ [ l r . ] : L k d | L n ( L ; ( i t r(r \_,

/ u d t t ! . \ l l l l ' t )

' i { i . r i1 r ! r L i rFr r I . . i \ .

\ t 1 . t / \ / \ . r l ' r /

t t ; o - \ I ; . : . , ' )

& ! r ! in r l i rn r l , laJ t i( l i P l : t n t . \ t . : t t )

Yer aL l ia rm. ,k : . - .

t n . t ' . \ l I z t t l t )

l i .hxa ' r i d fh. jn i r i

( D t t i t . ] . t . l 1 )

neLr i l f a l w f in , r ih . r l

t l ; " \ i r . x l . 3 . u ) )

al ., ; harf

( t ; i i 1 a h r . \ 1 I . ; t )

/Sa; . r \ r lo i / r1. { l / 6 i r i

;e

R, i l , "h l iA , i . L , t ,L t " l , r , r , " r ,F, . l . ,n l5 u t r r h | , t i r u n / h r t , , 1 , , 1 { n n n t r r

( i as laolar gei i i r d J i ; i . sr \d, .Gi 'c .n dnrrn i i i \ok gr i ( i l , . ta idr

HcP s lnadr tu o6net i rD i lh ,trulamad[n lG eiz ginliii,r .,laru

. r r ) )

s

'18

Page 88: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

a l ( l

I

I l iz , i L 'u i rarr . t d ,g i1 n i ( l i . . r ik tn adrnrz

I ) i . , :zen , lanvanu e,v ( l i l a lna a l ( ta ' , ryuz ( .1sk i . \Vt . t( tsu. . th i , i "aI" , rcnk a, lamr i l t nr ku l l in , ln , i r , i )

1 l i ie ' - g i t . lnn a l@ag i ( i i r rnml , : n l ro in

Ciydi . ' znr l fc t i l , ' , , gonca, lehanrrn a l(Ydtua t t . r . L t I t \ )

\ i r J r { r . , r : l } d . l : l { i \ l ' ! r r l , l . \ u h - ' t u h \ I I t n . ' ) . " )

Vnrut , n l .nr ba r lm l la t ta l 'a a l t J l l , rn

l \ a ( i , l , \ i m L L r r r r n B a t t a l , i r r r ( B a l t ( t . X l I t t j t ) / - )

I ) : St . r r , .

s f .a t - i _ , [ ] i1 .1 : Lngar- i . r i i i r . r r { l . r l i r . o l t i l ,e(L;y. ] , !1 f i j ihrakturdr :u b i i r i g i i r i i rnr . ,orak \1rh.e gnn. i t !Lr ,L 'naduzahir . lur , a i i , iah i dr , r l " r . ( t t i f inh. Xl 9 i )

( ; i i z l f .n , , l i r f \ n ign . ; , b i i ' d i9hd , r la la r ' . .

i \ i cc h i . s ih r i l , ,a^ i i a l l i i g ihn l a la la r (Ko . \ l l ; 8 )

Kx?! ln i t rz J , \ h - i l , .n ' .dan Lar ,n s . : \d rs , c r n , . r , ' !u. |az ,h r r : ra

r , ) )u lnn , . - \ , )L a la g i j z l ' i n mr - l , l i r h

( \ '6hJn l t t \ " \ t t ! ia )

\ l a l ] ; z i . i n i " , i l l i t , r n L U l l ' , .

5 f i : , ' r [ i 1 . l i - , , r , . - i ' r ! : , . i , l i / A d r . . \ ]

r r ' r ' ( i i z r . r i r1ar . ' . r , - i ' I v . i s , r r i r , , r , ) l5 i j ' \

a l n ( I t ) i \ l . r r . k a n i ' L i r k .

l , r i ( f g r , , ' , i r ! r n l , , , l d , it r ! . ' r l , r . , r l , t , , r r r . r k . , , l m r r / / r l . \ l I

\ r ) l L a * , , g . . i , l i { y ! 1 1 , l , l i 1 ( r . l , i . . d r r d a n , l o i j x r r :l ' ; r k " i r h ) ' r u r a g . l d i l r . / I - A s . 1 r r

! r ! ( r ) : t r i i .

i , ) l ,L ; gnz l l fn , t " in , i i l s rLd i i ' sana d ihn l

l . )h , , la s rner s , r , .n r uyr , , rsu yo t ru r a r " , r " r

/ , \ ' . s i n i X J i . : , l l - i l

illil;

5!

Xl l l r be. , n in la l - l - ' r Lr \ d" i

f - , f r l - ' , ' , ' r h l " ' " ' m r r 1 , r ' l r ' ' ' r ' : I r : / l

Adrn d l .sr ! '1r nr ;n, lc . t r \ r . i la ! la inntr . / ,1rd. I l l ,

s . \ r u , J ' l ' , , , 1 , ! n \ ' J i l ' , l l ' , ' ' , , , l " t ' l ' . o t l ' i ' i n

, 1 , r " , g i l l ' . ' l l i t i i r , , , ' 1 r , , , ' l ' . \ r . l " l

' ) ' r " l l - 1 ,( t i i ' t l ( . ' \ l l . B ' l )

Sninr . . . - . ' - I id . l : \ la 11, ' id ! ( ( i t f \ I I - t t t t ' ) )

l l r - tadl i ' c ,Lr iL [ . ] / - l ; Gi ] .s inn .hsn, ; ' ) ; r fgn g i l ) i .y '

f c n c k . l ' ) \ ' r r e n u n . . \ t ] . l l t i ' 2 )

5$

Bir a la . l i k i i t { ,g i \ . , r 1 , i l anr ! !JL

Dcler { .k ! 'n . i1 .1;n on t t l i lnrcx

€ . . I lasdr n in r i , t r 'sne ! .Nb.r t i ! i

g lrtlor i,,, [1'n.] ; ^lu! )lJri,.' r.

g Bi . a la .J l n ,ck, b i r sa l t iD.k.(s i . . K. \ I '1. 1. 1at: t )

! Sntnce ̂r-* [ad. l : - \ ]a \ , loaur ' l tnni l xt I t6I)

shbmda wernn:k : (l.z ,h!1 \1rtr!'k, bir rdamr lludr giiriilrii ilt:

S Ed-den. ldrc - ! . l [1r . ] : . \e l , i r aL lana h i , ' ,d ve gazrp lakohi i rd. r r fuL s i iz \ i iy i .mfk \ r .hbdn(Ln ve.n k nr r - j t , t i

n inasDad,r . (Kni i . XI I I I - \ I { . 3 . 153l

rh.! : l. kan$k renkli.

L Kubi i rde b i r a laca ' . t t i iknz h{ , ! g i , l , rk .n durru 'u.

/ S t . . ( . { I ' . l l . 9 1 l

$ Yiiz altarr akgavr t,ir ataQ .t-1 yrurr almrl imii.( s i . . B . x r .7 ,86)

! Bi. ,.ma,, ,vine h{\. tuu ola, bir ramrn 'n,c busat,L ola,

. brr zsmar arada hava sovuk ola, hurlrrn er$nda atd r .+ibt r lu t eoA ola. (Hazain. XV. 29.1)

(Ci iMhi. X1'1. B,t )

r la J ( i l i iz i i bu l , luL i .

f S i . - l . . \ l l . l . . l ; ,

( \ i ' " r l i . \ l L t ) r )

8l

Page 89: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Dellala verip bey, itmcl istc&kleri o ala.,benim idi.

' -_'-**"' ";;;::r:r;)i"*

Hed araca 4r: mi i tenmr. . -r . I l r l , r ,ak\;dn' ,

2. tlubuktu kunae.

S on bee bez n"n,i , u. r,"rt,

r.', ̂ . 'l ;;;J

ll;"',:";arlas 19.!i Xugak 90, ii, ataca {! 20, iti

(Sic. n. Xr. 6, ru YJiT"T::::l'li:re.ri

liin akea karl, y,..i&in, hin ,y i i z akgd a tara a babas, , , tah ccD,an

, (5i. . ,4. Xyr. J,as

;; , ;_T:' : :n yr; par "ofum vr.h,, hir arr,.a .-r. veo u D r n r v . b i r g u k a f . . a . , . . . t S r . t . \ t t . 2 , 2 .

S Biird ,, tlr.l : Alaca 4T.3. lki ynzlii, Ennafik.

5 Aianuzda ata.a 4t bulumas,n.

5 Ye illa lzbiroEtu sebeb;yje 0lc , r+y

. . t6 ik deA, id i vc I .E ogJu

( Miintehon. XytL I

sebebiyle o lalkrn( i t . XYL t

4. Kanqrk rerk, nakrg.g El-mahfid )Et [tLl: Nakq,i c6me, lilastn alacas,

(Kdab. xvrrL 371-dac! ibik : ,-'ibit.

alacs karya, (ale karsa): SaksaEarg zaE.pine 4{Li t.c.l Ataca o","" ..I;ro.rrn,,

rr.Ki ala Larsada ,r;i dT at,Ero oisuuer alleaz i5e4 iiliEnD olsu

r. Eilekarhk, ili yiizlnlnk.

ti "lz"TT:1,,,,:'lrJlr. or,barln Frynhm artrarrs,

) .exca

octs| 'd ' !n bebi ostu "" t" t iyt"

" l . l [ . - . r" . i

'9o : Isphoz t<uqu.(At. xvl. toz)

. . r . r j , [Fd.] : ,Dd.r ma.rasr \rr . J- Bir haknn-l . .n.se v" ru-

r . a n a r l a n r r n a l r r l r r o , a r e a r a z . s r"l l j- l i1,L,:l ' : .,-",.baakD aia.J spr(. . i _.-) irc.Bpmo6 dedarer ,d, r . te bazr iar krz tupu j tp . t . fs i r e t t i ler .

rctk ! --' &ra sgr.*. ( Biith xvIII ' xIX 330)

l€ ! Sat rcnk vermek igia kt taDrtan hil k.,k, ceh.i.

.J.f:,, "i:-;jifi:f:''|i;l;".,""

..,., i,au"(Bija. xtl lrI - xrx. 108)

manasr vd_. . 2- lsperek isn id i rAnrDla san boyartar. Tiirkide ata

(Bii th. xr/rI I - XIX, 31s)

r!,i [Fd.] | Dn\t:crdesnbe yrpraA,dtr.

alasrli, dssut) : gdq.bc cad,n.reqte hasryet vardr mula.re.

tur yoksul alacugD .rej I mnnewer

l lsk. XIV. JS - r)

,. i:::l*:: bir snn likere e,rt,, leqtc"de. .1,,ru, yagqu. ordu, bn karreugun

"h;il;';;;il.(Hay. xv. st)r)^riizedm eDr,oldujd. *hti)aDdd a1a. .td ,!r luup

: -

.. , (Lzys. At. xv. 426)'ysi ir-Lf I.F.o.l : Araptann keeeden alaeusr ;rrl.(.tfiJtah. Xy. t28)

[\'."::. "**0,." ,,!, Lr,t*ri Lio sdeup rordus'.uz(Enf6. xv. 5s6)

83

a2(CnxaAi. X,4'

Page 90: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Sahtivaidan ala ukla. ,r'! !.u,p oturrlulrr.( t : n f e i . \ t t t , ,

Dfia'i'cniz i J -'\ '\ I i , r . ] : , \ lacuk 5 ' !1 I ' i v . imuRlan LaeuP

(Can. Fa. xt t IL 3 2 - 2 )

( E i n h . \ I l l l ' \ 1 \ ' s t ) B )

I l r . l . l rLa r-- [ .1r.1 d,r : r l r r lk i r ! l( l \ t n . X l ' l l l X I X : J h )

rnl*teLNe ka ,@. ! i j l n , .L k r l (1 , ah tan)nadrk . n t ladr r r rc a lacrk ; . , 'kalmr5. a, l ,e ls . I t r . - \ L l ;7 - J l

Nsd ; ! ;h . l : Srvr l ian lc a la! ,k i i ) k i ra\ la l ra vek r g l a k t a k u r r l u r . ( ( : i n e s . X l / I . l i . 2 )

K a j e , r t I r , . ] : ( l i i , a f i , , r , , 2 J a ( u k ; t i \ , , r l { r c L k , r a r , r l n r !( l t n i l . X t I . 1 x 1 1

Mezbur . . . n i l lL l ,nr l l r t i r jn , ie . lan a i r , rs ,n, , J . - ' , 1 , r r ha-a. deEi l ikdr \ ,1r , . t ra{ l , l i f t t i . /J , . . . . \ l f i - i t l l

I I ,b i l i f { : d . - r l IJ" r . l : . . . re dehi l i , l , f , l 'a \ i ! . 1r a la1,kjiir'r dn.lllrri.n.n i,ir dire.iin isn,nlir.

( l t , t t n r t l

i Kulbc . -J [ f t . ] : \ r rar d i ikkanJnn k i l , ! . , i i r

h i ic .e \1 a la, uk

/ . \ ; t n , r i .I .aktan srvru l i , l , .n b.g sa.ayn

Dime alacul i l r r 1- ! i oda urayn ( ; i i \ t t i

Ne*en r , - [ . t o . ] : ( ] l y ' f k i g in* ! .z , l ( ' l ' , , r , , ! , , \ a l i l r lo tu! '

m a y a , 1 t a i . . u k J i - ) . l l r ' t . ^ l i . : 3 3 ' 1 )

\ l , , , 1 . i . l . l r ' ' f d . . k i / , I

Y a s s r i p , z . p l J n . l : I i , z d b i ! e n u i , r i i r r , l 1 1 , , l| ( ; r t t . \ . j I t 6 q t

[, r,,, .". tt,.1 ']I ' l l1l;--r-i: i i , l l 'i l . * * u " ' , " ' r o l : r r r r ' r : ' ' l " r ' r , r i , ' l ' i r k ' \ I i l ' r r ' r ' r -

,iao L,r r"d,"n .n-" r.ir.,n',., '.,.i1;1. '., t, \t^ t. t,t,

^- IFo. l : Saz vr : ak f naknk,s i n tsn. l { r ,1"" vrPr lnrr- i . *** . t ' . . l lur r vr ke l i ihe r r : a taok , i rY i . , , sa]ae

( B i i h . \ l l l l - \ I ^ . t 1 5 )

- ' f [Fd. ] : B.k, i i k , , ldL.3 i \ c a\ cr gr ;Ln l t 's i 1r sahra-

a laguiu . i . ' , \ f sr lsr l { r i lJ i Duhrns.r D!sk 'n ' ' l rn i r ': \ , . - P r [ 1 . . : - . , , . ] . n . , . a r . ' r \ . .

t ( 1 4 . \ | L t t ; . t )

Kalu di j . t b.r ) i iz alucu!-, : )- \ i l i i rk r iTNar u oiol tr ilr Lii. yeksan ( annti. xl ' i i t)

C.Pe..

C'bi'

Knne

\ t L iN6)

\ I l . ; 1 6 1

\ l I. i't )

rhd'! (sl u) : Acdc.

! T i z Y u h a n n a k a l t 1 . , ; ' l ' r , . a l a , i n ' l e , , r , - ( I i n " h \ I I j L ; )

5 to l i l i b i t i rnez d.v i l t i , n f r r ik lpr i I t id i r . a l , ( lu \1t i . - r ' r r ,z

bagnrdr deyip i jgd i i l l . r inn, n. ( Ktb Xl B9 )

.h tdtiirmek : Al,I, giiriiin.k.Otuz bedre a l tua dahi g, : r i i r i i .K i [e . bedre l , i r L , , l a la g i i t i i r i , r ) , : ) f " ) ( ! i ih . XI I / .58)

dr l&ga : + aiaq trargrd. t bula l : A] lak bul l . r lL . Lrr rnakar , ; rk .

! G6ni i l o l s , ,J- . i rL .d, . ;ugul lor l "n : .1ak brr la l , r r r - ; , r j ' , .

I E ^ 1 . ! . X t 2 6 )$ 9t r -ae* - ; r , ; I r , t . l : t iar l nurq a la l r , r r ra l j ! ; , j . , i .

( \ \ar t i t . .Xt 'L 1 i : t )tlt.tutut

l,l-"r. ' Lrar(artairrr ctmek. bi.birni. knrnl{k, illakoullal euek.

. . Boi ta . !h grqrn ler r r lnnt t l t rLru l t i i t rn - - - : ' ' 1 t

r ier im o l ,a larur Innrp esbablarur Lur t r r . ra i rn 1, , : i l tL l l i r( t t \ l I l : ' 5 t ) ) )

Neser- j Lrn. l : , , \ l ! rk ; i1L i d i : iJa i rn,L i {q) ' . l l i ik iur '

i ( l . r le . . l \ "h. ' l ' "h . , \ i J i i i t ' ' t

84

Page 91: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ , _ t u / I . t ; m " \ L u , , , , , , , t . i U t , , t . , r ,

r . r n t , k o r r u r i r t , t u r . , t . , t t , , r l J k J Jefa kuru . ya. k ! ru.

- ' ' i t l \ i ih ' j I . h- )

'liii,,;,1'1,.','l , ,lt;.;l:t. :,i;l;.,1;;, :, ,,d t . t u i : t . , r , , . , ' , . . , ,

' t . . , ,

6 , r , , - ' , , . 1 l ; 1 . , 1 . r , . r . r . r . , , . , . r . . , . i f . , r , r , , , . , ,""t':llt'I,,1^ili.,.i.,' 't,,,,i, .,,,:; "

n h " l , : \ t . , . . , t , k . k . , f . J ' t . , , r . , , . , r ' . . . , , , , , , . , , . . , .

' ,

\ . \ f , r \u , r ! i s l i z xh l , l rn r - - r j - t uF . tx , tn j l j , , , t , , .

**:il;i*l,il*,-"*...,'' ,,, ,,, ,,,,,,,L,ll 1l;,, ;"j, j^l.s . . . ham A'zt i i In t . , r 1 ,2, , ! dJr Nju. :-,,,,',1:,,,",,,,". : lll '^ . , "

r i . / , , , , I , L t { . . , f 1 , , i \ , , ,

af ,* : , \ ! . r f . r l i iz ,cr , r ! . rdxr . ( l )L i . \ t t ( t i l

.s ,\l{!'i Jy :,1(.k lt$a Iif,t.r grtlrt rrA,.-.

r ! rn " ) i ! r r . t rkr l ) rur lL , .

f l t ls l 'd . t i .( ; .n i i r tn , t , - i ) i o lan Qt , t r

{ r d b . , L I t .: Yr- , ld ,1cr r . i , i i i i ik a la. t i r . j . j

( t s t b . \ t t .

L r r . l : L . , f i l . , r . L r . , t , t u , t 1 , , t , d , , r r , , , . ,a , r i . r n J ! r i t , j r o l u l u r _

,Lr t,lar eylenek : ,Ahnst nerk, karmakaD5rk hale soloak.

Bir Moiolgh gijzln Lnfir g.ntiinnn Balj.ta{tinry* t , takr ! c .vr i ] , .n atar i i i ra lan . I ted; r r t l j )Lr j , j - i

. tu'onls. ( l lu|al i \rI t9)

Gitk ata oldu_)cr arta l,ula.ittu, dof,tu,liirr frlnnAladdl i,, doltdu uc oElax Li ri rnrlarL doBa ,jstral

( Hnhah. xi/. s!1.)

dudr bsknAk: +ale aia.r l'slrnal..

d.rn {lsn baiulak, (als.u alan. rltrD:rk, aiar{it blkmek) . I}jk.karli dikkedi, srlt s*r balm.k.

! ODer Ar fec. 'n in vnzihe ata l rJar t batr r j ! . Jr ) Jr : .( I . idLth. , \ I t . t r1)

g Bi r za@ar atarr a lant ta t {n j .L , l , j : t : ) . | ! ,nhr t . } . I | . 27 | )Iki oBhha brktl kr) ! k,\ aAlardu balar , : t , r . , t i i r iuse L i r l i rk , , a , , t i , . _ .J | , tJ6,

$ . . . -Knkl j l i_s.

ar , . ler e j | i s . i , ia s . jLr i i i l , , i : , r r I r ,ak, l

,,;"-",".lt'l' r",,,,, ",,,,",,,,,,,.,,,,,,;'u., i ",t,' r'^,,'li;:,,i1l . h l ; . p t " c l J n j . , , h . , ( , . , . : r , , ; j j . , . t . \ t . . . .

. . /

5 V i i l b i d , , , u ! t L b i r r , . . . , . . , . , L , . r , . , t , . ; . \ . r h - . . . . . , : . , . , t I' I . ' l ' ' 1 " . ' , ' " u i r a , , . o : J . . , . , . , , , . , r . , ,o , r . , r / . _ i , t i . . . , . d : t . . . ,

; . 7 . r$ l - .krnk i b i f i i t r - r g6,( : in .en;n t j : , . in , , a lad a ia i d_l r r . l

t:1'o , ,*"0 ,.u-,,,r.,i, c:1,,i:ii .,aran,! ", .i:i ::'iil

s Alat sabah a. . - r ) i r i is . I Ian ; r r ;Dd, . r i j r i i r&du.

"1" . tuo, er . " sa larr , a iaca s! ra i , . ( l t ' . . ' \ ! t t2)

r n r a . l a t r s J a , " . , , r , r , t , r r r r t 1 j , . . . , . . . , . r : \ , r , ,

( 1 i . . : i l l . 7 t )

s . \ t r r sr ( rddr t r b i r

\ t;,.lya r_.L [.1. ] :

S IrLI: is :,r ' [ , j . . isai l .

s Et-ki isl.er

/ lr ' . 1 .\-t I 9: l

t . ; 8 l l

I)umanl,dr.r{l!daFtn atdr(JrtasDda slrr {jLek sft,,Dl

( Kan. XL I Ir , \ i , . 1. i r r l

I S a : . L ) a , t " t o t t , , . , , ' ; . . s i t )

86

I i

Page 92: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

al{ru slsru bakna!: + ats., atan [alnr!k.a l d d t s ' r ( * . ( a l a . s s ' g r . I [ ) : C r r , r l t i ( r r . , , , r , , r r c r , , . . - r . , r ,' i,l,i i".;^lj,'' '' '"''.--,,1,,,;;;,,",, ' : : ; : :" j

; - l i / t \r,." ,,r,, ,r. - ",-

, , , ,1.d a q r n l P d . " , 1 , , . ; n r , , , t , 1 , t a , . , t , , . ,

" j r L , " t ,

! r.i.D'Hin .,n i..1r l : re ir . r,-",,,,1:]*1l]]'l]1 "'*o , r , r d l a r . , . , \ J - - -

- , , . , . , . , . 1 , , , r . , . , , . . _ : ,

- " "

f ^ \ l ' , u L i n l , - n p l , . d , , 1 ^ t . t t . , n n a . r , ; " ; 1 , . : l

a larra: 5. . t baih. t ru\nr, : . hai , :n i rr) .! S" 'k"r - l - l i7o. j : . . . nns v. i i t fet i t ) rr"",. "r,.. r',.' "r,." "ri,.",,,,,'-'-.'^'

i-"'-litii,"l,:i:1,:;.

. 1 ,e l ,n \ I tn d i - r t_ab. j : j ,cvai { jr t i l , i r t i r ik t . r i a l . t t i . . . lara

t K , l l . , . " r , r . i h . . , " r , L r n a , t , r . i , - , . 2 L L t u u . , . . D t J .r . . , i l , i \ : r . i , r i t , , , lJ . I tL . \ t t q :at

S El l l [ : :s j - r ) [ ,1 . . ] : \ ia tDt i i r r j ! i r i r ! \ . k i 1 , . , , . . { l fd i l ld jmr. r ,daD otur .

| 1 t t . \ t t . S l

a ls hr tn iak r . thkovmak.

S I l i indeb gel .nde ata r r r@ad,n, . c i in t i jm t ,e! im " i , , j , t . d . !L i lE-j3. gijniil len{tusi },i.i!ce*, da | tunn - _,..

.,; olribdr,l .n turiras . t i . ,n. t ," ' t t . s$)

Q \ t fs i r in a larr r ] sby i i rd i i , k ibr i i uc lu " t *_, r : "

tar td

( I l a z o i n . t ; i u ' t

8a

c (JdA yyp iizer;e su isopk . ed€r i(,oe,s" Di ,jFsrinr

oduod"n grda giiyn".. hu alatu : .) sdviinddriir.(Ha.ain. xv. 33. 1)

OIsldan hii3trnniin iuerdc qau

ialuprur al6ni ailrn alavl Brr- (yu,. gens. XVr. 126)

6lit-ittihab ?l+:r) [,1r.] : Koi ]alrnr pel1ln ol4ak ataldrr' r , r ' rT i ( i ga lar 'nda a lev jL" d j . , i r

iKdeh. xv r. 227 -2)

rtry tiuilarnak : ,{skrr saf 6nf olmal, h,.p safr ris,lmrna gi.e.k.

!Cadr ln d ik l i rd j , a la ' bai ladr . r -L, r i t ru l , t , ( D.d" .Xrv. taa.)

Ta$aya c,krr ) ah\ haEla,L lar r i , , ) " , j jCnnle kaf i r y i i . . .E iD , t { i tadr ta. / t : t te , i . Xt , . 36)

Kundan Paga rijn aLv t,aita,| rr:,;1, rlrhda knf i r ler \ i i r . l in ,1 ! i iadr ( I tn te i . \ t . . t8)

$ Miicadele wi miikaat,:1,, igiin ka.t, \a.ut, alay t,agtayul)- . rb ! . ' ) t u rdD tn r . 1s * , , n , . ] v - xv t . i t _ i ; 1

! S." l .b**" f a laytar b.s l |n . r , ju . _4. , r , ,m.D k i dukabi toldula.. (.re. xyr. 7B)t t d i izn.k: At , ! rc . r ib . , rnr t . a !k , r , sa i .a1 , r izmek_

Pes Ahad Subrrva h i i tnx4e{ l ib ? n d t J v , t n 7 . - - . . t . t , , , , . t , r . r . \ t , . . . ,

. u q b i h , r 1 , . \ l t , l , , , t , . / . t , . . , , . \ t t 1 . , , , , \ | . . . t l

t y € i h t . f r c k r \ , , r r , . , . . . , 1 , r , r r 1 . , , . , . , . , . i n r . , t , x , i r . j , , , r r . t u iyaIEJk.

t s " * . , .- r - q v r ! , . , h n i - i , t \ t , n , j t , , . , t s , t , 1 , . , i , \ . . , n 1 i . . ) r

. * * z : . 4 r , " r h , , r r , . , .

/ \ r r - r r . \ | , - \ t r I r . t . t , t

taz a lnz.nb, , i , t . , r l . r ,o I r r luay. t s !n I o t ! \ i ; , ( t ; r \ r ,

" d a ! ! ' f d l , , , , . . , , . n , . , , i . t . . . , t \ r , , t . \ | l - t )

( L i i r h . , t t n I . \ t \ . )

n! , r t r$nad, . k i rk i tL r ia " raa \ .a- 1 r i r r bu .nun, : ! f r i r j t r ,

l B i r h . X t I I I \ t i . S 1 J )

89

Page 93: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i ( r l , l i i i . l , t . . l l L t I a e ] a t u , l a . i i l L , . 1 t . , t , t , . \ 1 . ( i j t rr i . _ - : , j r , i . n , i r r r L , , . 1 k i j f r i t i ! t a . .

l lazhnra I ] t l , , , t h israt rn,_

( i i i , tu , . ,_ . - I 1r . l : \ . ,hruk, .1 l \ d . i l , . r t0r .

I i 1 - ! n t n - , t ? , ! f . i r ! , i r , , L , L i' ,dca c i , , id . nhcc. i i x l l , rn l_r

1:e i rLnr l i I . \ r , j . ,1 , , r1: , a l , r r i { t r I D,1k.

'-''ill;';il'li;, l;:,;;;

t \h i . \ j r )69

| , . . 2 )/ 1 . , , s . l t r . _ \ l

*1, , , ,6ar t , : l . ( , i r i r , . .L . asr ! , ,1 , . r . f ( .11.

\ l . f l t r . r r r ! , , . j i r t . l r t , t r r , , i _ , n , f r , , r f t . , r i . . . , 1 . ,' . . . l , r \ t , I t j I i r h , . i r r , . , , . r f t , i , t j , , , . , t . r t , . r 1 . , , ., r , , , 1 r ! r j , ! l i r , i t r l r . , r i L L i , , , , . t , r 1 " . . / t l , \ . , .i l . l \ l i iJ ,hrr . Lns, | . .

! , - , , r l i1 . . - - . ! | r ' I : fo j . , r , . r1r , ,k - i . ,_ , ,1 , . r u , , , r h i .r ' ! l t ) l a n k , 1 , , , , n \ . . . r / r , , / . 1 1 , , i l t /

! l ( s i . , r x ' d k : . \ l , j . , t j r j r L . L n t j l , , o , , . k .

l r . f , ' l L j n . , l , . r L r , r l r z t n r , , r t , i n i r i . l u , , r , . . . r r u t . , , , , , t i i 1 t , r| l . r t t . , . . , 1 . , . r

" , , ( , . . t , .

\ l ) . L r , i , , a i r r L . i j r , . n ! . ! , 1 r \ . L 7 i r 1 , . , ! r l , . , . . , , . , ! l

/ . 1 , , ' l t L . \ r ' r r , / l

\ f o J h i m s r . l , . L i i 1 n 2 t x . , , i , t r r ! i r ! , t u . . , _ - r L j , , . , . , r. n J k i l r i J r / / , r , t i r \ I r i / , . 1 1

{ l { a l : \ l L , t , . r . r 7 i . \ r \ , r - . . r L r r j .

r . . , , r L l t , , 1 ! ) t , r . L L r , f L j : i r n , t . t , t , , s n 1 , . . , t ,: , , r \ ! . . , I r t , r l , t " , . , r . , , , , , . . , t , . r r , \ , ,

1 . . , i ' , 1 , . r l , . i L ! - r , , t . r - , . r t , . t , i r , I n\ , , L i , ; r . \ , , . , , 1 . , u L . , k , , n , , J

I r,r, , . ,r" .-, l / . ; .1 : \ t , irk ., -

a@. ',dtt's't""' , ., .

f Fur ' jdeYe 4 ' r t l rd l

r@ Ira n: UYtu*

E Zi-dest :""-i II d ) |

: A lqak as, l lu J l " l - , j l r .(Fanir. xyr. 237 )

l in i r ret \ . a lsak h3l i i i _ . r* j . . , .(sa. At. xt.. 10 . t )

lpUlrral : TaLkiretnck.

Bid altaliad, .<r',:-' an' ulula.

Ne d iye i l i t jp ber ier , uh: lar / rSr i . ,s . 117. 6t ,

.lfr|tltl : Tevazu, alqaL g6r,xlliiliik.

AraklL iizre duur v(r iie gij!0Eer6en cnnleden .l\rkl,s, r:,li,.] i'!

| \ u n l s \ I I I . X r , . 1 1 )

s T@d buldr Luyurdtr ( ; , r , aDa a l r rk t ,E i ic .L_+r ve is ,t idfar sctirir ve ri i ln. !. .u",,, r, ' .,,. .t, ir i.;r.

,r,. ,r0.,$ . . Y i i r i in kendi DLIr r . , . t , te . i r . r , , l tu . . ! r1r i : r j , i .c f l i \ .

m i i r J v v e t l i k : i i , , , \ , r , , , ] - u . , t ! . , h t , r . - j + \ , . L t m , / t r nDmit ihd. o la v . j r l i i_r , iD, ! 'ok ot r . tdr l i akr t \ . l , i ine i l , .tend6snD l ,d i r r i r . /K. t . \ . :9 . ! )E-es a lqakIk, la , - : - : - , , ,1 , t , , t re n. , ,r r r a r o l o u r r u r . \ . . t L . t r i r , , t r l . , a t l n \ t . . . i : l

$ Ve fa&i t l ik verr l i k im r l , ;u rk j r l i r hakann, r , r t r1uz.

| 5 a d t . \ l - : )$ Teva,u, , , . rhakl t r , : * i r i i i i . ! r i . i j \ , ,Euuu.

I : I a \ t l " l : /u h y o l u n h i \ k i n t , i i t " \ , , n l , t d

^ r a n r l y a a l g a k l , E i t r i r ( t i t , r ( A n o s u . \ t . 1 0 9 )

t n - ."

- . "qr rn r .n t "dar h, , .k .- " ( sa o l k i , , , y , r " , , r , , , , r . . , i . g ; , , , , , . , r , , .(Tez. ] ju. xy. s4)

Page 94: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 El-rbbat ol;yr [,4r.]: Atea]r* $r;]! g,*ere61.(Tet.enh. Xy, ^^

! runir€ri ;jrJ, [Fo.] : Ajqakl,]. ;tr I, ya"i r"","u.. .r.

d{rHr& etn,et : Tevazu girstemek

alflt od : Hafifates.

S vc biisz afere ol sa,EBaEltrue +r , ! tJ k ,vaEa get i res in.

G€l dCa&trk idiip -,r .iliJt gdzte zebunut aeara yajvan kudun zebunu ( IJk.

($aniL 1Syr.

azerine koyash. AJca!)erberj ijf dirbemdi!.

XIV. U2.

u i:"1X""";3x'* "'"'" -"'""' "" .,,* "lT; il;;J.l; ::ilare* of*a* : Miitevazi ot*ak, aleal soniilii ,^'.I.

*'' "'

$ Ve dali t€vazu. q.temek yani algak olmak JJIJLJT.

5 Pirk :-. JFo.l : Atr, Eanas, vaf . . . Hemis : fopul. rp@jBi ,,[ | 3?rk tdbir otou. bir ta.sfDa dcr lpr. Kumdb,zlar olas*1,{u,o"r oyhrhr- h. r I ara. f r r ro isn_i rna!su.u r ard, ! r . baqkac,

: : : l i . l _ ' " .d , i , r i i r r . ide b ; r r , , ,nn . , r , , , . . r "e b i ltarartna krt, ve bir talar'na ,,1 ""

l,i,1.."i-.ii. i"r".( Bi i ,h. XI I I I - XlX. 158)

oldaEar : qok atdatan.

S Me6€l: Kelcrden atdagandur r&tr, . (8"f. X/, 1j9)5 Nefs, kisii bunun gibide atdagan ,;rr olu..

af d*uc , --' atda6uc. ( M*'if xl/' 781

92

Page 95: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

s

is

l 1 r d t r : ] . r n r " l ' u . h , r r I i : r d i h a n a r l , L r r " t , . . , u r i

Ya'lak arlu ola veri rldrvtur ,.rl I

Yol r ra r : r o l ,na.a r r ia l r lava, I l , ln . ' ln \ r \ : l | . )

B i r a l , la lucr , r i a ldd. , ,1 i , lc r i i ' ,1

-sura l , , ra tsr garh r r lcr ge,r i , ,1 / I . ,^ . \ i l , . , r l l

. \ k ! b , r S i i h , r l . d r t a r l t . i i r l " i J , l . L l , . a l ' 1 , L a l - i i , { , . t , l l/ ^ f . i i 1 , l . t . l t l

. \ ' r . ! t l t a n l a 7 t r . i t r i ! , f \ 1 , r , , , i r t . t r r t i f i c r , . , . . \ t i /

t l , , i l , r . i , ' , . . r " ' . , 1 ' , n , . , . . \ , , . ' r J . , t , , . . . . 1 1. d , r l . r . l l r y k t . \ t , r )

I r i b . , r _ . l / h . j r . i i r l u a h _ r , \ , , . l , i x \ r .l s t h 1 t : . l 7 . 2 )

r , ; ib + . , [ ] . i r . l : \ ldr lnak _. . " r I u i f i ,&. \ | 1 t3)

. q ,Lr jnr fh. r i t lnr \a b; r i r tdrdr / . i ,dr . ! t 8r ,

l -n ' l j r r i l , nr l .ur mxra, t ,m i i t , r l i , s i jE( t t in baraUr la, l , rn 1, - a l , |n dura,he ! . i r i r i i l . ,nr raz n, in

/ \ , : d , r , . r , r .

\ i , r 1 , , . l n { : , r . n , f . t , . r m , ^ L , l r t r s n , - - r -

I ru J 'as iharr i r fa l i ( l ,a ! : l , f ! , t l le lh . , , " . \ i . t t , ' )l . i i , , i . t f , ; , . . , !C tnur . , \ . r a l , la \ ! - - 1 , , ,u

S, , l , rn , rD a.r , l ! l i k i l , , in i 1 , , r i r l i i , . a l , la , , , t i ,Jxrr tl . , r ' , . , . , 1 . , , . ' , L i . t . ' . r . ' . : , .

/ i 4 s l t r ' \ i ' r ' l l

{ ; 1 l r r i n , . i . . n i y L i r r c i i . L i i b , , I l , r a h i m r :

\ ld : : rn . t \a . - . . g in , lLnL i r ' r ' l ,d l r i l , \ l i i k r .L I

( l h r a l t i r t . \ t - t

( ) l I r r i , r , :h r '1 , l , .Nr .J rk b . ,h r .es in . b i r a r ^ rdn ,n , l

I L , ,

1i , )

. ) )

&rk )l,Jl bu rsd. trel";i akiavu a|la1u g,:( e. gUrduz ;l,adfr

ayl"di (CiMn \1 13 )

.yern ot . l ( larraEri , , r . l ! , ,1) i l i nk,Ler k,r i l i j l . rd ; . i i i i .

. . . (1. . \s. ,1r. . \ r ' . 3t )

j ldaEasun s.r i n. \ruz- ' c i lanpelrev olrrul tur I 'anu, ' ,a hnztm ( 1a1dftr . XL l ; i )

Anna g i inah l i t r lan ,n i i .a i ' khd l ^ t l r ! ' a l o l m!k ,L i t l r le . j l i .

a l d a d r k i ) L j i d r . t e r . / u i , : . . \ L . 1 . /

!

9ula. L in a lk t l , t , fm .e, ' t , ' l t t , rur

o lsn a ldalnDrz n 1 l : - i h . ! , ' '

D ihyadan snknr , s ,J l , r l , i r \u ' b i r

Gs$ u- [ . ,1r . ] | } \u .n. \ i r l ,h , . .k

l l : .s^.J. !h. : : t . !1)

h l , i \a h r fu imasun-

( 7 " . . L n . \ t . t : 1 i )

l B n b . t i L : . | , r )

! . . . . V e z c n - i , l i i \ a g i l ' i , n , ' [ . . ] ' l r r L r l r r u , l \ n r . , J r .t . t a t . 1 . . \ t L t ! )

Fnib+- i u .h. l : - \ ldr \1. . f i . ib iJe, , l :1 iu ' , ln f is ,u- i Drsrarnrrve a ldamnk. rnastar , n . in .L{n. r d. r g, . l i i r . / l ) r } . \ I 1 . , : . l ,

!

5

FinbideD i,..:_; []n.l : -\t,hrak. l ( : i l . \ 1 I . t r ; r . )

C r l m i - n i ) r . . - r / 1 , . 1 : | l . , / . , , , , . t , , . , , . . r \ . i . , , . , - t . , . , - . r , ,r ' d i i z t u . L l , p " / , 1 ! , , ' , , r , ' , r . . r r ' , r , ' 1 . . i , 1 , . , , , . , r , 1 i l , r

( . \ i ' " r ' t i . \ l I 2 . J t ) )Seni . ldar ) , rn, r i z i t ,a lnh1, .To 'or" - i 5 ; . ; , i i 1 , , t ,u t , , . t r , ,

T,fl ogr., o1,1o, ,,1,u!&aB ile aldattnrd,.

&ift"n ,rie,, I tio I

l Z t h t . \ l t . t . 0 )

g;b; gnl , g i i l , r ! l i ik f !e , .1. i t ' , rL l , . e i i l l

I ' I \ t . 5 r h i . \ l L s L - r )

/ 'sd ' r l / \ l I : / l l ,

r ) ;94

Page 96: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Ceng aldama{Lr 1- lJ. ( RoD. Ah. Xvt. t l r lAl idiiben aldar iniq 3--, T zel-i diinya eohlanAl ile mdan iliimez kiDse anln ferdine

(Ci teni. XvL t0?)

(tu. xvr. 10.2)gibi ve ahdia st&!k.

(Ah. Xvr. j72)

Bmdinc dnlmn9tn anm nice mert-AIdaEa.l* konadr Alemde fert (,4tai. Ha. XWI. 114)

Sokramp, aldadr: drlJi henkid IFd.l n fidft ;t [foJBulmrp, kanltr: miariift [F@.] ii sift [Fa]

$'Ye her ne6ne ki inra iBtiyal ede, yeni aldaya elrll ve ihl&odc, ol ncsn€ snldii!. (Men. Au. Xvr.3s)

Gitnliin almca giile.sin yiizitn€ a kla.nGi j . , l i ig i in a ldard ' rs ,n bd) le b i lDpzdiD bcni

(yuz. Fens. xvr.269)Scni bir suret-i ziba ile aldar rrl1 amoaik$et sda nc yiiz gostero aiinya giireEin ( Bak; XW. 1U)

Hezaran dil dijkiip bu geng n kanuCiizoller 'ldabraEa oldu kanu (Enis. XvL 25.2)

S El-ihtiyal J*-)L Jl..l: Hiyle k rnak ve aldamak ;,1:lL(Tareman. xvl 22'2)

5 lldrar J\;!1 [,,1,.] : Alda4ak.rJr. ( Miint hab. xvu,4.2)

Seni aldamasu helva-yi reDgin

$arabr gevli cara eerbet eyle

5 Ed-de'61 JM I I l .1 : A ldanak hud'a

ici-". xnr at)S ZaE-si! -"r Lrj [Fo.] : Hilekar vc aldayrcr.

(Ahs' XYII " XYII I

$ No siiyledi ise sityleyip melairi aldayup -rrrrrr'( Naimt. XWI ' XVIII'

8s- I )

3,

Bir ayak bcrhcii kryafct ileIlalkr alda. ynriiriii sanat ile (Sohit XVII - XI/IIL

96

kerdenU?al: doBru k nak: tesviye [,4r.], takvinpr.iimienet: siiften [Fd.] : kinaye [,{..], aldaDaL rrr'i : sabtr

r ; [1. . ] i i f idp.. : ; IFa. l( Naz. Ceo. xvrIr. J2)

' bir derdmendi aldayrp mekr etme tek kafirderdmendi aldayrp mekr etme tek kafiradem dldiir, yara kes, kan i9, cigerhar ol

(Nedin. xvrrr. 1s9)geflettea ey gafil seni aldanasun dnnya

al elinden kin seni sua ede. rusve(N4.ei. xvrrr. t0)

rkold'r: finbiden j\r,; [r'd.] ki gsln lir l,-1,.lanDgibi('ruhfe. xvlIr - xrx. are)

!+.:t [f'a.] : A]rlamak ;lrl T ve hud.a ve mekr weve aldarak ve iuhida' minasma gelir,

(Biith. XVIII - XIX. 444)all ve! saklya bidiletrg

kCfi r aldayup eyle .enk (Mihnet. xIX. 73)r Aldatrcr 6itz.

rdaeaL siizleri aj))- e,tt bu rldagucuruBu kimdenr ettin dedi. ( Fijruh. xIV.365)I q.bu[ aldand, daiDra aldara&

eLn rul I-4r.1: Aldansan iulJTkiqi ve kaykusu az kiri.( T e r c e n a n . X v L z - 2 )

Allarma wqsrta$i oyalyar, sldatrcr Sey.ubyr t{rllara hir alduso( ,-!l olulnus|l€n ddarsucub re.t in u;D .ue

(EercIoEIu, XV. 30)bityie bir aldr.agug iketr jK-liit

- -

I.lr arr deEit mi nadan (D. B, XW. g)! Bilbirhi atdar.ut.

lrott cthelte se de aldatmk ;JrJt erlerlenc, . ,(Enfes. XV. 221)

97

Page 97: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ El-Dutrda'a . , rJr [ , { ' . ] : Aldarbal i - , r .(1.etcemaa. XVr. J07 -,,

g P.b bu bi ik i io bdyt€ vard r i da degin kiD buj. ." . ," , i /a ldagnal, ve nehr zihir oldu. tL,r . Xt r . ; ; :

$ Mu!6dah -r t ; l , { . .1 : AJdapnak :r ' r r ' .( Mintehab. XvtL sz -r l

Trga-bi in -aLi l { ' .1 : oldu atddtDak. rc,vi iD ' r , , , i i j f ;

(Cer. Ke. ^vrr. 3;lBp- y.Ld;Ecr b.. f i ' i f ren j ; . , , . J: , - , . lFd. l . r"erLLh ,*

, l;:.' ;":' " ̂; i il,.' ; i,aldagmak etmek: Birisi baqkalmr aldaruak.

S Ya MunaDroed, cger sulh etmekte seniile aldaeoak cirerterso.-rrrtl .';il AthLn Tade saa kafidir oo,""t ,,,*"ttr.

aldaya rliir'Gl : Aldarm"o, ru"r" n"o*uot'"t' At xv 4s6)

S AmDa, giinki lusat bD.lasm ve za{erte diiqmaJu bast,n, ardmeraldaya diiqiip +..2!T tizcck kova gitme. (Kdh.xy.416)

(sldurErl) : Kaptmak.

didr katulele btu o6ul aldrudunsa el,rJj degil naua.

'as Fr,! T deyn Dera'da4 -. (Deda. xlv. ta)

(I|. xrv - xv, 64)Lulhrguru rahE'ihtiyarpiraheni! berk-i giil gibi hridn ediip snbaa al&r6k

ir.! T demege irtifak k!ldi.r. (Had;ka. XVI. 18)i tefinde olan nuknd' mevcudun kirain aldunr r;/T

linin q.lduru. ('rar. Is. xvl. 3)

S Ey oEr.l cehdeyle ki kn$eyi a.ldalc ardM

S Kerdkar ,|'rf [rd.]

(Kab. xv. 1e6): Yaldaklanup aldal'rcl u{l!l kinesrc

(D'$. XVI . 119'1)

van gitBiin yitik de girq Dimey-i aqk oldum, nakd-i dili aldrdlm trl_]JT

| --r aldrrnak.

(sl eyhm€L) : Hile etmek.

(Z6ri, XYI. 40t)

atka eylcdi al Jidrl.:l Yruus kanr asla halr,lvatu etsin piimal goreDesin alr dlBn

(Ywus. xIII - xlv. 140)

(Ded4. E. Xrv. 300)'

aluak dilersen eylene al JT.-1.:lhacet detiildiir al ey dost

kiridn ohdm ede al J'i,+t (Siih. XIV. 205)' biliim ile yine gd. Li ne al eytedi :4 I

-

Li yasum ka.rr ola yoaEln al eyledi (Ko&. xlv. s)

.eeld tayr al eylemiq

S Dil-firib ..{lr [-Fd.] : cdniil aldaycr.(Nuh. ' Iuh. XYII- 21'2)

AJdaycrdr: ))s,a, lJ1 Kalar;rd E/.1, ahdid boz.r l

sadd* IAd(Cn' Ke-' xwl' 43)

ddayrcrya .2 darrl i dendi: fi.iba Lr, [Fo.]('ruhf". xvi ' xfi' 380)

ant amn az ball ite duduEudaD Lor!.tu. Bosusu vadlr,syle' J]:' Jr deyn veh-E ile $nd,tu, kafldu.

(Kesit. XV, J, j'g )eylene al J T cl.lerhc ar (teh. s. xvr. t2)

an8 diler ise .1 eyleye +lLendoriin aldaya neleye

alsir 9ok6rrli bu Litabr

(Cen. xt/. 26)JT

(Muhan. xv. 238)

ddayt' ! A]dat$.

S Firib ::j [Ia.] : Arda]ar laltrJl.

98

Firibirlen l3{zrndar isr'l

(Det. XvL 32' t)rdii +nl [.{'.1: Bn }i'ase bir kim.eye al ctmeL Jr:|t J Tveve biyle etmek. (,t:ercetuD- XVI.201)

99

Page 98: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

9u k in. ihrr ,h sara a l e,y ienei ;s ' . rT.n in i i l , , r i j1 t r kan, Lnl { , { , \ l , r a l lHdr | i i . \ t t . t .1

s \ i r .ns i - r _ , r [ / . i ] l j l l i l re \ e . r ,u ! , \ , ar , rn. t : : -

e i . u . 1 l ; ' n i r i . l l i 7 , , i "A1 i . l , iL .n I J1 . l r t tdar in i , r z : i l - i , ln . rn r , , l t l r i,ql il| arttan iri\.rrrz kiEso aur 1l r,lir.

al e'le!trek: + Al etldrk.

a lgasamak : (or lururL, t , i th \ r i tn fk .

S Ve savai t r i r i k i \ ; l i a lgssade f l i j i , I , :y i i l ) i ih tan . t ! , f L i l ,Fr \Dadr lnd.D l ,oynuda Dazl . rn, i kr ld t rsur (Kal ) . i l . u t )

! r isen a\ rn l i ! inr t rd i ahi- \ \ rar a l i i . ' !1 . l i . r t , i Ia t r , l " l , i

Seui ba.ra l r ,Lal r a l . rLr - .1 , - -Srr - i z i i l f i g i i , i t imr l . I1 . r l lk ' ;

!t8)

, - - t / I 1 r . , 1 . 1 . \ L / l l l ,

a l gegmek ' i l i i f \ . r ,n iak.

Yazr ln m' , l ru lu antdr l id h. l] i i ia anl , r b iz , q. rnf1. l . , a1-

algm salgur: + rlgrn salgrn.

akq etftr} : J !lk\ etmeL.

alF! olulmal : ,tilr."lanmak.

s L ik in sni r ! i izc.a g ib i a_lgr1 o l , r r r r r ru l - -_. , : , r , - - .( s w \ t ! l l ) t l

d g i |m.L. (d, g i rmek) | ( ; t i turn.L, : '1 , t , s i rD"L.

6 Kerduvi *hour ' urc atar j xc i_s i r ! . g id: r r l F i . l . - r - - '( . \ 1 t : i ; 3 t t )

: o l a r r r ' ; n . , l r r r r r " l , l , l * ' r ; , . l , ' , , ; , , ' , , ' ' o ' . , - , l ' i r

I t / ' l / _

{kN : Akrr rrnmni, mrcznp.

Bal@azlar dc.tlirf algundu {ir)ilIaHLat I'ahr;x dalgudu delii (sa.. L.ttlr

1 0 0

-

@ (ec' Lur ) | - r r iD ' ka ! , ih l ran , a \c ,

At o . : ' l i , ' ^h i " ' hn/r r ,Al - i Osdo

kudrct sa l . ! b i . ,k l in . a lur

l ' f \ l . r i

Desrr

l d n p s i t ' ) d I " / o I i . t ' I r ' ' I ' ' I e

y ine a lc t - : tJkrr t r ' ar er

l te . t . \ l 1 . ) r t )

r ra . x l l I . 38 )

x tu . x t ' I I t )

( I l t r t . X I V . 8 ! )

( I I u r t . X I I ' . 8 . t )

t 0 l

6 D n . n e s r - J r l 1 t l . . . B a z n a t u k r | r k a r a k u ; i l e I e n e s r i

t r ! r . n . ' l ! . t r l " , r l , l " l - ' r r \ r P l r " t \ " 1 ' r \ ' ' ' t L " l '

d e d i k l a r i b r r r ' 1 . ' r . ' , r - . " 1 d , . , ' I " t r ' , 1 r " ' r ' r . r ' l ' l I r '

l K u n . . \ t I I I - I 1 \ . . 2 . i : i /

.[ gelm.k: ,{hI, srlDfk. getirm.h

g - {n i l in dahi l iu l i | , le l i r ne a} gr I , l i r ' , ' - r ' - f . . r

ban o l atm.. /sn. IJ . - \ l

* f i tn .k : + a l g i lhrk.

dn (D : t . Geysi , g i r , l rk .

Sfila.rb,z giiun.z ,nrlt al:ir 3. iAyaklanh,z uDur r , r s in, gel i i i

( l la l . . \u . Del i lhnhi .x ix - xx. 18)

2. E,ver ailna k,qrrn rer btzi.

5 E l - L m d . " - l r , . l 1 , , r . r , r . , k . . , 1 , . . . - r r : . , . . \ / r . il o ' k a l r a l , l { r , r - L . J " , , . ' , k J . , r , , r ^ , 1 , f . . , r n i - , " r ' , ,* i r ta l i Lor lar , drh i b incr t . r . ( ' fer .mdn. . \ l I . ! , 152 - 1 )

A L . , k u r i i ' . - i r l ' r " b n r - ) i z r m u r ,

Atnak isr" r ' r ' i I I r l i r r ' \ '3mdn l r \ar t

dtL( I I ) ,C i$ tu.o.

Ki Yad beyl,.r lrtm" o,lt l ru

ll'tu "'rt -,"t'.* u "'*u".t[":ii'iH:,,j;Ei:il;'

Page 99: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i , , t . . ' , i . , r \ , " a 1 . , . , . r . , . . . J t , i r d . . , . . t . ,, l J . - t , . . 1 . , r . r i , . . ' J . . i t . , r i . , , , , , , , , . , . . . . ,

" ; : r ' . ( rLs l l ; ! i r .? t : . hn i .

t " : t9)

' ' , . . . 1 . \ ' {! i r ' , r r r . ! , r r N . , r i a r c l , i a r r j r r , r , i i , u . : l , i ,

s B r { i i r h r : , ! ! r , t n r j r u l n r r ; j . . . . i , , r , k , , , . . : t " /

!.,", '-| i ,.,.1 !:.1,.,, i ,.:r,,, ,,,, ,,, j1"'.,,;; ;"; l: l. ' i I l \ . r ' . , . ! r '

\ t l J , . l h i p l r i t , r , ! ? , r i r i n . r i , r , . i n d . b , i , , . , : - : l " l :r l i i : r , i r ; , i . r , rnr I , . r r . iJ . . , . " i r lS;. r " ' t , r ' , l ' u : : , \ . t . r , . , , . . . , ,

i ; i . \ i . I t )

5 . l lu , iebt ! ! , , : i , , t i , / r ) , r , r l r , j i iz . , r r : , . j , .1 nrr r .i ra '2 , ; l , jnr i r i t , , .1 , r , . . i i i r j . . t t r , , , j - i I r . td&

i - t l :n . h : r ] . . i ,on i i , l j ,n . .z i , r r ! . i /

s ez l ,nf I \ i : r l ' ,1 : ; , . r i r r ; , : , r i : r i , , / n l -oa, , r ! , , , , ! r1 , . .! r i . . i ' . , t . 1 .q i l

! ln laz - r* l . i r . l : r l , i ! i l t r ! ,nu \u i , r r r i , 2 i rd. , , , , - r t r r ruu

i l h t l : \ ! l t : : q l! B i r . L ;s ; .1. a j rn,D . . 1 ! . e I i i r . r in . , : i t r i , , r , .1 , t .ur i l ,d .

cruru t r ! ] ix er t . t r . ( l tahat . \ t r . 8)

i T A \ a n i , , . [ ] L . l : " { ! , d , i ; f n , 1 c k t - ( j i | , , . t d l v c r ' .s u , r .

i l n " , i . t l l t ) i lX i . ln L. r t lda : . IELB, , . i . ts ,u,{ ; . r a i r rJrz ; j .nr ; j indnm otsar , t t . i : . , . . \ :1 | i )

e thsm* : . { ld&aDrxf . Lai ,a l1ahal , turoramai i . , . , , , " , t .hzap1cil.herdcl,.

! Kazdn lahi , r i s . rJ , i r . r lur r t , .s , l - ; I . t l t . t : , . I l l i j l

102

Kj a la L r ! i : : r ' { r r lbar o ls id

c e r a l , m a r r * : r i ( . ! r i i l i i , . i i h j : 1 , , , , ! i , u 1 n L ! . X t j ! ; )

rt@l! (slunh) ' rl'rrkjr'

g Ol b.r(h l i . . ; . ! i ' , r iu . i l i .1 i i ! , ia .nid.rr i . , , r t . , ii / , r ' r r i . . i : . \ r r , ' l

$ VaraJr i , r , g i ! i ' .a , id i r , , i r r !5 , i , I j , ; r ! .2 , , j , , ! i j ( : . , r ji ezze t da l , 9 , i1 , . . r l , r , ! i _ . . . : ra ! .1 :J i ! , t , . - , r , i : , , i1 i iv r ! , ' . c i i . J o id , . i . r , l i r l l i . t i . , !1 , , ; ,u , i , ! . , \ i . , , i t i r t ! i r . ! r i ] . ( , , ! , .

t \ ! ; ; B , i : \ . t . i t i - , 1

5 l l d r a r r l t , , , l . i r i ' 1 . 1 , . _ - I , j r : i , , . j , , , ^ r . . ! , , , i . . , r r , r , lr a z I ' d l , r i i r r i r i i l r ! , . f . 1 , , . . r 1 | , - . \ , . . i , , _ , 1

g l l c r i , a n u d , t ; ; n l u , , , n i , i ! : r r i l , 1 r i , f , , , . r i , , , 1 , . , , t ,n o r c l ' ! n c n , f , n i \ f r i , i i . ! ) o c ! i . , . ; , ; , ! / , i r i , : ! , . 1 : t j t . , . . . , , : r i : .

A l ,mr , i _ . i - . j , i i . 1 , , ; s i )z r . j j j . , r , , ' i " J ' ' l i : i i l

B c g d r l f ! i t l , l , i : ! x l i ; D l r i t i t , i t . . , . ) _ . . I j 1 j t \

$ Y A n l . r a l r . r . _ 1 . . , , . 1 j . \ t , n J , i , r . r i , \ . 1 1 . . ! , ! )

{ ven l i l r , .? r l i i r I : ! l ,d t i 1 , . l t iu , ; . I t ! i1 . , . t . ! j . t 7 t , ) !

Y a @ , l r L t ; . . : , . . r , : , , , . . . . . . , , ., d n ' l t d r i m i / , . i , , t r . , . . r , , , r j . ,

$ Garin;- : [" , I : r ' . r \ t , ll i ' : t , . i : t . . ) . t : i a 1

I - , i i , r i l r .1 , i . . i , : rL r t " , , r . { ! , . , r .

rtD.srltrr: -, si.,.t;dh iaqm.tm.t r ,

- " r i r , rat , { r , } . ! .

t l l n * A a i , ' . , . ! n ; . , .

$ Don trp,,. .1,,, t,";,

$ M,,,...n. ,", r,,, ,t,,

. . . . - ' i . ! r , , ! . , i l u r . . , \ - , : i1 , . t . . , r1 ! r , . .

/ ) n . , . , I i . r . i t ; , - ,lrirt. i,l';:.!nr. I sit !. . :\:. _ 2 :t|... :

l , r . r

Page 100: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S.hn-, , j ,n , r r , l . b i i lL i i l - j z ! r , r l ,n( l , r , r r r . - lI l i i , l - i n ' s i , , 1 ) i r a i i l - ;

' n . s . l x r r l , r r r f , 5 n / , i r . . \ I i / - y t , t t i l

l lDmak : I . I l l , r . ln lx tmrk, t r r , , lDrL. knt , !1 , . r1, .

r _ " , , ' , ' , 1 , - . 1

" j ' , , , . , \ . | \ | J l ' . ' | | ' . ' | , , ' , r ,

l u ! ' D i l , ' r r ' , n 1 . ' l . s r l n k . ! l . n l . t i , , r , l r s , i n ) . u , \ ' . i , t r , 0 r r , , r l

, . . r r r i - r i r . / ^ , 1 f / 1 . S t l

I B i r L $ 1 , . r l 1 ( l l , i r a l x r l , x a ,

a ] l r n n l : M ' i r r . i ' i r . r m f k .t s )

53)

t 38)

: ) . l l i ' , l i r , , l ' \ u , . r l .

k r t , , , , , 1 t . , l r . i , l a L n u r z m , d r| . U n u , l i i r , r i , , a r r r t o r l n n r z , . - ' , n r , l ' / . S , , / L \ / | l i . J /

a } p r t r i ; n r o : S . \ g i . l , i \ f r i i i . n r , , r r i k r -

c i i z , , i i ! 1 , . r l , t , i L | \ . r i i n . , - r J - . i\ n t l , ' r r r . i , r n r n i ( l i { i r i i d f / t . \ s f . \ l 1 | i l , i l

ahr g i jz : + s l , , r F i 'z

a l l ! s r r . ( ! 1 , t r , . ! r , n ' ) : \ i , . \ . r i r . 1 i f r . ' 1 .

I B , ] . ' , i , . . 1 i ] a s r a n i l d L i l i n a i \ . . , 1 i s a r , r l l , i r

I l t n l , . \ \ l l l l l )

S I J - ' l . I r , . l : \ 1 , s J l | J - . k " r " ' 1 . , , ' I J l . . r .( h o b \ 1 I t + ' "

F t - t " , , , l / . r l : r i r n r . J r , n , ^ - ^ - . , . . , . , " . i ,I ) d r n i / \ l I ' _ '

1G1

\ l \ . , , , . r i , , , n r i n a . , l , r t t . J i : , l n , d i - i - : r , t r lO l \ . I ' ' | ' r , , ! I I i r I i ( t f u ( l i i u g , , 7 i , D ] i 1 , r , . , i . f t l , r

OLl , ,L r . r , \ . !xr (hk isc r . .ka g i r i l r . , r' \1n ' ,1 , ; : . l l r r i t , i i l l , i r s ineD" i Di '1 , - l iL n\ , , f / lur i . \ l L

AlD, , l , r , r r - .L ,na, l i l . k , , ldr l iLr - i l , ih . r lS i t , . , h i r i l ' i l i r i r t r i n n , . , 1 . r 1 , . l , r . I l h | i . \ l L

\ 1 7 . , r ' , l , i l l i l , 1 , . , k , n , r d iO l 1 , r i , 1 , 1 , r ' ' , : r l , : r n r . r c n r / ) ( ; . \ i / .

r1:ffi t:,'::":'"r etmek' arr sarr evremek' ah 6at' elrer'el)'

- " , - - - l l r . l : \ 1 , ' J r . ' ' l - r ' , - l " / ' r r ; r r '

! r " " ' ' n . ' t . \ t L ! . 2 t I

E Tosorruk i , - i [1r ' ] : l l i r v . r t l . : ha lk rh s ' l r ' ' r ' r .k beel 'n-

I l : r l \ | l t 2 t ) )

! t r i i . l , r i n i z r ' ' t i r " ' ' ' r ' ' l ' \ l l a h i ' ' l r " ' r r " l

' l i L U n d z F

" . 5 , f - ' I i n l l r ' \ r l 1 " l

5 Hiq l , i r k iD. i i . l r1 'u ' r r ! a ' ;u1 ' r t 'h i ' r r tur ' l " ' t ' r i ' r r l1 ah rat r

" " y 1 , . - , r l ;

, ' ' - . - - l l l i h l t \ l I l l t i )

g ts l ln , laD akd'n ' Ddl ' r r r l i r i l ' r i "

J i ' t , h ,a l i ! l rn t

g lJrn in : , , , l / ' i ! l : S i l r ' r i r i rn

. rC r l is l i 'D i i , ' lu" r r .

.1 .1! cy lenck : +,1, ' r r ' . rnrk

. l uu ey le, imek : + a l , .ar , . t t ' .k

$ ! ) " g a r i r n . ' . : I l r . ] : \ , , l r l , i g r r i r n i l i i ? ' r i I I l ' i ' l ' ' r ! . " : ' o l a nf i ihs, j l , i d . r l , r . ( ' f r t "nn \ l I ! .1 t17 ! )

$ t i l - , l , n r r ) l - 1 l , , l : \ 1 , ' , r , r s , r r t L r r I r r r a l r I r r l r , ' r l ; - r j i .

l ' l ' r r tnnm \ l I :1 . : ) ' ' 1 )

d q f t l : l ] . . i \ , r . r i l , r . t , , i - , , i r n , r r : , r , . r .

$ l ) ) ' I ' a r i l . , , , 1 , r 1 , . r . ' - ' l l r k . , . r h r t l r l - - - . , r , r I r n l .

v u k n . , s r l j h I ' , 1 1 . , f , , , r . , - , n . r r l i , r 1 , k \ 1 , . L r L ' , L l r r I r ! i l .

I l t t , . \ l l . : : )

d ' l n r k ( I ) : k , , r - , t i k t , r t i t , r , r m , k . h . 1 , l , i n l , I i ' l r n . ' l ' .

! V , t ; i h ! , i . r l , r n , : ' 1 r . , ! l - l g , t , t i k r l r l i l , , . l l r t , . \ 1 1 . 9 1 )

B r ' u , l a r l h k ) , , t , , , , . , , I i i r i i , , ( j l i i , nv r i d i i h 1 , x _ . \ . , l l n , , r l , t r l u d . r , : 1 l S d t , i ! i n . \ l . ! : l : l )

l l r ;

z a r D : , , , l , ! g , l n \ t " r ' 1 , a h r a.r ' I r , l i l .

( ) i . 1 . \ l L t , 2 f t )

! r l r r , i i , , r n , l t , ) i - r l I( \ i ' " r ' t i . \ l l l t ) 2 )

Page 101: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

) t t

Jraocr. ("reu-t"'"r.''t,i,

lr i: 11;11 """ *t-ia ) \r t''' :, :..1'

All(li iJirb/'r -i L' r ' "

y ! !u f ( , r r r rd" ' ' | \ ' r r ' '

r r i m r e ' a r d r . " ' , 1 - , , : ,

! Bn!c ' sez : " r l

K i h r : r L i n r , . , , r , , , , , l , r i , , l

M u s a n n i f t r n : r . l , l . . l

H o z a r a n , l t i . l i i r l L , , i l - , J 1 ,

E s e r l r r t i r t r z u ' , , . r r , t r , / j : . i

$ . . . q o l r l J ' r i ' : -

J i

l r ' ] 1 , , . . ! , ]

g . . . A l , J . ( i r . . | . , " , . j , : , , . { , t , l ; , ; , . , . , . , i t L . ) l , . r .. q ! y i i z \ f r e : . , r 1 ' , , 1 r . , , r r 1 1 , , . r , . , r ' , , , ; l . , i ,ig i i r i t t i , " . +r . , r , ' r , r - , i r , ,

5 S i n u s k , z , . . i . ! h . , , , \ r ! , i . , n , , , t : , 1 , , . ! r . 1 , . .. y l . I t r . g i : , r - f r i i . , , , i i t . i ! ! i , ! t i l ! . , r l | , , r r r -

D n k r t i m i l " r , - , . i r r i t , l .r , a n a r t g , - ; , t p n , . , . . , , , , , , i . : ,

r t 1 ! t t r 1

lo"" * , , ,n , , . , \ . , r - r . . -1 . ,u u a a l g ' . i d " . l , , - . n i , , | ,

' . . \ , n ' , i a . i t k t . L | i r , , , r . i

Idu' ' . , , r , . - \ , , , , , r , ," " r u t , r , i , u . , J n u l , , , , r ! - , , , , ,

Page 102: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i l a L i r k , n , l n r r d [ , : c \ 1 , . & ! , \ a l , I u r f F \ t . L J n " , , t , . . ,qL F t l . r i i t f i , , f i , r 11f , ' r t(;ijniil diirDaD-r rlilherilcr ,ru d.,Jn t,azz.d.r h"" ,t,,n /

Xamu halkr . iha i gnva rdrr ie . ana a lk , i tar

'.1"','. '" 'r,T::'l:i};:1ll;j

.UL.s .di.i r-! ,-r i dai : ,, , [ 1..], r,,ik( ( :e t .

alk! ! L ' lmak : + l l l r r € thek.

a l k r i r e m ! k : \ l l , - l a . r . , k . i i \ m . k . , t u a

Cin, rarn. lan I ' , rDta. far i i , ,1 , tut r rKrDtrsu )us l f . , a lkr r l r rd i l t r _ : , - ,

(

\ C o L i ; i , l , i . . , 1 1 , - \ , r l l i r r _ r : : r .- n . . l l n . \ l l . ! ) t ) )

\ B.zar f )h, l r k i rab, o l !h , lar inr i l t , oku, tu, t , rur .u h . ru

k t r l i L l a r \ | I l f r z r r t \ h f r o l d l l , r \ f r d i t , . r . ( K t t . \ 1 t . b . ! )

\ l f , , h ! D , ! c d l l e s ' i l u l h l , l i r g i i n i l , . b i . , l i i r , , t e i , , 1 r L r r k w l i 'l v r , i i i m m e r i n c r l L \ v i r i i l l n i r j r r r . / 1 r r h . t . . \ l . J : J ! )

q l t rnor , - ! l l r . l \ imn. \ , i s i iz f l n ' r i r , t i i l ) . '1r , . . rdd. l

alh5 ellemek: + alh,; errntk.

. lk , r kaanrnak : Takdi r kazann.k.

d l l r , ' , h - . . l , r j : \ j \ , - k " / . , , , o . , r

I l ta i , . \ t t I 6s)

l r : . ! i . , ,1. r / I i . ;6J

d i l r r , r s , r . . r r . r a l r r . , . l

/ l i , i . f t . . \ / r ' \ l r 5 l

\ nhj:r ir . r irhsu r,-, , ' , ' i l |" ] i ,/ ? i . \ / i i / . \ / r ' \ " "

r a t i ' r l d a . t i , . , , , - t , " l ' i r ; ' l ' t

I l l u 'd in \ I r i '

q [ ; i f . . r i sh ; l i , ] fn in g i t i l i i

i \ l m . r . , l - i s i l ) e . i r \ .

\ ' far l '

i iz i iu . rar l , iD, i . .

I0 l l

6 Karrnf i l i d . iE"r l . r ' , r l t . , lhr .u \ r r le i ( i r i r l ' r .

H , L . d ; n . \ t . l ( - 1 )

Brlane alDd \ ii enrxt ii kans, Lav,sr

Sana i iznm kar ls , b ind r la i jz i iD Laus, i /Rur /nt . L - :81,

6 Sevdi i i i i ! baEndan 'e l t l i1{ i . f ra l i i ge l ic , k . r lmrdrr i , . l '" ah i de. ler is . . ardut t rn una f l uzr t r r dcr l i@..

I s ib ?n [Fo ] : uoa ' ; -

(Sn .X tLs t t ^1 )

/ | an t i r . \ r ' L 160 )

A]agi tz ler k fa l l i tar r nn.d i i

Ys,rak lan a lna g ib i l r rnrzr (K6rn \ l I l . 6( t )

rb13*. Uyluk k.DiEin in \u\ar lak bai , .

! E l . 'azele J, . r r I1 . .1 : Ta\r ,n a lma. ,g, r - r i ia . ( ,na!

oDaca keni i ine deni . - (Katn. \ l l I I - XI) , .3 .285)

. lD! l : 1 . Basnlk. Ia l {1, . , , tm.k. is t i i l e iDek. kat , laur .k .

! . . . Ta Lun, \ ' rb . r kdr l i a \ .u l* i i r mrrgul ( ' ldu. r r i urkr a ld ', r r r T b i . i t g . l . l i ,n ! .aDr a i rz { l rP; , I i . (K(1. \ I l . 86)

Avrath atk,.ri almr. i,liGerqi $at ' tan Du yfua k lury id i / , r ton. I 'er t . X l r ' - 2 t )

$ Di l gamnal , d idr nemnn[ ;eb;r r l " *azcsnr r , rk t . L i r r r rdeoturdu, h! l i . i a f ladr . u\ - lu a ldL J-_ , ld . g i j . ( l i i .

( l tcr . . . . \ t . : t th)

$ Nuh PeyganL+r At .h iss,n i r r zanran, .da , t r a l , i r ( l , i r \ . r i r .

/Ser . ' \ l . 55,

D i l h a r " : i l . , t J , _ z , , l r n , r . , : , , no t r e m ' t . a r " l , , , t , , n , u \ t t r : l

$ Bi . g"" , , " .1 '

r , , ru l lum l ,cn i u\Lu r rd, j - .' . . . l t n . . \ t L 2 r )

Et t i canin( f ra[ , brn i , rnth, r t i " . rts i larezem ah btr r i a lu mr r .

- n l i rn , , l r . i l ,

l t ) . I l . x t L t : 1 )

I 0 9

Page 103: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

_-

. , r , ' r l ' r t l . .

. , . . r , l , r , r n ( t ,r , r j t : I r r , r i . ! 1 . , i , .

( i , . t s , i . i . . i . r . , . ,j , , , , i r , : r ! . i * i i , . , r t .

i . l .

' . 1 ] l , 1 j l : | . ' ' ' i l \ ' ' ; . . l ] , ' | , 1 ] J '

i . . - I , r r , I . ' r , . , , , , i L i , I ,

r a . , : ] , , , . r . . I 7 1 . . r . r r

\- -/

,bd Caiil '''"'' r'l

Za i f i la ' r '

YdNrd 'a l r ' , : ' ! r r , 'J

( ; d ' r r i " i . t :

( ah ra ' n& i ' a ] , . i I

] \ f i \ ?nL , t r r r , ' , ' ' r

lger . l t ' ' - . : , i .

d P ,

ozi i r l t , , . ] iJ ' r r i ; L l ' , ;

l \ . L n ! \ L t . 1 . ' ' ' . , 1 , i \

! Y i i rc l l i r . l . rLr , l , r .

a l t v f h " m l - , i 1 , . '

$ . n t r d f r , . , , 1

t.

( r h q o l t L L , . , 1 1 . r : , . , :sngi i i i ; , i : t f \ r , , r t , i, \ ra \ . rddr i i r t . , l r i , jl la la ot . . ! , , , , L

! t l lu larDDi , : ! , , , r 1 . , : : , , . ,i s i r o l r i d i r r r i , . i 1 : , t , , r , , , , ' .

$ ' t i v . j l J i r . l I i i . 1 \ . ] j , ,

$ I las:u \ rp - , , , , . .

\ r \ ]

1 .

$ .{ lr, _r-

! r , , . -i l

Page 104: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

dlp e.en : YiBit, bahadE,'::,ri'_$i:,1#H;1".'"1,:"",T"",i1J:t];ieiin eal'rd, kns ii suna vn boruAlp eren i,l !.iT bi*i.,nc depti ilern

(13. H. xrv. xr,$ AyagD bork basrnak aip

".""te,ii; ::,,1,1 i i \iaiir,alpl* : r. sc.kc!t;k. (5tr' xvl. u -

' i*it.til.i !.li'"tiT:iJf:fi ,r;1, -;;; :siki muti. kuru nzdine Dru

"",; ;;ff;_ "T#;ffi

2. I(ahramut,k:

$ Qncgi J.,.. {Fd.l I Alpr* ;!ialpl* etmek : Ccsaret gostcrmek.

$ i ' t? l ,k b i t i . t iE h. r g iz h iyan"r L i r i d l incdeocz j,"r! .ilr I

(ganit. XVr.

(Ke t . x IV .66 :{lrab : Alcak.

Ozli'ii atlab C gii.ca scrda. botu.unrrbal dei i ( , to b"rdar hotur ( . 'ddt . \ tV.

sl tainga. TuEra, rug.a basrtmu ferman.

! rU tdmga LL:J T : Zebanr Ilirezmdc niqam padisah vebagnara9 mtrasba.

. (Ni'neti. xvL{ i B-uFr, h i i l ,um.r ib i . tah i a l rabga u. J ; tc ot rdhzeJe- iv o o r h f a J i p r r ; r . y t . d ; -

( S o t d k . K , . 4 8 -dtc', (ekcu): Birden liok kansr otan kimsenin ilk k.nsl

S Dnnya ilc ihi.et Li.i birinin ,rddr. Bu ikinin misti .trcuue,kuea gibidi.. Vakti ki bir hoFut k asD eberto

j ; , I lol ' Kun" v. " l tq o,el. (€anit.xvr.2sB)

* tt tFa.I: Altcr vc kuma ve iki avrath.(ganiL xvr. B0)

\j,' IFa.l : Iki avrat ki bir kiusene nikAhr alrDda ota,Ae ewelkisinc altcr derlea soruncuya kuea derler...

(Dee, XVI. 383 - 2)n tr. [Fa.]t $ol iki avrat ki bi. kirinir nlrahDda*ide ewelkine alrcr, son.abna kuma de.rer.

I (De$. XVL);j [r'o.] : Kuna ve altlLl 6.:]. (Caf. xvr. 173 - 2)Dtii'l-ee.'etii ;'r, .,-t lALl derte\ hahurun zevci bi! La_

tezewiiq ets€, vc Tiirkidc evvelki hatuna altcr ve soa_rna kDjna tebi. duu. (Aks. Xvfi - XWrr. JOT - j)

:9i t{".]' . Bir zevc tahtr nik6huda olan ezvac.rrddidenin h* birine denir. Tiirkide ortak ve kuEa tabirr. As Tihkler ewelkisine attcr c.:jl, ikino ve ngiincii-luma rlerler. 1n*i. xvtrt - Xtx. ue 1ni

-;).1 IFa.I: Bii zevc tait{ nikehEda ola ezvaca'n h.r birine. ah&in. nispetle, aElusDi ded..

lo .kuma ve orraL \ebazr d iyarda evvelk is i re s l tqrcnc'srne,(uma rdbir cdetter. t Barh. X t/ t I t. t I X. 4 3 t

ialttali.t ,w'el lniicahede EalaEtDda degirEenin altm ,i* r tai labit ot_Eaf.tr!. I lhra,. \ry. t6O)

ltull 9itti, foyle kim iistiin dud.gh buEru.Du vG alrln4ag'h €neEimi dfti. (Enb. xry. 235)

t{t y&r, alt ralaf, asaEr taiaf.

' bqr iki budag idi f.vgen gili eBilmjefi, atun'a! qlL disler vd idi . tL.rs. AL Xr, t7)

u3tt2

ra*dr 'en (Mi tneh x l ' 2a4 '

Page 105: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ B i r k i r l h , l C o j f u i ; ( h 1 . l r r j r j f u L i l I , , i ; j , , . . . . r , . . t . . ), l : j , i l r r l i ,L . . \ l , l l l , , , lan 11, j l l , r ' ! / i i , , , " , - , ,111

i K a ' r h ' r i i r a l , k i k I n , , r , ' , , , , , , , r '

" , , ' , n ,

t "

t t "

\ . . r , , . , 1 . " . ; l . . , . , i . , . . . , . , . .l : : ! ; . . | | . j l ]

\ \ \ i r r l l r . j : ! i ; r . , , l , a t r \ , i , t , . r . r , , i r .;j l, ' ' ',r,

' . 1 )

n f i i ; i : r : L : | l i , 1 , , . L ! l , , , l , L r j l , r . j . ! . ! , . , j i . l i t l , - . i t , , l. . r " i l l r ' i i l r D ! , 1 , r r , ;

i " , I l . . , . . , . , I

r . . - r , r 1 t , i , r . r r i , i , i : . r i i ! ] i \ i l , L . 1 ! , r 1 , , , , , . r , , , 1 . ,n r r . , l r , ' n L r i , . 1 , . , - r . k r l r I r l , , z r n , I i r . t , . '

l i l t . l b ; . ' . i r ! . , l i v i " , i , i ' i i I r i I , . / r i t , ,

. i r , ' i ' i . n s t :

T \ r ' , l r . u , : , 1 : . , . r : , ' . . . . ' t , . , 1 . '

aJtu la | , \hrn is l8, . l i .

! . l t i i l i , i l '$r r , i l i . r l ru i , l {

t r : i r . : ' . , 1 . t l i l )

E Yxz tJ r rb , . 1 , r j a la ( ah , rn l , r 4 : j 1 f l ,1 , , , "L . . n r i .

1 , ; ; . . t 1 . : . t . : , . l t t /

i \ . I tNr ld akd .D ' ! , i zburda r rb i r ! on ik i e {nar | r ! , : , n t r "

, , r . Lar ' rd vc r ' i . La l , l : : , i . 1 . l , t : 1 , t t j J )

I'.lm,t :,ituJkhr -ilr i tivit r1iil,...ITij topud rolh-r atklifi (lLl;: : i. tr'l

Olq:!vcu ..m'ediip giirrlerdilf 1;ztliie bx ri,,e ittuJr rLi air' liz (rlo,r,

' i!)

7 ) 1

- i i t l: i l . . . ' i )

, . . , . r s . : 1 . . . ! ; , , ' 1 . . , , i i ' . - l . r l " , . r . - . , , , , r r ' ( , " ' " 1 1 , , , , : . r , . .

O sor i i iz r . l i rJrun 1r" , - - ! . - . ' l

l i r . l a i r i r . i t k l r n l 1 , , 1 , n n - ; ( i t n 1 t ! . \ r ' l t I ' : \ 1 , : , . : l

E S a r l i l n L t , , i r r l t : : r - , r h , : , n a L ) , { r , ! L I i ] ! r r l i : ; , , r l i : n , , r l : l i -' t j ! d . o l a .

I J , 1 , . , , ! l i l l f i , l ' r z r , 1 L , r , ; . ' r , l . r , i , ' i r i l i l l , i ! , : r \ r t r , , ,

' . r i , l u , r 1 r i K ! i . \ , i t r : i i

g u r u r L i g i i l i r r s , , , , 1 r , ! a i u ,

Btrg i in . , lddr 1 i i l , r , ' , , l r ru r , la

0 l ohlu, o i r$r i i !7 i7 ' l l r r

I ( ; l rL ! : f r , , i i i / i iJ i i i i :n f r \ , , , , i i , r '

l L a d , ) l 1 , i r l u - " r r l r t i , ' ! , . : i i ' l

C i r a l - . t r : 1 , . i l , i i m i l , , , : r , r " i , , r 1 ( : . r ! . l ) t i : \ i . l a ! r

Gntr "hrr , i ' ,

' ,1 u, r l , . r r ,L ' r l , , r , r l , , i l .q1 i , , "

Tn r ' i i r t ! , - , l ,ura. | i , , ' r rD. , \ , , r , l , ; ' ! : , t r - r lt : . i u h { t . : i 1 . | 1 )

S San. dnr l i i d i i r l i i r , ad ihsr l Lr l !1 , , r r r r l i r r , , i . , l t , i , i ins, .den ra ib.1 iJ , r : ru i , , , l i i ' 'n i ,c , , r , l , i r i r l . i , l t : l r i i , ; i 1 i r ' , , r : r ! ,z i r r h r r l i : . . ' , r , r . . r 1 . \ 1 . . , , n . ' , , , , . . . . . 1 - .

i \ t u t ! t ' . \ t . 6 t )

5 Dn:rnm, sdr i . .n iL id, l .n t * j r ] l i i . r l i l . r :Lnu.r t . , l i i i .

| . l t i . , \ , . ' . I t ) .1DtDi i l rz l , :L l , nas,n, t t : ] , , 1 , rks, lSen gn, ahr gnra. , ' lu brkgl l

$ GiiDliin uilttrgu iri'ziirr 3bhr9&(1ari(1,i.YeA s i j r d i i tDrn *r r1or i ' ' i5 ' :a lu ,T f rkarsr d.v l . t l i t ; j * l

2. ArsA,, 6ii!i, (lri.rsi7.

Z€lha er lo us lnr rm so; ,s in ,1, l t iA9't oib d,,tit ,tr...! Ls(tt r atu j. i i )& lL,a o l h, f t , : ! . , Lnr l i \ rH d I r t . : , r t i , z i , , , 1 e , , . , r u . i L r ] r , ,

/ + l i i t .1r t . ) i l . t ;5 : /

1 tu . \ i ! . 59 , ) )

i t i i i ch;. \r '1. t t l )

! i . f . r . l . { j i i . . lJ l

l 0 ! . \ i l ' . 2 t )

T i :

Page 106: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

3:*",L1"'1fri.*ln:1," G. xr, ,^.1,Koqede oturua!, uJu ola

'"2)

l(ttlesirden lllrcak alu JlTola (Man. .I,a* vrw^o{$ulden slk ' .ak atu r i ,oia ( Man. I-oyt. XIt t ,^

E6erei I eudu ulu degitdi . "u)Yeli kineBneden alu ,r deEildir (Isk. XIV, zsj.rtI{er kisi ki .nadan olDay,utu

i j* "^1.T ise orur aru (t". xrv"xv.zi)rgi a8ga! AleDin ta$ uluIei ekber idemin taqr alu (yahdet, Xv, 42-I)

$ Sureu. . Ear id" otbaoa eut i ,o tanla. sendFn dtu . . 1 n" ; r ,br lk im s. t rde! anul . , ra , i , , , ' \ I '(Tuh. Le. X/. J?sj

i Taat ile ulu idi gergi kad.' idi aluBasa bundan ulu otaaya kayguKi gore kendiidm aluy ,JrT,rtu

S Cy L:l Taale bi ldi l in varr,r yoklu]ran )egdir.. . vegitkqellik (irkirlikren yegdir. EE.r(i f,ira bular birbirindeayegi arD.ludur lJrr'i. (Kab. XV. 17)3. Almak. aptal. sencm.

AlDluBunda !l<ir_rl I uyaBm aluvaKagrp yalmurdar uirarsm totuya (G, Ra. XV.20J)E{Birde zelil oldu utu.ls

($eh. $. xvl. 1s5)Iriqti sade atular ,JlT detiterrlucr : Daha Aciz.

SeE nq orEiiz eyiemezsj! hihe.Ogiirloe ey aEattan aluca rrrt ei

slr L"rmlt 3 G€li kalma}, aqaF kslnak.

Kigi kitn yaFslndan atu Lala ..b!lDiir iginde basLh edici ola

116

\ - - - -

t ' un ' Le .Buduur ngiircii kie yohsut ryat-belil idi ot

(Muham. xV. 406)

(Hiknet. Xy. Js2)

( Feth. xll 83)

(iith. xlt'. t68)qa.Lttatr k{9& isem e! otmavaDole'n, kiE"ed"n ben alu katnayaq lu,)t ( Sijh. xly. 2s9)

veribid' i9i toptoluki, lalnazrh erden alu (siih. xrv. 24s)

i : Ha1'varm srrtma eut, pqlan, semer gibi geyleli koyna!.

r, yiiL gittnredigh andan bildim, atuklamadn !{.)rirl( A t a . X l / . 3 1 )

: Bir ilin tiirlii ydDlerini Leyecan i9ind6 dii$iinmek.

(r||t giiz) ! Dikkarli bak'i. al,c, sitz.

hraftar Merva Drmgk gehrindc oturup alup vemede

J ! , . rT idi , (Mi is l ;m, XV. 1,110)

alv gdz iJf)j1 Ie ol eelmi leHa kiDseye(Yahra Ber, XYI.20t)

cihana bir ah Anzle t)r{ 11 n,dat(Ndbi. xvII - xVIII. 6)

.ljrt)rlT bak kitlesi oldugu giizel(sat. xvrrr. 174)

niiangah.

r ya'dur gitziin okle atarol oLJoieiin oldu araag e\l (Velet. XIII - XIy, t4)

bdld bela okua dlan LJd|n ve fitneterc amag e Lt kndD.(Enb. xrv. 325)

eaye qLJl l,{r.l : Tiirkee puta de.t6r, hed€fve amag EL"T.

nda krldrn can metimr mezat

(Kdeb. xvrrr. 77 - 2).r'|| [.d..] : Ok, veya kuru at mca urmak iqiin aililenniqangah. Maddiyat ve maneviyatta kullanrllr.

(Kan. Os. XrX. 4, 641)Auan dilelp andlaema yapan.

I [Fc.] : A'oantu rLLr server. ( S.,o,ir. xvr. 630)

tl7

Page 107: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ina eyitti : Bizim an'n ile saveirmrz yok

dahi yok kim ana kar auavur.(r,tn. xIV. 94t )

rol'Ii Nlk miillhi a[a slEitlailuD

i.i Eenlelet het€ l'l& berey{ &qk ( Kod}, XIV' 2)

rtrli bu iami vefk-r uuhamDeslc resmediip bilesinde

Lro hi9 bn it .na miilkil olmsya'(Lers. Dai. Xv' 6'2)

rlr tq pGltit, ballll efr' u*un. ( Mitslim XV, 15' 110)

ice 'iysn iderse ana |'r daLi aDc'lalan ziyan ey'er.(Husin. xv. e'1)

'tonildtiinn beredi, ana hot bezcrmek re hacct idi'( Fetec' Xv' 36)

li Lryat aia bir DiinasiP nakr batlam'*', buE'u' havAl

du vesfrssf aradM sittriiliip.. . (lrsod XV' 298)

olam deyn tenla bu mahbuPgolnar ua ol bua gnP (Hihn2t. XV. 409)

olup ihir-i 6a'ba.n'da yatae tityle hrap6L JrltT kin icb-i iyd-i 'aEa'a'r olaa gelek

!!riL altur teUer aia ltl

milljtr bolsy ki iritr ona

bin tcmam aaf aa-f ueleLls

ana diirlii beleklerti teilbir etme& a$i anatehrlL enuidir 6nden 8otra

6gii9 tav{Il olss ona

d i lna de erkisofibuloaya asla nurufi (Rreeni. xv- 22)

ri. de.tur verdi i'zs! n ikalo b e geli Sdrdddi.(Tez. Ba. xv. 6)

r19

(sonad. xv. 23)

( Sal6th, XV. 197 )

( Muhan. XV- 530)

( Bektat. Xv. 48)

bay Dr dirsiz?

Pnzida xV.99)

!.arn yc il ! Fidye-i necat, cql kurt$ma ekgasr,

g Bu adenler gelip karurdailm Siile'blD'r tutup gece iteaman verlik Jl, jl,l igiiE yilEi be{ gllruium atrp

(S;f' K. xvr. s,

lmcl€ gcrii.mek : Yapmak, bagaraak.

S Ey mii'min, rlilin ile la ahe-illallah MuLaDmednDrle, qer'kJrcmdan, e6i.likten, harag vcrmelteD ku.tul:ile kirtin kahrrdan kurtul, anele gerin.;l .r, hlglmdar

(I:uh. Le. xv.

5 Kirtiindiikleri lailehe - i ellal'r sovdel€ yle aneleyince h4mrm krlrcu kulna katnazm. (Tuh. Le. Xv. 2t2

$ Bu kitapta yaz ailr aDele g€tiin:re ile "Ij JJi .r, bi-ilih her iqleri Assn olup... (K. B. XVr.6)

rmcli rzmo|I ! lqi tcn gitnek,

$ Aneliin mi arlr.ojl.5u,ti',jnnmi don ?(Dedz.E.xIV.8t)

tlr (r) : r. olla.

qeLip iizdn e brnm ansulnqapudr vii yetti ana FT geasizir ( sth. xlv. 216)

$ O be! elni : Siz\cemaatE g6hH neyo dolendi, ana i tiladE!nicerrir, derri. (Si. Da, XIV.4|'|)

Hanerlan-r Mutafa'ye seveeyen mel'ularaObtuu bihadd ii gayct {fia ItT lAnet daiEa

(Nesini ' XIv I tS' l )

g Senia sna 6l bireu benzerlilin var, (Anter. XIV'2'441)

$ Awat Luonm ekre erindel bh eiirel er Sorsc labnt dr,Urs nYrll a8l@ 1166r fruud !u Bu<' rr Fwro! .--

meylerlcr. ( Ha^to. xlY 19' tot

S ... Anr .t' sakel batr gosterip cebo satna-k isrrr' ,rr(Hawo' XIr ' 16' r"

Tann arla her kim ilte dilineBu hikayet an! .tl yavlst bilhe (Mm, T"yr. Xl/'

118

Page 108: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

T--

r l . ' l b.rr im, l i r , i rui l in ,1": : r l , l i r . . , i , . ' r ' s i i r , . Jh" l i , t i r , " . -: , T i r l m , i m r ; " n l i , l . - i z . / . \ i . . I t . \ t t , l i ,I t l L r m d i r L i r n l " . n r m t . , r , r r r r k . , k r , . J r ' t a . k . , t , , . r , , . , 1 , ,

'

h r . , . i . , t o l r ' J t l , i r ! , , 1 , { , 1 , 1 ' , n l ' , . ' , , t , , ; , , : : j . ' t

" '

/ j Idat i l . . \ j tB)l l , .sn. \ i k iD \ aLd.r . nvn ' .d i .. \nr hah L jnr b i lesnr arr nr , l i r ( l t rohin. \ t : t . , )I lu) u t iDrd i nedi r tcd l , i r i D. , ku lo l r \ u z . D r i i , i i k t r n r , ' 1 . h . r g i l f l ) ; r . I I L t ; . t . /( l ihrn t in i l fngt . i i tu l lu r i i r \ i izf forran r t i r i t r . l inr a i lar i l ,n uz ( I 'a . i le t . \ t r t )6)( ld ,n ka(an t i dcr l ( r i i 'nr ,z ,n g i i l i iUdu.r : . t r l ,aA. k ;n rnr .J- l v ignrur , \ ' . ! . s , :hd

( I Ia1aLi . \ t L i )$u (L! i i , { r in ! i , r J l l , l r f ,L ,1, : .u ,L i had( l i ! b i lDfF. nc i?di . ; rFN

6e)

1 1 5 )

' \ i i r n . ta . .s i id f i n . ra l , r ( ,1r . \ I l . t3)

f . l ia t1e b i lnr \en mn.1f l , r , lurt lnrnt imiz kanu , rann rnrdrr r r , , f i (Ci i1ahi . \ t 1 . ,1)

T,,vlikkiii cvle gijniil,lrn gelirft l,a1a l,rln) ' lc l rnkm olusa kaztrdar ger fLr i r x , ia lzx ( I luh i . \1 135)

/ ( i d n . \ o . - \ J 1( ; . r ! i tu tu lDur la la. i hz,1. ! i lt rz lar a ia . .

- d \Lnn.m.z l , iz df l i l ( 1 ta i . Ha. . \ r L

, \ ( l .n id.n !nnki i r i iz , l i t , ( l i i r f 1) rht

lhr lu rar i ro ,a:nnet d i r g i 'nr l l f rK i ( rkmal is tem.z. i ia . l r g i . .n l , . r ( I I i is . Di l .

, \n tdtk L im iara l r i drk-r , i i l l , . r. \ lu t s .brnx .aLrn kndr ruuzt . i r / , prsp. \ i

\ . i t . r l i a i ,a le idrr rokrur . (T. . . Kr t t .

IJ fn i rD Lezej r ia l , .b .zeve) i rD, rnr ra lur ohur ddr

/7 d. lsof i i . - \ l l

18)

l : h ' 1 )

. \ t I 3 )

s

1 2 0

T- ,-1

-

,Lt,ar ," IAt.l | \atr[i

dcrler'

EbleLin i'.ini dnznc vc ana

acrvi iEac, ki ana Mduz ai1i.,( Bdh. xy[. 1, 67 )

'nuavtn.t .ylcme, aia it ve hizDi:r(sad. Pend.. )<VL 82)

e&ard, lar heEan )ok luL r )d isnciy i i rd i i l . : r ana lar l rk 1 i l , .sn, (Sqdh; .1. Xl I . ; )

OiDasm ala ka. t , r l n r . r l l r r , l ( i . ( : . X l :1. : ! )

Anu ;e!krn( lan . r i i i i t , g i r l , r g iDl i iml . rna Di inafar e! l rvrh.I t tahat . Xt L t9t )

Ol l i y ; lsuz i l id i i l vo l l , i lm. \1,Yol t la l o lma ai i { \a ,mi ! ' , r . , r

(nnki i b iz ah, L, l |ah i l , i lu :z i i?Ana n is i in rznf i r rh i l ' l r i i ,z , , r

I lar rDm t ,grn, l { .an: , r tL , l , , . , ' rK j n d " r a r j - . . i g , : r g ' 1 . i , , l ' , r i

. t l t ) . B . x r t . 1 )7 )

I Selnmun. \ l l . | )

/ . \ ; h a n i . \ t I . : t r )

| 1 t u i . \ l l t . ; )

D i i z i l t l i i r r l . i l ) j r l i l : L r ' - r , l i , l , r ,D i z f r i : r n a f , , r , i r I , ' , 1 1 . , r , , . t , , 1

I I i z h , r , : , u \ , f i r ' i i n n , ' r , . l , . ti1 , oy i , , i , .1D, , , r , ,L i f , t "k

L i i r i iL ! , ,1k, . , , j . t iz r i j , 1 i r , i t , , .I u . t u n r \ , . l t f D i , l , . r t r r .I t . tk n l iy rnr , i , . -nr , . i h , , r . i lr , , i \ , i h i L r n , . r t , f . r ! , t r . g i ' , r t r i n r

I ) , h n . . r , , I / , ; l : t 1 , , , , , t , j t , t , , l

/ I l i l P t i . , \ l 1 1 . t ) )

z r l , J r I l r r r r i i r . t 1 ) r , n h . \ n , r i

( l r h . h i . \ l I I 1 1 1 1 )

I l . t ; n l i r . X I I I I . ' t l t )

l i I u r L , , l , a n r n ! 1 , l f n . ./ / . , i . s . [ . \ I I I L . ] : - : j

t k l d r \ l I 1 L : t t : - l )

I i l -m" r r , i t , . . , , { r r I : r , , , r . , r l

( : i l i . o l u . h , . r t r n r i r , t , t r , , 1 , . r

l-UI

Page 109: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Donattr gehr-i Istarbul,u ot de|!Kamu kefir eder ana .l-telnaga lB.lttat y v,.-- _ q A . l 4 r u ( . 4 ! 4 o r e l n a 9 a ( B a u a l . x v l h .

3. Onur i(i!, ordan dota)a. ""zI?

Sftr rehe her LiE !.i candatr beDdedir azadd,!len Bua kutuE ezetden gt bjii_n ana Jt ,a.tdf

4. Onun haLlonda.Herne ki d€r airk., ,uride-haru'rue ar!. etEe ana k,yt ii kaal5. ODca, onag6!o,

Hak'm yoktru i5indc hiq illetK-i birdi! ana trT yetmi5 iki railtet ( Rureni. Xy.42)6. Onru, onun olsu,, ona {eda<lr.

Her ki snin kandalrg,tr ds Loa

I'iiTill91-"*:T'lt'n hep ana sr r Ruseni Yt. e0)

(R"Nni. Xv. ,n ,

( Rureni. Xv. si)

rDa ah . i.nncniD babasr olar dcd..

$ Ccdd r: Ill.1 : .{ta vc oa atasr

(Bir lobo Alah'a soyl;yor.)7. Oraya.

S Afia rr idben kond ar. (Ded2, D. xIV.202)atra (rI) I Ro siiJDit. serma)..

! Mezbunn_ziErDletindc vakt{ eozbur(lan bcr altun anao g,Ulve aitr aytrk ribhi va., trala tnlcp idenm.

(Sic.,1. xvI. 1, s43)

6il "il , ora dcdr deti€r'

( Bab. xrl. 2, 454)

122

anrdak:Ozam,nakadn..

0 Te anadak kinl S;nfl sabah oldu. ( Rahat. XrI. l,t)aladru rogmur : rnadr,, iloinr.

$ Ot Lavb s.rn i ia laacld,hr bi , o," ,ror, rol-us r . ! J, !1gtt?si iz l . bi . r .ni Ata rura g. ldi tcr. f Lry1 . i

-Xy. I I l l

( Sabit.

Ar 6te, az ileri.

ile a.&d-iuhuvvet eder miAis3 olnata zen-i diinya analBl

: Ot€, ileriye doglu, o bi! tr.f,

€ deai imdi du gelberi

iimdea aiaru kul gegemez

XYII . XVIII, 177 )

lar|E .l gdDlegillli at b€ri

Lyrm sudan anarlak iJ,61 gft een rcan. Xy. ZJ)

vii oturmagd anaru,Lfi (Siih. XIV. 302)a'ikare oldu kitn burlarm makamler dakr kendilclin

in dilegindm anaru j;tf1 geememig.

otlath anan ,ryLli yanrnda konduiuz.(Antet. XIy. 2, 403)

afiaru i)ltl, sahrsu €line dondihiir.

Lirncere anda aBzh aeamaz

(Dede. E. xlv. e)

(Ga. XIV, 333)

(ls. xly - xy, 2?z)ii Me'cnc sedden analu rJltT

i ar her giz gec€nezler bern

'd&ld Laberde gclmi! Li Srattan

(Ley. .1r. XV. 721)

anam sahralar varrh.(Detil, XV. 168)

(Etucti. xV. 106)

Ycrde Sava pa;a di! beriiit olsun, berii ya anam

u-r k6!!ilir hiima-yr himmet-i nlhatriyyesirde bi! merrebetur Li ardari anaru ,,6T geemeye. (,Ia.aftu, XV- J2)oI vakrt azap irigiir, ot vakrtlalndan re bir siat anan.sf Ive ne bil .eat beri otur.

(Ket. xrv. 12 - 2)

(qah anaru r,tT rar bL vakru vcrI olur ol nahrlde neml ile mur (Hi*Mt. Xy. ot )

r23

Page 110: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(;ijhderip u draru siirdn atDrdi bu Sez i i imi , o ldu onat

.E ̂z.air, bana; Anrru r,rk ye R"." '" '", , ,r, . , , ; . ; ;", , , ] , : t t , ,

L , r u b d l d P , J i , " , ; , - : ' .

t i lfrik,\Tedcn ot ai,a.,LLr ' ' et)

l l u l i i i k r \ \ e d . d i i i l r ) ) f . i ( t i r / ( r , . / i , j . \ i _ "

\ Zuui . der k i . fur r r r r t rn. luh. . , . " * i , t , , , . r , , , . . - ' ' li j i i l ' t n , l , \ \ t . L l l )

\ I t v L n n a a r , b r h i b . ] ( . r t . k i ! f n d e r r j r ' i a r ( j , 1 - J , i i ! r r r o t r u .

E rJi.z anaru gnri..k r,u ,.,rlan'r ..,, :: i::. ;]"1;l]l ) . r ) l i kar lr tu ; l l . r i \ i j r i idn. 1un. r f

-5) j

! I ' r , l i .ah i re. i l i rdi I ) , rr . , ,k l rrnr bir i qa!r ih , . \ j i Lt tu: \nih\ u r i i . i i i D i i j r r l . ' , i s . k ! , . | ! , . 1 t t , . \ t . 6 i )

-s ( ) r i l r la rdan a ia ru , , I g . lne i f k r i , r i . o tn iL tn l

/ . : d d r i , / . t t t . t / t l( ; , r i i . g ,1 i i . l i z f s l t | - . , . . ,1 ) - r l i . t in i sun( ; i , l , r . r n a n ; , i

" , . . , I r i i . h n r D ! r r r 1 , . . r , . \ , . r j ! r

I l f / , i \ i L j / l l

l l j , l i i t , B a h r , i 1 | r l , i t r , . , , r n r n , r a ! j . r _\ r . r l t l r l rnad l l f i r \ f l r r t r r r i . \ r j I I i : i t t l \ t r . t t )J )

\ l ' , . . hd l in r 1 , r t j rd , i , . , r i r rDU. l ) , , ) , , , , t . , , , , ,1 L rL r i r t rg i r ) i r 7 l ! ! r , t ) 1 1 . \ t t . : : , i )

L r k , - l ' l n ] g i i s i i . r ! , ! l ! . \ l ! , r ! r . r . l( r l i , r . i l i l h r i i l r .n j , t , ,n . ,n , ( t r | t ) t ) \ i I jn : j

\ . , ( r , , , r rJu g.1,L i r , . r . r ,L , r r ( r .u , . r , , . , , . l i ] j1 , , , , , , . . ,

sfnukinr ' r rn ananr t i r r t n , f r ra l

\n .L lurrn (1. .1, . r I ' i tg i t , .v r r r

\ l l , . , k , , l ' n ! i , a d , t . i t i r ! i i n l , i L i m l , - ^ , ,

l l 1

lqrk iscn r r r t in " r i

Gezne Yahul l rs ' rser i '

trnar- a61 gitm' g'l be'i

Nur l h idalet Lfndedir ( lb Na. XI t ' t t | )

. r , ! u b e r i i , ' i , r l t ' n r l " o ] ' - " ' l ]

I r ' l r L ' " L d l l a r l l r ' ' J d r- . . e 0 1 1 " b " l l ,

r l l a r ' r l r r m r r r r I ' l u D l ' r i u l i l P t r l l r r r r l ' . r . t r

.,gereEi gili' il. Lei dnak gfn Lirili')

A ? L ' r s . n i , , . . , l i l h , r r ' r ! l ' r ' ' t , : r

Sevmek g i l r i ** rnr :z ler senianaru L. r i i r - " t ; t i i lKa& \ l l )

6uudaa beriiden : IL ridtr gdldo

Smur d i \ ' r .n tnarudu bdn,L,L. - .

Kaqar b i r k i ; i kr lnaz o l 9er i , l . I r / . S o / , i r ; r . \ 1 . 1 9 l

.A'tuak I Dahr ildi

$ Cnn b i (z Ni , rnr .L \ad ' . ( f i n u h . \ u . ] ! )

l i i r . z o l a r " ,h , , . , i i rn tak

l l r h . 1 . , . \ J . - 1 i )5 Tarr ot , r , lu !L l

Dola, . t r I ' i r i l i

r n $ u y a n : I 1 , , I t i , r l .

l C n t e h i . \ | l . t ) t ) |

, l \ crnrz. , ,1 , ; , l , , l l , r

r - r - - 0 r l . L \ . , , , ! ) , r f r l

/ I , . . . \ I i f r /

5 Ol g i i r r i , i l , i r r \ , . , rbr , 1uzal l r r , ,L , r .e,<eiidir.

rmsr uasr : \ , , , , . . , , , r , . i .

! M . , k i n l , . r r n i , , , d4.bdtr l lah - i r t r , t , rar i , t i t ) , \ i | l i l i

- {hat . l u , i r , . , . k . , ; r1, ,L . i i r r ' - r iCi . i i t , o l - , hr , . . r t rnmrz, t r I ' in i t l . l ; l i \ l l : r t )

t : i

Page 111: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

anhal . (ambul) : Sulamar r Lolay laprr rmrI i izFrc. loprJ_, , , , du] , , *ur l r i jn vap & t , , r { r pdsa , l iz vpr .

6 Bi r rbd , , r br iD uruz L iJ krnhr jou.r bd! , ,1r , . \u i_r r t , bu l lsr l Lr r l , , r l i r . i s i . . A. A j / . t ; '

S hJrn degim, " inJ"

. , l i iz s , l , io , l , . l , i . - .b io h, r rn l , lbaq . . r sn . A . \ r ' - . - ;

: : i 1 , , . . r Jphu . l - . , ' . L , ; . \ r a b i . . - t " t - , , . , 0 - l ' /\ r ; ' l ' ' o l ' r r j . t u l l , I ' r . . r b a i . . , . ; . . A . \ t ? . ? Z '

ancs, Gn@B, ancdkr on,:!): O kadar, 6vle.

tsurlrr eydiir sattul rn.a),a .j T siz(lO, , dol ruz-vamak I , ,J t r \1 , .g i l b iz{ : (Yuz. gr l . \ r I r . t j )1-az, ,k la inrz dan,h mca, f t . r ,1 .1, , . I r t aBi iD, l t ig i r i gnnaLlarur a a soa i ran o la

( \ r rus . x l t r . \ . 62 )Yu,rrs ind i srn L i r r ice ek-q i l l iEn, ) i iz bnr onca . r ,Kuiag! , r )o l n , r 'u , ia t ( f . r . i i ! lc vo luna ger

/ ) i , r u s . I J J I . . \ 1 t . ; j . )

K i i l l ; i t .D L i r j ia .dr i . hcmmYi iz l l i r :dx,a Dr i lk i i \ar g iz l i Di l ,d

S Su,h ,loAmluBu l,,rLinle dosrluk ,,\t.mck i!; (. Fiinrn yc

i L t , , , , r . r ! , , . m i . l i r \ , 1 , . ! J , n r - , . . , , 1 , , , \ i , / L I n J | , . , , | | ' j * - .

( K . l t t t B 3 l )

. \ b . a G I a ; i d r g . . m , z , , l u g i t z l e r l Y i i o . L ) o . \ t t . l t )

On. ! 3r knd, ih j I : ,ar n f iEan ( ) i i r . I ln . \ I l .0q)

llfn lrL a\a gii.rji r.,h, ktmale a a kiHii ir irnd va-.f .rm,L ir i i in ot( lu ,"," ' ," n1l i ,r, .

,r, . ,\ r .u , . rn, ,k tu, .n k i az o lmisnris . r , lah i ac,kqbcn i i t rn .s i t r (Snh. \ l t )J t )

ln, a yvuk lok luh ircnden ,.or:u'K;u vrzuktrn b i1m.v, i l , .n i g in.n

I t lan ' I -a '

r ' \1 t l t ' l l

t : 6

N6 Lim m.dhettiler bin rurca&r ;"< buyi i , gotq"t \1, l i lk jh k(ndi l ,ed-hn (Irk. Xlr ' 301 ' 1)

Bu duadr bularn taatl.ri

&cag Ca aiir giigltr;' lakatl.ri (Ca. xlt ' . 25t )

ciFh idin gnl il6 bile I'itt;r

Cere b i i lb i i l ler i ,v le drcd i i l t i in (C. Ra. Xt . 1 ! )

far ikr i r rar lda dca nNr" 1. rdrr l iD hui . i sa! t . l inrz .

AJslaiDn a{l'la. 6usuzlulr s{l,n soktru lli(

sabredeur,z, (HdJ. xt. s)

Nagnh b i r g in L is . bo ,h. Lrn! r .n . td ! r nnn. f rk gk ln s i i fu!sEa a lmaia k isrde ncsrc l r r r lnava. l l la tnt . \ l ' . tS - ! : )

Anca dI rtii.nt iL l'u mal, r aziz

Kendi iy i e t r i h izDct i rc k fn iz | \ uz. I luu l i . XL t t : - I )

Ance saz <ledi bu rtsme ol fuznloldu .ndrn tirt;r;r ctu n lnl ( l thntL Xl . 6t - ) )

$eybu' rn surua g. l ( t i l . r . , i \net i i ) iu a ra g i t . , l , i l , r .( \ l i is l iD ' . X l . h . l :J)

Sen edersh h.lik drc.l,nnD,iaEvinden I'ir diiLIDIr vrnn(. I / l r r . x i . \ ] , r l

Zinddban cv i t t i : Uiz id l r , ' l ; I iz imle o l t luk, r h iznuh id. \ iu-E y i x i b : k " r , u l n u , n \ , , / 1 , . , . . J , , d J , r . . . , l M , i j , , J , . , , .iltn b; nrsr'r F, {er. ( I tec. Xt . !7 ! )

Ganzen okla', kacan irire ranrra dtriiBu Nizabi giizctir d!.n .4 ki cann. g.({

/ t ; ; 'am; Xt : t t ) )l t t rca <r 1" ' u ,1, ,1 oh k im l , , , . iharD6rd..e viiziih su gibi aka k:!r (ll,ilhnnl,. ,\y. l\t :! - 1 )Bu asl ka,t,hnn uca burur gili cf'lll,ri olru.

(Mnatif. xv. ltJs )u L L n y a b i r . , . r r . r u 1 b r r . i z . i r o l U r F . , r . , n . .Anca e.dcn arrd kaln i t r r r . , ' . t . . o t , ;ep, , t (D. l t . ) i l L I3h)

127

Page 112: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Allca bin kefili hclAk vc nice binini esir €yleynp. .( RahoL Xvr.

Arzetti giinet yiiziirii ol nah.Yi.iz acag ral ola rebarck-Allah (Lanii. XW,

Garki hunabr dil etti dide.i giryan beDiArcr kd doktn ki bundan durtu e\i. kan beni

( Fu.uri. XvL

($eh. 5. xvr. noGnnde on bin s.iz hana c,'vred.'n ol dildardrKang, birin oydoyin ah anca 41 derdin va.dD

Egorei ncv'rflsid,. soncu(r'.ol

(zati xt/l 1t3),

Citrm(lik bi. s{inin t{ibi f',ir.hslivnis.iz iliil,'lin fiiz rnr:asu' ;-.a1 ( Renn;. xvL N)

l lay o laym dcyi i D ' .a;Lf ik . srnKrrd;iznnr: fahr I'jlgil fdhr srn ( 1-r. XVI.

,?\rx,a y,llir Luhca r;nnrh iilxlirnNr: ancl i,*lryin l,cn rqimdrn $tn (Sdz. Suit. XyIIl. 429

.n@crk: ,{noak miid(Letio, onu kadlr.

(lnn rsmct il,: ohmevcdrlotnncacr l ;< i uzun ohrr rnahabhr: t

an..* ola : + ucel oli'..

aacak ohr, (aucak ola): lncak bu kr{lar, bii)lc old.

g ts fendi ,var ba; sa lp, ya lu iso dcak o lur , ) ' t o1 ' ,c l iP

( viillin Xl' tt'

l :1 |

r99Gatine tuq gelncmigsin anca 4TYimedin bir yavuz cldcn tabanca

Nnr vasfr:ylr:scn yiiz .noaillr ol ( Vryse. XV L 3t .Il ;undnzi in cn.d J L iD .Jr r l r i l i .n .Dnrtc oflrla.d' adn etnginr: rtul ( Bud.in. XVt. t0

(Leys. xv)

(Yohto Bc.r' Xl'l. 190)

ancak ohu r./rr i4i neho'srttin(Yuz. $ens. xt '1.296)

isc anrak o lu deyip tahsin ry l td i l r r .(Mi i . l i . XV, 34,80)

;! geeti l,tnim ucrk olu. firkal iso

"h'm beni oldii! nc kadal zabnct iso

t z|rnu tuzluiu u.-r l l rn

: S(,yrd 'k ;!: ancak ola lrr .;+ i <tir.(I,eta;f. xVl' Ia)

r)tr.finda hudak bir mericbc smik idi ki anc.r(Soloh. Xl ' I I . a05 - 1)ll,Akirr iqiirdo olat .

.uretin adeD iizntr divancalan .rrjtr eyle<lir riv

hda..

l''ti1 gn," uvath krll.linNicelcr, niceli:ri, birqokler, o gibilcr'

d! sal* daErttr zcl lesin (h H.XII / 'Xv.t30)

L6rirsem bctr senin s.tsiinlE scvdiiEiiE eBer

,J4I sus olalu gornllerirdcn ol€lei(D. B. XVI. 86)

( Fozibt. XVI. 9I)

! selrir €y dilber ancarudan arcaru .r)l+rgibi senezler scri anaru beru ( KaAL. xlv-)

t ODun gibi, o k.dar,6yle.

6!ge Hazret€ kimdit yakn

liral izzete kimdi! yakm (Si. Da, XIV.89)

lagrm dahi otuz yagrndr vefat etti, ol dali anc aFa

gitri. (Cennet. XI/. 128)

rahmeti mcrlaym aLir ma'dut defil.(Enf.s. xt'. 8)

vrrll$ rol dnre beDzerdi\ olmu ancrlalr (K. I l. xv.83)

t29

Page 113: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Kendisin. nice ziyan iderse ana dali anr ayrl j&i _.eyler. (H"",t^. rv.;\

S Vc a.aL git6e yine Laranulul geliir; buld dahi anc,la(L1". ,r,. ii;

Kcmtl eyle zcr ii rimin neye sarf 'rt

Ki yoltur anc ap d+l hie Easraf ( Sanq,. XV.2I)

S Hdr.ti Ome!. h efette bir dirlili dirildi Li kiDEE. tuc,tahdirilDedi. (Tazanu yu

"::ditirDedi. (ra4nu. xv. diKan oldu li nevte kaadir olurADctlalu lrjal kimesne nAdir olu.

(yuz. Handi. xv. r02).

$ Bu uzkr dali ancrhyr.t$l sarup korktu. Bunu iynan e[li!6Lag ktdr. (Lcts. D,iti. xv. s5.u

S qiirrn !r+ IFd.l : Arctlyln a4T. (S&. Ac. XV. s4-t)

5 SabrediD, arc .ym Ligi eimrli gele derli.(Tez. La. Xv. t03 - t)

$ Andan mk gidiE . . . bir d.hi dc a)4n bed-baht olm y.lddidiler. (Te. Ba. xV. ?1)

5 Aff syr olilar LiIa b; Limcue koqurmdar veye tb

dostubdan bi' dtll!, yn bn alga almaya ia DeEei ald(CeD. Ah. xv. 18t

$ . .. Destur oldu i9d gildi; Zeyn, bir ma*.am giirdn ttr

anctlayh aalan gordiigii yoltur. (imc.-XV, tll)

$ lLinci krpr aacrlayn ./,JJ T namaz k anlarmar, vulu'l'tdve L &Lran n'milrn ikii,rdini ,.^r,

Eifi.. ,r. rr,

$ .. . Yed Lic6 Li radln yifreniiniiz arc slan mesav;don drd

tercoir. ic*. t'. xv tut

Ev.rff arrb b6ydr. gctdetBn anonaya cihaaa gcfmllz (Soailct- Xv - XVI 83'

130

(Nt,tuL XVI. 218)n!" [Fo.l : Eylc vc :acrleyu .alat ,

iLf [ro.l: A.EcJs}an de|! ldir.(Dei. XVI. 383 .2)

;.ir, [.Fa.] : Allcrleyn ;_4t.( Nuh- Tuh. xvlL 34-2)

-.!t:f[,{r.] : Gineanc ayr. (Mii^tahab, XVII.79-I)

yol ys biz seri aic a),rn car paranlr gdrdeiip zayi'igin hnknnet veinz. /Naina. XVI I. XVI I I. 3, 58 )

,tf [,4r.] : Anc aya, a n sibi Li dem.ktn.(Kthb. XVIII. 32. t)

.n JLr [-F.l : Oyle ve anolayrn m6n.$tradu.

i,u" [Fo.] ; Oylece vc 6llr gil'i ve ancJlym Eand!.na-( Biirh. xvIII - XIX. 225)

,. (TutJe. $. xvIII-xIx. 12a)

;irl-i Laf irlir ancrralu ;-q Tyolh rrLL€ Lugran olurDr' (Kuddusi. XIX.66)

rl[rCrm giilllii gdldiiter aYclule'ya urln C.crLaar (Yw. FGJ|. XIII.6)

PLt br fash t€mam i9ini, pes a lalln ans$ kEt'trs v$drbd.n hamLk w€ aLit vc and rj T ist.di kiE re kim k"plendir irc gizli duta. (Kat. xIV.62)

b bqiygiin, ki benim Lat'Dda ol srdlsi'ln tJrJ! T dusudur.

, (AntaL XIv.2,223)&eir telrirde)r eylediD d[Ii!.trdndln strihtia dr.ul b€ni

(Man, Toy. XIY. 231)

Trdt ol aDdunuddi i,rjt.'jl otiirii lire aDd rjl kcfaEt-Dcyrn t rfr Li. .. (LG]|!. Mu. XV, $2 - 2)

Page 114: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

s Ik; FLndLr,irio'|Er?' TilTT,i,,;,1'l l; ;:',.lll:iil;. \ i r ' : \ n ' t l u ' @

:"; , ; ,- tr"n \ i 1{21

s \..rtud ire r,;in andumuz i-rj .*,"i;Jll1"i- i;- l:l;;

I Gtij{rkl'rnr gtr!'L rndlarm!

-li S$kr:nd rlr lro l : nia ! ' YtDrtrr

5 scvlend xL' [-l'o l : ]:td 1; -

E $cvlarur Jndma ajrj ' r'leclsrnt

Sevkend -.r- i r" l : Ard ' : : i i

r o : n r z d t F a l : i i m i i i t ' r i :

r s , r . \ l l . l i ; - : t l

/ C i n d s . 1 r 1 . j 8 - l l

r t d , r i l . \ r l . 1 ;7 . /

i / l d . f a f r i f l i 5 ; : )

r ' r o , rzd [ ] r ' l t ' ' t '1* t '

k i r i : i u ' ' l I I n l

n , , ? l l I ? I r " ' ' l i ' r I " r 'h ' d i r - [ l d l

' l ' " b

( C n 9 \ t I I 1 9 )

KsE r,1r.r I iirni, ud.a ..,. , .i;;,.i,,1i,,;i-,',;T

1( i ' r ' / re - ! l I I 9 l l

o l l J f - [ l ' l r A i l - / l t r m r ' ] r d ' \ l / l l l ' l

t i , . f ' t , J i t r ' l i : L i l ' i zd i l l ; l u ' " ' " l ' 11 , ' ' i ; ' , , i l ' :

\"om F, r. qr'"nL, - - \ i ; l : ' i ; , , ;"; i ; : i

3'dn" - - I I a I : Lron si 'an' ;"Ti ; ' ' i ' , ; , i " l i " ' l " i

r: manasnadrr

anda : I' Orada'

',.:;fi Jli')"'":'ll"xfijt,i"' /Y'r forr \ //I rj

P.oDogt

. - - ' ' " , ' l u r i : " l " " r ' l o ' t t ' u ' t t t r t t t r

d " t l . r . . , , . , , , , r . , , t , , . m . u ' l . r r . ' ' t t t t r ' . t

I r n . l i ' ' ' ' " , ) r i r , \ i t r - \ l l ; . 1

! Scndbc or ari ' ' b'.sr!(ri adda "' ' t "" 'uil,. j l"t, , . ,,,

- . r , . , , | r ? r ' ! l l r i l ' 1 ' l r r ' t ' n

{.e: ' : l : i l l ) ' i , ,

, ; l r . , . . 'rr"/ ' \ / ' /rrru t " ' ' " ' ' R l

" , ' ' l ' - ' l ' r L ' l i '

I B " r \ r r , l i r " ' " / 1 , : , t . , \ 1 . . l ' , ,

a rn r " J . \ ' , l l r ' l " r " l " r " l " J l ' : h

, ' t i ' ' " : ; j , \ : ' ; '

- ' . 1t

"" u.-_' t ' u '1' 1'u'" '

u"l 'o' ' . , ; , , . , ' ' r ' ,"h ' , ," '" , : . : l -"1

l , l ' ) . ,

- {nda o lDurrn dr i t . i , , i T i i r l ' { r tLn*r i . \ t . : : l )

,\nlafl i:ir I i korna(rr 'rnr

q ;T;';: ;;. .' !"r \.-. - s,. e -*.11; )ii":i /rl"i',1iizcrim. g'ilD' )r'

! -Andr korrm. ' i r t \c " f ! fu l I r : , t I i l i ' \ t l t t t t )

Bugni b,u a \ i \d , ar . ! " t iL ! ' r ' r . r ( I t t t t r i \ l . :J( ) )

At" . lar b 'u"1" rnda o l i ! r r0L

Gider evr i er i r r l - ' , " , .1 ]1"1.- . . . . , , t ( , ,4 . t r i i \ t . : t , t ) )

G a n l u l - l ' l ' r ' [ ' n ' I ' u J \

I . . i , , , r ' , , r .u \ ' I ' t | ' " " ' ' , ' i , . , , ' . , . ' r , ' . ' : . ,l e te g i jgc s ' !d .z r r r i

glfi.i;l:1.illlJ.:,:':liili:llil: ( ,1hdn. \' "'1J I,Sv+1 'n , r " r , r - r r ' , r , j . i ' u . ' r r ' i r "

i ; 1 . ' ] , 1 . , \ , " , : ;n i f r ' , n J , ! ' , r , 1 t r " . J , , d , , l L r r '

I I . r k imi i s i i2 , in . , r ! ,u i ' f 1) r rurB * r t l n \ i i r * t a o l k i i i ( l i r L i i ' I j t ' t i t n \ t : t ' 1 )

Bu l .m, i l , .ur r , . " ' r , i r r "E r t e g i l , n , t r j , i ' , ' 1 . ' \ "

" rBeniro u,:malta vol,h.rrr ,'ia "lr""u.iillliii"*iii,,-';'",,'a (\I @' \t :8')l1 l !

Page 115: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(

r r '1 . , l r r r gorL iu rer Si i rdrr L i gr1 ' r t

li.v nrfs, bunrla bitkLL! giln zrtrDcr gi:r.

buis .

YJda 5 i . Lrr rc anda , ! - i ' o lup

s I luht . r luru.du i r i , ' i i i d i i .J i i l . r .

a 0 " r r : r ! r h J , ' - l r l , l . ' r 1 . . l . '

D.rtayi t i r r ; - . l l i r . i : r l i rl l en i l t , i j d an ( t . ; 1 l l u . ,

l T t ) . t , t . i t t 1 9 0 )

De! . i D.n i r . : - . r ' L ! ! .1 : 3 i r k t l i , ' l t r ' r ' . i l r i iz l l ru i

p. ivgaml, . rnr sr r f lJ . r i a ! ' i i : dzr ln : i r r . .

t : - " : " . , , . \1 1. iag)

l fcrLru l lacr l l i is i ln : 'L f i f r i ;s ;n sahi l )_ i ! i ' r i : : r i l ' r i ) l ' r r

anda . - r l o lan c\ ' le . in i r f \ab i ' ! t l iJ : ibrk ' r ' 1" ' i r r r iu iL( ' i t : ) ' t i 1 2 3 )

, ! . z i r .n in aJ jd : r i r in , i i . r rd d r .

rc f . s r t td i l l r , ,1 a ra ru * o lu t

I i : ( i \ i I l u l )

tahur Lc i r ; l i lav, r t ' i l i ; !d ' r ic \ r t . I ' r i

1^ k im , l ind"n t ! rJ , i la l i kdL l . i : r r ru

I I ie r L i tn i f L i tu i ia ; r i J r r i i l i .

/ i " ' ' r ' i ' \

/ l e t . ' t ' t : t \ r

l l i i l 'e 'nr , , o ian as i c iha lLr

cr :zasuu Lt t r* i ) i lnr ia r i i * i ta " ' i i ' i i i l r r : r ' ' i

Uruiriu Harricr i,iiur rJrla ninl,cr

Karan k iu rn i r l , .n ' l i ja l o s .nr ' . i l ta ' ; l t " l

\ n . i J , 1 , ; . r n l ' : r ( J { " I F ( ' r , i li ' L n g r u L , r l . L t ' t : K l

I L t)

i . 3 : )

I :J1

r Onr ld , ' hus t r ' c rx ! {e rz !da '

S Uru n'OU U"-" ' ' " ' ' " ' ' ' " ' " , ; ; . , ; r l : t ' i ; "1" i ;

" t " . " t " t t ' l - o ' ' t " - ; "

$ A''a il,. ird,",' ilin t,f ilmnrj! ki* ,'*..l;:;:,1"i;1.'"'ll;;

, i ""* (J. t . , 'n ' l ' r dr:nr l i "r{ l i r ' i : ' : i i ' xL : : }

l , ' " ' ' ' , : , i ' ' r : r " " o " J r "

' r ' ' n \ r ' l

s;,,. ',1.1,,,, ,, ." ' , r' .," "' ' ' " 'Hel{ i t i r ' ;n i i : rar ] ! ' r r rm:r t ' r

rq*r , " _ t . . t

* i . ; r+z z i ;a . r - . l ja ! rd, \ r / i ' i f ' l ) . , , i . I t . i i t j )

S OraYr '

Andatr $rru it!rl2; (ith; gr'!ii' k''ta' , 1 .r u: tr, .1- :: i I I . i | )

Y u s u f ' 1 1 r . : . ! t i r l i r u r r r t l a r ' l d r i '

! tsdu nj\ r,r i ,nn k, st,f , , i i i ! , i+i: i , , ", , . i ; . ,1 , ' ;". f i ' l

; : ;ufur laYr l l t l la g" t i r r r '

S Kanh {}su, irrf . i iL(i i i i i .r ir i t '" '" ' . .rr.r, , ' , " n,, ' i l l " lT, l

K a n u b . f i r r ! i l . l r a , , ( i l f i i r ' : . _ , . l , r l . _ r . , I l . i t rDi i i i jn n, i i r lara i : ' i ' ' r l ' rn i ; ' r : r '

$ Pevgrmirer ^it ';ri$ri:r'L ''-i'i;:r'rl F 'i tt'-; ; -u.

';,', iit' .,;'i;

Cebrai ! l iF l i t lz i ! " t l i '

q Rabia nd!r i l : i i " ' ' r ' r i r : r : i i ;1 'cr ra ' l r i r : i r i r ' " l i - r i : ! ' r

' i l ; "

" ; i '1nDz t : ! r rd ' r l ! : ' ) i " 'n ' ' i ! : : . l . ! i ru . !

ri- -'J. "- :,!r. i'.,. d rzr'1 . /.!,-,1 tic. Tr ,\i)

! s{hi iai<r,.r r i ' i : ,2,! in r,, i i r i : i , ' i ! "" ' , f lu' , ' i . r , , , , . , . , , t

s v./Lur 11. r., ' 11

-,,' i '.

t 3 :_t 34

Page 116: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Didi bon orla varam od yald'rao

eih ai'r siiuiim yukan kalhran'liny,t trhtNrx sincnh varY.rzrla ti kin aida hc. nc kiu vr!

Kim. kim sohht-; h.lver g.rr,ltirVrrrlar andr ;l kin lallotliircklir

(iiizii rcu tr(, yd{, irs{, trcmnr,\b(1. .{ i b.so,l, ay.Etn cy cn;i'

Andr t!'cik lruiilii sikh olur()a1ril,,r :urrla ,r: i rrak il(l n gtliir

(EDuti. xv. tu)

( Ruteni. xv. 20)

( <:PiB. Dii. XV. nB)

( I I . l hanP . x t . 1 .1 )

( xlthan. xt:. 2s)

llazrr ol, t(il.riik giir, b,u,d gitqcvii,, .reDld biz. Konva

rehri,, {trrr \r.rdil.r, anda gid6 iiz. rlidi. ( Bpktdt. Xl'. 41A)

Yt'knp Bdlrtirirr rniharu r,hr aldr vatatltra gitt;. ADdr;jl\.mL br-vu,ltr od y.Lt,lar B.dr.'yi ol oda saldrlar.

( I\\c.. \I'. 86)

. . . B.u .\ in;r irnr sim,rlim \'. {nih lrji vfnadDn./ - sn . l . \ t 7 . J . l l !

Nt) kdd.r .r rrum rurda ,rjT gitnalifrirr. bizr: gtlsi:r dcniler'(,1s. xt I 5s)

l{^lknr iiliisii dirisinc yiikleniiP oxta gider.(Tar' is x|I a7)

III gnh ki Yemenl, gits.m anda Lonardrn.(rsoalnl ll'I 65'l

VeliDilmck gr.ck siir bijylc huyu

Ya t{,F.i, ickq d,da va FuF (vu:. 'sens. II? l3ll

Ciil r.gt(hr ey serv-sehi giil\.ne Dreller

Ta sr).r.liip ailda djl \aralm bi! serr ii bir ber(Ci i lseni . X l ' l 5r )

g . . . Yerlerir yedlerindo ibka etti'iP iizerlcrin(i arz laricr

! iz " ) lcd i r o lsa. lahur mh. nndd g idPr i ip *e Lnf i ' l "J '

. a n l l a , : s " t i j . i j p ; s l e n . y l . y n P . . . t i s . K ; . " , \ t l 1 5 r I

136

r Qrarlaki, o ycrdcki, ondaki.

g6;neye6in Lin sana kavnuy&

imet olur dda djl kaqdak i (ey) yar ( Ferh. xlv.23)

i'ye vcr dihgnn .y Gmiki kala yalurz bir nefes,rLj T ir sen 01 ana niryad-rcs (Rueeni. XV. 129.)

sdeminde a9,ldr qiin Snller-har oldu anda bnlbnller (Yuz. Handi xv.6l ' 1)

urcyf'i, Bcni'Gurab'l azrrgan't karda"(rm andalt

i I n ' .hbrr ' v , gai r r r i r " g i tn ' l t rDi ! t i r .

un -q;ri i yiiztcri vildd idi

( . 4 n r e r . X I V . 2 , 2 6 7 )

(Muham. xv. 2e)nrloj giildcn rlahi holdan idi

akar nlin L.,s,Er dyrantmriliin ol. andaf' a'.rjl s(:yranrml (Ruteni. XV. 128)

g r - - ' m ' l r . r h ' n , l J n ' , i a , z ' y a d , l " t , ' l a . t C i i l s - X v I 9 ' 2 )

ir liirk-i tnh ii y'ngirl gihcz h,.vas lJattd[vdayr 'liit,ili,lil drrl.gr goz ii kattan (Cmyni. XVI. lt)2)

itrk,ll'dvd, rh(hE, d'"ri i,i!n surct;n

ullu hu.i s'fmar surctin ('?n'I xvl. tgs)

t!,lrlu M.,lnvh gdr s'.lk'l: rrazar cylr:y i r r r j ibhtr i r l ) i f rn , ta i r hct tyv^n (NigA. ' Ipr .XVI I .72 ' I )

: l . I I ' , rn ,J , , o dda, dr : rhal .

ilziirr i,.irtdr LrrlaL l+n,liidfn Hitli :dilak ir1, ! in , i i1 l , . r rn ' , t lak s l i ld t , t ( r l i b i i rhrnr

( Y n n t s . . \ t l l ' x I V . 2 2 )' I

' !s Nt l i l , , a ' , ,n ararnr b i r n , rq g i r r t i r , , Kor 'ar mdak( I inL. XlV. 88)

. . l t l i th I ' i r l is . l i i r r t i , ar rn iq ind. a lu rar ; ,U. t ) , is ! r r dahr' t ' larr ' \ r { ' l krz^ v,r , t i , y{ l iEi snrr . rr \1:rdi , anr lck' ( Kd. xI I / . 71)

t l 7

Page 117: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

/ Tuh i \,r . i i in r f ,J i i r j T.u ' hr i ! . , iu . ^ \ ra l . ,n . l? i ,

" ' )i i l l , . ! . i ,1 . : i . i t r , i i [DrLr i i t ] iL . I TLt , ,

t -a l ,1 l

Ia ,n l r , L i t )u i r i iz f i l i ( i l , , !1 ! g i i? , . ! i jL r t ; l )

s r l r | . r . ! i j r L I L . . . r ; l r r : 111 i

{ r . r . i \an,r . . : ,1 . (ar . ars: , ( : i i , ! . ,0" , , ,1- '

t ' ' ' t t " ,

, : : r t . i i l n , J r , . \ ) , f . r D , t a r , r r n g , . u r u t . , r r ,

: : . r ) L a , i r , . ( D : : I I 1 . 1 )

I l r t , t , L t . , 2 . 1 , 1 r . l : , r r , t . , t r , , . . r Lr ! f l l i l r r i r i t , l i ; l l r i i l . r N . r . k t r j r r r , . 1 l , J r . ! 1 r , , , t l : , ) )

r r , d , , ! : I l i f i . L n

\ ( i j i , i r i , , i i r , , . l d , I . , . r t , , r , . . , i , , o 1 i , i . , , , , ,

i i . j r , , r r i t i r r r . lg i ! ) t ( t l n( i t , , . {l i L k ' t i : da , j - . t , , * i t ( l t L ] | , j l , , . i

i ! , t , n + t t . t l

B i , , y i i f . , t . , . s , ,

i . r : Lnf i r 0t{r . in, :m,tra, j - .l - .Lr iz . , l , i i l ( r l . . . , . , .i i l r l i i r . fu k , r , , ) i . . . . , , " Ju ' r .

r i . L ! ' r n , l , . , . \ i r i . \ i m r . ! ! , l i , , . t . , j l . 1 r i i , r . : , , . , , : .\ r r r r , rL . rD i l .L i ! i r . I t ; , , tn

\ . , j L r r J , r , l , r r j i J , t . r r i L ! , . 1 1 i r t L i l , i zl ) . r | , r , ! l a r j , , . . j ! , 1 , r , ( i . 1 , . \ , , r

\ l l , , i . f r . i t i n r i t u l l r n , , x . , . j . 1 . . , t j . i , 1 . , , j J , , , , , L, r . !h r r ! . J l . I l t i i r . , t , r r f .

l ( r r r l t ,

l l l l

g

t$r n sipa!' ol rwrYa kim

Ve aldd gayri ba'z, girifl

o ulta '

ddu artrk Taur yoktur.(Cnzid". Xl . t )

olacal dkga rr giinLiil vik,'

/ S i . . i l . - X 1 . 8 , l 1 l

iistiiniize k('.trrasDt didild.g,Aldar trak gid;r. apir toz!

(7. , . Ba. . \ r ' , . 7 t)

iiiiir tir,ld ]rJns oluruzI i.ld,at. .\ I L 3:t )

$ Mnglikler I'i. a.ata g(:lil' oLrlnu(l

(0y i i !dc r iga! , l l i ! i , , i id ) r r ,a t r (nrr i

fo l .e tde k i n i i ln lnn ,L, i i ] andan i - an ' , 'm3t( t ) . B . x t L 1 r 6 )

otunl birdi. iLilil grtmr? rndri,

l l l l i k g e l s r r r l i k s . l u , , n C u / ) ! : l . n s . r l l - l 5 r l

Acr sdzii L'id. liii niik.,ner

Bi le dolmu1 karnda. ur tu i i r l r , r (Cn . \o . Xt I . lL)

ArLa iqrt o idi ,;r'.u5-' 1arlndtu Jt r i i f ia , , l ,u ,u i lu : i iz i i sa\ | | )u tnr . \ l '1 . l i )

! Derya orraurh bir da! glrrlii ki rndei Jrj viil:s.k dniy o B u d u . / l I . r n h i ! S t l . 1 l : ' )

Tat l , tar l ' i i t ) rn t r . i ,m, i r l .bn, i .ar , I u , :vBi ln€zem sr ik ; t ) , r d , , l rn nn, a lan : r , r , " ,

I R. td i ' \ | I l t ) t i )

Andar r l , i i izs" k ins, Hal : t , Lr r g i iz i \1 . g i j r ! ) f , l i/ r \u . i rhs; . - \ / \ . 2 ] . ; l

2, Ona.$ H i q k a & h . m . l : r r , . - . i - " . r r - r l l . r . l : o l k i ! ! ' n e d i r r i

a3 la sa ' \ ' i , , , l fn 1 l i , l , g i ,dr iz L i l i l r l . i rL : ar ,Ln - r 1 vel , rone{z t i l , i r (1 , , , ,ur .

/ J / r s . I I 1 / ' \ t I I l . 1 3 n t )

$ . . V, , , l " l , i L i r l iocsr , b i r h iuresn.r i LsJr , :L izr . !13f r1Ti i n l '

" "d"n r rk ,nal r i l l i r o ]u iu. .

( 1 k s . . \ l I L \ I ' I I L 7 7 - t )

l iJ , /

Page 118: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Sfat{ Di - igebbehenin f i t . i nuzar i 'dea i t r ikatu!1r , , r

ij,--T,1':1':^:Tg:1' l1fiD'| lazfegjl *d* ;;:jfaLat elif ve gahi elif ve nun verirler. f,{i". x},rr.iL?lBii it iqir bir cemaat cem(olurlar ki Tiirkid. ",rnD $ rqD br ceDaat .pr ,o lur lar L i T i i r t i , r - - - ,ribiroruu. 1r*".xnri.i#,li.I*3. Soda, oDdan sona.

Yazdurg Yusuf snretia nalkasaSenin Biretin daLi bile pasa-And'n i"ul oku saraya geisnn anrOl sarayda yaz nl' giiEnn scni (yur. gerd. XIIL J2)Dmtta:r bana habq gel.ti dua1rm arrlan rarayuKurbdJr6a bu carDtu vercriD uda:r varayo

(),unus. XrII - XtV. 206)lmd i . r "n . yy1115.

" t in a )aA,n bas ta ]5 ) ,d . an . {JD - j , ! i !

se /Fs lz o ld l . (Dpdp. F . x ty . 266)

E)diir ahir qiin hisabhedinizUeEraEa ande geliiben sirdiniz (tldn. TaJt. XIy.60)

S Evine girdi, silahn cdzdii onudu; anilu evdeiinc eyiui,Taam geti n, r-iyetim dedi. (Si. De. Xrr.. 3J4.2)

9u snsen ki ho9 [ite. ii diiziiliirDi l i c*ar ande batr i iz i i l i i r (Si ih. \ I t / .238)

s scn dahi kunuAuda binisr or. a an ,,ii;;,.rT;r:"#)

S Uykudan u,vdrl, fithat su iqmel yaramaz{rr sak"rnal g*elkim bir dem geqc, dd:ur lrr isd(.r. (Ilazain. Xt.. 33'21

Kaza takdir idiit, Hak tuyNlxrNYilisin kesti ddar Jrjl kryng,uu ((:et('. Diii. Xl.257)

S . ' ' l b i (ar , \ i o l ka,L. r r d i i6 , t , i k im aLl r g. t i1 , g in. /e i t o ldr .e { l u r A i n , r a b u r a L o r u 1 , a s a k o d u . ( F q 4 . \ t . r z l

S CijnlcEin crkar andor ir;t bo;azla buri. Olndllrr gijnteBiakana brrla,;a, anam ur.r sitrc i,dii s,da. (ruh. r,e. j/.3U)

140

wel sarardt, andan hzardr, andal kaardt(Ias At. Xv. azs)

birbiririze ulraramz ewel selam vorin, sndar keleci(cennet. xv. 322)

in tebernknn size 9ilkli getirmete reve gdnedim'

! i9iin yudum, kuruttum ddar gettudim, dedi.( Bektat, XV. 176)

iiz elbette haldetr hale ditnelsiz. . Andm itrjl kehl olnaBa

,srdar kugJ obaala ve andan Pir olmaEa ve pi ikten fertut

oleaia, andu bunamaEa' andan dluh 9e!beti! igiP ihirete

eitneE€... 1leys. Mu. XV. 455 ' 1)

Terlebbnr merkebine snvar olup maksudr llAhi Devddmda

cevolA:r ura, ol bu.lamk dahi dibine soke, aadan aru relyt

iravap ile antrlcak aLrl barda[rna kova.

i ( Miineh xt/. 266 " 1)

, Baq koyup yolua anda adm atam dir rsem'Ber dahi alem ieind€ ad,m adeD dinoyeE

( Nizani. xV. 38)

.PeE cnlale hizmetkallan, emr idiip giderler; andan kendi

eri[ barciEf uu or yeri endaze krru, oro"i.,;;"d.

"r. uq

Bu k€linr iiitip cam qad ii hurrem ola, mdan sevre baka,

gdzii perdesin gittnre.ler. (SaaL XV 1902)

, Oniirdii qeyhe i'Um eylediler

i ... TaceddinoBlo Miha]oAltmu dldnldii, aldan uril sordiikim hal aymksr oldu, atm Loyup yayan olup kaqtr.

(As . xv l .60)

Per andan izz ii iLraD eyledil€r ( Hodidi Xlil' s9)

. DeEiiidn evvcli lahm selamlnPes ardo $maganln ii peyadrn (vu?. $ens. XI'I' 132)

i Gitreyh bir dahi o dildanAnd.n itliirsem oleyim ba.i ($. G xVI' 112)

141

Page 119: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

T,r , r ehl ] ! , : p \ ' , I r , ,dd t , r i - j - i ria l . i ' k , l l r i l in . r i l - .kze dar ; r i r t { ) i^ . t t , . t ) .

l l un . : rs l lu f& ln i ' s id !den! :.l-d,io ed.r ,,an ijiLnljr Acn,:

3 5 )

. i72)\ l id i lh€: , lda. ,Dtr zat i d i i iv : , , r , , i j tel i i l f ddr ! i . i .a ! . r , i id . f an,r f tn i ine

\f :,.vda.Lr br|njd:r b;l.a...r,K ' rx . i& ak l , j , . , - ! x . l j r cm. ,a .a ,

t t7)

) li)

', u.rf diia, - d.ti dd9.r ii iri(lf.4r , i ) .hrD, j i r . r l , i r i rnn Di i l . r ( yu. . * \n \ . i ! ! . 20)l i i is t , r r &, l i$ J t r v i iz beje i l , . in , j rf . i , l 'a i is r i inr l "n 1, r i is lnne Lonnr l t |en. , t r , , t . \ ,11. B0)

I i . i i i ' , I r r 1 " r ! d i r r , : t a 4 , n d . . l i r i . , ! z u d a F , n , f , . L 1 , . , r : i i t iILu.u\ r s . t j . . l i t r t rgrr kdanrnr . , rdan, .a1, i , .

( H o . t L , t . \ t . I t . l )

5 ( . l i r rJ ' jn b i r makan, \ .ar .Lr k i &( tu b; r kad, , r d ! : . : , ! q .q.u| i , l i i l ra t l vo l t r r r r . l , tcdt t t . \ t . : t2)

\ ! , , ,1 ! ! LalL, l , s j l l i l " r j r j r m,rg, / t . , v , : r t i te i . ar , t .L t , , , r ! :j , ; r r r i i l r f . / F e n r i t i )h0. . . , r r . ndu anr L, t ,ur id . r. \nr k . l ( l r d- , i i l ,d , ant la i t i i t r r ( I | t ! r ; \ t . t l i )

\ l i tz lur , ;arL i \ ' , , ! : r i i , .k l in( r i l ohrp tur ' r ' , . , , i ,1 r 14l , , r s , r i ! ia !x , 'n . \ i t , i . h i l l . j t i . , ) f / i , r l . f6r i . \ j d j r ! . . t . ! l lr . , l i . f l i z : r j n , , n d . , n - r r . a l ^ . D r , v j ,

( S i t : . ! . . \ r I . . j . t ' L lL , \ . , i r i , i r Lnr , ! l , i ,n | .u i .d i i .d( ; i ,L i l , i l r rsr ' ! s ' i l r i i tu andd ( \ ' r . I ldndi . ) i t lL t t - : : l )

\ \ . \n ian &r lor ! , r g ider i i t ahar k , i f i r ler i lnd i f1 , . t i i r i j , , , - , . . .1, . ! t , . v u l ) . . t t ^ K o a t 4 . . \ t . t ! . l

I '1ll

6. Onunld

Gngrt barihdr 'ude 'i 'riltfe

t r iE a!d,b - ' j r to t ' r - , 'hr l , r t r 'zd i ; l ( i l l '( ( ) n4. ! )a i ; t | . i3 l )

t&a budar lrd rdd r'li'dt!r'

I A lda)1 bu)di ! , . . j . - ] I . I i . , ! r l r f . .n" . i , , l r l , , r ! i . 'dn r-

nret i or r i i l i l . i r i r ar r i i ! i . l i . tLLnl r : . / 1r f , . - i l . : r .1 . ,

.d.n g.rii' (nn'i''' gi'ii) j On(i '' n'u{

g tuddl g. r i ! , - r ! j 3 .ar i i r . , l , l . rd t i , l i . . ,1 , , r ' . r , : , , l i r "a l tn i , r ! -t ' : t : h . i t . i a l " : i i ;

! . . Her k , ' , rd , tL o l r r L t Lr tup l r lh , , l .c , i . ! : r 'e &,h ' !g . rnr-Jarr l ' . r L ln L i ruL: i r .n ! imi i i 1 . ' : i . , , t1 , , ; r a l 'p i l l , r \ ,

$ Arddr g i . i i J t - i r j l l i ' l J . , i - , , '

! Oldnrnr r iz; . r . . lar q{r i . , .

1s ; . a . I l . . i . J . r . r r , r

kin r : rnrz i , r lurh v, : , , . ' .I I \ | .h . ) , t . : l l )

/ 1 , r . j r . . . \ t . / r l

S Giddker r . i v :u ibdan i , \ rz ls i t .nn t i . r i ln( l ' i : ) i : t r l ' , l rn ,b c d i r d , . . ' r , . , i ' , 1 " . : " . " C . . l . r , . ' , , 'meyletD.dtr ' \Di lan ! i - i r - i ! r j s , ,1 , !n, l / , ! rv4z g, l , l i jI l r e g i l ' i , U r l t a D q r n : , 1 i , / / . r . . i r . i i ; 1 u l

S E d z . l l , L , . ' , .d a h i i l e l i l , i r , l l , r x f . ( R u r r . \ . 1 ! t i : \ I \ . , ) t , )

udargirii: + arrim 6nii.t!&n iitiitii , 0,,,t ,,, ,i ,1a,,.

$ C. lk L. ' * , \ . , !1 ! r i rn . . , ' . ,1 / ,1, r . ,u . , iL . , . , i r i , - : - . , r - L n,r t h a g f a ? l a l . , r ! ' , n . / ) , , , 1 , r r , \ I I , r - l ,

$ A n r l u i ; r i t . i , t i : i , r u n t . ; ! | , . t . i u r e r , , . , " , , , .( l i i . i l a . \ i l . i t i )

s rn ierD{ r I l / .1 i 1ndi , i , r i i rn . . 'nn i , ,1 s , . t r f I rd ./ l \ t t t l , \ i l ! 1 . l t . l l

I l : r

Page 120: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rrl|lD yc!€ LomrL : Yenirid yahe getirEeEek.

S Tahl i l J i l , { r . l : Kiei udur yryr Lonak i i 'a d, ! rr^faret-i lemin ero"k. (86b. Xt/I. 2, ji;)

sndE sdumaL , YeEinini bozrlurmak.

g El-ihas JL-)t [1..j I Andl]' srdFfiak ;r.r- _irj .

andEslmlk : YeEininibozmak.

S Et-tehmns x-:l [,.t..] : Ardrn

anturcL (dduucr) : Yadisar.

! Yadgar rLi[ [rbl

$ Yndsar rr.q lFa-l

g Yadgar rL',L: [I'd.l

! Yadsar Jrn: [-Fo.] : ffidurucr .t;fi vc tebornk.( Milah. xv. us)

Anduruc' or)rtr . (S*. Ac. XV. 28-I)

Tcbernk minastra ve anrhrcr "4,rll.(Det. XVI. 126-2)

Tebcrrnk ve an{Llxx s-,rlr.(Ni'neti. XVI. 610)

(Ter.enaa. Xvt. ss -2)

(Ah. xvr. 167)

6- rLlt gerel idi'

(Cinon. xv 76)

andunal, (andurmak) : Ilat,rlatmak.

!j Bo,t vak,tta gcldiE 6ana ijhmiin andrrsaa

5 (;rmi. e.ni jD gi inloi nc ant lurursrn ,- , . t r . '( I ted" t XIV Sa)

5 | ) l ! I ' in DrnnD .osmi: 6i in i i6 i " ;a*r- .y* ' t " '+ ' , ' j jdi.ri. ( r'"d". E. x I v. 24h)

$ f taf i { (y; t l i : ( : i in f i ; l i o l bi l i r . ne an&mrt t f ry"r , ;ol(Tc' Bo \v '*r

g Dahi z i l , r . ) t , . rn, i rr Fl olgi in i i k i har i imb"r in i ( idJ"nlaf ldsnofslr,rirrlen gcrii anldrm nzerine bir t-- r' ""nn'ro''

; ; : ; , ' \v 7n)

t44

aazk'r rs *t [,4r.]: Affdmrak J,JS\. (1h. XVL tTJ)

(CelJ. Ke. xvrrr. iz)h 4ti:Jl l,.t..l : Bir admr bi! nesDeyi afrdmrk J-)rtl

aiidurun ;-;2f I halkt Kays ii Knhken,ikatup aBfanaf' d.Bil Di bcni (rrateti. XVII. d7e)

I vornegc di : tesmiyc [l/.], afrduDaEa d)itr di tezkire, , j f r [At . ]

hat,tua setimek manasitud*. ( Kam. XyIILXIX,I,O6s)

gAmrol: Mutras ycmin ctltek.

ocl : YcDih ettimck.

l i f . j l< ' L , l r . j : Y.Din r r r i rm.k t i T i i rk( .d. aD, t i ( imck

. Ol bisd. g&fil cn,l ;qe giirdri .rrJf .r,' 4. ass, k,tEa&,9clo ecviilii am kadrya ilerti .. ( Ket. XIV. s6)

I r jT tabi ! o lunur . (Kdn, OS.XIX.3,4S)

: Bidikre md iqoek, kd5llrLL sdzles;p yeoin ctm€k,

kalan be/eri dd ifi$ile!. (Ta. Set. XV,)

..iJt/t IAr.l , Ard isilme! &:| .:l {jt .(Te,cenan. XVr. 2, 29s)

(rnt icnel) : YeDin etmek.

ilen kouou turytrlcdeyiibcn and ilriler _,lr.|l-\ nI (Yur, gq,d. XIIL a)

'trc Eel'u ol aEda ard i(ri |rim F,-r.:' rj, €viD6 ginneyiD(si. Dd. xlv. 108 - 2)

(snh. xrv. 114)Limseyc litylemeyesiD.

(Antet. XIt'. 2. 54)

ade al{ll elhc kementu''um@aga igti and

bane aDd is e,rrjl ki ta ki Lu s,rrr

ard iqeEe -,-l rjT dahi dun nefesi sdEEesiiu deyii...(Yii'. t!a. XIy. Aa)

145

Page 121: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

' l

, i

| - r e . r ' ' I

i I r l . . ,

Hal t , t , ;

r.luahai : \

! \ r : , r .

Page 122: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

!dd l , iDak : ka.s,1r t i t , r r .n iJ , r th ,k , i t r i tJ ln fk .

S Jn 'n i "Kunv,a, tvs kabi tes i l ) i r t , , , tn , r r r tm, .h.dr r r__:_( L . \ . . r . X t . . t i t . t )

{ l , l l - ihr i ln f - : : . , I_ t r . l : \ . , I . inrk j - , . r - r , , rn , t i , : i :J l l , l( I \ r .anar \ t I . | . t r t ) t

o l . - ,11 . ,

t , . ' l r , "u . r , .d , . . .1 r , . . . . , r , , , r . r i r r , rn , , , , ( . ,x r J r . r ' . ' | \ , , l d , t . r r . r , r , , r r , , 1 r t , L r . , . , , r 1 . r \ . . r ; \ t / .

-Q iUukas.n. . r :L J l r . l j \ . rDi r . kaseb i t i rn , ,k , a i j l . , r , r ik( Kat t . Os. Xl . \ . ! . ; ! , )

.dd o l t lk : ' ' ( i iz ver i t ! r fk . \ r .n in e&txr ik .[ ] r l a t t n n l , . a h ' ! 2 , 1 a s , , t o t , l u / S ( : . \ 1 t ( n u t i . . \ t I ) : ) )

.nd saklahek : \ .minn,e r iavf r , , rh, .k .

. L , h i t i , . - t , , : \ , , , t . . , ^ , . , , , , . , t . . - .i t \ t i i n t . h n t , . ) , t ! : ) . l )

a t rduk, (aud,k, andurr) : Srr r t tu t .

D:r t , r . ; r t t r . l r . , l i r i t i l i l : turdul_r r_ i t ! . r . u . -q i rh l

( I c . ( ;ar . : \ , . |8)! Sr .o r - , - [Fo. ] : ,hdrk j_ . r j .d{ t , , n j . zr , . r .dn\ r " ,1 . t i i

eks, . . . \nadolu da otur . makbet t . rdd, m, , r . r . r i 9 ,k , ,nr .( . > o D t i l . X t I . : t r ] )

\ E l - l lan i 'a d-r | 1 . .1 : 1J, ,1k j_r i , l , .drL i . r i . ,u . , ] . , r .( T ? r u n a n \ l L | o )

\ I l l , ,e l t t_: , I . i r . l : Kurr la . l rd t r t r&r r ;_ ._ r t , , iu t ra. . .u .I t h . \ t t . | 1

i r ( t rk i r r d , l ler L i r t r r r is .ara. ddrr k io l ! . . I : t i . r adan, i i l i is i ,n n l i t t r .L ; t r t , !

( D t t . X I L : 6 t : l

sr r t lan . . . I i i rk t , . r anduk i " r , t f r i , I

l D . t . \ l : l i t r . I

srcdr ! . , / I ra . l :Arat lo lu v nt r inJ l r

Keltar ri.ii [,nd.l :

,td"Ese ' + snd'i'{L

- ' . , , , rd : + andr tc l

dJ| l ' , Gnn' , ) : Knkn j ln{ o l r rak kul taNlar b i . l ' i tk i . raz ivrn" .

6 Ras€tr L i f i i .k ! , : d i luz - - r d , r ler . rnE, is aFrb,nr \ ( , i ' \ l , rL" lEnslDa lanle e(11,r ' (Ynt i lb . x t l ' .5 t ' t )

q IroEiirniir r. eltnDii ,'ndu? ,j. jLi,liret', kartlrfil on di.cD'

( \ o l i g i r . X I t ' . { t 7 - 2 )

S Rasetr kiB uidrz -- ilirlr.. zdd(iup ilr btra r tlogllmnl.

ik i6 i kadar f t l . . , r sut i l lc i r i fu l . r . ( l Ia :un.Xf- In-2)

g Yalcuiu idr r iudor , }ardo, vc , iakmaktan v" anr luzdtr

ae ar gdziilc kovacrk ottu )rdurur olsa dr rga edele..(Te. 5.1. XV. 3t )

5 Sen , r I I 'oJ. l l la n, f agat ve d)d!z rJ ; r aga(r ' S,Lah-,Acen sahibi, ra'rrn f,.thasi\1. a..L! .. an,trz. srilnnill. ner'hu aBagtE drnr i i . (Dzs. X-1.1. 29r t -2)

S Raler ,a; [ ro. l : Lz, lc , r r aErc, \ , : o(Lz , i .( Det . Xt L 2( ,1 - : t )

S RasD.r j [ ro . ] : A i i luz , r r | l loh i t . xv l . 2a0)

$ El-otqlur jr_,j-r) I/r.l : Andlz -,rjr otu ki rrse lahi

de. le . . ( , ,1h. Lr I . l t )2)

$ Rasen J ' , I fo . ] : Tr i r r id . mdrz, - j d , . l r . . K i i l i in ,n, ra) iha,larif vo le!r; hrmret ilc vr:qi] Lrlnnrd,: ve lileEi sij!(' mailve daDd.r i asbur tohrmrua, .ebihr . l ) i r Di l tar ar iz r ( i l r 'dLiddetti olu. lliistmtl old kiikiidrir. . . ltilciirqle lrt,arukla-ra ve sogrktan hndis olu illcrl:re vr ha.rdar nrrmrslid na'fi'dL. l L r u , h . \ t l l l . \ l X ! ' t l )

I Zencebi l - i ru i rE! . j IL ' . ) t lsm- i ras(r ,d i r k i l i l -sn i le l .rDdendir. Tiirkidc drhz 1,il'ir oluD.r nel,attrr. Y€ nld. i-ba'zandrzD kijkiin. ztncclil'i iaoi d.nir. tlurLbas, bnrnd.t.ten La{ I6e omrazr nAf i 'd i r . (B i i rh. XI , . l t I - x IX. t23)

149

Page 123: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

de giiDdiizde atrr lenzih ve taldi! ediP Mldla'-

( L e r s M u X V 2 S ' I )

vare balup siderken aru il gordii ki bi! Umme ken-

a "a"p

9'6-a,. ( Bcktdt XV l84)

i Bn iMi bil LAlrrra yaza aali all Etva kova., (ca. Ah. xv. t6)

rkir Yuauf a.ru Declis-i !er'a ihzar idip.. (sx. B. xv- 4' )4)

r billim Lj MiftsL idi kaPDmutum a)'ru.k yola aapm ( FMiIzt. XV' 81)

fror eyle scvdi lin vaafa gelmez, ( Fctec' XV' 201)

bdmaFn tarikD Ruleni;eD Bnr tut dide dr (Ruradi XY 160)

iginde bir kitaP vari dileriz kim aru ilele gcrirmin'

va:ral.lanqrl kin varasrn. anca hiyleler birle 'u el€ geti'

( K Q I . X l V . 3 ' 2 )

.ler outl""m sevdiLieri kadar, Li aD koltP avrufs(Lers. DAi, XV- 62 - 2)

hcr giinrh ki €en u ieledin, gerek ulu, gerek kiqi'(zad' xv' 9)

ra6,iin aiaya, hd nenin gibi hltlar €ozerse bedeninde anr

'nr6rmek sdmca ole. (Ea,aiL XV' 23 - 2)

Liu diiemanlau ulusurlurbarnak peLlivaalr huaudur (Vanda. XV' 5l'2)

h'l€te stra diihiirlii bn biti| 'llt}r bi'c de arl biti

au jT gsrdiilii yot, kdatla tu igittigi yok'(Cet ta' Xv' 196)

Lelclct Lim Lorlu egyada Ha.k

Bcbcp eylcdi dlitrya& Hak

e9eni hdl iei'rde .'tr ta'lcder oldr ao6t diiq|ar!]

( Muhan. Xv. 402 )

(Ah. Pt. Xv. 2)

(Eyefo\tu. xv. 6)

l5 l

$ 'Ar 'er

7, , l , l / .1 : Yabani sesi aBac, ki * , " . r . ._ :Lr-i, i,ri, d€rr.r. (;";;.;;;." 'w,

$ selv r,- [ro.]: Mr,luf v€ andu.sEac, u-r,j jJrjr.

nd v.n'Gr ! yemir teuir €rEeL, ""-r..J:;l

xvI' 80 ' tt

Hie eFlik kJma&k bunda siz€And igdz and viriiEeniz jtt-rj4j xT bue

(Yuz. gerdt xrrr. ?7)$ DS.nipoerr eyirri: BeE di5.i t aadryeE. ie;ar af,j.lDDl

b nem ssla ud vernrcn frr,_J rjT sablh oldukto r.dnl

asel ile lanLu ruil ve ii6r-i Defesi Eiizit vc griz v;;:::Latlll ve afat ve hevant mub.it we dafidir.

sdu, rlscl I Yabai s€rvi.(Kon. XVIII - XIX. 2, 27g

itn y6ir. ( Fdec. XV. 2n)

(siih. xt l/. t9)

g El-k.aes r.nl [,{'.] :. . . BL ho{-bn bobrt iseidir rr b

::::il:T:l:::::,:l*^' j' 1.1'_'l:'J:.*':r'dTcA{ berideye ve nitihuJya ve "eca

, ",rr "eu.raeffic6li ve miiferih vc miiJeyyin ve kalb ve Eor6ey! euhvii

$ ...erc ald vetelet ),j-,nt awata Larh rr.zir ua.

u'! , .nu. ( Fotih' Ka xY' 20)

Ol hoca gddii atu i T fibe diirdYusuf'un elil ayalu ti, riqa (ywz, geyd, XIII.I?)

$ De[tu bukaBulu dururdu, arrr buur sibi sava{a getirhetsii.(A&.- xlv. 2, 239)

N€ Lut kilr gcvillikrc oralr yolSimurgu elihtircler, an yoL

$ An jT okuyan tamudar kunara, usna!! giv;r.(Teborckz' X l9'' a' It

Ciin agat burla. ki rcyh stlr gdreEyrteria Lio seyLi oda yand[a

(Man' raY' XII/' 25)

r50

Page 124: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S KolkDIl ol Altahii Taet6dan, an trirlea.cc.ck her sah an baflra kakraak

( EaIes xv bKerk girmcz yerc olmasa tokmak /t:in.^Lj \.,,_ve,e ormclr tokEati lcitthi. \yt ^^' Ililiilfll"i:: bud4 'r'r'r': hc';;;sJ;:

Tll T'frlg sr.n aru jr dnnya(la srnredin, b,D,ia . .

' ua)

,".j?;::ir;;11,:T;g gchit ol U..idi' l.ior or 'jr mnrrillor kaderbi! olr.

')

Boyle de].nt ivdiaft .'jidirmcicnnslua' h.' t i.;" o5 y""-.g.Am bil kiD bu rlerde derman yokDdne mi ardra atdmrq ok

$ Ne ekenoniz am bieeniz,

He.mar deE g!.ip oldu alu qdrdiiEBnez dcn eadra yefdin yiiEnrdiia

Anr nice qebih ideyi:r de€r-i cnduna

(Tq. KM. Xyr. n)

( Selanah. Xr/ l .22)

(rriri. xvr.2s4)(Mdahib. XyL 14r)

( Fq'ilet. XVL lU)

,Kim iegha$dutu Lefinin tiicce-i bibar ( Fi/4ni, XvL 4)

tevk:da cnta gelDeden aBa &dpiikteDiirscyreyrry.n rsDu leb-i deryada an kef (Ruhi. Xvt. ?)

5 Yataeaz neflin kdaE'rl bu, ve aru zebun ele.(Saa. Pend. xvl.23)

FeleLte ya t'telete b€nretir yatut giinereDemir-lrratumnstiindehet sarcn all,' ( yahya BeJ. Xr4. t1)

l!k.:d(llm ben beri peurl alDayup bi. dostru

nrs au{m.tr eyfehcz a. ^ ".,^

o^(}::,,. ^u,. ur)

Be Nraisliteyte diinysdan gee.tiredcr a.nr sevme' bir eepetdi! (D. B, XVL 8l).

S Allab.daL biri birimi'Ie sitrerrj.L, ne ot bai basu v6 !!bcu alr bastrn. ( Raha. xVI. 35)

152

Eikrer rosD ta'yin iderleree sipahi an jl alrr.(os. Kanun. XvIL sa)

ya Rab sevad.r defterimc

ur ate|' beniD ycriEe ( I latet i . XYII .7)

rmrzgarmak ahzctmez.(Niqd, 'fer. xvlI. t6 - 1)

ievk ilc yediler.( Ni9a. 'fet. xvlt. r71 - 1)

(KutoEtu. XVIL 44)

(Gttip. XVIIL 260 )

halkrygnn ki aft uyhu ve

cavk kullar gcldiler ve anr

til ssncaklar yalabr.

io3i gckti bu diyara an, iTola gevre yaru bchisit

gi.a, u Kiman;linden yanrbir geri kim adet yok ana

: Yavas(a, yava5gacrk.

ku i!!1 [,lr.l: Bi! Liaeee dJcac,k.r--r+!t o6urnaK.(Tercenan. xVI. 1j0)

(durcaEz) : yavaraacrk-

n o, )L\ I/tt.l I

l a. an,lacaEaz j;t-]'l baldanLim ';ckcrler kJ, yagdanrfD ';ctorr.r k ' yagdan (Snh. XtV.

d'dcagrz j^^rt I gorJnEii alas'n.idan ki ynz gcz eeri ralasrn (Ferh. XIV,

(lizlico vc anrlca .:lll ses . ..(T .nendn. XVI. 29J - 2)

e3)

n padiSahlar duklamufr :Jrj,) jjlhali an{Lil kaDu varmun (Caaos. D. xv. Isl)

.fiu1.

;Yava;9a.

24)

t53

Page 125: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

.fthaL : -i .nulc.t.ennhl : + enutluh.a;nmrl r HstEa getirilEeL, s6z konuau olmak.

Seytan liin€ ulma !i.ha!Allrn JljT a6,iinn igirEe ey yAl

5 Rghr mahabbette menzit soru.lDaz ve mestek.i vuslFr,". .yo'ut.4az, ticaret.i arkla sad ii ziyan "i,l-".

-;-.'1..-"!,inza.yr do* oral. yarurmu. tn*. i,r xitiff1

.i'l-'r : Ad', s6,ii gegmi, olan.Giig yetdiitiidnr I naldl'I [,a..l, d,lmqa ._r.tl & . &.$

knr rrti ld,-l

!n u:Merbur, i in l i j . (c 'D Kc \ t ' I I -@i

$ Merhur rJ+. [,{r.] : Katl beli kiDse ve nesne ve ad,tur Jlrlgavl reciil..ntf ycl : Mnlayim eser riizsar.

( Bab xvl 2' s8)

Fftua : azubb. I,{,.1. deniz : barr l,{,.1 hcErrEn [ ,4r. ] u y€h4l,r f . ln nevfer I ; . .1. anJ y.r !yr: rutr ,

't- ' IA4(Na.. Le. Xr.rr. 3)

a[li. ( ui) : r. Orull.

Dile!idin TarndM sed gd.eD$ilndi anfid'r rrslt bana tutf u kereq

(Y!'. F..rd. Xrrr.22)$ Anrn sen s€!-i Drnyire hara irgnrerczsrn.

( S L D d . X I I / . 2 2 4 ' 1 )

I

V€ ola Li dufi :Jrj ! bulrn d,m.gr 9 (a

(v"ais;,. xtv. n'1)Atu gt'hliiEe, alaD hat'r'ma gelip amn iqiD astadd.

( Hana' xtY t ' zt lHiq uui -lr yavuz iqin bitnezin, evet diiDlc (rtaidl.

( Yih Ha xlt 182)

(N.sih;. XIv 1' 2)

154

(Antel XIV. 2 - 245)

tiB*reye evladmdu saltanat Eiiye$er ola, kan:lda!-

zam-r tlem igin Ladctmek miinaliptn, ekrcr ulema dabi

giin d@ayrp artnr

i (K,nun. &. xv. t2)bagr uun bulama dutalar ve bagr a:runle yuyalar.

(Ab. xv- 447 )

ernirtir; u s .lU r amil olalu. (Kown.Os. XY.27)

i ilu a]btra ge.Lricl batr, anun 4jl alttra gatrigir ba{r,dt|tla sCit boliil agalan ... otElu idi.

L!-UI dileEinsiiz bir ei,p d€prenm€r.(Lers. Mu. XV. 397 - 1)

lmAliai, uun gibi kiti miimkiin( Maari[. xV. 22s)

bala&tlat eLtr!&Em sodiia.I

der buu *hv ile Lata ile didilene HaJr TaalAyi anlar-

iti Mra arun -lJj! bigi mu-k6dde3, miinerzeh padigah ...

, ( Miiwb. XV. 26 - 2)

i rnan Cj:' zi@etitri !.eft'lenetr ible ettiE.

th .ljl ay&nDda otmak revd deudn didi.

ile qahD cengi golturdiir ii gnn aLengi (oktw (Sdl6tin. xV. sz)

(rez. L6. XY. 537 - 2)

:lr! miilrarek kagr nice idi. (Taz. Bo, Xy, 23)

tiha arkulu uvak batlu sizdi. (Leys, Ar, XV.22)

Niifeyl bin Habib a*ln grlrp a[unh ds:r mukaatel6(Leys. Mu. xv. a80 - 1)

i Iyarr getagtnr drh .-llI tcfer i ie €der ki baEu a f i (Yur.Hand;.Xy.t43-1)

lvat cdai din kio gdriitleranun selarNr irgiiriider (M an. XV. 258)

Aleyhtulekm bizim iciin bir doEru hat eizdi ve snufr

. (S i r . B . XV .4 , t 0 )

Page 126: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Mibiab d,iyn ) iiz uut,eI rderim siniudGitrdiil(e au, izle;nn LAk-i riihda /Sor.o. \t. 1,B : r . h l " r " L u , , \ J J r u , : l d r r L r n r q r . . , e t ! '

" t . , , , . , ' - i

r , , g o m i r t \ , n p i : r l m i i r i r . , 1 . , , , , . \ ; . ' 1 .

h i . e j b r l , " r J i - . d l . , t r p , . , n t , . \ u p . . . , , i 1 e , h . . 1 , . . , ^ , : 't , , , , , . . \ i : , - . " )

Anuir , l i tesLih i r i t .L .ar .dcr l ( j ..lnun l)irlr8ine rkrd e(l.rl,J l(,:,,n! t),ir \t t..s)( ) l h u r , L . c n ' , r r : . , ( , n . , l , , l , , i l D d - . . , r r t , . L i t , , r . . , i h " ^J o r ' . / / ] , \ . l % )Kaal ai!(ttr kiD uln .-r' J'.rhiii hall f lnma Lcnzer l r i r is i o l l , i r i ba l ( thrdh;n, . . \ , , . .2 tJ . t )

Bi r vezi . i i d id i Ber) !ek ur i )i i i i ru . Iast r t , verm.k au ' j (E^t r i . \ t . .7J)

rDn , i ; e l i a l r rnda v.y l i r i iz k i t i vd ih.

r0)

) 2 9 )

( ' t . , . L i n . \ i 1 . 5 _ ! )\eb;- i r .aer o l - ru1a df l lcr k i uur l - - ic in , . , t .L1 lu

" inrd iyn hurmaiar koyatar . (7 'e. . K(r t . \ i l l . J t t )

(zirt . \r 'Kimc kin Calat, vcmdli l,a}rDrz.r \n,ndr. en r .rgi hep rog i i : \z lD. u. \ r L] \nun r l l etet;re yaprirp bcrh dutg, i .

. . yijJi-ttis bcnim i!in traga d,iLkaurla Lil. or','.irL diDil,u u i l i l j c i n l l i l i . g d l i i t ) g n z e t i . i D r . . 1 S i . . . { . \ t I _ j . l / : l l

v . euf i i ta 'e t ins i iz Di l b i r i t i rD 'ez. ( I Ins. I t i ! . \ t 1 .s :J i )

( ; i j r i ibd i i h i r baianageh ruuat,^hun !_.j1 dsriirrc l,indi yaivarurak (GuLahtl )uta n: lz i ik tenin dkunhk i ieIne enh iq inc rnui la b i l :

lki ditkii jurun dniresild. doluuld{L. frc.Mra.. Benin ay.atre Parr. ] Ielek d,d rr , kur rr ,

(sn. r. .\ I

\ i l l | i )

L ! : l I )

, ! Bi ' in ycrde hot iun si iJ i karyu, olmaz. (Letai f . XyI.16)

Berne hu,di-L!" . , rai , L f ' 'h &r i la b.b. in. in

Bcrme indikce r cko ii hilm m'nla hem{irn!/ R l h i . X t ' l . 6 )

ddr Bohzad un h.ns bil.Ein

Dngtn pa)ine .r-liidi dil.gin (Mli. XVL st- )

BeniliDe diiihnltii e,n ni.. mert

Aldamad'k komi{lr Alcbd,' lelt (Atdi. Ha. Xl II. 1l.t)

Sarkarsa adir qih-r zenahdarrna carn

B.rD araia ide anrn i Hazftti llflln

Bu Besetdir gnl iginde birer he. ( Ilijlcti' xl:II 165)

Aara igir garip biill,iil ed.. zar ( K6tibi. Xl II. 2Sl

! K€lre t' [,{r.] : Ancrlayn, aDn r:ibi ki d.m.kti..(Kd"b. xt. l t l 32 . r l

2. Onu iqin.

$araP ar,r ;; dinirlerd;r fdabaKi hav. i l t i i r g f t i r i r 9oL t . r aba ( l$ . XI I ' . t06. 1)

AnD ln'li znhlindcn qiirr i,iti qr\me-i llirldHuF datr pes onn !:jr irti lediihrn ilmini i|fusa

( l l u h d m . X t . : 1 t )

H!'i, llras uD ,jr bul,t" hnrar'K im ngl i rc c ihana ta)_ l ib i i r r (Muhatu. Xl ' . 262)Bu gez ede dindiilciisii hJltaduDlbadetten urudr .;rrj i d,.E-besr,.,i D I v&!n. xr'. 36t )MeB6! Errcfoglir llllmi v;n. kendiiden !. r,rdHalka b i r i inu k l luptu tes : :n i id , r r -<, - i tb{ ga}ga

( L:{Pfolh. xr'. r2 )Aauri tu, ,- :1 di j l i i z i rek. kur 6miKi gi tz lc. kurr kn)-.ul . di tkn dtmr 6.r t f . xt L ts3)

a|n dirisi olmak : Ond sayesi.de yrtuak.At 'Lr di l -hastatar iDrn di . is idi . ,Lr)r ,r- di idnmC.n emi derl{.. ua i.,,klen .aneudrr

l Y a h a A t t . \ l ' L I l . t )

l ; il5( ,

Page 127: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Jiyar iri IFa.l: YEt'c, .oavallffi slfet,dr- K&,,- -antlsu oif I deDeltir. $ir-i iiyar ve bebl-i jilai "G:

( Ni,n t i . XVt.36;;.ft{ (D: KovDdan peregi !€stp atm.Ea mthsls b,cat.

S El-Eirva! rrAr [.{..] ; KoBanda[ sodeci t e6ip ballh saBac.\a:leto deair ld an,, u+J-T tabir oluur.

inrnmt: Otrur igin r!i?

Anln mr ,/1 geldim ol ata boliarleuKi ats trhtrri slarn elinder

rntrSu r Kuwetle Layknarl

158

(H",t. Xtv. ?s)

(Kan, XVIII - XU..1,926)an|{ (II>! Hat'rlanar rey.

$ El-batrr,lu.lr[.4'.j: Kalbe geliip anjsD tey, atur.:tTdene]dn,I Kd2b, XyII I . 462.1)

atu., (rnltr, ||Nlur) | Bil geiit su Lutu,Havalc lidr alE iisrnle 9agKrz atuda ,+rr d6!da ol Lara zaB (Irk. XrV, t64-))

$ Rulu pul IFd.l : Metaer ve anrt ;fT dedikleri ku5.( MiItdh. xv. 87)

$ srir lab -L;- [Fa.] : Anlt rtT. (Srh. Ac. xV. 7 -1)

! Poyganler Aleyhisselana biqmi! sfirt getirdile!.(Hay. xv 192)

S Siilbab rL;/ [Fd.]: Anrt dedi]Jeri Lug tri siirbabi de d.rl.r.(Dcr. XYI. 31 '2)

$ Surlab .iu,, [Fo.]: ArLrt !l1 ve airt rtr dediH.ri kuj.(c41. xYI. 8e '2)

S RUI!n rL-, lIo.l: Merner ve anrt Jr d€diikl€ri Lur.(CoI Xw. 146'1)

$ Cdlllon rrt IFa.l Ugi kutu ve anrt {-J-t dediHeri kur.( Ni't|y?ti. XrL 5s7).

' ! Siirlrb er,- [Ira.] : Aftt f r. ( ganit. XVI. 620)

i,aolham Clll [-1'.]: Arkut ,r,jl deAikren Lu ]uta derl€r'(Tercemot XVL 3, 2t7 ' 2)

bo: Liinciigk [r'd.], dgcyik : fahte [r'd.], itrdek : nurgsb: Pnqk IFo.l, hadin: ahte [-Fa.], anrt;"'T: sihbab

..,r- J- [FaJ(Gcne. XVII. 63)

Arkrt {iil kutu ve iiiii kuqu.ocn "".:f [Fa.] :

(Can. Fa. XVII. 7s - 2)

r!. [1..], Siirbab !c/ lFo.l: Anrt {r dedikleri(Aks. XVII - XVIII. 210 ' 1)

|t! tetai&yle talyit eylemeklc vehmeylemittir.(Kan. XVI|I - XIX, 3 - 564)

r 7U lAt.): Gdeie qebih bir kuq sdrdrr, murat,.lrii T tabi! olunan kustu. CevLeri luun fethi ve

I Hr.l: dcni,, rarhsad bA lA..l. .'an ;lT, beqere [,4r.]:

biin .r.Lr [rd.]: Ekin anuzr.r.;rfi ve anrzlr J;fI trla.

t L:r- [Fo.] : SeLiz ahs€r ve. . . 3 - Anlrt .'ij Tdedik-

( Bnth, XVIII - XIX.353)

at [Fo.]: Sergc hirdr. Miie]ryidii]-fuzala salibiile tcfsir erDis Li dkrt -Lii Tve anit r-JI tibir oluran

lrrlur. ( Biith- XVIII - XIX. 22)n)

ot;r [.Fc.] : Io:r-i aiirha]&r, yini su kurh.ndan snkrtjq ve anit dedikleridir. (Biirh. xvlII " XIX. 402)

(!nur) r Biqiler elrinin tarlarla kala:r dip krsm.

beniz, verd [,1r.] : giir( Fct. xIv. 14)

( MiItaL. xv. 117)

($aniL xVI. 123)Jts, [.F'4.], Antz ]11 .yaIlEDa iv oyle kaed n

rnlz 4tT ba$cal bil Lar bastm rctu)dhi. XyL 75)

159

Page 128: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

g El.b.sid +=JL l , {r . l : Biqi lmjq ckin. cem,i basevid t ,a. ,g e l n r r e t r l a J a k . l a n d ' z a . / t . d a h i b a s ; y ; d . * i ; - lderler ve haik ishd. snyl.ncn sozlfp ha6ayidiir{tsbc d;;ie;r

( Ah. Xr L 3t.j;$ El.baEideri i ; .+I t , { . .1 : ve ekin biqi ld iken soDl

"d'b5ki Latu anrz j .11 . l rq*Mn. Xvt. 27i : ; )

S si .bar i . ' r - [Fd.] : Anrz , l ' r in i r"reke biqi ld ik lc! Fo!.a ]e; f tanrz derler. lNi 'nct i . Xt/ t . Jg4)

Anlz jlr : Dahsad r-? [,4r.] : sipari .',\- [Fd.] dir, evetr artlFd.l, nea,,l llr.l yed(Men. CeD, XVIL ts)

$ Kahr bih ; .|' [Fa.]: Anrz ki rahrl bieitdikren sonra yetihdokalan Bapa de.le!. Ve necaz-r mnrlel trilDca ol tartsy!dahi derler. (Can. Fa, XVII. z4-l)

$ Cill Ji [lr.] : Bulday biqildiktetr sora yerde kald sap kianz dbir oluru.. (Aks. xyILxyIIr.la, - 1)

S Sifali ,rrLr- [Fa.]: BuBday ve dpa anDr&! Li sakr Derzilind€.dir. ( Biirh- XVIII - XlX. 356)

Ater"i dihkan uu,, uj T [Fd.] : Ol ate$i. ki ekincile! hubxnahhasatte sonra anu fT tabir olunan has ii higake uular,tarlaye kuwet olmak Di ahazsiyle.

( Bnth. XVIII ' XIX' 30)

SmD : tibn [,.1r.] oldu, kesmiik : ku'bilre t,4r.l aau fluiq : h"ra .J,! [.'{r'l

(As'n' x' I - x6 27)

$ El-Lsee .JL, [1..] | cdlc bieitdikten aonra tclada ldlntapDa denir ki Tiirkide anE j.tT taiir olulur.

(Kom' xWtI ' xIX 2' 82)

.6u (II), !*lz (Iv): YaFz (.t).

S Sii.b,b - , - lFd.l i {ftz f' ar Li ya6rz dahi derlr v. rftt(uiu. I Ni'||.ati. Xl I 4tel

S Sii.babl Ju,- [Fd.]: Atuz tl at v€ an,r Lq,r.( Ni 'wt i . XYl atvl

160

P [ro.l : ,{au ji\ at, y^Etz daii derler.( Ni'wti. XVI. 376)

An,z at ki yaFz &t dahi derls.(Des. XvI. 31- 2)

Ann at Li yah, dahi derler.(Nuh. Tuh. XVII. 22 - 2)

-1,!r- [Fa.] :

ab -rJ- IFo.l :

i'! ! Anlay{h, zeki

e tt-: [Fa.] : AntaBan jLlt, adayrcr, zeki ve fehia(Det. XVL tT)

: Anlamaz, anlayrqsrz.

.. Siz aflanadu.ksrz ;;,ttll (Antet. XIV,2,614)

: T€lakki etaek.

a$a DoLtasu tru{ basd delil mitlir

anagtnl ay aiduab rf I lii"o-i auu de$l midir(Kd.. xIV. 7)

Jrlu : A.Ela)1rh.

ataE Kayse! bilgili Liqi idi, a aEaklu Ji.ltl er idi.( F tuh. xlv. 68)

ir b gni melik, bir a anaklu su.ltan var idi.( Fii.tuh. XI/. 9)

t bdrmah: SezrliniyereL bakmak, giiz uciy'e tetki! eimeL.

mel .& a.tllayu bak& ;r rItT i6e dun ynzinode 9ol hi'

esein ve dnsmadJ< swtir miilahede klla kia

bakryiyle diigmanlar bahgr arasmrlaa tefavnt yavlakclli olur. ' (KeI. xlv.44)

ort ! Anlas na!, febmolumal, takdl olumak.

!{6lilb s6ziird6tr qol ad"o* ,.r,rl1 f.im melikin gdnlii S€u-rc.bc'nin aueu yollugrna talrll* velir. (Kel. XIV. 62 - 2)

161

Page 129: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

1j:drl olu ki ben antmfr :l2li giiraNerur yuhfadrm.

gerek. ( Haroin. xv. ss't)3lhhatin saklamakta iki ortat' v&, adarr JijT bile

zeth bu dil serb€demezrnltrr bu yola gidemez (Ibrchim. XV. 2t - 2i6rep anltrr bu yola gidemez (Ibrahin. xv. 2t - 2)

i vo bir ceD'iyyet-i ali ve birnecma'r a.hali olsa ahl"i divana

brnkn adem kanl$qsun Evvela viizera dlardan 'r,li( Kanun. as. xv. 10)

(26d. xv. 20)

:l,Ll sitziinu ma'kul gitrnp buprdu gewe e.trafira

gitndernp... ( Bshtot. XY. llJ

diihnl eurezsiizin kendnyi ef'61'i kal,lhadaD pak idiP

lanfi Euahaberj^e layrk k'lmak gerekrir.

rdann nalibi^i anla.a telnd deBnre. ( lryoal Xv.453)

rnld gittil€r bu asr igindehiidn iki kimse MBr idnde (HihMt. XV. 556)

lcr arjata.,l' uanak oi'merleri v*ilim b;ze anlardan art*

(Detit . xV.70)

- (l'ers. Mu. XV. 423 - 1)

; arlar ll olarrlrr kim... (Ldrs. At. XV. 502)

(Errefo,tu. xV. 44)

burila selenler miilk beDimdir fiyederi gitr lice srld toPra* ulubea Yatu

I liqi kin siici iee, ya kovculuk ede, va kavminde.n, hsF

uilan kesile, a'tlu ho! gitmeye. (Cennzt. XV.230)

,. -ArJara evleri itnle'i!d. liya8et ctti'in

kinsclor kiD avarlann dqal, atur, anul alul.sliyler Reeii

(Sic. B. Xv- 5' 19)

lit onlat abo vn tac& miihtschallr anlu bilmez raym ya ac ( Fazibt xvl. ui)

.. Gcl var, au ke.narua a ,ra 'JLr istiEelet eyle, bolayti...(At. XvI- s8)

163

Mii$eri iner is. gokrcn LoniizAra anl&nsya eLltl ye.de bu nm0z

bilewiir.

$ CiDA', h{ faslbd! rabiarr snrt eyler. sidrl"r6 2;"- ,r-bat aEns'n geririr; bili bundu allaar. jJ. n;rn*

S",;: ,

lMah . . ran . X rv , , ^ .$ Dilinin ucu sityiindii. dili .Errak otdu s6

'4t

u,j\-tr,. ,rr"^#Jl#*lt- " ' - " ' ' I z - I l

(Ean;n. xv. ;4._;) .,SdziindeD anluu! J;Jfr 9ot iln ii irfaaMiisefseldir sacm ziilfitr periear (C,eng, Da;. XV, 20OlKdabuBdu dar adendr dL.f. hiyan"tIeitibde idi nev($ ffnAat (Hadidi. Xyr. J4g)Ciia var irli ueolilte lafrnTa anJda .ttT srdtro r bildfrln ( Fuzuti. XVI.213)

$iEdi anJar)ae ;:rT holc bir horca L.adr ii k,y.m"riSeyr-i Sa'rta.bad1 !c[ bii LoEe iyd olmn da gor

(N.dim. XVIrr. t92l';r.rp,, olm't : Anl.{r.tmaz olmat.

Bir sey midn, viimdu mu vardr, ne n€m€dnAnlarhe oldu d!,1 ;:lrt gitti lrdslst dedikleri

/AE. XVI, 70).rld : ODle.

g A!]an d;ljT unadul soz 9ok olnoun deyn.(Tebaieke. xlv. 45'I)

! Biz a,ran bilseziiz no kaviEdir, ya rc diyadan geliirlerli

II

(si. Do. xlv. 58)

S Eger btu anlsld,n eoL doBilnirseviiz bas duk idi.(A q. xIV. 2,72)

$ lli Latun L&i bize fonul gcllilcr antua yiyecet itet.'(nru' XV z0)

$ Ol pdjd oBlu ncl'lDlt's soylcyir, elann :Jlt bal,J'!,loeEr g€9nir. (Aoma. XIv. 51.136t

162

Page 130: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Yaraym gctiireyin anlan.rl T cnstDcgilcm irde b€r snn sibi siist (Cnoahi. Xyt.62)

$ular Lin oldu cerlnetle miibesicrKAil6ir adila dil uzatan sF (En'l. Xvt. z)Yenigeri piyade adu atluKagar cu acriryfe lali yatlu (Hddidi. Xvt, 42r)

DileFezem ki ularun megvcrcrinsiiz bit i9 igleneye6.(Se,ah;tt. Xyt. 6a)

ADlar ki teceniit eteBiD pnyc ackerlerHiEmet kadGmir tareD-i minaye eekcrler (Hayati. xVI.4s)

Ba{lsn-tr dikti r1Dha diannGouerc aEd topu 6erda.n (Atai . Ha. XVII .53)

Aiar Lefi.le ardr getiiriip islan eylayiiP ycJeri d,lara ,rLrlbner m (rar harae ile venig olsa. .. (Os. Kanu^. XvlL sS)

lki biraderi Lapiste idi, bu arrbkta fusat buJup olu daliq*up Fas'a gittiler, (Tuh. Ki. ̂ vt L 2?)

Bir bdluk eualar inrliler balaAnrai sayeshde baga nur yals (Saz Enrah. XlX 610)

anlarohyu : Onlar gibi.

g Ol lniidar iqten sakmanla! anlarcrlayrn ;.!lr hchr'

olnayalar. (Cinon. xv 108)

g Haaer kJ qundan Lill lrihafrLlar slfatD stfatldasn, tDl,

crlayr ser rtahi ddk-i ofele vaki' olup helak olasm -.( M i i n b . x v I l ' 1 )

! Arl.rola;lrr biiytk gnnab olm{?. (Ter. Kun, X'/1 12)

a erlamak : A.lar Lal€ gelE€k, arlar sibi sit.iinmek'g Et-t€.tLul F:Jr Fr.l : Bilmek v€ arlanak ve a;tarlnunr'

il )f | .

lTercenon' Xttr' 1*)

drrau r --r enltguz.

t64

(r,ratsE) : onre ormat u'ur.

dtmda ili d.mar var gitk goL . . . Dil ol iki duar

ii9 Laadenin €welLisi! Lim sebeplorde kidm, lol sebep-Lrftln Liu anlanrz 7,li T saEllk ve beka.r onr olaaiayoltu.

'le adyler, anlrsuz ill sar-t eyler, ilu silz olaaz.(Hozdin. Xv. ss - t)

(Hozoiu. xv. 20 - t)

r Erfirasetli, en anlay4lr,

i t r anlarurag' i , . r ' ve i1 b; lLirLireBi n(r i i r .

tomrn aflucak ;:lt I gittiire.

(Eab. xrv. 242)

r .nrak

Hatulamak.

imam Kur'an okusa k,yamet giinii bitile. olundu-

bcr oliiEleli and'm ifl gttDliiniize bir korku gell]r€di.

. (Saat . xY.75)l[ulrnned bu [IeLLe lafirlerinin zahnetine sa.br idip

qtar&a, angJ J.t! ol biziD kulumuz E}}rb'Dll sabnDi., (Le1s. Mu. XV. 210 - 2)

tcytu sua HaL TadA vasi;aeLir uurtuasr olusa.oturssDr, kacar Li anas,r u-ltl andultan BolJa

( Enreri XY. 62)

tlrlg gitgil. (L€ts. Ar, XV, 368)

'itr ol msh.tde iPi

t L Anlamak.ncDrL atisa e] urur 9uaiburlar tat at,ldrtD ana rT

tar atrlsa kagardr filenk

(Tuh. Le. xV. 2az )ciiznldii, Esed anluncak iL--ltr yele

( Mitsl;n. XV. 1, 55)

165

Page 131: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Xeng, serve bakan fii boyur a6ae tr !Ni.f boyun, kofram 9ii bnyu anam ( yw. H6nrdi. XV. J,.^u l:?::.,,-,*

arup ho,ruk sdDr.Bin r?i,;::,Ji.,#tlS An ir- $ot bensela-, mihner.irrisamr. ki snm; r::,."_,tl

Dii?iip saffar krla eiir karzan (s"d"t xv-xv;';;\;

KiD anar /r Riist€ta n Jsfendiyar, (V.fse. Xt/r. ts _ I)Analum irjttl ot beEleri kiD sertese.Hem hiisiitman idi ol Lee dedse.

g:!i :h^d, .,rr' vr is. srii'.r.eL ,",-ri.'n "' ",rrne drr g'bi Fzdm k,zd, Lutairn crnt.r / Hdtpti. \ v n. 2tg)3. Soz agmak, bahsetmrk.

S Hcr geh kiE ol yiEidin halinden ansaml._rr tda kak,rd,,ge9. andan, safalk otsun dirrli amma 1." U" ;ur" g","i"j .yetirm€k h€v€sin itrim. 1r_*. xi. iil1

Adac'Edan getcn kiigiiciik qelinBir siat karilod! a"""lit;, -;Arnagta bi. gnzel gnrdii&Perdelenmig aya benzer (Kard. X|.IL 265)B6dr sabaselim e/e yarimeqiklp annaclnda siiliip durnasm fsa,. Emrah. XrX.600)

snmgi! : {{s lai . tapld, gibi ha}. \etar harkDdd) Ha)tu&!,

$ Siii-jiyan iqjl tFa.l Anrasan jufi ve sazab.6k ast,r.

s $ili.iiyau iu ) +- IFa.t :Aiuasan i/i f ' l:::

":"::rt :":r::

(Nuh. Tfi. XVII. 158' tlttuamal, (rnramak, &nmD|ltt , rnrarma!) : Homurtrrlu *,

grkarDak, bavkmak, lnklemek.

r66

(K'ru. xvrr. 37)

d' s ' ) ' t f t , (T.borche. XIV.6-2)arslan peneele n gererek kuFuHrni yere uup anrar-

AnlaIl gibi anraya etf | 16abin, yiiz bine keDduyi uia ( Fntuh. XIt,.

atslan gibi anrar. (Fntuh. XIV.

gibi kiikrcdi, arstu gibi anri& drlf! narra(Dcdz. a. XIv.

17)sqt)

r47)balad!r koJ'tu bunlardan dilir

redr ,r,fi bu alem igre Lemgii gir (Co. XIV. 180 - 2)

,r,,ti ve kuyruEu!(Ket. xlv. s3)

6Liizn gitrdn, duugeldi anradrudu.

gova$i h€p bulatmrr kda{3lanigmitti kana kanaalubcn yar,p anrar rfl idiit gibi her d€ln rnrar'idi (Snh. XIV. 264)

.anlar i,rslanl.r sibi anralla.d! ,rrr,fT.(Antc.. XIV. 2, 179)

eydiir sn.ayubdm JLz)t I e^ane vaktrdrr ki gelirsin bana (Man. Tdy, XIV.248)

ki KaEdan{ Ilanini buhaberi ieidicek hcyahcy kakrd,,ko*nq ejdehaleyin an.adr ,rrJtl saBma solua ce n-

v€ Biindii. (Is. H. xlv - xV.330)camvar hcEtan yclinder tunrgeldi, bir Lenc anradr ar,lt.

(Mnstim. xv. r, r28)iden -+&j lFdl : Y ' r t 'c ' ca lavar anramak ; 'JT.

( Miftah. xt/. 2e)anrayrp gayet hrgrndk

criin penqeyle ceybin id€rek eak ( Mih. XV. 266)

i,q(: [I'a.] : Intur,mak,rrrfl doDdiden manasna.(cd{. xVI. tgs - 2)

jl; [Fo.] | Anra)ao, pltrcr canava.lar srfatrdr eir-i

(Det. XVI. 270 - 2)

t61

Page 132: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 Ol a.siltn eylc leybct ile snradr ldD dag p6rc pa.e otur,

g Ez.z.ini'j., rA,.t, ^,s,a,,"",,";,,.{ili-1i:l$(.rneman. 7y1 "i . \$ Grnrl ; ; IFa.l : tn,a'ak e,Jtr iso-. -"",",r, . ' ' ' U

,Bi ! a mran_ a.nra )ara k j , r f ,g.rdiyerr i

(c4[ Avl t t0 -2)

;""J3::1':l?:;Til,1:::"," (Fd.i'.' x' t lsr)Gnniiidendi begayct Leybet ite

9 Zsiodidcn .uorl"..l, ou,,-"n ,r,,'";:::,;,X:: ::,Hufte.D [r'a.l : UyuEak, ahren [.Fa.l: osrennek, eqii.do

x*;ridcn l.ar: rsran,,uk, $liden u+; ,liil';ff.;.f ! pe.h,i [.F.a.] : Litd

$ Gnnan dr-r

s ze'r ve zei.

(ceae. xvrl ss)lIo.l : Anrayrcr ,:.:r,fi yEtrcr canavctu.

(Nuh, Tuh. XVII. rs\ - 2)4), Ji tAr. l : Arsla rnramak.

rnrarDlsk, (lnrsfln*): Birtikte boraunutu ses j,ka@ak, [ayhr,r.

Iki alslu kapuda anra$utaiBi.i birinc karru drarurt at lDdh. XIV, s7)

Iuf ih, t l re enrarup _rrt , yerm denige, ir

He! biri.i kulle-i artm LeBan ashtr,drr I Aski. X/t. SB).n{" (r), (.Eoz (r)): onsuz, o otna<lar,.

Kirpidtu karmla znriin nanadDr UlnEii,t-KitapKim kabul olmaz sslet ar3rz;jl diEi$tiir Mustafa

rrl||ltDrk : + ri.amak.(A*s. XVII . xVIII. 19i)

Ammeoi an ey{e eevdi teman( N e s i n i . X I v . 8 ' 2 J

ir.|! batlEr 9s -r bed.Ayiluur ;;T yartanuraam Ea:J'.i brltn (Milt- XV.956)

gd, nmii geh bir dilAramdstrr jil bir rlcm ioezdi dil aram (Mrh. XV.7)

md0zlltr alerz hahu cenDet

srFine eijr bisane sol(tiD (E reIoEIu XV. 14)

diD hasta olup soDra oliirldr Paqa zeri eiir msur iJ*jT Lalur (Enoe , XV. 6?)

rabradeyi eyle sevdi kiE arslz aleDi gi,rE€rdi, bir seariT orDazd,. ( Fc.ec. xv. JJs)

derdb serek deransu ey nelbir rlem olurnazarn anerz ;-; T ey rneh

(Ciiheni. xVL 64)ilcn bcn anirz j-lT oldanokunu her bar bans (4t6. XVr. 4t)

( Ruhi. xyr. 74)(Zetu. xyr. st)

miilk.i viicuttm ararzgelur oldu tengna-yi ad€D

Eaat ansuz jr"jl 6abrc mecal olmaz.

(!n6uz (II)) : Ansrzrn, birden bire, na8ehd.

gnnki ansuz ijl dnrer, tizcek yine zail olur.

. (Mi j . gi . ) : . ' / - xv. 7t). l tu []b. l ; Ansuz j>rr . (sa. Ac. xv. ?7 - t)

, l tu [Fd.i : An$uz j, l i . (g, ' . i I .XW.5]9)

P uB.u Riist€E adD afrsuzst';ra,L can gcnlii gensiiz (Ciiwii, XVL 67)

k a,lemin kiiBi,Jir ansuz jy'Ibil bn rcsmc gcnlii gensiiz tcnuohi. XVL 29)

. l tu IFo. l j Ansz ; t r val , ' rsz deb.[ t i r .(Ni 'n t i . XVI. s97 )

iL.tu [tr'd.] : Ansrz ;fl rlencltir, nag.h mahuEe.(Det. XVL 28t - t )

r69

168

An6u ;jletme,di bil netes e:.{lm ftvz.Ed'.di.X/.fi-l)

Page 133: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

dsrL: --r afilurL.

ins|"irt* : Ansrzh olmak hsli.

5 El.miibsBrtc i;!r' [nr.] : AasrzdaLk jJ-;.i miifa.ce " .

( Ah. x y r. ;;;;dsdi: ArsEu, bideD bire, o bulun&adrgr halde, on6uz.

Yilin yainF gir iim6 diiwr d.hi 'ii.lfiiHcl ye.de Li anszla d;fi gdrem od ile riitiiD (D.B.XVLIS8)

ansd|k , Altsrzri olma hali.

$ El-'abratii u-.Jr [,{'.]: Airsutlk.r r-J-r liic'e sibj. ( Ah.Xt,I.643)i lsuz (r) :+!m'zo).

dluz (rr): + rnsE (rr).

lnsuda, (atuu'la) : Ansz,n.

Kinageh dnso ol ki reEkin bulaPiyadeykcn rnsuzda d;l! ferzin ola (Feth. XIt/. 17)

S Peygaaberiin devesin 9e9c dtlroken ansuzda ,j;tr biryanadm bn ok doku'dq ol kul oldu. (,{iiz. Hd. XIV. ss)

$ . . trsbu ara kin yol knamdr.frswda ,J;J-l vol karminder

Firak dnniine subh iste.iLcn atuu,daIiaruu oldu gitziimc cihan u leyl

Ka(ar iken naseh etetin ba6arSiirre. ansuzda 'rjl ln yedi6n'

(Mon' 1:aYt' XIt/ 166 )

TaBayyn.-i labii grnlnce olduFu iqir zamdla olur, anurdr.r;lr beliimez. ( Hazait. Xr'. 2l'2)

Gitzn, ansuzda ');tl aydmbk dokuluc.L hire olu.(Haain' xt ' 10' t)

Oniir va'deye Lnyraez ans,zda DiJT geliir. (ci non. Xl/.28)

Bu gcz erdi ansuzda ol lhB'ab'r oldiiFnKim adyrl Abdullah !i fesadj etelm (Muhan. XI'. 191)

hrddi va! arun bu igi edc

illeriinn ansur& 6i}'f rt elde.l u [ro.] : Ansu da d;.lr .

.tf L; [Fo.] : Arsnda o;rt.

( Sditin. Xv. 166 )(Ni','1!'ti, xvl.597)

($onit. XvI. 2a3)

: A.Dszrn, bnden bire.

os1 arn6yzdan j: ill giilet Yusdf Nebi

l"ai o-ru"a. hie mrn gibi (vuz' tqd XIII' 6)

Jel'ir bdyle afrsuzdan giildiiEnn gitriiP alatr baym olup

ranan hayru oldula: (Mnslim' Xv' 31' 42)ray .u o roud. tn 'w ' -4 , t ' i . '

tajl rra! ol ki yaramazhk gizli orla bcnzer ki an'

irj-Jr vakar' rca,-. Na. xvl. s9)

j)jr-fi bi! kaza irigip rlahi heuk olmaz.( Rch,'t. Xv I . 78 )

( Dede. E. XIV. 28e)

( Ruqeni. xv. 66)i ansuzrn ;-;.51t €linden sl&.

oirnal: Onsu, o olEaksrzn Y&laeak

rta.ye rloyrncdi ansuz olmaEa drriFii$qd. XII I .78)

atas'na aisuz,n o$t* ,' )jJI

(Ket. xIv. 67 -2)

(I$k. XIt'. t37 - 2).. Burar bu ke.lccide iken bir calive igeri gi'di, sabah oldu

rliler indi hiyle krlnaia (Yu''

: Haz,llam,k

bilbiinizi sitrEek olnu, firak vakudrr' $aPu dem'i

urup mahzun rasra geldi. KE zari k rP viiziin tld'ladt'

anukladr .tJnl bir gulam $apu'u ahl haDEama( Fe/ec. xY. 28e)

(d ) : Yava, sakin, hafit

rturdu kdu dnn gece ha6taraktutup hala sizden lr*

rleode Li yol irli alzrm tadt

t i 0

al qeriyi lii gitgil deai

l 7 l

Page 134: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Bnaz rllla.l!! yol bilircn yanB e:dr&da'r yct"m anul Jrtl yiiiilSueun bu hi derriliui iglodimSoziinn slDadtE go blrhd,m

$ Ve irt6i ldt! brlgalo n.vberi ola anul Jli duta. y_a,ao 6o...(Yddig,tu. Xl l / . I r2. i ;

G€liirr€ satr! hakinin s6zii saltAnd

"ltl sdyle nshLnma ey nik-baLt

( Ferh. XrV. u)

S Anur J.l od ile giilii ya berefEcl bozannci La)'ratmaL ge!.t.(Te,hir. xr/ - xv. 6s)

S Ve dnqEanma sozii Li sitylersin anul sdyle, katr v€ ncr

(Kab, xv. 26? )

Aakil olo av..t!n anul Jtr soziine ltraBru olDkya.( Kesft, XV. 277 -2)

Kagan avazrn gdtiirnp k&trak okura ranqrikler am igitnpKur'an'a siiBerle'di, eger anll yT olusa ddDdaB d ieitEe'-lerdi.

(Sith. XIV, t6q ,

(Leys, At. Xv. 778)

$ AliDet-i s'hhat oldu kiD! nefesini her idem nc katr ula, *anul Jti ne tiz tiz ala, ne ge9 gee. ( Huain. XV, s6 - I )

! EEer anul okusa ddmdablar iritDerlerdi,(F;ly'6- xr'. 627 )

And yiirnrdii katr gideEezdiZaif idi ad,D'n ad@azdr. ( Fazilet. Xl:l. 21s)

S El-katat !!1j [l'.1 : Ve yagnu ziyade dll Jti yalnaL(Ah. xt t. 822)

S .. .Anul ,.iJtl tut yaEebk, evvel anul tutddD, didi. Cebr.t:Tarlisl|1a 6si olan anul tutulmaz didi.

' ( ' I 'o $ohi xvt ss'2)

112

If .

F I Jl r yiiriiy€ te taara Di(de a'trllldan a{sBs he.' (Yodisar. XIV. 6 - 2)

(.d d ): Asu rs,r, uiul usu.l, yavaq yava{, todricor.

slrt cElondi ta Lim arslrn|ll Lu{lul.Lnru valrtr geqti,rh! rnd snul f I

"tf t rr"t"". v.'dr. (Kot. XIV. 37 - 2)

bn ilri giin and anulElgll ana tul oldu karavul (Ith- XIV. 2?3 - 1)

Liti lim yeEelter soDra uyumah isterse bitczcik rnul anul

ten bir canavu grktr ol ku.lu yuttu, beDi anul anulls)4sDr g6rtrdii. (Yii', Ea. xlv. 155)

yiyicek uyutalu. UyaDr&k temam bedenin ovalsrrnulJ ' lJt ! Lenddznre gelhcc. ( Hazain. XV.13-1)

lsnail'i anul anul Mina'ya erkardr.(Tuh. Ia. xV. 3t0)

(Mn. ti. xrv - xv. t9 .2)

im, katt lstr soylemeyelih. (L.ys. Ar. XV, a$)

D br Lin bu tedbilimizi .tuI an #-l Jtr sdyleqcliD.(Lers. ML XV, 272 - 2)

dtn geldi, anul atrul vardr sandul Laprarn bailadr.(En6. xIV. 71a)

M€rmid; Zcngi dali altr yiiz altms er ile and anu.lk i | l l lephu k ! le. ( Is,H,XIV-XV.834)

ar.ratlar an'l atul Jll Jtl hareket eyliyeler.(Teshit. xlv'xv. 2t)

Elirc ay.gEr ol yaBlarda.tr diirtele!, and .nd Jtr Jll ovalar.(Teshit. XIV - XY. 37 )

b ayel.ma ol yatladstr dnrtde!, ! ann JtlJtlovdar.

en JlI JtT ynrudiiE , ititecck yere vannca. qiinLii Kur'-:r iqittiEr, I(ilbilne rikkat Lasrl ollu. ( Kesr, XV. 1,344)

. .' Ccb' oldular dedile. kim bu redbirimizi an anul yT Jii-

Page 135: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S YeneBi anul anut yiyed!. (Kab. Xv. tt\lg Ve ol )-ul!upt yete buludu u aad arrl sii*p alp gj4.;

r?rs. Mu. xv. sa -;)Bityle dedi ol tebessiio eylediAnut anut Jrti JJtthoE tekeliim eileai (Me],l;r. xv.3?)Anui anul yap$arak yiiriidiinHer Lademde Allah Alta} der idim

S si'yleyice. anur and soyler, av'r c,Idmaz, tKl:j?

ti.a.Lkao susutut tao gol hale getaiqrir. sdyta-;& D"";xMaEqru. ( t ranob. xy.2BJ-2)Anul anut alagitr metrziliui.Haramiden saktns mahBititri (yuz. Sens. Xvr.2t)

S El-irvadii rlrJll [,{r.]: Yap )''ap yii imek ve aftl an sitnctr.(Tercenr.n. xvr. sz)

Bu Selm ii Tur an anrl JJT,qrTyiirnrle.Bu halk'D ihifarn gdriirter (9eh. g. xvl 6s)

$ Ukaab geldi gitrdii gakat uyhuya varmrg, ftr.sat ganimettirdeynp anul anul gakah siiksihiiralen tutru.

(can. Na. xvr. 66)Ant anrl agtamak.

(Nuh. Tun, xvIL 223 .2)asurcaBz: + an cstaz.

andcak. (anJ.sl) : yavar(a.

S ... Kitkiyle, ynHii aratr iig ke-e an cak .r-ttl usajariei'rdeki oBlar! diiqiirc. (M. Bay. XIV. 17)

S 01 zag Bresr afrutcak Lavadan aqaga i,rdil,ri.(Ket xIV.84)

! PeE nelifr yahmlamdan bjresiive lriiz dutr, ,e -ulcali!,l' ana elni LiD: NesDe Di ,ati ota,. x- -ail *n

$ NiF iden rJ;,j IFa.) |

igiadedn ?

S Haenarndan qkanc.L

174

(Ket' xIV' 64)

kulaklarn rnulcak ot:f1 sorzlzt'( Hua;n- Xl t0' t t

r tamlam sirke bile katalar, panbui ile bagm* rliirteleru l c a l ; r . . f l . ( E e r i n . X V . I S - r )

eyitti... ( Fezo. XV. 1ss)

.ftlcak J^ltl atar idi addmecali oka tim gi,stere rn (Enneri. XV. 21)

aru gitriip akll gitti, Ahail elini anrlcak amn gdksiino

. $ol val't ki iiiciidi beni bildimedi. AffulcaL jqrtl kula-

odu. (Lcys. Mu. xV. 16s " 2)

bbiir merkebine snvar olup nak6ud-r ll6hi meydanrnrlaura" ol bulaark dahi dibin€ qoke, udan d r€'y-i

eliyle anDlcal arn bddagma koya.

! Hafifhafif, yavar yava9.

,, Giicii yetDeyetre, bal ketalar, anuldal jrlll ka:,natalarLLim L$ama gele. . . (Eduiye, XIy.3t )

t (.ftrrhl) ! ysvael*, teerDi.

kaFudalar el ile ovald anllugile ![rJll te kim

(Mnn b. xv. 266 - 1)

aer olmaya. (yodig6r. XrV. S4-j)

gine sebep idi. Dah dii$llam uzluk ve andhk .t ryT biJebinden kopmak tizrek olur, savag ile dokw ile koparmak-

:. Benim sabnm diiqmar hehktiEine ve kendi kavDimiz dir-

\!t. (Kel. XIy. 122-t )edbit isle.i diirEana mndara ve uzluk btute Larqr durularI ultr genin ve karqrl{rnr andtuk ve uzl* birle defeylc.ter.

(Ket, XIV- S0-t)barutb ve andlt, otnlT eder edin ki +r bql,L{na velluEula valltt|t ki;ol'igi bititmez deyip tah ettiHeli

aladu ile tiz baqu& deyig itgdiiLlqildd.

t Yavaqga.(Kob. x r .89)

ruya bir yd obruldu, iliittii ve su ol vak'tt. bil az anDtrakI sl<tr. ( Kcsit- xv. 4, 21)

u5

Page 136: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

dulu : Ann'r, randar, h€rhu!.

Yusufkul ikeu sultu oldu anrnu I,ltTTa:Ensr loldJ anf rdyle ulu (yuz- S€rd. Xrrr.6t))

eruigiir ; Onu;r igir.

Arunqnn jJtJ;T balkr alem indnriir bar (Ruteai, XV. aa)Ruf,iin mih havadar ider ey cai' Anuneiin jJ.tjT subL-dem ̂ t;!.fe$\ t ( R!,r.ni, XV.212

)rnuidusn : Onu olduBunu.

Ko bebJiti sen iedikimbolashKamu varhk anundugr ,rrJ(jr bilesir G.Muti. XV. t10)

anlrn ucudrn : ODun sebebiyle, o sebeptor.

! Bir dahi ol siizii sityleme ki uun ucundan !{-1.!U1 en.Eh(Kah. Xv.47)

siyiriip uBnlayD EeliLc(Enb. XII/.701)

durdu geLncl: Ona doEru, ordu yan! setEcl.Dediol kal'a Lim giirdnk yncelmigSu ieinden gemi snurdu getDi{ !,:-ltrfI (Hurr. XIV. )

.pdak : Tnyl0i taltl crLnaDli palz.

rrun iikn : Onun iisriine.

S Anun iizere ,rir -1,1 bir l&a kilimviribidi.

|i s'bpd, ;. [r'a-l : ol kur yrvrwua denir ki bcnn' kanrdrabir ho99a zuhu oylemeyup til<e! rik€n ola. San tiiy vc kdkarat ve apdak i*T tabir oluDur. ( Bnth. Xl,IIrXIX.37a)

$vi leek. ik inc i karL KtLrdt '

( Kdb' XY t ) "

rpaneur r Apmerzu.

S Birisi apansma Lt y Tkarr

r76

(rprn uzh) : Birdelbire. snrrzD.

ansuzda - jJ-( l ?l i inkoPtu vnmes'ale

i, yiizii oldu rlolu neg'ale

diizgiitr ile yezrya s&trlar-;11 9T gepgerreye baktrla

(sijh. xIV. 222)

(siih. xlv. 162)

derler idi kim ya Ukaie

{b[r Lim ola aPar. .)qT

-;5-l eT sairlet kordu baal ( Mfian. XV. 242)

rto!: Yagna cdilmeDdt, alurP gotiiriilmeEi!.

cd ii gitniil mii koyddar aParnadub u"./T( Ruteni. XY. 249)

: Gdtiirek, al'p girtiilmel

diJqi eo iiEii bir getm-i maLlur(Nesini. XIv. 29'1)

cii baE iere yapatdr olbeEfadrn sorvi sPa'& ol (si,,, xIV-)

du)'uben a[lsdr za! zd

apadr .r1t sa.br u karar (Siih XIV.65)

apanrn :l/r gitEiin. (Deaa. E XIV.9a)

ol bndi kopatalu

{ah Lizmetire aparaydr ;-l4I (Sola,ifl. XV. 196)

idi gelseler islAm ka.EuAisp bi e Acen Lrlsa glmiistiitrder biti kopsrmaya

tiei bi'ded bular aparmaya Vi (Enoen. XV. 10s)

6iidcn vd idi, sndiile su lalardi bi! giin sel Sddi ]o]a-

epair'.rrrtJ. (Moanf. xv.76)

(Rut.'ni. XV. 308)bid-r aeain Rugenihin

elile apar selemltr

sDr Riistem dudu vatdr

bir nico tuhfe eparrh c,rtJ ($.h. ;. xvl.553)

ilotc kancaru vara ($ah, t. XVI. 262)

t17

Page 137: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

G6rnldc! ozge nem var vara be'Ild€rApara ,r!r giz[ razrm y6re bude'n (Ciilteni. XVI. s2)

g . .. Keqrya D.btr cder ve 9u belti tcrcDiin eyler :

Mimet ile LoLna gi n, al eline siiseniCegme tramat kitprusiinden, ko apdsu jJ*rLJ su scni

(Ea, XVI I .422)

$ Perdaften .J.rl,, Ir".l' On altr raajlasr var... sani, yukaikaldrmak ve refemek ve krcakta gittiirEek ve apareak;,JuJ narasmadr!. (Bi.ith. XVIII - XIX. 14,

BL yrl aila sapna ebru fikine sdz bu iEiqGegme n6mert kiipliisiinden ko apar$n u-)LJ su scni

(Mo d. xlx. tB6)apbsk : + appak.rptfrML, (rpulamal.): Okqmal.. gitoliian hoq rrbnk.

Diirie yoksulu sakla lii ap a .{Ki dervii ile padiqah yapnaoliis gussa yi wu eevirEe ynzn

( Feth. xlv. 7)

Apulayu gitr filrtTbtu kisiyeiin yiizn (Ferh. XIV. 30)

apryal : -t apqsk.ap4* : -r Apgal.apt4mal : Aprqlarmr agmak.

Kanat biiziiliip aEaca yap4urKalur afae butaSmrra apuur Jr-{l

S ... Iktidan yok aprstr kall.

appale ( dbal, apbrl) : Bembeyu.

Beni-Adem bigi suette mutlaksakal va. kocale s$i .ppak +J

178

(Saktin. Xv. 191)

g TaEra erLtm si'idd@ bir e,n cni qi "e\^;r};:.'t;tr24r)

5 El-f€ccii cill Fr.l : .. . Bir kinesne ili ayaB1rrD arastnl a$Paplgmak J!.!! . (Tercenan. XVI. 2, 121' tl

( Mnohib. XvI 710)

(Eikna XV 228)

Bin y dsli yddumnuldu ta kim

9*"?..t&E i h'hn berizi sandr, ya iDci bisi abbak ,r,Tberenrietn ve dudagr tepsermiltir.. . (K;b, XV. 20;)

Kara.baand. beDim bu diipdiiz agarm! saqlmAaa benz"r daB bit' be! qag appar .+-r rar ora

(D. B. XVr. r88)apbak .r,.:J oldu.

(Rahat. XVL 492)Bir ak sof iqinc dolamrylar ki siitten appak 4t ve Lari.detrYunurak. ( $ad.hid. xvr. 43)$oyle ki keniikleri apbak .'-- )cldu.ardr.

(gaeha. xvr. )98)(abqsk, ap$a}, apa*); Ayaklan birbnine yakn ve ba_

caklan agrk olar.

T9"io" "-, [1..] : cenir edak ve kat, seniel& ve ap,r,l]*rrFtT. 1aot. xvr. i,'toz1

(Tercemon. XVI. 2, t2t - t)a.hac e-! Fr.l : Ad.h, genit otmak Li iki 6kiele.i bnbiri[e

La p ve 6ikjan bitb;ia; bait ot&akran ilaiefli. ki Tiirl,idefDla.k i ! r I ta l i r o l@ur . (At"" .Xy -Xyl t I -2g2-2)

trcel Jr-ij-il k'.1 . . . ve apEak J{ bed-endan, kabiLii,l-!r kimseye denn.- ik-,,. xiii" xtx. s, tczl

tcc d! l Fr.l : Aplqr ayn& kiqiye denir t i aprgak j L:r,Irr orft,nur. (Kam. XVIII-XIX. 1,42Bt

tl":.:l !r'.l, Bir Liose, ayar.rannrn ueran karipokqeleri bair olmak v{hite aprrak je?' otDat ne.a-

l*::::: e.l'.r:!''l' ve dahir€ecbirkinsetrinavak-rallltrn we uylultarnn aaor gen olmat we aprq,k .r+J otmak.

: "-) ebuk.

: -r rp rDaL.

(Kan. xvIII-xB. 1,42s)

r79

Page 138: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

sput apul : lki yana s'llans sallana.

g Ardall Pehlevau aleh apul apul JrJ JrJ geliip Ealldatid"Faris'ir yu,:!da karar €yl€di. ( Mnsli'n. Xv.2,81j

rpul lpur tii.nmel I ILi yara sallaaa talloaa yiriimeL.

Te oldu bahl< gibi pul pulqn yeryeq sibi yiiriir apul aPul J4l Jrl

g Turu geldi apu.l apul JJ?l Jll y*lidii.

ipu|ryu gbrmeL: Oktams''l adet etmek.

OBiir gusa yi vn e€virEe yii,nApula'-u gitr /r)J,J bir ldtiy(iin yiizii

apur eapu : Darmadalu, tarumal, Perilang Kas kamar ;Li rru [Fd.] : Apu eapur rll. r:lr mAnagura,

tanaEa!. (MiItah. XV. lu)

(siih. XIV. fil)(Ded.. xIv. sr)

I Ferh. XIV 1nl

rri : l. Ma.Lal, EevLi, Eekar, y€r'

Vdir eau gefiiriit p€3 Bltaya

Korrlunrr bulan bn hoe araya lri (vw. $.rd. XIII.65)

S Ya Seryit bu ars naI'E atsrdE. ( Ftauh- XIv.221)

S Senzcbc ol aray .rrT beierdi anrla niiltzm oldu.(Ket. xIY.24'1)

DEak €dnptiile! bir satp .t!]aOlan kime varmaya arala (Doh XIV,21)

$ Ol Lul bazara gid€rLes gdldii bir ararla olll bii dinek vn:lYiiz. Ha XIV. ll)

(Itk. XIv. N'1)

g A'"na ncqayih.i izam bu ararra *..%l#,fi;:ji

(ENci. xv. t3)

G- Ra Xv' 3t)

HalalaL bu sltze L d! ilaatOl araya Url inip kordt f€raBat

Soz ogiittin yedi yii, bir e! alurOl sada[ J,lrl siirdn H6r."m'e geliir

Tef€ttiir eylegil Lsllr lem.sdaKi nenduh olas'n h€I bir arada

180

|11 grada *rl Layme Lurilrm vo oa ysl<alrm dedi.,' (Giits. xv. I, 37)

gcce niloann o) nah.r cihar-ara irlii Liisniyle ce"Det ola! ol $at)lidi (C.m. Xv. 191)

!. araya Li ol servi kadi! saye sahlnrcr ol araya abr revar Fllar ilc (Sonea- Xv- 34)

iru La arada hau bile

r.yc hor vegLilc rtrrr bile ( tuter| xv. 103)

. Yollsrda kola g69e, dore ve derbent geqe bir gih bitg€lip ol eadA oturaL eyledileL ( Mii'sli,n. XV. 10, 12)

I ararla ki kolun bolauaa arda dilberrs!u.! ^vrlr{ lqtql4

rn hssretle yatl,1 bl yine Tu:rca vii Mcrig(D. B. XVI. 66)

srays ne nek6n de.)dr, TelciiDa! de& Lia: Bu araya's-Sehm deni!. ( Rah4t. xvl. 3)

(En;t. XVI. 31)

(L&cndi. xvl. 232)

(;2h. 5. xYr. 4s)

Lirue litmezrli aertdan.y.F b8t+ aradargormeL dil€sebir a!!yr .r1,1

diDl€N|mezdi p3yi

ol ararla honrlu lc4kerotlrur sdane anda arlar

Jruz [F.l: Bir cezi!€nir adrar HiDdistar'ila, . .srBrn a)r& yatur, ldes v€rdikge ol ar. .1T rnqen ol!r.

Edtrerili ssla ol om& .,lrT

(caI. xvl. t8 - t)

(MhL xvl.239)ukab o balada

u anluda ',,lrT goy haror Jg.ltirr iri gclDcz taIutup bil (Cnrdri. XVI.68)

}c[ stlar g€tftri rdaril'ler ol itili oI lrsF 4!l gezdiletrlcnizileu A} denize sid.n bo6^rao.. (At. xvl.78)

rt dr t6yle c€!'g €tti LrtrEtrcyr'in Urn.ar Xq tahatr

E!4., ot!, vsht.

(B@ct. XvIII.12)

181

Page 139: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S . . . Cesah aratr an, teqri ve kerildziir aDl! ycrine ba*hd,aD! daria herif;ne viribidi. Bu dsda .,,1 bu hal iir.ritr;h;:makc, uyanu seldi. (Ket. xIV. ts-i)

g Etc. abr hclak knmak araelIrda dslara ziya.tr ula$s, olulsazinLar ol iee ol urDrt . ( K"I. xIV.3B -2)Gitrdiikge yn!iin ol6a gitziim yagr rola gokOlur ziyade 9ok ara .rl {a6l-r bahar eb (D. B. XVI. fi)3. leinde, arasDda.

Gam 5ebindc Bakryi besdir periqan ditlcreH6nkah{ ark ara lrT daElm fitili 9em-r cem-

( Baki. XVL 140)4, O!ta, meydan.

Ahvalini bilcliD anm belgiiliiGdtiirclim aradar !r!1 fitre krlu (yu.. geyd. XIrL J)Tuz etmek getildiu sen iii araya llJiKerem ettin, eylik yavu varrnaya (Siih. XIy. 194)

Ararla gezdikleri oldur ki teUndeyeler halh Hudadan yaDa (Ruteni. XV. 122)

! . .. Tezr-im t6b vedip Yusuf'D piralenii. hu'l-rhd {ayrgetirdiler.

5, Bazd, valqt valot, da srr..

(Eadikd. xvl. 19)

5 Ittustafa eydnr: llahi senb buyruEun snnca ben snlq€yin,arn kryam ile, &a n*0' ile, ara diziD diitiip, ara yiiziin sn!n-diip gittiirem.

Firakudm cefa qok gekmiqen beuOluram ara .rT eamkin &a .rl miiftat (Dai. Xtt. 122)

Ey lla)llazm L Daga dnluqmeyer ula|tlr|Saaa kin der kim naeem ala krlra ra k

(D' B' Xt'| 137 )

YiDdel ol )tritr degild; ah iti bi} diizey.Yakrqrr bua ara l>l boden kaqd yine ara

(D B' Xvr' 32)

(Trh. Le. Xv. n4) '

ara rT vcfa ara cefa&r tanottiylo cefa oldu vefasDra leza (,1ri. xvl 42)

aradal ara lrt yiiz olsa dnpdnzelmefe bulnarao idi toz (yuz. $em,. XW. lso)

r Sofaatgi.La.lerilara s€nsin yancrazmrslara hem ol aracr ,;rT (Can. xV. 7s)

gStiirn€& : Ortadatr kaldlrEat .

lTy, o'qlt.aradan s,rriirD,et rL,rr Jr,,, yeBd,

r. Al'ber etiDler ittifa-k r ile qehir ettiier. (Ar. Xyl,?B)

tStiirunek : Ortadan ka]&nLhak,

i ihEan vo irsahiryet aladall gdriiriilmii, ut Jj< lrl r l.(Tn. Is. xvL s4)

t qot ara}1cr.

It'|l d : Kendii aybr olaD bit€gii aybur af'tanj,trT oli!.

: l A)udeteeL, aFaak.strrlla ldrq alald ,lrT.

(Man f. xV. lss)

(Miirtin. Xv). g.tsdlr -sechel. bi! pmtra u6raBl!. arda itd,!e[_ni av-

: i:l-y:: """.,.c:1"1 stua yarvararar : M€diiBriik eyrearala yl,T birbiririizi dldiirDeyelin. Mu.Layyet orna-

( Fenc. xv. JgB)Terletmek, brratnak, adamaL.

rsEre'y; Tiilkiye t€rciiee ertiD. gdyte [.i bir tafzr ara-(r tJ l 8etmed,m. (Kob. XV. 2)Arasmda goriinmeL, butonmat, rtolagrnal.otr luhu k'alaladr .4!T moydajra LiiiriiiiiE.var !o*uodur toz koparahat (Arhi. X/I- teJ)

lB3

Page 140: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(s. vehbi, xvtll. I4stlarahlmk: r. (ZaI:ra4) A-ran kesilmek, a.a$ ae hak, ar;.

{asrla girnck.

qiinkii a.ala&.rrilrl neydan kalcm vasfmdaArzr hal eylir isem ben de bu arada olur

$ El i l t i l " ! : Tun hal l ' . ( i in his aralonmsz ;J r i k i yus,,F.-lccx. E, \ Y. 3;;

2. Ayblm*, uzaklatmak.

Diyar-r gurbettc scfil, sorgerdarAElanm vataildan e.laDDc. (5a.. Nihadi. xx.72r)

eahrmak ! Ayrnmak, uzaklasmak.

g Fatnriden i{rr"! [Fdl: hsklarEak ve dalatmak ;.JtrTve bait olmak we bir taafa agrlp gitmek ve iirkmeL ve nefroteylemek l]1aaalar$mdr. (Biith. xvIII - xlx.433) :

araltc8k : A!a.Lk, darac* dallk,

g Kaprrlajl uacuk turu.D, tA kin kapr arahcaEmdan d{4lrTbardaE! taela koya)rn. ( Rahat. XvI. 113)

srr|l} : l. Yer, E ahal.

g Sultai Alanddin rlahi ol iki aalrlr u.l rI anlara iaut v€rdi,

Ohcek ol bana dn ilre yoldaq

Beniim ile ol aal*da ..uJIJl ko! baq

(T, Orue, XV.7)

( Satatin. XV, 36)

2. Ara, esra, sra.

S lki biraderi hapiste idi. bD ea.ltkta f,Fat b"l"t 4..*- dg

qrlup Fasa gi t t i ter ' lTuh. Ki ivr l ' l

3. Miiblet, vade.

SuabcndeDdal*, iJ ' , isr .r i36 - . , ! atigte bit hsfta eEer so)ls is.n ( FaJn. X|/IJI ' ^t^ "

S Beri-Feterc ilo Beni'Ala a'alr}rn .lr| r' rslsh erti "

(l( AntcL \1lr' z' "

184

ol Ladar serek,neu kn!ya aralllan.ndan ,lxlr.r] su (A Iin. xvr. 210)

: YoklaEak, tedkik etmek.

sdttziin araya qlJT. her nenin gibi httla! Beze.se bedenindegidemek ardmca ola. (Hazain. xV. 23 - 2)

w '-r Ifa.I: ...ve meyyit gijtnrdiikleri sal ki nzerindet olmayrcak aran otrl derler. (Des. XVL 111 -1)

i. 4/- IAt.l Ta-ht m6rnasma ve salana aAaclna dahi derle.it iize nde olmalacak, mcyyit nzerinde olucak dan jlJl

. (Ca[. xvl. 80 - 2)

: Tarla farcsi.

..ii:ll l,{r.l : AIap tavram ie} er! ve ta.la faresicanavaDn yuvalannda bir yuvdm ismidii.

(Kdm. Xt/rII - XrX. 3, 60)gitm.k : Totef, zayi olaak.elicok hart{ ruhu sen do gidcnin araya q;T;-141

mbcr Lclc bal muuu yaprgtrr buraya(sar. xVII I .20t)

: ayasr yoktur? Ne hakiminiz var, re kadrmz var.

bir krf dolu 6u, ara ycrleiinde 'rt)i" ,)\ gelJix-('ruh. Le. XV. 254)

ay temam ara ycrden kcBmedin ulalturu oruq tutsa gerek.('l:uh. Le. XV. 3a9 )

kcndd ddardan sordu: Nienn ara yernniizde -j15r;- t;l

( Fntuh. xIV. 163)r.enc Abdal mn ayaBr katma oturdukta peldc-i hicabi

q yordcn !)r- ',r giiriirmck kastrn cttiktc. ( Bekto.t.Xv.187 )

it: Av krrpcEi.

shusunu ol ahunun aEya. duyu.nc{d' i d i iscr ara).c, i t + u., : r gibisu)ura tAtki .^t 1.203t

185

Page 141: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

sda Lonak : AFrrcrEek, iligtirivemek,

5 $eyhin seccadesi kim omuzudaydr, bir

ada Lolbsk : Geride blrakmak.

Sevk e baBnn& basup Lorup npiip scrdiEin

1u"". xr . orr)

Ehlitri ardrn. koyul) +r, c(r)i yada yer eyte. iituD

s.ift : An,k, ziyade. ( Kudd,i xlx I2s)

S On )dd@ &&kd,r , ) j r ) l k i 9u ee, ik te a lDm, ardrksa u; , ,1da bilmezce deyi.ek zikrolual gerik hsk re E. i).ar olu-dukta bir ferikte yiiz yctDirq be! dirhem zevayit Lutunucak. ..

(si.. K. xvl 4, 20x)udrtrq yeri : (1r,n) Ustnne binilen, yik at m yeri.

S El-kadafe .i;' IAt.) t At'n udJ\ u:|r'I \.eri.(Ah. xvr. 8n)

a.d eak r Listiinc at mrq oinak, dolarmrq olmak.

$ Ill-mutlak jlll [,.1..]: Sol davar ki )rJan bo].lrDi ardnup.:-4,r'i salrverilois ola. ( / h . \ t ' 1 . 9 9 7 )

ardma atmak r Terketmck, vazgegmek, brrakmak.

Dcvlet ol k'i de bir bucalta makeArdrna ata iT .;:rT gnfi ii gnyn r.bam (Ta.onr. Xl . 3i)

cok ddim a.di,a ar Ji.<,, ciimre "t,ir,];l_l.,ui'r.r. ,,ardD albal: Arkas:nr gevimck, kuqarDak, ricat hrrtfu L(snol

5 H(mrrr Bsyczit llan dahi hazrrdr knfirir ar<l,n r1,1, ;! -'rX( : i1 x t 1 66)

6 l l n m u a r , l r o . r l , r 1 ' - r _

_ . -

l r l r c ; r - i r n l , i l , r .

( i d t k \ t t l i s : . 1

S K , b , , , g r h ' h o L r , l i l a r " r l q t u d u r . i l u l ' i . k i , . - i i . r u r i l ' d '

ra l ind ' r , , ia i l , r l , rc , l d , ,nrrp hrsara doJ. : r ' r l . " r ' \ ln ! l '

i \ r . l i l r f t s o l a k \ l l t n " " '

S ( ;&i lu bul . t rn u ' tu ahp kovn g i t t i . (Sotdk.Xt I l i ' r /

r86

Geri geri, arlaya dogru,

O Tcblii-i neram temsm olduktar 6onra Lalkup adm ardm' 4,J a"I ga",. (Cihdn. xl/IL ls')

s6yl€d€L : Ark.smdatr sitylemeL.

I MuBrycle ,.v lL .l : Siizn edma sityleDek JL! er ) 1 .( Mnntehab. XVII. 93 - 2)

ulmsl: ArdEa dngmok, peginden kogbak.

g Pes Hacd, lbrahiD edlna uydu :+l .irrT re eliui: BiziLime ko)[p gideEin? (Enb. XIv. 160)

Ya nice ols Riistem duyfi iseDu'.uber .rduEruca uya! ise .-r 7-rl .-;r)iT

(Cntahi. XVI. 6,t)

bs6Nt: Peqini b,rakdyarak takibetnek, geriden vurmak.

! Mehmet Bey Nigcbolu'da eerisiyle vc hazrr akracuryle kifirinnrdrn basup e 'at i - i )1 . . . (At . XVI . 68)

Hallo-i ccm'iyyete ollu revarBu dahi ardra basup vJ-r .,,,,.i i"di hemo"

(Ata i . Ha. XYI I . 128)

Haruii itnce, ardrca GnteDdaEI(rlre elde tutup gider o bed'na& (Doh. xIV. 1a6)

! EBer tatlu eliiEii ).iyiip ardmca rr:rl su iqeld.(Mn. Fi. xry _zv. 32)

gilmel I Bir kiD!e)-.e u):aak.

I lLtida' ,lrn [,{r.]: KimesneniaaraLnca gitmek Jlit .rrrr .(Mi in tehdb. XVIL 6- t )

tcr olmak: Hcvesinde, scvdasDda, peqindc, azminde olmak,rzinde bulunnak, arkasm btlakmuak.

! P€€ h€r LiD diinyadan dirlik kaderinc kaani, olmaya, artu-k,raB ncsne is teEek ardrnca da.J, l dr r l . . . (Kel . XIV.a7)

$ IIc! Lir n hirureri ,r-irdek taam vc kuvvet &dhc. olnr,llr )alk ar bdlndiinden sayata!. (KeI. XIV.)

187

Page 142: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Iqi bi t i rDek dd. l t rca olalumlr)r +rr i . (AntaLXIv.2 r l . ,$ Ol iden LiE uyluda drhsddir, bitsi! t im b.d.oi h,lr;:/

drrl, balgamh gide.mek educa ot"ur i,-.t. -,-: *"'u'

(Hazdin, XV. 4t . t IS Kltk yiil atmege.i Kizrun bile vnibidin Larelr! ieiia. 6f

sel'elii iseD becir gel'.k ddu.a ot J,, +, -.C."

*d; ;:ilh i i l id i ip kalmalu otunan.. . . ( Fe_". Xt. ' ; ; ; ' l$ . . . !u siyah bed"het erilirin sarbanr&!. Bir giin b"ni eo"nii"hevda-yi aqk cerEa dijrmiir. ed,rn.a olu ,;, .+,, ;;;i

gece hatvet bu]u, ceblen ve kalrcn bu -"t"_" g",t"ii.

Ne de.lii raqr iser daLi ey ya!Diiriig bir gttnnek ardnc'ol JJI

S ... Her biri kendi nefsin la.lis(Ly6. A.. xv. 229)

S Dalyuus.mreyhdi Li Derede ilDar chJi vatsa arduca otupdi r? i i ! " ler L.arua ceo'edet . r . lLpw. At . y t .7S;)

S Bana vecip oldu ki rizcek hac€rim bitirip bu sehirden q*.mak adrca olam. @eys. Ar. xv. zu)

S Gece giindiiz duriile diinyasln. arhrmak ardrnca ota.

( Fcrcc. Xv, ljs)

( Rureni. xy. 5s)etDek udmca ota.

(Cindn. xI/. s0)

Fimdiden gerii halar ameti ziyade etmeL adraca otayn,(Cindn. xV. b)

S Ogul, d oi ba9 yd, .--a eokluk tutDa yine gitDek ardncro1 ,1,r .4,fi. ( i,rii"ri^. xv. z, t)

S \e bu fili saray ot baki sar.)a deAianeL ddDcr ot r,iE eyll i r i lp ! b ' r r ibd lda ars ld s ib id i r . thab. Xtr .8)

5 El-r [ . f i . ny' l : , r . ] : ArdE.a olEak jLr, . , rr , , " i ry! ,dq: lf e i k r a m e l n e k . ( A h . \ t I . o 8 I )

S ihiFi lir ifri]e-: fird cdiip Eer-i relbet;ni b.t6 ih LrdrD . k e d r a . a o l d u . ( S o t o k . X t t t . 4 6 . r t

188

I

11".."*1::lljr"{: tdm.a otEa}.ru Li bf {ans,a a.h,driDdegaaroaEe rlrrna mAil oimal.-'_, -,"-44 4u olmar. (Kd4b. xwn. Bs - 2jberi ! Art'Eya dogn.

Kayd,Jj llr.l : Ayak bafitayacak tuaaL v.d,bia" be"i .,. . r.r j;m:;;,r ;":l*:fi ;"",L.:H. (Bar. xyr. 2, 474)

vanna& ; ArLasudar girrtek.

Ts.kib ...ir [.4..]:!x@ .."- l.r.J: Ar&ndan varEaL .',r,jd,,i( Mnntehat. XVII. 20 - 2)siinnel : + ardrn siirEreL.

"Jff;iil,tt*} "*ek, slrra,tl siirmek), peqiDi brakea.

'fff,LTT;T1*tr, "if - 1ryre. 3e,.a,s-.. s"r,r,6udu !,,Jr_ ;,r_. r ri*". x v..iii|

;;: ,..?1 bekte. biz tiz eetiriz di.tir.rItaruu! da-hi

",rr**.ii"aii ,l,i-".., ,T""r h!aD olduld..

, (F+ec. XV.22e)"."" s.)J_ i,-j),) . ( Fuec. XV. 229)

$rrcaemii'minle.in kiiffar ardur si.iip _.;r]- Li:; nice insanr( Ratu . XyI. .t2)

i Osnarr cazi ardD .ii.nii _. ,,at'a diitlij. J-) lelfii! \ndJ

4 ; . i v t , 2 I )

"Yc r{ge akabe ve ddbent gecnp Dit,in ardrn srirrln drJ- ,"rrlrr:b

(Eiis. DiL XyI. it2)

i'irlT i:":.ry' 1lar"rrr;n rp s"E ir*;. I ;.a. Fdi.er a.d nDcF lnf i r l r rdrrar. (ruh. Ri. Xvu. ; ; /I t SoDraya, arkaya.

,--A [Ar.] | Ardua ,,.rr koneue.(T6cenan. xW.)

189

.:

{11.

Page 143: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aduad'|! (&dllsd||l) , A*ad"n, serideD.Bftaz arlane yol bilirim yaIlB€n udmdas i,,t_,)r y€teD etnt ytun (Snh. XIV. 16s1Gitniilsiin YeEetr yolua ktyerckBize ol edinsin demilden yinekBiz ddrada:r J) a) r I yel gibi yeteviizSnarla ki dutrnaya gontiiD yal'uzBilimez idim aada sen liresiIl

(S h. XIy. t ?1\

Knye.dim ki ar&lad]n ,-)t-,rT yetesin (Stih. XIV. J03)ad|rsd|n: --r ad|radar.

srdoaL: Ustii-ne arnak, dolaoal., asmal,.

s El-ihtidan ,rL.;>lr [,{'.]: Elin botunuaa adup e,,rI [oe-mal, i'tinak martaslna, (Ah. XVr. 18)

S El-mudtabr' cLA\ IAt;l: Riddm saB kottuBu altDdan eFkanp omuzuna ardan or,Jl kiri. (Ah. XW. gg4)Arda (lilbd serden.i aEyare kot ol eadaNiee bn iaem ya$,E ben misli Tunca vn Merie

tol sada ki kolubo).runa arda dilbe! (D' B xvl' 65)

Av-1 hasrede yagm hl yiae Trlnca vii Me 9(D. B. XVL ffi)

egsc, (arlee): Dokumactt*ta bezh enine at,lan iplik, ptd,

$ Iqldin tedbilitr vaht gegmekten on, diizede v miimkiir ilenbitire, 9ol cevherli LJrq zahmi ile diiqEanD nD.n arl'ln vGargacB ;FL;rT pa.e ptue kJa. (Ker. xI/.41)

S lpek ile inlik Loqrk olsa, dgM, u+r iptil.. adr, ipek ot3!larudrr: una ep ipli-L. olsa hele{dir. (Cinan. xv. l4al

5 ... CiBdden dahi bii duar selh, yiirekter dahi bir da4al

selir. d !.anq,r qot inc" t* -g*' f-,r dileisi gjbi bi.biirot tr i i l i i . . (Hdzdin. X V. 54'z/

$ Pffd 14 I ,Fo. l : Argac e.:J l , (Srh. Ac. XIt . 17' l )

190

Ye rlelri argacr Lair, atrsr iplik otan totr dahi giyraet ievarLr./Mt t -^ r v r . . ^ - - ,Miinzb. XV. 292 " 2)

5::1: l1l-*l': 1*:'jre birLac kaa. ve b; deste saz setiidi.Sar,. ip burdu ane basla&. arsac scairdi. a.i* ,,a,i"i,_

tataltr, kaktr bir hasr toludu.lrr lastr toj<ucru. ( Ferec. xV. s31)

::j-y_*b:.,i--jy:.).roi doruz eih r,,rk yar.aL di,rr Lar.'Igaclu -,Lt;rr sof iglemek iliir ipiik vcrn$ idiE.(Sie. A. XyI. , zsg)

!? [r'd.] : Alsac e,rr.i ajtrr [ia.] : Tiirki

('anit. xvl. sqs)lJ,a.J : _r'iirti dilindo argac dediHe.idir.

(DekL. xvr. 116 - t )

fj.::.:t*.| A:qa:^ Eaaa6mi Her bez ki ve kueaF riiloluEur, s*uru anrklann" prd d""r"", ;il; ;;T;;l

( Ni,met;, XVI. tes)

_n.tulne dl [,{..] :. . .ve bcz arsac!6_ e)\ . (tth, Xr.r, B9: )

l_{:^ i* q*I,ribas k'y*Da z.,,.pr er'Fr v. ru*s,r c tm ega. la . r+: t rokuor l , . I R^L \ { t / t . , , .(Bab. XVI. 2, 3r)j:lr kr.l: Bczin arkarDri .!;Ji dcrto!.

( , fe .ceD,an. xv l ,3 , 253 - 2),rirrr IFd.l : Aryac dediklcli.

F , _ r . r - . . _ - : - , - , ( ! " h T u h . X y r r . 2 0 B - 2 )

[fc.],: kue rairtcr, prid ,, lF.d.l : G",,;;" i;;.i1rar. ' hav [r 'd.J: rarmasrk. huegi IFd:J: rNad

lt,.l(cenc. XVrr. z0)

luhoe -! [ { , . j _eurabit i&! Li 16r i i t , ]d lF4. lant ve arsac t6b;r oluur.TiirLirle

(Aks, XmI - XWII. 1zs - 2)[.a'.] , pey"e"te Ir'"J : yda€mrrr,.; arsac drr :

lurEe.J [4.. i prd rJr LFa.Jl l . . l , !aHde lFo.l : ay!,tnrq; a+: fdr l . /h. l i :

nesic [,4,.]( Na.z. Ceb. X.VIIL a0)

191

Page 144: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 En-nestc e-iJr pr.l : Fil"arl a.ltqtp Li rl1-u3::,",n5 u-d.,arssc.irr toLurla.. (Kd4b. xvIII.311- tj

$ Ptd rl [Fo.]: Argac au rrnerasuadrr ki cullalanb a]z ciheri.ne athkle teldir, Dulalili rrirrlr ki m9 tabir otullu!.

(Bfih. xvrII . XrX. t62)

5 Tar Ju lra.l : Anq rlenektir, arsacm mukabili.(Kan. Os. xrx. 3, sl

s,sln, (s.su) ! r. Yoreunruk.

5 Bu dnn bonim kendi dittogiD nzele yatasm, ta kim dinle&shve ol azaplnr dgunu o;Jl Eenden gidc. (Enb, XIV.92j)

2. Yorgun,

! DalL talh yoldln gcliiprnriinun, armlq6m, geriEiz dahia.gunilur Jiri,l . ( Fnnh. XIV. 98)

! Yc ol rsn gnnde susuz baEn pilmi! gayet algun t,T bieu!giderkcn nagah gitzn bu r€ise tiir geldi. (Kob. XV,3I)

$ Mandc IF,a.l : (alm5 vo argD .a";T. ($ddit. xvl.648)

argumak : --+ argurmah.

argrg : Kervancr, bczifgan, kervan.

S Ayab uzun lahbaz ata binen argri o+rl .(Dedz. E. xIV.95)

arguD lrgu : + rrlu|l arLttD.

&gumek, (ssrnrl) | r. Yorulnak, zayflamak.

$ Ten .evno'tligi ibidlerind;r lio Taln tiatinde arguurld

, t , t i i . (c i iz i&. xv w)

2, Yormak, zayrflabak.

Ol at kim scFini kuritan aquduflccl gcldiysc orgrrdr .llJ,,rl dnsnrdn (kn7. Dai. XV.256)

192

Arka.

ka.ftrarr arbasura .,t-11 girdil krrmdasrna siiykelendi.( Fi i tuh. XIV.2Zt)

! -r rrknr.

qB.c': Culhalirh bezi dokudukfa iizerin€ sard*tai eBre,

-r []'a.l : . . . Yc baz d arbun aErcrrs d,uT jFrTki ciiuahlanr aletlerindondir. (Ni,n ti. XVI. 110)

I rrbun: --r $kun r.Luo.

(D, *r (D) I l. remiz, pak, saf.

,srT tontar giydi.ir ol dem alrasdren halk kamu bstAr tana (Yuz. gcld. XIII- tZ)olurdt sr drT ru tefirlere

lanlur olu idi andan kea (Veb. XIII - XIV. Z4)Bdrdiim ol aydan an b,np ynziinii (Si- Dd, XIV. 1t0-1)

sevcn kiri selektii ki iri T'lDys lAyJ. ol! ve gd nola. ( Ihlas. xlv. s? )

(Eurr. XIV, 13)

(r$. xrv. 325 - 2)

im b6; araga vii yukeuLkrr sudsll duru vu ayda$ aru rrr

ol aru rJT qCr ashdr iqiintli Arhabr Kebfin hab' i;iir

eyitniqleldi! kiD: Eyiiler ve sdit'ler srslDrdsloltlul tiz berkitiir, geg kcailiir. Nirehim rn dtur rvada,l*lir dogrulu vc gcf vur. (Ket. xlv. 82)

(Yur. Da. xlv. t5)urufa rI' traz& k'lmF idi

Y.6it t oldu lrin |tu bu*drydar ala. (Edo\.. XIy. s)var Lor diiziildii isc guetir

!.8 aldrnEa an gercL 'iFctir ( F..h. XIV. ?1)uyii glda cyii r.ru rr1 ctechtil eru bulrrayrtar trin tfot

(Yut*6n Xrv. 4.1)& ol'aay..

193

Page 145: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Sdzn hr$i, yuzii ho!, Gh an.'rLBir igim su gibi idi ol duncnde : ragif I,.l'.1, an .r,T: nazif -i.r;

I Aydar d, sihden si,!ku.

gelse.. -

Ucu slu denadem hz satar olHem an galleye topraL katar ol

g Tahir ,,u lAt.l An,stT.

Zillar rinhar evlerinizi an tutun, siiprii,rtiiyii 9*ann, €viDiz6iliitsii veritr. ( Ferec. XV. UZ )Mutraibet Hak igiin olma& anttrr Jri..)i

Geldi ka, ortalanna key an ,evlKim hemiqe su igjndedir yeri (Mdn. Try. XIt/.69)

Nitelikten beddir kiitrl-i zatrHavadisten aldu rJ r.'r1 hem erlatr (QenB. Dai. XV. tsz )Andl! JUT: tahir ,'t! I.4r.l, An&d : Tahur [lr.]

(U.. cat. xv. e)

S An )l buBday eteegi, gele erkek Lotru.n eti...(Hoza. in. xv. I -2)

S . .. Z6]t ysBryle rrle edesin u ]'urdultan 6orta nq giiutu.. Eger zahEetten eaer 'kalai bir dahi amel erlesin.

(M. No. xv. 22)

! 9ol kinsene ki an srT abdest allp ezarrlo iitrdin .ebaate

PaL :J! [r'd.] : Afl we mrsni we temiz.(Ni,meri. XyI. 121)

S6dec €rL- [lr.] : Sade lafzlnD mumebidir. Au olar nesne vegslri cinsle be-Lelrl olmamrq we karrqmus. . . . .

Bi! an yerde rimarla&.

(Det. XVr. s2 - 1)(.re. a^. xvl. s8 - 2)

ol aru ,l caD]lr Hakka uDarlllni.(Tez. Un. xvl. 200 - 2)

(Fanil. XVr. 218)inr kim diEi z hak dhimiq

ohuuz an vii JSJT hob Ayitr imi! ( Fozilat: XVI- 150 )' j51. laa.l, yaa\z :

riind [Xa.](cenq. xvrr. 66)

lFo.l: hzan*, au: pakize

[.F'4.] : An, talir nanaina.(Cam. Fa. xtrrr. u- t)

'Daa : perhi'kar [Fa_] nraLaf [l,.I

Dinttali F'.1 : nab ..,u [r'a,] :an u:l: saf iL. [.4r.1(Naz. Cex. XVIIr.87)

2. MiibeEa, bdi.

hem yarhiadr bullan(Ca. xIV. 168)

195

(Siih. XIy. t\\lflr.l , do)'nak: rib;

I,a..ln l'le' [,1r.] : su( FeL XrV n)

(Deda. xII/. aJ)

(Detit. Xv. a3)

(Hihmet. Xv. 364)

(Mnntuhan. XY. 60' t)

(Ibrchin. xv. $-11

flsk igiitr olmasa sorru firaktrrDili a idi hea dini an ,rr1lmaret krldr devrhde diyanYoni bahgenin nms6Krnrzt gnlden ersm

l.F'o.j : Aru riT.

(ar. xvl. 235)

(teh. $. xvr. ?)

(Soz. KiircElu. XvI. ss)

$ ZAhirin an .r:T ve bettun ma(mu. . . (Tez la X\.19'1)

$ Al|J nut u bugday borrm vr&r. tstr. K, Xv. !' 221

g Pak :l! [r'4.] | Ar .ri (Slh. Ac. Xv. 40'1)uadan: Haltsk [,ar.] u YezdaE II'd.l tu, bulut: ebrtr'd.ln

$ HaL Taele paltir, odll.)l kabdl Lrl]naz la,iuian ki- pak, - ola. (Miineb- xv.11'2)

g Awatlann arllan an dellde la]'*trr ve an ere,nler dahi d

aratldalalalhr. (Leys, Mu XV. 60 '2)

Levh-i Mahfuz ol ol an soniilZahn eyler gi,li esran gttniil bunlar dahi grktr an 6rT

Page 146: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Bulc 6zre baglarllu hcr biriKiE endiledetr gdD.lihii aut in {rJl (Siith. XIV. UIr

! eiiiradan ve giiph€ttetr sitziih ytvlal rn&r.(Ket. Xrv.)

( Muhdn. Xv. 7s)

5 HaL Trala yiicedir, bu restleden arudur rrrt ki anlar vq!f..derla. (Lets. Mu. Xv. 213 - 21Yt Rip al1 hl;y! vii riiphedett gddnmiirii (K.4,XV.46)

g Zatr paki diiryadaa ahiretc arr crTgitti. (E . XVIL tz)3. Giizel, parlak.

Yedi odlar getnrdiid, aydar drYiizii giildiir, tekediir aEa ystr (Ddh. xrv. 41)

.nca, (Ituc.r) . Pak, tcDi'.

Ve eler dilerser ki arduca geldeyeler, elia rltDdaBtlai sncr(Kon. xv. t01)

g Kagau mn'Di! omgla giiD.htsn au olucak heDd nokl|D

nefs ancahhnda 'uL,eJT kalr, ol dahi flrra ile teEaln

Hrtrh iz'et etdi Kibriya'darCcnabr arr,e;i ol Lib. ii riyadu

! Kcdi asl'r g 'i d di JrlT.

|r| didil ! TeEir h.yit.

g Hrk Taala piktir, srl&r rqr T, niirezzehdir lol nesnele.dcnk i m . . . (C.n^et. XV. t6O)

(C@. Ah. xv.677)

S Do6ucsL goboEili d6!t barmak lukndu keaip dibiadeu' arucr .:rJ yute batlanaL s.t€k. (Huain. xv 9'2)

lndr tunrl , Dcvauh olaral remizlemck.

! Oykcd andr tDrEak &,.), gcrek a'm gibi galiz h tta!'

.nr.Dlt bztl iiriiD yiDe! ile e)'ii luru i-ncir lEek irr' .,I Hsin XV 56 - r)

an dirilmrl : Tcmiz yo4oa.L.

Aiyynl - Muna'r'Dn dLfiygtiESrheveti ol an ditliliysiir i,r,r.tJr, drT flra'.'.

(Kdb. xv. 7)

xv.102)

196

: Teniz yaray'rh.

(itl c..ldii, rn! crctti) : lfretli, Daeuslu.

.'rr jJ\ [Fa.] : An eteklii ,<jr dJT.

(srL. Ac. XV, 52 - 2);tr !! [ao.] : An etekh JKrt ,rri.

(gdnil. Xvr. rga)j-1,:ll.? IFo.l: Aru €teLli g:;t Jrr y6ni ziDade

I olu liqi Eiiciebit g.rel ve 6tim ve zihit ve an rlirlilliiJ r , ! r l ve mi i r ra l i gerrk. (Kdb. XV. nB)

(D.e. XVr. 24s - r)- rkm€Il j.lr :l! tFo.l : An etellii rKrt d,T ve arr na_

(Can. Fa. XVIIL 66-t)! +..r €teHi.

(ill eylemcl, an ldIll*) ; Tenizlemek.

Iidm [rd.] : Arr eyreock LL\\ 6,i. (gd|'|ir.xvr.263)n sakla ya Rap nasezedar

' an etekli ul*l .r,i di'ilur, ol bigare ki re ylkasmagoEiilgene dnrDiit ota, rcnk- Xi. Sl - 2 )

i Allah e cmna an ctmekrir ,.(r!t .rrT ki..(E!. XVn - 499 )

an lrl .j!,T rehv ii hatidu( Yu,. Sc.l..s. Xvr. 13)

...vc cemi' Leniseleri ... an etrneBe l(.:it ('JL cidd i_i ihtiEa&

E€Fiilnuladdes.

Herua olladan ol a evnn

: ' : : (E!. tYIL 476)ttL [,4'.] : an olmaktu, rli an itmele ; tathilaJ., ll,.l

w€ od iri bu.laDr oldu.

(ceo. Ke. xvrr. 80 - 1)

:lrl rT ku uk{usu otduta!,(Enb. xry. 488)

191

Page 147: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

.fl cvi : All Lovm.

$ Bu nihaeri! isiade kwtulnatr endigosildc iken i-..gordii &jm bi' a!tr evi : rrT vu, bir LcaeL "!

bd ";.:1T4

.', Gytc'rr : + .'' Gr'cr. (K"t x1v i;'.;j,

.r{ : --' .ttr (tr).rn! Iclnak : Zayrflatnal,

lsnaD Ia,.l : seEiiz itEekdiiriir. ,"", ;,;,"rj1,rT!

rntlahd.: + rnnat',t. (u" c* xv:;;

ar'rr : (r) "-' tn.&t (II), (e*, .rul) : zaif, c*2.

Yuuf eder sehiz srEu didiEiol aruktar rriJJT g..ii *' idigiGiinegusr, a9 [arnr, g6vde amk jr]lBaqEda aFr yiik tabaru yauk

$ l€s llrlsul'll ulu Eeliti bi, a.ep di4 s6rdn ki& Lorrru v.

or- eyreydi kim gordii ycdi seEiz arFr ve y.di arut L'lBrgu r,a runr gaydu grkar. (Eib. XIV. 25ItEliiede ise dedi borrndun*Ne yiiL raltadue ne oladum euL .irL ( Ibrh, XIV, 471

S Scmiiz Loyun ank .iJr tollu balaita kalsa. (Ded.. XMl)5 . . . EEer kurursalar. yu-Eu{ak d6Bnp balla kanqrrnp koz ledr

dnrtseler ar! kieitere faid" ed.. (M, B;"y. XIv. U2)$ Yag hawa aruk irT Liqiye faide €de ve derivi rrumusa! edo

. . ( Yadis, i ; xt t - 5-I)^rD a!ul{ rav{u yiyirce ol uluBu sehiiz yaElrF Gylesin dlii (Man, Tayr. XtV.219)

$ Ye Zeyd, evlea L.im, evlenmel b*L"r,i". d"di, u--" o!dtirlii swst atEa dedi. E!.vet !.uirn,t-ksrlle vrni bsa boyl4.ikiaci aagr lnsa, iigiib.ii ahL ve i,rce. .. ('f. t. Xy,l)

(Yuz. Seyd. Xrrr. a9)

(siih. xlv. 264)

fll*:I,*l a,uk dev€rom birip srer{n d!Eu!, yii,r$i

For!'r toprrttr. ..

l- J;.;.*, ""n. sihiirii,air. ,#:;Xi.\ii,t -,.31t

"*, te arrk .'rr orup... (Ts. Ld. xv. JJ - r)

;;.1,,::.:j?T_berre! bisaridir. peysarb.bm saniz et:at' ti'rse armez, qeltar *d e,i;;;;"j=ffi[;il:il:Ycdi s6.ii' n&iize yedj ant( .;rr dliiz, yedi

c' xY' 43g)

ya' sur.bureye yap, . ix..::"oi:r^q^;_:,, , l*:'" ( Enoor. x v. 78)or4 nl8tatrkta.E ber s€@iz

P&-"""u" *u"(ao.*

",,"," ( Meuana. xv. t1z _ 1)

*H:s-r,Tfl:"-, ,a sndn sdiz orur., k,t,.arul rJ orlltla

rdi yidi allk .;rjslglr dahisahldiyi yidi bu yidj (ii krL

_ , .1". ,^, !u yrD qu r i |h (yuz. Handi. XV- ta7)! Loyurra bacalmdan iire or, qirer. (Ciils. xy.Zo, r)

ft;*t't.," rakdr otutrursa y. ,,""r. a* yua,.r

",,ri.l|lanr zetD bu dit teibed€eez

::-:::..1*j: :,'t ou yora sidrmez ( rbruhin. xv.2t _ 2)Itr-gassn 5r{..1'.] : Arltr.iriT et (Tercenan. XvI. 2, 102)

r', [Fc.]: AtIk jrt lAlar mA*arna,

) . r f r , - , - . . . rcof . Xt t . )6s- r )3.1 q1:t,, **+,yaai irccdir vo,.tris r+j 1.r'..1. Dlohz"rr+ ta'.J : -yari an!.tlr. iM.n. Ao. XyL J2 - , t, . . Bu'a6 dyah;aek ve dig6! siys-h att[ , jr . tue!,.. .

bnte Lu{L ote vn 6Liiz ank(si.. K. xvL 7, 7s)

(Yu'. S.'''s. XVI. J?J)(Ni,na;. XW. 609)

oldays vii il ota IlzIL

Jrt [.FdJ : hce ve ant .;rr.

la9

t98

Page 148: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S EJ-ahErei u>!r l-,t..l : Ank ;Jl inciklii

Etin, canrna tolu giizeller kocIoal( oluduHayali ncylcaiin ciir'et dcmirdc kise

$ r.aEa, ;.r li'c.l: .,truk jr)\.

! I;Ea! r"j [Fo.]: Arrk nchznl

Biri bir uzun aruk irJi Inite benzerBiri yoEun tniicess€n file benzcr

Hcm nizar )1, [ .4 . .1 i i laEl r ; ! I r4 . l n

(Ah. XVr. 2r)

( Hayati. xvl.(:jan;t. xttL

(cin6. xvr.

(Ci iaahi, XVI.46)

nahif ,-rd [,4r,].anE! d,r dcrl.'; urD: arlcl [,.t'.], di.az lrd.l

(Lr.n. C@. xt/rr. 22)Kassll, diilkinld,rda Duzayaka Eriirahede oluusa, tnc.srli cr az olsr. yrh'rr 'k ,,i bulusa .

(os. Kanun. XYII . s.s)

N i z u r , l t [ F c . ] : A ' ' k i r r . ( C a n . F o . X t I L 3 I - 2 )Nizar Jrli lIir. : auk, qikaf [Fo.] : yank, allan|e [.,1r.] sar'k

bolaz : gela [Fol(Gene. XI'IL 38)

Mehznl Jr;1- [ , { . .1:Ank. (Mi intehab.XVII .9s' I )

cd i i [1. .1, laEar ; i [Fa. l : Ank ;rr .( A k s x v | I ' x v l I I 1 6 4 ' I )

Gordii ask€rd{. ie.h-i nam-averBi! sitahi bi! ank rahee binu lSor;t. XYII - XlIIL 63)

oldu camus t,4r.l u kclek [,4r.]: su sr[,n; biiz [Fd.] : tcai:n

" IAt'l

Yall,rlrr : 'rtrb IFa.l ii ruen [,4r.]; lagar ,;l : tl7a I allul

49 .2)

rD)s06)

$!

't''ill;;ilii,:^;l,N;zar rrj IFdl: Ar* ve ligar ve n€y_il_E:f::'ft

( Binh' xvlIt ' ^t^' '

200

' '\At IAr.l, gol rare _hr. deair Li aeLzrlte, yiniank irT ve cclimsiz ot* (Kan. XW -XIX. r,22)

iXobE-i &li Lurbu idelim telye-i art .r jJr semiz AltaL habul eyleye yahu

ln\af j}t IAr.l I Anklatmak, srrkht mak, zaif L Ea.!. . . ."AJ&,

Tiirtee zaif deneltir. (Kan. Os. XIX, I, ai? )(III) ! + ark.

. . ( Mo d. Xrx.4S2)

uzZtyi fsa.

ba-a"ar. .);^rr V..l: ^akaz J) gitvdelii iDcerck Li9i,(Tercenan. XVI. 2, 21)

(a.ukhmak) : ZayfJanak.

m kib b i r t i i lsek y i6 i t . y i iz i indrn nur ra@a,, ibadFrten( Yn.. Hd, XIV, 66)

iin .quk olucak sem.iir, bulur otsa aruktar ,!;r .(Hay. XV.37)

be cylcdi lesat ilren ditndii, Malik eydiir: Bir zamodanL afl Mckkide git.dtm kiD anklamrr u:.1;rr ve nya-Ertlguf ofmur. (Tez. L6.. XV, 75 - 2)

yaklar titti, reni ,ruktadr dJ,Jt taat nsronde dunnaktd.(Cn.id4. XV. trJ)

kim rr'kfuli rt-EJ vc Eitzn aukurs dnDmiit.(Te. . La. XV. 37,2)

ini yayak, kini aru.ak rlcvc iizerinc yol geknp anklamq

,sdaddch irr;J II,'d.]: AiktuDak j.r:,rT

(l.ers. h. xv. 60). ( $anit. xrr.33r )ncane ve snklurg( uab . xv l 2 , 91 )

(D. B. XVL 59)

9oYle ar|klan'rim r.J,i &in, bendcdd, s0niikle deri, kalmarl er

-) t : IA/.1: c i iz, : l ncsne ve inccrrllirl kinsc vr: srnmaqrk odun.

201

Page 149: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Ercdba *ra' [Fd.l : 9ol buuEul.tur ki. .. Pidikte! ve h!"-ts.l ,tatr v. anll{mal,dan iriJirr ve gay'idFo olslD .

'

(Dee. XvI. 300 - 4$ Reryi entegaryir olmuttu, cismi allklamrgdr dr-1-ljJl n{rr

git'nisti. (7:o, ;ahi. XVI. 68.1)

g El-cireab q,u,fr [1..]: Halta olduktan soura adL6yoo-. !.i,,rr sitvdede grban erknak. (Ah. XVI.2si)

Anklamrg kuu tabuta do'DnqBeli ocafma diiemiiq sityiinmn! (teh. $, XVI. s56)

g El-ledis o-,-J.lll [,r'r.] : Tiz anklayau ;-$1T digi deve.(Kd4b- xvIII. 601 - t)

&tllltmaL, (sbla.B*' iruktatmak) ! Za)aflatDak

g EEd L,gD stf keten bezi gi,'se anklada .$rl .(M. Boy. XIV. 139 )

lri ve yolu.n bezden gtidek gi),mel ve katr ildFkte yatDak

rc bir gnnde vc bir gecede bi. g€z yimek Sayct ar*ladur

, , . [ ,T. ( YddiEaL x lv . ]32-2)

Tann nzas,n bulayrn der isen

Seuriduben can' anblat 'i-JT teni

S SaEl,kta pethiz bedeni ar".kladu ,,]'rl

grdalardan ola.

$ Binitl$in sem.ittiler,

! E]-ihaf jr,-'Jt [.2r.]

( Ruseni. XV. 220)

mc€er kid .varana,(Htr.din. xt/. 31 'z)

dinlcnr anklatt ar Jr'r;rr .(Mi ineh XI ' 116' t)

: Davan arklatmak.

Dindi laiar kerden !,-Jr':i

(Tetcenan. xt / I ' 24' 1)

ll'o.l ii dt.6r \-t ltr.) : attk'

latnaEa '"l']

Tayy [/r.] : dnrmekti!, nevcrdirrel [Io.]; zcbu: 'clTot:j1..1, r"la, [r''t

( Nr,z \eo XVIII 35)

lnhi f J , : ' t ,4 . .1 : Anl ' la tnak i ; ' {4J l dk larJmal '(Kam' Os ) t lX I to t l

202

la oL'Il,'l: A-r*l* ilj,l we ttyken mdazr'(Bab. XvL l' lsz )

,At lAt-l I AnIl* j!rr. (Ah. XVI. 608)

ve anklrkta benim bigare

barEakla gdsterdir'

anLl* birle Nazni tandw oldak diri

yir yiv. brrr$ yant olmak Ealdmadr.

t Zat#l'L-

2a11 ,5j'! lFo.l a!,|{Lk ,rijJl . (Det. xvL 382 - 1)

tenin bir hihr gilidir,(Hd- F. xvl. 2,257)

; kahrptu! ol siiniige sdll bir kat deri /r. B. Xr/L 193)

hleri .r/Y [Fcl: Ankl*.;Lrt . ($anir. xvr. 2s6 )-nsb6 o;!l [lr.]: Pek anHrktan o.til-irl govdeniu

;rL' [lr.] : Ankr*

! Temize erlarmak,

luuf Aleyhisselim dedi ki ber Defsimi beri k,lnazaE ahla-m 1;1,-rr1 ol kasddaa ki benden geldi.

(Leys. Ar. xv. 6a2)

. (zdd. xv.74)

(KLn. XVIII - XrX. 2, 403)

,;lill , zaiflik, incelik, yu&al*.(Kan. Os. XtX. 4, s7s)

.. Y6ni kendii nefsinizi anlayup .-lr medhethek etnen.

iib[aneke : Anlaun .r,1 y L seni bid'at ehlinin bihude sitzlerin-

(Le1^. At. XV. tS)

e €Ee! bunu seh!ile hare ile didileree Hak Taalayi anlulana,! hara anun bigi nukaddes Driinez,eh paditahtan bizden

gibi kabif, fiiller getiile ve ya ya.ata.( Mijneb. XY. ]t - 2)

Taah seni be krlp anladr drJ,l ol sltzd€n ki senirn<Ia dedila. (Le.ys. Mu. Xt'. 58 - 2)

203

Page 150: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

|ltH., (!rdul) ! l. Tenizlit.

$ (agan Lin miirtaljle, bu diinyur yera.Eaz rqtenrc -,l.tratd. dhfter yohu bezcne! binmetlerir pnkid.te, ,.-:TanIF rrJ' bu,tsra ha!,t ota. ('K"r. Xir";:\

g Nanu LuXuk isijn, abd.sti ar,t,k iqun. -'r)

$ l:*1 *P'*: 4,,r r-"*" r,r," .'.:t:::":,j.";tjlka\r.turale baLalar, eler das,Dda !ee. tarh.. lih [-siat Ladcrrda rulutEaya. toplak "afi

t,pr"l d.giraa-. "(Ha.ain. XL,. J2-2)

S Helak ol niiqrilhr€dir ki ketiEe,i tevbid birte kendnbrearrlrk .,rJr has,l k madrla. 1t"y". V,. Xv.zi--l

$ vijesi 5i, lFa.j; saf ik ve anlk ;rr; .(N;,det i . Xyr.628)

g Et-rah&e ,,\ut [At.) : pikliL ve ot,x ,,r,,.(Ah. xr/L 632)

Art,Ea .^!rT IAr.). nu.atet ,$i koyuluga : kNaf.r I_{/.1(Ce1). Ke. xI/lL I8)

S En-reka' ,-u:jl [1..] ; Teniztik, aruluk .',r]r ekaavet venezafet s ibi . ( Kdeb. xvt l l j02-2)

2. DoErufuk, afiftik, ziihr, rakva.

$ _...Arat eyitti: Dy zalim dur kim Tannn,n fazl,n, gdrt3i!kin beniD ar'l'EuD rt:i re yuuksuzlugr1. ,r^1,,:

)1t.,

S Ege! mlk .'lri ncdjr delteNe.evat : Ta"t ,. ib.,l"r.,nhd ntakva ve dognrluktur. (h, . . \ r , .499)

3. KadDun hay'zer" giinteri.

$ EEe! her anirkra .ril.]rT asrattat bi, di.b"- ko.,-f;l igr"t"ryiiltii ofa. (M. Bay X . i, I3I)

204

... Iblrhim atas, Azer, bii eiintleytrdgu annm,i, pes aI lk:rrbJ&.

i 4. Kudsilyet, miinezzehtik, isEet.

BeriiD a.lukulra d, taDuklu_k

(II) : Temi,lenhek.

evtue g€l&, Sordii avlatrhslide a|lln ile yalDl*

(Enb, XIV. r40)

(Tuh. Le, XV, 163)

205

V" at rL .j,lirT y6ri peygaBbertil verdik. /c.e,. Es. XV. 2)

*;:uds,/.r,rr [.r,.]: Anhr iri,r. tTl,-..

tat.:F+ lteDa.(Kdeb. XVII L 6tr -2)

(I) : zayflaEak, aciz kdEta&.Bili yolurda yomteaz antDlaz :|I!u yoh pdi- i akt ire va!,tna2 (yu,. gens. Xyr. s)Yavuzlultar bu yorutnaz antrazAft eyhk ife baga vanfEraz /y.. r--^ wt,t "^-,(y!,. S.ns. Xyt. JrZ )

.y,ilfJi:,'j::Ull;l.I*fi i*'.'tti,krr,.siirderl r Yorutnak, zayrftanak.

(Lcrs. Mu. Xr). a - j)

Yer adrn kcaam deyii arr&m .r.Jrr.rlq agrde bu ad, tahs e,Er-ta,ibii -n [rr.f : yo.rlnue

". ".^,, "":,::;,r'"'')_ (Tc,.ennn. XVr. ts,)

' j IT" ," , . . suoak otuz direo. arpa r(a\ udu \ . kuru bek..ubat on ar direb.| . -

- . " . " , " , . . - lyddi |dt . XIV. Oe - 2)' ili:,111,:";f b ah'|s' n a'rri*e' 1 i ! a'.t'"..l

"t,T'.?::;,:. : "uYlY:' ilm' r tua". xiv. rizlery, 'c. y i , baB'r la, soyu, yun. eo b:, ( I .eth. .ytV. 2s)

Page 151: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Ant]r iri halilati giinan vo riipLet tozurdar arma.(KcI. xlv. z0)

Sirletten arrE, htrka gel vahdete banil,!(Nesini. XIV. 3a- 11

S ... Pes gdldii honge ittiinde bir biryan ol4ur balk kiepulu ve ieinden dile'd atllmlE.. (Enb. XIV.840)Yine bir kayaanai ile annur r;r1Mis goyiinnr altu:n arcda sitriirnr (Mdn. T6yL XIv. 232)

S ve ete! Ldnan hor sehrse b€d€D andr$Da dehlet.(Mn. Fi. xrv - xv. t6)

Can Dedaia€tten alilenea si|tla drlKoyraa bugiiakn iriri y@a (1.. XIV - XV- 260)

g Grd.Jn yilcek uFtolar, uys,rcak temam bedenirri ovaluarul anul k€ndozibe gelirce. Ardalr sonra birez eEleyele!

Gcr tarllml dost gerekre ol KadlE i i.te bu!

A'tAd ozgesinder dordiYlc dol

' Anlur vesvcse go ihAen snB

r Cn buyruBuns yapl9h Huda'M

| ... ve yaklsenatr anlara tA smaler.

,$ Cobrail Aleyhisselan L€i Behet ol rrlaaEr giriP annur JJ'.JT'' crls:. (Enoal xV. 20)

. Bu derize aknayar arEup Pak olna& (Su. xvl.100 " I)

! Dir leaek sbula annu jrr . (Tez. Un. xvl. 22'2)

! PALider j.!'rt IFo.l : Antrnsk ilJr. ($anil. XvI. 31s)

An:rrtr Qir n Maeir ol yalrdan

Vilayet yeBrck oldu bayaE dan

I Et-teraLhii. ,JdJr [lr.]: Andoak

Pf,k olmuqa : lnnhdreb {,4r.1: drErta .! JT: mutahher r&lt.l

(Ce". Ke. xvlI' a6 ' 2)

$ Mi ihezzeb =4 lAt. l ' Arrmre ,r ' ; ,( Mitnt hab XVII . 98'1)

Kirlen giile giile karlnm Layrli 1'ua ann ;-rtHa:otm kadinu oElu yiiziil gdnderir ydn (VasI. XIX.50)

ya : Arzr mukadrlea.

$ Mffoedrlerin ilreti uuhtelif olmugtu Lin arzr Dukaddcs

yani arrm'q yer 1 g-rt kankrsrrhr'

olmah : Teoirlouek.

( EuL XlV. 489)

! Kagan mii'oir orugla giilaLtu an olcah ;:'rrt ,;rT hemu

nokaan, aefe ancahlDaa kalf, ol da.hi itla ile t€m@ olur.(Cca. Ah. xv' 697 )

TetaLhiir ,{u [.4a] : An olnaktE JJirrl.',i di an ilmeBe:tathir [l/.]

(Ce!' K'' XVIL 80)

207

(Hazsin. xv. t3 - t)

(Esnfoltu. xv. az)

('retnu| Xv. 67)

(Ceo. Es. xv.59)

($eh. ;. xvl. e2)

ve pik otaal.(Tercenad. xvl. 188)

$ Iudi uefr srfatr zemimedea aMaynca .+1u-J1 ve gitnil dniolmaynca srfitr ha.ulde birlc bu mara miiyes€er olmaz.

(Iry,,d. Xv 386)

$ Rec€p ayr t6r anDnak igii!,9a'balt ala goniil anrmak iqiin-dii!, ramazan ay cu er|lliiaL jrl iqnn. TeDde recdet

ta mid€6i arura d)T.

olsa su ile dltru ,l .

g Arat oilm doBurup eepelikten

Bir kesil sabrn ile arIlu.

(Cennet. XV. 172)

armlllkt.tl. 6onra. . .(26d. xv. s4)

(Tez. L6. XV. 61 - 2)!sK$ giitrnydii, kar,6ovuL idi, itzrnndeD amup.?Jj)i dilcrdiki

glslede.

Yir isten odgivslla.h sevgi6ilden dhrn !t\ (K,U.XV.61)

g Bir puc dahi qrktr sup sow*, a'1dan ieti, ieirdeki illeder

1 L e 1 s . M u . X V . 3 - t )

(LaJs. A., XV. 347 )$ Miirdar rliirya muhabbetinder arr:ure olu . . .

(cinan. xv. 67)

206

Page 152: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

",r,,|" . )+- i:;:.,;:.H:j4*

rmuz, (rruu): Kirti, mntewes, pis, Diirdar.

S Asrlsrz ve ansuz j_!rr kiqinin Lulluiukorku biinyadr ;";;';;;;:'

*-*' "e

iiBiireiiliisii nrn;t ve

sn sferhmal( : Tenzih etmek,

S T$bih id€rii' yari anile.

$ Bayczir evirti: Scn zihirenansuzra r ) r , t \ .

An geldio ii hem ai gid.gijrAr ard, r ansrz ; l r g idesin bugar

$ Alt'nci yer igirde ta.Elu et]inin bitilev., ^nauz /)\ caalarr vardurur.

n ve vavuz anelled(Enb. XIV. t2)

S Cnnda bn scz kap ka.a6,D yur, pcs ot lap kacakra his ansu,

ff i#T,:i:T:. ':,,,,..,,," 'si 'no xtv.2a)Sundan oiur so.kln boy n gorklii yiiz (Cd. XIV. 239 - 2)

5 Ma'rurla. arrsuzla. /r.s:T gibi, hiizatar glbi cyidcmeyele.di.(Ihhs. xrv. t54)

Ansuz ;-rlton yuyucak an otu (Man, Tayr. XIV.20S)A\sn ),t\ y*e dntriiEiyqiin bayrk^nr ryr i yaini i o lrDaz tayik (Si ih. XtV.2gS)

( K . 1 . X I v . d t . r t

(Fe . Xrv. st)

sn6uzsD J-jyri, ben barm.!(Te'. La. Xr' .258)

S ol. t rEik 'a LJhrn La.Jg'n yur. prs ol kap La"akra ansrz n.srer a f m a z t , n [ o ] u r . ( C . a a , t . t t . 2 )

5 Pel id .r- ! [ rh. ] : Ansrz ;rrL, brbi$. (ganit . xw. s| t)uE (I) ! I)okrnila.da tczgeha wuntanasua gcnton iplik.

$ lfloiD t,,db;itr vakrt gesmekten o^ dn,ede ," -iinliirihcn bitii:,9ol c6hfili kltrg zalmi ilo ilnrmanrn iimrti anrrn.i-:Jr vo a.gac'n pirr pnre krla. (K.t. Xtr.. 41)

208

lpek ih iplik kqnirk olsa. $g.cr, inlik anrr ;Pek olsa ha-

!am&r; uoa lln{' iplik ols. belAldit lcinon XV' 1a4)

AltD'l ant u:Jl boylan ve yedi anl azhE ola'' ( Kesit. xV. 4' 374)

f,efasrz culhalar sarat aner

fn .,j II'a.l: Biz an$ ;,r .

Cefa qckmck olut daim orili(Isk. xIV. 78 - 2)

(Sth. Ac. xv. t0 - 2)

Ye rf"hi ..g"c' har;., "n!t

iPlik oldl ton dahi giynek rcvadrr.( Mnnzb. Xv. 292 - 2)

Hasrct, bir d{dik tahta ile birlar kaztl vebirdestc saz geri'di'

Sazr iP Lurdu arll r:JT ba$ladr, ogag geqir<li, delik taLta' kiD

Tar ,ti p'd.l : Depo, adcmin olsun vc gayrin olsun ve kara''nu luk. . .

"c bez anEr ;J l k i argun nukal i l id i ! '

taraktt, kakrt, bir hasu rokudu.

El-esdiyc e!!r [,1r.1 : Bcz

Aeem argaca tar, ansa Jrl

Tar JLj [Fo. ] : . . . . v€ a. !

( Fercc. xv. s31)

$ Tar JLt [Fo.] : Anr ,)Jr .

. Plr [rd.l: il$i, nir , [F'dl

Sabr : qikib [Fd.] ii ta! )E [Fa ] : snl u',r' adet-i LavB :

6n F'.1 ii rehlFa.l

(Ni 'net i . XVI 193)

( ' rercenan. xvt.71)

pnddit. (Deko. XYI. t16 ' 1)

ki bcz Cozenle. a sdz€rlcr.(Caf. xVI. 30 ' 2)

($6nil xvl. s89)

: ini5, hu,rk [aa.] : Lu!u, titabl-Fa.l : ivit

(Cenc XVII.60)

( Mnnkhab. XVIL 48 " l)

$ Dn-dLs stul [lr.] : Eski Lilimlerin tekrar tar ve Padu!

, eoziip ayrlmak. rer Ju [ro], -,q !19 t{9:l:_1.q:11"'^,( khb' xvtIt . 289 ' 2)

209

Page 153: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rira' 1t:ilt [,ar.]: Argu ki anDla bez ve gaFi neane oleer'

vo zira' yed mtnasrna da geliir ki kol uzulufuna derler,

E abi. (Ah. xvl. 40e)

!! Yanamak, irldiaYa giri"mek.

ito sr,tan t,l tawanndan gtkar. (Ata. XV, 36)

rt: Ayrhlannk, tenizleoek

t r:rr IFa.l : Kulas dediBiEiz Eiktd-r suavyene d.Diri

ioUo, l-", gibi asrp iki caribe u,arrrkra sag €lir Par'ucurdd sol elin parmakkn rrcu!! gelbce niimted

.a )ailrtar&n ibarcttir ve baz ar indinrle elin orta ParEaE!di*ede vannca Diktardm ibarettir ve esahh budu'

;Lidc Lesri ra ilc me i:l dediklsi burlur' Arabide zira'(Biirh. XVIII - XIX. 3s)

rirel r Bcz dokruuak iize* iPlik t€zgaha gekilEeL'

iyy:',)l [li] : Sevbir arrqma denir tar menastna

.ntLnEq !'!-l+rl beze denir.( Kan. xvI ILXIx. 3' 83s)

lir bit Liti 6rn yoEuken tenahnuh eylere vani bolaz ant'

f, !)rjrt. (Tet. Kwt, XVL 50)

frk ! Ay*lal'mak, tenizlsIaek.

..,t! tfl.1 : EkiD ieiin ta$ sntlumry r:.JJT ve!.

t I. Teldzlemek.

(Mt[r'h. xV. 77 )

(Ihta,. xIv. 178)Bu itr&rdi tedni cenabetten

yiilth blllanrr m€kri gitki ve kiifrii qitLhdoE ant&larrrjJ l'

mn'mindnrnr g6tgii dt

(K.t. xlv' 1)-rrT gel gdrgiirii

(Nesini. XIv' 32'1)

(Go xlv 39t ' 2)Icnror yeri bu illn araEgoLc Ladutr Lem dbr

211

$ TAr Jl.i [Fo.] : Til. Mesela ebrieim tili vc pnd Dukabili(La. g.h. XvII-t. D.i)

Muttas [,{..], peyvesr€ [Fc.]: yanagmrqbr, arsag: luhhe [,{r

MiinfaEi [lr.[, vahidelrd.] : ay! mry, anq r, ,J"'b:lj

(**."",.;;li,:u$ Tnr Jl' Ilrd I Altr menasr var. . sani, argaq mukabiti ar, rki qulhalann bezin uzulfuBuna att&lad teldir.

( Biirh. XVIII - XIX. rn)g Es seda' ,rr-Jl [,r'.]: lulme mukabilidir ki tar n pdd ki Tnrkd.

rn! ve agae tabir olDur. (Ahs. XVIILXVTIL 4TI

5 h-seda'JLil [lr.] SevbiD anqrn& .:,:)r denir ki argae nr

(M. Bar. xry.7)$ Buifann gibi kFL taiibuizler kuwet eilip turtular ol ri

y€rinden '.ukai yedi ant u:r)l giig ile kaldrldrld.(ls. H. xll - xv. t59)

(K0n- XVIII " XIX. 3,835kabilirlir.

ara (II) : Areh.

S . . . Bu bir ottu! kieiqeti olu.

yerden yukan bi! adt u"jl g,ka!, lnl

I ... ADn ururu yetm4 angr[ *::1 fcriqte angiyle "Erl.(Leys. Mu. xV. a19'I)

S Nnb diizdiigii geminin uzuu ii( yiiz ai9(L .r.jJ ve .!i oruandr vc y0cei kfk dq.J'. (Ltys. ar. xv 598)

S Belkrs taLt'Ntr urruu aekter anedr. (Ler. Ar, XV. 15tJ

$ Hak Taela eydiir, Lila bua bL kiDr y*,n selse beE Itbir anE yaklr olurrn. (l;"d. xv. 1

5 Boylulu yiir aEEdr ve losal& attmrq aned"(Enfes. Xv' t

Ki ynz seker ugdlr kadd ii kaametBoyr war ol devir gdrdn tuInaInet ( Famzt. XI/I'

210

Page 154: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ ... Kayrarsa suym icse miydesini anda dJT.

s yasla ba{re.rc biei.iip yiyicek ""., .J"T;uX";,ijJ;:lEiydeyi aDdur JJeJr. fno,+". xii.jMii'Diri iymsDla yar idiseriizKa'be'yi biitlerden an&saruz j,:r:,T

( Man. ,fayL XIV. ?)

0 Ye dahi Hak TsalenD s€laar u,n ehl-i b(o'"un ki antt u israo yiizihden *rr;-J#r;;t#*T:Ye k€lldiileli ahtota. oltu,riirda.D. 1vr""t. XV. t -z)

! Size, biz gdkten Eu indnrdiikJ heD kendi andrr ve heD and!

S Ve dahi eyitti: Zclet

$. . . Miydeyi c i in le

(Lers, Mu. Xv. 26.2)sahibini gnnahtan afltrc,drr.

(Detit. xv. 60)hrltlardan andrr lrL istihall asr.

(Hazain. x7. 23 - 2)

$ EEei tdprak veya saFi resne kmsDD olsa anddar ,r,,rJr.(.a|<t. xv. 27)

Ewela 6udu! ki zarr andurDahi neye deger ise a.ds

! Sizir iciir maLfice s'rcaErz n,ttm,girliEi a.driireyiD 1t, {rr.!,t.Tam evin her biri krlup tavafAldup -,1T yazuklanndan otdu sif

$ Pes vaciptiir L€r Drii'mine ki gitntiinselmediBi sfarlard€n p6k ede.B nrem igiidin mludanm b€nVe liyLin d'dam&zaE ljLr)JT eb' beo

212

Ant ,.arl evimi tsvaf ideDjer ieiiD Li garipterdnr.(ceo. Es. xv. 36)

S Ew€l su}! ihtlya! eyledi diileli nBneyi prk cyleaek ieiir,atmak igiin. (Cennet. XV, 168)

( Arcst. xv. 4s)

.Aiz olura arkarutu( Bekras. Xl/' 170)

(on. xv' e8)

andup Ailatr-n,Tssll

l C i n d t ^ / " ' '

('ro,utn'. x/' N)

c L€rdnyi yaranaz huladan ve Labih sfatldd& arrtmritlr ola. e.rs. Ar. xV. Djtulitaba ..Mnzekki,n-Niifus deyii ad velitdi, y6ni nefslerr&c! denildi.r(!c, odxrq,. (Miir. XV. 45)

lyrat kat'ma geldi, elie atrp eyine iletti, grraE uyadr, tonumnttr, taAD yidirdi. (Fere.. XV. 2Zt)

lbegu bir gayrn iE n, kaysm, lumurr, kayrl)l antsa !rrr.| (Ta, $ohi. XvI. BS-2)

dilber girnben araya$drr rciitreni. XW. tS)t.tathir jrajr [lr,] : Autraak ;.l,T ve pakteDek.

(Ah, xvl. 192)

9-i* " ":, [Fc.l : cdtd6d{ t,r, ve pa&ur.raD qiEidi

n@sr ve pnk eyieDek. (CoI. XVL rg2:2)olan TelDnDr fena{rdlrcitlind€n bu yd andul (Ar. XVI.2)

.r1..:; IFo.J : Ekin yelin haz,rlay,p antmak FJI.(Ni,Dt2ti. XVL 2a0)

rJ! ey dil gitnnl evi canrlan

nakgDr antDa, zira

padigahrua mum&

d.lDda LumttuE

. (At- XVI. 232)

:u"y. . - , r- :

l 'F4J: gi isteo i je rnyider.dd s€t i r .|l md'ra3' 'amak. biririr e,ina3, enrDal F r'i ."

{Uldar trgnm yarasrdr.(Ha. q. xvr. 72 - 2)

Varsak vil:yettEi antDaLtr.

(Katu. XvIL

(Deka .Xv I . ? - t )gevheriDden alma:san

-.r.r.,T da kalb eviai silmezsen(P. S. Ab. XVr . xwr. 34)

239)

213

Page 155: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Mtrdii&dr lFa.l. oas l,.rf.l : l.j?ilerr ,",". jj"] " ou"

viF JFo. l . iht iLs I rr . l : dr)aa1 , , ; rro I : sabal

. runlu& j ndbi, lFa.l,

(N* c"" xvfi;')";;^$ EFtarhir letjr J,,t,.l : Tabarcrt.ndir. r"Az .di,p 3n1."j

1xaa. xvt t t. szs -i)2. TeDzi [ ermek. rebr ie prEFk. r .zk iyc erDek.

g Talkik kunutdu he.kim a anttrd!,r. (Ca. Es.Xv.3a2)

$ Tezkiye {; Ilr.l : Antnak j-Jl ve mal zekath vermeL.( Miintehab. XVIr. ts-U

6rif dngmel: idf olaak, a.ifce Lareket etmek.Sana bed soyleycne dEma ebed aiif diieSitziin igitdeze u! Nazmi antn b€ndeD iqit (D. B. XVI. 59)

!rk, (3r,r (ru)) : su cedveli.Balgeyi bagtaa baga diizettiterArklaDn lAT hoe dartube uzatt ar (Cd. XIV, t6t)

$ (At) Ank ;:r'l attamaz, kiiprii seglriez.

ziyad,ede.rer ol suy.u dolu uk ,,, ''"*""' xlv 19' 84)

K ur ol miilkiiDn uetan uaa sark (Hikmet. XV. 141)

$ K' rk bee b ia d i .h"m rL(aya a ld 'g ' , rEag, ! . L i@ adrna. , [ehr . iKerinj derler, anp'n, ; ., reDae .Lri-ki.rina.n

"or.a su gal-

dJa!, oI sudu aBk ;)L ile getiiinp Kubeybat C@iin6 skrdr,

(Kesir' XI/. 4, tBI)

$ En-n6hir ,rurr l,{r.l : ve dahiar& irl e&ci suya derler.

S Kanal Jut (rrais,aadao): Su

arh : Zahft, hami, yardlmcr.

$ Elhak qoilaiD arka$ d:rlzibde diken idi.

214

bir verde akarak veri Y' P(:Iercenat. XVL 3'252)

""'ii"r,*' i i.' ;,, o. u',ve )ardrmr idi, diiinarlar C0'

( Ke!' XIf' bu - "

a' ))$)t lAt.l: Yar ve nuin ve aka ..tr'l ninagna.(Kd4b XVIII. 126 ̂ t)

,!l l,4r.l I Bir kjns€yi kendine rka ve tayak ad-(Kdab. XVIII. 396 ' I)

BAb! sibi bit rka bul tdrnda aiperlen

sakrn kendini m6nende'i mider(Sdbit XVII - XVIII. 185)

bir etm.k' (arka bir €yl€nek): Bilbiiine mu'ah{et etmek'

Dediler ki biz rlahi sizide vararm, arka bir idelim l'!'ri 'ir

ier arla bil edeneniz t(-rilr '!)l Multammed nzerine

tr anun yard'norsrdr,. (C-. r's. XV.293)

iolarr aslyle helAk edelim.

: Zahjr,ysd,mc'.

Lacrya !-l;r1 duhtaq olma.L.

(Lors. AL Xv.239)

KomEa ileE icre n6m u niqan

Arka bir eleynp -lr4 "iJr cemi-i sipah (Selin XVLna)

bir eylemek: + arka bir emtek.

, bitilt meL: Ysrd.rmcr toplamak, kuvvet peyda etmek.

(aoa mekr issi zalinter arka binkdnre ,Jrrlr .ijT vc bir

'EE6 kanunuz eI ele verip-bu iq yara$ iein arka birikdnr-

n kastedeler. iiz zafer bulalai. (KeI. XIv. 47 - 2)

,tteseviz jJ-'){ ! "i)l deniz vekili buiti adet edinir.(KeI. xIV.52 - t)

[Lolup,rr i r : ; r cen'oldular ' (Leys. Ar. xV. 210)

Lir olmah : Birbi re zahir olmak.

'... Dedi ki bitin, igah olu ki kavn'i Arap birbirivle arka

llemi yoatmak iqinde vezire ve miitite ve yanetya ve a!-

(KeI. XIV. 1, I)

Ual, r€'),r vo bilinin savkahdr ve kuwctin arkacmrlrrJ{-i.L!,l. (KeL XIV. 82 - 2)

215

Page 156: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

arka diinrtek r Yiiz gcvi.mck, dirniip karmak'

Didi ol llyas BcY haqa ki l,en

Kifirc arkam donem frr drr sE u $ur

UluE^Lm saf gckclim tuatrm

ll(:i ne rakdir olsa t{ak't!n Sitrdim (Etti. Xv. 34)

arka dtrrnak : Yiiklcnmck.

Bcla yiikiine arka dutma {'r ";)L

zi har

i5nri t ylcmc bu vcchile zar (Salntitt Xv.2s)

arka diiEmecigi : Omuga erkmnsr.

q lJsr ' ry . r r r l fd . l : mi ibre- i l ' i i t r B:"o ' rnadrr t i i rk tu ' ' i l i

tarafudm s" let r odurga L"o ik l " r in in b i r i h i r in" nurr$ ' l

ol<luiu mcvzi'dc olaJl yumru kcniktir' arka dnEDeciEi 'irT

.i-t;, tabir oluur. (Bitth XVIII ' XIX 65)

arkslartcr : Birisinc dayanai' yardrmda giivdren

S El-miiltxhid r^'lrl Fr.l : Alkaldtcl o'-l;r'i ve bir velc

$6mro kirse. (Ah Xt'l 1027)

$kalamak ! 1. Kuwctlermck, kuvvet bulinak'

$ Elhasn islen arkalandr dtrji4irl her nereve varsal'r kefit

durmaz olrlu ('1s' xvl' 50)

I Pii,qt vafter .r;U ;:? [tid]: Arkalanmak .'!'jJi kiaBv'

" -.-'L-,'rl" kuvvct bulmaktm o'"nY."j'"irr, _ ."rt. ,u4(Bnr

2. lstnrat ctmek, daYamak'

llerlye bal gcnk bende aYakYuk

u;"* t^ a ' rar - . "g" -J)n ' ) ' ro) ik ' i l ro . r , , . r r t . t )

ilffi il J:*J::Ifl"fi "-;t"iL'JI; *'?;,-,, x : I: N:.

$ | si iDad,u-' [,'tl ] : K'-"v" d"] *--L ;il; ::;f:,.'

1f;kalanDak ,i!'i, r '

2t6

: Birbirine arka olmaL' yardlnlaqmak'

ile. arkalaquben J'r:lql ikinq

gahr Qindcn nite Lala din'; (siih. xlv 286)

kito€ei qibi atkala$rntz'(-Mi i ; l i^ xv to '73)iE rah, hay 'ahelirlar kbY

r Kuwetli YatdrDcrla eok olatl'

;; "",8i ;"'.'" *l"l:"-,1: :: .:T"':'T:*'ffi;;"H :l::; ;:;;:-iue ;r'11;;; :":Il'T lTi i i. * a;air burarar. d'n i '. ;,".i|a.

xrv. tsa.2l

c: ArkaLk, hanalscnen'

ii.t-best J-l ;l [Fo ] : Arkaluc 'Jlirr'

t-best 3-t 4l [Fo ] : Arkaluc g'l'r1

olmok : Zahir olmak' dustuk oloak . .

loldai yoldrra atka olui rJlil ai'r b'rr

( Ni'neti.XvI 180 )

(Sa'.jt. XvI 72)

diigerse biri kaltlu'

(Ta.a..u. xv. 167 )

,lil """1:".iiH."iliffi n"n"""" ( Baual' XVrIr' 133 )

::[J.:;']".:]i,fil-r."gii""r,-$.c",pi--i"n,. , '" kurrun sdtiirdii "ri"r);t.. ^u. ,",

yepmek : SrLrrr stgamak' okraluk'

(,itai.Ha xvII'6)

::# ;:il"-i::r,ll"l,l r," i,-.\\ ( Eeh 6'xv I'7 s )r acmek : Srturr davamak, arkasrnt verErck'

' . ^ 1 , . . l u r d u .B i r d a g r c r f a \ e r i i l ' : " , " ' " " 1 - , n .

X , . X t t t . t Z t\ I t u

Etmrdi dcvl, t-i "ih-,

P"''*t' - .Fulclc atka vcln"di JrJ.i trirr or man

2t7

Page 157: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ark dart$al ! Ark agmaL, cedvel aqmak.BaEgeyi bagtan bata diizettilerAruann lruJT ho9 rlatuben ;irL uzatr ar

uLmcrk : -r arkucak.

ark[t 9*Ink | + arkulu g*rek.

arlmgelmek: + lrknru gelmek.

ekuq (&bu|I, arkrD) ! Ahesre, yava,s, a!rr, salin.

Bul al gel bizi qehre ilet arku iJrJlVereyin itziinc yiEirmi altu

(Ca, XtV. 16I)

(Itk. XIY. 278 - I)

S Rahiledne bindi ki gcle ilte nama,m Lr1a. Nagah bu kieiarkun vardr devesinin hrtahu turtu, didi ki: Y6 Rcsulallal...

( Miineb. xr/. r74.2)

hnko-i llahi, anda bir ulu ag.qdrdu alLrln jrirl saLnya dnFr.

( Feret. x/. to)

katr nelc,vcr de kuzueul(Ata. xv. t2)

s oglan kendnyi sarrYerdi,var imil, eteEi aDa ilieir

s Arkn utri meleyen dc bultE,

$ ... Yc eekcrc okuna bi! ufurdan nanaauda vc bir uEurdsn

arkun ;rirT dahi okuma. (&t. Es. XV. i90)

Su arku akdryDa baknaE'l hor(i yolurida nc dilar ii ne der kor (Rot*. XV.56)

S Giicii ycttikge arkun eyitmcle kasteylcyr.(lrya,t. XV' 2a2 )

! Ahcste .-,T [-Fa.]: A*un j-rrr'i vc dolck davar.(Caf . XLI t0 ' t l

S Ahcste .-.i lFd.l : Arklul \c di'Iok. ( $an;l. XvI 382)

4h o l KrhhAr ' , t iD i rgnrL ib.n rcr ;

Qiga arku turar i l la tu td l , . rk tCi i 'nh i Xvt " "

218

l-te*e -T 1.r'o.; : Arbun ii)r, nerm ve doleL olaa. vaku:atuaerua ve biriit vasGnda dahi miista'Deldir.

(Dee. XVL 299 - 1)

5 iheste.!T tFo.l : Arbu riJI ve nenu ve ditleL olar(Nvh, Tuh. xyIL 172 - 2)

g Ale*e .:T [-co.]: Arbu j.j-)r, neEi. (La.$eh.xvllI.a - 1)

arku|l (esu !rsD4 arbun arbu): Yavae yavae, aEl!agl!, hafif hafif, tedrice!.

Bu t6tn ile oldu giiret iri

I Ki arkln a*un oldun! yeDigi (Hure. XIv. 36)Ferahqadm elini tuttu dayeIert i arku ar lu - , , r ' , r : ' o l odaya (Huts. XIV. aI)

Birnedilin bilene sormak gerek (Ca. xIV.383-2)

Arku arkru gittiter. (Antet. XIV,2,228)

Arkun alklm .frl ;i,t i;g'"t'it durmal gerek

, Tavrd aslardd geri kalu. idiArLu.rLull j;rr jiJl korkudu geliir idi

( Man- TaJr. XrV, 251)

Alku arkrur bt)t tJt)\ i.zet nikabm ynziinden gide rdi-

. _ (lhr6s. xrv. rt')Arlun arku sordu aslm hakin-Ve'lli

ol dahi habe. bfin birin (lhrdhin. XV. gt - j )lki bulut arasmdan bir sofra indi, arkun atkun qetip Isa'nrr6'rii.nde durdu. ( Kes,. Xy, i3s - 1)

iMusahhar ittnk ana yeli, yiirn. anu emriyte arkru arkunereye u&esa. (Cet. Es. xv. jz3)AIrp su arkul arku katr eittiHaber verneklige Behan;a yetti (Mih. xv. 4oa )A*ur arku, ka.et,ralar eiiyre kim kure eylem.;;,i;yli;;

" q r c y d u . a r B u D a r g D j . : : - j r ) u m a g a batlad'.

(Mn . XVI.)

2t9

Page 158: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Arkun a*u g6z yagD alqttr, )iiriidn. (Miiz.XVI.2Ss)

-{lkur arkrm seldiline eksedMa')ri budu da-hi dnz yerden akar (K, B. XVI. J4)Dahi h€I be Li ileEitti FelidunKa.aulun der olara arbur arbur jfrl ilJl

($eh. F. xvr. zz)Yedi edip anariyle FenduaDiitnbcn yola gider arku arllm jirl JrirT (t6i. $. XVI.4J)

! Debu.b +4 [,4r.] : Yapqa yapqa sinyet edon neme ve ark6(Bob. xt:l. 1, 85) ,

$ Diim c, [,4r.] : Ycbca yabca ynriimek \.€ ukua rkun gcz-mek. (Bdn, XVI. 2. Jst)

Qn Kay61 gordit€r bu resue mcftuiStt,e eektiler aJI srbu arbun i.j-,| Jr j (Larcndi, X/1.67)

! Heyne.-, Il'.1 : AdeIll avaa arklJl arkrn ohnak.( Miintehal. XVII. t08. I)

a (uD@c* ! Yavaffac*, hafifeecik.

Mug, qah alur bat! &zireSu aeper arkurcacrk .r."arr! CiiLl ynzi;rc (Can. Xl/,99)

srlucal, (arLucrk, arbu€L): Yavaeea, hafifee, sessizce.

$ .. . Benim ncselin 9ol ebleL utruya Liln biresiiriin de'!liistiin€ ugnluk tle grktr. Ev iad duydu, anatrn uyandrrdt'arlM.al. j-;Jl eitti kim: Ey avrat 'gru geidi.

l K c l X I V 1 2 ' z )

S Arkhcak.rJirr eyaiir. . . ('Iebareke. XII/.21 '2)

S Oeer bi t ig i evvel arbucak j ' r r , oludu.( Futuh. Xlt 2 t t l

| . . . lolu l.qlergaha ugrad,, tukur.k J, r,r s.(set Jilddj'

ata l.abgr urdu. ( F.d. Xr' zuo'

220

ekun jJt,I jjJT harcket edeD.

, .. AlTrt geri geldi kiipe birip afsur oLudu havsys kdLt,,si.unc{k bir yere i!di.

i gtu yayndan arLuacak brratt,

. Ornllle g&"]nyimir genc bsklr

( Fuec. XV. 1s3)

(Ibrah;n. xv. 45 - 2)

Bilaz Ligilele ugradr ki satranq oladlsrdr. geyh bulu e6rdii,rrllnc.L .j+jr! rat'lrla yaprttr ddndiirdii.

(Ke:i. xv. 4, lst )

D6bbe 1r [1..] : Arkuncak krnldama.khk ve alkutrcskolan Lrm tr. ( Bab. XVI. I, 185)

\lcne ,)t IAt.l : Barmak uciyle arkuc.k eindinek ve cll€umak. (Bab. XVI. 2,303)

I Duta neziik tenin arkDiluBilc .ljJji,Trlac

aah ieine uurna bile (Yuz. Se',s, XVL TZS)

lru, (arkun, arbt : IEri, yan iistii, tersine, aykrn, yadana-

trapu idEi iizerhde dkun drrrrl brakrr$laldr.(Ded,.. xtv. 73)

Ol hcbatti serlig0n durmuid'lrnEs).vana geldiysc dondii arkrru tlj tGa. XIV. 329)

i$lytani'l"lah kendiiy_i bn sahla.nirin Eisi qeklinrle krhpcliae L[[ krzrl alup yeliip lsketrder 5ah leekerinc arkmgitt i (Is. H. xrt/. -xv. sa3)

aEa! bitmisti Litkn dkuu dururdu.('rebarcke. xv. 31- 2)

Subh ik id i ' *c b i . i d"h iark lm ,J iJ ,asan, da sutLhr s6d,kdirlct. tL.ts. Mu. xv. 4b2 - I )Ieltl AleyhiselaD biziiE isiin bir dogru har rizdi vc anu

yarrna arkuru uvak hattar eizdi. (Lqs. Ar. XV- 22)

221

Page 159: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

llyss ve Seydi A[.het raD Liqil€rin Mu5tafarL". .,jJ, y.n".." ",-p.. .---'-E;: ;}r:'f';y;Ol Suat daLi bir nesned;... Ar[um cehserir'i'rir. lffi:'"";1Hj. . . Tagra latr deli gibidii, ol iki katrbir sebeple daEJaasD deyii.

dkuru J,t)L aleirtu(Eeain. Xv. ss - r)

ALi. EEm surtan ir;,i ve,t,. dr.n ., 4,, lo;,;;:"T, l;i

$ Mel'u otuz bin erle Behraa'm arkuu yorur atd,.( Mndin. xv.)

$ Geeiler ta ka]a. dniire vanJar, keraE a.krn 6,rrr otupyatarra. (K. B. xir. n,t)$ Giriv€ .,,t [-Fa.] ; Belen ki... bi! arkur da[dan ibarcttir.

(Det. XYI. 348 - 1)Gehi payile diiriip gah etheGehi hoe *Luru rjrt varup yotua (Veys.. XVr. 143 - 2)

$ ... Fecr-i s6ni, gdk kend,nda qrkum olan !ktrk!,r.(Tet. Ku . xvr. 37)

S El.t,ral' -L!r' l,4r.l : D.\enin ve g.Finin uyruiua udultanark'rr Lrrrl dag&r ki ddBiib Tiirkccaidir.

( Kd.b. XVIII. 683 - t)

$ Dl'itiraz o.ltj l,.rr.l : At idsuna arkD gelnt y€deBcgelmokten tehavvnl cyteDek. (Kd.b. XrIIi, 66J - l)

S Er-rihak a[.:J J,{..] : Anasrn emmeEin dern oltaln ae,,jsa.kun d)irr bcndettikleri adaca denir Li *n;L

"" .E 'l*

denir.

oluru arkuru : Bi.birinin terci{e,

g Uzeline a.Luiu arLlm .r,i,j

222

(Ken. XVIILXIX.3,96)

.srrr ! odudar kol uP( RdhaL Xl 1 404)

(arrrur erlmak) : yojunu kesnel, kareraua erk_

' I P.e! Himyer helikldinden bir melik knn ana zu-Nefer rlerleridi,. seri6i!- ddrrp Ebrehe.ye arkuru grkrtr ,. ,,r, "";";;;fsld', EbrFhe arr, eeridin s,d,. ( L.nb. XIy. glol

! 9].1:"^:1-j*.y

ieiin sii& side erdi. ar\tn boynuna bir

: j ::TT,:_:Tlm"s iciin ki r.i_"" .r".. .,k;*,;L;

. +* itt ziyan detnrmiyeler. (1")."- A;.^;;.';;\$ Niifcyl bin Habib arl,ro gtup Ebrehc ite nukaat"te knd,.

(Leys. Ar. xV. 7as)!

:-;-.- 9ent s:rednc.seF idip sitri.. . Nufeyr bin Halib &lkulu9rtup anibla mul(aatete bldr_

- (I"r". Mu. XV, 480 - t)!

;;;.1*.:l-l:-:9l ett d;.yine echirrcnne di,nnp gittirer.Kiase bwdda a*m r,k_.d,'".,,j ;j.

'4";y21.:;.j

fi'ffIffi;i" *"er): Kar' koloak' karvsrna erkmak.'5

.-.Zira 16ii Lajhq idi {eridcn ark,r, Beteceti !..1^llr;r.rulse yoExdu.I Kait . X y. 3. 235.)

$ X.stanonu bak;ni lsfchd;y$h heEsire."jpo'l?ri,*",r,r,r'g;*.s;b-_l::',','j'J'#:l.."**,tjc { dJyJ l .

t lrGgol rekiirii Katacahrsar tekiirii ile imilak ednp Tomatrq

;Hff "1*-.-"

onrerire arkuru s"r,tr, -:b"y,,r:,-d";;;:,-, . - _-- (Sot6k. XyIr. sr)r'Ebite' .-4 llr.l : Alllm getnek J-x .rrj,t.

.. ( Miinkhal. xwl. s - 2)

5 g'ln ol bu.ludu giiidiiler kin ol deretednder arkoru e*urrrit rjrt a ar sevinditer tim... balqclerihize yaEd;(Lers. Mu. XV, 2gJ - 2)

Page 160: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

arkulus||l.r : Yanlanasma, enine.

5 Bazna uu [.ar.] : Arku sma d-.'iJr delik kulakh koyur.( Bab. XVI. t , 2s)

arkutmak ! Giditini deEigtirmek, yiiriiyiigiine cngel olup geriddndiirmek, tah f vc tcbdil ctmek.

g Bu kitabr, dabi Hindular kitabln ka.Itu.sun nnsha krldr vcbir inam kiqi Nu-sinrcvan'a viribidi ve hal suretin bildirdiNugnrcvan yavlak taz oldu ve diledi ki4 afctl.rinden nesnearkurtmad,n jrijJr rizrck ol kitabr herete irc.

(Ket . x rv . s-2)

S Dimnc cy;tti: Kankr kadrdrr kim melikin tenam aklutdlrrvc dotjru adlindcn ycArck hiikmeyliyc; ne mis kiD nclik vc-re rnzgann ana arkurlmak iJirl nzclinc hi9 stt,ii olidaya

vc aarhrn anr diindiirmcEe hcr giz mr:cali kalmaya.(Kcr. xrv.6s-2)

S Gii!(lnn sag yanrmdu atkundr .ri;)T itniiDe geldi.(A^tet. XIV. 2, 227)

arktrru iurmak : Giiliis gcrraek, maruz olmak.

$ Gcccde snndnzdo diinya begcnlezlori kaPsrna mnhztm oluP

diikdi bclalara a.kuru turdular Jl:,1 Ji)l( Mnneb xV l t 6 ' 1 )

olan nosncdcn artuk siial krtmak s0-i

Hak Tanla katDda dntnajl tutulaagr

knft! katanna arkuru tdnE rr;! rirl '

(Mnneb' Xv 99 '2)

g lbadeto taallukucdcptir. BuuJ'I.

t.rnal ! Yorulnak, yorgtut dii5nek.

Nohr U..l : rtnak, ayyi -",

[.4r.] :

&kd.u varnak : Kar,.r koymak-

5 K i m s a u l a r a a t l u r u l a n P = . ' r r r ' " l o u n u " d l a r '

t EnI.s. xt/' 173)

^XiL:*,,i":\Yl;

224

f,ahih srl,rk ald urdti bil kaoKi ardr dD:l kendisi vii sndr aEae (Itk. XIV. 163-2)

:5, Cenktcn cymenmez irli ve ana idi .a:;,1 .' (AnteL XIV. 2,460)

!,Bir zerrc bana armak ;yl vc talayyiir sclmedi.

, YUEnrcn otuz mil hie arEayam fLrl (Suh. XIV. 281)

... Gotominle! an'n femann duttuld ve hiyle birle duzaErLopard ar, gittiiriip kalktrla!. Sayyat bu.l&n su'.unca oldu,

rol nmit i1c kin aralai , rr vc diilcler deyn. (Kel. XIV, z8-2)

Didi bcn soznr|c yala.rl kmayam

$tcr tagu, yii,ii "o'o'-ny,o""

( Enb. xrv. 213)

(Gnnde. xy. 13s)

Kl$atl yol yii.nyiip aisa L)l a6aya bincr idi.

Enli builar qelE iqindc kondular(Enb. xrv. 368)

(Ga. XIV, 71)I Yavlak arm\tar idi dinlendiler

Ye Abilullah scn arupdunsun !:-Jrr.rl . ( Fiitth. XIV. 214)

Ve gok. harcket ediip amaktan irtJl sonra ve rsrtma ndbeti'vrkt nda on dttrt ystmdan ilcrii ve altmr! yagrndan sonra

Lan almaLtd salrralar. (Mn, ti. XIV - XV. tqg)

I'tiilal€ uyusarar kuwetleri kavi eyleye, armaBl c.Jt gj{rerc.

i ' ('feshil. XIV - XV. t3)

'Baufar r&nca eiin basan valaLir yoru.la vii kendisi ara .ri (Is. xlv - Xv 523)Biirr bir L.ag lokEa yn el-hand iderDinlern bir lahza a.Eab d;Lrr gid€r

(Man. Tayt. xlv. 196)

'Dter bilreyrlin kim L.imirle mii:racat L ursur, Lie taat ieinilo.t&ayaydli i+L?Jl.

:ralcp yolrurla gayet arma)uca <.:.rl ( Ib;ot';d. xV. sg - 1)

n5

Page 161: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Bir yolcu bir kdva$araya iritti, armrs o:.r1, atr atonDru$,rrykusu gelmiq. (Heain. XV. 25 -;;

g. . . , S,Er gibi yirler, ayu gibi kalkrgurtar, it gibi u.lueurla.,olauaktaJl ancik tonl gibi hortagula.

(Tuh. Le. XV.Ynrnyiiben hem dahi armayasD j-tLJiHeh suuzluk zahDetiD gitrEeyesin

338)

beni uyku aldr.(Te,. Un. xvr. 2 - j)

bitap.

(siih. xrv. 184)

(Isk. XIV. t67 - t)

( s .h . x IV .27 t )

(Can. xv. 3e)$ Yrattuk gokleri ve y;leri ve bize iritmedi hiq aDak ;,)

ve acizlik. (Cei,. Es. XV. 2,14)

$ Bir gece aru.b dururdum fr)Jr)j

$nut, (amuL): t. Yorsrn, yoru.lmur,Oturu iken Dda hali yavuzAc u sr[u6 ir;rT u susuz u yalnuz

Kiqi giin yiyesi lye tok ol.YaragF ki uyku gijziine g€leO harde ki anuE u miskin gidereozn uyku, giinlu taen rider2. Yorglxlul.

Qrka arauiu i;rl yotun elrenen benPes andan tapun ile ettenen ben

snulruk : Yo4xnr{k.g Ve zeyt yatr ile duzu Adem gitvdesine diiltiicek amuktuE!

(Eduiye. XIV. 24)

! qok uuttun, ol amulluE la .LJTJL yattrn, kangrk ilntlei gdr-

;uij,l gidd.

rliia rlerli.

|tpa slpr : Zere zeFe, ufak ufak, iace hcAradrE bu cihabl arpa a+a tji ii)-A-na erigti fikrin gala garpaA:pa arpa 9t 1,1 ydi gogn bihicapEyler iLen gece vn giirdiiz hisap (Man.

226

(Fiu^. xIY.285)

(Hurs. XIt/ 70)

Tayr. XIV' 197 )

TaLta renl ile ciha$ bihicap

Arpa arpa eylediEt yiiz kez hisap(Man. arayl. XrV, 136)

. tupa arpa sitkler ahvalin bili!Gerdiqin bu hefte vn sa.lin bitir ( Ibnhin. XV. 2a " I )foglanlr idi alpa alpa <tJl {til teni66zii gitriince bir avue samur (gelhi. XV. 63)

bilezik: Bofumlan alpa bicimhde olan bilezik.

: Falcr.

j

; g . . . nehi! bi! boyun cebesi !e bil arpa bilezik l]jl .tJL ve iki. zenci! . . . (5i . . A. XVr. 4, 1205)

SeniD rcs$llerin gayipten soyleyicil$dir, rpac ar ,tali vesuya bakrcJar vc miinecciEler gibi. (Enf6. XV. j04)

silirnrek: (Atlr) Az' djri a!,nmak.

i C€vdatr !r'.j. [Fd.] r . . . ve atlann ditle,i aias,nda old 6iyahh-ta dahi cevdan derler, arpa ddesi qektinde otur. Atlalnya4larur udan istidlal ederler. Tiirkide dpal* t;Iirolunu. Ol siyall* zail olduktan sonra yallan ,nalnm ohaz.Oytei ata arpatrlm sileiq o:-L-;r.rri derter.

(Bi l .h. xvl I I - XIX.208)

(I).: Hayvann muayyen diqi.

Kocal'kan eith;p arpat16r J.t,Inigd@,n^aldr rsrabl-r riyaza a De arpa ne sartlrrl

(S6b;t. XVII - XVIII. Zt)

GvdeD - ' , r - [Fo. l : . . . ve ar ta. 'D d i r lpr i ara3uda otar a iyahJr-ga dahi (.vdeo derlc., arpa datresi t.LIitrd. otu. Arlannyagranm anda'1 istidbl ederler. Tiirkide arpahk .;1117' tAbir otunu. Olsiy.abl* z i i l otdukran son,a yatt6r mat, tm

I orDiaz. Oylesi ata arpal'grn' silDiq 'lcrl.r.(Bihh. xvlII -xlx, 208)

Page 162: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Alprl* (Il) : Eskidenveya para, dnfe.

ars : .-' a3(r).

uehn havatr : Anlan tsbi.rth.

dia u.lulanna oaaq yerbe verilen a),r yat

' 1,.,:l #.::"i;:l$X; fiji'"|'"lj'' :11'1," v;rE i b"q hin..H:;.",.fi3.1TtT

u tT.ffi .Tt-""*

ve kiDdD arpar*'" t, ;:,ItH.,;:\;' i:f";",ijj,lix1, $#Ti": :gi:"1*: $";i; " ;"

(Kdzb. XVTII. jzs - 2)a.pa salDsk : Arya atdak fata bakmak.

u,"t#*;1H:::e'iu "ur ki "., " Tl,T:lr: ;,1:,x)u;;1.::*t":t*#::,*:j.-.:::"""1,;:,i;;;"ril

rrpa hrlask : (At) Arpa.taEak.

$ 1:l- , . : .

on, "r. lur.addrE debu Aji .dp arpa ,u,Dur

il"ii,"ii"" .ii- l"i;"'jT;TT "*lTJ"*, ";(s'r. A. XVL 6, s44)

$ Leysi ;! tlr.l: Arslar havai, Jrrr !j-,r olar kiose.(Bab. XYL 2,6tb)

trr! du.mst I Antmakta devam etrnek, gittikge art|aak.! ... Melikin Ler vakrt anrll iriir kaygusu arta iturur rr:i:rl

(KeL XIY, 62' 2)$ DiEa$n rabiat' sprd ve rerdir. rdtii Ser"ran.dJr, ,l,j,z, ,/&r,

r 'uwetray bedr ofurnaarraruru. ) ,v i c i& ay "Ll i i t roeleoatr.ya runei i y in. cLs neBe ddrer. (H;din. 'Xv. S0 - t )

228

srflt : GittiLge artmaL.

Vaturak ceng iti karr kabardr; Vanrrax ceng ryr ratr kabardr,ru gavga er8 ( oroez ana varrtr.r,r, r.,.,T /$en. ;. X V I. S0 )

r r Geriden, arLada{.

5. one gee€rhd ne ve ulukieiri , Siidi cvo LaItrca.k giii nider. Orce gide'r ol keei artea .:jrl gidd ( Rureni, XV. 122)

Per€v 14 [t'd.] : Atdca r-Jrr sidi.i. (SLh.Ac.xv.61 -2)

(Tet, Kufl, XvI. 20)

Y.uL* bin Mir"otlil ovirri: l(drvaa yusu|u MrsFa iletrilel,

fi;LllT;:''" arzevr'nai per ua"-r*.,"*,,rJl.,j(Enb. x|v. 2ar)

Peyrev :4 [Fa.] : Ardea u:J Eidea kiri. (CaI.xvr.24-1).Pesevan j 'n, Ira.l : Ardca sidiciler. (6azrit. XvI. 3sB)

i El'aiit€alln r-Lu IAt.j: tutsa seler ve gelii kslan kif., (Kd4b. xvrrr. 472 - 2)'Elabs

!JJ! [l/,1 ceiiden getraek ve artsa ynrnuektir.

i., (Kdeb. xvrrr. 287 " 2.)

F "L.if: F.,t" aotsan, yerli yersiz.'Anrt^eksit

lul ,'lr !i,zn Lo Latm_i kel6m et epsern ol9elue sam g- a* ua;,,--n"lrirj "L*"u,

- ( Ruhi. XVr. u)

trFrr : Bir qoL Limseter kaqtrkll artrmak,

ccrn Lslur aBsa).u aBsat keei

.Art93 grJr gelen kimesneye. . .

siitecl : --t ardru riinaet.

229

Page 163: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! --' rr.uI"l.

bf olD'L ' ArtDaL, qogalEa.|(.

Al cder altar aDD a*r oduArtui olu rrir LtJr aEl{EaF fdyad!

(Yur, Wd. XIII- 23): Fariaca, bire" farla.

! Blrtcr€L tJ j+ [-Fd.] : Artutlacrk .',, | / rt)I .ftoD il. XV L 165 )

(! uFaL, lrtulla!, aduLrat) i DaIa fazla, colca.

!.Bu faLirler fakiri . . . niyaz clin bu snreye uzattr ki diilelillhdelder seva.br aflu&akur rri'l)r . ( Ihr,tu'. XIV. 293)

Artulrai irirt oldu agL orlu rliler ki kef krla' ol ort. varlrB'Dr kamusun alef Lna ( Kuh. xlv. t2)

$ek€tu ya bal'n aitu&aL ir-)1 Latald.(Teshil xrv - xv, 32 - t)

![csela, mizacr Znbe lezzetlerine iitu6rak i,lJl dngcrsegcyDcLte, yiEekre, cima'da, drunda, incide, fahr hev€li,lr.r, tahe, gayreti etutl}a& dneet, (Hazdin. XV. 49 - 2)

... Kaalrer luvv€tli bu.lumrda, ol medde ann eseri atuE-

la Lilh hdLa srtuhak i;;JI menfat haerl ols.(Ah.. xv. 8)

Sarholll)r latifelinir qerri dtugrak ol.fi. (Kab. XV. 136)

. . . ve qu.Dlat [i itman getiinliiler, artu#aktrrTann sevDekte.(Ca. Es. xV. at.)

AltD isiib ki cen'ilTet ber birirde artuguak i,-rr olrt on-dnrtiDdor, ( Iryod. XV. 39)Bittcr tt'd.l: Ziyaderak ve srtaFnL;rJiJT.

($onit. xVI. au)r --r .nurhgu.

erlsEmal( ! Ats bh€dr ard'ns bireek.

Ya knsa davi artlagan ,.1t6Jl tulardsnKi bimigtir ata aken eyerden (rennwi. XV.22?)

$ Bir giin Emirii'I-mii'minin Ali bile bir tavara artlaidurE .1:r ,r(Lers. Mu. xv. 262 -i;

S trridEfJ,.rr' [,.]'.1: ArabinDir ],im!eD.i! ardud bi!nr bibge!-nek ve art lagmak;-: l : ; t . (Bob, XVI. 2,2U)

S Redefm jurr [,{'.] : Davar ardrna artlalmak ve biqeeheklik,

dmak: Ynkleme&. (Bob' xvl 2' sog)

! Bir Ligi bir kigiye emanet an8.&iJlol kiii ol eedet ndcolmak serektir. (Saat. Xv. 6)

lrtucsd r + rrtuc.k.

aitucrk, (|rtdclE, erncal) : Falaca, ziyadece.

$ Bular Siiyle zarDrettiler ki hemigeii uyhuladdu bilez anucal

,t4,1 u)'uduld. (Leys. Ar. xv.787)

! Ol uydullu k.ritr taemle srtucaBtllde jtrtl.J jJ! ot!!|dahi msip insor.

(LeYs' Mu' XV' 62'2)

! 9iiyle zadettile! Lim Lemit€gi uykulamdo bilez artucar

.irtJI ulnduld. (En|es. XV. 638)

Q Te kim diijlyaa& birerciik artucak "*"ttT,*.

"rr. ,*l

g Eittim: HurmaF artucag c.irT jsteim.($ouonid. XYI 255)

Itrine'r-R.hiD l.ar.l ii zi-Pewerdisar IFd.]: Tun'danFi izu.nter; j , , [Fo.] : anrak;+rt ddal:J- I l ,J. .a: ;

niY@ lFa l n eder'rz-'(N"': c- xvIII ' Yo'

.IttlB: --t rnu!.

230

Page 164: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ial sabltdar ar'L.trrre gate oh (Fu*' XV 73)

i*u'o*t S"n*u"" an'k verd€ u{P "i"-it;,,(E,/,ar. XV. a'6)

(Behtat. XV. 440)

. ( T e z . L 6 . 3 0 4 ' t )

dtuk Ma'bud Yoktu( Mnnab' XV 71- t)

( lbnh in .xv .2 -2)dtuk Tann Yoktur'

(Gnzidz. xV- t)

,.ra d|uk bizi Limrln YoklaYa

I- lal l"""r"o "Y'u"Ynberrar ve ne artrk'

Tsrn benim Benden

druk Jrr bu'Jm kims e bnmez (TgtLdXV 24 - 1)

harrrrlar ol miekin fcraruq olmasun

snuk J)l i'tibat etEez kigi seDdar^,&a( D6i' xv I44)

'burl'uruz ol Allah'rlr' aldan 'nu! Ma bdd yoktut'

( l 'e1< Mt XV' 18 ' t )

oldur ki andar "'.,r ;;,r rerf.kt"j, . xv. 13s)

yokturur giinallm goK

artuk veli Penah'E Yok

iitr li "lp*

ol Tarrnya kim aidan

buyolda Hak' tan anuBa L ' iJT kaleb, , ,

nc 'ur

ak da! ,ndar rakan ( Vohdat ' xV' -71 ' I )

tult...'i"t r.i-.,l"" U--i Kcnal urra vefa(K u xv' 93)

lscnrlcn utuX ibadet edccel Tmn voktur' ( Hav' XV' 203)

Eya"*^ t i t",r' tonot lot' veriireb andan atruk Mi*j;",iY;(LeYs Ar' xV 6e))

Gtmzcn ucrurdan breala diigncdnk can kalDadr

n"aJ" ir-**" ai'rk eii"kt dermu t'dnadr(Sorca. X/. a0)

Giioahlaru HaL raeradan anuk o^." l*Y^il]*r. rno,

233

|rlubrlg : -r artug.rL&tuL, (ortuE, rrbr) | l. Bsqka, gaFi, maids.

Bir kl' :! va! gideEnoz dilitrder seniSenden artujr j;Jt his beEenhez kirnseni

(yuz. Serd. Xur. 21)Sekiz ueDak ltrisi be'eniip gelnr jseSenin sevgindeD artul jt)t gdDliim .kabul etEeye

(yunus, XIII - XIV. n)Gerek LiDa€ [i9 nstiture girmeyeYiiznm s€ndea artuk jirl Lid A&'neye (Sith. XrV. rs6l

I B"nie bir ulu EstaharrE varat ! Li elh.r16 paditahrar afttrl-,TdineL oloaz. 1ente,. XIV. Z, tli)

! Yel bulann altrndan giriip bulm gotiirdii, ve baqlaun qov.desiDden ay'r'p bunduk ta{r gibi airr. ba|l. kiD H.tecar:ilsrartugu cirl ciiDle Lelal oldu, (Enb. xlv, tn)

$ Sahn olmaarn ki sn! unurastn, gnnliirii andu anuis Lr.)lbaglsyas'n. ( lhras. x lv,4o)

$ ... Sityleyenir ol sozdc aol arun eylikleri ve in.ur hat&ritdemckten v6 iiBntlelDek haklon ydinc getituekten anutJitrl hig faideEi olD&ya. (KeI. xlt ' .39)

$ Gdnliinn andan artuga trirT ysBnaladalD.(t lebarcke, XlV l l ' t )

Benden artul Diiqteri yoktur baDa (ytz. Dc. XIV. 14)

Haktaa artuk neu€yc tapmsdlarDuttu.lar dotlu yolu sapmad'lar (Ga. xIV. 26)

5 Al'lr t ilidirh Drifta.hr Diir€el peygamberleria elj idi. arturkineaneler aemala kaa&r d.tiile'ii. (Si. Do. XIv.38)DeEne zer-ednde zerdir diheyellal'tan etuk nesrre vsdrr dimeye

(Man' TaY' xIIt tS9)

Bu aerahir gerqi bihst goktururZAhir olar a.udan artuL yokturur ( ls . x lv 'XV)

232

Page 165: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ ,**

h€yt€li \e s,n&F buldum. artfi .i:r, neene h,.r1si". x. xvt. n, itil

$ ye ege! ucnakta dahi hak sozdetr dtuk sdz sdylenirse(rez. Un. xvr. s -;)

S Cnz [r'4.] : gaF Ealallna ve ayruk ve artuk .ijJt.

sen o nah,o Laeranrran ..,,g" .',, offiufut o'ul

! Etk n ahhdd.salri h€mdeni v€ .",".:"::^::: ::l

:1['' 1:B'* rn* o'i xi r'-,),)Le'|8rE yok gabin od,r,rdu arru_kEn:siE yok a[u drdDdd a.ruk fyuz. ,cm s. Xvr. ltz)

$ Bn6tiik,.rL-, I,Fa.l I Bn dagdr ki anda gogercjnden arruki:"T'-": (N;.neti. xw. t?z)Birdir Allah ando artrk Jr,t yok llahHem Muhanm€d hak .." ;i4til,"h ( Edis. xW)Buseyi cksik cylemez clnanBu-ndaa an& bara dahi ne gerck ( Baki. XfI. ts2)

-?iC* J, t r . t , . . .

l ,uhav.rar-, Ti i rUy) edc. Dar,an,nr enrcDrr dahr vc geri v. bat la vc orr,k -- , , , t i f rz lar i ) t" .dn ot,Ddr.(Barh. xv t - xrx. 278)

0s

2. Fa21a,2iy4d..

MiieliiD olup idi en utwuArtut idi .'.';J;rr kaDud'.| akt, usu (tuz. gotrt. Xrrr.62)Nasibnr{bn artuEh ;,;1i yiyclitmoz. ( Dcdt. x ,.3)

Dahi grbanda olan an* jrJr cti gidrrc.( M' Ilaf xlt/' 3)

T6 bileler ki kanu peyganbi!,lerdcn b;liisii dt,*iur rri,L(Tebarchc XIt '56'2)

Cii {akes kieilntfilc sitz buldTekebiirhgii dali artuE LJrrt ola (Ferh, XIr. 21)

234

Xi.rr tarap grda artul i:.rT vere, liyli:r h*areti saru tarapf,dllct;ldd azrak ola.

Kdr cnlnde eyitti : BedenindetrLiE Eiskat aftk eksik olmaya,

(Yodigtu. xIV. 10 - 1)

hAcetjr kadar kes, 96yloeEa ertlk veya eLsik ola

boylrllu uruan. ( Ferec. xv. 52.t)

Barra sehtile sndi ii9 siinder a.t* etleDsedi.

I Ts. 84. XV. 41)

Ol raEaJlda Lareket etEek haddi nyazat kada! gerek, yADiprlAy sinirecek kadan ancakr a.tug Lj,)T kiri ziyultla dii-fitrrektir. (Hdzoi\ . xt . 19 - t )

('anit. XvL 40t )

i Ewela Reyhan, sonra Iskcndo naor olan kimesne bi! yrtddjdukdur,,i,:,t ki Burusr'dar galap olup gitri.

(si.. B. xv. 4, 246)V€ drhi sskra& !.udteriyle her bir a.zay ki DiktarmdanertrL ekriik olmaya. (LInneb. XV. t -2)

'Ge4i kemdir bu fakirin ha.dd

Ol ev iasi kugrs,n orruk aEdaya. ( Kd,b. XV. 34)

Feyzin artuktur senin ebh6rdar ( Vahdzt. Xv. 6-2)

Bu lalkln hakla'Br nlk,cdici otman, .rtuk o]9iif cksiktcrmcn. (L.Js. Mu. xv. ss-t)Eacet olan kigilere mikt.rrndu ek6ik v$seler raide crmezYe tz a uk vc cek , iyu etmez. (M. No. XV.6)EyMesihi mnqt.rilenme mete' vast icinDirh€h.i elkinden arnk nesnc gelmez rurcte

(M.sihi. xt/. e6)Ol kisiden kim, diileti hatkrs a.trk ibador cde!..

(Cennet, XV. a69)ldiisliE'i ki kcndn c.n.r azizinden anuh srv..Fm. .

(Sood.t. XV , Xyr, 129 - 2)

235

Page 166: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

llibiden utut olur toplenI folotl,urnadF taykadv ekwi (Sabit. XI/II - XVIII-206)

Didi s"EEas bu yaurz Lawmdir katt

IIsr biiaill Eirder stJ. heybeli ( Bo44l XVIII. 46)

€ Bl! "+

tFc.l : Art* .irr v. ziyade maDaauidu' ( B n f i . X V T I I - X I X . t 3 7 )

!

3. Kiihur, -detr fazh.

.Yiizn gdkeek yertuce ekll LaEil

Bin artuk Lul karaval Leudii.niir bil (Dah. xlv. 48)4. Ustiin.

Peygamber yaraDlanndan ve €bl-i beltinden kaapar artul-dur r t t i l . ( I :az, L6 XV. 15'1)

Mat sevgiai Taln sevgishden artuk.irr 8eliiP..(L4s. Mu. xV. 186'1)

Tenimde kuUuAudur caidd artu!. iiJIYcli gelmez elioden adu dtu.L (kng, D6i. XV. 180)

S0rette. ldahide ot sd& Duti' olanlat senden du deililla,

bc|lim sendea etuk.

-Niceleri .. . helak eyledi ki kuwette olar bundar artu! id .(LeJs' At' XV' let )

Meyi{nekzatride ydDda ko ile berabeldir.V€ liykin rind-i meyhuru krnuak snilan nrruktur

(A*i. xvl. 1s7)'Aaarr saltanatta ve €tvar{ riyasette miihk-i cihiutrandan

(T*. Lc. Xv. 37e )

rltuE idi dliri . (Hns. DiL XVL 4)

' (Cnt,ahi. XVI.25)

AtA ethe mahalsiz cimriye gok(udurmulto dadumrl olur altuL iri,i

Nc 6reyleien art,k ;tJl geliir siinahDdan. (AiIin.XVI.9)

{rybetliiye di : fahtu [,,1r.], hen artuBa .;irT di : iacih c.lJtt'l

(Car. K. XVII' 6t)

2t1

6 Od buDl dar, '.if toyu! kurttm LagtrFilrr 'ft! .tJlL.ca. (To. $dti' xVI' 29 ' 2)

! Yllllrtm Har Malhoq'a rorrlu Lim ; TataDn eetiBi bizie ecd.|nirder artui( nudur rrirrl ? (At. XVI.37)

It iqi gosterir giil tutr6E Yiiz -Ziyam yoh q*atmaz artut LiJr ir giiz

(Gnadhi, xvl. ?4)

! Kitrfez atz,ndm ieeli nihayethc vanncs vnz ailden artlLtr.(K. B. {VI. i14)

Bed reliim cr.himdeD artrl yaLar beniRehat yerilc ceuete giEem &ap ol]ud (Zo!i' XVI' 156)

Ni[&yet6ii, b€li bande giirah 9oLDei Air rilltt€tir bahrinrlen artuk (Hanidi XVL 12)

$ Er-'abiye 't)t lAtl t Ve dahi rabive anul lestrrve detlcr''

"aide s; i . lTu'enaLxvl 345 '2)

! $u.olar Li bu bil nlii busdu bilmek iatediler, a'tuk istedile''(sv. xvl. a7 - 2)

$u Li.tlt baF, dclhdi reyden .rt*

ir"". Irri"-." raa meydsr dt* (Enis' xvl 23)

Ber can vereE lcbin nlene canrm alnafa

Aiuk dc#l mi gcnrlen efenrli ̂ u *"rftrr. ,ur. ,ou

$ Fnrun lrii [Fa.] : Arttk iiJl , ash efzudui'(Deha. XI/I' a1 '2)

Artu! irrr ibran eylemeh hadrlim de! dn Lamii

Qrin reman olDuetur uda ,""- u .,u.irro,T..r, ,. ,r,

$ Efzur iri' [Fa.] : Anrk .'','. Dula]ili lest( N u h ' T u h X Y I ! ' 1 4 1 ' z t

5 vc ku.bbe-rieir viizeR')a I'dm *'f"v" 'li'" -b.',I'Jvd.l". eEEa ea&-, a'z.m r"*.r*Y*y;";i,;.'*,tntl- (O'

236

Page 167: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Racih c-l) [,{r.] : Artuk;irl . ( Miinkhab, XVIL 40 -1)

5. Bnyiik bir h6lE, b8mj ar!h.

S Aykur ).unt ile yrl artu6u i,t,l otla)up bndlmede, ditl igiin

etul Lllmal, (.rtuk €bek) ! l Zam, ilave etmek, artrraak,

eotaltnak.

! Kureye kavm am b dild, gelip elttiler: Ya Abdiilmuttalipol bizim dedeniz Ismail Kuynmndand:t ve bizim mdahakkrmrz war, bizi dahi ariuk krlkrl Ji! ,';jJl kim kazalrm.

(Enb. xrv. t6s )IIem alma?l dahi ilin iler.irKi ileng artuk ider J{l ijJl kifi rcncir ($eh.:i. xl'l. 383)

2. Tercih etmek, iisliin tutmd(.

I Ben Tarnya t€sbih ve takdie krl. Hiq Tam yoktur, illa ben.

Pcs bana resne artuk kiE&g,l Ft.'tJ!. (E4b. XIv.)

5 . .. Adenn.ri s6ylenek ve dil sebebiyle a1'ruk halranl*do

segti ve a Dk hldr.

srtulliEr : + a.hklagu.

alruL etmcL : + artuL ltlmak.

(Tuh. Ia. xv. 346)

(Ket. xlv l)

artuLlaEu' (utubl4u' .rtnHoE'): I'azla, fazla olarak.

Yakar beni avazu artullaiudur rit)tirr nazun

C.hs smi gMDdu gitz yailu l,rDiz sld( Kadt. XIt" 368)

$ Pes her Lin diinyadsJl di'lik ksderine Lad' oloava ve ar-

ruHaEu tlt,i nrne isteacL atdurta ola. . . (KeI.XIV aT)

! Size nice kim anlardan cer:hat critti elem gekeni,, "2d""

di

olda erirri LiD ol{ dali sizcilel! elcn sel 'jp in"snrld aE-

na atruklafr '-u;,, sizebunca rcvaplar yez,tu.. o"tal" !"od

aolan kalu (LeJs 4t ^""

238

S lraihak iu'ir [/'.).: ]Iaberc artukladr sitz kat,p kizbetEck.( Bdh. xvl . 1,280)

! Zcna' a,j [..'l'.] : A.tuklag, ..r;])T bitcn ba@ak.( Bob. xVI. 1, 254)

: Ustnn kr ,mak, i is tnn tutDik, ra l i t i l r tb .k .

.,.ve gazitfii artukladr drlrirL oturMla. nze.inc ulu sevapyonnndd. (Cet. Es, XV. 138)

(artrk l lk) : Far i let- I .mal. nsrr i ' , l i ik. r i isha.. .

DiEnc eyitii : Hiir.6ct vc yiiLscklik mnriivvet chli ve hiE-Det isleri ara6rnda a.tukluktur )rA'j,l. (KeI. XIV. 26 - 1)

I Artukluk tartufu gu:rlara tartrlur ki aBr! yiikii arkalannaalmadrla. lStr. XIV. 42 - I )

Yoluda qoktur eksiklik gitriiremVeli atukhriuna f-,Jr,r fiE

",".^ ( Itk. XIV. 313 - I )

Buyurdular ki, alimin nbid nzerine artuklu€tr, sizin en ed-aan:z iizeiirc benim anukluium dir;,T gibidir.

(T. E. XV. 42)

Kamu ululul ve art*t* .,.tirJl kiE vsrdr, erenle. iizerire sacuLd'hh,str ve k$amet !.uraEr ercnler belire baElarE$tr!.

(Ter. Ba. xv. t'a)

Eenim anulfulum sizi.E iize.ilize nicc ise qa'bd aytllnrFtulluEu geri !.atu aylu iizrc ritytedir.

(C/"Met- XV- 172)

Alibin elit iizcriDe anullulu ay gibidir gci kala yl&zla{&ttue. (C,en^et- Xr'- s26)

l'srilct.-!-. I,{..i : Anui.luL,r'irrT. ( gonil. XVI- 666)

239

Page 168: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 Ald ii tedbL icinrle eendcn arull'F cJiiJ T a€ yeE-liEi vot.('1:a. ;iLi. xvl. a2'2)

Fazilet J';l t,'lr.l : otdu anukluk .'liiJT hem ckiikliik:traki6attur [..1r.1

(Can. Ke. xvII. I'0)

nalryye /r.l: Girn kalmrqru, hcm artukluk .;l;rr] : me.ziyitnft )\' [At,)

(Cen Ke, XI'II. 7t )

! Fel J-t tlr.l : Artukluk.t jJr

lrlutn.k : --r rttui.lL.( Miintehab. X V I I. 7 2 - 2 )

.ltuLlltDsk r Daha artmaL, fazlalagnak.

g Tefadul J-u [,{r.] : Ne6r€nir bahasr artu}rateak .f) itJr'( Bab. xvl- 2, 286)

errular : Fazla olarak, daha balla.

$ $ol baylar vardrr l in biz iro gibi nasaz hlut lar vt "v ' tanlaru maltan vs', ltrulsr iJ;JT hay!'lar dahi edcrler'

(hnnet Xv. 2ee )

h ildeD ge.ei ldm aFu&fl olnazYa bu elaiji ya ol artuk$ o,iirl olmaz

(C*ne' Ddi' XV 260 )

.rrumd. ! L Yiil.soltDeL, iisliin tutb.l.

GeL eder padiqaLr kem sedadeGe,lap ai*,l lv;lT geh padieadan (Ruseni' xl 50)

Artullugs : terecciih [,{..] : arturEaBa d),jrT di : te'cib* i IA, l

(ce' Ke' xvil 70'2)

2. Genye busLnaL, lazla brtalaa}.

$ Dine Ifun egd oElsDcuE,n goriir ise arurmaz ;,r'1 brr

hep Lrar d ibr. (Dede' E xlt/ 2e.)

rrruru durm : Artrrnalt. devqm ermek, golaltmrya gal n'L'

Harcedenen s"turu du Jrr)iJr Ealini

Ta li her rlem gir gor€sir cli (Kel 'XI/ 23)

240

r (D '-t ln'

!r (II) Arl

Krta LandaD Yar&tlT miitk'i qitr'il,;i;;-;"i, srua.n i:ri ensnbini (Rotza' xv' 3)

Scdib r€tLiin ilo gavga'yi aleo . ..

i t ' ;a"" u)rJT bedter nenprn' (Gnt$ni xVI' 86)

r Zry1fgq ankca.i Dtaii iginde Yedi sqr. goriir

Kr.Eu sc.niz t6ylc ki llstik Yiiriiti;'. eo',r' i"il d&hi-!:uc+ .t-r,TS.Bitl€n lar tiikctt dolucak (Yuz. $erd. xIII- 48)

dtrii[d€ bir amcak 'l€vc

(Yiir' Ha, XIV. 261)Imam tagr" geldi girrdn mescidin

gt}iiPtiitnr.

(ini yaYak Limi arucak ;rJ! devc iizelinde Yol gekiiP .,

(I'er. Mu. XV. 37 ' 2)

Kimi yayak, kimi arucak deve iizerinrle vol eekiip arrklagmry

gcl€ler. '

(LeYs At' Xv' 60)

ct ldl | --t lII st€kli.

: -r arfi (n).

: Zalaflatmek.

i _.vo @er.r rutup te.r",*u, *"k ".dir,y": l:ii.'"r:ir.,

; Tavrn.

I ol Loyr€rnr divarra. diitmnstiir '*.?1:; ;i:?;. ,r/

UGr Li zmeder ki Tdnn hergiz vardrD irEez Muhammed c

a}ultaka dL-rl ip braksun and.n sorr' bogulsu'- (Ca' Es XV' 3a)

241

Page 169: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(I), (|s) t celtucik rlenilen hayvar.

g E!-sii!'nb -f |t IAr.l: As ,-T d€dikle [neiitek canivd.

! (itpas'd IFd.l : As d-r.

(Ah. xvl 498)

($anit. xvl. 4sS)

! lbni- rn ",7 ir [/4..] : Gelinciktir ki Turlid€ .rs !-Jl dahi

dcnir. (Nuh}e. $. XVIII - xIX. 278)

O I ) : + r 8 s ' .

r tom* : l. Asrveroel.

g A]nl dahi ruttulat asa Lodular /it T. (T. OB, XV. U)2. Aerp brraknak.Asa koyal.r ,qitT tdrini iyiyeGele Luqlar beFini a.la yiye (vwz, Serd. XIII.43)

..,. Birlaq giir a6a koyalar ,.i!1 tura.(Mii. $i. xrv - xv. 30)

... Egd salFdenelp yiEe, iig gii! tatlr iiziiEii als koya.NiLr, atrda)l yry€. (Hanin Xl'. 23 - 2)

(.s.!D*): Muhafaza etDek, sakunak, esnsenek,

! IIer Limia ta.bamda bL bar qrkmre ola; eEer azia ditl€kriBivo tsbr' kuvveti birlc aD a.sanays lj,-l ve iri tarlar uz€rineyiiriirieEi ftva duta, gare deBililir ol zahin tazeleuneyiacevo yeniledp ol ayat! ilten Loma)4rca, (Kel. XIV- 152 - 1)

Ili aaradr grl,-l ielri sa.Lh&. (F tth. xIY. 4st-)

SugDm da&t yiiziine suph olmafa koymaBu sece bizi e lJ-T Li 6evda sec€siAir ( Kad.. xIV. 367 )lcr : Kaba, kallr bez.

Earafe i;-; t,er.l : -lsdd bezden .,rz JLI di.kileiq torba.(BaI XVI.2- 178)

x

!

ervuq (rvmla) : Diti deve.

Ril+at edip h0k gibi hortl.dtAr"ans<I,' ,,r;,,isao lafrnp bonlarh (ls.H-XIV'XV.3 )

S . .. Nam kimesre)rin bh a!ca, Lura$ delik torum devesi vebir bortlsk lozd aEana rlevesi ve. .. (Sic. B. XV. 3, 361)

g Ne arvanam ,'.:1,,1 var re e*.ek rlcven var. (Htt XV.19l)

g Sqlih PeygMberc kavrai dediler ki: Biz sana i''Dan setiir-taeznz, ta ki bir kaya icindeu bize bir naaa grkarhallnc!.

(Hdy, XV. t9O)

$ Heysem der ki: Sefere +*tlm, bii a-varayla 4jrr)r vddrb,bir Arap ha)ae3i katrnrla Londum. (H@i. XV.80)

S Otr n9 bin aLgaya iki arvans rl'l rleve ve iki besercktonEu ve bi! mede Lit{eEi .. '*

lE".Y..t};;. r, r,

$ .. .Bn anana r;!r:l sai kulagr delik, aol oyluluda dalt olup(5i.. A XvL ?, 1554)

ve bii yut at ma'a tay. . .(Sic. K. xvl. a' 259)

5 lki beserek deve ve bL'aa.rana nJJ, alcvc ve tir at ve"'- (si ' ' K' xYI T' lss)

arzumar : lrtek, uzu,iqtiyak.

Ask dcEEeyersibolmazArL dilin ileEm€si bilEezDhl-i arka arn kalmazRi kir .iiDle aizuman ll"JjrT

Yiirii bire kahpe felekSenrl' arzurnanm kalqadtSineme eaBldt melckTend' ararnanm Lalnarh

Hiirn melek mi var se n royrndaABuD.rum k&l& usu.l bo)'urda

Sa erlik giyuig Loncu rlizinrleArzumanlm kaldt ald gdziinde

212

(A16. xvl. 57)

Lonur tiilii deve. .

5 lLi 'avrana nrr" deve,

( Soz. Kdro[tu. XvI 55)

(Kata' XvII 143)

(Karc' xvrl IT)

Page 170: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

6

r lpekLozas.pile.q II,d.l : Ipek ve ibrieim dar1a3Dad,r ve ip€k kozala-pa deuir ki ask, i- i tabtu olunu.

(B th. xvIII - xlx. 160)

ftte.l* [lo.] : Ipek kozasrna denir ki askr j-'i t^bir olttllu!.( Biirh. XVIII - XIX. 170)

Feyhl ,iir [lr.] : ipek kurduna vo askl j-T tabir €ttikleriipek kozas,DA deEir. (Ko',t. XVIfi - XIX.3, aa)

lnpe ! Sarkan kiipe.

na'm [lr.]: kiipe, kurt [.4..], hen, eenf ;j [,4r.] dir: askrkiipo xrl j-I

(Asrn. xvl I I - xIx. 11,47)

5

!

Efer rdbalr zaif reraEah-t hihay€tine yol bula, aslu or-lile muhkem penee iluta. ('rdzanu. XV. 23)

co*i u"lult," ,rLT . (Kan. Os. XIx. 3, 422)

Hrta'dan Rum itjrc vardr gavlm

Krya baksam olur asla.rlar,L!.1 avrn(Qens. Dai. xv. 245)

'Ititse natam aslm ;t-l kagardrHayalin gdisedi eeytan kaeard (Qens. Dai. XV. 252)

Diee kiD bir alar krayn hepBir aslana {j:t-l olur iki.q€tuk tap (Ciitahi. XVI. 59)Ne derl]ii ol. korhude ferai,Ola$n astan ir-i aBzrnda duab rciioahL xvl 27)

(ltlal) : Kadnl* orgam bitiqik olup kan koca olmyuLarrrn.

Dl-hayrs o-ul F'.1 : ... ve ferci biiiiik olan avrat ki asl*

i Rctka i r , 1,4..1 : Isr ' lah{ fr l ,h idir . ,4ler i i insi}}ei- i buaDel.- i, tabiirye mnsait olmryan a*ara, kadrna 'tlak olunu Li Tiirk-

,iLT dor... (Ah. xvr. 3Jo)

245

earlacs|< : AsrLnala laYk.

Kanrla bir a$lacak ,t:'Lr var ise yutnca senu

BolBuna ha]4 ola Lim bend ola ziilfiir reseni(LetaiI. XVI. ?6)

neya muiyy'i neseyihte Eiifsid n DaBrur

Bir iLi as acsl .r-J:-T ede da'vi-i MaNu(Sabit. XVII - XYIIL l93)

!s !r: Dik ve yukrek bir yerde as r gibi duu

S A6 ar as ar i,J.-T cJ"-T kayalardan' Kdan, ogld u$udu!

mu? (Ded.. xIV.70)

s! sduInd. : "' rsstrqndmat

aflllnn h: -t sss .nnaL.

Istlu : Soylu.

Giileq ynzlii, uullu' tsdr s6zlnAa* ;ni, as lu rl-l fitne s6'lii (Hwy xlv' 6)

asrlmalu: Asrlacak olan, asrlnaa gereken'

Dostum {$gmerimin bogazha dakDalr

$ol bir asrlmalu ,LLI "E " Sibi uiean neviki(p. B. xw 1e8)

as sE : So)€u', alaletsiz.

Asr lsrz ;Lr : f iF i -oaye r l - , , i [Fal karu lA ' t ' * * ,&enc XVII Tt)

rs ur uBu ! SoY Yiiceliti' alalet'

6 Ucirocii sebcp ie}ebbiirlii6e ael ululuBudu Li L'dJi4n

agLna tazar eyfeye tendiider aiaEaya retebbiirlnl ryrPy-

( M n n e b X v l T ' t t .

$ $ol kineel ki *n -i kabiLasr Hak Taala t:lzret;adaa Cefl- r.a,. *j ddugu uirr, t-, ^ 2d,1fi"!",i7 t zt

244

Page 171: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

asnrl|L : Cddak, kameriye.

5 Er-Jaepece ,-))\ lA..l I

urq (|3tt) : Ore, karer taraf,

$ Uebu yalunu !s!a r,-:i

AsDahk ,4"T Li LaDeriyye dali(KdAb. xvIIL 293 - r)

alt, araEr, ileri.

vuuda konmugladr.

! Andar Nra gcaicck Mrstr mnlkiirnr

Dilerler kim ol dad.n gitgelerFiirat rYmai.N ,3ra rr gclclo.

Xi delli asra .r-r gegri sitrcainilenMeE€r scthadd-i Runrun sahibiydiO sudan Nrasr .r.,-l Kayser iliydiDahi yakud,r burundar burunaArdan asra .r-! baksal adeE grifiineBL ad,rn bundsn rsri .,-L ataEqrsruEminik terbetilder darlarnazemAhl 6erLaddidir can ii ciha.nmTdih yolrur udan lsra 'nm

sr! g€F . Obiir teaf, 6te gegc.

Ynbid' asra .7tgegcy'anr OrhuKilE gsra .d€ o.adr bir zansn

246

Eydelft kim rAr!n indi "ni.mo ocrn'l-Amilin,Yrldrnm gibi bular da 's.a ,-r yor.-" r"-i"

( t f u h o n . ̂ t . J 0 9 )t uy'umurtur oI R.snl. i XeriEXi Kaf daE'mn rsr&srnda .!,,-r hak;tn

(MuhQn. xt , .33)ArDn 'srasmda domiirden dahi yetuigirDitledi bin.sm yeriin eytcdi pek \ ed (Muhdm. Xt.. 3J)Heman-dem lciLerini hazr ettiGeeip Ceyhruru ol deb asra ._,-l

Bir ok uidu sonu.u kiDesinden

( Fnn1h. Xtr'. Ji,)smlrl idi.

( Fi tvh, XIt ' . t2t )

(Had;di . xt : .30)

($eh. $. xYI.63a)

($eh. $. xvl.623)

(K. B. xVI. 66)

(Ca. R". xYI. t I3)

(()a. Ro Xt'l')

(ls XIl/ ' Xt ' 53oJ

! Peiendne ojJlr [Ib.l : Asr:Bt snn ve asraE' gece, yani

: (Gtu ve gccc Lakknda) Ewol](i.

i Bi, asrag! d;r/r giin vddrk a!' git.eDedik cslemedi ki rara gire (Si.h. xIV. 60)

t Pareodirs J:v , . lFol : Asr.s ' . ' ' l - se.e

, ( Mifusa. xY. s7)

! PeeDdnqine !+rtrja [lr.] : AsraB sece. (Des. xVL 39s - 2)

lg Perinne ."-,", []ro l : A.raE, eiinln (caf. xvl. te - t)

.g Pe*nduq {rd.l: A$!8, o;r,-T s€ce. ($anil xvl. ts,)

5 Pedr lrd.l: Asiatr s;r/i siin.

diin d€Eil iittEi giin ve gece. (Ni'neti. Xl/l. 1$)

($amir. xvL lrt)

J'iir: Ole yaka, karfl yala.

Ol aracukttu ynrnynp d.ni.i

rq (.! (II), {!t: l. Fayda, kir, kaza:rr;, menfaat.

Boa h€rgecc senden yn,bh aist 6-TBdi lnhersnni E scndctkolaydr (Vclet .XI I I - XIV.16)

i Gegnb€n bddu vop asra ynzi e)yte' (Cnn. XV. 32)

I $"1 """'y' .r-1 b"

"iy*' bilcn ziyau nider

(N$itni. XIY. 3I - t)

t Tann ilEin hoqturur itdaense 9okI Dutmasa iiErcnneEin a!ss, yok (ca. XIv.&s)

$ Trlipler a6s'smr 6-T ziyanmr kitaplartla getnrmnglerdir.( Yadigat. XIV. 17 - 2)

! Kcndiziime eyittim : Ey ncfs, usun J-T ile ziyanD oltdlndafarl eylenezsin. Pea dte akrl da'visin k,lursm.

(Ket. xlv. tl)Suyu k't iken gotIDcFc l,agla b.lNe ur o-r en tasup rcvaa ola aeyl (Ferh. XIV, 31)Mdabb€t eLliDe arlui y.tcr nideruiihdn

Page 172: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Dii$ iqindc 6u ignck aesrsr o-;l yok (Siih. XIV. t8g)Gcl cy aqklna kutanani dit ii cm ver, cefa cevr atGeh {s6r o-l gi'h ziyar eylc, budur diik}an u$lakm

(Kd&. xrv. 2)g .. . Birisi, mu,tcdit zamu mu,t€ilil o.,aaktr hi! bir diirlii

m,krar beliinll1ez asstda.{-t ziyarda. ( Huoin. XV. 3s - t )Atk tcrbetini(rin i6e car gOziinii agtni6eDost ile bulurnln isc assr o-l ziyande {eig ol

(E.QfoEru. xy. 28)

$ Erdttd soziin ititmcktc irir€ne ass, !e faide var Ddu.(,re.. La. xY. 6 - 2)

E Sid [r'a.] : Ass ,r-i. (s*. Ac. xv. t8 -2)

5 Ha] budur ki sana assr uiyar deEiimek etinden selacz.

Nasihar oldutnlkim ols ussuDcliyc pent knmakhk ne assr

"-lOl uyku araslnda yarc dirktii gok

Bu ijgiitlcrdcn bu]asD a6s ar JLILacereE itEiit dadfi ass l|r

Hiis-i hulkun ilc seD de issi olKimseye ,.iyan iriirEe alsr ol

Vc d.h i ! i ty l ( . i . t ikat €dc k i hay,rdar . rerden. ass,dar " -z iyands herh. ,k in otdu. otacatr r r . 1Si . Da.Xtv.7 i '1

Xqu assrdan ir.-t lim eylcdin zivanMazlcmc boynuda katrn,str Lemd

(Man_ Tay. Xlt..242)

(Irh. XIV. .rs.2)

( Ferec. xv. 231)

(Anuv. xV. aaq)

( Miineb. xv. 22 - t)

( lbrahin. xV. 70 - t)

g Allc ayr olala! Lim bir kimesre konsuDldd veya bir dor,rurdu bir altun, ya bir akqa ̂ r^"",

";;:f;;.:7.r. *,

S Bu llal senden gittitinden bana ne assr o*T ola.

I

lktl-i uqgakr qeLa Lenrline aslr sanDp a!K ma bu adeti kie soDrs ziyarm otuEer (Cen. XV- a2)

$€faat kJdr bunls sueur amnYeriDe a o-r seldi her ziy.n'n (r.nnui, XV- j6S)

g Bizinle gok adivet krldr, .e assr bu.ldu.(Kesir . xv, 1,3)

g $ndi aElaEaED hie alrsr yoktur rleyeler. ( Mnz. Xv- als)qnnkii sen datri Siilelman olasrnAs ne giin sonra ya.lan olasm

g BuJlc ayn u1u ass, k imin el inc girer k i . . .

(jii yok taattcn ass,sr ziyaJu (Enfu' xv 291)

Nedii hikmet ki tcklif etti m, ( Muhan. XV. Zt)g Dahi burdan koikardlm ki Drbaza scrnaye elden side vc

ars, d-r dahi clc gimiyc. (lrsad. XV. a2)As$ no qnn Basra oleurtur harapGD.;ti dnBiin ncye geEk kan kal, (Enteri. XV.60)EEcr sLl{}h doia.sa sc.-},os,' nurNc assr o l k i r iyc k im ola k i t . (Sa{d. t .X l / -XVI . rZ3- I )

Yokrurussu,su k ib i r asr is i in dorr i i , lk ip

! Mudaicbe '4)\i-

ltt.lt Uru,.n1; ",,

ass,sm, yalya ticarct- otnrkl ik. ( I tab. xvr. t , 3t4)

Ba,sma buyruk ;k.n iizs.n;n ol.r niik*i (D. tl. XVI. Z)

(can. xv. 3s)

! siit )r- []h.l : Ass,, ]it,h ,r,nn8,ntr. (D . t . XVr .76 - 1 )t $ snd [Ih.]: ,{ssr .--T.s 5{d l r ,a. l : ss, d-_r. ($a i l . xvl . ,162)

Sana rc ass, bn riii,; (,n,td,'n +y nr(rnrKi iimr y.'l gihi l,ir ilcD .*iribden grsmrz

( Nihoti. xt/r. ,10)Harrna srnna i : l t i in va. {znb'Nc asr .-T nliser l'lrmrk hisnt)' (Cii,di. Xyr. sr)

S llcbnn J-.r Ino.l : Sifi,i vr: assr d-l 'il,h mnnas,na vr: rlosrlukvi! s:rrtr bxz.r rkgas. (Ni,md;. XVI. 332)

249

Page 173: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ka_bul ettiD yiirii !alla!!l aDrEEer as$s ote 8cr ,y;,ciihr,l d..-uzdoo !rs, d"-ier..r,,r ii,..gl&

$ xvI' rat)

.arr r.rrDr bulur istr rur sahln n,v.r. ro r*."-

""i..a";; "" (zdti xvl' 26t)

rre assr sonrn aaqmaLtan ana ibg Er-libh e,lr l..rf.l : lss, vc faidc.

(L 'ndi' xt'r' 34a)

s Ribht,[ .rr. ] :Ass,,r?.,*r,,"u5.^*X,7o,olul,S Sevda [Fc.] : Ass' a-r , srk ve heves. (Nuh.Trh.xVrr.ro.2.tS Er-rebah ar,r! lr'.j : Assr 3-! ki ribh dahi rtennr.

(Kd.b. X yII t . s:a. t)S s id, ' l la . l : Faide re meofaat !e .ss, r_ E nnabhrd,r .

$ On a}esda bucul al(a assr o.r alu.d,. (7.,. La. XV. t6(j . 2)r.s, c.d€t, (es! cy'.tucr,,6sI btnit ): l. Fayd. !.nek.

Qi in Azra i l inc dura, * r , r - , k , tD.z ana, atal\'D.F ddy(Dez heybete halkran E.det .r&cz ota

. (yunus. XIIr _ XIV. (,,r)5 S€nnn v.zirtoriirr rt dosttarun ot vskr. sllna as, edcl.r Bi

" ) ' t \ a .1. (y i i . . I td . x | t . . jso)

S I { ,ATu "ndaolaDn,n b i t ; i aFr , , o lsa, t , , r or tar t iD tu,d r$r

' rak \ot t . rdan rc va, t e t t r . rJ"n ger i r r r t , r .

5 Nef. .i, [lr.]: M€nfaat,6.T l6fzr ochcurrdur.2. Fatz.

IIc! birisi l..ndi nrfs;,c meggulaglaitrE, as$ k'la.

Arlk diiit vcnnr,lli no bitis.rAS,ka iiEiil nc ass, Lrtrssr r1:; .rl

S OIiD vakr,hda nc nal ass, k uinc

250

(Bnrh. xt.III " xlx. 36s)fa idc, ker , t icat . t . . . Tnr lqs i at r

(Kam, Os. XIX, a, sBB)

' ( K . t . X I I . 3 0 )

ola amna evi i l t r f re sdihl . .o( l : n h . X t t . s e )

( Man. I 'dr. . xI l ' .26)

mnlk assr kr lur;_. ! u-r '(Tebar&e. XIt ' . 3t - t )

(Kob. xv. 303)

l. . Ol rtrf,i her riEiye dcBiildnr bclld,l adehii.n bir surfl|lg a'$: bi'r ve btu !'D6!s LlIa.,. (yo.lis&. XIV. g - 2)'.

Lr:- Li6 '.n-r ilo -*': --L|.Bqiin LiE gaflct ile gegti valtl; Pqimen assI krlnaz i-li .rr an" yar.a (Q^s. D6;, Xy.203)

i Niroli ulular deldrtn : KorLak bezirgar ne assr erler ne ziyan.

(Te.. Ba. xt/.80)An n6r vo cemel assr itm€z j. I ot\. (Tcz. L6. Xy. 44 - 2 )C.9cr br diinys LalDe, omii! piyidar otmazSoB pcainan arsr Lrlnaz tcvbeyc ael tevbeye

, (EyefoEtu. XV.26)Bwiin evlehhck eyndii! haddi yokAlrcl .atrcr assr ide .riL 6,T gok ( Methane. XY. 16a - 2)Het'e .dzii ko lim itmez alsr

i B.oiE ilmilr sFuE{ lss k ldr drl, (,-l ve bDa as6r htnrd,.

Cok sorde gider Lilinin lrssu (Fercc. XV.2S4)

i f,iDs. iyililten ziya:r eyleaez ve ysvuztukru ss 6yleE.z.. iL) , r-1. (Fcrcc. XV. 23)

C6.dn r€dbir.tEodi assr aEalBildi takdir em.idi. onden sona (B.ktdr'. XV. 4A)HrkLaley,k dirlik erD€yen kiqi

'' &3r ehez I I 6-T agfayrp ditl.se ys|,\ ( Bektaj. XV. 430)i .. AFuk tcvbeni kabd etDezem, rimden geni sana revbe

(cennct. XV. e0). . . . Ke i len ba , ; gern b i lmez. lon l r r i&a l l ,L aqcr c loez ; rD.

l t rDz nrd i r . dcd i . I l t i i , t im. X t . b . o t )' Deqiqlerdi. bu sozii verdr tatoaz

. Pcqinanf ' t s. .*d; a*, L, tE"" I ui ;nct. xr. . r44). 1"". ̂ . -As$ Gtmez r - . t s- l k imseyt nefs r hNa

urdur cden n"fsren s.hi .iida I t-6hd2t. ̂ | . Sd - I /'Si tcDdir sckt igin Carh i rre h€yhat

. rnq a8s' eyleD'ez ,1r o.,bin.yt" f,.r].ar t Sotdtin . \ y . I tZ )

Page 174: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! Tape nBrz 'fmrldajl say.i tuna ki assr krlmar size bi! nes\e

ee rt* aa nme'. (Ca. Es. XV. 271

! Son peeinadrk ass, krtmaz. (Cindn. XI/. J6)

$ Kaemak ise assr eylmez i,liimden eger kaearsanz.(c;nan. xY. 73)

Harana sDma el (ii! var azabrNe assr edjser /,rJl 6-1 b&mak t\ira}' (Ciiwhi. XvI. st)CabD as eyleme, ey mcrd-i cahil gijzu a!eah{ kabr ieindc.crden EoEajar ahval-; ditr (Lcta;f.XvI.6)Erl"m.z a.r ddgi,p \dgDpL raLrbiey babipOI iti rslah isr: ger buca ihsddd garaz

(Hiis. Dit. xvr. 18a)

(Yuz.Sens. xVr. t61)

(A;. X|1. 13)

gt€l etlem€k : + ssEr etmek'

rsar lultlak : --t sser etmel'

arsr kovmak : llenfaat pe5inde ko5matr'

Baha bis dilr:frce senindir davt

Degil ayp bezirgin assr kovar rr:p s-"1 (Snh. XIV.201)

s3r ardrmak' (es and[Iisk) . Faydaludrmak

$ E!-rebah crJ ['{r.] : Astlardtrnak i-;-r:!-L ninasma nas-

gse ar.Eak, (as amak): Frydalmmak, istifade etoek, kir

g .. ve canavar kin andan ass, \o ziym getir, ann ass,s,ndan

asstmak .t-:L- maslahattan dagradr. (KeI. XIV.29)

S .. Pes andan gerii or besler, senn$.sirden as-

sr luur lar . (Kel . XIV.29.)

Aam def ine bin sa'yassrkrlnazAn kin Toru yapmr5trr yrkrlmaz

rideDidcr !^iinkr yiiz d.in.iiire LahtAra ne tac assr id.r n ne taht

i.isir soNa btu perijquiAssr etmcz o dch pesjmd;

Ncf' [,11r.] : a$,, .ss dnek

2. Kar etn.k.

Son peginor assi .tbcz firkatini iJilmdiieButduD anni yan krldrn k,vd.tini hilbcilin

/Enb. XII/. 739 )kAr, ticar.t. . . Tiirkgesi asr

ji)L:-i kar crmcl, medfaat

(Kon. Os. xlx. 4, sBB)

$ Prysanber h:srmvam, ot h,rmlrEre bara asr itmcy,, ni.(Ta. ldh;. xvr. t i 1)

(7'... Un. X;.1. 13 - 2)

(Ah. xv r .418)

S Ey oAltn e[er ollailktaassrlDasn ;- LLL.

odep iihe sen ulalurca anrnla

$ Nef' c"j l,rr.l : llenfaat, faide,lefzr mehcrudur. -\srlanuakgitlmek marasrnadrr.

sss u, (sssrr,) . l ayda|.

$ Ak k\i riiyle gerkrir kin ayruklar zildm,ld iiEnt L6pk rp tccriibe rtlo)c ass,lusrn !.-rLr hasrt cyliye.

(Ket. xlt / . 10)

S lbni-Sira evdn.: Radem diir.bbast iroa.z aBnina ssl'dr.(Mn. s i . x lv " x t . 3s)

s Bir ass u n.sneyi k(ndiilere has,l k,lalar. (F,n[.s. xV. a96)Ass ura[!tl, yrld,r haddi yokAlro sat,cr ribh oylev. lok t r,Iclha,n.. \V. 25 - I)

253

(Yaba Ber X L'L t t t t )

( . lb i . I Ia. Xl : t I 12

L - , - 1 : i r r l f r ' ' " , l l . l(Genc. xl I l I i )

.\.rap tvrliir bir yiik ald,b satun.{ssr krldr .rr! J-L bir Mrsri L,zJ alturr

(Yuz. lefi.Dedi ey hoci qiii bchi sltasDrlssr cdiip huradrna .retesh (Yuz. IIom.l;. \l'.

Ger i i d ih i ic i i : i [ r r . ] , asr cd i . i : rabih t j [1r . ]

xn l , l s )

9 1 - t )

(Cer. Ke. 'Xl I t 62)

252

Page 175: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S BdaIIu a6s'lu JLI olsun Li se.ritr bey.ir ziyaDtu ojna,.I Lers. Dai. XV. 7J - t)

Ba.ki, ciha'rda ass r barar i6e garazAl vd meri-r canmr ol diieitan aaz (BoIi XVL ttl)

$ Rabiha ?lr [,ir.l : Faideli ve as!* Jd-t olan ticd€t.(8a6. Xyr. 1, tgs)

Hu&ar I,{'.1, ziyan [_F,a.]: yani zarar; aardu ./=_T nafi. .ir[,{,.] lndDend _,j- I r,;.1

raltu [l'.] r ljL [aa.] oldu : eyii, ver' Ilr.l ii sepid tFa.l :

(N,". c-. xtr;Yr.t;:)ueuuz : Faydaaz, beyhude, boq.

S .. Cevap verdi kim : Bir taDrl il€ hi&iiD sabit olmaz&. pesa$rsu j.,-T ye.e bn canavara *ap

"er,U,ra.gi r."a g'0.-medim. ( K.i. xry.-iz)

rarrya lalnck: Bedavaya LatEal, l.Ar ka.lmal.

S Eyitti: Ey vezi!-i afak, rssrz saLrada yurndnm a9 susuz 6l-|trediE, CiiLut etirden Lurtuldum, callrD alsrya kalErytrJrjrti aT. ( Ferc;. xv. si3)

aq: Yemok, eorba, lyecek 9€y.A!.ri iqiin yinedik giEdi arr ;TYohsA Leei i r i i rdnl a, ] t ,Ltan ralr (yuz. gryd. xuJ.72)Cii Benden kirt but|nays etm€L aq U':TSetrin sevherjnden re faik ede t1q (FeA. xrv. 1S)

$ Ddelln aia .:T ekeler ve salnsak katalar noLtda bir dirhe,!fiitftl doEeler bezc baglyalar bite biriirel€r kuvveti a9a qrka.

(Yodi86.. x|t/. 6 ' 2)Nito kim bilirdi iliiletti NakagBiqirdi batar& beg on dintii atEliDden gevher aldn suva attDleime od aEuma L-it z;hr kartD

(snh. x.IY. s4.)

(Itk. xIv. 27a'1)

254

g nasr geldiklFiD kimin bastEma, Limin keekeL ve kimin cqliaq idnP. . . ( Honzo. xIV. 37,50)

Diii caybetter adrl baBh CerekS6zn qirin ii ay yaEh gerek (Man, ToJr. XIV. 181)

(Tennu i . xv .2e )

, S Agrna ,1 ve lerbetine hathar katmakta s.krtrate.(Mn. ti. xrv - xv. 64)

$uns b€Dzer ki orug tutoadD kulS.hur arm yeEeBe ola m€rsul

Cntr idelr indi minberden setftdiiler oa iiznmBir ak salllrdu cennetten kiDr ola iptida ol ar

( truhon. xv. s7)g Ve Len aga bat,rmrya, tatra koya ve yask ka9* ile taam

ouleye. ( f . E. XY.59I

Yemeyiip Mustafa doyunca arrMiibarek lalnlna baglar& tair (Ruseni, XV. 38)

gele; akgam oloadan( Bektet. XY. 130)

G€lin toD ).umaEa girti, layct ki geg. alr {rrl ben pitirey e.

. Bityle bahgGyteEiq Laza i,n Laderihihih atr jT zeLr ii kine seker ( lbrh;n. XV. t0Z - t)

$ Hie ol gecede gdlDeLler.

unp at !,:l pignrmek kaywun yemedn(Leys. Mu. xv. Ja - 1)

(N; neti. XVI. 3o8)

255

! Evleliriz rat tr deyn agrrarz y't ve etmegimizder kat.etti.( s i c . B . x v . 7 , 3 0 7 )

$ Bu,aman ha.lkr bazd.rma Ljr benzer, kokusu gnzel ilerezzeri ef.sik. (Tez. La. Xr. " t)

$ I"i' .q "on,u" "o""1

su i{meyoler ki yaranazdt.(Hazain. xv. J2 - t )

S Bit soD(a siir ir;Ede ka)Tadasm a@Ea latu aqld gibitof. LalDarmryasm. I U. No. x y. ts)

$ Ziiban{ giinciik ,t:^J jrj lF4.l : Kur-diti dediuen turDae

Page 176: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Ebzar :r;l lfo.l : DarEnp atrm iistiine ekecek otlar.(caf. xvl 2-2)

g Senn !- [,{r.] : Beden seDrimek ve taana ssyaB karma!re agr aruJa biEirmeL. (Bdb. XVI. 1,31s)Gitge iliirso bende La& ile batEferdisi esad,ndar yimez ar (Yuz. Fens. XVr 222)La'l-i ca:rm hasretiyle can veri$eE cy refiL$e*et"i kand-i niikenorle biiir asrm bcnim

(Zati. XVI.lllere caranm'z eD far olurAnrn iciir bize esrar a! olur

$ Aq jT [Fa.] : gorba, TiirLide dahi

Az n,sayd, otmeBi ile aq,Halkr gok yaratDak olmazdr iqiOlur bugiinkn yuurda kan:rrlagYet , olacak tavultan ineyc as

S Mezburen kime$eldn yomokle;n vc a;]eD n-+r bit ridih.

Va [Fa.l : Ar uiT.

3e3)

(sv. xvr. st - t)

(Dee, XVI. 161 - 2)

( Bud.in. xvl st )

(Gnu.hi. XVI. 26)

(si.. K. xvr. s, 289 )($onit. xll. 928)

Arat dilcdi kiD atr eM^ta koya,. ('fu. Un, XVL 30 - 2)

Ilavuz ieindc su, kearda ar ka]'!d gibi kayna..(h. xvlI. ue)

Felck agrmrza .Eu.lar katt, (K,6tibi, X\/II. l0)

Kcfediz [.ra.] : llomea Li aq kortanrlar.(Nuh. ' I f i - XVII .87 ' 2)

Biro hey ahEakld bcn bigirdiEin a;r bil;in, lzcnnr, soiuksu kodu.far. (N;nnd- xwl - xwII. s, 331)

El-bAce "-u1 [lr.]: ,,\.e ki yiyccck tebir oluur v. ieecerncsnoyc dahi r6mi1dir. (Kd4b.XVIIL 302'tl

s$

s

256

. Qemcn gil,i yctcr n lok ya,sa scnSozn didin latif h.dd.n rs. ur son (Itk. XII'. 51 - 2)

g Onrii olsun yiiz 'ddar asa l.:T. (Tuh. I*. Xl/. t62)

Ziynrlc haddon ata .,T hiirmct .ttiSaray iqirde koynp izzct ctti (teh, $, XVL 32)

g.lnlck ! Birdrn aihrBa batlamak.

Yinc girnliiE d.nizi tala geldi

: .fUrrr, ziyrdo, fazla, a'sku,

. Kiinizr tastr ba5ta aga geldi ,iK cI (Tennwi. XV- 74)

(Yad . *a t . x / . 6 -2 )

: A{ag'.

, g Bir kiqi kin yemckten sortra uyuEak iste.rse Li.ozcik arulI snul yiiriiyc ta taan Di'dc {Ez'ndan aiaEa dr nre.

Sizden asafa L-:l milsliiman]ora ve yetiDl.re v€ dewirlere. . .gelfat eylcyici olun, (Ynr. Ha. xlv.34)

(Ded.. E. XrV. e8)'5 BeFek agsE{ 4uL Lakd,.

! Ynziinii k$lcyc ddndii eitininder ridasm al&, yuksn ucu.nataEa, araga ucDn yukan k dr. (Si. Da, XIV. 6t3 - 1)

S BoEazD berk lost', sityle kih bahkgnm usu gitti, pes hava-.Ln alaBa diigrii. (Ket. XIV. 3s - 2)

$ Eter bashkraa, ki ikinci tamardrr, tu alsalar, boyrudanaeaEsffi sndur.

257

i S .. Ne oi yiEit qare bulur LiE q'ka vc ne ol krz gare bulur Hnqaga ine. (cennnet. XV. 3e1)

(Mi l . 8i . X / - Xy. 17)

: Celibolu'dar arsEa bir hrsar' Yaptrnr, gorhedi Dislin nizgar @nxui. XV. 102.)

! Koluru agala tutalar kiE airseBi bdFir6 iriqc.(Haroin. XY. 10 - 1)

Page 177: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Latife elDe ve ela edenen alaBa ui Lirilcrle etbc.(Kah. Xr. t3e)

Diigiiro sipihr iizre knlehh, batmdanIler kiE baka earh nFttne sahmndo aea{a (Ah. Pt. XV.12)

5 Bu'lda dahi sitz foltur iir araEr ikinci babta dinl., iiit{,sin.(Mnz. x r ' .30)

! Andrn araEa Areur, ardan aqaga KJeD...( Mnnr.h6. Xl'. 16)

Ger nurad'n iizre depreuezse eflek n nucdb

Qarh aqala geqsin, enciiD igine gi.sin k,ran( Mesihi. xv. 20)

$ . . . Odlann siiyiiDdii.dii, sonlcklcrin baqr alaEa ahtar&.( r z y s . A r . x v . 2 3 2 )

S . . .Ya yi iksek yerdm agaEa .- l igoDoye. (Zad. Xr. { t )

! Mnralkal arata kodu. (Te'. La. Xl/. 28 '2)

$ BahasDrlan araga .;Lr! veresiz deyn emrolunouq idi.(Sic K Xv. 2' 540)

$ Ba.Lk bazu Lapre,n<raa asaia Ljr Hao evine muttarl kal'a(S;.. B. Xv. t0,6s)

(Srh. Ac. xv. s6 '2)$ zirra lFd.l : Alataki Ju-T.

S Su d aes{s 6ldr batEdr.

dibinde bir pare hali y6.

$ V€ dshi ol heybetli fotiite golten a{!ga eabnP eydii. ki .(SMt. Xtt. t9)

I Bir nic.l.dnir iizdine tat yaBdrrdt. Schirlenyle ve -vcrlenvroCcbriil gotnriip havaya grtrrrh, )'ulansm aa4a diiudiiruPLoruvctrli. ( Mnn2b. XV. i5'2)

('rc.. Bo. Xv. t2)

S Eucrbd" dibyaciLleri bol otup aqaia -,,r ,ukd unP s'l'ditlc rc.. . (I*!s. Mu. XV. 227 2 )

$ . . . Ard," a{rBasr ..ujr lrmi a}sa v. udu "{aEa

..f "8aE;y.t t . f i ln ol . . on aksa.. ( Fdt ih Ka \ t " '

258

Sabah Simurg k,zr ataEa indirdi, gitti. ( Fercc. XV. 414)

Ewel budur ki aikis'nI diilerin balmr alaEa, rukan etnerre.

ola sevdidide Yavuz sananmAyaEr FLa't, bae, alaBa (D. B. xVI. 2e)

Na var i& kiru elinden aldtNe menebeden a9a[a saldr ( Fu.uli. Xvl, 233)

D€bn-i fclel yazmata varidarmAeats seiirDirrir altu ka.leEler ( Bahi XVI.9)

! savlecd jur- [,rr.]: BudaF araEa .-T cEecck eF verrcke. (Bob. xVI. 2, 319)

Cihet kalma& ata6a yukan-Denilmcz orada anaru beri

E zfi r-i lFa.!: Kcire barasDa, Tnrkide esr€ d.rle! ve alaEa.-r D6rasl)la. (Ni'm.ti. xVI.366)

Ya!fin isidiip Leff-i snherbarnm, olduDiirr isteyii babrc dalann bagr aeaia (Zoti. XvL 50)

55

Araga''! yuLaruy s€zdiler.

(seh. s. xvr. s)

(str. xvl. a2 - 2)

Cebrail ol altr tchli gak asagsDds jr,.-lasL ve Ldkn ilekardrnp ... (zehr. xvl. 68)

Mufassal k,ssa arala ,ikrolunur. ('ra. $ahi. xvl. s - 1)

Ar [I 'a.]: A9ae6.!1.:T. ($anil XVL l2l)

.. . Nirr l ibandan tsr ' i le atsga .t l di isi ip beliuvanrp...(sx. K. xvl. s,300)

! ltoyu baron'au a{aga &..rr ctuibiade olar Se}yitler eviLubinde. .. (5i.. A. XVI. 4, 152)

$ ELrrssa Nau, araBi Fle eok FEiirdii.( Hits Dil. XVl. 21)

5zL /- j l rd. l : A{asa, ta[ t maD&sma. (C6f.xVI.75-2)

Yu.Lardan vaz ,s giil trim eyledi neylBrer a!{ga dn{tii de.ta seyl (Nis,i. XVII. 20 - 2)

259

Page 178: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aiaBsBr, (araiakr) : AraE&i, a;a*,daki.

! II€r kiD trkclrbiirliik hrisa ad.mil.r irirk aiaEak, ;;i.11 zrn-ciri celerier. (Gii.ide. Xr'. ltts)

5 Zi i in [Fq. j : ^ raEaE, r ;urr . ( tani t . xvr . 4 ! ; r )

aeaEs kslnBk : Ge.i kalmak.

S Her kin LelnsnrnF. vc aiaEa kalmaga .i-! t' razr ola, rolrnar yafrai, gibi niccme lok ditlcnir isc .lahi tazl ve mari{erehli kat,nda dD kadri y. aBrllE, \okt!r. (Kd. xII/.26 - 1)

$ . .Halktan utarr r rm, e ldeler k in: A5a!a kaldr d!G dl . I i \ i i -tiler: Nola, haturlarm siizii ercnlcd.tr aiaga olur.

( Fqec_ XV. s3t )sr{ga kaltut: Pespaye, furnma,ve, aleak.

S Kerim liti bir saatl,k dizar ve bi. giinllik biliinek igii dn.liigt'lul isteoeEi ve iefkati vacip riijrnr \c kadafl,# hrfurgayetine iniriii vo aiaEa k,lallj, ieio kiri birie niceDc kimkadim sohl:et olmu$sa dahi udan lntuf re eylik mnalaydaDaz. ( Ket . x IY.82)

S Fiicnr ohlnrden 1e vatl hiEuetli ve a,.aPa kalmri u:.u t-

kgilerdcn rrak olmak gerel:. (Kcl. XIt'. 28)

aqaBsh: + aeedaEr.

agaEa kJnsk , irdnEek. aialr etaek.

S . . .Hal . rd o lup bal lau a ia:a k d, lar rJ , ; | ; r lbrahim'ecyittiler: lqbu haglar sijltrmcdiiFnn hakiLat lildik

( EnL.XIr 'Lau)

$ Bai verdnn, baqulr araEa k,lIna ql; <. . (]:azant. Ar. 130)

seada koMk . r. Aleak eijrmrk, dri.r roneD.k.

$ .. Bu tan*rr| vermekteD sakDd,irD,h s.bobi melikin ia.

vuz giiaadrlfi,drr. eiin ir bn ara,va erdi, melikin mashhalnagaia koma;'m -'lri ne kin buyurursa vfr;nc geti'.n'

(Kel. XIr ' . 76" / l

260

S Pes padiiallara layk ae[ dir ]il]| hiher vl} kifayet isledni.

atalan ve kendileri bilinmez ve adt san yokrur deyiip aiaEa

LomaL, v€ hiireBizleri ve i9 gitrmedik kilileii atalan na'rul:(KeI . XIV. 2,29)

5 }Ie! kim hecet malamDdd k6Ddijzi ii alaEa koya {:,! t^.,7

ve kendi nefsini sakl@aEa dnriitEoklik giisteniye.(Ket. xlv. 66)

2, AlgaltErk, hafifletnek.

5 El-eadd url [,{r.] : S6i aqaga koDak i-i dji, Eesela yal,yap sdylemek. (Kdeb. XVIIL 65l - t )

l'aEr oltna! : AqaF eiiloeL

Agafa oldu ,rrLL r,L]l kamuD baqlarrOBlerine seldi faiit illeri (Yuz. $eyd.. XIII. 89)

rra8lteE : -+ slaEarak.

itsg&aL, (seafead, e5a!rak): Daha aeag, aeagca, bir derecea!a6,.

S Ye ol k,* kili ki deve yederlerdi, sizden aiaEaraEdr ,rrJd .(Ce,. Es. xv. 21s)

Dahi andd alaEarak iJL--i can €ynZehidinair ladiaan ii bi-kaF ( I:lon. I'arr. Xlt/.262)

$ Dshi kenditznnii ol bildi!;n miktardan dali asairak iijTgit3te!. (Kat). xV.92)

S Desttar rtrr [Fd.] : ya.drDcr, nuawin me'as,na ve gnreleileri-n baq pehlivarundd aiaAarak olan pcllivdna rrlak

et gardlk: + aeaEratdk.

(Dee. XVI. 1{)4 - t)

rt ga tsne : DiB€Ein !9 tdafhata hacaaat yapnan nr damddmea aqalrda olaru ki akcig€r daEan, bae daman ve bael* dad€nilir.

$ Baslk IFo.l: A!, iga tama! rLu . ial. (;amir. xrt. sz8)

26\

Page 179: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

e9r!r vellmrt< : Tenril edilme!.

S l.atinrr hissalan ataF luT vanldrltar sonra bakil€ri zikr ile.(Kani- XVIII. JJ? )

rlr$rh cylcrnch : -r aphbh cyltnck'

q.3!.h : --f .{!t&*.

lr.tssble (a{|istd.t) : BL€z atag!' atetrva doElu'

I Bu rlaii bir afet'i imdrr ewelkiden stsgralskdri Jtril,-I,sehmet orEaz budan rratri

"'. *')ffiji.?n":il:!",

g ziiin IFd.l: AtaEarahk irrr'''r. ($a,a'it' xvl a )

rer! : -r agak.

.rL, (q4) : Ateah, aeafr.

Ulu]at ilidn gariP ohtaEsl<Yiice PaditsL gd n olur atiL iul

Yefa bellenekte kuqana kugakDut{ gdnliilii hcr bir igde a9a}

Yenisli olucit aiaedaF qah

BstD, s6te eekDe' olur ateb au!Bile yalvarhiru Libr ide vn neAiak .lL sirz sdyle! ik€n ola tarEaz

Cucii yeitiEinc€ yiiceldl drDrnAsak ;:t danluu bic Yilmez ganm

Habersizlerdiirnr Haktan, NebideuAqik|lr J!-:l usda avrattau' sabiden

Kul]m demit ket€Ede! serve Laddir

Ync€ himm€tlirin gdnlii a{aktrr rrir

.tdr dili ! Alqak gdniillii.

Ulurutr himEeti ulu gdeLtirAtal, d ri r&, .lr yiice hnlu Serelli'

262

(sith. xlv. 71)

(snh. xlv. 326)

(snh. xlv. 124)

(Ieh. Xtl" 117 't)

(Feth. XIV l8)

(6. Ra Xv tss)

($efii Xv es)

(H'trs' XIt/ ' 11)

gdriiln ! Acir. gdtrlii k'nk.

. Nice snrbn, eyaEa dneer kalurNic6 diitmii{e baht yAri krluStns g6nliin agak giiniilliilerin ! ) )(-'{ jttKi yindek eli tutiin olEaz e n (Ferh. XIV.27)

r'.t!l: Algak gdniilinnk, tcvatu.

, Aqrllk.ri.i! aremin biinya& olduKi her ne va. i6e

"na dnznldi i ( Yunus, XII I -XIV,tS)

, Arak budsErn yeuisin kirase yer ( Fe.h. XIV. 4a)AtrB* edego! n irBnnii der

prlll cylenck, (.ra8Lt eyl.mek, irskl|l k'!msL): Tevazn

i,$ Ia'r'n," kullanna alaklk eytcsil J5!! ili-'.i (Tuh- Le. XV.377)

, Yenaek, nagtibetmel, alt etmek.

! Ilth 6rn tuduE hazreti.de, iki dizir oturdu, ynziim top-taE. Lodum, llahi dsti ay.uk$ agakl* krtDak .tlu .trLi etiD-

i d.n S.liirisse an dahi senin ta.ziminde iFtcvcdnD.(Tuh, Ia. XV. 267 )

$ HGr kiE agaEltk eylesc el..r .'lrr-l yukan€ zcnciri gcketter.(Gnride. xv. 165)

Lrlm.k : --r qskt* cytamek.

vrrEsL: Gdniil a]gakl& gosreimek.

" itfa! varan irrr .,:l f.iti devlct ;letti- Ana L im yer iser uza& gi t r i (yunus. Xt l t -XIV. t4)

! lbtir. varvan aradt Dr c.-!.jT ? Dedi. H{kir: Beli a{ayup- '/Jr{i-taru.es etrik Varvan, Kitr Hiiseyin parayr, Hacroflu'-

nu .bdirl . .. Varvann i izamrm isidinco.(E!- XVrI. 11 - 4s4)

263

Page 180: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

srohral : Doyu.mak, yedilip iginact.

$ . . Biz deoiri diq ile gig!€nz ve bizi krlg siidii ile stalmrt.led[ )rA:jl vc Biigii !e ok bi e besl€Dirlerdir.

(Kel. XIV. 2tB - r )a9 dm : --r aq evi.

Gaza ka6d'nr OEman b;r{Ii gittil'omalrg talrn alduk itrjl y.rde yetti ( Hadid| XVI..tS)

q evi, (ar ocaEl aq daD'): Matbsl'.

(lu ii 'lil ul'dal ii sin"E Ha.i Uekral ocagrHani s@le taze daFn&r da ai oca# s-Jr UjT

(Arki. xyr. t82)

$ Matbab a,r- [lr.] : A; evi .rrl "J.

(ganiL XyI. 6a9)

S Perbu 'a [i,'d.] : ... Vc al dal!, d,u rj.i matl,dh 4erta.,Dave Liler, mahzen Eela6ma. (CoI. XvI. 17 - 2)

Demi'iler 19 evine q;L u:T hem nova.taDc .jL,lri [I'a.] dshinstbab c"L [.'lr.l

( Men. C.d. XI'IL I,1)

AJorq paray)a sukib:rlayrk gibi bcniSokmalrl,k ister at evirc gidi knlhdi (Vdstf. XIX. 53)

srrtntak : + ae,ktnak.

attt : Ak,nt:, ce..yan-

S Y€ Bogazdr Karadeniz aflF,,..,.,T vdd,r ki dofru Akdcnte

cercyan ed{,r. 96yle ki oradan mnru. cden ge!'lil.re ok eieE ''

(Et xv't I')

Sgrllanak: AeL olmaL, sovdalamaL, sevda b!6lamak

S Biiyte diE€q krz BeFeii ae,klamlrd, "*^oi"*. ,rr. ,,,

264

l

|||rE l, (.e4nar) : Acele etmek, ilnek.

Goz getdi ld kJa gile aagurdu uu

DediD }j aflbEa l.+r nola s.\da-zedesi! (Kdlr.XIV.585)

Ayai,n alup kimaeyi I'kmag'lY,loluur ogrl .t*nagrl

"L-+TSavaqa agrlEa vii sD.lb eylegil

$efaat LJup itz. ile sityl€dl

earnalolar:+a5urma'

g lt baktr bir semiz gitvde gordn, Lin dilkii, ia€al nqniiE fr.Hftr galip olmugtur, gittiirdii kendirznnn ol Lu}ldaJl alm

( Ferh. xrv. 12)

( Feth, xlv. 83)

( H d z o i \ . x v s . 1 )

.tqrnsr : Hayvanlar birbiriae agnak, erkeljik edip birbiri iize;ne

$ Et-resaftid n Nt IA|.I: HayvarJar biri birhe elkeklik ediparreEak ";^-T Banasnad'r. (K\L.XVIII - XIX. 1,624)

rt ilctui: Kiigiik cnrs incir.

$ Keetm.. ar in. in ._s t t ' j . . .4) ' t i ,znmii . .( s i c . A . x v l 3 , 1 1 5 1 )

$ Kara iiznE, a,i nrcjn, Akrchir Lelvas,.(5i . . 1. XVI. 4, t2z3)

rt itmek : YoDek pilirmck.

Hak ignn at idnp -)r ,rT bir vatrt LeyI

. Yodirdi halka hayreyledi hayti (Cbot;. xVI. t03)

qbr g6zu : Bir geqirirki kadcb.Revui hor sipahidir but i in oeyt lb-, , ! , r t rr^ ' daie iqr igi aqkar gozn 3 f ; j , yr ar kut i8,d,r

( Rev,ni . xyr.57)rtlhsuz : Aqkud.n uzrk olarik, alkD otmad,kga.

iley-i a{k,nsuz olbasu b,r cu,aciir ohun ansuz,n it.Ede nsbm t Ld,.nd.i. Xl.t. tJJ)

265

Page 181: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

sdr itm€L :sevsi, s&ygrsulmak.

$ Ol dera Kaneread Banu nikap ile gclip chl-i nectise aqk idiipgeeip yerinde kare eyledi. (Mnstim. XV. 3i)

aqll} : Yemektik.

$ El-me1rn _"u [!r.]: Arl,!. jJjT iciir ve eknek edip yenekigiin bir yerdeD bir yere bugday gittiirnek.

(Teftenan. XVI. 3, 2a6 - t )

s Aslk .'LiT ditEnhiir buEday b.lher kil : 7, bulsur b.:hcr kit .

s lnar (r) :TarDar. (s i ' A XVI t ' 113)

S TeDa-m ar. asr iil -ji ka\Ta)icak iistiine t,irez sirke katalar(Teshit . xIy. xY. 2. 35)

sqmsk (lI) : D.k.k hayvan dtisin. binmek.

S Bin ayg'. {lileyiipdn! kiD k'sraEa apaaDr! r:-GL ota.(Dett" . L. XIr . 86)

s cnrni ; : f l rd. l : Erkek hnyror diqi i iz i : afmak j-- \ r l

S ZaE eyj l l i : Arbugr hr l ib l . rd.b i r i t i lD i \ l i r L iD : B i r [ ' r r" bn c. tarn i iq in f ida ey l , cnet gere l . IKPI . XI t . b ! - 2)

D€diEin litaP alnuBr J tj Pansi

Dilhce dnziilmi( Uakrn lansr

rr o<lB1 : + !q GYr'

rrrB !+ aeuk.

reul' (rtug) : Atrk.

S Ogllncuklar oyuu, kozla la aquEla .l;1 kunardur.(C.r. Es. Xt ' . st- )

! Meydanrla aruk J' oyna.lar idi. (Dedz. E. xIV. 16)

! (erin a.f [F4.] : Enek oyuu ki oElo.,klar olnarlar. Kozi le vc aeuk i le. (De,s. xI tL 2t-3.2)

rrulns, (arrna kolan, arurma kola.n) : Ai,rtna.

$ Yirbi bi. aiuma -r; , t I paybendiy., :l. . .(sn . B . x r .9 , 115 )

$ Zebertcng rt' ) IF6.): -r\t,rma kole J',-.i ,--- .t i d m t t . x t I . 1 6 3 )

$ Zeberkng -,r-.j []'..1: Ailur4a kolu rJ-ji -rrji \. raplu..( N i ' n a t i . x t ' 1 . 3 i 2 )

rtutm! kol{D : +a!'rma_

r lut : Agr la.ak yer , bc l , g tq i t .

! Kara daEa indiEinde atur \ . .s in

$ Karru yatan kara taBlardd, alar otsa A ah taAta seninoBluna atut -;r vi.siii. (thtL,. E. XIy. Zi)N. s . ,ur ! ar ot c ihedr nr c , curA n d a n " h a r l n t i r c u n b ; : n . . u [ n r t t , d . \ I t . . t h i . : /

S Gir ive. r , , r l I 'd . l : AkaLe. l ra t r i r rah, , d i i iva l ter ,knh.(hf. xt '1. 137 )

(sn!|. xIr..22)

qiftletmck Eosrnadu. (Bn.h. XI I I I - \ IX. 52b)

s Ed"drab -rl- l_-1r.1 : Erkck t,r).van diqi)t arrntr niarrsra,( Kln. XYrII - XrX. 1. 187.)

sgnuEr : Evvdki, .ski, kadirn, kadiDi.

Vanr Yakup ainug J-*i v.nncBirkag gnn o lu. buDld dd. y inc (YLr . $.yd. XI I I .98)

S Pes oBlalllan cyittild. . . Sen aenuF LJ:.ir azs'nl,Fn ieind$in.(Eab. XIV. 2't8)

S Kaed bcnin soziimn ve hJ,dihi bulos deiiiFrl.. evdnr:Bq sjnuF i,--: sdzlerdir v. ul.e,k kcl.cilndir.

(Enb. XI I 69!)

Dilne .yitti: ArnuBr ulular eyitEiglerdir kin: liibirlcrkamusu Trurrr takdfi altDrda nciz ve miisahhail,r.

(K ' I x1 ' 61 ' 21

266

S E6-su, l , rJ I . rr . l : Ar, , t t i in ir t iT r k t l m e k : a n r h d a n o l a _

kanlr kanL sulardan gcqi t(Dede . x r t . l r e )

lo lq . l r t yr rc dt t l r k i( 4h. xt, L 580)

: 6 ?

Page 182: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

!r ycriLlEi : A9 y€rne.

! vehan -j 1,4'.1 : l.9 ye'iuiBi 5(-'- r:T. (Bab.xvl.2,477)

st! ! l. Baba.

-l5rk oldrm bakrcal ol sureteBilDczeE kandalrBur arln ato .il

Ata6' cydn! tandal'grn bit aDnSeni veren ua (tu. . Fe)d. XIIL 23)

,{tan !i i anaJl dBiine diitmiit olalsin ol sebtptcn dutugmur ola (Siih, XIV. 126)

-{tasr d-ii arasr yetli 1'a5Ddu bcrn yavu krldrlar.(Teba.eke. xlr/. 16 - 1)

ttasDdan ir-ltl diledim bir iki katVcrib in da mal ii tarar at 1/rrt. XIV, 206 - 2)

$ Ey ba,.datlanIn, atan bma yrlda ii9 giin dcstrr vc'mittir.( . | n r e r . X I V . 2 , 6 7 7 )

! . . OAhdan _vi[itlik haliie irrliler piseden \e lazaseto yuz{tdndiirdiild, t..lcf eyleack elini atala.' aalnrc uzatt'lar. Pes

r ta lan bular . i iE i i t vomegi vAcip g i t r ( l i i . (Kel .XI l ' .22 ' t )

Gerek Ii.\minc iityle sah kin tutaIii sq'snln oBlluF miis6k ata ul ( Feth. \lI . 16)

5 Ata ri ana, L!vm, kabilo oBldrlardn tabi{trDdr olNr i'ridali

sak la,v, b i lmck. . . (Hta in. Xr ' . 69-2)

! -{ta6, dahi anasu:Jayor ccrap rocdi. (E{es. xl'. tJ)

$ Hak Tai lenrn Lul lanna , . " f tar i , i ro d i lu ' ! nc is . erJan' lahi ; r fLar l i i rckr i r . tcrnrpt - \ l 7)

5 Oi lu c \ i r t i : Ey ara, raoz ' Lazi .y le L i k , l i lg ,n hoar

d.g i i ld i i r . t t ;u | . . XY. 2 i ' t l

g Aram l , { rhr i ror b" i i i ( t i , d , i | 'L^ , lan g ' r r i , b . i l i t barn d.gr i i '

aran l r t i I r i in i o t t r r t luo. I F. te. . X l / / 1

268

Oful atasmdan vc atr ll ollu.nrlan, Larrlae ka:daemrlan,yr er alTatDilan, ,ra arrat clinder uiurlasa...

( Fatih. Ka, Xy, 22)

5 Sa.Bed'dir, n€ oElu rar, ne ana, ne hot ata. (Cet.Ah.XV.3)

AtttF bize ata ., T Iii usGer9i suette all olu! de]e

-. , Vc kargr mahallerlensiB delt siid olundukta ne Eahllesir\.e ne atas, adu dinele ka&dir olnayrp...

(IbruAin, xv.109.1)

(sic. A. xvl. 6, 373)

E Atrsmdan Eiintalil olan Eebl ig . . .

fsic.

. ! Ata c T I.e ana haLkr ttdenir.

$ Qih gonlefi hea borad'lar, iki lii' hahna geldiler.

At! vii a[a kardai'ndd !.9aDrUi cvdeLi evdetinden kaea

B- XV. 2, 35)

(Sddt. xt/. sJ)

val.tnda aBlsru atalan(L?ys. At. xV. 62e)

( Muhan. xv. 347)

(z6d- xv. 70)

( Hddika. xvl. 90)

(hf. xrr. ft-2)

(Tuh- 12. xr'. 166)98hid olsan hekka ketEetne salm

' Gtde sayet ata \.u ana hakh (Vahdat. Xt'. j62 - 2)

! Ata rjT ana oE u, kl,r iki yrl veya iie yd oddan, surla bekter.

! Ca'ferrirayet eder atasmdnn, atasr livayet eder rledesjnden. . .

Xu,'e r*usuf'un hiisdn hak,ygiinAtalr dLr'i Ya.kub'uE hii,nii halrygiin

' (kng. Dai. KV.227)'

Uen ol piisdio irresin. siincneviE kiEAefrnda u,n ata dr a; \ .a , l ,eagetEz (Rur.n i .Xv.r )

! .. . Eger i.tidamet-i 6attarst l.c iirikuet.i hi.ikiDer mura-drn i.o at.i rj6T ziDan,rds biatindcD tehalliif ed€dcri biategctiir.

! Pc'lGr rrt [Fo.l : Ara.

269

Page 183: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ $ahzade nerlbue olup ba$rdan a-kll gitti y* dr. .{tasrve Laddaltan eolup emvi' ilaelar eylerliler.

( Me"ahib. xYL 340 )Cihudan Ler kigi oyu utanazAta yerini her ogul tutamsz ( Hadidi, XVL 401)

S Ben atabr !,.I anrcak kenddziiDii yenemezin, igiD dolar.(yiiz. Ha. xyl. 201)

! Uq due sag ba&, be9 yiiz ak9a, atasr d,lil Ali Celebi Detn.kit,drr. (Sic. K, XVI. 3, 82)

S Atam llr irliim terbetin igti TdrlsDa yoneldj.(Ta. $.hi. xvr. r02 - 2)

$ Baba irrr lFd.l I Ata LtT ki Titrkide dahi Deghurdur.( Ni.ncti. XVI. t07 )

S MaE ii bab -:1, r ir- [I'd.]; An{, ata ;-i.ji, vatid€}a Danasua.(Det. XvI. 34 - I )

Hulefa I , {r . l : vn i i l ] reraI,ar. l : beyler, aralarIui :aba.t ,TId' .1

Ata oa bir bular Larda! idiGcy severdi bi.bi n yoldai idi

2. B.ktati$yhi.

! Yad-i llak'tan bir deruau bo9 yaln ayak ba$ kaba tcnnnrc-png r9rk, Abdal Ata UT huzurura gel ip. . .

fr.r.ast: rrsban'n bab6r orar dede. (IatoiI xl'I' 34)

5 Cedd r- {/r.l : Ata at{sr 6i r,'l ve daatas!, aa, dede ddler.(Bdh. Xl/L 2, asa)

rl!atlMDr](:+rtlilnll.

.td€a : Lara.

AtabcB J! u!ettiler ol t{la orKi tcdbi! cde ,n'ngiin cihant

Bed iaiip bigarazAle pendirKfndiiden atabeg eyler kenrlin

270

(Cet Ke. xvl I .86)

( baudl. xVII I .57)

(teh. $. xvI.)

(,Atai. Ha. XVII 89)

g Vc.iFi izaE Ciin atabeB'i dFvlet olup isti al iizre m.k.E-r! {dr t . t te reDekki in etmi{ t i . f . !o iDo. XVI | -XVI I I .4 , I IJ

! Deyo [Fd.l: Ma'ruftur ki Tiirkide r.ya deniir ve trtabeB -t,uTve lale etuaslna. (Ln. geh. xvIII. J2-2)

. drtrf , DeE'n€ktcn at.

, DeiD olup zabo-zen-i levh'i :cEyleycaitr bulduEunu ar aEas rul 'I (Abi. Hd. XVIr, jt|)

j irtrflcr : Binicisiylc bcralcr arr yerc seren, diiiiircn bahadF

g Erb nfken JJ(;l *r lFd.lr Ar aktancr o:rrr1 :,T manas,nadrvc dilivd v. bahadr kiEesneyc rtlak otunnr ki yatuz basD.kendisini diigmu askerine ump .t ve adaIn akt&a.

. (Bnth. xvIII - xlx. 60)Lulu : Lala.

! LSlt jl IFo.] : BiheEta, yani bimisl. Meseri. In'lii-i lita rlcrtcrI vc bir kiqinin araE, kulu Ji.rut tatasrdtr, Tiirkide dari_

tiyr'dir. (Ni'tuti. XVL 224 - t)

($anit. xvl. s06)6 L;lA rJ [r'd.l : Ara t ulu JJi ur.

: Ecdat.

atar-ds.Baida! iJ,.L il(Yddisa,.. xIV. 19 - 2)

- 271

' . Bane neyden safa dolar, ua tivk' DcDitlct ateld ,.;r iiEEii.t-lsb6is (zdti. xt I. sr t

! Atalrr .ydiir: Utu sozi yerde katmaz. (..ttd. XyI. z)I&: At6bey, vasiy, devlet naibi.

$ ... OBI" Celet q"n'N atat& jrut oldu. /Ciior. XVII. 219)Fd||n|r , giryu.

! l(.e.r u** dam&ldal, ya&h {rr. yiirok daman derle! .

Page 184: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

at arliasur gelmek : Ara bjmc!.

ii 01 hin ki,ii ciimle at ..|'a$na gcldiler rlirlrd[rroT.( .4n1i l . XIV. 2. t )

S lki biiliik le;ker krmra$p, ka./narrn at a.ka$na g€tdiler.( Milsrim. xy. 6, t9t )At a.kas,na st.l(li an,ta Iesk..

( l iha l t tu t ru o l gavg' se. is , : . ( teh. I . XVL 203)

5 Ask.r - inusr . r+ser b i . u ikde at arkd,na FdeterrJJ l . :_ j . -J(Sotek. XVI I . | j l . t )

at brlakmak L{t siimfi

!r crvl'ldrm : At oYnat mlk ( ?)

! Ar ('\land'nrp .?,rrj rwr. -i bir tarafrrur rlahi krtnl, hamlt:kJmags k$tcyrry.. (I:nfes. xt . 198)

at crpmk r At salmak. at snrmek, alla hiicum etDrl..

R.,van tr ta bindr ! i i , l ( t , t i , t rCi i ( . gi t rdi i rniqcyc qaptr atr i l . r . ; (Snh. Xl l . 218)Y;ne (tiittii bulard arllarDrcaAtn (apup s. i i rdi i . so) larnca (Dah. XII ' . ?t -7)

5 Pcs buut bigi mrhatara yddc ko ki ki{i yotlulai at eap-6rnfaf ,.rifr f,i. ( Kab. xt . 16s)Dalbunu cutm o sevdiEin l,onim

' Her k.gu kim ata bidp rr qapal-- rr l r . tJ. XtI . J7)

g Fesahat mcydo'nda l ,6lafat arrh gaptr+ r tr t+ ; : k i . . .( ' t a. ldhi . xt . . r , 3. t )

!t &pmel : Atr tiddcrle ilc.i srlmek.

$ C6ng giiDiinde ev\el neyd 'a ar depirl, *: rigiren ol idi.( C i i t s . X t ' . 2 - l 0 )

5 At dcpiip ?Jp J] lctgergah-r bed-hala )-ctri.( soadct. Xl " XvL tsg . j)

rl .lcprctmci( I At siinnek.

5 Hassin nzerine at deprerti

rt cri : Binici, snvari.

$ Tovekl(iifi llak .diil, ii,erterin. at biraErp !r;trs ipe. gibi ldn)- i bi . ib ir inc\rd!. (Ssadat. Xt/ -XyL

at bitrmek : A ta binm(:k.

iUir ilyas itel,irlitlnk guzat(;itti yryan kimisi l,ine.di ar

S . Egrr lrinih lezzttlenndrn artugral, dngersc at binnckJ-:, ,r, k'[9 srluak, ok atmak vc dahi . . ( Hazain. Xt/.49.2)l lo . t yo lu, l . r Lar ,n orra)a Lo ) ih , t .L ynrnYiiEriik at bnr ./. -i k[l g;bi ko1 rln;mu ile r ar kovu,s

(D. B. Xvr. 98)ar Doynuq di iroek: Arr, Loynu nz,,r inc cf i t i t hzl, snmck.

{ MeEn ki nalik bin Hn.is bir nice pchtir.ota at t}orruoa, lur i r t ' . : . - . . ) -- . r ; t rr , ,nmurt, i . I l tx\ t i , , . ) | . /

{ Ilemnn at bo}tlrDa diirnl' -iJr dj.rJ, r ardt.r,ndd,

t62 . t , l

(EntPti. xr'. 27 )

( tdahid. xrI 83)

S . Pd\.a-t', kiEkar . Lila-tiknt, ""b-i

.,bi-."ft""",. ";i',.oltrp alL.. ii,rr{: amadc otdular. Bu hakir-i tnr taksir{ldhi s.el.i lo ar,mi si i \ar olul . . . cazn niyycr iytr at boynda r l i i ierfkl,asa rfrndib,izin y-anura !ardrn. (Et. Xt ' t t 286)

E ll*ir (iiEte Yinrmrlakileri b,ratjt y,truz bir g,LlaD,dtd atr,oEnDra diisrck !J::)' .)).), -i ii9 s,iatte gdrlar riairra(,knm. (Er. xV . 5i8)

2i2

(Sdadet. Xt ' . XvL 16I - t )

$ Ete.. yaFk gefer iderse, at eri rr oi ara nrc. idmo rni)-se,)ayak yiiriiyen dahi ytruDeEe ,icrtay,n idmsn i{te.

( H|zain. xt . 66 - 1)rt [el toynal: Bir kiEseyi biiyntemek iein atelte bir nat\rrdrDrak.

Sd'p aks.i cbruDey.i biaasclrcnimqiin kodun na.liii ar.r" L-_S'-, !rJ;

(Hdtati. So. Xr/I L j9j)

273

Page 185: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ii r OL, Lunrur menzili, okur veya Lu4r'.trun ctiFbile4'Ei

r..b..rf I,{'.1 : cllver s'- **" "' i;5lTirll*:lm il6}D.f '

L t Bifitirc rtEar'

t yol€Lli dteger oLlil {tte&vduk ir+ii (Dede XIV 126)

irn'l , Ar.iirE"k, at ko*uimak'

! r Bir qctit 'aml vet€n bit&i'

Yin|nd! ola! iiDer! vo aslere' ne-du lsuz gailazlanm

tiytp Dm*en st ,^u^o i;;;i*:'iwt . xv rt r. 3, 3b)

rIDil trf. tFa.l : Yunaride bir srmg ismidh Li hsici bevaz

c-rr,riii k'-"'oy"-.it,t*1,, !:_::*: -,, l:T"1,.:f,-,:5

f. l" -a-t-, Tnrkirle et Laauer 6-e-u oT rleilikterirlir'\' (Biith. xvlrl - xrx. 355)

l"rf, U" "*yrp

pehlivam 6lem ollu ki at koparma oT

i, gii" ".Lrra", "l'.

urEada' trt feLEe'ot atEe&.-olt,, coE !.|I.q4 l

E tnt{d oldr ki. . . ( Mtulim. xV. 4, $)

r{ Ldb-i aster'le aleDlcr rlikilen yere dofru at koparup

,rt tr,T bi4at Tinur'ur iizerbe katrleyledi.' ( SoIaI' XVII' 4t '2)

ilq yugrlilr arlu dali paditah-r cihatr taraira at LoParuPbc cilirrcc.,.. (Sol6k XVII' 192 - 1)

r At Logturma!.

t'l f.crsotto mahL ve gipiil-siivarlll.ta fALiI oldu. Aturt Onj,:,T w€ oL arEa! vo lsLr !almar.. .

( Fetcc' XV' 224)

!i&r& Nr.@i tin giirelor rt Loqst lJr c,T yiirinr!fri crE ii gdniilter alur olL'liillor hamu:', (D. B. XVI. 169)

rt.gc url||rt : Yakmak.

Bakna yn Rab eevad-r dcfterimeA ur atetc.:tT Jrl benim yedne

rlerler.

r.lc F : Aucr oldugu.

$ Eer liD bir at"rd& okh ku!cdtF J,r-:JT nalnD oh.

(Hated. xvrr. 7 )

( Btuh. xvIII - XIX. 489)

uM Eorgu9 gittiiriirdn ki, atF(Td. Sat. XV. 3n)

ri.t cvi : Ate{e t.panliDn igirdc siirekli olarak atc5 yaktrklan ev.

$ Atete ibadet cylcyen Ltfirlerc ateg evi sll ,5T itmek ignn lJirkiqi €iin icarye vcn'rek layk d.Bitdir. f?er. Ku't- XVI.42g)

.r.{ giiFiigii I Cemre, yad kata ve kabarc'k denilen hastatrk.

$ Ater.i padsi d-Jq orT [.F4.] : Ate,.ok dediktcri iltetin say.ibir itlenir . . . Tiir&ide bu illcic Laba'.'l 'c y-, k*. '" ,;,.sgdFiidii FlJt e- T daLi derler. (Anrh. XWII - XIX. 2s)

|t tSdtilii: Arln sa#rsu't onmek iizrc eyerin dtaslna dikiten

$ Kefcel.png da J...it[I'd.]: At gdttnEridiir Jr,st,l or, evo"i"d&na dike er, st'.,r sagnrr iizeri-nc geliin I'sn Tiirkteri dnd.

.rl doldumaL : Atr dolu dizgin snmek.

DolduEug krr .ttn gelir nstnmeBeni saynAz rt olaat beziryar ( Soz. Karollu. X/1. a7 )

$ On be9 atrm *l *.-. ""

oD iki atEr eni ola! yer.(Sic A' XVI. 7, a15)

9*rt )rolt,siyle ulartttr noka ar&'. . . a h y . r : A t J e r . . . i nsrnrlaki yer.

$ Kendii diyanmrzdan ye! ist€diih, bh at s.EirdiEi mikrrn v.iie ta! rtrlj ye' r- J. T ba'lt ta.yih eytedi. ( i*"t ia. X V t. l St )

2?4

Page 186: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i

S lyurah.n..5 'r- [ { . . ] : OEdnl lnk i i . ar to, :-oakht u;- , , t Tve tutuya nesne komaklk. I Bob. Xt I . 2. '30;;

5 Fc'1,, I .ar l : Ar korup -r j j - ;g.( .no \ . r i ter oEdult i i l

a r t u h F ! u z u k a d . h . ( B d l r ' x t l 2 ' 2 6 1 )

Girznee gclme, igmeyince benim,4.t kulaF;:Ji lrT doluyu ta bir iki (D. B. Xt/r. 20r)Rerani hoi . ipal i i l i r buei in Dcyi lanr i i r . rr .Ki daim igtiEi aqkar gitzn ya at kulaE,dr rr;)! rT

( Reuani. xvI. s?)

(vEse. XyI. ? -2)Getiir leki kanl tol at kulaEr;i, JTKi azm-i Ar9 eder hiDeet ulag,

lJ!iiiFi gussayr L.aldEnaB i(iin har'rduEeLel;E at kulaF deve tabd, l !P) v6r

(Sobit XVII - XVITI. t24)lrLlldumak : Ata bindirmek.

FeraEatte atlanduran !rr;l T indircrrKrlmq eyleyen, liyk yiiz ddndnlen (si)h. xrv, 183)

g Tiz u!u! ydaFtr idiaiz, eeriyi atla.nduunuz ;f);r-l;i.

Anl atlardualar rl rrJ Tbir buaka

Ki rnru irige bin }:l uaka

( Fiituh. xIV. 3)

(Muham. xv. 366)

atla[a|"k, (ats sda.naL) : Ata bimek.

Bular dahi bizi yagr sanalarTona giriiben ata atlanald ,ljjjr irr (9ilh. XIV. 45)

Yeg ol !.ie yayal zahmete larlanaKi bagrD yereue, ata atlua 4Jl ttr (Str. XIV. 137)

$ qiiD EbreLe'ye haber vasJ oldu, arlardt .'iilrr seldi.(Si Da XI l / 108' t )

Ol suda Lim Riislem ata atlma l-t;' .,iBellidir tim giiziine kim Latlua (Mon.Tayr.XIl 80)

276

1Seb,' ol"n". krlurth bt krz ah's.but'

ot,l"L,u dtlandr ata ;s$

Ol qice sat rcylcyil katlar(LIar

Irtc oldu durtlula. atlmihlai,!r:lrL

,l and'iar ardDu dii.stiilcr.

; q i i n J r t . u ! h r ' x - ) a l n r z . . ' s a h r a l r q r l r r .

( Ierec. XV. 313 )Ittifaki bir gnn atloxh emir

i ' Bi ldinde navib i i rah i i vczir ( lbrahin. Xl ' . 87 '1)

;!u *tur' '"r.t' okln Fir'avn atlmil, 3tr:ljL bilosirll. b;t k.zI bin ve dahi iki yiiz Uin kiii vand'. (L+'s. )r. Xv. 413)

( I s k . X l l . t 8 4 - 2 )

(Ca. X It'. t6t))

( D e d e . x I V . 5 2 )

H.l€f '.ikar

Fanr, lahmetiDe bu gez katlanun t Lam. xv . 9 t )

tlanuben katrna gcldi.

Ngal ctti iEdi dunur rtlantrn :lr:! T

.t lanut - . r , s. \rax . ,1; . . r ara\, ' I rahr gordn

L ot 9eri tiz rttanuben valdrla,I'u dcpcde ol Hnsq,n'i gitrdnler (Bauat. Xl / l lL l t )

l: dtlas.

r Eel 'urs s iyah at laz( lan j r j ) j i kcfen idup. ._( Mnstin. XV. 21., 5)

.Sabah atlu fiilAn yerdc bir gazi ,r.iEit vallr.. . .(T. Orue. Xl:.9)

(Cii ls. Xt ' . 51- i)

'Het ginr;ikira atlaDBali i-:i;l orardm dr,.aradur.(t<db. xr-. t67 )

!... Ol b.E atlar g.tirtti, atlantllar ol ikisi ol aralr gczdilc.| ( / t . xv l .78)l cdzletilr soA.ir ftrahtu ncge! ol tahba,i hiisr

( C i i l { i i . \ l t l . 4 l )

iol giin scandip bir orman iqroyatrp vaktr sehcrilc ciimlcerhnrp b i r seat kadar dal r i seAirde.ek. . (Et . XVI I . 13)

Page 187: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

adu &utu : Bir at menziliae ulasrDacal az c

5 Katraat eylegil diiryadan bir atlu azugug'r.jTrrl kada!re8treyc. (Yiiz. Hd. XIV. a0)

r.lu ldti r Siivari.

Ititir iirihn havadan ine!Ol atlu kiriniin :lr+:t JJl eline konsr (snh. xlv. 6t )

!.ma ip: DokuDac'}Lta eDine at d ve taratda s*rqrrEtaD ip,

5 Bir bcl ipi ve bir baq ip \-e bii atna ip ,it ;t ...(S ic , K. XVL 4,223)

a. o6lall, (!t uriF) : Seyi,, ata baku hizEetei,$ Bn tiri

_kurtuloa& meBer iudar kie deveci ve at oEle,i r .r l JT idi ler. (si, Da. xIV. 1?i-2)

S Bulduklen ar oEl&Dt.nn, r/rr, r,r ve robatrte,n, L,.drta!.(Antet. XIV.2, t)

s tasild ,tu {ra.l : ls dE enici vc gulan vc Lizmetkar ve atoElan' iJ"Jr Ji (Ni,tut i . xvl.4t9)Gihq ijriincc golgc gibi gitsehBeni etsc atr otlam FeEu!

! $ate! Jr L.: [,F4.]: culart \'e hizmetkar ve at otlanr ve Far.at-anuz vo suh.{ iri ki iio€tsiz olo i9ler. .. ( Der, x v r. 1 19.2 )

5 Baz, evkarta zatriroye giden ar otlad&'Da 6ark,t' mazararkast ede erdi . (Naina. XVII -Xr/111. s,3s)

$ E6pir ll,orydn.al : Hayvua baLa$ ueakki Tiirkeed. at ueag,

;err ,T dcnifi!. (Korr., Os. XIX. t, 296)

aa oaiyrd : Bar-.t&.

l(as[ak diizncn: ertar [1..], koku sat,cr I attar ltt,lAt orayrc! J-Lr Ji: ba) ru ,!+1. [,ar.], nayru eri : drnstsr

vo l(Genq )rt II 19I

2ia

(D. B. xtrI.)

oyra$ I At oPaulaa Yer'

ArrElr olorgrdll r*qrr ja t Dahcirgaf,-r niill-i aek

Gcldc.i EEPI snl iletti 6b-r pikiEiE (RLN, XYI. 2%)

Na9-i zerin-i h ali yolda bulmuqtu felok

Kir bu saha ol tehitr daim ar oynairdt Jr;qrl iT(Reoani. XVI. 20)

, ht oyn $ olmug idi felck (HAI4ti. XVIL 9)

! Eid.tc cur v€rirdi ana D€lek:: ltrl oyna$ olmug irli felck

irtErl ! At siimek, ar siirelek hncu etmek.

, ot a.nin gibi ri.."g" .t 6alr J'iL. !,7, Sro aohors olup deriz ifr] daldSro aohors olup deriz ifr] dald (Enve.i. XV. 6a)

Bir kara huhar... erka geldi gitmgdk deraiic gark oleuq.. Earlerllrl or guriip at sardr katl ceng olau. ( Fetec. XV.t60)

Gnroh.r a'diya at ealup +-rL rT kiDiD tu'm€-i tti-i telrrirIG liir kiifte-i sins.D n $ eicAl. (Saa!ht, Xv - XVL 159 - 1)

,ret IAt.l: Bir halk& iizcrine at salup ba!$m

Io rlco azneyleyiip neydua at.alaydr Liiffaraberk-r hatftan elinde tlE{ nryur

.dfip buDlar kerer geldilerri.Li ciimlesi at saldrlar.

(Bab. xvr. t, e)

(sor4k .xvr .2 - t )

( Battal. XVIII. 44)rbch r At kogturmak.

', Anur ol Lim harek€t-i Liillidir, ot oldur kiD diikeri be-td iiL deptene: Ynriirnek gibi, giilet tutnak gibi, biri

'yjo o:!"-"r. gili her nice oytn gere!.se. ar scBirtaot,- . ) ' g ibi , dahi. . . . (Hazoi, t . XV. t? - r )

&ut y6nigeri bir baqr pek ata binjp rehir.rrafmda ar se-ilcd rtt.tr diigiip

"r a"'pr- i""t ofa"g,...

(Sic. A. XvI.6, 133e)

| ".rt, 1,t..1 : At s€irdici o,rF r,i.

t (Mitntehab. XVIL 40 - 2)

279

Page 188: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rontr : sav. \ ta atd g iyd i r i l l ! zr rh, r1r ] i :J .

. { r i i r in , f i j i iv r l . i l i i i , j . , l ; rcv inY,L, i , rd ' ar ronu |Jr ! r , i b . rg i is l i i \ . . r .Bogi is l i i r rn( l , r j r . , r l r [ ] i ! .1 : a t rdrr

I ) i l . 's r .h ( l {nh. l : b i t r l in s . r i . f ( . r l , . , rg J

ai ns+' : + nr ogrnDr

!v. b iDn, .k : { \ . . n \ I :n ,n. i r g i rD.k.

\ sa l ) rh r , iLn, l f r i r t hr l r t rq, , arr

\ r r l ' ; rnr i . r l i T i iDu, l ld , 01 zrDatr( ; . ld i hu . ,sh. l , r i t i j r l i i n ig.han

i U r i . . l , i r 1 , r { l ; . . , h - , n , 1 , . r ! . l , i n h i i

a ladatr : t \ i , ! . . . i t rmr1, , , . hnkt , \1 , . .

i , , ( l d r l i i ! k , L r \ \ . r t . . , \ a d r nk i r r \ , . r . , 1 \ . r . { l i i i t i i I n \ a d d rSakD, \ r (1, s ,nrDa(In N ndorBfn iD ( l j r . t i t r r l ro lua, 1. r \n, laD

s'adtrn l ,k ( l ) : B. \ ,nd,r ( ' r ) .

l . i i rd L l r ! . r rd. r l , i iN r I j l f \ nr ruSrn. r r l , r \ . rnr . ;ek$ rereu

\ P.s,a l urr ! b i r aradrur l fa y i iz dnt tu.l ih L i r a \ rat b i i . i in .n l ,ur . r d i \arDr il . rn . ! . nr rgnl .

avadanl ,k ( I I ) : i t . r . .d .var .

rv sl"sk : Av' Yakalanak'

6 . . iDdi q i in kulvet ten vc av a lmaktan

iein bnnyadmr hiylc nzerihc komak ger.:k.

aaan I zofbr, fctatqr, kiitii adM

V r A " r t u ) u l J J i , r i r d t h i r ' a \ J , '

Ki od i;lqericidi vii Yel kovarr

Bi . adi :m a. , g i j rdn k id andadr

Brralt, ta,., nslijno Lcm dedi

Srn r,rdin mi fcryadDa t;hs.nirr

Ki f r : ryadrna, , r ( i , k ihs, r s .n in

4van k i l i narsr l , ,x ln t ) i t ,11,1l , ln k{yddd v.g i i , l iv r . i id , i

b n r . t i m i . : , , j r d . { l i( t , . k . x . t 38 )

( E N 0 ; . \ t . ; 3 )

! : - : . . J 1 . ( ( : i t t t . \ t . 1 ) . t )

(C i ah i . \1 1 . 8 )

( s i i h . \ l l . ) . 3 : ! )

hr\ a viiziirrl.n citdiilomn: l .n , l i t rhr ! . r_

( R l \ l I t b )

( s i i r t . \ t 1 . . t 6 6 )i _ . ! ; i . o r r i i n i ( , . 1 .

I 'nf ;deDi l ia. lI h . l : d . b , k u r a k :

krD0 {rn. l( t .nr Xl . I t . 5!)

itri. rl kaldn. p€s(Kct . x ly .34 - t )

svara : K i i r i i , e , t i , t ,ayai , .

l i ( ; , , rg i 2 , sof r !au , ) l r t 20. (S; t : . tJ . Xt / .6 , j )

i i I fn l ra na.a t i i rk rya.r " r J . (S; . . t ] . Xr I . l2 t : t , r . )

rvoz lckncL: { ) rm, :k , s , ,s r ; rkarrcak.

i l lu .6- ' r , t , , . r i ,J .k" , , ,1 , : rvaz j j t , r : t_l iy l { i rd ; l , i r i izg, , , , , . t I ,a nBrz ( t .a .ur i . x t . t . 2Zt- )

avaz cytqnek : r(jsl.nrD,,k.

{ i Ni ignI tn l , iv i , t i (1 , , , 1 , ; r n i i . i ,1 i a !az { : ) t . , I j ,1 , j l j( l l i i s . I ) i t . x r I . J t ) )

$ l lo , i ' r lan lar . ' - l i J ' , -a t r , , , .

/ Lrh. xr y. 3J)

( ' l r . . ( i n . x r I . . 33 .2 )

( bi,h. xlt / . t6)

: l l l

! . . t s u r i D h r ) h . s b a b r m z e \ j , o l m u : i d i . i t b l \ . r v . n n d a r a -r l :ur lk ;r , , Lrrnu cl tude buh,ndu. bakF;r rat . t , idrr iE

lSic. .1 Xl I t . 164)

{ I i , l , \ . , r - l , r . J : B . r i . i ; . I , . d . i " v n . , r . , , t " n . , t , r . ' . t r o -l J r . . , ! x J . , n h l J i - r f A d h . O . \ / \ . / q l l

280

rlaz giiriinDek, (a,azh

! Y,:rm;, \ t , i r t i , r j r , r , .

n x ' i i i r i i I K t r

t i i i t i i rnx,k) : s , \ i y i iksr i rnr .k , brg, rnak.

l , i l 's i r , l , . r 'a? g i i r , i r i i t , -_ . : , i r j r .( t , :nhs. . \y . | . )

s,t l r i t i i t ) -)rJ Jr j krr ,rat , , tu\n lni i i r ik l , j rnn r s i ' i i . r t , . rd; . . i , r rnrt ot , , ,sr art ,n, talrrar

(r , . )s. l r . \ I : . 778)

Page 189: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

av! r gariirmch r --r avo, tairiittl.L.r{& ||i!cu : Se€t€he4 ba*ltan.

$ H6tif .-,iL IAt.l. Avaz urucu s,:rrtjtj .(Mnnkhat. XVII. 106 - 2)rvrz vcrEGL ! Ses crtan,I.

$

avcsr I Tercercye konan yertet maleqesi.

$ Et-t€blii J-:Jr I,r'.1: .. , vc dahi eotlrcde svcar ,_rr koynak.(Tercena\. xvl tz2)

$ Tavus avaz ve ip -r,r jtrT etd,alu bi9e}6iz.

dclil : Pra tutmaz.

s0yler Li: Ne ekeEe[iz( Mnaiib, xvl. 44t )

(Kam. XVIII - XrX. OgJ)

Nrnlr ol AFu'l.Hayat,tan avrlaz i:;r(Enb. XIt'. a55)

hanasma, yani yer(Ni',nati. XVL 498)

avgunufl .j].irrl su;alrra len tendi(Sic. K. X|L s, t65)

El.mahn*. j y,-r, [,a..j : Avc, detik _r= , .- :- tibir otuanauerm rua& olunu l.i bL giinde eline bir heine !..itse retefre rebar otup ah;aea bir akqa Lal_maz ola.

S Kelbi eyitti: y,nra. bitral&.

avSun : Yer altmdat i su yolu.

$ Kariz j.JLt [r'a.] : Avglul n]rr kanatdtrnda su akacak yer.

$ $ad'rvana sele,r suyu!malim harc idip. . .

$ KAriz ,-,fl [aa.J : Avsun jJ"]r. (gdnit. xw. 6J7)

$ K5riz r,rt l [ro.] : Avsu. (Can.Fo.xvrr.3s-1)

$ Kct : l lFd.l : t( ir iz miacrnadrr ki ye! alruda utan su yolu.du. Ti irkidc avgun i;JT dertn. /Ai,h. XVuI - Xrx.472)

$ (Friz i-rr [ao.] : Yer artDda olan au yotu manas,ndsdr.gciiz tAbir olunur. Tnrkide avgua <lerler.

( Bnrh. XWII - X6 4A')

282

i& :Avtlral, toscui bulmak'

bfot ro*1"" "'"ta;- oot'*Il.dt .B||yulon avlndrm lr;rr tiiliir (snn. xrv. 336)

t6dn lcviDcyidi

; .qof "dUat

U'", aluayidi dlr-rrl (Siih' XIV. 127 )'fdl idc bdler reiYyet levhe

f .oin olr vilgyet avms urT (Melhone. XV. 8a - 2)

: --t ryurd.lrt

ol baD sitylerdi, beDi aglaldasu.n dol(K.si. xv. 1,205)

it tr'lili J+,Jl [,4r.] : Ve bir lincaneyi bit nesDeyle alda]'up('f.,cenan. XVL t93 - I )

r Av rvlaeal, svLrilak.

!. N.n nevd'ds av idcrl€n jtr+l rT yoldatmz Hasar

F U€LDct . .. . (Sic. K. xv. 2, ?6)

i Uii'aril ".

miirdnmiik de denilen bir bitki.

: -r'Olr&nrl.

, qlpa, ta.u, bakla vii Dohuru panbuk u avku{ o5JT biciitrud

yr Tt .lr'ls'z oglanclklar bigi kjn b,uk sdriiriip baB av-!$und.n iirrrjrl a$rru yemiS uEular.

( Mettdne. xv. 108, 1)!|Yr'!1

i'(rvh, svh*u) ! Qaldan eit.

(Mnneb. xV. 214 - 2)lk6y yanrnda yahut koyler arasuda ya tarar suvadrnda,yrt.Ioluda otrin otsa Li ravar ugr;g, ola, uun sibiye8! tl,r i'Ller. 7 F;ih. Ka. xv. 2z)

Page 190: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

T

iililt[ ]

lrfr

I{$,

Safragu ilr,i- [Fa.]: Kienck kuqcaft, ki bostantar avlagu-suda ve calnarda olu'. Saruak karal,Aa llaitdil.

(Det . XyL Zr-A - I )s..ip dile,:tillerini. btr rarhk a!h,su a,teEr$ r_:,r,i isind"

",-.ik yapu, )iiksekt. vand alru rlaal od,scaErna ai piti.ip i1aEtrlatam d.vn. su iistiine yel ite )oEurulnui ,.ekerder saral-r.aprp bacasrn balrlan elltvone benzer. (&t. XVI. 63 _ 2)

$ Hav; . , - [1r . ] : {E, la i (b jh o ld av lag drJ .

/ Bab. \f.L 2, 165)

$ SafrasiD ii,ri- []rc.l : B,ldrrcm kufu ki bostanlar 2\ta_Eusunda,r - r ; \ r r \ . qa lna.da o l t r r . / r \LL Tuh. Xr r r . tSB-t l

rr Berhu J-; -- [Id.] : 1 arui, h,sar, duvar ve bosran kenarlalh.ve tarla aralarrna, ,tikea ve {d, crryr it,, yapr)an i.y ki Tn.t-g.de kiiqiiEiine rit re biiynlinne firakdNe cr biiviiAin!.a\tar'rr diJler. llnnciisii hi! bir i.) geceDirecck dere..d. Dl1}1-

rvlroal (II) : EtrafiDr cevirnek

Her lahza sin ii zerle kemcr '\la!up ':-:l

Koear nirann ol smenh nazisaDe tlg (Ladii. Xl'I 1I)

daat gekmek : Kadrn g'tirmek'

6 Ferhat Pala Bunava r Lrr<hkta lc \endr t 'a i rat qel - ip o; r

v;9 nerkuna rika,yet e]''ledikler;nde. va bcni bi q(:ksjnle.

deyn erna' tabir ile taliltie coraP 1er.li-(Naitnd. xyrI. x,rrr. t , ,119)

awatl* : Zevcelik.

S . . . 1'€zi!in trzru 'arratLlr drirr' aldr, oElanc,klan oldu.( 1-0 4. Xt:. 188)

S Eyitti I Bir krz karda5rm \ar, bisat", zemin ii ber ii bahr

arr gili hnb gijrdiigii tok, sma'aqatl'Er "!-rrE leicyiE.( Ft.,:. Xt'. 218)

lrt|r ogtar I qoluk qocuk.

S Daimr padiiah ol avratr okuturdu. 'alrat oEld JLrr J)-"arasrnda sergiizeltiDi siiyl.tirdi, biiletaf{: cdcrdi.

( l ;erc. . Xt ' . tgB )

&r nla}, (abrJnEk ): Bi. teyin iizernre kapdu s;lli c6itEok.

$ En-naLv _rrrr [,4..]: Bir Lidsc lrir ym, iiz.r., nrer-l cdip aE-'aak, yahut ok atdr kiase ).a1r qekerken bir srmt. doErueEi l ip a\ r lEak o inasrnadrr . (Kan. Xr . I I I ,XI :J ; 3,9: t6)

$ Ela'sal J*)r [,1r.] : Bn lese iize nc daina .iilip aril*koJ9Jrj 'relriul ve hiida';h old rdaba denir.

( K o n . X Y t l l - l t l . 3 . , 8 8 ,

$ El - ikbab, .Jr I , l rJ : B i r ncnre nzer i r . ka l lu , r s ib i ,v i iz i ir ' o y u . g , t r p a \ n t b a l ,

- 1 . , m , n a - , n . i b r i u . L t o l , u , , r . \ n d t a i , ,v e l F t . t i z F r , n r \ p . , , l , r . l " r i n D , , r J a J , ( d , , t i l . , l . i , z , r i , , . k a t r , , t ,a r d d r k l a n s i b i .

( K d m . X T I I . X I x . t , 2 4 2 )

285

a' lasu: + lYragr

av lak : { r le r i , av la racaL yer .

q lal l - I l i ! .1 : Tel. mnnasura( l , r Li kapu \ . tal rnbir olunrnduzaklr ! l iarnla.malar rurulur r . , av 'c i ikn. mnnas,n!d,r ,!c l r i lnrg:: hnna$na gel i . . y, in i s.vt \ r t ikar. \ l i \ . . fL nr-Lal k i ?i i .k ide a\ ' lak j ! r i rnhir otu,ur.

lBi i rh. . \ t I I I . \ t . t . l :J i )

- ' i - \ai . r . i .sah "5_.-; I - .1. .1 : { , b,haI i . al tat . j r . : t ./ K t n r ' 0 s . X l x . 1 . 5 i b )

aYranak (r) : Yakdan.k.

{ . Ha.et kaderin(e her gnn bairk dut l r id i . rnzsnrlr ni 'd.rrc ginl ih iqindc gcai;r id i . qnn zayrf lk rc Loralrk oLa rolbuldu pcs avlanaktan i . : rr j kaldr. K.ndi iz i i i ( . .y i r t ; : l ) i r ig! -

(Kel. X I t : : l : t ' / )

Page 191: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

iv6rl I SrF erndnrn ditinde vc ayaluda Le$l ol.r bir rihln h.!.rllllt.

$ Avs J-rl oiEur tans gibi sB"lDln su].u attr.

rwun : Efau.D, bii6ni. ( DdL' xlv' 92)

5 Efsun ,!-,1 [fa.] : Hiyle ve m€b vc av.ur i.r-rT Li Lartanzeritre olurld. (gdl'.it. xvr- 383)

$ E{sun jJ-jl [Fd.]: Avsur Jr.rT diitiLlcri biiBii.(Nuh. Tuh. XVII. 144 - 2)

avucurru agta!.L : Coeert rlauar.mat.

Cnriinn ancunu agnal ;;T l-e jT gerekBqErqlana! u mati saenrl s€rek (Snh. Xrv. JB)

lvug Lsy.sr : --r €I l!yq.l.

rvutl.m"L : Avug ile rutmal, avuca doat.

EEoLlerin airisa gitti yeleYitii setr yel awqla.L 21 yele yde (geh. g. XW. tna)

rvuc uo : DeBincncini'r iiEiittngn uadan aI&Er Lak,g El-\inke .'}x [,{r.]: Detimencinin at&F deBirner heltlna

denn, avue ruu (jrt ej tebir oluEu,

ar'llila : Ebe.

$ Mad, ki avurda

(Katu. XVI(I , xIX. 3, z4)

-rr'f rlerler, ardftla oturs.(reshit. XIV. xV. 22)

5 BAlac ... I,Fo.l I xaalile ki Tijrlide nam rtater ve aurdr(Nt',]x,ti. XVI. 111)

$ Pleare ,rlre [Fo.] : TiirLide Dliml derl€r, kaabilo m6nas,Di,avuda dahi deder. (Dee. XvL m9 - 1)

5 Piqyare ,rL.rr [Fa.] : Kaabite netr{&na ki ftirkide md,r v6avurda we ebe dorler . . . (Det. xvl. 309 ' t)

286

. B-r dsl habor verdi Li awrdallBa .J,, rr hazrr olmut, Ami-

no Hetur Resiil AlevLisseleni dogudusu gece gordiim'

,r '51.t r'lr1 ' rUir'

i Ea-liiscii el,:ll [,1'.]: Bir Line$e tavara avtrdal* r-rrl'ayl€yiiP doEurtmsl

(tercenan. xvr. j, 211-2)

dD.L t AtrP tutmal.

:Dtl.bfiro .r)lJ tFo,l: Awurrl edici .rrqt::.,I kiqi kiE hf n

g[ref 9oL oder (Ni''i'eti, Xn. 110)

r!tr, Gvurtu ycllii) : Lefuar, palavrao.

t.LoGL I Sd'e tutDal' ltkE&va bo6EaL'

i L.nsr diyor) Mnezzind"yo

oluauke& alr avudaLstr Latr Bdyletdim.

(Lctotf. xvl. sa)ll*.a'- r,e "J 'T i{itmesir

Dr'f.ftit iJl4 [Fc.] : Vc awrdu yetti kiqi ki mutras eser sc-:vunr:lyter clinder neaae gelnez, (Dca. XvI.65-1)

a,! [Fo.] : Avudu ye[n ]! rtJ.,l kimesn€ elhden it'lploc' itnerliSi rcrneyi rityler, eser saYunr, la{ ii snzaf unr-

(Det. XVL 90 ' I)

B!A.fur0 rirq [ra.]: Avurrlu yolli g\ u,rrr kimse ki esoi't

vtr clind€! ,ree6 gclmcz. ( Nuh. Tuh, XVI I 165 - 2 )

B&l.pcr art, [Fc.] : Aurlrlu yolti .t! dr)r'i loffaf Libestredir.( Biirh' XVIII ' XIx. 92)

ydln: -: avurdu yelli.

t 56r, l8f, sot!}et.

. Ernh bD avurrla -,,i '!e!gul il,en...(Ants. XlV, 2. 544)

'Eudrt avurda neggrn ilen... (Anter. XIV. 2, 555)

;.. Oturup y;ne avurdr.r'nda .rrr'rrT ve aohbetlertude veiltlofcrilde ve igmclerbrde olduJ*. (Anar. XIV.2,588)

287

Page 192: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

' t ' . , r . , , O,u.u, ,

" , "n l lcr i l r arur t urmr l lan ' r i ' ; I r r J

'j,,','"r'L "'. I Rnb' xt t l' sI )

lyu ./: kof ;'i ['1' ]' r]:r isi : t]atru't;]:f !1:lyr : ' - -

lu r . Gor , xv . t8 )

!.fc'sri kefcsi'

la- i l iho i l l A l lah r lcn"k t r razunun.b i r avutne +qt

,al'c y.di si,k vc ycdi yer iqindeli tt" t:.-"1^yl,l'Hi.-ri.ir" rir;airir .E"'e"t.. (E . xtv. e3)

o r'Alkrs, cl grrPma' cl "ahtrtts''

.i dfn'iilii.

q*'+lyr krr6nak.

edl eylcmlz olursa aakirlnr retrn zi gr elind.n (Qe^e, Dai. Xl;. 202)

Esilr orlann narazlarr Ka'be yitRsind'' illi qll'k ve aya

i l1.",t.] i . lccu Es xt 241)

Ito Tann Taeli aya{'gm a^: L-: sern rerdi'( T e h o t c k e X l t ' t 3 ' l )

&rd. r + rys kaishaL.

r (ryrt (D) : r. Kadeh.

i rc biliir ne Luqum be4 he! dem ol yuze tugru ben&cli iarLoEu ben icmi,.im ayaBlm r,U dda

lYunu* xIII ' XIv' 60)

.F.ffu sitnele eyler yarakSii lc/ ta'bir ia' l eya! jv ' (si ih. xl l sB)

t 'h drhi rc rlilcr iol Liqi d€r-baLa!I tyrE LL,J €lir. nAqnla'i hot'manzar (Kd!fi XIV'6)

'Lloci s6yledi!, cerap verdiE: bedanl,pna gi'ean ilcr'

Bb ihi ayafr elirndcn istir, raEb.tlc t.{;f ryle. didi.

( Fercc. Xv. s27 )

289

avutlaEmak: Sohbet etnek, qcre galmak, konurnat(.

$ Yoldalna: Bmim koyuumu rlahi gi,zle, ben vsray,l]l yiEitleile avudlaiayrD a.:J)rJT dediim; ohun dedi.

(Kesn. XV, 1, 218)

S Gazle ,i; Ir',1 : tptik elimeklik vc avrattar ite leEtaEhaL( Bah . XVL 1 ,258 )

avurt iittiirmek : qenc yomak, baB'np eaErnak.Aprk onlar, scn avurdui ijtriiriirsiin j-r)rri :J,)rl biilbnleKiil olur eczasr, fe.yad eyleno pervancler (Zati. XW, tg6)Sen ararrdun iittiiiilsiin aqrk, hey bnbiil odurYanar od ierc giro. porva.ne foryad eyleDez

(Zoti. XVL 2.14)&vurt lavurt I Sarlatanl&.

$ Rcnil cEerei kim mntkil ilihdir amma qiEdi avurt savurr))v :,))I b@ar otmurtur. (Letaif. XW. SS)

avurrurmak : ecne galmak, sohbetctmok.

I . . . Yan'nca olup avurd ura ura . ,Jr . rr1 r_,r ' i

$ I{nris ';obabla anrt uru.ken 6,.,1 ',J .( A nteL

$ Yoldarr krztar itc avurd urup tebes€im itmete( AnteL

S OI g..c bunlaruda arurd urdu d,r , , , r ; r .(Ante.. xIV. 2, 106)

q ... At iirerindr turup Mclik Nu.Ean"n ashabiylc avunururdu. (Ante.. XIV. 2, 337)

S . Bir l , i r iy lc mcFtanc alurr lar u 'dul ' r / ' r rr .u,T.( A^r.r . XIY. 2 ' 4l8l

$ Bii yidide L.n eyittin: Bcnilo koluumu datri gdzlo, bervaray'm Mcklc'yc, bu gccc /B,itlerlo avurt uralm 11)rr ,,r'dndim. (Kesir . Xv. 1,218)

288

vc avr t la t tnak .n i i rJr l ,

gidc.di.xIV. 2, 6)

xIV. 2, 13)

bagla&.x l v ,2 , 14 )

Page 193: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Mcstrir dil &.ayaE,h opnel dilerolnadrn ayag atir isiemez

soliye ge! dilerisen ki diDaFn ota reruur ayaE al etine yatEa turu kab bigi' :T:i"|fr Hilff l': i:":f "ti: %'i: ;;*I,'T:iemqnet t.onue. 1s;". x. kv. i, isi)

ilcri g€tip etd€n ayak J!(Mnsan. xv. J3,6a)

S MccliE Lundup siE-sak sak er

(Niron, Xv- %)

(Ah. Pr. XV. 123)

S Taval oluna anlan" iizerinc giiDlurten ayaktarta.

Ko ayag ar6 (ay,k) oyulru ovuk (ca'' Es xv- 3to)

Mcst otLb4 ab edegi,r bi! koyuk I Rurni. Xt. 07)Kona Dersh gibi ctden seB ayadDda ayaglrecm rqre toDcerag_t ca,a ile yakup feraB

) d 'd! sberhers isere atd, aya6,

(s ' I in xvt ' s t )

r6ter kf yaza cam{ sabu_h ile hu-Ean (Zdri. XyL 4)Ta baqr oluia oloasa hiiryd ta, itoEilhti Mu-hihbi fiinkii Drahatbet ayagDr ( Muhibbi. X I I. 204)Kalnaz ayalda ,ri,l bey cibi KaEil (i;. C. xyl 48)$eab-r aqkr nne ider bir ayak ,-Tuhrt mqr.i EndaE otma'.up ayrk tD, B, Xl t. uglSutlup desritre bi. ,elrir av&!rDiai €y hiisn ii t u&,- i"i" l.g, (Veyse. Xt/. j,2B-2)

S Dostglbi [,F'a.]: Dolu ay{t .rr 1,e cnr.a.($anit. xvl 252)

M-est-i bil-uddut Nihari hiq bit&oz Lcndozii!Daaer ga erto ismirrir Eetcr ldD bir ay&k j;_

(N;honi. XYI 50)Arilli roptotulu, etdeli iyaFDr go!

lere.bet otan coaglDl g6, (,iti. XVt.79)

290

crnedc|t bu 6!lr bagr

sClrrin 8el dut aya6r

,i:

6rdr gctci bir aY"r'.-'Y

; iiti h"n'-' uqL n"' e"v (L&endi. xvl.337)

i ct bn .yrB ir,J ile clim al ( Fu'uli. xvl. 274)

;'m oldr' ndler beznindc ney nw etdever

I'u'di eek ayat ol bezmden va eek avaBn-". har'LadeL", Lem "ayak" BAnasiyle Lu.lloi'rllttrr')

( Furuti. xVI. 161)

(Feh. $. xvl 368)

' oYvel-i tobdM aluP aYagmeha berlr ile eubha eerai (Atri. Ha. xvII. 52)

T.a flrtl,radu ol yiyeei bn ayiL ill

! irilEedi atu glnak glltak (snh. xrv. 173)pgl€ ryrk irl tas 150, terazi l0'

kn.r&ti Li noytane gibi z6)Tola bag' .t!E evd! olup baBda olr bir ayag CJ

(si.. B. xv. 6, 17)I)' (ryr!) r r, .tyat.try.E LtJ nrre dlru hN hu ileyii

Fna d.ad ire yahu doyii (Ruteti. XV. 176)

evdc olup baE{ra olr bir ayag C-l ( nuhi. xvI.31)Ldin€si Lem "Ladeh" Lem "avaL" mAaasivle LuIa-

lncyrlam agk iqre bst r top eyleyen gelsiin!b *l y*iao bal,n' o meyd.ns koysn eelsu

.- (ciibQ.ri. xyr.60),rrifi yanulan ey'ene dnrrt eT at'"a. Lomn te ki mir (s. c. xvr.)i Beranal.

llrh &yrE olsu! Ilerdiiba.nlltE t€dp ile rliizeiider alr (Doh. xIV. 89)>rtr : Aynk afrnda brraknak.{iytll'l e/ri adrrnr

{il rylE btlagur ritr 4qt , slr ( Ferh. XIl,. g)

291

Page 194: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ay&E! binmek: (Saval hakkDda) kopmak, birden bire tciddctle

! Ceng ayaEa bindi ,r{, -!r ve savae odu yat,nlandr.(/lnteL XIV.)

!y!Ea dllrmak, (ayak turn*) : Ayakta dumak, ayaEa kalknaL.

Ki:n Lalife bir gurl oturmu! idi

9aL u sulta'r ayaBa dumuq idi dl:,ri tnj(Man. Talt. XIy. j 51)

ayaga rurup !JJ'L 4qi naneyi(Miistin. XY. 2, 121)

$ Kanerqad Banu ayaB. turupallp gitti.

syags dii'|aek: r. Acz ieinde kalmak,

Nice giirbnz ayaBa dnter lr.;L:l kalurNice dnrE nte baht yari k uDiiqtiim ayaEa d?] Itr, eliD tut ey DatZiilfiir gibi irmiim oldu kntah (Ley. XV.62)RureDiejskii da-hi ey bind;Ey her ayaBa dneere dBtgirEqigidn bi! itidiir ey cani ( Ruseni, Xt/. llt)Kemend-i zin{ihiin oldrd esiriAyaEa dnrEnri jn re;r - i ot de.rgir i(ILi aJLIu ire kulla,rlerst4 (yu,. ;ems. xvr.2je)

2. Otdu6u yere y*nbak.

Ualradrb ol Dak@a ye iKie aiirtn ayaEa .;!l,r!r, rihu gitti ( Fuzuti. XVL 259)

3. itibardan diitmel, trl'mctini kaybetnek.

! Metar r t \" | talep edene ver. soDra a).aea dn.f t ; , ' * . . ,( Rd' . Ah. Xl/ l t r r t

292

5 Ardalt rc haber, diyince elgi

babasma bat koyup icazet(Mitslim. XV. 33,64)

kuvvetten dntmek.

( Feth. xrv. 27)

: AyeklannaL'

l, ,ile"* ny"Bn Lallup *.*rj * r: d kaurlr Lapardrir

. ioil l"-";u;u t"""0 ' (Noina xvtt-XvtII r'80)

; (ayadara aalrna!): Avak altrnrla brralinak' avak

rvaia saldugun Jrrl- ':!1 liz'mdu almal 'le

( HdJrli XvI' 7 )

s')l aylBs *J i-Ji- benieYYer

Ll i "ta'' .ad.aup atr"' | 'ii -xvl

72)

:"ff f"1"y;.:T:1,T i#!,," oi i iii!,,,.,,,: -r syags ilutmlk.

: Boq yere oyalamp kalmak, bir verden almta-

bs ualr IFo.l : Kendiiye faidesiz verde -bir nesneden iitii'ii

6' i"g*-"1' ;:r ' , ; ' . tDct ̂ vt ts3'2)

ltllnlk ! Iti yoluna gilmek.

'm diis basarsa sizlerc iklam idem.

, ( Mi is l in XV S' 13)

i.ir : EEet benin de ayairm diiz basama -rL-a j rr f L'J bu

lllq siziir evhtlannlza k almaya, ded;. ( lliislin, XV' I ' 33)

hl: Ayakkabr:m.

llulup kaft;ln giy€e ol kaftan dua knur, evdiir:kullrlla uqmak hullelelin rnzi krl- Kaqan ayalr kabrn

jl,J c'yse "l ayakkah dua k,lur eydnr: llahi bu kulun

rF ' . . (Cennet xv l9t)

:* rdrl.t|lrrr urElt: lqir enge] otna].

sanevbeli yanmca Ealrtraordmond;n ayalraa batta udular , , , ; " . . .+1, (So ca' xV' 12)

293

Page 195: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

syoE|tra hr urmak : Ayafrna lapanma&.

$H'J #; "i:t.:Tf;: fi;*&". b",;u.,;q,.vss,!a du'mcr. {ya*",";;;:;"",_J "'r' i

":.1 P,y*"T dcyii raks buear

' f";"*'.iffi ,T#jt;' ",, "? ::: ::,:,:1,u $ffi';;"'"""** sst ar. Mirrerza r?*."::?):y#

$ Derunr haymeye gir de),ii ayagua dnqtiirer llJj {;LiAvac'Da di i r i iben zi i t f i i b is i

I soadeL xv-xvl t2;-2)

;il:; Hfr -;y"'i,:"J,:;,*-' 1;:i"- s x,/ r 3r7)

lvsB'af'a!: -' ayak at,oa1. (Nedin' XWII. JJ)

"TJ:H"9JH;T*, avsr. dud""&): Ayak iildiu

J'T r'S:x.::",'"T.;:n vedildi ve burannrapusmda ave.t il"*i":ll;y'ff *"'L*-"'"',,1'.i-i'.Ii'Jo1

TuIubetr tekliir ay%nll gdriiqii!Duornntn habn_nr sorunurulru paga, turur rekffi; oriiVarlnl] zinc ii bekaie vi, botu

.liinyl paditab, dergabo' varsa aya! n durur ) ), ,:a'i. bildiirii'. andaD deetur olurak girnP padiqah yiiziir

*i.;k ;ti lriltitil' t'P" t"t- ('fuh. Le. xv. 266)

(Mih. xv, 307 )Ht-i bAki ele .LP a-Yagrn

lul{ar 9em' veq biider aYaEtn

gunlar kin gecclerler Tan iciii te"dede-vc alag'! tu.'upt c@. Es . xy .7 r )

Bbyrcr eepeewre ci ns eyredirer *-t-,." Z;i:,,):iV;

ll 8{inde yineftiizin ve igmediiziD goBe naz{ idici olduk-

rn halde kr* yl ayaE,n tuala! didi. (D.Iil. XV. 151)

bu-Eds, miilideriDe azin heybet ve edep eylerdi, rityle Limel baglaltp ayat r dllludadr ve kimesmir lehlesikiu un Latrnda s6r soyleyolerdi.

(Tu. La. XV. s30 - 1)lultalrtr g€celerde ayatrn dunaktar i,.ri-rr jrql llrnbsreL

y.tlrrl qiqeldi. ( Miiz. xv. 356)

(Can. xv. 38)

(Ta. Sel. XV. 101)

trhte biDDit taL{ sahla orutuiheyl* karsu ayaFn duru

bmi' beyle! ayagi'i dururhr.

ota& ieiDd€n o seFert* drrur:,, ,'trlta gatrnmca mih:ler (SatAriL. XV- Jt)

btr turdu Hakla ctti ta.zi&i AI ii+Ller etti tahim ( Muh/DrL, XV. 13)

. dtli oyle g.ieltir Li Bula yatu*€d ve ayagu dururker. (r. E. xv.)fo br'zr meaoarl-i e€rv-i coybar ayegm tr@uqta, )-,*uui..* . _- (So4det. XV-XV1.21s.2)

gtti tn!& rurdu eyaEr|r jeqldrr+. et",*" .r .g-y. yl"ig,".- ---- o' u€ruys y$asrD ( Fazibt, XyL 260)

Fu ryrtln tudu ,J.JJ! J1;lil gah e6ttii. (Le'i,i!.. xvl. 16)294

Page 196: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

8ir Lin&. ayrgr r trrErga kaadir otsa I6t in rur, i r te si jc, i , r^x.a,rrr ormrsa.ux ayaE,n iunra!, tazrn deEitdir .(Tet. Kurt. XVL 6^\

Yul ,y i i 'u ' huzunDda ) i iz urdn. iyag,n

(]:ibL XVI. t?r)$ idil padir{h huzunnda ayaE,n

( Rahat. Xvr. Jtl)$ OsDr.lJI cad ay.laln tuldu drrrr

nitbct urulsa ayaftn rururtar. "l!T il-i Osean cazi 6efer&

(,1l. xyr. 10)ol dahi caizdil.

(zeb. xrt.)

ramh sabit-kadeEl olup saf saf(TaL Is. xyr. tz)

$ q.phk kinso eler ayagu, tururkcn k 6a

5 Evvolki kubbcye ghiip ayagD d,,Rhrar.

$ Ma*aD!" t,izmorte kryam-,ayaEm ru"lurtar.

I:l::'l"l" t:'i'" ll'* ^ i,, "

.,'i Eiirnr .r basrasun^rndr ( 'ks 'n bargeh-, adft . &tan eyt est i t r (Bnhi.-Xt t .27)

$ Dizh dizin ohrp ayq6m turdular. ($tef. xvr. 34e).$ ... Ye cok miilcbbe! lizmetka al ryaBu h,rurdu.

(Cihan. XYII. t37)ryogD tu€uimlk: Ayage kal&rEak, syak iizeri durduDar.

$,Y:h"y T*ir:.Hac.ac zaEamrda havaric.i Alap rursrk.rannddr f insini tarrrsuds ayaEu rvgvtup -,;)), JtlIitiff. yiiziirden siial idiip didi L.;. . . taim. Na. l /t. 9t l

Sclim istersen ey han miilk baiDAd,n 6erv olsa tu"g""-. ,y";" ;*{,,:,,:y

r*ur rurmok:--rsy!&r ir'.'!*. (vevse' xvl 20)'1)

oyogu yiiriin t : rnriimek, hareker hslhde bul|l)unal.S BrB-, c;banda ab{ cdybider gayli eyaBD yiriir t tt:.t .talvc seDzH bebardan ealri bi, oturur rum, Loynayslsr.

($enI. xvl 230)

296

ffi8L ycrdo durDr''4 &iua rlohsan'

a:q "l.t

tf..l , Avalr kaemaku ve. sdzii wmakuLl"ai' il

"y"g, srvrk ;.p .l'U tAbir oluru'

( Bi irh. XVIII.XIx. 376)

i t AytBr LaYnak, siirgEek'

rr eyatr laluP vlD o'q' taa& Hiiseyn'in iizerine

ftan. Na, XVI. 98)

: Swinqten yoinde duaEanak, ayag yere

yer ui buardr ayagr oiu !t,/Lr t/,iU bii ediip iki ko'taE" (Yuz. $ens. xVI. 182)

r lchcl. ! Ayaga kalkmak.I r,-i ilr*re gclilp !lr')jil Crr evin iqini dotanurdu,

i., ( Rahat. xw. rt)(m).

ry.t (I) -

r'Toplormr6 olan ruyui ahtai akrp gittiEi yer.

nd mebure tiinbhda vak" Tuulu rlimeuc ma'ruf'luird,ml' olup sysBnda ,$Lr! ole gith ve nstiinde

ve er}ln BaBdasar veled-i Arlan nam zirmi bair|l|p t.aildi e/cdi. (Sic. .4. XVI. s, 777)

f SqeL, rarLee (l!) .

bi .yat J,J salkE kiipc otuz bet dirhem ve. ..

:. (Sic. Il. Xlt. 4, 174)

h (rr.gn rtmt ): Ajevhre bulunarak kuvrer ve rh dt{trmcl, getae taLrp ycre sermek.i{P Yt, irqr ki48eyi yttEa$l

&S!l DN|thag ( Fcth, XIV. 12)

Page 197: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Melik eyitti : . . Hoi ittin bu devletEizlenn hakkrnrlan geldin,bular senin eini hoE tuttuEuE iqiin bu yola gonnldiile!, aDrnayaB tr alErL .'lT j;trr ist€dilef, heam-zadcliBi bu EakalnayctLdile!. Huda'dar mehil olursa cezalanm verem didi.Avrat gern ba5 kodu. ( Fet... XV, 66)Ayagum aldr drll tJ;Lrl deraar dii{tiim cldenBudur devran i9i di.inya turatdan (Qeng. DAi. XV. 256)

Fulsat el verirse ayagm dmaEa .dl j;trL ihrimaD eylc d.vn

lrlli

AysFE al4ak .di ej diler saki aahi devlan sibiCAm{ meyden gayri kiDse de6tsir olmaz bana

( Rei)ani. Xt'l. 7 )Bu kez kin baht atlndd kaldr yayakZam6nc cl dutarken ald ayak ;T.er.tT

(yu,. gens. xvr. Je1)Nc bilcD ki ayaE al,c,laEl, j,l,::r T LL,!Tutup elden yere edrcrlarerz (5.h. $. XvI. tn)Seg gibi kurban etine dig bilerEl ala,jn ayaErn a.lnak.rll lal dil"r (Atoi, Ho. XVII. 28)Selaebilin ayalrn aldr ,jr,! !.Ll bu Abr sifiKrldr dihya yiiziinn gayret-i ginzs{ cinM

(HAbi. xvl I . t3t)

ayo luamal, (ry! gall! L, aya gadtmalq ry! ksLhak, syait..iirmcL, el gat].tm*, €l Lalmd., el karsDlL) : El crrlnak,ellcri birbirine vuraral scs e*srmak.

S . - Zahit oh siziin dirllerken cli! birbirine unl ayurn ear-latnrlr sr!-. a-U, ta kim aryNnat n*e (Kel. XIV. 8,1 . 2)

g Qerinin kr[rnqtrklarrnr, aya kakt*lm j,l i d ieori !.hirkavmi igittiler. ( Filtuh. XIY. 270)

(Sa.adzt. XY - XVI. 110 - t )

$ehir kavmi taaccnbdc kal,p gnliirtiiler we cl kak&lar ve heyhey derliler. (Si. Do, XIV. 159-2)

ururdu s.n rals !vaz.r nayaQrnar ol qevk ile kanar& aya{,s't-s (Mih. xt/.383)

--.,: urvaa olurlarrl', s*[L vLiP ava karsrp |-j 'zl

lcsn h' xv' 241)

kr1s.cliriJl -; -j "illelerurdu

ava -;. ua*i desdi *ey-r Kcytn'a ( 'Iti. Xv' 46)

,r@ ldlt vo ibadeti Be)'tutlal"r geweinde illi er-!I] ve

ll'"-.r,rr rri-j !r ellerivle (Lev Ar' Xv' 488)

n elol gin" trh-"t"iio nerlir halhiz

frr a Ut "p "-

Jr ettidz elld ile leoedMfian xVI' 23s)

n cl etlrdup -rq J! eylediler i$ret hi ta

ob& idrlc Rcs e ide iduyat ( Muhan Xv' 237 )

b.r& lb ryas'lt qalmada' i-\;q' (ok

rblp otti kofia yer yer kabarcuk (Larcruli, XVI' 267)

dinloyiip aya cal&l&!/dttt1 4 (Hns. DiL XVI.75)

t6dct lt '-f [-Ac.] : Er Laranaktar !tr;--rt JI kiDAvet

-vr IA,.|. Elir kana karsa,; ey.+B ycn uru llu calsu ile ya

(Bdb. xVI. t, a5t )Raketmek ve srgraDak ve el kalsnak.

(Bab. xVI. I , t65)

belia iki talafs 6ala

lrldal ile olrsyan(Bab. XVI. 1,200)

lyryr ryaya tumaltm $aret olu.ylDi

rvdrr rerarp *;,lUr.!!r; IAr.l : El kanmak

(Ha. $. xvl. 328)

(Selin. xVI. )70)

;-i Jl ve aya itttnlEDkirr,LJ.

o,r.r [1,.] :

tiiJ ryr Lerluben oynaca acep nir|Diirc bu naEmcli ra.lim edeni gttr (Lanii. XVI.60)llrffiLu irl' I.{r.l: tri etbi bi.bi.ine urup bnnrii.iir Lrrno , . - ,u r ,r 1;- .*r . (r tend^.xvI. 3.3s-t)olup biilbiil giile karqu tercnnnm bartab'sI lr|rtrt r,i;!r qrnar uyut us0l ozdtna

( Honidi. XVL 22)

299

Page 198: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

lL lr l ,Li i l1Ijlt i l

illrtLil l

r]L

Lj i

111Il lt l l

r1rlIl1rilt i

ll r

l

J]LlliLll i l l lI11

Il

li

rlljl

I

l

II

iI

El qrl|t qitlltlr raLsrna giilgeade errar(Nabi. XvIr - xvrrl)

$ ZeDg '..1j IFd.l : Sekiz manasr var...8- desieL zen. nen&slladf, yani el lalmal ',iu Jl ki iLi cihetle olu, biri, siirndve tcSamiye usril tutadar ve biri &ibar ef,aliDderdir.

( Biirh. XVIII - XIX. J21)

Dondi el kakmsEe qiu Jl tasfrk;id- [lr.] : u €fer{ri : nevlaI..l"l

(AsLn. XWII-XrX. tt)

ty.t ry.k ! Derece derecc, balnlnak ba€eak, adrm adrn, yavae

S . . . Ol beltebeyi ve In€nzili oldu olald{rl ye l,i! !:.,zd.n but-madrls, belkiEazm azrn djiri\mek ve ayak ayakj?ljlragnatve c€htlik k lllak ile ol dei€ceyi brlduls. (KeI.XI/l.27-1)

Sutdh nazDilek paye kat.D cy AriMeseldir ayat .yaL .r:l dl kiti nerdiibana qrkar

(, lt i . xvI.8t)

$ Kiiffar alaylan da belirdi. Dfihar bizi. dall tol ., l\i,,Lun!medi olup ryat ayak ileri gitnedcyiz. (h. \l ll. 33)

$ Bagt€rd€ knrekgileri kartal luadr yini yat ,vap c.knp atilayak ilililil gideler, snr'atle u.laL gcoisi gibi gnn.yeler.

(Tuh Ki XVII I$)

ryeh bacr: Satr lu cadr hayvdrlddan almdr t . r8i , rr : in ' .

5 Bunsa'da kapan inili olu gcrnayil bir Ya'kup ol'valutliiLr& ve i'tiraf idip cyitri ki: lsbu i6Dil-i hiicctt Hoca Oner

Qelebi bb Hoca Ali'd€n sene ti"'a '. srm6'i" "" ."'air

nie (889 - la84) lduda rc nrhtar hoyur ald,ysa iki kot",rbir akea aya& bacl ,.J,:L1.iU vc it(i koyuna birakea bolazlao'hatkr hisab, iiz.'. vc nc \arBa bikusru al'p LJhrvhdrd ,

( S i ' ' B ' X | L a t t t

300

.ri : fgdon. yere basaa bir avaBln bolur's olln vcr'

,*i U."t a "t"*,

eiin doBa*eL arka giinep v€tip

F r"-, *' ayak baslm s':-? iL:l olsa iki €a'tilu!/

irort.! Azraerrnet ' *dam etmek, urar etmek' ayak

b.iErt .:--t ;1r ki karm ditke dilb€ryiae rlenrrir karrendir (Ni.oni, Xl/. tt)

inli d corocBc aYak basaltm l'.a &lcihctt.r Li ols Bonu r€den (D. B. XVI. 2)

rrt bar o+ t-l olnagd kenliiyi bilmezru r.l !t-1 ur!'gu

alur verer el bi1 Lesiluez (Giit'dhi. XyI. lt)

. bu, yoh, der ise ger krl ib!a|1l

eeldirgii&e - le ikdas (ziti. XvL)

iyr ba:tr ayak .nl ;ra nit-r garap eyleneieEyl u u eU qevk ile cam{ Leleme ( Zori XvL 34)

b!! mcydanda sitziilden du'{r'e. (K6tibi' XVII. 11)

Prge'nm basr deyii ayak bastd.r.( Naina. xt/It ' xYIII.)

t !! Fr.l I HakL olsrur olmasn bi! hiikiimde ayakl , - r i ;L lr . (Kan. Os, XIX.272)

F rlr.,l [,4r,1 : AzD-i kavi, bir teyder ve bii isten d6nEc-! iLere iltizau sebat ki lisarumrzda alla ayak balmak

il,J. rya! rltemek derir. (Ko'r']'. os. xIx. 272)

! Bctrb.rce, hep birden.

hkuu yayasiyle arlum a)ak beraber 71, iqT(h . X t I I . 3s6 )

I'el r Scyyer berber.

ilc br$n tna{ ettiren1|y* LGrbe.id begenEd ( K6ti6i. xvII. s9)

301

Page 199: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

syak q.qmesi ! Atal yolu, hela.

$ El-nihza dj'J [/'.] : Abhde, Denla, Tiirk(e ayak aermrBis.{"-:., iq]. (Kdah. xt.III. s1 .2,)

ayaldag! (ayalrs!): lilcrini .t birligi"r,: yaparJa.dd he. l,iri.

$ Amr {vyarln ayattatr B-;r , oh s,,ki, SanipkEdin ba}i(Hon'a. III/. 2, :)

S Pidar" J j r ,L i I r4. ] :M;na avat tar .d j r . (Deko.Xr. r .3. ! - ! )

$ I l .e-pn r - , l -Fa. j : Ayakd$ J j r ,qT.

Nnm i te k i ,y- i ha.batur n i . i j ay\ a j . ryuz (sant ; l x l . ' l t : )

Cat i lc r iDdd-, l ,ezm-i at t r r l ayakdaqryrrz

oumazs'n Lrr la v , , ra. i r , , arakdai lm,z ( t t tk i ' \ l I l ;1)

Zahid i i n t l - , g i rd l j le sebi i l b i . , bugdn | . t rk i . X y L j ;8 )

Q . . . D.E-i am l(cai Mchmet Ef. ilrri ralirde kafiye dr:rirdcnBtaiLDr2. . . V. Maai Ogt ! K.q.c i S i i te} td, ] { re i l tus-tala uiit zzinliktu avakta$annrz /,!Jj,rl ohrp. .

( Ex. Xt rL 215)

S El:'u.iera' .\,ri lAr.I I tjfer .drt.n kibseterdir ki r)..rrdai. . j t r ; r1 m1: fhum,rxt rdt r - (KA4L. XL.nL t :h . I )

. . Pedai r j r .? [ - l 'h . ] : s ib j L i ayaki i . . r t r j ! r ra l , i r o t ,D!r ./ A k s . X Y I l - X l J I L t a 3 . 2 )

lyakda,r ohEk: { r -ak rydunak.

Suin azn-i qcrifinl: ayakta5 ohaaz bjr d.DEieiji Pr).L,i sr:yvarc denirtE na}_r dr:rrsI

(7 'a1i \ t I I r )

S Hazi:tj p.)gamb.r, Liosr s.vrin,, a),akda! .jrl'i oidrd,.!r,r./ h ; l ; . \ t | 1 ' t l

$ Sn.'atle r,liara gds,i peyj{.i vchD ii ha},Al ,NtJa alardir

J : r iL o lEak Druhal id i . (Sdad2t . Xr ' -Xt ,L t i3 t )

30:

.v.l &n"u: + 'YaL t!q{'.

*,.f"t"::$,Hftarsl.tPri) ' r; I 'P r' ' lJr"rL kms'v' \ 'ri-

S p a y ' - l " a ' ; ' ' ' l ' F d l : A \ r t ' l " r ' ; - ' l t i r r c i

\ l s I /

s Ua; , i r iba1" ' ; 'a i 9 . " " ' : " ' ' ' : " ' ' ' " r ' r r rF lu b"r !u Id l 'oru

t , iJ* ' ' . - t .g"r . l ler rn '1" t \ ' 4 b 'L l ' rFr

" r r r I b ' r lnazsa

i 'v . l i . r j ' , ' : a l r i l r ' ' LD' i ' r r ' t ' \ r r . r " la ' l r rmt ' t t( ' l 'er . I td . \ r . 72)

s KcDizeL h id id l r ' ' tz ' l ln r r ; " r " r ' r 'J ' l ' n ' ' r r ' " r rn r :ndr l i'

y a n n d a s r H , t , r \ r ' d r E ; h r " h a / ' r L u l U d ' , . . . H . i . l , m ) u 7 ' i j L J r

d.h i set i rd i c i r i i : Bu got i rd;k lear t r 'v !k d ' rn l i r r r r ) r ie ,

CnD'; giin halk cami'dc iken kadom rerrcnle idisirt silti

serd soliip .ziir dileyr: rlidi, nrt, ",,,t"1;,,".. ,,,. .,u:'

$ Asee Hacr oner'i iicretc dutq) diirr )iiz elli akqa a)rk rl:t-

l iBi Sr iq i k. ! l i t t ih. (Sic. B X, . u. 2 ' t t )

S Pay't,liizd rj- .,! [I'41 r lvek d8l;ii ;ii, ir,i( $ d m i l . x V L u e t )

5 pry-Di izd'r_, iq lFol : , rv"k d"" i , , , i i , l ; ._" t i . t r t . 1.J6 )

E Igbu pir Ncfes sahitter g.tirm.E. gi i, ,:!f. iis giinf (l.i;n

s.l de fcbiha v. eFE golne is. m.zbur Diil,arfk arai, ir.i,r-; d'r2r olar .lli fihr;vi b.n i:dii idel.im.

.j. Xr L 2, 89)

S EBcr aLe& assrsrntlar lerirlono rlLrdr vr r,gr,r!y{k del i r oJ,.rrratD{l , . (Te,. Un. XrI . - t )S6vkotur I,Fa.l: andu pa-dnzd ,;.t llo.l: ayal (ldi J' j:r,

Y{.u: nqd [Fa.]ii aiiiteri j miizd '".,t;lJ''11,I'ii i lhanue Iiro.] : cpscrr

t t ; a n t . X f l l t o )c ' a ' i z d l F a l : A y a l J . r i r - . 1 r u i I n h . x t . t , , I t

.i01

Page 200: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

,}

L ri--i r"'uu"a"'""nal misal ncs;m'i riEAl svak* . < ri,t "L'af" ech.i eirJibed as6r dtinc ddn' rftt iiV)t't

- 'v!" - ' (saadet. xv_Xvl 61 - 1)

irc, dufterini 9ck' gtititayaE-gitniil

["fr-*"a" "*a'" aiuti l"gt'"" |Ati xvl I]t)

vlo methrba ct3e venrdr ocvH tr'i1;'s

z"- ayasr u.,' derdi ' d"--vfi.:i'(zati. xVI. 64)

{i lyek gi,tiirdn kan( ieh.;. XvI. 123)

i. butruladr ol nigan

Litip girmel, aY{gD eekmek'

LUi- L-a." ayak gittnrnP gitti c!!l..')F ilr!'( Mi j l l in. Xv. I . 16)

ll mahalli krrlden ayat gitriirnP huzur'r lrnam'a girrli' t s4b t XV 'XV | l 52 - t )

tfr"" .]',f .r! tr^] : Ayak gdinriiP girmek -JJi .'l-vc

baidalamaL. ! Ni 'net i ' XvI 'e)

ir€ll moyli koms cAm'r musaffadal vane

i|.,n sotii' syaBr J!';f Galara'de vane' (Rda ' xvl ' 7)

UE bt{'E el'rp giriz ifiir ayak gotit.liim .r;rt ir'( $etef. xvL tos )

ti yEdun{latr ayat gotnrmiiggitmir B$' kslnr otafr (So:. Zihni. XIX' 469)

gitmoL r + sy6L giitiirnek.

t Ayak baonak, gimek.

t bir medig-trAtrtc ediiDti Zati vasfiraail learlir koya sya.L ,rl .:i o bezn-i hara tre: Ami' (Zati' XYL 12)

ri qignen€k, ayaL rltma almaL.

dd'li girai irleaotoJ,)i.{ gh dielemeBo ($c!hi. xv. 67)

itilrlltiiinii i l l i

iL iiiilirul liiilliirlrrl

ri ll l l l ii l i iti l llLlliiri l l i l li i il; lLl i l il t l iLii irlrll lrl l l ii l i lllililirrIltiilirliiliillilil1ftr1il

syal d.rligi | -r sy* de!i.

ayak divmr: Acele eyak nzcrinde yaprlan toplantr.Yolda gtirdiim o reh-i hnbd,Cnyiya ctmie ayak aivar jtr,at (Abi. Hd. XVII. a6)

nyek dolarnak, (ayak rolamat) : lttira €ddek fena .ruru&a diiriin

S S tak ,iLL [Fo.] : lftira edit, ayak totanak .,!!;-.

ada ayakrorayup er',, ur"u,r*"" o,""ti,if. xvl ez ' t)

Komamrgtrr cana tetrden gayn hod bir kirhe 9al

sohb.,-i meydcn sar,n ayak dord ,u r{!i:;:;!J: ",Qiin biliEin hiireer erDez cAnr sahba kinse1,"

ruqe.; -eyu"n.yi diinyaya vermez ,,!rli:r"' ^''''*'

Korkahn ayak dotar )e 3,t bi, giiD ,a,ab.r Dab da( Re1,ani. Xrl. 6)

S $ tak iu.: [I'd.l : lftiE ednp ayak tolamak .y'rr & ve savgave ga-sara. (Ni,nu.i- XVI.43|)ayal dumsk, --' syrdrd durmd(.aylL dutmak: [adeh 6unEak, kad€h vernek.

En iindin syak dutru 6]t, (iL I atasuaZehi L'z nelcr etri at&s8a (Snh.Qalenlaha rlutgrl .J'p birayak jlt doluKi yoktur bt alende ardan ulu (Snh.

xIV. t3s)

x tv .63)iy* g6.iirE.l, (!yiL gairi iip girorc!): r. Ca}ueak eekilip girdct.

Klra igiticek heman-rlcm yayakBa! lrrdu y., vn gdtiirdn .yak .;L,-l djJjjs.na3m ki yel idi ya djv idiYola giriip anm gibi ycldi (Siih. XIy.283)Stbi valri selerdcn turdu idenCotiirdii ay.Em j,!r .r,,*l yel gibi yerdob (Mih. Xr,. $5)

30t

Page 201: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Hazreri HiihlAr ol brlerf iqine girip dDla bile ayauaeair<.i-ltql b.{lad'. ( Bckler. XIV. tii;AyaLlua eii,_l hazq er bagbnn{ kudretten$iiknfeha-yi giilistatrj HaktF ebl-i kemal

(yahya B.J. XVI. 44)Sipah-r gam nola aya*.la! FJ ise urqakrRai]:yetine o qatrul inayeti yoktur (Bdhi. XVI. S0)Ayaklabmak murdl €ttlkge biz ayaktadr d4l dcvrlnLeked"Lnb{ cefa olduk umaiken aaEar. ieret

(HAIed. XyIr. t83)

g Ed-diyaee -li!l [1..] : Harnam ayaklal'up -lLJ terekc q,-karmak. (Kd.b, XVIIL S9I -2)

$ Bigleliden !4rj) [Fd.l:.., v. eigneneL ve ayakla tepEek vobaamaL ve ayakl@ak .t-lit1T ma[a€ma gelir.

(Bn h- xvIII - xlx, 120)

ryallaar|lt'ul : Ayaga kald'.Eak.

M€det €{Li'ye ey plr-i mugan bir ciir'a hi@et krlElitr alup aysllsndr Jr.liT ti ol bigee diiqmiiqtiir

(BaIi. xVI 9l)l. AyaL ile qiBllenmek.

Hahti paEal-i gamdF ummuu anda hiinerNoem Las eylemer, zitu syaklarlmq o*ln,] tiirap

(Haui. xvII. 178)2. Ayaia kalknak.

Aya.Llarmak ;41 )nuIad ettikee biz ayauadr devrarI*kod-Ldb-r cefr olduk umarken sAga"{ ieret

(H6ihi. xwl. t83)ryrlLrr srrltl* ! --r r',rlr !d|n!L.

ay.Htl ! r, Ayah ttrlu.

! Bqa ucsh vcrneh a* u4rm.ktut, grrrl euksldui, )^l' fmd( yiirliik uturtnrLtrtr, tollar yubll i"UJ

"t**tt- ;

ayer )'umll ryArd'L .rrir siymeltiL. (;;i.: iv' 'Nl

306

Frll. ryq'a,i :"*_..,-":":^j.-b*"""

ve meLil atnak icin

irplcfr6',liit! [Fa.]: quhalann ayakl'l ,lr!r tabir olune: t Lrd&na (t€Bir ki cuLurun igire ssldrnp nzerine ayaHanjrlvrr.crterle". ( Bnth. XI/III - XIX. 139)

lareket ettirilen tahta.

liipc : Salt'm LiiPc.

,.'. Yc iig ayal'I &r bir altru kiipe 1Jf vebirmor felacen

nribi : Selyar hakin.

m€st deyii ayaFn a.lnak isterber bu ayak naibi ditj irj gibi !eFi!

vatrllri ( s i c . A . xYL 5 ,971 )

i. (sabn. XYII - XYIIL tlT)

aW j- tAr.l I Ayat orusr .r.rJr ,r:1 ve eopliiueri.. (Bab. xm. L rcs)

3 Eeli.

itt lAr): Atak oruura q-rJJltl grtmal we gain-C*lcek t€Eha yer. ( B&b- xvr. 1, 107)

ycr! to)'up €yitti : ll6ht . . . igimi rliidn rlert we sioemi5ar rcrt eylcdin" bu diileti eeadeadir. aomaisiD avakta

!r'';'.;tt; bu brilsaf hoca,',I cew ii ceiaa*a- nice

!' -rh.r t lqi il€rletemelp yanda bralaak.

v&nrEa bara telL-i 6er Lrl-talmadar rr-ri .l,rrr ahn hazer lrl (Mih. Xy. t6I)

.Lo!r|dr (lrcy!t!|() | ceip, avare, m€ydanda buaLeak.

f* v.tdin lyatta toEa ui,rirl (1:uanu. XV. 129)hl tutiiuiirdcn eyleme rttur ry*ta o'.up -.i.i!T eyteEabor ( Sotatin. xv- ta)

ilitll (Fua. xv- ns)

307

Page 202: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

at.Itrn ryaEr ! Her bir basamalta.

Buyur kim bn du L6eL eylesinlerHarayls biri bi! nzle koBurla!Dahi LUL aya[ ol&rn nerrliibaDDdiE terti! ile diizsiinler anrAyaktan ayaia bir tul otursuElinde he! bii harbe giitiiBnn

ryeltan baga : Baetar ayafa.

(Dah. XIV. Be)

Ayaktsn bata a! i[nj ol dilda!{ hevzunGiyiEdi ceme-i l,alin ii giilsdl (La.endi. XVI. 2Bs)

syallte bualm : DiignrmeL, )ak|!ak, yi.iriiyemez hate getirDek.

S Bir ddb-r )nii*er ediip ol Eetumu ayaktal b,raktr otriLt, 'nJ.. ( Rauli . xn. t i .

ayatraa grlmak r Harekete talatr katEamak, kcndini kaybeteeL.

! Mey"i giilgtu s,fat Lar derleyiip ayaktaa grktrm lr_ ,jrr!T.(Saadat. XV - XVL t3s - 2)

ry*t!t| di4m.L : l. Y*JnaL, takarsiz lalmak, Luwetten aiii+

Dut elimi Lin ayakan rliigmiiqemHem redamet oclule dutu{mutaD (Is. XIV. XV.AyaLta kaldJ< n9 diiqtiik ayakrai 4i,1 .lr.rrrBizi Ltritanver bend ii tuzsktar (Tennuti. XV,

S Leyla feryat etti Li : Ey azizl€r, ya.Lup ayaLte diitriidr.rrr ve eldcn gitti, lredet klb dedi. ( Rauf; XW.2, Acz ici,de [alba!., felakero uB!ama]..

Ayaltan diitnp .-J i.4T nite tutsak kataEli! dEmnenr her ki tutmrs ola ( Ferh. xIV. 27)

21 )

73)

Yiilekte od, gAziiEde ya{, baguada haL, eliimde yelEliim tut dn{tiim ayaLfan !4,t-) hicab aq Du-, e.ladd

(Muhan' xV 225)

1".ffiflfliiTi:,-r' (Mutm. xv. s2s)

ro,|ffi#fflT;:1*^ (seh. s xvt 46s)

;fHH"J,i:Ti f ',L oi1-, *1,

(Qens. Dai. xv.2az)

b*at heP halk Faltan

ol'Lo gider dnqtiim "t"u'^ (r"or. Dai. XV.24t)

dUtEiitt.re destgir ve !ah{ bizE"t-i. esafiv c miiEir

,ir" -of"-* "" u'r'' -aksuduDua himmcr ed6iz'

($srcf. xvl. uB)

iirl t DUlnEek, gokertnek'

d b6le yelir miitehaYril krla! f"!:k . -, ,

E bit lrilali ayaktaa salat ,Yu j;-r f€lel' (Hodika xYt' 13e ' 1)

rFldtt.

itrftili gi'l€deL iein y*affken avaEa 6nriilen eoPur

i& .&J [,{r.l : AyrL t!+ oiu il.T dedikldi ta{ Li sva'

b dd*i "': (Ah. xvl 1082)

(ryrh davusu' .yslr tarrltu, rysl( tlvtrtdttu) : AvaI

Patrbrr.

t,J.+{ Ur.l: Gizlice avaze etmek ve avak tav4rY. lrvt-r Lafi. (Bob. XVI l,130)

bo 1{r [,!r,] : AyaL taresr &prtt$ ve Lo)r,lmue siit',. ( Ban. xvl l, 185)

I trvqdu'u o,trrtL il,l ilittila., (Ral4t. XVL 433)

fo): Ayet t{vuru;rui ! | . (Ni ' , t t i . XVI. i89)

Sl [ro'] : itrGst. ve baz.in avlz v€ trpFtr vc avqk(N; ' ,net i . XVI.426)

309308

Page 203: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ $ekagel ve setqeL il-ar rr.lK,: Ifo,l: Tiirlido .yat tah,.dulu d"rt,,Ll.;Ll tabi' ol'rnur ki bi' kjraesrc n"iyetri;istima' or'lnul.. (Ak . xwr - xwrL ii:;)

- (Birrh, xyIII - xlx. j84)rtd trvu{dulu ! + ay.k .av'{r.

lyrk tivulu : --t ayak tlvqr.

ryilrcri: + syal dc!i.

!yil. tol..|!* : -+ ayal dolamsl.

lF|(.oru ! Don, i9 do!u.

$ Korkusundan ayag tonu jyr.rt roptolu oldu.(A^t$. XII,, 2, 517)

! T!.bar iLJi tF@.]: Ayat toru (iJ! jtrT. Tahri{ idiip tunirdal*- (Mifrah. xV.68)

ay3l iire.G (iiz.rtue) sElEcl I Ayaga ka.lknak.

$ PadigaL ayal iizele gelnp +F ,),|jtd hizraetler eyledi,( Llcoohib' xw' 725)

(Kdn. XVrII - XIX. 2,$ Siihnk lj-c lra.1 : . .. ve ayat reinc db .lorn Li

tan dlJl jli tAbir olunu- ( Biifi. XVIII-XIX.

$ $.b-p y dl .r- Ird.l: Ah6te moqy halhde ,uLu edensdas![a d€nir ki ayal tavr$ ;r$ .;t/T te.bir oluDur.

S Az mtidderte oBle trerv ii nema bddu ayak."$ a)ir\ a\ EeFrderken bir lrcrzr.a vardr.

(Can. Na. Xt'L

atalrDr: Avucu doldulacak biiyiikhkte otan (ta9).

S Er-leeade ,'u]t IAr.l I Kayaya denr, sahre !'anas'i'ar-ucu dolduraB taga denir, aydama ad rabir oluror' _'1x"",

xwil-'xrx. t ro

310

! El-LeEs J,{'.1 : cizti sese denn. ala-kavtin bcgayet gizti viyapca ayak tavrtlDa {+rU .,lT dcnir.

308)

aval3s9)ryal

nzelire gel0!

6e)

r g.ygr g6stclEekr aayp ilo anrnat

hdi uyt"nl"" arrrvb ealnral tdi: Iq :I--'-g:*-fi: (K*i' xv 3' 372)

(ry .ydutu) ! Ay ayilnl'Bt, ay ryt}r, DehtaP.

ry*nr 'at ,sT cilaaa yalalurca oturdu

i (Antu XIV' 2' 416)

fb .?ufu [r'o"] : Ay aydlnl A,-t ,t\. (Mtltoh. xv. 13t)

ir"' ririoi "v"nnv"p *U ^'"*''*!r. o, *,

r oirlcai riqilet menebesilde tuteih' Hiirmet etme'di'

lo'" .y'-",a' .,riql sdr birre ,\I*o. *r. n,r,

J.f [&J: Aarar ayaoak ;'oJ vini evii knan rlevu

'ihttncf'- (Bob. xw- 1, ss6)

r lyi bdrrrnsb Lonrnoak'

vli pL oldu etii YanuEd.dliptn lddm ayanu J,' t2r

tl ol rleli bir nsliL'zad idir ay 3ibi, sowi-a'ad idi

ililift nitti felel

ollu Tannm ,larh dilek

SL: + rya Lrtrmrt.

(siin. xlv. 173 )

ivui ieirc srlabnecel, cle !t abilecek biiyiillnkte olan

Iatr.

t"og Lt r.:.1f".1' lyNtai!-v\'J. ($anil. XVI- 1?5)

!_ryLu grE€di, ha'.Eedeu f,kt, gdrdii ay aydNdlr.'A f,L tufe hsymo soriiniir. (Ferec. XV 360)

(.L.LlFd.l: Ay !y&nr $4t6t. (Srh.Ac.Xv.8-t)

Yctuti, ay aydutyrtr .rd*l rT.ttuti, ay ayrlutyrtr .rd*lrT. (Hdt. Xv- 33)tek L [Fo.] : Ay ayilmr ]{6T. ($anil XVL 5t0 )

3u

Page 204: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

C'| .t rrdinii' iv' iv dcmfiiil): Maraagoz Lalemi'

lale@.

i iy ,rr rs, lir ay ..r' 6, irri kuo,-r ""i;r;. B. xv. 6,04)

6s 6t1 [Fo'l : Av deniirii 'rr]'r 'rT- d€dikleli deDiirdiir

ffi-Hit.fta*u,'. (Ni'nlzti xvl' ue)

l-,' tfn.l , fur t uy deEiirii rrlr 'el ve tai delecel

: ' ' ' (Ni ' l . 'et i xvl ' 86)

" i tob t-L t ' , r - [Fcl : Av deni i r i i^ ' r r , , ' ' rT '-

($onit ' xVI ' 463 )

hs!9.

!r, [Fo.] : aY ilcmiirii d Dr ,rl vc ilomir Lulek ve mala

( tanil. xvL s10)

ki rliilgerlerin aledenndcnrlir' ve(coI. xvl. es ' 1)

vo dahi iY at dcdiLleri ucu keskin

neccarlar alae deletlet.(reftenaq. XVI. 3, t65 - t)

, .:.c [Fo.] : AY c'

rli[t Nr rli"ll [,{r.] :...

[i- rlc'te' t<l "r'.'r"

r.stcle.LJl [,4'.1: Bnynk iy de.miid.r)r'j dl , be]tel]l gibi'

(1:ercena XYI 2' 53 - 1)

rteie .i:.ll l,{r.l : . . . vr ;ndcl'b'.z bnviik ay trmiiri

i c r . ( A h . x v l . 6 4 6 )

.le.ll L'lr.l : ... Vc qol demiit kuaava donir Li'

bas' ia-mao olur. Ata-kavlin vavvan bath degnek

olun aru a rfi"ar htrfnedcrld. Tiirkidc kiiskn t6bir

ttct olucakt,r.V c rtnlgnlc.ih vc ovmacrlafln !v tebnrii

;6r dcdiLlo,r i etcrc &,r i r . (Kon.XVII I 'XIX 3'278)

lonc ail [Ib.] : Diilsellcrin ay demnrii .e,r" .rT dcdiklcrirttir. rrrarriac loyrom rlt\ler. (Itn^. XVIII ' XIX' 61)

bcy'.E rtl [,.1r.]: Divarrlmn diwr y,kacdk.alctlddir''ti" hili"".ru" av rl ')aiirn ,rrj-' ,i d'idikl:ridi' Fa-

iskenc dc cr. (Kam. XVIII ' XIX' 3' 399)

3 1 3

$ McLrab -k+. lFa.l: Ay

$ Mahtab -L,L I'Fa.l: Ay

$ Geco ilc ay ayduuda

0 $ob-cfruz j.,,,1 \- [r'd.]aydm idici dcmektir.Oldu dav'ii'l-kaEer [lr.l :

iy ryduft: --r ay .ydlol

aya, : Aqrk, bu.lutsuz (hava).

$ Mehe ou {Fc.l : Ayaz .;!r

ay.hnr 5+l.r l .(Ni,neti. XVL t54 - 2)

(Ni,neri. XVL sz J)At!-T6i ayu ngiyle giderdnk.

($dahid. xVr. 60): $em've ay aydm;r.eT,rT ve gece

(Dct. XVL t33 - t)ay aydE, dahi mehtab [.Fc.l

(Men. c.o. xr/11.6)

yari ay aydh' ve Eatkap.( Ni'ncti, Xl/l. 5?4)

5 El-lsha'ii ,l' J [,4'.]: Gogiin yiizii a9 !p ayaz.j!r otnak.(,fercemdn. xvl v. 82 -2)

'syb c.mcL, Ceyb LdDrk, 'ayb cylcmcE) : Ayrpluak, tayibetEek.

Yarl,sdmak iltimas cttiEimiz 'ayb oyleme -!l -e( Rugeni, XV. 212)

Uer goren 'ayb etti .3ql * ab-r dide-i giryaDDrEyredim rahkik soriie Li'se ,"n "ltl*rr. ,rr. ,orlBeste-i dam, gamr hicranr yaria neylDyiE'Ayb kJ&an JLl!.-, giry€Di bi-ihti) anD neylcyim

( Ralfi. xvl. s6)'atb cylcm€k: --r 'ryb Ghsk.'ayb hrlmal: + 'eyb corck.

syc-a ryc! : Aydan aya.

S iihe J'ptlr.l: Kihseyi ay hisaliyle ncretc tutnal ve aycrayca .:J .rJ mranele ctnek. ( Bab- xVI.2, sB)

$ $ehii .'; [-{r.] : ryca ayca .1 3r-.r1 vailen nesre ^-,(Bd. xvl. 2, ouul

3t2

Page 205: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

L,ryr, "Ya"lr'rv iH sdrnlnnn aYd'n- i'J

iluii't' "'q'"- t,' ooo"

f-**;*''""}fi "iHH,lffi;T'-.firTJ" ,"a, ecn

's"vle'' ecvlen" detdim rlalr av

nl.-t*rr ev icitrc ilerdim. ( Kel xtv' t3)

('iih. xlv. 110)

enn rlo! dn aY nuru

rd. )tlrn gkrcak giiaet

br!a{lr.

ii s"J r'-" sii&.qtendn "Tu"n. roy,. xw. tct)

rya'Dr.ndan Jri{l Sitzleri Yoi(Mit. 8i. xlv - xv' 80)

lii bcrctett.r ay syd,n! 5+r LaluPtul . '' . ( Atd Xv 22)

lrydroo,l" .*"J ot'r'nak leva deBildir di{i-t ' (Tez. L6. XV. s37-2)

yr! ayihDn{fa .r!.!l gltldnm, mezbur Per; ile iki ki''lsLi.var idi. (Sie. A. XVI. 1' 776)

16 'lenii : an I,4'.1: aydrnrara ./jrr1 di: envd rlr:l [,,'.], , , (cet) . Ke. XVII .4q)

;rdnr 6alf nstiinde bir ak Lu.bbe var idi aDD n'ete

J rllo "ar

;ai un ile kuanudan qeli svdlola r ;di

6.ya;' *-r go, "'i;

yet balllr idi (Etb' XIV' fia)

dbir cy g6ziiniia Dun goDlii aydlnl ;!-l

i ittod; ;"*, n9 s6,ii Ys{tE, bsln bat

q. : nliiterah t,a'.] : ayds'ludur r,l rri : niine".a, - , I Ar . l

(Cd Ke XVII' az).d, rsE, ariltr.

t+t [Fd.] : Ayd'n u,,T vc gitriiniir.

. ($oni l . Xt 1 535)

.!dE, (rtdDlu), l. Mibal'v.x, liyadrr, a*L,

! $iiliil ve 6tm.Uil ol Tamya ldn rtrur kudreti es€rleri ay-illD ,i{ giindii, ynrihilo y il}rmrytE, (Kd. XIv. 1,

Ol evi Lim yavlak aydra ;_41 u u.luKamr dii fi reng ii lalr ile dolu (Mon. afdyt. XIV. 132)

g Vabt vaht Lim ay&a Jql yere erlaralu, anul sn qrlaralarLih sitzii anslzda ay&ul . doLurrca& hir€ olur.

(Ha,ain- xv. 10 - t)Ya fitil az kda ahir ola rurBir iki defla katr au' le verihBaya{rdaa aydrn jr,l olur €v e'Ne tefsvnt ez u qok ulu Liqi ( Melhuie. XV.59-I)

Kuunuz ay&n1ru2 jr ir,J ol qera! nKanumuz yaprairyuz bir buda$n (G. Rd. xIi a7)

$ Rueena L-rJ [r!.]: AyduJu ,li+r ". '"*n olaa nesnc,

rrurlu lineneye dahi rtlak oluur. Dee. aVI. )

R"r* .r,, [Id.]: AydD i.ir'r. ($anil. XVI. a46)

Rnrena urJ lfa.l : Aydrn d!-I. (Sth. Ac xt'. 1'1)

Seher rl IA..'l: Ay&n olar gitlse, z lu'l-kamcr DanasDa.( Bob XYI l' s4)

Kehkeem ju(l [r'a.] : Arapqa neccnc-i ismardrr. Tnrkideiki adr vard,r: Biti Sanai uErusu !c I'i!i Hacrlar yoludur'Ak bulut paEsi gil,i gdrnniir. Eydii er ki y'ld,z gokluEunddn

s5s

aydrn j!-T olup trk bulur dbi gitriiriir.(Ni ' ,n. t i . x t t r . 530 )

siindiiziir srfrtril,r. riu{ ro'

drhi srfat vAki' ,)h'r : llat'r

( Ni 'n ' t i xt I : t l6)

aydrn s.ri r,sk.( N u h . T . ^ t I l l ' b ' "

Rueon tJj [F.. ] : Ayd'n ki

scn gibi vc gayri ncsncycrulen vc rahr nlqcr gibi.

S Pc cv tr [ Ia. l : Mut l .* .

3 1 4

Page 206: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rydE GID.I ! Giizell€itirtfe].

S El-i,uar JL;ji| I,l'.1 r Aydu etEek rl.+r r"r,J yanilxau iiui.}oil!,dlnAL. rxat. iitri. i,il

rylD cyleE.l$ (!yd|n L tn'!) I AydEratmal.

$ Ve 8d!.liinn iymar nuriyle .ydh ey'eye.=lt jrr.

(si. Da. XIV. Ja)aydu hlu! JJlj !{T

(hsoa. xv. g2)$ Nite ki giiher bir daEa dokunsa am

.y'Ldmrk ! + eydililmck.

nydnkrlmah: --r aydhey'e nik.rydt l d.liigii: Pencere,ll,L girecek delik.

$ T uU. t,r [-1..] : Ayd'.JrL dehEii .'r, 5llqr konmayaa 61

damdmr. l AoU XVt.'t, alqrydDlu : + lydrD,

a)d'veroe!, (eydiverDet ) : Sdyteyivermel,

Sana eydii! i6e HmiD oilus,rnAydrvelsit Jl, J .+r a:ra aiiziir doErusun ( yuz. Sq d. Xr r L.,4)Aydrve! ar.rqt t6birini ann buaAyday'D ol gd.diisiim diiiii ssa (yuz. terd.. X t.2)Didiler var mrdE Euyu bu piriinIe61ir!, bize daLi ayd,viriin ! r,Jtt\ ( Idz et. xr1.2B0)

$ El-Kusa ,.;r [,ar.] ... ve dahi sdz soyteDcL ve bi. iii diynverm.k ve eydiyemek Jz:cttt. (Tertenon, Xt.I. J, t59)

S Ben bu uyh'rdai bar gdtiirem ve sizin ar annrzr bir lirs ize ayrdrviren 1:, : r1T. ( l rsod. ) i t ' . 71)

aygFlaMal' (aykDlarnak) ! Aygrr tavrr takrnmak.

S Et-t.fahhiil "Li:jL[,.1'.]: Ayk,rl&Dak ri j- 4.i, a.,dlekl,,nnc].

('fercenan XI I lgnl

S Et-refahhiil J-dr [.lr.l : Aygra oyknnmct na1a.n.lad,r lizu miin.o ayg,.ldmak .;!:+T tnbir olunur.

316

ti" . .ii'iii - xrx. t trr)

Cobail Aleyhissehn_bir avgrftamrt u3,41 kr$ak iikr

U. lrt"',a o"il"" diieiip dedz araona girdi ve lutar

inl

sandr. (Enb. XIv; 414)

r trrrrk rYgtt istcnok'

,!ur rtl we iy€r ve uyan . (Sic. B XV. 2' 195)

' AyCo.

rr4l yunt ile Fl altuElln otlayup binilmezse ditl iqiin

xiurr..., (1:uh. Le. XV. 346)

hr.n irL- [lrl: 'Aygu ir-J ata' LiqneEreye: sahl [,'{'.]usuhd I.ar.l

(.ann. xvlII - xIx. ai)t. Ka4tlk, miikafat.

igttl|ae ka rca su,vavtrza

{gtl.rosin, cysutvn i-Fi } az buzahimaeye karh su ieilme, ieirinen karylfinu buza yaz.titiilere illik etmek, buza -yazr yazmak sibidir.)

Bihdabele, La!r,l'k olarak.

( Ferh. x l t . 13)

' tilr cylik €desin sen ajlaj4T yavuzluk eder ol sua (ca. xIt . t;.t )

t TohuBu sehveti kesmck isnr kullurlo bir birki,

r&€Fgi iq t : :C. - I fd . l i B i rn l turk i suya kolucr l bar-Hrn agr l* re

" 'a* e i , - . r s" . , i )um,, t ; , . . Br .zr tar ryr r l(Ni 'ncr i . Xl /1. 56 - 2)

hngiift q:(ji a:.i laol : ... vc ba.zrtar a1-rd afacr<trr

l .c. (Dcr. xvl iz - r)I i t t r i ; , e . IFd. l i { \ r . t a in. , k i 'ohun'Di h ib-der ler . z i ra k i i (nn k i : iDin n. . t i L . { i t i i . . ) "ht . r - i " imnolsun deyn ohbantar al;larma diiro.rriirl$. (rfr. x I/L./

3 l ;

Page 207: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ PeDc-engii,tt ;:Cl er [Fd.]: A]ad aBacr s-L;i +T.(Caf. Xl/l. 2i . r )

5 Et.I'aLd tr;J Il'.1: Beq.pa4ak ve ayd aiacr u-ul !j d,..li!.leri dir ki tohununa habbn l-fald derler. AId roLuDu nra..

( K o m . X V I I T . X r a . t . . 6 3 )

\ Pen.-en8iirt j-:(-jL d? []d.l ' Dilainh isdidir kj Deharr nra,.

nJdur. Arabide zn,haDse- i evrak v. zn-hansc- i .snbi . \ , . to-huhuna habbn'l fakd d;'iir vr Tiirkido nclratEa b.i-r,ar,.akve ayrd aFa. , r , \ ;1 r :1ve toLumuna ayrd rohumu rabi r , , tnn!r .S! kdarlannda nnb;r ve val,raii, rehdare ,vat,ral,nr rfbiholur . tohuru jsr iskd i l lc t ine Dni d j r . . . NisvM, izoo. gr t . te-i rr:Lvd vukiunda buhuru miisekk;rdir.

(Bnrh. xvIII " xL\. 16(t)

aylg | + st'k.

o),k. (6y4): , {kr, barf r .

IlMldlar e,vdiir giirdiia bcn a)ik j,LBir kus in i i i t ,u kula f ,6krrD l ,a}rk ( t 'uz. 'e : -d. \ l r l . 28)

,\\af ,r olnd tn.tst olun jent, oiidam /Ruqent. -X L / 3.1./

Q l f t i l ter , i r r [ ]o . l : , \yrk ; , : rq us lu. / l ; '@r i . 11 L a lSl

E sa.Iorrar ;qi,"rij arjl. iiriir.r ,r,"o" *i?l,lli:,.. , ,. .,r,

q I l i j , . !ar rr : - : . I . I .n. l , - {} ,1 r- . ( 'an;t . . \ t t . 131)

l ; . ! i iB le B .n g i l J i sa .ho t luE i l c^e ! i | iDa \ t rb { ! cv ran l r . i k r & i i t ren i . X t I i t t )

I i idrr lFa. l : ,L\ rn,L, raDr .r j&., : u. ih I t 's. l u l ,urur , o, l t [o. l] l i i i . )ar _: : , l r .n. l : a)]k j . , . n.n J] .n. ] r , ; i , ru, l r : i j rh

I l " l i i g " " - ' ' ' 1 ' l I " l(Cene. \ I t l bn)

3 1 { l

#:f,":-"".anr1uz avrknavuz

t.;:1",:';*i,,

rrf oUrl : Uyallk bulu-dlrat , - r

rcvbe brsrn "-T":l:* :l l i ' ' '

: 'i r '0",0 uo* t* t ' b i lsrn l 'arrk ' ) ur ' ' ipr ' t x/ I1 5' l

. r* ot4n: Boni i : i ls iz si icsirz rSarh"" " lcr ' r l r rr hal l ' l ' arrn

korkuluEu grbr'

FrlJr giildiir i('lim b-n'h-i giil-rn:: e^rur

i i ; " , i . -"-" t ' - alrk rvur ' ; ' ' " ' i , i r l ] ' r , , .

, r , , ,

ep blu olnah : $aYP Lalnak'

Nite ldri sdz sitYlet uiurlayrrr

Ki far of rcak o lx ayrn bay ' t r i ' ; ' i ' iJ l (Fuh ) I l ' 5r - )

Snhoyl oldu haFo ti tanlaridi

DcdiBili giig ilc anlar idi

Nite oloaya rurl kimsr arrn bavu

Ki Lrrgnurla bula trlengn suvun

S.h CihDqah bul& uEurllvDrGorediip olu r;lrt irli avrn bavur

+lr; ' i(si 'r xl l ' . t t i .)

e i . \ ( ( :a . X l . 7a)

$ Itc alin bitylc ans@dm gnldninn sijiip a)ur ba)l'l olup*. / r l .a : ; -T b i t zanu haFa, o i r lu lar . ( \ I i is l in . X l ' .31, t : : )

.yudtLnDsL ! Ay,rttabmak, ay*lurmal..

I HvadaE bi . Lur getJ i . h i r d . . rc -o: :u. , r , r t Lou.r : - . . .c d h . E r b ' r a L ' r . t t , - ! , i . \ t . i - t )

qqlrmrt, (arrtlamsl, aF.ttonsk) : l. Srqn,r:1,. a\rrp {rkarurak.

Gi ihnqi i a lnntD o , !1 , - t L . . run.1, , . , .n tE. i i r i i hrD inrr h.h j , ,ddr tu to i . \ . - . . , ru l

! Di i t ' l i okuduCuE vc i , ia . i ,d i i im, t " , , , r ,F i r t r i . , \ , , r r t r , tu ! ,l s t ' .

t r , , , : ; , _ i , . \ t . . 1 ,

3 1 ( )

Page 208: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

.b! r:Jl ll..l : Kuyuyrt {v'rtlamak i't;,i tathit'i bi'r( Kdzb- XVIII. 287 - 2)

d !.1 1.r..! Bocel ii..Diir ,lerid.D ol biicrtl.ri ayrrF

-1! :J koParnal nana'na'rtr'( K o n . x t t t l - X l X . 3 , 4 3 2 )

6f Jtll I,a'.] : Dir ve Lulal ayrrthvacal ;-4;:- wve. (Kan. XYIII - xlx. 3, 199)

iaJil [rd.]: Oa aioona dcnit, manftur. NakledeFioirl ati"d. bir s""e.io L.itkiidnr, koPanP toPraEa dofue'

i Dir DnddEt sora $tkanp giirngiinn aytttlartar -,Jrul-Tiil Lalrr. ( Biirh. XVIII XIX. 78)

hapsi balfrn Pnk !)arrluYul

(Ket. xrv. 83 - 2)

(KeL XIV. 14 -.2)

ili6l1'. ILt' ^ ""rt

Snlcyd bit kal'a yapup roprak ile..rlolmu'r. olm

ni ay l r t laEak iE , ' r (uon bcl_t 'm r r rm veruP '' (Cihon. XVI| s39 )

( Eu. XI' IL e3)

(.tdi[mrk) : r. Aynlmak, tefrik edilmek.

.d ititip lran kavi goniillii oldu, dclitten aFrtlanp

y. Gyit&lct ldn: Yiiz yrl aap qekmek gerek kim herlir .n.l@n biri biriden a}1ltlara .:ji zl gerii bayaBl-

ola.

t D.!rr eyledi ol panbrL daneleri bnb$nden ayttlandr, ( ' Iez. L6. XV.793 ' 1)

r|l bigi LiE kagar dirisiD gdrse hiicuE birie iizedneay[daamaya gJ:,t , kendi rc{she me$t

( Mitwb. XY. 215 - 2)

bud.! birbiird.trlln rra{adr ye.rind.n ($eh. xvl. 8e)

'lc' [F .l : E].iD iciin siirnhip tts, ve sal,ar ayrtlsr-rzl y.c, Tii'kid. nadas dqler. (De1.XVl.319-2)

321

eyleye ti kim iyinid key iyisini ve iLi yavuzdan yaayrtlayr +r"1. ('r4. Bd. xv. njllifa' ,"k.1 [,4r,] : Kinseden nz,k talep erE.k ve fazt dilenctvc hayvaa dudaliyle kui| otun iginden cyiisiin ayrrtlayuD

vrly_l ekletmek. (Bab. xVI. t, i)

2. Faslotmek, hallelmek, ayrdetmek.

.. Hiq dad adil kadr bulaayavuz; anrn katrna varcl1a,ta l,i, iki aras'ndah iti ayFtlaya ,.8),\. (Kel. XlV. 105)

Mclik karlrlara Dimne iiin ayrrlamakta dL[/- iuek v0tac i l buyurdu. (Ket . x IV.69-2)

. .. Tai dahi clinc yap'tt, gidenele 9are bulmad,, ditnnpged ashab, kat,na gcldi ta ki giic ilc oI tagr clinden ayrrtlad rr

)*,-t. (Lq,s. Mu. Xy. r79 -2)

Senin ile bizim aram,zr heran k,le ay'rrlardr ."Jrt.( '4ntat. XIY. 2' 6I)

3, Ayrklzmak, tchizl.im€k.

Bir l,a! ki virdn ola iei dikc'nle dolaAy'duak.L lq l neyJrs in od i lc yanmayrnca

(Yunus' xwII ' XIV' 57)

L, nah o l (nrdy"n l ,unarhLrr r i , l r r , iy , r r la) ! { . r :m.rhdvurut , onul , la . t yadi4nr . x l l 34 ' tJ

Yel ayrrrlartah rndu samanrYfl ayrrtlar ,ir-l yahtrsrnrlan yrman (,|nast,. XV.41

Hr:56re l , " rd"n i , f , i t : - lFc- l : BaEa q. . [ jn . ' i ' 'ar ,@' ;

o t m a y f r r f l E r f ; t t l ' . ( N i ' n c t i . ^ v t " '

Kclrndirc rrrl I,F'@.]: (:apa, arunla boBtanc,lar e,l,I''

panugu otu ayrtlarl.irrl r.l . (Oof. XVl. 132'

Bes her zaman ieinde halAFk .rashdai yeri ayrtle& d{! ..r1lryad.. Xv. ti,.,

. . . Ye Sadrk : Senin Latu'da akr l k imdir. Eyir l i : Old' t Libili iyiyi birbi ndcn ve il,i yavuzu birbirirdetr ay'ra ve Ia*

rl 320

Page 209: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i l l r m @ i o r ' . h u ' , ' x . ' , . r n ' u r h a r t , . l " l x l , ' \ " , , D a ,

* ' m u l , t . , ! r , r . / i i , r ' \ l i r r ; ;

$ . . . \ ' e h a n , h c z b u r u n z ; b i l i v c r i i . k i r y r r r h D u l ' J ' - h , . !ldred. I i , s .ks.n ak, ;a r+ r 'er rn i b i rd rkqr

( S i c . l . . \ l L t . h B )

E Srhun k i las. k ,b l , tar i f ,nda g l , l rar t l , r ' l , r i r \ r r i in , r t ,

- ' :1 : " n!z ' a t , l r rsa f , rkata ld I ' r r lar ' ( ( : ihon \ t l t 3 ' ) )

syuthrmdk : r'\YnlEtrk.

S Si ic idtn otu ' i s i rk t ; ( ind, i r , ) r s i ic i i !nrdrr l , i t i in l . r . I l i t i i i l .

kn s,Dra j rkara lar koyalar , dura. tn s i rk t a\ t l r l .u t r \ r r la ' ir : l - , r . I Y a . l i 4 r . \ l l . t ) t . t )

5 l ig . r g i tynndi i . i i t , k i i l iDrn ik i k i i i r in a.$nrr sr !sr l . { ! r f lh '

r . lar , ] . : ! r ( l l Bor ' \ l l l t tT)

.vr ro, l . (cy iuel . 'y tmal ' rvr rh ' l ' rmrk i tb"L) : s ' jv l "D"L '

' denek' a"rme

Evle t jm gdrdu) J i r r l r t t r - ' : ' l i i " i i r l

f i r ; t . ' ; r . . t ' g r r " l l " r n u I i . i n / \ u , \ ' \ d \ l l l 3 l

A ' , bdaerudrdr I i " l i t l " '

d i " " l

D i t i t c k i E a t d a ' . l , i l . l , ' . . , - L , r ' l u J i , I ' , r d ,( Yun6. \ r r r . . \ . s9)

Tanrryr bilgil dek tlur, l mrrrl gijrgrl del rlor

Ermc- ' : rbuu k im Tann l :uda 01! kanda o la

| ) P l e t . \ l l I . X I I . B )

5 BeBle! ay,td,lar ,l!,i l Den2 E \lr' !72)

Buu,5d Faafu i 'a b i ls in ar !1

Aramrzda qok vrr iiriindii \;iit

! Rcfr l t lazret i . -A l i 1e . ) i r t i : \ rg , l mn' l i ,md, lan tu 'er tegi l ,to lda dnEi in i in . okuFr l , d .d i . /S i . Dd. Xl r . 5q - l )

S B i z i E s u l a D , r r d t ; t J r i r x , r d \ , , 1 r . .

I lu anel l r in nrn k i , . idr :n g i td . , . a ! r r t l i ' ' i iz . ' - ! r, ,bed,r , (Mu: ' \ t th i )

( ;chdct k iD bu sr fat lardar avrr r la lu l ' -? i ' i r I rdr i l in i tb{ rd i

sdrn, . t l ,ga u i2, .hra ih. ( l l i ia lL . \ I t ) t r )

S llir r.fik, de;n .liindt, dirim,te sr:nrldr aylnlaiDrlr ' 'r:-r;'

( I l t o r i l . ) t l i J l

! NefsiD.:l.n miifnrlkat (iyle. beni sitrec'r u, d'ru i\ 'ltalli

bda i res in ( \ Iu t i f \ t ' 791

\ \ ) - . , , 1 r , L r r t a L , D ' r ) i l ' 1 , . g " k r " r I r r r t , ' m " l/ A ' \ , r \ f / " ' /

b ) . i l d r i l r r . r ; r - l l , L r a ' r r ' r , r r n . a * : ' ' - ' " . l | l

re l imfarr h"re lnrrndr , d i r . (7a- \d/ t r ' \ ' / -

a}]tldnll : + l}1nl{erk

alatlatrmak : + s}1rtlsnDak.

322

$ Bir giin c.,-'rri .rrl ki : I.irdt,t:qc)aeselet 9ok balgam indiiriir.

! Bir kancul Feldi lal,.ar. .rdii.\ IV. 163)

Dehr i ler evdnt : Tdr , lokrur . s iz rvdn, : . I . !Dn {xr r ,a& , \ l lahdj r . / lh l t is . x t l . 18)I t i t t i rah ar d,r e, , j .Ar, , ,rcrzett i r alrr ; - l BnrJuni l" , uxl

l l ' l , o" bu im ..u,., l , , l i r im,,.g" ,r. l ,n, hpr,,. , ,e sor\, ,' D i F r ' D d i t . L , l n r i r , q t i n , d , r , , : . r l , \ . I . , . u l , , r t . . r r r d r -a D r ! c ' . n i n

) r ' t , o , n b , . 1 , . " t

- ; t - , , J , , , . t , . , : , r i * , t , , , ./ K e i . X l l ' . ; )

32r

Page 210: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! Bul&r 6Enu Lim eEe! benim €5ziinrlilescler eydnb elct,

Ne kulaBr Tann mi! ititirNe dlli AllaL eyitmek rLll iiidirEtti,rr.r! EaI uEru sLr ds,zlnHem haami urur ilte! gensizin

g Arkucak eydnr ,rrrr .

Ki ey diri oynMa yindek oyuElt ;rl zikr aEP tutEa iilnleyi.

gibi sitz ayrtmak ,,ll(Enb. xIV. 6s;)

(Ca. X rv.)

(Ga. xIV. t2z )(Tehar.ke. xIV. 2t - r)

( Fe.h. xIV. ?z)g Bukrat eydnr: KrrLudan sonra olan buhrma ilibar olnar,

(Mii- Fi. XIV. - XV. 20 - r)

S Ba'z'lar ayrttrla! /,"r21 : Levh iki dii ndiir.(Enxal xV. 10)

I Ayrt .-a1 ya M',[emmed, sizin kn[niz vakaayi-i zabamnuntazrrdu. (LeJs. Mu. XV. 2I .1)

! Ali Ra&yalla-hii aah Ba*a gehinne girdi, iig giirden aa&€Elennedi, ciiDle DiDberleri srd,, va'z idicil€n, yadrt id.r.siz didi ay,tmaLtan iri.:rr yrBdr. (Tez. Ba. XV. at)

Bu gezede.r11 dit'aiiD.iisii ba3tad'rElbadetten a.nrnrh dem-be6t€diim (Muhon.XV.36t)

Ayrttu.k irzl ya Resdtllah ki yerde tiz ynrft mii olAyrttr kim yel onibce bu.lut gibi yftnr katr

(Muhan. xV 296)DediE agka lllr diircyil ya odaEitti a,.ka dnflde oda diie var (Sanca. XV.8)

Eidiin 4r, itbu duaya.eEiiniz amirdu6 okudu vii pe6 ahir-i kel6m oldu (Irsed. XV. 256)

! Ha! Taali ol fakir lullanDa eydiserdir ,,,-lr : Ey bcnbfa l r i r ler im. (Vnz t l l

$ Bnurler na'lnn olau giir ay,tmak ;,J "". ,^e.

(cd. Es.

8.. . Yaoi eyi t , : rr ya Muhalal tred.. . . (Enjer

xr'. 83)

xv.7)

h lt au'ru s.beP dahi.Ijn sslr'i t4biidir dirler' ili

g.. Bi,tui rabiiye vu--,, ry"","i1*iiti.',*, . ,, - r1

oBd or6nn utur (can xv' |e)

,at : Uh sozn yerde kaluaz. (At0. Xv' 2)

vct rltudaki erlafl solanu

i baemtlaF tadr keleni gor (Ah Pe' Xv' 44)

r|rrLr g'krcat talbDtrr' Seu bennm- !d"b "tE vice!

?yt *A*-,". l'ruh l'e xv 23l )

i plr 'oYdiir ana eY qsli'az

;l "Uu

Li t 't-.*'" ""-az ( vohdzt XV l2l - t )

i ,-.+r !i ben tmullul v'riileE sdu artrrh Ya'bud

(Las A r ' XV . 691 )

Fcdis alarDakru iri"ll munkatr' olmaiL'( Kesir' x/. a' t27)

dfi Liriye covap ideria irar . (Giils. XV. a4'2)

: fefi yavuzhf etiiL, lcfsimize zul@ettik Ben

: Yi lu lum..

ti r Kau ol bellenip totan gtttiiriiciile! v. padi{ah'

(Ccnnet. xv.7)

e&p Lraar erlenlcr. ( Dclil. XV. 149)

Letrdiae eyittia: EEe! rioekayid-i dewa.ndan( So4d.t, XV ' XttI.4 - 2)

6. l !a aydmz j ;+ l L im. . .(TQ ' Un . xV I . a ' 1 )

tebir d6)'mGz belayaidqsiin can Ba.faya (Yuz. $ens. XVL 112)

8dn ile bars 9 .Eayo arrkolDr't.6a dest-i gugladd pam6l

( H6roti. xVI. 14)

(5. C. XVL 46)

325

t rrql bu viicnd' htifolbtz idi zaif

Page 211: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Kaygusuz eder,l lleLi sana qiikrnE budnriirAhmed'in eibi Eelazttn heD meabr yar

Gnya r-11 [Fc.l : cnyidetr'den ne'Luz isimdir. G6y4-ma.3tardfr. Manas' eyfDeL'tir rr(::r . (Dq. xVL 2l .2j

Gdnliim ha]'eite Lalrt' heman alatt'E ki...(Ae. xvI. \

(Ata. xvl sslYaln,n alqakl{rndan yalnurp yetimler gil,i yan6drolanlara ben €yi r r im t t r i l . (SLt . XVL 44. j

Ve ol iki6inden biri aha.e eyitti urrr ki : TAlim oyle veeyitti: Allahtu ko.kanm. ( Men. ,4t. X Il I. 22

Es'anmrn fiisnnuru her kin seda' ederEyder J+r nednr cihsnda bu cazu-tiar ab (Lddii. XVI.38

Mey eder 14r ben geraE{ enciiu€nemBetlg eder Jr, reqk-i sebze-i cemeneo (Fuzuli. XttL

Cebrail eyilri: \'a AdeE bn dem t€v&kkuf ei.(Had;ka. xYI. 5 '

Kul MeLeEmct eydnr, seher yelleriYa;r siyah ziilftn biiler duinayrp

(Saz. Kut Mehned. Xt'L

lbleyip biilbiil giil-i .anaya eyder Jtrrl derd ileSafnrp hAr ile her den ba.na etiime enin (26!i XVl'

Bahfi'l'Gardb sahibi . .. bnn"in marasr bevannda

$ehzrdc cevap veriip eyitti

(Deka. X/1. 120'

Hakir cy i t t in : Ya Ayasofya i le

6+l: Fikrim budur ki .(Soldk. XI/11 13'

bt caDi' niccdir?

Su-ltAl Mlrat eydnr ti&di zmatreBua da kaL!;d, be;ler elv€da (Saz. Kvtoglu XlII

Kara Ham,aE eydiir okur yazalsDDogru yolu koyupaiein azars ( S*. x",a H"n,a X\/IIL

EDra.h eydiir can bnlbiih LafesteBenira h'agbihalin bildilir dosta (Su. Enrah. XIx'

(Er. xvtt'

326

'f,ovuculuk' miiaaiH*'

bnt p O6ur'd korladrlar, aykakhk .rlrqr "uil"'-(Ta. Set ' xV. I t )

,'u lh.l I Ay krhfr j! ,.i vc yurdu ve a!r1.( Bdb. XVL 2, s2)

I Yol kesmek, oniinc arkm&k.

o-6.1lAt,l I Kid6eyi oykra iniit' .?t! d;il soynak,

oHayup katletaek. (Bob. XVI. l, 193)

: Itn biiFn.

fndu ojy'\ Lh,l. ... le dahi aykrrt duyku.t o,i:lr gnlici, (T etcenat. XVI. 3 - 6a ' I )

r Gccclcd ay rgrfrnda bu.lurduB'r soylenen bir qegit ta!.

LrDd i rL [Fo.] : Ay kopngJaf.ri rabircderlc. kiAnbistuda olu. Nnrrkamerir tezayudn va!.'rlar.

ilc buluu, gayette beyaz ve rcfref olur. Arabide La-da.hi derler. Meyva vermjycn l.crr iizeR ra1

abyv. teveliidnne bais ve ma*na igabr gayettr: ntfi'dir.(Biith. XVIII - XIX. 366)

JJ,r- [-Fd.]: Adabistana m sus bir nebatt,'... Birr€bat deBild;. Belki bir nevi ta.ttrr. Nu.r{ kamer

(Bi i rh. XVII I - XIX 578)rrtgur.

riit'oldutu eyyamda bulu]lur. Gayerte ak ve benakUlibedat shipleri kavl-i eanide miiuefikurlar. Tiir-ol tara ay kdpiign .'r:f.rT d",h.,

ayl*olarak.

'l& bolaf,areyi betr Erzbu' ha ya ayta { verdim!r\t idip Bezkrir lsa ayt, .!. dutbad,d deyii inlar' ( S i c . B . X v . 8 , 6 8 )

321

Page 212: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ryl* : l. Bor, issiz, ire yarmaz, Lalp.

I Aylak ilr tan al,c, bulucak daDdldd

Di bir il zi:..in et ondd HakIgcnde rumak olm^z kiri aylaL .;!l

g Mnft *i [I'4.] | Aylak .;rri.

Yiiriin€k ayhoiu lii;iyc bikArOrnma atlak aylal iql€ ey yir

328

$ Bir snn Hasan B.sr;, Ac€mi evine geldi, oniine iki atDrsa$ getirdi, nAgah bii sail geldi an dali ana verdi,toylc ayrak t nldr. Pos ityle didi kim: y6 Habil. . . . kjidiEii vnr kiu kontrk oniine gclen etmedi diikclini saile

('fez. Bd. xv.

$ El-batral J&"ll [,1r.] : Kemal-i budan ile Euttasf olsidenir vc lck bahadFa denir. Mntercim der ki: Iayluk iJli tabir ohuan qahsa b&ttal rrlaL oluur.

(Kd'|. XVIII - XrX. s, r

2. Bcdav., l)aidrz, nc!.tsiz.

Bu !;ok sr:vgiilc az sugakalmakCcfa eei ip si i i i l can aylak ,1 almak (I* .x lr .120-

Ciin bjz a)hk .'Al satalz ol CevheriHi(t .1ar hot ola gcy miitteri (Man. Toyr. XIl.201Nianr am ii htfu aylaknr rrillNi'm.,rinir ehcDmi olyaktr. (Yn', Handi. XyL 2.I

S I ta)g:n i6!r { Io. l : Aylak;!T. (Sth. lc.xt : .55.

Su sat'lm& h.mi{e.rylal gelii!

doA.at.

( Ata. XV.

(Mih. xv.

($anit. xlI

(Cntahi. Xt'I

Getirivercn hamall'fD alur (Andsi. XI/. a07

S Nic. kitilcl hasbr:ren-lillah nylak .jjrT irlerdi.(Kesn' xt ' t ' 2

Ey sevhc nylat vclici [an'r ticaret (K, U. Xv.

' ' t

I AYIIL iu '.

! !.v!dll hoP YsYlaL -: !.ca.ole' guler ayrak

lbelr on'li' "co"i'-"n"*-tileu lrna "Yt'l

lFd"l r AYhL .i!' '

, bekci qadm.

i,;3 1r'.1 , nehter bavva d".*:. o: "'"*l :itf-::

"ti"'gh.'a" rle r' Bazrlan inditrdc avlak (adrr.a

i aiJ'ri *a" pa"r",'tar rc Frb:l!'14-:9!-em:til:( Btuh, XVIrr - XrX. 599)

rqgr.

irblr- [I.a.] : Ol kinemedir ki aarii'r'rifada ]iBa'am

i "6*

'" i'riva han ve karvu'arav avlallrlmna

,l ; *. l Bi irh' XVIII ' XIX 347)

r&: Boga geginek, hedcr ctmek, zlyaa uBratmak'

dDdin nakdini dnnya gussasr avlak neriir.-rAl i{r

r&yi'yerc ge';er. (Ho' $' XvI S' 358)

iL : Dola:trrnak, qevreile gezdirmek.

rlqd,a d,,,.l,t gelip hngl at ey lehsiita!B artrp sitti drstioden inen{ ibtiyar

l Z d ! i X Y I l I T )

b .lay' ig'c ayllnd[ )rar htuD atnbu mtvrlan icinde voLtur cv 'lill'cr yeter

oe iL i E i r r i le ku l io , lmt l r ' r ' ) lzat i ' AVI ' I lS l

ad [Fo.l : Meydanr.t .r a]ludr@ak ir':).r '

1$an i l ( v l ' 501 )

(Nt',|4i. XVI- s91)

(F.h. 5 xvl. 1036)

(zati. XvI. 295.)

(Con. Fa. XVII. 12 '2 )

329

Page 213: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aylsnmak : Ditnmrl!, dcvretnek.

Q (:ob&r b; aAaca sIa sua muhkeD, balladr, rvtal;,d , . j t r r f r i r r i i l i i l r rd i . (Deda. . \ t l . 27 j

S Et , redvin f , !1 [ .cr . ] I (us havada r la i re turp d. \ , r t ru , . \ .leDei! banr$nadr ki avlarmak ;.y:r rabir ohrur. tjile;as u n t i d n t ( r v r z f d e r . ( K o n . X y l I I . \ 1 : \ . : J . 6 : i )

'I'iizib gitr Irade hiir rt ay .r1 h,rmlrr

lo luFr nola andd s.nra bar i ( I ; . R( Xt . t i6)

alra (alDa gnnii) : (;iina.

l . i \ ! l g ib i g .q iser b i l nuhakkak( ;e lc . t a lna . : l kar :ur ia N l i rk

( ; i i tah i . ) , I l . 91)

\ ^ z h . [ I i . ] : l v n n s , i n n l r t ! . ( l e ^ i L . \ t L ; 6 u )

sJna e. t .s i : Cunartcs i .

i s .n l ' ih [ !n . l : Arnr . . t .s i } j ]1 . ; . l lD i ; ! . \ t L 161i )

. y m g i i D i i : + o Y n a

uy.rq, l r ; ' .1 , ' r r \ f l1 . i , i1 \er

\ r . r .u) . {mL,r r rn [ .1r . ] i 1 , r lah i r rn r \ r r ' , , ,1 . . . v , in i

a y r r l , p i k i r k L t i , r \ . \ r f r ' k , , L I u i r , t r r t . r l , r .( l t t t r n t u \ \ I i e h l

arnk ( l ) . (nrn 'g, o j . ruI r . ayn, l ' ) : l . l l : rka. ga ' r i . n , , i . !J . , . r l rgrr

l v r o i { . . . - r ! r h l i , l ; , h , ' t . i i \ l . d iSLd l ) rn inrs in i ' rn sd ' in . kr r l , r l r r l i r

' r ^ ' ' i ' 3 l u r ' i l r o l a r l u l a l d

Adrbluarc alrurtu

^ ' t Da!". F \lt :861

- ' - " r ' r " J l r ' l d

? r L J J ' t " l i k ' d "

y s g r r u r s u y u 3 ) r u ^ " ' , \ o d i i r . \ I t . 7 2 1

- ' - " L a ' e L r n d t r ' l ' r l r ' F \ t d h \ l t t ' 1 1 )

Ayn4a '" ' - r-" ,r , \ .nd,, , \ ' \ ; l

Brn" c ' r t1 . . ; "1 : " ; t . ; , i r , , , : , r , \ ,d " . I c , , . \ i r . .7 r rH 6 ! s 1 , 6 ! ) ' " ^

r . _ r r r , . r \ p . i a , i \ / t . 5 0 2 l

Del6 nstiDd' brr itrur'' : J | " ''_ '

M e s c l d " d i d i h r r r ' F ' l " l - ' : ' . . / l . A \ r r . ' { r ,

K i s ldk arur

G n . i C . y ' h a g r r h _ " ) u n U u d r ' 1 { , . , , t . \ i l : ' ,

X. l r ; r "* i . r1nkl r r " r : t " r ' '

C n n h r h r b u l h h b , ' n ' l i _ r ' . ' ] r r ' r _ . r . . , . \ r t . r ' ,

i " l k ' Y * " r a ) ' u l : u t r L i r P ' r r r n r r

5 A n a g n r P t 0 z J r r " r " I i \ " / r ' t ' k n r r r ' e a / ' r [ ' " 1 ' r '

" " y ' k - r ,

' " 1 ' r ' t " t o r r J ' " r r i \ a ' n ' t ' ' - ' ' j . " , , t , , , ,

Ddrdk ,1. o ldu to ' , r ' l l ' r ' h" ' l " r '

B u l a r , l . l u a y l r F u l d " r ' r ' P J ' 1 / l a a ' r r ' \ '

6 H e r k u t , e J a ' r i j i n r ' l l " r ' ' J " J r ' l u r ' ' r ' r ' i \ " ! ' r -

" ! - " * .

" , ' r ' *

' " r ' " " " I / ' r " t r r \ r " r / - ' /

Cnh ay.uk j r - ' d i i r l i r Lu l l r rk g ' lnr7- ' ldrn

Du^ k, fmat nasi l iu . l i r ge l t ler r t t .ory ' l ) i i \ l l t ' tJ )

5 MtyEnn. c) i r l i : ( ) l i . ' i r f \ r F"do/su ' r rnrk j ' rd ik

t u t a Y r m ( l e t \ I i r )

. \na l , r In I rkr rarr rz t r r l ,L . : - \

l i . i . , n , , r ,u , (L i , ' n ' , r g i r , g i iT i iL i i? f

i / - , r p l r i l , , \ l l i /

! K ih i - . ine i l iD ' . . ,1 i . \ . " i , , , , . ' , - , t I rmr r i r ' kr ' r i -n ! ' r rd ' r r '

m a l r ( b t \ h i i r / ' r l s l r ' \ l l l

S Ya Mans, . i lk n+&in i i i !n ! l f . ! . r n ' f r i r ' 'en in i 'g i ' r l i i r r Io

yaAa r) ruk la.a drh i i 'a [ r v . . l7 ! ] \ t t :h)

3 . r l

Eh'de s i ikL$i a\ ru ia su, t fAgtryu kd,d i \urnt r l , r , r r , l , r i r

3:J( '

I J , n i \ . , r a r l u d ' , . . i l l a , ' I n r t T r n l i L s i , i

/ I ! : . f . \ l \ / l l r J t l

I l ' . L c t . \ l l t \ t l ' ) t ) )

l " , r , l a , r d , i i i i r I r \ n ' h

/ \ i : t l n \ . 1 1 t ' " '

Page 214: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S S , . l t i f ; r l . r I , u ' l a r , d - , \ , l j L t , h k a , r c . L r u r 1 . , , I . * .rath, , l ' r . { i 4 . l r . ; i . t I A ' ,

q t .' " '4

. B, n . ru r .nd rFf"Lra, l .n d . l ' , : i21, , , u t , 1 t k i rn . . 1 , ; ,1^l ' , ' ,1 . - r . . . / - . . 1 t , . \ . , ; .1 '

i Kradii\ i I'ir hor kiti oldun s^Da, ucl, ,,!1,,v,), a!tugu r!,r (ijhi l l rn"h. \ I r r , t , i

t , o . r , l ' n r m ' r : k u ' l i l r . l , m , r . .Y: vr .u l , rvruk t is id .n sor t rs , r / l tu lhtnc. \ l t la .21

I 5arn l1! !z \ " r i iz i ih i iz L.nztr , i \n D.snr l iz L, r , r f , ! r r .( | i : . ] . i \ . | . . . t )

i I Ia l IaaLi , ,1dur l ;m k ian a l .Di ' r r t r f r . d , , t . , , awqlT r : r ' r o l t u r . t ( t r ^ , ) \ , t ! )Rpr i d i l . l , r ! r . , k , ' lu t ' a1.u i t r 6 t1 l i i r r t r . D. , le tKi ; r fn i ardar { t rn l l i i , l i l f r , i r 1 ,ar , . t ( \ t i . i tL ; \ t . u)Biz, , l ; r i i f , ler s .ak b.1f i , j n i r r .nVr l iv l in r \ . . , , i r ge\ 'h iu i iLa, , jDr i , . b i l , l ik / t ) . i i \ L t / ) /

:s serin ilmin .,\nLs.L rs, r,Lrr ., n.,.. ,i l i., l,,;1,:,,,i,. ,,

: { l a l , i l l , r l a . r r d r r r ) . u k k i r i \ r , t a r i \ d , x c ? r . . .

a / ; / , 1 . \ l : . 1 l /

\ )akt r , , r l ,nr saLab, : 13ak,y i i , rarDr l&. gavl Lr l . r r , I ruk. f ! i r lerd. !e r tuk ver l t rd. r . r ru. lar . I l ;da,- \ L ] . i r /

! i , \ i - , ) i f J . ! l .1r . l i $ ,n Lann( i r . lar ! ,1 , . '1 , . . L i ,u l , . , t , , .u tndrh i bal ra a\nk; , - ; o1a. / l 'c t . tdat . \ : t i . i t ; t )

! l t l i l ; rkh L. thn.k l 'krd ih fu! Dl , ,nr t r r \ . , i r l , i ( l ' ] l

n ,sn, vr kaniDalr . / \ i | d - \ I r . lJ . r /

. \u l , i ld im k i n t i i rak id i . Lapr ' rl , ib az l r t ,D arruh y, la sr l , run iF iz i t , t . , ! t t l t l

lu i { id f6 i , , 1 , , l [ vok a,mi ]ur i1 i . \ i d i r . t r \ r ' L i r t , ' . . , - " J i , ' i I , f i l t )

33:

. . l F o . l : A v n k - : : t c o [ \ Y I t " ' l )

,Diiet r-

-. ,r^r ou.rd.n .rir. ih-,drv,"t'"diy-:l 1",." "

*-1, t,,t,-"a r e u d a r a u ' - -

I ) x ! . 5 , m . . \ | l . J / l )

c"'4-,*f.T"'. i '", ; l ; i :r".",-,r,,nrn \r r "S c l d ' n - ' r ' " _ ' r .

v m L : / . o r , ; 1 . \ r i . i / r , /

q DiE.r ,a ' t ' - ' . - . . ,J , .k a\ n, l , tnr . .

i ni" l"nao,ii-ii, .'r'r,-,' - "ir'I. ',r,. \ r /. . . . ,.ilsdugu ne rdoc ""

s "'"r_ u-*u* .lru'hra rdid,,

"T;;1,};: :iil":lTTj

! DiEd l6 ' tFd' l : Avml ' gavr i maisdR- xl t . t t r t . : )

2, Art,k, bmd'n sonra' l'ir (taLr'

Gdrdiir mii Iiulaftr ncvl{'Ai iJiz'

Bu kez a,vruk iri ldnrm:tgil llu sire.

GoEctcin ki doEd se. Lqrdit'znn

Nite gitre altk rur.sr viiTnn

rsor l . - \ I l l J1 i l

/ s i i h . \ I l . 2 : t ) )

$ Eler L i :nse bu raz, b i l ihe L iz ;m Lan^da. ' l l rDiz " i i \ l t

bntr l

ol-uct,lir kim a\-.uk dntr llnziilDeli Diiml'h oh! delil'

/ K, '1. \r t ' . 5l

! $ indi o lan o l t lu , ayruk i - i i is r i iD i iz" d i i ls lk ' l l rsr drh i

gct i d i tDD.z iz . l l t . r ' . \ I t t 6n8)

5 M.!.mnumurak dijEiit srhk ed,ltr di,' dil'l' rir' rliittlet

nuhl rea ede avruk i r , - - r rgarnava. / ) i ig . i r 'XI l " ;9- t )

! A)'.tL ir'r biill( i,-leme rletLrm, e'lemtdil \ n ' I l n X l r ' 5 t ' )

Cirleyeh alauk reuk ol r,v ahiKul i le Mer la ms'n i drh; /nxf fn i \ t 1r l l /

Iab in i sord 'g,m" gd,z, . \ i ! .L , . r hx, ( , ru e d i [ i s o v l e r r " a r r u t . r , , t r s A , r r , r r , l " r ' r ' x , \ r . l i l

j33

Page 215: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ii"ifl dairerai'i degzin' altul ,snin,,vul'Er

:** ( l rPd Xt ' 163 )

"'1"" ii

"- "t-*"irffiil" """ """

ot (Mesihi xt'' 7a)

^r Luluma dgjl. atrrk tNbcni *abnl eroezeE'

f "'"iJ-,*0"-^" iu"' tcc^nPt xt e0)

rnr *ur sdnriinde .*.-, ii;: ;:l"r'iff;

rTiriir'n ger 3'Yavuz-tut.*t

"i-1", oot. a* tsal;ttin xt 04)

.vr$tma yt b;regii av€t'tra v;-ziri)T-dFyii 6dhe '

wular, aymk ranuklugx dah'- karrur- orm,@, "."(Ler' At xv 363)

- - - - - - - . , r - wer.e. in l i avnk Rua gelneun''

I B ? k t a t ' X l l 4 4 )

b.slemoin bagbin ban (Boki XvI 3)

( B ' b . X f I . 2 ' I 2 o J

Itr!. h.Lhbildi Faruk

r)ao6." yor. elrlen a:'ruk (Si Da xlv 6)

fu t 4r.l : Bt kene rlosurup avruk .j :, q::: ':':v":

Et.i serv n luevber hilamm!

r mi ki .]rk getEeycm

i ugendincgil.

( $enhid. xvl. lsa)

i.gru fiilan saadet-i eb€diyyeye u*r.dr kim alnk ii-r

t ol)ray{. (Td. $ahi. x l / l . t5-2)

('re'- Un. xt'l. 7 ' 1)

'{r'a.l : Ozlii kara balrrk vo eoko'k yer ki avak basrcak(Ni'tueti. Xl/l.438)

tri)r [,{r.] : Yaban s,E,n, yani s+tn ve aFlk ir-l(.'Iercunan. xvl' a6 ' 1)

335

{ryrlL loeu, sF,k koyuDu) : Yabani scyik ve s'Er.

$ Iememek vaktr oldur Lim isnemek, gerinmeL gele, ya

lgi]"''"'*' uo"-ek h as'r ora. . * "'#.:;;i,j,,.i

5 Mayr-i crivdi diikebdilt.n &Ea alr|l j,/T_Lesp enehdegi i ld i i r . (7 . E. XV. ; ;

S B"n u(Eaga sirdil!, ayrut qrtmazro dedi.( Manteha Xv.

S Bir kigi a.ltlu| iBDeyte kutaL delse

Da#h akl ii h,tq ayruk di.ilDezKa][ bllut veli ttlm€z dirilEtez

$ Bu ne gelecek yerdir, buda re ilitr

(Ac. Xy. 2s)

(Q . D6i. Xv,2jS)

var&rt git, aFuk budrgelme.

5 A]lahii Taala HazretleriYusu{'u a&asm.

(Fe.q. xv. 2t)

itti: Bunilan sonra aFdk j,J

(E$Dqr. xv.8r)Mekandan gegti ildi lADekenaKi eelhi selmez aFuI bu lisana ( lb.ahin. XV. .2)

$ Nirekie Lir kiqi ant iger alruk ijdiing vimeyeo deyn, vnr6iye drEeyeD deyii tutu atmaynca. (Cer,. Es. XV, Sg)

$ TaEtu kepenlleri iistle;ne yap,Lp nnhnrlere ebe& aynt(Leys. Mu. x/. s4-t)

Ki gijrdiiD ci[an bezmi baki deEilGiden setDez a,ynk ir,T entat; d,e1m (Ah. ps. 4. Xv.)

S Eski akea ile ayruk satr ba,ar ve nuamete csbabF hei Lin(Sic. B. XV. 3,53)

S canDa *jyle od diirtn kim "t,"u ,t"

"irr^^#.. "r.

,r,

5 Kerem eyleeil ayruk beni iieendirmegil rtidi.(Tez. L6. Xl / . t6 ' 1l

334

Page 216: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ C , r n r . . . l i h . l : l J b a n l o ! , , , 1 " r . l i i r t i d e u , a . ' \ , , r I: " . , l " r lFr . ,1 , , , . \ , / , ,1 ' l l ;

\ Srr,i,l.ns llft.l : l,lah.ir mnnas,nd{,1,r I(i laurtak aL r.i ik : , . , t , r . . {hu \ . daE k" tu k i a1-nk koqu . ;_; j_ . - ra l , ; ,ohrrur, vr daE ldiisi v. kol^n sil'i. ( ttiirh. Xl/I II - X tX. 3t4)

{ I_nbue ._._. I } i r . l : \ a lJrn ko\ Lr t ru, n i r i d . i r i Dn,Lr j rx tn, tu.C , , r r , ' l J l ' , l r i , r . T d r l , r , l " , r r r t 1 , , \ , ' n , , r . \ , , \ r lLo(u de. l , r tsa7r n i ishad! ga\- , h i f i le r , f r .un, , l ! . i , i ,us i r i n r r . r d l l , " ' l t b i r , , l u r u . . ( I t i l r h . a t , I I I \ t L i f ) )

aY. 'k e l rn+k : 1v, .delD, fk .

Cel l r i r e !1, , r r i in ka.a ! , ' t , .a i , Inrnrr r ib i i iCa! , ( l . l . r i l , tD.?. , a)? ik i - . . - t - . . seng{ l " t i g t ' }1 , . . g in$

( , .1h. ̂ . \ t : 2 / , )a Y k k o l u j + s ' r k ( r r ) .

lyr l t ko_ruDu: i a) . . ,k ( r r )

o)r r r r . ( !1ru!s, syn,kBr) : lL iLa. l l r \ka r i i r l i i . f r .k l , .

)i., sii!t. r i!-n s.r hakl, tiivtili r a ^ r v o k r u n u a r n l s r e ; r - D , , y l e / l r n u s . { / 1 1 . r . I } . t l l l

Tanrr td, h. . b i r l i j . ;baLr i rs bulurH a s l a r n b r ) , l i f i a \ . u k i a - j o l \ r ( l i l d . . \ 1 l l \ l l . ; l l l

{ Qa.h ben i ' i i i r t i i n ( av . t rbs , r - , - . . " ! . i l rL , .

l i r i t l f l t r \ar l , i r l r i . i rden J! .uksr scf l , r l i la

Dnt , r t n i g , t i .d i l . . i i g i lm.d iDts i l i r in l i ry : r ,ks ' ! i ; / i r c tmdi . r

( I t n b . x t t . 2 2 )

ui ,c har , I ' r l r \a l r - ' mr" "

I

t l r r . ) i . \ r l \ ] I ,

S i ' , l i h ' r r . , d r " " l d ' r l i ' d r ' r l l r " " l ' r r r " l r r ' \ r " i r '

l f " d " - " - s i t " t , t ' . / \ t t t ' ' \ t t t ' : l

Ycl uruP gtn iYi iL iavt l

H"r."., ir .r a"" t '"" g'ot* ( l tnteri \ t Lr)

Ncfs in t iz l i f i ar rd. at rksr l r ' \a \ i i L f l r \ en(L i r . ld i Y i iz

g i tsror i r . ( I ln 'd ; t ' \ l '70 1)

Siilrluor rlidi ki r Ilularur hiilnnn,: r tm'in ' 1r'n hiikim olav-

dE.)Trkst u, i r l h i ik ' r t l . id ix) l l -P ' rs . r l tu - \ l ' ' J i ' 1 ,

llak meFer saea

Tn lircz sFuks, r-;:1i(lt, htlytr,,u ( Lb/ahnn \ | . lti ' I )

Na6nh tcrbesi rh on a l inet i rarr l r r : l l i r l ' i Lcnznr ar : r rksr

ey l tnck. ( | i iz idx \ r . 129 )

Ol nahalde LcF dahi s i in l inr r ! l ,E.k i ( iu , r , / r L , , r rna \anh

gi t rd i i k im h3l ryruk! d- i r l . (Fea( . Xl . I8)

trh-ey dillJ&-i fcruh-ruhu g,il snldur a\-rukst r; -CeDdin giilrcn-i lengiil dih) hiiihiildcn ^vrul:!,

(DAi . \ l ' . l t )9)

Di lhr inde \ ' l . . i I da-br , i . ; r , l r r r ; , a \nr I . , J , . t " l im - j i ' r " -n r r s . { / , , . . t , \ t . . i a l

Iliht itrii turduh hazrrrinrte. iki dizii otnflluD, ),iziio lop-raBa kodun. llnhi dahi a\Td.s' dj-. aiar,r,k k,hnak .lid-a.n gehr miss. ou dahi s.nin la,zjm;Ld. i,.leyediim.

' lo i id i i rk h. r i : iz i ig i jn . b i le

Knn k,zr l ak rckU,,vruk{ o la

\ l {a t i f . l l f .u l i ia h l l in i avnLL' r

Gr. rvruts, o ldu ia .hai i i i sdrr\irf 01! L;i nesn,, rn'anirl: {err

.l t6

g i j . , tu .Ilil<lea gerci L&r ar rutrr .nqazYa bu eksrk ya ot , r rq lsr otnrz

i;:.^*' eir., \ixr \a,d,r,

( luh. Le. Xt ' . :67 )

(Qens. Dai. Xt ' .260)

bu rcsrclte mesgnl olmaztn( T P . . L a . \ l ' . 3 3 ' 2 )

t : .2hh)

:b6)

\ r 'J j /

Page 217: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Hie efaid. arynhsr 6-ir, itmeyo Itd kin buteoaviiz_ eilas itaba hnstahak.olup sqelu ve giinahkniqityle bileler. ( r.arih. Ka. X;

Q Ci jn lub bu nesn"ni in g"v Lt ig i r , :xha, t , . r , . , t , . r , - ,ayruk ' r d .g i i ld i i r . / t r t . \ I or :

$ il ilden alnksr olmaz, tiircsi alauk orur. r,r!a. It

$ El.mntcgayyirn 4irl [,.1r.]: Vc hati aFrttsr Gjrr_L !. Lir t-oru.u kimse. (I:uenan. xt/r. 2. ra;".qn Mecnui gijrdn hd aynksr otduGdzn ya9 gitr n ates birle toldu (Ldrendi. XyI.Riqvet kapusu aqrhp a',.uksr oldu halHinmet kalusu oldu o hal ile qimdi sedCiimle 9€yin vardt biter srfatrBir sJattu aFuksr rey doEar m (Ab. Na. xW.

5 ... Ve kav& dahi alnksr 6ir-l oldu. ('1,e2. Un. XvLS.Hic le afukst oj,,-'i huti- iridenlorden rrakDostlar diiqmarJanm vai ise geqEigtir rifak

(Aski . XYLAllah saklasu ieidenden rrag olaFirkat dediikle bize ayruksr haldir

(YahYa BeY. XI/I Iaynlstmak : + ayruLamak.

alnlaamak : Aynlnak.

Cn Hu'Iem'den alrnarelttr d]:ir,.T Kamit

ayrdrk kargur : Burnu ve ayaklan k,zJ karka.

S Gurabii'Ibela r.l I ! 1,. [-rr.]: Bulu,u ve ayaUan krz,la1r * kargarr ,s.+tE a\",J. (Ran. Os. XIX. 2, a

aynlartsk : Birbirilden a}TlIDak.

(D. B. Xyr.

Giderdi duma&n me;zil-be-menzil (rsk. XIV. 312.1

(Anar. Xltt 2'$ ... Atrdan a)'nlDdJar ,l2r),-1

338

r d t d kaktr , o l .awatr Pvd'n, snrd i i ben i lc l r id hrr

,-*a" loa"-. aFt'l-"a'b l'1.:!," (Fcw' XV' 404)

J ay.r'gt'l.r ,l'.-L',,r. (Fercc. xv. 18)Jrona ddymedi, viiziln oBlanln vnziine siiliip a6latt ar,

'im iriqiip eF,l$d ar )'r'\i"\11' ('Iuh. Ki. xvII. t18)

vakit yin€ ol mahabbet nzere a)nlttt ar.( Rahat. XVI. 89)

r Atrdedilnt'

olair :,nnnacez [,{r'], ayilElga : {l.r-L miime}T€z ;?

lt,)(Cet. Ke. XYIL a6)

."-+ ry.'L (I).

rrdk (I).

k

,-) rynk (I).

\! Ba'ka tiidii.

fFrkca G;r,-lEekl ii boq{r pc}k.rice san€m, guzelce dilber ( F|'uti. xvr. 249)

|n lt' (sy!*srmsk, apuksamal, ayrukrmk) : Baeka-ha!, balka tiirlii oluak, tagay)-n! etmek, deBitmek.

'3 kaqa$ inelediler, bulafln leni a)nLsrdr lirr .(Enb. xIV. 862)

eyitti: Bua diienar uframa<h ve ya,x-k dali iq-ve l6kin beniE belindea Muhumed trur dagrndr,

dtiirii benzim a)iuksrdr L!r-l ve kuvvetim zai{ oldr.(Enb. XIv. Ssa)

339

Page 218: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

'Ts':jffidftl':1'

srruheDsk : Daha l ,a t t r r i i , I i i .

K , t u , , \ 1 " , , 1 , , . 1 . , , r . , \ r . , 1 . , r , 1 _ .l l ! i \ , n d " n t , . , t . . , , , . . , . r . , " , , . . f

ar ru l8, toak : Iag\ i . . ru .k . La.kr t .L ! r , r l r lak. df i j

5 ccnkDf, l ;D l ,n l t i rah t iJ , , t in ;n inaDrai r r .quru hakikat l r i j ' ! t t i ! k i - r r ra. h izac,r a\ l iL

( Ruyn;. XV. 5,1)

rt&d6tn: +!Y dettii'n

elro'l : -r rytmeL'

.t! dfii ! Gclhcik {iteBi'

I F.valys li!,u [Ic.] : HaliyA iikillk d'dikleli nebartrr. .'

Bu rebata Tnlkide gelincik ci!'Ei vc avu giitii "Lr,zi

ve ayu

kd.b dahi de er'( Bi.irh. xytrr . xrx. 131)

.yulnc.ti ' AY YaEusu

g EBcr PeyEir maya$ elc simr* bir tieicnk ayu irccEiri

; (elr .T boBazlayala yidi i rerer. (yadi86r. xrv. 125-2)

.n LEL&: G€fincil {icegi, a,r"u snlu, takalk.

$ F.vuy. 'jrrLj [ta.] : . . . ]Ialiva rakav,] dedilir; bebatt,i. .Bu lebara T i i l l i dc e r t in . i k ( l ! , ._ , ,

" . i ) .1 L . i J i i \F a lu ru .

I . h J r r : d E l i d . r t , r . , B n , h . \ t I . ) . t X . t t 4 /r'td.tr.L I + ayuttaDak.

ryr.Ed| l * r , +r i ..y yctrili, (ry yinili) , A y iptida3r.

, $ Scbillil icii! ay yinisindr .uq dr b;r drrlr.m ieeler.

, ( it 'n. $. xty. xr'. 70)lr-r'ai"i -,q

"' sitkr. !r ilL.r I irrrurgraey' .el f re\r i5i r ,nahn, tr L4t ip. \ t I IL 24-4)rt inili : -_| !y ycnisi..t lrrdo : Eele.

! s&u ' , . r - t / -1 , , , -' r - V t . l : \ y L r l , f , \ e a ! r u r d u - , , - , " a g t r .( Bab . xy l . 2 ,52 )

\ t J . ; : ,

slaul.unak : + lv.rk|xlok.

ayrukt& ayruk : tsanht,,ir.

Cit ixn. p(jr{I,, (ot a}rtrkra arn& jr_,, !rlYatr in b i l k in s i ihan, t , . l l rkran aRlk

((:.ns. r)iiiar.u ldqxDlayn. _1yr ,1d, i , i : i l ) i . av i l ( l ,F \a l , r .

E Ol \ *d iF j s ldakr d i jn , . r . o l r f ren k i i iden 3\ rL!_=r :J , d 1al i r1 \ r i l , l r s i inr d in( . r . t l l r :

a l ru o lnak : -1\n k, t tork.

s Bj r t t .n bdd, n a l ru

3.10

r lu r r , r_ " r j , . ._ , , l i ! r

tTebareke. \ t

161)

3{ l

l lHt

Page 219: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aabuDruz : A,zapsrz.

Hhab,hsuz azalusuz ; jj olann

Ir€r ablara l0rfu giidieinn

.rAdlu : l. serbes b,.ahtmrg, azad edilmiq.

(Tennuti xv.

Taala durup bqu Latdf, "Icri4j suya daldf

r amuca, azadlu r',,' oldu. LuI& azat otsa 8.r.[I yunus X It t -

-y 1y.

2, Ahrar.

(Mii.. Xv.nz,a eaymak, (az! turmsk) : Az butmak, az gonrck, kiiciiEl

S Kendiiye.verileDi aza sayup .?j.-t jTaFugaveiirenihaset ednp. . .

" ," 1"" . Lpt ' 4r. AV.sabnE inayet in bigiazjse qoBa $yCevrin goziim yaer

-bigi e o,".'t"i .,^\,t . 9 , s 1 .a6. pu. yy.

az!tubnat: + sza siyttrsk.

S Gelnedi sara ot anelden, illa a,cuk .'-j1

ud|rna} I De[istirme[.

4llah sua veribiv" birgiin p."t s.rhe^qinrUela g i tz i in . gdr i rne azdrra , r , ; - b .auu

$ A-hrann ma.nisi azatlu denek olu.

azgng : Ilncadele.

azgagmak : + azgrqnak.

geldi.(cnzidz. xy.

XIII . XII / .

t& . \ r I t

S .. . Kalmuk tataD qok, bizimliler ecak vetnis sekseraet3-._ qiy.t giiziCe bahadr piirsilah zor batr adantar iErha::r I(armur i l" bunt",

",F:"" ,-_) ,;;ts,,," -","eoe (arEul' burllarr tor.d kota dzeriDiz; lndiitr.

n gurak ! Az gornet, a"nsadak.

$ lsrr lsar , , ; - ' l l . . l : Kisinp$.r i az Bdri ip azs,! , r f , j rv. acz Dbtr erEFk. ( Bqb. . \ t L t ,

342

nevldim deyiiP azgatP a;-) "nse

igd' ( M is t i d - xv .7 , s2 )

: *Ersop t)!t)r **" 'HIil xv. J4, to)

io leBa"."g,{up r; ; )a vata vaLava galdi l "r '/Eu. XVt I. 363.)

: Krzmak, krzrEoak' azgrnJa5mak.

|e Locanrn a,gu iJ'jl ili

crarkun uijr EaErflnca

t oijl lavnlerden olduk ki hidayet yolundan gnm-

bninin yaz u krqrnca /TPnnui. xv. 2481

:.rrt [Fd.] : Azku r:;)\. (Sjn, Ac. xv. 75 - 1)

[Fa.] : Azku iiiT. (sln. A.. xv. 67 - 1)

& (IcJs. Mu. xv. s3 - 2)

r rr [Fo.]: Azgun ,)J;jT ve yolsuz. ($anil. XVI. 400)

azsn}J<.

, [,1'.] : Korliik ve girzsnzliik ve itnegiiliik ve azgun-

i j T . (Bab . xw . 1 ,43 )i i ' . . (Bab. xvr. 1, 43)..lr kaloDak u azguJu6a "rj'

jT dinitdi: dalal Jrj

ga a[r,ji: tugyu J!+

v,.l(Ce". Ke. XVII. 104)

[,{r.], di, avratlara : nisvm

[,1..] d;(Cer. . Ke. XVII .2t)

az,gz,yupxv .738)

343

r Saplm.

r Bi.birine kunak.

( Bep. xv. e0 )

'u {drk r - r i j - qu ln p} tcd i lp . . .en;L,n,zJM ;dcbbi ' i da 'v" t i rn ;e. iz , ; . td ik ' . (Hdnzo. x tv . a. $)

& bu.lnal, az sitrmek, azuBajaak.&sbir dane aluo ot dervise r erdi. bizmir birbirimize bol,qtok. (Ler-s. Ar.

Page 220: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

aztk, (azni', azuk): yiy.o,k, ];dr yi).e..ii. enrk.

t io ! ah g,b i I . r L in snvi i ( l .n (a, i rr \zrk j j d i jkd ip vc le a izh . !a / . \ r i l r . \J I

S Io la?, l r ) ! i i r , J_. : , ; j ; d i i r i i j d i i r ln raautar 1, , iarat , lnr

' ' , , i Jn , , . ld , , r .p !e , , , , - , , , , , , , , - ,1 ' ; i : ; , ), . 1 r . , r , , r - . , , , t . r , . , . r u , , t , t , , r t . , , t d - ! , d J r . , @ ,

. ,1t2 )

r i v{i r, i . nic,r,. . azuiu di iLe.n., i in , i ' ' ) ,1":"

t ' ' ' ' ' ,

S ll!sra'l,ra krr\{,r l,:,t'.."n..U" -,,."r,.,,, "".1j:';: ,:tl;:l\ r r , l r x ' - , t " r , t " J / , r 1 1 l . . , k l J o . , t " , , , ,

, , _ , , _ . , , , . , *rzqk. ! j j l i fay. t ( t , . . { t . " ,1 ;2, i , . t t r 12; . i ,

S I id i s i ,n l , ik a"ugi l . .L ; ; r crka\- r r . (Ded. . r . : . : . 1261)lz ,k j r l , i t . { t . tnrk is .n \n l to i , , l\ . i . f l . r edr soa a\T.r oEut l r , . t \h . . \

. .25)

\ K i ,s , harcter n. rak i r ( i rn ,sa. l ra iuh df i i t . nh j r r &,Es," r i d i izneic Inh; ik c I teDegi l . (KcL . \u . . l t )

S Ilvnmjrl.rdijr tLia : Tdr., ,t.ral; .ideb.i !,.. i,Litjrtiii \aLt

or t rz t i i ' l l i az,k J j i vddt . ( t :n | . ^ I r , .S0)

,( \'rn rak.r. ru\\et azurru, -_ ,",",l.i, ' ';;:,1;l T|.,

S . {h; r . r a , "Fu i , l i rE i l terd; . (L. rs . D, i i . . i t .329.2)

\ Surra krlu diiiD{' ,r azuiu olur, seDdch jldi lnl tr&gDtrndrr ta s tbrn azudun _tr r otu. (Lqs. j tu . . { t 398. t j

q Bi . g i in lbranim cok cebiat ; tc hac.a e idf .d i . .J r l rd i teu6u duk.ndi. (7""1 La. xt. r86.t)

q r\zrrleD ye hclraleh biliril) gijnd..di. ( Ta. Sri. \ t .118)

S Bpd! ! r i i r imrtL ig i imnz u,k, j sdtuur l t r . , , t , - . . . . , , ,

344

m$i,l#if;-#1iil'o ' rohl" ^'| 15:'21

... lr,uu'", ordur kim nhjr., ","i,; , ;l\ ;ilT .,

or r;.,.'"1._tj,,ljil. 'rri1a r'rrm'r rr' ;';.:,;l'i;i';)j

.trk i, cdind'l'r'

G... bi'. az'k r"rrrr' bir z' 'rat'l t"t ' ' j ; l;,1';1. ;i l;vadi.Bu tcsbih i l ' b i ter azuguD

[ .6'ur.y- r l"a-a' ' 1- '"*" ' I F zibt \vt ' 28t)

ldcE. ahint azuEm ;;r, lok iirinr' (Tez t:n Xl I' 5 I )

cry6t sary h,sdd,r ki viiz "''rrrk "''t ,,,'].tjlaii1';,,

Ycyalut rerkcrinc azuk j;;i gontl,rve ti:i-: tr;i ;i,

( Boh. x t ; I . t , 2)7 )

ddikldi r n,; InfzurD nuas'ta,ie inr lnr . / I r r la . XI I . 70 ' 2)

l z d i . ^ t ' 1 . 2 5 i )

n 1 ; r ! , ,1 ,h \1mck i , j i n

( th. ^ | L ,165)

g T' iec r , [Fo.] ' A,,k i , r . ( \ i 'npt i . xt ' I :17)

! Sryife.!t [,.1.-] : Yazrn tkilen krr:ke., yaznr Fittnriilen az,k.

5s

$ A'uEa rjT tnrc .jt [I.o ]Li Luwetdir, ihtisas' otduLuG6d! ahlara azlk ql:ldivafirEyitri ola-t,m biri nrisarir

$ Er{ad r iJr [ ,1r. ] : , \ak j j ki rh l , jSotnrirler.

5 El-nukvi , ry! I / t t . ) : ^^i \

$ Yol azulua kaylr"lun.g Mii'ndn clindeki dnnya it,, ol

r^ : l - l , iLdrd i r k l t i .( lerc.nu" t . X l /L 3. I2 t - 2)

( l?1nhid. l t I . 2 i t ) )

f ihd v,nua azrk i r dnzr : r .(7a . sah i . x t L lB -2 . )

3+5

Page 221: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ Tn i . r r ;

4 Z . r i r . i e , , , j i i o l : j z , r j , j

]!ni,b yoL v!?,tj,o lhk ) olil,' diirlii L.rt]Larr lo ln :n a lu rsa , c ta g . r d : r i i i r \ ta , ] r ih r l , r r

( Il ittz!. t , ,,i : : l - : r , !h_.. . i -1. .1 rBi i \ i , t , , : , r , t , I ! "" , . , . " , . , , , . " i . , , , i .d; j

l i , r , i t r i r i i i^ is, :a. 1rr , , - . l r : t r , >, ; . l ' . ) io i ,I T r - r . . i_ . j l , . i r . l : Lnr - , t i l p ! ,u l r ,1 !a j r& ! ! . . 1 ,a .c jd . i

r t rAsn i . l f r i , , l s r i : iha i r ( . r ( i k r r r i ta .dnu d . r l r r . i 1 : i , i . : i ; , i !l l an l r . i B t - i . t t . , t l ! ! ! - . , . i , / J )S le i i [ , i b iz r la t r f r f r az l i , r ! \ x r n : j : i r i - l

ez ,k lsnd , rnuk : Az , i { , { : r i& 1 . 1 i ! r i ' r ! r r \ r ! : c ' l

\ . \ . len i .e l , , ! r r . r ! , . , t t , t i k . rD i i r : ! r . ,1 , , ! r , , . , : r . , .dnm,acm' r ld i l ta , r , ' k lo ( I ,& l , . : , . . j t j , . 1L . . \ i , \ j . t . J I l

az t l lanFrk : U .z1 l : r ,L i rBr \_

i I t . r i . . . ' . , 1 ' . , i . . . . , . r ' . , . . , ^ ;r i i r : n i i f k i t i _ I I & . e n q . \ , 1 . : : . . : t 1 . 1 )

^""r atsr, vara4 )avri u z'

t4 ttfl | "'- .1 .- .i bu oEiln src.riJif,

fl.,",If# 0""'* "'""' '"" \ rnxr' ;\ itr' tr'i i: '

N€ s.tek nstad' bilgil btr 8"''t' , .-i i"oi-o","4 altda a'7r v"' : :| /Ca' xrl 2 vs)

, t oc ibk jbuaqkakat ldoazn

f l ; a ' t . " t . l , t t , t @d l z rn : : l suh x t v t t t t )

Cn ol t' yii'iiDn g6t' lrii kezrn

Co"U *;*' (Siih' XIV' B1)

s _ Ot Ecr t rbFl re o.p i l I " ldu . ' l ,Jdar . re l , r r grzden I ' r1-

Esd' lsa b.U. ia szro azrn d ' r ru ln ' t ' ' I " l rva l a:d ' r '(rbl. x)t, . 27 )

Yclidudszaz'n azD Fnler ol

K E san gordndiin ycrder giizer .l (Iliknlt XI 5ttl )

Eqlun azm zrn kaldrrdrlar

Btubiti ytziine bahp dudrlar (Cetu \r. 5:t)

$dar Lim lt@iiliin yann, tdef .1ti az,h &n, r, ! j

(K. (i. xt:. ii)t))

Aciz old ar kanu aar azrL lB.ktdt. \l'. 7tt)

Soua gcni ye cgnr,k ol <lahiAzb azh soyle! otu rv sai r i (K l i . \ i L t i )

! Tedelliic crrj 1,.1'.1 : N(sn.,t*eni,r icir,, r.aln,a var{a, r-.azrn ; j j - j i g i rhck. I l tob. \ t I : , 3ut) lSoze baqladr ardan azrn aznDil€rdi kih a9a o; gi,ti .a2,. / .)ei. .r. -\ J 1 , i'l/Cn ruz rd l , ! , g , r " u, , , a2, , , I ir e E i n o l o d \ s , n I " , , . t , . , , , , , , . . . . , . . 1 r / . r . .

S B i r D i . . . i n t n a z ; t , , - r , , t , , t r ' n , r , i , , , . . , . , . , , " , , , . t . .' i n \ r ' r ' '

. r t e t . i . c n , . r ; r , . t , r r | ' u , t . . , r r m , , , J , t i \ , t | , .6 ' v e r b i ? i r d r r d / , r . i l : _ t J , . , u l / . . : u r \ r . . " . .

31;

a2 ik ta : r rn l . I I i . { . i " t , i f ; k l , ro ,e t .

l \ l , . n z i l r z a t d , a r i i , , . 1 u r . , i , k - r , - . 1I t a r , , r - o t l t r l i , u , n , , k l a y i r ( 1 ,

r : , h : ' f r L , , r . r , 1 : , r .\ r , h , , 1 , , . ] , ^ , i r . a r z , i u . , ,i J i . f t r i t . d i i , r . a . : , L , l r r , / , 1 , 1

x ,x : I i i h / . t ; . { i f , i , , .

(J le r i i r " . iF r r j s r s , i r l l i L , , tL , l

r \ r / . 1 ; l

I r t ! l , a i i n u i r i r r k 0 1 , t ! / , r , l

] 1 ( ;

Page 222: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

trItltt|'lq_ (r!E8nI!trt, rEtrelf), & Edrmct,verrE€E€r, arsrnbal, istiLfaf €tbrck.

$ H:eyfe,. Benicuabi arganup ?FJ jT k5dsr,.&h6.lia neh-bire ve gaa,cth. g""i""";-",i,.

(An e.. Xrv.2,$

f::,,jy_il- raara b,i}:a *rimrer ve vilayetre! ireniize,,.Fsarur$r r-,'L,ri. li".; ;";l::y;.

s Ifl -o;19*y:":*$di Di,meti &zrisabarar,!r j horK9Jar n .Dete. }.afi, olalar deyii trorhrrt. ( Hay. Xy.

s lj.::J**.:

otr bir filili verdi. Metsd,azEgandr dr:,rjI.

S :-,r.bedre^z1-i

sulh ve oa ta[ta kumaq ve on at we onve beq. c.liye verdi, aznganma Grii;;;;;;''"0( Ferc.. XV. 2I

oI dervise verdi, biz au(LEs. Mu. XV.

6crr. tr@ou uerrerine bal.up siziin a-Eeliniz harirazDguatar JL r jt .

(Kerit. Xr. J,

A^rga-,a "i')it depiqtia si,nriin sana v"*,uit'-"'

Bi biilnr giiJ giiter iqbu sdziincIdni a,rrgar rJjT a kendoziine

($erhi. Xl/'

$ -Aire ol nziinden bir da:[e alpgarup hiri birimize bakrrt,l.

$ -Y€b

ut raen tizre t alda.tr ota, yiyesi yatulz yry. DedenlasrDl{ el}gana crj . ( Mnneb.

$ *:ut

ile*lsseri: bu),udu: riz ola ki sizder sonra bjr

^... :*.* .*,, . (Lcys. Ar. xv.

uu-crrraD ni InetiD ejrgana birmrtrceveLuttu h6Dnda yed.i kudet. dcnirteri{ (Ah. p,1. Xy.$eyhi'ye aghn ertir, Lem 6an(at ii hem igtir

348(Ga xt/' 82'

It. (Ctut. Na. xt/l. 59)

.or tcktis s',|rg&Dma uu:jT csrrE sl

m L&lrr ia'Srn n ilaaa ed€t3e dost h.aLrnd! alu

pi 'o"'turt- "-*?f",; Bo!. xvr. rrs)

Lr t,l'.], ri-".yi I 't-&k dil@el ve uts{Dek ve

.c nomeYi azugaanat 3_:;,; t '| (Ban- XVI- 1,375)

{Eriiatlrg.nup ittilE: Yalahi Le}giz bize ev ortiisnbir Data' serc[mez ( Rah!'r. XVI. 313)

t d0rr l'hrr als,kt

frklr ir-rgara"Lt,r (Atoi. Ea. XVIL 64)

A+ urgnnal.

t |'rgrmlL.

oi Lrybetmek.

(Enb. xIV- 7e0 )

(siih. xrv. 276)

be,r oyirti : Yatrya. edlllii Bruetlii peygaEbe! idi,srgh ve Llsa barealh, ruul buru.nlu, gatrL kash

Itup tizceL azrdrdr d+r:jlgol sanna az it idi

/belrt ilo hen eyle bil.it buluqmadrk u bee yl (Sith. XIV. 334)

hi : Ey uelik, iiq bir ksanulula gire z aida trieeyebilmeziiz ve biri bilimizi Einmeznz, eEet

l.Lo anlursevuz j,L,jjl ft Lrlatl-E,.

' ' - - (Enb. xlv.773)illrc el€E toya gelsitr'i,J"l..,.il ire;iiio;; celsi' (rrt . xry. 316 - t)

349

Page 223: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

( F o.ilet. XvL 9t)

(Zat i . XVI.622)

tdhnot ve zahber ile hatis olur. Aznak il,jL rlahi

,dd*' (Dcs xvl. 205 - | )

( Atdi. IIa. XVII. 82)

az,tmak i.:,jl suya do-vmui:6i)rab {-!'ol

(Cerc. xvlI 6I)

deEildir, didile-( ltlnstin. XV. 6, 27 )

r -.t rlgtnt

t Noibi bllneti az'

( N; 'net i . XYI. 227 )

ll[L,!r., Ir..] , O,lii k."a bde& ve {nk.k yt:! ki ayak bas! ak

lglco |'Fdrr! Yol gitstorir8in

l{lco rnukra .rt ji bol girstdirsin I Hwt. XI tt. stt)

;.I (0, l. Ark, su cedveli, bir sude avnlan kol.

Gtu dotulu tanflla dolattrktan sonra azmaklar i jl \ ardrr.

iol tnatlann iginalc levcnt kay*lan gizlerld.

Gcdicl J4 [Fc.]: Bir oa'ruf dogru tahtadrr qizgi cizhcli

i..dd|t.ruJa qizerler ve su ars, ve azmak j,jl.

'a Y.p! .ar qdurlubarakt,k.

: . (K . B . xv .226)

(II) : r. Bozulnat, fa,it otDak, r.gayyiir cruek.

iI HaL Ca]ap yanc,q u r t b r t u : . j , i ? t r . i o n a n a l 5 r h . x r l . J r 7 ,

ebrt ur.jl hJrlardan anta. (M. Ber. xll/.5)

3 5 1

ertmrE : l. Azmsk.

S Ez.zen o)) l . . l f . l : Yda onuldul re boura az Dak .^ . ,ornd 'Did ' r . I Kad. xvnt - x I^ . 2 . i , : ' .

2 . hayberor t . yo luu qaqrnla l . \

Ol orl giinde yol aldrdt yiiz milKi bir giinn idi dll1 yiiz yrlOnuncu sfi d,n dbiyerdaKi yiiriiBe div oAlanln azrda -jl (Snh. XIy.2?0)Eler Aqik isen azrtma li;i yolurYu$l Sadi bigi garazdar eliin (I].'tt. Xrv,3s]

Az,da lrrjL ilini terkede izr.tUzada yoluru gitzete guhrr (ttk. Xu,. 6S.t)

g _ . Ol tura baklrm qu.leyi go.diiE heoa! ol ruqa yiiriidiin olru'leyi azrteadrm af.tjT FnaE! ,arnn. (Fe.ec. xv. rS4)

S Bir gece yolun azrtdr dr,;jl k.tr komu i<li.(L"}.s. Mu. .riv. l0.Z)

Y;i izirdrh Ru,;cni grbma azrtaa -ji izini( Rur.ni. xt/.26?)

Gtitii ip ayaBl sofi biz azrtd,k ';r.'jl iziEizReh"i DeyhM€ye dngtiil giircD.zler tozumuz

(Rauni . x /1. 63)

3, Azd,tuak, toluru latrrtbak, yolde lrxemah.

B.n ol giirdiiBiiu krz bigi canarai

GiiEem giindiiziin deEmo bir ya,,daSedn g i l , i b in b in k ig i az lda . ! j

! Yoldaqr , r Adrn oFIoDr az,du r r j i .

\ Tar . r azrddr , , , degi i tdL i . b i r krvDi vo l

(si ih. x! l ; 250)

('It,..tu Xf ril )

(il1:;i:':;;:ffiQ ljz'rah biirdrn lrr

3;r)

III

Page 224: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

s K , . r l i T

. u u , , ; n d " n v i J , t , r n p q r i d i . \ f n , . . . , r . , .j , c " L . i l d i . , U , i , n _ y t ; , ]

b E \ u . l , d r d r r r J I , r d L i r t , , , ) u k k J ! i ! i n p - , l ' " _ : ](osu, \ nz s, l - { , s i . , , . 5unra Ci i r .dn , i " r . ,o . t . . " I 1 . \

" ! d d i , . . ( H * o i h . \ t ; , " i

$ : , r } ! 4 s ; , . , r a f , r , r r r r n . a ) - " , : ! - , . : b 1 ' ! _ ;. J , d p s ' ̂ r s r i l t u r " \ a , i , r . t t u 4 . t . . \ i , t .

l lLda i loFn, \ a r Jn l ,o l . t r , , t , rI (anu azmr,r i , . i oDa.ndrr lsat . i t in . Xt . .2201I)cElJcden siirl.h giift aun.kta(tr knr& l,,,niYarm, arn,ndm rh lak isk.d i t re n.hr o lur

(Zat i . . \ t t . 197)

5I , l l r icnni i r_ . , - \ l . l r . l : SulD rad, \ r .ben2iveJf .g i vc Lo.k ' rsu azDak J, j . /T. rcema^. XI L t9. t )

Q l ,Lenr r l .1r . l : Er i rL \c ya iu koLu& vt r l l , aznal ,h i i tegavvi r , , lbat . (Ruh. \ t I 2 j7?)

$ Ui'fasi,l r-t-ilr Ir1t.l | ^zq, yrraxuz uran Lijr r..1.

5 yn'binbenim'|r 'ur"rn azmr'rrr ' ' r 'r, ' ' trrru::: '

Ti ': ; i ;,'

bi. latt" o'g'"

o i--" ,"' g*'"* *"' r:rr'd'rz ri"r'd"r'r',ar,T"tiT ' ',;,,;

" "",rt"a'-s r v . d o l a L i y i i r t y e m a z m r \ ' r D r ' r

, " , ,l ' , i r l * y ' ru " t - . l . l ' t " - " ' " ' ' r r ' 1 ' r '14" \ r " / r0 2 )

! or sal.aas lzup -.J M'3!" br urava d'rin/rl"iT: Irril';:l

€ H a n F . t n l c . b e l ) i L . I I r | " ' - " ' f i ' t " k a r r n l " t u r i

' . " r 0 " g ' 1 " " " t - " 1 .

t t ' d a h \ t I I I 6 n 2 - ) )

3. Ddaletednlmek-

s l l th i f lzhtr bir l pa, l i lahlarr zrr l i inden rt nlnnler i rzbsk-

ran ir t - jT sakl .er l . ( ' Iehaeka. { I t ' . 2 '2)

! Qriabayola, 'azar, , i laEi ' t "" . (Teborcke xlr ' 23' I)

Cu baq aza ayrk bilc ta,v'nurGiin.llc pertcvi bile lutulur (tluha . Xl'. 6a)

! H.! Ti a Musa pevgmbere hi tap k, ld, k in; Var lzmrt,LcndoziiD yau kuhqu$ fir'avn'i itFntl,:. (7 uh. la. Xv. lga)

( Mn . t ; . \ I t ' . 62 )

$ Vsrn .radeni, kayladr r e Lrular onadr r r riizgar &dr ,r,ji.( I t i is. DiL XVL 22)

2. YoluI Kdzb. xI . t I t . 3; . t . t )

ka),btir!rek, volu ia,srnlak.

Bda y,n bultr\1rr .zht iken Jtur. jXalu l ru.a i imDi( l im i i?h i i t i ten (Si ih . \ t I 192)D.tiil t:.D i,u manid,: g.r Ma,d, jJ lBrurru g ib i surct l . !an \azaver (Snh. \ I t . 211)Di i r .n m;sk in ler i r r le ( j i in€d,izana i j i s i jsr t re^ doi ru )o lu! r rh ( I * .XI t . 2 t i .2)

Hr, r b i r vot Mr! , r in kat , , l&D.r .e . t i r i i l i \e j r . . L jnr , , t ro l l r. .zsa mir,,v,i dn|i. i ,r i ,. ,,*,", ' ..,,,,,rr;; i :";1,,

,",Drimc ulu bir )1,1 i isrnnd| runKirn LJr azn,1r L:: , i tn, i gi jer.reKr(an knn ol nrnycr issi ttlaLaz&lara hidnilt issi {ltah

{. Azgda4sak.

$ Ve uyku eok getmek rc naraz

5. Ayn diirmek, ayDlmaL.

(11"". 7'd., L ) tt 11i1)

(J I an. t t ib)

BcD dahisyA,Ie;mden eb,ru /- jlu .cc t i i rd i iz herer indi .n r3Jurrn[ f l r : . >9d. Y/ I t . i / ,NeiileDiirdii ne yoldel rzsdrIturah d.yu culehdaoi s"z.r,ti I I tdll. ^ . q2 - I IBi' Lurursk ki- .n"-rrri,'r -- ,,inr.Dr.feynp auNr isrer s.zcr tRuitrnt. xy. I"ol

:e! d'in gii! fi6tr n ede id,uurutrt'lldan u"-,q iiiu'r idj { yu!. $.ru. } t L llol

t ssz35:

Page 225: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

{zuvf t : , \ ,9 ,n, kur \ er l i . } r . Ibr r l ,

$ l . r o e a i r d a r , ' r l a a r d r l ' r - . r - - . , - l , i . 1 , f g \ . ' r i , r r

$ Kaf i rh ar l ' rznavur l { ,na \1, t i . .1 i i , , r . ( b i t tuh. , , t l

q S,r ra L i r adlu sDlu ,Lzrravur r r . j r Lnf i r r inL, , l

et i],li I A't dti ulan \rrr!L- .

v . d . l i l . l p ' ' ; ' i - ' k ' P l l r ' \ - J r l l : i " r i t ' t " ' ' m i ' / u i " ' l

l ' 1 - - - - r i o l i ' , r r , . , d J ' ,

, ' l r v " l r r n " l ' r ' s r " r r r r k i t u t t ' r

i . i" , .-o*" r ' l r lr 'ar Yr" -o ' ^ ' l

S I l , ' r . rn . r . ' r l r, i , . . \ tu, , t .n,t

:Jl9 )

\))

i t ) c & _ i . r ! t . l r )

. tl!81

I l Innt.han. XlI I . l t )

l ) , ) i i r .k r r la)1 i re l \ 'ar , i , v i j . fk1z o l , lu ! in ! . - - ! r , l t ,Lay, l , r rn i I ' i i , k f f ,1 , . r v t I t l r l

A: . i tE i i ' l : , \? i " .k . l , i .Nz. l , ; r r , ; l tar

( ; .Dimiz nr in l l - , lc l td nt in f . 'a .

i ; iyes i r i j y iv .s i . . i l , i 1 . ,va.\ , l , rkn, sd ohl t l , L i . l ,o : , r , kr )r \ n r r j i l e , j s t e h f , l i r r u i t g i 4 J : t j : ( S L i h , : ; r . : t : ) 2 )

$ 5 r n l , ' r d i l l r r i n , i i a i i i - , r i - r , l i n i , ' n i i s ' n . I l u t h \ ) : 2 t t l

$ { ; i i ! ,1 i iz , ' lnrsa dahi grur ,q r logar g iL i r l , , r r i r r , J r l , , r r ' "

u z a r r r k , L a l i . L l t , n j g r c e g i , n , 1 L i r h i . l ' n z , i i - - : - _ ' r i l i r 'l l t l r ' ' i I t t ; l ' 1 9 8 )

aaak, (az.ek) : Dal ra a?. a, . . , .

$ t iar" ;a. . ,1 , gr , in ar tut .cr . , i i r t r i l ju t r . t i ' . ' ru . r , r '

ic t i l l , rn a?ra l i - - oL. / \ 'u l i t : ' ; r . \1 , .

- -qanr ,n. ruak uzui | "y lu. - , i i l i :k , , i l ,u , t l ,@i ! . r

i/sir. t. '. !

S i ib lehiD i r in j , { i i "ne " , ,

o .a m,L, iv .nf r .y lco, : . ar . r r '

met hul ur d,aa azr .k 1r , r ia l r r . . c ihca, , i ,

lsae. Ihr.i.. \

351

.ri'l a.rn'k : B'sti llek

5 lnfak iLnr {'J' l: -\zuk r '}nek !' - l

du Azar, dolnr Yoldd qrkd

HaL dervi! olavii h:Lh gani

Usu a"ur ,,-r1 diiiiiDilc irits' se

rrvsa uml : KiikreviP h{vkrrmak

! .. ADma vila,vetlernrl: d.re oloamak ill de1, giLi esi.iP

dvana umalr -+ ' . : t . ; . : ' ' b ;Lne) i l , r { 'd in a l "v !a\u idabi r top gula ye L i r l , ,p Lrrnr ; \ . r i t , d . \ . g lb i rs i r i t ) gn. le

EeEi tahsil .ttil,ir. t b . x l I L i - : t l s )

! Teb€u ed ,j}J Ir,i.] : Kand-i *,fntdir Li tu i,ar rtl..idir v1,sabri tebir olod, dari) a ,l:1,; tirrl, r. . Tnrki i gdyri tl.\-hurda a?va-y . r r i l d . r ler . ( I t i i rh . Xf l l l -X l : : . 171)

$ Es-sab! jlL [.lr.l : uir.u; a., r,if.r;1 usar.sinn :s'i.lir kicdviy€de.dir. Tiirkir La,irn,i. a"a,v ; ,.' tibi. oluu..

( K a . \ I I I I ' \ I X t , 9 . l A )

Page 226: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

B

b.h : r.

2. Ur, r-unru,

b.b!dir., (b.[&tya) ! papatya.

s

$ Da\ut ! i !_Abdulab, va lat i i l_ laaoe. san sakal l . bapdrBol cAnibirdr babalu ,r.r1 abd.i nenlikin netihdcn ezad etti

(sic. K. xvr. 8. 252),3. Sancat ve fad,r baqtanna g"qirilrn rop.

S Milu,*. [,Fd.j : On oAna!, var.. ? - e.rr \e alen baeteuna3botDatr alrm &,ulbedir ti baba .,. rabil otunur,

(Bii.h, xvIII - XIX. 5?9)

S UIIEvaE kiE' aL ota yifirni rrial.al. ULbuvane&. siizii dediir.

- fendu. rrirkice baiadiyediir rj.:rLL. I yadis6; iI v. 6r. 2)

$ Saladiye lry. yaErn donmek gevdey€, bededn vo,g@.,us!D grderii'. (y"dhtu. XIt.- 3a. j)

$ Babadya 1r-u ti arapsa babunec d"rte;.(Mii.; i . xlv - xv. 44't)

$ S,Eu diX rre batd,n Lara ve babadya 9-. ve hgtmi ve bol4(Teshit ' xIY ' Xv 56)

356

didesini pnr-humar ediip

Eoste itykiinii! imiq babal babal .;-. i:r(Lanii. xvl. 97 - 1)

: Babal,k taslamak, baba tan takEmak.

doltu getinen bed-EezLeP

lrna babalaraaLtE rri? W. hep ( Atei. Ho. X V I L 89 )

'ctme dulter-i rezi rird ile gizlidirgeyh eferdi de babah k,,lrdr ,ti JlL' (Nedin xvrrl l37): Yebaya yakalmmak.

ititti dedi ey baba|a soyld, uErasu !yr; arababa LLgddn$i.Et ben kalavagdiiiir

urla ina:[nan ki kulmaediiriir (Snh. XIV. m0)

Lt1ek, haiz, muttasrf.

eyitti : Akllspl* srfa sende dii isttii! ve viizsiizliiLtr sende beDidir. Yezir eyitti.: U9 ten bu nilaienitr ba-ir! olu : Bir, diirger kih a6aq yonar, yoDlayl ev icinde

olnal : Aralarmda srkr miinasebet bulunmak, igli drglr

selerbet !.1a. Bir dahi. galip zaif L.iri kill| hortul

ta Lim ev ua dar olu. . . (Ker. xrv. 192 - 1)

1"'u'&i iki kirhilr babetidir J$t,: Bft, Lendoziitr 11 ausua

ErcreeLr issikin Ietrdi dii.Aini @da has,t eyte] p ve 6Ftr

treBi bu edine his nazdda !e hiinette olmava kim haset-vc diiiEanl' ofmalrru eDir ora. ( Ket. k I | . rcs - 2)

)35?

Page 227: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

3. NeYi, gcr ir .

o l l d l , " r : . l a r / ' H , , , J u - , r r n , , n , , L J r . , , . r L t l x n , t . , . , i " ,. ' n a l r . , t l . . \ l i r - \ i , / . ; : " ' : .

\ Nav.k !J l j [1,h.] : I \ i i , j i iL , , t"U -u,," . , , ' , , , t , - . . , , , . - , l 'l , r u , J l , \ . ' . r , r L " l , , r l , . , h , r . . 1 , , \ , , k , , l i , t . , , , i , , - l ' lI n j , r . . , 1 , \ . . , . 1 r i . . t . r i t . , h r i i a r t , r " ' { d '

r I l , , , l . \ l / / / . \ , \ . p . ,

5 $ebd, ' - : lF , r . l : S i . \ r } \e l , .nak I ' i r ra i ;sDnl i . . i f t , i , .' , , , 1 . , \ p t u , ' , l , l r , . l , " . . r r , r r ' . r , l r l , . , b " r , . t ' . , . t : , , I t , , . 1h r p , . . k . , r r r , , ' , 1 . t , l r . , ' s , , , . 1 , , 1 , . : , , 1 - * k ' " : , . , . , . r , . , , ,b i . is i ma' , l tn id i . . ( ; fy inn mrml.ket ; ,d{ ,n ger i r . t . r .

/ B r r / , . _ \ I I i I - \ j L . J a 6 l

:a l l l -bc l ,b - - r [ -Jr . ] : t 's l i i t ) n inasn,r r t , r L i t i . rnrn, i /4r l ) rL( t r, i , . f i t r a b i r o l u n t r r . f A o n . X l / I I , \ / \ l . 7 t l

I l l a ; n a k h r b u c : j . . 1 . . . . . / . 1 i . . l l I L i , ; t l

babul luk : Sef th. ihrn. . luhur v . r i .

S S.n, tc as l . r i ( inddr bdbul lu l la . , ; - l : l_ . , . r . u , r loe ldkdd,r rsDr. ( I l i is l i . . \ t .6 ,121

s l . , r -d*ker , ,_ . - . - t l r . l ; . Ia ln, r v i r i Labu uk - . . , . , dr' l , t ) ' I L J r . , l , . ' r . ' \ , D " \ h " ' , r - d , , . , r

/ I \ n n X r l l I ' \ I \ ' 1 . 8 5 6 )

\ I - l . r a l , x t : . , - I a d . l : - \ 1 . \ g , n d i r k i r D a \ n u M . . i r , " , d t r ' il , L d r r l , l n r v e . , . h a l , u l l u l , : L l . r , r i i L i . o l u n . u ' , , r l , J l . d J b

,r l !k , )hDur. I L i i rh . Xt I I I . \ )1 . ) :3 i l

\ 7 . !an, r . - - l / ' i , .1 : I lc i tar r r tJr1, .har , r t r LL i . , lu l [ ' lt i i l , i r , , ] ,uu. . I l l i i rh . ,Y l I I I ' ; l \ .3 l t | l

a l ' . ' \ , . l i , ' l : . b i , , J . , \ " r . , r ' r , r . . r . , 1 r 1 , , , ' - j -

n ' , n - , r , , ' 1 , r . l ' . ' \ . . , l ' . . \ / . n ' \ 1 . . , . , . . , 1 . . , . ' u . ll , ,L g i1, i nahal l ' i i? . r l r i r \ . dNl , i , i - "1,1, . " r 1 . , ' "1 : l

f u , a v f o t r l n i r . I l l i u h . X t I I l . \ , t \ ) ] ! '

3 ;B

s K n b e l - r r f I l ; 1 , : f a l " , ' ' i ' l " l r l l - ' " k ' I r l r r ' l - \ d r ' , ' J J

" i , t * . . , " r c I ' r l r u r ' " ; l ' r n ' l l ' n r " ' l " r r i l r ' r \ ' 1 " / , r ' r -

f e r d p t o v d e , t d , l " h i , l ' r l - / ( n u l \ I l l . ' 8 ! 1

!.c ! Veigi, 'izy"'"s)E Dararj

Eierkafilc scln')'' Yite Irc -r'

rta"; g;a"*', bozula Iara';

Q Kagan Pcyga[ l l r r : r . { l r \h issf l i ' ' S i i l , , \ l y l , l ,z 'n s i i r t . .v-

dnrd i i : Lani t S i ih , i ) 1 f g( l \u k jn , ,1 \ fn ! ) ! 'd , , l , r . d , r tu i i ( l i .( EnL. \ . i ; )

Dedim yiBitlcrin La,,n \1rn,ir ni

B a n a k a h k a h a y l . g i i l , l i i l , ' z i r s : d r l s t . I \ i j r o l l u . \ l l . . t b )

Tukder ekl:n 1,ts ol .rinadr l,r -1,

Hem ate halka ider rntrl ii hara( ( Iinwi. X l.'. Il - 5. 55)

Genci, knnr gch azin.t grh haralKiGeye dtaezi l i zu lD a ln,a, l , t ra . ( l ' thd j t . X l . 82 - I )

S Yi ik bacDdM i r - , r , aElaDaz. (1ta. . \ r . ! t )

qii diinya kahi.vidi.l,nh a.rBelasr eok, vnkn az, utu Lar,Tal'at ai!,,! fel(jkren baonr ., .Bay er b in Iur f i lc Di ihrr , r ; ,Bal tna ur bu v j lny. r r ron,La''rn' at knfi n ra Irr.,.,

1.

t

I

:(T nur i . Xt 288)

/ l h r c h i n . \ I B 9 - ! )

/ L k r t , ' \ l . l t t )

r - . v o b r ' - t , . , , r , , t . , . , , , , , . J , , , u 1 , , . : L . j , . , , . , t | . . t , , 1 . I t , ,vc kepcnek ! r i { .n v . l ,a l \ | vr i \ . t ,en l r ra l , fnz, . r h . . n , j L i rnva. !a g. t i r ; t , sar \ataf . t , rk at (a,hn ] , i .

t t . i t r i h . K i . x t . 2 6 )GQaiyan'dru,

bir k;!i siil(li avilursatrn, d*.

save . rL [ r .o . ] : la . , . \ . h* . f .

: tsu t ,azrnn l ,a0 boa/ 1 : i . . \ l L 1 t ) )

t ;dr i l . \ l L 2t2)

li9

Page 228: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ ls ra, r l ,u l , lar b izr ! ' f r l rnrL i , . inr ! i i t f t : in , !z r ! , ! .1 \ , .! . i t ,d , , r i i ' l , ;2 . g. l , l 'Lr . l , izdd, ' tnr i l ler l ) r . tn t . t : ,1 . r t , r .g . h r i ' , l , n i l n i r . ) i i d a i . . / r , , . r . \ i / iS, , l r rn r ) rza. , \d tu, . ' r i r i , l , ! n t , l , r ,orL l , .s v : '1 , . s i iz . l l , r i r t ,a .h ' / / iord. \ Il , l?d,1,Jr r l , r1 l ;n i l l l n a, ,

Bn ::'1"'1' rrir eb;t Liii !arnri rliinre

if;l ;:::l'';iis.ldigle!

l - , a ^ ' . , ' . d ' r r ' r r - r " " r l r J d ' l ' r ' r I ' ' l u ' d ' 'D b " | . y o a ' ; l . \ v . L 1 r )

l l b r d h i n . \ l . 6 t ) - ) |

dfyn at l ,Ll ln d. i i l t i . .( D e k a . X t ' t . 9 . 1 - t )

/ t u : . , r , n ' . \ 1 1 . i / /

orL d i t r i y f r l , e t ! i l , r .

/ s u . X l ' 1 . )

l i \ n l l , \

B i 'dahi g iz l ia( 'h cv bacasr tz r - ! '

fli( gbstenez ol 'rd' n' Jr' vLrz

6 n o l z c n J , , l l ; l : r \ e ' " ' l " l r k s * i '

T n r k i , l l d . o r . L i ' r ' r ' ' , 1 , r r t '

Atar kendi i ,v i a l l rkrdr r i i ' ( i r r I

Ctkat kaPuyu l ,a i la 'sm l 'ar r tL ut - ' '

5 EvnDiz aydD oJsun deyeul ' r l t rca lar t r

t t , i 1

t ) . , .1 , , .n . ,11 ' l i ! b . r , , ' l ' n . r f , / . ! d : . 4 , , / . l r ! , r r . \ i l l t l t l

9 1 . . r i n l i l l , r i n , - r . ' , 1 . , ' , 1 . , , , , , , ' , . . , , . r u n , , , , k : , r , , , 1 , . , | , ", , r . F ' 1 , r i . , . , , . t . . , . . . . t , r , \ , . \ . . , . t r \ , . t , . r . . \ . r , t f , r j ,/ \ d t , d . \ J l t \ t i t : , t t t

Nors:1, , i ' l ' i l , rkrn I l , , r l in i ( ,1 , ,n,1. ,\ . !D\ jn i , , l , r f ' ! n t (1, ( , .zar ; r

/ . )_d; . l /dnr i6 l ; " i lu .

\ t r t t lJ )l l , !nL f ' , t 'u , i \ t , .nr f7 t , , . . .0 1, , , , jn , t r i . . ,h i l , . i d i f ,' \

i i l i i . ! l ' i . ,L i i r i l , n , f r .aD t r rL, t ,u vol ( ia atan i ,a( l l t r ' 1 . X t 1 ) i t t L )

\ s . i - u ; l : l ) i ' r r ! r i r r . , \ a r . i - l l . L ! - . \ , . r L t a , i \ r L d r L j t tr ! i l r u . , n . . l l J r t r i . . \ i . 1 1 I - \ r \ . i J l l, \1drd, l ) iz1. r l , l car iar t r bacr

( l ln t . Jn. lnd ln i . I111 . \ , \ l ; l

b a . { : I . , k d , l i j i . t , . r . ( r f

r l i r sa l i k , , ldu fusui l , l ,oc. ll . r i i r \ r . , r d1, l . l l lJn,u du L t ixc. . - .

r ) , , : . ) . { ? . \ i i r l l /

L i \ L i n , , t u r t , . ! . r s , n , . . . ^ _ , . , i , , r 1 , i r . .r ) l { \ ' i I l n h i t i i t r e n r u r l , i h i n , r l | n . \ t I . t t ' , i )

( r r urur i . ' r i , t i r ! i . r 1 , l r g , . ri , i i , L , i l l d i . , ; , 1 . r a t , , l , L a . i . , / i r t . _ \ / L L , r

r , r l i L i r , t , i ( rs , r " . , y .d i , Lnl , , i , , rl i h l - ; l , f \ r ; \ l f i j z n o n v , a l i d n r / I r s n r i . { i t

' - i l

- | \ u l ! | ' ! r . . , , ' . , ( L .

l ,u,r : nlr i r 1)r , iddL -. ,1- L,rakn'r \ .L f l . Id, . 7irrr . _t j '

3a0

g n e v z c n i r J - [ I ' ? l : r ' ! , r l r n u h t l r r l l ) ' l a ' i r ' : ] - l l r k a v t r

ta b i jy tc rahk,k. rDr i i l . r L i r rz t r r \ . .Lrdt rJ lL j : i rs in ( l f \ i i

agt lk lan del i ikr i i . . T i i rk i , t i ld . barr , : - <r t , r t , .( D . t \ 1 1 2 6 2 ' 2 )

s R f w z , . r , - , / , . : B ^ , ' r - J , . \ ' ; . ' / '

$ Mczl ,ur t {udav.r l ; \e bal ,as, f \ iDr i i l ' , , t rsr i jnr in ,Lr , \onra( l r

ev y! t , t , vc br .a r , ; t r lar I ' i l . " !nnr ra r rnnl ' . .

l \ i ' K \ l I 1 / l h )

S Cnn s i t ! . t , lns, l , , l ,a .an , r . r r . \L r ( ! raxndr '( t , .r. XY. /r))

K i i v v , . . - . l [ . 1 r . ] r r r ' : r r : r z r r i . , , : [ ] ; . 1 : l i ! , a . : . r ' , ! , * r e d r l , i| \ l d 1 ( a \ l I I . 1 t )

! B & , c n A . ! - . , J / , i , l : K i i , i ' i k t ) , n , ; , r f , l i r r i : l i i r l ( i , l , L a c a " ,t a b i . o l ' D r r . / t t u h . \ l l l l . \ l \ . t ) t t )

! | c c ' : C n u t i i t ! , i . r , r N t . r . - ! n L r l J t r .

5 B e j l , , i D " - , . , l / . i , . 1 : ( ; i i n , r i , l , , . , i r . | r , r , - , r ,

n r $ n a , l , r . l l t t u h . \ l ' l l l

! t t r h , l , i r - - l / . d . 1 : \ i f . r ) t , . 1 , . r n h r n i , , r - , n i , l r! i \ i d i r r f - , i n , . , t t ; , i \ c \ , t , ' n \ n , l . , h i , 1 , . n i . .

( l t i f h \ t l l t / '

: i r , I

Page 229: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Dotuscdtr bu bacrdm rr":! bir oflanKi iziaden Lacar bebr ile arslaa

b!d.m kiirL : TilLi postlrnlllr bacaghdan yapJatr Link.

S Badeb Lii.k CJJrl,L: Tilki paean rlemektir.(Kan. Os. Xrx. 2, s6

brdrE} : Kaqak, firari.

$ Ebiitfetih censirdc lirar ettiti iqinBadruk i)rl, , yeni firari deBirter.

c^r, Ei4diltan'a mahBus LabluEbaEalE llqlma

iili. ***ot.n t"a* (BnthXVIIT'XIX 2e2)

knb"S".

hnrplenle, rlinanit ve boEba y€rine kull'D-

Lcr ! Hcmtire.

bats : r. Klphmllia.

Ita!:t u, ol baitr lt( basnnd, tir izNico lim Lltibu 01(tuy6a ndz(;ijriir(lii I'ir bn!{ r'igoh hlru'rkAn'n iistnnii Lindi yalvfiurak

362

$ Hasreti EnDlrArln selaD verilidi FatEa bacrya tu-\? rnaoldu. ( Battoar. Xv-

($eh. $. xvL

il-- -sr,i eGfat.:- "r" .'

p"vaa (Min' xvl t08)!,""]-'i-*." , rr heref ;rf [Fc ], ko : bi-D'ieanrl'Dr' --

lr..l, niean [Fc.]: Ledef

Divrdc IFal, Lef ['{r']r oturacal : dtestes.L' tro l

(Genc xVII 6l)

brdtr : AEzr senir, yayvan kap.

$ S€ksen yerde badyalar -Jt)I, kunltDurtu. ( Deda. Xtr'. 20)

S Badya 1rL, tolulann i9tile..

aygir ( ?)

gcl<ip iletilordi e!, afl tekfiir ide!

ite.le! ol gid€r

itriiliing ile geri

ihi9 kayuloaz biri4r.&! zift ii kahan ittile!

adaiirii yittilerij"dlr ysrdt. s rar tatra guzat

Pala, bular buldu necatLefir buraldr dir uan

-' b44l!ft.

(h!$suk' bs!a$al' bs!t$u},

( Inter. XI l , . 2, 216)

S Iki taE.. . bir badya, ik i j r rak.. . (Sic. B. xt ' . s, rc)

S U9 qerbct lasr, iki badya !,1, .. asic. B. Xr;L 12 j3. t09)

I . . . Badya !,,! () adet. (5i.. B. Xt '1. 13 ta. tS)

brg : Demet, baglam.

BaEi lrcn sebzesi l,i. bnA Ll, te.eGav{ zcDindir nirc kim bi! Lrrc

Top olup yatw izaDnd!nig^nn kdknliiSu iliindc gfitiya Lon'nul l,cn.f\c balrrlr 2,,,r,

TnrlJer Sultu Haaal'1(Et. Xt ' I r . 1,6)

( Rnreni. )at ' . t )2)

(Enrer; XV.50)

haEursuk). Batusak'

'n- )' eylct ise lokma Piq( R. tuni . \ l I . ) t ) )

( l ,ek. xIr ' . 221 - t)

(Ciiuthi. XYI.3I)

olur cahilin iimrii hi{

klanm !1,1j3-71 gura!<luz

( Fet ih XIV. 16 )

karn'nda dinlii. kamr bafrrsukr ii'-i] a'vag'na

( Antet XI l / 2 ' 20)

balursuklarda .,li.)-;r zahm.t ve r, ol kitinin ba'

ile d(ne .r sd\ur.()'adi!ar. x)v e3 ' 1)

363

Page 230: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: \ f i l J , i . , \ ! , r i r u l u , r L m " . t , , l - F b " l , , \ t e J t , t n r r . . , L , n , .. - . \ , , l i l l . , t " t . - , t , r . , ya , t : i , . : ' l l [

o 5 i r d , , ' . b d l J F , r i h . r ! a . , . t r , , t u , . u , , L " - '

,:::.;;::1.".,. ",..,..'11,.:,):i " )i, J " a , I i l . r , l , "

. . L , n u , i k e , r , I t t . , h ; t , t , , - ; lS on ! ;nnf i bat , ba:ar"uk lar - i -_- , \ js in r , , , . ,1 ,1, . . r ,n r i , . "

sntlarDrk gerfkrigin Litrtirir. (t|(a!;n. \ | 61 t")i Dde . j [ td . j : ] \ Ia , r rLf narnz.L i L i h . \ .1 k ,ser i rx iarsutr

, ' ,n yal rut raA )^ su dot^r . (vrJ i .J t . : t i . l t )

\ Kcrur lanp bai l rsukia i in q,k , , r r

q Sud, ara.a l , r r ihd. { ) l g |b, .k

r B a n a l d d i i l \ . r ' . o 1 . , ' n n , | ' J n , , , , , r a f l t ' l , r J a A , l , , i l' 1 i ; , r . .

1 . * d " L ' , , / ' i . K X I L J . t r t l t

6 nnde .J, U'al : BaErbuL i--r . . (ldtuit x tll ,!15)

5 Bi r her i f i t r dni i ie r$ t im gf tLr i r l . r k . t ,k sunar. od i : i l ) iraan inip baBr|Dr bai:rsuBunu ;:r-l' vakrr'

I Letd i f . X l ;1. i ) )s l n i l h . l : S , ! ) n ' k . s d r . a l . I o I : d { ' D u r c , , i , r i L d f . , r - [ r h . ] ,

I 'ar r6rk j - , " ,hrLnr I / , t .1 I t i iuL( t ; e n t . x l I t . . )

irdds'} + baEaFrk

l .d bad.* | Tuzak. . in l l i . h i l , i l \a l r l ,ne t i . , .

S D a n I r l F c , : B a t I ' a d n k ; , r , ; , . ( l a n i t . \ t I . l : J t )

b.*d! , Gnr..\ri q.lnrsi. s3rr,!

! S i r ind t r i - , In , , . l : \ , , i s i i i . i l i l f . o 'un, , rda

l ra ianusundd -

,):l l

t j!

s

\ Xurr balarsu:hdm : r r_- L i r i t d i izup{arsaiar la ldr hpu, L, l ls t ,n la.

I lo ! bai r .su i t r l , ! a . t r r .kbf i i , lo l . . tnrur . / ( , , i / . , . \

\ , i . rk \ f l ,d i . r ! k ve i i , l !e knr uk ! . t , r iarsal . i , . , ,

/ . r r \ \ . t / ! . _1 1

5 Sabnd , r ,L ! , i .1 : 1 . g i t t \ . , i i Inn i i ' (un. ld l , i r ie l r , . s imrr^dcni . k i ara i , ! , , harntr , av, , i 'na sanr , \ r ra. : bNin ld jndtsarDa vf baEdr - ' . : drh i der l r r . / , /1 , ; rA. _\ I / I l , I1 , \ . JJ j ,

bagdshn&k : ciiretrr !.1n. tatn,ak.

g i ' ru i i ip g, rn.k \ f t ragdr ,/ . \ i 'D. r ; . \ t . / . , ) l

S S c e E d i d f n J , . . . - [ i d ] : B r | l a l a b r k J , . ^ , .t l 0 t i t . \ t I . t : t )

6 .Cdsnsk : ( ; i i re t i f saha\ . t a ld i , i t . ! i tnr , . r rkD, .LK.

! Bu ger I tL . l r rk l i ,zDr i , , , ( . I ) . t i , , f s i l l i ba! , l r , r , r , - . .t l r ' d ? . \ l l . ! t j

$ B.g, fad ' r , , . ar l l rs , i iz , . . in f \ i rcur .L. ( or t t t . / t1 . . . . \ I t . a0 )s s . r e n d r . - . i r , i , I : l a i , r . L n a r , . ! : , , ( l t n , t . \ r ! . ( ) t 7 /

U i.qt l" ' t tr ' . r . . . j [ ,{r. l : ( ir ]r.rr i l .r birrrrnnrn rv! i , , r,ai,r i ,& l k lLk i . r , - ! . t u , t t , \ t I . r . 2 : ! )

dedikleri.haida "tr-

t I ; 5 : )

s rJ .n l i i J : -_. I i .d . l I B, , i i$uk j r ' , . ,J . asns.

/ rsdnr l \ ' / ; ' r l

. \ lJ r iaF, , ian,hr ! lLaD r f r ! ] . r i dahj r . \d . \ i , rd , .L j l . l r . , r \ ,1a\2E,nd. ,L i 1u\r , rk la. { ̂ Ad! . \ . I t h t l

s x.fD,hn iqin(i, bai.Dsukrar *",.,, ' ,,,, 1;,;:::1.,,, i r,,,

\ i r r l , r h , r ! b i r , .s , s , r t . r r ru k in iqet i r rurI la laNrr l .k , . r .1-_- r , ,grara f i i . . l f r i , to la , . .kn, l

/ l luhnt \ .

5 \ ( : g i r , c E i i i x ; 1 , ; c ; i n i b ; ! d f l ) , ! a t i l . r r , , t r ) r t r x . . , , , , r 1

r- ! - - . , r r . ra q,kurs iS- . I i t i

lJ i ) {

$ Pay s; i l i .n j , . i r . I i .d. l : . \ \ak

3r) i

Page 231: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

' t M s l i n X V . l a . l o )

a l;l|"^. t;, susuz gitvnndii (Enfes XV' tla)

r ol kieinin kim ramazan ayrnda baln susava, kar-

,a.'oruq dutBaktan. (Cennet XV 195)

i;i+ hslbik asm bagim Frrr'hun, U"tt"

"Y nn'Din duadu al cle dt!'s

( Dqlil' xt/' 2t )

ri cem'idnP yerin kara ba$rm varup defnevlediler'

el veldikee halimiz allayn rc bafrrmz trallavu bu

' kmr gitziim yaFl' kald'

d alrnire, bala delimiq. ( Hii. Dil XvL 7t )i arrlriry, baEn delimis.

lsn kinesne beni baBnmda 'r';! br('k ile uruP mecruh

{ i , lsic. A. XVI.6' 8t2)

eye geldnk. ($erc[ xvl u7)

deld i . bagi ,b bar l , k i ld ,

lganzen urur bir ok balnm ir"r dcliDir gok (ok

lim ki ,qenelmck yok hergiz dil'i viranrn

($eh. $. xvl. 12s)

( l l ;. xvl. I4t)

r dehrilinde var mr ey dil giin cnar

8el J-L [,4r.] : Bafrrdan j'-- sonez seqen su. ( M i i n t c h d b X v I I . s j " t ), AkciFf.

btdan i,i kan gct'ne.kli{e as6,s, vari siici ile ka}aatrPr'.hara edicek diq aBnsD siddnr. (Edn9e. xIV e)

l6bi handm ki ba$r dotdoltr ka:r olmaya(Lamii XVI. s5 - t)

ter on safa diisiip yrlan dili siigiiler ile dntma$n

u-r,lr sitk€Jer iili. ( Mnsl;n. Xv. 16, 19)

I iimitler haaptr scndenbaEirlar -/r,r kobaptf send€n ( Iuzu]i. XVI 93)

367

ayak baEdamry !-rn ae(l:ercenen. XvI. 3, zt)

baE la{ : + beader.

baEda umak I Giirette sarmaya atnak, getme takmak.

S Sirind- trrl [aa.] : Bir yaprakur, efiiDlondan fark olun&az veyaFaksrz sarmaElk ve baEda umak .',rrl ,trn .

. (Ni,meti. XVL 40a)S Silal J L<-j [ao.]: Kdstek ve baBda ur&ax r.rr ,1n.

(Ni,mti . xyl . 436)

bagdollak : qelDe takrllrlak,

g El-mu'reLal J.i-I ld..l r oniireayak dolagtrnlmrg kimesne.

Sirind trj_r [rc.] : . . . ve giire,ieiler oyununda baBda dedikt.ri.Ve baEda umak manasma. (Dei. XVI. 7s - 2)$ikal JL* [Id.] : Kostek ve baEda urmak J.rrr !r;r Dinas,na.

(Der. XyL 221 .1)giizn : UznJl kntiiBnniin sdzii.s irane. jr j - [ r '4] : Bag si i ,u .r j r t , . (54n;r, xvr. 232)

bagf : r. GdEis,6ine, cider.

Yerir yardr kamn at ii er giicii'tarD

bagnnr ,j_,1 detdi denren ucuceh y i i rcg i , sgnr , r sch bagdn, r l ,Geh b.li. geh gngsr vii geh yasbnlYolundaydynziin diiliip ddker ya,Felck ba6rDda e*tr yetmedcn ba,.

Hrl Taila jki biisr.Bi dahj cigprin jLi ) ruda .igrrc lak,nkodu fim raru! bas,rd4 suyb ^t_^u^ o,,lr7"ll.ro

. , ,

$ Tere8snf -rjr J,ar.J : Ciireite ahaln kolDa yap,r,p ayaurayaEuf baBdaFp )ere urD&k. . I Bab. xyt: 2.'q

$ S i r ind J i - I ta . l , l sh - i n4 . r " - , r , - L - , r ^ - , . - . , . .S Sir ind " j , lFo. l : lsn- i nasrodrr badday, l ; - . Deoa6r i ,vc bfr kutrrv f,i s,rce gibi. I Ni,nuti. XVI. JB;-)

s

sb"t

r

(sijh. xIv.. t76)

(Ga. xIr '.2sJ)

(Mih. xv. ,1)

366

Page 232: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

3. Karr , r i . r

\ I l . r s n l I l r z r , r i l r r L t , l h , n z a I g ' r , l i , k i t a r , t r , , r t . , , r , 1 , ,1 , . , ! f , r . r . . - . . , , . , l r r m , : 1 . , r l \ i . 1 ) i . . \ 1 1 . o ) - ; )

8 : r ] i . r . I r , . ] : . i i . . - , t n ! l l r l . . , r r r r . L . 1 , i , l - . i r , , , , E r

l t , i . \ t i 2 ; )

t 1 , q f : ' l l r l r l t r i , . - . / ) r / , . I . - \ 1 . t r . t /

: l l i r ,1 .^r , . l , ! : . [ \ ! , ] , , i , ! . n - I r . i r . , . i j r j . t i ,l r l r j i . L i i i r . ; i . . , , ( ! , n r L , l a i t q : a l n : , ) : t t

I s , , r i [ n l i f ] ! . r , , r . , m . i . J ! i ' ! l r ! , L r i r L n ! i . . . , 1 . , . , ,

( I t t u . \ l ) : ) a ) l

: 1 , r 1 , , , \ 1 , , r . \ , \ L f , l \ . l , i r t r r ! i

/ t _ . \ \ . l / ! \ | . t l l /

i l ; r l i ? \ ? T l , r r x i l l , r . l , i i , ' , r i r \ r l ) r i r r r . _ , , L r . r ; i .

/ 1 . r . r \ a . \ 1 , r . / /

i r : i ! , r l l , r j r l ] l l r r / f " n i l . \ l l i r : ; /

I . i L , , . ( a , j , l ' , , i r r _ . , - r \ , ' 1 l ; ' r L n r i i -l f r . l n , r n r l r n a r l , . r . k a l l , i ! . 1 ! i t i i , D ; t t i i i l t 5 )

I l l i r l , f r i t i , ) . j , , i , , , . , : . , r . ' r n L g f r i r i . l , . r . k a . r h r r r : , , , , , 1 r t rt t . ' L r i ! ' t , l ' . 1 ; r . r r . . 1 , . ' i , , r u g i , . , , / \ , r 1 . 1 . .

t l t t a ; l . ' . t I : : )

5 ' i ' , 1 , - , - - , I l r l : l i r r ! i . . , ! , i n r . - ! . r l i r i i n \ , 1 , . , i , , i , ] , , , i l c

. . L r i t I i , t , l , , t t , r l r i , , L i r , r t , n b a i l L r , , , ) k , i \ , . l a ! . . . r , , .i I r , / , . \ l

\ 1 , ! r . , l . / . r I : r i i , r 1 , . t , , , r n . i n r . , , . , .

/ l r ' t . . \ t I t r ) : )

\ ( . i i l d . ! l l : n . l : l r r s , r t \ i r t t u . \ ! : t ' ) l

i L l k . l r i , l . ' : I l f I : i l . , s , f I I n " n a n . \ I l . ) I

h , l , ; , 1 . - , I r , l . , i ! , r t t . d I : l l r ! , . . i r k e i , | r d i r r : , , I

/ l t ' D ( l e r ' \ r i r "

i i r , l t

^ t i t . l l , ' r ' l l l ' i : l l r r " r l r l ' r i ' r " r ' l ' lr / 1 . , 1 1 . - i , ; 1 1 . , . . t - t /

^ E r . - ' . I , " . _ ' i l r ' I

t t , i r l ( . . ' t , , ,

" 1 ' ,

j . J \ l / / / '

S ( ; ; t . . , l - i l ' ; I : U . l t ' , 1 t , , 1 . l i , , l . , i , l , r i L r , l ' . 1 , ' . \ . , 1 , i r 1 , 1 . , 1 , , ' l

, l . n i r . l l l t i ' l t \ l l l l \ l l : . : \ l i

{ | iEd - . i ' I f i , | : h . , t ' ,1 L ' r l , i , - iL i ,sn r , n . i .u f i , l t ! r . . i ! , .d , .

/ A i n . r ) , . \ 1 . \ . J . r t t l /4 . \ ' i i r , k .

Di l i ,u , l . , ' g i r r , .z , , l ,Lr ' ) u ' , '1 . !1 , , r

I la l iE ' d . , . r r u , l 'd ' , l i r * ' r r i ' , r , l ,n

I ) r : . . f , . 1 , 1 \ l l l , l l

o l h , lar r r r l , lar L; , ' ,Lr , ; , t r -

Nevl , r lnnDda, t ( , lo .hf l ' . r i r r . l , r .

t \ l , r n . l d \ t \ ! 1 . t : ; )

l )erd i l , raLgi ! rz \ t r r l , I L , r l ,l l a i i r f a r r i l r { 1 . - . , \ r . 1 , f , J 7 l . r , ! r i i r l i l " d h i n . \ , 1 . l ' : )

l ) d ( l , 1 . 1 , n i . , n , , . , . . r [ , i r . , , ,I l ) l f ( l i t . l , , l ' i r f , ! l , , i l L i t \ r : l l n , l l i ' \ t . . ) t i l

$\ d lx r l i i r l i i k r i i f t , . , d r L iu r l r f ! - r

5 : n , , ! \ , r h i r r i r , , , n l , . , i r j j . 1 , * '

Sa fa-nd , " ' i i ' ! . . , I : r " . rD , , lL i . l . r 'l t i t i l , r , s L !n , r l r r _ ; i , . r r t r ,n r . l r r

5 \1 l i rLir ' rd t r j ,Lt \ r , r ; , r ,x irr t r , , :olup l ' .n i , l , . r i sol ,Lu.l : ) atut i , r r jn. . f , , ' r iu ,r . rr !nl} ] . i t i i r l , . r t . t f l t | , r t , r i r , \ . , j ,n

\ . rur ln i ! i i t l f \ . r ! \ l . r i tnr l i imir l l l ' r f I I i .ZALnl . r 1 , . i r "s . , \L t i in fh l . i : , i t ) i r j rn l t r f ( ! , r r l i l

/ ) ' , i , , c 1 1 . , \ l / / l ; /Ola h"r k in c i i ' rnr l I i {a l l ! \ r i ,\ rqa! I i (LdP )ar . , . h . r i i r f r i r ( I : t n ' . \ t l . l t t - : t )

. l l ) 9

t l l i h . . \ l . t a J )

/ r ' l . r : . . I ) i j . \ | r , , ? /

^ . l , . L - r , . ! | ? l r r i \ r i

( i t l i n t . : ; l L l l t - )

/ . , , , / l r . | / . i ' . r l r

Page 233: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

O,L sJd, harFrn, ; d i l r l ibr i t . , I in ,dn r f , ,U\ ' ra . - ba{ ,11, , _J_n r , . l grn ln 11, . - , .n , ,1masi , ,

I i / , . \ J / . i j r l

baEr barnal ( | S i )s , g i isrdnrk i l i r . l in i e i ' is i i i L , , rDl r l

q . . . . I l a r s i n , l i i l i . b a g t r i , a s r r j r - , _ " , . t D c & . \ | )baFrd.k : ts.rik r,a!,.

S ! , fkr t i i ina, au b, : ; igr : Lol r r l ,aA,n la l i r_n i1 , iv t , . , ,D,1;n\ r araA'n l ,a i lar . ( l t rnd. . \L t tz)

q l r , . r f rs : - - . , [ . / b . ] : L f r i l Lrs, rddr . , r ,_ j . , . (V i f teh. \ i i i )

\ . . \ , : L j r der l i l d . rL i d i [ r : r ik i d f . l ik v . l ) i r k . ' !h . , 1 . , ! j r . taki r - ; , \ , : L i r . . . ( S i ( . B . X t 1 . | 1 ) .

\ B iurcak \ . bn baP'rdak n, r v i iz akra r , , . .l s i ( . 1 . X l L l t ) 3 )

- i ( lahba'a . l - * I , r r . l : tsrE,dak i r i \ ' , , l l :d t r Las,n1.Lr , j , |i le sarrk, ,mik ( tsa l . t t t . " 151)

, r l r . r reng : ,_ . I i ro . l : tsa iEdak J: ) , . ( ( : " [ . \ t r . ]7 . t )

I i l i 'Lrnat l , l i I - , r .1 : l le l ik j , j in , l , i o i ld baFh, l ' l ' l r i , i l k iLai , .dr l de. jer . ( Ah. \ l l . tJ : t i )

i oElu yors:u! bai'rdatji,-le .r,1,_-.( S i t . I l ' \ L ' 1 . M t l t )

- r i i l l -k&r tu t . j ) l1 / .1 : . . . \ , r r : ddhi o i tdui , r . l l f t , r i rvrkla.D, l ,asrrda! i le . ! i - .L , I ' rE l@rk.

(Tetendn. X 11I I;:t '!)

I l l r . r r " rH -L i / { rd. l : Bai r r r lak. /$an; t . \ t t . 5 t t t l )

r ; . 1 , L J i r r d r i . r u l d , p . , i h . d , , l , l ' L t - t . | "Kaydi ) r Hcl i l ik . lnr kavd;h g i t r ik rmr lak

( ' I t i . \ t l l l t l

.\ llertens u-, [/rd.] : IJaisdrk kj bc,.ik .sbJ},!dnr,l r ,

/ o i " " ' \ t t t r ' " t

3 ; 0

" o.acne: t : lFd. l : Basrd, l L t l ' " ' r l ; l " t l ' r i n ; l ' n d r r '

( I ) e r . \ r ' L t 8 l ) . I )

- - , ( , l - to . l : \ adJ 'F mur l " lJ l " z pnt .s , \ r hPrrk I 'd l ] r -5 r u B ' ' ' '

{ . \ , . n a i . y J r . j J , ,

d"E '6 B € r t r D s : i ' I l o l : n ' i l ' b ' r 4 " l r s r ' '

1 ' r r A . T r l , . \ I I r . l l t - ' ,

€ K 'Eat r . j l l r . l : R ' - i r ' " - " ' '1"11 r"g ' ' rn l ' " i ladtL l rn

' , * ' . f i l " g . , A , r r ; l ' r r " l u ' r r ' / l & ' \ l / I - t l I I l t i i ' 1 1

6 H r r a r r ' i l { . . 1 : K " l r r ' 1 o " " 1 I ' r : : ' r ' I ' : m L ' ' ' r i r l " r n a I r -

l€ n.sn" f . r r d . tu l i r ' , \ ' ' l 'b ' ' ) I I I I XI \ ' na l

6 Ben€ng.Jj r lli! l : tablur koldlna d'ni' '{: baAnrdak tabir

olunlr bala ilatri d.nir ki lo.ullan bcrikrc uruLla scslar.(Biah. XT I I I XIX. ta7)

g El-Lu'mut .L1.^ijl [,Jr'] : Krieiik !Dcuk s.rdrklan uzu hurkaya

denir ki baftrdak rnbir oluu'

ltion -X l'-II1 XIX 2, sA7 )

rrluul nynnur' (baFt6sk 6,}fdrDt): Baftnak sutctn

S Sads qnden-i nid. .rJr jl dr [/';.] : Bir r.Dcdi. ki ba{rnak

sr)rrDas, 6.a- r-_- d"rl"r. (N; 'mPt i . Xt :L 372 )

5 Bumir r!i,, l,Fu.l : \iitck burtr$ vt baE,rsal s,nad's

6a!4';i ki snva l,a!,FaLld k{:silir \. {loltdnr. -{t!-( B i r h . \ t 1 l I . . K I X . 1 1 5 )

li![aak s'ynnnFr ' + baF.sa! !rvrDs,.

b|tlts'* : + baEe{k.

i*urlal, (baE{tlsk kuru, bofu Ak

BaE, l.k jj),t

BaFrtlak rJj,.; L,

strsas. ttln veri aiarrak

g id t t . .

r , vd i r r k i : Her } i

( I )) : r ab,ui i j ( I .k. k, l

kalkr. giin doiunca( l la : - . XV. 172 )

epsem oldu kurtul,lu.(14,-s . Mr. XI ' . 93 - 2)

3 ; 1

Page 234: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S El-mutarlk i,ul [l'.] : Ymurtlamagd yaklaiD,,slaga derld. (r.tcenan. ^

g Ispirud rJr-l II'd.l: BoBunlak ilrrr kusu.( Ni,neti. xrl. s?)

S Sens'bar Jlr;rl- [Fcl: Balrrtlak kuru dri .'l,1 vrkartal kueu. (Caf. XVL B3.r)

S lsperurl ,rrl [ro.] : ...Bafrthk j;tjJ;l, d6diklcri kur. .( D e t . X V I . 6 4 . \

! Kutat ;ui l,.tr.l, sefrud )',;- IFs.l. BagFdak ku,rq. SeDB.harek [Fa.] dahi derler.

(aIdcenq. XVI.3, a?-- ij

(zlks. xvlI - xvl tr.21(r-r)g Kutat ., ur [.F'd.] : RuDide bir ku! ismidir, Fariside s€Dg.

hArek derler, Tn*ide baErtlak Jl;, \'e bagl kara tabifolunar kuqtur. Bazr rliyarda krl ku1'ruk rlerler.

r B i i t h . x y t I I . x i x . 4 s 7 )

g Isferud ,'pt [r@.] | Bagrtlak kuiuia d€nir. Ufac,k taileyediBi iein seng-harek .dahi derler.

( Bi i rh. Xl / I I I - XIX. 63)baFrdak kueu : --+ baErnlak.

brglilmak : Baglamak, ara bulumak.

g Kaea:r gazap kopsa bir nesneyie ki da niza' vard,r iki ha''

mra ortasrnda gine ballalur r;\.

bsglsDsk : r, Kapamak.

( x r i i neb .xv .69 ' I )

Mrsr'lu ignn mniebbok eylediKamu yollan buyurulen bafiladr,rtrL! (Yuz.$eyd.XIII 62)

. . Her b i r is i b i r s i tz de) . . sen s.va. yo lD bal lag, l , , -a- ' l 'bate agzd a(naCd. t } "PI . XIY ' t t

B" lLrs buyurdu asher i b i r o t lu s , r lu ]cr . i ler t i l " r . d i r r$d

yol luo baf fadr la. kemin i t r i l . r . lFpru. . \ t zzt l

S Dari i ' l -enarey" )et l i ! . rc Nu'bs'r Deqir *bm.6i i1, J irn 'L

€nee den az€sid baglalap -.rt ? iizedne (rl.up +az L"rr"[ ' i . . . . . . t { o d i k ; . x t L t u ' ! ' t t

372

iir Lendi diiqen sElrma' di!l4ii' L-di aiiq"" sEl,ma' di!

r ddyala kinse baBluaz dir ( Doh. XIV,93, 10 )

mdurnak, allotuak, ueretmek.

i dileEinden y€&n v€ dilim yalaldan ve fuluetail vebaBladm.d,tL,.

nu timre bailamadt

I diiFn kendi aBlarladi

,'l|pu br!l{m!t'

(snh. xlv.)

olaatan ballad ar,

(Ket. XIv. 2, t3)

_.!trln 6lenle! ienn aEla&lar.(Mnsl;m. xv. t9, 18)

tahsis etnek, mntevakkf bulmak.

geyitler ve csnavarlann Airliti ve bekasr melikini dtinhfua bailalnrqtr. .. . . ( Ker. xrv. 39)Ol dahi saezlikle ele girmez, €te giricek dahi hilretibaElarsa !F ahiret iqini Larapj Euna benziye Hn.. -

(KeI. xtv. 15)bu hot 6uhar biinyadlna

{t,! yrni $eh Siile}Ean ad,na (Selanan. XVI. 28)

Ilasrl etneL.

!q yagma vardrkta cem6l ve L€mel baEladr duL pakize, gaaliye-mny belidi. ( Fercc. xv. a3a)

ilu: Bafra:rnau lazm, zircirlik. (

r&rta.n namu3 ii as Zatiya zircirinigrrlLaruyaE

FJLL, goreldetr ol mnsels€l bolau ben(zatt- XvL 436)

tbcyeld€E anl bi. baglamalu divatreyen (Zat;- XVI.)

/c.1 au ugur orr Epsizr arvare(rdrS evus za'fdan yer fiir miidae ey ye' gin

(Lti.''ii. xVI. 14 - 2)

t73

Page 235: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

llf|elmrt ! r. Kapsrmak.

S Addrileldc abllik{ hamide ve ef.At-r siit0de m'.hvoleus v.d.hu yol brglarE\ ,:-I ve daliler yolu s9Jm,r.

(Ker. xrv.

Sel,,' , xVI. 3s6)

15,AqJnaz ir bir€r l,lll.leayrca qlc.laYeg oldur Lin sFle devl.t gerircc ( ya'.

Sensiz yare vAlnarr yolun bs6laruDaB baqr duDalldri hay k.ra si,zliiE

(5a,. Ar*. XvIIr. t}s)2. Kuqannak.

$ Dizeiik kaneuk baEludr ,gL, (Ded.- E. XrV.261)

S Olar Res ile eok ahd €tNp serii srd,la!, Uekke ehtine nutvenet edip silal baBiud e _"!Jln. (L€rs. Ar, XV. a9S)

3. ;ekil vnilneL, sonuqludDlmal.

S EEe! bu naslahai bu tcnip nzFine ballaimasadr 6:Ltr:r1iqlerin diizeni bozuladr r; iimmet a.a6D& datt$* dnFdi.

'

brgfrt (b.Bru) :1. Kapqlr. (Ket' xlv'2)

$ Ciin ahqan oldu, halk yattr, durdu kin ftka, girrdii Lrp[baEfu A. (Yi iz. Ea. xtv.73)

$ Gen diinecek yol ballu ve ttzii.l$ maklul olusar deiil.(K.t. XI!" 22)

BaEl'dur rrr- Kabiil ilinde bir lsatZiy. idi alcm icirde mu.teEet (Enacti. B - XL'. 3,27)

S Vakti ki cennet kap,sma geliadiyae kap an baElu JLr buh'nup tahadet gelDit re kap arDr acrp ceDrere girn.nitl..

( Deti. xt 28l

$ .. Uyandm kap,ya \ sdr, tasrarlan ballu buldun

i Fercc. xtl 121)

CeLa ii tAat ol tecelliden gelnrBefru olucak volu kmdan geliir (lt aain. xr. At'I)

3i4

i|tlnr gddiE neacit Lap'sr bstlu, te kim 6ubh oldu.

Jit k.p"-* urdum, kap,t agrldr.' (Te.. Ba. xr'. 4s)ooutg aqrct oldur

#;;;i l" ' (Yuz. Handi.'xv. t4z.i)lili bun'la oY merd-i Ilah

yerirailnr hik-i rah ( Vohdct. Xv. t49 - I)

l|!|D rDrn itti EibtecaP

&crr ara oldu fcth-i bap (Enxei. Xv. 18)

i lim ola tdeyhoe kapuau baglu

EcyLano igiin okuydrm fatihalar! iii'iimiire aeda bh baBlu Ja kapu

( Fuzuti. xvr. t89 )'riia cvine g€ldin, kapuyu bail J*1, burdum.

(teahid. xVI. aa)

tu;f-. Uul baEludur, illa rol kiriyc baglu dcgil kiHazrctldria iline uya.

(Nas@yih. xVII. 179)

.i,r dalcr. (Bob. XVL 2,4g0)

lanay gcrek a9 a ccruet kapusu

fgt"y".-Jirr ve oEuldu kEd.n laralla ve yediEi 6inme-i vc sanoya ve yiiregi yelleneno bu ciimlcyc y'afi.dh.

. (Mn. Si. xrv - xY. 236-- 2)

Scyyid bir kiliseye vard,ilapr baBl, Jct, kapry, udu ( Battal. XVIII. 220)

iii bailarn'r olu.

:hgh.' Ba.t kiitii6n.

ve bat tizdcEi t)jr Lt.( Miint hab. XVIL Ts - 2)

Fu [.r'.1 : Durucu

,:lr [.ar.l: Kaute halllrrdsn cemiarr az olan oba ki

Page 236: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

[agr bar : + bogn hrqru.

baB baEL : --) baB r bsqtu..[iEtt baqlu, (baEn bar, batn bortt, CjEe , karbi yara],.

tsuu tr.di aEtadr ol bas!, bas .:1.. iOdr yurdr bique Etiski! Naka;

- -

Af lqh, ""--- -(sith xlv. u)

S . . Ditniip yir. sdzii yart,, ,. bagD bartu uro,""r. "_]

uaen b:\l'rani :lJrr"r' b€ris, jciin ( t,tt Yll/ 2:";;)

Gozii taelulann bnkAsr ieiin (yuz. Edn.d;, Xv. s-j)Garibin baglr balt,r r!L,.ri si,zteri vasDit . jg i ropnh otu. yasr,E, rar "

1i .^g. Oat. Xv.26x1Ki gdldii bii civandur taze yastu

3.u: 1."'..Y " r-or, r.g", r" " &a.endi. xr r. 160)Habab asa deEa-dem gdzii ya.drSadef veq dehr elinden baB j barl J-rdJ.,

(Sdadat. Xv - XVI. 9 "2)BoFu eB.i gozii yaell balir baql JjL, G]4 kutuy@

br&r e @sk : can e*nak. (Kuddusi xIX lT0)

S Seyranu bagir ('kup - ,+ -r, ardu.. yelsiin h"r€iz 1o,!rdanr girrmesiin. (Tuh. L.. \,. 266)

bajn Lds: Balrtlak iueu, Lnkuyruk.

S K urar ; J, I Fd.l: Rumid. bir liui ismid;r. Fe;Fide serg-hir*d.rl"r. Tnrkide baFntat ve bagn lara .iri rnbi, oturr'r(u{tur. Bazr diyeda kn }u}Tut detter.

(Bn h. xvln . xt\. 157)S Sebs-htr rrrr(- lr.o.l : BaButtal lurura denir. bain hs'r

dali deller, siyah rarl, bL t uttu, *. n* r;"u rnisiEle tesrdye olunur. (Bihh. XVttt -'XtX. J65)

,"'r hcn dhidir diiriiEt

trin LatJann :J,lt6 dJ"r aE 6nst (Siih. XIV- 15)

oyhnel : Yiir€Eini ydalanal..

mir o#urlu baq eylegill(lt baE nr bar .yl"Cil Jfl*l ;Lr A,;,, (Bekht.Xv.3g )

Fel : YiileBhi yatalarEak.

(KAd6i, XVII. s0)ilrn ahgdziin liizer

dili baBnta czer

I crirncl : Korku ve iiziintii icitrde bnalmak.

i Lsln ol cihanberutryaEm ditti drLtJr jL\., ttf a,lJ.Ann (EAleti. XVII. 2t)

!"..-a lra.l : BaEqrg uaj,l. (De|, xvl 163 - r)I r Fr.] : BaE u vd'nek. (Bdb. xW. I, a2s)

,: --. boEes*.

? | zelli 6,) Ir.d.l, batl b.b : hoea lr,c.l, nah,ller I1..1 :

tFc.l: pdla!4, urt 1o".1 , 'ihat [f'o.] tq

(Gene. xVIr. 60)tunlek: Krymetten drrEek, deEer;ni k.yb"e"k.ilktan iige ae dilqem samp

Itdan jJ\" nito iner ;rl attun s:|.lp (Siih. XIV. l ): Paha bigmek, ktlrtct takdir etmek.

lyfer soyler bdirgrn hocayalrsm kes rlJ^" + kulunt et t".eye ( Yuz. gerd. XIII. 26 )Bcr buirdan bu miktar quka aldro takin bahasr-n kesmedik

,s u,lr deyii cevap verip. . . (si.. A. xvl l. 36t )376

Page 237: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bahaya kerDek : Bclli biriiocrr baBlamak.

! t r - - : ' - | r . . l : Bd l J r r r , - j l en _ - - . - r , , t h , .ta / in ,p ef"nd ' . 'n , . !erd i i iak, . r t " t i f i r b i : rn. { r , , ,1 , , , , "

" " " : :/ 8 d 6 . \ 1 , i , #bab bdh : \ , g i , , . I . k Ln. , l

t s r l : z .h i l I . . l . baUba l r r i : ho ia . . n I ad . ] . h r l ) u r t t . { , . 1

tsidri* []h.l : r,a.las,!, nv;r IF.,.J : nihat I1.? I \u&q

b!!hca: + hatrga.

(cen' \ t II tBt

bslrg!, (btrf.:a, b!kc!. bllrs) : ltrhqe.

s s : lLasrn 'en. f r bah! . le ' j r ' |hnd ' | r ' r - - Iu . . . a , , . . ,u ,

{ K;h i r ! . i i iez \ i l 'ar ld k in i br l } ra .+ d i izer t , - .

lc indi . \ t . I5 t t )\ . n . , ,u l h br f r baLia l i i , ;nr ; i buErr . , r .Lk{ , . i r . ra t lu . su lu / - \d / i i r , , . \ L 98l

E I | r s ,hrand b i r rnrafur l . l , i r l iakqa ,? i : rar , , l i \ . , r rn gd,

/ ] / r t s l i n ' \ i ' l l ' l

$ Sor r r Laiur s i i l i i . l&g, hr l , i rnn r i ,11)n l i is i in . l l ! { rd. ll e r d . k i m i n n \ . i u r s ' s n . ( i t t t i s i i n . \ l . t . l t )

S Sal , ra l Is tah& 1 htu, I r . r i . i i le l la . , , \hnrr r l . , l i ! !nrd in,d i i r . l i i ler . f ]L is1tn. - \ I / , r . l i l r i

b \ r ' i l . , . r r r n J l , l , , , l , . . h r a l J , , : + ' " ' n i . i ' , , " . . , l t ' r '

diktcn sonra /Sr.. Ii. \ I l. llJirl

(5rbn ; rhr i haLl , inda) Br lhnn. br l . l .a ldrn : , . - - . ,1 ' jD

s . l l , a s r , . ( H o t . \ t ' t

Ol k ie in in uqmrl l Lahqalanrdm bi r | r lqasr o la

r C e ' u t e t \ t ! '

3i8

^^- . . t . ucmat b" l rq" lan ; * ' lcm"t " lur '

i R , y n z " " -

, r ' c n q . t . \ 1 . 4 n 3 )

-r-.i cirlisr& edeFnr

L ' j l " ' i " t , , ' . , * , - ' " ' " " ' | ' " " ' r 'F ;n t tnd ! ' \ t ' 400)

" "** ' t r "* i

( iL ih*r ' lsa drh i , i r ' r r 'L h t ' f " r 'e l 'u

s: : - ; ; r r6p' , rd 'aza d"r , ur " : , r : ' , , ' " i ' ; " i , * l l ,

Nedn 3dl! ne l' rrlr!'d J. l1 l.'r'"i-

i i " - i " , o t ' l ' J ! r n b n l l ' n l a ' i D / : ' h 5 \ | I r n l I

s P:y. :]]1 ir'- miniroimh *''t''")li,i:'li'i;":1-;

bir babcadtr rr'r' '

Bu e ib i h"rg iz ' iL r ' rdr r i jm! 'Lrn I "ht '

nr ' l ' in

S ' [ . " ] * . * t i i r l i i \ " t ' r ' l " r ' ( o L r r ' 1 " ' r L i ] i r t r r

/ B o u d . \ l l l l h )

Bana serdz safa vrrmez .i!:unn d'mfti h.rgiz

Visdindiin ciittn tai\, r'tni ol bak(a)'a ri" t'kma

/Krddrs i ' r I - \ ' 173 '

C,hfd, Yusuflydr bir kcz r.l'i'd.tr rmr'

Babar id i .J t r r - - t , ) ' i i , i j . ( o l Lr lk kamr

Bafrcak;*- ' r s , v l r i i kebi r i ! h fn s3gl t

Toyrrurdu arlar, r,1 I'irazir t \ t:'

Bata bala i i t L .nu Ldld,k r t !aKi sultan}k ig.n l arart, s0r

KiE. kin 1)rlra!,*.n tt't,; l,alrrda - '

Kan.arn b i l rar i .en . . r ! l , id i i r

E l ino a l in , . r l ) i ,z i in . l , r l . l i "Gi( i Larnak u i - . kr lnr ; ayr . .ah

5 0rn.r , . \ r f r f .n i r \ i iz i in , . ahrL

/ A o . l i . . \ i l J 9 1 )

( K t t l ' \ t t ' . e )

( F u n t h \ 1 l 1 l t )

: s e r 1 1 . \ 1 i I i i l

fs t / r ! L I I 23?. /

; 1 - : )

3 r )

Scnin to l a la g i iz i i ) l t .n hrzf r L im kr) rnasrn;ahi tKi h. r b; I ) .1 ' , r ' ' ; ; i ; r i i , l t in fnst r i i m' r ' i i n l

/ \ r s i n i . . \ / l

Page 238: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

}{mr:vi }-im vahdete iyin,rtn^ra brf c] kim r,ilesir ayr rcdf ( Ibtuhna. )tr. ,)tnde-i tuyiidd' ,len u.nus saliaFi sahb.ya b.l, -

:./

. \ . r d l . ' 1 " L j u . , t , ! r r u t , m , , . r \ / I , a t , , I n : u t t . . \ t . , , .Hrk i r l ,ahmr l , .u ,a Ui , , , .JF! j r t i ,no i t rD"D " ' l

r ; , i z , . , r u o ; k , . i @ d p , , " , ; r p h a r r r / l u : n l t : - \ ,

Ne ) i iz( l i i ! g i t ' i in fn t , i r i -1 i a l ta

b a r _ , r & c : B r , r l n ! .

( t ; i i k ' n i \ | 1 6 6 )

{ IL i hcal ) , . ba} i ra, - , r , r r \ . . 1 , ! tc . 8 I i / , . t l4 . /[ah! : K,s, i l ' , , ,n , . ta i -a.

\ t i ] s , ! r 'n in b i . i ,ar ! i r r {e! i i , . iun, . . . / . ! r !n . t . i )\a !& k in duniu, j I i babrc, l {d ; r iY. . ind.n , lurdu o l , thn{ i r l rdLmiL t ' . [ f n n a . . h d , . \ o ] u a z , i r

/ b o h \ l i l l t l

Y o l n ! L r t i o l i t u o t L i n n r s i [ i ( I ) o t t . , . I r , ! . u )\ lcvsamb,: r I laz. r r i r , : sordut . r k ; : duanr ; f r i . , r , t , rd !a

l !nL, \aL,r vakLni l , . i t \ i r i i : I l i ihrL !o! bal r t r i la . . , .

l i i r in a l rhq r rah\ . ,n , i Jr , ; l ,n ; r j .d i r ( lh l l is : i t t t t l )

( l i rDi &ut {eh dotr ! ge[ in , fd i . / , f r \ iJ \ t ] r3 l

s ui'raliLt,g,D nr t)ab.(Dda ,,,,, ,,",,,, ,,,u7]if;,, \, ,r,

! ( , , ' , "^ ! r d , j r r bal . l : j , ,d .n t , i r i ,ah: - : i /s1, i / . . r ,1 , )

\ Xarndl l i , ( j La l t i i r l , \ jn . L i r Lr t ls ; , , i rD i ! i i , 1 .1)n t , t r l t insu i ( i i , , . I ' i r bah, . jn L i t i t , , \ - r j r n , ,1, \ \ fer . t j ,x , ,

( l l ' h t h \ l i i i t )

: \kr l i i ! br l . r idr r r : r . K i . rdr k ih i i , r Laf) t , , t , ,n , , , i , . . ,dd!rk i ' r .nraDr orur . l t ; , , . t , t . . l , ) )

: , , . ' , . ' . , ' , , J , , , , , { h r t . , . r , . . 1 , r . r ^ r , , t r , . r r r r . . . .

r " ' b r ' ' . ' l i l i r r , r r r r l . , t r r r t . r r r A . r . . l

f 4n'"-1.rf.f,'J"*":J::,f il: ;:il::i: lll:;:; i.;,T,} ;l,il,f fo i"- is- t i "ot

d"r i i k"uJ"l ' r" /u m"n'c k", ldrd,lL.Js. :1t . Xr ' . . t . )2)

! Fcnlretedo'n s€Liz brUr otrr a'rna r(L)rlerin allah hiliir'

/ t . e , r s . . 1 t . X t ' . 6 1 6 )

6 Her tr i ldd. L ' ! r i i { l ' . r ' l ' I u; ' ' r" t ru. rr" .rdrrLr,r $ b r I ' ,n '

" iu t i - ot i ,c i ," bi . i i or"d n' i i "al i t r , i ,n ' , \ bal , . , ' ,Ju h;r i i

r d a r t r . t u u . . X t . s )

g Mirbt 'Llr-- I - ' l r ' l : I ) i i r t l 'n l r ,nl ' " ;3 lJ ir bah\ nL'r e. .

Diiliin siitsiin.le ii! bat' r oldu lft ! .i I lldb xt L l"tt'7 )

Ilili srE u $l biri I'raber (:Ia4lkli. .\lL ltt.i)

S qirnkn geccnnr bir b.lN ge(li- lsolak. xt 11. t-8 " r)

g El- f6lc el i r r f . .1. .1 : \ , l , i .Jd, r i r l ,ab.. , r \ r , lmaLrLr.( K n e b . . \ r I l l . . : l t 5 ! )

! Pr! . /q [ , ra. ] i Gecoi in sel iz Lah-r,ndo, bir l ,a l , , ,dr.( 1 u h f e . t . x t . t \ t x . J e t )

Ltt l6rliiiii I Talihsizlil.

S S€o hemi9. dohu siittL'r,ici vi muhtrm llj idd, vr b(rrur.Lavet i&&i i .e brfr ,m knrl , l l t inJ.r : j_;_, i ; , j r l ,avebe igindc si izaf j i i l i l i le el rrdun. (K.1. I I i . i t )

[.1 ' BaE.

I Arur ( f i t ,Ern) i la. , old, l r k in anr t , i r |aL - t , di i r f - j , r j i i r . t r t ll d e t t i i . t l / . n a \ t . t . i : r l

hh ' B&k6e .l

$ Baka . ; , er i rhr i rar. I lur la L.. i ' rdir . l ) r)a 1-az, l .o gcJir( I t rnza. . \ t t . ' . 35, 2. t )

! Brla .i, iol . , i l i , :ka hhi d i in l ' i oFla! l iz i \ - \ r . , \ l .nn l i , ./ H | t t : d . X . ) i . ; ) )

$ : 'ku

. i , eu ' .11 ' ' i , l . , , r l , , r , i b ! [a( lar d; \ :Ln r ,a]kr i ! r , . rus\ rv ,au et t in . /b . \ , , I IL r )

3 l t 1l.lli0

Page 239: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

hclac-al: l. Hc. tatafi gorrbilccel yG}, ral-rssur yed.

S KiiDsare .r'g [Fo.l : Ba&aca] ;u,. ($-nil. XVr. 2qg Iayl€-i rama,and. h al triirnay€n oluyor mu, oLEuyor

Butadan battrklsnndar bu EeD,ile balacak .;LuL, dehi

YFaktan ba.haylm kili gdrelDYolimde yiue epsem otualamBaLa duru! rrrruli iLer gdzii oldu turGd ir Locre iginde bi! rurf6 kut

[dlsdar : Bshd.

5 Mevla dain bendesi aybma bakagaD

2. Gaz. (Eo' xvlr' 2,

g Bakacaklirrn :lJj"4 9*anp. .. (Hemzo. XIV, s4,26;/l

br&! durm.k ! Balmakta dovaD etmek.

(siih. xrv. )99)

(

(afaranu. XV. l'12)

b*e.k: r. Qat.l trrbakl! ha'.vanlen trrnaHan.

$ Jengele .K; [fd.] : Balalak nu,. (Mif4h. xV. 92)

$ Jengele .rSJj IFo.l : BaLuak iLn yani catal tuFal. ki !rF.m ve ko)'un v€ geyitiD olur. Arapea zff derler.

(Des. XVI. 380.1)

, z Jr IAt.l; Srirr ve ko1,ur baka$$ s-ii.(Bob- XVL 2, 24tl

S Jengele .l<ij [fa.] : Bsksna], ytuti eata.l tuFat ki 6{r'n v.geyiEin ve kecinin ve ko)-unun ve sa),ti iki baknaklr !0vma, rrll nanasrng. (Caf. XVL 35-Z)

$ Jengde ̂ .(:; IF4.l: Batuat.F, qatal tulaal s,grFn wLoluul. I Ni,mati . XVI.30r)

S JeDsele.l<j IFo.l : Bskanak. c,$nr ve l.esiDh \e srl4olu, zr l fnanatrna. (Con. Fo. l , t i t l . q3' t l

382

r,t'.I, '€DstlFi stv rtirslj lFa.l : S'Fnn t''na$ ki'ni*'ia" ut-.1 .in, tel'ir olunur.'

(Aks. x4l - XWII. 203 - 2)

b .t*j [Fo.] : Siim-i riLtfte mens!,radri. Yani gatal

r hry'eaa de"i' ve (aral t'rna8a da deni' Li baldal

,r ' i 'Jo'*. ( Bath XVIII 'XIX.33I)

ir,p lr. l , Dne ve f i l tmag' ki balual r, ihir olmt-( Bi irh. xVItI - XIX. 338)

&, dcve, $g[ gibi hayvanlarrla topukla taban arasrnrlaki

!d, bukaErl*.

qo!$ var& birez bulauz ve birez bakanak ve birez

huu eyledi. Pa ul eiEidi,r ak nofte bulayrP buynulla',rol.rurdu san&ta koydu. (Fet.c. xv. 20s)

ll [,{r.]: BakamkdaF ;rij{ Dcme sibice r€3ne.( Bab, XVI. 1, 10)

.j!l E..l: Devenia dabanl derisinh biriktiEi yereli balual. .id, tibi' oluur.

(Kon. xWII - xlx. 2, ?s2)lftLuo.

'.r )dr jr.r- [l?a.] : Kola e*aracak eeqcl ve ol nesncdirrtr.;r a,xr i(inile doner ve qapa D6naBDa.

(Ni 'mct i . XVI.22s)

.J1 {r'o.l : Bakara ,;r. (6dni.t. xvl 3e6)

! Bakarken, bat'pdruurken, bsknakta iken,

ittiik Fir'avn'in kavrnini iiz bakayorutken Jfir1Q.(Ceo. Es. xv. 1s)

... brbea.+ b.bg".

r Fslcr.jtr. IA..I I Falcr ve bekrcrya r=,rj! denir.

(N"hbe. $. xvIII - XIx. 198)edip eyine bnyiiciyle baLro 6",1]

yonlr 6yle iistiile hdkD s firbq (VLr.f. XIX. a9)

383

Page 240: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

D;. t,.-l,n,n .j., l,.rf i,ji.de {1,,}curS:L l , . r , l l , l , i L i , .k i ! 'nd i j t . -L l i .

2 . 1 inr i i r r i \ \ -

\ 1 l .1 in ' r , . ; l -1r .1 | t la l ,zarL \ ' tnr ,nI

( l l i i s n . X I ! ! t 6 1 1

- , - : . g i rL i r , ,1 , , I i .( BdL. \ I : J I 79)

L\ l .hnI id t o l l rnek s iDnIr j r LakDtr , J . , rhf i j rd i l , ; i d i i rya (yc. { tdhnl i . \ r .4 . t )t \ i rn i l in \ a . i r r r ,nda l ,nsn ra. ,D,,r:r,r bir l].k,h,

"rjr a,ttn Laracr f) !ri. \so,s. .r, | ,. 5[]

1] i . LaL, l r l i Dr i I re ln 1 i a ;L , r ,nk . r r in bd, il i r . ,od g i r (b, bol .v za l ; ! h . lnk er1, r b.n l

r i d r l , r / l , r \ . . )1)

r r r l r i l l t r i 1 i r l J l r r u " r ' ' r i l ' r r l t i r 1 ' ' l ' ' / 1 ' I "

J r r i r r " r c i t , i \ r " r " r r ' ' l r ' l r \ r ' 1 "

' d ' 1 " " ' : r ' -

f ; , 1 ' , , 1 , l n r ' , , , : i - 1 1 "

l l '

i " . - 1 , . t l ' , ' i ' r ' ' l i r " l r r ' ' , r ' l l ' , "

I ' , , ' t r ' , i I l \ " 1

" [ , . t " p " l 1 , t ! | ' I l . r l \ i .

i , r , r ' ' - . r i l ' i . ' l ' r " ' r r ' I ' u " l ' l \ l ' i l " ' ' 1 " r r ' r ' l r r '. A , r . \ t I l l \ / \ - ' . . ' )

6 H i , k z i v p r ' I r " r . l l ' ' , r r ' ' , 1 I " , / . ' " r , l I n | . r . i l . ' n" " f " ' t ' . " " , i \ , i L , l l ' l ' l I l ' ! )

. r , ; . f i r t a l , i r o l r r n u L . / I l i t r h - ) i l I I I ' X I ' \ ' : l i 2 )

bd'hn laz : Ansrr ktrirr'

! E t r - l u h h a n , . - - [ 1 . . ] : \ . , 1 \ ' . r i l r r ( ' I r t l ! n L . ' / - ! 1 : r L

d r d i k l t r i k u r l t i t \ 1 I 1 t n ) t )

br lda aaloak: lhk la i l , f r l l ] ,aLrr rL

! Bakl^ m sr ld,n r , , r - . r . l i , 11) l i r ! gr !bdd, In i h . , l r r a t , l ,n .

t l , t o i t . \ : t l . t : )hrklsYr | + bakl.E,.

brLE sk : B.k lehfk. i r r i /& { r n , rk .

$ Seks.n L; t l ienk g, l , : ( lL in i . . arLa bal . r r la . . l ; ; , , l .v i l l [ l lnv e r d i . l \ o i r r r \ l l l . \ t l l l ! i ; )

b*racik : Kiigiik b{krtr,j.

5 lk i bakra. iL r* j : l : , I ) , r l f tF i : r r , l ) i . ! rh !1(Si K :\r I :1, e3l

hlr* : Ballaf.

! Ger izr , i - rLt [ i i i ' . I : k i i l i i tu ] . | izani tk l i |akrak i - , - r r :bakraq derr,:r. /L:iJ. Xt f. i:J 2)

[.l!'m!r r + betsunsrhd(u : Tedavi.

$ Yari bir ]',.t"l,k ki gr<l! ilc sJina ge!n, hemrn muvafrlS ldAbuyur; , , t b inn, ,gr , Lnkuya 1- i . , mergxl ohp dnr i i t t rc . . .

lKab. Xt / . : t t2)

i r l . r n z $ . , , J l r . l : l l r l n a , k ! , j n . i , r n i n

.\ t'I . Q3)i ,&tntn:ak: l lak,hr. ,L

5 l l ,n i l r i r Lin Ir l , ! i ;z i r t . t rak,, , , I i

r ,nlrsgr. (1, ! !hEo, t , lktav,) : l t rkra\ a.

\ r . r l r i .c . r . r" i I r i , . ] : l t rk ial j , , , r - , .

r 1 r r , l j J - : l F d I : B a t t r i l - - j - .

I l i . l r , fe " - r i , l / , ; ] : t ! rk la i , , _ j i , r . i ran.zd. , la l . ; L , . i i rJ . .

/ \ , ' r . 4 i . I i , ' i J l

5 ] L t i a \ , . , . 1 , , r f t , , i : i a s n B . _ \ I I / , i , . : /

l ,ok l rs l : + lu l l , ter .

! . k 1 6 L r ' ; l , , l I , a l : i \ a L \ , . l ) , . 1 . 1 2 . . t J L t , ) | r l a r ) .

I I tn , r .D. i r f I l r . l : s i ,ah \ . n f r , , , t r&, .1 i ( . . , . , t i . . , , , t , i rn i !n , r , i r5 , l r .n f in , . n , , l ,a l i t . , ) tu . . l tn i .L \ t in , . ' .h tr , , : / , t n , , | - , . , t r . u , , , , " D , , 1 , , , t , . t , . , . t . r i t , L d . , r

3 l t I

"'ii:,.. ,,". ,,, . ,1

I t , a f . \ , ! t ) . 1 )

l ;4r t i l . \ : I I t . )

345

Page 241: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

baklaz: l . 1.ni , . \ r r l in.nl . . jn t :u!d,t l r r inn 1.r l l i , , ,! l r . r , \ ; r l r r . J : \ , . , , i , \ I . J r , r , r . u . , .

' . L r .

,,.rr*,,,, .,i r f ,,;,,,i i i"Jl;:i j,l, i:",1i; Ii l,:t t / , . t r r , , . l o i

i l i r - lundulr r . r J.1,. [ fo] taaD ')) t )

; ;ll ';,:;;l ';t;,1::;:;; ' .,, ;'-i;1 I .1 ,,1 : 1, ::l:;? g , i . b e r t , t . r , r t . . i . .

l l i a n t \ t l l I ' r r r ' t , t ,

\ l .nk'az r j , I r i r . l : g i ,g;nt,^,n.. b.Dar, i r ,akt.rr

t j l l : i , : : , : : : . . l / . ir l , .rrnr!u,, ' , , , : ') i , : : , J.: ' , : : ]f ,a 'ug, 1ak,r . , ig i rd i r , , \ , r i . t r r .

b a t ! ( r ) : \ a v n , . ( \ i ' n ' 1 i \ ) t ; r i )

N. Lr . la i l t g in, i i l i iD kutr ! ,a (nz inr sdr"mar i . l , orDavr f i i . l ieh iaht , ,u , l ,a jas, lu , r ,e . .

6 i .e ah 'E t . rcn I r r -J ' ' i i I r '1 , J "J id. , i '

N ; f . b a l d l f s r J ( l ! ' ' , l " l r l i r " ' . \ . ' l , d J r , , i t t . \ t t ! t , , )

E iq l t t bs laL L i rc i i " iL { ' l i t r

E u l d c n b i r L J d , l " l l , , r ' ] J . " , / r a , , , . \ t l t . t t , )

t Minsef ; ; [Jr ' ] . r r f \ ken- i I ' ,1 , . l / :4 .1 : r J t I tnn \ a f r ,Lt rdi 'ce ol.k. 1.t*". rrt t . , iv t .1

I k n i t . X l l - . ! t ! l

tltmdski al nalala

Cdz MDharn-ned i sr\fs.n

drirn : CrLr. do!d,. tisliilln dui trr

Nr L. l id , . ! . i r i i l i , , ' , 1 , ,

, {ccp o lnaya {n , ' l i fh-bxhl ' r ' t . -L

Yelc r v .n ,n rd !n ! ! , , , - , i , " ,1 , .

Ba laban !1 , t , u ( l , , i rn \ah in i i .uLnu.

baia ( I I ) , (nata, vr t { ) : Bai i j . r i is i i .

A l l ,da l r , Dor vc1, ,k1 iX,z Fock, ol.rlurD {..,.1i\_..Kanr g i :n g i i rn i , i lor v iz t r r vnzi inh:u, r c l - : i iz t , , " , "q"-" t i t t , , tup,u.

s PntnF r-,'.r []ir.l : \-ata ! ,

E l ' r ,n-r ,"n, t l fd I : Ci jz i , r ! lb ir ddr lu \ .alr

I t \o . t t . . \ I t . :12)

| 5a. . Knra.ph. . \ t I a1)d i i r u i i t i o j a . ! r , , ,

( i u u h o n \ t . . )r , , h , r k a r . , . i k ; 1 " r , , r , r .

/ . \ i 'h. t i at I t ) I )r ' , p. lc ve avrar lar yrt ,n. , i , 1r

( Ni 'nut i . Xt l . : :Jt))

(().w. r) i i . xv.255)9CdE Lri Jia. l : (r ikr. r loir, . rJa.?rlar t,rrrt)d demii l , .r.

$ ErE arr Ir'41 : utJrbo .r- (i

Ben, .ah& otsam dr s , n L i r t ra la l , rn, { lsan qmaFn! ( rk .am rora l ,or

$ f , D . n e h - " I l i r I r , . l \ , , , . , r , roarab^n J. t , t i t , i r , , t r .u r tn j i r , , t r r .

( t : t { . . \ t L . t 1 - t )

i i !k i i l t i i ( l , , ie lardtDr l r r .(Ni ' i \ , t ; . XrL J. : tq)

I L a r n . X I I L 7 )

doEoI l ,a , i . I i Durr l

ld i i r r .n8iD iLn.q at ,ata led. !L

. u " D . \ , 1 ' l r ' . ! i 1 . , 1 I n t p l , . r J , . , ,

t t t * l d : . A , t . " . /^ , r u jc I , r rb.n k, ra t i t , ._ i Fat , r .L s i r r r^ n r n l . b - l ) d q u , i n h i r e l i J , . i r , i r a p i l , r ( 4 t ; . A i

386

: l i7

Page 242: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

balak : llarda yamsu.

$ Mezbur Seryit Ahmet Aia (arqrmbayere b,lagum lr'j.r yidirdin deyiiqrkarp cebren aldr.

balgal : KrLg sapr.

S Ellerde k'l,qlaDn balqri, J+

Kara yerl:r LrzLl kua boyad:KrLg bal{ai' kudd le'le ddndii

S Efini kr l tc bal lagra -+ luup lur( lu. ( . ln, t . XIy.)

$ Knrcrbm barea& r+! k4, odaya seldi.

! K,,,CED bahag,na larrit,. , '""i,,"iji,7,

$ CavDrlar elcrine altun gevgentar llp atayt,r r.rrip editd dizin er dizine. ar kulafm at ku]aErna. r,i l,JqaED r,iba]gaErna uydurup. . (Vitslim. .\1,. z, tg)

$ Keti.in t'F bu Eisal ii9 _verden uvdar, !a,.r lAre olupbalqaE, ;!f, .linde kald,. ( Miistin. )i /. U,1)

S El-4uBarrak i r ,L J.- l f . l : .41run tr t , lanare u\r i r ve uyr!geDine vr k, l , r balqrg,na d;LJ \c gavr i rx. ' ' , r r der l . i

(Terc'na.. Xt I 3 ' 84'21

S Ol kn,g Scddatld;s ile intil<al etmig irli tnlii oi l,eevelab'z.$ ve balcaB,;- l t necr koq idi . (Men. ,1t . Xt L 48'2)

bir gijk 1,,., ka{S;. . A \ r f

G

'" )T:l::t,;:";,*)

S El-Di i la l Jr l IAt.) | . . . \e Lrtre kabza nrn airrrra &anLi. balsaPr ;+' . oh.akr ' r . i rz.r in i t r la \" ' , / , ,n ddlei l

( K o n . X Y I I I - \ 1 \ ' l $ 4

brrgIk burna r Xabrra bastrnlarak konru; ezik, ,,-ry,1rk hur@'

!. . . biraz baic, ! , !ur.r - , 'Jr-r " . biEz bag.,r . , r ' " ̂ l^ovl lLuyru6u o..nirun di tg" l€r. f r l tu. gi . xt | . \ ' 'vd -"

388

: Drvar balq*le@ ll+'Lr Ia Resiilallah, dcdim.(Ynz. He xIV. 178)

t EJ9J', batakl*

ltagehln olada ol eir

it,jt IFo.):. Bir ortui turunc kabr gibi tadr ve

vanlr. Baldlnrz iJrlLr' uvacrk )-aprnklald,r su tciesi

evdtu: Bir gnn d'var bal(rklalordum R'"nl H'zmri

iE g. ldi gi t rdi i . eydi i r : Neyl"rsin ya OnetoElu?

t D e t . X V l . 2 7 1 - I )

: Alae saah gelienek.

Ar- IAt.lt A[ae uzay'p bald,rls nak ,t;J/.r]|,.

r Srvsoql'

bdeuBs.; t f , at , elde eimtir (Sdtdt in. XV I I0)

(Lfdur): Bitki govdesi, saak

rrJT,ll IIa.l : Bir dikenlii ottur ki harif faslorda yel

)avalaDdufu iein bad.averd derter. Birtnln mshldoI rI'ur miktarr balluru ;r!1, olu. (Des. XVI. 6a)

lrij. ''u lrd.l : Ot baldrrr 6r.i\.. (lonit. XVL 243)

r;/- E..l : Baldrzrk ijtrlL, derler bir rldrzrlrr ve menazil-i

( Bdb. xvr. 2, 329)r lU

"e g." baharda fecir zaaau dolan bir yrldrz.

( Bab. XVI. 1,229)

III

r 8dt..

r vii bal4 i:J l, u hem kurd u kueki gollenle vardur oEnl

diYele! qiih'iinii ym t"r,nbellii binde biin (Ierh. XIV. 71)

arulllu baldu nJL, diri ve

r.+ bddtl.

tBd*.

kurdule dahi i9i v& (G. Ra. XV. 223)

Page 243: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Dime bah! ! ! bigi au& kan suSuda sen su deyii gezme sa-besn

bal . oEusu : San siitleEen d€niten bitki.

( Rusen' XV.

S LAEiye !") [r'o.] : BirnevirebattE. eiqeLte]i dereonrEebih olur. Bal an ragaddi eder, Bu aebat siitleEe\detr san siitleBen dcdiljeridi!. Bazrlu krl

.

Eir. Baa diysaa $su !."r"8" ". b"r,k 6rdiT;:,:db"jllefeni we balrk a6,usu o.rT ;]u dati derter. Dal:rdaa-1isuya brraksalar aevcut otan bal*tar ana iisiip nii";olufat. (Bij.h. x yr rr - xti. ;

br|rlc|r ! --r brl*cr.

baLkcu, (ba[kc{, bdLclD): Bat*ctt. a$ Zinlar sakrngl, ta qol bat*clr /.4! bisi obaayas!,r kj!

y€ngeci helek eyleEeEe ditiittii, kerdinitr canD vele(Ker. xrv. ii-

Bal*98 ,.iJ ! bal* ile igmi$ti atrtOtiimceLqetiiptnsinekt€tr,k€mert (Siih. XIy.

B.atimar, JL:ij [Fd.] : Batrken J"+nr,,($onil xvl. I

Bntiloar Jr-,rr [r'd.] : Bd*cE r--rt,. (ganit. XVI.

Balrkgrn;qirr, oldu : sulet E ,* lAtl,saa ttt.):

(Axn' XqII ' XIX'bal*9 ! --' bal*cE.

b.l'!g otada I Bi! tiirlii tug veya tae ( ?)

Mura€sa'idi belllqJ otaBasr 6"durl J,.ir b&cakMisal-i z l-i LiimA pii-sa{a erler carr

(YaiYa BeY X/I'behl du,rgu BaLk aE,, olta.

! Terbil "!.^.:i [aa.] ; Bsr* duzah;rjJJ ., r, . (ganir. X/1.

390

i boacuf,u, katf boicuEu, it boncuEu d€nilen

.1r ve par&Dma dik€rler.

', Ih.l, stvi Td .!." .r{ Ifo,l : bal* lulaF.

ti doryadatr 9rrar Deyaz boncuklurkr hrDar ve

ibatl sftleg€tr ilenil€4 bitki.

[Fd,] : Bir trevi rebattu. CieeLleri deleotu eieeEineBr.l anir tagaddi eder. Bu nebat BiitleEetr nev'ir-

derlilleridir. Bazrla kr,,lca siirlc6en demis.Itt' s*lt kulEugu ve bal* oldiiren orJr! .'J! ve

lole.ni ve bal* aiutu dahi doler. Dalrndar kesipmeveur olo bal'kie ana iiqiip miirremi'

( Biirh- xvlII - xlx. 542)

iii t San sntlelen d€nilen bitLi.

;y [Fs.] : Bir nevi nebattr. qiqekldi deleotu eieeginot Brl anu tagaddi eder. Bu nebat siitleEen r€v,ill"

(Aks. XVII - XVIIL 142 - I)

riitleBetr a€iliHsli&r. Be d h'Jca siitleger demiq.ndr s€'. kuFuBu ve bal* 6ldiire!1 we bal* siitle-. ,;r! ve baLL adueu ilali derla. Dallndan kc'ip

,nevcut olar ba]*lar ana ngnp mnctemi.(Bn.h. xvIIr - xrx. 542)

pa aL, 6iish.

rbsa uendil bir batl:r .;jL ya{mak, alaca ton.(sic. K, xv. 2, 228)

urmrl, brlkm.k) : patamak, rerk saeaak,

Yraalh Bora Peygambed eriqqamrned nuf,r balkrdr ,rriL icimizden

391

(Yunw. xIII - xlv. 268)b_n beri baL, nilabr yiizden brrek

Diisiin balk urur r;rl ,;l! ynzde yanak(Yunus. XIII - XIv. 183)

Page 244: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Il l i i ' tnr L i r gcz , \J laI r l i r r ' . pc," i \Dan Dun. n, i iddr balkrya 6J i , . ( lh l , t \

. . . \ e :urr , L ikrn. t i nr r r , r t .L .dn, d i ix { in , l ln , l ,:-i::! . i I

( C e r . E s . X t ' . 3 u 2 )

5:ihirc derler- . . ,lk gil'(Del i l . Xt . t t9 )

i \ ' /C. Ra XI BB)isDL i i)illirm ac.p

(Ccn. X t ' .72)il1*$ ;:'ili:l^-;

, :,lll,l

I t

\ I t , ?s)

\ / l / 0 j l

t87 )

\ l . 9 q l

. t . 1361

Yidfa,{crdrr' g'cc

\ . r ar ahdt{ 01(a g i ; / i i t , i L b. rhGi i i i l g izgnsi i Lr l l , r r i r . r ( ] i . fk rh

I)edi iot ortr yerrtc l,rrk,\.,1n -',. nurNe lirm r:urnr,'a lnr,".r n. ,.r,Jur

Ksudain L i r v&mla : tL , , l ) r i bn lkrr , . - r i l . ,

S Ot nur Lal l ,s . r - , :

A l iDr i i ̂ n i i , D, , r i ' .Balk urur - . ; , ; l

(Tch. t . t , \ ! |

i I)..lt

r i iz i ind, . r , i r , ! : ib l i ! r !( , \ t .u tx t , . : .

ItSol saJ.f gibi *rar i r r ' r l r i l ' i t l " l ' l rNr ' Jr urdu " li J " " ' . . , " , t

n r r r n r ' r ' ; r ' : r r ' l r t a - ' l ' a r r r \ i( l r s o d x /

KaqAl ki Zamir ol harlrr tn ;; I rrsrovr' -;akm oricek'

ur,da! c 'L l r . " l b . rLt r ' r ' ' , i _" \ ' \ i / 'ur '

( 1,,. H. \Ir ' ' xr' 21e t

. . . Ey labu EEar i rn i ' ) t rL l r ,n \ I i iz . r j rd l nrr bdk u 'drr

d r ) j r ; J r , . l ' t t . X l I l 0 l )\tddlulltdl nrdurur L,r,i arr! drtu-bedti!

l ' . rn ,durur g i i f l f i i nd 'J ! dumadn la r i l , i lE rI le rk uL Lark rh d t j , r 'ahu t dos i k6 \undea 1 , , ,

tn diiar-r vnrrhL 1,.'(l-, neriD urdu nu dttL

, I l ; ra l \ l l l 6J l

Ol savmaa nr ; ! l , , s i f f i l f nr r

okke krbcln'e rllzrlrtill)r

Rahimr l ta tu r i iz i i r ! ! r , , r i iz i i rden Du l )a l i : , , I

baikrlup 'J:-i,, , ir ,rd,

(Tcr . L i . i t hJ

gii iiier nur Lrlk r ,:t,( ( : t ! ' tn \ t '

Muhaerned run barll.t,r, .-r -:.'

9cra! Lerdi nari Bilc|el dot

UrnlBtn her bu..iD,doui^ ni'

Bdkr ;r yiiznniin h.rrii\: rtrnLOl vecho de r rapuna hnriMuhomed, Ali\ir alndrdr 1,alL,rNururn var nevldch (liiriJ'n Dral,.,

t rqPJ Xt I tgt) )

t ' t a. lah;. Xt 'L 52 ' 1)

/ l t . B. xl/1. r: t5)

(P . S . ,18 . X |LXr IL . )

393

Bir u lu a!a! l i ' r in r - r r v . . ra labr resneler . . , .. . r r m , . , \ r . d . . , , . , r t , . , [ . r . i

( F , ' , '

Kaqd li vJd,fu, l,rlkrrd,, iir)esirJe 6iderler,l,/ r-el l

Sunat : Balgam flkarm,r$ En-ni isreta ;_l , I l . . l . . l ,

brlk,rmik j.;j,.

st **ut , --r I' ..,"t .hn'b."r., gollo;.

$ .. . Yetkcn kiirek, brlr,qeryaya a9,Lp .ift il(.r.

TI a f i , i {nnrk re agsr l l lak Yc

( ' l \ reenan. X |1 3 . 212 ' ! )

l , i i r 'L l . - . , r l , uwafrk ruzgi r i l , :

I Iktu.d XI1,'. 5:J, !t)t)

392I

Page 245: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

fiu.i ffiffi;il:'i"ffi. *"' YaPt&ran aeae

EaI[ Lesd r BstLesir.

$ ... So-Dra CanaL'a. soEra Ba|l' kesri ,r/.f J- r-.,BoDra Mudanya.ya uBrar. ru^-. i.xffibd mumu yaprqttlmal : Urutmamak igin r$aret troyeat.

Celieel,!att-, 'Lhu ser de gidetsi! aiaya

S El-bafe .iLin l,rr.l: Veqindrn diultbi, bi, .ijbbedir Li tovrdar bal safanlar ;t_-Jq giyini]le((Koni: XyIII-XIX.2,7i

S El-minbn" o+1 [.{'.] : Bal s.Eah !uL,JL., kixdsenin bsl ,i,-^1

.9.":. derir, ata_L.avtir sagalken eran de{eyiiarer&e denir. (Ka^. Xl t I I - XtX. Z.

Hal"i anler Lde bal mumu yup,g,,i ,..1" o.r"ru

bsl s{gr|a.|.: Kovandar veya anrann

(Sat. Xt/UL

b8lslmi : Misvak agac,.

$ Beram I [j Hr.] : Hicsza !,ahsu6 hoe koLdu bir neviki andan misvak yapalar. {iirkide batsama a!-r!de er. (Kem. Os. xrx. 2,

bnleara, (balsra) : Krlret hetvasr.

S Teleagiibir' ;^,(; trc.l : Balsrra bah Jtr trJ!.($mit. xVI.

S T:!a:.u-bin i.4 )L lALl. releDgiibin i-f,r ll;.1 ; G6t

"q-"1"1 *."r" yaBar bat sibi bjr rcydh ki bdtsdra .r-

tebi! otrl'lnr. (Aks. X|II - X\III. tS|.

$ $ir"burk eL:,:' IFo.l: Sir-hrrt eanastnadrrki Horasar'd!c'ns siigut aBacuun yapraUan nzete f;B gibi n;zit olurD.ffFdir. Kudrer hettas, nrv,indendi,. Z;a-[udrer belvrs'nevid;, bir beya, olul. Arabide ana teencebin veBaara bah ve bats,ra ,,-J! da.Li rlerl*.

Au,i.'ivrrr ' xrx. td394

raPuP ka4r iluruca

!! ldehlaet dii'r ge-c€ a}{"F ramaddar e*trl tan

[" gUnp li* gifi, bne b'Iban ;-;L! ftlen idici

iI rJait -itu

'larb.vledi' didilto ..- (si. . A. XYL 3,706)

r r ftLirlen tullaulma olan uzur llenzilli bir qegit

iil,il* i"p" nrunca lscz. r,,efi. xml. D0)topt6r vurup BiLriEi battal eylediL

E Lolrllutilul ihir legiat Ispanyolu.u(sa". Nahdi. xvIII. 440)

filtii ccel stusu tath canrra

t i.leli b2D ba.m tq r! tepe baiEa gtktB mr lu, kd'dolt yamna bakth mr Lrz? (Dedc. xlv. se)

! .-r badd kurdu.

lrL J! giileler gittille top helva gibi

ilug Li ban :lU ile kaaEet arslnda ola. Ol dua r€d-( Ihhs. xlv. 101)

: Ban iL il€ Laamet ardltrda Mekle'ye vaffstn.

lJll vahtnrla ve biri L.afir i.le btal eae*er tA [a-birbiire kaalrlr. ( Ihks. xlv. 101)

badadrklantrdsn sonla rniisliimaDle ttyle namdzl

(eitzida. xv. 68)

( IhI6s. XIV. 46)

' ( FmL XVIII - XIX. 46, 2)

| .-r badd kurdu.

Idulr'. ( Fiituh. xly. 5b3)

.l;gitr L'y"met giiniinde dzru l.abul olnaya. Bir. ol'n rrm, bai ijq iioiir iqite, cemAata gelneyo...

395

Page 246: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b.r (II) : UIu, biiyiil, il€ri g.len, bey.

s f:1":-"^",:,,r*

* r:*.i bihyas or bll ve bEn .LLazretine kin on aeriz bin al"-i "J;

#;:,.(Cenner.

(En e.i. xv,

(Enuti. Xy.

(EnDe.;. XV.

(Enxeri. Xl/,

(Enuei. xv M,

(Atni. ua. xvu. ll

Jzmir'in bam .j ! Aharl airbs$ LemBinii Ladryaya gotiirdn AkBr

Bursa'da nAgatr ol bildi laberNi[ebolu iere bir ban krzr vaAdr Mara, d6.t li, ban ot? es*r(alagorya bu Leris a:l]r Eaki /Drirt bin bau .j! ninettep ktfirin \DaE ii ta{r tolu lerler ol r|*irYiiz bin attrdrr piyarle yiiz bin erClirnle hsbe etde rutlru{ hem siperSo$et itti Leta getdi ciimte ban uL,E e anda ot Miloq ber LalrabeEirel ol sultan ldu idi Dtei6!Mrrtat oliDur kaquben ol b;d_gnherurrdr bar uq oBiu sobra b{.E aL, oturt ailla Erii'mirdere gadban otu

eiin Um istae iizsiEder esri y€luutEtanlrl a'I[rii trnabl'l Lesti velLazi,ei ,das i ,aootd, jarTutsak iie yiiz or y€di ba{ o! alcldrNiF bai ogtu ban JL ile nice blat oAtu>eru-i saltanarnda aipahi oltanr i.t ot|,o Ao. Xvt. tBu Eiizden talirisraEa hiraEaiDnqiip, banlar lr.? daa\tr ciiEle yeksan (Ead,idi. XVI.Tt).up azD!.i laheqalt ban-r Lehaarull hema.| irti cem-i sipeh

396

' wana toealar bir Ya[a seni

;* ,Jt; t{ seni eY bivefa senif ' - - -

1Apki. XVL 86)

siirol gii'el b'na sed serek :l-f .'- W reni'-sor iDdi ser bana 6eDi tn"

iT. ".

*rr. ,ru,

rclr get€L6i'l'

t Eralr okutmak

t&rsr ,Jd iq ' (Dcdc. E. xlv. 121)

(Deda. E. XIv- 279)

lilet PaEaF.

iitdnm r'rt)'d :lLr '

ao g0nlii Almet nuunuban barmaE u ;;r,r :rL, ( Meuh. xv. M)

r|rluk.

; OldJ k*dur poDbul Lurdu): Kuduz boceti'

f CrJl ll..l, Bir kE ca biicektir, nzerlelinde kara

. virdu. banbd kurdu drJ.j,i J.r'l derld, agularda.tr-

n trtana yedtudikle.i aIinl'atu. (Ah. XVI.409)

't [Fa.]: Bald Lurdudlli Jr! ki kuduz kudu derle''(N)'neti. XvI' 189 )

7:t) lAr.l, baluee q3"! [Fa.] : Banbul Lurdu

r:,lr vc balmaks rlahi derlm, alaca kanath boceltir

, kuduz bdnefi daU derler: zira kuduz tala'

desrcye yuttuiurlar, nafi'dir.t. (aks. xvrr " xvIII.208 - 1)

Lr {Fa.l : Ala bir boceldr, seDmiyetli olur. Ildche!lr. Tftkide Fadul kurdu .r,rri Jr.L? we Par'mak$

Itudu d€iler. Bezr yerde kuduz boccEi tabir ederlcr.rlalaj'an kioseye yerlir:eler nafi'dir.

(B .rh. XVIII ' XIX. 466)

391

Page 247: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ilandrDsh, (bar,tumsl) : Bat,rEat(, bxlaY rLrrlak.

Iliti y:u,p at&.Ea giihdenr

Ol bitiy; kurl, yaia bajld,nr irtri., (o4"'. \V.r7)

.$ Idijk ketrnn be2hi 3iiziiimi,s h'1_t trEDa llotu.r, -jjdbrE;rc Lomak sir.k. (Ha8iL \r.9'.'2)

llld.ktar bu ljnasrm kanlda I'd.t'nrt,r. ,.--. .,( Z a ' r . ] t r . t 0 7 )

S .1ndo, soda l , i r f j l j lba la L ' ,uduralar - - . , - . r , i1 lu, \ i XI r l t

n l Jorrnu l l rn :zry a hoi l rn: | ( l ' .S At ' \VI XvlL)

bdrduDnl : + L!!d!rn,ak.

b{n cv; (ban i r ) : i lh . haru t l j . } i iv i iL t !d , r .

g .A. l t ! i l ra ih i |m iv ; .1 j1 v i .s l l l ,o o; lua s( ' lg . , , ln i r , d .

( D e d 2 . E . \ l I . t t )

\ Bn ,Jrhdtu! uElu l,iivnl rlerin Lsr r,r :l ri, kr;.l,tdu

l ' Ic . ' : e | . . \ : ! . t2)

bln iY : + bsr cr.

bai r laoak : l . \ i jks ik s .s l ( :bal , ruar .

Ne \ ,cr r le rssur 01,1. u lamnzsn

, \N{na r LLtr i l t ba i iunrzsu : ' . - ' : : ( I tk ) t1 t l : tJ)

5 Hon,z l ,er i , i l , { , t i t iLa; ]s - , i1 , : "h vorr loaz l r lc ' \ l -7v1

a I . ' , . i " " ' . 1 r " t s ; r d L u !

. u z r . r . . , . ' - ' " ' . ' ' f " l '

r , , r r . / , , r d l r , ' q . { 1 1 . \ a \ l d ' r '

. La . i in boru ' \ akt r i l '

l i tni?i i#. ' ' , ," , ' ' 'Pr ' f \ | t t : i i

' E'a' oluma3

. i r " o*- ' l , r i lad ' l l r ruJtu - l ' - " r 'a " " tJ i im:d ' ld !

! ; J ; ; " , - . ' *d , r . , . / . , r r \ . I 6 l

5 1 r l ; o , ' , l . b " l ' 1 " 1 ' " d " " - ' )

. r : r l ' c " ' L l u r r ' d ' l - \ l l ' l

'?*:i i ' ; lJ:T-ii ' :1.; ' '- ,rL,.h,n \, ! : l

( l b N o . ) i l ) - i i ) l

i.rirr kael er l, ven hr,rus jr;b, iti ,rfl'jp

ItagDn vcnntk n i& v,],rlyilti Lanlmaz /: Lr , i:lt c i i l - r i I t

B el ba ayrcak giikler kaPsr a'rrlLr'

8 u r e i f . d . D b i r i : i s i i r l b i J ' l l d v \ i h ' : i r l r a J \ " l l r l : ' r r r r h r i

d d i j r : Y , g i m r ) L h r " L r m r r z , r ' l ' m r l r ' l L " '

i"o- iain. (\Iiuub. \t . 25i: - 1)

! K ie i i ! oElu toEsa, srn Ldi i r | t l , rnL. ts i . l i r L l l i ida lanet

g o r u n € . . . ( I I q X l J 6 )

g Bi! kuyuya bn daala suci Jrostr ?io'nl:r "l

ku\alnurL m'u

soBulsa, kultyu tor k ile ,lold'rsrl.r, risrnr. It ku)unur

Eiree ylpsalar b.n (n nllrar.d. banlamrlrdrn.

i )1 i i . . ) .1 . L9i )

! Hay hoca y 'aar banhdrn ! , r - i rakrr ge, ;del i , , ldu rLunaztL'lalrm. (i.taiI. -{t

1 80)

D e d i b . z u o L . " n , " . t \ . , r J \ . , ' i : 1 . \ . ' , . n ' ,Bs adJa! h i , t i ; i ley; r i ' r 'L : r I |ura gr imr l in fZ\ t i . \ l L119)

S. ciirlcnek.

! EFra'd !-!l [.J..] : Butdt r.slcrurk ve Lanlllnrk i-rJ-- kiberk dabi clser bcranrr olur. I K.ltt'. Xl'! lI. 107 " I )

|n vctnct: l. 'titksek gesle brtrrmak, sustiieek.

$ Andan Tdrn Ti a lr''rhi:n't, bu*rrrlu Lh ; lJar veriir r ri 111,tdcrder i hac, : r k ,* rs , t . (Entr . x l l . 1 i1)

2. E,er okreak.

$ l a R e d , i x a h b u e c , . . . h . m . t , l a h i r " , \ r " r , . r r i d , . . , , r , . r L , r n d ld ' la l i -Ha!"o,

L,n i . , . t i r . . ,1 , . r i . 1 . . , . / ,d . . \ t r . i1 l ,

399

Dldiirt;n stz{i d.1',

-sitz li ria san.ol ir;rL]

,sozii v.irld(, banh ,.l' !

398

Page 248: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

brp tutDrk : UBurlu saymak.

s Bab e! [,1r.] : ... BaPugurlu BayDak.

b,I : Kir,pas.

$ Dild€ b& r! olsa ayvakan rgladalar,..

haralarliqmak : Beraberleraek.

$ Ve cirahatlerde kBas barabarlafmak .t:J/lj eEer niinalokmiiukin olursa. (Ce!. Es. Xv. tll

ba.dal, (bart!k) : Testi.

S Bir pir gohkle gitml€k ve bardak .ir,tr yiikletip gelidi.( Fercc. xV. 317

S BaFnda bir bartak iL!r! &galc& kiip vaz.edip olintifa' ide. (Sic. B. xV. 8,2I

$ Uq bardak 2, iki leEen 100, iie tepei. . . (Si- B. XV. 6,53,

$ MAlik eydiir : Rebia katDa vardre sordiim bir rLnrl bardrltan trtr)! su iecl vc abdest atlr. (1:ez. Ba, XV.LM.

Olur mu akla vaefr zabtr in.kanS,Ear Dr bardaEa.rrJL derya-yi Unllan (Hadidi. XYL182).

g Nanaz iaiir banr ben vereyira. (Tez. Ba. Xv.S Miiezin ban vftnp +:tt it, ayitti kim ethedii er-l

irrarrah. (Tez. Bo. Xi.

$ El-bcnade,:,7'r l,{..1 : Bard4k .;,,J: soEur,!.I. iein slrqyrr ve su iaine urrllan bardal,. (Ah. XVI. I2ol

$ Meldc .! [Fd.]: Barda]. jrJrl ve senet.( $onil. Xt/l Sttl

S Bor.aae dt [1..] : Barde]( jr: aracat.(Miintehab' XV|L ll'

400

tutmak L/J! uL:(Kan. os. XrX.

rckirdesi l0rb, vc siignr a*acr(Mi i .

Fi . XIV - Xv. 176.

' (Nar. Cct). XYIIL 94)

bargma +r! ba6t, ol zaman (Yn. Da. XIV,94)

ldr D.rnaru, qeKuar goqtD

r bilmiyor kiurenin sueua (Kara, XVII. 203)g€9iDroek, kendini yatatmak. ,

rltftlan eengel, (Ahs. XVII " XVIII. 154 - 2)

bulunur idi bol

,. lar.l, sttzc - av;z I,Fd.l: suyu sosusun iqir

!,l.l gl tr..t ; qamE; samonl, olan: kchsil [Fa' ]'. -ya' Ur.l: Biya' l./1r.1[,{r.] : bard&k i,,! tnrs !.rj [Fo..] iriis, baldakcr r

, r"hhar lrr.l n kiilal [I'ar.]

ery83r.

'rlc bir yilit. .. tor baBqladl, attun verdi, bu zana-lduda banndDrr ,'qlL , gimdiki halde bir dinem;.? giinhk nefekadF.

baqnur idi citrirJaJL ol (Siih, XIV. 229)

( Ferec. Xv. 228)

{'aJ: Bdq,k rt: , sulh m6uuma. ( ga',ilxvr.2az )

suth.

olar yerde yoktu irimtul.|net kangma& bilehem au bangmarh arlr bile

: SulL, bary halinde olmak.

sdi.pI [r,a.l :

d|liD lLll [l..l : Bir kiEseyle baII$* e&ci o+{t jrJ!(TercenaL XVI. 2, 363 - 2)

Sulh, ba!lg*l* .y'.i-rJ!.(Kan. Os. XrX. 1, 28)

UyugmaL, imtizag etmek, hoqlasmak.hqlvet ile banflr r+/ b&etm

(siih. xlv. 196)

( Ibnhin. xv. 77 - 2)

40r

rLlrl

llirl

Page 249: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

brugrumel : Lntizag ettirnel, uyurturaak.

Iss' odu soEuk luya kaltqtnr .Ilirnr birbirile bantdtD ,r.:Jr,

S Musalaber kanrrtrmry ve trbiar

b.rlDa|r : + balk|mo].

barlo.l, ! Bral.naL, sal'vernet , qdl,rmak

BarLmrt ue_a Lanarln, aq* deLamSan halet-i nez.dedir snr

/.bermacul : Paranakcrk. I

Git dea;Bitr qarap itedolnuq piyatedirBir barEacul, ;+z t i etrsi te pcdaa tajedi ! tAt i . \vt .SSl

b|t|nlBa dis uD* : Parnagllrl larm{L, qarltrak.Iqidip bu sdzn ol pir-i dil-riqTarcciip birle udu belmaEa di, u!,a,d,rrl

b.rDlb : + barDll.

b|mar, QsrD4) : PalErak.

Ca'll yoL LiqiniE uylusu ka.Dmaz

(LAreut;, XvL 8U

Ki ca barmaBln j-r uykuya b"h-"-(Ywnus XVIII - xlv. 1Il

BaL ol barna&nt Li boBu boBunDii,iiptiir kili i_nce Limi yoEu! ( Ferh. xIY.13)

( Is . x lv - Xv.bmstrmrs .i ,r.: .

(Hik:. bii. ivr.

, (L",'. xv. nr)

nictrl.(Dedz. xlv fi)

( I t k . x IV .50 ' I )

$ Elld bilegindeE Lrnat,, barmaklan

De& ey ba|madl q0m sdzleri ,$DIri vii fikri wii Lenrliai neg'uo

. . tbemgirmeci gibi ki(ilek TireEi oiur, yaptagr b;t bd.r . , t? yap'e€r gibi olu. ( yodiz .XIv. t I7.2)

EliiDe ayinc .l yn'iiEe bahGici barnab 6.,1, ot"" t t-,q

"'. eol (Kan. Xt/.g);

402

sri iyaB' t'tuaFn yiiziiBe diizdiirole!. usuHu-

ue geciireler, ugugu Side- ( MiL $i. xlv. - xv. 74 - l)

nrroa$ ,r -,! . ('Iez Ba' xv' 187 )

- U.hDud'u Eflak brqalrvlc bmaklmn t)-'t\ cal'

a6"".1 "yt"ai- t sk. B xt" s' 4s )

rom' gibi gdyiir1iid€! ( Mih. XV- 18 )

aiiaiikleri, barmaklar Fr te6Ei yelli yeihce.( Hd.a i t . xv- 8 ' t )

plt€ oldu btrnryndar

F*t Su-"-t Kcme)n oldu €bha ( Lluhen. Xv.3)

!n?![ dahi bi! balnak ote ben

8 d,fi. (Kesir. xY. 360 - t)o. d.si.nt€ barnaklam boBxrla$rd.r kesti, elleri

ol qeker iludaktan ger oEul ba]l i3e

.na b.rra{k ;i.4 banola her zame Lelva} et(D6i. XV. 66)

LdaHarma bamak rnrdlardr. (Ciils. XV. a9 I )

Atrt gt*r IFa.l: Ban'rak ,;,i. (CaI. XvI. 9 - l)

6it! baimallann Libnaden altunlP, hiieiinn Lidr bir iken on (Vey*. XVI. 36 - 1)

crrhi olltP.. . (Sic. A. xvl 3, 164). Sol clinin salivat ve tahad€t banrklaroda .!lru,

it itse caiz mrl emiyalr t bal tutu barm'Bu! tcnoohi. xvl .51)

'ILi bae barmagryle iLi orta barmag'am .t*/ boEudarDr,trrha.L. (Arifin. xvl 382)

I I'y$r giE ve bslmallar J1"!! uun ol6a}. .( Meoahib. xvl. 648)

kodiiEir b"'-"1 ""'m"a'

(Hayo1i. XW. 1?)b.rDlbda .1tu/ iki bitlilriir felekre ati.lt rBagla}r yoriitiinih bila-)asde6 (Ldrc^di. XVL 20)

403

Page 250: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

( Rdha. ' \ | t

" o5/

l B . : ' \ l I t " _, . J 1 )

Her vakt Lalka LaoaE i l . gds1.; . hi ln l

f . \asarin. - \ . r t1 l t6l- s n l l r . l : b i l i ' k , r l : y e d 1 . 1 ' . 1 , a ) ' r : r a h r l t r ll - s L i , . _ - r f . 1 / . 1 h . m u s l ) u ' * I 1 r . l o l d r r f d i t t , r l

/ \ d : r f \ / / , ,

H, i - , r - . I t r . l . , L , l , b ' , r ' r l r ' ; | , i t . , l ' 1 , i ; " . "Ki icnt I )arD! i t_ , . ih , i

Yu, , ik : e .s i i t rd [ I i r . ] i i h .yr am [ ,1r .1 i le bazr ] r I r . I , I la t tel N o l . t i r . \ | I 1 1 . 9 9 )

Inrmah"a : Prruak kadar.

E YoEuluEu I ' l r lmakr ! GL / o lur . ( \1 . Lo\ \1v.7)

bumal d i r lemck: Panak rsruak, , .a imak.

Hayrr il.n LarldaAn' dJtl(f, ,l::, .-; !,im .rse ',r,na,B.n lagndan rerd i i i i {Lr snui Ens,q. . ! '

( I u : t l i . \ t 1 . 1 6 )

barna_k hesabr: \ lacau,n,n a la. lE, ka lna ! r .uru, r , , . r arun.h i l t l iLesap.

Harxrna sulrna e! qiii var aznhr\e rssr id is t r Larnak hr : ra l ! i , - j . , . lc i i r .h i \ t l .31)

\ i l i - i z i r l f i i n l l r r d , ' l J g 1 d D t , r p r J , l l , , . n n-{ ; rka Laroak h.sal ) ,n _.1, - j - _ . g i inedr l , . . i - , ! , f

I l t a e i " I

I 2 6 l

Eh,den zn'fiinular znr n rnrftuYer i r barmrk h.sah,n oku. , ) fsur

( L d i . " t l

t ; ' t 1

bd.t* : + barddk.

I 'dr tbsqr+baglurr .

't(ft

S Sol .li n sirae ]irrnagi)]..

5 ZeDA' c j [ .4r . ] : Ar tukhE' b i tcn

Aynt , mu' . iznta ( rnr t , j Risdct ;

tttc'r ' -

116qrn Si ,J" ln .o o l , lnFi i , \ "

r iDal ' ' l j l " " J \n iL 'x Jr l idr r

9 i * "* r

j - u?,r" k ' r id i / t nb \ I t 6" )

C' l l , Rnr i 'n k jm br t ah\- i ' l "Yr .

6ir,*""rr-., - i ' . t 'd. ' \al ' .) . , / 'LtN' Ir. \ ' r . \ t t :a)

b , t d i i r d . k . . ( b a ' ! k d i i e ' n r l ' ) : I l ' - ' r r m " I d ' / ' r ' b " n J l h J -

S l b t i l A f J r - l , l r ' l : h ; m ' " 1 ; ! o / l ' ! ' l ' ! . t l r " r l r r ; U - ) r ' '

h t n a n h a l l r b i ' a d ' , r m P t J ' . - ' - / B 4 t ' \ I I i . 2 B t )

I gehn r l [ / r l : - { rs lu Laprnr kaprsrra Lor ln. l ,n ta i r , r , iq i l "

.Eron s i r i .eEiz r ren:or basa. , , 'u" , _- . ; ; , ;n . .xr . t :_ 153)

! Sipahn Osmoine\nz i l ' i nsDi t r , i g i l , i i , ,b- i s i ) r l , i ta basak d i i in t ,- , n . ' a \ r r r , ! , \ ' r d ' l r D , , , I l " \ i ' . ' : t ' I i , p i ,cylediler. (soLor , . x r n . 8 ; - - )

$ Adar zapbna meigi,l iLer r\ak; i mdtrLlr. I'rcn;t dn)iil,y ; r r i i - r d i i tmd, , .1. s i r . . (9oiok. . \ t I I . B l . 1)

$ Ol kelb-i aktrr kitlxik g;tri sd,d zamdn uyl,uda iL,r l,rsalldnqriiler. t s a l a k l I l l . 1 6 . : )

b&eh dininck I + has. ,liirnek_

h..nrl I t. if.rdi\ en.

$ Peye l l l [ ] i r . l : Stk i r D,nnt l ! , ! r S i l i , , n .n l , i l ,d i ,

" .DD€ Derdi \en d. ! l f r . l { r l idr baraDat , - , reLrr otuur .( Buh . x ru I . \ L l . 5 ,11 )

$ L : r " , ' , 11 , 1 : 7 . r , . n * o ,n , . . , , , r , t \ . . . n . , . r d . \ . .de ' l * . T , r k i , t . b . , . . , , o , , 1 , . - _ ,1 , , , , , .

2. Rrrbe, derece.( r l , i r h - \ l / 1 I - \ / \ . 5 . 1 i 1

! Rntbe !- , [ -4i ] : Bir t r tsamarr;-- , ( ] rnrh,t tot) .xrtr . l , t - t )

r0i

Page 251: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

L Al! otoal. _naCluP olEa-L ' venilmel veF s'rilmet.

icl, trbkir ed nek'

lbrr glttiilse bas ur rlr bilii

f ici -u't,r

t irn;rt* aaii (snh. XIv.268)

Bi[o 'f,irhdr ki: EE"' baaam vc bas'l'n l'r siz fadA

!t, qor ii gnr kopamanuz. (Si Da X IV. 392 ' 2 )

zuler-i zulme rur-i irfui (ili. XVI. t0)

tbr!'l& drl4 diiqm€n smd,. (Detu. E. XIV.197 )

bir arlarrlu eok deEilmiFeviiz bas duk irLtr idi.' (Anter. XIV- 2,72)

bahedrlarda bas,p basrlaak ;-L! ayp delildir'(Hanza. xlv. 5, 43)

befll& Farie'e yakrn yerdc ki U.dnn'dn!, Fclcstin'di!'(Ceo. Es. Xv. l ts)

ol arrl, ne yavag ot bas J-t,. (Ata XV.9)

ig6! t'umuqag ol ba€,lasm !-J\-r.llgo yal-uz ol kim crlasmyar.uz ol kim crlasm ( Ruperi. XV.20)

&vletire gitdnnii ha s etmc

burldr crla arker-i kral-r 90mg6{ i t t i BudM'. rabi RlE (Bu&n. Xvl.22)

lchhi le{}.er baEdtr

fnErlr:r yay bir gczd€r ya6,h ($eh. $. xvl.227)

40?

0,:,- [ro.] : Uq maran var.. . Salis, bas,lmaL j"I-!gornoL vo palEal olEak Dienas,trad,r ve baMak

9ftacoel. panaeraadit. ( Biirh. XvIII - XIX. 339)

(cnb. xv. 11 - 1)alnak, likaelne al€ti olarah

buDlar bizi bssmcak idirdiler(Lcys. Mu. xv. 3e4 - 2)

B.ltrnlbak, yarratulDa.t .fitre bri di .erLL .

tdlDDcl , ey.tt"' att'.a

t t|Dr yad'm t rldrFmzca

br!b. f,cr : --r b.sb?mn.r.

budfi; Uziin grraamr kaynatrp iline nitasts bulaeakta ypolte.

S Meyde .+ [rd.l : . . . ve bir rivayctte llu Tinkisinde

:frstrk veya badem ve yahut .evizi etrdMiyle bar'"p to,ular. ( Binh. xt/t - \ tx. sij

S Fiirste 6ri IFo.l : Azerbaycu'da bas{k.rr&! ishidir. ij,ii!.ii]r tuasrtu galiz olunca kaytrattrktM sbNe bir Diktar nillstrgalrp Lrvana getin er v€ cevi, vc bsdem ve frtrk iqteri didt.nig iplikleri lrna batrrrp kmrular. Bizim diya.da buna swllderler, Artep sucuBu aeqhDrdu. v. ba€dlk r-!1, rech-inqolnzere krvaDa gelmir t!!a}r eariaf Disillii nesn€]cr iizeE yrINLuIlllanca tdk ederle!, badehu soyup Lrta krta edaL..*tiza eyledikge badem ve fistrk sarrp tenaviil ederler

( Biith. xvlIr . xlx. 441)bgdumr : Pastrma.

$ Rast geldiklerin kimh basdma e rr-1,, kimir keiket $

Hmin cqki ar id i ip . . . (Honza. Xtv.37,50)

baru, (b&bu) : Bask,r.

vc biznn Tnrkide sucuk tabir oluan yadigArdr Ii 1"..- .\

iizii& {Easma niersta earrp -t-'.ttt "ra"r* ;litiltTir

"'^ i-''11"' *ilntq

(snh. xtv. 168)

(Se]n. $. xt/l 82)

S MuBav;r , ,r.- l.{r.l : Ni"e !.ene b*s""t- ,j - ' " vfmrlsr .dnp il urrgar slDc' er. (Bob. X/1. t' 'rl

/5onil Xta' 62i)

EBer bu g6ce basbu JJ;-, eyleye\ iizNit€dir eyi mi ola ya yavuz

Yei oldur kin eebihun eyleyevnzBu gecc katr bdgun ef)'eviiz

$ sebitrul [ra.l : Balsrllr nJt-r,.

h$!ua : + bargur.

406

Page 252: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b!s 'nnak : ILk i r g i idn.k.

s B i , i l , a i n ( l , , L I . r o r . r , _ ] j r - r ,

bad' l t l ruk : I lasr ,n l t , r l , . kr t )x t , im!k.

b a u q : Z , , l i i 0 . i : r i t , , l n r . r . , z \ i l .

I t r i l \1 r1, r i f \ 1 . (Lur i rdr d i rqXiar ur luraz o l , r t , t r t s i i . i i has,nr * , / \ i , t r

- ! I t JJt )

\ 'ur ( t r g i l , i I ' i r t , r ( l i iah o lduduKin ! !az.sDl l l ! ( ih r t ) l ludnNr, zthfu lnr n,lrn iil. giic hasur(l la i \ \ ' . r ;nr ) f r l , , , lu | o idu dn{ i /S, i f r . t I t , . tJ6)1 1 " t u , . ' | / ' . t , r ' , . 1 . , 1 , , L J . , ' , *I . ' z u l m i i n d f n L n n f $ . o l n . \ r ( l i r ( / / r t r . ! 1 1 t : . t . t /

( 1rt?. . XIt . ! . t t "o)

\ ( L r ,n ,s . . , . rJ L l : l , r rn . tn l i r ohd ' rn In ru \ r n t r i r l i ro t raFi l f i i r r i i l i i t , L . rs rn th r . . r r_ . , - r , 01 i t . rAd, r . { t 11 I I / \ .3 . 1 t5 l

hasDu 'ak . (bar , , r t r , rk ) : l l i s r , ruak . k r Ia t ! , . , k . s ik l ima i .

( i . rh f r i | ! l ! ! in hns [ . r tu i r : - r ] j 1 - , g i r l , r lun r \nar I

ib., Hav,"" u'",,'' ','. ,",)'li;],,1r,,,

",\ Ol k l rn. Asl ) i l ' i i ' . l t fss rn,n(d ' ( l fn , l i t im r f rg. r ,bf r l r i r

\ e r i l r m , l . g i z l d l i l . r \ . { r a t d i l . r ( " n s s r r i z i . D . k \ . b &.urmal - ; . . - { ldn.k o lur . t l : . th . \ l t 3 t ! )

| t s r t l a i j r r \ i j ( , ) , i \ l f m u i k e n r i f u t ! t ) n n u r l n l ) . - i r i I " - 2m , h l a d , . ( l b i . . 1 t i . t l l u l

c 8 i r l a . r r r r 1 , t u t . , ' , . u ' l . , l a 4 . 1 " , , , , . , k ' . ' , . r ' . . l r o i l

, . l , , r r J r , l , . f J . . J m r . , , , , , t , \ d p , r l , f l n , t , n 1 , u t " , , . t , i . . . ' , n r r d '

Bi ) , ) )A. . (Min lh Xt t tu '1

\ Iv ar l r r lnn iynar gr t i r r l i ler . araz labn,z, g i j t i i r i i r ' . ldedu

ragniDan L id ] l fn i lnn s\azrD h. !u. rsz _- ._- . ._ r lf / . d i . } t u \ l r ' '

I

t08

- w6 Mtrhasn.d t " tPr F.n bdl l .b , . h iz id , .d i r lFr in iz r . haa ' . :endi tze

. . iz .d) l .D. i " d"- r ' r r . r ' l ) : ' d i t r ydadan-"i ir, tur^ krld' lar R"'rlr ' n ' r l rh,' '"1;mt .bziin Le.',r.

i"i, l',.. (I cvt lrr. xr:. 315 - 1)

I Ah, a i tza vnrm'r lugun i (nn o l r r ,7 ,1. , ' , , l i l r . 'ma, l rn. . r r' l a d u a d r n

l r | r . x | l . l

t El-ganl ,LJ] [,aa] : tjapiik nadas t'trI,,t, idrik evlemek i(in

t l rn i koru lunu i j r t i ip ba$mrk j ,_- , , rahl r g i jmDek

n a r a s m a d r r . ( K d t u . \ t I I I . X I X . 3 . 3 t ) 7 )

S Ed-dekk ! , r ! [ .1r , ] : Kx)uru topraklx i t r i , i , ] ) !n .mak j ._ , ,

m a n a $ n a d r . ( K o n . X l I I L X I X . 3 . n t , )

5 El - l 'ad , ta)r {? l r . l :Kapryr kapayr l , hasr 'nrL manas,nad, . .( K a . X l . I l I . X t X . 1 , 5 6 9 )

l|.L.t'Il r VaIilik.

5 ToLo aBa I { i I t .n I { ,bel ind.n Rntn ,n. rnt ,k , r i baskakr , i rDddu-LJ gc ln i i r i r . (Ta. set . x t . . :18;)

$ l{ i .sara.,- , I , l . . l : t l rcngcn,: rr : basLr

lulog:Merdivu,.

r - wr k ,sk ) ve cend, r i i .

(Bat). x vr. 1. 3t7 )

$ Nerdnban Jt , , . l r , i r . l : ] tuhar f t f i ! ) , . i t i \ .D. r rasamak r ,as! -rDak yukar , ( ,k , tdr \ | \ -ahnr ata! , i j , i lu , t fv I i , t . i i rk(e

ba\k, !e&i , d .n i r . /A{n. / / r . I / { . l . j ; t l

lol,ocg , Bu,,k,;". ",gi,,"".

! Yatrvl "r , I . . l . . l : i ) , r .c,k hask,n,a . ,^.--

h!& : (ciir,\r,J h,.r.,,*. y,k,l&,. ( Ihrb

ol4D dag.

xyl 1, 628)

' , * * u i ' a - . - I r , l : t , , t a , l . m , L l " , r r r t i L r r t , . - t f n d i s i J , ,' r t t p y r l a r , , t " t i 1 , . , - k , n , ; - i . , t , , n r . i , , , , r ! u , u !( K o t n . \ l I I I , X I X . 2 . 6 1 7 )

Page 253: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

brelh. (h$luh): Ditscgi! i{ tarsftrda hacrmat vaPJ& icBard.tr en ata&& olan Li nlci[er daman bat dae\

araF drnlt & deuir.

6 Bssl*dss Jiir,! kar slBak talaEa ve cige!€ ve 'atlcr

il|ctine. . fAide oil€r. (yadig . XIV. 2r.

s Bevasrru sii ile besw de'ler. llec'. basl*dan 'nLt !"

'lah' , e vL bitlarur ottas rd'r baFsnet edeler.' (Yddis'd,. xlv.96.

Q EEcr bastul.dan Ii J:itl-l. ikinci daBsrdrr' kd '1s!-

bor ' .md- Ata$s,n ur t ' r . (M4 $ i ) ' lv ' \v t7 '

! Basbl<,;'l-q : ADaga taEAr. ( Mifah. xv.

A Et-br'fal JuJr [.{r.l : Kollabir drmar adrdu ki udm-

ohuur ve bu muarreptir. Bu damlr lolaa ohn ii{ de

biddir, ve biri basl*tlr ki en staB olan damardrr, F

bulta "rcg-i tiig" dedr Li akcitet daEan&r'- (Kon' XVIII - XIX' 3'

b€slul: --r be|rk.

b|flDd. : l. Altetmek, YenmeL.

5 Gon FftahF ve eefLat bane galip olur ve sitnin dr-

'" lu"'"t boi bssar rt.!. (KeI' XIV'

BelAb nyii bellii billrln basar ,^1Ne sem' iridr n n€ soriir basar (Snh' XVI'

g Erenrerrre, baharrurarrra **r r*Trf",,;Jr"p:,'j:1

Ege! gitrDezbc\ iiz kola)dabir Ye!Biz i bu v i l . 'a i i ! bssu-ben.a- ! l r ( t tk ^ t r ' ' - '

u lr,,*:i#l; fi5*ilt:,fi"1'"] "t,5 !*nn

t''tr jt-\ Pohlcva$m s€|r ksh

ilrar rrtrnae izzeri (Eturi xv' 56)

.Di bssdl: lLa batlDr k.',er.'' Y aaf asst,.;le:#')

;-.i. baladfl,L iqi( lb,ahim. Xv 29'2)

(Tazanu. XV 73)

(vahtut. XV. 51'2)

t'lnaya !14 anl horLigi

rn tim t.ceat budur eY ter

.len bastsll et gibi 3er

rli4madtm uluaurlur

i.@aL Pollivadar h$udur

l,"Ji,.lffiTi,T,ilf; i suz. Hondi xv'ss' 2)rn erle n aamaL gereltir

Itiir"''i" l"a-iu"*r.b ('rennvi' xv' 135)' 4n XV S )

i ba.msE. kurt b'g' rrdPer 8er€f,'

I iiir€€ tuttuk, biri birimizi basaEadu]'

(SaaltaL xV - xvl 209 - t )

iL:lJL Fr.l : Savaeqr leciil ve cucaiP bi:r-c:{'a^!::' (B"b ) 'vt ' t ' 368)

6 sures rutaluD, cEer beDi basar6an bcniim Lo)'uD'

.,- l*"* *"i- a"*. ( lnahid xvl Tsl

Lual-r $mu bastJir(Budin. xVI.21)le baglar )resnp tiz astrlar

Lim er basaram I r L.e erlik ollu rnefsi bas sene ik oldur ( Arifin' XVI' 130)

emlJyle*ra iirerine )alsl[la!, aaglara izir vcrse'a

basariai, rlza buyu$am soni )rotarla!'' (Z"hr' XVL 116)

siiEs tutsa basEaB& kaadirdir'(Ti& xvL ie)

4 l l

! Meni baear isen .r!7a aa, dahr b^",^'"({"f. t;.^ifl.

Page 254: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Al{aEailak biri biriEirle Siirettik ne ol b€ni brltrbcn aar bagtra, fl(ot

Et.tecewiiz ;::Lt IAr.l z Bit irtc b i diEerinigd6be etlcmeyiip rlonl olnak.

(KhI'. XvIIr. s6o ,! Et-igtimat tL"Jl [,{r.]: Bir }.iEscye s6'de galip olup bl

.t--q Dara$rad'r. ( Kol,I- XWII - XIX.2.

Brara hnblnDa krl mcdd-i basat aHnsr ile f rla-i h,ttru brlir ( rLsI xw I I - Xi.x.

2. BsstErak, kapatErk.

Soyyid'e cevr ettiler zulm ile hakkr basdrlar ,!r-

, (Nesin;. xIV. 118.

Ahned'in gdlieL kokutu sr anGarkr verdi basdt 6L, miski .Dben (Me,Iit XV.

$ RevayiL-i ksbihdu b{sl'lsB ieiin ahu-i sabeyi QinDiiqk gotiirntdii (Soad.| XVI ' XVI. 2N 'l

Gdgi biilbiildii. figan etmclte iistadrD beriELiyl baimtt'r dr ey gonca feryadE b"niD

' Fisani XVL3. Teskin ctmek.

S Ddrdii$cn sebebi dahi kakrd'lm basmabn JiL4 ve gal

sabr€tircEin budur. (Miiz. XV,

(Rohclt. Xvi.

5 KaHunlaga yumDttasm hiq b$maz j-ir , yom!'tla'kuersrna geset, nazurm krrk st" .t y,,-"i.$il.sx\

5 Bityte ediret halin olur, duruvanr. indrnstrn gatdr

basar ,"a olur. |.u1" Xv' 24

S Bir..naat' bil-liilliyyc lurnal ol)naz v. t,rDakrsn !d

hurl olmaz. henu bed-nanl,k hasrl olu. illa"labat ot{

Lio bu gavgay b.sas'z ;L?. ( Faa XV zr

4: Ustiir. otunsl, altrna almak.

4t2

rll.orE.L, Yatd|tD*'

)ssrr ru? s(JEg-ebdaz{ abm deF-i serducL.ya.l$&r, defil vaktr aeher hcvlep

;.L. bifiim€k'( Brhi. XVI.67)

(snh. xl,v.222)iDrtr sh! !Yai' Pilt bdDrt ol--.t Leqi gibi lol

lyXr grDiiliirii basdrdr .rtrrlLolup g€y Lrtr bustuduhp g€y Lrtr bustudu (snh. XIV. 142)

a bir veehile .iri

F;engor.i mihrtule deiil eAf-dcruni esayirini jeng-i nekst

(Nobi. xvII - xvIIL l0)

cyrfir: Beni erueEdetr boBazlag , yiiziiE ycrc bas8l('fuh- r2. xv. 311)

Brtdoat, ridueDnek, baeriarak erbetnlmak.

i bt&Br t+,-! is olmsya s6z koLn yiDe sell kaygulatr ko (Ith, XIV- 101- 1)

*raq tra.l : AyaE ilc ddgnemi! ve blsnkm,r.y.E ilo basnkmq u:iJ"a yer. (CaI. XVL 23. - 1)

ItU.Elubett m€k, alt eitirmek.

bili adara bastrrmagrl J-Jril tA keDdnleri hsk iizerine

9o3nr olnsyilar. (cd. Es. xv. 280)

-.: ierrrrmk.

toplulugu ydaeten, koEut&tr.

bu'lu bu Laflenin bagr ,rrlltrtlii L€trdisi mukbil kigi (Yuz. $.rd.. XIII. 19)

Sordiiler ki baglsn 6,1!, k.gtr, gnya LuS idi ugru.. (Hanza. XIV.5, 38)

4t3

Page 255: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! Scrlerg [.Fo.l : Bar ")q

r4i. ($a"'it. xw.$ Ntsott ol.n rlDoist ol[r, ldct(Unl ba{ ohar.

(Me&iL. XvL2. (lruan ve ha;.van sayun&) Tano.

! Mczh0r ielcolerlea yirmi hae ein gogtuen prii qebbi birclind €si batmr yiir attmA atqr Lerebr iizerr..

(sn. B. Xv- 5,

(si.. B. Xv. ?,66$ .... hrehrirrlen seqi'diEi dor[' b.{ J'L csirin. csir brE

iU{er yiir }rrlar a}ga reto.i pocitk}ia up rar49.x1

g .... Y€di bh yeai yii! atqayr dr, yii! yirDi b"l L.yur rir3rrP . . . (Sic. B. xV. J, s i .z3, BelaL.

Buytrdu Yu.sufeLin ool eltilctYaLtr g€ldi bafl ;r? bi e 'ierdilct (yuz. ge1d. XI . 56ELiI€I darc Li bu yeldeD bitctTann omriyle Lamuru bar o.q dutal (Ana$r Xv. 111

$ $neo..r,* [r'o.1 : Sstt'n ve buidiy bae, ve sunbiile v6(Ni'n'/.ci. XVL

S gnro tr- [r'd]; BuE{ray barr ,r-ti.4. Yar..

ZeliLi €d€l zi ki bildin s€[ iqilciDdcait onutEe bagrm barr;r1

(ta'llit. xvl. 226)

(lruz S.td- xUL 3I)

O CalablEln arh b.E rbt bar ;rr €yledi.4ldr b.niD goDliiDn r r'nr fs9 cylerli

(Yunws xIIt ' xfl' 12t)g Hoi ld.Ein t im t,ban.urds ba{ u:L cr}D4 ola e}er azn dtr

leklili ve tsbr'Luweli birle aal arermrya vc iri tagtar iirotttynriihrEi rov! tura, qaE deffldir ot ,arE tszeted.)dry;

(Ket' xrv' t52 -tl

414

boy.! bir tit olutrroyo b.fllll bq ollrr (Man, Tayr, XIV.97)

SoriijrdcD .ttr yalrol rlcn baft ba5r (Dot. XIV. 102)

|Lr. bat olDal ve su yolu turulmrl ve sclc6n'l-beyl

ftolb.l'|lr l d! bq

ir|!! g6rnn& giiret (siji. xrv. 3s)

L-i "io"Yt o,." o*

Li oiyrle rlola aiuoz a9 ( Ferh. XIV. a6)

rLh,hrgt|r biaahsl ya9ohatlqtlt bn yiirck bat

rftDoti v.ilac'rd.dw, ( Mii. $i. XI V - XV. 59-2 )

li b.tta 9*ar, luhnrr, LlytlltlanrT, yahrt LuIuL€poL gibi nesre doliiliir.

(Te.hit. xlv - xy. 146)oldu gdriilleLi ya!

I otfh yn$Ein'feLi ba{ (Ir, XIV.- XV. 128)

ihehptuiur ea bqlgrdil ilc &tu yaqler (Ler. xv. 192)r r.[ o$rtru bat cyl€gillrr boit'tu bal

":! eyleeil ( Betuos. xt. 39)

r gi sar lizlor igiilr' -rtrt ba&' ilc yaqlr E6,ler ient' (Ibohin, xv. 4 - 2)

;limre ol rgl ile bage grkma&J:! grlar yiirehte ldD ol bsg! bcnr.mcz

(D6;. XV. 27 )

(Hikn t. XV. 15)

oy gdsiiniin rrnn g6nlii aydrnriliarlcr uah iit g6zii yattE begn bil

( Ru$ni. xv. 249)

yctdc zabm yeyip barlu _,]-! oldular.(Ta. ssl- xv. 373 - 2)

415

Page 256: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ihi olup b.E.n ernli ol(lu LaD( . . / l t ; a

r a ! g i b i o t , l , r r . r . , , r t t o h d " t . \ t . t t - ,| ' , ' \ r , I z ;n I ' lJ J la L, : , r , , t

I l

l t , l , \ . , " 1 \ l i r . j : i , , l J h J . : , , 1 t \ l u h 4 r L \ t . . , 1 1 .

\ , ' , , u , d . , i ' r \ u / u n , l r r ' i t , , l , i l . , r J :I . l rL bal i ruda { rk t , \ . lnrd.n l '4r ( l l h . \ t . . t )

I t fL l l rd ._*- i I ic . l : I la :1n _. : . \ tn i t , . re l i , . .

/ l , . m e r i . \ t I r J t l

! \ . l i ' k r r . r ' d " - ' . d , , ! r , n L J i . , l . , n I , J r \ . g b / . . r r . , , t u , ,l , r ' r z l ' r r - " l d ' , . ' ' e l ; n . \ t t t t . : )

\ ; rDre . : f U"o. l I r j . r \ ra ota{ t ,a . \ J t . , , (5amir . ^ t r . 231)Ah, l rat r rd Er mihn.r l , i r l ( : )a th.f,; r)iirdii. sahrr sirun ktuLl' l,a..ld .L,

( r ler r . Xt . t . 1J8 _ l )

\ l , ls srhac , - , r IJr . ] | I ] rn , .srL Laf o lut .era l ta l 1rhek./ th . . \ t L 18 ' t )

I I l f s , i l r l i l i - r l l r . l : I l i r l , i r t i i La i ve , r r l rand,r k i i \ tcnd., 1 , t t . , , , ^ " , \ , 1 ; . - t l

\ i , , '2 . ) r ! ( g . . td iEi r i i r , :kr f l ) . r , t i lxEu dd,r . a j . . . _ \ t1. /

\ rrnr liamzesi I'aralar yn.,iii(f,,trima, viiroBjmii ba!s, ijokrrr (,,1h. ,\a.s ' ,v ,u, ( lo1du g i izn ya! ynrr i i br i 'ua lar r i , rn l . .hrp Lai rDr i raf /yr : . lens.\ .k i l f r , ld l , .eng; sa\ ar ,

' I . , , , ld i | f i , ler LaelDrn l )a i , / \d . . 1s l Amer \ t l I . ! )11

bayt l , { r : l . I i .L bqrnr .

5 i l i i rd r t i lDaD o ldu a l ,D ka \ iI l ro lDr . , l rD ar ruk tu ,a rsan, , ! il . i r i l , , rc u i j r : ! r i scD d i i r i i rdnl l i , ' r l ,a t . ; . . . : , du i t r tan i i h . r , u r$rD

35)i I

t . i85)

2. Eqi t ' dcnk ' musa' ' -

B c s ; n . i , i d i , r i i r t r r n t L . l ' r l " ' r J : i ' " : J l " i n l ' r '

; " ; , . ' i ' ' " ' ! i r ' r ' r n r ' r ' " L ' r n I ' J ' m a v r r I i r- ( l h l n \ t t t )

6 Adpd ' , I a , l : \ " r r ' r " r ' , ' : ' ' ] , u l ' u '

' r i r r ' r r ' ' '

" ! " r - , , " d " r ' r ; r ' ' \ r ' r ' l r " i ' I a l " l r r n i , ' , ' . :

' 1 . 1 ,

AFk serhaddird. 1li nrrrr I n'rl ( frg . ru.(Li'

ye;mh perkaDl!, |a!.m l,ayir i , u"t. t ' i i1;., i ; , . ,rr,

3. Baqtan li$a

\ t.. rat)

\ l L t 6 7 )

Kiyakt ' larn y lk tL iar l , r . ' r l , r , ' . ' ' ! * '(oncdrlar ilu trlc iisr,n'r r.,i (IliLnret.

l|'| r*arE k:SrmdtDrk

Cdr i i !n i t t i br p i r - i s i l .h ,Lrd l

O t r f l a r u z ' , r ' . 1 1 ' . ' , \ . . r d r . ' . : - :

/ ) u : 's r2 '

Lr ryuL . Korkusuz. rif- a.,r.

! Meyddi v .s&da rn i s i l i l ,dirilen serl.rle.i . LiDnm

rqrgcamiq : Baia gelcn.

, , . r ruL j r , ; r i r , . ihan t . t ' t i \xJr li i n i ian etmirs. , .

(S@det. Xl ' - X l L l t : l 1)

Zehi Sabi .buru b izc s i ' \ t f i i r (Y! i . S. \ ,1 . \ I IL t t t ' )

Bala gc lo ip 6{ . . i \ t , r i Lu r tdr , .

blrC.Incf : r. Hitab brJErrk. srna fturk.

F . l d i r - j . r . ,(e.ens. Di; . xr" : . t7 )

2 ' Ba!a q)tma}, gi i . i i \ . . lmrlYrae bas'na ':cl.n r.,latd-i

Dulcndi 6Er n Dtddfr i , r i rrlrll yandr \areii!, rr:a {.I(li

h , , r1nik i le ba, . , baia gr l -( K d n i . x t ' 1 1 t . 2 2 6 )

Page 257: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

basa i le t rnek, (h&!a i l tneL) : Soi r rn i r .n fk . ikmi l .1 l r

Doir r t r k i i i h f rg iz egr i sarDaInAh{ l i r i b i tyh Laia i lermc,vc L-

" l [ ] ( I Idn. Ta,- r .

Kim alkr hqr i l t iser r r a j . , o l l , i ! , i la(y) i l .K im hi i r r ignrr l : f .nse urur F i ;kr , : r r i l , , l ln i .

Ly n, r . i i !anrn cvb l )dra d.srs i r l i l ,- { ikdn } )ara ih , .E.d l r , r - r . r , , r l l i t , i r l ,k / -so.r . , l

S. l : iDf r g i 'z l i r .n s imez sa. arrlk i s ,u 'ar i l f rD.z j - . : r ik) L i r r . : . / t r , \ I

I l r r r ; l r l l i r r : ! - ; " i i in i l ,D( I , (1, \ rarr Hjb i

r/ (lD : Drrre"'

'!iifillliSJ;

r*9r: BaraktoP}Y"n'

2;yar r verdr ha t t rJ t " t t ' tn

f i j 5 ,q "1 . , r " * ' r ' ' ' r ' l ' ' | ' ' ' ' ' i ' r ' \ I I - : '

E l . l , [ . r , i ' l . t ' ' \ r ' ' r ' 1 r d ' L

" a - ' " L ] " \ u r E a -

l " A , , * , . . t . r ' ' 1 " ' l r " ' I J ' , r r \ r . ' ' l ' ' l ' ' - l ' r i

' l ' . 1 " , r 4 4 ' " \ l l ; ' - \ / \ ' - '

' / t '

rqrLl'o& : + lsqsk (I)

tq.ll|l oL: Biiyuk Yril"kli oL'

! Pcylen !K,r [ l 'd . ] : i iL dt r ) reni , mrzrak l in i i ' i i okun u 'ut r -

, i r fu s i r i t imur k i f i i rk l r r lc ba;ak tnbi r ohnrumr, ' lh iakhok

okd u.ddaki s i ' . i d .Di r '

: Ok d.ntn i , m,zra i t ;Di i i i i , okun ucun-

k i l i i .L(edr i bai ik J l j ! tn l ' i . , , lunn.but

( K a t u . o s x I x 2 , 3 1 0 )" a t ,

I

br,gi iltmek: + Ialr ileimek.

b[rsk ( I ) , (baraklaon) : ahsnl , l . r i l i r i l , l ik r .4 s , ' r . lnk. i r l l , kd ln ' i o lan ar t ,k la. .

' 11)

1t;)

2t)

JJj

s rFn $ l r 'd . l : l ra laktaDa r-1!1, / r l r . in . r r r \ i I

S Fiav ; .^ , I f 'd . l I B l lak labr . a\ i tnar ; . i r /

.s l ( .a - , l lo . l : Ba;a l lama, hf< i i ru t ' n iDaeDra.( C a [ X t ! ] t : t ' t )

I,lusns:.-r-; [lr.] : BaA oncsDdi kda. baidkhnra ,"ri:liizrirD lingili vc azacrk neu!,. ( Bdb. Xt t . 2. t78)

Fia:a !; Ir4.] : Ol iiziin ve hrma baki]-y.sine drnir ki, de''qinldiktrn aoda ca-beca ag.lhnn(i! kala, Tiirkrt" bljal

( I tnrh. XVII I - XI\ ' t35)

Pesiain J-: -t [Fo.] : 01 lae\'!e \. q.li" bnki.r".r. 4."i. ki'

bsg t . bo"ra bbzulut sarr r . l I r rn mnra i t , , , , r . - , " [ ;1 '

b a q r l ' : . r n b i r o l r u u . t P u t h . X y l ! ' \ l \ t r "

El - l 'Lat - U l . t r . l : Ekr L i r i ld ikr .d donra l rat , l Lr lna ' '

eaAlu y.rhde Laju balaEa -: d"niJ Li hrq::,,rl"r 'l'nl

a lufq. (Ka . x t l I I I . X i ) t . t r " l

t i t )

418

i j l J i l - ) r , , ye lek l i , i kLu , daha r 'u ingr .( L a / , s . . \ I \ ' 2 . 3 I A )

\rhr|l: Baekeock.

en miilkirde Laadirdtiriir I,aditaIGehi baq a lur ; , I . : , s , ih baB, t tar g i iDrh

/ N i g n 7 c r ' x t / t l 1 7 ' 1 )

Ll dup b{s yq6ek | oldiirErL. iilmek.

KonMu galac srr i iiknl-i dlber-sikrni,rB$

" t rnp b, - r l " .uu

h..e.t : r. Idare .rnt k.! Il*triq 1; bir Li;i ba1afu hilnr ,-*!L:

I Hnbi. . \ l I I . 320)

(Ta. S(1. xV' ' ' Habq tsdn, l , .nr ; r ' 'n . H"gl ig i L ! , . nz[ , " , isr .y"^Y{bra r l i r t i ln

" } i ' r im: Bd; im l io IarrmL. , . r

16- 2)

g i t . . .

4 1 9

Page 258: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

B€d tut kjm bL kuluraE, ko. memlel,cri balarau-rairTeti sitleyim. SFD bir sdnlii!6 y** U.*yi iiilaJl,nla zevL sii!. (F",";. i;.

5 Ber re kadar Lardallanm esigedims6 iflaA ohtad ar.lefore lLilao ittim, LardaqlarEa bh djnar verdi&, ;dBefer eylm, benden y;yin isin, bu akqa a beo b&,f rrr:, &d;Dr, baa dua ry,edih. I Fcm. X,

2. Elile etmek, istedigini bulmak. ,/

g Daye saba.h katkutta Rrdvall gah'r ferinrle bulnad,, gslyerleri ararl.r bagafimadr .rru,r[, feryar eyledi. fFe,s.. Xr.

S Kulagursnz yol bagarqn 4q Kaz:Lr er idiiEr.(Dedq. E. XIV, 2?

bagaro-.+_.L ; TahamEiil edememek, dayaramamak, bata q*

$ .. qok odun gerirdilei aEac,tr dibine rEdJan buyxrduod urdular. Koca, l,ir Eaat sabreyledi bagdrmadr dr\.eiin can korkusu erdi, pes, amaJr diledi. (KeI. XM - il

ba' erma.t : Baaur kaldmp diiriinmel ( ?)

ll,l

Bulayd'm deyii ol sevher yiriiEiinBaq asmrgtr dr-r"Tojt, ed.dr y6ri -*

(Yuz. $ens. xvl wbrt Ylfrllr.L : Baaa a,Lnh"L.

Ya!'uzlu.Ltu bu yonieaz adBa,ajra ey'iik ile baga vanm az )tt, .:r. (yuz. grps. Xt/L Ji1.

! coldiire! Li .tund, akr o ^ oor" o,il|.";f;^i,. rro

h$ vsrd* ! r. Baqa 9J.DaL.

! Diirman eiin cemi..i hiyle ile Laa" var-,ya .",', -'rsuetin gosteriir. rcitts. Xt/. 69 '

420

bitDel!, rcticele!.mok.

ilo ba{a vA'naz iJlr .,,! i9 (Bet XV' 100)

Et sdriitd€D edemez def i gubal

-. l" hl"-", dahi qok su Stitiiliir(Ari. xvl 88)

h.L. neticeleriineL, tamsmlalnak'

rrla bale ..:lr dLrr terk'i ser kll

.lmadrn eb,ft hazer kn (Mih. xv. 161)

;b i i rden, i , r- , J, [ r" . ] : Baqa varmaL ;rrr tL 've

vo tamam etmekter kinaye olu!'( Biirh, XVIII - XIX.296)

l orrt lf".l: Dirriilen'den fi'l-i emtudiri didide&

ve ba;a varmal J.)lr .j! ve )finak, PaIa-. ( Ba . XVrtI . XN- 106)

iKartet, auladrler, aln Yaztat.

| *Jt J- lFo.l: Bat. yaznu J jLj dL? yani takdir-i

ve unvar-r traEe. (Ni't@ti XVI. 384)

g Ba4 drtiisii.

l lra.l : Giicimen ve b.e ba$ .;L d:r..($aniL xvl. 455)

i ett r lFo.l: Nezkep ve baq bezi 6t.;\.' (Fonil. xVI' 82)

:n:ce sadred bae bezreriyre "-".

*"T,41:yj;;.,

l.tt hq, b.It, blq biirt) : Yara, q$ai, sivilce, yara bers.

pt.Dl gilyiindiiriip kiiliine meBir yaEr.u kata arsa kimiliirteler battan bat bart ,rr U-! varea onutd.u.

(E&tiYe. xlv. 16)

olan bar balta t, o! giiliirdnr slr)'or| taezuirur"ht

"y'.,.(Edaie. xlv. 21)

421

Page 259: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)
Page 260: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ss

( ( : ;aas. Xt ,L i6 . to l ;o ' . ,1 , r , -Lr i ( , . i har t ,nr hJ- . t ,us, \1" 4 . . . - . . . . r 1 . ._rK r r m a r r . L , u \ r r r . r u . / t ; . S " / , ; . . , r ; . r " , ; r: r ' l ' r l a n n h J . r J , , r u - , . . o i . r t . . . R d \ a , \ t t . t ( ' l

tuh ordur t i Lo,vh-i k!d.it. zaim_i D.J;iti,. ye,L ,,r,,tai[ev"b$ v. buE a_., r /r, orup !ezil otur. 1tr"". e.. xn. iiilvr,lUalrrusei nczl,uredo v:jki. beme taif,,sine l]n.s r.,, hu; vrc l l r - i so. i f i ic kagi f o tax i israr l t1-as b i i t i ,ers

(5 i . . t . ) i | .1 . 6, S2j )Iicler-i hiimrlun,udryalueta. nze,ind. l1,. ta.rin ,n,r,n Hffd c$r,!

-

l;;.":' :;'r.':"',.'r;,:)

Bir nandnH azi&n,I,*tiila. kibesnlyi bai ve brg erhek

Te',ni iL [lr.] : BalbuE arr JrLr otan ulu himse( Rot). Xr,t.

s , . , . , . r . l t ; . 1 j na . l , ua o t .m i t i - ; dn . r " , "t , 2 l )

Bzr oh!-i fesat !. sail fcleta trso, gelit rn3irrli.Eudor " , p t , . i f , . i . t , r f r . n , , . r . . d i A t . r i u , t - . I . i , p b , . r . h . , . , . . - : -

" rup r i carr ! r . : j$_; ta . .b. o; . r i jnF! , . u : i . t r 1 : n. r L i .

lncsnedi. [iilik]ednde ^-t,. -,+^1,_i nc.kuldfrc \idit

Hditii bh drktar ask{,r g.nd{:rdi,i la . i ve t ,uE l , r , l j r o1* - - , . . , r .

I'atr nasL vr ta.1ir ohunp

Y,triik beileri ba9 ,e l,u8 otup

Brdin ReEle.begs; ciilllt.,yo

Ulnfetuirri her altr ayda

( Hs,eh;I,. Ir t. 3tB)

vrnl, n,!.:le,r, de{,ediptutup llegnlil g.rnditd.

( Llddhtl). ..r; ''ti. ]t)q)

( s ; : . A . : i t t . 7 ,95 )

ol teif.v; s{.f.!-i hu!]ayua(Kary ' : i1 : t ' l 2a/

b r r l u * i r - 1 i \ u u l d , l - '

I l \a :mn. XYI I - j , i l t I bot

}ir .ait -i LafbrFa(Kari. n6)

c c i i r r i i Meh l rp l Paga . \ rh r ' i

\ i l r . km^.DdJ L , i r b .ydbt3

L l "a;* ' "d. " t ' "4* i ruP ler ! " ' Idu i .6tu, rL ^ br) rJsr vr

i i l rcrhaaroi r i ' "n ' " t ' -vd 'h

" i " s iJ 'n- Jeai . L , ndi ' ; o m. ' i -

la" lda ' . gu bai3,z bugbuz - : - - t J . ler nc s idr dal .a

f u o r a , n t " r o n n a s c t " a i ( r " n \ . , a o l u f . / L t X v l ! . l - J , 8 ]

s E t . ; r i y a d . L ) J a , l : B i . r r " r n , b r q r " L u i - . . r . . "" r i s ' . z ' i b r t o l m , L l ^ , 1 2 1 . t y ! t l . ' t u 2 . ! :

E lspehbiid r+l [Fa.] : Ta]erist,n miiiilLnn€ iBm-i rlahEu6tu'

ve salib-i sipal ve 6crask.r ve baet'uE i;:lr nanas:ra gclir,

aipel: uker vo bnt; satup manasmadtr.(Bith. xvI{t - xIx. 62)

g PiqvA lJ*! I^F'@.l : BaibulJ v€ azi,i'l-kavm ve s.yyidii'r-raifeve ;mam ve mu[.ted] nrualarnadrr.

(It i th. xt: i t I - xrx. 169)

$ SdairyL [Fo.] : IIIu ve azim ve hd kabitenin tuisi ve 6ey_vidive s. rd, r - ' lprk, r ! " ba- l .u i ._ - . . - ra i i l " t r . r mana"roadrr .

(Bnrh. xvlII . xIX. 335)Kaaidn'l-ecnad i[,]' ri! ill.] : Sdaskej gini baibultJur

(Nuhbe. xr.III - xIX. 50)$ n { , * * . l r , . l : Ba .LJe ta .D ,

t . r k e d e n a s l ! . r - , t e n i r . / . , x f i 6 e ) . \ t / t , - ^ t \ . l h n /s Jer .cebg rL, / [Fo. l : Bai tc LrA

renn iizerinc havatedir. hlkmi:dcr.

- , Dat . r rk , csas.

5 B u f i r D c k " l : o , n b J r , L u i d r , / . . l r r L h . b r d . 1 u . r " f . .

r . , rarAt iDi lcn topr , r . t l tv , . t . \ t 1 t )

\lnttug. , eq a*r,5, ",r.-,,.u 1 ' . : - ' n ' . , : sar ' r ,1 . du?\ t r r ,1 . r . , . baq bu i rusur ' A ) , r .

I R o b . \ t t . 2 . b 7 )

6le kimesc ki galri-q.ri ba' llansDa.

(Det. XVI. t99 - 2)

425

Page 261: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

,1l,l

hatcr : Bat yijnericj, nair.

Ulu baq oJ:aaynca bitmez iqterf , i l ' n i ) . i | i L i r L 6 r . r r - J i D i ? l r r / r . u , , , / r . \ l , . -

bat raos{r. ([afd Qslag,) : K1'd r.-,. 4))

S i L " ' . , - I - . d . l : 8 " ? ! u - - , . . . : . : . . , V , / 4 . t \ i , .S . i [ , ] t u ! , . . + - l i h . l : B a l

a iL , ) .u , . . i . . r r : - l rd .J ,1 , . , , - ,1 t ' " / : \ "

" ' ,

Jt iili),i,., .j!i [rL ] : (ara canasr .+ -' )r, il,,i it,','?lb3g tatntuk: Ba,s baia rr:ruek. iitli.r erhe{.

ls tcr , ' i t i im. ,zen, , hrm kasr h, inrmdan o lKara hal lnkar i { i r i t .u garDav.r . - - :_ halk j j , . 1 , . , . : .

rhr s{,.,naren k o Frr} gaydn tutarsnr (ivanan ):t lJg)

Varul, y,yte,n ite l,aj! qatanair rL_ri, r:. (1,,\jrrti .\:t :!7)tsat !n lut ) - j - ' r . La.u gr 'z i i r t , .Lrvnarur la. t , r r , \ iI I . l . . J r ' ' v , 1 r d , . t , r , . i , . " " , , , 1 . , 1 . , | - , t , , . , . . \ t . - . ^ J lo l ! . r ' , i . l t r ? , t . " ) \ " . r , . . . " ' . r t , h i , \ - n . b J .r rn / , ' r " , r , r r i rn" l , . r r , , ' b . , n" _ , : / , r , , " o : , i , ; . r . :

, , , , . , ,Hal f { 'h !o l la r haranr i qar r l , r : . r . . : ,g.r. ;a" i,.*- r,,r,ty,,, ,,i ir",

' i .rir-i-*.. .., , . ,, . tt

reEzinhck --, sigzjnDck.qrknek : l , { r f ,1n i rk_ \azgecb, .L.

( ln l ' ! - , i , kr ; j - i ' , : , r ia t l , . , r h .n,an d. L i lJ , r , , t ILL J1\ . i i ' r \ Inap , l i i t r i , , l . tun. i t r l , . , j i ,a t , fs rd i / t I ! r , , , . \ t . j : . /

Hi , i la h, x) i . r r \nr t , . rn i r . i ( laD,( i r f n r . h n , l a n l , r , , r , i , l h n q r , t n , / U r , , , , . \ 1 . 1 1 ! )

ec l i i l , t ,q- , r - - , j i - ru . t l l ih i r fu , .n- l ik l , ' s i rznn( j l rur i . n r ihz / I i , t , . , , ' t : : l )

tL26

a,-- .dtaet tevhidden ba9 tcke,ieli ,r/K- ; L,

tt,,f '"'-'

(Ce. 4tu. XV. Js|)

/ K'..ltr gelmek, ,8yatt etmck. ita.tsizlik .tm.k, serkcalik

d@'l'

6 f , . ' ' L tv iD k i anr ! Ld ' brr !cL ' ! - j_ anJ @s io l lut 5 i . L o . x . 7 i i . 2 )

^ Nt l ihsterBel L. l , . i e ] lp&pl L^k mcnc rar l , " , ,21" s i i l . r ]nz l "'6cr t l

l jm mfs srr l ' " ; t i r br>."1 ' i , r -g id .edluL ' r . 'u

turDrya. ( l iu :o in.?0 " 1)

I At$cg geln€di Ldr qckti ( 7 a . S e r . X V . ? s . 2 )

6 Cij! ol Ad kavDi kuwetterine nrarrup ba9 qrkiip bize iyhJll'sbtnrnediler. (L.rr. ,1t. xv. ts)

HrL Taili dedi el ntt'ur rih

Bq ligii! cektin eii hiikm edd l^h (rrhdat. Xl'. 33 - l)

Yhc Eflal Rumili'd. cekti IaqYinc sultsn vddr evledi sava,. (Et&ri. Xy. BB)

S(rv lef{ hiisr ed.!. gijste. krvaDrD men. k,lBa;gcken her serkcth d.f ine va.iprii kry.e ( I.\t,uti. Xt'L)

! scrlca J- [Fo.l : Ba- (eki.i r-+ j .(Dct . XVr. t68 . 2 . )

! s c t L " s ; r - [ I ' a . ] : U ^ r q e k i c i r - + r : . l c a f . \ r r . 7 e - r )5 }lntcmerrid )_-- [,1r.] : Dai rrlli(j r.rr _jr.

I Mnnkhob. \r , I I . Bi . I )$ Serkeq .l' [Fo.] : ts.r 9cki.i, ;nat9r, dik brtlt, itaatsiz.

( K a n . U . X I X . . 1 , 2 j )3. Orr ayak olnak. l ,ar ia girmek.

6 H r ! , ." ; ; : . - ' - * s " r l . , ' " L e - r " t i " i r , * , l r r : m , , r a , 1 t " r t p t ; t , rL / C a l : ' \ 1 . : 1 )n hlc.i , B.l OnU",i.

6 M.r

t B d L , . \ t J . L J Z t )

Page 262: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i , , , i? { : r , : rd i l ! : - r g i&; .m.L.

t, - Skalnrli: : €driinsck,,uhu etaek.

l l a - { : \ ' c . t : . . j . - . : , s l e m . / c 1 z p r \ , h r . r :, ; . , . r . . i j . 1 , . . F i i z , , v a t , r . , a t , r : t u i J . , , , ; , , )

l . t ( ,s( i ! , re i . * ( 'gz iubel r . ' '

$ ,

hre f:Bzirn!! i -+,iEzjnrrL.

[+1i r t r ,Tekl ,1na.

' i " t

- " n . I ' r - . . r . r 1 o t r , , r J a h r r

, ' L L r . , l r ' r l , . r ! r - . - a , \ i r o r l , r i i o E I . , , , " , , , . . d r . ; ;

l t | . . i 1 . ^ | ' 3 q )!, r-! axs!. : tli.seqjn ir rdafuda hacener I,alJb i, rddd|!

e4 a.ai_iria oldu Li a}(iier (lltrah v. Lasl,t ir, d";:

S Ssanr. ,! ,-,1i {}:6.1 : Bed,rnde Lif.lamedrr. 2i\, ,r !.ls.lotu!!rf?edeu r,{r,fi;zdit d{:e g,:}liitp Lil-kiiit,yyt rr , rzaqo1|!.Ar.rbidc k,),feJ vc Turkiitc hag d:uan ., p - r {trn,.r. lrLu].[t)at ol@ iij aarrstu Lirid; ( i t th . ) - l ' i l i , t : IX.3aT)

Yaj!'i!arr& i'e?d&trlfLz ))i'|" a(a ().u.. )).

t Et.bdsda;la.& 7):t1 , atam baia yrtd: iil c rDrf t i r . (Antet . t i :

! seze\, i f r r , [ ]h. l Baqrlaqa hrmscr drri.(De; . j I

I | r . l : i { . ! ! rer y tn i l rd tJar . | 1)

i:

5 El-Lryfil Ju:ir! {l/.1 : Kolda b; duai adrnu ki :,atu fa,,toiu.Du.. \'e bu muarr6trir. Bu damar kolda oiu ur ,r.sann !iri.d i r t r b u r a I m ' i d o f . r i i u y ! " T u r t ; , l p L a t . . - | - j .tAbir cderl{ir. V. bri.!hat de&kleli ileard,r Li .t ,jq ddrn!ortatEa vnki'dir. Yc Liil Lasli:t,r ki cn ai.!, ti,. ddn,JdnFanside bua reg-i sn9 d.tr;- Li at.;Eer .ie!r,.i.r.

| lbn XVJ| l ' 1 t l t t '3281

r,E?d"r, : Xafadsr, erlsat,,krar.

\ l t . 1 l l

. t 6li)

. l )

\ t 1 l

)

F. a&d n lAt . l ' Barddi ln J- ' - ' turu looL v ' a l r :o ' la * -

, i f.,6" l* 't,"" ',t ' /Rdb. xvl- 2.473)

r Bercberlik, nnnavat

, KcfAi' iv{ IAt.l: Baldaihk ;Lr+L ( Bab XvI 2' 282)

g 6lUcL : Reis taYir etuel'

6 fdrlrlar . . birui l,ar dil'rl't .r ' - Jah :rr ulrut

bir .ldeE bir Pl. gid"rlr'. / h S i 6l l

f.t IS@GL : Kendi a}lDr baikdll1D allnra uvduiaaL.

Ol!,td, lonla bozduEu tred.ndu

Bsqfi JL? leytua d[zdngrin rriJ,ji' ncdcddir(Tenntr t i . Xt r . 111)

r.r .L g.lmel ! Kerdhe gelnek, baeL.ydire gclnek.

Atllrr yolunda diigtnEum ayaklara bu kimYa ba9 goliser rle .ll-5 r., ya b€{ vds nkrle!

r.f di I Ko'u'.o. (sa4cd xY' 3)

Bes oldu bu gazi'ya bar .ri drruit, caDBulutD iistiine d9k oidu snltan (Tcnuri. Xt/. t39)

t{.b.h, (h!r cyt€net ) ! Reis j.apn!k, kolnuid rlyln eiaef.

LrLele se! oAtubu bar e,leerl rJ :LKtfin Lr b!6tu, t .r .yr,I , t

- , B.ko, x t . Jq)

Ciharde onoadr g.i.JiD L ZJr I bJArou ha-:Btn au.

" 'n"i ,u.. ?i,-n*inp .u r,ar .,rb . , . : .

\ .ttEor r + blr erm.|r$, ro;rn.

Elu.di- igdi . i , , a*"-y, u,1r, . .^r barSa d: hc. iqir hi' kirrsi rar

(Zol i . XlL 38t )

( rI;h. xv. r09)

429

Page 263: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bar gdtii.mek: l. Baiur kalduraL, bagxr yu(& k.tdr&at.

cijriirdii barDr jj! .r.rr secdedcn geru"Yn esefA ala-Yasuf" dc)-ii (yuz. t.!d. Xtii. S2){]ittiirme l,at n [trsa dayaxaagrl{iii rolrln}sD n od^rtn yarlraa

l..fFefi. Xf !,. a0)Baiu gitrnrnl :jri,:L: ,r,"rzu baktr olYcrr nahusu killti brrakt, .t (Stih. \IL. sl)Blt lijtlirnii! ;rr.fJ:.r hisntin kasduE ej,tirha srfar5ar iaear aEzDdan azer kaliit,i Dii,\kin-i ,losr /,11 . Fs :I:/.21)

(E\1:e.i. x r'. tt))

ii.h melih'i.n ejdcna 1ry!t tavr!Cit.iiriir ba! b; kez eytedi trurui

Dit'e yn Mub.-D1be{t giniir Las,nr Sjt, )rt sec,l.ilt!$cfiar krl, edem seni Lr:n atama tuta! (Muhdm \tl J37)

S nEna ;letin budak ieindr: diril,ti fes budal sirt,.snrddbai gitlnrnp trktr.itere yiiz yiiz rcvaztr'iariiz u.,lnGiitirit Lat elii ka\lurdu turdu

(1ryd,1. ].i.'. tB3)

ArdaD YeDliha dedi ki : Er- kardattar,b batD,z gijiijxijnkar iokma i f tar cd i ! . (Lqs. , r . Xt . .

Ya Rab bu rm. hd9 gijrii'iip -!ri ";r

oldu ejd..halSat 'ca ) i r t 61)

(;iiriiriip bagL! ejL -rr.,l didi tr;r3{lcJBu derr l i kanr ta Felseu d i ive ge\h. . ( j rdzLt t . i t t .76)

tsa5 g.jliirtp Fa rledi Abdii,e!.ianDe.L a ia len - ( i !zrDn ey hns i i : i6 /Bat la l . :a i t .22)

2- ts.! gi:st.rm.L, meldana g.tmek.

Xazr b l t g i j rnrse.- ] ; l . iLr ba! ,hr b i l i iAi! irler uslu l'iln iqld deln ( Siih. j:: ' 168)

Oiine! bat gijriildii drr]r' uit veli gal{ (:iD8a,iDr giitiiJnmezdi, rohr igix (Siih. Xi', ,6tl)

28i )

n.lid YJlar gerek-kiD ioi kdu.tar

i i r r , . r . t " - . ' a ' " go ' i ; * U ' - tKp l 'X IV ) '47)

!.rt6'd !(albsiiznd'sil: ' . ' l ",t" 'u . . .- -*U^ nr1. k imq H.r tLr br ' s ' iz iv l " '

- cdm'di

' ' (Kuddusi . XIX. 2t5)

!4 loa cttaek: + baqr hol o]rnok'

t tr'!!Er t Kablnatli' iertjfsiz-

Ki ler bir kahbesin giYsn-biiride

Batln alaEa dlj Jrl lok yiiziinde perde( Hi is . D;1. XVL 102)

f.o.rsra olBsl: Utanrnak, mahcrp olrnaL

Arads oldu drlJl Gjr kamrurun hallan slj:onlerine gel.li fasit jtleri l Y u z . $ e 1 d . i r I I ) . 8 9 )

bqr @r ele alnsk; Kelleri kottuEua almak. itiiimii gijzc al dDmak.

Ne kug uqarne ugrar bunda kolarGelip aldr eJe' d! 1 bu ba! ite can jl- .1- t' ( $ch. I. X l: L S 39 )

br+ c{ll.!Da, Batr diJnmiijq, 9atkm, alt, La;rnrla olnrlar.

$ Serasine r: / Ira.l : llair calkandls rr.jq ;.,.(s lh. ,1 t . x t - . i i - 2)

$ SeraliEe *:1,- i]7o.l : ilat, lalkdu,i Jr+ d-r,.(Can. Fa. . t r : I L 91-2)

bti sr\'.ilnel I Bqr ddnmek.! Seleeqte *t/ [r.a.] : Bai, eclrilm\ ,:-ir,- ;!.

h$ dde : Barr y.muqal, ymu;ak 0.,.,, ,.,r.'""-"

tt""'

$ Ntrm.ligam t,r-r t-" [.i'.4.] : AEz, yuDtrlak at ki brt,.ldc

. 'a o:L at tabi r o lunur . (gf ih . XVILI - X lA. 590)

l'+ L's .leuk, (baq hoq irmeL) : sevirmek, anra,.mak.\ M . z b u r " B a n i i t p l , - ) u q L n " d , t . r . . j . c . , . . , t , \ . , , J , , t , i .

o t rar l l ya l l luk c \ t - ,d ;a. Hadl , / iL i r n td. ,F, .akr , ra

lsic. K. xt/r. ,1, 173)

4 3 1130

Page 264: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 Ksdarlu Amir'den laberin var rnrdrr Li bir yldu ":Y'I5:^::::]1:-' ,u" l": t* uop,.*'" .?".i;*rr_/, kanlalma kaqr zev! ederler.

' ( r.,*. xi,.

bqr labr : Bas ae*, bas kabak.

Dcdi hai! ola Lajlu baqr kal,4 Lj pr! Valm ayafDen ded,m ayb oruaya nr a*ada ,uoirilil^.

^,S Yad., Hai<'rd.bir deruav.bog yalu ayat bagr kaba roa

pnq r i rk. Abdat Ara huzurua g. l ;p. . . ( L, 'd i f . XtL

5 Marlu'u s-r'rdiiE, La?r kaba + s! yalD ayak ve endarI g a i d . ̂ v t . :

S ree'a Gu [lr.]: Halarerten daima baq! Laba yiiriiyen

Klygusuz der lahj cihanBagr kaba U ;! teni uryanBizjltdir ayet-i Ku,anBiz vasl-r dildar ehliyizLaleniD tacn aldr bad-r fenaK dr Menun misel bafl LabaSalk-i meczuplantr yoldalrBafl kaba yatn ayaLlar baqr

bqr Lryur olm* : --r begr Layusu otmat.bqr htu othrl:+ba$ trayneu otmrt.

\r ltryrrt r -+ [a; Laynau.

ldfl Lrr.uru otD.t , (brrr b}'t!r "rh.],b|'l fry'tsu otm|!) : Bqr ddttediirDek.

(Ban. XVL 2, 26t

(Ah. xyl.

,[u*

($. G. xvr.2e)

(Atet. Ea. XYIL 36)

baer lryu ohaL' btiolma}, baeru derdir'

$ Hrl&a hep bagr kayrar otdu .rrjr' o-rj o_rr.(Ank' xlv' 2' ttl

Olu Jy', lnffa'u aDdr b!€r La}.tr !j .jl,KDedr salile' bl'e surarr

-- ii.t;ra. Xv. tttl

432

lo he! kimletrh bagr kayusu oluP kata{ kartattatr

,nlsr atssrdar tc ara anA ofla.nctklarndu kasa.(Detit. xV. 1s4)

L'yusu oluP ol alruklann aybmt ziLretmekliE€ Becalia

eilAh werdi, bu huabeye bi! etrafian koyuldulai,

i uilular, sn'hklere bagr ka1'uu oldu cLl 6"r-u G\,'lepelediler, kalairn kaslrdnar. ( Fercc. XV. a92)

,". (Delil. Xv. ItS)

in o\ baglu bagr ka1'usu oldu .er!l B,i d:Lr rlL,.(Tr. Set. Xv.68)

& bn ayak iizeline ola, Lalt/La baglu baqr ka)'usu ola(zad. xv. 4)

r divlain oldu bagr ka)'r du ;t,.3Jrl

rr uyaor bagr ka1'urlulni buddn dipsiz Luyudur (Yuz. $ens. xVI. 304)

!{i.ir ted oldu mnsellem

Semerrrlii:n Kethudayr ( Fo.ilet. XVI.84)

egeL olucal her birire barr ka)'usu olup 6".11i ;t,ceng ve kinisi firan aheng eyledi,

(Sotah. XVII. 81 - 2)

igeDiy€ ba$ kay$u olup bili bilhe balmaLtar kaldllar.: (Tuh. Ki. XVII. 101)

l. Yatalanmak.

ara yeden lal Hulrem

( I | ,h, XIY. 179 - 2)

i Yara baS tutuak.

T +. l,l..t : Yafmrauz seliip gecen bulut ve karantrsrlrrraru.luBu ve yaraarn bag*mrg o:-trl, miilresi.

(Bab. xw. t,79)

433

Page 265: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bagu: tsa;ta, in, . . , .n t ,ai ta, i lk in

Getiidilo \ .'kub'a drivit kal.E{;.ldi Scm\u, karDa eydiir I'dbuDile#n D(itir l,an{ ayt ki bileD\ , 1 " \ u n , h J n b d ' n d v r q i \ 1 , ) , ' . ,Ya ' !up .yd i i r a . l ,Dr angt i ba,u. : -,\adu sonn !asle!1. gijznm yrr,n

/ ) r : . t .1 ' ; . r , l I I a3)halua : \a lnrzra, ' l iL ba;rna.

! iDlD j l , , l , i r .c l 'a t LdEaL hay,r l ,d1r .n@az kJ lnrktd, .

bsqDa ard irm.k I ,4drM yerain .h,:l{-

l,ar'rntr ::, Ij:n re[,rlt ;n,1.. Xt.96)

Ol kadrr atkD L(i-vab6n nda secdo krlrn,,."r'Kim bairEn a4d ieerler -J_.i -j ,-_.r, s.n,r-, ;,'.etdr behiD

Ericek Lrr vaima ol neh-qinJ r sa,a I' 29)

Ba, . ,na ud iqerd i ma! i le n i r r r 1 l r ' : . i r r r . : . \ I L 68lbs{$a gerierek: Ila,.r etrafuda doja\umilt. r.1irr.k.

(Sadala ,:dilc..k qeyl.rin bat etrf'nda f.lirjldittriD $nnv.;lnr.si id.r;,i .riarrvor.)

SannlJ t , . r \u . l , r i y i l !Loda - . "u r rn, . , " rr ley i r i t r I 'a ,qna -" - . r r . h i rh innia2ad, , t I i ( | |e ' ih i .X| 99)

Cevi r Laru j^ t { - . : ! j - * azad er L.n in d{ i . , l , i : i ; l r rua( : , , r . t ' l I I t s t l

ba lua d i tnrr r l : I l iznrr iq in er . l fdda dn, !n! i r

B " - ! , . 1 . ' , , d ' i . . * - i p L b L L J - . 'l j a k - i t i \ u , , \ u z , , , s i i r J n 7 ; - i n { 4 , , / , , \ t r I l l l q "

! r i ' su l , , \ ' ! l / ' . 1 : B ; . n - ' , , u , . , , , , " . " " 1 ' 'd ^ r m c l , . . ^ : . \ ; , l r i z d - , l , i / , n , . r , ; 1 ' { - ; ,

I K & l r t ' ; : : ) i J ' " 1

$ . . . Alemirdr: b&rrna ddner bir iki

43-1

,* tom^L, Ya'Dz 'Jm:m:: k :ndi balDa i r r rakhal

&+El'a LonB

i " i . " t . p " . l u r s - i I a ' ' ' d b - r ' s l l t u ' ' i \ t t na r

f . { r , .ord geqmcl : \ rJ r1r ' rn ' tarh 'o ' l ' rnr ' ' r r ! rJr r 1 'ak

5 Sl l jDe: Va! ' r , s iz in l )a i rnrTa so 'uk i r lh i ; J : - , - l ' :F. iC"

d 'd i ( \ tust in t . .x r . )

{ Ot pr t id oglu Df l 'ur l l r i s i ! l . r i r r , . r ,narr r Lr i lMura :o. ,uk

8€9nir ; . t Jr - ' : , r r " . ( i ld t . r ' . t : ! t ' 51, 135)

h+ soyl.neL r K{r(li krnd;re siiyle.m.k.

Delii gibi el ilindr: o gialrah

BatDasdyleniirr,"..l,_- .,.:, tiirnrdn h.r geh / 1-.ir't,li. .t rrI.95 )

fq!..r.d.bllaLea& i bs!,n slaga iED,"k.

Lp.t &eylenel . + basr, {raga itbsl.

hrE rreds itnel, (b&,{n '5ag! bratDat, b!!,n lrrFa ,rylcde},b.!E .ii8a I rbAk. tu{'o Drsga .dn'dr,. bd?,n nr.pa rurmak.t rgrn ealmal ( l ) - br . 'n nni r t r r 6atn i r , t : t . t t . r . , , , , , i , , , r rp eg-

$ Ku izz li naz ilc ral,rf otudu, iahzad{i d.rlli tiirsi iize;Ddeotudu balh . ra ln f r l .d i ; ! , .J ' - - t t ,z i ldr vaDa bal -DaiL. | 1 .1, . . t . y t . :132)

S o l y i$ ' ba-h . . . * 1 .J , , . , ,nL j .d" 1.d6 p t d .

, t , , , " , . \ r - 2 : l )

$ $9 uu-.aup .yir, : r.) nJb-ri , tork{.,,r, , , x,,. r,?@, hed-rYeyi:dio.eni ik ' r, , , j , . \ u! ' t i , i . )r, r, t , r,n.,, . . , :JrJt,r.Lf,r,' t " . , ; -

| . . * , r g , , : o e d i . ! t . , . , , . \ t - . r S I J

" ' ^ e z ( u r { y d ' d t u ' , - l J 1 4 r , \ r t , r , m . . ' r , 1 , . . m . : a € a' ' ! u p - r _ - * , . . , ' , r . r m r b f , J o l o c . ' . , . \ . \ l i . J z - l

435

Page 266: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(i vgiur gili I'xiqn ^iagr

bagrnatrEa kf tDaL: +bal r : t lc rEe i .mek'

barD draaq Falnul : + bain !$ ia ; tmtL

bsrd.r{d{ tu.ntlk : + halo rioEo ilnttl

baqmt ropruk r Yazrk lo o lsun, i i ls i in :

5 Io1,rak j1 ; , , t I ' " t ' " ru, l r r r r r ra ' : L int ' l I

h ,na i lendi jz i in to l , rak ry l rnere. lTuh l

tsu da s inemde I t r in dal . , , l {m

i ] . Feni t r haiu_,a 1ol , .a ! i - - .1 ' ' ! r ' o l \ in

. \ v rnk s i i z : i t \ ' l fDr l ; , I ' r tD I

s a l d r D i r , l ^ ' . - 1 , .

f -sda ld . \ l ' - 1

IJn i , r " rLur . - ' i l r { : i r .nr r ' i ! r i l ' r : r i

S u L . r r n 1 c ! : L ? n t y l e r n 1 ' ' l r r r s t i a r t " ' r ' r

\ ' i , ,aLn d i i , i l r i i l rnr :nn ' r r l l ' r( )n ih" .a l i ] , l ,a lm - . ; ' ' i r l r r i 'n ' j i l ' l

/ ) i r ; r ' ' , r

I l i r u o o a n l r ' ' r , , { r n " ' l ' l '

l r r r r r r . dJd, . 1 i r ; . i tn

l l i i i ,arek i r r ' lur rn saluI l r i r D;(1ar r i i i ' !nr l r r l(s, ' t*. ): l

jl. I 'l aniltttrri( mah.ulr 'tDnk

l } l . \ f rd i i r . l ,a , ; ru a ;aga I ' r1ma _ ' : " - '

l tEa.r , \1 ] : l t r )

Sar l tsa adn q ih , 2endhdlnrna.ann

Br\ i , a iaEa i ( l r . ! ; -1 r r ' ' drD l l rz ' ' r ! lur ' \ i i( I l i l e i i ' t t :

I r 222)

] . 257 )

il'i;;

i l r t t . I l t l ) \

436

iffi;:'"'-"' yrrlir. ba,{n! lofrak

( Ferec . .YV. 221)

! rr.b,b 10. :all'!-::':;1: ;:i:i:li:5;.::::1".il,1';i."':'i;"1,1-. i r , a, i --- zdr, r 1, , , 'du. ror l . !1, qp, i r . dr ' l i l r ' n ror. Y n u

- . , , . , i , ' n h . , , , , n i

;l;; ';;,","- vJno'' \"rr{trm ' "-. ;^::. '" '.

,n'l--iroPrak koYdulr'

LFrutnr.L : l' Barra givn'rl

Q Eniln'fEn-mdnD

vitibiai. Kayscr

u J r r {cL , bu \ ' t l i v i i t tac tn r

J ur'"* .* l*-, ( Bektar' xv 10)

( E n * r i . \ I ' . 9 t )

L{D altnaL . BajD L.sDcL.

$ Ey sultu, bir ki;irir Lan l,ahas, on bir direm giinnttiir'B€n, ku bahrm iqiin becibc 'tririm, vczire 'cirim. zivadesultara dahi vr,rr:yin: Ilr!i iisen,liD.(,, vok dirser liuyurbalnr alsrurtar ,I,-)1 r-" . f Fetu.. \ I . -113i ,

$ F!E{u.'rn l,i. krzr vadrr ga,vct piUz,ilii !e litkilr yrruazruyu va rr, llir yi#t :D, ruleyn gtlsc nr,s'tlc sorar cevapvucl rezse La.{nn 'a i ; r rJr l ; t . \s indivc i lek ) ,c1yi iz kan'idnpr i i . . (F, rc . . \ t ' . 323)

! Gordi i b ; . t , r r r . r h i r r .? . l , i r id"m l , r ' r ' . r l r1 , r rnrr : Brr r " r l r .

l d i E y l r r i t , " , S " l r M , r b i r . a r r J h . - L t i z l ' , 2 ' r " r . l " ' g a y ' tt0bdur, i f tu in m, l i l . - , r , t " i " .nn - r r roc ; l r h .L. rnr a iurot tnda aBar. (Feret . \ t ' . 5 i3)

( Feru:. xt'. 101)

Oo,: r , I i " ,vser ' , : b i r ka lansi i r ' r ' i r ib i i t i .

plmukh, ^st.rl, briDa ur.cal bir takyc

01 bitrkii Lalma nrtlu J)rl 'it' '( F i r u h \ I | 1 9 )

Balfia

2, Barma g;,Ydiriau}..

I{ir Siile}Eu oltlu {ni tim l,a(liiahUrdular baI;rn'dun altur kiilah

43i

Page 267: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

hoarDr Ldz ' tmd. (hd{ Lsz ' t ru l ) : (J { ,n , r , r r i , t t i rm. . . . r ,

\ I J J l , r o d d . r D , r l ' i i . ' a l ' r h \ . , , 1 " \ J l ' , o d J . l u / : .

t r . , - ' r o l J ? , d u r 1 b { . : . , t . ' l ' r L i r , i " l a . , m t :

",;:':.:l:.:"::.,i,,,,,,,,.,''l"l:DesDe l id i ' mi? : \gnh ,n. lnn gnn. . S. f .

" , , . , : , . ! t ,1

i r z , , ] , J , L I i B . L u t k t u h r r r . . l l " l i t n r a r . r i t i : H . v

, . l l im seDi bai k lz ,hr ix n. , r r r , . . ohut t rL\ , n , , i ! f , t rd td.

! r iFnad,m.. ( l .P. r . , : t 16t)

ba$m ortaya komal : Caru lirla r,tnr:L.

Dost ,vohurda barrii orta\-a k,, t .{i)r1 .ri! virli, L yiiriil i i i r i ik at L, i t r k t r , . g ib i k , , t n i i r rDar i le r , , - . . , , l

/ ; ! . 1) \ t I 98)

- . tsen dahi o l h iznt t i r r [ , l , n a lut bat 'm ! r : \ , , Lodu,1, : j t . . : , j ; . . I i r i . t t . . \ , t l . l i \ )

bardr i j r tmeL: (Bi r L.dn, l l .n , l i . in f l !n r lan l . l . r , ,1 , tn ' l ' .

\ I l r h a r u n g r t d i r r l i m r , l n , n ' n i n i n L i r r r j r . . r , I t d l lo l , lu . n i ianr belnnn. , l i . nr l . l .dar i . iz ;m. ( , - , , , i . i : i r i '

h i rk imsr gt r i :k k in Latun, i ' r r , a i r r ! . ; " . l ' ! r r ' r l . t r ld t

On{ ey i t t i : { ; i i r ye{ l i } , ,1 r ( ln [D o ldu er indfr ] r , , " , bd i r

urti, sr:ni bir ce dahi r crrtinr.

halirnr ra$ ditf,mek : Ba;u' ldta,rrhn.!k.

Abts Ier lerde harer tur vArrr l ,cr\ . r idnr t3r ia . r d i jg . .E l i r , . ,n , l i . . ( t ) ,Jh. \ , I

baqur ]ermeL: l . l t t i ) ba l i , a l r t rk . I ' r i r r r zaf t r i ! , " .

Yei ol Lin r ay a}( zahnret, lat-lanaKi bai rn reneme? , . , , - ! - - r ara at iua fs l r r r l

bagrrr yere komak : Secde erm.L.

AEhd,tar dilkriillr ciiz )1,r'n'flr:r birisi rcrt kodt I'a..rrr 6.t',t'l, ".-. (Zch' '

438

t3; l

, t16l

L'.""''."-' --- ll'l: "li::l:*-fr.,,-t

ttt_' -.t ' 'r rYrga itntk

I td i . l ' ! ta t ( t I ) ' lD l r lJrn ' r f , r :

Z iycn. vr rnr harnr 'u i ' " ' ' - . '

( ; b a r a l a l J I . r ' l r l ' . : - / ' / \ l l -

Surahi bal sa lar ' - L \ ' r1r b i r l '

Ksdeh hunatr . aglar . rz , ) , i . l r l ( . .n3. t ) t i i \ t l r i t )

Bulut a6la d i g i i l s i i ! r n l rD( lan

Derefqe baq salar n, rsr ,Jn ' , t Mdan ( ( : .n ! : . I r i i . \ t l t tT )

Q Ahmet bai ,h ia |1, : ( i in , l r , , ;z h i i l i i l r s t iy ledin i , , 1 , . , ! ! ,n k i -

rnca i * Drcrdnnf l , i l ' !k i j . rekt i r . d , id i .( ) I i i s l i " t . \ L t 7 . I r )

g l i fe t rd iyar bai sr l , i , : \ aLn iF rn.ak o lur . dr \ i r ) , l l i( \ l u \ | i , 1 . \ t . t t . 8 )

! Sul teeyi t l i : I iu L, rF, I i , rL , , i ; i i l d i l r f r in? Pi . i . \ i i : 1 \ ,Jr l in)i 9 i i r . S u l t a n b ! i , r s , , l r t , - , . , - , . i . . 1 i i : f \ 1 , . r a , , , r L ! t l , l , ' ,b a B d a n l - i E . v e s ; r , L L , l r . i i ' t t , t \ t , 1 ; )

$ S i o a b a . l a n , . . r l , , . , ' . . . j / ' , n , , ' . . I n . . . . , t , .

l ( j 1 . t . \ . \ t l r i )Z ikrederbaqn salar l , i r , t isat ,n, t r b i id inSof i ter g iL i d i i i i i r f tz , . t , i f r i js l ) ih i . ' ' iar

( Yotun. l t t . . \ | 1 . !7 )

! Ser-devaD .r ,rr_ I1i , , I

$ S.r-de"a! j,,,-_ lri,.l

! &.nii,u} - -: lrr lJr- itili ite r . .

\&r ii , K"d-.u

[f:,*: i'rti'iir'0r ;r)J

: lJ r f fa la ia la , * - - j - r ' ; r n ! t( l l i ' n t t i . \ l I . l t l l )

: l r r , r r .a la sala ! i i r i ix r " t .( I r t : : l l . : . . | )

I ) , , rn . vUj L i tm{,k , . in i 1 . , ; , r , . r1 , . r . ' : ,( l \Grh. \ l I l t . ) : t1 : l )

; . , i ie o iu lxa. . ! , r o l J l i l ' i r( i . . . R $ \ t . 1 5 )

439

Page 268: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bdt , I rk . 11.- , . , r r . s , n , .L lmau.

\ l l , ? l 'ur ) , 'L i , ]1r i I i r La l r pek r - j - - r1a 1) , r iJ)r r s . ! i r l ; r ik . ! r iu i r t i i r . i i t , o l , ldpLr , , i r r

/ : i , . 1 .

h. t , i r i I , !k . l lx , - , d i ru, , , L . r1,1, Lnr , r i1 . , , , g i r r , f [ .

5 i \ rv , i r 'n r .h , .vu i r has, l o ls , r rl i r - r :a : : , ! r ; . , . i .J- , i i nL lpr i l o tsul i l I ! ' \ . i I t .

, f /br ) .11i , (ba{r ye l l i i , l , r \ r y i l l i i ) : l ta l i l mr- . r ' r , . iar . , t r .

S I l i r l . i r - . - . . [ ] d . l : l l ! : , \ . l l i ] - J - . . b i \ . , k . , . / l l i / r a A . r t . 5 / l

! I l i , ls i r , . - ,1 , IFd. l : Ba. . r v f l l i . ' i i l i ivaktr i \2 . hat I o lu i k i rnr .I l ) . : \ l L q t t - ! )

\ Iri irh.\,s --ril ' lrrd.i : Ba,r, t",u ,tri i;;.],i l,, i; i , ,

l } :nkt - , , . ' t ln , . l : Bar , ye l l i i . vakars,z k ,Dr. , .( A L h i t ' I M ' x )

I l : i ( lscr I tn . ] : I ]qr I i l l l - . * . . - . , , ha i i l krns,( N r h t u h \ l I l 6 l ' ! )

batr r r l l i i : + hal , r r l l i .

ba;ryillii : + ha.;r yelli.

ba; nr l i rnrck. (bsr in{ l i i rn , r l ) : l rur t tmek. n ' fnr i , ru0k

(i,r \zrzil {lN,r,i - tak\ inie ba,. ihdinllli, \n , l i s , t . , X i ' l ' . i Hrunm , rmaNr r r a. t '

l \ r ' i ' n i \ / l i i ' r t

I l . , i n , l n m " d i , n : l - . I " ) 1 , ' , , n m . ) l ' , ' . . , , t 0 ,1 , . r . . r l i r L . " t u | . . q D " d : , l - r r r : r , I . t . \ 1 '

l l , ' L i l . ' - , r , l i r l i , . . , r n r " l n u . a , l ) t t . . ll l , r l i o , ' l . c r l ' l , L r r i , L a l d r \ a d t l , a .

\ '

7 ' . r l 'm,1, r r t " r lu ] ' , r , ru rnr I , i rd ' i r , . i\ , r rnr l " r ' dr r . rn,nr t " r ; indur . . . : j1 { / . . \ ' t

4.10

rriri{;- r rmarba?l . i j . ; l ,Din r r r rnr lan F" l i11.r l 'd ,a l ' , r

t Crbsr , ,n " " - . . -

. r r Lur l \ ' . b , d. r , , '- i r d } n t e ' "

- t F q , . . X l . t , )

. : - , f i d . L * - r - 1 1 ' ' i u l 1 t . / n p l l a X I : ; )

An8 rr* -

Aro rerhindc rehd rnfrrJr"

" 1 , l , t ; . a u . *

: ; r ' n ' r ' ' r ' t h i / c t r ' l t i ; \ t - 1 ' r ) t

L . b .n?rr k i L i l I nr r i t t ' l fb . l i I '

Musr Hind ' i S iDr )J ' t r anrn 'u l r ! r ! l t j/ I l r , .er i . : \ l . ) / 'b )

Cn b$ indirdi anrn hiznetnli'

Ten{met giizLii olllu sdar drda ( 7 ' . " u t i .

, \ t . )

! ! ) [ b i r ger lck hal ,cr ge]sf Xur ' ! , q i l i . o l ar ! \ - tdarJ i \a .

rokcbbnrhk .iiiit ana i,.Li ihdirm,,ye ... ,,i Jr( .

I l , " r s . 1 r . \ V . 3 t , : : )

Bi9 indnnek J ' , , r i : - ! r ' l ik , l . r l , .ura I i r r f

Hi,met eylemek Drilck -seyr tura ha,yl ( vnhthr. X t'. .13 - ! )

$ ls tam mi i rnbaarD,a bai urd imf, t i l . r .

f s a d d e t . - \ t - I J / . l / i l ,Dlhi aok yal)1, sonh kasr ii rvvanKi bat indii.f an, i{i'r,qc Xfs &r

\iDdiinnek. + Int indinnrk

\ ip : Ci izg i i t i ik . r .zs. . , t , . r gei i t .n

$ Bjr b.l ir) !,: bir l,ni jrr :r

\ i ]1. : Baralraki lut iyt . ,! Xarar kin

"k; . . i r .

\L! | Orratrsz. hi isr . , t i t .

5 ' , r * * " . . . h , v . , ru . 1 . , , . i , , . r 1 , ,r FC nluJ r .k !z , r ,1Lt , t i r t , , , , t "n

I l in rt" q,," .r, . i t , . , . t ," -, . . ,1,;,urt iyh kai,t , , , , Juraini i trrr

l l ) i1 tahi . X l 1. : lh)

( ( ; i inh i . \ r '1 . !7)

[ 1

Page 269: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

laqlia barrna : Badrlagma, kendi batt!, a]ar

5 5 iy1 . - - l [ . ] r . j : K iq id in c t ta. , .e r i lsancr- olan nii-rfi,rit taiJe.

i , ' { .n,r i i ( , " . r t . r , l : \4h. sahiLidir t l l i iA i jh i f leh.k.

! . r ,nrL l - ' l . , r . . l : \ - dan s! r ,h.a, r \ f

lDrla s!f,umsl, (ba!L! kthlk): A\,!Dat. (riq!, IL : t r h : , l rne g. r i l | r .k kenl i i t r , lna i . \ :1 i , ra. , ,l , .a2.r i , . r i arasrndaD ser tJ r i , .maL.

,l;'i,,ti'iil:"::!)

Dell. h;r giir ag,r loiht ij;vdi bir hflNrz,r di.is r len vc . ,L .n i l rs i i . . b i ! gu l : tD ra r j , l i . I : ! : i : Ile l ru ln t i in r \a . id r jaa 1 , , d , , t r i k i t r )D . r . !zaz l ,u a l ra t r b i t ) i k s i j? i r rc i td&,dr , kurur r . , . /L | l | | ' n ' ' L . , | | ' ' , , , t | . ' v i p L ' l ' ' J . , | | ' ' l J ,

l . r - \ . , . , , t , r . , , , . r , . . i . a , , . . , . . , : r . . , , , . "t i tn f \ , ( i i i i t i i . l ) , l l c b .z t f . i g , !aDx \ f ld i r : r

\ I l t - ta l . r r , . t r^ : I t / .1 : -q i . , is rad f i { in lu, r . , !J , r - , : : - . g e r ' l j l n i r d r f \ f g t r - i . i , t . L : r l0 1 s u r .

f . \ , / l t r r l

I . . l ^ ! t . i i . t ! , i l l i i t 1 ,r : ,grrd i , , t l ) ,L \ t i : . ( , t . ,n11 - .

r . ] l s . \ r / t , : r{ I i l - f$z t jnr [_-1r . j : . . . ts i r ) , r r t r . r ; ih ._ (sr . i , ,

kr jDrk J* i i : n i i r ' r j r r J , . .

i I \ . in . \ I I / t :

: | < r . , i i r i , t , . , ) f l , . . - t , m , f J t , . t J , . .

\ r sereD( l t r -_-- [ ] .d .1 : ] r . r . rn .arr ! r r r or . r r r] ) a i L r ! r k ! ! i . : . i > ; i , \ . i f r r . r

{ },lxr(!t,ri -,, Ib iz i r r rs r , l rh )D! r , l , l

., I t. 2, 469)' t

le t \1 i+

f t . Ba ., . , - / ! r l r . De r

. \ i . 1 t U )

)

f ' . . r t l r l : B i r j i r " J ' r i z t n d d i t n t e

! Srt'b'T.: !EJ; ""o'n,' ,,raq" 'rL"rten barla 'i*bilr'|r

'ar.t- 11,"

""."1 ilp-j :"rif 'e g, r"l' sair h'rf.r olhu

4 ; 1 v 2 6 " ' ( K d ' b . . \ t l l l : o t ' t l

E!. lil@t|!: + btsL! qrksmak

.

' , 'a '"" ' ' ' :" :"":-, ; : ; . ' ; , . , , , . . , , , , ,' r t r ' n nt lar t '!

f-a""r,-'"*"i- a' n'- '- t FaP' xt/ 3t2)

h btslu ' (bs{ t"yu{ ' ) : U r ' ' l r r ' l i l ' r ' r r i i " ' i " r ' l 'a ' l$sst

-

r r-*u arrar lrr hr ' lJn t"ru ' 'u ' lu - " - "dzi ' 'r

i i " ; " g r _ " , u _ . \ r r r u , a " r r t x r . t t ' . t t t . \ t . t t J )

6 E D c l t ' @ k i : I I i M ' / d ' n l ' " l r J b r ' r , ( ' \ . t ' J r : ;

. .n durdud f ' : t l r k h r ' i r r ' ^u t I ; cDt tP \ l

6 Krv .s . l q i inL i rdc ho lL i r l ' I ' r i r r l ' I ' MaJ 'n noEmi ) ' l u_'

J r .od"" . o l e iu r ' r ' kJ lu r r " l ' r r h ' r \ r i t " l l 'ar inr

ro"ggt l o to. . k insere |a loaz ' ( t In^ ' t \1 151)

Yereler bana hcm bac u haran

Bulalar ba; ka ,sura iliii (l'i"ild Xl l ?'6)

qiir iritii ],rDu ) ardJar l'fndr

.Baq kal tsuLa, l i ise. ar l " - Lena" I l taud Xl ' I I l lub)

\ Lerrtmak: + batr"' kt,,hrak.

Lt f . .E!eL: Br i . r rere l ! r ) { , se leorr . . rmel , a l ' rak gbni i l l i i dav_

Ba{ keser ka(lilin. ser\ i Fii1r.nd.HeY kamr{i lrala srni giiriin.r / - \d : . / ) , r r l ; \1 \ ' f i : r l

Eal keseni 6-5-- r t qar l , n l tmi :z srmignn ( l la l ldXIx 3 l )8)

\ lat: s"q.

! . . . Uaiin. i i ( T

'1,13

t )

Page 270: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Slr koBaL, (ber koyna*). r, Cm tcda erEeEe rlrl

' VsliaLi ben (azd ugruna bas komuqrn rr-ji

MiiiL-i ag[.a girneEe t*udd itzgo rah yokBa! LoE{k a6o ndr bn yolda kim hrh-r:h yol

' . t - Bas bara lem' I . f 'L iY b i . l ;F i yatna| ' .

t ! loaEF '

- ro*. r* i_ r .; bf, 1ad irr .rih_r *.,.iil l l:":1".

,,

oelnl€fllirburu ilc k"rd har

i r ' t t- nu-t,au't t ' ,-az hu" b+ lsalntin \t t4s)

Oln.ek ol bma sini(rc j ol'ln'

S * o - ' 1 . " l

a r . l r L l a L u ' h a : - , ' l S d l n l i n \ 1 " 3 6 )

Be{ to i tu d i l o l z t i l t - r sr r rLk i r n o i i ' | ' i l

Can beodir . b , l l - , ' l ' L i r e ' Jr ' n" Lr ' r l i l( Ah. Ps. Xl ' .93)

6 Bulca yndE seni severid, critr zailtir. beh cnvaDm' benirnl'

ba{ ko! d:rj rjl, ili bin dinar rereyim. (Fctec. XV. 189)

q Neccar ... artata klkxh eyitti: Ne r{}vjidf ki l}e.ni s.vmek

lt6r uruFu, y;ne ciillaba bal koqarsrn Ji,uli ;q .( Feret. XY. 199 )

Sona hercayi d.yii kim6ene ta'neyiemesurr

Baq Lotup .?r- J:r, her kitive ollna giire.s gibi ]elcrt( R.rcni. XI:I. 17 )

Bar Logup giil yiiziin e) scv-sebj lilelcmBiilbiiliih bahrn hnr er_lcdi "r*-r..

f!,;,,_. .rrr. ,r4Serv gibi her lravaya ko,.ma b4i JjL 4;r!Giil gibi diikmo yiiziin sr,vd bilai (Sehnan. XVL t]7 )Gi'rEedim diinyada rahat vnziiniiredrp bu aika bii,D kotah (Saz. Abdi. );VIII. 3t]4)

2 Canla balla bir iiin nzerin. diiimek.Idri bilen edzler otu;sinf,li emey;ine koemaz Lairn ;:r, f,,Gi ranl kaD,cr .v lc oraar ov, .Ki L" i [o i ,uE,n : t , , , - , . t , i l " aurr r

(si ih. xIV. 197 )

tsi ih. xl l ' . B1)

_Yl ],..tsa)

Iraktar rapu krldr vii Lrldu iar Jj" diGitildi $eLe!, bcksimet, biEDi-s r. (Sni. .-i ..

ts:,)Cok kili La\i ko. j Jr bDa i'zazileqokl& oiiai iip.'dri naz ile (]Ian.'lalt :lri:. llJ)Didi banu vii ba_s kodu ,jrri -;t, dgiraS.iEiit gili e].ildi ot linara (Ist. ,:j.Ir.267.1)

HaLf. hizmete grtdi gllnu \i,rinde ilurdu tilr k!..-ut Li,.Det rvledi. ( F.:at. ,;l. 2n)

Ot siyah yimckten iqnr:kten ieriE olu, iivdnr : !! s2!rd berlsergerddr 1e seni bend-i z; l.nr eFir itm., !.rtrlligi ko,t.i:ha bas ko r,i urt, \'. illn sua jrir it idirilr1 ki ilenillret iutar. (Frtat:. \t,. ltt)

A ' l ran Laudair . . raht dni i * le br i kodr r \ i : r i r Bn) 'urezbeli-i Iluda bu ia'i!i, ot liignnah sengsAr ,'l{hi-n r.rdti ih

dnp depel tvcu. l ! , t t t . .L i : . !29)

Kamc\ad Benu 3yaga tnnp I'al,asura b:ri trrrr, ..,..; !)!icazt t a l , t g i t l i . ( , \ l i is l i . t : r . : l3 ,Dt l

2. Saygr ilc ba\i egnek.I Rdhi. :{7L 2j,

liiz Y,,rdc liiz r'rrti' bas

(V;1 ': i )2t)/

( l l ' t \ | I i ! /

!{itule Leukir( L a m i ; . \ t i

"

PeygaL-, taht-l t,nditahi inriii,le

Ali.iniind{i Cabrail kodu ba:s]\li k,ldr rii sft, aleme far

HAm: ve,. ho Lim ki bas karsaOla ber n bahr u l l ihd i i RnIn

4.rl

Page 271: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

. . . :p r (ee 'c - i \ ,1d .n tar , r r " rdu. . r " , ' JL,Lra[ \ i i ' ; r $ r (e:D,{ i . l r r , t .€u LJe- i . .

; - :5 .r J . . \ , , l d r . l @ p . . . r \ o L r , . r . * n , , 9 j " . . . , , . . , - : " r n .sJhzid, " }1 , : \ a , , " l , t i .J

" . ,h l r , r ; ta t ,u l , , , , . . , ' e{ .

l ; . \ o .uuz : . t , . ba t . . . 1 , r . r . t " . , , . . : i l u

r ) fdal r i [o ! rmat , bn;r ]erc tar ( ] " ' i \1" q4)

\ arob.r^ .rm.,li de. il,. .a\.q (.1.:1. \ i 1. 2A0):i. Scrlor tavi!, .tn.)k.

i I ' . lge i rd 11, \ l t iss. jau hur"r r k l r ruu, , i r . ! . ! : r x i i l |dqdi ,I,llru-Tlbryde J i l).\i tofhr dN;._,1 . / ,,. ,., t4;;

t \ l u . L | , . , , ' . . r , , . , . . . , 1 D , , t , - r . n . 1 , , . , . . j - j - .

1 ' Y i n r . t m . t . ( t : \ 1 1 2 2 9 )

Kiln li hrhs il,: bas Lotlr6a L_rr; rl, !an::,;,.r f.ri.hl ivi ltditr" ana / 1.i,"!1: 't I'L 88)! rrlra.t,rtr l,u.r Lana r)drd ed,,srrdii r,.\.1!n rr{\ l , h p , l , . l , l , t . i , J r t , , j r l D . . r . . L , . o ; .

. , i I . ra3)bar kornak : + ba1 Lourak

l,&il: n,!k: Ilar:. ge!nr,L, dle diifm.L.

r,,'1,!.a nrurer;n i,l tam(dl|A

lla,.laya .l-, dn,ti! viiri,re l..anuil.dr/ \ . . \ . ' i l 5 1 )

S lU, r "$dc is inm s,u, faFn) , i ;d atd, rd i iJ i i !an! ! t . , . : i . , r i b4l r , l r ; : ' - . ( ! i j , , , i 3 1 )

j i i i , . rD, . f , ,1a. tun kularr?{J i tu ! }at i rva , . ! : )o l r r ;srer . uzI )nr ,nb.n i

"n i im. I I r i tn , t h :qc.

1Jr , , r . i .a , ,1 nt i e i ; ic !1 i ! , , r

B in. o l bar l . {L kr l . ruz o luIro inr y{Jd,a ILk ' Ia i i l t t 'n ,^

rTerr. , , , , 5!)

l l t l t , , i t lsJ

( il,;",i : :I3J

11fr

f! --r' ' BtqoLtoo-ol'"E L f - - - . . . - , . , ,

r ' , . t . r n d r ' - r " m r g , r . . d r ' i , l - m . ' ' i r i ,. trres"5":' . - ,I

f ir ' .t;o: "r 'rr; , v' t /rat \tI to l

l * r : lUeln Durcr ' l l t l n

.- , - - srbr . - - . l I nd

" n ' t r r ' r ' d n la)

" l rb" ' r " l d

r i ;yr Faki l , ' " tw" l i l , ' l r r . ' mi : t , l . l i . l r im , l i , l r \ t '

- . i t . r " l ' y " F a k \ " " ' " ' r

" ' r ' n ' r ' l ' l - ' i

brD llarturpata']a :rcnr j uuar:cet rr,'tliler. ieo tlahi

h'lEdan ir(tira itt;n lsr'. Ii \ I l t" l:)'l

r{L.r : Kal'lall Lalind'l i iu'

! V i i rur i - . , r [ .1r . ] : i l i r r$r , , nu,Lkr t , ' o lnav, t i u i i t "nr .d i

vc ds ia i o lpal In ina: im.( l i f : D.s, : l . i bat l , su - . - . r ; , g i l j i .

i ] \ ! I r , r ' . f . - \ t ' l I I \ l - \ . l r ; l l . )

lqh : Y.ral,, Ec.ru!

5 Yoltu ili gcyik .!:iir(l;i Lih lirl,iri ilt uru;rr rr, Lurzrr:zirrb in b i r i r bal tu -* , , r l . .n i r , Ln, r lar . iK. l . \ : [ ] I i )

! B i r im Lavni&i" t i r {ogu l , , r lud,r . 'J , , .I l n t ' ! . \ l l . : , l ; t ) 1

Ark derdiud,,n i(ib\hr it r i rLat odl rhdu g i jz , i ( r i l ! i , l i | 1 \ . \ l t . - ' . t . , )e)

BeDli san rii gijzri varlu ot!Dordi le hen ( , iA, r i t ,ar l l - . - r , , la t t : . ( : . \ i . | t t ) j

! Gtu l i i rc fa oku\ ' l . br r l lL _" : . , k , tu . . t ) i i . i tL . , | . : t I

Ahttr katrl sii?iih y,rl, L:rttlr

- YiLeEla drldi ha-ilrjrr bi\tu tat,:ij f.),/.. !s. yI 1. /r,; l

ttC" t 9r f"y.*, ,,r",.r. , , r,,., ksv:,"u otnnk&rtol , rust*.

$ . V. zenr ; i \e L j ; ,L : j \ , , su. t ,cnd; \ r bat lu l , . . . . - :Cnhii! €)'ii$, rairr,ra 1.e i,,,. .ldr. d.lnu,(Liln

( 5 u ' 1 . \ t ' L ) . : t t ) )

1 1 ?

Page 272: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

baiDak, (paerbsk) r,rvrkkaL,.

\ a l I l r , . l L a . b " L . n r ' t r I 1 , . t t b J . D J t . _ . . . , . r , , s . z " ! :

- ' * " ' I t , rT d t , , ' j ' t ' , t . , t t a - m J g d j . : u r u d d u r " " ' \ ' l . 2 s j

\ c r , f D , f L a , , r . b a - , m d | , a . m r k i : u t I t , ! h y t , ,\ a l u , m r \ , . r . . . a 1 r , t r - o . . 1 r * _ d a r r

" ' 1 8 )

Sefer \?i ni !a .1ae saiai \ arr

r .Tezknr r|,z,r,,i ayaina siy,riEi,,".-.- r.-j t,,il,,ltj"Jj]

,:T''I;,1;,:;1" ",..,J]. a r' , ri^"'j

lSth. A.. Xt..2s.r)!a Iedi fifr brfm.k .'.5, iki alru kiipe. iti ray

(5 i . . K. , \1 . .2. 300 ){ tsa,"nrak qrlardrklan }e.df orudu. (I\,.. La. 128.1)

S llergi, .vaiDE ba;Inak ji-t qirDeiLi. ana ciriiie.: \iqiDral'n avak v,irijFiin. /Tc, Ra. Xt. t6A)

{ Kalan D,*ir Laprsrna gtrsr: o^r "^" r_;;),:;.,\;:i:L,

S Pes !,kar batmaklaiD. I*itiiriisti sen nl dr.do. TuvardaqD (( : .1 . Ls. xr . .g)

5 \ e edru {:,ricek aval ij,{Jinc dumak ve sitikre f arD4;j'l.- (txinnck re kaJruyu aqrvermek gilti. (.1,. L. Ir.7)

cider gaFD! sen:drmla bir olA$air baiDrf r r ,astuEu ]1, " t ( . r , .anu, i . \ t .2 t )Yiiznme Lasrr avaE,n giir.liiak i bar l l1rg,nu a l tur ke\kct , i ra . ls" , t " . \ t .S)

E Kisayi ,v.rirLdcn katkrnca fithnl I{e.mu ",,\t,h.--"C

l.i,i,cri yiiriiviip ii'tatra.run LrtmaElu

?lTii;)liiil rr,118

KiEi k a f tan u J< iD I rrr '4" I ' l ' r

i i " i ' "1y. 'nt Lidi r 'J:m rE, i ' r ' ' /C' i t dh; \ ' I I t ta I

N,vbanar rn e ) !aDa D '? '4 ' I c r rn i \ Jv r r " i l

r"p'g'"" 1l, i i ' ' i ! i ir; i" ir ' ir ' 0",-""' lnil",,. ,, ,. ,r,

r _ \e.di i l lnn , n"/ l ur ic ixd' , ,1J" l , l u\ \" ba mrl . . - .' " " , d " . n ' " i ( e J l k h ' r , , . i - , . t : t . . . t . \ l L t . v t 1 )

! xef l r f l [F4]: I larm.k ; . , (Sani l . xI I . tss)

S . . . Ayagma baemak Hiyn.di . ( ' t$. Cn. xyl . s8 - 2)

G;yD giin DnzeYi s'ldil';ruaH al in barmaEr ar {1, dima ( l 'er\( .XI 'L l ! t . ) .1)

S AysEFda galett . h,rnet i i ba\hak !d. (Rahdt. XI L 2JB)

g Henlabr ;J". [fb.l : Yama, pirr oerrasuLa re oarm^K vcedik g6nii. (aitms. XVL 63 - 1 )

g Kef,r 3f [ra.]: Ba,.uak ;it, a],ai{ si),.rre..( D e t . X y I t 7 | . 1 . )

! Er-r i inc i ; [ .1r. ] : Parnal r ;" \ {} la lD r, , s. i rlyakkabr. ( Ah. Xt ' r .5 )

$ El.nalJruz )tA l,1r.l, Dikilmit eilik vc dikilmir bar),! v,lbasnak. (I\r..non. XI/L 2, J\S - t)Yala qik edcnibljmak sitri satur avalaEy Fuzul ibak m i j r r jg i is t ignara tFu.ut i .Xt LtSg)

$ Elvas .!!' [.r..] : A].ak k,blan ve L.imaklar.( Bdr. xvl. 1,2.12)

$ I.e 11"t, 'r Lcl. Fi1u1, s,r.r !e h{ a , iro,r. L.endiid.n EA)nbn I imse a]rurL Lr .D,rk g i ) !F arJLl . i tu , t r l 'e i l " r .

yiiziin snrdiiD devii ay.krdua

( 11'n At' x'/I 7l - 2)

Siirerdi yii,iinii barmaktdma {i-ri.-

. r t . , . , t Y u . . : c m . . \ t t . J i t rw qogdu giin gibi bLdH r rmalinuaeo ar,ldr parlra*! r.q h din 1).u:. Setus. Xyl. 266)

449

Page 273: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

- . - J , . : . a l f d . l : B a ; n r \ " r . - : ' r \ o m i l I l I l ' o l

t (dsr"' '

l iu,nut ,*" l r ' l l r ' : iar " / 'n \ r ' ;n l

rr,,v.ifrk ol De (are qrhr_s'n" .

ff i i l ; .; ' r-i- or'|r: r '^r' n ir '""d rLn" ni \ I ' I 20)

! selkef .jLc [lr'] : lq edikqi ''' u"-i!'jr--i[. ,,r. r,

g r"fite" Fd lrb l

g Ealel ,J'l'l' iro l :

E H?rk.q b; r n. 'n ' ic in u ru ILr ' I " r '

t H ' rd ' h-r i ' hr r l fLrt

i i r . . rU ' , "yr . - i : , ' r cr r \ r " in r^ / " : tua i r ' r m r r '

v"

I M u q ' . * , l i t o . l : t s a - n ' k ' r i " r \ ' I r r " r ( ( ' r r ^ d r ' ' ' r '

( D e t . X t ! . t 2 ' t : )

t l B l s r i , C ' 1 4 , . 1 . L " i r ' , l / ' ! ; : B n m " r " r i b ;"

o l u u p a p u q . t j l i : ' i . ' l l r \ l ' J - \ l J ' ; i o l r - l l

! Teekerde [-Fb.] : Baenako re sara{ }'}rek'srnrr ki atuill drri'

teseJ*. '

(I a Sch XV;JI 9A ' 1)

\p.r.t,t : Bir revi csli f,hsisar, has rrpahl.

! Bel LeEe RGa Mollasda balxaLt* j!L}i' irahas' rlsar

' otr:rru. ( h XVII !' {})

Lerb!.L: BaelanE'a|.

! Saval iLiledin ba,.n:trir s:.-,

lc o).&'rl , Hayatmr teLlilc,ve koprak,

lFutuh. XIV. u)

,idL feda itlr!:kld

: Ieaemri.r , - ; i r ' (C41. ) : t '1.2,: ]43)

tiilDakc, -..:-i hal,,'r ki hek'r rlerl;r.

( \ : . ' P t i . XVI ' 287)

-B3b $.1'., q;a"" cl :,"r',* ',i',.rqeod. grr.l," s**-" r,i*5 '{ o}tre4r ln :J*, - . pl . cr ' , : i ' lurh" ( !^o " o " L " s * l U . r , ; " ; , i ^ a i i g - r ) t i . \ J r ' . l 7 r )

45r

@iisiiirxdrld katt luillrld.

g Sr:ndel ju LFa.l: tsalnak ir kef-l oarv$ rr({ni ) t t . t . uJ-t)

g Sendel Jr: Itro.] : Kefi, yani La;rnak. /-l,rj'';,i:i .-f ri. Jet

Gjy(f, zeriEbainag 2yaErncCilDei diiser ayrgr tol,raltna f.seJt. al Il"L12{)

-E Sen,lcl "ri- iid.l : Baimak iiL, kr)( Fibi./ , \ r ; i i . t . _yyl t l

S Kefr uf [ I { . ] : tsarmal. ' - : , . ( t :a"t Fn . ' : t / ) t . .12.2)

5 El'Ldz,. jl- [-4r.1 : Nr'leyr, irap. p2rlnak ; :: -r],r;'. siyerld.

5 K,,fe ;r {-Fo.l : I'aY-cfzarTiirki-i kadimd. balaal .t":?

(Kd! ! , . \ , ' , : I t I . 96. t )

,Itnasna{iLr. r'a:,; arakkabl

tr Laia pruir jiJ.rr!!i papu!( Bi ; t lL . l iL ' l ; : X)X.190)

;iLirnana","" ,,}r ,r:iir cco'i( t !un. t :s . ' i l ) i t . t62)

s Ekvas - l ] i r [ , / r . ] : Parnak

Baeoalcr, (Paerokcr), Ayakkat'Itr'

li Iiur ka}l ve nr:rzengnri vri kiixlnk v lanirih 11) l)atntko'

r , r . . r - : 1 . r i . , . Lu r l an . i ' u r ' b " i , u . ' I ,

i ' ) " I " i '(Ya' l i ' '1 '

g . . . | . L l ' i I ' r r u - n z r l i - , d r 1 , t u L o n " h ' l ' i L ' ' " T '

a n l . , n J l " l , t J " \ r l l u i

S ! .dab i l , i r L i . i p i t rC : ,m la -m ' l ' r . t : , " ' J f i

' d ' , g i o , ) l d ' . . .

! a i razp r - ta r , r -L : . i ' r r ' \ ! t r t " ' L " , , 1111

edcr n

9ityie rs.nl' anr baa,taalic , r,; .f): , h r i \ - u g l l . i g " C r i d , ' ' - u r t t l t : t

$ 1, 1, . -nr l L lan tu iarrn i " . t i ' ' {dL ! " t1 ; : ;

menetti f fier i:

450

Page 274: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

gil geldi. Habil i uyur luldu' bi' tat getirdi baqr-

Ii jun orau. (E^b xtv.)

n ,i\ eyt" o^u. nt. .. ,rn ,. xIV- 2, Jt5)

' (A^tu XlV 2' 349)

;ilcbc hdk araflrda dEiit vermek baEra ba$a ',-1 ',4

urbr$rs galdr

*abini Ycre saldt

n rm 6giiP duruEunrrr batFa umBun

gttr s'u ba$ra uj! lakEakyere blmasa tokmak (Giioahi. XVL88)

+lqh .olamd. (II)

(Kab. xV- 48)

(seh. s. xvl. s73)

($eh. $. xvl. 484)

tcker.

:.i* I-ar.] : Balta ile yonul,aal olatr rnrlhkea ba{(Bob. XVL l; 466)

4 geler F;L: 25. Ldhle saDd,k .' (Sic. XVI' 12 13' 139)

r 9|lmt : --) battlr $Lmak.

tr cl )'umat: Ilayattan el gektnek, vaz gegaek.

ollum baqte candan el )'udum t} Jl !ri. it!,lcdr LlldrIn. ( Ferec. Xv. 170)

b (bo$"" ""oa..

c*-ul) : Cann, baern kaybet-baqr elinrlen gitrnek.

Lim ki halka galagire vn basrnrran e*a u:r i.lllr (Siih, XIV. 239)

453

i!

Kimir ki gonln dileai aYaEmI ttPaekBu baEn oynamaE iirl ujlr a]la

FeraBattc aiizgil geiinin ilinKi oytraya bD gnn olucak bagtr

-,*ffi."i,T:)( Ferh. XV.

Cem gibi qev'gan{ znlftn ya&na ba! o)mayuP -!Jl ;[Car ii dil nakdin temamet ben nilar etsem Scictr

(cem. Xv.Alkms gitlliim diiqelden dilbera cuterkednpDaiEa baq o)araram ti,l oii, qol gamze-i Ltntizil6

(cen. Xv.Ko*t kaygu ar n nemus olmaya et*hraDoBt igiin bat oynaram vehm n hayalct itmezcm

( ErrcfoEtL. xv.g Eak Taate inayet eyledi, bir iliir halkm sua nuti'

loyle kia batlan jrL! senin igiin oynarlar lj:jl.('ruh. Le. xv.

Y.r etme !em' gibi sEnr fatDilin qiin qem' uzatil . o)aadr lral d:l,drLJl

( $euhid. xvlGeD yenre be[lerh LrLcm eok kili salarIlakt'r hemiD bu da'yide ba{ o}aryara trf

(Ldnii. XVL 42

blr iiFenm€k: Binit hayvm taliinli olmak.

5 El-'aysiiranilyii itrdt IAt.): Baq oFendedcn jltl- binnen e*ek deveye denir. (K" . XVIII ' XIX' 2'

$ El-'aruz !-jy'l [.ar.l : . . . bat 6!"enmemi! it':,<'\ .i\:naka gibi sa$ olup su.hsletle tatibe rau ye zelnl olf,a&F

(Kam; xwfi 'XIX' 2'iat iirtiisii : Tag.

e.jut ,i\. (Mitnlrehab. XIII'

bagl k.

o'* o" o;!fiu*finlffi

S Tac alj [lr.]: Ba{ ortiisn

blr Fklidi : Bar setligi, set

S Et-t€cmih c4t IAt.l I

Page 275: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

F r . R.) rsolPr. .r \ r i l " ' r i i i l '-

r g o D ' . . . . . : . r ' , r , ' r L ' , r , r r , i , r l - r , ' r nt ' r " " : : ' : : , : . r , . . r , . , , , , , , . - i , / , \ r r / . ' , /f f i iav" ' r* i ' * " ' t ' t ' " " "

' : '4 \ " " ',- urdu (.r. . , ' ' ' , .

| :" l li i i , , " ; " ; ; " ' , ' , '

r 'ur" ' i \ r " r ' r ' ' / ' \ r . r ' l

ea urdu d .d , c1 " ' l l " ' ' ' : 1 ' l '

i , i"r" '* "tr '^' r" r\ 'nl i; 'r I 5iih \ I I rr lr ' l i l ' r ' " '

l Bir gin, nd' t r ( r , i , . \ r i . r , , r /

K i E k i g i t ' ! l ' h ' L i t ' L L \ - r \ 1 P .

i * r - O - - ' L r t , . t r " r ' r l a r i ! r ' n ' e J \ | i : r ' ' )

l|' otEd( . Bai nluak' k'l1f l' !rn'k

Gi'r imdi lliYleyi osmd rrr' cfi;

B s l o ) D a & \ ' i i h e n r ' r n k b l - r r d r : - '

. ' l ' t : i X l 1 1 6 )

14u} l t u : Saluca ddi ldrs;v i l ( ! r i

$ S i ' i ' ' e . , , : l r4 . l : r r - - / , . . . , , . , , , ; r , , , . , "n ,

\ffcgclrnek : -sr:rfirr r .t del, : a\-gr llr {iiiilr'k

Ya bileydin katuda kin \ r.dnA,LI viiz siirtnr$l'

Batd nzre gchp - j : ' , , , . - t - r , l f ]d i ! s i ! " ' r ;kr l r '

aN;Sd Tr ' \ ' I I ;9 ' 1)

h lY|nnsk I Bai . l . l . . : i rnel . i i lEel .

Aqkhyolbda Jii(1(iEii:D ay'rlJara l,r lirYa bar gel i . , , . t I , . . l ,a i ,da.- r - - : Akrr 1r

l4 v€ buB : + b.rbuE.\ ycli I llavailik.

$ tlcves --,, l-aa.i iia: \,.ri -g -.-, hi sahirn,,le ka*r vr:lcbat olmaz. l ( . ; ios. . \ I I . l l l - I '

, ! ; i

S L) - , r , r lpr . J / l tJdr I ' , Lr i rd .ddan (LLarJ/n. !t . * : . L . e l . i z k u j i i l m p z . I l a h i d i ' n y r d . r , . , L . r . . , , i ' l

/ tr, , t ; \r ; tq\bat tsn lsn : l .oL . rhDi . t -ndi tu kJ\belmi) .

6 ( i r a l " - [ r o . l : \ . , r , m . ; n 3 . . . r . . : - c , .

r e t i h n i i d s , , ' . , l i l " - ' d r l r , . t , r . , . ' , - . . . , , " . T : i, , l u u r . , r 1 , , , r . , \ t l j . ' . r \ : ; !

$ G. lesr : - - : IL l t . ] : ( , . {g in sarLoi tu i k i i ra . , r r r r . , r . , , j , . i\e g i tk ku, l i l rnbi . ,nuu. . \ ra l , id , i ta l ih , r , , , , . .

' ' ' !

( I l i i r h X I I ' : t 1 1 5 r r ,bsq tartmak : Bat krl,lrl!ak, rsro, .tmek.

B.rn ' l \s fer inn l i i i lnr tsnz brr - . : , jJ_ i .K a-v! I .der bat ,n rah ;se lnhi t ( , \ , t , .h" \ r SSl)

ba! t€.kexn.k. C;ur icda rrnek.'l d!lt'lar erti).rnnmck ger,,kYchlda cydi i r l ,a i r , .ketm.k i - ; J , : j , - , , '

(Yuz. 5. r i . \ t tL 79)bag tuthak: Bat {i,kmrk, t,.}iarual.

$ . . Ol scLrple verdrn li;ten ,l,nt'lrr-_;! e!r, ba!h\ a.

bd9 u @n ol rs tnnk: HavarF,

s tsunu koerr. sdlin urrrulda

iizetr. l)ai Itrtup ";!( l r " ; 1 t \1 " 1581

fcda t rn (ye IJ i - , lLd t rL

Lrssr rd r oe11. . t r . ! r / ' !

i 1t ' kte; \ t 36t)

bas trru yur*r : BaIasrri,.

! Bnl in I . r .a. l : 8as u.u \asr i i , i . - ,1/ \ u/,.

ba,ruoa f.zgimek : I.llralnLda dolal&ck.

,{v i1,, giirlsrfar viiznnii gdre!Ual l i k tezg in i i r r i r '_ , j y . Ke1\ i l i

't;4

] q u r i , , , r 6 )

Page 276: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

jsr y€rdc kor,lk : + bas ye.e korna&.D3r ycte lolDa[, (hat y€de tomdr) : ycju :.:rl.;;; j#,,Hi," l;;;.,;:.#.T:"_u,"i'T31,'*.*l:x- -"""'' "'* .,-" ll;":lll;;:i;1"jff ;t;','gd.,:*:f ;:]::

baq ye.e salrDat : BarDr ycle eieek. ( r"r"",'Xi.

$ Mervan Hirla rn ,6,* O,o.nru. "._.-.

.-

,*-,'J;,;i i'J*;"" ;;l1l:' "W ; " i :: ];:: ;,u il,j;t j:ti:"T._:i::Hj: HH..r,*:1.::H: j;

,CdkckJcrdi fepeltik su yaralrd yazln dahi girEledi l"r".gu ;r.,

S nd []'a.l : Elek ve batak .;n.baklJu | + [ata[_

ba.l : ciinegin battrEr ycr.u fj,,TTi,;,fl,#3.' c,io.s

,e;1..r -eyriyecek ciherdr

,,":1,;i::*'j'::Fj,:h.,., v u. $r d x,, L s2,

1r"""". xi.(Ead;di. Xyr.2l

(;anit. xw.

0,,*,u, ".,_*. oI;*.,. .,"1;T:,::11

.xrx. r.2te)Dcnrn oAlrrn diridjr salllra t liiS,-a' .9, * ""r.*a"-*-ilii

g Ciizide bahadu, piir - "lan zor tatu J& adantardl

456 (81'' X\'II 8'

oldui.undan dtnrii nrahbus olan Hasza bin Mihal-nin nefsine Sed baqrnda meyheeci Nikola bin

(5i . , B. XV. 10,76)

(sii'h. xlv. 118)

( si.h. xlv.268)

oldu.

i.,rtr. lAt.l: llamurluk ve batuluk ilt ol'n rev,i'.r (Bob xVI.2' s98)'uk, ccviklikle.

.tln cektiili, batun lrla bindi. (Dede. XIV. 85)

: atrn tuttulilu batun biDdi. Krk yifitlir boltnaail|nca yortup gitti. (Dede. XIv.)

( Dcde. xtv.)

v6ip sevdiEim bcy yiBidim KazM, kalkuleni yerirdenrdun ogt"rla yelisi kara ka,lrk attn batul bindin,

: Bat*a batrra.

teker versen ynznne bakoaz, cife ieter kim b,'nrn

) : lqine sarap koru biiyiik tab.

baturu ,gr.rj! .'r.r;! yiye. (Mnz XV. 31)

,91' [Fd,] : Yani batya .,lr ki ieine sarap korlar.(Ni'l,ati' XYL 114)

fe xrt IFr.l: Tnrkide batya a"! deAikled za ttr kitatsp koyarlar. . . (Des.XVI.203-1)

r& [Fal: Batya !t"11. (tanit. XvI' 217)

457

Page 277: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Bavlarnak: Zorlamrk, zotla aqmrk (?)

q . \ ' , i r , l , " r i - , l F n d i ' l r n l l L l l " "

r ' , , , , - - .i , , . c i j d L t l - r J . m - l L u r P h a r r u . ' ' r - ' m ' / J

" . . " , , "

, . r n , j u r u t ' ; i r c r l l ' l i ' l u t l s i l / t I I 1 t ; )

b lyb: . \ i lu lml l3 a l \mr, ' . l l r t r f r l tn i l

( . :uL i le at l i i g i inn i i im g i iz l i rLn ' br \ lL l t i

Z i r r : k i l rer I ru i ie gozi i I iz inazi i I r i i i rer in ( i ta t l i \ l l l .58a)

E S i r i l n . . . - . . ' I l o l : f i k i r l k r i - ' l & r ) 1 1 i i I r l ' 1 r ' L | ' i n l t i t u

ar , lan r ! ' rn , \ " Fal . l , r , rJ hemk' r tnLt ler in" ! l n i r I r i | ' r ' : r lJa l l |

, , i dd l ( r . l t iu , - ; r . . \ t i i i \ / I J13.)

bavl r rak : Tazr I t |11r ia rh:naL

s J. l ( i -darr ' , . - - - [ .1r .1 : i . , , ] i , ' ! r r t \ a r i : " r 'nr i i i " L r r rk j - - , "

' n i r a s n i a d , r . ( K a n t . ' \ i I l l ' . 1 \ ' 3 ' 1 J 6 0 )

\ l i l fsde . ' i [1r . ] : 5r \da i i i r { i r } ' i ) 'v ld i r r r i f l l ' ronaihne

( l t r i r . ' A d n \ i I ' / " 1 \ ' /

5 6 9 /

bgvl ' tmak : l r tursai ' r } i ' r r 'nAl t

c i r , . . . l t l - r \ ' l ' l r r ' ' : l r \ r ' i " r l '

-

" ' " ' l ' . i ' " , ' r ' 1 ' r ' L r l '

|ar i r , lo l r r ' i l r r ' l l \ l i ' l ' l \ ' J l3 l

bs-r ; l ZenS;r . u i is ta! ' r i

- r ' r i , , l ' . i r ' ' " ' r ' ' l r r ) 1 1

h i \ , l - " f ' r r ' . , r i f l l , ' i " r , : 1 j , " l i | \ "

| '

So, b:vsuL - . - , ' r r i " n r "krr l * r r i ) t ! ' i r ' r i l ' f r t i r ILLI

I u ' - r ' ' r \ . ' l ' - '1 1 1

i l J r \ l , r 'b r ' t l : i \ r t i r . ' i dL 'n l ' r ! r . ' , ' ' r - ' l ' I ' ' l ' l ' l i l j, r , , t " , . . "

a l i , " l

r g ' . r l " k r ' ' " " " l ' r i D r L " '

' - t

' - r a r , , l i r ' , r t r r ' l I r " l r l i ' ' t n ' \ ' ' ' I

r lururr nr . I 'ar k i : r l r in ' ' i ur t i ln ' ' r rL ' 'd ' r ' t t 131

. L i r I i . i ' r r id i l 'av l tdu tcndbzid ra\ rar

r.s@oll n;i^"- s"rrbetin" va'-az;''t

. ' 1 4 ' u r d u . " " r ' " . 1 , , . . H 4 I / l t ' l

- ,:- nadirahlar Md i'J rJi --Dd- f i , . l t " u d y , , I , - , , t i d i t s i h l r r '

T-lil.-t iu--u o't'- ed'ri'rir'r"

f f . , i l , 'e" t t i ' r ' r rr ' r r" ' ' - " ' ' ; i ' , r , . , , '

Kigi bav ir t ' i rnir-- ' ' t ' ;1' , : " ' ,v.,, . r, , \ . . \ , r . 28l/f iEi bsqs krD'

Dirit i ip di&!'r t"l ' l i i . ::t. . , i .r. \r | . rrrl. l /

Ilstadurur :t7ir

! Bryls! b"' srtrd' I I 'J ia \ 'r ' '"rrr t ' "1 .-,*1"i , , . . ,-,

Bu drhyr I 'efr '*r i ' ' l ' : ' : :1..1 ,.".. ,1ruA'6/.; ) r . : r i lYurar , i lcm' z hu \u l ' r r l u l ' r r ' r " r i rAt I

8 Ci in HaL Taal ; R, ' ' ,1 ' ; ! ' ' i i ' "d i 'c L i " r ' n U r l ' L l1u ' l

' i l ; ; , ' ; , , ruar,nrra, , r ,Jgrr " ' * , " , r " , , ; ) ,1,1

' ) ' . " ' i , . , " ,

li derler Srf-srnulu tn:uava

Bu i9 ma'lunilu! tolsul u bair

Bu kez g*tr nc kim r ant }led.nr' lavni nn:niiu

ki r'.ia "u-r.

hatul.r utak ollo u dcrvi" Lrt'( \ t uhon \ t 1 '9 )

Dnn b.ueuB{ olucaiaz d,,ldu rvUYkuya varrnq idi i,hs ii bav

$ Bu ayda 5av r c voh.u l , , \ de " t r r rur lsdr 'I leyheyi t t i : Bav]ar t l ,d i i - { l . t {x i d i l f

( C o t X r ' : t l )

( 1 e \ r " I l )

\,, fak;l, rir! iidiin'r( c . t s . X t . 2 9 ' 1 )

Krmusanr. .d l r r i ' rxr i1 l r r r ik f l l t a t iCiinle iymal ehli ilc ,sr h,rnr, r'oksol 'r hav

( D e l ; t \ t l i s )Cihcr hajkL raivv.r LrLl stn lir( " u u

g - l a ' . t , . i , r ) o k n J ! n i n d i r l ( e n € l . h i \ r ' l ; t )

Page 278: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: r , 4 . 1 : C i i c l d r e b w L i l i

, gA l iyy $ r " ' i uunr " t " t . x t / t r .71 .2 )

r"r'sseils hrzmFt ermckt'r' muat

i-i .,,"" p"-"9'"' val2r demilr"J

I Sd. Lant . l :v I IL 36r ' )

" r . r . r f , i ' / ) ' [Ar ' l : Di .kat iD u/" r in f " 'unn ao]an adam"

! i . " i t l i " , , l , t " - ' ' ' t " t ' r i r ;L i ' o luur ' l f i r ' r im dPt I i l t r r r r -

r , . . *a" !d . . ; ' , - " " belsrna 6 i ;n ' har : ' l " t ) r L i lur l id '

" "* i ' "a , - . d . r i r : , . ladr I 'a l Lunr ' b 'g r

"mir ncra-

o a ietirn"l ederlc! Tomeba"v, Balbay, Kayrtba)' gibi(Kan. Xr/I1! ' XIX. 1, 75t )

aye-baht-i pir ii bcni miik.im-i ba,v ii gcda

Mii!'im.i ala vii edna ruuh:in-i i$s u avM( Vastf. Xn. 180)

2. Utu, kibar, asil.

Delin oilanla ald,, aysuatliCorn nergis, yiizn giil, La]' sratl!

! Ve dahi eyitDi erdir kjn: Geqmil meilkler ve baylar kal'ave mescit ve ki,prii ve r inaredn yaptrEr deEildir, illa iriia d l r l o a k r . b d l L d i l ; 4 d r s o y l . n m , L i q i n .

(Enb. )iIV. a)

$ EnuBrul, Boy Begi olup Konya,dan Bu."a"1, Izn'k. lzniknirtara{linn feth ii teshir e{tip terabi.lr t.vahikr,nt(, b31' oldu.

3. Teniz.

$ siJ i . iL [-4. . ] : D,,ru su \ . r . . , l itdhii kiDse.

Na€ye en!eder"e fethed.r oludzri toL giiniitn bay rlr Lilllmfti

lrr -r hayqt ..

4 0 1

(Ddh. XII:. 39 )

bol(<:c41. Dn;. xY. 171)

(Lr . XL' . IL 2, J7 )

gr ; r ,vok, ka lb i bay , r ! o lu( B d b . X , L 1 , 6 0 t )

S M$sliimadara bayndan alrmrg aLqa ,l!aa.I For;h. ; a. yt,

s D, rv i .hre )a lu or . " ta)rudd , r "k " r

" 29/

t fa . i i . . : , t . hr .

S Bay L\il"r oallat1lM zeLirr L.rri.r.

r .J t l is ! \D bdin"s in buldu

' ' ' ' ' \u n l

Bttr bake cn'Je yoksul u baya (1r,

5 BayJna ,l! bu*rup deiviltere "..".,"::'1:;.'(r,ers. tt_. ]1,.1s6.. t)

S Tnvana trr; [i?d.] ; Giiglii ve bay 4t, . (S]. /:.. Xy. J.q

! Tiivanser Frr lt'd.l : Ba), .rLr ve rrivade !16,nslna.(Ni,?n,,i;.. .{t L 2t6)

! lbhar ,iL [r..] : rak; iLer bay oll.ak. ( E.b. \/r. 2,x)

g El-lnalzuz 5,[] [Ar.l: RrzJ<h ve nanipli ba_i -k;\i(,re/cetnan. xr t. 2, 291.1)

Yold. konacaL eaEdahep bay e'i,ekonYi vemeciBin miiftce trcm ocagDa eon (D. s. xvr. rsl)

$ Bu kiqi katr bay E,dr )rr_! ve maL 9ok iN,dL'r.

S Ta L;k Allah baydu! r.9! ye4i

Bay olayn delii dnca filro senKcndijziinc fak.! bilgil fahr scr

F Firal.] - dest *, tt [Fd.] : Bay

S Yohsulua hala eylc, bai4ar,ru

,1rd, verei odur bazdidnde

lSi . tu: . ) i l1/ . 2a6' t)

mnstaEri,:lir-{ llqnaL Xll 2x)

{'\ rtl sr)

. . ' ) . ( ie^; t : i t l 77)

enirll;k \-)r.( T d . l 4 h i ' \ : t t l u l ' t l

K;ni. Ilaydt, ii kjblini )'oksul .r,!lcr

Keetin ciiftir Lt:rnnn alibpHiilme{ter g.drva bava karlain (Kn1i: ' t

" t I I tb)

160

Page 279: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ha)qrt: I. Iinciki, 6ki, eslisi.

-,t,.L tJd, (1im betriD gijstl,rdi dof.u yolim{ l ,kk. r t ; iknr k i hal im bayagrde ! ! ! r hot o i i . l

/ Y ! r r ' . Y l , \ / : , .U l , , l . r 1 r , . . . . v \ , i / , ' F U ! { U l l r l .l l ry i f ln , lur i i ik i i r c ]4c Lt } l r l . (D", \ tV.72tMrc2 sii,d,, nrfo labu ayafr{hold{ o l , tu n i ick;u ba} ,Er , , ;L , l l : jk . t ; j t , :78.2)

$ { ) l l , tJ ,k h. r !a [ r r k i lb l i l l jnneEe ]snaid. . o i . , . , , ,1 !^r brsf, l,rhr. rl l,:J'k diilaDii ve bal.a+ - gili sili-r lltrr.

t ! : i . . \ . 7 )

\ \ aiu,l2rm ba.rir :i,i,,tq,i ol ?edrJe s.r.iriF,,t sirsr,.rditc,,f l l " L jJn r j r .s i f t 1 .npdi / k4 . t i t 86 . 2)i i ! 'd ,unla kn.rn lanz vaf ! ]m) , i r k , , i . , vdkr ,or l ,a \ -1Erd&r / js . H. { l i \ r I l j . /

\ s in . ,1 t r . t k , l , t , , .1 l fn ger i bavae, , " . , gb i ot , t ,/Las. ]1 l . ) , . t t ) t i . l )

\ u . . \ r i r r \ l d r n , t , i , n v a l r b i j r k i i . | 1 ! t . \ l . l 8 )

i \ l i l i . r , ,1 ,1 ' , r k iD i j f r )cs i . bak,cak La;d! , ur l r . , rn | lu raa l , i a k g n . i ! , , i r ! a r i i k s . k . / l l d : r i r . \ 1 . 1 1 . ! )

r l , j , I )a \1g,dan : : -1, aLlah, ] .e i e . : rJ . r ! r .( ; f r i i i L iDt , ,1 ' r r t inJ. d.g i l l ,a l .a f t i r i l , i / / , , , . ; \ l . l r j ; /

i . ( , i ' r ( l i ih r \ iq i l , rya l j rdm nur c idu, LxrL r , , , i , , , t ]J , ldn.(,.rtn"t \ l

')tit )

. l . \ t , . r , l r . . , h , ' n t , , , , r L , J \ J ' 1 . _ t ' " 1 , - , . , 1 . . ' , l ' , , 1 . , , ' : : 1 . :. . J , 1 , i , t . . , r . t i r . , \ r . I t '

( ; t . , i , , l r r rda h. r k i . . i g i i rn ,lltrrnlj, rr rD,ilt !lar-*ur"u turut

\ t , ! . & la( s i i i l t k i l ,avai r -e, hnl

.1i,:

i |a1, .L+ \ t i ' t t ' r l

i i"**' r" " t l": i j

/ L a s . :

, . r |u l tcr i E f fey ' L ' tdular ts r l " ( r \ r ' ldr h, r rJ , , j i .ud,' a 'd"' utt'

i ibAEk. i lubref l a l , t d-n d rp! tu1 a s, l i r l " r . l . . . ap, g, . rn i , r r i

b d u p b u n f a r t i t t e \ a a a ) a o . i r d i . t l l t r . . \ t . ! t ' t t

{ Let i f r r iber , Etr \af* g,dd i l . bn r \ l ' " l ,d : . : \1J, , . , , r 1 , . , r^u l-

;q. [arAruA gi rdr' / I a,, . .\ | . 2. 7.)

S Eier b iz bura i r . . i d ' l , ,yd\ " r 114"d, .F, . , i i l , t . r t , i t , , .n , , . ,

" bryrE' j r lenDd" o lu.nr la . t ; t , , l . r , .Jd. , , . , rJr , r .t L t J . s . t t u . . \ 1 . . 2 1 6 . i )

! 0l nukallitleri biz al.ladlk Gcrl.r. rik, Lxral, kiiitirlrilrdylari er. lxlii:. \t t)

g l i l i iheydi l lyc " .J+. I t r . l : I i r ;n i r r \ . . rs , .J^. , , l , i l l i \ . k , t , r lt l t d t , . \ l t I l C )

$ Ycrl.rine rast r ardJr ein. ]re,a!, r- ,_ lilj ,jtdi.rf..

' , { rdr q iD i i uaqi r or !a ! td: ! r I tu ; ' rh t \L I t l ) t i

Yiliyet ve&oL Jdu bi;r!,can / t.h. .\. \ I / i1 ,Gcld i A1-asofv. va,et r , , ; r , .6 0 l b a y a B l ) . e r i r . l a r t l t i l . / l t d t u t . \ t t t i a t l2. EsLisi sibi.

I l l a t , D m r i , l . u L r j . o : t " . J , r r . , , . ,

I z l r € ) e r e k s i l . [ j r i , 1 , . t t i ] n , t . r , , . , r . , .h d r .

, . . . , . . r . , , . ! t , t . 1 . . . . ,

I f - - r " - . , , , . / t ' t \ t

' ' - , q , ' . r , ) t - . . i , , t r . j . - , r l . . . , - .

t . . . ' / " 1 ' \ r ' ' ' l

r v c h i y a l \ r r 4 , t , t r , i , i , J . , . , i t , , , . t L t , , . r , , , t . . , . . , , , . t , .

8 r ' , l ' r , \ r . r r ' lurasrr , , t , , -_ . ,

8 " 1 ' r . " ' " I n i i - l r " i r " ' , L l ' l ' , , . ' / r , , I . t

l L l . 1 t . t . i . t . \ t t t l

t ] i '*. .r "r!4.,r | , , , l , .r i , r , ! , t ,m, L. h,.- " " r r ' p - i r ! , l : , J . , . . . . L . . J L r . / r . , r \ , / . ) ,

Page 280: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bayalrca : -dlelade.

Nice qe9mel.. var akar sit-be3nT"il,n.? dPtildi;r hara ca 6! e;1, ,if:"*'r#-:;i{r;*'

( siih. xlv. 139 )bagladr.

l Ihd4. E. XIY. t60)- . .^ . l t )

boyagJsyn ! Eski6i gibi.

5 L i i x 4 ' , ! . c " l d i m k r l i n ' L a ) a g ' l a ) u - j r " b , b e . L "

1cm. omazro L l .m. I ) i r r . r r r . \ r / J ; ;

$ Biregiiyri cyitselcr kir: Yii, ii azdF gekDek gtlek kin lcrgiin setin endamn b;ri I'idrd€n atrltlara, ge:ii hryalrlayq

r . - b i j r i i . o l , . ( x . l \ t . . 1 4 . 2 J

S Ey bahk, Tam diisrtDu iie g.rii bayaiir hal;1e diiD{il. Pt!ballk bayaE,layn biiryar oldr' (tr',t. xlv.8 )

Sii.i iqLi az az yedi taam

Ki l,atdgnayrn hoi oldu r,,uram (:liih XIv 29)

\ I{errai akL gitti, ba,vaE,layrn.rlc? dclil.lii.(Antd. XIr/. 2, al|)

$ Ol Sakar et komaz siiniik komaz, il]a giiynrdnrir vc ol giiv'i!'

mijile dali komaz geni '/enilenn! botaE a-vi 4-! ollt'.

(Lqs 1r' xv 669)

Q . . . idet . , ihcr ince bataf , la tD. lL;q baYirk la ' . ) ' { rksx l l t rk ta '( Fa!;h. ta. XV 20)

5 o l f ; , l r r I ' i , l , n n . u i J r t , l a r ' d i r i ! l i t i r ' l , l " ' " ' ' " " - l

o l d u ( ' l " L t ' i l 9 r t

-l b.t

bny*L, (baya) : Dcnin, geqen ,aman. a, evv.lLi za!'ra

Srin bizc saki alak, gcati buhonaz bayak i!.

Qibki cilnrirr gcqr:r, bi,i konagrl yay* | l{ad'

Ill,man'd,:m ki !(kr, 'iah evdcir yine

Krzr girili hem ba)'aEt toli,rna

Y;ne gelnis idi clindo ayak

Atarndu ijndin n;tckim bavak j!,

- t t / . 9 1 )

( sn i . t ! t 138 )

""", n;,"" dii.""ho\""Ylk'"i,

f i ],sJ';Ftg- bua ba "tdu

i j i- ' ft i xi I 165)

r . v t : B s d ' E '- t" i , , t*" r . -" 'L ' r ' l ' kur l urda R^ul ' r * J ' r- i ' [ r l - r bi '

I i l : ;J ' . ' | tbk ta ' ) ( t i -2)

B.y.t I Allah'Ln "hadim" s'frtr LaarlrnL'

^o** - ' " lFal rhb; ' l ' ger ' lemi : n" 'n ' mu' r ' t "a 't

i jai, i* i la. ' l .bi 'a' i L" @n"i ' ddd;' t /"r: !d' n se'?

"'"-J a"."a,n \ i Brrar i l i ro-r T' in i '1" \ l lFbn Tnil i-

l , j . J r " ' " a . - ' ' ! ' ; o i ' / / ' P r ' ̂ v t : t 7 ' I )

4f!tZenzin.bsys,li d-J"?1! ki dnnya addr fitDeYe

$ Ol Lavmin so1(L..rs. x' Iu. Xt ' .17 '2)

$ol Ladar kE,rA, kim ol halku i)BahDdan trevEit oidu v'

Linse il62lgetirmcdiiin trayrk bildi. (Enb. xlt/ 82)

Dahi aldt k'z oElall.i hab',kH*i ,** g0."" b.orla.' bay,kAdt ii k r9 padilahl 'kt a gerektir bil I'alnkau iliyle hasrt otrr ili .ihan dileBi

burlrt aldaD,,ittr.

hpr 3 ,4.!*, aqikir, muhahkak, gerqek, inphcsiz'

Tevbek surr siiziine olsu a,!*

Hecip oldm Yusd'a bilsiin batk -:,r! (\'uz $evtt ]{III s8)

Tuluben llda Ben ba]lk olasnrNe kie iste. isci baytk i.r bddsB

( t 'e l ' t X i t I ' Xt t ' s t )

Serr "y"'"u"

ol u,vrn,k tksikt.rin I'ilgil bay[ n- '

Dahi nice bularr tsnl d&im srlninle yardnrnr(Yuns XI I I ' XIv ' tga)

( D a h . X I V . 3 9 )

(Ket. XIv. a3)

Page 281: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

' L "h la . ' baF l '&r rd un iJn '1" Lodu b i r r d rnarJ ' f ' d ' r

I i"i ' l l l- ".",ia- arr"t t ', 'a* r' : 'o)d',', b.t, F: 'u. Lirbda i r " ,

_

" \ i i z i jd :b rFm. I ta ;b rn : . b r ' sF ' ' ladra c ' l

l is jd ' l , l ; l . i - , l " r ' ' lJ lo, / . lah,rardrroi ' t ' 5 'bz: I m'

11i"""" , i* . ." . I ' i . b,rm-/ 'P h' tai 6lxrm di ' iP ?i ' i L ldr 'o . t * i - , "

" ' - ' , * ' ' n t ' ' \ i r t i : l y ' r J - u " U

i ' r i r I r l l r o a

I i" i , o, ",

ha.ard),m u.L'" i ' ." i l , ; ; . ' ! i : ,1:; ;didi.

!.ytoak 'Zenginolnak'

$ Koyun ucddan bavrdr 'tr:? tI'iiruh XIl' 262)

g Ol yo[su.llar kamu a n iriDdcki a]rD ile bavrdr r'r '

(Eah. xlv. 762)

g Kaadir Tam verrne,virtc er }a-vuaz )'"1' lDP't' XIt'' 3)

$ Her k\i rc kailar ba1nna - -'L' ta'an gok olnrsa ''lbettc ark6'"

rur a; diinyadd ijhm. (1t6r' XV l87)

S Sol kinse ki hois clup cem'edtt raalin' ol irer giin dur-

r!q.p attmr amnuni, .mn gibi kiii Fiimhn deAildi' b3lrDaz

; . r ! . t r la"r i I . \1 2? ' )

lcibnhi. XYI 5)

S El-isdii )-:r'L flr.l: Bar ctnak vc ba"vrmak'( ' ferccmcn Xt ' l 147-t)

XiG. kin Crtap ! "@") " l .a\ uodz ,Anadrr mr .crd hq' eof u * {]). R. xvl. 229J

lrltuEk , z"ogio etrrr,,t.

turP ryddrkalDadr mal ba{ ' t rO l g a r i p h a y r r r l . , - - e . t h . u i k a i ' ' l u . 5 1 d \ l i " ; ' i

K'oIu! Allah ai mldrn iq obte.Huda vernesc devlet baymaz l-! {r

467

Senjr fi].rinr batni idim bat,k Jq!

Ne egriik iCim bclli ne hot a"v,k

tsay$ bil ki kuvi cr vereD olduntr

Gereki. di.ilt; gerek iildiirnr

S \ " rddAi iu Tanr i1dr . rAe r" tu"du;u, , rd, r i \ , . , . \c_B a v r k , - o l t ' - i , @ r , r ' c , ' t . m " o - . 1 , ' n ' - u r "

* e I ' .

( ynz. .. XIv. t49)

/.9iiir. ,\lt1 6r

l r i i .a&. Xy.21)

Gus6a lol ol. iiEnit il hastal,kH.m bi r u lu pad; tat r g id. tay* | i le in@r' . Xt : .6q. t )

I nay,k tn,.n(I, hig ,siipLe itmedj. itadt. Xv. tg)

Dua nakhul ohrr harctte ba_vrk

EEelri Lazrct., olmazsa le]1k (Cery. Llti;. Xtt. 182)

Dii t eBlellnrr r:y ngrk ibaCet krl llaka ]a1',lr{ ' l d d ; , " ; l r i \ u b r \ r k , 1 , " d i p " r ' a r r i r r h . i '

(fr ' i t. xr. 4])

q Dahi ba_vrk i., bird or k; s,Ernacak ,'L],l,Til.o,':

",B']ar iki elfalt,r Hakta ba,]"t],Tefasir ii ehadiro nuvafik (: tia ,lll/ 1'"0)

E Bay* iisb\ benim y,nura doim ,voidur.

EEerhat& o]$asa Allllad'Je ba' kNebilik, ola idi ana lnvrk

Ntdir ne.vvira'r [ulr.] : ay ii snnct hapk

Bilirim b..n bedm halimi bayilrSijziimii sezrnez.n tapura lay[

It:,:. C,t. )il 26)

( ieh J \ I : I l t )

{ f tu" - | ! , 1 : tpk6iz . b, r r l , v ' i ;n , ln i l 0 ' , ' ,

$ F r n . L f r . l : $ " | t s i z . r a r . , : i . . t \ I t n t h ' !

bsyJEsk: T.tala diiEmek, ondigc etraek, iiziilaeL.

6 L. , r j . r dajJ ; r l imizdpdir . \ ; - . " 1" . ' , " - r , l ' , ' " '1 .1; ;

i t r f - r , ? ( / \ n t e r . X I r ' . : ; ' ' -

466

Page 282: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ba,vrk bil kar,aat biy,du )1t, eii

5 EEcr fak i r leGeT&n ba) ]dur r l " ar la l

bey klnrak : Zenginleltimr:k.

E Miiflis-i bin.va ikcD ihsa an./L, br)-

ba) kili : ZenFin adan.

5 ld .b-desi r - r : _ j l rd . l

l , l .n i r r .1r ! ,( t l 6 n ; , . \ . t i , , ,

( s i . Da. : . : I i . 139 .2)

ol Hfr l ) rr l r i i , l , . - )- ; - r .l f i i i ]1 ,ksu l l , , k r i , r .

Bal kigi .,:-r,,(ca,a. t i : : l i i .

( ( :dn. 1.u. ) t t ' ! I

e t . t )

2)

rcbaylkdan : ; r . f , ,k i r l i : , , mi jb .

l:vvel beElerini, boy nokerlcrini bah1i9( ).iauh. :':t 1,. SB4)

( i:. 1 l;tt. ,,

t t " ' L . i / . s;)

5 Tuvani r rj ll?d.l : (;n!rii

bayltk : Z@ginlik.

S Kavm ii kabile sahil,lc.inct . la o la. lara

S Tua'n ademilrrdrt krssil ki&rana'k , lnaktd sakrngr l k im ot

( K . s i r . : . 1 ' . 3 2 3 2 )

S Bavl ,k h i iner i led i i r , na l i lc deEi i ld i i r . ( ( ; i i ts . . \ : I . l I . I )

s \ . \ a , . i [ f d . ] : \ i . n r t r e b a v t r k . ( s , h . . 1 , . . ] : t . 5 . 2 )

5 5 i l f r c r i e D F L r u l u l ' . , ) l , r J - J , , ' u , , , , 1 , , , , . , d , . ; t - , r .

Q . . . Yani baya Layl,fua gijre, yohsltr yoh| tri'J,a g0r0

rc. r:' \t' 6t). i d " r . h , r i a . , . t . . \ J . , , J . r D L r \ r , l d . r - \ , ) . - . r t u l l '

I t o J i h . ^ | 1 : u t

$ Bi r gnn BeDe,harui t i . tar lucak 6 i j r ierc i rkch Lrvt rL - o: ,sd l lsr iz i 9rkn. HatrD (y i i . . . ( I . 'erac. ; l : t t

468

l

(I)nb. .\ ! I ' .6as)

$ llcr kimse ki jlilB hasrl etrnedi re l,aylk a., jlin L.lpernek.ldL di'ndiiiip )rataya ulairrd,.

\

L " w l , i i D f r k n D d c d i r ' l l ' t d l \ l / l J l

lB@ " l l

. , r ^ r . Ba \ l , ea , " , i nn . l ' ( u i l t dh \ t : 7 1r L"idcn ": ' ' ' '

i d . \ u / a d P d ' ? " r r n P ' J i l r l r l P I ' \ l i i l ' '

6 1 4 " F "

- , a , , , . 1 t r r l l

tu"nra, 11-r,i,'a- s"qmcr F'n1 " "^i'.",11,J ^'i:';;

s liivltseri ,r,'lri lrdl : Baltlk illr ' (Fatu;t Xt'1 249)

' ] i n P l i I l l / i : ,

! D.hresi 5, r l rd l : Dar [8 r ' '

6 V c c d ! r l " I ( l : K u & ' t \ ' h J \ l r l j ! 'r ' -

t b a L . \ t t . : . t 8 6 )

! E l 'gm6' . r -Jr [1r ' ] I Ba-v l lk ; r r -v$rr g ib i ( ' th X ' I -739)

5 S 6 v e t , r r ; [ l / ] : B a v l k ( I l n n k h a L X t I I 2 2 ' 1 )

t E s s e r v a r , ' l i r . l : B $ h l ' k r r ' r . i ! e l u d r ' r

* t u e t E a D s ' n a l ( d ' b \ t l l l ' " '

2 )

btDr: Kdmak, inanEak.

$ Sirh ol Diirnvvc l inize, hilmiDiz( IJaY r p .-* ! bizi sizin hiz cti-

nize vinbidikr.

r.tt (r) dutulrnal i (Sar,lnak nz.h, pazar yr:rbc qrkrr,lnak

! Psdiqabm agnan,na zarar onr.tr.p olaasD ,1,\u marizoLr hin dttn ynz oruz bir koru ve kuu bazar durulut, - j,

Larrl otdu.

! $erayti "r-;

( t i i t & . x l l . 2 5 9 )

a'da satrhp on n,; Lin itokuz )ii, krrk 1,.. akca

X*y"doyu

(S;c B Xl ' t t ) , IA7)

aEasr, belediye zdrtn imili, miiti ttii'i

l .4 t . l . Bea. b. i ' 6 i r , r r j ' ve i$a!r oEl r '

(Bdt , . XL ' l 2 , s99 )

.i Yozgat to ]Iultata run bekmezj gaari,I. kem,lirhaza" b"!' m.ff"tiyt. Lavdohrndu.

(Sic. 1. XVI 3' 1167)

469

Page 283: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

q \tf\ i \rkar! bahk, ta., b;ze l)a?a. l,lir .;, l . r . 1 . \ n m . , t i . - j . . r . t r . t , p t , , r n \ . , t " t , , , , i r , . ; ? , ;

l i \

, J n . , . ' r r r r t . 1 , i d , r i l , L , l i k t , r i e . r t , l " r r m , . r r , , r r r , . , , , ; : l i ' b \) i ' 1 , : u , L J / . r . I , J : ,

" r . l , n l ' u , , , p . t . i t , . r . \ ; , ' . ' \ i \

baa. {vlemek; + bsa. ir'x.k. " jsgl

bazxn d i indnrnek : pa,&t , i , bozEak.

b \ 1 , / L ' . r l t , h m , I r , t - \ . t L , b m , , , \ . i t . , / r , . i , . / . , . _ , .l ' . r ' , 1 . 1 , ' . . i r , , l , . t / . , r ' ' l u n , l ' , r d i i L _ r . 1 , . .

] ' " ( ' t

r,., i ,"r.. ,., . i , , , ' i , l i fbaza, i r t r ,er , (baar c) tonel , baz. . kr lnnk) : I ,azrr l jL \1t ,or l

K, lunlu j__! ta . r .L l ,u a lDr ta L.Lza. , _ .lq . rdr v i rc o lnuyrr r Lrr ider / ) r : . r i rns. _\ r t . l ; r l

{ i l }undi r akdcn I t , ,sr r r : r .aD k iD! .s , , f ,1 , j , \ i ro , i do lu,mrr . ( r ra k i l ts i . l ,azf i , t i i t ) - , , { , ,1 , zr i : r l , i i r i i l i t i i i ,? s l lork l r r . rn is id iD. /sn. 1. _! r / l . , l i8)

\ D1d,d.Dr akdeh \ i . rn i J t r , r t re \ar1\ r r t r .z iDL .a,L.anar ., ia \ . r k .s i t , baza. i ru i . J : . r - r r . , ;d ik . r / j , , l . \ t / . , , j /

\ Urzbur . \ l tm.r l i1- \e l i , Lu n; , \n l i i , r . l )azar fv t rd i tu , r rL, nr i l rhu ) in . l ) rz{n ddn( l i i f l l i i t i l , . r i , , r ,L? ro i r ) r

( S i t l . \ t i 1 1 a r 8 )

\ i , l \ : ik i ' I ) . . !nz . , t , j r r i \a{ le ! i , l f t [ ,a . , . . l , i i : i . ] - : _ _

b a z a r t , l . , a k : + B a a . i r r . [ . / \ i ' 1 \ 1 1 ] t q l l

bazar lantnak : . \L ; ro i , . , . ru .k .

. \ 1 , : , r r r i - - ! I . r r . l : | i r v r n l c h a j k J , s . , r , , r r i , ! , I , r r l u 'D r k J i - r - - - . t l t t \ t t . : . : l : v l

ba z 'nni : I l iz , : rn in.

( o r h a s r a l , . i . r r t i h , . t s f rOl , ln i , r Lu ta.zb, i , r - - r r t ,u z . r

4 i t )

- ' * : : , ' " : l : : " ' " ' ra r ' r ' n ' )

: h " ' ' | r ' r r ru ' r r k " r rn '

ffi;r.'."r ri,t'-i- L i , n \ ( ' r . . . , , , . r I ' r h r ' . r ' . , l , r l . 1 , 1 , ' . r : t l , i . , r '

! B r r l a s r " - r l , t . r . . \ / r . . ,

. r f i n v n z n " r , r m a , l r r r ' 1 " 1 " ' r " ' z l ' o . r ' ' l r ' l r l ' r l " I3 1 ' . . , i

" u , r - , , 1 n 1 ' , r , , r r ' l . r r ' L r r " r ' t t \ ' t ' \ 1 t l

YUs' ' '

e p i . , n i r k , ' y ' d l t r " I r n r ' ' l l ' r 1 " ' r i ' l ' r L ' z l " r ' n

" l ' r

r L i l ; t " ' , r d i l ' r I V r J r r r ' \ I r ' ' r , ' r '

B! , . ! i rzr r ra 'nrnrn | ' r \ ' r1

Ayalr ddl:t thli bazlan&t -- -/ \ ! . l t t u t . L \ l . t t J 1 )

Diitnndc giirDc, nli l,azirntrr I

Sanrrdr l razfanac g i i r i i r , " sr . , ( I tnyni Xt 6 l )

g Va.n imdi lu harr rh. , l , i r r dan. hazl rn,n . - , - i , l i i l , r . r r i

i i renndc p i , . i rnr . I I ) ' L tnt . \ l . l t t l )

$ t laosik - l rL ' l l .o . l : l l . ,?hn. . ; , d f ,1 i l l r . i L i f ! 'L h. ,Euru yrE iq in( I . b i i i i f l i r l r r . I I r ' , \ . \ f I . 195 ! )

Hd d i j l i in gdgsnmi in i isr i i r (1. ydr l I )az l rxr&t , r , , - r : ,S€vgi o{l i} le t,u si i l . i iD , lal, i t ' , . *, ' r ' ' , r), ,1

, -r, r. , ,r,

( : n n ] i t . \ t t . ! ) ! )

i

! (DeveD;,) r)udakrln

/rrruti. .\ t l. lt5 )

( , l i n i r l i I r . f \ ( ra l ,n r l , rn l i i r l - i baz l !n i ( J

I l , t t f . \ I L 2 t t )

A9l* cerisi rir iiBir bazlamr"

$ Iansrk -_. - . . , l t , , . l : I l .?raDr, , - - :

Dedi y i rd ih. odur i l . r { l i ' , i t . ! ,Tezc soFanii ,,-'untal t)uhnu,j r]

r la ,vdr e r l r rLm ma s i l r r( \ d h \ d l r ' \ . X l ' ) 5 8 )

1 ; t

Page 284: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

6 T r b ; t r y ' c * " I h . ] : T a i a n i c i n ' 1 . b , : " 1 \ . , - . , , , . l o . !h : , r r m . , , / t " , , \ t / ; . ' j ; :

S E t - r u l l . - ! 1 , , 1 , . 1 : h i l " r i i m b r k h l , i . i ' , t , 1 ' " r i , , , . "l raz l rmrc. t r4*n 'a. . \ t L ' , \

bazlan ' i . . : + bsz laha". ' "

brzu : Krwet. kudrt.

Akl-i nd. (iti L! baztr rj,? yoktuiuSrt r n lende terazu yokturur (Vdh.Lt . XV.29.) )

bec€k : Tiil.

Bccckl:ri ,srre D;sal-i ma,v-i crbuBerinden rark,l irD r ta be damM (Latentli. XILN)

beceEe : Kulubc, .v.1kulubesi.

Q Anrlu Oeyvc'ye varndr, kafirleri h,sailann }ali Lonp lionderesine bir l,e..trc q yapmDlar. Osnan IIar nAndirhahrrdar olup iizerlerine rlgu ..liip tafetii'l-an iqinde kiir'

fannr ternDar eyledi. (Solak. XI ' IL 7'2)

S Padital artna haindirter ve Lir diirlii dil sij\ieinp h't{

vermczle., sarp ye erde oturup vc l'.c.ne -! aEElafld'

tunp hayl i cengcyledi ld . . . ( .1 t . X] / I 12t)

becid: r . qeLuk, acc le, derhal .

lp l i l r ' r l im qulbara "an1'

ymdk Fro"d;"

tsr ' L l b .c id , . r , .nar lar g" lu in a l .u l ' .2 ; . , i

l Y u n u ' l l l l { I t t t '

s$

472

) dhnrz s id.h; l ' . r in Di i r in

B u ) a , l - i l d c r u n , s e n r y o l d a 5 r n i s r ; i \ / v "

\p r , i . r i r i r i4 b - . id kusa. . r - " r , - , i ; l ; . ^ , , , ,

Ora,Io Aorcr bc. id - ' s i i rdi i t 48tu \ l l l ' , , ' ,

Egrr zsru*t ol , rp be. id E g-"k . i "" ' ' l . r . "J* ,b 'qf : ; ;r e r a d r r . l y o d i 6 ; I

t ' '

t tr,! CasliP

olmak alametleri:

5 Ve b dtr becid kaDamrk ve

Buru becid kuamak.lTeshi t . XIV'XV. 4)

aErz tan tatlq olmak.(Mi1 . t . a l r ' . xv . 3 " 1 )

^ , - ^ r . , . e i : ) " u i i i n t a l u s u ' 1 " ! r l d i ' . l " ' i , l " ' i : i o ' f i -

s ! 'r if,. ardi t BPktr' \ t tt i )

g ;eni''slnetj'd.n iimit ke:u'rlir'r, be'id

i;:1':'ri'\;;

ki l'

bu farz becid otrlu hacdan; ni{tin hi hc b;r farzdlr

kolay ol!1as! gelesi yrl \dam dese r::riz rl"r'(Kab. Xt/. 3s)

Nilesin hantldrrin g0rs eYlc,ven

HrE{ lley gibi bccid c0; e,vlrytn (Ru;rtti. \V. 151)

6 UcEak iqnrdc -vazrlar vard,t. Kul kaedr Lin tnate melgul" ola, ol yaa isinde ol kul;!iin diirlij dnrlii afallM diherler vc

lecid ra ittdl.r vc kaldr lin ol kul laalten dura, dlar(x'ez. r,n. xv. NB - 1)

g Ote yaharla s€eldiEi oElo1 kuit kapt,, 01 doqdr: Revendesu igindo bDlundu, b{,enl gele,vir didi ol oEld.ulu dahiBuya dnriidn. (lq.c. Xl'. 513)

Becid yiirndii cehdcdip aiiliilriiCerm snrdn vii ol ..m.a ir\1i (RaM'. Xl/. 15)

! Tiz abdcst ald, seccadr:yi gere Lrrirl* .:r:yiitiidii, r.yhin addrd:dl yorri. (lliiz. Xl'. .15,1.)

$ Legker gaqiip Lccid { }nrndijt{,r. ( }liistin. xv. 6, 6)BL. id yc l g ib ig i i l , i l i i ! . r , , r rd . r ' n a y o l l a n n b a k i l s J ! , , r r , 1 , , t . \ t . / n o lV.rirle!tiz o, br sii vrrr\ r oradan l * . iJ p"ruz, . \ . t . r t j , f i . , . \ | i . /u . , ) ] /2. Miinhemik, diir'"iin.

o . r " tDr

l . t , ) i i , l , . i . , i rz" r i r , " r a . tak t a r , l , r i r . ra d,n f i jzd!d"n-qunrnayh.a ot b izd"n sJ Ut s ; i r i i r , r j d"pr td i r .

( K t L X I l / . 7 8 - 2 )

Page 285: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

3. S,k s*, drvanr, otarak.

s . . \ . r , " , j , t r i ! ; . t , . p \ d r \ i ! d \ r u l u l r a r l t r . , . . , , , r .

B ' d ! " i i , , , { i E m i . t a i , t i b , - i . t

t t ' t t , . , \ " 1 t l w .

agLLrar ,r'udu^nrrttd idi he(id . ,

s \r 'd ,*, ' , rd,. ! i r . ' , .r" ". , , , , .-". , . , l , i ; t , ]11

., , ,

s n...r : .,r ,.tu.r. . ,, ,, ,",:ll: ];':.' ', ; ,

1, , . , .n1, , , , , rd , i ; l , l . , r r l i , , , r , " ' , , " , , . r , . , " ' . i i ,D 4 a i r ( , t n ! , n r n a r , , , n n l , b n x nn,,," t," a.,r,,t,,.,,,".-r"",, i" tttuhde ,\t l t? )

;.::; iff ;:ll": i;i;*i:r' -l , : : : :

, .1 , , , , ,u , , . , , , , . ' " , , , ,a , , , , \ t La,;",1i'.:1::' *:'.j;ilil":; i:;1,;,.1. q.,k. zi,ad..

r r , i , . J , , . . u , \ t , r , . r l , , , , \ j , . \ , . l n a

I ' l ' " ' " " ' " ' " r ' | k " \ i - \ , r , ' Io

, l - 1 , " " ' 1" t ' " . , , ' i r ! , r . \ : . , , \ .Fk r \ . r . , I I . r . , f \ , , . r 1 t u . , r

bec dtrrnatr : + her rtnrnak^. ,1.

" , : , , .1 . ( t , .c id duIn.L. r r t , i , t rurr. , / . r ; r , , l . i . r n , A , - , f . , & , . 1 . . " . . ' n r ' )

/ l )nh. \ I t bt l

- - " s r k i t a . ' i : i l n r l r " n d ' i ' i t c n l i . i , .

, i - ^ ;^" .^ l g . l . o l t i jzd sd\ l .meFp ln . ,d

(Ker. xIr'.)

" a d a r e r s i i / i , u e d ' , r i , l u t b a . i J d r ' \ , u i : L r . . . , , - b u , -, ; ; . " , t - * b u l d ' u ? L r . \ i r r i : \ " ' o r u , r r \ a r , | | r . r o s J

i u $ z i i l i n , , \ k u \ J ( r " 1 , . \ , ' i r l , - i d J ' r , r u . L r p \ d i , . :

C t u b e c i , l d u t r u n : j - ' l a r i a \ ' 1 , \ . r p \ i m . t x p l . \ 1 1 . 1 2 . 2 r

Bn ulu Lulbi'-''e biinlat u!&srz

Becid dutasrz -:'tjrr rt iistiihe du.aiz (Hur. XIl,. 2t)

eiin becid dutin 'Jr:rr "4 leriran oldtrlar

Kanu rd halk, katura gtldiler (var. 'rart. XIr. 7)

Hnrna'ya giinki ma'Inu ol.lu atr! al

Becid dut tu i l i r k t lDad, ihn i l l lsk. XIr . . 2 .13. r )

g D e d i l e r k i : S c n d o b i r b i r i \ s . r i z f r l a r . O l a r r a t d f d i k i : B elinle biti )ok- lthah rdrit beci(l trtrrda. _!{r! trr.

(Le1s ;1r ' x I / : )e t )

5 l lh&h ar ! r J .1 ' .1 : Be.nt tu tmak _:r _.1. r . / t r r inr . } o t , . Xt t I .7_I )

I Ande bir seat kaitar irf.ikD.L3&de becid durm.zs,?.

is tedcz," ;z \ . b i . s i la t Lrdar ,/Cer. I ts . - \ I . i15,

5o l ada( re i , z i , r , t , i L . r ! , r , i r r , ld e . i d d u r - . - , J n , I , J a l , ! / r ^ r , . r e , t , ! , , / , , , r a . \ i . u ) ] . /^opatup b t r l , , l i l i j , . l L ,axJ \ ; r

. , . d * i d d , r t t n , r i l 1 ' ' , ; . ; , , n , , , ) , / . , , , 4 \ t . / v : /

!'cid duhamak : .t]ilns crmrmrk.

i l f '0. *'au l jtu ,,r is.,, .,.hr 'r

;EUnoF m. i , r u i i , ,1 .1 . , t i ro e o d d , , r r n d , L , r _ r _ \ - , i , , \ i \ , \ , \ , d i

! . . . " s e n ( " E , r i F l r t , r , t , , , , , , , , , , / \ 1 . r . \ / t . , . . j . /

ToI"u ',- ' , ' , ' '"., , ,. -,r,., ' , , , , , , ,,.n,,r. ..,.,,.,..,^.; - i \ , . 1 . , , t , , . . , 1 t , . \ , . , r . . m j i , . , r , J r . ,Y a r t u l l a n j , . t , , n , r .

l . \ t . 2 . t /

.1 ; ;

Page 286: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

( Mifudh.;,2. TAcil ermok.

S Veridetr !rr,1r lrd.l :... ve becid.temeL I-.: ac6te(c"f. xvli

$ Risten a--rr [f'o.l : B@itlelnek ,:r-t + t.,cil n"5on.*(&f. xvr. ie

s Varid€n r+ jr , [ra.] : Becittenek C.l:: , ( Ni,wri. Xy,,$ Risten .i-rr [F'a.]: Becidlemek 4.. (Nfmeti. XVL5 Ve.iden rJ:)tr lao.l : yut,aek ve becidr€rnek lts ,

becidl.rmek : Haz,rlat'ak. G"ntt' xii"1

5 ,vr

y:ya1an vc m[se iDdeD birer r,Dpsue I: , iy . r l r 'pbF

on gnn i ( indc ranp Karamao.aaB,El.rb.Eisine nrtal.t ia;p Vra"r,'1,. .i",,*""a.r,TyD' rq id io . (sic. B. XY, 5,

b€cid oll||ak : Surel{li gatrgmak, iizedne diiqEek, rs.a. etdJr;Dde becid ot Jrt rt diiniq er biqi^ 'D iq fer o lur L jq i iq er b ig i ts i ih . Xty.2t

S ... Trp ilnitr_ kesbeyleneBe becid otdutn. qiin ot iridionez nesne aniadrm.. (Kci. xI/. 10,

S osul sen Jnala becid ol, ]8. (De&. E. xIt/.$ ve ol yawz re yuamaz irtere be.id r4 otduHafl i$ii,

fann azabrn ia<de k, tar id i . (Enb. XIy.

S Bir gi in bir L;qi HireD.; ds.vere t ,Er&. H;t .n r l r t , ;oavere \anDazm dedi. Ot t( i r i b*;a otau , , . l ' lo

Qu' ia' xY' t21 '

476

S Yaliden !{.,rr [ru.]: Becitremel d-k . (5,h.4". XV,

$ Veriden !+rtJ [Id.l: yutmak ve beitla&e! d]<'

'.. (Harain. XY. 38 - 2)

rb€ciri ol JJI ri deseler kaplu rlerisia gey derler.(Eoy. XV. 199)

r lgraanla becid olup urrll; bakalsa, Luausa Lilt

;r bular anrnr nosne yi',rit ola, go'iin kuwetin ets€!.

sor, ceHzelere hazrr ol, nakberlere gok var qiinkil'mareye becirl ola6tn, hetns.n bu Draraz serder gide.

Liri bu iiq nesneye becid oldu. (Mnz. XV. 135)

rornedea salr.ll ve diit nemey€ becid ol.'

(Miiz. XV- 160 )

..: Birl.ag gun diinya)a gezem, igim dnzem ddtui

letitriz bile olsua didi. Pa&eah +tti : Beni kolapgidersh, b€a sensiz oLmazam. 9ahzade eitti: Ban

tehini gdreyim ge geleyim. Becid oldu ,rr),l r3

oyledi Padigah nza verdi. (Ferec. XV. 448)

}i Iblis Eyyub Aleyhisrel6.mm sabd ve qiiLriin igitti,bldu ki Eyyub Aleyhislelama bir i! ide.

ollln Tahnnm siinieti iirerine ki bu.dardan dn segenishde idi . ..

(Enot. xY. 86)

(Hen. XIX- 36)

(Ceu. Es. xv. 136)

ol Jrrq ve ihtiltam eyle. ($euohid, XYI. 189)

: + becid dutm&k.

: .-t becidlemeL.

: Egitolraak, Dnsavi olmak.

ta$etir qektiE ve Yakup'la bedellegtim

biltru, tehus) : Horu.

her rlem aiieafirdir bagrtlak gibi illerdealu gibi iistaz, kimi bidnus d,rjr, gibi esha

(Muhan. xV. s12) |

477

Page 287: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S 0l fc;$r. bidnus .,,:i, snrcrild.dir lv'n xv. 2s)s r r - r ' J s , - J L I r . . ] : r { , , n , - u n , r , i g i . I I o . u s u , r , r : l e . "

- . . . \ p l c b t r d . l l r r / - ( X d 2 b . v t J I t . 2 s 1 ' . ' \ ; l

S t l z u l , a ' . , . [ . 1 , . 1 : H , , r u , l " n l f . I ' r - d J o ' d , n t , . . r . u e ^ i , .. a ) r J } g i h i . T L r l , , . b . d i n u r r u r - . . h o r , . l * i . , d i r .

(Kdl,b. xr/trr. a0. t)b€.lrik, (bed.iik) : rEfihek ictn nznn.a diirnhiis lantuti lines..

E Lnl. ^ j , IFdlr . . y. bedriEe . l j i , , lahi der l . r i , i arrat lare$rirler. lDet. :..1.i. 3Jt.2)

{ Giiline t_I( []'..1 : l]edril .lrr, vc vumak v. r-u\dtak yly ilearar lar. (Dee. Xa t . 349 .2)

S Li . i r [Fa.] : Bedrnk: i rr , . ( ldni t . xt .L 6i7)

S a;iilriilc r Jf [.lio.] : . . ve tn{rik Jr! ki patuulru eylerter.(cdf. xr t . 112.1)

$ L e n, [Fo.] : Bedrik ve eerne liilesi.(( ,af . \ t 'L ts2' t )

S Kal,,.li [i'o.] : ts.drik ki av.atlar puuku sijbiic. evle erde egi irler. ({:af. Xt'I 124.2)

S Kale .rti lir4.l : Xuma,s vr: nlet-i hare h1)r n,,r.;rdun ve harL d z " . i h a o , . p d L , u L b p d r i r i , ,

) , r , r . I , 1 . . . , , . . * ,

r r F l L m i : : r i r d I f a . l : : i s , . t , , . . * l , h l . r u l : i b l / " l : L . d , t' ii !or^

(Coq i tll 72)

l l i l l ; ( i tu , ,LLtJn .onrJ . - r ,1 ,1, t r ' l ;1 , :

tmuk *b ik( iPr jne , le r k , I ' rJ ' "S .Es-$l,ib ;.-' i-4r.1

uzu. uzur d ii riiliuiifk isndc bednk - ; r

bedrii* : + bed.i}

4, -g

xv lu - ) l I : ; l 5J1)

)

\t ., ^ ( b r k ( I ) . b i s ) : l Z ' \ ' r ' l o c i( ' l l . l

^n; i . bdrkr ' J l t indd anL

f;"ff''u. *'-n*"" ':'"'. r'l'il' -i'"ra. "rl" "Y'to't''l l t" i , ole' l b"r '"" n' ' I" og""

."" i"r.vai i . lu a-git 1,, " im

b's,,m " 'i l * i r , " ' a i i ' t . ' i c l " z ; - i i r d i r : : r 'm I ) " ' s " J \ / / / - ' r - 1 i )

2, Kii,ink devlet balk!J!'

Ki l iger b.gi ' r i - f g; jz ' i l ' i ' u lJ

Y . s a n d a n t t . J . a i ! i r ' ' l ' t J ' / l : , I h \ l t / t )

O vakt,n haseki ohF d'hi tltk --ll

Bu sdz sereeklisnr. tutmag,l icck (leh $. xYI. 8)

Uar it [Fo.]: Ulu bii Jlr ve kirbusaray.( N u h . T u h . x t u . t 3 ! , 2 )

Key ' [Fr. ] : Bi i ,vnl . b;E .+r . (Nuh. ' rnh.xr ' t I . t61 . t )

Ucn melik -n. [-,1r.] : l,.i r! oldtr, h.D l,cll,r : miilnk [.1/.1( & t . K e . X t ' 1 r . 8 3 )

El-eDir j,)L [.,1r.] : Buy-ruk sahibi ki Tiirkq. bil r-L-, deniir.( K. leb. Xl t t I . s l t - t )

3. Amir, nnfuzlu, ilfi gelen. sijzii gelcn. zcnij't a{ao.BeBiinlo r<r<, irjte$br: l tirt ijiiitEier ol katr tutsa *n sa,i nri

$ BiE ..!] t.lo tat,u ana escr kalnn ar.l;. ( Dur..E.^ r |.259 )

BeE 4 ou,"g. a;,

( lbruhin. Xt ' . 21 - l )

( l i " a h i m . \ t . . : t 7 , 1 )

kulaluza : Lldi [-1r.]lCn. Kt xrIL 5a)

rev l i . r . r ; - j r l 1r . l ,dr \ t r i ar a?r : d, :h l , . l , , i [ ,1r .1(Cet . Ke. Xr I1.77)

Dvl iya kur l , ,L 1, i j r i l l . r Lr r i !^rI! cihua a"tnfdi .u! l,itri

Ier&, ib inmi , , .k l i t , " . ,or" ,

b i t .

l ""k* uu'"ur, s,.t . b";d.n . r krlaleg Jr o lan! , \a l i r J I r r . l i l i , bFn

4it)

Page 288: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

X , . , r L o a k i 1 h t u a u i , u , l , r . A , r u .beE ( I I ) : X uf a l laeak iq ;n kul taui rur l ,a . .Lr Lu; .

' i l ;" ' l l ; , ,".1.i" '

: Docr ot 'r) J' J( ' i l ' ; ' ;1,,,. ,

6 t - t , , r , , t , . . - . . _ l r d . l : r . , , t r , , , r , , r l , j , t u , iEd t , , l r , u , - , o l

r , , . t r , . , , , , . .nn, r ts .hur , , t , ,u . - , . . r , . , , ' - ur , n ,1"" r ' r ,

i r,lunt]li r,. - IJ:d.l : ts.! -., ..,, U,t,' l l:: ': ] '1 ,,

krrrar :u, snri'r, dr ruzag. g"r.i,, a,., i i. ' i lr '.:,i _ll l l l;; :l:. l l : l . "..rt..:,., "r ' ,,, ,,..., .-^._"*Nr I r ' . r " . unf l r t n , r /apJ ,+t ur , , t , . , i , . \na r , , r : , l . rh ,

! r-rurnl,, uri: Ir;,4.J: Du,ak r,jiri. 'j;:^:''t;,::r:j

S 5..,:,,:, :--,, lr?.1 : ot caa\ anr,r ki s{).rarrar !i roanndrbrnit d, rld ki ..jkar otua.ak t,ar\aDtar tjrilie rluf vdrianirs . ld i l ' . a i r F i r i l ia . o lu.12r . . \ rat , ;d . h i l \ah . " i . *u i i , i1 r f j . f l ! ! u r . r n , ; , t . X t t t t . X t r . : t t j

{ l } rd: iD . , " i l I ; .1 : ruzakr , .k i anD,ta ku! t ikr r r ( t f te . rc 0t .kut, {tdl,r li ruzak ,e tor Lerarha Lcnirede.t,.r. AnD scb..l J i r , L . , r . ' , . [ , , r t n r ! , . t , t s ; n f r r r . , t , , r t r r : | - , . , , i u ; : t , . J \ t d r t d

m F L n i , t i r . l r . J , i , t " x , , t \ r l , , , . T n r t i , j , L . i ,\1 ! t , , . , ik rnbi r o iuhur . (Bi i rh. Xf .Ut - XIX. I )l i t r l i i : I t , ,s ld Sn,et i . Ladi f i . , h{ , ru, i i , i i i de . i . ! i ldr t i { ( . t .l l i 1 , . , " , . , ' , . \ i - h r . n , t , , t , 1 . , , . n , . . _ . . , l , t . l r n. , , 1 , r " 1 . . , 1 , : r , . . l l . , ) . \ / , \ . , h . 1 ,

I lu . r ! , - ,1 ; l rz : j , r . - j . ln , . l : I l r ! b i , rk i i _a__. , . ._ r i l " l i( ( :a [ ' r1 ] :q t I

: , , . : : , " . , " , ,1 ) 'J . i t ' r , [ t 'e . ] : or or tu. r i k ,zr t kadi f€ s ibrqts" ; , r , t r r r r rhurr r 1 is"Fi \ , . , , t ru , 1, , , . t , , r " t . , 1 , . , , t , ' "

| i r - i l " . x r , 1 , . ' n , . . D a t u f l , r 1 1 , , . , . 1 r r r - ' , . . ' lrra\llran i,..- t.1r.l : r. L.i l,iirtii dr.U-i ,".i'ulr , ( , ,kr , . .

lLes. I t | : : j r . t l

!

I

j

, - t a t ) . - l r 4 . l : x r u , , r , \ , r , i r . , \ , r J L r ( i

I D5Li,i"" r.",i. '. , ';t , r ', '"t 'r ' ' |r ' i 'r ' rr' r ' l 'rrrid" h',j i j " " . ' . ' u ' * , ' , \ " hn ' ru . ! i r / ' l . r ' l " \ r " t r k : ' i : 't " ' l - ; . . ; ; , r L ! , . 1 . , , 1 , 1 , ! . h o r o / i l , i i i \ , . , ' , r h m , , r ( i c o E i

i , l i a * , * . I t t i i ' L \ t l t t ' \ tX t t q )

*lW' teYeEi

6 c e c e d e g i i n d i i ? ' | " ' l L i r r ' d . h ' q " r P 7 ' r r ' - ' I r p u ' r r : a m r i '' b r i - f ,

o t u t , l i , k " l i I " l , l - t . h _ \ " r ' r ' , i i l ' , l i '

I r t i r v b . ) l . I t 5 - t )

{ l.debbiir L'l'l' .y(lts;r kim vallaLi lol ki bir (liinya beBgu-"

Ae,idin )','f)5 b:ura rrzrk velTr:k rlinrlor grlurr:z sasu

olsn sAEl ,k vonnEo kuthet i r ( r1\ . t2 . (Mnneh.XI / .20 ' l )

Lld4 : + b€ndeq

l*d.lsiir : + b.nd.9Ni'

r.adimek : Bcgenilnck.

$ ... Megayih mrlLt.rcn .;ndeD iLli v,, llil,rden ouhterem.lelirden ve diikcli dillerdc itBiilDnttii 11, (tiil.li giinnllerde

ht lcccHeyh ; IJ.y.nil(xa,k sibi, beyenmiyc tt.Acr.

$ 9alofr Rusr.ni,vi bile o]lp krrk trJ riLnt,-, ceDap diizdii96yle Lih padi$ah)ar t,cEen<ellc)in

"^r(-:(.

('I\'.. La. xr'. t01 - I )

r{'n""i , n"g""-"5i.( l s . H . x f l . . X t . t 2 )

Bul&ur gahtd korkoN yoktur(ihesne

b.ienc.i s5 husu voktur(Yvnus. x I I I . XI I / . 98)

erDcl : BeEeDmezlik tnm ta}sb*-

! catil, liltlct siiziinn iiitip &hl€d€!, beEeMdhnnr )r;4.( t\t--61 . xl L 557 )

beEelinh\ ;-jf, idi

481

Page 289: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

beEi .n,ek : \ l . rdr ! r .

! | l - L u n r u l l , . l : r , i . , r , ( , l J , j i r , , , , h i .

l , t , 1 " r t f l r . \ j L ' : j T 4

b ,g r , r r . r : r - , r , , r , , \ i . . , r . , , . r ' L . . ' 11

d l l " J h 3 l l ' l , ' , t , t u | l , , " l , , r l , i

L , r l . ' . r , . , , 1 , r , 1 ,1 - r . , r i r r ' , l l 'b . E l , n ' , , r 1 : l . l l ' u l n ' , 1 .

\ nn, f \ , rar . ,n hoca drh i s" l i i rK, rk o i l i ,v l . , t , r r l i iz i i r rn k ,L l k , ln .lnr idav J lur ( '1 dahi y i r ( l i ! lcnnr

IJu kcz Yrsr l :uun nzr , , l " l lcn i l r :_ . - , i . f )u : . ) , , ,1 I I?Lt l

:1 . Br : r l i l , t r l , e tmcL.

| ),lli liunda \r, (liir.li r,,L rn lurl )ahi e i iD i i v , , l ( l^ :n voI n,u, lurl ) , ! t i . ;ok i l . ! i l , l i r L i e ! l , ruDir .mI { , , . . , r n ' \ , , . ' , ' m , t i l , . i r , , , d . n D . . .) a lnzu) u k ;m\( i yokt t r r , \ iml . l ; n n l l , r , i r i m b u d u n f ; i i D ( \ i i h \ l l . 2 5 7 )

3. B. \1 iL r rJanak.

S I lyd, , k i : I . . rnr o l b . i l , , , , ip -JL\ : ro ia, g! , r i r i . i ld l r

t r (L i rahl ,k ( l i lvas l i l id i l hrsar ede,r l , , r . (1)" t i \ l ' l19)

I l i r geda lnrh l ,uLDN gi j rd, ia c i l )ar l t . b i i l , rLLr .Kul idiil1l, z k.n.li;2,D, dfjtD. l,,r .f hza,1, .

S r l .mleker . l r r l , 'u ! a ' ru, , an,n I ' , i l , r rd ign" l , rL

/ I n \ t i ' \

\ I L l 8 1 )

' . l : 9 ' t l

KnLi i l i jnd ib ru i - r ]n ik i r La@trn, s in;n r ldrl l . : 1 . , , ' i r . . r , . . ) r , . ' - ' r t D , l , ' , . , , i l i . , l . , 1 -

"| r " t t t t ) ] ' '

I t i r s , : : boL" l r fg l ( 'n i i rd i i l , i . kenl ik .urdu, 1, , ' r '

r \ r kut g i l i vn iu ik ,JL ko1an g i l , i vavrr , l , l r

( t ' a n i i " I

I i h ' l

4",il:Fi;ir-*:,:r:,: ,s,, x,, r,,$"jl**""' '., ',^' ' '

r" r' r r' ;r n'Li

: . , , - " . , krn l ' , \ l i l ' r ' ' t r r ' 'xnrr

i$ i l ; ; ' : , 'dat " ' r ' - ' /1rr ' \ / r / r '

hdjr be' ' D'Ad{/ l'eJrt t t" u

1;u.0" r i ' l i r r ' r i Hir"r ' , , , ' ' , : l ' l ; f i

Ddft" rk , e"vf ' ' l - r 'z ' r r l r r ^ u L l i / rd "

l i

-i '"n,n: il:l:. '",. "-',1;:',"i,1';j;:

EaFrur " rEl r { r?

gpnc : $ahor' Lr'lccsur" 'tLtt:tr'

! susievani "r .,_* rr,n.r: B.iid,. .i..'Il;l il:ll;,/

! Uusrevhe . J

$ uarevdi - l

! $ahvar , , " ;

, l l d . l : B e ! , t ' ' - - ' J n r ' l r i r '

I / L ' I I I ' , ' i _ l l

* l / ; . U - i : ' , l ' m k t r r '

lD. , \ ' \ l I 3 i : I )

[ ]a. l : In i .",r( la i . i t . xf l t6s)

l* (r) ! + heF (r).t* (u) :- p.k.tcla"1 ,- Uia",..Lld.r :+ hrndr,..\ltesiz ,+ h.;,lersi,.l.liurel : l,rparrtnak.

! rricsctdtn +..., .1 r . r1 ,J , , la ,Jar t r l l r r lD s .d r l ( ' l LDrs tu l ' v :n "

g i r :D . i l l i I l ' !1 , L i r j rL k3 l ' rF r r b fL r tn+ in '

i Rd/ ,d - \ I L 1 j ,

1 8 3182

Page 290: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b.Lirbek, (peLi{uek) : Karrlatml.

6 F . , ' m a l , h - - l r . l : l \ o , , r l , n , r \ p t , , L : n . . . r . , . . _

IA ' l , / ' \ | I t l r - / " 75 L l . ' , a z . . [ . r r . ] i | | , . n . . r , t . . \ i - . , r . . r . . r " ^ - ,

E i n . , - r n a . , 4 , ' n . \ l / / / . \ l \ , ; (

h .k i ! t i 'm, l : + pel ,Gl i r t r , .L - ' io l

b.kitm.k : + pel(nn€L.

bcl lemr:k: l . Saklamah, s iz leme[, krp i ] , r t r rm. t .

F Srn i f ra ey l , ,m.k yAlak karr avr t ) i , r r r a I r , , t ,n te! rarbetL,mek :!"L(, igind,i detiE haberll. ir.loi:r;r.

( K t t . : \ I t . 6 J )2. \tuhafa,r .tb.k, kommak. i,.irgrn! t

Bu sDnkl giinliirnii s.h .klegilS a n r s ' g D d , n , L ' . D i . " , ' b . L h e , l d

( \ 'u . SL\ .1 XI IL 33)

\ IIak Taala nll@et-i filuhdrrol.d i bektr.re .-i ,l az6bdo.

/t'n.. IIa. XIr/. s|)

!q Pes mcl ik ora e l i r t i r Xanl . . r renler ;n l OFIaL f r i r r i r Tdnbeni LulM reniDCen bektedi - l - : ; . lEal . \ l t ' .929)

5 . . . Ev i l t i : ( ; { reksc O.bra i l o l . sd.ks. o lma. . . , n $r f l b .kk.K. Cebraillik p.rd.sini rr]1lnr. ( Fq,.. St'. 208)

S Ata, ana oFutu, km jki )J veya n{ yrl ,,.t,t.,, *i:i

betr l r r }<, . ( ruh. Lt . . \1 . too)

b€H€M.L I Pekl.,!Dek, sertleinek.

D.Enrveq bcklennr ,'!( g.r{io seike,' la , ! serd i i . iEe.de, d i lde at r ( I - .n is . . \ t 1 15 '2)

b€Ll€r : Bckl.yeD.

Baktr tcuunn i9i do]mu5 g;irckAz kaldr yanm+a ac,. tiEel\ i1un obad, 'anutu beLler i . j -1 , - i ,\ :malu

" tnu1 ( i tar prmcl l . r i t lc tu \ | t '

484

k;i';","J#'::'-,";:;.,, h.n, : heuiic

t ( , K . .

*d, ' t re ' - "l . t r . l : l l . L B . ? ' l i r t \ 1 . 1 : a ' \ 1 t t 1 '

,1rrur .6 B . t - n e z h r r i

" \ i h ' : f ' r | \ s r . . r r i \ u h

. \ / . r . . . r \ / l - \ . . ' . i r

6 E d . d i b s n r ' ! r I l ' l : B l r ' ' " - "l , , n r , . t . t I t l . - ;

! Fnlate . ) . [ -Fa] : ts .s ' l i l \ ' . br ikrnrz - - !(Cal . lV l l ts ' t )

!Koa beknez j . ( . lu t i " " j - . t i ' , , , ' :I s n : . K - i t l - . \ . 1 4 )

A6elhazzr qii zanm", niie d,,iinez,&elden yeEdnr i j r i , in kdn ! . tn i .7 / i : i ; ,n \ I i . ; : ; )

! B€Lbez triqiiriit r c bn'zr nriirell;n1.rr €\ldn,.i i!n iTii@iis .nak c i izd i r . (n&^i i l . Xt t i . 70)

Bal : engebir l i . ; .1 . ra, i l . [ .1 . .1, h, idatr ] .1 i .1 i i , i i l , . , : ,l i ,n . l : r , i l ! ) . z ; !

K i t ih [ . r f . ] : r ' i ,vcn: r r t r r . r , te i r , , . l or , lu sr : 1r , t l ,h . ] ndahJ.Lt , [ . '1r . ]

( \ n . . ( . n . X l ! : I 1 1 )htrinct : + letrunmr.

,i-1, rJiLet; .1- {..1..1x t.r r. t9)

( l t u , . n ; . \ t . 9 2 )

| ;nnt l . ) ' I l . 6): )

i i :

hbuEat, (leksD)ar, beksiDer) , pek.n!.r.

! A iarn" * - "L ( i tuz r inrn. rpe Larudu \ , .kL, ru ; , , .L . rdatie onar di..rn. l1.uii!it. s . [jq)

$ B e l s i e e r . - i r . . , , t . . t k u r u d r r . / t l i t : , . l l i - , I ] - - , 1

{er deE or tur b dtJ L, t . , ,1 h, , . . , , . , ,\ ree \ " rcx d.s

" t im. 1, . ,1 , - , ! ,1r iF-

d,.-L',:[: ] : ,,r'I' D" "-.

Page 291: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I'ek yiizlii . Katrsuratlt. yiizii tulan.

KmL Lr,k r iizlil ,J).! i-r diitDer-i Lal gir

\ r b r r r L , n r , . l . , , r r h a t / \ i . i t " . . , t I t . n n .

bel boi laEr l . {b i l br i l ' - r -L) : lL .mi" i . r . " " " r . , , , ; ;

Scn i , ;br i9e bal la bu grcr :belGet i r bJta v i i ha. . r o lmaya tJd {Si ih . \ I l , t2 I )

! Sebzezi r . r manni ' in s i lap L, lnaEa ht ! ! , 1ar l , I LaFtad&

; . 4 . 1 r . ( S a o a t . \ , . : \ t t . 6 . 2 )

BelLaLlahazsa hj,netine yar s;lli hasrn

Lnzui { t .A i l L i sen s.kesjn i rs n .da I ' i / } In \ tL; . x l I . B)

BaBlayuD bil -!, ,.- idem buna qare

Ti gr fcn bn ln ' I , o bed-k i rc ( \ IDi . X: '1 .39)

Hazreti Rcsulilr katlire brl baltarllar -l;-( l larJ t \ t L 9s)

Yile bcl baglarm,. "r--q

Jr ijltliirmeEe ii {i adtleriVda,v,n yalvaB,vh ol teh'i hnhma biraz /nrhi \t't 250)

5 lk i L i ra, i . ! geav. i ic l ba l lad, lar . (Tuh kt . \ t 11.23)

helek (I) : t hdiye,:Irluid,.

! lDci i dd i te in i a lne! in i l . ) - ind. ku, lu , , . i t t i , t i l lnr" l '

mr i n i : r in . Kavser ' :n s izc br l .L l$ id i r , . , '1 . - , , ' , r ' " '1*91

( lr1,')' \11 60)

Del i lnr l i i r l i i hern.ucden qok l ! . lek rU,\ eribidi. ilerli ki ,rarhi ffl"k / j , r i , ' . / l 3Ji l

\ 1 1 . ' 8 2 1Nicesi lur r belek - ! b i .b i ) l n l !n o l r r l , rKi qiinki,,sriy. cdr h iiinii l{'la belck I Kdl'

Eljtr iitrii r3ld. ,\hEet Harddi

Delim Inrf i le si i r l . , t i kelnDi,Bcl.kl,,rih (bntnn) arz,,tri taIrl eFn n ' i : gerdr i J ! f t t r { r r r rh ,L

- . ; " u l u l r t r n d a h i ' r ' r ' ' r r ' : ' l ' i L " l " l l " r r l r l ' I ' l ' ' r ' l ' r

6 0 1 9 ( ' " " ' L , l , t , l , r . , / . , I . \ / r - \ t . , , , , /' Srbe arz ""*

- '

H.@ ziiEiirruln u] !' urArl rLr

i l f r" ."* ' ," f i " l : I" ' / l r rha' ' | r I i / ' r

c. l i6cr bin lemrn sar ' rr rr i ' I ' Kr ' r

i . ,un*r -^ , lur l , r b. l \ " r ' l t r / ' r ' r ' { l r" '

N a . D € ] i r s d j l f f l \ i ' l i n ' ,n i , "a i j t " " t ' i . t . . I 'c le l ' l , r C t ' l r ! ' r t t a 'n- \ l ' t t ] )

lbrditr ara \aj{li bcl'klcr

I ( i i f te gdtn ' , r drddr r i i lL l f ' (T 'nnur ; Xl : I ) t ) )

Dahi tehten.il.dz l,iz Ail"klcr

K. Iu l €dc n. k ;m saldr l l , , t .k le . / l ,h- I Xt 1 75)

5 Savgat r , ;y : I lnrezm lngat lndt i rnnaEan vr ' dL i r l i i b . l .k l r r

JJ!? ve p i ik i r l ( , r . (Ni 'nut i Xr I : t9 :J )

oiiir veili b.l,,kle.laEL, ' il,:

Yola kr ldr r r :vnnr : l r iau, t i le (1E l , t6 Xt l L :12)

Gdttu 6il dokn{' {:nciim.y olul srrOmah meMil;rrr irgnrem i,.nAtsma k al,m,lok ailtkl, r.A|rs gttnds.lim tnrlil l).l.kler l/.dti. Xl L !2:)

$ Eiisn'tu beElcri cnpJr: rchriyar ltit'o rnilIirrek'bAd,: stlipbclek l€r , ! i ! g , r ;d i ler . lHi is . I ) i l . X l l . 2 t2)

Gctirnit bilc ,,t (tcntu 1,,,1.k1(irYrzJna, 016{ scr-defter f,t.kler (r'cr\t. xl:tr. 1.r 2)

Celti eh!a.-, hrtlavA lun beltk :n,Te o la ihsdr L i hr ie Di i r r . r .k (Z"hr . \ l L . : t7r ) )Ana giindeldi ,t{iyl e b,,1,,Ltn ,rjtrlzup namc rr,zarru'lar rtileller (Hdnini. XVl. :t15)

$ XEer te leni js ine.as, , r .h e i j ' , l . r , l i \ . j rnv i l ,a- ih d a . " r 1 " n

l n - , , r , . l , r l . ! r d , r " r ' . , r . i , . r , . , r - " l . i , l r \ 1 ,rcd ve unf ii Iq'inet siisr..iip bnb-, miilatai,t i scdded.rlcdi.

(t-.[. xvr. t2e )

I B ;4B6

I t , , ' t r . : ; | f )

Page 292: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

belek ( l I ) : + bt l i [ ( I ] )

b t l .mcl . (b i ldnfk ( l ) ) : h ' r r ( i r r lLurk

s L I t u r D , , , . j r l l . l . \ f n r h i l r a ! r ' ( l a l ' . i l | ] ' l r ' ' a t L i' ;,:'.'ili::l'"

r' r'v." 1-!'""i1'l';.).;.',''',:lli;

. i '1 , ,1rr r I ' i l ik l ' r ' l ' l " id i " i l i in ' j - r1r? n lLLi i I j ' l "

' i l l l6s)

. ' t 1- i r s i i ' ,1 , r . r r l i is r f r lha l n i i t r i r ! \ r ' r d i l "L i r r ' ' i i r | { l i j | l !'

o" , * ' i " t l ' ' , " - t ' " ' " " ' '

" l j r r "4 \ l ?07J

h , 1 " , . { h i t . i l . r " l ' l t l l " " l :

lg( r \ i rzdr i r r r i i l nr r r l l ' r r ! \ r t ' r

C( i rL i r l ) i r g f i iL r r ' I ' i i ' ' ' t1n '

\ . r r r :u , , I , i . ( i l L i l " l f i t _ ! r nr ' r ' r

\ t t | r ( u : ' l " l u r l ' u ' r r u $ r r ' " ' r ' i r \ l ! l 8 i l

. r l r . r , r ' ' t ' . . , ' , - .

" t ;. . .1 . r r r . . , - , , r . , ,

] , " , ,nd .t ' . , . , , l l ' i i l

. - i . .

, ;;"' ' t",. r' '\ii rr'rr! iir'i 'r ""' ' i;,;, . .iii i '*,

- r , , . r t ' . . , l , ' l " " 1 l ' r ' ; i " : :

' 1 t '

; . ' , * '

i i l i r n . ' r ' j - i l ' i r l : I i r i l l : n r i L ' l l r r i i l " i r ' l l ' i r r l

f ) i , I i brnr loL r rc ' r i l ' " ' ! iz r l i i ' I

l )n l i ld i \ i l r l ) iz i ' r '6r ' r ! 'u l ' i l 'n r - : l

n i 7 f . L , t 1 a , ! l , u r . , i l , l s d i . I r i . . \ l 8 u l

l r . ' 1 " L l ' , l r ' r ! " : ' /

S Bn r r , ; l , " l ' ; ' . ' r r r i s i t t i i lNr I 'E ' i " - ' I " : ' i o ' - j j

I fl ' i i .,,

, K r l l i l - l ' r ' '

, " , ' I l j j '

1b9

t ?iiqr€ &r lfdl :

q on'" '"'t It" l

B€l.n rr', . ( la'''il Il l' 221 )

: B i l . i ! k i l , i r a ,Lrr r t r d i i r i (Lrn i taret : r '

i l ) \ : \ I 1 3 1 8 ' 1 )

ce",et tFc) 's'l! u ieig ''" ' ' ""i;: ,ii-;,],::'i;l-:i',',:l;

c ; , i * e . r . - l J b l : l r " n r " ' l / . " ' - ' ' I t o :' ' ';;1: i,;',.:ij!rnrreer rismDda 1oru,; rrur vr.r, tl;r]lt;i,;;1,, 1,,1,1

!Revad:r: ; l i .at : y i ik*.r . , , . l , l , j i i i i j ' i , . , r . , , " , ,

! Pii*e c-1 tra l : s'rtn '!' \ r' ;rl]l;":,,,n \t !r. 177 . ! )

Yarna biihmi r'r$r r'r \ts !

S!d6*, et h,:P v2|:rk l'ft li'k'1 l t b )

$ Pej ? { rd. l : Egr i L i igr i i i r r i , ' l i \ " \ r r r l r r sLrp b i l t t iC ' i r

ti dallarda .lur' {rrt'irl" rl'ar' d'Iur''

l t l v h \ t l l l ' X i I 1 5 1 )

ld.m.k : Kudakld'!'"k, lot.k trurrl,ga .'rinak

Tuzle&m da !2lLriara b,t,,!lin,Bir zaman da be il.ldrl,' .iiorli:n (Kd,a. Xr ' !L 12)

Sl," git lu , cijzii d,id, c,kil,, ',i;rl,:|,. Filzln, bclrnt gii'lii-

$ V e L i i v e c r h i z r - L r i r l . , r . l . n i t i , l i d , i b i r r u 1 i i d c " l " , -'r irrr IFc.l: Gii2ii li,'1.r 'r'ltu' ki!r'sr' kr i]c|irqin gii'rii

, r ; - J ; . - l t i r i . o to " " . . / . l f t s . \ l 11 - x r l I I . 3 t9 '1 )rdaibU*,*t"t"*"*rdo*\

1u.t.t ur*i . ktern krlnal) :

A c t l d , a s a , n : " , , 2 n l , , t , , l i , ,u t rBlar raradu bun1. , r 1 , t , r , t :

i ( ; , lz) fazla : t , l rP kal-

I l r k . X ! 1 l i 5 ' 1 )

1et

Page 293: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

:littrlt.

ri&tinde ol melektir

bile EelekkrAe! belekdir r,!-lr (Huts. XIV.31)

b rr:5+ Bii'midn bu dest aaEat

t rBcz kctrditziiaden Llq u ye (Ga. XIV. 261 ' 2)

ii -' mn*-.l.lorLu.

r (Il)) : Nigaae, dAra€t, 6nek.

birl- uyanrh ol nigann

uk iletmb ihtiyen (Ish. xlv. 38 - 2)

;11[Fc.] : Lisaru Faieide Eol heletter ibarettir Li

tilde anrlaa belm aq Ufzr ile tabn €derler.(Deka. xvl. 132 - 1)

r, [Fa.l : Bi! dikeDli aBastr. . . ve hiraiden'deo isE'i

olu', belin mena$na. Hinsidea b€lidemek m6nasma-d,tudul. ( Biirh. XVI tl - XIX. 619 )

rlj]! Pr.l: Koilu.n! n€sneden anz olal korkuyaTii*ide andan beln J! ilo tabir olunur.

(K(m. xn I I ' x lx ' t ' 6u)

: -r beliEi btElamrl.

: Sulbiiaden seloeL. evla& olmak.

iqine lazar krlas,! her ne Li senin beliadea eeliirI miirs"l peygaDbe.l"! re iiliil-azm o.b;le^e sahib-i

tuor, evliyr.lar ciimlcsinitr qekil ve sureti buJlun igitldedir.(Si. Da. xlv- 38)

(heiia bailanat, f,ilid bsEI.mL) : r. Haarlan'

i bagla Hak kutluBun aLih Hsk Carap kullu6u ne ( Fiituh. XII/.269)

491

6 Ca.[ qel'igtiBi va.htu gtizlori seftte ve belm^ 'l' g66" UO€DeEi olnaya. dudallan deP3 re' ttknnct Xv.l

S Cdhirne oq tlr.l ; Bele ip *,! tur& soz ve Latl

Eoz. (Bab xvr. t,

E Bak i l,{r.l : Kitinh go'ii belerii Lalu! +}r } nesnoyl

r.,p s6,nemek ve snz nnm r**-* i;j:,;ilY

i Eq-qutus ,.F-:J' ['{' ] : G6deri asrP LirPikleri o}aal' "i i"l-,i."* &kip a,,rm"t T*'*.'-*L f l"l:l;ru 6,q t#i' ol"nu. (Kam XVIII'XIX 2'

heleriikalnal : + belemelt

beh:nz : Gizli, biliumiYen'

arikire krlam ve azlai (okaltu ve

t E n h X I V

b€lgiilii : Aqikar, aglk olarak'

Bitikte Yusuf 'u satt*lann

Uc ayb' vat defrben elrtiklenr

Yazrim,errr ol biriL rebelgiilii y't Ji

Ol biridL budda gdr De krlr / Yuz 'rdd ^".-

Adr Yehuda ioig sizden ulu

i;.;"; u' ]ag l"n' uelgiif i Jfr / r '" s'r'd xIlI r

A.m bunda indeyelim soralm diigiin

dl hot bize aydlvelir gitdiiir

ALr alini bilelin ann belgiili 1yu.. -s"y,t. IIII'

GotiireliE sradd fime krlu

Yine ddndii aBla& zan kJu

Giilmiig ilenil"rn 6ndin dl - ,-. ,.

lltt*t$"*lt r'"renrn ,*,, u" r',a xtII

lLimeclit vo ciharda belgiiln J4

Hcr bin Lalli halhde sevgii'lii

Od diile gc Yett giiktctr eYdu-,

Ot bicin €tin krt ola berguru ia+

(;o. xlr'

(Mat*n" Xt'' 135'

5 Belesnzleri .er;r'sulian ba)ads&.

490

Page 294: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

:#T"1ff"1;**,J'J* Fi*l;# ;,s4tor beri;refu:ek i,,l+ "rila" xrv. 2, ssz )

1,1.,,r' l"u;r"-"1 ve gitvde agll olnak(Mn. $i. xf l ' XV. Ige - 2)

(Can. xv. 9a)

lecek ve LorLacal ""*.r'illfi.?H*n ,,r

',,--t.u t* sitvleljm har nesreden b'litle'e lf+

ll.t'"ril rii.";...' rt. Diskar vakuF' rummsiysdriirsefr.ax !* !!r"'*--

(ls. H, xlv - xv,)

16!.[ uydu g"ld.i Eitrdii LPddi ho5' yum..eak ddgelte

(Mn ' XV ' 76 )

Eiio sah Talmus idedi

Kiiil l"yl"ri belitrledi g'L(Jll

uvhuda avazr k6rferDr her biti Yerinden b'liide!

Fr trefsdi. !'im tedidn, her birirrlen gayet perhjz ideler,ii-**-"t,"".

katr kort B tan',kat' .odlu:l:o' :1iffil;;;-;; otmaktat' (Hazain' XV 5'2)

)SA (Selarin. xv' 52)

bir e&rip vnkla gordiiE'

( Rektar XV' 128)

niiae !,iirahr at,verip * *'lJLt*:t":* *"i'.T59d;;

P dilnrmiit. { D'c D /

Yoru leEkergana ufrarfi , arkuncak g"T'0.11"d1',"1:

etti : Bath alemindetrin ol irli.

;;;:-;:;;?,, didigi sibi or'ad'' tlldir irhi

t ",

i"Utl.ai 4J+ ceri iq';6ire ) iiriili\ erdi'

I raft'' XV' 208 )

n Sewar ol eski mnrdat bir gezder beu eyiip itti: Ol

dt';;:i: * ---

(Miisti".' xv'1's)

493

Ootii Para ile teLfttun din

ltnere ol ejrleha bafls' belin al' r)cr' (En&ti' Xv,

Itri eoziinn do't iaiP katrsda

Bniii batlu.e ,:.]r jJ1 neY hizraetimde- (Q.ns. Dai. Xv.

6 Fe*.rh'ot hitEet eyledi eyilti: Ey qaLzad"-i 9ebt ii

gidiirii fafiE dut t im bcliF bsglsva|'', C)^"r'? l. rl!

ieb'"yi ge*rn n"ludun" bulam, Be)i Eak$rdura iriilhr( Fetec. Xv.ce oturFayam.

2. Tadl€te Labul edildifrnin belgesi olarak' gevh bir

sedrl beline ke.r:ret kutatmak'

Q Sadre&lii! Ko'rovi, Haz*ti Aii Errer Sultan'u b'lini

l"yop '-r.l+ o"r'| hayr ilua Lrrdr, ( Bektde Xv'

belini taq eylem:h : Kadbu'IaqttmaL' ihtiyarlattaqk

Kisi{ try eyleye d-r ;r.! dewan beliai-o"! ^ -,,,iii,. G"i"i*.iri ' tYw sens' xvl

hclfilemel, (heliifilemeL) : Ko*u ile birden sreralri}' i

{ ... Ve cemiqi etr(lan alrr olmaktur ve uykuda

liit /'(t.i! ve giizl*i krzrl olmaktur'(to,lieAr' XIV lls'

$ ry,:-l.cLrP bo}nura asa -'t"" "tt#""il1'?17"t,t<!

grdere I

Bel i ey i i , iSJ! durdu wi i g i f l t i qara . - - , v tv . l

Y;Eir giir gerel tarta it b&tara lrutr ^'

Er yiiit Layda ijnker n'kiildd€t'

;"i;:;;;t""-", r-rnt iisiiterde! | Kd& \IV

GnlerdamLorltu belinLlet, uyalut -, rtv.Aru ciEerbe korlu boyanut (ua^ ^'

s Eider uarzm bu na'ravr iriiiP belialedi 'r!.ll ,,, ..( Hon't' ^

"

492

i'{

Page 295: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

g6'iinii agar yino )'unardr.(Ndma. XVII - XVIII. 4, 307)

r+r [,{r.l: Bir noeredeo belidelp }.orkm.k Dina-(Kan. XVII I - XIX. 2,324)

I.Fal ! Beli e'nek 4.K'! nanasrnarlr kinrlnp gekiMeL dem€ktir.borulnak,

: Korlutmsk, iirkntmek.

bclnlet c.l,(lr teBaqaya

(Kan- Os. XIx. 4 - 6s2)

bak, kurdu belinlet kefe)r(Ata, XV. 12)

ve hara.mamda 9oE oturmaktan ve be]in'$r( ; l ( I r . . .

[k ki baE! hep ciharu

drJr-! ye nden ciimle ca (Fazitet. XvL )99)

rmal: Uykud.an Lorku ile srerayrp kalbmk.

(Hdzain. xV. 69 - 2)

(sith. xlv. 188)

la3lndaya{ ddktii qok

au iemefir assr yokp rruilu 6':r j5-! ne budur re ol

kald. yn kaygu bol

i Ler kiriye d€Biildiir belkin ,iJ: adeniir bir unnnave btu srnfina L Daz. (Yodisar.XIv.9-2)

n& niceler €erden dahi tutdaz samahtc, belkio 5! nasilat etseler kaqaHrah

(Detil. XV. )72)kin s'ihatlerin av€t k uilar burulluorn krln

er belkim sudu ile krkadar. ( Ilazain XV, 5a " 2 )![ Aidi goriilgez old{. Ziilnun eydiir : Bana ma'lumdc6L!aiq, belkim Hak't.n bir uyarnalj* imiq.

(Tez. Ba. xv. 172 )

495

! Hel6lli-1, ana kit:l 'ri{r.a avafi Ldataq giriip uyanhad,. v"belideyii uyurp g.rii ulardu. tLqs. ,tr. Xi

S Res,il Hazrctire oyitti : Ye Resulauah.. berl uyhlhdalifrlerem, korLaram rlerli. (Delil. XVBeli eili uya.ndr anrla DablakDiiriiiiitr korkusutrdatr yiiregt eak ($"h. $. XW.

S qabriden ,i{.r-r [-ro.] : Tay be]inl€I]l€k dJSt .(Ni,tuti. XVL 16

g Hirisia€n ,lpt; [r'c.] : Korknak, tersiden manasna vemek ve betiilemek. (Cdf. xVI. iel .

S Ye Al'o beli €yip uyandr ve on iti bin dirhem

g Nefar rt-i; Fr.l : Dave nesreden

g BilmednHerin bil€bler bitu! yanrnda beliflegeler(Stt. xvl

belfileyip gi{iverdi.(I&tdif xvL

(Men. A!. XvI.29-

beffil€yiip ddiilmeL(BcI. XYI. 1,

qalda bn tavFn yaturdu,

$ Ol habr nneiaden beli eyiip(Hns. DiI. XVL

Senin havf n Liras,:rdal belinl€rler. (Tibr. XVL

Cablidetr.'+:rr tFo.l : Belislemek J.t<-!. ( $anil. XVI'1L''

Nagah {kv€ belfleyip climdon 9*tp kagrp. ( Rohd. XYLn

Koyun edla nesa.d€n nrk.r ve .iiti kaziry.J.n,bere1(se"I xll

Beli e. uyhudu €! at n!ke!Ata oEluru ealup iki birer (Hodidi. XVL

Cal,nd, he! yanadan kns{ husrewanJerBeli edi yatafir:ad.a eipihrin anlam ( varryo B" Xfi'

lLisi da.hi du,iii korhusuldanB€linleyn uyanur uyhDsurdan (vuz. $ens X/I'

-r.1r-! yer;lden iufi

494

Page 296: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! - ,L t r z .k i r t fak i r l . r " misLin ler" ' dabi " t i r1 T u h L e X t 3 3 5 )

*'*:",#:li*"i:lii''- |Fozit.,. ^vt br)

ifl! bir Alimi s"vin'lire b'llii La) rL .''.r':, .'Lr

hil Irluham-

i i " r . r . ' r , . * i * l ; ' ; ' fTa So l ; ) v t tu t ' t )

Muhakkak, kat'i suretto

ikAr'

Lillin grl'] .A din bularmdlr hemin

belii bildim bular bunda,vokdutelm bahs iger ollu 9ok

il.L : lyi bilnek, ivice dlllnak' kmaat setirmck'

:;t;ffii15,'Ji:'* (Yu' gens. xm lI)

jl"T'IJfffiT ffi'"'. it )., ,\1 (yrz. gryd. xrrr' 6s)| €ydii Yusuf'a eYtgil dznn

lJru r*.' *yi "-ru.

(Yuz $e|d XIIL 2T)

Yini la ' iu b i r G"rk t is i L i r s i tz ger i rdr ' o l t i be l l i i b i l '

* . ro i t r . - . " . I Kel X IV ' 75)

Eier bu kuslrr Bclh dilinden dakt ayml' iitz €itvleyii

: bent bilgil,!d! r\ kin l'en gdnahkan-m er.XIV.75)

o lyn 1.,1.''"a. u-i" ( Finuh xlv' 469)

vslavm. udan habcr alabilesi olulsam beuii bihn

i\ kiJ gciii gelnoen. (ihlas' xlv 276)

li bellii biliifr :l-J: rl! kim Tmrmrul metal krz mete'ilur'(Yiiz IIo XIY' 162)

bildim ki ol Muhammed Pevgamberdir'(Tebatet"c xlr ' 3 ' t )

(snh. xIl'. 174)

497

5 BerLiri, s bazsrra nu*. .'"*"'ibt"ff:1il;:"*

Garibiz heP cndi diiqtiik vatardar

\ aruda.q alTl bellim ,tJ 'e ii teDder'(eens. Dai. Xv.

rltiill

6 Suettc EAlide ol sana muti' ola'lar senden alu de

belk;n $ serden anuk. (TLh Le' xv.

bclleme: Yetek sibi bele kadd olar elbise'

g Berek :lr t-Fd.l: .. . ve ipten ilolunmut bh hevi

denir ki fukata ve deryitan giyerler ' ve nihten'

miltan ve belleme LI.r tabh olunan krsa cameve daLi

Q Nimt"n l-,; [Fo.l: Aram' mirtu derlcr' bell.ne -llj ]i

Zrbun ro ic l ikr" a. r ! ' gbElegi v ' s i lnh abasr te gdie

tabir olunar esvaba 96mildir. ( Biirh' XVIII'XIX 606

belisiz : --t b€liisii'

bcm: Belli aqilar.

Yusuf eydilr ol snaliD riear

Nicedir gii€te! gitlem bellii ,11 ur

$ ... Bu rebePle kanqmrt urtEran

degnldn!.

(Bnth. X|/III - XIX. UO

(Yur. teJd. XIIL 6l

aalrer vo adr bel$

(Yod;gar. XIV 2I9'

Ne kn& olmus idi beuii ne iyman .,banin. XV.6-2

Ne ha)'v,n Yarat'lEqtr ne i$sn ( I

g Ne bellii j! kara ne bem kE d'r' (H"!'X/::

g Gag odrua yanalrm isi, pa'r ynziinde bellii olur ' (St XlI'

! Hnveyrb r4e [Fa.] : Berii * *,fffi)yin.r.

BeInd 3Tan' ll, qirbrt bulln ad'

Nedi! Dam ii trilalur bellii &dun 4.,il rllr

Ciheda ve mr malsudun muradu ^, . ! r .(Q"4 ut"'

496

Page 297: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Bela brliiyii b.llii bil kiD basar\ r t u m i r l l i r i i n e , , r u r h , . r r ! . r r . , , ! t .

h\ u h I i d p m . l p r g , l , . , l ' l l , r L i l - . . -

' 1

l,1"*'"'il::i'il:,;i*, ('u"i'","

C a r g i j z i i ! a ! i i b u . n z , b c l l i l l , l ( l r ] ! l . t \ . t . l l . 2 )

qalk koyun gii.iin6e br :rv b.llii hil -1, Jxl. jok a la IaEDur bul t r r l ! o la v i ( \ I -4ha.r , \ t n t .2)

hel l i i kn i i : l ler ig .1. r r , mur, ,berk;ns. .

E) i t t i ler ea k i b jz kdnumuzDiirn!np bu;(ti biziD uD1Mu,Ki birbrt]ii ki,.i Jlt Jn, ola l,ia: rahi fut i ' o la lar i l i i iar t r s ipal , as, , l , . I1 l . ?3.r1

Q Ciirir i'--i [l,b.] : (;at ve bclhi ki,.i :j,+, .

l \ i ' n d ; \ t L s u )

5 Ri ,y ' f inas " .1-at

I I 'o . ) : { ;nr leb v. , hnnu.r l i r , , bc l t i i

Liri JJr[ . (50il. X, I lab)

Furku [ , .1r .1, Ni ib i I Ib . ] , Kur 'a ' ) r , i re i l i r i i / !d , : r ,urno

B. l f , i k i l i le l - r :5 ]JL: a 'yen . '+ \ l .1 t . l : 1 , , l l8 l , r ig i do:

nti$ l,'til

( r ) t t \ l I l 1 8 )

helliiltmrl : Belli rtmek,lavin etlrk.

! S iz . d l lk 1 ' r .m \ -nr i? .t L , ' , n ^ t v z ' t ' t

b Lf r i t i dDn. i l " r zdbm,r l . r . i . ,n ld l , r \ , , . r . r ; " . f , .l { rhn,no"d unn"r i "orarar 6. ld iJ , r ' " iu , l - - . ' i ' ] ' i ; ;

I T , ' t ' i

Hub.U i reme l - : - : r "q ! j " , . = l ' , . t . t " - , l i ; i' J ! L ' r | ' l

/ ( e A ' r r l / r "

498

. r.vdslda olan a\rk "lr

{. i - ."t . *n -o' 'ns,,",t . , l ,ak,crk

ff i j . ' - l . l i t '*^ ;ncdim hrr ideo' tSnh \ lv'116)

rdd.t ' ! Burha! hic" '

: : " . . . .- f** l l , l : \ "1" I F'r ' l hur d bel l ' i 'nz r - ' [ j r ' l :

r 'urhu JJ- [rr I

BoIn Liqi le! : a 'v in f 'ar. l : btvlc 'beEi df: 6ul tu [ ' { r ' i(o.^. . xVII . tB)

hli.ltE 6r : Kurak'

Zlba yaralr hilat-r naz ol hoyuservrr

Iti tolusu krlsam ua bel tolalaarr J- lr'! -!( Bak;. \ t I . 214)

LlflLt -t biliil.

ldltLD.L 3 + betinlemct.

ldJlDcl' (biliirnek) : Mi:vdoa erbnak, zuiu ttnek' Ldii ol]nsk'

! Zltii'r-rie za-bmcri o1&1 k\ibiD tulagr titziiilde Ia gdk6iiy6Esirde ya eyciiiler Lailann.lx cerhat biliiFc -rJr'r .

( \'onisnr. xIV. 6t;)

! Bir giiriiltii oldu, (.t t, L.l,tu, hi:r tsraft& od -r.alnl ireliirdu, r r . I . ( . l n u t X I V 2 , 4 t S )Be9 u bart o6ii,; eorahatl:r rlabr6t belnre L)Jr gnt, , iah"r l" . dahi lJIel tqne.xt. t31 '2)

Nc lutfu zAhirolmurtu n,, LalnNc tiryakr be-lii}En,,tii ;--;-* n,, zehi (lh4h;tu. Xl'.6-t)Hcm Muha:med donmas, oldd vall,nC{L alanetrer b.|nrlii ,:.)nedid ( Medit. xv. t s )

! Sunbrd! havat rr: ilin vt mAri| r, Li }lakkrn srfatrdu, hiqbcttiruc, ;,.! . (lrpatt. XV. t1t7 )Blniqa! otuiniqarr ku\,. l,JnP? J r,kdr! ' te l tqihic

bclumez r,n* u " ' . , " th-,"

" . , / ,g lu. x t . . tst

499

Page 298: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

-1P p ) r @ 1 . " r \ l p t h i - . I i b R c n , I \ i n i n ) n , . . : . . t r . . . , Ib " . 1 . r i b d d m , J i . f r " , r , - ' o r I

H p r L d p i u r h l d ' L , b . t l - r . , ! r 1 , , , . , , ' , . , , . r : n t 'n r . . , , . . 1 , ^ . ( r b u l u l o r r , , t , - " q

Srfat,n nurDu ketforti zal

f*liureez, ...! zatln ii fc,rda tiat'n /r-16if,!. ]t 6J

Gi iznnae ak!a l ,d i imek - r f ,9o; a i laDal t i l r ! l ,D( Ik t tu in . \ t : 15 .1)

tsirka( giin gegti vozi.d.n liian belnrnrrl;.

i : ' , n ! . X l ' . 3 g )

M.s]ludu ki ol viicud! gci{r, t1lail,. labi.'t }r!f lirlrde bsl i iBt i - j r , ! gerekt i r . (Bt i1at j . Xf .159)

IIat-, kefir beliirdn haddinde

MiilL-i islarBa rzt,rap oll6ar

Ilnhi srra srnup biitnr oimatrnca

t j r ru t . X t ' .9 )

i j s !a t i , k i ) r l i i dez , "J " .

l T r t u r u . 1 f 1 6 1 )

500

I{alm,i:d sdgeite ha,vrd, oy aziz

t(dda gidch liin beliirmez Yol u iz (r'ilnct Xf 149'1)

H.! tdaft@ b.liirdii nice,"i!1ar

Rerlr uror misl-i ra'di .l'!': Lanar (jl;h. ): l'1 220)

Ilesirl: ".r, ll"a.l : &liidiii -:-rr! r{) r1z'r iirrrtir vr-ine

y e i . k h ! , . ( ; ' : t t t i . \ t ' l 3 t r l

Beinrdii kd,qrdan birlahr-i aLddr

Demnrlr:, ,la[ anta a ]esrr:L i Lni.. \ i t 27 ))

i l " , ' : : l J ; . t ) i ' l l ' . r r J ' r - F n . , ' . ' l " j , ; ;

{ : f , .

r l r n . . t l . . l i \ P r " n i o i . j l , , l ; i r d . L r ' . l ] : r :

b a ; l a m a k . ( L ] a i ' ' t t ' '

-

ermek, mr:ydana grkamak

r-r .dnp agta iBaga,r rL lann I ' i i lb i r l g ib i

i i -a" o" a prr i lendrn b. l i i i , l i , r - ) , s ' ,1 c , l ' i" l Y d h , n . 8 4 . \ t I : 1 0 )

( i r in in ne k iE !N is ' r r ivv ' t i

f . i i i , a , i ' . U ' a " . F ) i h ; ' , ) \ " r i / . u h . \ l t . 2 7 5 1

ytr,lr karn'nda kulun gitst.rir, bin altnn degn. hic beliirtm.z

".[.

lc;j'ide XV 127.)

Od diiqe geryere gitkten giindiiziin

Sot ota uEttr belnrd,, r,-1, L\1<li)znr1 ( Velhdtn.. XV. 93 - 1)

Yr bu adab ii fazl-r PchlcvaniBcliinii! ziibde-i sahip-kranr (ilih. Xl/. 322)

t fidir, (beliaiz) , Bei;siz, n.lhul.

I Bir ba9l aya.!, b.liisnz j.J\, cemaatt)r vijresine viir.ndi.( I'inuh. x /. 9)

$ Hd HD belnsnzliii. .n;;! ve asa!. katDaEa ran ot^ iol.nar yapra& sibi . . (Ker. Xrv. 26 , t )

! Melikh ol lruhkeD v. berk reynrdch gizli katmas,n kim. b*Iisnz iJL: ve itrtntn nesncteri aqmakta 1aj dlamakl* ntrrun,nt,rmakta bjc ahl re Lifaver, gitniil tdrkllg, bigi nesne )ok-tur . (Ket . , \ IV. 6s - 2)

9 l ( , t * n" , " t aeni isra i l , qcr i t o tdu. anrn idFr , ot i . l i t iDr ' r 'd i i ) i bp ldqd2 - .? r ) tp \ i ip i , l .m, t . r ara. r l r \ 'Lar i l r .

sour rn. in b. rd.dz n n. oruDr u r

rEnb \ lv 578t

" . u * , - - - i l c n q o l u p r u r r l . l . l . t t . t o - t )t -' -

.br l , i i ind"n d i l in at r Inda a\TJ,r . J , l in J"r , . i a t r Inda Jd| , t , r

I v^ , : " " " ' * ! t tnzoin. \ v . i5 . t l- ' " r renatuda

b i r dr ; , r tua \ r r id i . . [ r . t .n tatmrr r . t "s"z."" r ot la t d; [ .n t . r br t i i "dz -* ey. lemrs , r rmrr- .

(Ho.a in. xV. s- j )

501

\

Page 299: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

l.iaif nif'baht idinek bencilevin, ^bir

mwlih lulu

'iJl uu"a.n.. ( Fctn x v 168 )

l* 'o*"t*n, a+' hi( bir kims"vc iLrM ctr iami?Enur ' \ l t t 5 )

vnzn kara 8.lD'mirtir hi( birdabi - -n yazutlan 'tmemi'inr bic bir trabt

(Eye[ofi tu xv.4I)

I c i inkr va 'd ' r e l iser t - ign l i 'zarj grnda b"ncilevin bnlbiitiin hozar

( F;gcni, XV| 7)

baE{ kercD $ah Siileyma ki arun

biitbnl-i gnya hezar

dahi bencileyin l'ir

( HaYsIi. xvL 2)

yar{ bivefaya gitniil baEla-(Hns. Dil XVI. 136)

ehlin edc refkath Yadbdcileyilr i,J+r oh azad (Larendi XVI' 19)

c l-encllcyin a9*{ leyda yelidir (B&i xVI' 90)delr{ehli ne bil3inrcvig-i nndanr

in la'line can vetmelc nahir

olu goneeye biilbiil gibi olnaz ( Ruhi' XvI 235)

git n yliden ciidanm( K6tihi. XVII.7)

(Karc. xvIL ue)

n'olur bencileyin gedatru

llcncilcyir yarrlar rr oldunol.lu 6in0tadeki yalalar

belrlee, bcld4, b.&dc{' b.Lt t): EE' benzer'

tr ile toldu yeii yar ajraateDde bendet ;r( a!3

TadA dumri( ve kale bulut veril'idi ti kin bin

{trncye ve bulara Musa eyitmiq idi : Her kim baiaaqm

(snh. xtv. 26)

!.tu!a ye ay&Fr azdrro ye eliyle Lorunumu nel'mdur'

| (Dnb xlv' 43e )

Belisizdir ))j-rr zira sol iie raED f(uddhi. XrX.l

i€n: Hayvantan avlanak iqin tuzala lonu.lu yea. IGoz kd.ttrp diitme ol tllntki! b€neKiE Hii.De - pervaz olan intncz bene .!

AFzmn rokta$ tel( oldu viicudun beliisiiz ;"iSoylemezseE goleDez diillyads delTar bed

(Da;. yr.

. (seto'nan. XW,

ho bed : Kerdi kendini.

S B.tr.ileyjn ,..p1 karurndar a! elhrir balLdui-an,S

t lnuda ystu! mr olur ' lDctu E ^t / -

Gel ey bencneyiD bend€ diiliiren oziinii bcnde

Diirliylin sen'li ben de bula}m Hak olup hemdea(Detit l{l

Benc €yin .rhn olu nu bihasrlKi ne 'J.iHet va! katuda nc dil (Yuz. aandi Xl/'&

BeD.ileyin -y.i-; Kaaf-r a;ta c.r diirer isr !-€Ell,

S MilvaL clL [,aL], burie'i dia tlr u:,r lre ]: AEane'k,il neme. Mesela sorgeye a4a ya busday vc va\irata et palesi gibi. . .. eks€r lisar{ TiitLide ben d

(Aks. xvlI _ xvlrl. 176b.trbsna : Xendi L.ndi6F.

Alka saldim betr beDi pend almayrp bir rlostto

Hi'i diirEen eylemcz ur I'i .tlim betr bana .( J

Agka saldrn ber beni J: ; pend alm.yrp b; dosttin

Hi9 dngmen eylenez am ki ettim ber bda( Fuztli. XVL

bencileyia : Benim gibi

Bencileyi! al+l gdre.n kiqi ben s€vdilinin )iiznnnDeli ola daia drire )avu Llja k.Ddii"iroii-

(Y"nus' XIII ' XIV'

502

Page 300: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rrrrse ana beEder delildir' (Enfes' xv' sa6)

.;.ivi sizin iizerinize tafdil etmedim, belki arur l,€k'

ljJne tafdil ettim dea;'' ( Kesir' XV' 2'1)

1,,:u lr".l ' BeBdet ;]6 . (Sth Ac XV' 20 ' 1)

Etiir kim ana hic bendol o:l! vc adrna benzer bir

r arlr var nr (LeYs. At. xY' t0)a arL var nt. I t'eYs. At. ^Y' Iv.l

kim andan bilnriiz kjm anm Bisli ve bcndeqi ;'4

ia bekdq bulurmaz rlcr-felek

j " , " 'r"g' ' .""r"

Y.l (Hikmet xV 3)

g6rcn Yusuf dor ya melck ( Melhane. xv. 14"1)

(Tcz. Ba. xv. 3s)

Disalin beEderin Yoh

it edebile Huda'Yaegrepte bekdeq Mustafa'ya ( Ruteni. XV' 195)

' (LeYs. At Xv.642)

Rumdiule ana bcfrdee (Mesihi. XV.33)

I iginde binuir idi, dostluk igin<lo hig beEddqi 6-4

iaindc t.mam ;di vc erlik meyddr iginde bckderi

('1e2. Ba. xV. 3s)

(Ta. $ahi. xvl. 2s'2)

i lr, 1r'".1, Bekder ;ltr! ve yarda!.. (Ni 'met i . XVI.63?)

l-1". [r'o.] : Bckdc; ,:r( vc miJ mena.ma.(Ni'mcti' X'/I' 633)

I,cr.l : Nosnenin salrqr vc h;sabr vc kilinin balaak oisli olan bahadr reciil vo be!<le;

sney; b i r n .sneye I ' tkde; , , r ( yarat t r .

(Bab. xvl. 2, 467)J' jL- IFa.l: Bender ;!<r . ($anit. xvI.9B)

50s

-.-.1l

Afendc mn bcnde,si dr{ yok. ( A"t",. X1y. r,$eriktcn mnnczzehim, bondegtcn jtr! avlk,zdu mnb.rr6y,E. ,il:';}*Put-perestlcr €ydn er: I{isli, manendi vatdr.;6iz .Misli. benderi ,i,r-! yokrur. I lht6\. xt;,

Neci llr.l : rizdae, koin I.4'.1 r yolda,s, gebeh - r;bender djtr{, deva [,1r.] |

Bir padiralnn bir L,zt vsiat,hri.,,ci"d" b"il?;;l#

lller imarethfr ve daLrllu anmalr ve deritler,

( r'q. xrv.OrtaEt yol,, oElu, kur beBdoei dr.4 (Yut Da. XrV.

dinlonmoBi ve di ik scb.bi ve pi$e ehli kazancr ve nbulmn befde,sirlir rr;rt, kallusu a.Uc miiteall .tr,

(Ket. xrv. z

$ . . .Hnrmettc v€ bu)'ruEu gegiroekte anr iendi nef8in6

det ri4 ve bersld oyledi.

AJln rengi k'J alnma bekderKanadr, ku)'rugu nur ile dekdee

luaretler oBiiitiir kubbeler aokO lehin ye! yiiziinde bekdegi ;r(. yok

g Yc bunun begd€ii ayct, KN'an ;{inae

( K.t. xIV. 39

(Hu,s. xIV.

( Enb. XIV'

Padiea!-r karlimdir hie bir Limse o.^a" i".xl,%(L"!"

Yer yiiziiriin durnaklb re orunakl,F senin ile ve se!'D

rlegerin itenir, irn& dilegil vereyin. ( Etb XIY'

.Lle'tr iere bckdeqh yok bn dshiHcm dilaver, hen iiilerver, hee saLi

(1s ' H x l r ' 'X / '

pes ra*ya lrescr urEas, "* *.'/.,r;:,tfr:

504

Page 301: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

(cef. Xt/r. 167.\

Birro&ta koyrmaz serr in nstn!6 hdbta. ( Iht xvt ' 6t-r ,

Bedde,j ],ulhmaya sala bu ha u hal ,r(:

ttillhia Leftet Eu.rer,eldir. r,", r"n..ll"'..;.i:'-::'n F t a @ d l m u r c b e r d i r . t . .

Be-i€bih .rr trr.r : .. beg{tee. ,.*," ,,,0',"'

n'"t x'Jl

1.7!r . X l t l . SJt)

$ Fls-sitrii sl1 [Jr.] : Bcndes. d.( detl.r. milit sil,i( .1,e.. .m6n. X r:r . { ls.2)

I slft",{ lr.. l : leEdei. (t/r.nt4i&t,. xyrr.t it).t)IIi6l Jr- [,1..] : beg(le,i, hika,lrr oldu: qe!.I Jlr.l

(Ce! . i r ' . x t ' t t .96)

S H.nta !) [lb.] : BcBd.s ve tlazir. ( Nuh. .t,ui. .\., tr. tB.2)

i Meendo .rjL [J,.s] : Bc[.il.!, rtruen{l Dines,.r.(Oan !a. ' \ t i I . ! t )X t )

1J,1, tr"l , unmak, reca i;r.l; !\m lrd.i ij ,,,reu ll'o.j,

Tadal-llar hem leiD .+,| [Fd.j : i].inlc,. ,j:r]: ",,.,.t,,r, U".i

( t"at \ t : l l )

S EI-[.(:fa' ,t<,i"Ji [/r.j: B; nes.y. Eiisa,i .. r]itiifi oh,h a l , r i n " d c , , , . t , T i i r t i d . t , c l t 3 - r r t * . : , . r u t , d r d " ,

f A d r r ' \ t ; r r l \ I r ' l

I*ndets;J (L.idqsiizJ bekdegsiz, bend.!sii") : 1. n ., /+a,,, .r"!d-

Henta i , J -Fa . l : aeEdc r

HcEal JLr Ji?o.l: Begder, teb;h qan&sur..

(Cia&s. x r.r

$

$

S M;nend trjr- Ii.d.l: BeEdq, nazir mr:ras,ra

I Nehcmin:,rr i [ ]d. l : tsogdcrsi iz

.1,06

I) - ; , r ' . . , : . ! )

l s L t t i ' ' Y "

($anit. XvI.538)

(FMit. xYI. aze )

-

:#r,iii,l".l#"'*i n*"to

-t IFa l : Bekdetsiz ;-'t n. Fa. XVII. 6, I )

\ BcnzeBiYetl' z|t' mugayd'

. r r , , ' iv i r / - 1 ,4. . i : BFdd. ' . i / l Ui t \ tPhdh YVII - t )3-2)

r l . , td b lAt . l : Ben' Ic i . iz : - r ' \ " dutmm

I Uiiatchob XVII' 5o ' l )

F&#nt : + bendeqsiz

Hdiitnol: Ij,iim, elna, hutma gibi meyvarta tek tnk olguluk

le4i setneEe baridak

H€niiz diiqtii .tt, lebim hum^s'nd ben -!

Biliirdiin nice ti;ndir dq u6m (Yuz. Sens xVL 272)

! E.rekl J(-:jL l!r.l : AsDada re t{,Eekte oid iiziiDiin LazFr

otDa} Danasnadr ki alacalaD.mak talir oluur. lln karlir

liylhlaD,p olEaEa ballanak mtuasrnadr ki btn diiqmekJr r i d t ib i l Jmu. (Kdm. Xt ' I I I - xIX. s,256)

l.!!t dturlu ! Altsn brirkli, altun isle.meli.

SiP&hiler ben')k ,lrurlu jLr.lT rL, .ameler gi.viibenMehabct ile olurlar peleng i knh-i r6Eaa

( Ya^La Bet

su t r benet r r r ! n tu . jm" t , . gL) uh" r 'uaza gnriirde otur LAia Klf kaplaD

( Yat+a Be.t

{cn demel : h :b i . t . ,dc t , k , , , , t , r , i hcE. ,d i t

Beotn d iddi i ) , - r , 6 i , - , , k , td , u. :! tD ' r 6dz ibr( t \ . r , . sana bdJKitri r"t["\te d*t ai^. r,"""- ,,udtlundn

a.ec li..I" k"ma sancu

xr r. 30)

xvr .2 .1)

( \ 'uz le: t d xt I I 14)

(Ih,6him. xV. 69 " 1)

501

Page 302: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

[6.vir : qit&n]i.k.

b€riiz : r. Rent.

5 siea |: tFc.l : Benjz ,q ve qihe.

$ Qehir r* [Fo.] : B€-Eald eihre,

$ Qihre 'r. [ad.j I Beniz ,6.

508

' r"3'"Jli'",!i'rLi:"0 " **";,ti ?.*.1;

$ Behefr o:! [Fa.] : Baaefg dedikreri O, ,o

-' ' ,

,f:::U3s

fjr- ' :f {r.J:.Benevir aBac, }i ypb,r;reoadr ve riiikfe eitleb.bik dF,te!.l€|r gibi : Benie gibi.

Hel t i i f rc mist i i . l -mu-hrelr t rJLl J, ;_ 5 ,r . . , .dur ni i r .n- * ;6; } ] .te"^. xvtri. iii.'bcDi : Benden. tnruB' '\YltI ' XL

S Beni ;r sa(n,n, ).oksa size peeimantrk yetieir.

bori ba'{ ko'raz: Beri rendi harih. ̂ ,..:j!_*:-1*:t.:.ffi "ffil.'-"."T

j:ldi harimc brakmaz irademi

K,ld, Dakd-i !,ic,idumu ifnaI teni bana komaz , . r f ! . r d i l . i leyda

(st'. xvi.

(HAbd. yxrl.

(Ni 'ned. XW.

yeni beniz.(Ni'mcd. XVI'

(tanit. Xt/L

).1:y. I':: rjE rahad, her_denreri,uurer big ' id i otdu cigdelnhyin (Snh. i ty.Senin aqtrn ite oynar dcnizler5€nir havfinde z€! olul benider (Anasv. xy.

5 citkte giinesin benzi dj{ soldu. (Serin. Xyt.2. qebJe, yiiz.

{.;.l [Fo.] : Yiiz ve beni' ;{ Ye eehr€.

ir ailttr gerisi.

(;onit. xVI- 444)

=-1+ turur:u.n. Ol ili qenli hoq turg . Bir dua

ti r Benzi aanak, ko*udrn ssrarm.k.

i qi ku'r wn qi deni.raam ;jLrLl T Lorkulenin beniz f

: Yiiriir tengi dogitmek.

Lodim yiikiiarle belleyii !{'er! sed tutam oEleyii (vuz. ,etd,. XIII.76)

r Benlik ta€lamaL, b6biirlen&ek.

. (Siih. XIV.218)

r. Lu,ll [lr.]: .Leia mtregayyir olEak manssFbciiz gegmek J.t-rft tabir oldrur.

(Kon. XVrII - XIX. 2, 675)

('tuh. Le. xy. 393)

ii ce.i qprilengil. Mwtafa malinlen }azine ko1'up

(II) : Koruk j.umuiayrp iiznm haline gelmeBe balla-

e-! [Fal : Engnr+ nim-*s Eanasmadr. Yari yenive komk haddiri 6avuq4u! uziln ki bizim diyar-

il u:-:K talii ederler.(Biirh. XWII " XIX- 98)

! Kendini iistiin gormek.

eyleme nefsini itldiircarutr a}lnaBan getiir (Kitibi XVII- 74)

ur&t bin HaEza rkra! idip didi ki benin yotuma geldi,'.!i gel, giizcl sadl didi , . (Sic, K, XVL a, 151)

Page 303: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: tr€udisinibi ba{kasu{ ben'etmek'

lans6,JtlAr. l : Ehl i badrvev" b' l iz 'm:t r-f

. t l - a X l / l l l ' X I \ ' 1 . : 6 6 )

[6y1" goriiniiv'r ki iivle dlar'lr]or ki

- , r tYi yeni e;r l "u. ' l i r l ' rd i l . .udaLi )cdi : rsLiyi l '

bor.lin, dirdi'( tltnzr. XIv 16, s9)

LcEadtrr Yi[e Lurdular

,5 v:*'nlannd" Yarur ahu g6rdnler(senca. xV. 12)

tE ' ben er'

br toylc gorHn idi ki cihsi igindc bcfrzeti s-t yoEudu'

( Yii'. IId. XIY. 200)ol utm.Ea belzeltir ayd

ebl i bur la varrtr t bigi imar (Ca. xIY- t I '2)

gdri benzeti {okrur N.sinri !i!i& arh her baeer in Umr a dpFnl ,Y,s i4 i \ r l . o ' i - 1 ,

: Benzi bozulnak, saramat.

alm'r FT.r-( . LaAr ,l.li.u'r'

L.Enm trE{ afk ile d€lindi( H i i s . D i l . x v t . 7 1 )

;! i r'!piir-dert olup benzia dtnd,(Hi is. I ) . XVl. 196)

bir nencrl iqre a}rrmre bcnzi ,r,( J:! I ney gibilim niu nihetten yanut, hnkist.r olmuitur

( l l ts DiI Xr/1. 137 )oyuru : Bir oyu ad,.

: Cehrtsi d.E,ro"k.

t 'Hh.s,,- tFd. l : I ' i r t ( . b.nzi 1, , ,2 o).MU . J -(.Bi t is id i jnert .r dabi bir x.bn, , t . urur lar, Lim urdugu

nratr yatur. (Ni'tuti. XtlI. 382)

b tay:vanu qs],au. beizr (;.L [enr iedrr sofaru ey m' l r " r* tM. lhonc. \1 .57 - t t

5 l l

i.niir : Beni:n.

! Bn Linr g.lor,i nnrt bin Abdutiala Lapu !al-@l!. l"d,on"r d io l k i : hDsin? o l L lme. erE; : B" !u! . "

' ;q 'c

deDir l , ' : Bphid ib la l lD iq i lde "B"t r .d1" L. . ; ; " f f

b . ! r .o : n .n. . . , - .

I t<6 ' th Xt I a j ' )

Bu bcrven rr: dcrliEim eEer bcni6eD

Ni{iin Lu benliAe cliD urulme (Ynnus. XIII . XtV,)

Ol ter ki c$u olmaya diri geze benven

h ; r i k i i g p n . u , i F i j n i i l d " a h . a b c o r . n . -

$oi kim dnniqc diin giin ii bir lahza iqinde

Uykururu ycnm,,y. ,volundan aza benven (Snh. XIV.)

! lleh yoktur illa benven ijr pes LorLun ircnden.(c-^. Es_ xv. 3s5)

5 Ya rahip cn;-i ask.r-i ebl-i islam benveD i-.1 Boarcdiya

ceksen siiyl. dedi. lltoufi Xvt.2l1)

Brnven iu mahv'i nahzr zat

BuldD viicuduEdaJr necat

b€nveDliL : Brnlik, b.n.illik, enanin'et.

$ Alnma ol l,d!t! ki b6nv..1ik :t];r: ola cue deiildn ki'u

duasr kdbr,l o1a, hcfes; siii. ala. (thk3. xII/. r09)

I o f k i r i t i h .n r .n l i l r , . ba t&Dd3 u la \ t ' . t i ' J * f f tta lu g; r i r l , r l " t lh t i \ ' ^ t t - '

{ H^bd \ i " i : r r l I ' t : i l im laur . rzah-drnP tu\ r r h lur iv t @

d. ra-r Jogru, I ! ' , l Ri l , ia .J i " , : B" " ' 'a ' " v ; :T; ' ;0 t )

b . b ? d p m o t A D : I l " ^ , . i n i " , l d t 1 n . , - - i r d '

3 0uu urnqun I 'o \1. ,d . r i -b I i r r i " r rd i n t r r ' t 31 ' ' )

bcnz. ' lem , ,ho . ) . . J drd, . ' f ' : I i \ t -

510

Page 304: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Lcnzi giilmek : Yiizii giilnck, sevirDck.

Uyanu gdiir Zeliha u).hudanI}enzi snlo,Lr,s;{ ero;n olur kayguria

| \ ia . lad , . t , .b .nz i i i rpe,mct : R.n. , r o16,1. " ' 21)

5 Y; 1 l , , .a , . . t j t . r o j - in L in nt .za! t . , ,J ! , .FJ:n , . r r . ,n . M. .. \ i ' r i : T l . i r , i d i t , r im: n ice , t i t , mc\"D t ,d t , . . " , , , " . " , ' ,r . . e o r t , , m L o . L r , , , , . v n n . . i q . i , , , . . i , ' -

, + r l t

heraberiue gernck: rekabnr .tEeL, -,.u,, ,,1j,..'"' t" *"

: . \ t r l l ,

r l a r , n d a h i ( n - - , , , . g . r . p t d . r i a f , . t u " d u m a z ! lbir iaitriiln tartu ar lh.atrc.inc ieltuet )-,5t,r.r..

lc.aber irnx,k. Bii arara g.ri.rr.k. /Krt xll ?7 2)

! .... .ladi buyurduE ki liiitm_i torifiE rallita huscneyr

r,erabi,r irrnp .?,, j. r b;.r u"r " ,",.i;..[],,];;. , ,

S imrli buvurdum ki v{:ki!i nczkr.lr anrla rzr,r:ak nruailcyhiskerdc. Rei," ili! brrabrr rdnp tr r\,,. t , kauyye).j tofrilrc t . f : rhhus n l$ iz . /5 i . . ! t . Xf .3,28.1)

beraber}k '(:ki,9nek: Ilora[ertik itttliasu a l,uluinak.

\ ts i r znhi t lar j , t i , dn iD I lak i& Tinni ( ] i t , , u , , i za idcrd j r .j u , n t . , t , , . . . , b . . f r , J , r " a i . n r d , , r .

r r . , . , , , \ r . t r t . t /

be.!: Ma.ar izii[lii denilen mcv\.a(l,r Li tru!t.!, ;jk\. ,ih !.dr

grmiz latrr!Lu maddr: erLar rr.

s 1 t . , , . . - r . : ) r , , . u , , , t i r . I n r r , J . 1 , . , , ) 1 . l , : , : ; :r . i l ' i r u l ' d , . u , , 1 d , , . , . u , . l i r k , \ r J t , , . t , . , r . . . . t . 4 . o ' - * r !\ , \ , l l D l , . , r a d " , t , , . n i i i z , , , i . , , i \ . " ; , " . ) ' ! " t t tl ' . , . , 1 n l u r .

l t ; u t h \ " l t \ t ^

5 1 2

I t ' l l I : l l , r ' J A r ' , ' l , r k i L r s ' , m r i ' r F r e i b i ' L s c r

q r " , ' { 1 . . i " i " , , r , , r " h r J , o . ' i r ' , i r r : a r r J a n , l r ' l J h i o l u rr . '4 ' " l : -

" ^ , , , " R , , j , , l ,d r rn \ "mi i I c a t . . , \ . vp l io l r raf f l l r i " * r ' , ' nu , ' , 1 " t ' n ' "m i i r ' " " t

' ' " v ' l i o t r raDr )q ' . , t r , , h . \ t I I I . \ I \ . r ?6 )drhi dcrld'

, : , ' - ' , " i ,T ' , r : ̂ , . i m ; , , i . , n , , r , r . , , . r , , zF ,u r , , r z rna , re r -

I - o " ' 1 * , . , ^ t ' - ' ' n i ' i l r ' , ' r . , n i , . i : ' t l ' "

l " r r c ' r k m i r l l i i

I".oi"; r"r-r t"; ; '" ' r ' rrh' ir ,"|"" ' lartr /ahir orsn

! .vrdrn h ' l ' i ! 'br I r r 'g ' : r ' raDrr orun ' r r'

t l u t h \ l I I I ' ^ l \ ' 4 6 6 '

e El -ba ' '1 l J jur I l ' l : ) "1 kr" 'p r ' l "nn l i ' i "Eunnal Luru 'u

" , , , i . f t , . " t " b , i r i i r . r r r ' r J P . ) l e m " \ i P \ F . i r ' , " ' r b i f t r d " d

r F l n a z o l s . ( K d m X V I I I ' X I X 3 ' 1 9 : J )

6 Ea-re,evan ir lij I I'1r.1 : Srsra:lak re arlamak malasuadrr. .

v6 etek Lsmr haia.l*td bfi ii16 iani FiI; kilkrmal nanasl

tK6,n. Xt I I I - \ IX. J- oJd)

! El-e,tba -Ar [,r..] : Bu, bir rl ayasr karlar deEi@i, miinakkat

trltadr ki dairen - mndar kerlip. kertiAine iP sd,p beri

otc cli len atarak o}''larlar. Dizin di,varlarda ma qrLtagr

ln edaler . (Kam. \ l / I I l 'XIX. t - ssq)

4 (Fl) r 1. saBl@, $kr, ouhLctn, kuvverli

Kurr t baAtar lusufun b"r t : . b . l in .Yodi clia l."d.qtu.

"lin" (Yuz. $e)-d. XIII. a)

lr&&' hlpsine dnstiis glkamazab\ri! berkdir r.l, duva' gkamazan

^ t Y d r " X I | I ' X I Y s )Lo bcniE oF@ aire s.ttnrE,il,n6rr r } r ld$ arra b. iL j ; o , , lmad,h t j lan.Tqt . x tv .aL

$u nu',.-.i. r,uar.al*t*r ,t .- : e o l d u o l ' s m b b i - y d r n b i . b c r l { I r r r . \ r t . 1 7 9 . 1 /IE' kndozi ia baLkom bouau nzerine Lral .r , t . dD bo-

lrq bell bstr. goyt" l.;o t"t'1.q,- '*" g'rt'.(Ket. XIr'. 35 - 2)

Page 305: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5

!

ss

E r b i z i h l , u . k i - . L e l , a r r r z . . / 1 n u , . . y 1 y . . , .tsr , , l in hagrt)r i vc bir is i j r , , r j r tkrr , i r l

- ' ro0)

bir Li . i r , . I :ar iur( lu. i : i h im ! .r i ] , , . ,k,1, ; i : ' l , ' ' ' , . , . ,nd..

l l r \n. f . - jn Frkalh, herk r- . rr . rru. , , , ,1. ," ' ' . ) ' ' O'

Endr. lanr doin, ldrtar \ . i , , , r t L- , , , . , , .

t t ' ' t '

/ t l r . . : r . 1 . 1 J _ \ l i ? . r Ll l ,ad.r m.yddD!h ka(t , . ! , tern, l ,erk t ls, ! i . , r

t I 4 ' \ i r , \ . L . \ . ) I . r l

q l ' r i l .a{ t r b , , r i< oh, r ,cLki g i , lc . 1 , r , , - , , , , , , r . , . ' r ' ,

\ I I . . k im. , , k ;m t , ik t [e l t i j ,Dh t ,erk r , t r r , , i , r l t i rn j , l0 0 lmul t ra ln Oj ' r r . 11r t , , , , , . , t r t l , , - t1

\ L s r i i y i r r j r - I j : c l : B a t _ , . I t t L . t . . \ t . l j . t l

\ Dtr r Ier l ka l 'adrr . ara k! r t . raak rN ( t i t r , , -u , \ i , i r t , j . t . g i rd.

I ia , ;a r noaza dDrs ! la r 1 , . . k h i i j , v . r l . r ! r t , i , ' , j r J t r r . l , .n t l . t rga) - r ' v r l l f fgn l , ) lqa \a la . . t t u r t I . )19)

\r, i ir i L,Fci,irdin vr ne 1,,inn,t, i, ,,,*., ,,:], i : :, i ir l l ;,

Yii'{,l beik ,,lma}-,rca sii3r olur rfr i B,:hn.| lt'.,ta)

Yaqsrbr \ nnra l l in i r , . r t . ! l f r ,$e]h i t le ahi t ix i b , : r l , ey l tv , , i lh , , ] , i , , \ r . 31 2/

F . - : r r o , r r , : a . " . . r . d , , t - n " . , . , , . , . , . , t . \ t . l r t

' - - r ' J+ ' . , . ' h " t r . : oh . . , - j r . , , . 1 , . . . . . * i ' l ' l l

y ' e u r l , u . t t . .

\ -e . l i t l ! ; d ib i b . .k Eid i . yo l6a ger i - r - ,1-1:" , , 1 t . : t i )

!

_.-

/

66!dn kim ayrul dernM '!k, Lrnil(tziin ralrtaya Lerk sarrb.( ( )cnaet . X i . 3 t ) t ) )

n f i , 6 a \ r i r t u . . ' . , . l ' L L . r . r ' , r p - . , . r . . - . a t , , i , r t . o r

l s D u . ' r j U . r i n \ . , r ' , ' , 1 , , . ' r a . J r , . 1 ' r t n , r ' z ' r r/ D. l i l . \1 . a( . /

yseEur ig ind, i l , i r b i iv i ik l , , lu in i i rJ l , j r bdk la i i izcre roku-

rup ufat t t . t ' f i i ) , . \ l l . t ) ( , )

A I J I e r c E i ! , ' y i t n i , l J , , r ! d , , r s r t . ( 7 . ' l ) n . \ t t . s - r )

El - ibra l r i i , - \ IJr . l . l ; n , .D.r : l , , , r l I . 'eru l , tcE, .v ,

L, l€k. /T. t inn. \ \ I . : ; 1)

El - ih la. ,Lcr- i 1r . l : ts ,y t r 1- !1 , i , \ t fh .L.

Sune. , - [ l r . i : 1s; r " a i iq ] l$v, , r . 3 f?, r , . rk r , l i ruun, itbe. I J l (L \ t I . 1 . : ) : t t ) )llle denrz suynru ,r'.ar n{,n,0 l raahalde pt rk ! - . , lasrr . , ,a iu, , /A. t . _ \ I J . t . ; . rEy gijniil l,ii-i muAdnn {larx.n ili b,,rk I u rCi i * i i ,nd& f r \n \ , . { r .z s ,da } , i r k D. , , igur

!

I5

!

$

I \J ibbi \ r . j . 1:)! L e s t e - r i i d . l : K a r i r , . t r e r r n , , s r c , . ( ( , , i . \ t , r r t . ! )

Xasdr srt krtr t rr , ; t i t i l t , , . r b. . t t , r ! , t rk |n{ lmr7Ask ehrd.n hnca hitret ,;,.r,tit .i""." ,,r^o.t,i

5 Urtii"a, , -,, lt.! I : rJ, rk j _, 2t )$rha! pd\e nD,l,,. r ij\-i,xr air. i 1,||aJladj]nr bir

"k !uit,! 1,,,;t j,..niri (r.nta. ^t u. ti.t )

Mi ib t " - . - - 1-- t , . t , l , - i . . / t r rnre i&t , . \ t . j t . 103 - : )

ftqdcts. ne6lh bfrl ir.;,iirdiirL'!'Y cals.l mutrit,, haz l,trliha\ f t /-\.,1,i. \ , n " .i t t I L t: )

I : t t " i - J r , . t : \1 , , . " , . . . . , i r , , , , r . . , . . r ! , , . . r . , ) d . , r . , , .' u ' a " r l i . 1 t . i , j . . ; t " , l , u . , \ " , " . , , , t \ . , . ! - . . . 1

5 t ' ,

Page 306: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

2, Kstr,s€n.

. .. Ak ak uzur kitkleri olu!, sinir gili berl :!, o6ddkiiliir, ebeegdDeci gibi Ligirek 9igeti olu'

(YdJisAL XIV. tU.

El-cekde -xll [lr.]: Berk obaak, lalabet ve metell€t(Kdeb. xvlrI. 3w-.

! tubt: ..'J

S Ca4 4,.

s Saht -; tFo.l: Katr, berL. muhkem'( N u h ' T u h X v I t . 3 0 .

lFo. l : BerL: l : , katr ' (Cinds. XVI 4

lFd.l: . . . Hu €iyle bir nevi vavdE ki katr(Doko. \vI . 62,

mana-yi Tiirkfti berkdir 1rf2 '

I D.ka. XvI ' 163'

xvl 37

g . . . S a b t ' i a

Kerkenci!-^.icl [Fc.]: Btu alettir ki berk vav eekmele

ederder aEE tatlatt zincile bdkiditler ,Jtrtr, ,. ,(Dee. XfI lI9'

g semher ,. I,{r.l: Be!}. r. ""* ot .Tur.:"0;ii"l:;

BelL idermb gamz kalbi tattan

Ayrnrlar Lardar karda5tan (ZehL

3. S€n, t detli.

S Hevca' 'q, [lr'] : Kara evleri LaldmP

$ Bara berh s6yleyiP hatrrroa tokunau'

{. Siintli.

! Girlerel< berh c: Yorultlu'

icelcuct: "+ hcrt cYlcmtl.

""'. ** P'"t .1'1'

iaob. xvt t' o"

( RaLa! XYI 8l

ctmcl) : Kw*etli bdundurmak' saEl'mlaq-

ffi, iJ;.;;; .ut ; . '

(Hazoi.n xv' s7 'I )

l-aa"r. au r"ia" 'vt* * tlfi. tI"T.',;l;',;; rorl

"trioi' ve )te Nsneyi b€rl cttindt trjl C 4 '

- ' t vuz ' XV' 321)

1e{Lur gtinliinrle berL et +11 Cr' (Rupn' XV'36)

i iurwedendinloek' Pekitiloek'

,io drj. rr,.t: Berkirrihiq "'fi^iTii. ,, roo,

ir.*tit "alnek,

Pelitileek' pekiEmek'' ' - ' -L l ; l i Y'r in-yunun aganda brtLildisr' r*') ':

Iil , *, rrri Bektct' xv' 32)

itilnh, LaPalt.

** i*, rsrt evreaim kir' t:"'d*,li:,ti::i ili;;*;td;. i:;'di' bdu;d,'a sdrdii' I i ! apu-

t t u z ' n " ' X I V 7 2 )nr Derruu P

(b.rl.bncl), Sa[korarnak' Pekiemek' ye eemek'

oz v"a,vte s'na"n'k g'rek ki litLn berkiy' "(a( lhtas' XIv 140)

rlu evitmiadir kim: Eyiiler re sali er srasnda dost'

;*i;;:;s;* L'eai'ir " -ve varurar-ve onrsit-

,*.i'ii",ii *ti"'rirnr 'ita vF tiz.l*ilii''(K"I ' XtV 82'I )

L cvitti: Bu titbmeti lim s5tr' yaPtJa!' lnaml}' art'

;;';bfi i"lo,-"s' sr, **iy lY;i';1?5;(Ket. XIV. 16s ' 1)

517

(uaa;n xY' 51)

Page 307: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

"'I rs',nTj""T.l,"*","1:,i."'"-"':i'L: i,il

rri' Pcirr ) rrdl' I

l l l l z t i a \ t . 1 : ' : l

,. Pekigtirilmek

6 E r ) d d ' ' 9 o l _ t s n d i l r i l ' i N l l n r r t r r l i m " i t a h ' n v r ' r ' q i'

Ld'i.E r g'r'!-

l t . rs . t lu . Xf . | l t l - l )

i _ Bi r i b inDe bi r ' l " r i , lp berLurrn ' ; l r r r J ' - -

t . ' \J-' , , : ,aan

l ; ; b i r in . l , ; , , t . -b i i ! ' r . i " l j : i in qLla! . b" , , / . .

( I iazai l . x7. ss 2)

6 Bcl ru l l ih 'D ba\ i1 ; ' i r '1 . , i ( u :z i l 'D ' r l " rn 'n r " r I ' l t l :- r y r l l a n r o . i l c h

r l d ' u l , r i t i ^ o \ t d ) ' t 1 1 1 '

! g # I ro. l : . . . vr : srpkrr k i baLke, lar an,n l i h ! l ,L 2y l : , i l , , r

Bir urur agacm uona hueer gibi b.rlinrnig !.:*J: bi' de-

nirdir, (I).t. XVI. 221 -1)

$ K.rlercir a-g []b.l : IJir ni€ttir ki ],'.rk vav rellr-ic h,.escderrle! e€1r taslarl z;L(;r. berLiti.l.r Ilir yere m,r[,k.rn Le!-tjrlniq aBacD gatahLdah a,iya dcligir,dt:n geliinip,laina

( l ] , $ X t L t t a - t )

! Kqlcncir a-{5 [i7a.] : Bir aletti. li ,at rekmrdi, h.vetrd.d.! aBu tallan z,r,.irlere b.rli,lnrl, r, bir ,vri,, h..kinraigrgac\ 9stalu1dd r.-va delngnnder ,;,.k.rler.

( C d f . x v ! . i 3 ! t . 1 )

$ $it J- Ir".l : znpin, ydi harr,o ki r,: npkrn lri harrkerlarruda bal& rlru.lar. iln 'nnt.Eaon q.,u,( \sirjurif ,:.5J

. r & l e ' g i b i b i ' l r r i , d i r , \ . a d t . \ t t 4 t : /

qip.t : - hcrkih.r

--'q*' (perliteEk). Saltada3vmk, pekitmek, r1llkim

lre€L-

8u d6 vaia.uz . l i i " \ . qs L, t rd-n, , , g" t ,

-.!r v&a.aEau )pr" r,inti'lii b.llir.. * r !.r"1

t Yuaus. XI I I . XI t ' . 179 )

96kiip id&an 6diirl',r.

519

5 r ' D@ 4 e,a d- - l , r kd ( , t r b ; i r : ' : ,m. . " , " ,bprk i r . . g"r" l i L i ia c \ ! .1 t , n l ' ' rud u ' , -

* ' ro t l

. P * D a ' u d u B . l . - u , l r i n d . h P v b " r . l . r : , " b . r .q n h j r ! . b " r l i d r J / . ' , t . ' , q

d O I t s t l , - i i l 1 , , r q r ' r J . ' - . r " r 1 " . , i e . . b i l n ' ' r , . . , . t i . i b i , n i .lp ! nnL' r l . r , ' i r L ;s gb" l ' , r ,1" t ' " r r t r i - " . :

ta k i ! ! u \ ' . r r . i ! i : . , . t . 'a l ' . 70.1)

5 El - ' * ryd i l r j i i I r i l : . . r { : da-b; aktvLi ( : i ' ; ruLi r s i jn l i ind.bsElahan v,, Ltfkieen iesn,,r'c rl,:rier'

!T.rcentan. '; t.!_ 2,8i . t)

g Pdl i . . len f !Lr [ Ih . ] : Vuhkcm l r tmekv. i , rs t : r a . ayat i l .

depmek,,: Larid ornak rr: bErimek ii",.,r; i i" ly,

$ Et- te lek l i td i i &. iAt . l . IJ . .k im.k J l l - '( T e r " h n n \ " 1 2 2 2 ' t )

g lstihlaD .KrL l-1r.1 , caret beik;ix.l: . -:.- f' b.it

o tma! ( I t t l ' i " I 1 136)

5 Miiek-kcd rj-j- [.{..] r Bdlirdeli -.r-'J( Mi i ' ;^" l ' 7 ' t l s t '2)

\ Kdd r t [,.1r.] : Ei! 1'erdr berkiinek -r"rf( l rnnt" t " ' t '

' "

l i is ' t t

b€rlimek : r. Mrhkeole5otk, p ,kilmek.

Etr ).nksn et kiEinse A5t lii

BaEisJu ii l,elkinir jtl iindt n sona

5 AlaD. Hak Tada o,lcil o1 idi k;a

ala bcrkin. -l- .

518

( l ) ' l t I i ' 3 t i ' t l

,-i::':: :":1".#

Psdjtsh cxori vii hem kavl'i lti:sul

Berkidi .r!'/ islnm dhi r,,rtu uxl

- t )

l G n : : l r ' 3 1 9 . r ,

Page 308: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

[ \ ] i n 1 J ' \ J i L L r n b , . J J i i r : 1 t i . \ n t , r n , , r . . J , \ . - , 1 " "f a D , r r i , 1 , . n i r . , t i i t p r i b . r t i d i j . . r . . / r d . . t r \ ; t i . , : i l .

S Kaprl, L.rltitd crl: zn[ nr rix]bihh {t;ro .1,r, '')

E . . Ve endaular siisrhEiio berknliir rri

r h J ( d L i D m d . d L i r a b u , r n t u , r , ) n

' 1 4 l l l 8

k , t a l r . . J L i r e r y , , , , r ' , b e z . m " k b t - - , t . ' ; ' ; . ; : " ' j . ,r d n , i t d . l , c , b ' D t J r d h a - , t o t a . , * , , . ; ; : ;

S D i n n e J c c l i r r i : L r t . . o m L o . L , , - u J d , , , , , - h r i " -r ' n i ' , , l p I ' i l p t a r u . I , c . t , i m F , . " - t , t " . t . . , , , . . , , ; ; ' , ' t "perkitti .rtri-r tes iki6i )-iiz arstanrlan i.ana tiiilrutar.

llazine kapuoru beriitriler hor;Tutut tsaAdar yclbu giftiler hoi

,liJrn kapBrnr bcikirti .rrj,.

UijrD.yinco kjIlso car rolketmediDosr ile a-hd ii vefa berkitDedi

OI botucrm AEZln bellideler ,".!r/.

( t n t . , . ! r . h . t )

I i:.tit :tIt/. %)

( ! \ / " x l r . 2 l )

a|11. \ | / .39)

(xl i i . 6i. \ !v. , . ; . , ' . rL1.t)

OAtecr[. i]e dutuiDak, giireimck, yniiirii:,r!,,! snniigiiberkidnr. ( i t". , i- . tr ' . t7.1)Ber dost ile pevbamni Etesr'r.n 6n be.l;rjn.it.d iirBen dostu aval gijlhnleb havai r:i.ya r:n- 1lerek

/ ' : t 'nitu Xl t)

N. kadar vE kdagn 'c^a qzrn, tcrtrili.l l r i : X l / t r t l

r " ' r L a l r r k i d n l a r . B 4 n " t t , r ; u i \ p d , J , . r i , . : . - 1 " : * ,

Mii'mi r:r carurr ]nttu mrhr ite berLnle.(( ' : .

- i l . 483)

520

I

I giinkera eknegi {e'diktcr

tfly:r,1,ffi;::.:::l,l;lTi" "' 6onra geri ditniip geldi( Behtar. XI/. 124)

ii";,"-::l'*iliiiiTlif J f ; ; r " , , , soo i j rd " ber r ;d ' " ) ' ) ' ! B 'k ta t x t '4 t t )

. . - r - i 'emis. i r . t i ld i l , r . krp ' ' rnr muhL'm bc ' l i t t r l " tYct ln " , F" , " , . \ t \ \ t( Ferec. xV. s5)

Anr:rla buluqairn' sohbet edeliD w ah,t-ve "k1v1-1'..rYol':(Ta. SeI. Xv. 2a - 2)

6 S kt r .a garh ' d 'g io ' idPdi jz ' l i i i 'd i ' , " ddclsr lJ tud berLi r r it L . \ .

" l u . X V - t A B - ? )

8 9 J , ,

Sulh ediiP udvan tiirLettibular

lldi vii pe)tqat" berknti bul"- ( NIelhane Xl' 150 ' I )

g Ve ilo sevgisini gtinliinde be.hit :'l '.. (Kab XV 282)

! ... Dshi butardah gaFi birlaqr arda girdiler kapu)'u lJctkit-'ttet A+st.. (Lcjs. Ar' xv aBi)

! Sultar Teberdu'rn bolartan labutun kxdret dtivei iiz"'

bcrkittiler. ( Nfiislin. xr/. 9' 23)

! ... Alir lerkergihtar g*up bir kenarrla dzem dikiip sipetro

berkidiip sayesinde oturduD. (SaonaL Xt/ ' XVI.66'2)

Gele ey dfizi ineaii berkct .-:i :lrEatikat soyle snfi lafi terket (Enis. XVI 6'1)

$S4i ; - IFd. l : S i isn v. as i ucd,a berk i r t i l ler i d tmr i ' .(Caf. xvl se't)

! lrriy.t "uL.-r [.ar.l: Dann hr. taraim yoktayup belkidnpv ' t : h , i b i r d e l i k d . r " i k 1 . r t o m u 1 r u p . . .

( Bab Xt/I 1' 247)

$ Sipahisiq crkardil"r, L'6au Lukittil$- t .1". X t /1. lh )

I ! 'n"-

t iB.sn.dio ulug!nJ h,raB,p , i ,pr ioi rJ: i l . b, rLir-

I E t i e ! . t r i r . . 1 . x t ! . 7 . l l z s l

k bzr

-- -/

Page 309: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

. Giivcnlue itiEat

. ' elet ot ieireo ki( iv+.\." *"1 "i111:

\.r. ' 'k lzin' bu!;fJ"i u,';" sev nalrrrF '" o*ouo ,il.i.

r1.;, ,n,- . | ' . 1 . l r . 1 r : L . ' . \ . i t ; o a r .

! V i i r 0 t a t ! t ' ' , r t , ^ , , n * ^ t t t . t t r t . 2 .

ldlylrJn : Yiizii rumulak "lnrvar'

. Bf 'L yi ,z ld ' l : r r t L "rd" \ 'm ' r l r -r l t

yt , i , 'z t t" l a*. ' I t 'ka Xt- i ' 163'2)

hdn ! B'ri'

Mcn . !dan In r l i i :aJ ld 'e Li r i ' r ' l ;m

Soniin aqLu gamDn, ha'e'nliir (Ruqni XV' 211)

L.lilln.tr : Burku}rl in"i'mek

! l',s sDEskl! ve hrrinnekd,i "r<--jJ ve yernLden srkmaktave diiq,lekte ve ne$. dokuErlia \ar tr€sDe il(' uulddkta

vc ba9 yattnakta 'e dr:ri srtrlmaltaar,( t|In. li. XIY ' Xl;. 2u1 ' 1)

! A l r &nnd, !e q,kdrs, 'e bt* inm.s; vo sc lcbi re a lamet i

ve ilacttrdad,'. (Mii. ;i XIr ' xl 60 ' 2)

5 Siiniil sumak ve uawlar berr;,dek :-L-:; vt verirden stk-nat ve der i srwlnak. (Tesh; l XI l " Xt" l t6)

$ F*ek dt, []'d.l: Av,* burtinmek ,i,,. ( Ni'nai. XVL 47t] )Lrn: Bu tarafa, hu \-dra, bural-a, b.ri-\1.

Y u a u f c y d u r v r n , a L , , c s e r d| |3rd i l rnu at r$. r , t , . "un t , , t " ,

( \ * t . \ n X I I I ' 67 . )

. $ E d , r g a g i t s ^ l J n u d o g a l : t D e d e l x l t 1 2 8-*'er'

(ba,Bb.ral€.) , Tenani,vle beraber'

:aca ia! ii kiilnh_r d..,neD & B b e r a b c r ! r - t r * x , t h u . t t , n r t H i l " ^ x t l L 1 5 - "

523

ill-irldl luir'L [-1r.] : I]ir nesnrri i,erlndctr L.J-, vd bdkve muhken eylc ln. t . t l "^" - " , , . r .1 . x1. l j

S lridid r--J I_.1r.1 : Llertirh.t -r:,-_,.I llirtht:,.11,. \ L,l l. t9.2)

s Te'knl " , t" ' I . .1. . i : Bert ;rnj t . ( . ] t t ,a i tn, \ r rr .n.1)

D i D . t i t - i z s i t , . q o b t r . r , . i l p r i t . I . r i 6 i : - i . r\ - ' d r i l u r t u \ " . F U I . . r : . j . r L , . m , - .

( S." lnr . \ i I lL 198)l lazr o ldu on ;L i b i r mi is l i iEu

fchn l , *L id i lp , r+ ' , ( , rudut ! r r iha! , t td 'u t \ I I I I 186)

\ i i tdd r j iJ r . . l : . . \e Ardbjd. r ,d inmr! :Lr r ' r rc l v !

nuhLeE ,:\-lem.r: \ . ta ! i baglaLak 1r

/ l | | ' ' t ' \ : i : ' ' : l t 39t t )

bc.Llil(, (f.rlril) | l Sqlan,l*, nrrart:t, ri{i,ler. s,.ilit

S t t e r i , " . l l , r . i n , n * . . r . \ . a n ' l h , ' r l ' , 1 . ' ' , . , . : " r _ " l d d

t r o . t t . . \ t t 4 : '

5 r i . ro r " - . I ' , .1 h . ' , 1 . . r . .1 , \ , ' ,1 : ' i ; ;l l h r l l \ p L d r , - s l l , l . r l t u t , . ' \ t t

,

c r - rh ( 1 l / a . : B i r n " c t r . - r . " r , r . : "S ,n,adu | .d la e ' l , j o ldda" , {L id ( , "h d"r l , ' . r _

" " " ,ouqq-. t /L c r l I i 4 i ! o s f , , , , r ! J . n m i ? r i r . . .

522

6 Bez i ruo or ; I . . v icpk iL j rA l ra &a. ,nd . r , " j_b"l l jdlr r"t/ . ,ro.p";,, i f ,brrn

l l { s i ,z t . le l Lulqm s i ;wl , f i r .k ' oh,

r r t s . r c . L a o t a f o " r l r l i _ t . v i e l ) r l y r r , , .

S i ' d e n . , -

1 1 . . 1 : B , s a l ' h i . , , . . o " ' . . , , . . , , , . r , " , . " ' l

b i r r . r - ' i s , n r m a t r . . h e . L i i b . L ! : . . ' 1 4 4

$ serub . - l l d . l : A.d ' p ; r i l , r , , .ua t \ , r , " " ; : : :

Page 310: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b.s€rcl | + b€sirck.

b€ilek I Yerirnil, .rti {,d]r

_uasr hun de Lrz, bcsilckEmirlerdcn bil krz nrdi prnara

Eq.ssmd" *i l..r/.1 : got kay.tyx d.nir ti ,lrr, r. ".* bd?, yFr ih b.bbprabd . -_, ola. 'oqui{\

(Kdn. XVIIT \ tX. Iui,i,lli*,;,'";,,i,;1.;.Til: ; 1,..".1;" 1,, : .-,1

6$)

iJc besberab,' ,r,-, ,r"" r, , . , ,r, ,1"1dq/ . / (an Yr r r , 1 , ,1_ uodi t .

b€Bdit, (krrit) : p.rrjr1x"-. xr flr I rir. 3",fi1

! l 'Uere n* JFa. l : Bes. l i t Jr- , ve bekD,: ,( {:".1. \ : t . l tS-))

S 1 ;u ' ; r " " / [ r i r . l : B . .d i l L i r , , f r " r n " r it l i t ) , , r i n " ; r . - r . . , - , d ' r l " r ' ' ' 1 -5u .Jilli ki,fr.ri fartrderter t ( o l . t r l t 7 . ' )

S U"\ t . i rm.kteD \anf qarr ,dJ l , (sr , l ._t , , , , t ; ,

- - . d l ' . d d ! 0 1y.:idir.

(t.tttLi.i. Xl,I. t9)

belireL, (bese.ck, btue.el) I Tnyln ve hcsili ertiel {hi.. h@itr I,lS Hal.ca! eEtrii got ki]ll butut iqin{te gijrur!1Jt. 1 nlarn be5!

:e:t.r,!,r gibi, ot nediiriir? IIni ryjrti : Oi T.,"f, r! ferlte.

leridir' (1':'!t' \lt/ 122)

. rlls.ti.cn rijytf rarf .hetrcdir :' t s ' " , ' t r .h j t s rs . , , zD.nd" . b i \a L t \ J j ,n I . o rJ . , r , . r [ [\ i l L , r ' o t r L u d d , t . h _ . " 1 , , r . t " i

L , , n , m " . a h r . f . , , n 1 " . " , " f , d " \ . t . .du ,U) t . ro . i I . r . rLF, lL r' ' t r " " ' i L y . - ) ' m. . t ,u t " re . i4 - , toa2, . ,u , , , " , . . ( , . , . . , . , , . d^ . , .

o ' f l i ' t ! h i r ) . t r m , l o \ f \ r . [ , r a r ' n t D t i , t " . " t : , . - , i f n . rd a h ' , r h , L ' a D o . ' , . , t s . \ r a b t \ " , ,

. L u . r un ' r u , . . ! . T r . L J - b , , , , L t i l , , , o , . d , , L n , u b u - . e r J , - . 1 ,d ' . ! \ u r ; L d . r t - r . t . , , 1 , d " ̂o d , l r J L , , , d . r t . r \ t

. . n ".e),dej noz8rd,r. Arltntc basat .t€nir.

521

l

-

,-/

,'.1: i"Jg,,*'T,lffi,iJi Hf fi t:;",i:.;ru'li i , *

p tu ou a l l t r but lar dNe \ ' !dr$ l(Enb. X IY. )28)

r gcr b i r aLFp b i r l " ' rc l i - d" \ r s ih id i r 't -

lTcLdrck'. \IV. 12 - 2)

6 Bi rcr€L b iserek - : - d" \ ' l ' nrn La 'anndar o zal ' rn' . n ' a

o t . l " a u i . ' D " d ' l x l t 2 t 2 t

6 C6heDnem iainde yorlcr v€ tol ddtiz kenau gibi, anda 1'rlan-'lrr var her biri bisock :i,.-l deve gibi ve akrepler rar katrlar

bi$. I Mnneb Xl:. 122 ' 1)

! ... Altr deve, dordu crkck le bcsirck --- 'i, ik;i lijk erkek

dovc. ls i . B Xt ' 1 ,67.)

! Srtr L igii! iki maya ve iki besirck :l-, deve getirmii inii.(S ic . B. XV. s , 403)

! Ervadu ku,;lar ine, d,b gihi kutlar k;m he. b;risi iliserek:J,-4 develer gili olalar. (Dplil. Xl . 17A)

! Cnyi Li oI giin kara bcscrcllerc .)s-: hcnztr.(cer. ri:. xt.. 320)

! On bca biserek ! --- dere .c b.t nefe. kxl ginrl..di.( ' f 4 . s e L . x t . 8 8 . 1 )

Bi&rel rlr,.r deve giLnlir hcr LiriHi! uqaF yoA idi Larnu iri

! Bulti ;i tFc.l : Ln6ai-i dnetcrck..tir

! Etcr al k'rd, bis.n,kr.. A_-lDu evln il vai

$ ltii'hin bio Teberriik jki maya,'Drt algate Abrti Lin \lusa'ya

! Eubti [x,.] : Biseri,L r-,.

s , -k

(con. xr/. 19)

, de1. b, isnPEi .

I ltifrr^. \Y. 51)

ise fnlan ycrde diirt( T u h . I r . X l / . 3 7 3 )

iig b.screk :rr, d.vcvi altrbcy ' id ip. . .

l sn . K . x t " 2 , 2 ;7 )(sa ,n i t . xv I .581)

; 2 3

Page 311: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i'#SSlSYtr_frlt"?

= (Yunus. KIII 'xlv. 19?)

fit gol€lia ateie

i*"'fi J"r'-tt"" p"q" '+ (Anant' xv' a07 )

il"* Itu*". C€lebi bin Mahmrrt ve Arglan Dede

J"l" g** B.qr '':{ bin Siilelmar nam lr'naeler' - (s ic -E .xv l .37 '3" r )

, eo:l, ileri gelen rdam' alaboY.

.' Tebyiz cdiltnek.

-r retif A.nta*1YYe qehliude te'lif oludu, lakin be-(C&'. Ah. Xv. 9)

&srturnds niyaz ve teslimiy€t duiutu, peymarqe'

trahip ayal iizeriae kalkrp beybenceye ',+:r: turdu'ol eobau dilek eylerli. ( Belaos. XV 175)

qi'r LoltuBuns dililer iig koteli parqa.

i: [I'o.] : Beyil J.r goDleBih koltugua dike et'(con. Fa. XVII' 72'2 )

't iliYiibetr bitive vszdJstr"'a.qla"an" lidir.. (Yuz. $etd. xlrt. 16)rtheyl€ .!i hce heByiicolilii! Bibi.snasm s€ce (Yuz- $e1d. XIII. 35)

( Bckt le XY I I1)

.r!n soua Ha.r Ttrgrur'ur sll' 8eldi. vatrrE' verd'bt bsllr so'dii Hazreri Hiinlir orurmuq !arqrsndar

'ioo""y"'.*+r g"ciip "na vaz evleviiP l'm biz-

:m aizier diyiif ai!; optil. ( Bckld$ xv l08)

rn Boura {dr Tapttk Emre ol{tu. Dahi TaPt* EEre

tulwoliip bey;erceyc !..:e seqti, vatri Dl+:..E{

, "terl.glii

idiip -geloed;gin"

itzFi Livaz idiiP

i tiavesin indirup Hiinka'in nazaunda lo{ru'

527

g Uezbur On9 Ka& bonim rrzna kalm ve(ttro1biacroh :J,"-x dovemi ahp bana wedediler.

(sn. K. xw.S Bi8iirak 4L-.r [Fc.] : Biiyiil d€ve Li av"',r_talrif edjp

i, d€rler. @"t. Xii

me:oaslna. (Bab. XVL t'

5 Rebeb :rr llr.l : Beslengi SL1 ve beslcnnie vd srxtrrneee ve gozlerlrnie bnse. (Bdb. XW' 1'

g Es-sarsstaii ;Vy't IAt.l: gol deveye derre! Li hve balaa aatal i,rgiieln buFu ola, yari maye \.e

(Tucenan. Xvr. 2,

$ Buhti (;; [-Fa.]: Beeirek ai deve.(Ni,nAti. XW.

S Et-tefar . tu\r!\ IAt.l ... A6a [at.otunduktaL€lpin bolaura lulta olur we giwi vo kazrl olur vcLulpuna geeirecel aEae olur ve arln barDa aEreal< silnese geeirille besirek:j-r deve burunsalF olu'.

(Kan. XVrrI - XIX,bealengi , Besleme, ewlatLk.

$ Bii$ 'r llr.l: Sultanu zD dEey kD ve beslo!8iJ'r-fl+ (Bab xvl.l,

5 Merbtb vr,. Ilr.j : Beslen@ie, beslengi .p-1 ve

bdlii : Besil.i.

Nice eiiddetdiirnr beslii :J:-1 tun! olDe6'ildiiriir yalanlada yiirur ol

bcstit : --r berdil.

bca bucaLlu : Muhamnes, be.Egen.

S El-trubanntes u*rr [,{r.] : Beebucaklu

526

(Giitdhi' X/I'

(Ah.,\IT

Page 312: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

n bir koEcuEaz earktan irerse kevne maE 'Pta

irnp kaynadadr tihval

Elutrdtnca beynisin stkar.

, : Bcyin6i2, ahmak, anlav'9srz' kafasr'

: qok siisleyen.

ynrlii Sa'lnl ol beynisiiz(siih. xIV.)

(siih. xIV. 18)

ai sana ku'ban benin gibi Ynz

iitc rsh cydnr ki cy boynisiiz jr-^r

;dii,er ola kjm dcycm aru diiz

. Ss{ ekE.Ei, bazlanq.

&t ih lA..l: Girde tabir olun.n eknele deniir' Elsi-

de vufka "e bezrlirmc u:.'-i vc g6'leme tabir olunu!'

- (Nuhbe. $. YVIII - XIx 200)

!.rDiEi. Ucakcnigi, P6e' kuymk sokumu'

'lebe 4-:rr [.ar.] ' tnsn.nre Layvorn mak'arlnda ve kuv'

L rlibinde ptiq ve kuyruk soku.mu ve uca tibi' olunu rtrcr-

neL Ladar bir Lemiktir ki fati[a'i hilkat'i beni-Adem ve

timc-i fera ve adcm ol k€miLtir; bat diyada ara bezrltin

ci l rr) tebi t ederler ' (Kcn XVII I 'xU'1'83)

( Muhen. xv. 379 )

(CnIs. xV.19.I)

n ramanda bir kadr var idi atra tonun vartak bozcBen idi' ) . . (Yi i ' H4' XIV' 219)

ir l , Si is. z iyret.

J {lii|lya bezeBini .'lj bu dnDva veldir va haval

Lrlsu bize vefa ennki Pusudadrr zevAl

l Y u n u s . X I I I - X I V 1 8 8 )

daLi levDa-leriD riirlii gisek

i bu ye! yiiziile oldu bezek :J.1 (ca. xlv. 13s)

(Iek. xlv. 27 . t)r ceYrhit gercine 362

dnsmcz her h.zine kihcire 362

bctd: Beyin,

$ Yarm kryamet giinc4i rssran& baqluda belai j=2 evaktu 6eni Art gdlgesinde Sdlgelednrem'

('ruh.Le. xv.f/6)

S Siiliilden ksc pAre ise beyuisin ;-r redrce.ol ba1.aii6;q

del ik ler i r i . . . ( t rd.dtn- ̂ v.8. t)

OIan rz Ei,Ylelp eY nerd-ime'MuLaL}ak bil ne bag kaldr ne belni (LeQriI' XVI.84)

g Ednrfa -,t lAt.]r Karz itindeki beyniler l-}1(Bab, xvl . t , I tg)

! DmaE aLr [Fc.! ; Beyni o: . (;enit' xvl 159)

gMaE j ' [Fa.] : Beyni. ,"r . (sd' ' i l " i t xvl .659)

g Klrlv IFa.l : kendir, sebnk lra.l : ye).ni' k tc: eiT ir

Ird.l ii nub c [,{''] : beyd ;(C,cnc. xvlL 1t)

K'rrcr:ca pr.l il aazerrle [Fo]; zes'a\ IA''l: hi]a ['{r'lic"i

K"q tFa.l, vrih [l'.i oldu: giizeli be]aiye 'rr: di Ea6'.]

[F l ii d'DaE I L' l'{r'llNoz' Ceu' Xl/IlI 8a)

$ El nubb Cr [.4r.] : Keni!r" olan ilis' denir. ve b']riv' 'r'?"

"r*.i,^"-" ai-"g -a"*-". (Kan.xw 'xIX l'558)

bcyobi suvorn.I: KaraE&ek, iLna etDdk'

$ $indi atutr da boyaiu auvamak i'rlr- ir no belidt! ,1(Hona. XIV 26' ol

I

lil'rliilrlIiilili:1ili:i, i[,tiilil

t tDisi ! Beyni.

He. giilr un bcltisin J-+r to&oa cder

Idi bnisin urup 6te geqctBstDr hutd€tti bcyntuir i,^..! 349.r

Sipdler tulelcr ura gnneltoKi Adcn bryrriri eoLrryr bslta

528

(Is.xIV ' Xv 386)

(En "t;.

XIt 6l)

rc . R" ' x l 71)

Page 313: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

T l r l r r g d r l i , ' , u n d r i \ i - i v . h p z . , h i ( i r , r r r . ' . , , , , . .t i F , r l " m r k , , r , J , e / \ l '

- " - " a

Ol giiniilde ki biz olaruz, L,u znt ir & zc(i ""," ".

t.,,,,, ""', l h t ^ . . , t t ' , ' : :

Ol mesciili yapt,ld ro dn.lii .tiirlii b","kl,,.f, 1",.,tit.,'f( K6n. . . . . , . . 301_2)

K a r d , l - . . L L - u L U b , , r r J . , d r , ' 1 , , , r , r r , , 1 " , i . . , " , . , - " .J l n f l . L " . . l d , r , " z " k P d / r J i . , , . " . , , ; ; ,

Her Dc ki diin)a{ln rar is:, zi.,net kidJ,. rnni L.,',,;, p,]U,U

I t id . ^ / . r79)

or zrnuur bezeEi or dinn, dir{,Ei, 01. . .(,i.c.. \1. Xr.. 20j)

Diik.,li n.Bnenin hezegi variru ve ibadr:rir l,*.i:: h4idir( i . . : . l ,n . , : . . t . 116_2)

Ve dahi kendiiyi kafirlerc bcnzetmek bi. rer:.r,ie brzeklcrin'l.n ).a binidF.ir.tn.

Ey;t ya MnhaBfied anlaia Li b'iz,:kle.ini n,'ikar. i)imalunld!mahrenlerindeo galai i(imse,vc. (Lqs. \,rL X/.62 1)

Oijz, bede.D ieL.idtr nigeirbuu... hilb rurern:.in bezelidtt

rtrli ad.a .in.irdunun larlg silJiair. |]t6.a;t..\v.50'2)

gZirrer)r j {Fo. l : Bezek ! , . ln i lLdn xf 9s)

! v ' , b ' , f . . . - l . f r . l : B " z " k l . i ' , ' - " : " : :m u n a \ L a . o l r n ! e ' o P . t r I \ t l t r " "

O yazr ynsii ditDmiiq giildtanc

B p z f t , . b e u l B i c b a g . , , . i " f , , , ) 1 . 1 : i 4 8 ' , 1

S t l . hny . * , 14 , . 1 : B - . c ( .P r r r . I " " ,

5 fua]'re ;rr)1 IFa.l I B,:zeta !).. tt:.,.:. \t'I a''t

s Ktna hie ak dd si'rnHii b.zeL t fil.lT,,,,,.,.r,,.,r.tl

530

I l rd l : B ' r l ' t jami t \VI I :1 )

5 fitale ': ':t '

. I i r tsr U r -mdn " 7 d i ' rn b"7"Fidrr '

5 Dt l l D-* l r lenhi t , . \ t t . tSJt

; 2 ; y u " , , t , l t ' " l : R ' r ' l b r l r m a n ' - r n ' t t i r a ' X I I 1 6 - r )

' t 6 " 1 : B r 2 e t " ; \ n , ! D l n a r n ' l D " ' , \ / 3 i - l

E Z t Y o ' ? ) t ' "' z ; ,v* , - ' ' l rc l : l "ak 1 ' :nan l ' "1 ; , j ; : ' i ; ; ;

( l l lak cv i : k i !An{ ' I i 'd l ' ' l t u ! a, . lna: i is rc IFoilkv. xVII^ 4a)

Rtsr lk a iL ra$Jr t lFolnve6dcl , { r ' l :bd 'k : l ' : z i ' t [ 'a ' ] i i

zib lro.l

Hhe [ra] viihnrna l.'{r'l:krna: renk adr lorn [lr'] ii giivaelF" l

(Ndz C4 XI / I I I 66)

I Z iyvd l l rc . ] :Bsek /Nuh Tuh x l I I T l -2)

t E r . l i b r i " , r l l a ' . 1 : 7 i l n , ' l i I ' F r c l i l c r r ' r '

t i b b ' X t t t l t ) o ' 2 )

$ Ptuaye +r4 IFaj : .';tirtt ve l;ezcl rr: re'nak I c 'vakrltibtu;.'n.d-.- ('I{hle.,. xvIII ' l{Ix 33e)

$ Nika .,., IlLl : Zi)-b ii zi,vner ki Tiirknl' b{:zek (leLir'

( Nuhbe $ XYII I ' ) { Ix :32)

$ Z€rend r:r j [rd.l : lje4,k !r ve zilact ve irnviii InanasFarh'

( B i i r h xY t t I 'X IX 32s )

! Zilhet a j [lr.l B; r.Je hiisnn has,i etBck irir iinvc olurar

\$re ki bezck :1.j,, donak, siis d.rl.r'(Kdn 0s \ lX 3 ' 48s )

z. Ziper eqyasr.! Hala yiiznne otrraz r:tlesir vr: tvler rc yaz:lara hakas'n

oh t;n i; l*"i 4; aiir.bilesin kim an, taFnak sanabiiyesBel ola; pes inesin, ar'r gijtiiresin u96:nn, $d-vle Lin

531

Page 314: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

istcyii veralar ol yrlan oHnrcter, ardan bezeEi(K"t. i

edcmil.r gitziinden dutunmayasur, tregan ot yrtan 1".

::::x.lll_1r:ll ::-"te b|}sBs€m ri or k\1", k;;':i

$ Krptilerdenhr i { in.

al iun, g i iDi i t bezek t , iy . t a tErr ta. id i ,

, (E4b. xly,

( Enf^. xv.

(Aks. XVII ' XYIIL

peyda eylctli(Ha. $. xlv.

.irlt rl, ld . .(Enfes. xv,

( Enb.g Harun Baai-lsrailc eyitti: Sol L,ptiden std,hn,z

musu ganieettir, sire hclil deEit. ( Enb.

! Ta byaEcre degin ucnak.hliiein donla.ve bcz.kler

$ vann ol aldrgD'z be'ekle!i.r/4j .ltundatr ve sn

E . .. Varun ol aldutunu, bezekleli lttundan \r qnegcri i cer ' .Gdi ip gctnrnr. (Lqs. ALkV,

5 Altuldlll, gnmii$en otan bezelde .rtj, boEtnak cibi,grbi. (Tet. Ku.t. XW.

! Hilyc tL 1..r..1, piraye 1r4 tro.j: Bez.k :lf kinsadindfn savE ve t.zFyyiih olllran nc.nedn.

b.r€Lci : Siisliyen.

$ Ne fitrc idi Li kaza bezeLeisi -..5';wiicuda getildi ki . . .

b€".1 IslDr! : Snste|nek,

$ Bu ye! yiiliirc bir ziynet bezek k drk

b€r.LLr|ncL : SnsleDmek.

112

A Muhl la Jt [ . r ' .1: BezeklcoDir J_]t i r .Ei ,?. ]ye!

bcrrliii ! Siish, 'iynetli,

g Ba-,ir.ver ,r)\ IFa.l.. Bereuii rfr.

s32

( Srh. Ac. X/' 2l

( Bab. xvl 2,

rFo.l: ciitcl vc be'eklii rit) ve vara hlu'(Ni ' tut i . XvI 365)

j [fa.] : B€rcklii ve yarae (h. ($aniL xVI a51)

cj [Fa.] | Giizel ve yesl'klu ve bez'Lld. zivnotlii Ea-( D e 1 X V I t S ' 2 )

bezcllii Jlt, : hem murassa' c-r l,4rl' hen nu-haui&r ,!,rr4 [,4..]

(Cao Ke. XVIL u)

. . . . [Fo.] : Bezekri i . (Ctn Fa. XVII ' 22'2)

t+j [-Fd.] : Bezeklii ,Jr; "e Yatarrklu(Ln $oh. xv t I I 3s ' t )

lcj IFo.l: Bczel'tii ve yalat'kh vr yak't'Lh mane'n'drr'. ( B i i f t . X V I l I . X t x . 3 2 9 )

: SnsleEel(, t€zyin elDeh.

vcili r.r-r arrs{ lalza be'ek :1,

): Siialemek, tezlr etmek, donarmaL.

'iredi @.1? arr trideE sana

Lalilr giien battr rana (Yuz, $efi XIII. 29)

Ecqlara- i f ikt birek (Ml i . XVI.298)

ki ibrdet ile kerditziim bezeyem f i ta benim

mnnssip olup ilim ve anel ile araste olaD.(Ket. xlv. 14'1)

J-i gdk yiiznn gece yndu ile*rlu ycri giinrliiz ile (Siih. XIV.3)

lcdair birle, ealivatr Serifiai getiiiEek bi e goklerij j ! . (si. Da. xlv. t23'2)

oganlarl dsi,aa raliririz beresiz Li rnanazrH halk-ni9itr bez€Dezsi, ki Eaneztr{ Hal*trr.

afiiaii sitrili bize

(cina . xV. 70)

(Rtreni. xY. t)rr$nE nllrunls Hze ,il

533

Page 315: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

. . t .1 lFd. l : B.zevi9. b 'zebek r l r d inastnda

(Nuh Tuh Xv l I e5 ' I )

Ai lAt. l tBezi[ lekrJ-t (Mi lnteh& XVII 19' t)

: Tezyin cdilmek'

I raoazan isiin Hak Taabnm tmriyltl

r SiislcnEck, tczcyYiin (tmek'

dflliler "YlcdiittifaLitti t'",""m;i rrf idi beP sokak

i arm ile bu rac ii taht

: dahi art:r ikbal n baht

bir yrldan bi!

( DaI i I . XV,72)

( si ih, xlv.233.l

( siih. xlt/. 27 )

t r k i r r l rL lanna uzlut ' v" sab' t b j r lc kar : r r ra ln 'meo

muiar larr ! . Dal 'sur laf l g i t r l l i i ldr i l r l ' ' znnul ' - ' : , /| \ 1 1 2 7 ' l )

a$' selDcgi aa' ' l ' gurc

yiiriiyo, meclister bez€ne. (l as XIV' 49)

rcle! uqmaklada bil€ziiklulc altundan ve inliler dakrnup''

({:et) Es xV' 36)

['il; J;::i1,lii'"1'o '"'"ol?*, ])ai xv I88)

Alevhissel6m gckli bir altun taht iizre oturmul' ayak-' ' bezenmig 't r i is in yatu l i le \ . zcbercct ' le \e m'r xe. .

^-' (Mii eh' XV' 250 - 1)

.ze l zer n z iv \ . r i lc b 'z ' t rd i r ' : , , ahqaD vaLtmt la i l fan-

r r * * y , " " g c t , l ; t F e r e e X l ' 2 3 2 )

kta bezennrler J r-l'. ko[annrla altru bilezikler ile

(LeJs' Mu XV 36'2)

lildii b6'rmmdu elem.i saYb}ndi zahir ;nden i . l ' l - i ; i .y l , l lh '"hin ^1 7 '2)

{h cennet meleklcri bezenmil geleler' (Saat XV' 103)

Bir i o l z i rnetr i r q i tz . v i iz urb i l ' b 'zeni i r / i( H o z o i t X t s 2 ' I )

! Bir giin ol putu tatra c*armrylar idi, gevher, yakut ileler idi.

Bezer ri hiisnnile ol tahtgehrKi talip ola daim pad(ahr

g eozde Hak Taala kudretinden kirpiBi kodu aln diirtiiigiin, ewela, gitzn bezemek igun ikinci, kalkan

Bezedi tavus minendi itziinGelnben Pa$aya arzetti yiiziih

$ Pirasten j-t,1 [rd.] BezeEek

(Hozd;n. Xv. ;t:

(Mitdh. xv.Teni.u bezemeye diirlii don ileResfil giydi nndam €ski abayr (Eyehilu. Xv.

g K,z kondiizihii bezedi ,r,, EbiilKasrmln kat'na vanpnrnda oturdl. ( Fe@. Xv.

S $eytd bulara ol hidayeti terk idip dalalette olnadr g6,loi

(Cennet. Xy,

(Enteri. xv.\.e sepimek ve Flah

(Lers. Mu. Xr'. 302''

('rennuri. Xv

bezeltt ho9 gitsteidi

! On siin diiEnn eylediler, BaEdadi bezediler.(Sidde. Xr',

Bezedi ,j!rjl, uqEaF Rdvan mn-be-mnHruiler tonandr yaprldr tamu (Ilelhane. Xl/1.7'

$ Ve dahi bezetli ri ol su(ti diilii dnrlii a'za ile(Mnnet , . XY, 1 '

$ Ol kararay bpzcdi dnr l i i dnr ln gnyc ' i lc r g"r i r r , l : i( f ' ! L ' i \ 1 5 0 / '

g Et-tarsi' &-tr [-{r.] : Bezexaek. ( th XlL

g Arasten .i.ri [l?a.] : Bdenek 4:. (caf xrt l80'

S Traz jl,l [Fd.] : Nakievlenek ve bezeneh(Ln' $eh XIt t I ' r ''" " o" '-

"""a *'

Biz: r u ibarcd lFd. l : b ; r r . n i r iy .d ! ' j t I f r ' l ! ' - i . be,

(cenc 'x r I l '

534

Page 316: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ot'ou'"'i:"'u'nu.((i"',,t. -'

,.

1;,1j,.r".-, r n.i i,rih ir, ,_ ,,.i:";I l: :;;i,'.fl/.s,k/.., .\, . \i;"rlr)i r l e . l , r - , . -

- ' )Bir put idi kim diir ii cevalirtert,j l,"",,,,,rirdi',r*.1.

Bezenmiq stjbnoD iio iaze verdiYenjlenoirt; {tikl,, esti derdi

1.t u. xn, ii1("Y,.". $., ' ,,. xt1 Uo,S.Fi hunth s,l.h ho rarafdrrvaze-i gara-i

S Aliahii Taelii uqmaAt yaratt,

( a.:ita :avI_ ratb{ iz t4 d id i . L r ; , , . i i .

(Ta. l4t ! . xr l! MiivcrsraL t-, IAr] : Brzouni,, .:., .

(Miinreh.j. :,: rIL sTb€z€f t ik : Bezh. , usama, bezer o lma.

$ ts iz€r i r r r r , {Jra. l : Bezot* - . t , r . / f . r , , ,1 . . { ,? .b€ayiq : Siisl.jJi!.

$ A'iyi1 ,., ,i Li-c.l : . Bez.i),j, ,,,. ll;":l:rl;:r,

2lX)

t)S N,zam tt:j [,./r.] : De,eyii -,:rj ve irci di,..,:k ,lr&.

( Mn;tuh'b '|it:l l lal t jbrcltgsa, (hedsb): H,yeanta.n availarnda r?srl otan vsn,

qat lak.

$ ' 4 n , , : r l / , 1 : \ / . , p r t . , , i " a r . t , , t . , , . , . " + p . ' .h a r a b u i n b i . a r . t - . L t . : . 2 4 3 t

. El-l,eli.ae L+ Da'adn ava{:,n, brqnsd .:l- re ropd

ralDa p ib i bar ! " tsdan n;r ,arg, iJ_ . : ,_ .( l ' d 4 \ ' l l J 4 u " '

f t i- , , k ,L.:, lF6.l . . . . \ ro*r a,,,aabd, ' , . , . ," {, , , ,11ji l lpfhr dahi deli"r. iai, t : . .1 \. I 'o'

-

F .. -- ;) j lF'): Brq' lg.rn -1 iuol in" d"nir [ i {arp:I fd' l- '" '

"u, i t"."a, bndisolur' r Bu-rr ' \vtt l 'XIX. $a)

. , I ' r * r* , Son s"r r l i b ' 'aLta a 'amal ' tcrd ior brcal la o l -

Fdlittouk'

r . l ik ler ve u lu l* .vr i i p : - t i j r l tu . . iDaz. i in i j , , .c fmrd 't ] -on *" t i r t " r . \ i .P 8rz lcbt" r r in b ' ( " r r ddr"m - . ' -L : , -

iJ , "*a ' t " l .nd i tu i /a- l , r " t l d id. I r " f t ' . Yt 2nt)

E Niq i in h_sl id . b"d"n I j ' !Lu i ' l " t : i " rn ' rar I ' ina J i tobsa'

i,,"8" aiio"l-

Gsmzen ucundan btgaEa dii!.Dednk rjr-i, ;51 can kalnadr

D.rdine olmeklen arlul giilki derman kalmndr(Saac6. xvL l0)

rFF gelmek : K€silneEe ,varaimak. kesilecek derecede bnyiim{,k.

g Ez-rebih 'irl l1r.lt llle^!, gpleD Jlf t -.r krzuya deniir.(r;deb. X|III. 33t) - I )

hsb ' Break.

Yii,{n bayram,na kurhanidiit diB{a! q.r qahlP bana. rulahii-eLbcr (Ciileni. XvI. l1)

ltsllagmak : Birbirine brqak saflamak.

$ $eytan 01 snci i{iirmeBile ,lije. ki ieiDtze adalet. rani diis-aanl* vt' kin brraia. tsirbir;riz iie sar.a,slar krlasrz. Br:lkiblaakla$asz j-*lilii karl olasrz. lcinan. Xl,. 97)

hpl stinlqe ennek: Brqak keeiBe dayahnak.

: 'ca l t suni ,s" .nt , n . ) t ( " , , in

o a n . a / l b l L i r b i r . n \ 1 , . r " \ i r ' l f ' u l . X l V . 7 7 )B.nl"' I'u,-" r-. a*i,-di

- fc saklayam l,,cak iiiniilc eldirrr f,<- i .: / geh.g.,\r/Lt25 )

Ith : BdAiir.

&ncdinmtL;q oi 1,,,t;, b,t,nr ;.i.;1rre varaltrr4ri oi roniar biainin lIIu.:;. XIV. /11)Ya.na b" j .nt i ufu! l ,n !rsrnrrrhsr l ' l c1 h.t , ' .k, , , i ; , r 1,r ," . , . I t tu i . a. \y . a)

5 3 ?

Page 317: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

brlagrh : Bulagrk.

$ vesD j-,. [F4.] : B,laflt: j.j.,!,,rldr. litli-r'i'l;l1,.;q1"

S ri i tre "t. IFo.l: Atrd,, r.e t l ta;rk minasrna./B i , , h . x t r i \ ! \ , , , ,

r | l . n o L , u - 3 b r t d . r r . . I ! ' d r " . l r , . r(Asm. Xr : I j I _ X I t . 6 j _

)b saksn : S,utkd, qokbut{ ian.

S Dnc ., [,|ro.] : Ol nesnelr denir ki bat \ e !.rxr.z slni L,las.ke uti:I, \,, )-rlimsik teylert bitelaitth olllagta ,'.al,,tr,k;e l \e eteE. b, larc4, ya i l r rca. ( B i i .h . Xt : r t I \ lX.265)

brlagmak : Ilula,"mak.

( ienren 'k : lsba" [ . r r . ] . t ) , ia tnal r , r r t r r ! . : r , : r f t i r ruh J

t- 1, . l f , ! \ , : ra,s l i , . lr . , s r r , . { , l i 1 . _ \ / I . 1 . l l

br ldf , (butdut : Ge(.n,,1.

\^ Yani, dltrrn nh;r4 vlniirdiil gaflrt iL., vartnazllk ilerbu ,vr, brJdnrdan i , rrrr , l ,dcr. Ltr gi in di in i l , r , .

( l h l i ' . \ l l t \ t ) )

s l ' i rs i i l [ rd. ] : Drrd,r r . r" . . l*h. rc. \ t . ,15-t l

S rrar r ! - i ,d. i : Br ldrr rr , , tani gi j ! .n \r t .( i ; ' r , t i \ t t 1 t 3 )

E Par rLl I Io. ] : B, l i l , r r . rr , imr mazi utn.su,a.( ( : ; n a , . \ t 1 t ' ' l

! i r$. b, ldir j r i , l ,a. b.rLa katgr gr: l r l ivsc hr rr l l - ' r , , , " l . l " l i

Pelarr l I Io. ] : kr l , ( . rar r l , [1,d.] :b ' ldr, . r . r"L.rr . I l 'n i '( iepr lr gi ibr. ; s.rk; , IF?.] , direkt i r : s i i rur l i ; ' :1 " ,1

( t ; ( n ' \ t ! l ' i '

538

-

rFa- l : C.(en s.n" , TLrL id" br tdrr r ' ! der ler '? t t , u t '

f l ! i / " . t . { r t r r . \ t \ . 237 t

?r j.lFel: brrd' rr'r' koca adem: tt'.lfi,';,'$"7

('fuh[b. xvlII ' XIX. 237 )

- - . - . r , I F a . l : D i i Y r r ; n d ' r ' r r : B i r j ' i l - i g t i ' ' t F D r r r a r -I j "" i " , t ! " , p. , ;"o 1' l r i b, l ' l , r " rabir , ' tdur '

l B u t h \ Y I I I ' I l I l l i l

hlrgr Qrltukre b duki, buldurlr' buldurki): G'een sen'Li

6 l r i n i z i d a h j b r r t ' l u r l i J - ' l d i i ' o l u n n / " l r r ' t u r t r ''

t l n t q \ l l : ' 2 n )

I Buld!.rk, irtrrr ijlnlerine kavulturdum ( lldter' X L' 2' 69 )

! Par ,! IFal : B,ldrrki 'f;,r! vrl ( Miftah xl: s2)

g Bu ytlda eni.-i hac oldu, btldrrer ';Jr: rmir-i hac ki m'z-

( K e s n . x t t 2 6 ' 1 )

! B drk, +titr!;mad gitrmr:k tliler mi-.nr. | 6d'ahi.l XvI l9.9)

! Ptr ine. j rr t [Fo.] : ts, ldrs ' d;r- . I . . (5an;1. XvL 2I7)

$ Pir-sale ! t ) i [ ] rn. l : tsr l . l rs, Jt tr ! , ( l )es. Xl I . : t r )2 '2)

hldnlr , -+ brldugrIo||uti:+b d,rgr.btu Gune) : pmar, r\.re.

Va. idi dev.in; snnn i.tiDd(lf'qnen ilinde bunan.ii !r-lj, i(; e (Itk. xll'. 26.:t - 2)

! sov[k sovuk brnarlanrr . -J r. .: g.rek is, ana iqit ol'un

I Ded2 k: \ l t t61)u ii:1."-.-

su_vn rruruLtuazsa

$ Betacak ver s:luezar .1". ya

brnar la r r r , !e jqmt l ( i r n r tun

( ' I . s h i l . X 1 t " \ t t 2 )

lat ; f s,L hoi brnar :-(r ola.( I l k n i t t . x L 3 1 ' J )

, ru j

Page 318: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

; t i lFo. l | . . . Ve brraFndt r1 l l / d i iE lnd vF k i i t i i'

( D e P X V I l 6 6 ' t )

.i'; fFo.l : . . . Ve b,rairndr r.j / alsak, littii uesne'

( D e P . X v l 3 2 0 ' l )

dr ; IFo.l i Brrai,ndr, alqak nesre'

( \uh Tuh' XVI I

, OflddryJ.) : BmbldiL

I v6ya g!y.i bL yaEta d!tri kantturslar burtru

Aiitteler ve bEkrlAayEma d4r1'-l diineler gayot

;; (Yadgat' xIV' 137 - 1)

or.s @r.Jl [.{r.] : ollaacuklar ba{rD_ by-}nd1} n

dlj." +u jt IALI : oflanc'klaa depesindeki !-99n1:(rcrceMn' xvt s66'2)

i"\ IALI, tna,a set lFa.l : Baru v'ukuq veai ol

ii ",i.ri"

l"e,"a" luuqak ve miireharik olw !'i

dr"L t- lit! toon "t*jr*. "ua

I . xwrr. rJB - t)

@Et'& c-rr [,'l;.1 : .. ve eocu]larur batlduda h'nbl-

L tebir olunar yuEu{ag& denL ki Lrnrldav'p, ovnc-(Ken. XVIII'xIX. 2, s89)

[e .i[iL [Fa.l : Baqta tePe ile cephenin na]e]ai olan'An U toi iy.tte yunutak olmalla Biitehattik olur'

birb vatuL "e TnrLitre bmgrrdav* .trr!i! derlor'

( Bnth' XVIII - XIX 199)

fuh ;.i1, Il..l r Ba:6 Ealdemivle Duahherr n Ledilleri

.1..i, -y'"* -a"";''ri'

nerzr-r mezbur etfildc vumuqa!'

'ir""u't"t edet Tnrkide bmklldav* .''"'Jiir ve im&

( Nutie. $. xvIII ' xtx.10I )

r Diiliintu, ite yaraBaz hale gelmig qey'

182 " 1)

54r

$ lbles b'taru irKr aau|l So'tliindc alda,n. ah.Lyoresine yoreDneye. (T*- L"."iv-.Sulsr o&u, brnardatr La),nar olduBdllar su yiiziirde oyanr ollu (kng. DAi. XV.$arabun ola yerde garmdedeaBunai ,r4 trmag u enhar eemelerden ( Mvhan. XvCnn e€sme vn bnar perild d;sgrdrqeqmiDden ey dger peri-vtr Lagma gel (Ah. Pt. XV.

$ Uemak id.Ede bir bfiar vardn, adr Receb'di.i y6ri lerrecep ayrda oru.e dutaa I{aL Taah ol kiriye ol b,nar

(Cende..,XV.dan igiirc.

Hudayi havzrhr kaynar blnanSuvarmag ieiin olul hath c6ri (Mih. xv. 2@

S Az{ mezklir€de bir brnar 16rvarimig. (Sic. B.XV.S,7)

S Mescit yqpmak ve kdprn yapmak ve kuyu La,rnak ve brnrabthak ve. .. (Cer. Ah. XV. 5U

5 Giilsitanj heme gittiler rahzadeyi bir ulu brnar ii

Her servin ayagnda akar brnanm olea (Aoki. X/1.264

Val,aalin lola qahr dehr itniinde :Ne ka&i var brnau bahr itnnnde lHad;di. XvL a

kodu.Iar. ( Feftc. XV,38

! Qeqme .-1 {r.c.l : lla'ruf blnar ve ala miMsrna.(Ca[. xYI 4l ' I )

Gelse hayal-i kaddicny oba egk-i eeemin

S Hunne q- [,{r.] : Isn sulu rca ve kaynarca brnar Li of- ranndan harnn;n ddler. iBab. xw 1' t )

5 Ka(an bir b'nara .,1-(, necaset diirse. ol brianD 6u)u (etn1

(T"r' Kun Xt/I' N)

5 Cerme ' : - IFa. l : B, iar .s, \e ;sne ve (Uvaid,z yudu*

($ani l . Xt I atot

$ ... Giin do!'usu canibi eukurluBa ve Gii. bat,s, s"eB.:.btr|nna .;,tt-, r. K,bh ciiibi Mal dFpesihe ve bn .an'D' r

(Si ' t XYI ' b 'o '" '

540i t ril,;ri

Page 319: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

br.gu gddr€t : BrakrverEeL,

::n ld brasu sor rfral kam,et,sa sifra;' kurusu yana Latnaya hiq ( Ferh. X1r. ,brrtDrk , BDakEak.

Cilandar gitgtii gitti ddktii rahtrcihan esbab' elden b,rabtr J:j

,

Olenleiin doLiitdn kaldr DhtlDiri kalanld esba}m bnabtr

bualmak : l. Atmat,koymak.

Ite nice bir btEgasD LeniiLKi bir saat ol ota saDa dn;iik

( Hadi.ti- XW.

(Hodidi. Xm.

(snh. xIV,5 Ol Lul eydc: Ye Me{* bedD yeri@ S,ir iie Sakar.dr; bdSajr ih Saf* t " -u" ,n t l l j : ,a1. (Lennet . Xy, j1

Gitr rebiler Eerverirdn giciiriisrra brlak& .s.u; kenendin \c1,^r (lbrcAin. XV.23-2

S Habo.se.cadeini su iize;np bralr,. babaza durdx. R$i.nAmehgtsun hava dzle braktr Eua|ak, eyitti: ye Hssrrsel ndDaz krlatrb.

1 rPz. Ba. xv, 98

$ Ashab-r Fil atlandJe ve ot fiti itile !e bFalt,rar ,!.uh ri($erdhid. xYL 4l

Giinei areg brraktr harm€n-i mah-r Diicelaya

ara( hicab-, nikab,n gizet ".-^rruro

''"t' ^'t *)

^ i ra g6rc senior lada gdrDeytu ni .c L.dr l Iuzut i .XV!. t5)2. trlarnak, salnak.

$ sehle niiddil"' b'raBlp -r,,, ahali-j Knfe varas u yaartdalrnnasunjar deyii ) as E et ri. I Saadzt. \ |

-. X i J. Ioc - | )

bryE [t giil|nek I Sakalua siilnek.$ - . . Andatr

-erdiqe ithe kim halife bu igteE ag eh 0\6, ko Eirii .kanda [alife var ise. ser halif"ln hv,p,ni e ne r'l*hatDun buy'rduBu perd"yi diiz, t Feie.. XV, 2ltl

542

it; Borii'lemel, gururlaamak.

Lcrper brylrn b&a! J/ a+, yAni kiDpnibem ya baharlrrven ad'n $uca,

( MuhBn. Xv. Js6)tdn@ ol|:|ak ! eok kibilli olmak, kimseden korLusu

Ff j+ idi balta .!iJ! veli

ctt )\ IFa.l: Viicut vc €ndiyyet ve gunrdanve ,nagrur we mtaccip ve Dutekebbir kimesneye

(Atai . Ha. XVII .52)

gurulu.

. l,rkin siik,in{ dal ile ve Tiirkide dali bu Eaz-makile kiDremeye brylF yelli sq a-r tabir orunur.

(Bith. xr/III - xIX. 92)-.r : : ! IFc. l : . . . Ti i rkcrde bdyte mi irekebbi, .mag-a

bi! oElu o1du, brlakdak iri-'- yiEitti.

IF41 : Bykdak i,jr.

(Kes;. XV. 210 - 2)

($anit. xvl. 116 )

?tir bu sozii iliticek serasibe olatu eyirti: Bu nc wakrt:tir,,bari kapryr agrver grkayra gideyin . .. . Kenizek

_Eylua^.naier- aina. i" , "i. i; i.*r1"yi-. r,tur-r]t baElay'p lrifiab bite at,p si i. I F;*;. Xt . SS)nye ger i gddi ey i r l i : Ey hudaiend qecc b ib im su^et-leyiiprnr. beA.ndi! oi didi. \"zirin gii.ii k.sitdi.. i . , , r -_ " gu fu { .suar ,rau-P-eyi l i : Ln.oet sana. bibine <_ dshi, ot mi i thirra drhi. (Fercc. xV. s6)

_\L!r lFa. l : Kad'n",k dimeLrir , asa kad,D diEekrir ,rD{:naElna: b;bi :.: dahi dLter. (D"s. xyt. 2oo)

s43

Page 320: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

biccne olqral ; Bi. yr.e katdleal. g;renErtk, si-:,:rai,l_

5 L e \ \ , \ e ! J r d , t J r L ; ' i r h i . . n L n ) t o a u r g j r ! , , . . , . , r, ' . . r ' : . . , . r , d - r . , i p , , , . o l n , u ; . r " , , , . u u . , ,

_ . ^ 0 " ' " it ' i tdir,riror , ., i i ; ' '

y.,U.:L: v . ! . . t r )

' ' : r " l r . . , , t u " r \ , r h i , , i . r , C . , , ,(;iini l,il ti !i iir ynn,iitr tt:ui

r ; . i ik : s , . l ;n - r , . t r rg, ) . , r . v t 1 ! jq .

( t ' i t i t \ I ! ' 73)

S s,\.lil, k.nd. .,_r1.r_ la.o J : -sel rolu, ti.ijt r__..: , ,rtla.,nr.

55 s.llaf fend .!- r., lr.i.l: s.r r,j.ijrn ( Dqt \: t't 3u ' l)

l ig i t ' ( er i r . Lrs i lo i i . ( ] ] ' ' : i : l ' r 75 '2)

{ I } [n lar ku iua : { t i r , : 6a( , b ig ik -+ t .n s ,z , : D,r ,17.1p ] . , t . , .n t j, i l rnar .L devnrr . ( r l i in- t . \ ; | . ; . ; ; )h iq in,c gel 'n .k , t t ; . r i t r (ck (a, lar otu ik .

d l l l i b r r l ' . . . , * I , j l : t j , \ , L , . j + t @ . h , . I . . , , , , e l , , nr . . , r , ! . i J . t i . i r : r i , . . . m . . . t " n . 1 \ . t , . r d , . . . ! , . .

(Knn,. \ t i I1. 392.2)b i q i n ( t ) : l i L i , L ; i ! b f . i r i ! i m , I r . a i

. f fnr v , f . l t i l r l ' ;c ; r J , . . tmaz t ; r te t ; .1 i . I t . t ; t t t : ,1 2tS)

S I .n.ur l , i ( t r u ! ,a l r j o iucat gr l r rz r , r , ;e l r .

r ik in l ,n ,Dur, , &da b*,adrr . . t L t t i ; ) '1 16i )

I l t in . : ,y t rLr ,nd, ,kav( tD,yee, .d i l . r tT.n, , ! . i \ t , .32n)

I l ) , r ! - . r . I I , i ! . j : lsnr i r rast r r t i , r ( i ,L .v i i l . j , iar7, ! , , j . ! , . ,a t r . ,, ! u r r d , . r l e r . l , ( j h \ a k t , , l ( : D f l J i . . ( \ l i t i , : i : i t . u ) l

. { l l l inc r i inkn h iqh a"- !akt ! g . te g i ik v . vr r i r l l , , i : .h i sa l l ! -

l t : 1 t i : \ t ( 1 r ' l

l l+n 1i \ rk i l , i , r ru.rku,,r bi( ; ,l l , ) ldu.a !uxhr tu , l i ;nvlnD i( i r

ELin eyyi i Ja ' t i ' ,h 'nr ot l ' i ( io ' - . - ^.

i , r . n u a " t " , ' , " ' l ' l l t u r ' a r l l i r r r ' \ l / i ' l

6 D h e ! J ) ' I F a ) : B i r n r ; ' : ' ( N i ' n ( t i \ t ' t : t t i )

I ( i B i n r a i ' l l t ' , ' l ' - ' r ' u ' L r l r " i

B i c i n e p n l l r ' : n r r ' r ' ( n : ' ) x . : ' " r \ I I - r

6 D u r n d - , , I F o l : I l ' L r n J r r " r 3 t i h i\ h h l u L Y t t l ' t ' 2 )

!('I (II) : Biein' k'*ira'

Den. t l in mih is ,n bc l i tL l , rk t rur

Ne yaiast , rmrt o l t . . l r r b i ! in ; ' ! i : - '

l (e9sn i le t t i l ,J ka l 'a i l inr i

( I t u t j . X I r t . 4 1 )

Ci Zengi bakt ' o l bo.r b i ' l i re -1 i I t I X l l 160 1)

bilidnek r K(Jrlitrc .ll)is,i |ifrj.drek, keslinnek.

B o y a h J , m . r ' r ' ' - " " ' r '

L ; \ ' ' . - - - ' l

Dulani hiire r,ir Lil.ar hi,;irdiur ,.., trl:,| ' i i l l i i, 'r ,rr,

Bif ; rh i t r - - , bal r l r r ' i { l i !y t : rno]r I rs t ,k i i t lns

l \ n t o n . \ t I I l . t a )

lilbch ! Kesmck, kokiinn kazrDrL.

! $ah,ade dal,i eJir-i .rlu.it^ irrr;il, orur,tr adi il,) riht-,hnkiD. t t , . \ -anr .d l .Ln b i t i l r r * - . f rn l ,Je r i . r r . r i , lu l

I l cr t . . X ' . 6e)tiFcli olbat , giqit,

"tt h.Lte grrnek.

! B i r miktar roLun rLr i rD. h i r i iuuhr i r ! s , . l ip j ) ; rmr l ; dh( lukra's ! , ' J- : , i , .h ' k i ; i gc l i1 , ek i : r iml f , i r lp l , rnr z i 'an

r i r :Tol ruu. lRahu \ t t ; )50)

$ Reccp ayr h id, , . j r r .arDnk g j l )n t i . rc ia , t ,d a i sr . r rnakg b i d u r r r . , m " z . . n

" r r i , . , i . L , , l r . , t - . t \ , t . a ' , . J

;1 t r/ t t "Lln, , . : : : ; ! )

Page 321: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

trur'sr ii hilkan tahngiia b;gi zahi!

Ds erki: Biz Allahu Taale

h oBul bisiYuz.

ii g6riliikge ah ol ziilfii Lara

bigi .! el urut Ziilfeka!'a

L

aema agzrr Burahi bisiyol etEe mnbahi bigi

basmaEa kut bigi kiipek gerek.

I fasih sityler idiid.b bigi 5,ol imir ol y anlann beBi

bigi goriinft cnde alen

iag bigidir.

( lbrc.hin. xv. 3 - 2)

katrnrla qol miig$k ata ka-(Lers. At. xv- 3 - a)

(son.a. xv. 3s)

(Ah. Pt. xV.4)

( Ata. xY. 32 )

(Con. xv. ts)

(C. Ra. xv. 48)Ki$e kalu u ne <leyt ol dem

ey oBd bilni! ol kim insan ilc hayvamn nisali mum

ithr etser Yolunda hah ii sal

sagr bigi .t+ ola aguft€'hal

(Rob. xv. 14)

(Selam/rn, XVI. 45)

belilbil pendine giilgende snl gibi knai6-i giilzai et saba bigi dine yakrn taf

(Selin. XYI. sL)

Bisi,! mannsnra. ($cnil. XYI. a52)

muhlcm biinyad yoL.tu.

tra.l :bie' ,5,

yohrnda rlrf bigi dura.

. eyleynber derd ilo .dlarCelhe bigi kan yalr qaAlar

rup giin gormedi giil yiizlii yali

('ra. $ahi. xvl. 12 - 2)

(:Iez. tn. Xl'L 203 - O)

( Farilet. XVI. 200)

kddr biilbiil bigi er: z&i (ytz. $e 8. XVI. 86)

. ey goica- i eeru,cr . e"mal in 1a2. g l iJ tonr l r

rniigkil ni hallettin giheg bigi bu rugerdir(zati xVI tsT)

541

higi , Gibi

H.md ii lnkretti deyii ey ZiilcctelBin benio bigi o{ yaratssn ne muhal

(yunus. xrrr - nv.Kiginiir ki gitzii gitttu bize can voriirkcn eydnrNe ki bu yola vercviiz ynz anun bigi ai alavuz

(Vctet. xIII - Xtv. n$ EErr paditaha kulluk etmel isto$eniz bdra kulluk

ki benin bisi d! padiqah butnayas,z. (lhns. xtv.iii

(Dah. xtv. 1aBir lahza ogo senden kendnme olan me5gul

Mofer kin bu bir rklimin befidirSaru! musuz buu bizin bigidir

idem bisi 51 olam ki meyleylcdi gendnmc (KqdL.Xlv.3l

Snscn gibi gozumiikaE kJdm

Tenini gonca bisi G! pale k dtn

YJtBm bigi yetiqii geldi.

Dirndiim bakttm bil atlu golnr hi9

g

s

( Itk. xrtl. 297 "l

( Fntuh. xIY. 87

anu b ig i g i tkccL. . .(Yiiz. Ha. XIV. I9t)

Issr ve ter yenekleden rittc gibi we tutnac r,igi "i

rc wlriet \c tarap v, tuz lu at ve acr n. rnr l fd"n l t rh iz "d ' lcr ' - .

( Y o d i g ^ l l / ' 5 - t ) '

Siiheyl'in gitziin gitrdii ol den Nakag

Ki d;k-ii; idi ;yl bisi J: ka:L yaq (Siih. XL/' 95)

Yapragr kaur !e hatu l yatragrDa b{zr . k i i l i r PJ i r bgr

,F a-. ( r'l B^ X t l/ tt')

. . . 9ol aq i r bigi U@ bir sbn6. kalur w bi t Pa'^ crnofr

holnur olu. . . . I KPl. X IY zt ' ' l

got d6n ayat.l, bjsi \arrtM ""uur. ",",i j i,o"r. ^ n. ,l

MestaDo .!_ {r'a.t : sarhoe orrt * uiffi:;;..

"r.,546

Page 322: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

,-

g Zoa le . r l I I ' o . ] : Her r . !ne k i to l b iF i

(;orii giil1 big; (,ktt seFarni(li:rn giil gil,i qrktr uest:ut'

bE: +beg( r ) .

bil r l. Bc!.

Ni.e bo).um l,iikilnt oltnara \iiznm h r krD

L , ' r ' i i I r ' - : 1 " L r , E d " \ ' t '

i i u ' , r v . 7 )

Kl ra polar i iz k 'hcun l , ; l i ioe *1" , l , r i la ! id i i r ' l

i t ' ' ' ! \ ' l ' 2q7)

. \ r a l r i l D d d , : - - : i n e r n , . r d . . . t l i i l ) i t \ t . ? - 2 )

'ii;)i'.:ii ;:i;;

/ - \ . r , Y t L 6 8 J

i l i l i . * t r ruhk.n re l i srnrr s ipt r t l i r

I toyu r i i 'ar r t tcm bo) iu k .nerd i . / ( , : , 'Lr ' l tn i \ r ' 25s)

q { . t d u d , r ! ' n u , : o l l a l i ' v i . i k . b i l i r , ' ! \ 1 i , . 1 ' r L r r z u Y a g r

< l r v e v i . / ! I . . l . \ r l j ? 6 l l l

(inn,iaya d.d,i'st,f bdyl,. l,ilini lrrr

\ rderr r l i r j r r t s i iy te arsr i ) i l i i l /Cuat t ' \ t '1 75)

\ Gect i l . l , i l imr lcr g i i l fn r l t r i i lz !kq. . i l { . " ' ' " ' ' -1 i i

ra1r ,p idr : r i r r l i r ' I \ ' ; I ' toe)

Ziirmarr a5kr Liliinr: kin laiiadr rltrl

I t , ' r r ' i r i i iar rL b i r sareon, 1-adig i r ( l ' r ( l [4 , l t ' \ ' l '1 63)

q \ tnhr .c .z , - r lJr . l : 1J,1,1, ( . t r ( i r r . r ! r r i , ! i i . r L ' r : de\z:"

i ,o . i . . , | | iJ . | t t1

E N f i r a r ! ! . [ r r a . ] : B i l J , , . ( N t L h ' [ u h : r ] i t t 6 2 ' t l

in,:c I'i]inn,l I.t rf,rhi\e i b i l . t r tvr , k imsen' , l ( ' r . r , . len I iL , rd i i , t ) : I l l ) )

2. Yama,; . da! bel i .

l l im d i . l i sd, in le ha.cra len . / , .1 .1 jI i g i i ! r J , ! a l ' a t u b . r l t r i l . r - l , r ; a u 1 1 1 ' r r t '

i,1,1 I

-

! ra'"hitaP1*:.ilJ{ t [Fa. l : B i l ; : - Lz. r ; rL l . o ldr Lal a. q i r ' ,1"u,

(t iuh. 'r ' th. xy. L 32.1)

1 Ayakla batrlarak toprah ttlcmeye ya'ryaD tarrm avgrr!.

g Bi l . t? e€ {aPa \ t nt LazDr

! Bil J.1 ve batta ve kazma

( s i . . B . x r / .9 ,93)( s r e . B . x t . 6 . J 7 )

jrq ([elcu): CoEu tii:]ii r' \lindi olan LrLr kemdi'

t Zil'oluan kltt.r dttrt bi'r akr;a)-a Ye altr yiiz ak,;a\'. I'il6nr

. j , Dezbur ] lu ' r ' , f , 'Je i r r r ' \ l 'dror

( S i c . . . 1 . X t ' l . 1 , t r ! 3 1

t Molect bh Alnle]latr vt Hasdr l,iE ilayram bizim bir I'"mc'

Llllctl z, bi! Badc Finnlin k,l,r ve bir k,i,ral, raLi bir siimiipt:th bilar ir,, ]iir. . kalkan. b;i tobucunLuz airp gitmi;ler

(si. . A. xt i . 6, 6Bt )

! tli hanayh k.sc.; Diirakki,. vf iki giiuiii hijd J, vc ii,i

l S u . . ! . X V 1 . 7 , 7 , t 2 )

idi.

ILt: beler, bo,. yer,

Scrv gibi her havaya kogrna ba,iCiil gibi dtjkd. vnziir su{r, bil!:i -.j.r,

5r.!h'!d( : + b€b bsEiadLl.lltin oh : Bitdin ni ?

Bi ld in o la t l r iJ I tak i iebazrruB,$trilrDi na&ihi ,anmj

Eidi ot! . Bitth(ii Di ?

( : " l n m 6 n . \ r L t 7 )

I l luyni . : : t . lA2)

ny Ciil samurdr *k mh,! zcr,tirn orri alE i l d i ' d i o l a . . , . - u ^ r r , t i u , " l , t . . . , ,

htui i , ru, ' ,a,6 orrJL. L 'di i i , ,Lr,u.r . I I t ; t l i \ t t M51

! Ey LuU*,m, r"r'ur:u 'azar tv|,n bil,tiiltii J -, hi jrlik ttrirrjzi9ua.ur. I i!ah4t. xt,i. sle)

34t)

Page 323: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bilc : l. Bi.like,l,dabc..

Ki i in inLin Lunca kardai r otal ! a n m l , u ' . a L i l p * " r i o l . . / l r : . ; . . , , r , ,Dc^ j / i ( r . I ,J t ,k jaf l n g i j rc , , , ,r r bdl lk l r i l , . b i t , . , d4ra. ,n ( y , t " t . \ ! t t \ | ,h i d l : r a b ! , t " t i , i { " \ d , t , , 1 . *

' .

r c g o l d u r t , , , 1 , r m r 4 h , r . , . t J . . 1 . , 1 J , ;I v c r c & d r h , u , l i . ' , r . , u J - , n r r r r u r b i t .,rabi i!..,,.,.i,i,, :i;:.,,

",, , r,,.i

6 D i ' r r b i ! ' u i i r n i n , , i i . a h i r ! . . r n u H L r r s , " , r . r t , , . j L r ,

,"i""il;r,r,..r*.-,,, /" .- ' 'iLeglet iJe bcy a"hi s"Iir lit,, tt (XIoa. I.r,t,. ..JII.. tat

! Snlelm Pria tsolaIr\ rt,hkrr (;azi Tihnr ,\ tils idi(7. (r t1\ . ; ;L Ir l

Ne kadd bahadr is .n ,at , , ,z , ic | i ]ee. ka.n l r . , .L , jJr la b i ledep,n (Tt lh . ) , . \ , t . 2a9)D.di l { , r k i b iz , l ih i 6 i , ih lc b i r f rara lun, ar la r , , r r i i . l im ote,ashyle l rohL (dr l in . (LJ- ! . t r . ) i t . 2 . tq)

{ $cvk, te 'e, rc i i t ' i l is i b i t i } - : znt , i f . luca! h.Dtr r j r . tu11trl o p a r o l r n i ! l l ! , k i m . . . ( H a z d t . , t . 3 . 1 )

\ Oi v .d i .eL.r r t t ! r ,L lakru, ta kJ la s i iD.r i , r i , i , nr te \ .. rmnat i le t , i l f k sa . (C.nn, l . \ . t . r i )

\ I lu lefza devcy, : .y iLr i : c . t db Lr :n in i l . b i t , , ! i , t . l i ! , r . 1ar ! -I 'h tc fa l rhus n l , t ;n . 1t t , , , . . . t . ;11

. \ . . SoDa \ - inr i r i . , l i b i r !u \ r l , r ,Lr , . dczt i r t . I " j , ! . *

a ld,k g i t t ik . / j , . 1 i | : . I : l

\ l l r :hrm q l l :d . l : t t i le , ma.r mi ,n;snt ! . ( ( ) , f : \ , : i . t )

Si,F-i gii\endr u: hastt. l,jlt, r.nr otDan.dk$ i h r g i i l d e n . l , i t . r r . z e ! . I " . . r - " . " , t ( 1 u j , i \ i ) l i t

550

- ^ l l i 4 r e r l . ' * i r ' ' l ' r l ' l ' l ' r l " l ' p r r r r r ' _ r ' ' l r' t l 1 t ' \ ' l j '

" r - t ia - ' , I l ' .1 : : i " ; rJ ' l r l ' " t ' I r ' r ' r " ' " l

'

! c e , - - I / t ' , r . . { , 1 , , , L r )

. D " . \ . " n t " r i r " | ' ' / r u r ' " " ' t r ' L r l r " ' r ' i l " l

! r r - ' r / n , r . , , . \ t / r

c . v f . i i ! l ; t , ' , , l , l l t ! i l ' I ' r r r / r I r l i L

; : i ; ; ; i , , - , ' r , / ; r ' ; i r ' " ' | r ' r " i L r ' r 4 , , ' r / r ' ! \ ' I

Sen dahi l,il,: I gi]]ir mcir' l ' i \ '2 . I )n. Xl : ! !h t )

s$

Sefer in ck 'q, r is inde ] ' i l " i ' l i I r '

E l -kasv^ d j - r ! l r . l : I l i l r :1" luck, rna;v\1 ' r g i l ' i 1e l ) i r Yd"

ce ' ,o lbak ( l \11 '1) XYI I I 6 t ) r )

$ Ba q {Fd l : t l i i r - i an i l ' \ i d i raer l " z i r ' ' " l " rdu: ez ' iur l '

" - * "1"r ' , , i i rur se ln ' : ' \ ruLi ( l ' de ' ' ! r r ' r "nr ! T i l i l ' i11" r l ' '

ve b i le . ! , i l , , 1a, l r ; r o l rn ' r r ' ( I l i i t t \ l l I i " ) : I : : l t t ) t

Bir eauanr; rlizc:ok,var il Lil'

S i i rd i ik f i ! .d f r i a t lar na g. l r ( : ! "1 1J"r t l : : ( lX t )1 J)

2. D!1, i . ,1r .

Her k in. l n , fvFLlohr l , rur r ' ,1 i l '

E l y"n" , ' r . . ik i : ien;dd, i , i l ( , ( t 'h i ) : i ' 6 i t )

S Bu iL i b i l , , n . i k , ldrn hrr lnr mn3tak;r r " l t ' r l tNrr r i ' i l l {L : r 't ( i h a n .

- a l l t t r 1

$ Adla ' - r . rba. ! o ldntr d, i . r l , i l f d l l ' r b ' r 'L l ' ' r lu l ' d i i r t l i l " '

,a l ivcs i | la iDo o l r lu l ra rot l iue E; i r ' l ' | r r fs tnr \ ' r ohnui

( ( : ihcn. x i ' t L t )

! Mnsattoh ii1 L,srn o1,,1'bile .! ,Ll , l,erab.rd,r'

l,irine diit,icr \ i L-.(l l:r A''l'j ki iirl

1 r . ' h a a . \ l I l . , )

5r',1

Page 324: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

, Ystdqt'

rr.r, tro.l : Bile'dognua ,/J' &' ( Sth' Ac' XV' 20 - 2 )

bilea.

.71; [,4r.] : Her kiqirdn *]''""::PY"-ki' ]'Tg"iti'"i'1","1i.; t"*;' ( Btb xvl' 2' I 12)

: Eline YaPqDak'

'Jl Behzad sllrn heman bileBi! ifll

payine eYledi filegin (Mii. xvl. 17)

hayvalun topugu ile tEnaF alasmdaLi ye!'

an'nciin evlel bend ii zarcir

. hem bilekgek J+'-!r , habe tedb'r( Fa.;let, XVI . 243 )

l,4r.l r Dabbe Lremrru:r bihksesine !'r<!i r z olur

1iil"";i"u' a'Ead'|r 6& drLta,,daF''p' t€rl

f i ; - ; , ; ; ' ' ; * : rKam' xvt t 'XIX ' 62)

: Bii alada bulundu'mak'

lBrhn sonu yiae giiLimckrir ol Haklm

"",i" ur"'r.a" ,r.! a""- c.iblj; . xy. t4z . r )

n* r Ellcnek' birl'ltjmel' arkailaq eim't'

'bir anel kiD krlur Lalis lillih ieii! k a I'b',1]"1i, . 1 . . . t . ^ v . r )aEa bile koloaya

"! '! '

Muhatnned'ilr .shabr tasdik ettile!' ol taidiHetini

.nN bile koeup ha,ris bii'mi'ler "rutti". n,. *r. 14

Londi il6 bile golen dervilloli a: da bile kolup .:l .\

( Bektat' XV' 253)

( Methane. xv. t-)g Bir giin Andiilv6hid Zeyd Latrnda lirlas uturar bilt .rl

oruurfardr. 1 ' fet . La. \V. t rB- l .

g Ufularfn devlel i g.r ic.k devler bi l ( . (Atd. Xy.20

t, Ile.

Topra[r odu ruyu ]ardr yeleGitr ne hikmet gostedr ddrdii bile >\.l

Hutbe vn sikLe an,n adr bile 1 faht eyler uqOl biri alisenadr bu biri hadan bugnn (Dai, Xy, ti

g $eyL Edebal, hzrn bile.e seti.iP... (T. Otue. Xv.g

$ Uearrlr iirdek n kaz ile her baz

Hakln €nri bile >! felean iriltiKarau a'zsma hep Lorku diittii (Qenq' Ddi. XV.223

bilcc€ : Birlikt€, bEaber.

$ GoDder Harun1 ki bilece q! ola. (Cer. Es. XV,73

Yiiriirlerdi bilece..r.r gitsternp saz (Saladn. Xy. I2)

! . . . Ve siderkeE mezbur Nebi'ye haber dahi gdnderdik bibo.

cidelim didik. (sic. A. xvl l' n6)

$ Mezknr Daltt ile karban-Earayn daml iizennde bilec€ yltt

kallardm /st" K xvl' 7' 6)

S K,vae frt I,1..1: Kmselle ot """

o^ rrj';.*ir. ,, *r,

Cim., hi)rili hep bileee *.1, gitrdiilerb!;.pHalL- , " ibana

k ' l {L Huda tnzr l hsraD (Bdki ^vt ' * '

S OEd AEa ... Viliyerir" h.daya e6tiirdiisiild"n-hakb.:'ib i le.c gi t t i r . t tu. Xt I I ' z '"1

$ El-cril"se' .-)+' lAtlt He! teyde bile.e oruraold .Y l;i i f fet rcf iLlan. (Kd4b. Xvlt l I2t ' "

bil€ce'r ! Her seyi bilen, anlryan.

g Ditr lan;. i r : lFa. l : Xi ty lcr;D soz labjni EdDa*^' :" ,YYi llan bilgiq ve bilecen,A! derlll ( Tuhl. 5. X t/ I I I' ^t^'

Page 325: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

e 1 t , . 1 L t u - r D " r \ u i x ' ' u a z k , , n t s L r . , 1 , - ; l , , i i r . . . . , , , L ,: - , J r + , ' . \ , t u r ' i . v d b ' . r : . d 4 r 1 , l " n i . , , , " ' " 1 \r , , n , ' . r , " i n . , . . . , t . ; " , _ "

. i . l . J ' ! , J . J t , t i r r d J ' - ; . , , - \ l , : 'l - r , . r : , o . u ' . , . r . U r . . , / \ . . \ t . , , , r ' , h r , ,

] ; ' . ] : i tL t . 2 ,

r i le le. i ru: : Ber ,J , r r ler i r r l , : , yar l .LruJr .

\ NAd k; l iesnr l . r n t . l is i jn : i r gel i1 , ) r , . i . , . , , , . r .l i , r l , r i , . ! P i r l l ) i :1 l l i ise ln i i l , . - i i f da,r i , r , ,1 ,1 I I r , . . 1 ; ' - '

as i ' ( ' \ I l ; , / i , ? )l . i l . l€r iD( l r : B ' . r l , . r l . r 'n ,1 . . \ ,n l ! . t r rdt i

I B i l . l , : rn tdr " r r ,L L i r nrsh, ! r r i4 i .

b i l . . l . r in . : \ dL l r r i ra-

\ tsr , i lmi t ! i crhA\ , f , , l ,a r L ; l . l . r ; , . . j_Jr . t ,k ! t i . , idr J i tn , ' l . i f , , i .v j iuL. , s t j j , i , , ,1 :

I t . n \ t 1 . 4 3 )

l l \ r t i n , ) \ 1 . 1 t t 8 )l , , l r l i : ts i l "hD, .nh!a l ,n.

Yu. , r i { , \ ,d i i r i r Lr l ' , . v . r l , i l , . l i - , -Sor LI ! !d rL i . . 5 i ! ,1 i i r i . l f l i1 -z i r

" !dur : i le l i L , - i i I o l . ,Kru rn dan sf td i l f r h{u, j ro l t , lx ! a l . t

I i r r i : \ i r ' \ i l l '5 l

; i l . l i k . \ l i i v { , 1 . l i . r , , b , r l i " .

Er l f , ' lsa at lL r l ) ,n 1) i ' {var , ,1 ' , r{ )L i , r r r i i , . l , i l , . l i l - t ! , l lar , , l , r r ' | , . \ ! | 1 l i )

B i l . l ik .a ln, t rdd n, in l i ,L rar . t t '\ . l , r x l ! d , r b i l i i l i l r e l , i , n r , l l t , t . t i " ,

\ t t ) 1 1 1

\ l l a i r v c t : . : - 1 , 1 ' . 1 : I r i l , t i l , . ! * . / l r , \ ' j : j l x '

IJilrnrc.r : \':d!h,lr. L, rrl,, rin,h

Oi L i t i , td , i r r l rurr rkqur vr l tL , rur , r t t i tl - ; 5 l , i l , m c r , . - L , \ i l . L r , , , ' , L i t o l r a r d i l . : : . ' r ' ' r i

' ' '

5;.t

. - . 'L ru lFaL i l ' l i reD l fn tuh Xl l oo)

s#D" ' - ' ' ' '' EFt cittrgin d" d:lalrl'-' ':l:

( dura,, r I u 1fii" 1i'r o;t"'-'t'. t'"''" '"

, iu"'*.o'"'l'::i:'-:ii]:'''" "'o 'u.u, 'l'ti": ll-:' ;ddi!, ol til@izu.' F){n'n'

i ,a ina .burorq" ' r i t t< l

: ' " ; . t . , , ( rd .a , , , . \ r . : . , ,B e n c e * . r , \ r r I ' r \ a \ r ' n P r s i r . \ i \ l o i

" " , ' " - " . " , ' . - l uL r l l ' l ' c ' r s 'u l r ' l ba ' t ' l ' a ' l i c ( r i

r D u ( p " - r / , u l \ t . 3 " - 2 1

Kr9 'P Lurul ' rDa'hn arL ' l t r t ' lcn

i i i - - r o * ' - L ' r t ' n : : i ' r ; r r l c i i t - n i ^ t I I 3 0 )

lb. r (D:+beleE€k

[email protected] (Il) :l'rJanak b aitrmak'

$ E r - r . ' - + l r , l : . ' ' h i J I l ' o i ! ' \ " k L r ' " ' o " ' u n ?

" i " l ; f " - " 1 - ' r r r , a " r l l t r ' ' A c n \ l l l I \ ' \ " r ' ' )

! icJr i va 'ke [ . ] r . l . Ve t ,a , ra ia b i lem' k **- daDastr 'dr r '

( Kan '\ I 1Il - '{1-{ r' l:l /

B i lenek - r . ! to t , ra la o l { lu : l ' ' f i r r i i l '1 f l

/ l s h I l f i I - I \ ' 6 t ' '

litfi r + bel.i,.

Ltnc. : Berab{rirdr. vaturdr .

Bilence,-fu gii!r iiito n.lifu nluiilAlu itfdiine;h ktri volu bllnur lT'n'uni \t 56)

$ 9ol burdukla'dm billlrdn 41, l)ilir'ic' "tsun 'v"l roNrrlartL

ve DekknrjarD murla {l.f'e(l"ri!r. /I'.N Xl 1i9)

S e 6 ; s ; , , , . * , , 1 , , . 1 , , 1 . 1 " , r r r i r LK i r , n . r r

" i . r . : , r , t r r , , 1 , ; i l 1 , . , 1 i . \ ' h ' I I i . r r ; '

$ Sordu k i b i le ic ' . - i= r , r \ r r l r ( S.14hi '1 Xl I 11i ) )

&nde I Yan,lda, b,nb.r;l{l,..

! I laL Tai la buvurJu k i : \ i \uL. ka, ian sen Lr l " ;d th i - i ' - ' -hii'minlorle karat rutul gernidr, orurursoz (Lcvs lr' X1 161

Page 326: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 n.s E b.r Y,m.o'd" mcl.m ordu v. Hab".e d,r i :ana bir i yaz,tr [ 'o bi jcndp!; _l- ( . r i ; t , . * , t , , t . , . . " !

I Enb. XI i j " .hi lerb.L : l Ier t r r0 L,u ja!mak.

5 Er.iln JLJ! [,Cf ] :

bileniyi : YdLllztr.

. . . ve l i r Dcsnc k j l la b i teD. , i , .(r;4'1. xrrII . xl.a. ..;;)

S runu:, Aloyhj$rlnm cvdiir: )'oldan ktitD,t s3ribi,n. iirinarhrlu.an 6izd.n ki br-ni dahi }litenii,e ,JiL g,,,.i,, ,,t.,,,''

( L f i incb. x i , . - t )

Lil. oiinal: Bebal,c. bulurnak, jri:tiltr: butu,qak.

! PcygrDL,ir buy.uur: i-.:timi sa\lay,.r ki,ji 6,:niq{. "ir,, ota.&,tu rr;rr .f riliDrk ir;Lde. ( yn.. IIe. \}i :n.J)

S A l J r - , b a r p l , n \ , , * b . r l , - , . . 1 - t . . r i ; j - e t i p L d ! " : . .b q L i m l e L i l " , , l , r t , - . . J , , . . , : h d t . , p d z . r . . \ t irnahzuz Ye beLromerr otup tol,uuiuhlar b at,r.

(Si ( . l i . ) ; : . t . t7)

$ Gerel r i r k im ol I . rzr sar :a n i r : ih i , ]er i iz b i . g . .e t ; r , , iJsni ,sabah tailk veresih. ( F,:M. ,\ i . :Ai)

S [ rnn dahi ya l ,u i l tk tan t6r i . r r rak o]du, n i rsrn. , , i t , ! rd i ,!i,p Iisra g.tiidi1i,r, atasrytc anas,vle ]rii|J4r a,: , ,, .

( F e r e . . . \ i - : t h )

S l l .nd.m t t r l . r ,c . j : B i lo otuc, dr : j . i r .( s i h . A t : . \ t ' ' , : t )

Srn dali anrntatite otasm-{nr i l r eo l gaznlar kr lasra (auuoi . .1 , i , : . ; )

bilc otu.ruk : Birlikre butunmal.

tl ISru bile otuucryrn _.-:rj .,: bmi ziire,r,:nc.

n. . - "1, . . ; , , ta , r ]uda, L i ' l ik r . .

r*6- ', "'o-,"

6,, r"." r^l-r

; r * " " : ' " " " t r " ' u ra ' l ' t \ d ' r " d l t I I 7 : J )

q ii*r""".-J" ;lul habtsrla vanu:l (Ded" E xlv t7 )

Eic et ls fah-D r"h: rxr ! i 'gnr

i ' i * * - " . , ' ' u " . ' h b i r ru " rzu !Dnh \ I I ' ' t ) )

5sen-i rarri l,: r:t i irrer vi: hiiesincc'l"i lJ"i";;.. ,ru I

!fff ;j:::':dI:;:,";l:*11,T,::"':tlil"::'ff :,;;',5 . . Katda g. !d i rd, n ' l ' r t ' ' r i j rnn '

yidim, otrrduri

Keserd Ptr L rrlnl tln I atr laralr

Bilcsirce '=-t Ebut\iislid lafdEr

Deili !.ilrdiimllii ResuJullah girler

Bilesn,ce *-+ iki iiiii cdrg edtir

t{nn g,,rirdim l,ilesin'e

I Fcrc. Xr'. 104)

(\ : , tng. )ni . Xt" r l t )

S .. !r' hilesiurr --:-: lrrda;r Hanuir

$ Cebla i l g , td i . hc i b i ! g i l ! t 'n \ ' '1n! ' nn

(Mlhdd. t iV tet )

r ez i r t r i , .d i r .

l ( :er . Lr ' ' { I ' 6 t t )

t ( , r i r t . l ) i l f . i ; , ' ic :1 . i ' l i

l { : . t t te t Xl ' . lg t t )

Yangulan,h r ' . l hasrndr | ldq u r ' ! !

Canavarhr b i lcs i ! . ' r to t lu ia f

Bilcsince Ei-:! ola anD kuhvr'

Ol anr ba;lava roi liii3toe 12

$ Birzann b i le : ; r t o l th

$ B;i{$in,ie .n --a uloak re\hallann(lan

( l tU 'dt i . X i t . 1 i7 )

( ] \ : n n u r i . X l 5 : )

i7 d. St t X l ' . 14 ! )

b i r d tsr . b i l . g ' r !

( C i n a ^ . X V . e t )

S M;,hrr Ir"Ei okttlrL l,rrirdi. bilcsnrce Iitib,, vii.erD. gtlrli:.( I t x t ' i ' ) t )

Bil,,snrce ha1'n \n ai(l n ')-nran

Ncbiy,v-ullah-a (iilril erlr:t r'1' 'ror

55t

Page 327: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

- ^ir lrleDde' geri'at rrahfiline LADI olw bile8ire. ^;|tr Itkerdet terr at xr""rurE" '---'.-J"

el';" oglu Mustafa'vr ibzar idiiP- '- | orc ' o ' ^V 7' 33)

,l Seydi bh Nasub Derlis'i $laLazlr oluP hilesitr' '-lr

, uad Ari bh Isa'e inzar "''ill;. ,. xv. s. t43)

lrenia kurutup bilesine d+1 sotiille siLit *'"#iTi

f#1fr"T:Til*Hl*"o'-.,,. B. xm.,4)

ro.-4 yetmir bin Delek geldi (Ceo' Ah XV' 134)

oe aq snc€i ocrm ors scrsa'reb")i'"i, *,

. l Lev t

Furrslar bilezduer fr l" ki grm,tlt'n '

l c a ' L s X V 3 t s l

, Lakim, bitgin.

dahi trudu vatdr bileYe l"l=r

: Bitezik taklnmak

idi bana e] er bis€sivii ita.mdar diige gliJgesi

(Yuz. $eYd XIII. T:t)

olmaya dara nazatlolasn

"ii"-,."*-""".i ott*t (snh' xlv 83)

;.1J,::.*JL:""Til tsiih xIV 2s3)qir ieinder bilge '4 Nakkae

i "'. '**." i. t.r (Isk xrv' t82'1)

;:fTiffi::$:noo' ezi "s, (Man. rdv' xIV',st)

559

S Hacl Nobi bin YuBuf FaLih meclis'i {er'd€ har oluP bil;qi! Laryo-i nezbue ahalisi. . . (Sta. K. XVI. s.

Bileaince <r,! Yiiriidn daye gibiYa'Jncs silihriirdii sdye gibi (yuz. $e,,'s. XVI.

S Enderva lr)rl [1c.]: Bil.since demek olul ma', h(Der. XVL ?.

g Bilesirce olu hizEerktule fird iizere ile'n girifia! olup..(So rak . Xv t r .20 i -2

g Endewa 1rrrl [Fo.] : Bilesince q,4,(Nuh. aruh. xvlL s -r)

Bilesince gelmiq idi bir keferqaldr ili pare etti b hnf.z

bilesiud€ : Berabettlde, ya$nda, biiikte.

( Baudt. XVIII. 359):

g Ve dahi bu ismi wefkr muhatmele remediip bilesirde 'r-'lL:r

sotnrs€ hie bir is atra mnqkil olGaya. (Lers. Dai. XV'6-2)t

! enn sabaL vaku oldu Fir'ar.a atlan&' bilesinde bin kez bin

d.hi iki yiiz bin kigi vordr' (Lers. At XV aaS)

S Meliltu yalrtr krlig eltnde, yatlu sltzler dilitrde, vezir bileeind'

sr p seldi. ( Fetec xv' 242)

6 Yctmir bi; fenrre bir.silde ,*!, ^* 86r:;;", Xr. t)

Itilaki bi! giir atlandr emitBileinde.r:F!r naib ii gah ii vezir (Ibrahin XT lT'I)

$ Huruea ki bunca ni'raetler daLi bilesinde 'Lr ola - ,l(Mitneb. xV 3' t)

$ An'n bilesinde 'ioL yigjtler relbe Fylcdil".l T e ' L d ' X t ' 2 5 7 ' ' t

hileeinc : Bcabcrirde, yanuda

Biz varavuz Yusuf'un bil"sine J{,Kurt mu g.t i i r Yusufur yoresir ' (Yuz' t ryd' \1" ' '

558

Page 328: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

/\h gdyle bildi

Kamr hilgult.j

i q i j ! k t i a i l , l

.\\.ndir ya gitis i6if , . , l l , r L i f g o i _ , i " l t ) r ^ j , . 1 , ,: j A n , , r d ; - i r n , t : , , , " 2 )RJD' r r rDi r iD dn! i ! :u t . : , ; tL ^ .. I ' r l . . r (

I K . l . , . : j t 2 6 . \\ . . C l k i ; i t c r f . i x , i s l , n r e D s a t j l J i r.r i" i . j r ,r , , r . ; ; . ' ." ; , i .1,,

'1" I , . ; ;11,

\ lr i* ih!. l, j i i .-r\ l,rL ti lgr) ".,,,,".,,,. ,,.., ,,"1:"],1::1

r r ts !z i td r i - : r r 0 ta ,LL . r

\ ' \ , 1 r . ! e r f t r i j ! , . 1 t , , . , -< r : , " " , , , . , - , : .

' . ' : l . t . t ' '

, , . . . r r . ( . t , . , . , . , . , , . ; , . ( . . . 1 , , i . . i , i . . . . , ; l ir,,r,l i ,,,,. ,;,: :.,t.. ,l i ' l '))! l l s r i j z L i , i i , r L i ig , j i l u i l i i f4L r t t r r t . r . o l ! i , r i j h i j r v .n lei l t 'q .k ot , , l . 1 t . , , . s , , t . , , : r . t i . " i )E l i ,v , . rh k j ra : r l , , r l r r ; , L i tg . ,s i . - t : .

" ID) . t t . j : i i , . Xt . . I )9)1 t j , n , i a a l t h r r t . l n i t t r i u h e Dl l l l { i r . r - -<^, n l iL fut ; ! br t ( iugu ho, , | \ r ( ! . \4 t ) . . I t . 1 . t .2)

q L i r ,3 \ ' i r . i r r J l .2 I : IJ i lg . i ik , l ; i -_ t lnh i ! . \ i t . 2 )i,iki, (l,itgii) : iJiii.j, ta,hin.

{ I r , ,s n ,k hu!1, t , ; r r ; r . I i l . t la . , 1 , : l , i ls , r f r i , , i ,_ , i r . l i vch r l t i i ) i i s n \ l { i i . i i " t \ . : S B )

\ I l . 'g !nbei 1 l , r l , 'ssdia , , r i l r i : I i in l i r \ f r : t .nn i , i ls i is i: \ r , i r i i ar - r r i , r L , ,d i t , ; : i d i l i l lur r i , , rgra, i ,er , , LLi r t l ik

. : ) l , r l i l , , . . Lcr t , i is ix i , , t r ; tns j )?. i ! { , , j o t , l , r . ( t } r . . ; I t . j t j t )

l,ilgiii : l1(.!{,yi Irjt.tr, r,,t,).r!r.

{ I ) ;hk!n iu i r l t r t I : K i iv i . , r i r sr , s i , t , i t , t , , , : j , r_r . : .l ,n 'z , l r r r b i lg i f t ! . , , r . t ) i j . , jen , i . r t f r

L i:2): I l i n i t ' r : r _ : , r , J t n . l

56t)

/ 7 4 ] t l t J \ i i i r

l l iD saLih i , L , ls i , , , ! -

I Kcnt . t ) : . ' . :

f l i t)t"tsi 'di : r

b i l i i '

9 ;c i :8 i l5 i r ' l t : t ' ' t1 3 ' " '

6 Oiaz o l [ i :L taDad

6 E y L D r m l a r u r s L h ' t' s c n

d u a l a n t i " t t " t '

-

561

l r j l i f i . i r t L i . j . - = , . ( l ) t \ l \ 1 t 3 )

, r i r 'n tn. . . i t , I ' iz r lo l r l ' r l L ' lgr l l - im

haf . r l , r ; l , i l ic i .1 . l i r r r rn '

( I , n b . X l t - 1 ? 3 )

t Y r l , i l n i - ' J 1 u r n " " \ J r i r ' l \ r ' r " l : ( ' ' r ' ' - l ' ; n d! . t . "

t ' i l , r : l " r , t ' ' / r " ' r ' "

r ' 1 ' l - ' : '

Cocu i ld ! n ! l r i l , f 1 . r L i i t L i i l ( iL ' r r l ca i r+ :L : r ' l !

i ta " l " A i t ' b i - ' - l rh is tan ! i t r "d ( i7 - i i i :u r'

l l i o z ( : ! t \ ! i l l ' l 2 )

5 AleE /"1 t . ' l r , l : rn nl io; 1" 1 ' Li l ( i_r-J: a 'rrh/Kdd { }s \ / l l ' ' 133 ' /

h l i t ( I ) : + b i t i i r '

tE ( I I ) _ : , \ k ,1 . us , t r la l r i \11L ' \ r . ' . I i l g i '

! Akl, lain, i lr ; l i i i 5- ). ir .r i , . . , , , ." ,"t ' ,*, ,)"1. ' t , ,r. r0,

lilitlamek, (beliklcurek) : sI\ki'r' t.iurr"'k:''l''lJarurak''

Ygraklodr . l , t l ik len, l i , ionr , , r rYi iz i i ka ia i l , , g i jz i i kanr d,1, , l r i t tbn ) : i1 93)

lui !+ bilntii .

lililfi !+bitiiN.

uircck 9*hak : Tdnnat. tril'r,L.

$ . . M-ku". Ushsur ] , l r | l " ] i r c ik i ( ru: ; r r l qr - l i f l :DaLoDuk oktu, Len dahi crh. i ! l ' i k r r ; i keadur i r l ' i1 ' sr l ; l b l -

t r tda satL lmaAa .q.1;d i l . sr t ' .n (o\ ru lu bx l ) i l i rLr 'k r r i l<r rek

:=. . u l r a l i rar er le , l . (s i . . 1 : i t I i , i92/

Page 329: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

iIi

l

lrixlI il.r,

biliDi bagtanak : + beriDi haEtarllak .bilir&ek: -{dr rtkmak, adr y.yrjmak.

Nnr k reh yan atk ite ce,rBiliniirsen lLJil, n, gam il ii sara

bilbn'clii otm* : Horkesg€ bitiDm.k.

5 I.aA or6ur oj eDdirie hatr.dai ki ei.Ioru6n L,r!lrrrL ki;ivi udtu itlo.

( lhrahin. Xr. , , ,r. r,

atjkera olut t,jtir&oti

b ip biln,€yip , Bitirb;lm*, nu-.u u,,-,r".11i.. -r"1". -\ r 1. t05./

AJla dcdi Nakkal ki cvaktr colrS6rdn sibi elende bh;slu v;k

f;rr1ri111;r vrrJ, *^r, l.i..r "r-," "r,r.er.k rilzii sdylcyeter ad!y0

bu enm.! : + biiii.IeDrnek.

(snh xlv 169)

bilili EalDaL : + biliirn !3rmak.bilig r l. Bitdik, tamdtl, do6t, arina.

Dahi gonuemiqtir cihai icirriNe y.dD' adar ne b i t ig in i . : , , r , ( | r i ih . x ly .3J)Kimso giiman ii zarnite Hak ito otmadr bitir !_|L

R.v! D, i r , r h i r i r i r : . t , yad r , , r 'ar tN ' rn i x l r ' 7 '1)

u n r r u r D u ? s u ( u D u ) . a d L , l m J t ( t r k . \ t , . 1 2 2 . 1 )

! Konuk eyitti: Fntan q.hi.d{. bjr bitii e,ine konuk olduo.

Biri€hin diri sark oldu adr (Ket. xll 85)

KiE Liliqden ;r-.1,1 bitnedi trergiz yarl, l t t". . rq,. t tV ZTZ)

'

^d' beniD has kuluD,r r"vh{tin

1l*: 111! "a bendeni yad cyrcdin

raft b'trq rj! ryie dedim ben ru,a i f ig j yad €r d.DediD t r t , rs ;yd

t R, t . , t . \ t .06)

562

.b[r berdFn nitndi re hrsnlarrm vdz ddhdiirdu' biliq'

*Ilcai lilr.r ota, t E4b. x ll . 325 )

verdi cismi topraBD bad

araando oyledi Yad

leLn Eelikinin adeti ol iBit Ljm her bir tdlaft$ an dile-

,- LiB gelse, .'yar{ delieti istlkbnle gdnd€lir itlrit, }ad,

,+r k.rurla beraber i::rie ( I'erec. xv. 179 )

l,uldular kirtn mutat

oldu bunlata b;lit ii Yad (Ca. XIV. 3s)

( Rax.a:. XV. 107 )

('Iez. La. Xv. t26 - 2)

D6tcr bililleiin 4lrrr

nii'bin dahi g.rok Yad

ui i [Fo.] : Bih ; ! .

iri bigitre-var oldu

yagm hemige giildnriir yadt(lhfthi'l". xv. 14a-2)

(Lqs. Mu. Xv- 4s - 2)

(S .n . ac . xv .2 '2 )

bitielerirr 1-L1 vardt ba)-lardt ve cEer dilenen vara'

(Esr.follu. xv. 18)

Trnrr bana bildirdi ve beniu caJum scnir canrm bildi kir

yE sala it.tn dit,.ek getireiE.

lalLenduden,t yutlu dnnyay ahreti kod'rUi9.iEa, biliei yadr kenditziin yola saytct

Yad mrsrn, bilil nisin ben seni bilmezcm der.( Miir. XV. 423)

aiihinler canr birbiriyle biliitir. (7'e.. 84. Xv. 26)

f*cibeni aglrn ryledi garkYad u biliri edemezea fark (Le1. xv. t89)

Gtanr gitrdi bilir yad iqindef , i uaLit uit i l i , ' . 'a,t iqi^a" rc. Ra. xV. al

.Esld biliqbn Fl-: sibi sorar Eyd betri olEer kine frir:r in.B. L,!za gdlreb araFJ tbn. \V. l0)

Page 330: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

-6 -4p,. -i [];.j : ts;riq .:r, r ii ,u,ii \ xzlnfli.( . \ j i : . . l

ILr i l i r k jm. l i i r i i r lo ldaid, i r i i itsu yarl ilir:rd: kimie.ilir biliiiin !,;[ (lry. |

":Yar l i t b i l i ; ) r r i { iah i vad, l } i l i r . i .L id inYat i i l , , ger ! i l , ,L d.a i t o l : , rnr i rk

5 \e J in, i e i i svxaing, i \ r h . r go.a! i lu i i , , Lr , . ikohayn g" : r .k +r o lsnn ger f l , lQt o lsur , f l ie k t , , t .

t , . * ,' \ | .2at )

,y . e )

l?r)

, i . 2 8 )

g*rk vad.

t l . l ! i ra a l d I r \ i i i t n( i L l . is i rl , . l , r r 1ad i14r k imin b i t ! r i : i r ,

T i i l , ( r fnaD olDaya e lemdf 8LnSarr ra 'nFtD{ i i t , i l i ; i r r , i rn | | . , ; : : ' : \ | l ] sa )

S l ! l i l . \ a d , h i 1 i . . . r - v r ( i u . n . n r d o . r , ! l r .

t i ) ; / : t . t l ,

, i t 1 t 9 )

! I I9 t )

| | 1(t)

. t t . 5 t J

1\" . r . rd.Dsi ! , a , lh h. , n , , L i r i . , inB! wrd i l ! ' j rd f l i r r jn l : | . i . in a, t ; i i tL

I l i r r i . r 'o l ju i s .a nf k i r is inBu vat l , Uenl . k imir b i i , ,s i r in _-u:1, 1, . .1 :

E ; l . r , n d , b , ' , l r " i L i . , 1 . , , , 1 - I . i l ; . 1 . , . , , . . . " . , .jer fJ , j r ler . i t i i4 i i ; .

t j i l i i 011 ' \ iha;r i l l : :k i leBir i i i q i ; iJ i ik : t r iay i ! jd f . i , r i t , ' .

q 1r'rr Lj i [.]-'a ] : lljlig Jj 1r yiizg.,t. lljct l

Rrra fu, i r r sa! bu r$ar i ; i r r( i l t r 'n ede l l i , , j l id i i l , t l i " l , . i i ! . : ; ! :1

q n$ , , 1 . . ,1 [ r .a . ] : B , t ie . : r v f , , " * , . ; r l : l l , : l

{ ; i i , , r l ,J , l r i in i le . i r l ) .n . br j r i r .m3nLDi ,A l l r h s a k i a s D k i L i i i t o h \ r { i i i , . ( ) d , t : t t l a b )

Bi ld i i r imdtu d.ndr o l g t i l rn h. , l i l b i i t t )n j i lYr l g( i i f r \ -n{ l tv l .he, n, . . l ) j t i r t ; i 1 , , t , i i j

' ' r l " i '

n r F ^ l r l n l ; ' - r ' \ d r ' { \ x A / r r J r ' \ l l I l - r /

5 l t n r ' - ' ' - ' -

r i i f u r l i h a t r r r r n I L l l n k n i 1 r 1 '

! i j iJ , ' . * . ' 'o ' " ' " t " ' I sai i ; r " i \ r r I / r ' ) '

r F - l l , ' r r t t E ' r h i l ' \ P - ' i n m ; r ' s r n r ' l ' r t ' b i l s. Y i r . q r . - r \ r . I - \ i \ . r , I . t /r ; p * . i r n " m r r r ' i ' r n a ' r i r ' I D u t n

( r j la l isk ' l$r E^\ hurdu' :u! ' \

B i l n e d ; A i d i h ' d ' l ' " r ' r ' r r r " r ' r l

C6tnnd se ' &Eim r ' r \ hD' t r ' I \ I ' i

Eb. ! tar L" l larJ ' " ' - , i " l ' ' " - . ,' t t l : r ' l l r ' r ' r \ / { \ \ J l

2 Marifet'

K i rddc k i o labi l i i - : - ' ka lunrh lazr lurk" l

g t l tu t UrU-"*- , h ignne gel inrz ' I IKadt \ I I t68)

! AydaiB ki d.riiirt hili; ,r' drmek olur' \ ' L;]ii ilin d'meL(Kd x| - " 1?3)

H!g6rii9 : Bildil, trnrdrr

I B a E b u r a b ? c 1 " " ' r ' ' l : n i l r " d l ' l r l " r " : r r J i ! ' l r l l r i ' ' ' n l '"

" y i i r i , U u . ' , 1 . ' , l u g ' ; " ' i r r

d u l ' r ' l " r r i m ' l a h r i " " m r z d "

h;ia"d,r, e"l firig ol didi 'qtrhzade tvirii : Ii-v 'tn I I'edtr'

b i . gar ib i i , b i l i l i ' r g ; 'n in!1 " ; r - - ' i , . - . rok l 'u s" '< la r lab i

baqrnda vardrr. ,til.r.m l)ir kez {:rt"ni LmidiD {ns

/ Fetet x t " l50)

&liL,.. t . i" . l ,k, r-, ,-. ,kI,L.

$ B€n et t in : l l i lmr z o is in k i l i .n L imln / E( le! ; t l r r 'mi le i

Latnrda b i l i t l ik . i i :L o lmaz. ( \ tz Ho \ l l 116)

S Bn g i i r Rebi . ,1 . [a ! 'km, i t , . g .v ik ]d " Lul lar ' ' i i ' jck l r an 'n

vorcs ihe del i l ; t , t ' i iz i in . n izar kr1[ l ! r (h. b i l i . ' l i l - ' r ' ve

yaku rk g i ts t . ; r l , j . . l i . lTez. Rt . \ I ' 96)

! &n"ri qL,r I,Fh.l : Bilitir jr-J, ve yii,grglik

I N; 'npt i . \ t 1 70)

561

Page 331: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

\ i iaru

\ K.nr ol

i u n r \ , l a n L " \ 1 , , t , t : .

s i z , i r l , . b i z i i a r r m r z d a i , t , ; t , : l i k L i , l| / i..\

t , r r f l . , , j i a k i k u n { 1 . , l , , i j r t ; i i i t r r , , r . L r/ t r rha! , n , . t , i g i j fn . , .L , ! r r ,_ , ,1 1, . , , r j , .

\ , \ i n a v ; r . : ; t I l i , . l : i t , l i i t , k \ r l , j , s i , - i , t . / r ) ,\

" , t , . L t , \ : l

\ \ r j j ! L . L L , J " D t ! . r r t r l j i t i J i i i D r \ , ! r j , t , r

\ , \ . n a r i , , l , - r l t , i , " l : ! t i l , . l i k - t ! 1 , \ , \ i i 7 r . ! t I/ l \ u h . f . u ) . . t t t

', '' ?l:);;, ,; '1:ll;

. \ t t . 3 6 . l t l

l i i i r l i l .eur . t : ,Lr i rLr l jk ! i i . r , r r , fk

\ \arbar . . r r r l . r r . : i r . t ;Lr !nnhjn Lr I r i . t .i . . ivmi i i , . r . l r r ta .n, ! \n t r t , ,D j , i i i r l i ( \ ,

l , i l i r r D . k , 1 . , r , . n , . , 1

r . , i , m . r , f , r , n l h br d d ; I , , . , . . . : 1 _ ,

t t \ \ t . l . t 4 l

( , id , . gu ' . , r t ,n ! t i ,nd, . \ n , t , , t , r Di lul l ; t i in f t l i l , . l i : i . : t { f { s , . l r . l ) !h h i t r r t . . t , rL \ t , . .1( r )

\ - \ d t h J i i ' , , i i t i n d . . a L \ a . i t , t , . . , t , . , r i .l ' . 1 - . . \ 1 .\ 1 . . . r , , r . , . . . , r . t . , . , , . , , . , , . , . , . . . . . , I . r t , .

! r . l l , f r i l i r , l ra t t t i t in , ! . L l i j isD, | ' , , t r 1 t . I i t1 i , \ I t . 6)r i ' r t u j r l , l , i t i i i i j , , , r _ , r , t a i h r L I n .l l l l r i r t i f r r . , \ ( ! r " L , i . , a . , , l j t F i l : t , . : ! | : . t tl ; f r d i l . .n , , l r t i . . ! in - .__, ! t t i i t , .. u l D i s o l q i l d i n r n H n ! t , i , i t l i t i | . / r . r . j t , 1 1 \ t . l l l )

r l l i . l u z u l , l l t i l , k u n r ! . u t a . j { i i | L r l r ] 1 , . . , , j , r , f , : r i t rI ' r r - , , , , , . r 1 . r . . , t " . r . r .

I t f i g i n d r t , t r r , , r . a n . l . r b n o i j . l i ' t l t t )

l l ; l i r i i i r r r : . . , . "nnei rc srr , l l . i r a i i i , . t . . . . t n i )

51) l

\

, . , , b l ' , r , ' 1 , \ ' ' I ^ L : l r ' t u i _ r ' ' r r ' l t l ! l l

t fJ i l ; t i * ' r """ ' r r ' r i - \ ""r ! r" l i ' ' \ r "'

. . . I ' u ' " " ' n ' / ' r r ' l i ' l u t ' r r ' ' / ' l : r n ' ! l i " ' ' i r i i I

*l l t" ' , ,1,,r 'o, ' . ," . i ' , I l ' ," ' : , ' l ' , ' t " . "rD a ^ 4 l t . r i . . - \ t . ' r , . ,

H"l: : ' l r ' l r l ; l : t . - , r i \ , \ , / , ,Cdnnl ld ' lP 1n"r f I r 'h

! Cnnki b i l i r t i ler Jr i l tn l r l t l r ; r r r lar ' (S i \ l l )

iidir'"k : Ta irr'r!rk

Tanr! rk ( ' l "1 l ru ' l ' . i ' l ' i?

Y a [ l d l i d a n r i r / r I ' r L ' r r f n q r Z

Andn(r) r ' zzJI ' "L ' I ' l l r l ' r r l '

K i u h i l r r l i r L r i l i . ! r ' r r r r \ r t l

l i l i tumak : t i l i l l dr r raL t r i lnr I ' r ' " l ' r ik

E Hak[r gt l t r i . r \ , , in lnf l ) iL I ' r r r r r l ' ]n

gabb. t idngi r r i

lilD.di! : I];lnDri\.,,. n,' ,J,rl

Ci t r .sr g i iz L in, ' , {1 , ' , \ f rnr t z , ' i r . { iB i lncdik ! . - , , ihr i l "L d i l t r lnraz l )cy l r

tilro€k :,r\nlaEak. i(l.rL, rrn.k.

l l ) t l r . , \ l l t t )

| \ lor t . t \ . . . \ :1 | ! : t )

r , - r r ) i r , hak I \ : ) '

I t , t . I l , \ . X l ' . : t 7 )

$ I ( c l i l c . t i t i i : \ , r i m d d i n l ' , 1 ' I n : . ' l i r l i r L i ) L i i / i r I r l i r k

ey lcm,, t i . h i r , i ( lunLrrv,n. I I \ r1 \11 : i i )

t i lncz r l l i lnevcr r r t r i l .

! B ' lnr ler i le l , i ln ,z l " r - . - . - , hJaLi r u i ,L i .( I ' tL t t r l i X! t : i t l l )

! B i fm.z l . r _J, -^ . i , , i r i l . i t i r . ( 1r1r t r . , \ l ' . i . : t t1 l )

Mnrt i t o lm k i . . ivr : r | l r ; r q . I r l tSerna cv L i ln , . : k ; . . i t - " ,nk i r r s"(k ( t i t t ln i . \ r ' . ! t ) l )Dinhe bii!1.(liii. i-r e ciLI,iil,S o r n t a n m a k i l , i l m * r : , ; . - l , r t i , r r l i i k l r ) t i { | 1 . : l i )

B i lqeze . ; l - : .ah l , t , ! [ r r . l .nn.a,v i &, tu] r : z t rml { .1 . lde( l n . \ t / l l I ' X l X 6 )

l-

Page 332: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bilm.z umak : Bitmc, gi,iijmel, bi]Eeztikren gejnrrk.S Ben etrtm : Bitmezmisin ki ben Uoin

ttnda6;1id* orn; ;jE;;ff-;#;.*::5

l.:-,".:'.,, r"'';;; ;;.:i1(tndi,zirn biJoee urur ,rrL .,J, oJ nisnr)eyhc eydi i r n .drn o l , lun b ika,ar I Uon. ta\ r XIv.

g Belki-bx inat kJduklan andert,r ki huraiD ek$erj io mezc urrtp -,r ,r-1, inkar "a_U.. 1t"y". 1,. yi,

,j-r: : tegafuldnr rrtjLj J,4r.l,

$ qnn ol bitir *isiye ugiaya6m

Oziinii bitmezc umak ('.rJ!

ser seni bilneze ur .(Kab. Xv.9l

cahiildiir rrtrrj l,{i1C*. x". xvtt. n

bilDterldrmek: Bilmez gibi g6riinEel,, tecahiil eimek_Niee b i t p i r rhan yannm ol b i l i ibpD bi tnezlcn, . ,t ar a( 'p r .zrD i jn i indp at i tar ersrE gp! . t th tu. \v . tz i )

S Tecahiil J"!- [1..]: Bilnrken bilmezlenmek .rgt?.

Benim he' halitni her-i si):ahn (B"b' xvl 2' 383)'

Bilii. bilmezlennr yiizn karad,t (I.igani. XW. a)Hadden efzu oibrin ot ni.ni-hriban bitmczl.Diirf l .p b i l i i r Col i . .evdig i ln enma. hrmah bi tbrzt .n i j r

S Et.tdaknr ;:u:Jt lALl tBitmezlcnnck .r,r': :"":?;t;,(Ah. xrI. 220)

Miiprelisr olduEurn dilber biliirbilme,leniir(Nabi. XWI - XT III. 66)

LilEcrli} : l. Cehalet, ceu.

$ BiJnezli! -.!,r, : Savaq eyteyesi yere lnrfc!.tenet (. 04eyreyAi ) ere La[r ve ziyan eylcme!,tir. I ket. \ I y. J3. I )

568

l

ik i i ade.E el i4d.n nel"r q*ai (Ah. 4 XV 74l

nr Lira senin bilmezliiini ve cahilliEini ve yiiziil

ve azgmlr$n sara anlatan. (Kel, XIV.54 - l)

rcep mi ceuet'i vaslmda ol6a d0r

en ol gonlnn ovinc Ruteni nihrini sal

irldiauda bulumanak.

r Lcdi nukanePhr in" dul ru. ey i r r i : Hidf r l i \ e o i i r i r t -

Liai nj..ne Lim alq.kl'-L ve biln.zlil -I;J' menzilirde

Iy ibi l .

diiqna", s.k ola, kendi ak ve hiineri birle kcndaziin

. (Kel . XIV 29 - 1)

: Bilmr:z misi?

aalrn, cefa yamandfmi d"-.-;1.? ki kara kandr ( Fu.uli. XVI. 27 2 )

nJ.iz hancyi bir kimse almaz bilmi! ol JJI ;-1r( Ruscni. XV. 2s9)

! l. Bilgi, ilim i an, idrak, nalumat

banasabru karar scnin sitznnii dinlevenL bara akl ii bili Jl tutuban scni sovem

(Yunus. XII I - XIV. 209)

bilelc! ki kamu pcyganberlerden biliisii ,r"rlr artuktur-

yoldaelarrndan durdu biri'bilnde cscktor kem zasiri

( T o b o r c k . . X I t / 5 6 ' 2 )

(Isk. xrv. 236 - t)

yeynisc!, bifnne ft;! jnkn! idcr. (Anter.XIV.2,248)

gok bilii bilenler rm bilmekte bitylo aciz vc sergerdan...

unduEunuz scndi, hi! yok imirn ir! az u fik n ;gon sok imir

Hsktan gelnptiir bu bilii rr,ge'ise gcrek uslu delii

Tiirktiir diljE Tiirktiit, biliE rattat dilinde var&riur yat

( Si. Do.. xIV. 3)

(siih. x I v. 169 )

(Cd. xIv. aaa)

(uure. xIV.)

569

Page 333: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

{ I :o i .hL1, . r \ ,1"" r . i " l , i lusn, _. ,_ . "\ i t r idun i . t r , ld t i f ?

{ }1I l i rv i r \ , . I ' i l i run j ! .ark i l , . t r r .

r ; . r r i l . i a l t 1 , , , r ( tu . ta . l - i 1 . t in f . .n .k

, - . - ' " c , ' i l i l r r l r h l ' ' r ' \ ' ' ' ' l : ' r r " z i ' r d

. r t ' I l " , ' l ' I ^ - . r r r ' ' , . " / . \ r . l / 1 . 1 /t

obs ant ht ' ' " ' " '_

- " " , L e m a r , i , . . I . : t . l , l d . r ' ' , l l - Lcdra r r . '_ . | . . , , l r ,- i _u

a t t - " ' r r , , r i - , . . . , , r ' " , ' , . ' , , , . . , , , . , , . . . .

" r , - . i n ir .umdal ' l r l ' r r"h nr ' l ' i ' \ ' " ' ls | l s . r " _ - , / \ . . . r \ . | . _ . : . r l

6 D 6 n i r u - , l i ' a l : t s i l i i l ( : a [ \ t t ' 5 n - ! )

in*o", u,- [..1r.] : r]ilne'irir ',,',', .! );,,ji-iii",.'il'

ve ilm.

D € d i d i ) F r r i i k i u f ' t ' ' i ' ' r

-l r . ' - " z . l " " ' ( ' r l ' l ' ' ' ' ) " \ a a \ I r ' ' j

K a n n c a t a ' l ' u i ' l ' ' i l

N € d . n , l i r i " ' i "

q U c n , . " , ' n " I ' \ ' r " l r

' i jJ, '""-"r, ' r , , l l , ' i ; ; .

$ D a n i f . f . I i : d ] : l l i l r r - , t \ t 1 h t " h \ t l l E I ' : i

g Dani ; . r . [ r4 . ] : r l j l r , . - ' ' ) ' ' r i l \ l / l ; r l

6 D s n i . j l f , l : b l ' " "

r ' " " " r ' "/ , , \ l / , ' r ' - -

$nknr hal lo l lu n i l rL i l j rn

Di t . t kr l t {d .D . l im \ r fd , r

$.riatt.r rar;Ixtt,Jil i lar in : t t rn l , i t im,1. , rar t ' r l l l ' \ ! x l I lca)

! tsu f i l ]n .k l iE i l , i l l r l , i l , t1 ' r ' r ' r ! l i l i i inr l ' n L ' i rL i h i ld i r r l i '

/ ( : ' . . \ l l l

$nkr n s i i , r . o Tarurr -a i l r rn, \ , i l , , l 'Z i .ek l ik i l . .& i i i i l i i i : r l l i l , , t t l , i / l l ' '

2 . Z ih in. t i f , i r .BqrnihrL s, . ,La c l i rd . o-r lB ihs i i i . i . . - - - . - h i \ ' l f t , " r i l , l l i r l '

V.la" rur* ,'.i. r".". ".t,*' t,',,', ' ,; ; l

- ,r;:l ;i,;,i,

l , r \ , 1 . 1 , , ' | , | , . r , . r i . | , , r , , L , r ! , , , 1 . r ,1 , . , . 1 . i . t . t , t , . \ , , . . . , r . , t . , . , h , .( ,4 , ,1r f , ' k , , l rL i t , ) t , , \ i j l ) r rh i i .s\ . i { i l i l r \ . , r r , , , i , r h , y l t \ . D t . r !

l : t t t r ' \ l t 1 l

N r I ' i l i i u \ . f r t i i ( T l , i n ! i i v t . \ 1 . n L e n I i t l t t , \ | . ) t l\ Is lnndr l r l , , , , s , j \ ' . t r ! i i j r rs t r l l i ! b j l is i

!d,1r;rto,,lii\r.v(iii. : "' "'7;..";;

i;1" i' l ::l( l i i l , , l , l i . , i , l i ( lLrnru! , . t in(1, ! ,\ . . hns! l , , t . , t , r : !Jr i I i ) i t i i r j r j i ! r Jr<I .r i r , , ! r : i , i r n . J , i n L i L , ! , , . r r r . ; r , 1 , . ,

/ r ! ! r I \ I i : J

l r i l i D I n r . L r , r , I i J r , . D f r l . r i r r ( l r r\ , r r i , , r . , r i n , L i j j , ! i i r i L . r , , i l , r i , n "

l j r ' l ' r \ l ' ; l

t : , 1 , t . . t . .

l , , J i h i t , \ i i z

i l . r l i n r 1 i , ' . , I r : i l i \ , r , , i i , , r t i r , n\ 1 i l , i l n ' , . ' r u r , , , L i l i r : i r r r | r . g ; , n i i l

. . \ . r : t j ) r ' , ,L [ . r .u , r i r k i r r r l ) i t i i i : -t l i l i iD, . .1 , i i r r j \ i ' rL lnt r r i iu l , . rasrr, \ v n L r r r , l i i r , l i j n , i r , r , i , , L r - , 1 r D : r i r r ( l : . n i ! . I ) , 1 , \ t : 1 , - )l ) i d i n \ ( h l , r t r l \ ! y , l i l , i l i i n , . , ( rK i n . g , l i i . ! s i ; r t f . : , i , , { l i t i n i : / \ t t t l . : . | | t u lI ) i r i r , l l I r , , . ! , . r D: , r . i i , l i , , lB i l i ( I . , 1 . . I r r - \ l i \ i i r t i t , t l t t i A t t , t t t l )( ; i t h i , , 1 , , , r i r t r t , l , . l i . f i , l , . r t r d , I a k ! i i r j , ,

L i . L i n , - . ; , i , / , i r n lI l a . t i ' , , \ t : : t r )

h i l l l r i . i , . , , , , , 1 r d ,g i ' z i i L t i . , l r .

I l i l . i , | . , t . , t t )

\ o l r u r . / ( , . 1 , . \ r . l

5;t)

Page 334: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

qmg.j!; tF_t : BeriBin !rt! yay iffif ifr: Ifr

3/r [,:lr.] : saitah vebililc--r'l'! ddj:),"T:y :1

y.i'""'|-t"" ('Ierclr.r.an xvl' 2' 1s4'2)

. tFdl : Titdi!. yeni bclilte '(!.ok I'ovaeat tarai

Eeqruh ii'.€ sol !.olund& I'rhs il'' diregindc r e vine 60l

;i"rd'- ". ber;trder bhc'n '-:.*t:g*Jil ,t9,3;

! rlcloo belikrer kuqansa rnz-r krtar

(Sic. K. XVI T' 14e)

nr" r.b- "a* u*rv*" -iy,l)l* Bey. xvt. s4)

l;aa' ,r".r [Fo.] : Bilik r,! ' (tanil xvr' 4e2)

i* rr,; tFo.l , BeliEin vsv {rur&n vam":,IybT,* "ki

"-'i,'il'i*"'l *ie 'e t.'rua"-raini' '4

(Dai ' XYI 273 - 1)

kiE doluPtur bu girBis

ifq. yuy* oluPtur eii! belik

biltii) : Bilgili, Aliu, hal'if,'

in bezeli ve ateyiti tol iidndn

v6 bililn + tapucula'd'r'

biliilii rJi kici yarlu idica:rlu hcm alr baelu idi

(D. B. XVI- 128)

kullukqular ve 9ol(KeI. xlv. s4'4)

(Hiknet. XV Stl )

($an;/. XvI. 603)

573

ipnetr{r r:Jl, [Fa.]: Bilntii .A Arlem' ($an;I XVI a3l )

trt ul) IFa.l : Bilici, danisten lafzmdan aryg*i miibalaga-i

n.. eiJ,' -*'kkit bitvle tahkik evlemiql€r ki dana

l iidii' ,,,+ . bu elif Li dhir'i ! elibeve labrL olu mdna-v'

ds&f ' "h; ' -"1" ' (Des'xvt 13'2)

ut: [Fo.] : Biltiln A.

: JJ,:-"S:l-".i1*: I't" I't"'r*i ]i ;::?): :H

$ Biliisiizler bilii bilenter FJr irine Lanruruz.(Si. Do. XIV. b

tamk !c biliit eii eri gibi.(I:eshi.r. xrv - Xv. ibiliil, (beliik, biliL (r), b€tik (r))! Ok ve yay kubulu, aad,L

( Dede. Xrv)$ Behgiinde dohsan oltul ne itBclsin ? (Ded4. xry.22):

S . . . Esleeedi, beliiBriDdetr bir tutam ok crkardr, betine sorr",

r ii liLd.t : Bilgililer, 6rit!1or,

biliig : Pilig.

5 L6rif srde yeyeler,

$ l;]1.

**, ratrn,p. qutal. .evreD s.yip. {oDar ve siisrgorurup rt ) .a r t tao sonra azm_i rah rrrr .(Anw. XIV. 2,225)

S Sizi bu'lardar saklayan, berBnndeki S,J.$ ok {tiike$inco.{A4ter. xIV. 2,2t)

S Ya)an o,auzua ald,, beliEin .aq ok ile dotdurdu.(Ante,. XIr .2, t7)

Nico yaylar srup okla! urandtBelik J\ belden diiliip tirker botandr

(QQn|' Dai' xY 246)

$ KlLe ve betik .r& ve yay : J0, kohne iycr v€ uyan. ..(Si" i xV 2' t3)

$ Belik r-rf ve yay, krtre ve katkan. (Si. B. XI/.9, J3)

5 Bi iegdyi i kdy. ko' 'Dazlar iDir bi t i innm ,. f .* L.r l ,uJa evbor s D d . r i n i t . t A r a . \ 1 . 1 1 )

55 l/e ai,,,n ru.ru bursari ok vc *, ,"* fl,u l:";l,. rr,

572

Page 335: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Elllla, Cr [,r..] : Kau zeki, gi,zn

! .A$re n r [r..] ; Bitili J] er ve

biliir : Bnen,6tim.

$ Bi]niler ,,.j"! ite biimezrer(Tebareke. XrV. js.1

Beraber olmaya hdgiz bitii! Jli itc biraezKabuliyette bir otmsya bid,at ii mesmE

(Ibrahin. XV. tr6 - 1)biliirlenmek, (bilirlerDcl) : Bifirim dava$nda bulunnak.

Sanhda hikmetisin mant*tsirBiliitlendin 4r:1r1, bu itmin ma.bakjsin

(Ga. Ra. xv. tjl)

aq*. qok b i l i l i ,1 j ,t nat xviit.

(Bab. Xvl t ,

$ Et-te'akkul S,.d t*.1 | Ve bitnek ve bitirl.nnek Ji9.(Tercenan. xvr. 1e2 -2)

S Bi]nr yan,n'1a bihirtenditer. (st. xvl)biliirrEek : + belii.nek.

biliiriir ialemek : Bitdigini yapbaL..

5 . . Lakin rol kinse kjm dilei Allaha ulsenaktrla nalitr inir!etmekte vesile turrha, ken.lii ,ur,-

E^:\,*,i:!;,biliis ii

, ra{Dal. (biGi ra,inat): Bitgisi dats,lma!.. bitdigi reyl.;

z 'n lDnd" rnptr ) aDauaL. b i td id in; idr r rnaL. .

S SeNef vc serfiraz, serdran miibarizler kendiive iisti, vdbilisi !as& 6l;L.: o^1,. (1", H. XIi - xv,378)

S Bunu diy;cek Nuh'un benri sarard,, dili tutuldu, bjtiisn ra,t*6,1.: G,rr,. (Ea, ;6hi. XW.126't l

574

ldiip ve bihsn ialup r.po et"[., ( Rdhat XvL llT)

tslrll vii ,ulj e+! akl rnldr

Lbdlei yanma derildi ( Fa.ilet. XVI. 125)

fiki ile Las laqtrbilimiz ;1'.tJui b66eletin annaEa vtmaz dilimiz

(Renni, xVI.59)'belimiz gaqar bilnmnzyiiz karasd,r has ln,z ('eh. $. XVI. 1)

: Nc soylediEini bilmez halc gelnek, brutamak.

gd irem yatuldr biliin 4;J1 .erLQ!tovarnndan adknldn balDIaE xrPtur ii titrer baln! iloldu, gitzden dokiiliit Ya,iln

isiz, c.hil.

i r baglayrcakyolu

(s h. xrv. 266)

olur itce sdyler sitziin (Siih, XIV. 165)

ileLiti bagarrr iiiliiz irlr kisi yele ver;r aqr (Snh. XII/. 35)

bilii bilenler irine kaflqtrDz.(Si , Da. XIV. 322 - 2)

rlerceylemegil. ( Ftttuh. XIY.8)

bi lnekte mar i te ts iz re ota lamaL ahral i l u ' -skta leysiz ve ten ciimle endaElar serhin anlanaktariiz jy'r. ' (K"1. xIV. 70 - 2)

adaualm, fehmin meta'lann biliisnz ,-Jll kisilerin

irq kiqiye su gibi akDakiir dahi gayettc ahnak (Isk. XII/. 6t - 2)

a)ap olurdu Yaradana kim nzkm biliisnz v. sipassdaE

bile! bilir bilmez biliisiizi yoLlukta olur vart* boliisiiz

(Kab. xV. 21)

(C, Ra, XV. 107 )

Page 336: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

riirlii tii.lii.

l#;ffi't1til'i1*:' (snh.xrv'2so)

]!5ili'J*$f'T{l*-"'" ..,^'oo "u ";o, .yt* *n* bin bin 4 -! gibxah (Mihri xv 96)

roti n yclin€ bin bin Siile]3aan miirqeL-'-i ii"*. *'""' ' iur"it.' -"g"" (Srhi xv 2)

'edet hcr labza bin bin lii ln-i Eebvc-subh-- ( F&uti xvl Iss)

iltu fenadaa n''dnre-i baksvs rrici'.oldui(rs k'oduv€' ir'*

"aua*' ,zhar'r kemar'i 'I:T"li y#.

",( Hodika XVI S'2)

#lT}fi:ffli (vahde. xv' so'2): Binde bir,

n*J"1['15iil#.11"'i,_ i,r us, (Fen' xrv ?s)

i*ti;'"*nl-ili"" o"i itL.t& (Hadtdi' xvl 121)

! Bilen bineEo.

rili:eL-r Corn'ceh h.'!etlc; siiva! olunca umtE€n siPah-r

dahi binen bins n * ii"i)I!.ir,,. ,u _,,

imlc hal!, agah oluP hcm!tr biretr -bidoEin

J-n Jr olup '- (HoT'a ' XIv 53 ' 124)

Bidci.

lrvar olutBu{sa binerler Jrr diilelimir baqtmrz oy'

r*.]*i l"n*. ;air' (T"' L6' XV' 43'2)

r kafn leqLerini

biliisiizliil r Bilgisizlik, cehalet. I

Senin biliisiizhEiin CrtJr-rlr ucundan uqKrzrm gitti kaldr 6ar.y igi bot (Siih. X/l|.

g Bilnsnzlnk irliip bunlanr a utraeaErn. ( Fiituh. XIv

g BuD.r k i raplar mi i ta l ia kr lmrgsrn. Cok yer lerF betr . L , thrh-bu n6 biliisnzlnk ..il;-! idi lijn k'l[n. (5. Oa. XtV. zit

biliisiiziir : Bilmiyfiok.

Hacaletten bagrn a9a[a saldrm

Biln6nzlnkten nt demande kaldE ft"fr. ,i. XI,f 99

Kim ey hayfbilnsiiziin ijr-,r ett;m itKiqi rand+ doEru gelnez imie (Snh. XIV.26t)

h nve.m€k: Ak ngretmek

g DiDne'ye eyitti: Bana ne bilngerek ?

veliiEijn !-rrr!, t.!rl(Ke l . X rv .4e -2 )

bin afta r Binmisli.

$iikiir seni gordiim ki bifl ancasm .r-.{l -1.rDin[ cylemedin kaden renccsin

(snh. xIV. 1t7 )

t $diI Xt't N2)

bevlerine h.be! ittiler'

( Fiituh XIl' a)

"h baqlm

"iiml€,CcuP cdrl;

(Mi is l in ^v ' t ' ' ' '

bin b€Ei l Binbarr.

Q Vofui qensinden Tabar adiu bin bcg;yle .5' -'= -^']i",t

c i h o r d u l i ' s " t x Y 3 7 6 ' 4

bin arruk ! Bindcn fazla.

Vump idbarr tah'barr mihretD€m olur giiDdc biii artuk itrl

bifi batlsr : Binbat,la!.

S Bin bdrla na r,lL, J:r, tnmen

! Bin barlai dA, Ja,, yiiz baqlan,olddat.

Page 337: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bi .g( t ik : l :s I nsr , . t ,n ,u i r .

5 l t , \ . , , t , _ , I r . ] K , , 1 d , l 1 , . r n i r' t .

r , . . J . , . , , . ' t l

h r e r - " 1 " i : t . ; i , , 1 , . , , / , , . , . . : , I "

t , , ,

{ a , r . . r " , . . , r , , , , , \ , . , . t r r , , , , , ,

, , , , r t ,

, , . / . . r r \ t , _ r| \ i i r f l r , r , , r , t t rn , l .un: , r t , , r . , ( larn, r j r ; , ,

" ' ) )

.,'l ':l ':' ' '"' ' " ' ,,;, l';;,1',:, ,; ';"'n l r ra .Drur , i r I r i J l : i , ;ngr . t rn i i r l i i r 5 iL i rn r ! , , j J r i r i , . ! .! l l tL : ia 1 a t _ , ,

. r I ; i l , i r i ' , . . t , i r , l , T i , i t , , L , . r \ n , , ! i r l i . . * . , - , , . , . , , , , . , , , 0 , " 1brnFcsL, i l t i r r r - : - : i , . r , , t f , r r ! tL , ta j j , i r l , -

( H . : , j ) \ . \ . . , , . t )' l . r r , l

: t t : t . t t . t . , r ,

I l - " r r ' x . " ' r ' t I t t " '' T ' ' r ' . r , . \

( B o L . i t i t . t . : t l: r l - , : f t - r r J r r l , i ) r n i r r l , i r l f f D ! k _ - r < : . . t t r d t , \ t I I i ! t )S I i 'ganr l , -L; l1r . l . 8 . , .1 , , thr g i i r l i tFf t r r r , , , , L j r j , i r , , i

u.rDli I'rg,.rD.j{ !t-j-, jMrnr.ir.

( l \an. Xr . tJ I . 1 , r \ . i . t j ; )

S t r1 'mi i ra{1411 ' r '1 ,1 l l ' .1 , Mi t r id , , fe t i , t f , , . . r r r r t .kc, ,k t rC" , l i r i I , ) v , , or l r .a ( i r s i i t is l , ;DAe. .m.k Din, r . fx , l , r

I L n n . : i l t l l I . . , | . . . ; h t ): , I i ; I , ' r i a rkar l r r i ,n , r f t , t l i r j , ra t .

vuvr d ' i i l i t . l / r \ , J ; .

: L l . ' n u J d , f e . r - I r r I r r . . _ ^ _ . -

. . . t - : l l r . l : 1 l " r ' r " - t r ' , 1 , : ;

O I 'do1_i , " , . , r . . , . . . , - . / r . , . . \ . r . . . . ' ,bi'g€r*_

- . | , , I r . . . , . , 1 " r ' . 1 ' . t l ' - .

5 n"d :1 , - ' - ' , . , j \ , /

3, tsirbnii. u)D:rl Ii-|iri a'l' srNlrr g'lurrL

B e v e d i f J ' r ' ' i I r ' ] : " l r l ' L

r ' r n r : ' i r r r ' - ! ' i : i l i " : ' ] .

; r , , r r t N l r l i r . l

i ( i * \ 1 ' 1 1 5 0 )

Tor id i i f J ,1 j J .1r . l .1 , i ' t : l , in lar ' , ' r , l ' r ' - : ! ' r ' ! r i j i i f [ .J t ]l ! iL : br l i imeki i r

. . ' f A . { I ' I I 3 7 ,

4. Bib i r i arkasu:r lLr i . ' r i t r i l ' l ' i ! r I rL

Q l l ikab - i= l -1r- l : \ , i r , ! i k i r i 'n , ! r . r l ' )vr r f r f 'd l ' t l '

davar i izer ;n. l rms!-n! k . - - - r - ' IBnl ' \ r ' I '2 .6: )

lirg.ttirmek : + bidgeitiirntk.

Bi i t t t t i i rmek. (b ingei t ; r ,n .k) : I i l l r l , i l 'J tJL ' ' ' r i r r ' I n ' i i inrek

$ sodr" t ' . r i ' , ;nr ru L i qrkar arasrnr l t r t t ) t I : \ ' t I " 6 t1 l

2. Bi rb i rur i r a ,na I ' i r , lnr r , i . " r l . '_r rnr I . rL

$ E t - i r d a f i i J r ) ) [ - ' 1 r ] : I l i r L , , n n I , l , , r L i n r - ! ( i r r t i a : . r r l D a k

$ Bi t n ice a i in ler . \ i rDi ' L ;h : ( ,1 k i i ' i . \ l ) , l i i lD d r l ; i ) ' i kdrdn

bindi i i kr t r ra i ; rgr \ r r i i r { l i i r rLr l r . l l i r l , . Xr ' 'L 9t l )

Erh i : Kozadar , \ ,ek sa iL r .k i ! i , , t i , l l an ,1d , a \ l l ,1 (? )

! Kaz ln 35 , l r . .eL i : r . l i r i i . r , a (5 i , l t X l ' 1 ' 3 )

$ On rrk ' r ' . ebr i ;1n br l , r : l ; i / ) . l i in i j , i r

! K i ip , :c ik J , fupi i l l , b i rL i - . , l ;

! ( r t lnc ik i - .andrk 1 i . . l i i r r l , in i 6- J l

8:)

t )

;79

Page 338: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

i r Binccoh he;'ven'

fi y-.,"F" 'vrcar u' v'"* t-)"ff:*'I"fi;vrrrlr

sollD gtut vrdnden rvaF iiscre kl'k has hldr'

il;.^;;;; ;vittin : Ev hac * atast,biniido' i1:'*-* -- tE^b. xtv. t?t)

Erdr I

iLto v[ ttlft YarrFbi di + vu du'tBr (Itk. XIV. 180 ' 1)

(D.&. xlv. 6r)rtl'ItD s!!s biDii "a

olsor

,. fin Lu'votlc,ir bi"iidi rra gibidir' Ler bir edam'tra

1".11""'cl J" ""*. *atr dshi calrl biriidiidiir tr''r

fi".";il;""* (Haz'it' xv' 61'2)

rlmara Loo Yoltla kalur ol

;:ffi; ffi;;'* ot (rent,,i' xv' 52)

.isi c.m'oldu vo dnk'lisine binir -:r v-c-n'faka verdi'' t rcz' r 'o X/ ' 158-2)

rir r[m ile ginittilet, si"l*i' "11 ile,ta'ahtrlar' bitriit-

.'r_rr, s?n,itrl€r, ,r* ""7;H;;. xy. n6. t)

lcr€ bnritleri rla Butak iizeri'e biniP vrnlar'

6'e" ah' XV 784)

olar| dedir liE size vetecek biDiit -er bultnazam'

tLe*' Ar' XV' 54u )

bhit + iderscn iiq Burak (Tuh' I*' x/' 175)

i* tU,f*. v6 yav$ binitl?re binerdiiD'(Kls . : . ' XV' 241 ' 2)

lci Largr rtlardan ve yerlollo'i mltb'hrol buyuul-

- lTa S ' t ' Xv ' I to ' I )

,ty"t"o d"""' dliil€nin kid sl.rsy' bu1,Tn--bj:l::riff;;ffi;;J;'eTilr v'rrerevr'Trar'gorirrordi'

( Miiz' xv 72)

bilidcr brif,. (biridc|| yau) : Hal,vanu lidlec€k tarrfi.

$ HIT:f Yi:i:T,'';-* ::3':,..1*'*'. "'"u..rj,, tayda ya oda i1i 6eyrz beni otup saf a6].7st boDim. /<:- " . , . . 4(5i.. A. XvI.-s,

u ;;;.if;#:.t ;i ::'"t' -' (El: jll,T ;bilNiddryllr : --rbiridcn lrrd.

bili|!r.|n 6hck : Binile€ok hal€ eetithel.

g Ys ol bu Lat|n bhitmelii cde .+t }t.!+ w riE "yteyo,yrk.rr! abf h.tal bta. I gp,ahid. Xvi.,;

hinir binin ! Binldce.

Nodir diinya yolunda caa vercderKi h6r bir gniede biniE buinatr rr:! ;r_(r ( Er,"l"dt". XV.

binindc biriDi ! BiDde biriai.

Irlqti hab{ ecel EaceraEll €y yshyaBiniDde bfini (j4,.r! dlhi litiyot edeBezin

(Ydhrd 8..r. xVLiidri ! BiriLEesi.

5 Miisierih f.;- E.,t: Bidsi *t ,".r,rtrili"iirly,"rntl

Li4 : Erlidcr ulc'nau! ciibbe nzdine siyildiEi bede.i vo l*lstl gelit iistliil.

S Ed.dnvac elrJl Fr.l : Usdnk tCti' oluaan []asa dcan Bciimle clvsp iircriEo giyiln. hda birii F ta$i' olurdr.--,

(Kor, . XVII I ' XlX l ' $t t t

bi!! oln r ! AtLlar yiiriiyiiso harrrlaamal.

S Y.nD biEiq ol.ur ilrl ,-r ben anlann haktanrdar bY

lerle gcloyim dcdi. (Mikli^. Xl'. 5. tc'

5m

i

Page 339: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

u kancaru gidersin.(7 i . . ( , n . A r t ) " .

: B ;nu r r ' . f f . . ; r . 1 , , " -21BiJ , i r J r m i r rv le D;nJ . ,nJ

/ C n , d , . \ r ? , ,q t , l , l b i r D d r , ) ) . i l , r . ) i n i b i r b i n , l i r t , U " " , , - a , . , . . - .

r ,

,R",. ,r i , i ,"TS 1 , , , D - l / . , . J : r , r t l , r . \ i o i x r a n , n n t , t

' u l

h; . rn rnr r h r r r r r i r - i . reLr i r . . r i , " , , , . , . f , l ; . , ; i i ' ; , r * ,

s nrsun J_-r Jrir. l:( D . r , . \ t L 2 7 0 - j )

I l i r i i r ! i . D.tr- i Krpgak tngart ,r indeldir(Der. . \ t t . 2 i2.1)

, 'orcunluk a l im"t ; I r u , r i - r t r .Je . . r j . , t :o . ._" t b i ,a t

r ' l r ' r4 , l r 'p ! - l , i ' ,d i r , . ) i r l I pot tut . \ | L J4a)\ . [ / i ' . 1 i n , n i r _ D a r , \ ] ^ F , b i , " \ , J , J . .

5 Az,ks,z binntsnz

5 Baresi 5" [i?d.]l i Parad rt ! [ fo. ] :

g sendt,

.\ Pal:irl

( j \ " u h . I , u h \ t t L , t 6 . I )a , . l : . i * - I . J , . l . b e r . n i - . : , p n i r L : . . l / . o . J : B : r - , r J a b b c

x t b ' n ' r : . . . r . i t , i r u t u n u r . | 1 k , . . \ t I I - \ , t . t i . 1 - 2 )r j r - r rk ib.? j {J [ .1 , . j : . . B iDi t ; f i dararDr i den i i r k i t i in i lne&r J b - i . o t u n o , , r l u r . . \ e r , . [ , ] 1 , 4 : u t d x t , b . ! , , , t . , t t o t u u r

: . - \ p h , D i - d d \ r i , r a .( K a m . X L I I I . { . t 1 . i , i J f l

s l : r "d - , i I I i , . l : on minas vd: 5_rnnar_i r i i \a ; ) .ed

bine.rl at ! e krr,. ki binit tnbir otunu.i Arabi,l. .il)ite dcnt.( B i i , t ' . X r ? I I ' . \ l X . 3 u )

S Racil "lr [,.1..1 i piyadr tinesncie rtcair ki l,i],iri ordar'p

yaya olatr k ir id ir . (Nuhbe. t . XnrI . \ tX.71)binidn, (binirli) ; Atl,, siivari.

s C.Durr ic, 'u lp bn agac rdr. sdta*iDdc str t bir i r tu r - . t i i : 'y ' l sFf.r id.rsp inr ihd-rbr t ; ro.)r . /La. In. \ I /Jql

582

. . ^ - " . \ , , l , , r . r , ' , 1 , I ' i ) , i r l ' i r - l l l a h { t X t l t 1 ) )dnrrr tdr--' '

. r . t ^ , . 1 , : , i r d r D ; L J ' ' i r ' ! l r r ' f i r l r d ' I ' i " i ' I r " b i _

! ' - ' : - , . ' / \ i , , , , p \ . \ l I t t ' ^ ] Y 3 1 o )J r ' u r "

3[n:Mi lYon'

" " * O " O ' * , " 1 d " l r r ' d \ r r J r l m ' l | l ' i l ' r n d ' b i n t ' / . 1 ' i n

' j " * r ' " 0 " u ' i l ' , \ i r z l r t ' r i ' ' ' l r I " " l ' \ l l u l

Lio Bektcmiit S'ti'nir' hrzuu alvr:rrLiler' btn,ll' llll *

i r i . i , ' * . 'n" , t , ' , , ' , . , ' t A ' ' ; r ' \ i : ' /n 7 )

: grkmak, oruronat, I iilirs etnnrk'

bindi ..r sullan oldu kaDruvt

k ic i kJmu rur i l " ra l iuy l / l '&. , \ . r , / . \ I I l i l /

Binmc, b;nii, riiknl'

64tdot, dr{cdri rlalr riibi li l'miin '-rr }iike qlahr

c dahi devedrn ki knf.riinnr ki\cgi l'iniivl]f !r. .1'llf'l;;;

r . . . c b i r n i , . . b i i t f i o l a i

: Muqnrlain kim sana bft himar biniilii rr'" ki"i-g'lri vc

r c n u r u a l , i r d . ! " t , , r ' n l u l ; ' i ! " r ' t l n h \ l t ( r ' t )

r -t binit.

t&inak : Binil{:cckeaia, hale gclnc'k

l.Bit k.ro, b; defa.

o dahi dDve,t.n, ki kttieEi n kitr(iBi l)irnv' vlray'tydr

!r|rr: il.rllr{li ki i;rnd'n gerii bura birlntk hararn 0ldu'( L / 1 s . . l t . X l ; 3 e : i )

indii eydnr imdibir r lur\ fahmIt i.i" Jt po, katDa sir.lim (Yuz. lc]-d xIII t9)

Ueuran edr, ld Ka1t"s si l dnculot"n 6-i.1r,;d-h.t ;.to t,igiBuyurdu ki i ,d i i snl ib i r . t ' ;(o[udru gon;n-u,su gnlo oi l , i r z rsnh ] l l ' t l l l

583

Page 340: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ilu'iiye,'hst'rvatak' horrofo iloBtu'

, *ii,, ' , '. " Tffil #,It i;1. :Tx;birer.

*'J*;", :":,' :#f .iffi t'-J.,1"ffi$fra gde'

ll,ll f """,n*:Ht'il.iii.?:::l$f iilil:R'il:ii};".-il'";" t'''' "td*1fi'.

",v. sa1

T*ni"olt-3l*1"r" (Mni. xvr. 2ral,fa' gnye U; birin gergin

6r yigar ird lK, [ra.] : Bir bi'i" r'i'ii,,*ri. xvl. 64s)

-r"lat\":*l111lil3' ,r,0. F. xw. s?s)-' U' ti'i" tt"'Ufo''"'

tu*:.b't:::*:?: (Mri. xvr. 24)

frlm.rk : Bitbiiine AiiEnrmek'

;;" -,,,u"-',"'fi ,*L:;ii; i{.y,:i! B i rb i r i t le rv l .nDek'

*"-* *,*o' T"'..J:;"il :: :I'i:fl':'*ll.r i l , , hurboyi Lendisjz okuduk. " '1i,_. xv. tzot

I Ll|rrL ! Bnbhini eignom€K'

;; ."' ber,"dsn sidiiP *:'"1-",'lt]::' "Y:;lT;:liij,)'ffi;":il' c'k.ra' r B"kr"' xv 2tr )

Bu yiEittcn n! sana Yol sorayrm !Nc biln verii bi I ant gitre/4 (Sni. XIr'

5

sBnru bir: gtircyin kancaru varur. ('rcbareke.XlV,

Kitr oldu! ki b;r r diittiiEii kuyuvl bir dahi diirc.( Hamza. Xrv.

Kel{le cynti: Ne k;m be.yan evledin' i'ritt;m Liylin

kendi aklrr ile danrggrl kim hcr bit iaiftnin bir

Dirliim nefsiim feda sura bana bir

Dc, yemck yorncdiiEiinden nsdiir s,r fRtrreni

vardrr. (Ket. Xtv.

xv,Der latife littf ile biilbil giileAq ut gittrlii giiliin ra bir r giilc

2. Obnr.

(R\eni. xv,

azala selametl* ni5arr ola' rc

ola bir : elinden drhi kan

( Y o d i s i r ' X I t . 2 2 '

$ Ve her gah ki giikliilngoklnEn artmata Yakm

bir sdlu : Alm adr tAttYaI.

q Hcr bit sinleden, kim vardll' bii adlu rrrr tern\ kiti v6!i'

"ai. ,,",-tu av*t ve bir adru yermil .urij:ii tri *,

bir .EE : Bir d€fa, Li' here, bir defactk'

s .. . Bn aE z ;r, s6,r v6rissiu ,*,i;]15: xv. 3,74.,

BiI aaz sdzde burca dillerin var

;;fiil;;".";J"*"" ""r" (kns Dai xvfui'ye kt)run Kabe'dir ger eunsa Zenzen leblerin

Ne var bir a$z soyhen ihsan ediiP Ha$rn-'na-,/r l7t,

bir bllmlL : Etit tutll1*, bir g6rmek.

Ol ki ark'n hazinesiD buldu -,,r tll.Bir bakar * : ciinle yolsul u baya ( Ibrchin t ' '

584

Page 341: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

", O* Uut*t'' heP bir tatzda' devanlt ol*ak'

", "*" .uo*t ll::"- 0i..1"*'jt'";i.:;\y.';)

i*i d-iiz evlene oviidiit ( 'es^It ^

. aa'r.qj tu-' Hk-""l *t*t 1*1-::, ul.?t?l?i

i"1"0"'f ';:;il;*;t"""' (Ha'6in \v' 22' t )

a; L4r.l : Bir dnzevc '-') "

' dYc: ryTve! feres

l nao z ' l ' l 3oS)

ol verin degil'lii ah iqi bii diizeye- - -

i l r ' " " l ' . ' t i " * " o " ' r v i le a rd {D B ^ t t '32)

iL<r l-Ed.l: Bir diizeye rcinas XVl'a0'2)

u ; - ! tFc l : Herbnr w daiGa mioasrDadr Le b i r i js lup

1""""1 ' t " "

" ' * ' " "a ' r k i b i r d i rzeve, , ' ' : t ' r la l i r

( Bnrh XrIIt 'xlx' 638 )

bire ,r./.ledir bunun ash (Milsti,r'

.!"yri. toi. Ebumijstid';n t**#Jj;l

xv. 4, 143)

xv . 1 , 171)

..7 eoban rragndar yakmmdan beri tiril];".

"ru. ut

viizirtr eYl"n'sir kahbe felek zcrd sattn

g iz i i n * ' g ib i dep r rn b i r " " ^ . , o ' " * ' , " r , , . r r , . , r u ,

ynlr.t b;r" sitq did"de'i" *1' ' :.11T: , lt i . xt t. 27 )

olur hasrlr sannan se{cr a'endE oeD l'

herifi qarap ieet dcvii ka** g*t::""]"l I-:t],n:';-:'i:;:,i i ' ;,t '";;i i l""i '. ' '- ai' x"a' ideri Bir ddd ic'r'

l '", i. i*t ' i. l- ' i i i i 'hi i(e.m d;r' tt e'aif \t I 6t)

bais nc or'ru Li g"q gcrdin' t''iJ:11'',1';i'l""Tj( r tx \

587

bir biriylo kogDbrak : Bilbi re e9 oLnak.

bir sakrm: Bir caklmllk, bir gakmada kullanrtacak -r-_ .

Bi! takrm r,i L kav olu gamDda giiniilTutugur, bir qirare katlanlnaz ( Bak; Xn.BeniyakmaBa olupbir qakr4 fii r. kavKi bu lechile yiiz gitsterdi Husrc' (IIih. XA,

$ Hay nabckar bir 9ak1m atet ancak deyiip. .( X|iirtin. Xt.. ts,

bir gala : Giiz ag,p LapaFrc.ya kadar.

Bir (ala yiiziinii gdrdiidHencn savu,stur yel gili

bir dehi : l. Bir daha, tekrar.

Yhi her,sahs biru suret alur

586

$ Mukarner :- i \ i . lAt. l t Birbir iyte koqutorak ; ; ; . , . !1 ttii, r "tot. x v i 1.|i!.

i/Sa:. niliri. XX.

Bi. dahi s-rr ldsli ne geldi no selnr fFarit XVIILXIX,

$ Bez j! Iao.l : Togan dcdikre!, sikari kusa denir veve mu6vedet maiasha geliir. Tiirkidc andan ijcfii \i, ybo

vc bir dnhi ;r J ile talrir olurur- Meseta ynrc sijyic r,c }n

dal i Jr . . t iy l . de lc , c l ' ) . t r lc b iz l , igu d"r l , r .( B i n h ^ l I I I ' \ l X a o )

2. Barkatn ii.

Cul i rurur Lan.r n .brubu E, 'ze l l i l k ' .nnnUaledn bir dahidir j) .-, I r :tri yakar anur icln

lLnh; i 'Y l I l t t3 ' I l

Bir ditrek I Birli(teyatma.

$ Bi r da ' rk dcPi l . h i r ta( Snn ,dbr . ! lc _ , r lI HanLd \ l t l to * '

Bir diiz€r : Birbiqim.

g \ . t s a . D , * , l r d . l : B i r d d z e n ) , . . . . 1 i i h . L t . ̂ t o 0 2 t

Page 342: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

,,u'ruF,! yc@iyen r""at r"^F,,adfl. IrlTrj

fJtri;:fiJ**ril "il: 11 5 ;T$

oxrrlnlau twrr! v_"_--

r[ bn L iqi bitogiiye L- fr miiirlbl olmadatr ati ve bahtis

;i;;"'"'. " ' (Mnrct xv 5't )

r biroqii Jt,? hant i$o' tiitl' veye gdirli olaa' katlt

' | turn- Kd^ XV 2l)

:#;"'l#jl'-"HT,iTfr e, g'I's" xv's' 2);. ldn'Bc Lerdii cahiliEino ilcar otmi{ ilcgiirdiir' M€Eort*-i.

i ** *"*'iheDii' diikotmedir ol.s6@ bstL'(CiiI'' XY 47 ' 2)

o.!r oit y."aD, bircsn har"- t""ttt#:tY;'l?j

ili bit%iiyii aFrlanal islese ewine dNet-ete re bireCn

ii'-"i* qivle ct'tilerii varsa ( Rab xv' 31)

Itbln goroBcz bit Pilcesio&t. ,iJio "*""

(Detil' xv e6)

mcnzi be'meozil gi(tilto Giiva$r qohrirc yoti{ti'

r:i-" t""ai ""i"yi

bulsdadr' Btesiivo- -sordu:i"

""un* 1"""4*': iadieah zindanmda ua[bustu'

I Fenc XV' a6)

ii$ giinliit lofere gi'aiilse otu'un yise, gercl'

(Euh' ta' Xv 3s0)

ki! biiegii tahnn aldr

dtti vn EiilL o'geye Lsldr (5&. $. xvl. e24)

Biresii iizdno u"t?ii"l?nul'rf ,,

oldur,ki 6znn birocnder viS san' .. XvI. t2.2)

6 at,, lAt.l I

589

Bire rislar, birc bovter0uuao" ri" au-

"i.ai-Seltml !d!br k66tirBno Latufili dilber

$ Bire ,r rielersiz ,tiyosiyeDico LiEseyi tclefednp. ..

Inrcgi : "-r biresii.

u Isi ffii' ;;*"H,riill-:11"H:*:: ::*.(5i.. A. XVL 2,

(sa'. Kor,, xv\.

(Katibi. XVII, i*r-.r,r(;::n:?rr;:r#

tiryit (biIcED : Bir Limse, bsrtas,.

Ki-stre bir gtu anua ol miiLarch n[zrxlanIqitDedi bitegii 3S'; Lakl:na yawz neftin

(yiiz. Ha. xlv. 279

$ EEe! bilegiifiiin disi yirue alxl aisc yap,ltEa yiDlnekr€h Ldi(Edoiya. XIV. I.

S Benim Dezhebinde hersiz ailcyici y,Enat ve !eylemek yoktu!, hassa [iD biregii a."Oi g",,

"u, ij.

ol dostlutu andan yr!ruk harandu. -

f xa. xtv. iz j

S Si.nel hortumuu filitr derisine,d)-le barurur ti bi,.gn brFEragm piruz€ye batumaya. (Tebareke. XIrt. %-l)

$ Benden sonro biregiilcr nalik olsa gerektir.(AnteL xltl 2' t83)

g EEe! biregii yiiz etscBi segneyit, tnkiiEc h.rsiz klr do)ts

I lh l ' i ' x lv ' l

Btegii J"t I I k'lss II{k ,ikrini yolda,rBuluur Hak ana Lulu oler y{9 (H"re. xI/. fi)

g Ben ae karEam karayrn, tek bb"en uo kffi.xr,.. tz9),

588

Page 343: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Eyi,li Li: qa^rda kuvuTl:':: ;[J;"t;'"lJ#::l:o a s r i a l i . . b ' r e z m J ) r ' " r

{ S i . . B . y t . 7 . / 8 , )

--, valrtra y'ta birez j/ vaktt n\d6i rarlsrn devn

r" "" j *.* dibiuc girbin o'vo

1H*oin. xt. 40-2)

fii dnEnesi v"rdi'

** **"'r .niince geeriyse .*,t [h#'T;"]X)

. m e a " ' s a ( a i n a v P t e u y u n u , i h . " h i f , . x v . 7 0 - t l

, , . : : - r , - - .nu I to tnnt)rnez aYruksr ide huYunu I'" ---

" u*" ":11. birez buynuz "" '*, F:il:-r; #j

hazll eYledi'

noy .,.,-r, [Fol, .'"*nor *r"*o','ft'l.il:,: ITi ;tr1

,l:itr"::.:lf il"iJ'i'"'**.;il",,", . xw. is2),*T l*..", 1"-1"11:.*1" (aftndi. xvt.2zl

gi ., al',"* *0" ̂ ""- o"

ftTii':;.rl;'"lJ'u s"' gens xrr' t36)

""-Jf.iif_:fi:;1'- Gii,ahi.xvr.2t)idr bitrcek ;st'rsen iyisin

. , .-ez jr rar g.ir ijnilrdii "olljadan

*"^ 1r. e. xvl ltel

r , : - ^- - -L er t t l sonrn g" ld i )c ldegr Ludret

ll,'. llll,,1.j,,- "i.:

a,iu ancal yiitir ordum\ t l l 1 8 6 )

{1 r '5d r d -

591

(

g Kendi hijrrebde rahar ohD. zahmer qekip birFgii rlind.ha& sirEe. f v""nit. xi i.

S Bir€giiyn ,rfr namaz ieind€ siigii ile usatar. ..

$ . . . Bu ana b.trzer LiD bL [.iqi biresnye bi! al(a verdi.

b i r e td.n r Bi rdeo, hep b i rdetr . (Lrys At ' Yv l B

S Tii'i ycL-ddt ;-4; [rc.] : BL elden jr!, y:ni bir uiudan at an oL. 1nr^*i. xvt. iitbn €ldel g*rnr! i YeLreBak.

g Dest d--, [r'a.] : on bee manas, vardr. . 7 - heo-cjns ve heir.nevi ve muvafiI manashadFj rstrlahrmpda bir eldca 9*o,,o:-.ji- inV tabir olunu!. 1na,n. XVttt - XtX. ZZZ)

(Ibrahin. xv. s.2)

(,rcz. tn. Xvt. 14.

bir ey'eDek : BirleetLnek.

Ikilik gussasrndan azad etBirliL ile bir eyle .!t dilrad ct

S Birez jr dahi ilerii vaialum didi.

Didi atra kia al bne, j}l geri senFerah qchrinin iistiine yiirii len

S Senin ana birez jr be[ze iEin var.

iki e'gnindebirezkn var idiIqi talr top tolu etrvei idi

S Namazlafusu iizerirde secd.re vard,,

bi.ez : Biraz.

! Ol ]'ufkay yidi, birez dahi 6u igti, yattr u),udu.(Yiiz. Ha. XIV a)

(Dede. E. XIY 272)

( Isk. XII ' . 243'2)

(Adet. XtV 2,407)

( Mfian Xv' 120)

bi'"' - ' ""''eafi'( I:uh. ie. xY 22o)

S Bular r , i rh zaDrpl ' i l . r L i heDir"s i uyburahiddD bi r .z a9;

.a l , u) .udular . tLcys. 4t . (v lo t l

590

Page 344: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

I

i#il,*:"i'j:'ii :;1 ;".ifi"riffi ;,-d. : Bitbirine diiturB€k

lrfirl : Bilnine kardak'

tria-i H"t "diip iizerlqino st bua6uP

f, l ir i t i . i '" " 'au ; '," oru'1sood,,

: Btui birinilen'

.tiisindcn !!-r a.a r. kaqar yad gibi

;d bula! hig €r alrat grDr

ivaL biti bilisitrd€r s'iz

rlerli.

n" halli kiEsetc'd*'(bnt":knlii;a;;

hBu siPer gibi

xv-xv1.162-1)

(siih, xrv. 211)( Feth. XlV. ?3)

#T j1**;T"'iI*'- (D.B.xw''s4)Itdovle a 'elim biticikyiiz snreyr6

D olD,e6a eEe' knle'i daEaD ollstin olD-r8 o6.t ^s'w ' ---

lNedi.n xvIII. 200)

r : -) birioi giin.'U*i"u,

-"U,*' "'""'Co bir ikelot i . ' l 'Jr warrh. anlan bffap 8o!dii'

( At' xvL 208)

t Birhag.

i ferr. t*,,"- didi, ben dahi anr bn iki l--t--urduo'(sic' K' XVI' a' 227 )

: Tereddiit etnemcL, v'krt gogirBeBek'

iti .limeviiD -.*.''F-''. Beuctrd-i PevL'i P0yatr l€b'

; ";;;'"J

.; "tv"z

itu ii dnez vorar! dntiiP.' ..(Fer€f. xvI.e6)

593

[i.crciil ! Bitarc*,

g Bir kiri Lim yenohtcn:onra uyuat i6teEebiro"ciii.auu.l anul yiitnyo ta taeB miy.le aEdtrdalr asaga i&,

(yddi4ai. XrV. 6.S Ti Lila diinyada birozciik ertucal yagayau.

( R6h4t. XvL

$ Vcdc! d-rJ [lr.] : So'nD biE,ciigiinn

bilez giir : Birkag giir.

Biraz Eit\ ;,fjJ oI arada ollcniirlorSoferdir dan,lulaf dBleDii or

bir gcrileD I + bi. L6rl.D.

bi! giig raildll| : BiI l(ouakl*,

S Bi! sdq nlkde ,rr'* ef,u bilo vardr.

if*jr di'yi(Boh. xvl 2,

(Antet- XIV.2,9)-r bir ufutd&.

lL htl crD.L : Bir toyo bouetDeL, caEsine baluak.

Hoy benim caDm yot3r c.vride paE61 et beEiYa bara rshmeyle ya ddin ya bn hal et c-rlJ!/ boDi

(Yahya Bey. XVL 2n)bir !o9 oloak : Tulrflalmal.

(Ha.didi. xvl ,a)

g Mezl.i' \a8u.h burnu bir bor otvp :j; "-r,

ealar titlet i fe mi i l . tohiE olduBu. . . . (Sb. B. Xt/ .3,10.2)

biribi@t : + v.ribihol.

(DoL. xlv. t|N)

bii bir : Bir€r bircr, birbili rd'nc!.Sitr 6t& bili bn buhu LudrTerdrd€n brilrl'n cnlnlc rFrdr

bi.i birinc : Bitbitiyle.

! Bir yodi yii' .ke.y. Krtrgdz nln bir kd vc bia rltt tulkqryt Drvlct ram bil c.liyo .rt'! .trp biri bnino a-'!!

{iftlcrdirip Ee'tdrl.ldan bir lrlnudsn i!.i b'caF' tr'

tcvet l ide ofmuq. (S'u. B- Xy. 3,27' t '

s92

Page 345: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Fi Fezbured€tr gelon iki vol birikdnEi. !"t v.'do

?"i* -.** io*t'-'L beE-vetde. h;L:,ite, 'sllld

-Aer4 - -

(Sic . A, XvL 4. 33)

,t (Lamer) qakkolmul ik'tr biriLiiP--bntiin oldu'(zehr' xvl ' 180 )

l'9;;J'i:ii:"*i'""'"'. (vere xw l?8'2)-r-.2 nice bulsun sahibi Ynz

ffi;;;;;,; "." gnwhi xvr' 28)

lan iirr pr.l: lki qcre bniktili 6'f;tbi.1:f,

. (bidltiirnel) : Telhit etmek' birleqtirE€k'

':f:;i:l:11i::i'-"' (r,,k. xrv. jos-t)giriP siderl€! an s'ulr girlerler arul aruI I t:tt' ^t / 'w! ' ' r

isgelata kryaBotr€tr lin iNe gelek-ve ctni'i geriarldi

-:;';':a (raz'otu' xv 246)

r --t biriktirmel

illi hemqehri, Yerdeq

dabibililH +,lJ qlkt a!

"'"i*-1-r"ti'r". $an' xv 22)

) r Bir taren, biriciBin'

!f,istr uykudan kilLtrm

;ffiTTi:,"S: (Ho Fa E',inexrx'xx 3e)

: Yokuz sahnar vcrgi.

rlaLi sor neseden aluak kim mtsiilna ar. zdnm birle

birim p gibi

| -r biri! birir'(Mur*b xv. 1e0 ' 1)

bir iLi gii.liig€ynz: Bir ili sndiiEnz, bir iki giinliik d,EriiDriir

Ciizoran nzrcdiirnr qiin bu cihanBir iki siiuliigeyiiz j, .flifo{l r burda Lcn,an

(D. B. Xyt.biriknc&, (bLiikrnek): Birlc$r'rek, bir araya gctrbek, irtiLar

ZcLi dovlet.ki bnikti rrt/, ili yAr

$ Pes Musa ctiyte grktr Mect'1aii,l-Bah'cyn.e IL,ri1iqin yiiz iluttu, andatr eyitti etine kiE, ol Yu,ta. binInlnad'i gidiseviiz, te Mechan'l-Bahrc]"r'c irincc:Iarb Dedzi ve Ruln D€trizi bidkdiiEi 4f, yerin ncsrr

$unun sili ki gitnlek otdu aEyai (rlurs. XU.g OBuz'utr ba,, regta'r vo bsDrlan snuta birit ,ircr ,rJ-,(Ta. s.t. \y. s.l

BiI zamar aleEde do!-yaft ittiler ( Melhane. Xl/)

$ . .. Allrra icmalinde ceDi.isi tenarn biritnr ,4r.(Maar;I. XV 16l)

Biikti drtr suret n ma .ni diiziildnYiro fei. aslha irdi aiiziitdii

( tbrchin. XV. 8'2)

S lkisi'jn dileB; bi'iln.yeyai birisi ot<tiimek d.ihledi;lirirbd'asEa iltilaf diiqeydi. GnAd'. Xv, t',

Saray-r vsLdete qiitr kin gireviitCido soDl& ii beDlit biii.keviiz irtr^

I iuz $"n' ' XvI lu6)

591

$ AlaDuz Nizebtu Ma,d'dc birik& ,Sr. (.Fntuh. xly.4tt)Hikayet el€di qahr ciLanaDedi buunla birikDcz f 4 zamana ($eh. t. xvr. Jtz).

$ Su ile odu arasmrla zrddiyyet vc rnuhctcfet vardrr q6ylcUE ikisi bir yorde biritmez. (lryon. xv.36)Akl ile gitniil biriliip y-(r gittiler

(Enb. xrv. 451

Page 346: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

btuialih, ([Lin biliE) : Bilor biro!.

Ettilo! bildir diiqiiDnr h$ilirNc olElrt rlt bizo b n biin;t-:. ;t"t (y"2. $"rd.XIII,Agllarn ne deyer agl heberbden sii!Aglilc dialer i€en soytiyem bi n biDn

(Yudus Xrrr -Eior kdlukeulnrn dereriaBi D birin ia1n{ Laourua arayaoaBidn bilin grlon t-a;ra varm[zOIuE Larr, yolunuzu gdriirii,Durur ol sAsrte giyin toElannirayitbdtr dii'dn Lirin bilitrZebr ler biFb biritr tutda!Gtnrel€r bilo n8to arrlar

(siih, XtV.

5 YesAIl yosan jl(r jK. tFo.l: Bhin bitiD dr o./(MiItoh. xY.

KiEsorin rerctd€ lltda bat&nCaDDa zahDr erer biii! biria !: J+r (Vahda,. XV. tig.

S Hazleti l,nan aDtan birib biria ba[rraa baeup.,.( Raufi. xvl.

! Yegtu yegaq ,rL(!,lL<r [Fa.l: BLin bitia s.t 4.t..( $aniL xVI.

San cdil< giyaig Loncu luearakGi&yor rla birim biriu baearal (Kora. xvIL lN. rozaz F'.1 n tell pr.l: piircn yagar, geco

Dokiilc yasad". o Latlata! Li .r" ,r. ":'r::Llj"

t.',(6 l

BiriD birilc ! Birbi.in6.(Naz. Le xvII'

5 .A-L'cp dis61i olllr oldut Li t onqulan €vtu bner bir€rbirin birino {44-,. hatup onu buaa kovlar ve bdo9akar. FibL xvl'

(Ket. XIv.16J.

(Dah. xIV. u.

(Hik','at. Xy,

596

ydnut bitsedi oLin

toti t*t p bidn ikin urr u'. 1o"*0. ,r. ,01

iLin !r, Jr. e.riip surtan'rn.""il; H:I;,%.4

B€vlori birir itia golneio baqlaiLlar'- (ra. Scl xV' 4i - 2)

g69ap A.nrdolu'ys Ssqe'l.'.di. ( Ta S'l' XV' 43-2 )

6u) r Oliir giir.

Avann aam Lst'anur vo bitili giir iit,r-' KotuD

hlrtutr Dofatih-i .bvabN htl'i Pey-i ltlEy''lty'i

nhabelcr birin ikin J{l ./-, gdgtiilcr'

( Si . Da XIV' a91'2)

ra ldr ar. ($e',o,hid. xVI.307)

i Bjri rilpothlc, bin kaillt.

r -- tfu ric..

ilitet.

r brt{trll birincedir r{4J:rgoL aot" g"h i '"udn (l ' 'XIv'Xv 161)

1. u, _ [Fo.f yarn d.{,t b*,

ffi."{;f ; - r)hr IFo.l : Yam, forrla EAlarmr ve ven d€ binsi

l rr., pcc-fcrda nsaarru. ( Dcq. Xl/l 9 ' 1)

gnn i,Jt.,,4r yitio t"tcat oYlodin"---giil"r'ls'

"yUai (S{,kn,p;n' XVI' 66)

&t i !.8o, 6biil )'tl.

Y .L ,r- yiDc gidin .a liito ._- ^voai" oiredu l.u p.l. (Yu'';evd XIII'3a)

5n

Page 347: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bir Lezdcd, (bii gc,.d€Ir): Birden, Lop biftleu.HeI kiD gd!ii,!e beEi akL siderKinli bir !.ezden jfl cain dir rerkeder 1 r$ *fr :H-,.":",#iL*, "r'"' ;'r"* ri- ffi_,.-. ",-p ,4,u,@aqurrar, dedi. (yti.. n" i,i-"$ Ji::l lT.,l:"*1"n'"","* ","'*.g. ,.1f'"i;sezde'. ttf l eydiirler : rnihhe tr;il* ffi f;iu'ht#.:"":::

-i**Yl''iY'y*'r'eft a,irdiqx*tr':: fJi:*fr1H^.#:* a* j: -:l:iils H€! 6d.m .ri-d* *r,, ider idi.irse .j'l.,i':,:'rezde.n reva de6ildi!.

t A",";^. Xv,i.

S qrhtri ,soB€rcinle!

ses i$ittilei, [emar bn s6zdetr p!hDaredeD tasra gittiler. l Uii"ti^. XV.i,

$ V-e,-ol nidadan. ceni -i haleFk bn kezdea uenagal(alrsutra dnrel6!. (Delil, Xt .$ Ol gdDdqdjgi scri ba|lln, baguEiyh bi, l.ezdFr rtrDu}1u.tu.

$ Ey kaua tiz dim€9iin bi! gezden ter'be krlun.(Tuh. Le. Xy.

(ara. $ah; xYLS Yekpare$ JJrr(r [Fa.] : Bir sezden ve bit_kii iye

Bu g?zden okta.Baga cihan halkd yitre (Dar' xvl 281'

A Yelser ^<r IFd.l: Bj! us*dalr. bn g"zaer ,,;f,t.^"( N u h T u h i t l I d ' '

598

H,lDl gitzihe Laglan y6r ;a niean v.li'1 Vat y" n"y Xt'f . IBi! uEurdar aceptn irbu LetetKamu bir tezden eder arz-r h6cet (Hadidi. XVl,

5 CeD.!l-i gaf; bi! lczden tekti, geti,np sala r.i beh&.-dtya$urarrrfar. isotok: XvtL IAS.

ormak : AJ'ai soydatr olmak' soyu aopu bir olmak'

ile kan kat ur ka\mnz, bir ata oflanluil'uz, bir

"saltyrz it -i) :; / bir aga( vaPragr)'uz' bL vad

,, . : I latuh xlv ' 4aI)

Yusuf ekin 9ok €ktiler

gslrli baqr birlo 'r; dirrr er (Yuz' $cvd' XIII 56)

ueldi bi.le ddit tiirii dat

i i l ibr i i tua: b i r to haacr lYunus XI I I ' XIV ' 2)

t bir y€qil .o\be. ydattr' yor go! tabakalatudm ul'r

o ol cevh"re heybor nazan birle baLtr. ( Enb X lV' 5)

b-smam. kita rnilda ve ]'umqaklk b e ele girmez sjldan

ilak olnaz, ina anr kaLrevlemek b o A:'slan eyitti

fazlb birle padiqshtan ,uliimd€u we alimleri aznaktan

un. (Tebareke' xlv' 2 ' 2)

bellerid, bov ntik'rlerini bahqrg bi'l€ ba}1tr''( Fiituh- XI Y' 5841

u'etti brr hali PaEa'Yep bnb .J, ddniiben diili daye (Ith' XIV' a0 - 1)

birle dn, €y devlctlii ata

(KeI XIv. 43 ' 2)

wet Lan, ey mi inet l i i ara - (Dah Xlv 52)

: (Td, SeI. XI/. 6 - 2)

DaElahat oldur kim zclillik ve horlul ve hakirlil birle

wo faLirlik birle toan' Lrlallm we yalvarahm'

(Si. Da' XIv' 3)

ol l<uvret birlo bizim kadhn haberlorimizi feni kullanma(Ihlas. xIV- 37)

i ki stas! ve a.urailori birlo krqa'

liplero yafigar olup Daelifiri tralr bido yad edeler'(M. Na. xv. 2'1)

599

Page 348: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

- (FQani' xvl' a)

pam t.tr Et mihtlot birle Yatleuiat i "

" " lJ1- , " i " . - Laal ' baalar ( le lse XVI I3S' I )

c@'ilTetlorih b&l-i tifrika birlo savurau'(ScadaL XV - XVI' t62 ' I)

(Bohi. XVI l0)

lvk ii safslar birle car-r auizi gdnlii aurarhaa, irgurnr'

: '" - -

( 'rd;t ' rs' XvI' 5'2)

i a€L odutrle tnisk esa goyiinditliik ciic

i 'n& bi'lo tolar dl€Di birYalrlmu(Lan i i . Xv I .62 -2 )

B cildda satra aI oyl€Etok iitor

;;; L; brao .vlo' ar (Havali' xrI' 14)

Fr vatlru isto! gitniil daB-r eitem birle

u Lio gatrlur Yusuf ni'e otg'i diFE b'rr'

,,j i lFo.l : {rpa birle ', bugdav ta'rlma ot'oel'($onit XvI 478 )

i.i liiisteram olan |:lenzilim inerkutn Bahadrr'a altr bin

u' rkeaya beyri batr sahih birle b"vi'd-"!;: - .-.,

iUt* li "uaa-'

akl ii rlil birle baea vanloarh:-- (Hits' Dil' xvl 119)

i ii laqal bi'tu .r/ d,oldunrp .u *,u9:.,It -(Hadika. xvl. 127 )

rceeflo nice birr faseng (Sohit XVII - XVIII 2l9)

lrla illag ve aora!{ €fruhtegin kaal,ebine ifraE birle'

1 * u n t ' \ V I I I 2 8 )

r'.rlio sorh'i Baltanalt-a

t trcr birls izz n temkin

/Si ' A' XVI 6' o75)

@d! yad iDiiE Nazmi ol ki|a

J"'g'", l .r" l- ,r. . t t t B XVI I4Sl

.tdar birlo vAlih ij d'rg

60I

Pe berabordn ozol b e ebed

Egor gftro idir hoyhat heyhat (Qens. Dii. XV.

$ Hadde4 talra tokoliifst ve €sbel ii 6]at bille F

ila qahzadeyi gondeldi. ( Fere.. XV.

$ Hasan firaset birlo ai! bildi, ardlns diirtii.(Ta.. Ba. Xv.

( Saat. XV'

g Katr korktu wo zanlk birlo afladr. (Ter. La. XV. 5s,

$ Bozalanoler emaneti ilorgth-r mus adsn hiiklt-ib e .J.z Mevl6na Latip BeL bin Ivez'a sad*a oluEup.

! lnrli biz zaifli[iniz bi e bu Sumame'yi oLuyup, dirloyrp

(sic. B. xv. 4,

- g ... Lntfu birle tazo btif ili yaprak bitftiip uzatur

qiir kanusudan nihetzehtir Ahad &eys at' xv'

(Vahdet. XV. S.Mediim ki diiqiiptii! gitzii yaqua Komal'itZiilliiao rligil !'am resen birlo e:karam (Sanca. XV, tI g ir mek birl o buldul buca halat

S Hiithiit gitldii ki ulkab atra yaru Last bitlo i!er' alrt v'

didi ki y; ukkab.. . (Leys. Mr. XV. 95'

S Vo dahi lol nelnod.on almaL kim miieiilm!.nlata zuliit! d-

salmrlr birim sibi. (Miin4b Xy 190'

g A'16 beyaz bugday unundaa y&sh, badoolo. zag{ot&r Htr6fi! 9dft&le' pirup Betir&. I B.Itar' ^/ '"'

$ Cotcis'i duttular 4aca alulat, iizorhs girko e hardi

nst,p Loydu.rat ve dcEii' raral h|A. "\t:yi"

600

MulLaf{ Hak'tu taharot }irlo bal (Bot Xl'Y

S S€oin Rabbir lotri iiliitrrtiilcylp niibl;wot. ;ealet birlo-{l

kr'ta 1E{es xY' tt

Page 349: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

iil3 bq'uls kis ev boni dibyada bi'leyen a a kulum'

ii-ji" ".r,6'-.,.'"tt"r wrerlDl"i' 31:L'I':X

tTuh. Le. XV 17a)

va*Bt bi! bilBoye'tt milL isai'd nice bidemk(su xvl')

l,4rl : valarz ohnaltu, oluPnu b;tlemel' -!r:revhid +r, [,trl

(Ceu' Ke XVII' 80)

Eiisolnandlr : vegetre'gn [Fc ]' rauvahhid l'ar l: liin-

l ' { r ' l ' qev IFd l : ol

De[.dr: tevhid ':-rj ['ail-u vel.Lc'deT jr tJa IFoli

I 'araP: r ' ld ' l i i Huda [Fol(N* C'!' XVIII 13)

s J' lAr'1: LisaDErzda birlemck -ur' ile tibir

( K c n X V I | I - X l X t ' 1 o s )

rizbu sozii diden son kulaFYle

rlu&h halis eerel bitlil llJ' qarabs tatmaEa

( Yunus XI I I ' XI t / 48)

otrBa hsli, vahdadYot, ahaitiyet'

*rar alem birliline r$,,1

bu vdLk taluktu vadrEma ( Rnza. xv. 4)

ik J-!/1 diiqtii gaYbettonhuzda

gaAi ."*rt"" iui*" lC R6 xv ' )

FussasDdan azaal et" i le

l ; eyte r l lqad er t tbrchin Xv S-2)iL ile bir eyle dilgad et

h'bdru ki iknikten birlik r-[r ve iiliilnden d L veEdir'(Saadet XV'XYI. 180 ' 2)

birligc hi( yitnedile!

r bi iEi hiq yetEedilet /)€n' F. XVI. et )(tu. xvI.)

bultnuqtu djilige erldqtiir'

-ir : yel.idm J4 lFc l vel'n:.[ : r'kiden l Fd l

u , " i i t i a " "

l F d . l . v a n r : d i l a v u I F c 1 . . . . .(Cenc. XVII. se)

603

DirleEeL: Bi iEini Lalul etDek, ,irk koqEaExaL, t€vLid. 1Gel.ix iadi terk idin siz bu putuHalka Lltll1 Lulugu diin giitr katrOl Bir'i bidon JIr inanl[ TannyaBidiidir LDlluL idin bi,iya (yuz. )cJd. nrr. t,,

$ Anilan ot Fit.arr'e habc deBdi Lim bu 'eb,ind" Tau_tapar we TarJyr birler /.2 kavim var.

H." bitre.rr vii eiilriin ors' snD ',7!:^-'ri;ti!,

S Mal.sur ierUddL. hs ii cirui un iqiin yalatlr [.i alll b;teh.ter A, . ( thtd". xt L ;;;)Adarr oglulm Tarn)'r bidesilDeBilsin taq endqn yala Lir eEilYine biiligitr anlll Letrdi birlerMuhakhHd bu !6zii b6ylo dorterlkisi do tsnrlya birler iili

(siih. xrv,6)

(G. Ra. xV. es)

Hom Mu.Lamnod'dir rclui derto. idi (Cdn. xv.41)Oratr ey birligi bteend ii bieunSetri birle. ezeldetr nureni eiin ( Ruseni. XV. 34)

$ Dedi ki birlen !-llj ol Anahr ki sizi var krldr.(Leys. Ar. xV.76)

$ KuJlaomm diikeli yazuklaEn affederin ve ay,plai,n ynztdn€Drmazrq madeblki boni birleye vo benin iizdine ayrutsihtiyar eylcmeye. (TE. r,6. XV. 67 - 1)

qiin liyaz irtiDl qalab\ bi edim r.!rGddiime yazdrm te,'ram e'bdl6di; ( Merhome. XV.1I-2)

S Biz seni bi eyip ;r san! lakiderden olalaz.(Enfes xl ul.

$ . . . Yarri oy kefirler Tanrm,zr birlen. Get Es. X/,9)

S Yi ltusa bua [.u]tu]. oyle ve betri birte ve banl rirk grtirB-!'

(Cennet Xl/' ztr/

602

Page 350: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Btlil ch.t, (tirtit oybnot) r Bnbgmc(.Aarn Jdll bedGlr dgrttunrrAftEndr dtit Le@ rrrcrltworKi gdDlti.u dii'odiir, bi it odor Ja, JrN6 frl!|t g6'cdiit, iudil €dd ( s,,h. xtv.AdiE ib bnril eyl€don J<+t J, gtl,or (y*. D".-;;:l

! Bu vitlyot roia dinrlo Lah Onanh ile )dodi.

nn5 lft u*,,

bi it.yf.N&L ! + f,idit crrct. 6t xvi'

bi! ricc, (biriDcc) (ID ! BirtF&e, Lneok, pek eok.S fyh :* kift kefn ib uvaEs, dali Lifider sardnddrha iil6qb6ditr gerhiir bir :lico€i

"j, -ugru;;:*

S Drf,i Dnslii|'r€nlalln biriacai o-1,r. n gdgti er aldjnc!(ynz. H4. xrv.

$ Bir nicoler r+J{ oyifti : Tat|n T*te halh ciiEr6Multd{ igiE yrraru. (Enb. XIV.

5 Ho! gr]ir. bir ,€olil taar gotirirladi bir aicesio .t-+r yrrDrr Dlco$n gcce igin kor idi. I Ket. XIV. U.Halil'ino odu giilisran odorBlincoyo 114_,2 rluru suy'lr Lar odcGininot bil au ki bi! trice aiinBLi bi hir lol'beridtu diiEiibBular ierct n reyk eylcdilorAcep diirlii dille ki sdyledilorBiitu€si o)aar, bi rc€biilorBiriEccli seBri!, bunce sokcrBirincogi,J-l+r yrlar Loq avaz ileBilircoai jr qalSr galar siz ito

( Ferh. xIY,

(suh. XIV, tgl

(S,h XI/' &tt)Cidor yiizden dlaf,D'r ki hiistritx Alomo diitsiirNe lez'Drdr! se,Lin igiil bizi tailey{ birirlre 4ar

(Ka&' XIY'

604

r,g trtiitrG rB|r LrvDh Lir riceini trDtlt.- ( Fii!!h. xlv. n2)

'ic. g€' br !6'n !6ylodi, llrahin oorap vcroali

!&c ra.,r lclinlor aeoi*n ki! )'duu|'t turu! igino. . .i (Eorarn. xY- t0'2)

ip royroYloo birince6ilo a:.+rlrin birincoai

".q+ no (Mu,td,''. XV afi)

d.[ (clddo ili tutn!&s. Godiirl beurio olindo doi{I.

drii koNrdiili birirco€in .i-4r als tutrrsa atrr b@il€o

reel. (Tuh I'a' XV. 364)

. (Miirtin. Xv.5,57)

(K.,t . xY. 63 - t)

tr.Farca hrE.Br ieinilo Eflak brgalryle vo hanqorivle

nico 4r yoriadou unP oldii.ldiik didlot.: (Sn:. B. Xv.4, 274)

yrlm aradr dtan bdms&, bL nico 5J,' giir gezdi,bi! rnotgraln i;tti. ( F.rec. Xv. 160 )

biri yslnrryilor, e bir trico .a, giitr !"''llrnltur, seLilce(Cet. Es' xv- 22)

ddb63to hc'r bin Lalulco bn co giinlo!olup iieiitrciid€ oor" .ru^,

o",r. ^r.. ,*,

Esti EiiIlI& etti: Bu Lurunun bir nic6€i d/si-l Lifa't ciL,!, no lazun cihlosini boEa'lamaL, didi.

( Boltot. xv. 200)

Liry6 ohliniLn bir co L.tlrlltr ilo p|ran to)r

verhls. ( Beklat. XV. 129)

I rricedi! L4-..:j{ ddndiitiince ol birled b6liintnoyiip IIii4'

attllna diieiip giderlolai. ( Bektat. XV. 115)

Li MeliL bin HSris bn nice poblovmls at boytlulatatr siilaiittn.

Page 351: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

u ffi#tl :."'

-co "la,'ays serir. o,l,_".fft3.3S .(Ni,nati. XW.Mcteiirlerle toplsr Lie tern lduIngua bn nice .+:rr g?z top urutdu (Had ti. XW.

! Anua iki yaB}t orrssmda bn nic€ Ltrat orBa seral.

! B'rrana bir nicei ;.1 Aaeo vo ,"13.1J#Tlrrdu. 1r_. 0". xvt. il)

S ,.. .. M€rtulr Mula.datr iiq yii, akcaya bi, begi' ahort idiEIal.i! bir aice +r' siir va.deEiz daLi vanb.

(sic- A. XVr. s, s9)S Bi.iiceleli bifncoyo ."4164: dnrDondE fRon ot. XW. StO)

Bir ce er nagalaya vair arLeqleri Ascid'e Labe! verdiler ( Ba al. XWIL J2T)

bi. Dic€ cl ' Birkae dota.

g Balla ma.cua ediip alile veiet€r )rta bir dco el Jt4, ilndola, andar sonra bir terbot ti.ral{ bet s.isa veresin, rifa oL,

bir nicerer r Bir eolJarr. (M' Ns xv' 18 '2)

S ve bir dcere! )4,. ".'8" diikenm€din tloilrli. ,,n. ul

$ Bimireler l/ tarurda ylmi bi} (ay) siit enee serst. bilnirder /ij katda oruz bir ay. ( Hazoin. X t/. t2.I)

b uEuda : + I'ir ugurdau.bi! uEurdar. {hir uslrda. bir ugrrdaD.. birgudeDe): Bird6!,

defaren. hep bird.n. bildejl bire, de,bar.

Yusuf 'un kaidarlan iri€titerBir uBuiaa.n ji;rrjr kapda qlgEet,lar (yuz. geya. XnLI0)

Yusuf eydit sag uBulandr bilir.r un.yr ri' .g.i"aJ.,r,,, aooj",i,, (y,". F"rd. xrlt.Tl)

606

bir uiurds a l igtiloryl,Hii ytiliirii aqubr (Yu' tetd XIII 6S)

bn uiutls dirrr soyl€dilerLun Lptr baba ili<lilot (WLt xt)l I0)

b*rl kdtktotr enla gdriir

bir ulurila nlrtnr (Yu'. Serd' XIII' 6s)

'it Diurd$r i',rr't bielat hsala ydriiyiiq iftilor'-

(Dcde. E. XIV. 212 )

LltoLeti nAgah ola vo bir ugurdan jil, ola'

n haroketi ah€stota} ol a. (tatligdt' XIV' 31 - 1)

tlabi oI nefs'i emnlro n ysssiaz srlatlanndu bit

iboo'€rn ki bir uiurrlao lgidiEi torLevlo'

ip Lefir yiiriir atL Yayar

LurtulsaktE. (Miit' XV' 23)

' (Kd'6. xV l9a)

iqd bn uEur& 'i;!-a DiirettePn 'n.yhanoyi vii skiyi heP (C. Rc' XV' 186)

b utudqn 9ii-huda ad il caEnqt Jar. falu hin rk raru8 r'b idiz

e. ( Fem. XV. )98)

i EoUaya Eoldu doyiip bii ufurdd karga gibi bagua

ilor. (Bektat, XV. 266)

tdurdsn hsDlo kndr ol zaman

Vo etrrn lntillrdaq binsi oldu! ki her kule lrzklr|r ttlib-

ileh bir ufiudar wenaerli.

( Eruei, Xlt. 2s)

(Lcrs. At, XV 4la)

Jr. I,{'.1 : Hud'a odici ve Asryc yuamazhir mukabe-oyliikrerveren, sonra bir ufurdue 'iliJlr belk L$-vo mcL ne sitre az.! edici. (Bdb. XVI' 1' 83)

iurl [,4r.] : Badskrsn luyu birgu(lane .;l:Jh dokii-

( Bab. xVI. t ,322)

60?

Page 352: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: Uraklaqmal, avidmak, bii taiafa eekilme}'

i l l ,4r ' l : l rak olBak' bi t tana olmal, i ! ' ! ("\ r Y r " '

( M n n P h o h . K V I I . 1 8 - I )

!r Jr j'r tlr.l : Bir vans olmsk' ( Miintehab' Xv I I' 4 - 2 )

i o,r" tn,]: Bir vafra olmak (Miinr'ehab X\/II' 64'2)

o... bir dellah okudu evitri: :* t:.**il,1H:i

. t .m ol . bi ' lerde dir i la l in l ! -u". t ; ' - rr , ^ot,ill*li;"1"/;;'::'".*'l' tFercr' xv s44)

rlnck : Birloqmek'

, O*. "r-' bir vcrc geldngiirnz.i f '!l 't| t gu'"

r tne' XIV 2' 12)

dJi[Fo] 1Bi! vana ota\ak (Mn ehab' xvII 73 '2)

tuk : -) bh Yana errnek

, An*"n , SO arada vaqaEak' btulikte itBiir siirsek'

r r ALq.

*f tFo.l : Bit yidiE frr vedsi -a6-.41lc'cr r . - r - rc { .Xvr . 147- I )

ir," ^+r [ra.l: Bir y;rrin vemiqi-v.o. slu('- I t t t wL XvI 560)

' Bit dc{a YenileceL Eiktat'

iryAlqn qetbeti bir lyiur 6'rr bu, donktcn bucrJr dir-

dDBindir. (M. No. xv. 6 ' 2)

I bir LoI0, bl Aofr.

:cr-rol ,,i- tFo.l: Bn vol JrJl ":.)o 1T:,,"",*(Ni'tt]!J'i' XVI' 616)

.F [ro.l : Biriyr Yo brrifrl Ba:'stalillt vcitok-

.il"il.iJit'*J,ao rraLi bir vor.& : v6 bir kc's'

"t;:- ( Btith' xrtlt ' xlx 637 )

g Yelberosr tq(r I'Fd.l : Bh L@dm vo bL uBurrlaa q ; .r(Ni,n4.i. Xvi..i

S Bn llgudlD suya bogulsrlar vo yELut storo yab!al!},(TeL Ku.r. xvl

$ 3ir ugurden kefir aBkolino top olw dopineli'a.( R"hd, XVL @

BituBudan !r,iri, acoptit iqbu halotKemu bir Lezdsn eder aiz-r h6cet (Eodidi. xyl.?

S Yekm ,5- [Fa.1 | Bn uEudsn ,),J;rl, bir sezdon.(Nuh. Tuh. XVIL 02.l

5 Ask6r-i nusret-eser bn ugudan st arkasua getelor.

Bir uEudan kafire sirdi ar arK re ile kafiri kFll anlar

I Hemidu irJ+ [Fo.] : . .. . H€Ddn dem vo hemir sasr

(Solak. XVIL l3t.l

( Bdaar. XVIIL

qimdicik ve burada vo igte rulada manalalmadr! vobir uBurdan jrr.rl,r lrAnaslna gelir.

( Bnrh, xvlll - xIX.6Abir uFudaft ! --r bir uEurdsu.

bilifl.mcrr : + biritdeL.

Dil-i vinnlan ,nelnla idi gercbe-i ctd (AIi. xW.51)

bir yDa etmek, (htu ye|I €tmel ) | Bertaraf etmel, ortarlaa Ldd't

BagilDl biryd eder he! l6}za bir borkr belaB; beleyl hiisn-i rodbir ile bir yu ermedi! !---t'ql ,t

( Hddik l ' Xv l ' 59 ' t l

bir ),*adar bai g*ena! : Toplu bn halde, dirli.kle yaeurb

BaS 9*allDqlar,lri. ril, idi bir yaLadan i)14/ *.".4

Didi Setyid varaymrihdi ea ".'ruen onia.ri ialyi- ti' yan. I Bo'tot. xt/lll t'rt

Citzsrdo cazu gelince bd saDaldeyi- f - i , lu t"etu; bu den bi ! yMs 4." . , , , ,

608

Page 353: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bisbiitiii : Bnsbiitiin.

G6rdn gdnlck bisbntiin uJ-r,l.,b,,yc esrc korulDrutrur)ri

tt*. s"oo. ,rl'Pti

F! manasdta. Mei,,ll(Det. xt/L 95. 2)(tatuit. xvr. 150)

Uyhuya key verme Eeni biste'trc q1,.. (..L,,r" "s,, konrtrnuqrur)

rqmeheves asas.*uviqek, rird"nsocenir, /r,ra# l ' i l ; ;S Perverdisar rLlrz laa.l : Bisleyici u-.r-+ /s,[.,t ". X v. u.;

bisii I Besi, semiitmek igin beslemo_

Ah k'ld' aBladr ddgnndii qokbiser€L : --' b6irok.

bislGmel : Besle'afk.

$ Pena! r Jj.i [r'a.] : Besteme ve biBiigav{ pewa. derler, bisn sBn ddtor.

S Pervelie ;JJr lrd.l : Bisii .j*r .

bi9 : Beq.

S Bin yiiz alt'n'S bj? rj+ ayetir.

Yidi yiiz oa bii yr ohu, idi salBey olup on biq trl ider intikaal

610

Anun bi9 ;:, nevbet kapusurda urKi y:r-i ,auvaf* kapusunda dur ( Ferh. XIv. 62)

! Besil bb !! giin old, divana erkmadr. ( t)erte. E. XIV.242)

5 Ebengijmeri gibi kicir"! (;qeBi otur. yalrr;, bi> bJ'nrlyarrag, s ibi olur. (y"d,; ,n. \ tv. t r7.2)

I eid biq "-:r dahi ben diyeyiD, aturun yirui otsun.

iva". a'. xrv t)Bi! on giir wslcr ilc olunup oad9ehe.neah etti

"ra-t e."','li I'aa (Mih. Xv.411)

t EnI6 Xt t) '

S Mizac dokuzdur. Buru bi,).le bitlo"L sara $t td;d.y, vdqorl , iD nq ya biq; sanD.r. . , , . tHa,oir . XV.5'"

(Enltei Xv'

ynz bogunu va!, her iki boBllnun a!a$ bi! ynz yll*

;! kile zeYrek, bezir

bitiiriirlei.

(zad. xt/.75)

(Sie. K, XVL 3, 102)

(sih. Ac. xv. 12 - 1)

kile bakt dokuz taut buguk kite( S i c . B . X V . 7 , 2 1 1 )

cl [-Fa.] : Bi! ;r .

Yirmi sekiz mut big r1t

t |r-, ' IFa.l I

p her bir e.Lle biq rt baieak vardrr. (Ihlas. xVI.122)

rc d [-Fdl : Bt u+, hamse marasDa. (Cinas. Xt/l. 11-1)

wo bahasrndd on b\ !..l sikke altunuma ke{il. .

nisbetin bu ditril n bid€n oi-! .

i usaExaiLn mr yaz u k$tatr

I eabu.k piser.

( Ibfthin. xv. 17 - 1)

h bis y'r ;r olan : nubaEbes r-; [,r..], o'r on olan :Euarrer [l'.]

(Sic. K. XvI. 5, Le)

ii {,4r.1 : Biq !-} sahabe isnidii (Ban. XVl.1,34)

(Ceo. Ke. XvII.46)

,hi]aye .+ [lr.] : Biqeien ;1.- iri da.neli 1'u:nueaky. (Bob. XYI. 1, 133)

I YaEda krzartrln\ qttrek.

r! sitvdeli kurudtr, susa<iur gee Lazmolur siidde ey'et('I:eshil. XIV' Xl'. 33)

,r,:r' IFa.l: B\i !:, fs,n. .1.. xv. 35 ' 1)

.ilrj! ["Fo.]: Biii;r ki yaB ieinde bitiiriirler.(Dei. xvl. 209 - 2)

Bigi dedilleri taeE ki yog(Det. xvl. 206'1)

B4i dediHed taam.(Des. XvI. 107 '2)

6l l

.rr. j., lFa.)

Page 354: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

'-:, kslvt$tr busu sEdna Ye bum'rll. vo gdziino

( YodisaL XIV' 7s - 2)

ntn.Lir do$ildiir ki ysq ve '3s nelhe k!)aam!)'1!ca

;. (Mn-si. xlv - xv' 190 ' 2)

idi oda bigaigleri

odcdi Liit oluP krlnrllarl

tlrm Li altul-igiaae bi{o ':l '

qiilor LeP ol od ile bipryeboBe snilan iiter

o bieDlcvince .:.a-, ol hadrr

: "r"' " "o

r..inae yir (lbnhin' XV' 52 ' 2)

il [.F4.] : BitEek {|1. (c{' xvl 183 ' 1)

r;; lFol: Bi€Dek Jl-5 ve biqiirEek'' (Ni" tE i ' XvI IS)

rcyh-i tchir 96yle lsldr EAPulre, aqL. koy.n- yaur gider bi$mez (AIi XVI'98)

Qieirrncl) : r. Pieirnek.

ilen olmus eirko iginde veya

iludulr balk biqii ir3iiD.

iiile gel b6da gdb]iimn avuthiyle ocsgllrds Lavut

'htri qiEleri biriir putrte Lin ilo hali emihte hl

(M.ilit xV. 43)

(Ac. A. xV. 56)

( Ano*r. XY. a07 )

snci ieird€ biiiirolet ,A(Ydi$ . xlv 94'1)

( ' Iebarcke. XIV.16 ' 1)

(Ith. xIV. 301 ' 2)

(,Ano*r. xv. a07 )

613

;i Lo,'ur gibi bogrzla!, telkeL ieitrde bititiiP -.',l taha1b"."'"rti'. (Hanza XIv' 12' 95)

birtac eii! miifettih ve mor&q verip blir bitiirmek

I gerek, " ( Mi i ' $ ' XIV ' XV' 15 ' I )

; Cryet r,itiitclerri/, sakmala! e6viirbeye' ei! kdmaya'(Hazain' XV' 30 - 2)

! Lddrs JJ't [Fa.] : Biri o+. (ga''-it. XvI.$ Yotdlre nlr, [r'o.] Bid ar oli.hBusu. (gonir. Xm.

! Ltlemg r.IJ'J [I'o.] : Biri vo tarh. (Ni.meti. XW.

E RnElncur ;''. r"' IFa.l: Biri r+ ki baF&larda v6iiaib vo Berat raha'udr biqi'i er, *i-*r*"?#

! LalohS llj J [r'o.] : Biri d"1 ]i taaEdlr. (cdJ. xvl t47.

*t,TTg :l"ic tl"lii bucsk: kiinc [4a.]: ii an: nii!,tr

Korctu [tr'a.] : hs'iae, biqi .,+ ' hleng alJ IFa.] nlral I Lt

(G.n.. Xv .! On yedi ailardan {eLit olup bi.er bier cenaze.naii!

bhp dehedip gart Ea.liDdeE nfila'iyeiia helvala! vo biA b4irip fularayr borl ve rr.ib .diip...

(EtJ- XVII. 7.

$ Zitl.mb4 Cj t,{r.l ; Biri g-t? ki hlla saLir olduiumuz!rmi! lotrna& tibb olunur. ( Ak- XWI - XmIL

S CrtEl8rhg sL-Li [f'd.l : Co'tome ve piqi d+ Dak eri yu'trdlrki yai& Lrrartlp teniviil €dorler.

rqtrcl ! --r };rfiru.L.

lidrbcl r PirtrEeL

Ki bitirdiip -rF trico li.metlor olyuBile ahqrel& irli goHu! ia*n

6t2

urn yago, xrrarrrp renilr €dorter.( Biirh. xw ' xIX, 1fl)

bldl r Boqik.

$ Mert telirld bu arabrF bitigiiE rcc sdd@.(Dede. E. XIV' tllJ

S GlLv.rc .,rrlt lFa.l , Birit sr+ ("b"ve eue lo"',lout{is*' e' xY zt'r)

(Cihroni. xll

Page 355: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Bir miktar ulr tshmir erEi, v6 su urtErs,"&,.'1ii.i?r }iliDedirn Lira, dur bana Letva biriir JJ-:r tiz

O bclva ola lristr ii sii.Llc!-Ahiz (Zui. yyr.

I M?zbuan kiEesndcritr yemeHe D ve art.nn biiiri. .(sk. K. xv;.;,

S Pubtor t4 IFd.l : Bienek ve bieirm€t !]-;, .

D6-ede' &rer-i hu{it iretad (Ni'nati xw'

!eur.r_E aD rgrlde he! talaf bAd I L,inndi XW.

S B:&me bifiiriip +J* yo b^,zt niit.bbalar eyt.nct iqfinriiroii .'I|!* raizdir. ( N,sdyih.'XWI. i\j2. Olgulagtmak.

S 5al, rssr su Di'deyi bar8.ndstr yur ve otsiilnl. Dadd.r

Drtunir. I yadig,ir. XIV, t.

$ Baldmlsra itidato yakrldu. H ttan bisiirnr.

3. Beslornek, gcligtirnek.(Tshit. XIV - XV' lJt

ffii1*j"rtl':ffi"# *"*,rs. xrv.xY.DitcJcn : lyi yetigea, eol biten.

S Sulu ve bale*h yode bitegen;*, olur. (Ac, A. X/,

614

u rll ,l*t*

bitirdnb!, 'asih ""*"t 1t:l1g:.oi ",r($arohid. xvl.

I S6du J- l,{r.J : Beden seDrinet ve tsaran arulra biriirmek. ,?-1""y,j"'y!(Bob. xyI. \

$ TA56 .?U [rd.l: Tava ki ieirde r.umuns bienridcr J(Det. XYI. JI t .

bitcD Yer,

I r,t IAt.): Kau aiae

te ,li IAr.l: $ol aleagakLalmca yer.

&gahln ete6i

bitki.

bitcBi tr, olsn me it.( Bob. XvI. I, 88)

rlurrcu olar, ot biteti 5c1( Ban. xvr. 1, 182)

( Ka.a. xvIII.2a2)i gtlle! biteBi

nryeo rledi bitende .{ir hcr bien .al-Ahhii ncbatetr tayyibe! ( Ru$d. XY. 13e)

ilaha ziyarle,

bitor ri, iizdine iitc.lcrdi.

i biten ycr, bitkili yer.

.rJi, otluna kalsanas . (Deda. E. xlv.28)

t Bitmekteol4sk.

1! lAt,l: IJennz bUaF bite tura! i,ir"l, i yiBit.( Bab- xvl xvr. 2, 63)

bir rraaa.

( Feth. XIv. 73)ecilodn seLl n annar bolatrra siiDiitii ded,iil bitevi ,r.,r,

(!) : r, Moktup, yazrlor; eey.iti ; ysr l'[sr'a vanrn bir Liri

(Anto. XIV.2, 567 )

ind& anl iirbr iqi (Yw. $qd. XIII.2a)inc gele kargura dura

yaqa lala boFuna biti jl(Yunws XIII - XIV. 169)

bitiyi ewel arhuncaL okudu. ( Fntuh. XIV.2ta)

H{veraD'a dahi bir bitidedi hiirtak oldum katt (Siih. XIV. 335)

Page 356: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Hnna *aldr biti ;, ma,nisiJredensBu Eitze sa,a bnlnadr bir aheng (Iri.. XIV. lI?.Ylzdr gitaiiliinile sqnssu hic bitigin u<nNakr eyledi ayn'lugu gnya ki hacerdc ( KadL XIV. nrNo bilmek yal!! don iginde ne va!Bilii! bitnti sr.i ol ki yazu y&zai (Ferh. Xtu.,nSana iFte bitile! yardEaylmHckimc dahi rerbcr dii'diileyim (Ddh. Xry, th

S Bn fakih, A-bdull.h bin Tahi!'e biti ;, ynzd, kirn: Bo{i!ile ol mocusiyi Boyle?tirgil kim arltn covaom vereyin.

(Enb. Xry. u)Bitidir ki buru hiithiit gotirdiSitelrddan ieeetlei yetirdi ( Itury. XIV. n)

S Bu cevdplarr t irii{iin ard,na yazdrl.r, biri}.i .rGr bana y6rdilc.(Yijz. Ha. xty. 15t

! Qiin Abdulah bia Hucel R6fl Haaethin biti6in jjr rt&,yare.nleri birle revane oldu. (S;. Da. XIy. Sss.2)

8e3 Lalem aluben ol giilgcDd€ rahGiilrehe bir biti ! yazdr dolu ah (ls. XIV - Xt,. J,600)

$ Abdiilaziz Ha6an'a biti ;, yazd,. (Te,. L6. Xv.52-2),

$ $u]|a I'onze! ki bi! padilah bi! kavme biti birilidi, ieid,yazdr kia kagatr bu biti size degse igbu irleri irleyosir. _.

S Sult.n Aliiiddh'e biri ; yszup ni.b%huj sijzlcrl€,dCgijnderdi. ( B.ktds. Xl/. Jo',

t rwii"i,,t. rv.' W't)

BL biti nagih lzEir'den geliirAqtr pala okulap am biliir

5 Sineynatr Aleyhisselam bir biti

G6Ddele alra diihiirlii bi!biri ;rYi Ilihi bizo do a biti

6t6

si tndetd i . . .(Kesi r ' XV'

x/. t5)',

f i .t)

(LIuhm XV'

Oder'o geHp bitii '; sundDlsr. omer d€di ki: Bu tre

16". O"al"" ki: Sadakadar nasibimiz &lanz'' (LeY At, XV. i29)

i ioire nektup yazmg kanvyevi bildirnit bitil .li"r

Fo B8nu'yu teslim id€sin dnnit' (Ferec. XV. 528)

r. Y€!'retr fiibiae biti -r yazdt. (Har' Xv' 6s)

yszddar Maein ii qin'e

n isur.lular Haver'zeEin'e ($eh. $. xvt.78)

rc rU [Fz.] : $ol nektuba dedor ld urvatrl'rds ya abilindo

I ikisinrle bile ad yaalai biti; Dtua3'ra.(Dq. Xl/ l .353)

rly€t odu giin dnqln i9itre

a yazdr ni.Lan FaBfuu Cin'c (verse. xvl. t60'2)

:-u [Ia.] : Biri. ($dnit. xYI. 6s3)

rj!. [l'.] : Mnsafirin boy bcyinden bir vilavete gitmeL

all*r biri; . (BaI. XV[. 2' t09)

de [Fo.], ruk'a [,'1r], biti ;r ; ahidcn [Io.]: niemckte bi ng [1..1

(Ndz. cm. xVIII. 83)

it.r! tFo.l: Nanc ve mcktup manas,nad,!. Tiirkide dalietnayadr. (Bnrh, XVIII ' XIX. 102)

Defter-ia'sril.

nDmetnrin bitilFin ak k Fl.('lebareke Xllt' 21- 1)

krldr bitiye .rr $ahr Medanfrir ile yazrp lbni- Siifyan ( F*'ilet XvI. 318)

Ltj [Fa.] | Biti, moktup mana8lna.(Cdn. F4. xvII ' 13'2)

d€ drtr I,{'.1 : Mcktup ki Tiirkee biti de!i6.(Kdzb. XVIIL 366 ' I)

b [lr.] : gonderne, firirtiden IFo l ii nrcn [,4r']' k6lrd l:

6l?

Page 357: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ro or reriqtcrer brr.bycii! *- "r"-(fr:":l:#*:'j

,l-vemb ,a-J'.?Lrr [,4r.] : Bitilori sat €line v6ilm

(Mnnrzhab' Xl / I I ' 3 ' 2)

il",il'ff;,.Y;J"':"i.f (yuz. gevd. xrr. rs)belge.

vaY diyii bitide 'lj' YazrbHarutyors biti ; Yazdrklsnn

i ""'.i. ii"t o'',' (Yuz gcvd' xIII 72)

-t biti.

: Bitigik.

r.u;,r' t.,l.l : . ve dabi bitil 'L olup.ireoil olan

i. i"t"i, af'r* (reftcden' xvl 307 -t)

et t t IAA: . . . Y i t r i i reni l ve b i t i l o l tah '

( T e r e e n c a X V I ' 1 2 0 ' t )

buyurdu kim bitikcile! /5! bitiler Yazdtla.( Fn uh, xlv. 385)

619

trAtip.

3Lr [Fo.] : Ash QaBatavi'dir, naT:::ektul Ye ]j|:r

*-""ai" v'"uriyr. fu*qede dahi ala! lifrz getre bu.atine'

hllanrlrr ve Litip, hektupqu bakaEuda brltx(t r'x'

a ' ' (Ka 'os x lx 2 ' z t l )

: Bir kimsenin yamna nektup vermek'

saldrbenibi t ihyi i . ! ;iairn

"-1.'r"r "'-"u,J.v" ( t'.az' $'rd rIII' e2)

(bitiin€L): r. Nasibetmek, nukadder k'lmak'

Taalt &llrtr gibi giinn dosrlara birimNiin jrr'2 didi'

( A^w' XJv 2' 220)

$.trali i{bu gfinal bitisi e-! 8€co }ara iai, iiuli aL.( Ihras. Xrv.

! Kindir ld Ltllann bitisitr J-1 ak k a, meter AXaI.( Ihr6s. xrv.

g . . Atlln bir yigit awrtr var idi, yn'n rol za[itter haulrE idi vo ziilfri 9ol yrzuklu bitisi bigi kea idi.

( Ket. XIV. tn.$ Mn'uidorinbitiri at ola E36 elijre vcrile. (Mnnbht.Xv.n

S Konru, sana dahi hnccet voldils! ni, biti ald,i Dr kimTa.iltuu oviae vsrdh, tamudan azad oldt , (Mii..XV.

! . . . Bitisin ,jFft dahi ehre verelor gor indi dii4yada o_vtcltilirtdiyela. (sdo,. xv. A

S Pes oI bitileli .rA teraztuDn btu kefesine koyalar.(zad. xv. 8)

$ Ol vakrt kim kullar eline biti ; vericek bcnin saE eliE dverel€r yohsa aol elime mi rereler. (Tez. Bo. Xv. 110

! Ye anna tol ki virildi antn bitisi saE eline, pcs eydiiroLun benim kitabmr.

Verelor cline lara bitisinKarara karaya kara bitisin

Solundan gele kdire bitisiAzabu ire Lefiro itisi

(cer. Es. xv. m2)

( M,t an XY sltl

Jy,haT xv' 31t':

! .. . Bu tudrn idi ki PeygaEber Aleyhitsclam ktyanct 8&nnrde es edn bitisi sol elhden virilit didi,

(ca. Es. XV. fl)

! KasaD imall Kur'an okuea, kryamer giinij bitil.i olunduFb

arnak gcrek. (cena xv' 269)

S Kaga)! kol.nn ,'usa Hak'la6na dort hnsmo vcre Ervd

bitisin ss! €line verelor. Ikinci... ilr^"" XV' lt)

g Bunun gibi Dn'Dinle.ilir ki bitiloli .r,l.r 8 t ctl!:ic ,:nlyl. . , t lraimctc vc cenreie visrl olalar. I k1' Mt Xv aot "'

6 1 8

Page 358: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: Baslasrmn bitini aYLlanak'

*l*i".'r" **' "-teir mi biiler? (Atc' xu' 2e )

il :'.:-::":*:; :'.',1: ^ *"'ffi "l'P;l;lll-t! . bano istimelet veft' ( re'e'

i"r" <S.,r ter.] . . ve keqi hsEl otlaBllllr' sdv'

,?iiu- +. *;' ju*."k, ilill"ilrui,, . *, r.,. ru1

. , L^--, ^r*-L .,tmrk.r.l. Meyrlaaa gelmek' hlsn olmak' grkmak

nu! qil.ayet eylene yadan@fa giirdnm deyii-

"il "iuir.. iu"",,'...u,.", iilll" T ilrl, ",,.,,,,

gctirB€L, Ltltl etmek'

*#il*l"Xli'iff'n'"** (Iek' xlv' 5'1)

rsdsiiDdutarE'-!dt!n.:'.'"-Yi:'il",-fJ""*'-fl i"ffi ,il ffi , o,-"- b"'r-l' h-,'i ":;frn s::';)i - - . l ^ € r '

ir ne siiz lol ki c$dan biter ir"d;XrX;E*;; (Fuh' xrv' a)

:Jff'":*ff'""J1#;:,.* (snh'xrv'124)' disl v6d eens oEld diri diite ve atruL-kavi diq biter'

(Mn s i ' x lv ' xv ' )

tre bitct;r ahrmdan

r EnesBir deBil giinahmdan

beEii d€ryi! ol geq itten

bitmez j.l &bet'oilbten

( l t ' o .h i ' " . xv .2 '2 )

(R seni. XV' 292)

621

biten; toqla giderir' (Mit $i xlv-xv 45-2)

,tr bitetr i, daBArrara e-ll'_,"i i:Y-:"[1,""'J:derler. Nirekim y"*LtT lt t"t" ' ' ," , ,- '- f *u ^- r,

in der ler , b idbine t i ryu dcr le ' lHL'otn ' ^ t u ' ' l

KiBe ye;Bek l,itidi f.iDo e.)nek (yu'. HLnd| XV, 88 .2) 1

(cd,n. xv. %)

Go:rileresna miiliirhbirbiti IYe ali bi"e

t Mukadrt€r olmak, k*met olnal.

Qii b€n ottiFE fiLr Yanhq illligNe Lim bitiDir !:jt iso ol imig iq (Siih. XIV. 23s)I(oouk sersi ki bulu' koDmaEe Y€rYineg ur.lug'u.' bitiidnliin ;ls;1 yu (Itk.XIV. 163.2)

S Koruk Emdugur yeDer bitiiiliiliin ql';l vu. 1n^. Xr.i1

Der"reilolde.n cihanrla sarh-r felek

Bu Eeselilir uEiluBun yeDez kotruk

bitidii$in yer bu soze Hak tamk

bititnek ! l. Takilit etm€L, nasiletmek, yazmak'

Yalaadmqa bu cevri bititme qi:r

Bu dewamin sibi devri bititme

Hem yaz mq idiigbu bitide

QiiIl yiiziir gormok bi'e Hak bitide "i+Can n barr Yolrma krlam feihCiiole bu iller se rdir eY Paqa

Dir Ahad Bey i6ter idik bu giirlii

Hak bugiin bititti.t!! itbu diigiinn

Bu iti setr bititme .i1 8el neii

Ki llarh ede Hinde Penahr

€ Anelid dva ile oderlerc Litap ede AJlah diiri sd ilo Lin ol

adr Hak Taela iimmet'i Muhlmmede bilitmesii! i'-Et'

( Miir' xv. 396)

Hak sana hizmet bititsii:l ,)Jj:t krl dua

i"y*. t.l-*J-,nu -a-*i (va'hllt xv' t61'I)

Su suda! kia size bitirr i.t!r AIeh

i" *a- ti- size nzLerr; Allah ( uuha'n xv' at"

g raDi heneyrediiEii Lutsuzrarun ".u*ATr.#:"i"i..jlt

(Hwe. xIV. ru) 1

(E 'ei Xt/' 52) '

( 5"h. S xt/l 62t)'

(Ent{i' Xt' 46)

620

Page 359: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

valflan bulunal

i -.r bi.im.I.

bitiin i;r ormaz kesiler

cai ali satun olmaz

Lis ns Yire bitiin tr

Bntun olsrak'

DiiateD€,trdin hac6tin bitiir ir

bitnt€.

Btuiltirmek, kaynsitrmak.

bftiili ;r'1 akmavmca dutm'mak ger€k '

(Mn . 6 i X IV - XV 87 ' I )

t l. Peyda etmck, hasrl etmek' mcydana g'tirdek'

q rsraP bi tErekrr v ' Lavukr ' hrm.ve rar bi ! i i 'c ' r ' r

; : - - : , ' . " ' l v d d i s d t ' ^ t r ' I t ' 2 )

:vlel b nrvor korlulu ittir anma €enin erlieine vc

"'"ii"" .i ruy,t"" kin beni arzuna iritcsin EAer anr

il.,<,,-- *"s ve zshnci snresi- olu'6sr' '(Ke I ' X lY s ' 2 )

i riis t arar 6tti, otudu

t-fikrindo nc ne3ue bitiiflln

(Gih)ahi. XVL 95)

boyun ( Feth' xIV' l7)

olmaz ( Ith, XIV' 202 ' I )

(Dah xlv i9)

ki senin dahi hqcetiini

GnIs. xv 2a' t)

!yr& gaYette bitriim f'iryiice vn etratl uqlum

i katutrryi Lavut&lar' diiEBeyelct biriinile'lt' giil y&

"* iJi". in uoo"- n*;' li::fi:l:' ;;l,il?:',";

onulEaz Yatala bitn'

(Yadigat. XIV. 12s ' 1)y6stu6u iledijJ.leri ot daLi

621

Page 360: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

,a^- ' ; . xy. 138 - I)aahi bizcilelin j+i imtr dror' I r r' 2e

lT#:'l#HiiI,*T:""lHt(K. u. xv.37)

: -r bi'cil€Yitr'

Biritr tarafitarzdal

vbalain ey saba bizden i'i elill sy-aFn.itP

yiiiinii gozii"ii "u' o*"* una_oo.

. xw. i0)

: -r b;zdcn Yeiler'

rL : Aciz, diiqLiin, nuhtaq'

il1':iliili"H:'i'"'i't}',;"1i'Ii ( Kae' xlv' 2 )'.rrt k&lndatlarr I erkediP bir bigdtre bdfe uvuP

(Hamza Xtt 26' 79 )

dahi bizcileyitr namaz kftda!, oruq dutatl'r'

(Yiiz, Hd. XIV' 194)

in u^<---r umudu, Emet So]'unwr st'!t '

( De& XIv' le)

Girg'r€Fn) : BiziE sibi'

tBezgir,bizat.

.rra, [ro.] : Bizsir f i a",t -ffiff. xvr. tt .z)

yclror, (bizdel iYiler) | Pei' Ci'r'

*i-- It belirl[ aek:r LubaH cihan qim{i

dima k hazer scrm-iilfe! olda bizdetr rvt'rc" | N e d i n X V I I L )

ni,s,1 [Fcl : cin nalasmadr.ki.ftv':l,1tl']T;I""Yjl;'"';;1,,!:,;;;;f I ann xv I It' xtx' ts3)

625

biz, (bitz) : Bez, kuBar.

gah ititti bu sitzu dedi ki tizVe n yohsu.la altun u ak9a, biz i?Kamusu Lalqr erk3ln Ferruh'a dzDitte ta 96hre varmca aA! hiz ,!

Itriiliir.

a uq arqD Drz ll .

g rert Ji [Fd.] : Biz ; aner.

3 D'r yuE Drz &r ur Dm ai9r4(r,r.

Oku''ucu ceDr'ediip gitnderdile! tizB e btu ce altunlu agu biz

624

g Kan Tural altudu ince k€ten bizini i-ir bitiEe sar&.(Deda. E. xrv. r|e)

$ Mezbur zinniniIl zimaetindc biz boyasr bahashdan ili birBekiz akqa hakloE vardu. (5i.. A. XVL a, 60i)

S ... CiEerden dahi bi! damar gelir, ynreLten dahi bn danr!gelir iign kau,irr qol ince biz argacr direzisl gili bili bfilo

I Paqa ycDeg€ miidavonet otmok. srmrg snniikleri biu*(Mii. $i. xIv - xv. "t;: '

$ Tiz bir eenah geririrler. r&e et parelorin..yeJi y.filF dillcve iizerine rniinalip oerhenrer urup ̂ tT;:,;:ii,:$

(siih. xrv. n)

(Isk, XIV. 316 - t)

(Huain. Xv.54-2)

(Sic. B. x./. 1,78)

(Sth. Ac. xV. 10'2)

(Sic, K. XV. 1' 311)

(Eanidi xvL 48)

6 Fe!' .,i [ra.l : Bijz ;, an ve i,riimcel i'i^r. *rr. rl

S serl. 3- [/..] : Biz ;r a'1. vo Lalu olnik.

I Bob. XVI. I' n"

g Fert + [Fd.] : Biz;, anql tar gibi. fNui. ,uu ay11' l1'2),

Dediter direfe ,p, Ifa.l niefa 6r)r IAt.l|bk 't tkdalflLf.

,;x:xul#, u

Page 361: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

burluc) : E!r.z ikli su kabr, qtttrlek'

i dedi bu sureti anszB

s6rilim a aiLmii gensizin

iirlen bod.e er, diiltii eyledim eh

H" *i'i*'ii'a* olu siinah tsiih' xtv' 24s)

ivol bir botuca t.J'1,-,r Lul koyalar.' ( M . 8 i . X I V ' X V . 1 1 4 ' 1 )

. Dokuz adet gultrq !e bir sikke-i hasenF. ve ili viiz otuz

"r- btuboducun -\,r, isine koyuP eviEde h zevleDie idiD'

' : ' (sic. A. xvl. 3, 945)

halh 9am sEacndatr buduq eJ'.n yaparla!, Tii*gedo

i batdaklara budue de eL (En XVII'2'400)

dotr FAtma'ya ilet ve vergil.(Tebareke. XIv- s4 ' 2)

boE i:: 30, niinakkae tafta boB 40 . .(Sic. B. xVI. 12 ' ls, 13)

:. F het bir boE i rl fotr hazF scldi. ol seat lazu boEu Lri

4t i , geydi. lTe" ' A4' XVI q - 1)

rdan icinde bumz ararLen bulunaa iki nakreL boE L.i'r vo

lahsll vastik we bn nakrqh minde! ve .(Sic ' B' XV 5' 393)

! -+ buFnak.

: + brE!rs*.

bot

u bucul arerD Karanao bogass' r--u, agul ilF bir

tcn ";.di-.

(Sic' A' XVl T' ta1)

'. Bir cuka kaftan dahi ve bn kara boga$ d'u, tolama

o i ld estirek... . (Sic' B xv' s' 18)

(bo!ur) r Kalm eu.lha bezi

627 j

birlelc : --r hi'l€Dg€c.

bizlengec, (bizlcnc, bizl€dgic) ! Yn4 Layvanlarmr "lirmek iqir

ku]Ianda4 ucu siari demirli de6:n€L.

5 Ee6e solBuqlar: Bugi i r L,anda gidemin? 4n, Liztenaoc

eir, bilir d.Bk. ( 4ta. Xy. ia)

S Nsbis o-+ [,ar.] : lavann karru yannda bizlengoc ye .(Bab. XvI. t, ]'sa)

g Mihmez .;.{. [,r'r.] : Okee mhimezi vc bidcnsic etu;1.

g Miqrae "-r;

IA..I : Bi,re\c ett.g cnvaj jlt IFd.l: Bizle.ngec 6fr;1. (Fanir. xvr. s02)

rehva! ii sehiik.hlr

($etof. xvr. 147 )

$ Cardeval Jlir)lr [-ac.] : Ol deBrektir ki bi! ka q miktmdr

(tub. xvl. 1, 115)

(Bab. xvt. 2, 18e)

$ Merkebe eyitniqler: l+e acep tiinil ii tizolDuqEua. Eyiqnit ki; Bizlengec biliir.

olup ucuna mahnz gibi bir itlce demi! seeilnP ve bir k.e

halkadaa diiziiLmiiq bir zi!.bi aldd iffe tasma il" ddrr taratu'

rlan bendeiterler, amnla etek siilorld; Tnrkide t izlengec dcrlat'( Biiih' xwII ' xrx' 212)

$ El-FihrBez 4\ IAr.l . . . vo de&lege, ala kavlin tjgeid€F

ve bizlengec fjjr ribir ol,]lar baqr eE6erili degD'Ee d€DlI

ki uula "eeL si i rer ler. ( I<an. i t l l l - ̂ Ix 2 '210)

bi,lengic : + bizleDg€c.

bi'lil : Bize yarar.

5 IIsfta ge(t; bana yiizih gostetmedi Alir hsber gttndeldi Li4; '-

Beglifi ko, nzLrlr iltoyii git. dahi sen Ai.S,L -+t d"Eatu

Dilteag oldun covsbEda eciz oldu.E. -,- n6l(&rcc '+v ' ' ' '

626

Page 362: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: PisboBaz' obur'

Jy'u[Fc.]YivegenLr,ltt:vI:lt":,:-"::;;,ti:.Til',ii,:,lTiii';i;::l:,':"1":1f;:';1;';1l-llyr n ,"r* a" vc Dam*u rcrte{r'p ""l\ji. ,r,. ,rt . t,

li., r",r : or ki bolazr kuru r j.t"iL:]" x.i,".";;.t";

** .; tr"l : Geln'bedesi'' *":&l: ),i.'", | ;'. ' {r{,

-ek ki cok Yom"ge baris ora

' L^ i " " ' ' d 'n YaLa lamak-rlssl': BogazBr vaF'rsmaK

!v66-"--

;.l:il;:;;;, boBazn a,Eun',i'J"i;:i'i;.,*,

toluluBr : BoEaz tokluguna'

*;;. . . ' ; & tro l ' or l iu"snedir ki bolazr roru'

u* r)i), hjzm'r eder tuf:' 'tS),'; v vt I t trs - t ,l)*". xvrt ' xvrrt- t'n ' t1

! -r boE&lsEu'

, (boE&lsE! boEazlsvu' boBazlsEu dndiiEii): Grtlal'

Eeni irbu dag,leP'sin' ( 'k*dugu saar ' lcni 'zin baFlayup

H""h' i l" ' - ,r t"c"s ih LNri i ln krl a' 'va

: : - - (Tuh t ' \Y 310 )

n"i* ot* o,- gir'r crk'r' e\ v'l bolazlaguv' ': 'J':r'

;:;i"";,"il*:; tH6'ain'^'. ': '.: '

,"'"-- o'o-t" iikilir' . boEazlaBuva "'.}J+,,ui'};lt',";"'":;;;':;;;.

' " ia-"i' xv zt'21

. K,,d iiniil ldr aErza *-' ':9::11":"*:T::

t$ t ,^ otr i in. yap'rEtrrE. H* *.* ' t " l _, ,-"-,t-;-;;;" gri*" ""a*

a\ak -Y'rr sitorz'l nozo in XV SS '21

tre ursur. heman.Kolay bulduer tsi l ' i rah'- ' "rar11.:-"",. ' : . L-..

629

! f ":;tr i*'--'i:1".:**'s"" i:; T:"i-,ii:lfrq Me'bunu zimmrtide KrrsmsD bdBas8 J.eL;r'-babara4"

dorr yiit .kga bafdE va!&! (st' A vI 4' 354)

6 . . . Babanz mntevefi!-yi merkumun m€'bur Dieo zi&!i.

tiode boBast ,r,d1 bahssmdan el&iz bitr eltr.vin Lr* r[9r

LaL*r vardrr. . . | 5u. L. ^ v t. 18, 26 - t)

s zeft rjj [Fa.]: ... srk wmuhk€Drri ek€:oj,]:9:'j.:u1-I'b"zgibiiil

. canele.il a a]l.fs.r ol8' ( Biith' xvlIt'XIx'3n)

! Zend-piei .,r" !j [Fa.]: Galiz re ia,qid iplik ile srk.wEul'

bu.nlerrlaa yapnan eevaba dentr' ( Biith XVIII 'xix''rn)

bo!'!.m* : -' boEr$nal'

noFsr , + bosilc.

bo!.dnd., (boIsssDAL) lnck boia iatemek'

5 ,"". -, [.4'.]; Suu botadEak i-';3' ' (Bob XYt 2'62)

624

5 ,*"g ;,,u [l..l : heL boBasllal ;-+rr ve kut vql*!'t

vo Lii(lulmef.. (Bob' xVI 2' 12I)

! Er.i.tih'am ;1,--rr [.4r.] : Ve rrahi i:+::tr::Ti.rX:i

lotlz d.liBi : Hurkua

Klrsuz kigi di: meq'um Il''1, buru rriidnln: Lavqut l'f l

il;;;"i,s ,!,;u,,, L.u* rA t.e"l' *"r c*""1

Gznc XVII' t9)

lofez clc vcrmet : Yakalanmak, vakav e'le vernek'

5 ,*, "" u.o* etwik ite bn 6"" b"s - 't'-,'):"'i';.""i

S Az Lalirr ki boEszr da ole vhev&zdrn ' ( Mii'";i^ X| 34'38)

Bo'up kapu]' sndi ciimle sazi m( laodiai. xvt.e)

Teknr gaafil ele verdi boBazr,,jri d"'

L"- """""r,"-oq

l* 'G astat vr bogasa -:'' oal 'aincvr

Page 363: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Nle gidere.Dr. bu il'i diirii krzru boynuna bofir:ral ;J11*"j1" '

a"-. t FPrer' \ t 354 )

,14ii ii^ll [,1r.1 : Boyun-bend varibofmak t' dcdiklcri

! . i a(raf far 0.t," '** '( ;H*; . xt r. 2. Br _ | l

i.iltdc ,,j!Jl t/r'l: Boyuna taktrklan boEmrk-.;,'r:.'

| 4h xv l 8J4 )

rnilatr, giimiilton olan b@ckte' boBmak giLi' liilo gibi vc

;";ii;. "^-". (re'' K.,n' xYI so)

) bir hatru\ ki,'i hitmdon *-" **?;'i }i:ilrr;fi

trca.i ne$inleri dizmi,. Lir in". ;pliEc

;""" ""-", temala cvlevup bosmap'ir '"?'---'r.l

( Renni.. xvL 10)

ir,[Fd.]: Boytm bolrLab i'\]r. ' (6a,/l,i| xVI' 628)

, Bi" io"ili .lt.r, bofmak zivatle kahP hali aekaleten

mdletenzikrchurarbognafr,'1.r.11 nebur l{acr Mahnut

oden a l rp , . .

:ilen-bend r:o,f trol : Bo[nak i;r] krlade Elanasma'(Ni'neti XVI' 512)

d€$-bend !:;,,f [ro.] : BoBnak Li araatlar vc krzle vo

mler bovu.rlmna daLrnurlar, krlAde manasma'" (Cdf XVI l28 ' 1)

rnd r r L4r . l : Boibal lar PL- veinr i ' i ' t t loet l ; ta t l r

riloler diizrlcii ,. sarrr. I Bob Xl l l' 470)

nber .* lrcl : Hall'a ve kagnal ve bolmaL kn5d' nena-( D c s X V l 9 o ' I )

iiynrmrla iki bucakl'l bognat !!-: ola nudan'(Ta. $dhi xVI. 30 ' 1)

6tj [-4r.] : Bovrm boimaEt.( Mi iatehib' XYlI 77 '1)

631

5 Nay-i selnrn,ru [Id.] : BoEazlah r.rj;r. ( Miftah. Xv. t$

menasma. (D"$. \Vt.29;;$ Nay-i geli J]trr lF..l : BogazlaB' Ji'y,ij, {rabidr h..n

manasltra. /r* x rzr "^*\

S Nay-i seln Jrr,ru tFa.l: BoEa,t^A\ ;1, . ( Ni.neri. Xvr. sss)g Nay-i geln rr,jt [I'o.]: BoEazlavu rljra. ($6mit,XVL6S3)

boBldaEu dndiiBii : + bog{zltEr.

bog3,l4ru : + bogaztatu.

botaz yari : BoBazna {tskiin.

Ve ger gok yeye giirr bakalar anaBoEa3 yar'6 )\,-J|t ar n rlakalar ana ( Fe.h. xrv. 69)

bogn&E : + boErn8k.

bogn.L, (botnag): Gerdanl,k, kotye.

S Ya na'rere'l-ashab, itbu boEDaF alDrz tibnl-As', azttediniz.

5 Surbe d,- tno.l : Krzrr iinnk, yani cigerin y,k",, b*,;bogazlasr dtrfn. 1Ni,mai. x v r. ')111

5 Yirmi miskal altun bogmak i'r, ve yirmi bei dane inci vo

bn dana. . . (Sic. B. Xv. 3, t2'I)

s Bo\nua arru, boBmal jLr,. ^y.e-" ";;lilTi,l"),1 u

S . . . Ve tolruz boFl''lla boEmak F-r: asprr sibi olur.

&;"": A' xt" s27 )

Gel$cnd ['Ea.] : BognaL ii-.,r . (Sth At- XV tg'2)

Yc dahi bilekte bilezik 'e kulakta kiipe gibi vc dahi botaund'

bogmak j i r : gibi . . . (Leys.I Iu. XV' 62'L)

SirJe nzerire dur nisar L' lm,r s ibi ,yabDzir bo,r ' :^," ' , i t i

i;, taknr gibi. va. . . / lliinPb. \ Y):"

ss

630

Page 364: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ cenbo r+ IFo.l : Hslka ve kasnak ve botnak *r,.(Nuh. Tuh. XVIL 66.2l

$ Mitnala .i; l,{'.1. serden-bend-i p.hin ;. !i,tf",'Hrtlula! boyunlarDa takr'E' l,led. ki Tii.kid" b;&fjrJr tabir olunu'.

(Aks. XVII - XVIIT. 442.2)bllmrkhrm.k : Bofiraak rrenilen gerd&n]* takhmaL.

S Hiq bil batun kiri hilmden ahson boBnak ile boBnaklan&rdr,Jr-ti;,, . ( R@. Ah. XW. Wj

boBu! : BoFu,n, |n{{sal.

tsak ol banna&ns ki bolun bolui ;1 ",3:Dnznptiii kimi incc kini yoEuJr ( Ferh. XIV.7A)

$ Snenyle gdksiindc aitylo diilttii ki yedi boEun U;r, ileli gcgrL(AnteL XIV. 2,275)

! Beqinci ycr iqinde akrepler vardurur katrlar gibi ve kulauller siign gibi, deBnesinin ku)tuEuda ugyiiz alta$ boBur u{

( Enb XIv t t )

0 BoEuJuca otu derler, boEDu ii qok olur, kiikii ak olur'boEun boE i olur. ( lrl Bdy. XIY, fi)

! Te onuziran bamak uolna gclincc bi! fehEcylc atla 8!t

ki'n bllnca bogu ar };r ye bend-Lntala! yerli yerilce Hd!

(itti""i. xv. rtt)

g Soz dokuz bogundru,r,J"i bogs boga soyle. (!lb Xv' 18)

5 Kal.Din yi iz boiuru r- tar. h" ' ik i boAunun uasr Ul yu

y, lhk yot, lur. r Zad Xl is l

$ Ben<lo -., lFd.l: BaE vo bogun iiJi. ( Miltdh Xv'60

S . .. ILi ba.e barEaE,yle ili on{ ba'maFn,n on3 boSt

nuhkem tutrak... (Atilit XVI'

Bofurlardan kesin ba:ma]lannrYannz bir birii omaklsnm lE4 S'xvt'

632

[.Cc.] : Bogu i3,1. ($olnit. XVL 397)

kryrugun iieyii, alt!ry bogunu var, iei tlolu aludur.(Ta. $ahi. XvL tt - 2)

r;Jl [,4r.] : Kaatfln ili boiunuur JEr, atisr.(Tercendn. xvl. 130 - 1)

g: [,.tr.] : Otun ve agacln tonulcu&u ve boEu.tru.( Bdb. xvt. 2' u|)

r,- [Fa.] : Uvak ve bilek ve barnaklann boE'unu ;;] .(Csf. xv|. s3 ' 1)

kih Jf.rrjj [ro.] : Sallld boBuu.(Ni 'net i . XVI .351)

botunu.(Det. xvl. 323 - 2)

dort boFEu vard,r.( R&at. XVI- 560)

Lah 'nJJirj [Fa.] : SaEan

ieinde bir kanq vardE. Anm

aglua wrdu azularn ditktii. akrcbe rudu bo6u-i,;brr k6ti, ti kim Arlen ollamn lncitncycler.

('fd. $dhi. XvI. 121 - 2)

^e * J lAt.), bend-i cnsiirt ;:ir! [Fo.l : Pamakbogunu. (Ak . Xt/ll - XVIII. 160 - 1)

rr: Kcndi kendini bodnak.

.nEE ka.llr i6en ugunuMaa ip LEE,p boBu4urun

ldtlcileD egirip uEul1ulumS',m{lah ip b,reg'p boBuluro

(I) | + brg,rtlal.

($eh- $_ xvr. 237 )

. ,g. / .S. i r . S. XVI. l I32)

633

Page 365: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

hogurthk (II) : Grttak, bogaz.

S El-[:n:u! ]rq1r {.4r.l : . . . I{utLum Eanasuadrr. . .

.he- bolarda bogurrtak baelrdaLi ),um!uya derir.Li bogazu f€zesuda iki ra.; vara. Iala*k h"".4,r,- L--- L-- , .ti

bid hava Sinipfl.ill':;;1'ii.:Hi-u;ffi ;:""1t:j,,#(KaB. Xvrlt. X ti. r.,;;,5 ryancere.,:! 1.4..1 : Nefe borusudur ki ,

'"'

bdrak rabir orunur. , ",,rr.

. tlilli o"gl::tt"erlra\ taDrr orunul. (u"nt". S. xvrrr - irx-iij

S Uurk{Ley ,rrj*.- Jra.l : Nay-i gerndu! ki boEazda r,"-.qarap mecrasrdrr. Bogurrtal ;J;, .lerler.(Biirh, XyrII - XrX. 24?)boguz : Boge_

s :*ilrTilff:

or avrahr bosuzura !:j4 sitti, rorok sirt

brEulansk : Bo*a,ranak.

( Ket' xI v' 18)

BoBuzladr ,rJ!jr+ yidi ot at 6tiniDjltedi lil hill n hii4aetini ( <)enl. Dai, XI/,257)BoEuzladr .rrjj,t rcvan iiz<lii derimiAyrd, bi.LirDder peykerimi (Qery. Dai. xt/.247)

bolge : BoEea, bohea, biiyiik e&ulGdriir bjr bokgai r,.;rr almrkucaEaGodp hatuu sindi bir bucaga (geh. S. xyr. t2J)

5 . . . , Ve bir kileiik bokea {i, ve ddrt Mckr.e 6abluu, }ircttnk ve bir . .. (Sic. K. Xtr. B, i12)

bota Ljm : + botay l.i.

bolaltmak : Botlattrnnak, eoBaltmak.

634

bol.

' diirlii aEagtar bolat 'iJi odu!.lar derdiler'(Enb' XIv' 149 )

: -+ bolaY Li.

i Qora &in, bolay Lr' bolay kim) : Ola ki, belki' iasallal'

ffi.:'fl.iffi;Xfll, ^\,\^ ( yuz. serd. xr r r. ss )ki aljr aJnm gore e8ug€Ye'gol-"

1"". bir kez sityley€ (Yuz' $evd XIII' 59)

i feryat ede bu gez bed Lt i $r1 A. iai t6l i im i t t i /yutrus XI l l ' XlV 30)

av kim !r bir ta k ile katlediP kurtulavuz ilidile!'

(Honza xlv' 37' 5)

,, edreyin seni, bolay ki .! tn her giin b6yle bnin getiresin'

i (Hamza XII/' t, 14s)

(Antet ' XlV 2,705)

araya, bolay ki,!.y bir iz bula. (Antar' XIV' 2' I1)

fiay kr.i-l-;r ol Beni'Kh6ae esi e n kurtaram'

kih l-'J]c bir iE ola tedbir ile

e La lFa leri kula

olinc ti.'i kaza vii kemai ecel

(siih. xlv. 179)

tail aydur : Mile Dumrul Alhhn TaAJanIn e&i bityle oldu

n Deli Dunrul ranr yennc cao bulsu. mu ro' azat olsun'

ii. Deli Dumnl aydur : Men nice can bDlavm, me$u bi!

ca baba$, bir karr anan var; gel gidelin ikisinden b i

ki .i'r3: catn ..re. algrl ( D e d e . x I / . 8 3 )

ry ki beni eyleyc ya Rap nigar eccl (Llesihi' Xv' 73)

ri havfinden kaganz, dupradm, bolavki'!r gesibil+lim'( Miislin XV l' 127)

Lefir knnaEa seninle cengdeni bolayki r!, k,ram eok firenk (E^rQi' XV Ta)

635

Page 366: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Gele bolay ki.(Jy eyl& baqrEuza ( Satdtia. XV. bt)$ Bize nabilar edin. sizir lnnbare!. nefesinjrden bi?iD bu 6r,

sdblnEiiz bolay Lis'J, di.il". ' Mii". Xv. ;i;Varalrm ol s6liLa hatlEa gel

Tuta.Lm fal seni bu itii&nze

OIa yiiziinden beli bolay ki hall

Didi Mihr da tut dilin ho! varOla asan bolay ki bu diiqvar

I Ben dshi a'ra oyLiitreyin. Bolay !.i "fl .;1 ol a.lt manebo.-. I

dahi yetirem. lcindr. Xi';ra

S Mdillil, bizim 6,pr'm'zdrtr ol6a g"rel. sqa mat ,e.ir^-.ibota !.in prr bizim iizerimize harceyteye.

-'qcq,-,

(Lets. Ar. Xv. tJJ)

(zeh. xvr.62)

(Mi.i. xyr, t35)$ .. . Gel var su kelama anla.a istieelet eyle, bolay ki$,

Rumillii leni gitrucek bize meyledel6!. (A9. XVI. SB)

$ Bu rlanlar bu pewaneler bolay ki ytuiiyiidimiiz ana holgelc deyii seEirdiirler. BegeDDek an,n b.g.hoebidur.

Dedi Beh.aB sel bir earc eyl6Bolay ki ed€viiz gitmege hiyte ($"1, $.Diige M€cru bolay ki ylnrma riiz{ kryametteAnmla sttyleieydim gektiEim alam firkatre

(HAbd xvII 433)'A'yan{ devlet biri birine bed-dud etseler bolay ki SultdSclim'e veztu ol:sD derler idi. ( Sorak. XiI L 229 - 2)

Affetmeleri ihtimali baittir. Biz 6a.y ederiz bolay Li 4)rhalas edebileydik. ( Nai:mL XVII - XWII. 3,87)

BolayLi hrfzedeAllah ol duadan kimOla dilenci mnnacatr gibi bite'sir fso6r. X'/I I.XV I.2l)

lzzet bolay t iK, - Sr i r r qrn i i t uyudrraCeld i "abah-r har t , n . sabr otdu bab.r larh

l Mol ta \ IX ' 224)

Bab,n \ ereydiscni bolay k i@ i r ) r , ac\et i r . . , / r lSayc^dF b iz d" rarrnrnz belk i )a lya lyor{ .

\ t^ ' "

(s*. xrl)

xvI.944)

636

ir lirlre krrmtul put 480, bolka.ilr ma'a hurda ebrbim.

5!l -) bohy ti

: Huka

(Sic. B. xvl. 12 ' ls' 11)

r Olrrak.

(Ley. Ar, XV. u2)

( Ruseni. xv.280)

a$k godii bityar bolu r,Iir lefet ga;P sttzii giryan bolurfes ga;p sttzii giryan bolur (Ko&. XIV' 588)

drlJ{ lEirmi sekiz ee)Mil kue!

ft Lwrfu b dn.e eY bihaber ( Bes. xv. 5)

olmadlm lJ]rr ben miiptela vaslma yarin dest-!e6(Cen, XV. 97)

kiE : Kan ol bana gerik tutuP bed ko)'up taPtuBuru'

s16o sizi bu azabdan kurtalsa ne bolur rL .(Lers. Ar. xv. 407 )

ol azib buElara diinyada yle arozrn bolu, ant hiq

bilurl bolur rsler adm igitgeg

hui gorgeg tabu krlgay

bu nevi' ma'rifet sebeb'i necat bolumaz ;11.(Irsad, Xv, 106)

;. Yc tamarlar rreaktat Ee6ab6ind€ ve siinnkleri daBlar

. V€ cefa lekmedin hi9 salik maksud. dest-re6 bolmaz(Hadiha. xVI. 1s3'1)

,1,.1 [,1..] : Dazlak olnak ve erlpak oldak vo kavlak

k ,;rr. (Bob. XVI. I, 440)

eshde boldu .!rLr.

' ce l i le pen- i \ i icuduu ) akd 'yecenalden bola mr .tr eeemi ruEeni (Lanii.XVI.a'2)

('ra. $&i. XvI. 18 - t)

bu Osnanollu ile bizim yek diilm€miz n€ bolui.( Ae. xvl. 2i4)

637

Page 367: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

IobE* : qol saynak, fok g6rner.

$ Iatilzer 1!*t llr.l : Nesloyi bolsmal ljr& .

bor (r), (po!): sirrrmemir, ots,ir, p"k rop,*:M xvl' 2's)

Eey\t IAt.l ii peyle! [.d.] : tol*r ruy 11":l

o :*"rr.

Gok: se'a[,{'.] wnaanatr [Fd.]; t"r r"'#t;,X*1r,.i ii ".r.a ,q_ 1lj(Nu, Ce". XntI.. 4s)

$ E_l-gaoir ,,llr [li] : AIa - kavlin ,ol srra d€dr ki hchtrB6kiinp sspan girmoeig ok Li bor J, tebit otunu!.

(Kan. XVIIr _ xlx. 2, 5S) .Et-.atLi& 'JJ*t

lALlt . .. Ve topraF peL tar, ve poL ryero dent. tx" . Xvttt - Xtx. t. nij$ $ec e., Iao.l : Ol ak v€ sutp zelile rlenir Li anda rcbat !u.

mr nadir bitip hububat rmtctei kat,a! bitmiye, Tinlid.por 14 tabn oluui. ( Btirh, XVIII " XIX. Jtg)

bor (II) : Boz,boz renk.

$ Eqleb ,-..jl lA..l , Bot ), ar. ( Miftah. xY. 18)bora (?) ! Mader efintiri, narleu ciirufu (?)

$ H6efo.jL- [,1'.1 : Yabena ar,lacak ciiliiatii ve siinn, borir( Bob. XVL 1,166)

! EI-husafe .rL! t{Ll ... ve giimii, bolasms a,,.r, det t,(Kam. XqII - xIX 2, 0)

borar: Bora, irtmalr, dpili yaEnur.

5 U! giin iig gece, ksr, tipi, borar jLr,6ksi! olnadr(Et. XVII. 2' 128) .Yaru eDanor i \ ar sobin otsun

Sekla dattar borra'ndan kramdan (Karo. Xtt .109)

IlFn.i s'lflnca gdriiren daB dYoksa Tiirknen itibaeD L('|at.n 15a,. oia,ugt". Xfl.

638

. Ndn kimesneniD'bir

bortkl .;j,tt

r A.lecskh, rlacal aahibi.

'raanda al|m.lurua vaktr yGtigse matrn dilerdi, borgluvorirdi; borg irai.eJ err birez dahi Eiihler ve rdi.

: Boru.(c@- Es. xv.78)

u sabays yauku veldi.(4f4. set. xv. 118 - 1)

borgular /J;Jr avrd koh

(borhB) : Stuiilnedir tarla.

ile borlagumu ait:e ndeyimkiae ko''up gideyin (Mon. T6Jr. XIV.2Sa,

Deveyavrusu.

bi! atc., luraF delik rorun devesikpJ arvana dcvesi ve. ..uBulan,p. ..

(S;c. B. xv. 3, 364)! --r borlam*.

lr [1..] : K&leye kaar esen yet, ana bolyaz jlrr dcder.(Bob. XVL t. SO)

: Botaltmak.

bLcr bana etti havale mijgarunnelgis-i qetmir botandDncayadak ir+r,.uuj

(5. Vehbi. XVIIL 26? ): Bogalmak, bo9 kalmak.

bu sdze atzm agtr, agzr agoctan botmdr drjlj-! hava-

Lopuben Lavaya diigergJcncak bogaaur jut n.e$s

tim diiier ii ycre boyatrFhLza enD uykudan uyamr ( siik. xrv. 43)

av.ata igiitseler yiiliindo! bosstrn ur.(Mn. .i. xlv - xv. 28 - r)

639

.!r€a diirtii. (Kel. XIV. sl- 2)

Page 368: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

boiatmak : Boraltmak.

Boeatmadh q,p-,l sebi! apama 6uya lRueeni. XV.fA)

Ge! felek knple ni nfu idnben boqadur r{-:_tDehr neyhanesiie var suci vam eyl. bugiirl

(Ddi. xv. u)Gitziimden aktr yagm oyledi $ahadeti hemBogatd,lar ,I-,L.tLrrr satr&sln Da e tolu krrebi

(Nisa. Tu. XvlI. t73 - t)boq bigarduk : Kdr baEE8ak.

$ lfak TalJa ol a'vcr didil,leri boq baEarsugu &, jt \o

mu4rur k;o ycl Larqr ana siD, Bifl baBarsuda sur .tn 'yG( H a s n x v 6 l ' I )

bog biiBii! : BiiEiirnr ete ve kalqs kemitleri araundaki bot ll'd' .g Tehigah "K3 [Fo.] : Hasaia manasma, bor b.iEiir'

S YiireBi! ol yola.uE yaft' yclhe HsL Taala bir g.F"t -r.siiDiik kaplk eyleni{tir kim aEalu 6'ter, duaelaan bir ffne boqanrp -rl-, yiircge dirkiiliip belal. etm.rb€L i(ir.

(Ha,oid. XV. s?.2)

$ Ceni.-i teveuadan boqanar iLr, bizim tevella-* ku.". id.,snea bizim tevellam,zdan bogsnan bir yede L.ra. etq6J

Frsrr. n fic erir ka^ Lmdu o^E"bun( B"kt"' xv i;)

Orug -ay'llrda boganm4 u! Lrr cema ditndiiler heDan(yahlo Bet. XVr. sr)

$ Henan ki kise vc ev boqatrw erinrlen ueaqll.(Tib. xvt.220)

( ii4"i xw. a)! Tchisah ,Kj [Fa.l : Boq boEnlrt] .nt. (Sanit. XVI' 110)

s . . . . Bdrik qnd re[ig]-h.r o ,r .L[-- i.: 4,, lF..] , A"'n- Tbitgii'n inc. oldu de6.Lri!. ( Aks. tVII - Yvlll aal ''

Kerah c-' [,4..]: Boe LoEiirrtr !-Jl(At6' xt4II 'af i I l ' t6o'

6t{)

tar.l u pcutdur [r?r.] : iyegn; eglidi! : efkam [l;.],eigeftF".l

r-:r IFd.l ii 6ulle .ii- [,{r.] : bor boBiir ))r' ;}'' oltuigobekrir: siinc [,rrl, naf [rol

( Naz. Ca. XVIII. 87)

eh ,K=; Ira.l : Boe biilnr r:lr !"rr tabir olunaa mev-,batr i1c pehln beynidir. fBt". XVI .- XIX. 194)

r Scrbest buakmak.

ryudugctirin tut8urlarrtutula uErayrcaEaz eeli

gibi gey elen gntuedin

ara yara knrg ur.n goreedidusuiu baBl, setirh k'airbo! komaEa ai !)r, yar:r aslan (Siih. XIV.181)

nh : l. Scrber brakmak, kendi haline rerL etmek.

J-rl [lr.l: ...Bir adaml kendi ley vc iradcsine

tylp ho&er olarak bo,.lamak .;-i4i menasrnadrr'(Katu, XVII I - XIX. 3, 119)

dAdcn !,1, r'jl [I'o.]: Boqlanak .,,tl-] ve terk v€

(Bt i rh. XVII I - XIX. 30)

€ylcmek vo bir kimseyi dariup haEretlcndirmek ver trhr bir sobet'le rnuztarip !e bizar etDte}.ten kinayed;.

nnld rj{ [I'o.] : SaBl,k ve ecnlik ve selAeet maras,nallr..senlebck \ c vcde rnanasna gelir . . Ve bil-kinliye vazgee-

v6 el sekuck !c boqlamak ;D' ye feraBat CelEeL(Bibh, xvl l l " xlx. 105)

Hali krlnak vo bo aEak i.1,.(Ban XvI. 1, s)

, Bogaltmak.

:i:;l I.r'.1 :

: Tcrked nek.'ya grslet ohnaz nasiva botlannalaDca ..JJ-r1

(Kuddus;. XIx- 178)

641

Page 369: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

br tAr.l, Borrayrc, u.l.rj' "lT,ul"]v,. ,. uu

J* rrr.r: D€vereri p,,tu, "f;;:gvr. t, e0)

S-l ' I ,4r. l : . . ve dabi bir defalot lavP Ji ' art*

w a n ' i u r , d e t e y e d a b i b [ ' o " t ' " . , . , , . . , , ,(Tercenan. XVI 164 ' t)

yavruLyacak dum@a gelmek'

Botr.earr oran,", /ijrl _17r.]1',

"t-t boduC .

olmdr : Deve

): ToLuEu PastllDa geme n

i' ',Jr- Fr.l :

, ,1 . fFo. l : Did ik te boi ru) t ' r teb i ro l | rnd se\bdi r

1,?"1,i .'.iJJ vt" titr iueriDde.a) auar.".a,qekdrd( Biith. XVIII - XIX' 608)

: Dig ideve erkekis temeki?)

rnl .ry' tlr.l : Botlacr iken vine boturasan u-l)r1(Bab. XvI ' 2' 313)

yapnmasrada kultanrlan

i : -^- - - - .^ -^Lr . . l . t i re on d jan boy 3r lobumu bu'N o u a l v . r e d _ " " b - , , , : \ ' t v < ? - r l

.fi ffi;T;.: rvoaisa' xrv' s3'2)

a.F -.r u**" kjm ieegtuiinae i.a.Y"'l1:il 1;S;L'"1tJi#t"';-' "

tv;;t'l' r Y odisa' x I t' I I s'2 )

rl*t1 Jr+r tFdl : Bov ,r, otu ki mechurd:: Y# H;

f;.:;#J;il''-;;;"' (Ni'nai;xu,I'6e)."t" .-o'l;,.f : Bov ,r; dediLreri n"sne li bububafar'

I A h X V I 3 t 4 l

ika n ,i lfo l: tsn-; q'Dbelihdir ki tabid' hulb€ ve fiir'

il"i;i-T;i,' ; ;. 'obumura bov..tuhu'nu j'd'u'eri

i l : : " ' " * t " '

' - ' - ' 1ai ; , t . kr t r t .x tx. ut)

64?

bogluk r BoSanmrg o)ma.

$ Mel€k'h Resnl'dcn n9 talik boElufura,c-Ll] hiil,molundn.(Sic. B. XV. I, al?)

bos olmsk : Bo9 durrnak.FolaBat *lillr.l : dahi boe olnak ilrr .i' bolaBat [.'1r.]l

sozdo uz ol,nit

boq solmak; Bo5 b.akmak. rcea' Ke' xvll ?a)

Di katBaga : hem ilhak [''{r']' bo! salmaEa r^\- ;' di '

rtlak irl [,4r.1(C.r. Ke. XVII. tJ)

botlacr, (potlao) : Gebe (deve)'

$ Ol ki kuzlacr ko;'unu var, ya botlao qL;' dcvcsi var' beniiDlc

gelmesiin. (HaY xV 72)

Q Evitti : Ya Salih, itbu kayadan bizim igin bi! bcatuge beucr

on ayl,k botlacr 6! rreve erkargtl (Enl' XIV 127)

$ Kenuf itt [,4r.] : Botlacr d:iirl iken yine botuasan niia'

(Bab. XVI . 2 ' i13)

S Zect )-) lAt l I Botlacr d-'djrr deve kiiseniDi brrakmak'' it"t. xvr. t, tc)

3-::;ri-"J*l;.?,:Tilii,ilffi I::T;H"tr;;i::I;)Miny€ .i [.4,]: Deyenh porrac, *"i.""":y;i.;::f")

bo.ldlrte (porknaL, hortl.glolk) . Deve yaanlaaLD- . . , , . m2)

S D.veler ; bonlad ' . r . i , r , ( lapr ' t r r ' ' ' '

RiLLat ediP hirl gjbi hottla'lr

A wu dr san bagrnp bor t lad I . t ' r ' i r l ls Jr 'XtV'X ' " " ' - .

64;'

5 Rma 'r+r llr.l : Te'hir etnek ""

tnv-"l ' ".d""i,),"ttJ":6

.r-.i, yakD olmak. ( Bot'' ^ "'

Page 370: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

, i ,J lFd. t ; A i i re t ve LaimdL k i T i i lL ido bov debi i r '

ri irfa;. tLa $ch' xvllt ' 32 ' t )

b en-ul[lr.] : Bir pederir ziiditetinder miinlaiP olan

"t -. i*"u-. l"y.i"ae boy .rr ve o1'mak tabir oluru'

(Kan. XvtII 'xIX. 3' 322)

!'!e .jL+ lFd l : Kavm !e Labile d-ilT:Il ve aflrt re

i lv -a"* ' ' ' "a, . : (B xvt l t 'x tx 2sB)

ln ! Beder, viicut.

nriil ana verdidi gitnnlsiizijn

.rii vddr Ka)'tas'a \erdi sijziin

katr Terit'e and igtidi

oyrm kanuYu verir oYua.ikli! ton ;tnie atrln bo)'una lrl

; soz, hiyle bo]'una Ln ton bigtiili( snh. xrv. 203)

(snh. xlv. 139)

: Derece, me €br, ayat.

i bo)runda 'r-:J1 iki Yiiz bin ditir

Boya.

i"- ft-"i;.a't ei"gr' (ls Xrv ' xv 208)

i setr htb{ saflctten uYcbdur

uuUa' Uoy-agma .=L "

boyatdur (Rut'^

rkeb bir bo) aksr !'.4r' knPii!" ol

otup durrn [6geh yanJrp yol t ̂ u tent

xv.2)

xv.6e)

tni s€r Lab{ gafletten uyardur

r&uklar boyaE na boYaadu ,xqrr

rMeyarkokii.

(Rveeni XV,2)

. iYa'Lup' l"y in Lofruu ' iyaha boyudLmrrrr rL-" ' ! ' : '' ( , 4 4 x t l . 2 6 8 )

u'a-sns v6tr i . bo\ 'an d ib i r ' j ! t rnntrd i ld i i r '' ( l l i i s i } ' t v - xv 57 ' l )

rri}i -: iL,y uit"d;rdi" h-"i";";r;i*i,i .WtIi ;645

6 SelB,z:J [Fa]: lsni hulbedir " Ie- Turr ' lde n.baru\

" i "" . . , ""

tohunua boy tohurru dedikler ' ncbal l rr '

I B n t h . ̂v l l I ' x t X . 3 s 7 )

6 El-hrnbe 9u r [lr.] : Tnrkide boy ,rit ve-tohuura bovtoLub!

rtlak o,u.oar galle ieoidir' Edraz{ sadr;ryeye ve su'd ve hd.

sandrn taiitel.v"icrbv \ e bevasrr ilhrleriie ve ar[ a r e ' 1gn

i. -e." ." e".au'" ni ' f i ve ralviv ' r- i ' 'Eada d' i [ 'L l '

e*rdir. (Ka',l". XVIII - XIX. 1, til)

hoy (II) : Bi! ainetin kollantqdas her biri'

g E!-ver be6rerini, boy a,, nokerreri. tiH,i:?l"l;;;

Kim ol valdiglnca Yola il n b oY

Tavar n kigi bula vii 9a! n knY

A Resul Aleyhisselan zamall'tna yakn Bayat boludan j+r''

ri"'r". ei. derler bir er koPtu (Derte xlv 3)

6 Tau TarLl , bulara esbtr dr ' l i uu ie in k id l 'u l 'nn }er'

u i , l . i t i ' t "y . r ' r ' b i r Iabi l ' arardu \c "bnr

J"v i j tuaP

siizn iginile budaLlan gok aEa'ilala eydiirlcr'(Enh XIl 202)

Duldu anlardan hraru rehr i iLoY

H . r r a r a f q o g a l d r o l d u i l d b o v r t / V a h t l ' t ̂ v r " ' " /

(si ih..xlv.228)

S Qepni bo1'mm J1t ululanndan

Kimi eiden geli! dil s.iYleyicek

SebeP olu siiiilit il n boyls

Kamu boY beYleriYl' isfeadiYar'n

Idrti eleisi ciilne diYanE

$ Bu{fa il boY ,r} var imi!

g Dndmd o\.)t tt'&l : BoY

644

tu" o-,1;ol:\'f.' u,,

( 'is XvI 69)

t'odidi. x/1 111)

@el,;J XlI St)

'" r#r,#'' t"t tto'tl

Page 371: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

sskcr l r Mut ' ,nr fcrheylo o l in a l r rnda komtnr h i r bov

Jayrn . . . ,1 i1 " . th xv t t t ' s30)

Abndrlcvlc katlolunul' yotmiE adtt Lov Lcvlrri

i ile Mts[ sultur Gavti'vc giintl:rdiler'(b. xvII t ' Ia6)

dirdi askcr-i ezhan hE biri

ki ik iboyboEidir6crvi tr ,e 'nar (Hai, t i . xvt , , t3)

L 'iLJl

l,rr.l : Dihka.n nanasrnadrr ki kitvnn 'sahil'i vc

derneki i r . Lisa.,oz, la Luv l ' "Fi \ ' kov l"rhu'hs'

: Boybos, endam.

( K a n . X Y I I I ' X I X . t , 8 )

r- tFa.l :

: : . IFa . l :Boy bo6un

($an;I XvI.468)

i)-)t ) &t. (Fomil. XVI. s37)

iJ/t, \tt ve depo ve fcrmajr ve($4 iL xVI.3e0)

is-t c.t. ($att;l. XVI.393)

-u tFa.l : Boy bosun n".'3r. (Ni'meti' XVL 488)

ii bal Jlr JLr [Fo.] : Boy bosun ve tas ta''- dotlor'( Ni'ruti XVI 641)

Ol Liaseye derlcr ki bovda bosun'la '+t

sirctte gitzl€rde ve gitnnlerde nakbtl ola

J! [Fc.] : Boyve boeun

)11 [Fo.] : Boy bostut

: Bir

Korkut

kinsenin so)'unu eopuu savarak ofneL'

bov bovladr .e{j u', soy soylarl .

1Dcdz. XtV' t9)

: l. Boy atmak, uzamak.

adu verde bliyiiyup lyiP isiP eline uzunuaa istedili

boy eelnp =f q'r bir hayl lann La!!k saln4'(Eonza' XIt' 4' 62)

647

boyanir : Boyannts.

CiBcr;m daE a bak git! ne kadar baq vaturDene Lin lele gibi kans boYaDrL te,

boyaomal : EnErnek, ulagnak, uzanmak.

Dittektetr kopubcn havaY. dnEe!Yukarr erkrncak bogotr meierSa[trkila diiq€r ii yereboyanr rr-1r,Henan lahza giin uYkudan uyanr

0tiitten, uFysn gdn uyanuKulaia gircn sitz cana boyanr

deBitin(AI;. Xvr.

( siih, xIV.

( snh. xIV.Ahede.sem boyanur Jr--, ArtabeniE tntiiDnBEthez iseE deynm nttii balums aru (Ko&. XIV,,

Bots yetnleL : Yiiks€lnek, boylasnak.

HBanlrdaboya yetti d+ U, ulaldrBraktr qal ii besletti ol 'ldr (Hur|. XIV'

Bnyndii krvandr boy! yetti olAta bhdi yay qelti ok attr ol (Snh, XIV.

boy b.rr ! Kabile rci8i.

$ Her kio ei bir riibotr baqarabiliir. boy batr rq rt irDl

ve bir boya han oluala yarar. tTd. ScI XV'16'

bot bcfi : Aeiret borrDutr batkam.

9 Snir +- {,rr.l : veLil Ye boy b€Bi S-*t. (Bab' XYL r'53).

! SannJ.! [.1r.] : Bir boy befi.! cr. (Bdb' xW l''t)

! zri.nu.aLir ,,L rt IA..t: Hunycr,do oklu:troff,,nl

g Betarika .i)u, [.ar.] : Boy belteti w,ketiqEi4. z, rt6)

{Dnqtiiler litfura 6ultan.r baharrn mazharordurar boy beBi ,! <-r gi'irzarda aerv u

frilii.' xW. Al.

ilTr#i::.'..-Tl"r.Tr:;!;;:;:it.;,1;."X/I''FI,64,6

Page 372: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

da'vi .y ' ist ik lal ei lnp kcndi j namlarrnr hurbc "1,, , r , , , r : -*baju baelanna boy eehri ler , . ! r( ;3. /s"L* i i ; ; ' : ' l :

botdq: Ab.n. cd6al. " " ' r )

g Birkaq Loydan s'r- 1, [ , tar i le re bir la( a* 'nrtr i tc , r 'k.nannr gr[,tr. | .1ntq. .\ I v. 2, i;

$ Latifoyi terkedcne^en bari lendi beraberin ro boydaqhin:J/.:l+r sozii satra aEi gdniyc. (I<.b. Xv. B

.

(C;;tstni XVL Sll)Baidad'u yaylaSm bile yaylad,lnrli aelm de.ryasur boylarl (P. S. .1b. XVI'XVII')

Muhabbet bahrine dallmBoylaylp gezer ynfiriie (Kuloitu. ^t/tt, "tIladden tecavnz ey'€dilo de46-}1 zenbi boylad@ lJ'.rl-.

(Ku;dusi. xlx ?)

3. Siirekli olarak izlenek.

g Kengal JL.f IFa.l I Ccm'nal nenasmad,r. Yeni ol Li oerti

rikaru ve dostrD gttzedir. A'.iln kogalgi Le,d"d-d€tl{

Ve qilim gtizediip boylamal it:,,. | 6.r' \ | ! ' 222 ' "

boylagmal : Boyolqiigmek. -,,/'g Laye's !,li! I.{'.1: Y6!i her u,un boylular orunla l'ovl"'p

JLJ+, ciiDlesiden yilo boF yil.e Edriiar ",::i.

2, tl|.-(Bob X' I '

648

2. A'.n b{q gekoek, ba[Da:rzca i9 gitrmek.

$ EyalctsAhlarmda olan iimela, mutamnrf olduklarr trir*

Adr grknazdr le-binc gonca adag olmasa

. Selv ra'nal.nma' idi sana boyd.i olnasa (ReBni. XVI.r44)

boylomak: l. Boy ithtDeL.. l,oy itlriilmek.

Ak doio Lcr giz lclirge avl.marErkek 3rilan tlilki qakal boylaeaz j+ ( K.t. X Iv. 2,32)

2. Boylu boyunca dallo4l,.

lbn.i le.liin bahriDe doial dil Cidre',iYetomezom kaline ler nite kim boylaran lrr

(Kuloltu. xml.11) .

I l. Boymr La.lka gibi riicr(lurun ronginiler brtka r€NrltoLa]'vall voya kur.

' ,L"jjt IALI: Bogazr aL boynul {,r_1 diqi Loei.(T.rcencn. xvl 3, 267 - 2)

ful [.1r:] : Bo]'mul olan Luqlara derler, zevatn'l-et-

8ibi. (rercenon. XVI. 282 - 2)

DoE& cinsildeu yrtru bi! kut.

r Boynu iize.ine.

hcrn qrkard.m ralla bolanradiiitii.

: Bo)au biiliilniig, nahzun.

bo:rau .*r ,llrr.r, s.n armut iiprdEyit€Ei ll8hs enpiidiir (Letoif. XVL30)

: Boyru biitnk.

bundu IJ' i' , .ya& baElug0zii trobru, csru daBlu xvlt 272)

r.tul I Uzerine rIDaL. dcdhre ctme}.

buyurdu Lira : BelrsvcyL'in biriD ile srdk'ru vo iDa-vo dah bir rslhetli iqi ld.B birim buymlumuzla boy-

drlr 6rr'f or, . (Kcl. XIV. 2,7)

&rad firislcriri katletneli boyrrura drh d.! T !-r1.(Atru. xIV. 2,285)

-2r [ra.] : Boynul J""r? Lueu. (Ni,'n ti, XVI.617)

.1 [Fo.] : Boltul "1,-1

derl&lcri yrrtrcr Luq vo dediler kidoEaIL (cdf. xvr. 180 - 1)

(Falnit. xvl. s39 )

($d it. xvr. 178)

,Ji,.,r filLal b&{l ko€ildi(ci4n. XV 139)

o.11 lrd.l ; Bo).nur J.-,r.

diai [Fa.] : Arnaca ..

619

Page 373: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Ya'hup eyir t i : Ey fehr iyaH Cir. ( i in i l ;n i bir i 'neEe r^.-numa ald,o dT -r"rr b€n dehi halini

"*'. ,"'h"d"r;l'( Fsu. xV. a0)

g Boyunlarua ald'lar /.'!" rI-' ki nnzgsrla ra'yedrp irou.mme enrt i i r . ler. (Td. Scl . Xv. tBJ.t)

! Sultan ne kim buy'urdu ire bunlar boyrurlalna ald ar r:, rt!

5 Nclbet l&is'h idi, acn gnde n dedin, boynuna atdrn( Dekt6t. xv. 146)

$ .. VJak oElu Engiinis vila)-etini bo).nuna aldr. miisliim&.hga zalar s. lnete.. ( , f r . XVI. 118)

5 Bundan akden bcnin b.'zr _vcrde iki bin akean ve idi,mezbur almas'm bottruna almrq idi .rril r{l .--,,y, , inklr

(Sic, .1. XYI. 2, 233)

$ Kasrn Vopoda, ki sc*at belterindon yarar vc nandat bn

nerd-i rdzgai idi. Padieahr memAlik-nri hazrotleiinin uBu'

ruida ca:r n bat! fcda etncBi leve gitri\, or iki I'in ask€Fi

miirtehap Aihverld ilc diilmaDn ie illcr;n urnaF boyrurr

aldr .rrJl ar,, ( Soldh. X/11 474)

bopuna el bualura}, (boyrrna kol brahmal) : Bolnura safllnal.

5 Ol iki . ... nihil-i nevres-i giilziu ur,lehat bcnefie-vir

b i rb j r in in bolnuna e l brratup v i r r J - r L i r h iv i l '

L i - ih t iyar aElArk.n. I l lod i |a \ r I 1 I0 'z)

S Birbirin;n boynMA kul brral'tr .t,i'l J,i .j. bir$+crs

i t r i f c r . ( L ' P ' \ r ' r " ' '

! ol ma}-peyku tu:du sa.hzarlcnin boyntlra t'ol br'artl

r ; j r r ,J . i !> . , , l , i rLaq bnse duda! ,n, fa ' r ynznnd' I 'odu- ' { l

( IPtu'').l Jr''

boFulrr kol bralmal : --r boyntna cl brralnak.

idor, almadrfima ycmin ctsin.

650

otmetr: Kendigino blialrmsk, uhdeshe tcvdi etsok.

iqiir gelmiten iqbu Lrzt ben

g.tiilem iqit bu dem sdzii setr

id dcdi scn a[' benim bo1'nuoa sd Ju ',"r

iraya girdiler ikisi derhal ( Bot ol. XWII. 265)

!r s{lrmal I Bit kimseye hollannad{a bL i9 tahnil etnek.

!k i9i giig ile l&\inir boFura sealar rJ- .+, ol i9i diiz'

!t ve tabteyleEek ana Diiyesser olnaz.( KeL XIV, 158 - 2)

kisi gelrtiler kim bu iqi bopuma urarlarl ,- -;11 ae-i"eti.u hal.hyen; kabul hlasr deEilim. ( Tez. Ba, X V. 2 I )

!u bum r Bopunu biiknok, tczalliio etmek.

burdum i.:r.1 i;a ycrindim eyledin ah ii figu-yi sohbet-i calan andre &Elad1"l

( Yatrye Ber. XvL 103)

uranl : -r boyaunu tma!.

uraak, (bopu lt@a}) : Bae'nl kesnek

t oydu! $att'& a)ruk girmegilvii omr boynun umag J-xr i,,J,

( M a n . ' \ ' N . x I V . 2 1 )

rst.itlerin kim boyau urrlu .e:lt ;1,,

( C a n . N a . X V L . 5 2 )

ncfa iu boynunu kebdim nta)1b .mD(E rcIoEtu. xv. 30)

tama' dsmaim' unr ncfsiD bolnuueq*h! diir ii giinii nicc savaflr ca4rh

( Eycfojtu. xr ' .36)

hitnm€tik rcur alay'm

bagl ' , . i6qler i daBIr , l i ran satnind. s6Lqdi l . r k i bo-

sl ile bolallnu budu ( Ibranin. XV. 55 - 1)

uralar ,Drl j-rrr,.

Page 374: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

hrn ! Boltr atbsl

t'r [FoJ: Tasa giyil€n tor ve bo]au be'i 8i. 4t.(Ni 'n2t i . XVI.3i9)

cclesi : Boltnu kaplyan gcrlardrk'

.. Rshb bir boltun cebesi 6-.* ir.t ro bir arpa bilezih

iki z€ncir. .. (Sic. A. XYI. 4, 1205)

.hrt (?): Kcfdct ('+ boYur olnat).

d\K VLl I bol'ua almaktr? 1,r;lI ,,a zaman jl'

[.1r.] hen(uc. Cq. xv' 27)

fctici I Kidseyo bo)'ur eBdiyer' itaatsi'

o:l r'f IFa.l: Bo1'un qckici dJi iilr .(Can. Fa. xlll 42 ' 2)

rlutnatr, (boyun rutmd.): l. Azmctmok, iire tro almak.

ilct deEi.l mi ki tutup bo)'ur Ar ..,Jl

n dii,o Mes'ut Sa'di'leyitr ( Feth XIV' 5)

9*tr, otlu igaretiylo ol yatlu i9e bo''un duttu'(KeI. xlv. 2,57)

durdu ,r:rtr.t1 vn bindi ol boJarurEi sokmug idi koFuna

.prrtr peridr 9!k omuzuna!t gibi dngdn hava yii'iine (Sith' XIV' 252)

Lut ol dodiBine tuttu boynrbilir ki iitii,iEerdit oFn (Siih' XIV' t97)

Locallm vo zaif oldum, lnna krzr Meryem'i beclemeio

vol, imrli kaqkmrz boyu dut.r; J'-' LidN' (E^1. XIV.783)

\

lnkryadernek, ifast etmek, nza gttstrroel.

.. Dia vo Eiiriiraet cadbin aqaBa kodu, lEiat vo tlrilat

653

Boynunu udu rJ.rrr 5;y gimdi oy ntbolarDidi tuatur Soryid'o kirr tramdAt ( Bottd, XVII. j*t',A.bdiilvdnab'rn buyur i}i elirBaglAyup bolnu{r Esunlar heEill (Bar,.l XVII. I6slCetiirdiil€r, didi Kelep iEdi duru!Buru !6ylstm€a hcmen boyanu ]t!un rJrrrl uiJ,

(Boual XVIIL tIT )bopodu Dihc : Kabuklu siieiiHii bdcek.

$ El-ndozrm;.,;lt l [lr.] : Bo]ruzlu boc€.ir y'j*r dediuciboc€L ve siimii.klii bocek.

boyraz : Poytaz,

652

(Ah. xyr. srs)

E l [.{..] : darl&, yolsur ir !ur,r : 'sntr l,rr.lMis, c_ [r,.] : boyaz yeri "L rr.,-1, -Ti,i:

|::}"i,!1*,boyu biiliilEcl: Beli biikiilmek.

Nico bo:arm [nLiiliip :,lfi fJ] olnaya yiiziim ze! kiEBoliinii EiIll ile koetum doyn Letne! oBiiriir (Sanca.XV.l)

boyu'r !l Kofil.

Bolrn tr i6Di : kefil J.,l 1lr.l ii Lcm zanndn n--[Ar,l(Uc. car. xv' n)

$ F ea nesneyc fihn higi boyudu t+. (Ctils. xv. 38'l)

$ ... Bu yerde kult ilo yiiriir ko''u,', oE.r habbeniz sidoitbon bo)nt ir:r. (l'etdi|. XvI 53)

vccA' l.rr.l : .Efld,t, be6 boyudar A,': .i-.a lt IA::),

itn. x". xr'rt' rott2. Dove bopu donilen gerdanl*.

s Artnry sersii 30, dokuz pam b:Is-.r;:;vi. n.B,tN)

boyu rlnrl.: Yurna aloak, Lendile arl.adaq etEcL'

$ . . . Yilitlerin olqagl, boyrna ols'l .1^l 1 e., l o"to XI/'t'l

Page 375: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S qiin Meryem vetim kaldl zeLerilTa besloDeg! b'ry tt*'(rhtas. XIv.22z)

€ Ot qevhor; . . . sokle'e ve verle'e ve daEr"a aeevledilor'

rimeesi sll salranasa borD'"'-""' i i i l, i_,iru.,ru,

Ganzesinrlen den'bedem valea bairm' t4 u tii

iur-,-.a,, kur ""m d.*uk 0.""" r?sfi.t"i-iiH/

6 YA Rab, e[er bu arzrn bize ihtiye ii're ise biz allr gittiirmeEe'

l'.r.*,".1,.i--* ,ttt,' o,,l (Le!s' At xv' 26e)

S . . Diirdiilrcii I It{k raala bu)' blla offiij?i'ir. ,ry

g Rem 1rr [Fc.] : Ditlek v€ bo]rD tutucu 't] ;t v6 buti'

ve mi ayim. (Ni'r.zti XVI' 330)

I ta 'ar l ,E l , { ' .1 : Bo} 'r ' ! rurm'L 'Fl r t '- ( Mi iavhab XVII 3 '2)

boFn Lonab : f. TesliEiyet gostermek'

2, Seltm verene karer eserli! rlilemek'

\erm"L sera' [',rr.l : '|soarranak *T"t;;;0,,"i, i;;i

(Ue. Gar. Xv' s '2)

boyurlamak : Bo).runu LEP itldnrmek'- ' i

t t -** - t ' ' [ ' l ' ] : Yrrr@aL v' pamlaoak \clar lernel lve

bo)rr j1faroak.+.t /Ah IYt ' "" '

bartdul : K ofalet

i ""*t"*" ."

- / 'v mulalefer ets 'co\ t Antat ^I t '

bopn ollnsL: Kefil olnak, nzeine almaL'

6 . . . Sua tah)ert i ig lmi iz \uruI "ol i iod"o

" nsh"f

' ;;;l;";; *",;.vrrirL arrdan roua bir Liorsc hurlc'vad"

L ; s a n a b o y u n o l a y d r . r + r , ' : r ' , \ L / . 7 7 2 )

654

size delilet edeyh n; bir ehl'i bevrel'i arr emzirup bes'

iii"1^i, t"";. I LoYs' Ar' xv' t7a)

binirin L,rmaB& hoyrn oran irrili. o,. rr. ,0,,

aotars Li I'ugrt, bovru olmuqtur X. ,". *r. ron1I t '@.

d Alahr, ftbteleri getiirEin bhbtuire/bol'ur olalar 'nr irr"l

nsaletine ta!!Ll* viBler.. lLex' )

"namarii rFr ['4r'] ' Bn kime bi'kinsen'r1njl.Y:o*1

;"'-#':;;;;;1 (ruendn' xvr' 2' 2e)

in vai mr k'ola sara l'olrD

lfTl'-:-L-,,.," i*t; *r- {s€A s x /I 025)

i b i rb i r in" Lef i l ve bold ' rup-e/ ' , " ' :'

( E u X t t I I S ' I 3 3 l

surm.k ; ltnat etmel

.. Ve biz ol hazretc boYun(Cet Es' xv 3s)

ki inad idiciah hakka boYu

Cex. Es Xt/' 3'12)olBid otdu her oiitck.bbir

kim eetdisc ferman-i Kaadir

",mai;,:.-.,+, *"

"*o.ir""T*,] ru. ",.

rrr,

Taala emrine bo)'u srmduysa L:rj.r, !/--]P saailct ilc

(Saat. xv' B7 )

i , ; '(Snh X IV .84 l

rgrrmdr : 1. Kendini geri qelm'ld'

taiil kapro eYle oYnd oyuni baq Logtugrm bilee drita! boyujr

2. Bo;,rrunu kakltnal, kilirlennck'

tartulen u:,! ;-: od Laldudr bal

yere toprak oldu Yavaq( Fuh. xIV. 40)

Page 376: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

. eemi. or bin Liqi helik oldu $ahzrde' Said iqiin yarar-

ti," ,.t '4"* -"n.adot bu iniq dirin lazava,borur

;';';".": ( Ferec' xv' 3so)

bul'r alM alsin tuttular. Hakka boyun vimeynp

l - , , L ' r" l "ut i , ' l i i l id iP t6vtaDs.v6 hava-vi nrfse Ei i -

i"*t r.,ra'1"'. (Ltvs' Mu Xv 272'I)

..Tutmak istediler borrm verncrli .sL)t i,t ce\EertL

(To. SeI. xV. 67 ' 2)

Tevazu erlip boru vernek( ' Iercena . XVI 30'1)

muti' oluP boy'n velmoltn'( Ban. XvI. 2' 445)

( At6. xvl. 41)

( Mni&hab. XVII 9-1)

ibtita'n L!:i;'il ['4' ] :

at- [,4r.1 : KinseYc

ile kahn bir bam

rl:ir! [,4r.] : Bo]u vomek

:2. Kefil gostermeL.

a{r ,u\l t,{r.i: Ait kimls.ni'r enr d fermsn'na bo}'rur

r . i i t i . t "yt .- . t

t i ' . (Xd'b' Xvl l l 392 - 1l

&t oar Lessin, bo)'ur vdevin u'.'ii"l"I\r"iiYrzrt

: + boyun vermch.

(D ! Siiiiilnemie GoPlak)'Ce.for bin Musa Encel vc 0tocik kethurlaLlrn vo koruculu'

l* -llu;-ilr

bin Mustafs'ya vcrrli vc ksnrli verhe veLil

i ki boz j, yatotr y.rlcli "*"u1i1:;.

"u. ,, ,ru.,

(II): Goz bebeBinrle sltrEeve engel olan beyazl*' akeu'

hinar aklm 6aE ve salin dovn bir sozit }ozauru j x '

f s i ' A ' X V I T ' t I 7 3 )

bonn vcrmch, (boy vamek) : l. itaat ve inLryat etrnel, tqli\olnak, boyur einek.

Tsdr igiin ey uslular gdnliim bana alvonaVardr biliqti dosi ile geri ba.ua bortn \ermez ).,,.,a

(yunus Xr r r . xr i..- tao,lokcbbiirlnlo verneyigitr bolarn

-"')

Arun udu yele verir yii, su].un (Silh. XIV. 124)

5 Bii Liginiir g0 n bil arata diiqtii meEer ol aEat cyitti : Boqsana borrm vemezin i-.j"al 12 dedi, ta iig nesncden bitjrilleneyince. (Yi.z. Hd. XIV. IZt)

Boyun v€rncyen a,Jr ar padigahldbagr

Halls boy vernez i,i djl teDaD kafi. gibi(ca. xIV.200 - 2)

5 Pes bu Ea'niden ittiid dindar padigablara muti' olnat voborr:n vcuck faiza oldu. (Ket. XIV.2-2)

S Arun iizclc ol bana handr ve benim emrine botrur vsdi' , ' ;a . . (Enb. XIV.637)

Ol gazaya korkudan varmadJarH.LLm enJine bo)au v.mediler ,rL,, J,-'

(ls. xIV'xV.512)

! Bulara bal!.r ana borrm vemezletdi, H'taflor ,lahi a &'

yard'm odrrlo'di. (K";n. xt/ 279'2)

$ Ta Li haltyrk a:un ile hulLlanalar p&ligalutr kuluF'luidcbilelor, anm euiao bo).un ver€let r"

"- i r,r^, "U,

,*,

S BL ptrc latt$r on ili seqbo g*ad' !' ( y,l borio nmmdot

iqiir vo dahi Tur dalhr ili fencng ululugrylo L"P'y,f:;;bara boywr vorsider iqiiD. (Ur^d ^ ' ' *''

! Kagan kim bit kimsc sizc boyrn vanp -tuLs6 "ls& "@uis ^a t cn f , l I , u t u l Yc ruP - * - - - . . , d r lt ibal f f ( ! f .a. . . ( I*Js AL iv "- '

656

Eqiiindo siriinnek oltu itiAar Dii'min ditligi miinkir gibi

( Ferh. xrv. r)

Page 377: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

rora Li bozca "r, ii,,?i;.ulril. uot

tve .ru-r- [Fo.l: Matuf bi' aEadr<lrr, ba'znar ana bozca

Gol. xvl. 1s3 ' t )rl dcrler'

lhrBba +, [ra] :

oulbe +'r ' lFal : Yocurt arrdl 'Rki bozca ,^; ." ; : ; ; " t ;")

toEr dahi d€rlei

! Boz rcnkli, bozumbak'

Hli:r"i::#:"J"."'*:J"5;;;iH:"::;'11;'1"'::Nrlu (bozdo!.4 boztlg!||' bo'ioBeu) ! Demir topuz' gulz'

Inia kolavra biiyiimnt kavi hasEa rast,geloemiq U )am-

ffi'."'i""J'l *'a; )urnrua'"u':"#:il."t*il',"fi,

onudanrda artuD bozdoraDrar ul'ii",L'.' rr. ro, ro,

Bo,taEsn jul,j, domii'u 10, torszi 10 (sie. B. xv, g, t)

H!EI6 Lrldr aldr€l€boztogsn j|Jj}

lstoyip T'!fil'i vtuadii revan (Enui' XV 64)

Bebadrrfar biniilen havztmi , t Hiknct. xv. 4qt)

Yeriirdii birbfire bozdogMt 'rurjrt l)

Dair ldr bat i i belr i bozdaEandr! : rr , ) '

i"i"a'*,L, *-*'"' u*t "*o* tsch' S' xvl' 1se)

goqpor a, trcl: Bozdagan jur'j.ll (ianit XVI 167)

nii.l"E ;,., tFdl: BoztoBan iurt)''' (lanit xVL 153)

frftu *. tr"l: Bozdalan rr'')jJr' ($cnit' XV| s14)

6s9

hczag : Boz renkte, boz renlli'

! Sakallr bozae eri, tusay Ea)'rad*ta (Dede' XIV ?)

bM*Nk' (bozual) : Bo'ca' bozu!'1su'

rj Vc eEe' bozdak .;.Jrj, r. bulan'k olulsa balgab (rlil,li*i|l.

d . f i r ; i i r . ( M i i $ i x l v ' x v . a . 2 )

S Egd boarak i,, vebulanrk oluBa balgao saliPliEn( (ttldlot

eyler. (Teshil XIV' Xv.71

bozrrmll : K,rlaqmak, atarnak' 3darnak-

$ Bn giin Davut Tai'yi gildnm kim Lcnzi bozarns ;';"

korki ilo, kat' aglar. (Cennet' XV' 130)

g . . . Dudaklan dcpsero. b"nzi bozara, igen rlcrlevc 'lili 'lurul!(Cen@t. xv. 134)

{ Korkan adcmin betDi ya ran, ya ak olur; zira c'tr i{di gidcr'

beden hararot tet tasra La| [ bozarur ; ' * i^ . , r .

" - r1

$ Cah krzanr gah bozarur JJ j" kuweti zaif olur' lciz oln'

(Hazain. XV. 39-2)

Bozarruq ,j-r;1 benzi Landan ergavanm

zamli lnqen olmus d.ymwann (Qene' Dai Xv ISS)

S . .Ycril 'enr ola' da balaa vobaa i*u bevaz ou-"-l,"u#l

i le benin Sozle l i@ bozarr ) , l j t ( BPktd i xv ' 'F t

S Beyaz kirc.e balbaltd gdteri teoam buanrdr' nnru,f'fl

]alnudr I Bektat xv I4:t)

Q Kaliden J.,JLt lfd.l : DaFtmak ve baenaL ve ea1 bozarrd

.i.J jri ve kanq mumg olaak te konaklaD-oak(Ni ' t tu t i XYl r "

bor.,r q' (boza aqr): YoEuItIu eorba'

s DuEbA ILJJ [ro.l : roBa' ya", b"'""^| (i;lh. 64.2)

658

Page 378: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! : - r b o ' l a E .

i6tl€tn L : Bn geyh iyi ve fona tatsflaruI s0vl6mek'

.ad rt!i' ['l'.]: S6rii bozgul sdvlenel J+'' i,)'t''

( M n n ? h d b X Y I I ' q - I )

: Bozuk

L rJ l I ,a ' . I : . . . ve tadr ve rengi bozLun j i j t vo

( T q ' e n a n ' X V I 3 6 o ' | )

|Dalln b6yle bozkuriu*unu ;rijt ve halkr t14:-a1ci1:goriip. ( Rahet' XVI' 366)

se il6rt gez bozlarh ,riJj,t Peyg'mbedet anin dbdi(HaY Xv 29)

y Bore BeE ne allayrp bonlamn? (Dedc XIV' 35)

intrn ;"jlr tAr.l: Bozlall,c' 6i ).;t dk:k qw::( ' fercenan. XVI. j ' 15-2)

i-rbo'tsB.: Bagrnnak, bdEutneL.

: Kirli bo'.

akeaya bir boz )aubalifegek al&m.

: Boza qalar.

il\; j, , bir aYa$ Launcalt

(Sic . A. XVI . 6, t99)

Bozu.nt'jk J:j, siYah ilev€Y€ donn'(Kan. XVII I 'XIX' 3, 8e)

boz muLalif Jiljt ve sol hqrnda k€mik da$ oluP vo

n qageak u"rkeb". . (S'c' A XVI 7' 1100)

: + Loz'l3gsn.

! + bordtgar.

Tl.luraya benzer bi' gcait 3a'.

irnu ben bn LobY s.n'at sallldrmIrtabrn kEldr I'oru} calarl et (Saz Kan;L XVIIL 389)

r-t .,'tl [lr.] :

66r

g leLonder Paqa hazu bulundu. henan rlcn kart,da bozdolahr^tur j ' at lp urdu. depesi i izer i ie y 'bld ' . 1Ap. Xt t . - [6 ' ,

Bozdagadar /r,j,, Duqrjh soBsijn ddgijr Iattanh,od sacup top u tiifeller yalmrup yaimaniar

(selin. Xvr. ea)veya boztsBanla <tjtr!j,

(Bab . xv l l , 26 i )S KaE' i tl'.] : Basma eonadla

g K,rnid e; [,aL] : Ku piEmi{ kirenit ve tuEla ve bozd.Bar

; t ' j r . (Ba.b. XVL 2, an)

g Debbus d;> F'.1 : Deniir bozda6m ouJir vr domiirder

eomak. (Bab. XVL t, t34)

S Bin b€€ ynz boztaEan i|;lji, ile kurtulamazsDr.(tu. xrl rsl - 1)

$ S.sp"r -n- [Fd.] : BoztsBarl jrrjJ, yani bozdaEan uurj,dedilleri eomak hi altr yapraklu olur. (Caf. XVI. 9a - t)

g $eqper 4- [I'o.1 : BozdaEm tu;)n. (Ni'meri. XVI- 427)

! Debbus ",;,' [,ar.] : BozdoEsn ve toE.a.k. (DerXVI.ts6'2)

Eli:rden ol kadar yedigti dii€maD bozdaEam kiDKral'elmarlaa a1'va koph trasah igidiP a (Baki XVI.27)

$ $eqpe! r'i [Fc.]: Altr yaprakl hozda1an i,u')rt

S Seeber,:, [ra.j : Art,

(NLh. ' Iuh. XVII .74'1)

vaorakh comak ki bozJos& de'ler'( c d n . F a x t j t . 2 8 - t )

Esna-yi harb ii LrtS.ldc bir kolu kopau Lafn-i liidjn 9s[4

rty"i ,"-inin ardrnrlar gaafilane miibarel l,attanna bi! bo''

talaa havale odrip... (Sotak. XI/II 34'2)

Labt .! [Fa.]: Dokuz manasr var: 1- Giirz \c aoBak,Ej:

"*,"uaJ.'. LaU' I' fomag, topuz ieklilde bar, 'leDiir'l'P'l

vo dondu.li olur, hidu v. zrrhr par. pare ed'r 'l"vir lasfodor'

ler. Za[iftn boztag.tr ,L!j' ,]edikleridil. .. -t<l(Bn ' I r l ' x [ x s * l

660

Page 379: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b5, (b6y) : Zehnli drii[lcek.

S Yrhn soltuBuDa ve atrep soktuiutrrraideede :;;:r:i ?;:i:lh*

$ DilDnl il rlJ IFo.J: Bd r a"aitr".; ug..lu o.ii**;"-.i u/

u l'Jr*j'1,. 6".1, *,:.0**, o*-.., '-!,!,":::;:tr,

edenisor.ucari,rddiiir. Ti,,-;'"1.t'ill:i)ig Deyten,ik r]*.r IF/.] : Bd , big.d. ,*, ,r.. *U"",i

s Es.se,ar iLrr' [?,rr.]: Bi,.sk ","..r""'#j;Yj;"jllbdc€ktir.

s Er-.ad*rut.!rrr.rl ..4r.l: Erkek bi, ,, yiniri" il:*#aguru bnce6ir erkeBi. 1r**^,". xvt. z, t:i.-i)S Es-setat;ujj [,-1,.] : Bitrt dediklelibdceL envaDdan bn b6ccf-

tii. (Terceman. xvl. 227 -i)

$ El. ahir i i ; ,uJ l , { . .1 : Ve haz, t [garre biry r ] ve i j r i iEmtroeyu r,ay.rofuDmu?rur. (Tcnenan. x yI. 2.27 ,2)

$ Dey]e&€k Jr-r.r, If'd.l : Bd , dedikleri aEulu bi,cek ki,{rap9rliiteyla ve riiteyded derler. (Can. Fa. xWL st;2)

$ fleyegn -anlL- [ad.] : Boy tabir olun.r canavrrdr! ki 6rnD-cek ci$irdendir, kaatildir. Arabide diteyta denir.

(Bii*. xvllr " xIX 235)$ Dilenek lr-rir IFc.l: Ankebut ci$in€dn bdy drr rabir ohrdr

canarara denir. Akrp gibi zehrni*rir re Dizilrtttrd'r'I B n r h . ) l l l l ' \ I l 2 N )

bitce ! Bitc.l.

S Knzol;jrllFd.l: Tonuzlan boceri a,,t,. ( Mifroh. Xt'.126)

5 El-halezur iJp lALl. Botruztu bnce *y dediLlcri boc€ave siimiiUii bitcok. ( th. XYI Jtrl

S Fsiya !-u I,{'.1 : Osursan bdce ̂.,1. (Bdb. XVL L l5).

$ Crfr ri, Il..l : Bir cins bitcedir ),rr. (Ban. Xt/l. 1,fi)

662

'-.:t derlet. ( Biith. XVIII - XIX. 419)

r Umacr, 6cii.

Ed-dayasta *+r\ IAt.l: "ol roydh ki oBlanc*ra anmlaLo*uturlar, lisan{ srbyanda ea bircn J-r, derler.

(Kdeh. XVIIL 68 - 2)

Afls-r kec et,-,," [r'd.] : Ol ziit vc mehip su.ettir ki eo-cuull yatrazllk eyledikte annla korkutu ar. Tiirkide bocii

feb nr IFu.1 : Ol zigt yo Diihewil suletttu ki bazt nesnedondiiznp anDla gocuk kolkuturlar. Tn.kgo b6cii f' tnbir cder"ler. (Bit h. xvlII - xlx.474)

! Bitcek.

g*ek tlr; [F..1: Deveciik dediiklcri bdciik 4r*r, ki lekirgcpklinde incerek, uzunrak, kanatla yok, uzun ayaktall vardu.

| + biiBet.

;b (hdgri}) : Bdbrek.

Ye eter bi.egiinih biigtiEirds ,ft,dallr

A6Fek

Ve readan hasrt olarsE!l61ha. . .

Bulanuk su igmektenIEBilde taq eyler.

(ca[. xVL a8 - 2)

daq ola anr 9ok ka'na-(Ehire. xrv. t2)

:ryr aEns' iciin su ile ve kereya& il€ kaynadalar ve-(Yad,isat. xIV. 65 - r)

BdE"ekte ve kavukta olai taq ignn {kmnr suyiyle veya twup,yapragt luyiyle.. (yodig&. XIV. tt'-2)iKaFamrq sa:ap bitErokte ve kavukta kum ve ra! bitii!€.| (Yadigar, XIV. lt - 2)

.EB{ce taq e/er. (Ha,ain. Xv. 1z - j)(iilye {Jrll..l: bdsrek !f,r, kebd. [Ar.l bag{, liye [l..] no

sotifttiEim gdriip ilhrde y4srDu$dr kortudsn biiBrclte .rtrj yasr

bae arruIna vo lolak ve bohek :ly'i(Mit. $i. xrv - xv. 2 - 1)

B&klnalar kie bittreEinde i:J-r6, yii-

(Uc. Co.. xv. 50)

(Qens. Dai. xV.251)

663

Page 380: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Pdcs

rfiroriin :,iL l,4r'l : Bir boliiq EJ! oriilmnr 3ac v€ itrEe'

1 o u ' X V I l ' 2 3 0 )

; (t O* tUl , l. Sae bitliitii' 6ae ittsiisii'

li, ;""t"" "yitti

' AnD l,.t! oniildo-.etten iki,b]ytr]ziS:

I.ffi' ;;*;iirii' ana ziirkarnevn u:-il' li,:l;:" ;i ;il;."e :1ii, : :: t'""'"' ;Hl .lli,:?$)liinii l-q var idi 6DiiDd4 as'tm'l ror'

avrat gusle)lese, s(lsn dibine su yetiEtirse bdliilderitri

.",-. i r*- a"Ctran tToi'Kutt XVI'29)

: UfaL bir bdliik'

i l t r j [ l r . ] : Bir boHcol U. ] or (Bob'XVLI '342)

; Bdliik.

(Kon.XvII.233)

(Katl xvII.26)

ilir kars deEil mi

yd'm incc belin ituti'Ilo

2. Parqa, ktstn.

Saf, ahock.

rstii ii-i r [/'.] : Bir nesncDin P6resi w bdlEesi /' '

(Tcft"non' XVI' 2' 163 ' t)

Bh b6liih crq bal i[i bnlij]k 6u rol kadd-kaynat'lat iic bd'

t i """ ' i l i i ' . iauc,, kala rMn gi xtv 'xv IsI '2)

mar bel;[i Lolunca

.l:::1"1.:,:r" Biisi vavrsk ''*- ""liff;riru1;

.* vo 6afil idi .

Ftrl i,, kiti zi*klere eok aldana

E''";;;#;;;;;;;; (Man'raY xlv'212)

eblch vc bon it iseD Eiriio diirya iriin grizaf irlcmcreo'

(Ta 'dru Xv I82 t

665

( Ni,ncti. XVI.Oyteho: r ic [ l r . l , b i tB. iBe .r t , : k i i lyo..1t l l r . ]

( Bn h. xylII - xrx, 383)l,iitsil ! + boErcL.

A,t: el iyyc Ih. l cem'i . t^ya IAt. l (Ndz.Le.xyrr.nlDalaED adr; trhal [,{r.] ii dali bolrek: kiilye ..n [,{r.l

( Nuh4e. Xvrrr - xrx. tiz)BoEr€Bo : .tJr-.r kiilre..lt ll..l : denir, akciBe.lin adr : ric l,tr.l

(Ann, XVIrI - xlx. 19jb6trek eriEi: &n oriBi.

S 9ah-lnh cJr.e l"Fa.l : can eriEi vo bittrek criEi slJr :lr',dediHcri sancr Lurdc erifie denir.

! Oyken vr l,aE r v,! yiirrk ve bnBrok it? ve iid ve .(Leys. Mu. Xy.2s0.

S l&i hoErclro atf, mchlaarleri kim ye erini dai,tr,.

5 Pnk ,r\ [r,'a.]: Bi,Erek :jf-j, urur" -u"ll;* *"'

1e2)

DdEiiirD.L : Ilayvanlar bep bird€n boEiirnek, insa ar bu eclildobi,Enmek.

$ Yal'nuz kaldlt delp atlaqtnll, boBlnetiiler ,t/r.(Dedz. xtv' 1l)

Bdgiir iii: YakDDda bulurup gnlekli ol$ak tahatsrlhl vct,n(rer veya bri).

$. . . or d 'hi bizo bi ! bdgi i r iEi S' f .y ota didi(Ant.L xlv. 2,2f i t

bdEuldeD Luru ! Bollucr bnbiil.

g Senenc i-lfa.l : Bir !iys! ve !,iisiiL Lu{ru'. bu Lulu dtl'lo- ve bitsii;lf[ luqu jj ;,:,fi ir. ta"i'

"i"'l*, hoq-avar olu'

HiJeu bouucs biilbiil dcaiucri kurtur.I Bl.|,h xt t tt ' xlx' wl

b6lgc : Mutale.

Diyarbnlu, A.fqar b€nir timannBdlge bitlge timar|rhln Lrl domir

64

(xa,a. xlII' tN)

Page 381: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

g Kdn vc Lelor ;jtf'j6 IFo.l: Brn, ahmat Eehaiur.

s Mi&nd.',,dror bir u.u, vc ooo "o"u,J.*t

*' t'o' t

(Mtidim. xy. 22,221

S EbleL ve bon Li{ilor olirc a{ag verip devo ""

'g,r siiq.d.soDdoldi. (Ta. Set. XV. t6 -i"l

g Sur€ttc bon gdriilinbr r|ams Lrh trllan segc}lor.( Maatif. Xv. 2sJ)

$ Sade-dil J:ot- [Ia.l : Ebl€h v€ b6a kim€$1e t i rcsne bitec,.

Citrari bdD saup doprenne gaafilKi elom toptolu EeLr ii hiyeldir

(Ni,nLeti. Xt/l. J?2)

(Letaif. Xyr.6s)g Zencir dtrnda yiiriincl alydlar iqid;, bdr ve alh.urn

iqi dogildir, rila b6n i,rl ve ahraal vehharn olur.(Ha- $. xvr. 103 - r)

Ugiitrcii€ii buduru lim olsn bdnZsrafctter cdcpten a amrz yirn (GiwhL XyL g?)

S Keliv r"rr [Fa.] : B6n vo ahmak vo aorgeqte.($anit. xvl. ags)

S cni Jrt [.Fa.]: Bdn vo ebloh manasma.(Con. Fa. xvtl ss-2)

Sebk [,4r.], izebc [,4r.], cea [.r'r.] : e tmektir, kndazidon

lrol gibiSuht [Fo.]: yardudr, ediyy [.4..], kaltvcsi tlLt [f'a.l : b6r-

liik ,rur tiik'ik :JF : [,1r.1(Naz' Ce"' xwII 9i)

5 Ratit $- r [,{'.1 : Bon vc ahlnak kimseF dentu.(Nuhbe. $ xvIII ' xIx t72)

S Petb a:i [rd.l : Denk ve haytan vt mebhut ve bon t] vcsenc minasrnarlrr. ( Biith. XVIII . XIX, 146)

S Sade-di l J, . r-JFd. l : Eblehv. ahnak ki uruz rc b6a r ibtolunur, (Bn . XVIt t - \ lX. rr ' l

666

: Budalal* etmot.

b6n rliiqiip -.i-rr j], gallorlo gddd)t yulrl.(I'cknf. xvl 82)

l6rti) : Baqa giilcn ti&n, Lelpet gibi geylct'

or borli,f-, bagrar utrlu.... ( Fiituh, XIV, 19)

iloE Lim kitiye tasdedeEir albrdan bqlnr ilodem (Men. 'Iar. XIV. 2N)

olwal bar ii buhnr biirlolsa saE yavu varEayr snrk ( Siih. XIV 245)

..or otsa bork :l / bulunE a. at ol!E. (DAa. E, XIV,193)

kurrEa eFairdo Lnrkiiburkd bagmda biitki 5r (Hure. XIv.10)

l€rlerhnn L'z!l bdrk si)€ider, 6er aL b6rk Lr Eitgit

Eisali 9oi q&hine bcnzer Lio

(T. orue. xV. 15)

av yoliDe il6trile!,

Sirsterdiler dahi ol(Miiz. xv.25)

bagtldan biJrLihii ald ar, avuu

Ebumiislim elem e€kti, 6aE olar bat gire bdrk:lirr( Miisli . XV. 5, |u)

zemsn ise ba5rna bit acsyiP blt*i geyDil.( Mnstin xv. t0' as)

Lrz,l bork:lJj giydi 5u.bh.deDsy{ anlu daLi, goliil(ln hem ( Enaeri. xV. 83)

Ve leceden biirkii var idi ve elinde a$eI var idi.(&n eI. XV. 395 )

i ciibbe v€ kaftd ve kur kuqak ve ne\Tuzi bit*iilii

FLbaz Li gsrip diigmiigtnr d6nnp celve botliinii batma\. (IrYt. XI/. 494)

, didi.

('ra. Se!. xf. 88 - 2)

667

baFelad,.

Page 382: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

^IIE travorDr ard&n sayet4t /sordrin. xv ,"Ba{rna b6rL ururLa6lqr sysgra

!0,

Dotrr(al.r eli olll duaEln (Gd. Ro. Xv n .g Tanre*qutr yok iso borliin jf, ,/""-" r". (A,". X.;':f

BittlocnEiiE 6- 6J1 vele iiliim giyediitrHtr tre Li bl'llda bulunir yiycdiin ( R"rcni. XV @)Giyme gereLmez ara }IA}k'tumrB6!kc (l), s€Diin bigiye lalnltun! ( Rureni. XV. gll

$ Cidorkea bir (obar gordii t iD kose giy'ait ""

t"q"A"o 6iDork Da9fA& urmuq ko).un giidc!. (Tc.. Bo. XV. nllS Gi i& LafraD 52, bir b6r l : l r tc bir [ .al tu. . .

, (sn. B. XV.9, t58J$ Bortale &/ IIi'.l , Bork:LJr

". r,",r r"o"r";r.

u". *r.urnS Ya lbr&hh Hao, b&lEda giydiBin bo*i 5't hiziE nar.n

nzd. ind;, &di. MeEer kiE ol valot lbrnhiE Hao'ubaqrnda ahu postuadaa bo*n var idi. ( Bektas. XV. tB)

$ Alevi oyitti: Dy ahuak ne direin, grk taira, yohsa fonoruvadrp dirin i diii ii riiller, 6di esLi hrjrl J-r gibi otd dil..............e d.

( I'erec. Xv 1l2)

5 Xiiiah ,rr lla.l: Bi,rk, kalerEiive Denasn,a.

GaJ art ul'|)Saltenat tacur giycn aleEde rlgErur olEa5,r

Yoaigcti ti ak brrli Srl 8rycrtorA.iIE Lisvotitri a[(l&a laysrler

Nice sultar bitrkiin j'rJr arn'qru' beEin bedj hazar ,.

Balma unDmue bektasi bdlkii ( llaki xvl' 1t)

Sutrna rla almrE g,rt"". tti.r.ii (Soz. xarottu. xVI ll)

Br Osnan nesli bork :1,r, bilDezdi &staBularda bitrkii olhar ;;i peyda (Hutidi. X/I.l|l

S Kii leh ,t t lFo.l : Bi irk:)r, ve ralyc r.. d.rt.r. , r,"ra s;y#' l ' ^n ' rvt w'

668

(Soldk. xvII. 10'2)

i s,"d ,-f .Jr {Fd.l I Bir nevi' deEimi ta.kyc vob6rk J J.iP.

(Nuh. Tuh. XVII. ss ' 2)

Sultadaru baqr bir.Lsiiz i-trt.. (Naima. XVII " XVIII. 316)

t ;Liuir [,4..]: Takrrye rledikleri qeyrlir ki baga

iy. 6! ve Tiirkgede iakyo v€ b6!k ve fes derl€r.(Kd.b. XVIII. 79 - 2)

ir)L [r'd.l : Yagnurluk v6 bsll* tabir olumn bdrk

o LEput ve ala ve kebe Disillii tibastr.' ( Biirh XVIII - XIx' 9s)

S.be' er JsL [Fa.] : Senender nirasrnadu ve ol cs'avar'

Li lrgan. heyetinrle olu, ateqte tekewiin edc!, derishdon

we bilrk:lr.rr !€ takyc yapdlar.(Bnth. XVIII - XIX. 336)

t.-r b6rk.

t -+ biirl.

ii Letnle [,Fc.] : Lulah.Jf [rd.] : bedlihii b6rk :lirl

(Gcnc. xvlI. 72)

giyilnsl. .

669

J5.tt [rd.] : Eski b6* ilJr. ($d'''it. XvL 4I )

.. Son, Yoaisori gogidp bagrna Yorigeri b6!Ln 5Jt A:aPrttrliimadann gecc ile €via basrp taarlli idenia tliyip '

(s,,. A xvl' s' 269)iil t"qvil gitse cah e kii*

brr ola e€ctiz bulunur bdlL (Giioohi. XVI.32)

t tacll siyiirEe balt Inailut olm{ kiE

sultab borkiir alogtr Leiin bu rnzg$(*tfin. xvl. 3s)

.,, Yahut baslannrlan bo*4erir j-FJt elLutultlu..(Ay XVI. 50)

D{ltni: gird [ro.]

Ye san vo siya.h bd*lor

Page 383: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

metryil-i llam bu arada gol. diith kavil idiiPtiuer'(Sr. Da. XIv' 13)

r urhanda aor qoktur amma bu $aya 'rlrl;,1 bu Ladar(Ha,ain. xv. 43'2)

Llstd{a bir diirlii ilAg tedli;! etDiltir, Lomuqtur'

rrsar .rlrTrt olibilen Seldihce b dneyin.

'. (LeYs. At XV' 35)

Du areyadek i,qtrI y olcurlu.

bu areda .t)Tr, daLi Hgk Tada iki vechile teBsil Lidr'

bir nice Liqiyle ol ove vardr gdrdi bir harabe verdit,LalLrndan ronlu, ol LavD eyitti: Bir nice )aldrt bunds

( Hamin. Xv. t3' 2)

(Cet Ah. XV- 7)

gnaiii yoLtur. Bn iki snn bu araya ':lrT, bir iki cerargirc gitti. ( Fercc. xv 50t)

Ve bu gAatto ibadetto olanlmn vasfitr ve menebosin bu(S'ot. Xv- s4)

611

8u araya ne nok6'tr donf? Telciiman dedi kiD: Bu araya

dinetii's-Sehm iledr. ( Rohot XVI' 3)

! Bu eibi bdylo.

zinLa bir dahi bu asrl gcrgek Eiizii siiylemc kim'altr av zahmet cekersill dedi. ('I E. XV.54)

ell J-tr c.lgu ife vo ulanaf i1o ...(H'nza' XIV' 55'84)

.! J-lr tenha yerdo otuDiktstr EurldDrz aedir.(Hanm. xlv. 35' 3e)

all J-1,, karllarur anca butru sili ef'a eli olur.( Maatif' Xv tss)

'ra yolilaerdu. (cennet. xV. 3)rniain kim ol kigi ugnrkta benin vc bubam 1!r

li'l!t

b&tdiirmeh : A' pi{irBek (eti),

$ El.bsdu J,r-ry' l,.r'.1 : Eti bdrtdii'mel .jrr!j, vo Lab rreimenek. 1ruu",",. xvt. teo -li

bdy : + [6.

biiylc ilc : BoyleliHe, bu suretlG.

edldiiter b6y1e ilo.ril .j!! olur detitBildiler ada varu seliL deEil (Mdtit Xv et)

b6ylcme : Bdylosi.

GozlernD baae-ftrur ii gdriidiir baae-perestBiiyleno l"!1 igkiciye dugncraiq ota gd,a g6z

b6yl€si!. : Boylo, bunun sibi, bu yolda. (Kod'' xvl 466)

Hnbda eehle ile sino getekBelki bahbw boylesine .+Jrr gorok (Ba*i. XW. rsi)

S Meger Snl€ynan Paea-F cei,yc bu hal vali. olnudarnukaddem yarrada ola)x gazilere bn eiin bdylesino &drjdedi ki: EBe! betl bu yahnda ahrete intilaal edenen sizter.wasryyetiD btyle olnln Li be bu v aydte Botalu,da def-

(Sotdtc. xvIL 14 - 2)

S Ba'deni ferEan.r tebriyara Eemalik-sitan boyteshe cercy.n( Sotah. xVII. 285't)buldu Li. . .

b6r : --r biz.

bu lro : Bura, burasr.

Buyuar haziedara var haaeyeBn sand,k var geti: bu araya !;T,,

(Yuz' $eYd {III ss)Bu ararla ot.)T1 niikte geldi hoq latifDiDle size aydayn r"i. l"r ,"ir (yuz. gefi. XI|t.57)

S Ya seyyid bu ara LT:, aakam a1z61t. ( Fiituh. XIY.2U)

6i0

Page 384: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

buclc* : Kdqecik.

V"me Kuddusi 'ye s* ler bed safadu bucaqhn . " ._. .

bu€g: + bucaL. l Kuddu'i xtx fi51

bucak, (bucag) : Koee.

! Zahit ev buca6rnda ,.l'l* otllrup bu hali giirc drms4u.

s yiiziisn arup setiiriip werdi, -", "r,

ll-lJll ljr':l)rldrz gil'i .u \ prirdi ve dnfl bucallu ,rar ra?, \a. idi.

(si. Ds. xrrl. n)$ Ciitrkii allaD oldu H.Era l,ucakta ,]it?, otudu.

(Hanzo.. XIV. t, 144)Gehi bi! bucalta .il-ri yallarh.kasDGehi oda urnak rna h*asu

Gozetidi Nakkaq gece olucak

( Feth. xIY. u)

Ki doldu kdanulul he! bir bucak .'--.j,l (Snh. xIV.104)

S .. . Gdrdn birka,r dahi adem LoDauElar, atlaDn baBtanlet iBu dahi :.tlnl bir bucaEa 1;l+ iletti badladi-

(Haz@in. xV,25-2)

$ Indi ben bi. awatrh, ].udun bucaLti. rri-rr.( Fuu. xV. 123)

$ Her kim bu iBmi taJ' yd agarnm&tr eviniD dijrt bucagud!.$f.'' ikter gez okusa.. (Aa. Ah. XV. 15)

ij Kanaat bucaBrnda himnct ayalmr tcelim eteEine sarDtqtrB'(iroad. xv' 77)

$ Bunua bigi kimso liy* deEil !d kim izzettetr, k6larmot@snrngiip Lu u haln gerii Liilbu bu.aAM .-jl. Eiistabl ols

I Mi incb. Xf ' 27'zl

S Bir pir hoyb€tli oturmur, gok Lalk ann yoreainde otrrnqberr dahi red'o bir buealra.r i*r , orurdu@.

( Tez Bo Xl/ ad)

'672

:6iln kim bir koca otunr ve 9ok kar'll yitle8inde otumr ve

;66 lir b"""t t" ,ri-r otudun. (Tet, LA XV. 55 - 1)

Dili keeilmig kigi bucakta .ri, oturEuq yeErektiir.( G i i t s . x V . 3 - 2 )

:a$o, Nu.h zMa nda gark olup )'ll dr; llyas buldu agtr'

i{.kan{ Iblaunl'i bii bucaEuda ,r:^: vaz'etti.

ol k'ide bir buc{kta .]ii naksb

ata gnft ii gnyii temu (Tunu. xv. 37)

( Meotit. xv. 31)Agelan baktr vii g6!dn imile

i hcaBrnda llign*iltti

'cysuie d+? {tr'd.l : Bucak iLirr yAni evin vo her tresnonin

(Hay. XV. 22)

. (Des. XYL 308-1)

e ol tresMs-r piir-nvi snnbod-i &naEda bir bucagds .r;1.,(Hiis, DiI. XVI. t29)

tlaalim-i Osb!.tri)Ye gaziler ocalr, dtu-i kavimia karargihr'dtan selamet-encaqD ystaF ve bucaF U'q ohsgla .

( MaoLib. XvI. 7)

, . . Penecroyo tiitiiriitiim bucasa dqer. (Iatdif. XVI. 35 )

Bingu kila bh brcaLts oturmu! ols. . .(Te.. Un. xVI. 7 '1)

(T4. ;ati. xvl. i0 ' 1)Ol tach yetmiq buca$ ols,. hE bucaluda bir yakut ola.

Pcygdle .lJ."l [ra.] : Bucak Jt:! ve rlar soksk.($anil. xvl. zte)

qii gtudii Lamii EiLrlb-r taakr obrlnu8u ecgrni Larta gibi e*har oldu bucaktatr (Lala'ti, XVI l02)

Dcw-i ruhuda btlmadr bir k0qe-i fet&B'Bu L6[no bagr allfi gou]iim bucat bucak (Ruhi. XVI.271)

Dldrr6 ksar Zati stfi siittr safalar3ofi Lucatts ddn Lslaa'r olup uyufh (Zdi. XVL 152)

613

Page 385: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

buquk ,r.r dirom y|nutak doBiilmii{ nvond-i

.i!d v6 buc'rk direm licivon saqalar.'

( M i i . S i X | V - X V , I 4 ' 2 )

trlsa8 aiqmrylc buguk ,F- arim mrktan vEi heD'leyeai

Sehild's verdi. (Sic. B. Xv. 10, t26I)

-.. Yimi sekiz Eut big kile bikr ilokuz nut bueuL .4 kilo

(Aeki. XvL 130)

, d.P3. . . (si.. B. xv. 7, 288)

gfuyabylebueuk ir dang irilel€r.(Huain. xv. 16 - 1)

Et getirdi €ve buquk irr batmm

okunak iatedi nelor niLrnan ( lb.ahin Xv st ' 1)

EadeE ve haa€mle Musul'a gitnderdi. BaBdat'tsr buquk iirf€Eerg yor gi tEi t lerdi . . .

lFcrc.. xv, 4r l

Bir giin $ibli valdt buquk;1 akea.LL et aldr' (Hdf'XV' 53)

Bugul miskatia don i nden bir iiliisiirl v6!€.('ruh. 12. Xv. 342)

Bir llai bir dorkten bueuk .ti diiheme deBirAit, vaLutbueuk nitkale de[ia derniglerdir. (M, N4 XV' 6)

Amms n'ramr alom igin tit]-le gelektit ki bit rlirhom aug

okumak istedi meEor Eihtnan

odeni buquk i-,.r dirhem suc erbil gibi luaya€m'', ( Kab' xv' 272)

! Ntn-rlest ;-,p: [rc.] Bir sre "" o"r* ?;,i 1?]. nr. ,.,

Ye[er Bey minareshde Landil yakhaEa icazet !6i1di' ho!

gcco buquk;rr rtLryac ya! yanar. (Si A XVL 4' 6)

lleburur zimmetinde bucuk.r.r Eut nrPam vard'r'( Sic A XvI' 5' 686)

Ilababr moy gibi gevkr lebirle oldun avercBuguk aAat ne bir yerdd Laranm ne ne!6mE v3!

ll:l

$ Cii,.iden j++J lFa.l : S'Enak vc bunat 16 .51- .. ^..

ciifubirbo!.ray,lr'rqkucaia /rvr''"tl:i;Tfi

citriip hstuu sirdi bir bucala (*h. S. Xyt ,^-G e v d e l e r : e c s a n I . - l ' I i i , a D L a r F - | . - , - . - , - , . , . - " t lCevdeler: eGAd ld,. l i i ronha lFd.l I ze,iye:,, ,) V;.). i lye'adr : ,esrD [rr.] ii niseqten rFo.j, ,",ill i ,"j'.Il"i;t

( N.,,. cA. Diit, Dan'z l,'l'l

g Kiinc cr rFo.J: Bucak .,. ," n",:':::":,^:'""'i)(Bihh. XVIII - XIX. S )

S for "r [ac.l : Soki! manau l.ar . . . 4 - umuncn bucak v.hrguaan but talL olun&n uzi.u! bucallna ,. t!i"" d"; iiLss* tabjr orunu!. (Bii,i. xwri- xi ;)

lucllrr otut|nrt : Bir logoyo golilmo!, iazrwa etmek.g ruiva Lir E,.l: Bucstra oturnal.

lucurgat : Viry.

5 Ol snan buculsatla! ruur_}'

bucugar : YarrDear.

bug|* : Yaru, yan.

$ Vo Lolilei Kabiili vosaruheliteyi busuBd L- d;.D ,sLE.iaanzar vo BakDonya vo biror direD._

(Mnnbhab. XVII. s - t)

ile gekiline ol taplay ol(sat. xvrII. 111)

(Mn. $i. xrv. xv. 104

Arrngii'r dost yrizihd€n s6,ii.b rrEa,Busul s6at bu a'arz hir domwllLs, (yun6XII I . XIt / .56)Buguk giilr turnryan rlllr t(artrdaNo lalak ola ;aLll Laaotitrde (yunus Xttt - XI/, 5)

$ P-'"+ r* di'€Ih niqadq itoBole!, oBla.k iirliyio Lanqturdt(Y"dE6' f i l 129' t t

674

Page 386: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

solnDur hcir buda!;yJe .t*':r lar'9tEalar.( Mn. S i . X Iv -XV. 13s-2 )

bnziiliip aEaca yap,qu!agae butaFniia .$uq aPrqu! (So];6tin. XY. 191)

datnantr budaklan ],r, va!, cemii-i bedetre yay'lmitrr.(Hozain. xv. 20 ' 1)

vakrt zikr aEagletrIn burlaklar gilniil kiikiinden yana

dar aBacm diietii bir koz (Hihnet' XV. 296)

irneAe laslu. ( lrPad xv. s0)

budaklarda yearigla valdrr ki c ns igtila edip aliil

rziiz eder ola, dedi. (nelil. XV. 166)

rnr l eder reyhdD d 'DAg,n t Cpn& Dr i . XV. 187 )

idinc'arD gttntiine bu sitz

seive mail oldu gittriil qahlazr kimvu Sidre a.tra nazar bir budak degil

(Yohta Bey. xvl. 141)

611

diigiibde itliip olmuq tiitapagag andan biter, ohrui hdapaBag nzre bitet altr butal iurr

halka ol aEae olnur luraklbutaFn,i[urr b;i diinyayi tutar

i alem ii6ti6e atar (Enteti. XV.75)

"g*- O*U."-' .elr, Ar5 altudad,r. (Zad Xv, ?)

yaaa baleelerin aiaelal ve bu<lallan a-lil:,,. yolu biirii'idi. (LcYs. Mu. XV. 166- t)

an]n itzdeEidir, zekat budagrdur rt+. (Ctizidc. XV.6)

e ad,q, 6en [u dcn bizi bergn budalinla .]s;l)] salla,'a''n b)aD.r ginilnd6 biz dahi seni sakjayalo.

| (Bektag X/. 126)

asanul batl iki budaB idi qevgar gibi egilmilti-(LeYs. At. Xv. 17)

aBagtatr bi! budak i,J] kes ase idir' ( Feftc. XV. 396)

giird epretir sijnl budaFn fl)Je

$ K'!ar .trjt [Fd.] : Bueuk den[.. Ba.zrlar bir re!.id6!, dodil_(Ni 'n t i . XVL ao;:

Gel ey caJr gafil olba sq gozii.uiiBueuk eAat b eu dergil itziinii ($eh. $. XVL A)

bueu!]u[ : YrtD (para)l&.

g Biau-y ci[an buqulluk jl;fr, .iEor sibi DtzcriD ,furd,aaJa Laldr. (Vnstin. XI/, Is. JS)

lud , (butrl) ! r. Dal.

Ol aEacmbudaF o'rrr or bir idiBir kesilnig Lamusunda! yeg idi (Yuz.1eyd. XIrL 4s)

S Sobiice Edbiice tohuDld olur, grl6f ig rdo olur. Budaktan.rlr hr'2, y"rlerdo qol olur, uzarur

(Yadi86t. xIV. 60 - 2)Serv atao buda#nda .$rrJ otulunP€rdo her bh giil yiiziirden gdtijriiD

(M6n. 'raJt. xIY.91)

Budaktan urir, lii sana krzrlgijlgcrckDilen zaLnna heo tahanmiil selek (Fcrh. xI/.63)

Ol gdl budagr kio rar ou iL. i goncesiBiri Hase u biri HnselE gah{ KerbeE (Nesini. XIV.9)

S 9ol yomirli aBae qol y€eiti tatlhF budaHar 1tr1 'nEA6'rl

.(Ket. xlv.46)

$ Her bir afae burraiuda hezar,destan rrlar idi. (KeI. XII/.)

Ol aiag bagrnda kurrmugtu gakNite Lim kunya yeniesi, budal (Snh. XIt'.262)

Veli ot yat budaltu sensir iizdekBlrdal irJr hie olmaya 6zdel i.le dek (Hvrs, XIV.75)

$ Giiltia baiqavana ne augu dokrudu ki budalbD ii'ft. -,(Teborckz XlY 3I 'zJ

676

Page 387: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

"... Ue yldan sorra bu<laklanrr ,:i1. (Hay xt/. 17)

: Dallamak, dal venek.

itrlorktrm Receb'in ovinde bir uktar buBday bululdulta

il'oldalan sanh burlur ola 'J:l ),, devn giiPho itmiglerdi

+ : bodug

'ols : Bu olsa gerek.

Tann butann nzere dahi od yaEd'd1, Pd Lamuu g0-

bu diikeli Jfrr, arasrndan melikii ollu kau saymtuk

19 azap ddtd idi. (8n6. xlv. s30 )

le , Brurula berab€r, bu ciinledd olarak.

,. Betrden hiq soz vo igar€t gelEomittir Lim ol sozdo un

ir belli fairlesi ve bir esloro assrsr olmadr; bu diileliyle

.15)r b€rr *bu iqi boyle gorekmez" dcyu c€ui'iginde ve

katrDda eyitmig dofilven. Am heybotin ol sitzdo

laklantqvol (Ket. XIV 46'I)

! Bu sufttle, bu qol.ilde.

r Biitiin butJar.

t66 yel bokcileri oyittil€r : Ya Rabbi' dutmaEa giictDiiz

y€tErez, eg€r bu dii,€no UjrJ,. mene, yer ynziinrlokini ciinlo

(S;c. A. XVI. 2, 1013)

k a. (Enb, XIV' 12t)

: Bu[u, bular.

Dl bite! kalyanm buEu orr agzFa vo builrrl1e v€ gdziine gido'' (Yadis XIv' 75'2)

eili Lat yer yanttr oI govherin tozunilanYedi kat gok yarattr ol gevhoritr buEundan irr+

(Ywus XIII ' xlv' 274)

lerrlen bu! ir e*aldr ol b{Edan gok va'attryiiziiriin bezeBin qok n&zbr o/edi

(Yu us XIII ' xlv' 120)

679

$ El-iiskol Jr,(1. l,.lr.l : ... ve baz,la, iist 6l vo islal rdaBa dnler doyii ziJuotnieter ki Fijrr dilinde qe-h de1l*:"'

(Ah. XvL h)$ Kuq budaEa,';rr hd vskrt konmau.

$ 9ab au [ao.l : Budak d,r .

('fib. XVI. 22s)

($aniL xvl.622)

Giil bud&grda ..!";lr kD giitld a9 & sanlnmSalLi meh-rrilar ald*ea ele p6),Eeneler ( Reuani. XVL 26)

5 _.. . ol daE baelnda bir a6ae ve idi ki bin budab olup Lo!budaF yer yiiziiEde olaIl aBaelardu biilert idi.

( Me"ehib. xvr. u2)Tuba budaklarada ueup saydr h,tu eder9ab.ba!{ Kuds n tayL-i bsg{ cinan katll &anii. XVI. 53)

S Yusuf etti: Ey birador, ol badiyede Lie bft rtrraht-i bir-vosdrdiin mii ki on ili [udalr o\ afet-i sanar bilii.r?i,Tr;;

g savrecaa ur.J- [r,.] : Buda& ; ! "*"ftff:yil.";3i;;

Giil budaEr aeiy3{-r biilbiilii edindi tee (Zati. XVL 93.)

Tfl ike! dayesi kucaghdaGiir idi Lopnadrk budaluda ( BaJJ;. XvL 205)

5 Maze 'iL [r'o.]: ABae kabr ve kuru budak ,;ir,. Elsarbs![ar kesnp gia".dtgii I'auh'. (Ni,nzti, XVL 571)

ABaq budaHan gibi uzardrCnriip Dauak; c.n] yand, (geh. S. XVL 29)

2. $ub6, telelruat.

5 Uqte civannetlilu burlaLlan bunrardrr. (Kab. Xl/,454)

S Itaya illaande bir budaktr )n,,, (RaL Ah. Xt/l. 220)

678

Page 388: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

einca bufida lr1 Yer kanaca gibi

iilf$:h-, *.iT.|TTuo*u- (Rueeni. xv. rB)^siya tFal, tehun r'4rr: '"u"1?ilT.fiif;jd,: ,$Ara [ro ], denek [lr'] : un dinck; birun qnden [Fo ] : etk'

Eak, birnz [lr.](Nu' Cet xVIlI ss)

cilii : ButdaY benizli'

Adon b"Ed'Y e ii rJ'r .'r! oldu' ( Ihl6s. xIV. lst )

r BuidaY

I(otr{umuz degirmetre bugda 'r1 iletmig'

YoBu.n LFsr vii Yolu ioeo giliftaz-Ha xIV l8s)

(C. Rd Xv. 2t0)

i . . . Ya uzu, ya bsa bovld varalr" va kanvaFz' vs sduq'r '' ;; b"gd* ";i. ,r ' .e +.

- (L'rs' A' xv 700)

Ihzr nan bulday e;rn, yabn vndn' cmret' kara gdzlii'' (Sic ' B' XV' 8 ' 43)

B;yigit sordiiE hnb viizh, buEdav €i'lii (riea&id XVI'2az)

oendnm-gnn i)f -( lFol'. s"ea+ 'otu,rflrf.'1w. ,osl

I G€D.diim-sun j.,t frJ [ro ] : Buldav ei'N demeltit esme!

..D.'rasrna. (De1' xvl 274 2)

i Esnd Jrr I,r'.1 : Karavalrzrar bu[dav "^tir{.'*i":T';l

Adebi .JJ I.Fd l : BuELlav ci'li JKl.'1! (cof xvl a't)

Ane- |T r,r.t : BuBd,y emii. ^^":_::X:f."nif!;;

AdeDi ,r,T rrdt : BuBday 6 n "" ,n"?i,,tilillur. ort

Ea-seora Jy'r t l'.1 : Eusdav cilir..la.iu( Kdob ' XY l l l l 2S ' I )

68t

Pes ol sudan kdpnk !e buE C vc buhd Sittnriitdii, TaniTaali snln l,uEurdan ur:n vo diitihiinden gokl$i ,varqtrr'

(Enb. XIv, s)

$ Urerinc bn lulka nmne tltetler havaiD esori kututaltu.hen ag'r olup rssr ikcn bu$ Lr y.r

"yhnuyc.(Hedin. Xt/ . 30.2)

S Isfa' .tiir [,{r.] : Derlcmek ienn iizerine su lcrpilmi\\ k,zghtaqm [uguna &r kcndini v€rip tumak. (Bab. Xl'|. I,14)

5 Bula! r\1 [rc.] : lln ii fazl nena:rnadrr vc Arabidc ecza.incdiyycye tcsi!-i Latarot-i qeDs Fobebiylo Dliit{sait olah bug

ir vc turnan manasDrld'r. ( Bii.h XVIII " xIX. 104)

$ Tef .;, [rd.]: Ddrt mandrva.: Biri, buhar DAnasnadt ltihararcttor hasi olur, Tiirkirle bup derler.

bui (Il) : --r Baqbu!.

buglnsk, (bogua}, buEuDlk) : s6Esrak.

S Er-rasadc ,r-Jr I,a'.] : YaBmur buEurrab u'uiJ ki bir nE!r'(/h. xItI .436)

(Dnrh. XYIII - XlX. IB't)

dan yaBot ditkiilnr.

.i,

lrl

I

S El"hcdEe -qil [,4r.] : Bularak ju;1 yagnur ki bir ufurd!'yaBai. (Ah XI I It69)

5 Baran-ritab -rr rlrl, [Ib.] : Bulanik ;, * ( Cof, X t I. tJ' 1 )

g El-hmlbc -J ' I / t r . l : YaBour luBamk j-r .(TQrccndn' Xt 1 3 284'zJ

S $i i 'bnlr - j , j j [ / r . l i Yagour buEr.baF Fi \ F ni l rJr- ! '

g i i rel yolu. |Boh. Xl I "" tJ

! Ol itteden bBi gijrkyii golotr gbtgosnz. bugd.k3u?. l; tri

bulut bufa.ugunaan yeB,rir. lsi ^t I :'"

S El-Lain jlL ve yafnun:r birden salamkh yalnasna denr

Li bota vo bulual: ; :n t ib ir olu:rur. i ll K o n X v ) I | ' X I X 3 o o " '

680

Page 389: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

mnrL ve za'fe,Hr yiyiii e6ylo lre dr lim.'srav igi 'lolilu'

M"s"iv.lufur iD'nd'. I Enb' X Iv' 297 )

' , d. BoEazca FatEr dide' bir hrtur va! idi' Ialt sen

aii;r*. ' (Detu. E xtr' ltJ)

buhr' ,r- yiizbin zorla qelici Bolii'iiP dilelteli liBevi

ne' kin u-raU*, yer yanl& t s@la 3u taltr'( ts ' H ' X Iv ' xv ' 4 )

c olct &inci, gitriile u)'uP nza verin€n bu uElrl nliincii

p yte gormek ister' (Kan' xV' 143)

alnmda tecell kn& nur

hurila bitlnk bdliik brBur

'loEdu a:na naltetti bulu Jra(M&lit Xv 16).

( Me|lit XV. 2t)

(con. XV. t7 )

azleri nunadan evim toldu aur

got niyyot eylcmiqsin vd bugur )t-'l

ld Layal ana bir EiinasiP nsL4 baBlamlltr' buEu! J"'

tagaxnrfu vasrtasr aBilAn gdtftijnnp. '(Iryad XV' 298)

ilc zafer bulam dodi, bulara&' bulu seHi' o!Ianc&-

kAsteyl€di. ( MnL xv 259)

i soylediik bu[ur geldit Yelor kiD gece gibdiiz Yele (An*v. xv. at0)

eyiliir ogul olsun uBur

.. Buiur r sornak gerek kim kaqr fdizadrt, kasr vaciP ve

""' "iii."i (ruh' L' xv 248)

rr.r kut ar3lua dilkiiyii ko'ladi' (Hat XV'at)

... Aldan sonra srgradr gine bindi, girii diigtii' buEur tuttu-

u Larm kctilcr ve beylerire ilottiler' ( Kesir' Xv' 2' 69 )

,, Bir kcz dahi oku<lu, bulur :.rr beai dhi kid: '('Iez' Ua XvI 9s - 2 )

itler hot ceri eid;n.e sinr hu!i. ettilcr' tc'adrn blbili-

. bu lu et r . r : lTa. $dhi ^vI 88 '1)

683

bugdry 8iil : Giincrin SiiDbiilo bucun! gidiBi zanen, alurtos u,5 Pe€ ol iLiyi nlp bufday gritr .f,r+ Mila'ya

"",&, oA*

ikirdiyi. ah r . yrtsr)a bdaDn ilo bile bld,. tenO. Xtv. tiibuBdly giitrii: Aqure siinii, nutrarrsmia or ili.bci giitrii.

5 9eybi buBday giinn jy'.r'b Ba6ra'da godiiler ve arefe qib,,Arafat dalrtrd! striirlordi. (rq. Ld. xV. cl-ij

bugd.y* : Sigil.

$ Gondiine lrJ ladl : BuBda/( .rrrl. ve sigil.(Caf. XvL 133 .2)

_ ! CondiiDe !!t lra.l : Bugday* ;-!$ ve sigil ki snvdedcerkar. Dtibba sii'hi de er. (Der, XVL 3tz -r)

bu'grr ! Bu a!u, bu tez, bu defa.

Biiqr eydiir eylese aruk 6anaDmnayan bairglagd b\',stz Ji, ba'\a ( Man. Tor. XI V. tsJ)

buin : E!k6k devo, puBul.

S Bin buira F, getirin kim maya so'me,n:il ola. (Deae. XIy.)

$ Bir yarm bir gizh buEayile buFala d1,", eavaedrrurldidi. (Dedz. E. xrV. t'l

bugumr. --' I bugand..

bugur (I): Blrlda)r soDra, bu d€fa, qimdi.Olsl oldu nitnok gclektir bugur rr.lKla Yeriniz gidin olsun utur

Cii gitmoktedir gitrliin ol6u! ugwYoludan seni nice Loyan buEur iJaBlr6ur)J,r dahi bu iee ed6 ey canDilerem readen ola eylo demuGeetin ol doldiiJrcii Ecnzilo bugurYino soldnm anda bir mahfil dururAs arz Liri giin biiyiiye buBur r^lYiikiin yoksu.lur bolarla Llr6Bu

682

I

(Siih. xIr ' ,170)

( sijh. x I t;. 307 )

(Hu ,s X I l ' 20 )

$t- XIr' a4t)

( Ferh xIIl ls)

Page 390: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

iU-r.U J^l' [,ar.] : H€t ha]ryaDln e'k'Eine viLd aitlii alnlr'."i""Tn""c-"i"*''*"**:;:i"'f;;,f iH,i';.'fi,

olurur. (r\dar ^/

1Avd t,'lr.i : vall deve' faln Jj J'" 1 : oldu buBur JaIAsn XVI I I - X IX ' 33 )

€ Kiirtri i-tlF..l : ErLek halaan diri iine agnal 'o cifileroel'

-i"''-""a;., bugu .r, devev€ ro avg'"-::'.1:t'i 9:d'!r- |; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

- tqn'Ih xt I I I - xtx s26l

: Diti deve buBt! istemek'

t El-ibtisar r,-:J [,'lr'l : Erkel dcre dirisino buEuFaBadan

I i-;,, r jr-"r '," 1..."t. rrereenan xvt.3-2)

! l6trdba' LL-i-l [lr']: Naka katl bugursamak i'Jr! ! arat

( Bab' XVI l' 23s)

A Dab'a -"- l,'lr.l : BuBrusadrr Jr'r-i tral"r vc kitbniiDiit awai

( B o b X V I I ' 2 3 4 )

lsr:drab -t,:-t [,4r'] :

sgarnak ve koFtlnak'Deve buEunaeak i1ra !€ b'l

( Bab. XVI' 2, 65)

Krvamet e i i r , inate HakTaala hal i ) ikr c 'n 'err i8 ' vaLr t b i l !a-

i ' ' i " ," 'p i ,s '"*. o, bugtoti gi 'a ": l l -J' ; ' L'ndnvi Al lahrn

"rf i" l l ' i - iu" 'r sdri irb' LJlsrn rC'nn No XVI' 88)

giid : Bugiin, itte bugiitr'

: Bugii:rciftze mahsus olaral

Erlelim ay; ii uig tA dem'i eiu

Bari ol6ur bugiidicek J!:tJfi, balrab (Al]i.Hd.xy.t.38)

--r ! bultrEu

(buLagD: tlayra n 'vaBrna \ttulan kitst'k'

{ eirr h.t"E ru, topuragrD ddBd divcvii! ni'

l Dede' E' XIV 146)

685

bugut (ID, (puEut) : E*ek d€ve, ili horsiiclii deve.

Yola sid.r ob Du rol ncr bupr ;rYolu u!ra& hele olsua uiur (KdL. XIv.5ss,

$ Yavarup yola girende kara buBul ra gdrklii..( Ded,e. E. XIV. ?)

$ Bu kedzekler LiEi s&etrde, kiEi gnyeDde, kiDi rak!$,mahafelere koyrlula, her qift mahafeyi bner buiurlara y1i1jlottile!, her bir Latan birer zengi abitlere 'rttirdilor.

( Is. H. XrV. Xt. 7s6)

5 El-bu[tu rj..Jr I,,{..] : Bir !1evi dovedir ki Tiirk(e erkcEiDobi*,rcL vo digisiue maya derla, anaer Arabidir ki liiL dorlorve babagr Accraidir ki buErr ddler, 9ata1 itrkiiqliidiir.

(Tefteiut . xvl 1s3 .2)

$ Miinahaza .l-u [1..]: Bu€u i4 yiiEiinek irnn dirideveyi edlennek. (Bd.b. Xt'l. 1,330)

$ Catal orkiielii bu[u develer Dcat.i Kerbeli hadisesind...(Et. XVII I . 7.716)

! Fahl "L.' Il'.1 : Ol erkek deve ki mii.eEet dithnii ahdar

iqitr hfzeyliyeler, bizim diyanrDuda buBar r;r' d.rlct( Aks XVII 'XVII I . 200'2)

Bubt + [aa.] : BuEu tabir olurun ili ijrknelii dc\e jlt Ar,'bi devo bey:oirde tevelliit eden dcvelerc dcnir.

(Nuhbc. $. XvIII ' xI\ ' tn)

El-ye'are ,:L=ll [1..] : Danp vaktrnda nak puFEdd nnfureylenckle pulur r.:a ckamdar yetitip gitkerdiklen sonB

agnaBa, ala kavlitr neta pok soy olrdaBla devclcr i(ic da ptrt

i@rina .der olmaED r.rba.a ye'c adk.r ip pug!ru J ' . -1:

gi t t i i rnpa?trmagadetr i r . (Korl . .XvI l t -^ lX : t rol

El .Ei inahaza . !-Lr ' [ , t r . l : Pugrr . ; ] . ndkayr alort ic in

z o r e d u p s i t k e r b e k . ( K o m . X V l l L ) , 1 \ ' l 5 r ' t

684

Page 391: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Ol luf vsrdr, bulrltns evd€r : Bula ir igto dd'Iim bit balvo!

[L ynt'r rle,r; gol, ralahdsn Lrl alrrltr ( Mnz XV' 342)

i; .!L" t'r**' *v" ider: $u b-i- efoudin de!' seni sev-

la, "rfilcr

Lin renin iirtiino bit karsva{ al' ( Mnz X V' 3al )

Bir Lesizok tqt, aftlle gotLdi oli' ayafu ;'udrnar' Dollo

irqd. L,-o" .yini , s"lalarunr sjztl1 erlu gelsrler' b*ita-

li'l5Ua"n, aia opeiial€r. Bu sozii gdzsuz ititiP Lorktu' ulu kiz

. golip beni bilir:o alen loa giil* didi-. Ulu krz geldi babact$n'ilvi ss'-a{t'. )riqii" bizi terkotiir d:di ( Ferec XV' a87 )

r Kaynak, ptna, qeqno.

Dcn am ollanlarla bile Yedi BulaL JL ats-Tlarda vsID v€ddee d r d n 6 ,

- l K e s X V ' l ' 2 1 3 ' 2 )

zi}ld'vin abttrE didem Yadalurv.ai i,'t r.U"ai- l"t't Uat*" (Saz Zihni XIX 470)

tu hira an inin her den bdaya 'r),'r

Acep mi ger diite renc ii belaya (Iek'XIV t55'2)

.,.. Gahi siirii bir aBaq ile bulayup '/rYJ1 kanltrrflar, ol

dacaninhuaderler. ( '4hs.XVII 'XVII I '228'1)

li' dorvis qeldi bizd.'I raam ilt.di Bir nkrar vag bulavuP

,r.Jj okmeEin iqine dahi koyuJ' verdim ( Be*tdt Xl/ 130)

DaL !l.Ka ltrnaL.

a Bdandrruak.Sardmug dort ile gitnliin bdaba -)r,

t. sallamak.Buytnlu getirin 1u tutgur.lanXi tutula uBray' cagaz rcri

&smuunu LaiL getiiin k'anrNito boe tonaga yarar asla$Gctilliler n ka!9r durdu bula!

ild"n riiliird,jBiin yala@a (Ciiuthi Xl I. 115)

BdarA bakai q&h baqtn bulAr rlrr (Siih. XIV, 181)

687

S Debis bukaEutu rL.il duiuldu, anl buaur gibi sayasa geti!-Eozlonli. (A aL XIv.2, 2is)

g Bir giizel hz bcndli yatur boyar.n& dernl hdhal, aya!rn4.bu.kaen var. . . ( Fe.er xv. 10s)

Kclopee elde, lyakta h'Lagr ;ur ( BeLta$. XV.5s)

g lki uyatr 6, on bukaF ;u, ls, Lurdevat 50.(Sic. B. xv. 6,9)

g Erkiil Jsr [Fa.] : BuLaBu r-rr. (Ni'nt ti. XvI.87)

Diizib altrciir ewcl benrl ii zencirBukaEu heE bilek{ok hapse tedbir ( Fd.ilet. xvl.243)

g xsyd rj [lr.l : Ayak ball4yacak tueak ve bukagr l.)r.(86b. xyl. 2, 174)

g El.edhen g,lt l.4r.l: Ve dahi bukaluya rlu.1, edhen derlet.(Te.cenan. xvl. a0 " 2)

5 AtIDa nice taiiblerde hiirkarr at Larlll altudan bukaEuyt

i

i

g Kayd ii [1..], bcnd !l

5 Pevert .'jr! I]'o.l: Ayak

(E! XVII 7,180)

IFa.l : Bat ki bukaBu tabir oluui(Aks. XYII - XVII I t50'1)

baF ve bukaBr ;urr Dana$nadu,(Biirh xlI I I ' XIX t4a)

S Tst,tue .r,lt I.Fa.l : BukaE, ""

n.'lbcnt m"hao"f; """t'"ntdediue'i deDir ba|d,r I'i ar rr Latu ayallarna rnular'

( B n r h \ v l I I - \ l \ ' t 7 t )

bul. : Abla, hiznergiy{' gitre evin hanlnt.

$ HarurJar . bula lar , .2 d i in k i g i t ldun. qbnm- Laraim -Lal 'r n a d r . ( l n t P r ' ) . l l . : J i r t

! . . . Ey bula "1, n.y)" r ' i r . nrd i l o l " l indel i

saza J iJ i ^ . ,( H a n = d ^ I l t u t z ' t

S Bile bula ir olnaz, qimdenge scn belJn climdon ktrrui''

nazsr:r dcyip. . . (Ilonzo. Xt/ 10' 12b)

686

Page 392: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Adoti. lolp edeti gibi olan sErt, €riair 6niinde yatur hvr-laarr, luynriun bular J)la. (Tib. XvL 22;)

bulannah (I) : YoSurulnah, hanenaL.

A!-r hayat ile daLi he&im bulaMadq ar,Y,Can rresidc t6r{ bedon Lom rlqnadrn (Ali. XVI. t60)

bulrrD* (ID I Salhmak, hirsm ctmek.

$ Mdah c' [li] : Siint ve derqoklik ve aaluma, bulo61.1,v6 ucb ve oDeniyer. (Bab. xvl 1.a22)

bular : Bunlar.

Birhia a& Begir birinia MuilAdlan budur buhnn ij'ir: aDlag'l (Yirz. $erd. XIIL 13)

Bukrun raltar korlusu yoktuKime6ne beEon€si hu3u yoltu! ( Yunus. XI I I - xly.98)

Bu.lar J, hor 4esneyi z6hir gltiiirle!Pes andar batuu etrir giiriirl€r (Ith. XIv. 156-2)

$ NiteLim Tann Taali bulann :l! dlindell Kur'u iqindohabor verdi. (Enb. XIV,z)

Buhnn iJ!'jt giin qeraF yahtuluduBufd kin severge bahtludur (Si.Do XIV.99)

Bulai,Jr sltyledigi sitziii bi. Lagln

\iti',li ,rf*;ym !aL-, qir (sijh. xIV.206)

$ Bdann -lr' bor birisi bir ojderhaydr.( Dedz Xll/' 88)

g ... Bulu eo[, zanhl, L'ld'lar vo d!trertcr scti'dler ]it

bulur dr1ya. Poe balksr her gii! bir Lsr b 'k Eitrtrii'd!'ixa. xiv z' Yt

$ Sen bularut bal'n iiiqrnriiEiiD. bulu rizr nrdrr. ,.n,( Ynz' a XIV' t 'v l

688

t yaprafr vonaruf vo haELaq, bulan .rrYr ka]aadalarvuralu. (YodQ .XIv.71 - 1)

Diinn gituc katrp bular qii gittion giilde bular BaBdad'a y6tti (Dah. xrv- 27)

Sof€r-i hicide diin sam ile gus8{ yhinollum bulara lnolii oldukea yirin

( Muihi. XV. 86)aaaa gereksc can ii rlildor

n ote6in hj9 koms eldotr ( Sdldtin. XV. 19i)

hcr bir; .sl idi biner f6r'i e6riiliirdiion eekiz bindit budur sitzlerdo g6xek ssE

(Muhur. Xv. 52a)c4i kiE ciiDlesi Eii}.cmB.l idiiyk Yuuf bul.rdan ekool idi (Yuz. Handi. XV- 17 -2)

burdaatr kasH din abadar

lursam ger bularrtan bcn ha.lasrEiilrcn ctrine bL lahza esi (Tard..!. XV.73)

ccrurettodiim,.6ddr (Vahnat,XV.l3-2)

kaprsn aqtrlar ki bulan dr'l.rl qrkoralar.

Jir to uyusunlar su giin ki

buhnn jJj, alta izz n hiirmeti

tll!1 halini fikrct krlavuz ( Ibrahin. Xlt. 18'I)

(CnIs. XV. 34 - 1)

sayha gele. . .(Kes;r . XV. 1, 169 )

Da[i -Yehek ola Hakka kurbeti (Me it xv.)

bularr Mckkc\rin AItn yantndatr gitti. (Efes,XV,25a)

kim bu fena rrde olavuz

udadar Dchil oluna bulara']lr cezalamt verem didi.( Fercc. xv. 66)

Zekcrilya grktr giirrliilc! benzi mntegaylr, bulara .r.jr

!iryleEcdi. (LeJs. Mu. xV.2 - t)

aklu sbziin ititti buld Jlrl

$zi'k itti bular (Melhatu Xv. I3'2)

689

Page 393: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

2. Mu€arkt olnak.

Hurd ,rr [ra.] : Taan manasuo ve hwden lefzrndar aryga-imazidir vo isn"i roasdardrr ve satagtr, yeni bulattr dr,llrlmAnalarura dahi geliir. (Ni'ruti. XVI. 284)

3. Carmak, satasEak, duqat olmak.

Tekin gelnerli budar bu arayaBu.laem4trr rdy bular bir naceraya (Sal6tin. Xv. 24)

4. Meggul olnaya baglanak.

Satm ahp satmala gnn bulsqu! l'Asrsm ol hoca ile iilegir

(Man. 'ray. xIV. 198)5, Alnde olmak, bulanmak.

Kimde Lin itbu nazar va! latoadrBu fma rengine ol bularmadr trLjlJ? (Ibrohin XV.27 - 2)

Bakra gdr6o oBlmcugr alla Laira bulaEhug u:Jr ystur.(Ded,. E. XIV.27)

! Bula$dunak.

Kibir gelli seni bulattr ,r!J, gittiEcel atr seEirtir crdi yetti (Yunus. XIII'XIh 12)

$ .. Kasar umduEu Dcnzilete irse ve padigal Lorku€undaD€Einlik bu.lsa ha)'r suyD f,ulatnala -^:! ve eer odun yau-rlrrnala baalu. (Ket. XIv. ai.2)

! Bir Lmara ka*leylorlia kih ol benim adina Ee$uptur vo

96liyi a.trda ilottin vo arl]r sultnu bulatdun i{i?.(Kel XIV, 10a - 2)

Cen &ledi bdrdetr ki lebio eEzuna vereOl fitneco durnay* bu bulcala .:hl:: nico bir

(KEdt. XIv. 2tS)i --r b dtl.

69r

! Kiqiyi bular ,rr helAklik euhunna brralrrlar, hal budur kiann haberi yok. ( Miineb. XV. 10 - r)

Giynp hil'atleri snrdn safalarBulara .)!],1 cylcdi bin bin dualar

s Inan ir-:r lr4.l ; Bular ,r1.

Bu Eitzde olmasrn hdgiz giiman'nBul& Decc.hd'r ehir zamurn

Bula in gitliinen halkln viicuduSdabiin f i -serebin f i - serabi

Ata ana bir bular karrlaq irliCey severdi birbirin yoldai ;di

bularca : Brurlar kadu.

YaF olas, oiur ise eelpValam nstnne ta! geiisin aLpBu earda nice kill1 yok ise eeriBulaca .rr'ir iic olala! itliim .ri ($ah. XI/. aa)

bularcdsyu : BwJa! gibi.

! Yusufoydi i r : BusaB derki : Ya neJik iebu kavm ki gelnprlumuelardr, hie serin karma butarcrlayn 4.)e t"t*ukavm bir dahi getmenilrir.

buhrungiir ! Bunlar igin.

Bu-larunqiin i*1,!J, kodun canNc did bolki miirk-i cavidanr

bultuunk | + burl{rDts.

bulagmah r l. Kar,tnak, fenataqmak.

qn tili' diln€ b bularr J.-:Jr imiqYiirin ikcr ayak dolatu imiE

690

(Z6t i . XVI.320)

($aniL Xv. 2a6)

(Veyse. XVI. .1.2)

([email protected])

( B.r ' ta l . XYII I .57)

(Lets. Ar. xV.6s3)

ii ciham( 16rchan. xv . Ia '2 )

(snh. xIv.268)

Page 394: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

b'ddu buldu I Tane

S Buldur buldur

hulduh I + hrldl.8t.

buldurki : +bJd|rgr.

bulgda.k . Kanlkl*.

S Hallon iqin6 bulgaldk jLl, diiqtn.

S Anter irirtiBin bildi, islorinc lutsalak

hulgan . Sahtiyan.

S EIli gift bulgarr .!JtiL, d.f,a on cifr,

bulug:+prr luq.

bulu I Esn, tutsak.

Nakag'a dedi ii9 ge).oldun bulun r]I\edii bu irin qeesini kr}nBirgiirnhu bilirikcn Hak 1.otuNe&ini yenebcdi otdu bul,n !j"

tane, daDh darla, boncuk boncuk.

rrlrr rrlr gtjzl€riniin y.a.tr akar.(Ded4. E. XIt:. t t3t

(Ante.. XIt . 2, U,tg

.'L4 iliiqtu.( lnter. XIV. 2.:SB)

d.f'a iki qift.(si. . K. xt,. 1, let)

(sith. x L 29)

(Ga. XIt . 167)s Bir Detit brna.m uzcre akm ktdr ve buld on karil. idi,

pes bulann ycdi kabilcsin vc dahi bi! kabilenin ydsrl tulureyledi, iki kabirc dahi bi! kabitenin yah6r katd\. (\iDtt.,yty.)

S Atnaa qiin bulara horluk ve drpeletrmck ve lrurun Jr otnakyetirii oldu, yazuklan tnnludan ijrn-i. (Enb. Xty. S4B)

5 Pes Tann Taela eln cezss,n Boni Israit'e lle,i u,*,usiyinusallat krldr kim B.ni lsrait,in ulutain kD&, ynz l,in dahiyiEirni bin ki t i bulun ald,. (Enb. xl t ' r99)

bulurtu : Bjrisi tarafrnrlan ka,r-berlitip barkasr tarafudah buturan9ey.

S Ralsatr ;L(:J [Fo.] : Bulurtu ojrr, \e tii.kaata Eaknlt3i vomiift ve meccanen ele g"9""""""". lnii,n.XVtII-X11.296)

! Zeb=JlFo. l : l rdIr ve raysao E6naslbadu. Bu]un'J r , ,4v e f i i l a a r a g i b ; . ( B u r h . X y ] - \ t X . 1 I 5 J

692

tll* : Kari,lalDak, raslanak.

Karru yatd kara talrlar aluP geldiiSiinde kigdnBiindo

Bcyrek adlu bir !,isido buLloadun .a' J'J' -(Dede. E. XlV I01)

Bigler, karda; ugnna Dopcgitz ile bul$uram lljJrr '(Den4' E xIV 224)

cdelin,

r : Burutuk.

Gs&)a q* I,'{' l : trli

llusa hemAl gehitden arktr Medycn taraflatda azi4ct etti,

yolla bir gobana buluqdu.er'iJt . ( Mcwhib. xVI. 82)

Yol nzerinde ewel hor kine bulululuBa !i+1, atu hakin( Me"ahib. xVI. 30)

bulugul .':i, ynzn bulutuL.( Miintehnn, XVII 69-2)

t Zsluret, telAket, siLrntr, gaD, Lasavet, tiddetli ihtiysg.

(amu aneD lahmetindcn gii.kieder

Bun ir giiniitrde ciinle seni zik'edd (Ga. XIV. aI3)

Sizleri bun Jy deninde kendine a'ver ve ensar idin6m.(Anter. XlV. 2,4)

Iliq lside virnesiin Kadir Tafin gitz bu.tunl ;t] .(Dedz. E. xlv. 233)

Ki glemde er gitlele! kim iEiqBata bun gelicek Lin iglslnig iq (Snh, XIV- 164)

Kimleniz, boyle bun deminde bizlele gelip indat edeniz.( Mtxlin, xv. 2, 116)

Alh 4 [ .Fc,] :Kolkuv6bunc,. (Mif4h Xv'64)

.Uund'n oldur ki ruhsd)tetl€rinde! bun it aenindo bir:trldct yetire. ( Moat;|. XY.29a)

LluUp ot ra'r"n,' ki bun rlemiarle aon mededir6 iritdi.( Brhnat, XY. 190)

693

Page 395: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

r Bualt ' , 5 'kq'k ' lurun.

Feragatte atl:ridran, indirel

Ktlnrg eylcyen liyk Ynz dnndiircn

Bunalsahk .rLJr1 olsa Pes ana dcEin

Giidor d,ncl,Elrn sitzctmd bcBin

N uEramak: S*rntrya diiqmek, kctlcrlennek' bunalrnak'

Kamu qaiesizler 6,Emr Bana'Buna ufrad,m 1:,;rL(1 mcrhamet kJ bata (Snh.aIV'143)

Sdznn doErusu deyclim biz buna

Kim incinme€in uEranasun buna Ltr u.r-r;l (Siih.XIV 140)

Hnoa'yl vermez i6en ger buna sen

Mnater u$a)1santtr buna K, .r,a;l sen (Iek XIv' 132-1)

: Dosuzian bijccgi, bok bitceEi.

Hu da [lr.] : Fartuide gnsa! vc Titkido bulbur rt;q

derler. (Men. Ao. xvl. u9)

: l. Bu kadar, biriok.

(snh. xIv.1B3)

Ya arun bunca bile eei ola

! Bunca goniiller Laptcr gitkgek girkgok suletleli vncut ysz's'na

, gotildi. (Ihks' XIv' 1)

$ Butrca 4, kitaPla! mutalaa.kimgnn, goL yerlere sefer krl'

m$sm, bu no bilasiizliik idi ki4 krl&n. (Si. Da. XIV 27t ' 2)

$ Bun@ .1r kiqi seldile! Lim bu iqi boynuma saralar, serin

izzetin hakkryeiir kabul krla$ deiilin. ('fez. Ba' XV' 21)

Verhdi kara baltho Lanqla.Ki bagma gotiir&n bunca iqler (YuL lens. xY. 382)

Kigilin kim brurca .+r karda;r ola(Yuz. $eyd. XIII. 6)

$ Arma[an dnzdiiler gehir melikiao var&lar evittile!: Bucafets€s yoI gittik, eyn adma geldik, gariploriz (Fe.e' XV'237 )

Bir a!:z sdzd€ bunca 4ll a lo r vatDo[; di]le" bilcn aok nesDe anlar (kns. Dai' xv 22t)

695

l 1

lr,ilt ,

ii

5 Her kim bana salavar v.Fe diinyada bui dcminrle buturu",-re Lryampr gnni inde ref i , oturuE. (c"v. Ah. ̂ t . , ; :t e l l n h i s a n b i z e i b s a n l r l

- " ' /

Bun C, deminde isiniz 6ssr LJ (T6zanu. Xv)NekiD aldm ise ttm in giiniirdeOdetirler aln ot bun i siinihde (Tennuri. XV. t921

! Bir piee olsa edeme bun deninde neder enr.( Kab. Xv.29J)

$ Derdnend !,r, [I'oJ: Dert]i ve bunlu rlf:: denektr.(Det. XVr, ?2- l)

Sabr k,l selse kaean barma negeh bir bunBuna kin sabr k ur dim€ henan eylo siiknt

buna : l. Buaya.

S . . . Ta Bedlden buna L! delin yeldim, benim haberin ,vo! kiayaFmda |la'leli var, yoL. (Leys. ,at. XI/.23b)

Derki Mehmet Ali'm boyle olalrBoylein gdrmedia bun" g"tai 1S*.ItI"n*"a 'lE XIX 559)

2. Bunu.

Necat igiir blgtn gelicek bun iJlUlular hizmetin krl dev5ir ussur

S Hiias o-b [f'o.] : Bun :11 .

S Ba6 u"Lr [aa.] : Ko*u ve bun.

Ola ta bun deminde bana penahAlem-i lailaho il,AlahSana lazh olur bn bun demiqdeDiiig etme dosra eldeE geledBizim ahvatiIaiz bunduAli'yi se'1 bize gitndnr

Buna dr krJmaz ciherd& LjDse iDkArKin olmaz bn ydrnz tag rlivar

(D. B. XVr..se)

(Gb6h| xvl. 30)(Cof. XVI.177 .1)

(Ni''|,ati. XVL tl9)

(6. C. XVI. 7)

( Karib;. XV1I. u)

(KuIoEtu. xvII.44)

(Mih. xr/ 35)

694

Page 396: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ucutrilan&! ki.nice yndu mferlorde fiit$bt llna

rp yok yere Lnnca haztir ' . . (Solak' XVII' 241 - 1)

Bdyle, biiyle bir' boYl€6i.

ti Oner brmca .+t hilAfot igitrdeyken eBr'jndo bL o3ki

idi. (Tazatu XV' 278 )

ItiElo melekleii giiktedh aerler

i*rr' -"i"t r'.""" y""a" "" e-* ( K6tibi' xvII 28)

olnadr kalkan, kar'a miistaBrak oluP

i'iom "t'na.n y'trrd, butrca 't' ism ii san ile

: --

( Battd. XVIII. 34)

llar berii: $u larlar zamand'r, bu kada! vakrttar bod'

i* l -".a.', bcrii rr ir.r.l, goriircm bir zene barnaim

resneai-. Si' bn kez s6rdnniiz, elleriniz dodaadruz'('Iebatehe' XIV' 53 ' 2)

sn evitti : Hay gura razr olDadu El kim bana bo)tn

ir ".

r,""*A-' bfiii JJ ir+' kulluts gelnedh'(8 . Xrv.642)

:. Cariyc'da siizleritri sctr, cdivc aceP n€snolet *i'dl -:::'

yr ' . ra, . i r ' **" "y irr i :

Bun'ai la bcrn-rr ' j " : . j ' baF

iN" " .

y".a"" aidu didi . . . (Fene' XV 233)

rliidii : Bu kadar, gc:it 9ctit, tiiiii tiirlii'

iol kiri kin b"donin,J.Li lulh birn'ain q'karDaE isrer' hikir

; - r .Ui.r '^" zulmevl 'v Zirr tabiut r 'kaazasr d'Ei ldir ' Ta'

r siicenjr. bclkin l,un.a dnrlii rL)'=' zryana !$ai''

( t laa in XV 43 ' 1)

rill [Ia.] : Ultc vo burcagrz ]trr ve tin'li'(Nil'.ed XYI' 101)

.:LJ Ilro.l : Ilstc vc rim'li \o bDncaBrz'(a[' xvt 1t ' 2)

697

g Hak Taela ol tevbe berelit'nda buncr siiaahlann 1ar1,r*.lLenn.L ̂ v. 66)

$ Bwlca |nali )aBdu zokat,n vc sarlakasrn erkarnadrn.(Saar. Xr.. B)

g Ney€ cen'cdcEin I'unca mali, eiin senden so ra nl,qsaltgerokr (Maari[. Xr'. ha)

g Bir parmak bal igib buca .l.3 armun aiulu zahmctir yirsin.(Leys. Mu. XV. 274 -2)

Ara ger wenoycydi Hak medetlorKaran kolrp gcaeyili blDca d 6etl€r ( Ibrchin Xl/.10-I)

Birek durbutrcalutf it.ate( vohdet. xt/. 6 - 2)Bunca ur htcetlcrimiz ktldtn revn

Etelsi adantrgiin bunca te'lifIdiip lerk deEini b6yl6 tahfif

B\ meElekot hep hot senin nu"", "" o*?Hn:.t:ii,. ,,

Cem'olup bunca diiJlii de!d-i giruYuauf olmugtu araila hapan (Yuz. Eandi. Xr'. az - 1)

$ Burca tsDandan beri cihamn EerB ii sedin gormnqtin(Miislim, xv. B, to1 )

g Bruca €mokrar cariyoler ez darttn. ( Soa.lzt, XV-XVI. 202 2)

S CoEdi" i-,r IF .l: Bu lad.r ve buaca4t($onit xvt leT)

Sryt{ neyh enrde Srir-i Srafil olmataDiiriip bi' yir. gelno,rli toLa bunc. iiEoh (Fisani.Xl/I I)

lnsyet be'EiEilr ok.k nola bir cnr'a-Lot hekiHalabrti DluEall,ra r"""" a"'r""h*'*f"l,illil

x ,/r a)Sizo tsn gelEesiE bunca .*r LerametAli'dir malzen.i su!'r vihyet ( Faz;let, XW 51)

Eylonez sss, d6giip s66Eek rakrbi ey habibOi iti

"r"i i"u g"; iuo"; irsaEdan Ssraz / Hn! Dit xvl tdut

{Giioohi. XV9 23)

BrlJlca doE sa'Latdr b0s'r dtmer'i c-anAao ziilf .. "lAzoodiip bA{,o.r todu thiri meyda.ra z f (Atdi Xvtt"'

696

Page 397: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

buncak : Bu ta&r.

g Bu gez bBcak iqr il€ darzur tut. (Mitslim. Xv 3, W)g lnek tFc.l : Burcek .ifr. ($anil XVI. 5a11

S Henh IIa.l : Bdyle vo bulcak ($anil. xvl s3s)

burcalar : Bireoklan, biaok kinae.

Buncalar ,1.1 kenrlbziin ugmakl* sansAnda tamu& teni oda yana

Bucalar J.+r dahi k retaD oldiilorNicel€r dahi cenhstl'oldulsr

{Man. T'yt. xlv. t34)

(Is. xrv - xv. 2es)buncrlalu, (mmcrlayn) : Buun sibi, bitvlo'

$ Danigmend eydnr : Ben ieled.iignmii 6Bersh' Bir dahi nuncl

layrn .f1 igter, L{rrcak geHr, koncak gider'(Yiiz. Hd. XIY. 229)

Umdu!!.n krymete bunu kim alnBrmcrlaym ../-i+, meta'dan ne gele

(Yuz HomdL xV' a7 '1)

! Ocafiuaa bunerlayur ;#] awat gelmdiir'(Dede E. xlv. 8)

$ Hie Linsc bunctlaym kazaya uiramg defildir'(Si ' Da' XIV 747 '1)

$ Bee bucnayrn .r1.r her kyife kendi san'etlannda vo hiror'

lerinde gerek. (ltsad xf' Le)

$ Bunc a''st ulu assr kimin eline sirer ki '(Enfss. xv. 2e1)

$ Di ikrt i bal l ' raac. i ip .rr i . bunc' layn I ' i r idcn bunun ,sibi l l

n ire gele didi ler. ( Fem ^l / ' Jt i t

S qiinin c- trd l : tsuncJayn .agt (sh '4c' xv Sa'2)

Oldu Lihl kaglarma bcnde ermc rot

Zira kieiye burdlaym bcndc kcm diiecr (Saruca XI/ 12)

B"nin de bulc,layn bil ti cY ear

Bjfemce rt hera \ i i n. fs i i $e) '1an (Tozsttu ^r ' ' " '

698

,;"1ilU11"*,:,?#;,1il'"*fi.;",,":*;itqanin q+ tFa.l: B6yr" "" b'-"'l.trff#,r. xvr. roal

g'meiinin l+,r tro.l : B"ocd4an *rir*. *rr. ,u, - r,

Iogiinilx ,i9r21 [.F'a ] : Bunc ayltr aJ*J1 ' ($a il xvr' 193)

p*,r"'ry"i1t_."91",,"1'],,, (Ar.xw.101)v"ii t" t'' olur:a takdir stti

.. tA' "' "

i rr€Bi*e6t :-v tF .1 , 8"""t'7il,f'?i h. xwrr. 34.2)

rr i - r ' . ! l tFd l : Bi tv le"e ve bruotaya;rr '1 veburadarebn

i"- '" utia' ve bu 5ea1 naDarsn;al[.' ,r,r, - *t*. ttt

:1. BuraYa.

Bnl'-n'ffirml":'i:J :: ::"Jjji,--Busu tiy sitrdiim ti sur"t degittinP ̂ii,.-*.

*rn. ut,uiurlayrP buda 'rjrr ge$reE'

I,yd'*";tli};,-;"Hf*:T::'"iti:'::11')Adln dahi Eormadrlar I ' i ' i ,T . , ̂ - l fnh.XIv.223)Nite burda '!, diiriirn rl.lll^i"""p

, "r-",

. xft. sb . l )Sizi ne nesno bunoa ''rr 6'' __

";;; ;; .;""','" **i i",HlT)If ;?jKo bu'ada gclenler miilk beni'ndb diyenlcr

s'r-ai-ei' "r* anrar rorral

"'o'" ,"iL,,"J,r,,,.

"r. no,

llte bunda iriser qeyh-i kebir.

Sdr6t ii ma hidc oldur binazr! (YohtuL XV' 10a - 2)

699

Page 398: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

n66, brrqls bnlae Siia zahnet 96r, aarla ilibolilc rhat

, (Tuh. I-a XV' 219)

olucah gdtiir Li bu dtt€nftga halh bu l" lolur'(raanu. Xv' 110)

Bul hitidi bundn eY norrl'i IlSitrspubeaudu yoriEdiL haL-i'ah (VMLXV' 149 - t)

Bunda ,+ vii araa ol ki"idi! L6!

Bh rchir bucaEms vssllm, nosturiil'hAl bir verde rlura]ln':Bruraa eayet bir hmrir eline diigevnz. (Ferc'' Xv' 20)

IIos indi eeni rle bodar edaira, beni de bunda yok edcrlei

.,liyip. . . I Mnstin. Xv. 11. 4)

?0r

i B.d burda goliicek sizi taleP etmezler 1e sizin arrluuza dnsnp

. aralrr gitmezler. (Sdadat XV'XW' 154 - 1)

Giizeran nziedtuiir aiir bu cihatrBn iki giir iifeyiiz buJda heman (B D. XyI' 226)

Mu6tafa bunda .rj.:,, bu hal ilo moqgul iken Sultar trturad\npaselau.. . (At Xl / l . 102)p a r e l a u . . .

: Ko buide 'rjr itrtiiln kalsuu bu halifri vardu her nakamrn l,ir dakaali (Yu.. $ens. xvl' 8a)

Bruda olmaz bu sicc ev sahibiAs*mven dnn-i vaslun talibi (Zehr' XVI' 173)

Sc,a an dihyaila gtirmedin, brurda ,ra dahi st rcsi dcEilsin.( T e z U n x V L l 0 ' I )

i Ol cilsd brlnsk 3i'e hprll(ll! bu[da otuin ltan' eior biliir'

;ej'. (Ler' At. XV. 524)

brahiD oyitti: Blr goce bunda dibrcvelim didi(Tez' Ba xv' 1s9)

I .,. Ae ( kail,, ort. boyh kafn bulda eobaalk idip Gazi

Hu&vendigar vakftn'r ko)'u.nun Siidemi!' (Sic, B XI/ 8, 251)

Hei limiD goziin aqEaz ise Lu nut( l b ruh ;n .xv .3 -1 )

$ . . , ilo giirtso buda .!, Llat otmoEc Libmot idcair.(S,,. 8.. XV. o, t l

g Eior aer neaciddo olar fe'aiti biloydi comi.aE bundr gejnbrdi.( MGn. Au. Xvr. 2u)

S Karye-i nezl.udan !.syl|r atsn V6li bi! MohEet booi gi!r&€;igiin burda ,!, geldikto.. (Sic. K. XVL 6, Uj

S Sar'1E4, br:la g6lip: Benyabuds bL ldh:re feraco b,rtdu&dirtiiiade Len dahi :naz, deBitih, var bl yere solatu,-brnda getilme didim, (Sic. A. XVI. 2, sli;vatddan a)?d'p buada dibtiiBiiEA'LD behsrdE ge},ri detildir (Katibt. XVII. Jt)Hszansu giil gdriip tad olmaL isrerso eior 6miiSaba lirfet [aber ver bunda sorde, biij;iil_i zan

(NaIi. XVII - XVIIr.lBuda Lonatr g69er, etlerEez kervanDcwedip ddnmode bu qarh-r devlan /Sa,. Mecnud| XW .)2. Burada.

Bu.nda .{r bir ho' niikte geldi dileOleDleri Hak yarrn rliri Lna (yuz, Seyd. XIII.35)Ki ben bir zamaa bu.ada katrseremGeDimco vii yalmcak olusercn (Siih. XIV. 215)

$ Yigregi budur ki bunda .!.j,r kr arrz dirtiler.

AJengah kaldr gitti atar RayYidiler ieti.lor bunda ,x? iki ayEyitti re accp 6n, sirylediiniizBeni bunda kah deak ey'ediiniiz

$ Buada adan 1'udar canawar vadrr.

Bugiin bunda yiyen e anda yir qokA9 itlon bunda anda otrse! rok

(Dede. E. xIV. 273)

(Itk. XIv. 137'2)

'(Da,h. xIY 48)

(Miiz Xt:, 8)

( Rueeni. XV' 36)Omriinii olnaz yerc harcolediBin bil,ncdinBunda sen ass, didigin anda irliser ziyan ( E,lc[o1tu. XV.26)

700

Page 399: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S lnca r+:,1 IFo.l : Bunda ,ri' . (;a'',it. xvL ia')

d Kshndsqrm eerbui lllpt btrtrd! wofal ctti.(Sic. A. XVr. J,44?)

$ KE Saray duvaura Sultan Siileynra keudi hettiyle:Gauilcr mcakenidh, bruili boEim gqar olha'Bunrla zulncyleycnin alqbeti Layr olmarYat,p sltma d.i.. . (Eo.XVrr.6,22?)

$ Budr ..'jJr Lrb$:6rq talazlahm Lrral€m vo boratll!.(Cih4n. XVIL s6l

Bu Lcrre limdi b€le bullda djr Laneetu bilnsmKi azn edip olem ifa-yi nozro hFhirkar ( N.&D. XVIIL n)nbre F, gelDdr, bundi )reden htYayhle kslt dum.n g&iindii (Soz- Zii,li;li. XIX. 5i7)Binamarlar lslrt oldu namazlAsum!tra 9*n h'rda avan (HaI. $a. Inddi XIX-XX. n)

hDdrl : Bdylo, bu Ladar.

Bunlann tAatlori bundlltlmr rJli!Hie riya yok iglori mudaktrnr (Go. XIV. 2, 250)

Dunda|t&nlt : Burada bdunluEuErz.

$ BundilrFnud c,jJ,.n, hrld wore. (A^tt. XIV. 2,64)

burd.D : Buradan,

$ Diinya tadudur. illa Tann Ta6la aizi budaa jxj deEriirii!oyluk yero iletiir. (Yiiz. Ha. XIv- t69)

S Eter berr budar gccc a'llp gidersom 6lendo elv olw soyleltl''

5 GoHt bundan jJjr ki9er.

(Ants. XIV. 2, 61)

(Dea4. E. XIV. 101,)

Ta €tiil-ayn igro qiiB tir-i nazarK'ldr bundan Kiabe laweyn'e siirer (Ir. XIV-YV 560)

102

ol, t"deiik g6r, bEndan gogeviiz, Er€nlcl bit€ Kouy!yulr wedirer anilt gidcviiz. (B.ktot. XV.410)

Ler vakrt Larllr v!'d', teroddiit idodi, i4enidi,lo'l boni buxl$r irlj} bu siidiiriir dirdi. ( Fercc. XV.98)

lb r Brlnd{rr frzla.

lolner, s!$ sihbin, ruhu siil-i lahamu bundaa 6te drlurj Liq t.nasiib-i a''a

(Ea/'ti. XVII. 164 )r Dort orra6.

HuFeD'i ya$ra bunilet jlfi,

qok Acd, U dai ilc taE (Iek, XIV. 264 - 1)

r Frarll<, frnrlrk Ladar.

belq*ta,! iki buduk ilr ahp anrrr gitzn yerire kodulc,laat goriir goz oldu. (Erb. xrv. 855)

r!'|: Fislo ilc st an LngiiL tat.

ol bulerrn altudu girip bulrn gotiirdn 'e laglam govdc-ayrnp bunduk ta+ ;U iLl Eibi ̂ tn. (Enb-XlV,122)

: Bunlu giin, srllnt r giir.

LivEinill Ladria ol dem biti!Lun giin€ nrt !, ulrat yalmu kalu ( Siih. XIV, 260)

: Bunalna!.

yatEltt yagnaya halk bumana tj)K,brli yldan sonra halayrk dinlene (Yuz. $eytt. XIIL 49)

(bularu !, buduufla) ! Bunldla.

g€risi gucle4di, kuwetlendi, cemi'i silihlmdr; iEdctl gerii bunla s .ltAi Eiidara birb dnilEck

&)n(si. Da. xIV. sez - 2)

kimso baga e*anaz, bular yaptg &vcr( Fitt:ih. XIY. 248)

?03

Page 400: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ycri : srkrntt zrmanl.

. .. Bit giin scni gormiit igrk olmuq, beni salra goaderdi'

iir"" r.i *. -"'1"-". idiip kendini sitstcresi!' ola kia derdi

sakin ola. Hq kim bir mii'mnin foryadma iri"e bir bun

gib i :+btr t run b ig i .

c : l . Taze dat , f i l iz .

. y€rindc .!r :lrr Hak raala sana fcryod i,if r"r"". xv. daol

, Buraya

A]ln gelir ananr bua dedi (Dah. xlt/. 81)

.Lmak : Btakmak.

' 3*1'frJjtl1Til"\ln* ah - ft t'. ( t. c ali p. x w r I. I t r )Eat-aver olmadan ew6l o fitneyi bast

B"rat-. .l,r gdzesi cemli lovent idi&eyodol(5 ColiP' XVlII t9s )

Dev€ye burc cz gerek ise bo)'trun uzata (Ata' Xv' 7)

2, Okse otu.

i ... Andan sorEa sitEiit aEacmds biter burc 6' dediille

yaprolr lrrnueak di,E€rer nzeriDo fitii;ru,.

"rr. rrr.r1

i Eil-dibk .;,rrl I,1' l : BuE 61 dedikleri neere ki aBaeta bito!

rrobattr, yazda klqts gitmez (Ah XVL 375)

Drb!. . . , IFcl : awc vrdt i Tn'Lid"okee derler ve ba'zr lar

yai-l*" a*i"' lNi'meti XlrI 30q)

i Biiltnme or'.r [r,a.] : BllJc ve ydiEklla abmelle EeiLudur'

cdkce sltLce aEaclardr olur' elser eltmt agaorda olu''

t N|net i X l 1 183)

lMahlec ,1, lFo. l : B i r nebatr r t tenAvi i ln hayvadara sol i t

"*- g-"

""1.r, rivend;n nebat;vle tcfsir ottiln Tiitbde

eshun muhaneli agku te buc arrl te'bir €rtille'i trebsttr'

! Bnfi. xvlI l - xlx' 560)

$ ol sece bunldu a.lt+r alurt urdu. (Antet. XIv.2,106)

Budannk .lfJry ey oeleqah-zade-i Sultan CcmBir geco zevk eylenek nitac'r Arqistandr (Cen' XV. 12)

g Mevlana ufmrrrn burlm a .ltJAr bile sideril.

Vezirio yino cem'etti ikbinBularunh .lfi'j, rlmrqft etti iqin

budarufla : --+ budannla.

budu : Muztatip, s*tntrll.

! Evgar r|lrl lra.l : Bunlu rllr ve mest ve harap.(Ni'neti. XvI. 96)

g Derdnond L,r' trd.1 : Dertli ve bu. u Jtrr .(Ni<neti. XVI. 298)

bunh gelmek: Keder, yeis, kaysu gelm€k.

$ Henige Kazanln baelna bu u gelsiir jj*lutr, .(Deda. XIV. 148)

bu6lu olrnak: Ke<lerlcnmek, tasalDnak, s&mt ', gam qeket

(Miiz. Xv. s0)

(H^d.idi. xvr.17e)

(Dedz XIv Ts)

gibi .f --1;31 savasa(Aatet . XIV. 2. 239 )

sozlcr botrim qussan artrdt ve derdi4(Anret' XIV' 2' 432 )

hnb nak senin suetino Lu&ct kalonr(Maneb' XV' 3 '2)

burun birle: Bunurla l,erabo!, mamafih.

S Be-an ki .s:jl ! [rd.l : Buun birte .J: :l-r,-r ki ve rol b'ldo

ki deoekt ir . ( Dcs. XVI. J] I ' t l

g Bri-an ki &T - lF4.l : Bud birlo .r: -l, r l.i qol hal-do Lr'

( N u h ' T " h X V l l t t z - ' r

7M

$ 4g satal lu babdr bui lu oldu aJ3 3t-r , .

bmun bigi, (buoun gibi) : Bu gihi, bityle.

! Dihis buka[ulu dururdu, aru bunungctirmozlerdi.

$ Bumur sibi djil,

$ Bunun l,igi 5.] :!1ilo ya,&.

Page 401: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

o*i"l"l:,_1oj*" ,*"u) : ciizer Lo!.uyu aDrarnak i$in r

$ Et. tevehhi ic Cr, l , { . .1 : vc bir st kqek koruiu n", . .

Yel udukca dertli dolsD inilcrnurcu burcu kokar giirii lrana,nn ( Ktta. Xt/r r. $

burcdaDlk: Buram buran tiitcIok hcr tyaiardr ot aga", ki'han,nda

aufa koku vrv6"1'

KoLusu burcalar A.r:, camekemndabu.cu burcu : + burca burci.

(Hurt. Xrv.4r)

hru guk.utm! : Sr}.qtrr6rak, raciz etmck.

! Iefrin C,! [,rr.] : Katr Lorptu ednp burqukturEak .'.J.u_J].

bu rcame : Biiylo, buarn *;6;.Aqrkm oldiiriicii brr rc6ln6 1s,.Dahi bil Enh{ qi,.l". g"r-"J'

(Bot' . xvI. 2,445)

(cen. xv. e0)bu resmile : Bu surctl€, bu q€kilde, boyte.

Pu resoll:

: -J, solso br.akh auyaJaMsD h grrE'qti ay busuya (Siih. x /.o|)

butrg' Ourglr, burlsg, bu*.{) : r. Biik1iin, hv'E.

$ 1::.q1!{" I

' B*B"rtE .,rcr;rr,. B'"saq burga,i oran ncsnoyopira-pi9 de'fer. ( D";a. xvt. 68-2)

$ Pig c? [Fa.l : BnLh& wo burgaq ,.:;1.2 vo Lrwrm mirasmadrr.( Bnfi, xttlrl - xlx. 166)

qeBd J+ IFa.l : Biiktiih ve bururut vo buqac zr,, E,l,!.sullctr' (Bii,h. xrtll -'xtx. 220)seDc't'vadi !"rrr j [,{r.] : Dc,ohin burssc,na donir.

(Kan' xw -xft 3,778)

706

lFdl : Tiirlice burgsl .,-u, ve tab [Fo ] : biiklun

. li lcr biri Et,rabr miistelziDdir.

.*dn I|l I.4'.1 : . . . ve bulaua elti vc burkaq iu''a

. . t . ( ' Ierc 'na XVI 2' 8t ' t )

q" [Fa.] : lklin'i mam{tur. Muarebi-SIn'rh Ye biiHnm

buru4uk ve Lurgae 6r,.1.11 aili.^Trrrr. r,*. rrq

(Aks. XVIII ' XIX. 92 ' 2)

Krvr nll, krvnk' dolatrk.

J lFo.l : BiiLNm ve dolag& ve burkag euJ-r: marasua-(Tuhfe $. xvIII - xlx' 148)

: Kelbe rrlak olunur ve kulrugu busaf €l"r11( Nuhbe. $- XVIII ' XIX)

t IAr.l

t -, burgag.

(turLa+l): BnliilEiil, ).rrt nll, biikii.k' hvnk'

6.r [Fol : Dolaa* we bursq'k eu,,,. 1 ri1,,r,- xv: az1

-)' le,.l: Bb Pare aEas Piisiidiir Li uzun v€

t , . 4 " " . ( T e r c e n a a X V I ' 2 ' 9 - 1 )

El.okrefn ..!ill I,l'.1 :... ,kul,IuE llun ilinme$ vo zrplrnt

ro dolasrk vo Lurkaqrk.tllj' olan at'' (Tercetnan' XVL 2' 9 '1)

Pleit j- IFo.l: Burqarrk ,t:;rt ve dolat*'($onit' xvl 440)

I Biikiiliil, krYnllt.

Plgir o+i [Fa.] : Pleiden lSfzxdaa irm-i mssrtilu Burgagrq

-:!,- ve dola-qs ve LarCa t mar'stua'' ' (Des xVI 63 - 2)

707

Page 402: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

burglrhl.|r : Biiliilnel, klrrrEal.

$ Teb -u [F4.] : t0'le ve hararct. .. ve karc&rmaL ve bursa.!.m k j-rJ.. ( Ni'tn'eti, XVI.I'r)

S Teb .?u [Fo.] : . . . ve karcaqmak ve bursa{nak i;rr,.(Det. XVI. 28 - 2)

nurgu (l) : --r borsr .

bugu (rI) : Bir igkence aroti.

g El-'azra' .tr.i^lt [l'.1 : Deniden bir gdne alete deni! ki atu auBm Dlakul€€i miicrinleri ikrar ve ilhu iqin iqkencc edciler,burgu r.r, tc$ir etti.Lletrdi,t. (Kan. XWII-XIX.2.2s)

burtag : -+ burgag.

bulo.mrt : "-r burlell .

burlae : .-rburgNt.

burkeS&mnt: Biikmok, bnliilmiiq, knnlmrg hale getirnck.

! Et-telvitetii lrl:Jl I,4..1: lki kat edip biiknek ve Lurkanal veburkaqdFmsk tr-r.j,-rl . (Tenenan. XVI.209 ' t)

burl<o5rk : +burgag* .

bu sna\ (bu*aeaL) : Bn}nek.

S El-j.Lsafii JL--'JI Fr.l:Ursan bak burknak;i;y veberl6.mel. (Tercenan. XVI. 25' I)

$ Et-telviyotn irrll l,4r.l : . . re iki kat idip biilmek ve burLamaktEr-r vcburlard,@ak. (Tercema, XVI. 209' I )

burlun burLur: BiikiiL bnkiik, krnr krvr.

! Fetil J:, I.{r.l : BnLiilmiie ip ve buku burkun uirr iiJ,

olmug ot, (Bob. XW. t, 't14)

burhgrl ! + bunJg.n.

' 70a

(D I lgdir etne, ctrcmei iBdit edilmie havvar'

El-vica' 'Fy'l [,4'.] : Etkek rlavarm havasrn ezip dngnck ki

i*l*a" i"'-. .rr ttbir olunur' (Ah' xVI t123)

(II).: TeUeri burularak vsPJar l'ilezik'

Altun ynziik ve butDa 'r '

HateE ma'aburma 6,11 .

(s;.. B. XV.6, 108 )(Sic. E. XvI.2'22 ' 1)

El-brt{n !U.Jl [,4r.] : $ol kolanrrrr ki dovenin karnr ahura avku-

rr crlip bir ucrurrla[r halkaya buraq e'Jt takrp vc Dr! ucm'

aaEr halkaya havut lolanrn takarlar'' lTcrc 'm^n XVI 16I - 2)

: Ucu eengel Sibi cFdemir'

r l Biikmek, sarmak

. . .Savt, dcvenin kemq'srdri, yoBun kendir iPindor Lir knlae

kadarmca burarlar ,lr!1 . ( Fiituh XIV' 62)

Ey SnlcymaD tol kuPirzuk'l'ruB;t ,l, ki- i,*enliim btr kurlar dilini-

(Mqtu' Tqt x lv 297)

qii Sercer oBhulun halini giirdniair,l litl Li vii boymu burdu .r'l (Irk XIV' 201 '2)

6 Tefin yiiziinc taban.a lmp ranLurun gn-sur buJrlar 'l"rr'( uuJ in xv 6 ' 34 )

. 8 Neccar Cnlah'a otti: ltrlu 'ag yaruna bur rr didi' Ciillah

I '

i.Jr .s,,,r """a,k lareletc geldi Lavava kalkt' (l$ah mrhr

r*' i"ii" -,,l, "*a'k

dahi kalktr' (Fcrec Xv 20rt)

Nice zahithrin kin bo)'nun uJu

Gid"rken af i fe boynunu burau r)r I lbtuhm Xv 55' t I

KulaqrEr burup +r: ziiJfrim seLetlerOniii" n"rr i;in !"ier dokerler (CPns t'ni Xv 212)

Sakalu terpnr brYlu buar ,/ Y6ni kin

BeyeE. reileE ya babadrrven ad'n S.u€'' (Muhan' xV' 356)

109

Page 403: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

: Burun komigi Yiiksek olan.

Egenn 6:t [lr'], biirend-bini

yari bumaz jlj), kimse;.r r+ tr4l : Buftu Ynk€ek

(Aks.XVII - XvI1 163)

Gozii Yrtlaza deni!: €9ter llr.l ii buiraza trljjl: ,cieml

(Asm' xvIII ' xlx' 30)

y€l girmeL: Kib e.nmok, gurr annak'

Didss ki cabil gdziin aqamaz kim gorc

, ki b'umuna yel girdi ,Jl,! ':, etti alta ittiba'( Muhon xv. 3s6)

lunu ermaL : Bununu kumak, guruunu Lrrmak'

Am kin dilcr eYleYe aqk esir

En otrdir todullukta bumrDu 6lr f .Jtrr

' (Ati' xvl 2ol)

! EkEi ve a$k (eehE halhn{ra)'

Srutl4t ol kili eyler kabul

Ki fa;t ola yok-ki refti fuznl (Siih XIV' 124)

ycre dcpild€k : Bulnrl snniilDek'

i Burau yero depiltli 6rl,, '7, jJ1 yAd dnnya ve ahLette hor

oldu- (Rahat XvI' 73)

KallL avakta fazl ii keEal ebli muzo vir

Giln yoi Li bal-i ziloto bu'tru dePilDodi 'rl!)-Jry

El-eazub *Frl [,4r']: Ve dahi gazup, ekqi Fzlii ve butank

;i yii,Lii. Qercenan' XVL 2' 109 ' 1)

'trnnd., (yiir PuftlI|rldq yii' burlrork) | I' Yiiziinn bln!'

Yiiziin butanp 'tjt JiJe dedi Nal+at'& hay

i Olu "ttrn

o gizkrria alr yay ( Snh' XIV' 168)

Rrr! vetdi veli gam ildtu gdnlii!

K{qrnt gattr "ii

b*tod' g.iz d-r (Isk' XIV 186 - 2)

7 l r

S Attarlalm igi neyi olursa kABrda burmak ,ir.,, ola.(zati. xvl. ?u)

Dedi auula oynar gili olunBurunuzjrt)rr peneesin kolunu goria (Seh, S. XVI.22J)

$ TabtoD ilLt [r'o.] : Yarrqnak ve kormak ve katr ivmek ve3cgirtnek ve iplik krvlltmak vc burmak .i,Jr? ve bi! ncsne

Stye gili rehgiiz€rde tumutHa)'letle boyuncuEuru burmur D:-Jr ( S. Vchbi. X V I I I. 2 t0 )

2. Cevirmck, yitneltmek.

KaLp Lar?an felid-i dehr ii aslaRevan burdu.r:' in3n ich r6Lr kasra (Mih. XV.32t)

3. Sanc anmak.

$ Eger ki pek brrrarsa -11 hatmi kalnatrp siiznp iqeler.(Mn.,si. xIV - xv. 1t5 - 2)

bm eag : Krvrcrk sag.

g Mergd Jyy [Fo.] : Burma sae cL !]. (ganil. XV(.)

buns sad€f: Kabuklu siimii-klu bocek, Eiihre.

S . . . Halezun, bunna €adeftit rd.r- ,r.. . (M.Bsr.XIV.91)

S Titiyay{ elb€f jll dL.,".rt [I'd.]: Sadef nev'inden Ar.bidc

rerec ve Tiilkide burna sadef 'r- e./ dediLleridn. KeFtve bez miihreledikle b6cek:jc (Bii .XWII-XIX.t92)

bunamah : Ue yapmak, ue ko;rnal.

$ Ol ta{tan ahp getiidiler ve piteke arur aletine andan buflta'd ar rjrjr pes taqlai yotrDak vc cevherleri delDek bu:

lara senez oldu. (Enb. XIt/. 644)

? 1 0

(Ni'neti, Xt/l. t4)

Page 404: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

AFugu oddar nice kurtaflsarYa ana uyraayana burransar ,-JU-1

Ilakr halk ile hcr deE kafir orterXa$i 9at burJara yiiriinii burtarYiiziin burta.Eadr qatmadr ka"qDSdziinc busEa)rp salDad' battn

(Man. aIalr, XIt . t2)

(G. Ra. XV. tes )

( Ruteni. Xt.'. 38)

$ (19u nz.rine vahy nazil ol6a nahzun oluldtr vc ynznn Lu.-(Kesir . XV. 1, 284. r)

Bir s,n'k hace gibi ,viiznnii burtarsa nolaEyiedi rcrk.i cebinin meh.i tabaru tikest

! DiFE [ib.] : Burtarnak.

Yiiznn brFtaldr vii geygatrr kagmDudaBm di,qledi yn saldr baln

(Zati. XVI. bt)(Sa', l . i t . xvt.60a)

(seh .5 . x r , t . 278 )S El-katab Jlr I,4'.1 : Yiiziin purramak. (. h. xL,I. 820)

$ Et-tocahiim eL+:li [lr.]: ]{iiz purtalDak j.,J1 jjr.(Ah. xvr. 164)

$ El-ihfihrn! Jrr.-lfil I,-r'.1: yiiz pu srEak j.i)r? jj: !e tnr!-riornak (Ah. xyl. s{)

! Koleha ycchiihii *,r rlt [,,1.J, ferahen end !uy-i o , c t ,: eU[Fa.]: An'n ].iizii burbrdr dr,U,rq ,rrr. Esa6ta dedi ki keta-ha'r-recnl derler taabbiis etmekten on di{lni nnDayan olsa.

(Aks. xt,I I - xvlIL .721.31)

S TiDiik :Jlj [.Fd.] | Teabbiis Inatrasrnadrr ki yiiziht bun!rup'::j.t i'it kerahat !e jnk$az gtisremekten ibarortir.

(Birh. XVII I - XIX. t97)2. Burugnak.

S Tnrnnciden t'jj IFo.l I Stk,lDak ve bs lnak re bunlnakve krr nak ve nu*abp olnak manatanlgdrr. Atei tesirit egctilip bunar&tg u'j,r rleri ve bir veca, ve Dihn€te uEra-

712

b\ ideo gibi. (Bnth. XWII ' XIX 182)

$s

: Asrk, ekei (surat), qatik (kae).

ijeDs .jl:jT [Fo.] : Burtuk .;;l, ka! ($anit. xvl.380)

El-hAzir rjlll lAr.l. Habn ve ekgi ve butul itJr gchreye( Kan. XVI I I . x Ix. 1, 4tz )

El.cerbezc .ill l,rr.l : Gnnok, ala Lavlin biiziiliiP butu!-mak i,iJ} yahut dnlmek Danasmadr.

(Kam. XVII I 'XIX 2, t64)

Ol kimseyi adot iizcrine oElan aBnsi tutru, hayl zahmot

lelr i . g; l | i t .c Lrrusr yr,rr z ivade old'r '( Bektar, XV. ts? )

Bir kerrc buru i,r! qekdiiinin hakknn yerine kon.Ea k.adi!clanadrn. ( Rdhot. XVI.73)

D(f,d 'i, [ra.] : S,z' ve buru \trr' le a9rt veca' mena8,na.(Det XVI. 72 ' t)

5ds,, e, j l / r r . l : Ynr"krel i burur, , . ' . a i ' , .(Boh. XVI. ) ,225)

DF,l ')r [,]'h.] : Airr vo srzr vc buru. ( Ni'ncti. XV I. 297 )

Mehaz uiL,. [..1..] : Avradt buru dul4ak.( Mi inrchab. XII . 87'1)

Dud :r, lrh.l : Srzr, buiu ,J,r, aEr,.(NuL. Tuh. xvtL 50 ' 1)

( Bi i th. Xl / l I I - XIX. 328)

$$

! Zih ,l [l?a.l : Sckiz Danas, var. a. DogunaL lnana,nadlr

Li buru ,,rr tabir oltnu!.

$ El.Ludad :trrt [,.1r] : Bir nevi karlJr afr,srnm isnirlir. Bumve L6inri r:ibir olunur, tea' olacrlt'r

(Kon. XVII I ' XIX. 1,667)

S Efbazd Jril:r [,rr.] : 9ol knrsB{ {lcnn ki doluinak burusututtukta asla bcri itte tzttaP cyleEeyil, ycrnrden bir kadcrn

( K d n . X v I I I - X l X . 3 . 1 e 3 )

?r3

Page 405: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Durirgaa, (lurlatan) : Su eel'rinti6i, sirdaP

S Gtudab ..,r,,l [I4.] : qevtnk ki su {eBinetr vere derler' bu:ul'" gan rLJr-, ola vo eErek. (cdf' XV)' 137 ' 11

s Gndab *1,/ [rrr.] . Burulc*r ve eev]rk;s

a. Ac. xv.7 .2)

5 Girdab .:r,/ [FoJ : Bunisan sr (Fonit' xvl' 6aa)

! Girdab *r, / [Fol :BrElalan "!1J,1. rcdn. Fa. Xt 'u. t) . ] )

burufmak : Donmek, biikiilmel'

A Girirab -r:,1 lFo.l : Sevliik ki dedzde su buntui 'J)-'r mutta'

6r di,ner, gemi ugrayc.k ,*** ,"rlffi)"ul'l?T,rra

6 Ol l'umc.Ltan i!€risi deliginin tol c€nde'e &Eacr dcliFi gibi'

i"""r* i, ,r.i **' a"'' (Hazoit xv s2 - I)

buluda Lokmak . Bururda tntmek'

Diismenir helvasr rla bununda koktu dli '!iii galiba

zallJln ordur kin zanau ""tt"u"n'ffi,llT,rrr. ,,t

burundsh r Emzikli t:rs

6 Ce4.tu J'ur. Irdl : Ciir'a-riz mansmadtr ki l'uflurdar''

;;;rbt ;1""; ;-zikli ta'trr' iki t""'m ot'o; bnviiEilr"

i"",* r'.-.-a' iEtisel qle ervc ba'zr rrlafan sat'nrar

( Bi i th. xwII ' xIX z(t l)

buN luEt!: IPtidrdan' itnccden' bailan8'9ta

u "* "Hli^T::"l::T"0"#ll":;i*"X"0'il1iiH;:{ l e l . } . r l 2J I /

burunduk r + burundrnrk

714

(bunnaul) : r' Dcvevi 'spt ve idare idI\ buruds la

takrlar a[aq veYa halka'

Mohar rr- [Fcl: Yu]ar o*u"* iii,i;o. "'' u''

' ' - !- ' 'ibidir' NereYe Yedae'6 zira nn,min buf lnduf lkru ' ! 'JJr j u" '" b* -

l1ay.xv.47)ler Yedilmek gerer'

,'i*',t';:1*1:':1,il$'j:x#*r#':i'?':lfii"l**it* ota, yedicileri

(Mn*b- XV. 257 - 1)

g cetii ire or snnde tamu rt -,u bt" bfi"d,Iil f/llr;

s ress,).r a-,t.4r.1 : Dev" b""""". b".*d'it '61"";f;.'T:, ;:;)

s Efti a q, [.4r.] :Deve brumrnata-"" 7}:"?ffi1Ti;

lar.

u l,:':; lfi l;* ;:j::"T#''1Y'H i;:ff :1"jt

",.u*u ,.r, [,{r.l : Deveye burunrluruk "t'[i)'"ur. ,ou,

u T_tls.:.;. t*,I;,.d# 1r: i#tr#r #";i* ' . luo,la"^"' Y"a"l "a*t"'

l tel

u ;:;;" i.;, , ;'-"''' ir''ii' ra'i d,"ii.):ll.";l'H;durur j . r , r .

L i hal la g ib isT;1,11,';,"ri:1,-,'J:-'"il:J*li.irul*;li:;rermes; menzr lnu 'u '

, ra. l : De,cni r b, . .uas },til.ll:!"1'lT'JH+i;ji I;;;t't"ii,,,u,,,

Page 406: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S Ed.danc .rJr l,{,.1 : DevertE buhuna ge{,.!diUeri burundutu.Ea a,i,, deojf. r x-". xrttr . x fi.1.."i$.,

S El.Dild Jil l/r,.i : Dp\Fierh buru,ttalua g"sril., "ps"bururJalga.r,{ . r dcnir . I Kam. xyrrt : . i ; ; . ' ; . ; i : ,

2 Yut{r.

Esecc ltf.l: bay yauk, zlzran rL_j [..1r.] : nedi! buu,

s sonm,s.r,n kavmlori sdr.siz ,.r, ,,- ",,tt;"Jll",l ' ' 'bumnJuruktatl ctiniizde ote_

u9-,-:,- r.;: oTyo,.r,q- .",., ,., r1.";:[ ij];rr,,-*:^T, :..j

binerdi kur a-. ur,",r,a^r,_ .;..

,_,,,.ourardr b'r teEebg riiriirir.

! ,",,1:lol snnrii. burunduku ,", ,"r, "li'*jir^*ir,i,,{aozastndalf l r . ^ i fu di ten. di ,x(tp.n.. t . t t i i * t . XV. Zta . t )

- 5 Me[a! r i . t , lFd.] : Bunudumk j) t t rJt . ( : )azr i t . xrr . st t)

bnlu diidiisn: Burun detiB n r-ukur krsur, gen,z.f,utsuz ki,.i dc: mes'um ll..l, hunul diidii6n5,, ;r)J,: r.ra\ -

BoEaz deriei, hurkun [.4,.], """u ."u"-l1,1,,ljir,l.i'lbururln : MaEmr, kiljrli.

Kifi killbrru, urlj,rr vii hodbino]aFil veg murda! ii bed,ayin ola

bluudul* ! Azanet, Libi.lilik.

716

5.^nrn. i r i bnntal ,n ken,tdzi i l tsdrD.t \c ret"bbrir l ikmn^l l , rrr jJt . . i izer ine yap, lm,r gdr, t i iE. f f ,e/ . , \ , l .

hurua oru : Enfi1.e.

(C.n.. XrIL 19)

(ir. xn/ . ̂ t ' . 271)

t ) 3 . 2 )

l fu! 'u:-!- l /r ' .1. derudir i , , e , lFa.l: Murrara ,reru r,, , trr,-r a i f . . f r k l n b u n D o n i ! ' ) t r k o y a c a l , z a r f r a , - i i , d J ,la).rdr.. (tks. xvII - X|II I . ts,t.2)

: l. Ilaj'var batbtrau buntlt ii,o ne goler Parqslr'

I luala iize ne geqinlenleY.

siirtmek I Bi sirir Loqlannyacalr iei inadura vaPDak

7r7

6 Raln dr t . l r . l : Binsinin boqluBrva'a& q;kia gi trcccgi '-

iri i""a-, iqt"-"t ti fiirl(eae litrliik vermet b!ru siirtmek

rdJr- i);1 tabi! olunur. (Kdrr.. Os XIX' i, a31)

Lurur roEuflr* : Burun kdaDak.

$ Nezile ve znkaE se bumn lomutm'smda l't'JJ tt ae

kanda ve scbebindc Io alaEetirdc vc ilacmdadu(Mii . Si . XIV ' XV 79 ' I )

burug yanE olmak : Qok bunlDak, bunt bune olbak, sltlPnmck'

q Haddedo lahmchii .r,! t,lr.l : Hiizi:lden Dasi eti bumq

yanr ol<lu. ( , lks XVII-XVII I al9 '1)

hliabazel-c dii rl}r;-ijr [,r..] : Den diinkablz oldu Li

bunrg yar'9 oldu &rJ '\ ot)tt;)t ttbir olunur'( '4ks XVII 'Xl ' I I1 469' I)

t D6!t bumnsal* .tLj' l0' yini diitt idcn 60- (Sic B xv' 9' t4s)

q El-Eersir ;tl l,4r.l : Atr bunu nze ade iP duacak se )'u'

lrr bun.nral*r drLjrt dursl yere derler'(Te endn xVI' 2' 342' t)

2. Bir eoy temesine €ngel olmak iein havvann afrz vo bu-

q EIbaFe .-:!r [.'{r'] : Devedn buuuna bahr \cva ada! re-

va loldao Yaprp koduklan tevdir ki ana buroalk i Lj)r

i * r * . ( K d Q b ' x v t l l 6 t t ' I )

Duru! sona$ : Burm deligi.

$ Nay-i biri ;:,.rrj tFa l : Bunn sonaF ui6Ju i" '( Mift4h. xv- t3s)

$ Niy-i bini 6;,er tFa.l : Bu'u! sonag' j'G' i'))' '(;anil. xvl. 653)

Page 407: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

L

$ Er-nats J.J l,4r.l: pet enl_Ltran sdvderdr densi viv ,rr'un\ yd'r olEak lj L,t\.:,:: nenasrnadr.(Kun. XVIII-XIX. 2, 403.)

buu tu.DAt ! cebc kad,aa dogum .ancl$ gelnel.$ I iaruruu oi gece buru rurru . t" . .*e,c ki b6oi1e hatudah"

.il;:l;:::;,,,,,,.,, 'a" 5 x,t-iii,Tutru oBlan burusu kaabiteyi (Sabit XWI - XWII. 82)

$ I:b:

o-\t. Ih] | fiatut\u dogulDak zatrEeti tutoak kiburu tutmak ,rJl dr, tabir oluiur.

buse*:+ pu6ar*. (Aks xvlr 'xvl 185'2)

Cn l.aser t ,raEu u suda duturKara pili sanki busuda dr-, durur (Snh. XIV. 196)

$ Antei ccni.i ashabm bir yerde busuya .r.j_J, romuetui.

f ,eb olup , i r i tara goh busuda drs ( / tat 'L x I v 2. 281

Ufao L.r Lir mahatde ci jsr i i r r . ida I v ih. \V.2n)ceceanda busuya tr-rr pa!6 sirnrSubh-den kifirtc saafil sirriiT (Enwmi. XV. ts)DiJi Para g;.y ie bcn busuyi : ,_,r.rrcyrn dcrya kensn^Ja suvaDidi Dnndar,a schelsah s;qi,innBirkae er ite gozip buau yerirC'ka kafi! ktrnuEa se ,te c(ryson dcoi botay ki kram aokfirenLLcce Pap getdi busuya r.r,r, qiriircr ldi DnnJa! ot brr tr , - , y", ; go, i i ,t ukutenha gr i Dtndd.r a, tnCnmie talta grktr Ortiirdii boluAla)'il. giirlii tarra grktrta!Busu yok san'p kenara bakt,ts (Eateri. Xr..70)

7 1 8

DntEan busudadlr t'J*l guhalm

eiilki ac dr maaDi buusl !vr-j

Geldi erigti boliik bttliik liisi

qnn Lararet bususur d,--r od aear

Uep biinilet letkeri smur Llrar

Kennr At [F4 ] : Bueu .r*1 '

Busuila o.r*1 uerk durmugtur muallak

9ii vakt ii; hemin ol domdir el-hak (L6rcndi' XVI 37)

KeEirsah ,rtiJ fFo.l : Duru ycri (Caf xvl t33 - t )

Qakal miqe iginden busudar jJJ"-l nAgah grkrp '' (Cdm Na xVL 61)

agmak ; Pusu kurusk.

Sonucu ki bat,mda .lt'Ydr 3u

Bel ar Laranisi aqt! busu'r ,r'r-l (Siih XIl'' 127)

G€bi sttz Lor s,iniil ocaE'na 6u

GeU -acu

tJa l ta f i tDr busu , - ' 1 lu: Sems I l l l /6)

, (puenak) : Ofkelcnnek, krzuak.

Zelha kalt Yusuf'a 5ol den burar ;,Yusuf-u kulabn, 9oI dcm sctcr (Ywz $evd XIII Jt)

Nereye kia varan ba$at kcsiliirKime buqar isem pL:r olok dcE 6liir

( ] Iunus XII I ' XIY' t6)

S Ciin Mesih kendi Lullarrna kokrdr, Lultu .'r'( Fntuh. XIV. 99)

Sakk [-1..] : urmak, nralit ;a [,4r.]: buenak i1, cz [;1r']:giinaha kDrd,ran

( Fet. xIV. 5)Zaifotdu yiizn ii6tnn( diittnZeoane giildn ala l,alt Luitu d;r-' (Itk XII/'164'1)

Ogiiaiim d"t Linscneyc tutnas'l F!ni. giir iein llio dil(enc dii{Eesil ( Mdn"fdr' XIv' 20,

?I9

eg nden I'kama.('fuh, Le. XV. 289)

( Menlit xv. s6)

( Ancstr . xV- 408 )

($anit, XvI 492 )

$5

Page 408: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

Yaramaz ki herkisiye buEalm u,..),ln kendi irin iistiino diigesin (Fuh. XIV. ?t)Kiein usu var ise hig drnEavaTanlaaya buemaya eLi_r, incirmcye (Suh. XIV. J)cerek sen bana bu{;r, sdeke kat,D.n aqrDazvetrin s,rn Tae hal, (Snh. xIV.24a)

!-Ey Ueti.ti- y-er yarrladr ve ben arasa soe€di,a kiE birhrsne.sd) t ,d jB rc Taruro bana bugru . r -_ t . r i i -o lc betaDaJa dersFndi . (Enb. XIV, 32A)SitBc. n burar,t.i} ana yavtak kak,. (yuz, Do. XIV.2S)Yolsa hosok Lak,yulen bu9atr ,""?ucvterinden ot,lum. tizcel diigcnncn vakanD bekte, bugma q-:r kak,u!r\dse uyup y,tdum tek lak,na (ls. H. XIV - XV. t6)lleBer kil'l bir yoidi Bayezid,c

.. arrkattc aeratiPto meziiler:uqurgayrp kakryrp saluben scrue'li e) kdp ij.y h,Dzirii ey ha,, t rd i ip c i rDb yolda?ta.r pueuD j ,rliri bnine l,a:tannr korupu,rcdiinddget.r ot yczidi

\ - , . . . ( R u $ n i . X y . S t )-u ooger n( sa 'gc. p, tup _, ne kakrroabar bagr,m rvdiigihdetr ahir I Rur.ni. XV. 12)^r

iiziin burtaoadr qarmadr kasrn

,'-u:.""" ,*-"r,0 *;r, -tn;d, b"r,o I Ru:,eai. x y. lJa)

;Yr ir i{liycnr bu!maA t,rt "tnaz

(. . . ' r s i izf i tahi Jan,tha6 otba, ( ich. g. xt . t .6ss)ouru : ofk.-

P\su r :? k iode i le iymaEl ! id '

^ ' . o r

t . *u i * , , ; an , g ; , re " t r , n ,us x l l . x t y . 17 )",1l l "* '"

dBulei i{ s,fsrtau her, l "\ .hr: H,9,o ve bueu r+"'r 'qin hnli@tiEitr i berrt eyl6r . (Ket. XIV. r;4 - z)720

bu{urgama! : l. Krznak' dfkelemok'

Moft)r kim Lir Yczidi B{Yezn'o

Tatikntie me'trtiPlc mczide

Bulorgapp -..t1;P LaklFP sslubon scr

n"ii "y

i"i1, ii "y

l-"' ii "v

t'." (Ruleni Xv's|)

2. SrkJnak, cam srkrlnak

E Dcllo l,ir giin ol.urnakinn buqurgcll u'L;rL, A]i Fatini E'ldar

batrilrfir, anr bn oloncuk geiek Kdzavane tonlar giydi' sakal

1.k"r1,, taylisan bdaktr, yoh dnstii McBe! Ali Fatini -aYra'

trylo ({i* innitl bir rna6lalaru istcv\r cv kaprsrna ekrcak

11i';1.'yi go.dii kadr satxlr'. (Ferec xv 502)

bDtak : -t budlk

b{rlacr : + botltcl.

bu.lug . + butlul

.lbise iizerind.n Citdikl(ii silrar,

iJ[rr cnnle ccbesin giyiP..( Mnslin' XV ? ' 49 )

SuLl{en atn giyiP Baz ii selcP

Biiriimc aukal ii cevtcrdr accP

Ellik ii kollu! iibutlut ilt"-" hcn rlk

;;; *""^/h, revle lcnrdi $rk (Enteri xv' 60)

g Bunlar zrrh, Liilah, kolqaF buttu[ i:u-r givinmis olw'- (tu' xvII 2' 203)

6 Ra^ ,r t . l r ' l : tstrbr ounafaza i( in Sivdiklel i $ l tdt ve'

trtluk taiir olurt\ srrlr Li drz (akld tab olunut(tLs XlI I 'Xl I I I 186 '2)

q El-oi tebe .-i:.r I{.1 : Ald kavlin PA(asrz dona rlcnir' butluk'

, * . r , - * . (Kon xv l l l ' x l x 72 ' t )

butlnk, (l,urltF) , Eskiddr

zrrhrn 5alvar lcrsmr

$ Xollrrlun rc butlttlun

721

Page 409: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

g PAcane rLLl l,.a.l : Ay4k tonu manasuFilE ki murtdkqayaEa giyilcn scvptir; itor vc qahtr vc butluk .'1!J, giLi'

(Bihh. XVIIr - XIX. 140)g Tuban i|.r [Fa.l : lq tonu dcnir. Tahrifed;p r.-* A*t,

" ""rDunen ayiga gilten sevbc deilB. Cagi[ vc qarvar vo rlizlikve butluL .;lt 1 vc potur sibi. ( Bn ,. XlI _ XIX. D; )

butrak l. U9 Lirleli diken.

2. Bu dikon gibi olai cski bir savai aracr.

$ Huek rj* [.Fc.] : tefz{ Arabidir. Denir dikeni dediktoi iiebrcallu dikeno dertcr we mezlnr diker gibi demiirdcr i.l;diir.matr yollanna vc konacal yerlerinc d61crter. Ol ,I.-ij;;itriklerine butrak it4, d€rlc!, oll"nc bi, kogesi }r,k",,iluru, at vc adsm saflet]e ba$cak ayalrn sakat atcr.

(Det. XYI. tgs - 2)

S El-haseketii <Jl h'.1 : Demu! dikoni dedikleri ottu kibutrsLle sllir, olur ve her bubat(ta .r,, iigo gatatdik€ni otu. eerceiwt. XVI. i69t

$ Daj. .j,, [Fa.] : Buuak .'i .

butn{Drt : Cok t uvvotlonip azeularnak.

S El-BliylA, '{lryr [1..] : otla! butrarrp

buturlu} : IIaedrL, zrpuLL.

($a,,,.it. xvl. aat)

Jlj, sarDatnak,(Ah. xyl 74)

$ El-Fctah cly'lh'l: Farr{ i}bal ve Desorretten melt sibi leii-ba.liyane ha}|Balayr raglrealraa iLarottir, Heniiz ahrdan Ctk-)h,q pderido atur vo tsyn ve EeBr.j Eey_i ilbat ii d.vterolal sahrrn ovzir gibi, Tiirtide ana gnretik vc butulul .;tr!,.rrve t-lrkrnl'k tebb olunui. (Kan. XWrr - XU. L asg)

S El-irEd'lal Ji.ijl [l'.] :.. vo dcveter butu uk jLy'rodip her bin bir canibe peralendo olmak danaslnadrr.

(Kdn. XVIII - xIX. 3, 260)brtu .lDDlt: --' puru s|r|nrl.

iilcrc : bdyle, bu veqljh.

it EE iB br iizeredir J,.,jrl , Li sbadanl* itliyen Lu)rmcu ve:- rarrafcr giliye iki yiiz dbhcmiae wmca giinnt 6et!la, elrl

b.hanc€iyle ziyade gnnnr drp ratm'yala.(Sit. B. XV. 3, 53 - 2)

yened''r : Beri yatrdan, diEe,t tars{tarl

Cii diigiin salanup ahiro erdigarsni ol gece gerdeEe gildiEEit imdi bu yanadan accple!E it€Elcr all yavlak aceple! (Doh. xlv. 5s)

ilibi : Moyan kokn.

EboBgi,meci tohumu ddrt diteln, pazu yapra$ bir Labza,buyrn dibi -,jl?r ksbr ao)'dmut, nim.kDJt d0Bi DE n9diren. . . (YsdiBAi, XIY. 27 - 1)

: Doadurmak.

Hry{ bcd. .. soyult' adcm buydw ,J.!r bclde ben'e!.(M.uo},ib. xvl. 31)

y.r ' Bura.

$ Abdullah bunu sitrdii oydiir: Ey kul sans etmel Ee ksdaryctd giinde, Eydin: Ug qorek veriirler dcdi. Abdr latr ey-diir: Ya nigiin ito verdiil? Eydiil: Otrun ignn LiD Sdrdiimol it bu yorlii )a a delil, karar a9 geldi.

(Yiiz. Ha. XIv. 141). 9ib $u ol bilcl'i[noz ola re6

Bu yerdc ,: 4-' Lims6 p€€ glnratruya tas( Muhan. XV. 499)

l! Ey yogAno-i zma:r 9ok zahmet eektin bu yero .4 r geldiEbit dryGt iiraine. ( Fenc- XV. 96)

.. . Deiirmerci !6ylo dir : Bu ydde Lurt ilo yiiliir ko)'un,otcr habbeaiz gideno bco boyun. (Let4i[- xvl. s2)

Page 410: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

buynal: lnsar ve [a],van lo8rktan donmak.5 Nice kadrte otur !.i, bir dtrsiiz iiiiiyup sovutta,r buvar

bu. aam sir' esini arup saDd,Ea k"y*. ( M"o,if. it. l8;;Ce)ri verijp Limse biq Nazmi gilarmez s.ni5en Cerek ise donup bovuB ite dirre buy .rr

s Andar kerl,p yhe eidder.i eita eekenk '^:ri:{.ij;?ll,

ve Fhoin sdr.,.L sidcrk.n henen hakirin lo,"y1,_ n.r"l,kolu&da ikcn bu],up _.', otdii. 1a,. ivtt. a,"1i)g Seciden !r-J llb.l : Soguk eiddctli otrnak vo hava re sair

sercEi sibi soEmak ve ntnhek ve buyraakjr-' manar,nadr. ( hnfi. XW - nX. r;)bu yol : Bu defa, bu kere, Lu sefe..

$ l n b i r - . , , I F d . J : B u t . t r . r c b u y o r _ - ; , r c L u d . t a , n a n d -srnacrlr . ( BuA. Xynt - ^t^. S1)

buFut : --+ burut.

bupufrnraylr: BuytuBuna gijre, emri iizrrc.

$ Pes Tann buyrug Dlay,n ..,i/? yusa ,etedi.(Enb. xIV. a07 )

buFuErtlds buruuak I E@ini yerine setimek.OI RahiE'dii rahmet ider Lulu.naSol kula kiE l,uyrugunda .{r,r;r,, butuna

(Yu,. seyd. xrrr. 1)br)."9*1. olDat: Emi attn. sireek, hnkiimrant,Ellll tabul

etDck.

5":: l" bu-Fxsunda ol,rxlar y'Jj -_r-.

. re B' of buFu.ru au.t fJcr tyuz. Snd. \ L 18]buruBu yiiriine! r HiikEn cari olEak, emri tutulmak.

BeB oEladafl vii han un*tanKim illerde yii irdn bu),ruLl.n .rA>, dr,,' f Snh.xlr/.132)

(buru!' buyutul) : l. Emir, feraatr,

Buwuk i::: oldu Cebrail tiz in YereKonagJ Yuauf'u ki yere ire (Yu'' $erd' XIII' 7)

! Balrldll Handa! but, uk boyledir Harrm dediler'( Deda. XIV.7)

Ziifiinii girstcrnr isen Siild€ biten benefteyo

Bultut a,/-J] eler otu: irc lulluluna vazrla hat(Ko&. xIV. 138)

! geybotii'l'Han,r nola didi, buyml senirdir' her nico mu-

rad ollllra €mrine mutiim. (Si Da' XIy' 68)

! Pe€ adil padigaNa n bu).rugun j;4r tutmak ve iqdetin yerino

getirmek farizad,!. (Enb' XIV' 1)

Bu buyn'ktal ji4r litesi olavuz dir

Ki $h aEirdnriir ii bende me'mu:r (Itk XIV' 35 - t)

S P€€ padira.h Serel kim Tann buldgltra ve €dob6 uya ve

Kur'aBt iMm oiline. (Kel XIV' al '2)

ADn hnkeii vn 9e!'i vn bulnguNe vat i!€ oldu nedii ayn'Eu (Snh XIV' 8)

$ Ferlna.q rLi [-Fa ] | BuFuk itt. . (Sh Ac XV' 57 - 2)

$ geytan buyruBun trai bua$tr, Taltn bul'|Bur tutur'(S@t, XV. 62)

! Biz burara Kru'an i.ndirdiL, anln ieindo hcl6l, halaD tr€dir ve

hracalt buFuk tredir ve tutEayacak .(Lers. Mu' xv' 370 - t)

Her mnhinmin a}] ile zaPttn bileNito Lim bu]T u'k jal golir beirle:x kula

( lbtahin xV 37 '1)

! Hak Taalemn buyrrful cwel Levhima]rfuze lerafil Alevhia'

selaE gtttiiriir. (Ennot' XY' 20)

! Seyyit bir l|k'a ile hali halifeye bildndi Buvmk i/-Jl geldi'

an:Jl kaar redadir, ae gerek'e eyle, didi. ( Fuec' XV' ?2)

125

Page 411: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

! Rdval Eah kapudadr!, g[sin mi didi, giBin deyii buy.ukoldu. ( F.rc.. Xv. ?2)

$ qrvug lbralin Bey hiiliiEter getirip royte buyuluk ,rJ*alErt L,i flzkuun baz$lal kimd€n aldq ioo baki reretesint"adahi .ndar LnkDodesir. (Sn. K. XV. 1, t}z)Kaza taLdir id,ip. Hsk bulrubDuYilisin L€lii alrdan Lu)'ruBuIu (ee^8. D6i. XV. 257)

$ 9ol Li ululadr TdrLrtn bu):ruguu Lurbanrn bnyiilnn vesoEizin ngiildeyiip, (Cer. Es. Xv.3z)

! Ol syda Ta.rtn buFulua y€line getilnek gorek.

Arrrur vosvese gonliirldca atltnCii buFulutra yaprgrr Huda'mn

$ Ilkirli secde buFrk i3 secde6idir.

(Cennet- XV. 216)

(Tennuti. xv. 6?)

(Tuh, 14. 278)

0 Alln gibi izretron di4ttBii bir bu)'uruk jr.n, s,duBud-!16tiirii idi. (Ler. At. Xv. a38)

$ G€l€ktir ki AIeE ieinde amn talatn{u ota, hie bir buFu6ug'r:,1 6len iqilde goii d€f'olunneya. (Lers. At. XV. l0)

Miilk-i MaBnp'ra var idi bn rahReE idi bu"iugutra DriilL ii sipah I'yu,. Hdnd| XV.63 - I)Bulrrla da.hi arrla dah.i kulul.uzHer ne olsn buFuBurl. kasiliiz (T@tru, Xy. 173)

! ... HaL Snbharehu ve Taalant'l bulrlrulll 6?,)a nte kz-vig vc tenkih. . .

$ $eyta! buFuBun dutaFen.

(Sic. A. XVL a, 57)

('rcz. Un. XVI. 28 - 2)

$ Femnde-i Huday drr,: ;rJ.i I Fd.] ; Talrll buymgu ;11_.r .(Sa'''it. xvl. 2ss)

$ Kari Riistcm eydin: I;bu esiJeldor kiE, gazad,.n gazil€rgetirirlcr, Tatrn butauBuda .;6, bG$tc bili padiqalnd!!.

(At. XvL 22)

726

El-ontii J-'ir [l'.] :

Ferman jt-r [Fa.l I Bu]'tk' (caI. xVI. 114 ' 2)

. .. . vo itahi buyruka ;r:-r derler'(Tctcenan' XvL 125 - 2)

F€Imndo'i Hrr{lavd's r)r'i lFdl: Tsnn TaalA bulauuBu

ir*,y* "nat- i

ncf ' lza' ( Nuh"ruh XVtl t2 ' I )

,5 nlk ij F..l raD- b"vn'Bundi#rn: "i i"ii,,. u. r,

Meralirr [,4r.] : olluevliikler, di bul'nr'klar l!4t : Gvamndnr),r,\'\ lAt.l

(C'et Ke' XVII 27)

Dirli Kaleer Yana arla vara)4D

i"yr"s"" a"-p slr oldnrevim (Btnal XVIII' 172)

i El.harrvat rrrLlr [,{r'] : Evami', ytui bunrruLlar A x -(kt6' XVI|I 264 ' t )

I Fersiift ,ti [Fd l ; HnkD ve feman ve bu]Tuk Ed'nas'nad'r'/Bnrh' xvl I I - XIX' 440)

Q El-cDrii,.'tr t,{r.l: Buvunak E en"'radr Li Fa'isid' fer-" m.n, TfuLils bu1-truk jr:* vo buyiullu tabb olunut'

- (Kon' XVII I - x lx l '751)

2. ArnnE llvas o$tti I Yodi }1l Sitk hazholelino boni buyluk ii: oylo''riq

l"t"t l.p-""'n. illa b' n du'b iloi vaEEur yaBosiu'

l; b€r"i- riiatu il6. (E^b xlv' 534)

BerdD fikr ii s&glIlcrB qfl*tutur

Voli ltk baflmr bu)'ulturur

Vay lns kibuFu! iar deiilkonduy€

G.rd. tiirlii tftlii boleya d6Y€

(snh. xlv..307 )

(siih. xlv.3o7)

$ 9ol otiadoki Lo)'tru.daF, 'atrd'FldaF 6!flP sltu&Eu nes-'

iA.* ti'"5itr* 1"y".* i,J.4 olsa geroktir' (MiizXy't45)

! lanz ove it buyruk j4r ' (Ata Xv' 32)

727

Page 412: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

ryruk itm€L, (buturulr itme$ : Ernir vermek' enramek'

G€kri C€brail Yutuf'c etti Li IlaL

U"y"'l ntt drrr iir- lim bu qebdeo-dagre cd'' (Yuz' $qd XII I ' 57)

Dttilet sultdr olusa oI bize

BuFuB idjseri,ifiir D'r!. L' r., kamnffizaI ;uz SeYd XlI l 3)

g Pay Piire Big bazirytnlain

itili 611l i,r.

valtla obrdt' bq{ruk

(Deda. E. xlv' 69)

T.ht{ zenine gegti E€h Yorine .. .Sipebir bulm! itti .r'q'L41 her

.brtuo(tuz' Eand; XV r50 ' 2)

Bu\'mk itti gu-barJaua revar

i ' i"i" i"",l i" '. ao ! hca., (vuz Ho".di' xv 108-2)

emral, (bupru! $Eak) : Enre evkr hareket eimek'

g Biz Arahii raeranrnbu)'mguu " "'-G[":;:'i;. s?)

6 Nuh Alovhireelam buludu I Madim kim s€mide olalar'

" ltt1"lJ a'u;y. yalrrr varma!'n P"s;t bu)"uk,&dr r* j4l

iio'*i" o'iii" (Enb' Xrv' 86)

$ lrun g;li izzotten diigtiiBn bir buyuruk sdugudan irr'1

i,trrrr-" otiirn oldu. &Es' At xv' 138)

s Ol dahi buynrk st]'up yiyiceL' arkasrndan. hulloltri 'uqtu

ve kedii dahi .e elten qlkarJdr' I uanL ^ / a'J

$ Hak Taala €vitti:Ye Kaabn' lbli" bi' b"y!'rk "'d'l'"-T illbuyruk sdrn. (knnet' Xv' a8)

$ Bir giin Hak raau,,n b"y.'6'* "d'.'t(t;'j;'yi:'jl;;

729

buyr* bu),umo}, (buyuuk Lulurnak) : Enrctnck.

$ Iv'az jl,rl [1.] : Eolediip buFuk buy,umak .;.Jra jr,(Bdb. XVI. 2, t06)

$ Mfitnere rj, [,r''.]; Kin*yo bu]yuk buyurnakhk.(Bab. Xr/L 2,2s0)

5 Fe.mandih .rj t.i [I'@.] : Bu].!uk bu)aEucu emir manasua . . .(Det. XVI. 341 . t)

$ Ilban i[].1 tf'd.l : Btr]uuk Luyr&c, uj,JJ,' JrJ.r pa{ritahlarelkabrndaxd,r. (Nuh. Tuh. XWI. tt' - 2)

b! 'Tul dulmal: Enlre i tur elmet .

S Po! llyas ana eyitti: Aru Tanrr bora buturmad, r,c benbir buruk dutar jr ja, k van. (Enb. xrv. s3s)

(Itk. XIV. 33 - 1)

nek JLrt ;r; -

Dutup bupuL .ja1 ;r yota Siiniijdijler rizSiirerle.ili karr giin tir-i huruiz

buFul eye6i : --t buFuk issi.

buFul geqirm€k: Emrini infaz etmek.

S McliL, oI ri'net bilmez gaddara qol kadar ilram we eytikeyledi ve hiimette ve bq'.ug1lJl gesulDekte .&,,r,5 ;*,ttm6lik aru kendi tufsine bendor v6 beralei oytedi.

(Ker, xlv. 39 - 2)buyruk gegDek : Hiikiin yiirinnok, 6mi! na{iz olmak.

S HnknDet !r<- [lr.]: Ksip bieDek ve omh ve bul-ruk g€e-

hu}tul isi, (buyruk eyeli) : Emir salibi, bag, bey, Lalim.

5 M{ti' olun Peygambqe yo buFuL i'silerine tirLl ,j/_r.(Ce!. Es. XY, l3a )

$ Isk€hdor onlaldan rordur Niciin eay€ rizd€ bu}'* €yesiyoLtul N€ hCtiminiz var, no kadrm'. I Fihth. XIV. 163)

$ BUFUL oyesi d,U il, idi.

128

(Bob. xvl. 2, 169 )

( Fiituh. XIY, 21)

Page 413: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

s';3;3;g,ixinffJ:'ffi "";*l:':'f;;trifi5 Er-oror,.'rr r,{'.r : ; ""T::Tfjl,'llx'TT**:-*" vo riirlido brryuur. v" a"v*;i;iffi

, ii - n x. t, z u t

I u.'*,i r,rur-ur.lT: I*:T"*iY:-Jffi H::ilEoLtu}'r totifletini ibrsz €vIo)4P.Du: ,--r^- *-,r'-r Ptri#Hi"ffi"fr#"- ai'i"'a"';"'t'r'- Tf'X5Bo)'e rcslim €Yleyo€i''

/uifrd : BuYudtu' onirnamo'

5 "'"n o-"' "t":q"r.*1s"i#i""' I ffji5 f'ffi ;T;#;';;; * *,"ff?ii#?;ijgdnildiP.

s i. ".*. SadnazamLn bit aE!$ 'o bu)'urdu'

lii:'i."ilfiL i . . .

hyormrh : l. Entetme!'

alm* : Enn, bu)'rurtu 'lnaL'

drlar, goniildiil€r' ('Iuh. La. XV' 20t )

(M h';r'i''' Xv' 3sa)

siindetdin vG bu)'udum

(S i c . B . XV ' 3 , 6 ' 1 )

Kullarraa buyurur rrr:1 oyrlnr bilin

I'Jt"1"L,i i-.6" "t*

(Yuz' $efi' xrtr' 18)

g V"-aor,l l* ""Il" "' 'imm€ti{6 )T lda otuz giilirug ti#l;)

Belini' b€lliB Boziim dutmrz l3o

ffi #;"F - f Pli isi itne' ie (Moi 'ror'' xIV'l)

L rlat bolanlanDa al-

S Sult.tr ne tiB bulardu li)rrP 'br p!'

Buvura rebinilere tutalar

Yii,til ttrriYt oalar' atalar

5 ... ltte krrlun sirahdar HnseYa'i

. - , - , k i m . . .?31

buyrul crlmr.L: Errn yeriac gotmenol, gotirilDomok.

S Musa oydiL: Ilehr lmh brFEgun srDnc. L:; cL,, ben ,;,-qeyin, da' lsyam ilo, ars ,uln, c, .,. ai,;" a-Eiio.

"---yiizib siLiiniip gdtii'.ob - (Tut. t -Xi. zi<',buyrul htucu : ltssdr, Lsltm, muti.

S Ram frJ [Fa.] : Ddlok vo birFuk turucr d,.:jr, jr{} hi-nrrnna. (Der. XyI. 232, r)

5 Mn'r€Eir l-j, [,{r.j : BuFrk turucu dry' .j/} reciil.(8,b. xvr. I, s3)

$ Fcrhan-berdar j'J irj IFd.l. Brytlrk ruruc\ mrti.Dt-(caf. xvr. tla - 2)

buy.uldu, (buyuuldu) : Yazrh emn, fcrmar.Kirh v€rii.! Lrt.a-i Yalut,a o buputdul.u q,rrJ4r kimSor-kalemd€n ede anl y€d-i lifiir te.vit I Ruh;. XyI.30)

$ Umtur 3lemo mntodl* &hkAer vcrir.i a.rsn buyruldu!,o+4.r+ ile yez a vc mr.lime miitcalli ols.n arl.am dcf-rerdelahm buyruldufl 6.1tJu-2 ile ysralsr ve Fr._i qo"ifiiro rta.va Liilmiir kedalkei€rie bulyliluru ilo yealar.

(Kanun. Os. xVL 16)

$ Buyuruldu ('4jr Fi gwre-i rehi-i zilt ado leno 992 : Nefs-iKsrahisarr aahib'do Atbazan medrcseshde miiderris otanMsvla!.a Mut.fa torakki olmaL iizere bst rwe.i Diiddeth.den fanB olup nerbur di:ilerine L![uIl iizra ida}li edakabuyrulup... ( Sic. A. XvL 2,1797)

S Viizera-]a lzabdan biritre bir eyalet ihsar olunsa ti mans$mava}'nca es[a-yi taukta da,va dinleyip d€f-i uezalid igiinger l i gerif ve Lanun ii,ere buyurutdu (rr!.* verm ei.e w mezi-l iEi def 'dneEo ne nultsrdrr, (os. Konun. xvn.28)

S .. . ve TeEan€-i Atnireye wrrltqa, rktiza edelse ol semtenntes * da'vala istiEa. edcr wo ol serlt kidtlllla buyu,rulrlu ,sJ:r ya'up istima. €ttirir. (Os. Karun, XWI. 3)

730

Page 414: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

. . Balra bL hizmet bu)^EurEan giildnt buyut, Soce bu}\qa.

Buyur J' tuti dilitr Lrl6u tek€r riz

Ola bazsau aqlor gibi tiz

(Cennet. xv. 12)

(kn,. Dai. xv. tsa)

Fifa\.n dedi kin: Ben eize buyunazm ;/-j,-ic iglon diyiile qol n$rcyi bu)'ufutam 1:r.r=1 kim. .. (Leys.Mu.XV.231'2)

Eblehin \ini diizme !o atra rnuav€net eylome, ana i! bu)'u}.(Saa. Pend. xvl.82)

. . .Indi bulrtdum 1>.r.1 ki: Hiikm-i lerifidle va rklarmda

husemayr beraber idap... (Sie, A. XvI' 3' 1a90)

Ol sonderdiBi qeri halktu batbuEiylc bir k€zder kmllag.

buytrdu .3>Jr"1. (7:a $oh;. XvI. 88 - 1)

Kaz'yye bityledir bilin efendiEler buyurasrz j-,JJ'i-jq iqeliiz andr (Ciiwhi. XVI. 22)

2. (Say$ sitster;len kiDse) S0ylomek' dcnck'

S Ve dondn buyudu kin eBc! nebu didiiEnriiz keJwilcr gcreek

iso.. . (Ynz lra ' x lv T)

$ HaliluJlah redd-i 6clAm diip

g Musa AleyLissclAm bu1'tudu

bu'.urdu : Siz kiasiz?(Sdadet. Xl ' Xt/ l . t4 ' 2)

r)r:, ki ya Rabbi Bdri no( Rar. 'ah. X,tI ts)

buyutu : N1zan, kanun, cmir, {erman.

I lbr i ldb . .1- |C,. l : l l " r k ir i b ' rrJ. lu ' r " ' l i c. l ' ' t l ' ; 'zn 'n

k" le" i . i i . h.r ;ai f , ; ! i ' , td lun". i ist , i l 'u vc buvurturu r- i '

( Rdb Xl/l. 2. I|u.l

buyuuk : -+ btryruk.

bu)uruk buyrEol : + buynrl l,ulurnrcl

buy'l|ruk itmek : +luyruk itmck

buyurul srrnak : --+ buyruk stmak.

732

f*ff:i"fI" fi&:.I'' ff :;'.H?11"i"ol-'"i* *' **"e Liikmed€r'

"*t-* '

"-O almak enredilmek

ffi r-tilt'*H";:1H""J+j;:ffi ;: -t buYruuu'

: + hu'8gu'

T:"Jfr:::: o,- 11',1x.r'""akea ve bir

u;;;#,?iI ,f,';i'- "*, o*n('jf";. xvr.3, 10 )

(bu,'E! bl,stu' buzal$): tnck ve benzen hava arm

s-.rrli Yerin, t:'od,*l :e d t E 1 4 ' I '

( Fer' xlv' 28)

Qwh' Le XV 316)

! lnetreri vo tos.nra. ve 0""**'"ir1"""1"1il ,,m,

g Buzadu r.1r. 1'eva ko]'tu d*'"kh'ir.ou.. Ka. XV.3r)

a .-. Katrn,na , luta ki b"r. vnz, ak(aJ'r ' bh su sgrn meEi

buzaBu€,yre d,-r, vr b'odur dq - ,i l-;: '#11;'1;;

wddim. ?33

Page 415: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

5 MoblaE-r rbezlur bulabot€.inde bL bu,sE r ,r*rjr h"*ddtt F! lkcaya ddrD. tsti z.'xii siff,Xi baqka buzagu *j_r, L,acma bu sdzdooYoE olur qotliz o.rall,.t dtiizder rcijooii. Xyt.36

$ Katd rt [,{'.1 : .. . vo sdrr ceviL. ruFuksuz bi! ci"" 'o)^,rdur; *""inffi".""r*il*

g Bea mezburc i*i buzs*u,u J',jJ, ".-!i.i;Ii:r?.!]l-net vernir idin. 1S;"-,e- XVt, Z,iii

S Bir ala bok. bir sekar i,et ili buzahu J_,,r. biraJa dtio.bi! kara diigo... 1s;"1x. xvr. .t,-ifiiDuzafu digi : Dana burnu d€Eiloa bucek.

$ Moge!-gir 4r!-i JFa.l : Bu,a$ajri jrirj, deirer halclat.ralzdar bir mnziirir ve arl.oburtaE ot,. i.ii,#;,. *rrl. uo,

s Mese&Birar"l.lr.o.l : BuzaFdiqi u,.u,i,i*,u- *rr. ,rD

! Meses-sir {tJ" [F@.] : yetpaze ve buzaBudiei derrcr har€-rat{ ar-zdandn bi! eozidir wo aukebuttan bil neyidir.

(Det. XvL 122 - 2)bu,,.It : + huzgu.

hurdemal: Buzag a&ak, Layvaa rlollrnak.

$ UEllrla}an yiikiiren srikare buzsla! ,rjr,. (Ata. XV. t7)bu"d.rmsl : Ha),van do6unDral,

S Xs-sabiya, .q,!t [1,.] : ye davar rurup kuztad,p borrrad,p vobuzalatmak .!Jja nitac gibi. ('i:eteenan. XVL 3BS - j)

buz urmnk: Buz nzelinde kaynak.

S ZehLiden i$rj tra.l: Buz urnak -t.ttt)rt ye sa:..r, yeietaymnak. (Nd,".;.'xvr. 24)

734

! 2,4 arj tF" 1 : Buz ul|oak irrr jt ki evvaE r titsdr 3rj

r"io"ir. r""" "ti"u"l."

ii'orinde unular. (De4. XvI. 315' I )---.--, L.,- -. i.L

5 qepcoro .r?.* [Fc.] : Srltncak .** oirr*t , ,u. r,

; -r biirliirmct.

r --t biidiir|aeL.

(biiirrcn€L, bii&in.k) : eendelenek

g gapar ileu aE boz atltr biidiirEesiin tval ' (Dedc XIV' 19 )

: + biig€t.

: Oaiirii engel ile tutarak tuyu ynlseltmek'

(BiivelcL) | : S{'I sineBi' €Erice.

$ qabider i+^r lfa.l : Diiriirnek, knrider Ea'rdms vo daDaF

, " itig"r* .-nr', tutmal ve.. (Ni'wt; xvl' 16)

5 ED-bea'retii t/' lAt.l t Elf:,rc vo biiEelel '1jlt, vo gdvgiin

rlerlil.lori bocektir' (Teft'ndn XVI 3 231'2)

s Ug'Eiirc *.- lFal: HarDeses Eenssmadr LieqeL siroEidir'-

;fi* '" l'o".r"t t-j'" dediHeridir' l'Bn"r' XIlllLxIx'240)

6 Gur neses "3r;

[Fo.] : YeEile mil bL nrvi lral sineLtir'-

Tiir!.i46 irvez taLbir olunu ve inde l'baz dr nevindondir' gitz'

leri sdk ve end&n vetil ve knqiik olur' Tiirkide bnrele!'

r-|..-rihit olunur. (Bnth' XVIII ' XIX' 432)

$ Varma au1'u bnBeniq r{ eok eok olmw' d&,n$' bi'ib- y*. i*i .l^r. (Yii'' Ha xlv' 185)

6 Pevla-Eber AlevhisseiaE eyitti : EEcr Hacer iviP itnnn biiBe--

mesJrl ig.J qimdi Zeazen akusu olasrdr ' lEnb Xlv 16l)

| 5 Nehri ra+naan s"adeyr6'ek, yani biiEeDrek {:;:1):r^it"})i;

! S€nni'a cL I,l/.1 : Su bnEebel Jldrr ieiin avtF bEaEllan

' iEas v6 savik tahtatr. (Bab XVI' 1' 232)

Page 416: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

biidcnEelq (bEelE€k) ! Bn geyin drn engel itc tutu.lmak.Yokuea vareaBa su kesEesil ekBiiEcriir ;<r onn vii seni krlur gark (Irk. XU. a0 - 2)

S Bu, BlhaJ'I miistenkrat ve ehartD, yeni bir Eevzide biiaet-mek 4r, ile irlirmiE sud,.. ru"". n,.iri.lt)S E,. isr idad r.--) J l , . i j . . vedahi bi ! nGnenia i ,ni i bnienibq,!J ' oelugu rnrurDar. t fuu^o". XVt. t i . t ,S El-inridad ) !j!! Jlr.l : B; nErenin .inu ve yotu bnEoh-nek -L:1,,. g*u^o". XVt. tto.--l1g,.- Bu eda adam guk oimasrrun scbebi: Kolrii khirl nicebin adau kiiprnniin ka,rklarma ve ;pf",;". y.pa,p

"ri* ""::,j.^,:_' ::9,,..' l+"i,y" d"y-,p ite.naie;,a.,i,-s.i-5u aerya B,b' otup adrDtd. LoFulJujar. t t , . XVt t , Z. ot j

S . . . ,^ulea hazr i (r t i r AnrEi, t fcreiar gi , rat i i t . r I ;E su dfvaorup bup.ndiEindcn "rr.. ," .a"-ri, t,;;;.,""";;;,1;

::,ll,lli"y.l*. he'a ^je bin yisirr.r bu sarr .i"n y.,r;,."a r l ' n y r e g i . m c y ; l ' . . t t , . i V t t . 1

biig€i, -(

biiEdck. ,bdBer.

biiger su): Su h.ndi. akar (ayda su)uDfrrr 'gr qukur y.r .

BiiAcr ;J-J, suyu gib; iinriin bakasrI)clitit akrnak olur intihasrDetij it,. nn.c soyrclt;iiDi

(I* X I v 12l ' l t

B n i , r J , s i t , i i h y i n ; r r j g i n i t H u r y . ^ . 7 S J

S Ba45 lnh y"r y i iznnde l ,nBerlc! . ! t r v. Fi j cr olur t i .

s Deryaeo c:JJ [Fo.]: Bngct;t, vesir. lr:*; #; 137$ I i l -G.r i , . / , . , i ' -

l?r. .1 : ODd bast, v,bi ig, .r t i suyD i jn i ,hi i ac,pvr Dugcdrru dqip alrrmak. (T*tenan. t t | / t . )

S Dr.'arim r,l l,.i,.l :...su o"U"u^..o" i;:::^:: 11";)

736

s Hurabe 4?J,- [fo.l: Biisct :4r re benr arzmttrr' $ol'

,,-"6" a".r". [i audan su alalar- (CdI XvI' s4 ' 2)

g qoncn-ben,r i;r [Fa] ,BE' s'ii]ff'fi. oo.zt

g so&r , r.a,.t : . .. ve bnE€t -*, -t ""?#Tt .lH:i

! Garvaee ;rr; [Fd.] : Biisot 6u r- .:-f' ( $anil XVI 4Ta)

! F6'sar Jul lFa.l : Biildek llrt, ($onit. xVI.477)

6 Tcr-6ny ,r;i lFo.l: ALar qavda su oecmardrt kiada gus'" lederhi. Turlide ua soler 1€ bitBet ;1, daLi dql€I'

(Aks. xv l r 'xvr l I .9 '2)ffiI.t su : -' biEct.

l.UgliE?k ! + biiLliiEek'

ldXB.L ! Otriitru turuP ctr8el olDsl'

Etot YoluEu bnBcr fi is€ 0liim

Yine s€lmoE€ do6mez iso oliE

Dtlrii : Kanbur, tiinsek, eiik.

$ Koj-miyaa i+t l ra. l | i tugru rr j

g Kn' jf IFaJ : Bnlrii c/r '

! El-il,ri.rabii

Cdiip ol tal vct bstt anamB.li biilii d-& gd'U Ystl !tram

(snt. xlv.38)

beli bnLiilmii{.(N|n ti. 517 )

( $onil xvl 142)

(T.tc.n,,l. 23 . t)

(I'knf.-XVI.30)

137

! EI-IivA rilll I,r'.1 : Sancakta" v€ bsvrallar ve biikiiatiilor wo

bucakrar vo otilictor, biiBriilor vo eiricc vir'lms kunrar'(Ban. xVL 2, 16)

$ ErUa' 'u:t tlr.l: Oaiiao biitfi ,rt olan Lioae'( Bob. xVI' 2, s)

-l-!-r-jl [,{r.]: ... biiirii.r/r olnrk.

Page 417: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bii&iic€ : (anbuicat,z.

g Medcr bir giin biitrrcc e,! Locacrk biiLntiip gidoidi.

bnl (r) : srk qarrLk, fundalk. (Kon' xv' 10s)

$ Davrdaan, devololin, atlann ot doriz sahijinin biiklerjndo.rj,lt, otaialar.

s*t llr.lii vi,a [1..] vii hahl .,r..l: ":::#^:::::::,vn sayt $ I,rLl ii g,ab. .,,; 1t,.1 , l,;i J _,

(Na,. r4. xvrr. 2;)$ Ez-zA.e .Jrj)t [,{,.j: Biik jJ, manas,nadF.

(Kd.b. XVIII. 424 - 2)$ . . . El-gaabe 3ut [ l r . ] : . . .vc bi ik 4r, tabi ] otunan s.k,onasna rttak otunur, oksori aElan yataF olur.

(Kon, XVIII-XIX. t, 222)Dcene *l t rr,l : [iil !1r,, dahi bnHer fi, negelikter:

( *"^*. *,i;i: ;i;.y,i:)g Ecene r:r [,r,.]r B;rbirine a;rnis ve' r'c. * .",aig; a;;;';fi'il ]i-flr,j

s'r v' si'j! asar'

bi i r ( t r) : yen, lofrma. nae;p. ( Nuhba g' x ' I I I 'xIX' 2sa)

S Issr d0EeLtcn grkttnr' ytanle gryar ar bnkii J-;: oldunuz.(rht6s. XIt/. s9)

S la lI$ -'.1 Euradlna iri?en. ya bu,lur ki or yotda rurtku9 bi i ! . i i t , otal l . (Ai tu. XIV. 2, tS3)5 RlzklDp iiido dnrlam biiki .'.,, oluyorur; kalki bu yiyeyrli.

(An..t. XIV. 2, 641)$ Muti',olm.ayarJai Ljhqri,r geqirclim re kurrtal kurte blkn

drl oyrcyol iD. lAnteL XIy. 2.8b)

$ At* k*tlar vo kurrsr biitii t, ""r,r!)^i,- *ru. ,, uur)738

l

s Bi'iE rsalit-i adiiv-q*tu-r TarrY l(ar*mlq anlar gibi b ('

" riiltcn biittiiEo ,rrrr'' isJr; n*" oiii H,li..r, n,

: Krwntr.'g

Tcdlwuc 4* lA,] : Derc adrg a rq olup bnklnmii .,Jt''-

eolalmnt. -

( Bob xvl' 1' 381)

LttD.ti, (bfiCliDcL, btHcmct, biilJioet) : Biiliirmek' lcrvnlmg|<'

,g At bnllelip ."JJ<r C€ndih'r yero udu'' ( Ant'4r' XIV' 2' 96)

5 Bcn sonnn ilemi bnlliteE urt, o*t"?;:.oi':';l;

' s Sic;aun ;,.5- lFa.l : sucuna! vo iiDeBnle'Dek' ve biik'''

Iii;€k :J.,rt,r ""

qJH""-.!. ($dzit xvl 32a)

$ Sigzidon jrz;<- tr'd.l: qdrHrrD.L vG $remaL vo biiiliDoL

,1lrr,. (Caf' xvl' 190 ' 2)

5 Sig,ia"" i,+5- lFc.l : Sreramal vo biiunEel 'Llrt vo ea-' -

Irtlanmal. ' (Ni'itzti' xVI' 26)

S TcdetTul iit [,{' l : Su biiHnviiP u. rrtJ' tlih dit 'tm*'( Bob. XVI, 2, 328)

: -t biilliimcl.

! -t biibiimck.

! M€rcd6. atscl'k Yor.

E* : Bnlmek, oYmoh.

: l. Huekct otEol.

$ Ben gornm ire ni biirrriirrn, boni croler b*i)*,"lfi. *,

KiEisibog yeticor, olaarbi&er /rKimi dih, giir durmada'r rrhmer got€l (Ga' XIV' 392)

739

Page 418: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

2. OFamak, rakeetmsL.

Saql EagtJar qsrrl* €ttilotMuti. oldutar als yiiz tuttDlarDelin diirlii qalF ilebiiltiit€I ,Lf!Bitaz geqic€k dabi han doltiilarBirincesi oFarbirirce bnke, ,J-,

(snh' xrv 233)

Biibccsi leErir bidncc soterDii,lii diillii ka uyubc' bnkriilor r.<,

(snh xtv 22st

Her birisi oyhayub€tr sekritrr

$ ..... pad&autu,E yerinde, mu.b' r"-"..tl1.rJ1,rl?omiir- dadr rdzga!_r sitcmkaldarr alnayih, nihal-i bruradr

lt::l^b_.1t. dikneyeo. siiliip .y..y,p rut."y.. .r,, ,ulasrvanr d6r rah{ r€nadadrr. rr..". xv.- ii)

bii&iil : Doremeg.

5 _"llqr" 1rr ["{..1 : Dqe biilngiiho ar,f, ve dotan!_crra derrer. g_u^r". XVt. Z, SOt - i1

f,iitiin I BiiLiiltn€ izi, biikiim yeri.

$ Beqere ,,- l/4,.1 : D€Iidn raq yiizn ve bii-tij, j<, re butiin.r i i . ter vr y i$ler ve deriain ru_g,t y*t" ; . tAai.Xvt. t . t t t l$ . .. Scvp- tayyoluadut ta hasd olcn bii.Liine .j ,r, ge...e de.net.

Li:.:lrl:, luo:"ii ,zcrine biilriim r,i rl,r,;i" yuu-,^"b u A r ' j E r a b i r o l u n u , . ( A h s . X y I I - X y t I I . 4 7 4 . 2 )biiliia biiliia. olorl. r Kn nm krwna otoak. giqmatrtrktan viicdud

Drzr yelteii Lat lar otmsk.

$:.::a&*: batnuhu q jsn 1,4,.1 : AIn Lrmr birkiinDuxuD ordu alrt ijfrt:rt, Li aeaiz oludhra otur.

bi&iirmcl ! Yerc kaDahEsk.(Ahs. XVII - XwII. a9s - 2)

( Fuzuli. xll 87)SiIn_.L s€lgirarl,E €rhG biikiit u:l-,rl€ddlbr ranr 8c1 syaBrE. diit

710

: Eiilnek.

Brhp g6rdii bir kat's igo! yiice

,' Kiyi*lelli in eydiEorcm 'ric€Kryr. eyl€ irbu kadar oy azizKiycdigdk inl aidi iolizDamrnda kiri yihiiseydi y&yaBiiliidoydi trl.{J-r kim sitBe doLDnaya (Sii'h. XIV' 278)

blilcziit : BileziL.

S6yledi Imrad'ce gi dii bdsBiilo'iit :lJjit v€di golotr batar

Ol Yclda soylcdi ctti kanOl biileznk :lrjlr girioyim gitstor

tliftig : Pili!.

GitEeE€ oI giin tut{I yiiz ksrlagugD€vliigeg gidd f*atr bulur bi nc 61lr

(Methane. xv. tB'2)

Hfi biin rtMl : Biitrgiil biingiil k&tnamak,

$ Baaa Laber ve! nalm hayd tro tlosnodir. EEed otti:B n biin atar rul:lr :L' b'narJu. ( Rdf.ot XyL 363)

S Ma'i! +- [l'.1 : Gdzn biin biin atar )ljT:lr C, blnlr kimauyu ebedcn kecilip eltilooz.

L&tch : + piirgcl.

hirgiih : -r pnrqeL.

rec, (piiF) : Pi!r.

( Rolrot. XVI.53s)

Koca ikon ol Aem olasm yi$tBiiro r,, incidnbon rs'nsya bit (Siih, XIV- 301)

! Vo ger ycili dirhemitr kalnstrp saeialar bnr6leri klrs.(M. W. XIV. t5)

141

(Ynz. $eyd. xIII .71)

(Yu,. ;erd. XIIL Tt)

Page 419: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

S llr;faf .ju,r I4. l : qi(rkler biitiiD bnrim.';1: J;;l flH;

katmer orEaK

biiriim : Birbiri iistiitre sslrlmq'

: Biidn viicudu kaPl'Yan'

Sulh-dema'di giYiP eiz ii seloP

Biiriime o)il gukal ii gcvE€ndrr acel'

E ik i i Lo l fug i i bur luk be6 r {k (E^vct i .x t .bu)

Hep cusaykal. (ev(c tetr"r trK

rftiin€L, (bituim'L) : Ortmek' Fetretm€k' lsmak'

' Yii,nnn bini .trrl deve iizic otul(Yuz' $eYd' xIII' 69)

i fara.E^, "u. """Ya ser getr

. s Bir-karadlr ketrdi iizetine itnor ve bi siv'i;::;;.";i,:'i;;

biiriir ,, .

Sinrle.n gad'r biiriirse tal! m ilom baqua

n", *r", """rao uiup tavus{ ,'-^'n",1fio}l}.

rr,. ,0,

sTTl1:-,l:ynp_-.,,r,,ceripmf sT';r,:'f ii.i;;,diiyi bildilB€Ee lazr olEadt t ̂ anaL' ^" '"-'

, ;"! .r-.e. di: izdiham t-,l'], tu" o""t-fu,jl,'1)lli

(cer Ke. xvII 4s)

\iriincck : Bnriincek'

g Btuiinceklelin,.l,!(+,r endinnnlff' tt'*t i.si)":;?:U/

dii$ siinah olmaz'

q . . l sn ao,t-a ve iki biiriincek ur' ii,rn ul,\'ll,' r;,

I s Bir yerir nezkep,bt o"'o*,'o ou*";!,fi'.,)ITlitr'ff"tSerda! Pulu '

s in*." .: [.ar.]: De ncek ".ot^*.tof.'"ir.Trlf,geDle'i derler'

143

S Bin dahi huaca karaca bnreler diledi. (Ded.- XIV. t6)Biirguu err [,4r.1 : biire .;, sofra: hivan [,ar.], idhan

[,{,.] : niida,a eyleeek( FeL xrv. t7)

S . . EEer .u).unu eve aaealar ne kim evde biiro .t. var ieekrt'. (Edtiye. XIV. s)

$ Kutakta eirk hcr zaDqn cksiL olnaDak i,iin, Lin kutaBrraklaya, nngih bir canavar gelip igine girip Dazarat i!n,_ecye, meEer as,zda saafilin dure biire .r gibi.

( Ha.'id. XY. 53 - 2)YeDedi na,ik tenir bit ii biire lrtGttrmedi hi9 kimse ana lelp iite ( IIenIn Xr'. t4)

S lncidici calava edan biire sibi, sireL sibi nesl1e yod idi.( Kesit. xv.)

$ ... BazJc derler kiE klmEel bii!6'diir.(Kesh. XV. t . 98 . t )

S Diinyada biire rsuJuButra ddymezsiz. CeheDr€Ede devererboynu gibi ylanla! soktuBura nice tahaBmiil edeccksiz.

(Cindn. xV. 63)

$ K€yk Jl ' [Fa.] :Bi i re " j r , . (gdnit .Xyl l7t)

S Kcyk -Lr lFo.l : Biirc ,J, biirsls nara.ua.(Det. XVI. 208 ' 2)

$ Resi'l sallalhhii aleyhi ve sell€E cyitri : Bir kiraesne biireye1'iJr letmeyl€r.. ( gqef. XVI. 227)

s Piirc .r, egerei ')abiik ve eerbiz ve ayya...($enl xvl. 227)

S Ebiil-\'essa.b -Urrlr J..r'.] : Bnre. ( Tercencn. XIII. 9. t )

biirgii : Ba9 ititiisn.

$ Doku? d3re diilbolt biirgii.trr .

biirim.t : + bn.nmcl.

(Sic. B. x l / .9, 112)

Page 420: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

$ Sdir ;J- IFa.l : Biiriincek rlr-Jl v€ nezkep, avratlar qi.yerler.

S Beianc !u' I.ro.l : Biiiincek. ,::::",:':"r:,;r'r',vrr ol havz i$e bir bilnr zevrako zr:vrak vcrmft ol [o; havza nl.rrakSiitrDr varan'n balii giiEiittonllirdjncrkf.n i&J,, rakrtE,r Ma |att6n (Zati. XVt. t60)

li sdl'ur ;.1/- Jaa.l : Biiriincek .:.1r, bilna.a maras,na.(Dee. Xt/L 168 - 2)

$ sr,q lrlFo.l : Eiiriir.ek r+ , ti avrartJr barrrrna sa-raflat vc bovrudarur nrterler eil.lra,s Dnnasua.(Der, XYI. 168 - 2)

$ Siriri --:4- [Fd.]: BiiriinccL &,r' ve tnvak.(Nuh. Tut. xvII. t00 . t )

Batma Liiriinmnt ilririm biirihcokDurautyom var ben seni gdinEcot (Korc, XYII.60)

biiliium€k : Giyinmek.

$ Ye Ebre.ho molikrik tacrm

bnsiiL : + pi!i.

biit : Bit.

S Rorke 1(.:r JIo.l : Biit ,:j.

S Uspiis u1-t [Fa.] : Biit a.biiriir: MiikeDrret, rdan. laElah, oksilsiz, palgalsrlhamrg.

$ !3f_l-',i Ei.risi biirii.n .,_ sryrc,du, bir me,uisi do sldBrbutnn eyreyi.idi!.

1ltt,a,. XtV. oi1l}t-u-hibbin dinc yant4t,! in.rEa,rntrrrEdu )r t i , ahdi mahlu! i te s".-" .

( lbraiin. xv. s6-2)Cem'olmuea : Durassd Fr.l, da[i biitii! rjp : mii]olbmet

f- tA,.l(C*. Ke- X\:IL 17)

744

biiriin,lii .rrtj, ve filleli daLi(s;. D4, XIV. l.t - 2)

(id''l.it. XYI. aas)(9a'''it. xvl. 387)

r Tuaniylo.

Ohp ndilqlys €'noldanmuBntiinc{ .+r+ veirilli gra veDmE ( Mihtut- xlx.20)

cyLr.k, (btttu ilncL) ' BitttiriP laElam h.lo gotirmok'

trnanlaruok.' g CobLst'ln bit ma'dsi Liitih e}'lcdlt, bn Ea'llfti do &trtb

biitnn oyloyicidn r.,,r+l,Jp. (lhl6'. XIV' 69)

Biitritr ibrokittriir ,,r(:-l j.,s: t€&nik "t* Fr.l: u,rt-

maltlt datri : tstvil hr.](Cei. K.. XVII. ss)

Hhitncl : --r biiriin ctlcmGL

ifirth ol|Drl : Bitirip rBr"- lalo golmok.'

ZrllaeyiliirL dnimfiTannYrBiitrin oh 'iil Ji] bu laEeb gdii orr

rniinliir dolililir.

lflr&L r --t l,{6.lcL,

lfiytfl : Konca.

! Concg .+:; [Fo.] : DiiFilciik,

DudsFtr toptotti Ylt'uf toylcili.AIah a gelir bntri'r €ylcdi (Yuz' $c|d' XIII.30)

g $ol ruedan diiziilniig kap Lac.L gib n Li 'erP f@rya

vri[aF vo lrndutidr loDra bidin oLtrsF d.!l Jr:r drli(Lcts. At. xv.673)

fiitt(co biiyliil 4J!-11 dorlet.(caf xvl' 111 ' 2)

lnttLha!.r t Psaa)'r!.

! Bundrn d.d.m ae':bu'r yitmi yealit.a *gaya on bes grpat

v€EEi! idin, hale scn€oi! taloP iiLch diyicoL dotbul dahi

lrr|r L-lthh r.a.sti! idnp: Lllir biiyiil brsr Jlji' 4}J

lamsl'na va'dGmi! vatllrr di1icoL- . ' (Sk '4' XVL 5'460)

l'tytl.r , C.ogev.r.

$ D*at bit govd€li bffyiiL cr ;l :J-; idi vo olinde hatb6 dutrr

i'li. (Enb. xlv.938)

145

Page 421: Tarama sozluyu-1-(108.568KB)

bfiyiiu€brcL : Ilram otmel,aaygr goitelmgek.

S El-ibrah a1./ il [,4'.] t Vezr w mlnads iknDr, biiynLtonekrlltJ,r v6 ts'zim eyle&ok. (Ka.b. XVIII. 333 - t )

S El"ibrah crJ)l [,{'.] : . .. Bir E6€n6yi biililleeoL !r-K,,v€ ulrnamak. (reftondn. Xvr. 4-t)

bnyiieLDm.L : Biiynlliit taalamak.

Narnce qii*ii LeUel€Eir daima turutrgLiEorla p€s biiyiiH€dn j](lJr iso )rola tutllr9

rclcbbnr,si [,{r.] : he," biiyiin€!.E "t ,lt?;i i{"!;ff.'dudr : teklir h'.1

(Cn. Ke. XVIL 80)

5 El.ifqa' ,ur!t Fr.l : Bir kinse biiynHemEeL istiklar ve ta-(Kan. XVrrr - xrx. 1,41)

g Nalvot oj E'.1; Biiyiilliih ta6laeal, biiyiilloumel!-Lltr,J'i, krtu.lmak. (Kam. Or. XIx. a, s7?)

}liyiirEol r Buyiimok.

S Qok olUI ki istisLa ddak biiyiimektor ir].<+r, vo qiqDok-ter roEa ciger zaif ola. (Mn. $t. xrv. - xv. 12s - 1)

biizniin r Kqdk golumu.

$ Diin-suje ,;p [FaJ: Biizdiim fJj. ($anit. xVL 228)biin.L ! BulmsL.

$ . ., Gayet oyiisn oldur. Sihdiki s6'rda degEto tslip bilEoz,l(atr LaabEd|I m.ru sibi, dili biiiot JJr .

(Yadi86r, XIV 60 - t)biiziilii rliiqncl : Buntup kabnat.

lrgiidii bu aolark haberi var iro sabeZ€d n nirar olup biizi n d$rtii ,j!r' JjJa biltan

(Yalrya Be!. XVL se)

146