tema: “trajnimi në administratën publike”
TRANSCRIPT
1
Universiteti “Aleksandër Moisiu”
Fakulteti i Shkencave Politike-Juridike
Master Shkencor në Administrim Publik
Tema: “Trajnimi në Administratën Publike”
Punoi: Suzana Tafa Udhëhoqi: Dr.Gentjana Kraja
Durrës, 2013
kopje
2
Dedikuar:
kopje
3
DEKLARATË STATUTORE
Nën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk
është prezantuar anjëherë para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk
është botuar i tëri ose pjesë të vecanta të tij. Punimi që unë kam berë nuk
përmban material të shkruar nga ndonje person tjetër përvec rasteve të
cituara ose të referuara.
kopje
4
ABSTRAKT
Fjalë kyce: Trajnimi, Trajnimi dhe Zhvillimi, Administrata Publike, Burimet
Njerëzore
ABSTRACT
Key words; Training, Traiing and Development. Public Administration,
Human Resources
kopje
5
MIRËNJOHJE
Ky punim diplome është një punim shkencor dhe ka një strukturë dhe një qëllim të caktuar dhe
përmes të cilit synohet përfundimi i studimeve në një nivel master. Për realizimin e kësaj teme
diplome kam shfrytëzuar njohuritë dhe praktikën e marrë gjatë viteve akademike.
Shpreh mirenjohje të thellë dhe falenderim të vecantë per udheheqesen time të diplomës, Dr.
Gentiana Kraja, e cila më ka dhënë mbështetjen e duhur akademike dhe konsulencën e e
nevojshme duke më dhene mbështejen e saj ne cdo hap te zhvillimit te punimit duke filluar që me
formulimin e titullit, mbështetjen e platformizimit të temes, rekomandimin e literaturës dhe
burimeve të tjera të informacionit, konsulencësn për organizimin e shënimeve dhe përgatitjen e
punimit. Gjithashtu më ka inkurajuar dhe mbështetur për çdo paqartësi apo kërkesë nga ana ime.
Një falenderim i veçantë për stafin e shkëlqyer pedagogjik dhe administrativ të Universitetit
”Aleksandër Moisiu” Durrës, për kontibutin dhe punën e dhënë gjate këtyre dy viteve akademike.
Ky punim ka për qëllim që njohuritë e fituara në fakultet gjatë proçesit të mësimdhenies, t’i
paraqesë në formë të këtij punimi – punimit të diplomës.
Faleminderit!
Lista e shkurtimeve të përdorura
kopje
6
AP Administrata Publike
ASPA Shkolla Shqiptare e Administratës Publike
BE Bashkimi Europian
DAP Departamenti i Administratës Publike
HRMI Sistemi Informatik iMenaxhimit të Burimeve Njerëzore
ITAP Instituti i Trajnimit të Administratës Publike
KBFP Kontrolli Brendshëm Financiar Publik
KE Komisioni Europian
KM Këshilli i Ministrave
KSHC Komisioni i Shërbimit Civil
LSHC Ligji i Shërbimit Civil
MSA Marrveshja e Stabilizim Asocimit
PFID Drejtoria e Inspektimit Financiar Publik
SHC Shërbimi Civil
SNRAP Strategjia Ndërsektoriale e Reformës në Administratën Publike
SIMBNJ Sistemi Informatik iMenaxhimit të Burimeve Njerëzore
PËRMBAJTJA
HYRJE...............................................................................................................................
kopje
7
Kapitulli I .......................................................................................................................
1. Administrata Publike ...............................................................................................................
1.1 Struktura .......................................................................................................................
1.1.1 Kurset e zhvilluara dhe të planifikuara nga ITAP....................................................
1.1.2 Detyrat e Departamenti i Administratës Publike.....................................................
1.2 Sistemi i trajnimit dhe i shkollimit.........................................................................................
1.3 Trajnerët e ITAP.......................................................................................................................
1.4 Materiale Trajnuese.....................................................................................................
1.4.1 Hartimi i materialeve referuese dhe trajnuese..........................................................
2. Kushtet aktuale ....................................................................................................................
2.1 Vështrim i përgjithshëm..............................................................................................
kopje
8
Hyrje
kopje
9
KAPITULLI I
1. Administrata Publike
Administrata Publike është një tërësi njerëzish, procesesh dhe kompetencash bazuar në të cilën
realizohen funksionet publike nëpërmjet sigurimit të kuadrit rregullator dhe mbikqyrjes së
zbatimit të tij, garantimit të standarteve dhe lëvrimit të shërbimeve dhe të mirave publike.
Qeveria Shqiptare ka ndërmarë një reformë shumëplanëshe për modernizimin e administrates
publike, e cila, në mënyrë të përmbledhur, përshin reformën në shërbimin civil, thjeshtëzimin e
procedurav administrative për afrimin e administratës drejt qytetarit, rishikimin e funksioneve të
shtetit dhe rritjen e eficiencës së brendëshme në veprimtarinë e administratës publike.
Në këtë kuadër reforma në shërbimin civil ka një rol parësor pasi burimet njerëzore jo vetëm janë
një nga faktorët bazë të ekzistencës së çdo organizate por për më tepër janë dhe një nga
insipiruesit dhe “krijuesit” e faktorëve të tjerë, ndaj dhe kujdesi dhe investimet në burimet
njerëzore duhet të përbëjë, dhe në fakt përbën, çështje prioritare të politikave reformuese. Krijimi
i një shërbimi civil të qëndrueshëm, të motivuar dhe mbi te gjitha profesional dhe të aftë për t’u
bërë ballë sfidave zhvilluese dhe integruese të vendit është në qendër të axhendës së reformës në
administratën publike dhe mund të sigurohet nëpërmjet një ndërhyrje shumëplanëshe që
kombinon në mënyrë llogjike rekrutimin bazuar në meritat profesionale dhe intelektuale,
garantimin e të drejtave, stabilitetit dhe motivimit të nëpunësve civilë si dhe përmirësimin e
përhershëm dhe të vazhdueshëm të kapaciteteve njerëzore.
Instituti i Trajnimit të Administratës Publike1 ka një rol të dyfishtë në arritjen e objektivave
1 Shih Dictionary of Political Thought, Roger Scruton, Pan Books &The Macmillans Press, 1983, fq.415.
kopje
10
të mësipërm. Ai nga njëra anë duhet t’i bëjë ballë kërkesave të qeverisë për të mbështetur
zhvillimin e reformave me forcim kapacitetesh dhe nga ana tjeter duhet t’i paraprijë ato duke u
kthyer në një “djep” të informimit me metodat, know how-t dhe teknikat e reja në menaxhimin
publik dhe në gjenerues të debatit profesional dhe intelektual në zhvillimin e tyre. Kjo detyrë nuk
është e lehtë, por ne kemi të gjithë angazhimin e nevojshëm si dhe mbështetjen e partnerëve tanë,
për t’i shërbyer këtij misioni dhe për ta kthyer këtë institucion në një institucion modern dhe të
qëndrueshëm dhe në një faktor real të ndryshimit në administratën publike.
1.1 STRUKTURA
Drejtori: drejton, monitoron dhe vlerëson politikat e përgjithshme të Institutit për zbatimin
efektiv të vizionit strategjik dhe objektivave të tij.
Menaxherët e Trajnimit: identifikojnë e mbështesin procesin e përgatitjes dhe zbatimit të një
programi cilësor trajnimesh për nëpunësit civilë në fusha të veçanta në përputhje me strategjinë e
trajnimit dhe nevojat për trajnim të nënpunësve civile.
Menaxheri i Komunikimit: harton dhe zbaton strategjinë e marketingut duke ruajtur
komunikimindhe shkëmbimin e vazhdueshëm të informacionit me institucionet klientë dhe
partnerët vendas dhe të huaj.
Menaxheri i Financës: menaxhon burimet e Institutit, dhe marrëdhëniet me donatorët.
Specialistët e Trajnimit: japin mbështetje të plotë logjistike në përgatitjen dhe zbatimin e
programeve të trajnimit dhe zhvillojnë e mirëmbajnë bibliotekën e Institutit.
Sekretaria: siguron funksionimin e përditshëm të zyrës.
Bordi Këshillimor: është organ këshillimor i Institutit dhe përbëhet nga Sekretarët e
Përgjithshëm të gjithë ministrive, dy përfaqësues të Universitetit të Tiranës dhe dy përfaqësues të
kopje
11
institucioneve të pushtetit vendor. Bordi mban mbledhje periodike për të konsultuar aktivitetet e
Institutit2.
Instituti i Trajnimit të Administratës Publike është një nga aktorët në fushën e trajnimit të
Administratës në nivel lokal. Me anë të programeve zhvillimore cilësore të trajnimit, ITAP
ndihmon pushtetet vendore në rritjen e kapaciteteve të tyre.
Qeverisja vendore është një nga elementet më dinamike në Shqipëri. Ajo vjen si një process
modernizimi kuptimplotë që influencon zhvillimin rajonal dhe vendor, vendim-marrjen dhe
kryerjen e shërbimeve.
Gjenerimi i shërbimeve më të mira ndaj publikut, menaxhimi dhe promovoimi i zhvillimeve
strategjike vendore, pjesëmarrja në vendim-marrje, ndërtimi i një buxheti gjithëpërfshirës dhe
gjithëvjetor, do të sjellë përmirësimin e cilësisë së jetës së njerëzve.
Kultura e qeverisjes vendore do të drejtohet më shumë në nevojat e qytetarëve të saj, vetëm
atëhere kur ajo të ketë pësuar një ndryshim të thellë në funksionet e autoriteteve vendore.
1.1.1 Kurset e zhvilluara dhe të planifikuara nga ITAP:
Menaxhimi i Burimeve Njerëzore (Program Zhvillimi)
Menaxhimi Financiar në Sektorin Publik (Program Zhvillimi)
Etika dhe Antikorrupsioni
Zhvillimi Ekonomik dhe Rajonal
Planifikimi Strategjik në Qeverisjen Vendore
Proçedurat e Buxhetimit
Mbledhja e Taksave
Instituti i Trajnimit të Administratës Publike është krijuar në bazë të Vendimit të Këshillit të
Ministrave Nr. 315, në datë 23.06.2000. Në këtë vendim:
2 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/al_rapport_2012_en.pdf (aksesuar në datën 25
nëntor 2012).
kopje
12
Krijohet Instituti i Trajnimit të Administratës Publike, institucion në varësi të Këshillit të
Ministrave. Këshilli i Ministrave ngarkon Departamentin e Administratës Publike për
menaxhimin e tij sipas dispozitave të këtij vendimi3.
1.1.2 Detyrat e Departamentit ë Administratës Publike:
2. përcakton çdo vit programin e trajnimit të Institutit;
3. merr vendime për gjithë veprimtarinë e institutit.;
4. miraton kriteret që duhet të plotësojnë trajnerët e përhershëm
5. miraton rregulloren e brendëshme të Institutit.
Identifikimi, hartimi dhe realizimi i programeve cilësore të trajnimit për zhvillimin e
shërbimit civil;
Nxitja e përvojave më të mira dhe risive në trajnimin dhe zhvillimin e shërbimit civil;
Krijimi dhe vënia në funksionim e bibliotekës së pajisur me libra dhe materiale studimore;
Zhvillimi i kapaciteteve të brendshme të ITAP;
Rritja e imazhit të ITAP dhe përcaktimi i sferës së veprimtarisë së tij.
ITAP është në qendër të zhvillimeve të vazhdueshme dhe profesionalizimit në shërbimin civil.
Një institut trajnimi i fortë ndihmon ecurinë e ndyshimeve të nevojshme brenda pushtetit qëndror
dhe vendor.
Instituti siguron formimin profesional të nëpunësve civilë:
o Trajnimin në periudhën e provës;
o Trajnimin për zhvillimin e karierës;
o Trajnimin për përshtatje profesionale, në rastet e ndryshimit të kërkesave të vendit
të punës, sipas nenit 24 të ligjit nr 8549, datë 11.11.1999, “Statusi i Nëpunësit
Civil”;
o Trajnime me karakter të posaçëm për kryerjen e detyrave të veçanta;
o Trajnimi për zhvillimin e njohurive profesionale.
3 Hapa thelbësore duhet të ndërmerren në reformën e administratës publike, duke përfshirë ndryshimet në
ligjin për shërbimin civil dhe forcimin e Departamentit të Administratës Publike, me synim që të rritet
profesionalizimi dhe depolitizimi i administratës publike, si dhe të rriten emërimet dhe promovimet bazuar
në transparencë dhe merita.
kopje
13
1.2 Sistemi i trajnimit dhe i shkollimit
Ky sistem duhet të synojë analizimin sa më të saktë të nevojave për trajnim dhe ofrimin e
trajnimeve në nivele bashkëkohore.4 Krahas trajnimeve masive, duhen krijuar më tepër programe
specifike trajnimesh që iu përgjigjen më tepër nevojve të veçanta dhe dinamikës së
problematikave SHC si dhe përdoren një numër i kufizuar trajnimesh dhe testimesh të
detyrueshme e periodike. Ndërkaq duhet përmirësuar sistemi incentivave për nxitje të vullnetit
individual dhe institucional për t’u trajnuar. Gjithashtu me synimin e krijimit të një administrate
të aftë profesionalisht, një vëmendje e veçantë do t’i kushtohet tërheqjes së individëve me
shkollimin më të mirë dhe eksperiencë më të pasur në administrimin publik nëpërmjet mjeteve
të përshtatshme për “rifitimin e trurit”. Në këtë kuadër do të konsiderohet ngritja e Shkollës së
Administratës Publike.
1.3 Trajnerët e ITAP
Njohuritë profesionale dhe eksperienca në fusha specifike kanë një rëndësi të madhe për
trajnerët. Trajnerët e ITAP janë praktikantë të kualifikuar në institucione qëndrore dhe të
pushtetit vendor (hartues ligjesh dhe politikash, nëpunës civilë të lartë dhe specialistë) ose
akademikë nga universitetet dhe shkollat e mesme dhe trajnerë nga qëndra trajnimi dhe sektori
jo-qeveritar. Detyra e menaxherëve të trajnimit është të krijojnë dhe forcojnë një rrjet trajnerësh
në çdo fushë trajnimi në mënyrë që ITAP të mund të përdorë specialistët më të mirë për
administratën publike Shqiptare. Grupi i trajnerëve me të cilët punon ITAP përbëhet nga rreth 70
trajnerë.5
4 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:080:0001:01:EN:HTML
www.mie.gov.al 5 Këto institucione ishin: Ministria e Financave, Prefektura e Tiranës, Agjencia Kombëtare e Shoqërisë së
Informacionit, Autoriteti i Konkurrencës, Ministria e Brendshme. Burimi i të dhënave DAP.
kopje
14
Administrata Publike karakterizohet nga një proçes i vazhdueshëm zhvillimi. Kjo kërkon pa
dyshim njerëz të përgatitur, profesionistë, të ndershëm, të aftë per t’ju përgjigjur ndryshimeve të
vazhdueshme. Për të mbështetur zhvillimin profesional dhe të vazhdueshëm të nëpunësve
publikë, ITAP ka hartuar një sërë kurrikulash trajnimi, në bashkëpunim me ekspertët më të mirë
të fushës. Këto trajnime synojnë të japin parimet bazë të një menaxhimi modern të administratës,
për të përmirësuar efiçencën administrative, respektimin e normave të etikës, rritjen e
përgjegjshmërisë dhe transparencës duke u mbështetur mbi vlera demokratike. Një tjetër synim
kurseve është të paraqesin ndryshimet që bëhen në legjislacion, çështje që lidhen me akte të
ndryshme ligjore dhe nënligjore si dhe përdorimin e teknikave dhe proçedurave të nevojshme për
zbatimin efektiv të tyre.
Programi i trajnimit ofron njohuri mbi mënyrën e organizimit dhe funksionimit të administratës
publike, procesin e hartimit të politikave dhe zbatimin efi kas të tyre, zhvillimin e aftësive
menaxhuese të nëpunësit publik si menaxhim i orientuar drejt rezultateve, duke u mbështetur në
ekperiencat më efektive të vendeve të tjera.
Trajnimet e zhvilluara dhe të planifi kuara në këtë fushe janë:
o Prezantim me Administratën Publike (Program Zhvillimi për të sapoemëruarit) Prezantim
me Administratën Publike (Program Zhvillimi për të sapoemëruarit)
o Etika dhe Antikorrupsioni
o Administrata Publike dhe Proçesi Politik
o Hartimi i Legjislacionit
o Komunikimi dhe Hartimi i Shkresave në Institucione
o Menaxhimi i Mjedisit
o Çështje të Përkatësisë Gjinore
kopje
15
o Shpesh herë trajnimet e organizuara kthehen në forume debati ku ballofaqohen ide,
shqetësime dhe propozime mbi rolin që duhet të luajë administrata publike në shoqëri,
për të qenë gjithnjë transparente dhe e fokusuar ndaj cilesisë së shërbimeve që i ofron
publikut
1.4 Materiale Trajnuese
1.4.1Hartimi i materialeve referuese dhe trajnuese
Për çdo kurs trajnimi ITAP përgatit materialet përkatëse të cilat jo vetëm u jepen nëpunësve
civilë pjesëmarrës në trajnime, por janë në dispozicion të të gjithë nëpunësve civilë nëpërmjet
faqes së internetit www.itap.gov.al
Deri më sot ITAP ka pregatitur dhe disponon materiale trajnimi në fushat e mëposhtme:
Administrata Publike (Parimet Themelore të Kushtetutës dhe Institucionet e Pavarura,
Ligjvënësi, Presidenti, Ekzekutivi dhe Administrata Publike; Organizimi dhe Funksionimi i
Pushtetit Vendor; Financat Publike; Kontrolli i Brendshëm; Procedurat Administrative; Njohuri
Komunitare: BE; Institucione të tjera Ndërkombëtare;Nëpunësi Civil; Aftësitë Menaxhuese;
Etika dhe Antikorrupsioni; Menaxhimi i Mjedisit) Menaxhimi Institucional dhe Financiar (Karta
e Auditit të Brendshëm; Kontrolli Brendshëm; Prokurorimi Publik; Hartimi dhe Menaxhim
Projekteve; Përdorimi dhe Menaxhimi i Indikatorëve të Zhvillimit) Menaxhimi i Burimeve
Njerëzore (Rekrutimi; Masat Disiplinore dhe Proçedurat e Ankesave6 Analiza e Nevojave për
Trajnim; Vlerësimi i Arritjeve Individuale; Sjellja Organizative) Integrimi në Bashkimin
Europian (Çështje të Integrimit në BE dhe Proçesit të Stabilizim Asociimit)
Trajnime për Pushtetin Vendor (Zhvillimi Ekonomik Lokal dhe Rajonal; Planifikimi Strategjik
në Qeverisjen Vendore; Proçedurat e Buxhetimit)
6 Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain :'Brain-gain, the instruments. A conference in The Hague,
the Netherlands on September 29-30, 2004.”
kopje
16
2. KUSHTET AKTUALE
2.1 VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM
Strategjia Ndërsektoriale e Reformës në Administratën Publike është dokument gjithëpërfshirës
që ofron një kornizë për reformën në Administratën Shqiptare gjatë periudhës 2013-2020.
Reforma në administratën publike ka qenë në vijimësi ndër prioritetet e qeverive shqiptare.
Administrata Publike Shqiptare është një nga sektorët kryesorë të sfidave politike dhe historike
të vendit, që lidhen me anëtarësimin e Shqipërisë në BE. Reforma është një parakusht për
integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian (BE). Integrimi në BE i konsideron kapacitetet e
mjaftueshme administrative dhe aftësinë për të miratuar dhe zbatuar legjislacionin e BE, një
kërkesë kryesore. Procesi i reformimit të administratës publike është një proces shumë i
rëndësishëm dhe kompleks i cili kërkon kapacitete të përshtatshme të shërbimit civil dhe të
nëpunësve të tjerë të sektorit publik, të cilët do të udhëheqin përpjekjet e vendit për realizimin e
kësaj iniciative.
Detyrimi për të krijuar një administratë publike me nëpunës që zbatojnë ligjin dhe janë në
shërbimtë popullit, që caktohen si parim me konkurs dhe që gëzojnë garanci të qëndrimit në
detyrë, është detyrim Kushtetues (N. 107 i Kushtetutës) nRepublikën e Shqipërisë.
Qeveria e Shqiperisë ka miratuar në shtator 2009 Strategjinë Ndërsektoriale të Reformës në
Administratën Publike 2009-2013, e cila synon rritjen dhe forcimin e kapaciteteve të
përgjithshme administrative në Shqipëri, përmes modernizimit të administratës publike shqiptare
dhe forcimit të institucioneve kyçe. Të njëtjat prioritete janë të përfshira edhe në dokumentin e
Partneritetit Evropian, në Strategjinë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim 2007-2013, si dhe në
PlaninKombëtar të Qeverisë Shqiptare për zbatimin e MSA-së.7
7 http://www.soros.al/2010/foto/uploads/File/Adela/Executive%20Summary%20FINAL.PDF Cituar nga : “United
Nations Sixtieth Session, Agenda Item 54 (c). Globalization and interdependence: international migration and
development, International migration and development. Report of the Secretary-General, 18 May 2006.”
kopje
17
Raporti i Progresit i Komisionit Evropian për Shqipërinë 20124, përfshirë dhe raportin Qytetar të
Monitorimit të Planit të Veprimit për Adresimin e 12 Prioriteteve të Komisionit Evropian për
vitin 2012 konfirmojnë se Shqipëria ka bërë progres të mirë në përmbushjen e kritereve politike
për anëtarësim në BE, duke kryer një sere reformash të konsiderueshme edhe në administratën
publike. Gjithashtu ka vlerësuar zbatimin e masave të ndërmarra në këtë drejtim.
Një nga 12 prioritet themelore, sipas Opinionit të Komisionit Evropian të 2010,
Rekomandimi adreson administratën publike duke vënë theksin tek shërbimi civil. Këto Raport
Progrese në vijimësi si dhe monitorimet e shoqërisë civile vendase7 kanë vënë në pah gjithashtu
nevojën për të përmirësuar shërbimin civil me përparësi zbatimin e ligjit, uljen e politizimit në
administratën publike, nevojën për përmirësim në fushën e pagave, eleminimin e
fragmentarizmit të administrates publike, rritjen e transparencës, të përgjegjësisë apo
llogaridhënies.
2.2 PERFORMANCA DHE SFIDAT
Në zbatim të Strategjisë Ndërsektoriale të Reformës në Administratën Publike 2009-2013 ka
vijuar kryerja e reformave të cilat synojnë konsolidimin e funksionimit të një rrjeti institucional
efikas, si dhe të një administrate të qëndrueshme e profesionale, të përkushtuar ndaj zbatimit të
ligjit. Në lidhje me zbatimin e këtyre reformave janë shënuar disa arritje, kryesisht nëfushat:
- Forcimi i kontrollit, transparencës8 dhe luftës kundër korrupsionit nëadministratën publike,
përmes reformimit të sistemit gjyqësor: Ligji nr. 49/2012
"Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve
administrative", i cili parashikon zgjerimin e kontrollit gjyqësor ndaj veprimtarisë së
administratës publike.
Eliminimi i fragmentimit të mënyrës së ndërtimit dhe funksionimit të institucioneve, duke krijuar
një kuadër të përgjithshëm ligjor për organizimin dhe funksionimin e administratës publike.
8 Neni 49 i Ligjit për Procedurën e përgjithshme administrative.
Neni 50 i Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
kopje
18
Ligji nr. 90/2012 “Për organizimin dhe funksionimin e administratës shtetërore”, i cili përcakton
standardet për krijimin dhe funksionimin, si dhe tipologjitë e institucioneve të ekzekutivit; si dhe
Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 474, datë 16/06/2011, “Për përcaktimin e standardeve e të
procedurës që duhet të ndiqet gjatë hartimit dhe miratimit të strukturave organizative të
institucioneve të administratës publike”, i cili përcakton standarte të lidhura me ndërtimin e
strukturave dhe organikave.
Aktualisht ka përfunduar procedura e standartizimit të strukturave sipas vendimit të Këshillit të
Ministrave për të gjitha ministritë e linjës.9
- Përmirësimi i ofrimit të shërbimeve për publikun nëpërmjet thjeshtimit të procedurave për
ofrimin e këtyre shërbimeve, duke e bërë shërbimin më të aksesueshëm për “konsumatorin”.
Janë krijuar sportele unike për ofrimin e shërbimeve dhe është zgjeruar përdorimi i teknologjisë
informatike për rritjen e shpejtësisë së ofrimit të shërbimit, ruajtjen e të dhënave dhe sigurimin e
transparencës (psh. krijimi i QKL, QKR dhe Inspektoriatit të Përgjithshëm).
Gjithashtu është punuar për de-shtetëzimin e ofrimit të disa shërbimeve, duke ia dhënë të drejtën
e ofrimit të tyre edhe sektorit privat të rregulluar (p.sh. shërbimi i përmbarimit gjyqësor privat).
Forcimi i zbatimit të legjislacionit nëpërmjet rregullimit të procedurës së risistemimit të
nëpunësve civilë pas ndryshimit të strukturës dhe organikës së institucionit (VKM 474, datë
16.6.2011) dhe mbajtjes në kufij të kontrolluar të numrit të punësimeve me kontratë të
përkohshme në shërbimin civil, duke disiplinuar procedurën e kontratave dhe kushtëzuar marrjet
në punë me miratime paraprake të kontrolluara.
9 tuar nga: “From Brain Drain to Brain Gain: Mobilising Albania’s Skilled Diaspora
A policy paper for the Government of Albania Prepared by the Centre for Social and Economic Studies, in
collaboration with the Development Research Centre on Migration, Globalisation and Poverty, University of Sussex,
UK, Tirana, April 2006”
kopje
19
Krijimi i një sistemi më të fortë karriere në administratën publike dhe unifikimi i procedurave të
menaxhimit të burimeve njerëzore, nëpërmjet hartimit të letrës së politikave dhe më pas
projektligjit të ri për nëpunësin civil, i cili është aktualisht duke u shqyrtuar në Kuvend.
Konvertimi i sistemit të bazës së të dhënave të Sistemit Informatik të Menaxhimit të Burimeve
Njerëzore (SMIBNJ) në platformën Microsoft; përmirësimi i sistemit në funksionalitetet e tij,
përgatitja e kornizës ligjore të nevojshme për ta bërë sistemin operativ dhe testimi i sistemit në 5
institucione pilot.8 Brenda vitit 2013 pritet të përfundojë shtrirja e këtij sistemi në të gjitha
ministritë e linjës.
- Reformimi i sistemit të pagave në administratën publike me qëllim konsolidimin e sistemit
motivues të punësimit. Gjatë periudhës 2007 – 2012, pagat për të gjithë punonjësit buxhetorë
janë rritur mesatarisht me 37.2%; për sistemin e arsimit parauniveristar me 46.9%; për sistemin e
shëndetësisë me 51%; për punonjësit me statusin e Policisë së Shtetit 29.3%.9
Sfidat në Administratën Publike vijnë si përgjigje e nevojave për zbatimin e objektivave për
zhvillim të vendit dhe konsistojnë në:
1. Fuqizimin e institucioneve publike dhe ngritjen e kapaciteteve menaxhuese;
2. Rritjen e përgjegjshmërisë së punonjësve të administratës;
3. Krijimin e një trupe funksionarësh publikë profesionistë, të paanshëm në kryerjen e
funksioneve të tyre dhe të qëndrueshëm;
4. Krijimin e sistemeve administrative në standarte të tilla që të garantojnë vënien në zbatim
të kuadrit ligjor evropian.
2.3 VIZIONI
Një administratë profesionale, e mbështetur në meritat dhe e paanshme, e aftë të ofrojë
shërbime cilësore dhe transparente ndaj publikut si dhe të përballojë sfidat gjithëpërfshirëse të
integrimit të vendit në BE, nëpërmjet kapaciteteve të duhura të nëpunësve të administratës
publike dhe të një sistemi modern të menaxhimit të burimeve njerëzore10
10
Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain :'Brain-gain, the instruments. A conference in The Hague,
the Netherlands on September 29-30, 2004.”
kopje
20
2.3.1 VIZIONI, PRIORITETET DHE QËLLIMET STRATEGJIKE
Vizioni strategjik për administratën publike është:
Një administratë e qëndrueshme dhe profesionale që rinovohet nëpërmjet konkurimit të
ndershëm që krijon mundësi kreative.
Një administratë e mirë organizuar e tillë që të mund të përballojë detyrat në një sistem
me shtet të vogël por efektiv që mbështet decentralizimin dhe dekoncentrimin.
Një administratë që bazohet në proceset vendimmarrëse, transparente, përfshirëse dhe e
përgjegjshme ndaj publikut.
Ky vizion përcakton edhe prioritetet bazë të përmirësimeve strategjike dhe operative të
administratës publike në tre drejtime kryesore:
a) Modifikime dhe përmirësime në sistemin civil dhe në përgjithësi të menaxhimit të
burimit njerëzor.
b) Modifikime në sistemin organizativ dhe funksional të organeve dhe strukturave të
administratës publike.
c) Modifikime dhe përmirësime në proçedurat dhe mjetet që përcaktojnë cilësinë e
vendimmarrjes dhe kryerjes së shërbimeve në administratën publike.
2.3.2 POLITIKAT DHE QËLLIMET E POLITIKAVE
Prioritet i rëndësishëm do të vazhdojë të jetë krijimi i një administrate të qëndrueshme dhe
të aftë për të përballuar sfidat e zhvillimit të vendit dhe prioritetet e anëtarësimit në BE.
Në një perspektivë afatgjatë synohet rritja e qëndrueshmërisë së punonjësve të
administratës publike, nëpërmjet zbatimit me rigorozitet të procedurave të përcaktuara në
kuadrin ligjor në fuqi, forcimit të kapaciteteve nëpërmjet trajnimit të thelluar dhe të
vazhdueshëm të nëpunësve të administratës publike qendrore dhe vendore, sidomos në
fushën e përmirësimit të aftësive menaxheriale dhe drejtuese11.
11
European Principles for Public Administration, SIGMA Papers No. 27,faqe 14.
kopje
21
Politikat synojnë forcimin e karrierës në sistemin e shërbimit civil dhe zgjerimin e fushës së
veprimit të këtij sistemi, përmirësimin e procesit të rekrutimit të nëpunësve civilë duke u
bazuar në profesionalizëm dhe në kritere të qarta si dhe ulje të kostove të procedurës së
konkurimit nëpërmjet organizimit të testimeve masive.
Politikat synojnë në mënyrë thelbësore rritjen e cilësisë së shërbimeve ndaj publikut dhe
përafrimin më të shpejtë me standardet dhe kërkesat e BE.
Në një perspektivë afatmesme synohet përmirësimi i mënyrës së funksionimit dhe
organizimit të administratës publike nëpërmjet fuqizimit të strukturave institucionale.
Pritoritet është rritja e përgjegjshmërisë së nëpunësve publikë në kryerjen e funksioneve të
tyre. Ky proces synon ndër të tjera delegimin e vendimmarrjes sa më pranë pozicionit
përgjegjës për funksionin dhe shmangien e mbingarkimit të “titullarit të institucionit” nga
vendimet operative.
SNRAP fokusohet në përmirësimin e kapaciteteve administrative të përgjithshme, përfshirë
reformën e strukturave institucionale të AP, përmirësimin e menaxhimit të shërbimit civil,
reformën e pagave dhe ngritjen e kapaciteteve njerëzore në administratën publike.
Suksesi i zbatimit të Strategjisë kërkon mirëmenaxhimin e ndryshimeve dhe një mendësi të
re të punës nga të gjitha institucionet. Operacionalizimi konkret i Strategjisë do të kryhet
nëpërmjet një qasjeje me faza. Dy plane të veçanta të veprimit do të zhvillohen në faza të
njëpasnjëshme:
Plani i Veprimit i parë 2013 – 2015 (objektivat afatmesme) do të përqëndrohet në
zbatimin e legjislacionit të shërbimit civil, reformën strukturore institucionale dhe
përfundimin e databazës së burimeve njerzore, si dhe përmirësimin dhe përafrimin e
sistemit të shërbimit civilme standartet europiane.12
12
Shih Dictionary of Political Thought, Roger Scruton, Pan Books &The Macmillans Press,
1983,fq.415.
kopje
22
Një Plan Veprimi i dytë 2016 -2020 (objektivat afatgjata) do të përgatitet në gjysmën
e dytë të vitit 2015. Avancimi i procesit të zhvillimit të vendit drejt integrimit evropian
kërkon standarte gjithnjë e më të larta të administratës publike për të plotësuar kriteret e
Hapësirës Administrative Evropiane dhe zbatuar legjislacionin evropian.
Plani i Veprimit i dytë bazohet në një vlerësim të zbatimit të objektivave të periudhës së
mëparshme dhe rivlerësim të prioriteteve dhe përfshin aktivitete të reja në fushat kryesore
të reformës administrative, përfshirë përmirësime në fushat ku progresi nuk ka qenë
imjaftueshëm.
Objektivat afatgjata të SNRAP do të vazhdojnë të kërkojnë forcimin e kapaciteteve të
Administratës Publike për të zhvilluar politika efektive dhe koherente për të realizuar
qëllimet publike; sisteme më efektive të menaxhimit; struktura organizative të
përmirësuara të orientuara ndaj një kulture shërbimi dhe përdorim transparent dhe
plotësisht të përgjegjshëmtë burimeve
Objektivat afatmesme të Strategjisë Ndërsektoriale të Reformës në Administratën
Publike13 përfshijnë:
Zbatimin e një sistemi menaxhimi efiçent dhe efektiv të burimeve njerëzore për
administratën publike, si dhe monitorimin e këtij sistemimenaxhimi;
Përmirësimin e performancës dhe zhvillimin e kapaciteteve të administrates publike,
përfshirë nxitjen e programeve të të mësuarit të vazhdueshëm dhe ofrimin e trajnimeve
afatshkurtra dhe atyre afatgjata;
Përmirësimin e shërbimeve që i ofrohen publikut, nëpërmjet fuqizimit të strukturave
ekzistuese dhe ngritjes së strukturave të reja;
Rritjen e përgjegjshmërisë së nëpunësve publikë, nëpërmjet delegimit të vendim – marrjes
sa më pranë pozicionit të ngarkuar për ushtrimin e funksionit;
13
Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 1017, datë 18.9.2009, “Për miratimin e strategjisë ndërsektoriale të
reformës në administratën publike
kopje
23
Marrjen e vendimeve të mirëinformuara për politikat e burimeve njerëzore dhe pagat në
administratën publike, nëpërmjet përdorimit të Sistemit Informatik të Menaxhimit të
Burimeve Njerëzore (SIMBNJ).
Nëpërmjet këtyre ndryshimeve synohet të arrihet përmirësimi dhe përafrimi i sistemit të
shërbimit civil me standartet evropiane dhe praktikat më të mira, krijimi i një sistemi
pagash nxitës për qëndrueshmërinë në administratën publike dhe efiçencën e ofrimit të
shërbimeve publike, si dhe krijimin e strukturës institucionale efektive të administratës
publike. 14
2.3.3 PËRMIRËSIMI I PERFORMANCËS
Matja e performancës së institucioneve dhe krijimi i një lidhjeje më të ngushtë me matjen e
performancës individuale të nëpunësve është një sistem i ri i prezantuar në strategji dhe që
aktualisht mungon. Performanca individuale do të jetë faktor i rëndësishëm përcaktues në
procedurat e ngritjes në detyrë dhe lëvizjes paralele.
Kriteri i vlerësimit të përvojës dhe performancës në ngritjen në detyrë do të rishikohet duke
dhënë një avantazh objektiv kandidatit të brendshëm kur ata konkurojnë me një kandidat të
jashtëm (në kushte të tjera të njëjta). Rritja e peshës së eksperiencës në punë është vetiu një
mënyrë zgjidhjeje edhe për këtë synim.
Përmirësimi i performancës dhe zhvillimi i kapaciteteve të administratës publike, përfshirë
nxitjen e programeve të të mësuarit të vazhdueshëm dhe ofrimit të trajnimeve afatshkurtra dhe
atyre afatgjata.
Qëllimi i trajnimit profesional është ngritja e një procesi të vazhdueshëm kualifikimi, i cili e
plotëson arsimimin me kompetenca praktike, për një shërbim publik profesional;
14
Ideja për ,, Hapësirën administrative Euripiane” ëwshtë arsyetuar në Eropean Principles for
PublicAdministration, SIGMA Papers No. 27.Kjo pjesë është bazuar plotësisht mbi dokumentin e
shënuar .
kopje
24
Shkolla Shqiptare e Administratës Publike ( ASPA) krijohet si institucion në varësi të Ministrit të
Brendshëm në shërbim të shtetit;
Planifikimi, organizimi dhe menaxhimi i sistemit të trajnimit për të gjithë shërbimin civil;
Zhvillimi i trajnimeve afatshkurtra dhe afatgjata në Shkollën e Administratës Publike dhe ofrues
të tjerë të trajnimeve, si mjet strategjik për zhvillimin e kapaciteteve të nëpunësve të
administratës publike.
Matja e performancës së institucioneve dhe krijimi i një lidhjeje më të ngushtë me matjen e
performancës individuale të nëpunësve. Programi i Ekselencës dhe Brain Gain.
ASPA do të ofrojë formim profesional të nëpunësve të administratës publike, por edhe të
individëve jashtë kësaj administrate (këta të fundit kundrejt një tarife që do të përcaktohet me
vendim të Këshillit të Ministrave). Formimi professional përfshin dy drejtime:
1. Formimin e thelluar, i cili ka për synim të formojë kandidatët nëpunës civilë ose individë
jashtë shërbimit civil, për t’u bërë anëtarë të Trupës së Nëpunësve Civilë të Nivelit të Lartë
Drejtues (pra nëpunës civilë të kategorisë së lartë drejtuese). Kjo do të thotë që pranimi i
anëtarëve të TND-së do të bëhet nëpërmjet ASPA-s.
2. Formimi i vazhdueshëm, i cili ka për qëllim.Të trajnojë në vazhdimësi dhe në lidhje me punën,
nëpunësit civilë të të gjitha kategorive, si dhe individë jashtë shërbimit civil.15
Të ofrojë mundësinë e përgatitjes paraprake të kandidatëve për të marrë pjesë në konkurimin e
hapur për kategorinë ekzekutive kundrejt një tarife të përcaktuar me vendimtë Këshillit të
Ministrave.
ASPA do të realizojë edhe studime dhe botime në fushën e administratës publike përfshirë edhe
historikun e administratës shqiptare, përgatitjen dhe publikimin e revistave në këtë fushë apo
edhe botimeve të tjera (në formë të printuar dhe elektronike). Kjo do të realizohet nga Qendra e
Ekspertizës, Publikimeve dhe Marrëdhënieve me Partnerët (do të saktësohet në aktet nënligjore).
15
Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain :'Brain-gain, the instruments. A conference in The Hague,
the Netherlands on September 29-30, 2004
kopje
25
3. STRUKTURATADMINISTRATIVE DHE OFRIMI I SHËRBIMEVE
Përmirësimi i shërbimeve që i ofrohen publikut nëpërmjet fuqizimit të strukturave ekzistuese dhe
ngritjes së strukturave të reja.
Rritja e përgjegjshmërisë së nëpunësve publikë nëpërmjet delegimit të vendimmarrjes sa më
pranë pozicionit të ngarkuar për ushtrimin e funksionit.
Eleminimi i mbivendosjeve funksionale ndërmjet strukturave ekzistuese, brenda sistemit
ministror dhe ndërministror (afatmesëm).
Rishqyrtimi i raporteve të ministrive me agjencitë përkatëse në pikëpamjen e vendim-marrjes,
buxhetimit, financimit, menaxhimit të burimeve njerëzore, etj (afatmesëm).
Përmirësimi i marrëdhënieve mes institucioneve dhe koordinimi horizontal, si dhe dhënia e një
autonomie më të madhe dhe të rregulluar për drejtoritë e ministrive, krahasuar me situatën
aktuale (afatmesëm).
Degët e institucioneve qendrore në territor do të kalojnë në një vlerësim të funksioneve, roleve
dhe marrëdhënies së tyre me qendrën e institucionit.
Dekoncentrimi më i plotë i kompetencave dhe forcimi institucional i tyre mund të kombinohet
edhe me një organizim rajonal në nivel prefekture.
Gjithashtu, ka vend për të forcuar rolin koordinues dhe mbikqyrës të prefektit mbi këto degë.
Nga ana tjetër roli, funksionet dhe prezenca e degëve territoriale të institucioneve qendrore duhet
kombinuar në mënyrë komplementare me reformën e decentralizimit, si dhe me përdorimin e
teknologjisë së informacionit (afatgjatë).
Propozime për shërbime që mund të transferohen jashtë sistemit të administratës publike
(shqyrtimi i funksioneve që nuk përbëjnë më objekt të punës së administratës publike, si dhe
propozimi i mekanizmave për transferim p.sh. nëpërmjet privatizimit, nën kontraktimit, etj).
Ngritja e strukturave16
të reja në përputhje me politikat dhe reformat e ardhshme institucionale
dhe ekonomike (afatgjatë).
16
http://www.soros.al/2010/foto/uploads/File/Adela/Executive%20Summary%20FINAL.PDF Cituar nga : “United
Nations Sixtieth Session, Agenda Item 54 (c). Globalization and interdependence: international migration and
development, International migration and development. Report of the Secretary-General, 18 May 2006.”
kopje
26
Zgjerimi i hapësirës për rishikimin e brendshëm të akteve administrative dhe ankimit si pasojë e
delegimit të vendimmarrjes sa më poshtë (afatmesëm – afatgjatë).
3.1 Sistemi informatik i menaxhimit te Burimeve Njerëzore
Marrja e vendimeve të mirëinformuara për politikat e burimeve njerëzore dhe pagat në
administratën publike, nëpërmjet përdorimit të Sistemit Informatik të Menaxhimit të Burimeve
Njerëzore (SIMBNJ).
a. Vënia në funksionime bazës të të dhënave për të gjithë nëpunësit publikë, e cila do të shërbejë
si bazë informacioni për kryerjen e parashikimeve lidhur me numrin e punonjësve në
administratën publike dhe llogaritjen e pagesës me anë të sistemit dhe dërgimi në Sistemin
Informatik Financiar të Qeverisë . Testimi i sistemit për skenarë të ndryshëm për reforma në
fushën e pagave (afatmesëm).
b. Lidhja e SIMBNJ me sistemin Informatik Financiar të Qeverisë, në kuadrin e ndërveprimit të
bazave së të dhënave të qeverisë, si dhe për të siguruar një menaxhim më efektiv të sistemit të
financave publike në fushën e pagave (afatmesëm).
c. Rritja e transparencës në komunikimin me publikun nëpërmjet publikimit të të dhënave të
SIMBNJ, të cilat nuk cënojnë të dhënat personale.
Ndihma financiare Para-aderimit jepet në kuadër të Instrumentit për Asistencën e Para
Anëtarësimit (IPA). Në kuadër të IPA komponentit I - Asistenca e Tranzicionit dhe Ngritja e
Institucioneve, BE-ja ka miratuar një shumë totale prej rreth
530.000.000 € për Shqipërinë në periudhën 2007-13. Zarfet vjetore e Programit
Kombëtar sipas këtij komponenti 17
dhënë 82.000.000 € për vitin 2011 dhe 86.900.000 €
për vitin 2012. Dokumenti i Planifikimit Indikativ Shumëvjeçar (MIPD) 2011-2013
parasheh një qasje sektoriale me fokus Drejtësisë dhe Çështjeve të Brendshme,
17
Cituar nga “Annika Forsander, Mika Raunio, Perttu Salmenhaara, and Mika Helander:The Experience of Finland.
Brain Gain Through International Migratiion. Ne internet: http://sockom.helsinki.fi/ceren/news104.html
kopje
27
Reformën e Administratës Publike, Transportit, Mjedisit dhe Ndryshimin e Klimës,
3.2 Analiza Vlerësuese
Parakushtet për zbatimin efikas dhe me sukses të SNRAP përfshijnë:
Konsensusi i përgjithshëm për të zbatuar objektivat dhe aktivitet e propozuara;
Zbatimi në faza i aktiviteteve të përzgjedhura sipas prioriteteve dhe pasja në dispozion i
burimeve të duhura.
Promovimi i objektivave si ndaj të punësuarve në administratën publike ashtu dhe ndaj
qytetarëve. Një sistem i monitorimit dhe vlerësimit efikas për të kontrolluar nëse objektivat e
përcaktuara në Strategji janë realizuar. Të dhënat dhe analiza që një sistem monitorimi dhe
vlerësimi i tillë do të prodhojë, do të ndihmojë vendimmarrësit për të rinovuar politikat e tyre,
shpërndarjen e burimeve, si dhe të rregullojnë aktivitetet e planifikuara me rrethanat aktuale në
çdo kohë të dhënë.
Nxitja e bashkëpunimit ndërmjet autoriteteve shtetërore, komunat, OJQ-të, organizatat
ndërkombëtare dhe pjesëmarrësit e tjerë në proces. Zbatimi i strategjisë do të bazohet në
përdorimin e një numri treguesish sintetikë të lidhur me inputet, proceset, produktet dhe efektet e
planit të veprimit.Treguesit do të vlerësohen në mënyrë periodike nga institucionet publike sipas
ndarjes së punës dhe sferës së tyre të juridiksionit. Treguesit do të mblidhen nga DAP bazuar në
rrjetin e ngritur tashmë mes saj dhe institucioneve publike. Vlen të theksohet se shkalla e
bashkëpunimit të DAP me institucionet publike në varësi të Këshillit të Ministrave ka njohur
rritje dhe konsolidim. Problematike shfaqet bashkëpunimi me institucionet që janë jashtë sferës
së autoritetit të Këshillit të Ministrave18
. Në lidhje me këto të fundit monitorimi i zbatimit të
strategjisë do të synohet të arrihet nëpërmjet një bashkëpunimi më të ngushtë mes DAP dhe
KSHC. Bazuar në këto tregues DAP dhe KSHC do të prodhojnë një raport vjetor të ecurisë së
reformës së administratës publike i cili do të jetë publik.
18
Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 1017, datë 18.9.2009, “Për miratimin e strategjisë ndërsektoriale të
reformës në administratën publike”.
kopje
28
Ndërkaq do të prodhohen edhe raporte periodike tre mujore apo edhe raporte ad-hoc lidhur me
çështje të caktuara apo me momente të caktuara të zbatimit të strategjisë.
DAP do të raportojë përpara Ministrit të Brendshëm si dhe autoriteteve të tjera të larta
(Kryeministër, Zëvendëskryeministër) ndërsa KSHC do të raportojë përpara Kuvendit. Në lidhje
me institucionet publike që raportojnë në Kuvend, do të synohetqë ndër çështjet e tjera që ato
raportojnë, zbatimi i reformës për aq sa i prek këto institucione të jetë pjesë e raportimit të tyre
në Kuvend. E njëjta kërkesë do të synohet të nxitet edhe në lidhje me raportimet e Kryetarëve të
Njësive të Qeverisjes Vendore përpara këshillave përkatëse.
Ngritja e një sistemi monitorimi dhe vlerësimi efektiv do të mbështetet nga aktivitetet studimore,
aktivitete të forcimit të kapaciteteve njerëzore dhe strukturore si dhe investim në teknologjinë e
informacionit.
Informimi i publikut, si dhe monitorimi i zbatimit të strategjisë dhe rezultateve të saj nga
organizata të specializuara e të interesuara të shoqërisë civile apo media do të përbëjnë gjithashtu
një nga elementet bazë të sistemit të monitorimit dhe llogaridhënies së stratëgjisë së
administratës publike.
Tregues dhe aktivitete:
Në kuadër të eleminimit të mbivendosjeve funksionale ndërmjet strukturave ekzistuese (sistemi
ministror dhe ndërministror) do të kryhet një rishikim i hollësishëm i strukturave organizative
dhe funksioneve përkatëse. Rishikimi do të kryhet brenda gjysmës së parë të vitit 2014.
Departamenti i Administratës Publike do të udhëheqë procesin dhe grupin e punës ndërministror
përrishikimin funksional.19
Brenda gjysmës së parë të vitit 2015 të gjitha mbivendosjet do të jenë
eliminuar.
Në procesin e rishikimit funksional një detyrë tjetër lidhet me rishikimin e funksioneve, rolit dhe
madhësisë së degëve të institucioneve. Brenda vitit 2015 duhet të ketë përfunduar rishikimi i të
19
Llegjislacioni i plotë i BE-së
kopje
29
gjitha degëve dhe të jenë miratuar strukturat e reja funksionale. Në eventualitetin e rritjes së rolit
të prefektit, brenda gjysmës së parë të vitit 2015 duhet të jetë miratuar kuadri ligjor përkatës.
Brenda vitit 2020, teknologjia informatike duhet të ketë zëvendësuar funksionet
që mund të kryhen nga qendra, ose në distancë të degëve të ministrive. Brenda vitit 2016 duhet të
jetë kryer një studim për funksionet që do të zëvendësohen nga IT dhe buxheti përkatës.
Deri në fund të vitit 2013 do të jetë hartuar korniza e funksionimit në marrëdhëniet mes
ministrive të linjës dhe institucioneve në varësi të tyre, apo degëve të ministrisë. Brenda gjysmës
së parë të vitit 2014 do të jetë hartuar kuadri ligjor eventual për mundësimin e funksionimit dhe
deri në fund të vitit 2015 të gjitha institucionet duhet të kenë përshtatur mënyrën e organizimit
dhe funksionimit me kornizën e miratuar.
Çdo dy vjet do të kryhen studime sektoriale për identifikimin e funksioneve publike që mund të
transferohen jashtë sistemit të administratës publike20
. Dyvjeçarin pasues të studimit do të
plotësohen kuadri ligjor dhe procedurat për transferimin e funksioneve. Ky është një objektiv
afatgjatë që do të vazhdojë me faza deri në vitin 2020.
Deri në fund të vitit 2013 do të hartohet strategjia për rritjen e fuqisë vendimmarrëse të
drejtorive brenda institucioneve (veçanërisht në ministri) dhe delegimin e vendimmarrjes së më
pranë pozicionit ku është vendosur funksioni.
Në vitet 2014-2015 do të kryhen pilotime në institucione të përzgjedhura (përfshirë fushatë
intensive trajnimi për menaxherët dhe specialistët në teknikat e delegimit dhe mentorim në
marrjen përsipër të fuqisë vendimmarrëse).
Në vitet 2015-2020 procesi do të shtrihet në të gjitha institucionet publike.
Brenda vitit 2013 sistemi do të shtrihet në të gjitha ministritë për modulin e menaxhimit të
burimeve njerëzore. Brenda vitit 2014 SIMBNJ do të jetë funksional në tërësi dhe të gjitha
ministritë dhe institucionet e varësisë do të përdorin të dy modulet e sistemit, duke siguruar
lidhjen funksionale me Sistemin Informatik Financiar të Qeverisë.
20
Ideja për ,, Hapësirën administrative Euripiane” ëwshtë arsyetuar në Eropean Principles for
PublicAdministration, SIGMA Papers No. 27.Kjo pjesë është bazuar plotësisht mbi dokumentin e
shënuar .
kopje
30
Brenda vitit 2016 SIMBNJ do të jetë shtrirë në të gjitha institucionet publike.
Në mënyrë graduale, deri në fund të vitit 2014, të gjitha të dhënat jopersonale të
SIMBNJ do të jenë të aksesueshme për publikun e gjerë
3.2.1 Publiciteti dhe transparenca
Parimi i publicitetit dhe transparencës supozojnë se administrata është e kapshme për hulumtim
"nga jashtë" dhe se çdo kush ka të drejtë t'i dijë arsyet që kanë sjell deri te një vendim i caktuar
ose veprim i administratës, nëse është i dëmtuar nga ato. Publiciteti dhe transparenca të cilat
përmbajnë realizimin e parimeve të sundimit të së drejtës, përgjegjësisë dhe barabarsisë para
ligjit, duhet të jenë praktike dhe rregullat e administratës, përveç në rastet ekskluzive për
mbrojtjen e sigurisë nacionale, mbrojtejen e të dhënave personale, etj.
Parimet e publicitetit dhe transparencës kanë dy qëllime kryesore : të mbrojnë interesin publik,
duke zvogëluar mundësitë për keqpërdorim dhe korrupsion, dhe mundësojnë mbrojtje efikase të
të drejtave individuale, duke siguruar arsyetim për vendimet e marra të administratës.
Vlera e pushtetit publik zhvillohet në vitet e 60-ta të shekullit XX në vendet e Europës
Perëndimore, deri atëherë rregull i përdorur më së shumti, me përjashtim të Suedisë ka qenë
administrata e mbyllur dhe sekrete. Prej atëherë pushteti publik konsiderohet si standard
ekskluzivisht i rëndësishëm në funksionin e administratës.
3.2.2 Përgjegjësia
Përgjegjësia nënkupton se çdo organ administrativ jep llogari dhe e arsyeton punën e vet para
organit tjetër kompetent administrativ, ekzekutiv, ligjvënës ose gjyqësor.
Përgjegjësia në administratën publike sigurohet nëpërmjet të shumë procedurave formale
nëpërmjet të së cilave sigurohet respektimi i parimeve21
të sundimit të së drejtës, publicitetit,
21
Hapa thelbësore duhet të ndërmerren në reformën e administratës publike, duke përfshirë ndryshimet në
ligjin për shërbimin civil dhe forcimin e Departamentit të Administratës Publike, me synim që të rritet
profesionalizimi dhe depolitizimi i administratës publike, si dhe të rriten emërimet dhe promovimet bazuar
në transparencë dhe merita.
kopje
31
transparencës, barabarsisë, efikasitetit, efektivitetit, parashikushmërisë-intuitës dhe
besueshmërisë së administrates publike.
Me çështjen e përgjegjësisë së administratës, ngushtë është e lidhur çështja e mbykqyrjes që ka
qëllim të sigurojë punë ligjore të administratës. Mbikqyrja mbi administratën paraqitet me forma
të ndryshme ( Gjykata, Ombudsmani , Revizioni intern dhe shtetëror, Inspektorati, Prokurori
publik, Organi më i lartë, Organi ligjvënës ose Komitetet e tij, etj), nëpërmjet të cilave
kontrollohet ligjshmëria në punën e administratës dhe ka për qëllim të mbrojë si interesin publik
ashtu edhe interesin individual.
3.2.3 Efikasiteti dhe efektiviteti
Efikasiteti do të thotë mbajtja e bashkëraporteve në mes të resurseve të angazhuara dhe të
rezultateve të arritura. Efikasiteti është parim relativisht i ri i administratës publike, i cili
depërtimin e vet e realizoi me paraqitjen e menaxhimit të vlerave nga sektori privat në atë publik.
Në kushte të kufizimeve fiskale, në shumë shtete, dhënia efikase e shërbimeve publike nga ana e
shtetit shumë e më tepër fiton vlerë.
Efektiviteti në raport me administratën publike do të thotë me punë të saj mundësohet krijim të
suksesshëm të qëllimeve ose zgjedhjeve problemeve të cilat janë caktuar me ligj. Efektiviteti
është lidhur më vlerësim të politikave që zbatohen dhe me suksesin e zbatimit të tyre nga ana e
administratës. Në disa kushtetuta të reja të vendeve të Europës Perëndimore, si ajo spanjolle e
vitit 1978, parimet e efikasitetit dhe efektivitetit janë ngritur në nivel të parimeve kushtetuese,
kurse në të drejtën administrative në shumë vende të tjera"3-E" parimet ( ekonomizim, efikasitet
dhe efektivitet) janë në vend të rëndësishëm në punën dhe vendimet e administratës publike,
transparencës dhe përgjegjësisë." E drejta e komunitetit Europiane gjithashtu kërkon administratë
efikase, veçanërisht në pikëpamje të zbatimit të direktivave dhe rregullave të bashkësisë. Kjo ka
detyruar që disa vende anëtare të modifikojnë disa nga strukturat organizative dhe administrative
Shih në: http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2010/package/al_opinion_2010_en.pdf
kopje
32
vendore dhe aranzhmane për sjelljen e vendimeve me qëllim që të kenë mundësi që në mënyrë
më efikase dhe efektive ta zbatojnë Legjislacionin Europian dhe në mënyrë gjenerale të sigurojnë
bashkëpunim efektiv me institucionet e bashkësisë..."22
.
Me nocionin administratë publike përfshihen të punësuarit në vetë administratën lokale, në
veprimtaritë e arsimit, shëndetësisë, kulturës, shkencës dhe veprimtaritë sociale si dhe të
punësuarit në organet shtetërore dhe organet në tri shtyllat e pushtetit që nuk kanë status të
nëpunësve shtetërorë (personeli ndihmës).
3.2.4 Motivimi moral
Motivimi moral gjithashtu konsiderohet tek të intervistuarit si një element i rëndësishëm qe
mund të kontribuojë në thithjen e të diplomuarve në administratën publike. Ndër faktorët
kryesorë të motivimit moral që kontribuojnë janë vlerësimi i kontributit, caktimi i detyrave te
rëndësishme që japin kënaqësinë dhe sfidën për te kontribuar dhe për t’u ndjerë i vlerësuar si dhe
stimulimi i përgjithshëm moral i çdo lloj forme.
3.2.5 Konkurrenca ndërkombëtare
Konkurrenca ndërkombëtare vjen si rezultat i nevojave te “shoqërisë se dijes” në vendet e
zhvilluara dhe plakjes së popullsisë në këto vende. Nevojat e shoqërisë së dijes si edhe zgjerimi i
konceptit të të drejtave të individit si të drejta të njeriut kanë hedhur në tregun emocional dhe
psikologjik konceptin pozitiv dhe neutral të “lëvizjes së lire të trurit” si zëvendësim i koncepteve
dramatike të ngarkuara me emocione negative të “tkurrjes dhe thithjes së trurit”. Ky ndryshim i
konceptimit i jep më shumë legjitimitet faktorëve të vendim-marrjes për të mos qëndruar në
vendin e lindjes. Siç shihet, këto janë aspekte të ndërthurura, që do të trajtohen në veçanti për
arsye metodologjike.
3.2.6 Arsyet qe i shtyjnë pjesëmarrësit të punojnë në administratë
22
Ideja për ,, Hapësirën administrative Euripiane” ëwshtë arsyetuar në Eropean Principles for
PublicAdministration, SIGMA Papers No. 27.Kjo pjesë është bazuar plotësisht mbi dokumentin e
shënuar .
kopje
33
Nga analiza e të dhënave, me pjesëmarrës të punësuar aktualë në administratën publike rezulton
se arsyet apo motivet më të forta (më të rëndësishme) që i shtyjnë pjesëmarrësit të punojnë në
administratën publike janë:
(a) mundësia për të formuar një bagazh të pasur profesional që mund të shfrytëzohet në të
ardhmen për një vend tjetër pune.23
(b) kënaqësia për të kontribuar në përparimin e vendit.
Arsye të tjera gjithashtu të rëndësishme për punësimin në administratën publike janë (në
rendin zbritës për nga vlera e mesatares së vlerësimit) edhe:
(a) marrëdhëniet shumë të mira me punonjësit e tjerë.
(b) mundësia që punësimi në administratë jep për të marrë pjesë në konferenca ndërkombëtare e
udhëtime pune jashtë shtetit.
(c) marrëdhëniet e mira me eproret,
(d) mundësia për kualifikime të tjera gjate punës,
(e) kënaqësia për vlerësimin e kontributit profesional dhe së fundi,
(f) kënaqësia për t’u ndjerë protagonist në shoqëri dhe në fushën e tyre profesionale.
Vlerat më të ulëta u janë dhëne pohimeve qe lidhen me pagën dhe mundësitë e karrierës në
administrate si faktorë motivues .
Nga analiza e të dhënave në administratën publike rezulton se
arsyet me te forta që mund të bëjnë qe ata te kthehen serish ne administratën publike janë:
(a) kënaqësia për të kontribuar në përparimin e Shqipërisë,
(b) kënaqësia për të qenë protagonist në shoqëri dhe fushën profesionale,
(c) dhënia e një detyre specifike ku të ndihen mirë.
3.2.7 Faktorët duhet të ndryshojnë sipas moshave të personelit që rekrutohet apo kërkohet
të mbahet.
23
Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain :'Brain-gain, the instruments. A conference in The Hague,
the Netherlands on September 29-30, 2004.”
kopje
34
Analiza tregon gjithashtu se faktorë24
të ndryshëm kanë rëndësi të ndryshme në varësi të
moshës së nëpunësve që duam të rekrutojmë apo mbajmë në administratën publike. Për moshat
e pjekura (35+), duhen pasur parasysh këta faktorë:
1. Mundësi për te ecur përpara ne profesion.
2. Dhënia e një detyre specifike që i jep kënaqësi personale
3. Dhënia e mundësisë për të qenë protagonist në shoqëri dhe në jetë.
Për moshat e reja (të sapodiplomuarit) kanë rendësi këta faktorë:
1. Vlerësimi i kontributit,
2. Motivimi me pagë,
3. Mundësia për të thelluar studimet jashtë vendit.
3.3 Besueshmëria dhe parashikueshmëria ( siguria juridike )
Parimet e besueshmërisë dhe parashikueshmërisë në veprimet dhe vendimet e administratës
publike, të cilat gjithashtu quhen edhe parimet e sigurisë juridike, perkatësisht përmbajnë një
varg parimesh dhe mekanizmash të cilët kanë për qëllim ta eliminojnë arbitraritetin në kryerjen e
punëve publike.
Mes tyre gjithashtu është koncepti i sundimit të së drejtës (rule of law, rechtsstaat,etat de droit),
i cili supozon parimin e ligjshmërisë ( principe delegalite). Sundimi i së drejtës si formë i së
drejtës kupton se asnjë pushtet nuk mund të realizohet në mënyrë tjetër përpos në pajtim me
procedurën, parimet dhe kufizimet e caktuara me ligj, dhe çdo kryetar mund të shfrytëzojë mjete
juridike, mekanizëm për përmirësimin e çdo akti ose veprimi që paraqet thyerje ligjit kundër çdo
tjetri, pa marrë parasysh fuqinë që ai posedon, si dhe kundër bartësve të vetë pushtetit shtetëror.
24
Cituar nga: “From Brain Drain to Brain Gain: Mobilising Albania’s Skilled Diaspora
A policy paper for the Government of Albania Prepared by the Centre for Social and Economic Studies, in
collaboration with the Development Research Centre on Migration, Globalisation and Poverty, University of Sussex,
UK, Tirana, April 2006”
kopje
35
Sundimi i së drejtës i cili si koncept bazohet në idenë e ndarjes së pushtetit 25
, siguron kufizimin
e pushtetit dhe nënshtrimin e pushtetit ndaj ligjit në vend të pushtetit të individëve. Parimi i
ligjshmërisë (më i afërt nga teoria juridike franceze) krijon efekte praktike të ngjajshme si edhe
sundimi i së drejtës (si koncept britanik).
Nga aspekti i administratës publike, parimi i sundimit të së drejtës, esencialisht do të thotë se
administrata publike kompetencat e veta i kryen në pajtim me ligjin. Ky formulim i përgjithshëm
përmban 3 aspekte themelore : ligjshmërinë materiale, ligjshmërinë procedurale (formale) dhe
aspektin e kompetencës ligjore.
Pikë së pari administrata publike vendimet i sjell duke zbatuar rregullat e përgjithshme juridike
paanësisht dhe pavarësisht në raport me çdo individ për të cilin vlejnë ato rregulla. Kjo do të
thotë se në bazë të parimit të mosdiskriminimit dhe parimit të trajtimit të njëjtë duke pasur llogari
për mbajtjen e vendimeve të jetë në pajtim dhe në suaza të ligjit.
Më tutje gjatë sjelljes së vendimeve administrate duhet t’u përmbahet rregullave të caktuara me
ligj gjatë procedurës. Përmbajtja ndaj rregullave procedurale kontribuon për sigurinë juridike dhe
mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të qytetarëve dhe interesit publik. Mospërmbajtja ndaj
rregullave procedurale sjell deri te vendimet joligjore në administratë.
Perfundimisht dhe kryesisht, që të jetë në gjendje të veprojë dhe të sjellë vendime të caktuara,
administrata publike duhet të jetë e autorizuar me ligj. Organet administrative, autorizimet e veta
i marrin nga burimet juridike dhe i kanë vetëm ato autorizime që i janë dhënë me ligj. Nga kjo,
parimi i kompetencës ligjore është ngusht i lidhur me zbatimin e sundimit të së drejtës. Ky parim
do të thotë se ekziston autorizimi i dhënë eksplicid dhe me ligj për vendosje për punë të caktuara
ose çështje me interes publik me të cilën mundësohet jo vetëm veprimi i administratës në atë
drejtim por edhe marrja e obligimeve për veprimin e saj. Parimi i kompetencës ligjore zbatohet
rreptë në kuadër të administratës-vendimi i marrë nga organi jokompetent është i paligjshëm.
25
Ideja për ,, Hapësirën administrative Euripiane” ëwshtë arsyetuar në Eropean Principles for
PublicAdministration, SIGMA Papers No. 27.Kjo pjesë është bazuar plotësisht mbi dokumentin e
shënuar
kopje
36
Parimi i proporcionalitetit, i cili e përmban besueshmërinë dhe parashikueshmërinë-intuitën e
administratës publike, thelbësisht kupton se veprimet administrative duhet të jenë proporcionale
me qëllimin që duhet të arrihet në pajtim me ligjin. Parimi i proporcionalitetit që është i lidhur
me "arsyeshmërinë" (afat i arsyeshëm, mënyrë e arsyeshme), veçanërisht është i zhvilluar dhe i
përmbajtur nga Gjykata Europiane e drejtës. Parimi i procedurës fer përmban parimin e
ligjshmërisë26
. Kjo do të thotë ekzistim i procedurave të cilat e mbrojnë zbatimin e drejtë dhe të
pranueshëm të ligjit dhe sigurojnë respektim të vlerave sociale, siç është respektimi i qytetarëve
dhe mbrojtja e krenarisë së tyre. Parimi i dëgjimit të palëve dhe njoftimit të tyre me faktet dhe
respektimi i qytetarëve dhe mbrojtja e krenarisë së tyre. Parimi i dëgjimit të palëve dhe njoftimi i
tyre me faktet dhe çështjet, si dhe informimi i palëve të interesuara do të thotë zbatim të
drejtpërdrejtë të procedurës fer.
Marrja e veprimeve në kohë dhe sjellja e vendimeve në administratën publike, gjithashtu i
përmban parimet e besueshmërisë dhe parashikueshmërisë-intuitës.
3.4 Analiza e përgjithshme.
Numri i të diplomuarve që punojnë në administratën publike ka ardhur duke u rritur nga njëri vit
në tjetrin me të njëjtin ritëm, të kuptimit, të rëndësisë së kontributit të tyre. Megjithatë ky numër
mbetet i vogël, gjë qe tregon se kushtet qe ofron punësimi në shërbimin civil e bënë atë pak
atraktiv për këtë kontingjent të diplomuarish.
Të gjitha institucionet bien dakord për rendësinë e thithjes së këtij kontingjenti në administratën
publike, për shkak te potencialit te tyre. Nevojat e institucioneve për te diplomuarit e vendit tonë
në terma të fushave të specialitetit janë shkencat ekonomike, menaxhim dhe administrim,
shkenca politike dhe studime evropiane.
Te diplomuarit punojnë në të gjitha nivelet e shërbimit civil, por pjesa me e madhe e tyre
rezulton të jetë e punësuar në nivelet e ulëta. Megjithatë ka një tendencë të promovimit të tyre.
26
Ibid, fq . 5. Më konkretishtë për kushtet nga Kopenhagen dhe Madridi shih në kreun për BE-në
kopje
37
Performanca e tyre individuale krahasuar me kolegët qe kanë studiuar jashtë vendit vlerësohet të
jetë e mirë, megjithatë për shkak të numrit të kufizuar të tyre dhe pozicionit të ulët, kjo
performancë e mirë individuale nuk gjen reflektim në performancën e institucionit.
Pikat e forta të të diplomuarve vitet e fundit janë aftësitë komunikuese, niveli i përgatitjes
profesionale, niveli i informimit, aftësitë analitike dhe disiplina e edukata e punës.
Përshtatja dhe akomodimi i tyre me realitetin nuk paraqet ndonjë problem, gjithashtu
marrëdhëniet me eproret dhe koleget janë te mira.
Mundësia e dëshira27
për të kontribuar, kënaqësia e vlerësimit të kontributit apo shpresa se një
ditë kontributi i tyre do të vlerësohen si duhet, si dhe mundësia e zhvillimit profesional e
zhvillimit të karrierës përbejnë dy faktorët që konsiderohen nga institucionet si më të
rëndësishmet për mbajtjen e tyre në administratën publike, ndjekur nga shpërblimi financiar.
Faktori më i rëndësishëm i perceptuar nga institucionet si shkak për largimin nga shërbimi civil
është niveli i shpërblimit financiar (paga), e ndjekur në rendin zbritës nga mungesa e stabilitetit
28të administratës publike dhe mungesa e një perspektive të qartë karriere.
Institucionet publike mendojnë se masat më të rëndësishme që duhet të ndërmerren për të
tërhequr të sapodiplomuarit në administratën publike janë ndryshimi i procedurave të rekrutimit,
rritja e nivelit të shpërblimit financiar dhe përmirësimi i sistemit te karrierës.
a. Institucionet mendojnë se të sapodiplomuarit duhet të gëzojnë prioritet në procedurat e
rekrutimit, administrata duhet të kontribuojë në orientimin e tyre drejt punësimit në shërbimin
civil nëpërmjet ofrimit të shërbimeve të këshillimit dhe informimit dhe procedurat e rekrutimit
duhet të përmirësohen në përgjithësi për të siguruar paanshmëri dhe objektivitet të vlerësimit.
b. Shpërblimi financiar gjithashtu duhet të rritet, për të realizuar vlerësimin e nivelit te tyre
të përgatitjes profesionale.
27
Shih Dictionary of Political Thought, Roger Scruton, Pan Books &The Macmillans Press,
1983,fq.415.
28
European Principles for Public Administration, SIGMA Papers No. 27,faqe 14.
kopje
38
c. Procesi i zhvillimit të karrierës duhet të përmirësohet nëpërmjet krijimit të një sistemi
karriere të qartë dhe të parashikueshëm për të gjithë dhe nëpërmjet krijimit te një sistemi të
karrierës së shpejtë të posaçme dhe lidhjes së sistemit te karrierës me vlerësimin e performancës
në punë.
Institucionet mendojnë se për mbajtjen dhe motivimin e të diplomuarve jashtë vendit që punojnë
në administratën publike politikat qeveritare duhet të fokusohen në faktorët e motivimit moral,
motivimit profesional dhe të karrierës, motivimi financiar, përmirësimin e kushteve te punës dhe
së fundi rritjes së stabilitetit dhe depolitizimit të administratës publike.
a. Motivimi moral i të diplomuarve në vendin tonë mendohet të arrihet nëpërmjet caktimit të
detyrave të rëndësishme dhe vlerësimit real të kontributit që kanë në punën e
institucioneve.
b. Motivimi profesional dhe i karrierës mendohet se mund të arrihet nëpërmjet krijimit të
mundësive për t’u mbajtur në korent me zhvillimet profesionale nëpërmjet pjesëmarrjes në
aktivitete te ndryshme29
, aksesit në informacionin shkencor të specializuar, emërimit në
pozicione të nivelit të lartë dhe sigurimi i mundësive për një karrierë të shpejtë në përputhje me
performancen e tyre.
Synimet që do të arrijë administrate publike nëpërmjet trajnimeve.
Të paraprijmë, interpretojmë dhe komentojmë zhvillimet në sektorin publik, brenda dhe jashtë
vendit.
Të japim shërbime me cilësi të lartë për zhvillimin organizativ dhe të personelit të sektorit publik
Të lehtësojmë dialogun dhe lidhjet ndërmjet nëpunësve civilë dhe ndërmjet institucioneve
publike.
29
Të tillë përmendim: Raporti i Qendrës AKSES Albania në kuadër të Projektit “Për një administratë publike të
qëndrueshme dhe profesionale” 2009, dhe Raportet e monitorimin të zbatimit të 12 rekomandimeve të KE-së
për Shqipërinë , 2011 në http://www.soros.al/2010/foto/uploads/File/Raporti%20Final%20-
%2012%20Prioritetet%20-%20Shqip.pdf), 20012
kopje
39
Të forcojmë mundësitë financiare të Institutit si një qendër njohurish për mjeshtërinë dhe
praktikat më të mira
Të krijojmë një mjedis mësimi, që fuqizon stafin e Institutit në një kulturë te risive dhe
profesionalizmit.
Të promovojmë shërbimet tona në mënyrë që të jemi të zgjedhur nga klientët tanë.
Të optimizojmë përdorimin e Teknologjisë së Informacionit (IT) dhe sismteve të komunikimit në
realizimin e shërbimeve tona.
Të sigurojmë që struktura jonë organizative dhe drejtimi lehtëson arritjen e objektivave dhe
planeve të Institutit.
Qëndra kombëtare për zhvillimin e praktikave më të mira në menaxhimin e administratës publike
Promovues të vlerave thelbësore të shërbimit civil.
Një zë i informuar dhe një forum për diskutime dhe debate mbi çështje të shërbimit civil.
Të zhvillojme dhe promovojme Institutin si qëndër kombëtare të mjeshtërisë për menaxhimin
dhe kërkime për politika publike.
Të vlerësojmë në mënyrë kritike, të japim komente ekseperte dhe të publikojme informacion
lidhur me zhvillimet kryesore në menaxhimin publik, të informuara nga praktikat më të mira
kombëtare dhe ndërkombëtare
Të përmbushim nevojat afat-gjata të sektorit publik për zhvillimin e drejtuesve në të gjitha
nivelet nëpërmjet trajnimeve dhe programeve të tjera zhvillimore
Të mbështesim modernizimin e sektorit publik nëpërmjet kërkimeve dhe shërbimeve të
konsultimit
Të përdorim mjetet dhe ekspertizën e Institutit dhe të shfrytëzojmë potencialin e komunikimit
elektronik për të krijuar një forum për shkëmbimin e ideve dhe praktikave më të mira ndërmjet
nëpunësve civilë
Të balancojmë gjenerimin e të ardhurave me investimet tek kapitali intelektual që do të
mbështesë mjeshtërinë tonë
Të sigurojmë që funksionet mbështetëse të Institutit japin “value for money”
Të vazhdojmë të rrisim efi çencën e përdorimit të fondeve
kopje
40
Të krijojmë një mjedis mësimi ku risitë dhe mjeshtëritë vihen në dukje dhe shpërblehen dhe ku
potenciali maksimizohet
Të mundësojmë që stafi ynë të bëhet dhe të njihet publikisht si specialistë në fushat e tyre
Të promovojmë shërbimet më të mira
Të krijojmë një frymë të shërbimit cilësor ndaj klientëve në Institutit.
Të kemi infrastrukturë të IT që mbështet informacionin për menaxhimin dhe nevojat e ofrimit të
shërbimeve tona
Të sigurojmë që IT përdoret në mënyrë inovative në dhënien e shërbimeve tona.
T’u përgjigjemi nevojave të klientëve tanë duke u mbështetur në diversitetin e njohurive dhe
kopetencave tona
Të vendosim marrëdhëniet e duhura organizative që të lehtësojnë realizim të integruar të
shërbimeve
Të kemi nivele të specifikuara qartë përgjegjshmërie
Të masim në mënyrë sistematike arritjet tona kundrejt vizionit
Të zhvillojmë një sërë indikatorë matës për të monitoruar arritjet e Institutit
kopje
41
Te anketuar: 53 persona
Femra: 39
Meshkuj: 14
Institucionet: ISHP, Prokuroria e Përgjithshme, Urgjenca e Tiranes, QKVF.
Periudha 25 gusht – 10 shtator 2013
PYETËSOR Nr. ___________
Trajnimi dhe performanca në administratën publike Organizata Publike ______________________________ Organizate: 1. qendrore 2. vendore 3. te tjera Madhësia: 1. e vogël 2. mesatare 3. e madhe Mosha: 1. mashkull 2. femër Arsimimi (i fundit) 1.i mesëm 2. i lartë 3. Master (shkencor/profesional) 4. PHD Fusha e Diplomimit: ______________________________ Vite ne administratën publike : ______________________________ vite Pozicioni aktual: ______________________________ Profesioni: ______________________________ Statusi civil: 1. beqar/e 2. i/e martuar
74%
26%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
femra meshkuj kopje
42
*Ju lutemi, jepni një vlerësim sipas modelit me poshtë: 1- Aspak; 2- pak; 3 - neutral, 4 - deri diku; 5 – shume
---------------------------
1. Sa i rëndësishëm është trajnimi i punonjësve ne 1 organizate publike? 1 - 2 - 3 - 4 -5
2. Si individ, e ndjeni nevojën e trajnimit për t’u zhvilluar? 1 - 2 - 3 - 4 -5
3. Sa bazohet trajnimi ne nevojat e organizatës? 1 - 2 - 3 - 4 -5
4. Trajnimi fillestar (kur fillon punën) është i mjaftueshëm ? 1 - 2 - 3 - 4 -5
5. Duhet që organizata juaj t’ju siguroje trajnime ne mënyrë periodike? 1 - 2 - 3 - 4 -5
6. Keni ndjekur trajnime në kohen që keni punuar në këtë organizate? 1 - 2 - 3 - 4 -5
7. Ju inkurajojnë eproret tuaj për te ndjekur trajnime te ndryshme? 1 - 2 - 3 - 4 -5
8. Trajnimet duhet te kryhen sipas nevojës se organizatës? 1 - 2 - 3 - 4 -5
9. Trajnimet duhet te kryhen në përgjithësi për stafin? 1 - 2 - 3 - 4 -5
10. Trajnimet duhet te kryhen sipas nevojës se individit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
11. Trajnoheni sipas përgjegjësive dhe që ndihmojnë ne zhvillimin tuaj të përgjithshëm? 1 - 2 - 3 - 4 -5
12. Informoheni ne mënyra te ndryshme përpara se te kryhen trajnimet? 1 - 2 - 3 - 4 -5
13. Trajnimet duhet te jene afatshkurtra? 1 - 2 - 3 - 4 -5
14. Trajnimet duhet te jene afatgjata? 1 - 2 - 3 - 4 -5
15. Teknika e trajnimit ne pune (praktike) është më eficente? 1 - 2 - 3 - 4 -5
16. Teknika e trajnimit jashtë punës (leksione/seminare etj) është më efiçiente? 1 - 2 - 3 - 4 -5
17. Preferoni trajnimin rigoroz/formal? 1 - 2 - 3 - 4 -5
18. Preferoni trajnimin më të zbutur dhe të lirshëm/informal? 1 - 2 - 3 - 4 -5
19. Përfitoni nga programi i trajnimit lidhur me rritjen e produktivitetit tuaj? 1 - 2 - 3 - 4 -5
20. Përfitoni nga programi i trajnimit lidhur me zhvillimin e ndjenjës se pergjegjësisë? 1 - 2 - 3 - 4 -5
21. Merrni ide te reja gjate trajnimit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
22. Aftësimi pas trajnimit sjell kënaqësi të shtuar ne pune? 1 - 2 - 3 - 4 -5
23. Ndjeni ndryshime frytdhënëse në efiçencën në punë pas trajnimit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
24. E përmirëson performancën tuaj ne pune trajnimi? 1 - 2 - 3 - 4 -5
25. Si e vlerësoni cilësinë e trajnimit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
26. E rrit efektshmërinë e organizatës trajnimi? 1 - 2 - 3 - 4 -5
27. E forcon punën në grup trajnimi? 1 - 2 - 3 - 4 -5
28. Çon trajnimi në përvetësimin e metodave te reja ne pune? 1 - 2 - 3 - 4 -5
29. Mendoni qe trajnimi ndimon ne uljen e qarkullimit te punonjësve? 1 - 2 - 3 - 4 -5
30. Janë te nevojshme trajnimet e rregullta ne zhvillimin e mjeshtërive te punonjësit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
31. A ndihmon trajnimi ne gjetjen e pikave te forta dhe te dobëta per individin? 1 - 2 - 3 - 4 -5
32. A ndihmon trajnimi ne përcaktimin e pikave te forta dhe te dobëta per organizaten? 1 - 2 - 3 - 4 -5
33. Ndjeheni me te motivuar për te vazhduar punën ne organizate pas trajnimit? 1 - 2 - 3 - 4 -5
34. A përputhen pritshmëritë tuaja me ato qe merrni realisht nga trajnimi? 1 - 2 - 3 - 4 -5
35. Do te donit te sugjeronit apo te bënit vërejtje lidhur me trajnimet qe kryeni? 1 - 2 - 3 - 4 -5
Ju faleminderit për kohën tuaj dhe qe ndihmuat duke plotësuar këtë pyetësor !!!
kopje
43
Pyetja 1
Shumica e te anketuarve vlerësojnë se trajnimi është shume i rëndësishëm.
Pyetja 2
Shumica vlerësojnë se trajnimet iu shërbejnë dhe për detyrat aktuale dhe për formimin e
përgjithshëm.
2% 2%
23%
74%
P.1 Pergjigje
2
3
4
5
4% 4%
17%
21%
55%
P.2 Pergjigje
1
2
3
4
5
kopje
44
Pyetja 3
Mundësitë qe jepen për trajnim mbeten ne nivel mesatar.
Pyetja 4
15%
21%
11%
40%
13%
P.3 Pergjigje
1
2
3
4
5
32%
20%
27%
16%
2%
P.4 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
45
Përfitimi i një trajnimi brenda një organizate lidhur me punën nuk është dhe aq i lehtë
Pyetja 5
Nuk vlerësohet se planet bëhen sipas nevojave te stafit
Pyetja 6
17%
22%
25%
27%
5%
P 5 Pergjigje
1
2
3
4
5
32%
11%
24%
23%
7%
30%
P 6 Përgjigje
1
2
3
4
5
kopje
46
Jo te gjitha institucionet i personalizojnë sipas nevojave individuale trajnimet.
Pyetja 7
Mendohet kryesisht qe trajnimi fillestar eshte i mjaftueshem.
Pyetja 8
23%
17%
13%
30%
14%
44%
P.7 pergjigje
1
2
3
4
5
2%
11%
20%
63% 83%
P. 8 Pergjigje
1
2
3
4
kopje
47
Vlerësohet që organizata duhet të këtë ne planet e saj trajnime periodike
Vlerësohet që organizata duhet të këtë ne planet e saj trajnime periodike
Pyetja 9
11%
15%
18%
38%
12%
50%
P. 9 Pergjigje
1
2
3
4
5
kopje
48
Individëve përgjithësisht iu jepet mundësia te ndjekin trajnime te ndryshme.
Pyetja 10
Inkurajimi nga eproret është ne nivele mesatare.
Pyetja 11
13%
9%
22%
30%
21%
51%
P.10 Përgjigjur
1
2
3
4
5 kopje
49
Pjesa me e madhe e te anketuarve e vlerësojnë si shume të rëndësishme trajnimet qe orientohen
ndaj nevojave te organizatës.
Pyetja 12
Mendohet që trajnimet janë te dobishme për stafin dhe wshtw mirw tw jenw tw orientuara nga
nevojat e stafit.
4%
4%
4%
21%
61%
83%
P. 11 Pergjigjur
1
2
3
4
5
4%
9%
15%
68% 82%
P. 12 Pergjigjur
1
2
3
4
kopje
50
Pyetja 13
Kur flitet për trajnim te orientuar ndaj nevojave te individit, bie përqindja e atyre qe jan epro ne
krahasim me trajnimet e orientuara ndaj nevojave te individit.
Pyetja 14
13% 6%
15%
30%
32%
P. 13 Pergjigjur
1
2
3
4
5
8%
13%
42%
34%
P. 14 Pergjigjur
1
2
3
4
kopje
51
Vlerësim kryesisht neutral për sa i përket
Pyetja 15
Pyetja 16
32%
19%
30%
11%
8%
19%
P. 15 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
52
Pyetja 17
17%
15%
15% 30%
23%
P. 16 Përgjigjur
1
2
3
4
5
9%
11%
19% 34%
26%
60%
P. 17 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
53
Pyetja 18
Pyetja 19
28%
4% 45%
9%
13%
P. 18 Pergjigjur
1
2
3
4
5
2% 4%
11%
30%
53%
P. 19 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
54
Pyetja 20
Pyetja 21
9%
9%
23%
49%
9%
58%
P. 20 Përgjigjur
1
2
3
4
5
kopje
55
Pyetja 22
Pyetja 23
13%
11%
13%
34%
28%
62%
P. 21 Pergjigjur
1
2
3
4
5
17%
17%
30%
17%
19%
P. 22 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
56
Pyetja 24
8%
21%
17% 40%
15%
P. 23 Pergjigjur
1
2
3
4
5
2% 4%
19%
42%
34%
P. 24 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
57
Pyetja 25
Pyetja 26
9%
4%
13% 36%
38%
74%
P. 25 Pergjigjur
1
2
3
4
5
2%
2%
17%
32%
47%
79%
P. 26 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
58
Pyetja 27
Pyetja 28
2%
2%
21%
43%
32%
75%
P. 27 Pergjigjur
1
2
3
4
5
2% 2%
23%
34%
40%
P. 28 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
59
Pyetja 29
Pyetja 30
0%
6%
25%
30%
40%
P. 29 Pergjigjur
1
2
3
4
5
0% 2%
13%
28% 57%
P. 30 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
60
Pyetja 31
Pyetja 32
0% 2%
11%
19%
68%
P. 31 Pergjigjur
1
2
3
4
5
4% 4%
13%
30%
49%
P. 32 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
61
Pyetja 33
Pyetja 34
11%
11%
25% 30%
23%
P. 33 Pergjigjur
1
2
3
4
5 kopje
62
Pyetja 35
Pyetja 36
2%
6% 8%
23%
62%
P. 34 Pergjigjur
1
2
3
4
5
4%
0%
21%
30%
45%
P. 35 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
63
Pyetja 37
4% 8%
19%
32%
38%
P. 36 Pergjigjur
1
2
3
4
5
0% 4%
15%
47%
34%
P. 37 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
64
Pyetja 38
Pyetja 39
6% 8%
28%
43%
15%
P. 38 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
65
Pyetja 40
8% 0%
21%
25%
47%
P. 39 Pergjigjur
1
2
3
4
5
0% 2% 2%
25%
72%
96%
P. 40 Pergjigjur
1
2
3
4
5
kopje
66
Konkluzionet:
Shumica e te anketuarve vlerësojnë se trajnimi është shume i rëndësishëm.
Shumica vlerësojnë se trajnimet iu shërbejnë dhe për detyrat aktuale dhe për formimin e
përgjithshëm.
Mundësitë qe jepen për trajnim mbeten ne nivel mesatar.
Përfitimi i një trajnimi brenda një organizate lidhur me punën nuk është dhe aq i lehtë
Nuk vlerësohet se planet bëhen sipas nevojave te stafit
Jo te gjitha institucionet i personalizojnë sipas nevojave individuale trajnimet.
Mendohet kryesisht qe trajnimi fillestar eshte i mjaftueshem.
Vlerësohet që organizata duhet të këtë ne planet e saj trajnime periodike
Individëve përgjithësisht iu jepet mundësia te ndjekin trajnime te ndryshme.
Inkurajimi nga eproret është ne nivele mesatare.
Pjesa me e madhe e te anketuarve e vlerësojnë si shume të rëndësishme trajnimet qe orientohen
ndaj nevojave te organizatës.
Mendohet që trajnimet janë te dobishme për stafin dhe është mirë të jenë të orientuara nga
nevojat e stafit.
Kur flitet për trajnim te orientuar ndaj nevojave te individit, bie përqindja e atyre qe jan epro ne
krahasim me trajnimet e orientuara ndaj nevojave te individit.
kopje
67
Bibliografia
European Principles for Public Administration, SIGMA Papers No. 27,faqe 14.
Shih Dictionary of Political Thought, Roger Scruton, Pan Books &The Macmillans Press,
1983,fq.415.
Ibid, fq . 5. Më konkretishtë për kushtet nga Kopenhagen dhe Madridi shih në kreun për BE-në
Ideja për ,, Hapësirën administrative Euripiane” ëwshtë arsyetuar në Eropean Principles for
PublicAdministration, SIGMA Papers No. 27.Kjo pjesë është bazuar plotësisht mbi dokumentin
eshënuar .
Llegjislacioni i plotë i BE-së
Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 1017, datë 18.9.2009, “Për miratimin e strategjisë
ndërsektoriale të
reformës në administratën publike”.
Council Decision of 18 February 2008 on the principles, priorities and conditions contained in
the European Partnership with Albania and repealing Decision
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:080:0001:01:EN:HTML
www.mie.gov.al
Shih fq. 10 të Raportit në: http://www.mie.gov.al/ dhe
http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/al_rapport_2012_en.pdf
(aksesuar nëdatën 25 nëntor 2012).
Soros" Raporti Qytetar i Monitorimit të Planit të Veprimit për Adresimin e 12 Prioriteteve të
Komision
Rekomandimi 6 i Opinionit të Komisionit Evropian të vitit 2010 lexon:
Hapa thelbësore duhet të ndërmerren në reformën e administratës publike, duke përfshirë
ndryshimet nëligjin për shërbimin civil dhe forcimin e Departamentit të Administratës Publike,
me synim që të rritet profesionalizimi dhe depolitizimi i administratës publike, si dhe të rriten
emërimet dhe promovimet bazuar në transparencë dhe merita.
Shih në:
http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2010/package/al_opinion_2010_en.pdf
kopje
68
http://www.soros.al/2010/foto/uploads/File/Adela/Executive%20Summary%20FINAL.PDF
Cituar nga: “United Nations Sixtieth Session, Agenda Item 54 (c). Globalization and
interdependence: international migration and development, International migration and
development. Report of the Secretary-General, 18 May 2006.”
Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain :'Brain-gain, the instruments. A
conference in The Hague, the Netherlands on September 29-30, 2004.”
Cituar nga “United Nations Sixtieth session, Agenda item 54 (c) Globalization and
interdependence: international migration and development, International migration and
development
Report of the Secretary-General, 18 May 2006”
Cituar nga “EU Presidency. Issue Paper on Brain-Gain:'Brain-gain, the instruments. A
conference in The Hague, the Netherlands on September 29-30, 2004.”
Cituar nga “Annika Forsander, Mika Raunio, Perttu Salmenhaara, and Mika Helander:The
Experience of Finland. Brain Gain Through International Migratiion. Ne internet:
http://sockom.helsinki.fi/ceren/news104.html
Cituar nga: “From Brain Drain to Brain Gain: Mobilising Albania’s Skilled Diaspora
A policy paper for the Government of Albania Prepared by the Centre for Social and Economic
Studies, in collaboration with the Development Research Centre on Migration, Globalisation and
Poverty, University of Sussex, UK, Tirana, April 2006”
European Principles for Public Administration, SIGMA Papers No. 27, faqe 14.
Shih Dictionary of Political Thought, Roger Scruton, Pan Books &The Macmillans Press,
1983,fq.415.
Neni 4 i Ligjit për Procedurën e përgjithshme administrative.
Neni 7 i Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
Neni 14 i Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
Neni 12 i Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
Nenet 10,9 dhe 5 të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative .
Nenet 6 dhe 13 të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
Neni 209,245, i Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
Nenet 9 dhe 10 të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative.
kopje
69
kopje