Terapia kognitywna – od myślenia społecznego do zachowania

dr Joanna Ławicka

Poznajmy się

• Cześć, pobawimy się?• Okej, a w co chcesz się bawić?• Nie wiem, może w coś zagramy?• Dobra, to może w chowanego?• Nie lubię. To dla maluchów! • No co ty! Mój brat ma 13 lat i bawi się w chowanego!• Ale ja nie lubię!• No dobra, to w co wolisz się bawić?

……………………..

Poznajmy się…• Cześć• Cześć (???)• Nazywam się Antek• Acha. A ja Ania.• Chciałbym zapytać, czy pobawisz się ze mną.• Dobrze, a w co?• W chowanego• Nie lubię się bawić w chowanego! To dla maluchów!• Chcę się bawić w chowanego.

…………………….

Problem podstawowy: „grzeczny”, czy „społeczny”?

MYŚLENIE, JAK SIĘ ZACHOWAĆ?

CO SPRAWIA MI NAJWIĘKSZĄ TRUDNOŚĆ?

SCHEMAT ZACHOWANIA?

Procesy kognitywne

Procesy tworzące i modyfikujące reprezentacje umysłowe w ludzkim umyśle (systemie poznawczym)

Kształtują zachowanieProcesy przekształcania, przechowywania

i reprodukowania informacji płynących z otoczenia

5

Myślenie

6

sekwencja operacji poznawczych, dokonywana na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio

postrzeganych lub na ich reprezentacjach

SYMBOLEPOJĘCIA

UWAGA

PAMIĘĆ

ŚWIADOMOŚĆ

Zachowanie

zachowanie

świadomość

emocje

myślenie

postrzeganie

Zaburzenia procesów myślenia• myślenie nadmiernie konkretne• myślenie nadmiernie abstrakcyjne• myślenie oparte na subiektywnych

związkach między obiektami• labilność myślenia – brak tłumienia myśli• „lepkość” myślenia – trudność ze zmianą• zaburzenia motywacyjne myślenia• zaburzenia treści

8

Procesy kognitywne a ASD• zaburzenia elastyczności i planowania• zaburzenia rozumienia kontekstu • potrzeba pomocy/wsparcia wizualnego• trudności w dokonywaniu analizy,

interpretacji i abstrahowaniu

• trudności z przewidywaniem konsekwencji• trudności z dokonywaniem wyborów• impulsywność/spowolnienie reakcji

9

Dwie historyjki o autobusie… Schemat zachowania czy myślenie

społeczne….

„Cóż, proszę państwa... Dzieci z autyzmem tak mają,

trzeba go nauczyć….”

Terapia kognitywnaAUTYZM TO ZABURZENIE KSZTAŁTOWANIA SIĘ

RELACJI CZŁOWIEKA Z OTOCZENIEM

autyzm to nie choroba, to inny wzorzec rozwoju

Relacje z drugim człowiekiem budujemy w oparciu nie o schematy zachowania

lecz myślenie o drugim człowieku…. w procesie rozwoju…. dając prawo do popełniania błędów.

12

Fiksuje wzrok na osobach częściej niż na przedmiotach

Uśmiecha się społecznie, wchodzi w dialog behawioralny, częściej obserwuje twarz niż inne części ciała

Rozumie swoją odrębność od matki, identyfikuje intencje, wskazuje informująco palcem, podąża wzrokiem za kierunkiem patrzenia drugiej osoby, reaguje na emocje

Rozumie cudze pragnienia, nie rozumie cudzych myśli, oddziela rzeczywistość od fikcji, potrafi udawać w zabawie, odczytuje proste emocje

Rozumie przyczyny cudzych pragnień i emocji, stawia hipotezy na temat cudzych myśli, oddziela swoje przeżycia od cudzych, rozumie żarty i kłamstwa

Rozumie, że ludzie stale myślą, że ludzki umysł to coś skomplikowanego, aktywnie interpretuje, analizuje swoje i cudze emocje, zastanawia się co myśli ktoś inny o tym, co myśli osoba trzecia

Krok pierwszy – rozwój podstawowej relacji

Rozwój intelektualny jest bardzo ważny, ale naszym zdaniem jeszcze ważniejszy jest

rozwój tych struktur poznawczych, które pozwalają na zrozumienie drugiego

człowieka – jego intencji, myśli, przeżyć, emocji.

Patrz na mnie, kiedy do ciebie mówię!

Tylko po co…..

Krok drugi – komunikacja!

Naszym podstawowym zadaniem jest porozumieć się z dzieckiem i umożliwić

mu porozumienie z nami na jakimkolwiek dostępnym dla

tego dziecka poziomie, z wykorzystaniem wszystkich narzędzi jakimi dysponujemy!

Masz mówić!

Tylko po co…..

Krok trzeci – myślenie!

Jeżeli dziecko nie rozumie intencji, myśli, potrzeb, emocji cudzych i… swoich (przecież

też jest człowiekiem…) to tylko otoczenie może mu pomóc

je pojąć. A zacząć trzeba od wiedzy na temat samego siebie…

Powinieneś się dobrze bawić!

Tylko po co…..

Krok czwarty - samoświadomość

Dziecko poznaje najpierw siebie, później otoczenie. Dziecko aktywnie domaga się wiedzy o sobie. Porównuje się i kształtuje

samego siebie aktywnie.Dziecko z autyzmem jest kształtowane

Musi czytać

Musi się uczyć

Musi chodzić do szkoły

Musi chodzić na terapię

Tylko po co…..

Krok piąty – prawo wyboru

Nikt nie ma prawa decydować o życiu drugiego człowieka bez jego udziału.

Każdy ma prawo podejmować decyzje o swoim życiu – na dostępnym sobie poziomie i

popełniać błędy.

Wychowanie

27

Zmiana wzorców

komunikowania się z

dzieckiem

Śledzenie wzroku

Działania równoległe

Działania naprzemienn

eAktywne

interpretowanie zachowań

Spontaniczny, celowy kontakt

wzrokowy

Terapia

28

Możliwości językowe

Myślenie symboliczn

e

Decentracja fizyczna

Decentracja

poznawcza Decentracja

emocjonalna

Interpretacja

Ja/oni

Dlaczego w taki sposób?Ponieważ widzimy efekty naszej pracy

p/normynormaORNI

59%

41%

N=79F.84.0 – 49 (63%)F.84.5 – 20 (25%)F84.9 – 5 (6%)Inne – 5 (6%)

41% - dzieci z późną diagnozą35% - dzieci z wieloraką N25% - pozostali

Dlaczego?Czy potrafimy wyleczyć dziecko z autyzmu?

Nie odważylibyśmy się przypisać sobie takiej mocy.

Jeśli za „wyleczenie” uznamy np. fakt, że dziecko

z autyzmem poszło do „normalnej” szkoły, ma przyjaciół i osoby postronne nie potrafią

w codziennych sytuacjach dostrzec jego inności – to tak, czasem dokładamy naszą cegiełkę do

takiego „wyleczenia”.

Dziękuję za uwagę

Ul. Oleska 121, Opolewww.prodeste.pl

www.facebook.com/prodestetel.: 77 4458007