Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

1

Test 1’in Çözümleri

1. N SSNSN

5 64321

M

Şekil I

LK

MıknatıskutuplarıŞekilIdekigibiise4ve5numa-ralıkutuplarzıtişaretliolur.

SNS NN S

5 64321

MK L

Şekil II

MıknatıskutuplarıŞekilIIdekigibiise4ve5numa-ralıkutuplaraynıişaretliolur.KesinlikistediğiiçinI.öncüldoğrudurdiyemeyiz.

LmıknatısıdengedeolduğunagöreKmıknatısınınLyeuyguladığıkuvvet,MninLyeuyguladığıkuvveteeşitolmalıdır.II.yargıkesinlikledoğrudur.

Şekillerdegörüldüğügibi2ve3numaralıkutuplariçinbirkesinlikyoktur.

Yanıt E dir.

2.

d

N S N S

Mıknatıslararasındakimanyetikkuvvet;

• Kutupşiddetlerininçarpımıiledoğruorantılıdır.

• Kutuplar arasındaki uzaklığın karesi ile tersorantılıdır.

• Mıknatıslarıniçindebulunduğuortamınözellikle-rinebağlıdır.

Budurumdayargılarınhepsidoğrudur.

Yanıt E dir.

3. ManyetikalançizgilerininyönüNdenSyedoğrukabuledilir.BudurumdaXkesinlikleSkutbudur.I.yargıkesinlikledoğrudur.

X Y

ÇizgilerinyönlerinişekildekigibigösterirsekYucu-nun kesinlikle N kutbu olduğunu söyleyebiliriz. II.yargıkesinlikleyanlıştır.

Manyetik alan çizgilerinin sayısı kutup şiddeti iledoğru orantılıdır. Bu nedenle mıknatısların kutupşiddetlerikesinlikleeşittir.III.yargıdadoğrudur.

Yanıt C dir.

4.

N

T

S

S

N

G1 + G2

F

F

İkimıknatıstanoluşansisteme,dünyaaşağıdoğruyerçekimikuvvetiuygularkenipdeyukarıdoğruTkuvvetiuygular.BudurumdaTgerilmekuvvetisade-cemıknatıslarınağırlıklarınabağlıdır.

Mıknatısların birbirlerine uyguladıkları manyetikkuvvetlerherzamaneşitvezıtyönlüoldukları içinsistemeuyguladıklarıbileşkekuvvetsıfırdır.

Yanıt C dir.

Manyetizma26

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA2

5.

O(N)

N

K

L

S

N

SN

N

SO

Onoktasında1birimlikNkutbuvarmışgibidüşü-nüldüğündeLmıknatısıNkutbunuFkuvvetiyleiter.

KmıknatısıNkutbunuFkuvvetiyleçeker.Pusulaiğnesişekildekikonumdadengedekalır.

Yanıt B dir.

6.

N

S

T1

N

S

T2

NN

Manyetikalanvarkendurumşekildekigibidir.Budu-rumdaT1gerilmekuvvetiazalmış,T2iseartmıştır.

ManyetikalankaldırıldığındaT1artar,T2iseaza-lır.

Yanıt A dır.

7.

NS NS

NSSNI

II

IIINS SN

ManyetikalançizgilerininyönüNkutbundandışarıdoğru,Skutbundaniçeridoğrudur.

BunagöreIIInumaralıdüzeneğinokyönleriyanlışverilmiştir.

Yanıt C dir.

8.

N

S

S

N

i

i

Şekil I

N

S

Şekil II

N

S

Şekil III

N

S

yatay(yer)

Sağ-elkuralıuygulandığındabobinlerinmıknatıs-lanmadurumuşekildekigibiolur.

Katıbasıncı,Pkatı = üy zey

kuvvet bağıntısıylabulu-nur.

ŞekilIdekimıknatısınbasıncıP1olarakverilmiş.ŞekilIIdeSucuNucunuçektiğiiçinbasınçazala-cakveP1>P2olacaktır.ŞekilIIIteNucuNucunuittiğiiçinbasınçartacakveP3>P1olacaktır.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 3

9. B B

V

V

K L

V VV

B

M

V

V

V

K,L,Miletkenlerindengeçenakımşiddetleriara-sındaiK>iL=iMilişkisivardır.

Üzerindeniakımıgeçenbirtelmanyetikalaniçinekonulduğundateleetkiedenkuvvetinbüyüklüğü;

•iakımşiddetininbüyüklüğüne •Bmanyetikalanınınbüyüklüğüne •,telinuzunluğuna bağlıdır.BunagöreFK>FL=FMdir.

Yanıt A dır.

10.

(1)(2)

sürgü

Sorumuzda verilen elektromıknatısın mıknatıslıközelliğiniartırmakiçindevredengeçenakımşiddetiartırılmalıdır.

Anahtar kapatıldığında önce üretece paralel bağlıbirüreteçdahadevreyegirer.Paralelüreteçsayısı-nınartmasıdevreakımınıartırmaz.

Reostanınsürgüsü(2)yönündeçekilirseeşdeğerdirençazalacağındandevreakımıartar.Bununso-nucundadamıknatıslıközelliğiartar.

Yanıt C dir.

11. S

OŞekil I

Yataydüzlemüzerinekonulançubukmıknatıs,ŞekilIdekigibibirmanyetikalanoluşturur.

O

K

i

1toplam

Şekil II

K noktasına konulan sayfa düzlemine dik teldengeçirilen i akımı çevresinde Şekil II deki gibi birmanyetik alan oluşturur. Bunun O noktasındakideğeri B1 olsun. BöyleceO noktasındaki toplammanyetikalanartar.OhâldeI.yargıdoğrudur.

SS

O

KŞekil III

KnoktasınaŞekilIIItekigibibirmıknatıskonuldu-ğundaOnoktasındakitoplammanyetikalanküçü-lürveII.yargıyanlışolur.

O

2

Şekil IV

III. sayfa düzlemindeki telden geçen i akımı Onoktasında B2 manyetik alanını oluşturur ve netmanyetikalanşiddetiartar.III.yargıdoğrudur.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA4

12. Sağ-elkuralınıuygularsak,belirtilennoktalardaman-yetikalanvektörlerişekildekigibiolur.

KveMnoktalarındavektörlereşitvezıtyönlüoldu-ğundanbunoktalardabileşkemanyetikalansıfırolur. L veNnoktalarında ise vektörler aynı yön-lüolduklarından,bunoktalardakibileşkemanyetikalansıfırolmaz.

Yanıt C dir.

13. X

Y

P

R

i2= 3i

i1= i

Z

Sayfa düzleminde ve birbirine paralel iki telden,geçen akımlar aynı yönlü ise, bileşke manyetikalanınsıfırolduğunokta,tellerarasındadır. i1=i,i2=3i olduğundanbileşkemanyetik alanPnokta-sındasıfırdır.

Yanıt D dir.

14.

A

i1

i2B

B1

B2

Üzerinden akım geçen düz bir telin çevresindekimanyetikalanşiddeti;

B Kd

i2tel=

bağıntısı ile, yönü ise sağ-el kuralıyla bulunur.i1 ve i2 akımlarının A noktasında oluşturduğu B bileşkemanyetikalanınbileşenleri B1 ve B2 dir.B1 inbüyüklüğü2birim, B2 ninbüyüklüğüise1birimdir.Bunagöre;

2B K

d

i

d

i

3

2

2

2

1

1

2

2

= =

B K1= =

yazabiliriz.Bağıntılarıtaraftarafaoranlarsak;

.i

ibulunur3

2

1=

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 5

15.

d d d d

i1

i2

= 2i i3

= 5iB

1

B2

B3

Düzteldengeçenakımın,telinçevresindeoluştur-

duğubileşkemanyetikalanınbüyüklüğü;

B Kd

i2tel=

olup,yönüsağ-elkuralıylabulunur. i2akımınınA

noktasındaoluşturduğu B2 manyetikalanınyönü

sayfa düzleminde ve yukarı doğrudur. B2 nin

büyüklüğüise;

·.B K

d

iK

d

iKd

idir

2 2 2 42

2= = =

i3akımınınAnoktasındaoluşturduğuB3 manyetikalanınyönüsayfadüzlemindeveaşağıdoğrudur.B3 ünbüyüklüğüise;

.B Kd

iK

d

iKd

iolur

2

2

2

2 5 5·3

3= = =

B2 ve B3 vektörleri ters yönlü olup büyüklük

olarak B3 > B2dir.Bileşkemanyetikalanın sıfır

olabilmesi için; B1 vektörü B2 ile aynı yönlü

olmalıdır. Bunun için i1 akımının yönü şekildeki

gibi,büyüklüğüise;

Kd

iKd

iKd

i5 4 2–

1

1

=

.i bulunur= i

Yanıt C dir.

16. i1= 4i

i2= i

i3

B1

B3

B2

Üzerindenakımgeçendüztelinçevresindeoluşanmanyetikalanşiddeti:

B K

d

i2tel=

bağıntısı ile bulunur. Üzerinden akım geçen ilet-ken çemberin merkezinde oluşan manyetik alanşiddetiise;

B Kr

i2

halka

r=

bağıntısı ile bulunur. Sağ-el kuralına göre i1 vei2 akımlarının çemberin merkezinde oluşturduğumanyetik alanların yönü şekil üzerinde verildiğigibidir.Bunagöre;

. .

B Kd

iKd

i

d

i

d

i

d

i

2

2 4

2 2 3 6

1

1

2

2

7

r

= =

B K K K 9= = =

bulunur. B1 ve B2 zıt yönlü olup B2 > B1 dir. Onoktasındabileşkemanyetikalanınsıfırolabilmesiiçin;B3manyetikalanınyönü7 biçimindeolma-lıdır.

Bununiçin i3akımı(2)yönündeakmalıdır. i3akı-mınınşiddetiise;

B B B

d

i

d

i

d

i4 6 2

1 3 2

3

3

+ =

.

K K K

i i bulunur

+ =

=

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA6

Test 2’nin Çözümleri

1. Sağelinbaşparmağıakımınyönünügösterecekbiçimdetelavuçiçinealınır.Yanaaçılandörtpar-makmanyetik alanın yönünü gösterir.Mıknatısınoluşturduğu manyetik alanın büyüklüğü B ola-rak verilmiş.Akımın oluşturduğumanyetik alanınbüyüklüğüdeBolsun.

B B

B

B

B

BB2

BK=2B

BL = 0

BM = B2

olur.BunagöreBK > BM > BL dir.

Yanıt B dir.

2.

Çemberinmerkezindekimanyetikalanınbüyüklü-ğü;

Br

iK2r

=

ileverilir.2ryarıçaplıyarımçemberiçin;

·B Kr

iK

r

i

2

2

2

1

21

r r= =

ryarıçaplıçemberiçin;

B Kr

iKr

i2

2

1·

2

r r= =

bulunur.Pnoktasındakibileşkemanyetikalan;

B Kr

iKr

iKr

i

2 2

3P

r r r= + = bulunur.

Yanıt C dir.

3. Şekil I de halkanınmerkezinde

Btel

Bhalka

oluşanbileşkemanyetikalanB1 olsun.

B1 = Btel + Bhalka

B Kr

iK

r

i

B Kr

iKr

i

B Kr

i

2 2

2 6

8

1

1

1

r= +

= +

=

Kr

iB8 = olarakverilmiştir.

Şekil II de çemberin merkezin-

Btel

Bhalka

de oluşan manyetik alan B2 olsun.

B2 = Bhalka – Btel

.

B Kr

iKr

i

B Kr

iB olur

6 2

4

2

1

2

2

= -

= =

Yanıt A dır.

4.

Büyüklüğü B olanmanyetik alanın içine atılan KveLparçacıklarısırasıylar,2ryarıçaplıçemberselyollarizliyor.

rqB

mv= bağıntısınagörerileqtersorantılıdır.

vK<vLolduğundanqK>qLdir.

YinerqB

mv= bağıntısınagörerilevdoğruorantı-

lıdır.rK=rverL=2rolduğunagörevK=r,vL=2ralınabilir.BudurumdaPL=2PKolabilir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 7

5. iakımınınAnoktasındaoluşturduğumanyetikala-nınbüyüklüğüB,2iakımınınoluşturduğumanyetikalanınbüyüklüğü2Bdir.

A B

B

2B AB

BIV

ÜzerindenakımgeçensayfadüzleminediktellerinAnoktasınaolanuzaklıklarıeşittir.

AnoktasındakibileşkemanyetikalanIVyönünde-dir.

Yanıt D dir.

6.

HalkadangeçenakımınOnoktasındaoluşturduğumanyetikalanşiddeti;

B Kr

iKr

i26

19

r= =

KveL tellerindengeçenakımlarınOnoktasındaoluşturduğu manyetik alanlar sayfa düzlemindeolupbirbirini kuvvetlendirir.Bu iki akımınoluştur-duğumanyetikalanşiddeti;

( )

B K r

i

B K ri

2 4

8

2

2

=

=

dir.B1veB2manyetikalankuvvetleribirbirinedik

olupbileşkeleri Kr

i10 dir.

Yanıt E dir.

7.

i1 ve i2 akımların geçtiği teller sayfa düzlemindeolduğundan bu akımların oluşturduğu manyetikalanvektörlerisayfadüzleminediktir.

Sağelkuralınagöre;

( )

B Kd

i

B Kd

i

B

B

2

2 22

1

2

7

9

= =

= =

bulunur.Vektörlerzıtyönlüolduğundan;

2

.bulunur

B B B

B B

A

A

9 7= +

= - Yanıt D dir.

8.

B

2B

B1

= B

B

2B

B2

= 3B

B

B3

1

2= bulunur.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA8

9.

Yalnızi1akımınınOnoktasındaoluşturduğuman-yetikalan;

.

B Kd

iK

r

i

B Kr

idirB

2

3

2 6

4

·1

1

17

= =

= =

Yalnızi2akımınınOnoktasındaoluşturduğuman-yetikalan;

.

B Ki

Kr

i

B dir

r

B

2 6

2

3

2

2

29

r= =

=

Onoktasındabileşkemanyetikalan B2

1- olur.

Yanıt E dir.

10.

2BB B

B

Kd

iB

2= olsun.

BX=2B–B=B BY=B+B=2B

B

B

2

1

Y

X= olur.

Yanıt A dır.

11. Üzerlerindeni1vei2akımlarıgeçenparalelikitelinbirbirineuyguladığımanyetikkuvvetlerinbüyüklü-ğü;

··F F K

d

i i2

1 2

1 2,= = dir.

Paralel tellerin üzerindeki akımlar aynı yönlü isetellerbirbirinedoğruçekilir.Akımlarzıtyönlüolur-satellerbirbirindenuzaklaşacakşekildeitilir.

F F

Fnet=0bulunur.Yanıt A dır.

12.

Üzerinden iakımıgeçen telinAnoktasındaoluş-turduğumanyetikalanB1olsun.

B Kd

iB

21

7= =

Üzerinden4iakımıgeçentelinAnoktasındaoluş-turduğumanyetikalanB2olsun.

·B K

d

iKd

iB

2

2 4 42

27= = =

Üzerinden5iakımıgeçentelinAnoktasındaoluş-turduğumanyetikalanB3olsun.

·B K

d

iKd

iB

2 5 105

39= = =

B B B B B2 5 2A 7 7 9 9= + + =

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 9

13.

S

n tanesarım

N

(1)

(2)

0– +

Buşekildeoluşanindüksiyonakımınınbüyüklüğü,bobin üzerindeki sarım sayısı ve çubukmıknatı-sın hızına bağlı olarak değişir. Çubukmıknatısınhareket yönü indüksiyon akımının büyüklüğünüdeğiştirmez.

Yanıt D dir.

14.

Üzerlerindeni1vei2akımlarıgeçenikitelinbirbiri-neuyguladığımanyetikkuvvetinbüyüklüğü;

··F K

d

i i21 2

,=

bağıntısıylabulunur.Bukuvvetinbüyüklüğüakım-larınyönünebağlıdeğildir.

Yanıt B dir.

15. Büyüklüğü B olan manyetik alan içinev hızıyla atılan qyüklü parçacığauygulananmanyetikkuvvet, F qvB= bağıtıylabulunur.

Manyetik alan için-deki yüklü cismeuygulanan F kuvveti aynı zamanda merkezcil

kuvvettir.Bunedenle;

F qvB

rmv

qvB

rmv

qB

P qBr

2

=

=

=

=

yazabiliriz.Momentumlareşitolduğundan;

· ·3 · ·2

P P

q B r q B r

q

q

3

2

1 2

1 2

2

1

=

=

.bulunur= -

Yüklerzıtyöndedolandıklarınagörezıtişaretlidir.

Yanıt D dir.

16. Şekil IS N

+–0

akım yönü

+–0

S

akım yönü

Şekil IIN

Bir çubuk mıknatıs şekillerdeki gibi bobine yak-laştırılıpuzaklaştırıldığındaakıdeğişiminedeniyleindüksiyonakımıoluşur.Oluşanindüksiyonakımıdaima kendini oluşturan nedene karşı koyacakyöndedir.

Mıknatısın N kutbunun önde olması, mekanikenerjinin elektrik enerjisine dönüşmesi akımınyönüüzerindeetkilideğildir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA10

Test 3’ün Çözümleri

1. 1

23

4

5

Sağ elin dört parmağı akım yönünde olacakşekildebobinavuçiçinealınırsa,yanaaçılanbaşparmakmanyetikalanınyönünügösterir.

Soru kısmında1 numara ile gösterilen çizgilerdeokların yönü yanlış çizilmiştir. Yukarıdaki şekildeiseoklarınyönüdoğruverilmiştir.

Yanıt A dır.

2.

–q

v

Fe

Fm

– – – – – – –

+ + + + + + +

Parçacığın doğrultusunu değiştirmeden yolunadevametmesiiçinFmmanyetikkuvvetinFeelektrikkuvvete eşit ve zıt yönlü olması gerekir. Sağ-elkuralınagöreFmkuvvetininşekildekiyöndeolmasıiçinmanyetikalanın,sayfadüzleminedikveyönüdışa(9)doğruolmalıdır.Büyüklüğüise;

· · ·

.

F F

q q v B

BvE

bulunur

E

e m=

=

=

Yanıt B dir.

3. Düzgün çembersel hareketyapanbircis-minhızı;

vT

rrf

22

rr= =

bağıntısıyla bulunur.Büyüklüğü B olanmanyetik alan içindev hızı ile çemberselhareketyapanyüklübircisminyörüngeyarıçapı;

rqB

mv=

bağıntısıilebulunuyoridi.Buradan;

· ·

.

rqB

m r f

fm

qBbulunur

2

2

r

r

=

=

Yanıt A dır.

4. Ltelindengeçenakımdandolayıhalkaiçindeolu-şanmanyetikalan B9 biçimindedir.Halkaüzerin-dePokuyönünde indüksiyonakımınınoluşmasıiçin,Blbiçimindemanyetikalangereklidir.

K

Li

O

Z

T

Y X

P

Khalkasıüzerinde indüksiyonakımıoluşabilmesiiçin halka düzleminden geçen manyetik akınındeğişmesigerekir.

HalkaOnoktasındanYnoktasınavarıncayakadarakıdabirdeğişimolmaz.YnoktasındanZnoktası-nadoğruhareketedinceakıdaartma,Tnoktasın-danOnoktasınahareketedinceakıdabirazalmameydanagelir.

Akıdameydanagelenartmayakarşılıkhalkaiçin-de ,Bl manyetik alanı oluşur.Akı artışı iseY-Zarasındadır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 11

Yanıt C dir.

5. K halkası mıknatısın S ucuna yaklaştığında buhalkada akı artışından dolayı bir indüksiyon akımıoluşur.LhalkasıisemıknatısınNucundanuzaklaş-tırılıyor.Buhalkadaakıazalışındandolayıbirindük-siyonakımıoluşur(ŞekilI).

K

S

N

L

v

v

(1) (2)

B

Şekil I

B

Khalkasındaakıartışından,Lhalkasındaakıazalı-şındandolayı indüksiyonakımıoluşur.BunedenleI.öncülyanlıştır.

K

B

iK

L

iL

B

Şekil II

B :Çubukmıknatısınmanyetikalanı

Bl : İndüksiyon akımından dolayı oluşan manyetikalan.

Khalkasındaakıartışınakarşıkoymakiçinoluşacak

Blmanyetik alan vektörü B vektörü ile zıt yöndeoluşur.Lhalkasındaakıazalışınakarşıkoymakiçin

oluşacak Bl manyetik alan vektörü B vektörü ileaynıyöndeoluşur.Sağ-elkuralıuygulandığındaolu-

şacakindüksiyonakımlarınınyönüŞekilIIdekigibiolur.Bunagöre;

Khalkasında(1)yönündeindüksiyonakımıoluşur. Lhalkasında(2)yönündeindüksiyonakımıoluşur.OhâldeII.veIII.öncüllerdoğrudur.

Yanıt C dir.

6. Çerçevede indüksiyon akımının oluşabilmesi içinakıdeğişimiolmasıgerekir.

saat ibresiyönü

ÇerçeveKMkenarıetrafındasaatibresiyönündedöndürülürse akı değişimi gerçekleşir. ÇerçevedüzgünmanyetikalaniçindePokuyönündehare-ketettirilirseveya B ileaynıyöndehareketettiri-lirse akı değişimi olmadığından indüksiyon akımıoluşmaz.

Yanıt A dır.

7.

Lbobinindekiakıdeğişiminekadarbüyükisebubobin üzerindeki indüksiyon emk sı, dolayısıylaindüksiyonakımıdaokadarbüyükolur.

L bobininin birim uzunluğundaki sarım sayısınıartırmakbubobindekiindüksiyonemksınıartırır.

A anahtarı kapatıldığında K bobininden dahabüyükakımgeçer.Bubobinüzerindeoluşanman-yetikalanşiddetiartar.BöyleceLbobiniüzerindedahabüyükakıdeğişimiolur.BununsonucundaLbobinindeki indüksiyonemksıvebunabağlıola-rakindüksiyonakımıartar.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA12

8.

İndüksiyon akımının oluşabilmesi için çerçeveüzerindeakıdeğişimigerçekleşmelidir.

II. bölgede düzgün manyetik alan olduğundançerçevebukısımdahareketederkenakıdeğişimigerçekleşmez.BunedenleII.bölgede indüksiyonakımıoluşmaz.

I.veIII.bölgelerdeakıdeğişimindendolayıindük-siyonakımıoluşur.

Yanıt B dir.

9. Sağ elin dört parmağı akım yönünde olacakşekildebobinavuçiçinealınırsa,yanaaçılanbaşparmakmanyetikalanınyönünügösterir.

Elektronlarpilin (–)kutbundan (+)kutbunadoğruhareketederkenelektrikakımıelektronlarınhare-ketyönününtersinedoğrudur.

(1)

(3)

(2)

(5)

(4)

–

–

+

Pilindışındaelektrikakımı(+)kutuptan(–)kutbadoğrudur. Pilin içinde ise akım (–) kutuptan (+)kutbadoğrudur.

Yanıt E dir.

10.

R1

R2

R3

2v

Şekil Idemıknatıs ilemakaraaynıyöndeaynıvhızı ile hareket etmektedir.Aralarındaki bağıl hızsıfırdır. Bir başka ifadeyle, makara üzerinde akıdeğişimiolmadığındanindüksiyonakımıoluşmaz.

ŞekilIIdemıknatısvemakarazıtyönlerdevhızıilehareketetmektedir.Bunlarınbağılhızı2volur.Şekil II deki makara üzerinde akı değişimi oldu-ğundanindüksiyonemksıoluşur.

ŞekilIIItemakarailemıknatısarasındakibağılhızvdir.YaniŞekil III tekimakaradadaakıdeğişimivardır.Bunedenlebumakaraüzerindeindüksiyonemksıoluşur.

Yanıt E dir.

11. K L

AanahtarıansızınaçılırsaKbobininindolayısıylaLbobininineksenlerindengeçenBmanyetikalançizgilerihızlaazalır.Birbaşkaifadeyle,Lbobinininsarımlarındangeçenmanyetikakıazalır.Buazal-maya karşı çıkmak için L bobini üzerinde önce-kiyleaynıyöndebirmanyetikalanoluşur.Sağ-elkuralınagöreindüksiyonakımınınyönüydenxedoğrudur.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

MANYETİZMA 13

12.

V

İndüksiyon akımının oluşması için bobinlerin bir-birine yaklaşması ya da uzaklaşması gerekir. vhızınınartışıoluşanindüksiyonakımınınartmasınısağlar.I.önermedoğrudur.

İndüksiyon akımı II. bobin üzerinde oluştuğu içinn2sarımsayısınınartmasıindüksiyonakımınıart-tırır.II.önermedoğrudur.

I. bobinde normal devre akımının büyük ya daküçük olması II. bobinindeki indüksiyon akımınıetkilemez.BunedenledoğruYanıtIveIIdir.

Yanıt B dir.

13.Anahtarlar kapatıldığında akım makaralarındangösterilenyönlerdeakımgeçer.Sağ-elkuralıuygu-lanarakakımmakaralarıüzerindekimanyetikalan-larınyönüşekildekigibigösterilir.

N S

X

N S

Y

NS

SN

NS

SN

Z

B

i

i

i

B

B

Bunagöre,yalnızXmıknatısımavioklagösterildiğigibiakımmakarasınayaklaşır.YveZmıknatıslarıdaakımmakaralarındanuzaklaşır.

Yanıt A dır.

14.

+

–V

K

R R

A

M

L

N

Devredengeçenakımşiddetiiolsun.

K i

iM

L

N

KLveMN tellerininbirbirineuyguladığımanyetikkuvvetinbüyüklüğü;

Fd

i iK2 ·

·,=

bağıntısıilebulunur.

I.Üretecinkutuplarıarasındakipotansiyel farkınıbüyütürsekiakımşiddetiniartar.BudatellerinbirbirineuyguladığıFkuvvetinibüyütür.

II.LNarasındakiRdirencineseriolarakbirdirençdaha ilave edilirse devrenin toplam direncibüyüyeceğinden i akım şiddeti azalır. BunabağlıolarakdaFazalır.

III.Aanahtarıkapatılırsa ikidirencineşdeğeri R2

olacağından i akım şiddeti artar. Buna bağlıolarakdaFartar.

Yanıt D dir.