thÚc ĐẨy bÌnh ĐẲng giỚi phÒng chỐng mua bÁn ngƯỜi · một trong những mục...

Chương trình hợp tác Châu Á - Ốx-trây-li-a phòng, chống buôn bán người (AAPTIP) Viện trợ của Chính phủ Ốx-trây-li-a – do công ty Cardno thay mặt Bộ Ngoại giao và Thương mại Ốx-trây-li-a quản lý

THÚC ĐẨY BÌNH ĐẲNG GIỚI PHÒNG CHỐNG MUA BÁN NGƯỜI Hướng dẫn dành cho cán bộ tư pháp hình sự trong khu vực ASEAN

Tháng 2 năm 2018

AAPTIP – Bộ công cụ thúc đẩy bình đẳng giới

i

Mục lục

Mục lục .................................................................................................................... i

Danh mục hình ......................................................................................................... i

Danh mục từ viết tắt ............................................................................................... ii

Bối cảnh .................................................................................................................. 3

Cách sử dụng bộ công cụ ......................................................................................... 7

1. Chính sách và thực tiễn ở nơi làm việc .............................................................. 11 Các chính sách tại nơi làm việc đáp ứng các nhu cầu về giới – Cam-pu-chia ........ 13

2. Hỗ trợ nạn nhân ................................................................................................ 17 Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân làm nhân chứng - Phi-líp-pin ............................. 18

3. Văn hóa tổ chức ................................................................................................ 23 Bộ Quy tắc ứng xử về giới – My-an-ma và Cam-pu-chia ...................................... 24

4. Bồi dưỡng năng lực ........................................................................................... 29 Huấn luyện, hướng dẫn nhóm – Phi-líp-pin, Cam-pu-chia, My-an-ma ................. 30

Tài liệu tham khảo ................................................................................................ 35

Danh mục hình

Hình 1 Các hướng tiếp cận khả thi .......................................................................... 6

Hình 2 Những điểm khởi đầu cho sự thay đổi ........................................................ 7

Hình 3 Các thuật ngữ về giới ................................................................................... 9

Hình 4 Các rào cản về giới được xác định ...............................................................10

Hình 5 Cảnh sát ở Cam-pu-chia trong một chương trình phát thanh trên hệ thống radio của cộng đồng ....................................................................................15

Hình 6 Cam-pu-chia đã triển khai bộ Quy tắc ứng xử về giới trên toàn 25 tỉnh .....26

Hình 7 Nữ cảnh sát ở My-an-ma tham gia tập huấn ..............................................31

Hình 8 Tiến hành khám xét ở Cam-pu-chia .............................................................33

ii

ii

Danh mục từ viết tắt

AAPTIP Chương trình hợp tác Châu Á - Ốx-trây-li-a phòng, chống buôn bán người

ACTIP Công ước ASEAN về Phòng, chống buôn bán người, đặc biệt là Phụ nữ và Trẻ em

ACWC Ủy ban Thúc đẩy và Bảo vệ Quyền của Phụ nữ và Trẻ em

APA Kế hoạch Hành động của ASEAN phòng chống buôn bán người, đặc biệt Phụ nữ và Trẻ em

ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á

BĐG Bình đẳng giới

BBN Buôn bán người

CEDAW Công ước về Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối với phụ nữ

DAHTJP Cục Phòng chống buôn người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên

GMAG Nhóm Hành động Lồng ghép Giới của Cục Phòng chống buôn người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên

OAHTJP Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên

KSV Kiểm sát viên

LGBTQI Người đồng tính nam, đồng tính nữ, song giới, chuyển giới, liên giới

PN Phụ nữ

TPHS Tư pháp hình sự

VWCs Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng


3

Bối cảnh

Chương trình hợp tác Châu Á - Ốx-trây-li-a phòng, chống buôn bán người (AAPTIP) xây dựng Bộ công cụ này dành cho các cán bộ trong các cơ quan tư pháp hình sự làm việc trong lĩnh vực giới và phòng, chống buôn bán người. Mục đích của bộ công cụ này là đưa ra những khuyến nghị thiết thực làm thế nào để cải thiện bình đẳng giới trong mối quan hệ đối tác với các chuyên gia tư pháp hình sự có vai trò và trách nhiệm trong việc giải quyết các vụ án buôn bán người ở các nước thành viên ASEAN.

AAPTIP là Chương trình viện trợ liên tiếp thứ ba của Ốx-trây-li-a hỗ trợ hoạt động phòng, chống buôn bán người ở khu vực Đông Nam Á và kế thừa sự thành công của Dự án Hợp tác Khu vực của Ốx-trây-li-a nhằm Ngăn chặn nạn buôn bán người (ARCPPT 2003-2006) và Dự án Phòng, chống buôn bán người ở Khu vực Châu Á (ARTIP 2006-2013). Chương trình AAPTIP hỗ trợ các nhà lãnh đạo trong cuộc chiến chống lại nạn buôn bán người trong khu vực để xây dựng mối quan hệ hợp tác có hiệu quả hơn, truy tố đối tượng phạm tội, bảo vệ nạn nhân và đảm bảo công lý công bằng cho tất cả mọi người.

Một trong những mục tiêu của Chương trình AAPTIP là thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Cam kết này phù hợp với các chính sách quốc tế và khu vực về bình đẳng giới của Ốx-trây-li-a, và được nêu trong Chiến lược về Giới của AAPTIP (2015). Từ năm 2015, AAPTIP đã phối hợp với các đối tác để thúc đẩy bình đẳng giới trong các cơ quan tư pháp hình sự, đặc biệt là trong các cơ quan thực thi pháp luật. Đến nay, AAPTIP đã thực hiện các hoạt động thúc đẩy bình đẳng giới ở Cam-pu-chia, Lào, My-an-ma, Phi-líp-pin, và Việt Nam. Ngoài ra, AAPTIP đã tiến hành một số hoạt động cấp khu vực trong khuôn khổ Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Bộ công cụ này là kết quả của Hội thảo ASEAN: "Giải quyết những rào cản về bình đẳng giới trong hoạt động tư pháp hình sự đối với tội phạm buôn bán người" được tổ chức vào tháng 6 năm 2017 tại Băng-cốc, Thái Lan. Mục tiêu cụ thể của hội thảo là:

• Nâng cao nhận thức về những rào cản về giới trong các ứng phó tư pháp hình sự trong việc giải quyết các vụ án mua bán người;

• Xác định và những hướng tiếp cận đáp ứng các nhu cầu về giới quan trọng đã được thử nghiệm trong khu vực;

• Xây dựng những khuyến nghị và đề xuất cho các cấp quốc gia và khu vực.

92 đại biểu trong cả mười nước trong khu vực ASEAN tham gia Hội thảo. Hội thảo bao gồm 20 diễn giả, hầu hết là những chuyên gia, cán bộ giàu kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực giới và hệ thống tư pháp hình sự. Hội thảo do Trưởng nhóm công tác về phòng, chống mua bán người của Hội nghị quan chức cấp cao phòng, chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia của ASEAN và Phó Vụ trưởng Vụ Phụ nữ và Phát triển gia đình, Bộ Phát triển Xã hội và An ninh Nhân dân, Thái Lan đồng chủ trì.

Các chủ đề chính được thảo luận tại Hội thảo bao gồm;

• Sự cần thiết phải tăng cường số lượng phụ nữ trong ngành cảnh sát;

4

4

• Tăng cường năng lực của nam giới và phụ nữ trong các cơ quan tư pháp hình sự để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nạn nhân bị buôn bán;

• Và liên kết các cải cách liên quan đến khía cạnh giới để nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả của các ứng phó tư pháp hình sự trong công tác phòng chống buôn bán người.

Mối liên kết giữa buôn bán người (BBN) và giới là một chương trình nghị sự quan trọng đối với Cộng đồng ASEAN. Bình đẳng giới là một yếu tố chính của công bằng xã hội. Lồng ghép giới là rất cần thiết để đảm bảo quyền con người và công bằng xã hội cho phụ nữ và nam giới, vì vậy cần nhận thức rằng lồng ghép giới vào các lĩnh vực phát triển khác nhau đảm bảo các mục tiêu kinh tế xã hội khác cũng đạt được một cách hiệu quả. Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) số 5: Bình đẳng giới xác định BBN là vấn đề bạo lực giới:

Mục tiêu SDG số 5 về Bình đẳng giới hướng tới: Xóa bỏ tất cả các hình thức bạo

lực đối với mọi phụ nữ và trẻ em gái trong các lĩnh vực công và tư nhân, bao

gồm nạn buôn người, bóc lột tình dục và các hình thức khác..

Công ước ASEAN về chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em (ACTIP), có hiệu lực vào tháng 3 năm 2017, đưa ra mối liên hệ giữa bình đẳng giới và buôn bán người và nhấn mạnh sự cần thiết phải có sự hợp tác chặt chẽ hơn hơn giữa các đối tác tư pháp hình sự trong khu vực ASEAN để điều tra và truy tố hiệu quả hơn (Điều 16) và hỗ trợ hiệu quả cho nạn nhân và nhân chứng (Điều 14). Kế hoạch Hành động của ASEAN phòng chống buôn bán người, đặc biệt Phụ nữ và Trẻ em (APA) tháng 11 năm 2015 cam kết rằng các nước thành viên ASEAN biến ý chí chính trị thành các hành động cụ thể thông qua việc phê chuẩn Kế hoạch hành động bao gồm việc tăng cường năng lực của tất cả các cán bộ có liên quan, cân nhắc tới nhu cầu phải tôn trọng quyền con người, trẻ em và các vấn đề nhạy cảm giới , khuyến khích sự hợp tác, khi phù hợp, với các tổ chức xã hội dân sự, các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức liên quan khác [khoản A (b)].

Ngoài ra, Kế hoạch Hành động của khu vực ASEAN về xoá bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ nêu bật một số khuyến nghị nhằm giải quyết các rào cản đối với bình đẳng giới trong các ứng phó tư pháp hình sự trong công tác phòng chống buôn bán người:

Khuyến nghị 31. Tăng cường quản lý tư pháp theo hướng tập trung vào nạn nhân và mang tính nhạy cảm giới, chẳng hạn như, thông qua việc thiết lập các trung tâm một cửa và các hệ thống tòa án chuyên trách hoặc thủ tục tố tụng đảm bảo xử lý kịp thời và hiệu quả các trường hợp bạo lực đối với phụ nữ, ví dụ như việc sử dụng màn chắn trong phòng xử án, ghi hình lời khai, sử dụng các phương tiện truyền thông để hỗ trợ (ở cấp quốc gia).

Khuyến nghị 38. Xây dựng các chương trình đào tạo và sổ tay hướng dẫn cho các cơ quan liên ngành và các cơ quan cung cấp dịch vụ/chuyên môn có liên quan khác như nhân viên y tế và xã hội, công an, kiểm sát viên, thẩm phán và


5

cán bộ hoà giải, để việc phối hợp tốt hơn, mang tính nhạy cảm về giới, nhạy cảm về văn hóa và các dịch vụ hỗ trợ người trở về (cấp quốc gia).

Khuyến nghị 43. Thúc đẩy việc chia sẻ thông tin về các thực hành và kinh nghiệm tốt trong khu vực, bao gồm các chính sách can thiệp có tính khả thi, thực tiễn và các chương trình can thiệp và các chính sách thành công, cũng như sách hướng dẫn/sổ tay để giải quyết các trường hợp bạo lực đối với phụ nữ mang tính nhạy cảm giới. Thúc đẩy việc áp dụng những chương trình can thiệp và những bài học kinh nghiệm thành công này trong các lĩnh vực khác thông qua phương tiện truyền thông xã hội và các hoạt động xây dựng năng lực (cấp khu vực).

Uỷ ban ASEAN về Xúc tiến và Bảo vệ Quyền của Phụ nữ và Trẻ em (ACWC) đã tiến hành nhiều hoạt động/dự án liên quan đến xoá bỏ bạo lực đối với phụ nữ và chấm dứt BBN, bao gồm tổ chức các hội thảo khu vực và tiến hành rà soát chính sách và thực tiễn. Gần đây nhất và có liên quan đặc biệt là việc xây dựng tài liệu Hướng dẫn của ASEAN về nhạy cảm giới khi làm việc với phụ nữ là nạn nhân bị buôn bán (2016) cung cấp cho các cán bộ làm công tác thực tiễn những thông tin thiết yếu về cách làm việc với phụ nữ là nạn nhân của nạn buôn người.

Bộ công cụ này tóm tắt các thực tiễn khả thi mà các cán bộ tư pháp hình sự đã xác định trong hội thảo tháng 6 năm 2017, bổ sung cho các công việc đã được thực hiện và phù hợp với các khuyến nghị của Kế hoạch Hành động của khu vực ASEAN về xoá bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ. Bộ công cụ này ghi lại những cách tiếp cận quan trọng mà AAPTIP đã hỗ trợ, cùng với các thực tiễn khả thi khác đã được các cơ quan tư pháp hình sự của khu vực thí điểm thực hiện (xem Hình 1).

Để đáp ứng nhu cầu của các chuyên gia tư pháp hình sự, bộ công cụ nhấn mạnh tầm quan trọng của các giải pháp thực tiễn dựa trên các kỹ năng giải quyết vấn đề của các cơ quan tư pháp hình sự khác nhau trong khu vực. Bộ công cụ này khuyến khích tất cả nam giới và phụ nữ làm việc trong các cơ quan tư pháp hình sự, bao gồm cảnh sát, biên phòng, kiểm sát viên và thẩm phán đóng vai trò tích cực trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và xoá bỏ phân biệt đối xử về giới ở cấp chính sách, cấp tổ chức và cấp hoạt động. Các phương pháp tiếp cận liệt kê trong bộ công cụ này nhằm thúc đẩy tính chuyên nghiệp, sự thay đổi từ dưới lên và khuyến khích cam kết học tập suốt đời.

6

6

Hình 1 Các hướng tiếp cận khả thi

Tòa án xét xử

các vụ án liên

quan đến giới

Điều phối viên hỗ trợ

nạn nhân làm nhân chứng

Phiên tòa giả định

Hợp tác với các tổ chức

phi chính phủ và các cộng

đồng

Phỏng vấn nạn nhân

không cần đối chất và

phòng xử án Bàn dành cho phụ nữ.

Bàn dành cho các đối

tượng là LGBT

Ứng xử với nạn nhân

Kế hoạch hành động

về giới

Mục tiêu và hạn ngạch

đối với tuyển dụng và

đề bạt cán bộ nữ

Tuyển dụng thúc đẩy việc

tăng số lượng cán bộ nữ

Công việc linh hoạt/

các chính sách phù hợp

với người có gia đình Chính sách

phòng chống

quấy rối tình dục

và tăng cường

cơ chế chịu

trách nhiệm

Kiểm toán

về giới

Đề xuất với lãnh đạo ngành

cảnh sát tăng cường

số lượng cảnh sát nữ

Chính sách và thực tiễn

Hướng tiếp cận khả thi

Các hướng tiếp cận khả

thi được thí điểm ở khu

vực ASEAN giải quyết

các rào cản về giới trong

các ứng phó TPHS đối

với nạn buôn người

Văn hóa tổ chức

Xác định người đi

đầu phong trào

bình đẳng giới

Mạng lưới và hiệp hội

dành cho PN và

cộng đồng LGBT

Quy tắc ứng xử về

giới

Vận động và tuyên truyền

thông qua hệ thống phát thanh,

truyền hình, các chuyến thăm

và các sự kiện

Thảo luận các vấn đề

về giới tại nơi làm việc

Có các cơ chế giải quyết

khiếu nại

Thay đổi nhỏ về cơ sở hạ tầng

như phòng vệ sinh nữ

Tập huấn tập trung

về giới cho cán bộ

nam Xem xét vai trò và

trách nhiệm để mở rộng

vai trò của cán bộ nữ

Truyền thông xã hội

và khóa học trực

tuyến

Cán bộ điều tra là nữ

Tập huấn điều tra

cho cán bộ nữ

Hướng dẫn cho các

cán bộ nữ

Hướng dẫn và tập huấn

cho cấp quản lý và

cán bộ nữ

Tập huấn về ứng phó

với tổn thương và

các tập huấn chuyên

sâu khác

Tăng cường năng lực


7

Cách sử dụng bộ công cụ

Bộ công cụ này là hướng dẫn cho các cán bộ thực thi pháp luật, kiểm sát viên và thẩm phán - những người giải quyết các vụ án BBN và các tội phạm liên quan đến giới khác. Bộ công cụ ra đời dựa trên kết quả phân tích các rào cản về giới trong các ứng phó tư pháp hình sự đối với nạn BBN.1 Tóm tắt các rào cản chủ đạo về giới được các cán bộ trong khu vực xác định tại hội thảo ASEAN được trình bày trong Hình 4. Tóm tắt các rào cản giới chủ yếu được chia thành bốn lĩnh vực chính: pháp luật, văn hoá, nguồn lực và các rào cản liên quan đến các thực tiễn trong hệ thống tư pháp hình sự.

Hình 2 Những điểm khởi đầu cho sự thay đổi

1 Xem Kế hoạch Hành động khu vực của về Xóa bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ. Thực hành tố của ASEAN về Xóa bỏ mọi hình thức Bạo lực đối với Phụ nữ và Xóa bỏ mọi hình thức Bạo lực đối với Trẻ em do Malaysia xuất bản (năm 2014). Hướng dẫn của ASEAN về Làm việc với nạn nhân bị buôn bán là nữ ( năm 2016).

8

8

Bộ công cụ này tập trung vào việc cung cấp các giải pháp thiết thực để giải quyết các rào cản về giới do các cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực tư pháp hình sự giải quyết các vụ án BBN. Để giúp bộ công cụ này thân thiện với người sử dụng, tài liệu đã được xây dựng tập trung vào các lĩnh vực tiềm năng để thay đổi: chính sách, hỗ trợ nạn nhân, văn hoá tổ chức và xây dựng năng lực (xem Hình 2).

Bốn phần này được thiết kế để hỗ trợ các chuyên gia tư pháp hình sự từ các cơ quan khác nhau thúc đẩy bình đẳng giới hiệu quả hơn ở nơi làm việc của họ và tác động đến sự thay đổi.

Ví dụ, một người làm việc trong một bộ phận đào tạo của một tổ chức có thể hưởng lợi nhiều nhất từ phần Tăng cường Năng lực, trong khi một nhà hoạch định chính sách hoặc người quản lý cấp cao sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ các chiến lược được nêu trong phần Chính sách và Thực tiễn.

Mỗi phần nêu bật các rào cản chủ đạo về giới và các phương pháp khả thi đã được thử nghiệm trong khu vực. Mô tả chi tiết các hoạt động về giới do AAPTIP hỗ trợ được đưa vào từng phần. Các hoạt động này được xác định là bốn cách tiếp cận tiềm năng nhất để giải quyết các rào cản về giới trong hội thảo ASEAN. Các cách tiếp cận khả thi bao gồm:

1. Các chính sách tiến bộ ở nơi làm việc: Các chính sách liên quan đến nhóm người đồng tính, song tính, chuyển giới, liên giới, tuyển dụng cán bộ nữ và đãi ngộ thăng chức cho lớp cán bộ kế cận, nơi làm việc linh hoạt, phòng chống quấy rối tình dục.

2. Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân làm nhân chứng

3. Quy tắc ứng xử liên quan đến vấn đề giới

4. Hướng dẫn và tập huấn cho các cảnh sát nữ

Bốn cách tiếp cận này đã được các đối tác của AAPTIP thí điểm với sự hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính của Chương trình AAPTIP. Các hoạt động hỗ trợ tăng cường bình đẳng giới của AAPTIP tập trung ở Cam-pu-chia; My-an-ma, Phi-líp-pin và Lào. Các hoạt động này được phản ánh trong các ví dụ liệt kê trong bộ công cụ.2

Mỗi cách tiếp cận đã được đánh giá là hữu ích trong việc giải quyết các rào cản chính về giới. Các nghiên cứu tình huống trong bộ công cụ này bao gồm mô tả cách tiếp cận, các rào cản về giới mà họ tìm cách giải quyết, kết quả của các hoạt động và những thách thức đang phải đối mặt. Hướng dẫn về thuật ngữ giới cung cấp các định nghĩa về các thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong bộ công cụ (xem Hình 3). Ngoài các nghiên cứu điển hình chi tiết về các hoạt động được AAPTIP hỗ trợ, các phương pháp khả thi khác có hiệu quả trong việc khắc phục các rào cản giới trong khu vực cũng được giới thiệu trong bộ công cụ này. Các thực hành khả thi liệt kê trong bộ công cụ này có mức độ phức tạp khác nhau.

2 Chương trình AAPTIP hoạt động ở các nước Thái Lan, My-an-ma, Ma-lai-xi-a, Việt Nam, In-đô-nê-xi-a, Lào, Cam-pu-chia và Philippines.


9

Một số cách tiếp cận, chẳng hạn như thiết lập mạng lưới và hiệp hội, có thể được tiến hành mà không cần nguồn ngân sách đặc biệt của các cơ quan hoặc cá nhân làm việc trong hệ thống tư pháp hình sự để thúc đẩy bình đẳng giới và thay đổi. Các cách tiếp cận dài hạn, phức tạp hơn, chẳng hạn như một đợt tuyển dụng để tăng số nữ cán bộ, đòi hỏi sự hỗ trợ từ các cấp cao nhất của một tổ chức và một ngân sách riêng.

Hình 3 Các thuật ngữ về giới

10

10 Hình 4 Các rào cản về giới được xác định


11

1. Chính sách và thực tiễn ở nơi làm việc

Các rào cản chính về giới mà hệ thống tư pháp hình sự phải đối mặt phản ánh lịch sử truyền thống của ngành cảnh sát và tòa án - là các ngành vốn dành cho nam giới. Quan niệm đã lỗi thời này không phản ánh được vai trò đang thay đổi của các cán bộ tư pháp hình sự, đặc biệt khi làm việc với nạn nhân của tội phạm, cũng như không thay đổi bộ mặt của cán bộ làm việc trong các cơ quan tư pháp hình sự. Trên toàn cầu, số lượng phụ nữ làm việc trong các cơ quan tư pháp hình sự còn rất thấp.3

Mặc dù hầu hết các nước ASEAN báo cáo ngày càng có nhiều cán bộ nữ hơn trong lĩnh vực tư pháp hình sự, tuy nhiên số lượng cán bộ nữ ở nhiều nước vẫn chưa đáng kể.4 Trung bình phụ nữ chỉ chiếm khoảng 10% cán bộ, nhân viên trong các cơ quan đối tác tư pháp hình sự ở các quốc gia mà AAPTIP hoạt động. Số phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo cũng thấp hơn so với các đồng nghiệp nam giới và các chính sách tiến bộ về môi trường làm việc thúc đẩy tính linh hoạt, không phân biệt và một nơi làm việc chưa tiến bộ được như trong các lĩnh vực khác.

Hai cách hiệu quả mà tất cả các cơ quan tư pháp hình sự có thể thúc đẩy bình đẳng giới là:

1. Thông qua việc xây dựng và thực hiện các tiến bộ liên quan đến giới trong các chính sách

2. Bằng cách tăng sự tham gia và bổ nhiệm cán bộ nữ trong các cơ quan tư pháp hình sự, đặc biệt là trên tất cả các lĩnh vực thực thi pháp luật bao gồm kiểm soát

3 UNODC (năm 2010) Công cụ Đánh giá về Giới trong Hệ thống tư pháp hình sự. Các bằng chứng từ các nước mà AAPTIP hoạt động cũng

khẳng định điều này. Trong hệ thông tư pháp hình sự ở các nước mà AAPTIP hỗ trợ, phụ nữ chiếm khoảng 10% (những nơi có số liệu). Ở Việt Nam, nơi mà pháp luật quy định sự tham gia bình đẳng của phụ nữ, số lượng luật sư và thẩm phán là nữ được coi là cao (khoảng 30%), tuy nhiên số lượng KSV và cán bộ điều tra là nữ lại tương đối thấp (KSV nữ chiếm khoảng 10%, và điều tra viên là nữ chỉ chiếm khoảng 1%). Ở các nước như My-an-ma, số lượng nữ cảnh sát cũng rất thấp (chỉ khoảng 4%). 4 ASEAN (2011) Báo cáo tiến độ về Ứng phó tư pháp hình sự giải quyết các vụ án buôn bán người ở khu vực ASEAN.

Nhiều phụ nữ muốn trở thành cảnh sát và giờ đây họ có cơ hội để làm việc trong các lực lượng cảnh sát

12

12

biên giới, thanh tra lao động và cảnh sát. Nếu không có sự tham gia bình đẳng của phụ nữ trong các cơ quan tố tụng hình sự, việc xác định nạn nhân bị buôn bán, xét xử và điều tra thực hiện thông qua lăng kính hay quan điểm của nam giới, sẽ được thông tin thông qua thái độ, tiêu chuẩn, thiên vị và cách tiếp cận của nam giới.

Các chính sách tiến bộ về giới được xây dựng để mang lại lợi ích cho cả nam giới và nữ giới. Chính sách tiến bộ về giới nhằm cố gắng hòa hợp cuộc sống gia đình, cá nhân và nghề nghiệp. Các chính sách tiến bộ được thiết kế để đẩy nhanh tiến độ bình đẳng giới trong công việc và đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện năng suất lao động bằng cách đảm bảo rằng nam giới và phụ nữ đang tích cực thực hiện các nhiệm vụ của họ tại nơi làm việc.

Ví dụ về các chính sách tiến bộ có thể bao gồm cho phép làm việc bán thời gian hoặc thời gian làm việc linh hoạt, các điều khoản về giữ trẻ, nghỉ giải lao, cho bố nghỉ chăm con, đảm bảo sự bình đẳng trong việc phát triển nghề nghiệp và trả lương, và xây dựng môi trường làm việc không có bạo lực và phân biệt đối xử.

Phân biệt đối xử diễn ra dưới một số hình thức khác nhau từ việc không tuyển dụng nhóm đồng giới, dị giới, chuyển giới, song giới, liên giới (LGBTQI) làm việc trong các cơ quan đến việc yêu cầu các nhân cán bộ nữ phải trải qua các cuộc kiểm tra y tế hoặc tuân thủ các quy định, chẳng hạn như chưa lập gia đình. Các chính sách phân biệt khác hiện hành trong khu vực bao gồm việc cấm cảnh sát nữ mang thai trong ba năm đầu phục vụ và chính sách đòi hỏi phụ nữ nghỉ hưu sớm hơn nam giới 5 năm.

Khi xét đến bản chất phân cấp của các cơ quan tư pháp hình sự, thay đổi chính sách cấp quốc gia có thể rất khó khăn hoặc thậm chí không thể vượt ra ngoài khuôn khổ một chương trình cải cách lớn hơn. Những thay đổi về chính sách được đề cao trong bộ công cụ này tập trung vào các thay đổi chính sách ở địa phương và thậm chí ở cả nơi làm việc. Điều này có thể đơn giản như việc sửa đổi các quy trình chuẩn của một cơ quan hoặc kêu gọi các nhà lãnh đạo thực hiện những thay đổi về cách làm việc.

Các chiến lược để tăng số lượng nữ cán bộ trong các cơ quan thực thi pháp luật bao gồm, các mục tiêu và hạn ngạch cho việc tuyển dụng và đề bạt phụ nữ, đệ trình và vận động các phòng ban nhân sự để triển khai hoặc tuyển dụng các cán bộ nữ và việc tuyển dụng ở các cơ quan tư pháp hình sự (đặc biệt là các cơ quan thực thi pháp luật) tiếp cận thông qua các trường đại học hoặc các sự kiện như hội chợ việc làm để tuyển thêm cán bộ nữ.


13

Các chính sách tại nơi làm việc đáp ứng các nhu cầu về giới – Cam-pu-chia

Với cam kết của những người đi đầu trong phong trào bình đẳng giới, Cam-pu-chia đã thúc đẩy các chính sách và thực hành tốt tại nơi làm việc đáp ứng các nhu cầu về giới ở cấp địa phương, tác động đến sự thay đổi ở cấp quốc gia

Các rào cản về giới

Với khoảng 10% cán bộ là nữ, Cảnh sát Quốc gia Cam-pu-chia vẫn là nơi nam giới chiếm ưu thế. Ở Cam-pu-chia, cũng giống như nhiều nước khác, công việc của cảnh sát thường được coi là công việc của nam giới và điều này đã tạo nên một nền văn hoá cảnh sát và môi trường làm việc dung thứ những định kiến, thái độ và hành vi kỳ thị giới.

Vai trò và trách nhiệm của cảnh sát nam và nữ đã được phân bổ dựa trên giới tính của họ. Cảnh sát nữ thường được giao nhiệm vụ hành chính, trong khi cảnh sát là nam giới đóng vai trò “chủ động” hơn trong việc điều tra vụ án. Kết quả là các kỹ năng điều tra của cán bộ nữ kém hơn so với của cán bộ nam và phụ nữ ít được đào tạo và ít có cơ hội được đề bạt hơn. Các câu chuyện và hành vi đùa dâm tục hàng ngày cũng thường xảy ra và một số cảnh sát nữ cũng báo cáo tình trạng quấy rối tình dục ở nơi làm việc. Các lãnh đạo báo cáo tỷ lệ cảnh sát nữ phục vụ lâu năm thấp và nhưng tỷ lệ vắng mặt cao.

Nhận thức được vai trò quan trọng của cảnh sát nữ đối với BBN và các tội phạm liên quan đến giới, Bộ Nội vụ, Cục Phòng chống buôn người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên (DAHTJP) đã đề ra phương án để giải quyết các rào cản chính về giới và chuyển đổi văn hoá tổ chức trong lực lượng cảnh sát. Thay đổi thái độ của cảnh sát là không dễ dàng và chỉ có thể thực hiện với các tác nhân thay đổi trong các đơn vị cảnh sát cấp trung ương và cấp tỉnh.

Mô tả hướng tiếp cận

Năm 2015, với sự hỗ trợ của những người đi đầu trong phong trào bình đẳng giới cấp quốc gia, Bà Youk Sokha và Bà Chu Bun Eng của Bộ Nội vụ, AAPTIP bắt đầu làm việc với các lãnh đạo của Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên (OAHTJP) tại Xiêm Riệp và Phnôm Pênh để xác định các vấn đề chính về giới và các giải pháp khả thi. Dưới sự lãnh đạo mạnh mẽ của địa phương của bà Duong Thavry, Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp đã có thể xác định các rào cản chính về giới và sau đó xây dựng Kế hoạch hành động về Giới năm 2015-16 và 2016-17 để giải quyết những vấn đề này.

Các Kế hoạch hành động về giới đã được xây dựng thông qua một loạt các cuộc thảo luận tại nơi làm việc với sự hỗ trợ kỹ thuật từ AAPTIP. AAPTIP đã mời và đồng tổ chức các hoạt động về giới với Nhóm Hành động Lồng ghép Giới của DAHTJP (GMAG) để đảm bảo tính bền vững cũng như thúc đẩy quá trình học hỏi, tiếp thu không ngừng.

14

14

Kế hoạch hành động về Giới bao gồm các hoạt động sau:

• Cam kết đào tạo thêm cho các nữ cảnh sát về kỹ năng điều tra; • Điều chỉnh bản đánh giá kết quả làm việc của cán bộ để bổ sung các câu hỏi liên

quan đến việc các cán bộ đã thúc đẩy bình đẳng giới ở nơi làm việc; • Hỗ trợ đề bạt các cán bộ nữ; • Xây dựng các nhà vệ sinh trung tính; • Tiến hành công việc liên lạc với cộng đồng về các tội phạm liên quan đến giới; và • Cam kết chuẩn bị đệ trình lên Tư lệnh cảnh sát để tăng cường thêm các cảnh sát nữ.

Để hỗ trợ lãnh đạo của Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên của Siêm Riệp đạt được Kế hoạch hành động về giới của mình, AAPTIP đã hỗ trợ kỹ thuật thông qua việc huấn luyện và hướng dẫn về giới cho Bà Duong Thavry. Đồng thời, Cố vấn kỹ thuật của AAPTIP cũng hỗ trợ việc hướng dẫn về quản lý và vận hành.

Kết quả

Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên của Xiêm Riệp đã có những tiến bộ tuyệt vời trong các cam kết hướng đến bình đẳng giới. Đến năm 2017, 80% Kế hoạch Hành động về Giới đã được thực hiện.

Hiện nay, Cam-pu-chia tự hào có Bộ Quy tắc Ứng xử về Giới cấp Quốc gia dành cho Cảnh sát hướng dẫn các thực hành tốt nơi làm việc và quy trình giải quyết vụ án BBN một cách chuyên nghiệp. Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp và Phnôm Pênh đang triển khai kế hoạch hành động về giới vào năm thứ hai liên tiếp.

Sau Kế hoạch Hành động về Giới lần đầu tiên, Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp đã cải tạo phòng vệ sinh của họ và chủ động tiến hành một số hoạt động vận động cộng đồng về phòng, chống BBN và phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới bao gồm các chương trình phát thanh và các chuyến thăm cộng đồng.

Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên của Xiêm Riệp đã xây dựng một Bản Quy tắc ứng xử về giới tại nơi làm việc. Bộ Quy tắc Ứng xử này sau đó đã được sử dụng như một khuôn mẫu cho việc xây dựng một Bản Quy tắc Ứng xử về Giới cấp Quốc gia.

Trong các cơ quan có tính quan liêu và phân tầng như các cơ quan tư pháp hình sự, thay đổi chính sách có thể là khó khăn. Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp cho thấy một sáng kiến thay đổi ở cấp cơ quan có thể được thực hiện ở cấp quốc gia và tạo ra sự thay đổi thực sự như thế nào.

Tất cả các cán bộ nữ của Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp đều được đào tạo về kỹ năng điều tra và cơ quan này cũng đã đề xuất yêu cầu bổ sung thêm cán bộ nữ. Tháng 3 năm 2017, Tư lệnh cảnh sát tỉnh tiếp nhận đề xuất tăng số lượng cán bộ nữ và cam kết tăng cường thêm các cán bộ nữ.


15

Kể từ đó, các quan chức cao cấp đã thể hiện cam kết của mình trong việc hỗ trợ các chiến lược về giới bằng việc đảm bảo rằng tất cả các cán bộ nữ được AAPTIP tập huấn luyện được hỗ trợ và có cơ hội thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ. Hai nữ cán bộ của Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Xiêm Riệp đã được thăng cấp.

Các nhà quản lý đã xây dựng môi trường làm việc tạo điều kiện cho các cán bộ nữ, bằng việc chủ động thúc đẩy bình đẳng giới ở nơi làm việc.

Ở cấp thể chế, các nhà quản lý tổ chức các cuộc họp thường xuyên cho các nhóm làm việc của họ để giúp chia sẻ những bài học kinh nghiệm hay. Ngoài ra, các nhà quản lý và cán bộ ở cấp trung ương cũng đã thể hiện cam kết chấm dứt các hành vi lạm dụng và phân biệt đối xử tại nơi làm việc, bao gồm cả việc trưng ra tại nơi làm việc các tài liệu khiêu dâm không liên quan đến các vụ án đang điều tra.

Hình 5 Cảnh sát ở Cam-pu-chia trong một chương trình phát thanh trên hệ thống radio của cộng đồng

Thách thức

Thái độ và nhận thức thay đổi rất chậm, đặc biệt là thái độ và nhận thức của các quan chức cao cấp là nam giới, những người muốn giữ nguyên hiện trạng. Điều này thể hiện rõ qua những tiến bộ không đồng đều được thực hiện tại Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên ở Phnôm Pênh chưa xác định được người đi đầu trong phong trào bình đẳng giới.

Mặc dù Bộ Quy tắc Ứng xử là bước đầu tiên hướng tới việc hình thành chính sách phòng ngừa quấy rối tình dục, nhưng quấy rối tình dục vẫn là một chủ đề nhạy cảm cần được hiểu và thảo luận thêm.

Việc không có nhiều các vụ án buôn bán người, không đủ nguồn lực để điều tra và sự rập khuôn đang diễn ra có nghĩa là một số cảnh sát nữ đã được tập huấn chưa thể sử dụng các kỹ năng của mình khi trở lại làm việc.

Với tỉ lệ nữ chiếm 10% tổng số cán bộ, số cảnh sát nữ tại Cơ quan Phòng chống buôn bán người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên vẫn còn thấp so với nam giới.

Cần tiếp tục tuyên truyền và giáo dục về vấn đề bình đẳng giới ở cấp cao nhất để đảm bảo sự hiểu biết của tất cả cán bộ và khả năng thay đổi rõ rệt.

16

16

"Lý do tại sao tôi đã chọn để trở thành một sĩ quan cảnh sát bởi vì tôi muốn góp

phần bảo vệ sự an toàn của người dân. Là một nữ sĩ quan cảnh sát, tôi có thể đảm

bảo an toàn cho người dân - giống như một nam sĩ quan cảnh sát. "

Hay Chakrira, Cảnh sát trưởng, Cơ quan phòng, chống buôn người và Bảo vệ Trẻ vị thành niên Cam-pu-chia”


17

2. Hỗ trợ nạn nhân

Bản dạng giới là một vấn đề phức tạp có các mối tương quan với các nhân dạng khác (dân tộc, đói nghèo, tôn giáo) có ảnh hưởng đến việc nạn nhân hoặc nhân chứng BBN tương tác với hệ thống tư pháp hình sự.

Cán bộ tư pháp hình sự có thể gặp phải nạn nhân hoặc nhân chứng lưỡng lự không hợp tác. Hiểu rõ và gạt bỏ các rào cản về giới có thể giúp nạn nhân trong quá trình họ làm việc với các cơ quan tư pháp hình sự. Các rào cản về giới chủ chốt mà nạn nhân gặp phải có thể bắt nguồn từ luật pháp và quy định ở quốc gia nơi nạn nhân làm đơn tố cáo, nhưng cũng chịu tác động bởi nền văn hóa của cả nạn nhân và cán bộ tư pháp hình sự; những điều mà nạn nhân tin vào hoàn cảnh của mình; nỗi lo sợ tội phạm BBN và hệ thống tư pháp hình sự; cùng với các nguồn lực sẵn có dành cho nạn nhân trong hệ thống tư pháp hình sự như dịch vụ phiên dịch, tiếp cận trợ giúp pháp lý và liệu họ có được nhận bồi thường hay không.

Nạn nhân hoặc nhân chứng bị tổn thương hoặc sợ hãi trong quá trình xét xử có thể cản trở Tòa án trong việc tiến hành xác minh tính chân thực và thi hành công lý. Hướng dẫn cho nạn nhân và nhân chứng của vụ án buôn bán người về quy trình tư pháp hình sự và quyền lợi của họ, và hỗ trợ họ, có thể cải thiện chất lượng lời khai của nhân chứng và tính hiệu quả của việc xét xử vụ án. Trong trường hợp kiểm sát viên và thẩm phán không có đủ thời gian dành cho nạn nhân và nhân chứng, việc có một Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân và nhân chứng hoặc một tổ chức phi chính phủ hướng dẫn và cung cấp thông tin về những việc sẽ xảy ra cũng như hỗ trợ nạn nhân là một việc rất hữu ích.

Tại My-an-ma và In-đô-nê-xi-a, AAPTIP hợp tác với các tổ chức phi chính phủ để cung cấp cho nạn nhân buôn bán người các thông tin về hệ thống tư pháp hình sự, quyền lợi của họ, các dịch vụ sẵn có cũng như ghi chép lại các quy trình pháp lý cũng như các thông tin pháp lý. AAPTIP cũng hợp tác với Cục Trợ giúp Pháp lý ở Việt Nam để cung cấp thông tin cho nạn nhân BBN. Gần đây, kiểm sát viên ở Việt Nam đang phối hợp với các tổ chức phi chính phủ như Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh để hỗ trợ và cung cấp các dịch vụ pháp lý có trọng tâm cho nạn nhân BBN.

Việc xét xử thành công các vụ án BBN cũng đòi hỏi việc áp dụng các biện pháp bảo vệ tại Tòa để bảo vệ tốt hơn danh tính, sự an toàn và riêng tư của nạn nhân. Các biện pháp bảo vệ đặc biệt quan trọng trong các vụ án BBN bởi các vụ án này thường có liên quan đến nạn nhân và nhân chứng là nam giới, phụ nữ và trẻ em dễ bị tổn thương vốn là những người gặp ít nhiều khó khăn khi làm chứng. Các biện pháp bảo vệ nhân chứng tại Tòa đôi khi có thể rất đơn giản như có một phòng riêng và lối đi riêng cho nạn nhân và nhân chứng, tổ chức phiên tòa kín không cho công chúng tham dự hoặc cho phép nạn nhân và nhân chứng cung cấp lời khai sau tấm màn che, trên màn hình hoặc kết nối video.

Các biện pháp bảo vệ như vậy được áp dụng tại Tòa để bảo vệ an toàn cho nhân chứng, đảm bảo tính riêng tư và nhân phẩm, đảm bảo tình trạng tâm lý và thể lý cho người làm chứng và ngăn không cho bị can và đồng phạm xâm phạm thân thể của người làm chứng tại Tòa.

18

18

Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân làm nhân chứng - Phi-líp-pin

Cán bộ tư pháp hình sự ở Phi-líp-pin nhận thấy rằng chất lượng của công tác truy

tố xét xử đòi hỏi cần có sự tiếp xúc liên tục với nạn nhân – bắt đầu từ khi nộp đơn tố giác tội phạm cho đến khi tham dự phiên xét xử.

Các rào cản về giới

Nạn nhân và nhân chứng của các vụ án hình sự thông thường không quen thuộc với luật pháp và các quy định, thủ tục tố tụng. Điều này cũng rất phù hợp với các vụ án BBN trong đó yếu tố giới của nạn nhân có thể tác động đến việc người đó bị buôn bán như thế nào, ai là kẻ buôn người và vì mục đích gì.

Đồng thời, kiểm sát viên gặp nhiều khó khăn trong việc phân bổ đầy đủ thời gian để hiểu rõ về nạn nhân cũng như tìm hiểu nhu cầu và mối quan tâm riêng của nạn nhân do phải thụ lý nhiều vụ án cùng một lúc và nguồn lực hạn chế. Thậm chí ngay cả khi nạn nhân tình nguyện đồng ý tham gia đầy đủ vào quá trình tố tụng và được kiểm sát viên chuẩn bị tâm lý để đối chứng một các trung thực và trả lời chất vấn của đại diện, luật sư của đối tượng BBN, nạn nhân vẫn có thể bị gây áp lực ngay tại Tòa án cũng như bị đe dọa ngoài phạm vi Tòa án. Nếu nạn nhân bị tác động, lời khai của nạn nhân có thể không nhất quán và luật sư bào chữa giỏi có thể phản bác và làm giảm mức độ đáng tin cậy của nạn nhân. Trên thực tế, có những trường hợp nạn nhân không tiếp tục hợp tác làm nhân chứng, hoặc do bị dụ dỗ mua chuộc hoặc bị đe dọa.

Việc nạn nhân bị tổn thương hoặc sợ hãi sẽ biến họ thành những người làm chứng không đáng tin cậy, vì thế giúp cho nạn nhân vượt qua được nỗi sợ hãi này có tác dụng rất lớn cho hệ thống tư pháp hình sự.

Mô tả cách tiếp cận

Nhằm tăng cường chất lượng công tác truy tố xét xử các vụ án BBN, AAPTIP, Hội đồng Liên ngành phòng chống BBN và Bộ Tư pháp Phi-líp-pin thực hiện Dự án thí điểm Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân làm nhân chứng. Dự án này tăng cường cách tiếp cận trong công tác hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng trong quá trình truy tố xét xử vụ án mang tính nhạy cảm về tuổi và giới và được cá nhân hóa. Dự án này nhằm đảm bảo nạn nhân được bảo vệ và nhận các dịch vụ phù hợp, được thông báo về quyền lợi của mình và được thông báo về diễn biến của vụ án. Cách tiếp cận này tỏ ra có hiệu quả trong việc nâng cao mức độ hợp tác và cải thiện chất lượng tham gia của nạn nhân trong quá trình truy tố xét xử.

Mục đích của dự án này là xây dựng niềm tin giữa nạn nhân và kiểm sát viên, giảm thiểu khả năng nạn nhân từ chối không hợp tác trước khi xét xử và đưa ra lời khai kém tin cậy trong quá trình xét xử.

Do đây là một vị trí công việc chuyên môn, vai trò của Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng là cung cấp thông tin, hỗ trợ và chuyển tuyến nạn nhân – những người đã đồng ý tham gia vào quá trình tư pháp hình sự và sẽ tham gia vào quá trình này.


19

Cần lưu ý Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng không có vai trò lần tìm nạn nhân và thuyết phục họ tham gia vào việc cung cấp lời khai hoặc hứa hẹn liên quan đến việc họ tham gia vào việc truy tố xét xử tội phạm BBN.

Dự án này được thực hiện thí điểm năm 2015 tại hai văn phòng Phòng chống BBN ở Phi-líp-pin: Tổ công tác Kiểm sát viên thành phố Manila và Tổ công tác của Bộ Tư pháp. Mỗi địa bàn dự án được bố trí một Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân và nhân chứng và cấp trên của họ là các kiểm sát viên của Nhóm Công tác Phòng chống BBN tương ứng. Các điều phối viên này có bằng cấp về tâm lý học và/hoặc công tác xã hội. Dự án tuyển dụng một nam và một nữ Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng.

Sau khi tiến hành dự án, bên cạnh hai tổ công tác, AAPTIP giới thiệu dự án thí điểm và giải thích ý tưởng cũng như vai trò của các điều phối viên cho các đối tác có liên quan như cảnh sát, Trung tâm Điều hành của Hội đồng Liên ngành phòng chống BBN và cán bộ của cơ sở lưu trú, nhà tạm lánh. Các điều phối viên này được tập huấn về quản lý hồ sơ ca, phỏng vấn nạn nhân, ứng xử với nạn nhân là người khuyết tật, hỗ trợ nạn nhân là trẻ em và công tác giám sát, đánh giá.

AAPTIP cũng hướng dẫn và bồi dưỡng nghiệp vụ cho các điều phối viên trong suốt giai đoạn thí điểm, thảo luận các trường hợp cụ thể và xây dựng quy trình nếu thấy cần thiết.

Các cố vấn của AAPTIP cũng hướng dẫn thảo luận về các khuôn mẫu về giới của nạn nhân và đối tượng phạm tội, các hình thức phân biệt đối xử phổ biến có tác động đến quyền lợi của nạn nhân, các chiến lược thực tiễn để thực hiện cách tiếp cận mang tính ứng phó về giới và phân tích các yếu tố dễ bị tổn thương của nạn nhân là nam giới và người thuộc cộng đồng LGBTQI.

Các điều phối viên đóng vai trò cầu nối giữa nạn nhân-nhân chứng và kiểm sát viên, đảm bảo rằng nạn nhân-nhân chứng được thông báo về quyền lợi của họ, diễn biến về vụ việc cũng như ngày tháng ra tòa. Bên cạnh đó, các điều phối viên hỗ trợ nạn nhân làm hồ sơ để tiếp nhận dịch vụ do chính phủ và các tổ chức phi chính phủ cung cấp trong đó có bồi thường; lợi ích của chương trình bảo vệ nhân chứng, các chương trình tái hòa nhập và phục hồi, các chương trình cải thiện sinh kế; tiếp nhận dịch vụ y tế và cơ sở lưu trú, nhà tạm lánh; và các dịch vụ hỗ trợ như cấp giấy khai sinh và giấy chứng tử.

Các điều phối viên cũng tạo điều kiện thuận lợi cho công tác điều phối giữa kiểm sát viên, các tổ chức phi chính phủ, các cơ quan phúc lợi và thực thi pháp luật để đảm bảo rằng nạn nhân BBN nhận được các hỗ trợ phù hợp. Các bên liên quan đều đóng vai trò nhất định trong công tác hỗ trợ nạn nhân. Ví dụ Trung tâm Điều hành của Hội đồng Liên ngành phòng chống BBN đưa nạn nhân đến cơ sở lưu trú, nhà tạm lánh sau khi được giải cứu, nhân viên công tác xã hội xác nhận nạn nhân đã sẵn sàng ra tòa, kiểm sát viên mới tiếp xúc với nạn nhân để chuẩn bị cho việc ra tòa và xét xử và các điều phối viên thường xuyên thông tin liên lạc với các bên liên quan và nạn nhân để khuyến khích cũng như cập nhật về diễn biến vụ án cho họ. Theo tài liệu đánh giá dự án thí điểm, tất cả các kiểm sát viên tham gia vào dự án đều sử dụng dịch vụ mà điều phối viên cung cấp để hỗ trợ nạn nhân BBN. Sự hiện diện của các điều phối viên giúp cho công việc của kiểm sát viên tiến triển thuận lợi hơn, thông qua việc đảm bảo rằng nạn

20

20

nhân bố trí được thời gian tham dự phiên tòa, là đầu mối để nạn nhân có thể thông tin liên lạc dễ dàngvới kiểm sát viên, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác chuẩn bị tinh thần cho nạn nhân-nhân chứng và liên hệ với các cơ quan hữu quan trong công tác hỗ trợ nạn nhân.

Kết quả

Dự án thí điểm Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân và nhân chứng bắt đầu hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng vào tháng 8 năm 2015 và tính đến cuối tháng 4 năm 2017, dự án đã hỗ trợ 112 nạn nhân BBN vì mục đích bóc lột tình dục và nạn nhân của bóc lột tình dục qua mạng, bao gồm 105 nạn nhân nữ và 7 nạn nhân nam, trong đó có 73 trẻ em. Tất cả nạn nhân là nam đều là trẻ em. Vào thời điểm bàn giao dự án, trong số 112 nạn nhân được hỗ trợ, các vụ việc liên quan đến 75 nạn nhân đang được xét xử, các vụ việc liên quan đến 6 nạn nhân đã được chuyển đến các kiểm sát viên để nghiên cứu hồ sơ, các vụ việc liên quan đến 23 nạn nhân đang ở trong giai đoạn tiền xét xử và 4 vụ việc liên quan đến 8 nạn nhân đã được xét xử, kết quả là đã kết án hoặc nhận tội. Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng đã tiếp cận được 70 nạn nhân ở cơ sở lưu trú, nhà tạm lánh và 31 nạn nhân ở cộng đồng.

Cách tiếp cận mang tính nhạy cảm về tuổi và giới và được cá nhân hóa mà Dự án thí điểm Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng áp dụng trong khi tương tác với nạn nhân tỏ ra rất hiệu quả trong việc xây dựng mối quan hệ mang tính tin cậy đôi bên và đảm bảo tính hợp tác trong quá trình truy tố xét xử tội phạm buôn bán người. Cách tiếp cận nhóm mà kiểm sát viên, nhân viên công tác xã hội, Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng, Trung tâm Điều hành của Hội đồng Liên ngành phòng chống BBN áp dụng đã giới thiệu gói dịch vụ hỗ trợ nạn nhân toàn diện hơn. Sau khi dự án thí điểm được thực hiện, Hội đồng Liên ngành phòng chống BBN đã tuyển dụng một Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân- nhân chứng vào làm việc.

Thách thức

Trong quá trình thực hiện thí điểm dự án, một số thách thức cản trở thành công đã được xác định. Những thách thức này bao gồm những hạn chế trong quản lý và giám sát Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng, cách hiểu về vai trò của họ khác nhau cũng như không chắc chắn về tính bền vững tài chính lâu dài của dự án. Những hạn chế trong quản lý và giám sát Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng và cách hiểu về vai trò của họ khác nhau đã được giải quyết thông qua tập huấn về giám sát cho

Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng và quản lý của các Điều phối viên, bao gồm việc sử dụng các công cụ giám sát và đánh giá để xác định các vấn đề ưu tiên và mục tiêu. Đồng thời, bản Điều khoản tham chiếu mô tả công việc của Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng và cán bộ quản lý của họ được điều chỉnh đã giúp làm rõ ràng hơn về vai trò và trách nhiệm của họ. Việc tiếp tục cung cấp ngân sách cho dự án thí điểm sẽ đảm bảo tính bền vững tài chính của chương trình.

Dự án Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng cũng được thực hiện thí điểm ở Cam-pu-chia nhưng không đạt được thành công tương tự. Việc cán bộ tòa án không


21

rõ ràng ngay từ đầu về vai trò và mục đích của Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng dẫn đến việc ít trường hợp được kiểm sát viên chuyển tuyến và Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng không nhận được nhiều hỗ trợ và hướng dẫn. Khoảng 50% kinh phí được chi trả cho các hoạt động tham vấn và nâng cao nhận thức không được lên kế hoạch từ trước và sau 24 tháng thực hiện, dự án đã bội chi ngân sách được phân bổ.

Mặc dù khởi động chậm, Dự án Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng tại Cam-pu-chia đã giúp đỡ được 33 nạn nhân. Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng liên hệ và tham vấn cho nạn nhân-nhân chứng để họ tham gia vào quá trình truy tố xét xử vụ việc liên quan đến mình, chuyển tuyến đến luật sự, hỗ trợ kinh phí để nạn nhân tham dự các cuộc họp và điều phối với cán bộ tòa án.

Các Dự án Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng sau này cần được lập kế hoạch một cách tỉ mỉ và thực hiện trong bối cảnh phù hợp. Ví dụ, chỉ trong trường hợp kiểm sát viên đóng vai trò nhất định trong việc chuẩn bị tâm lý cho nạn nhân-nhân chứng, có cơ chế bảo vệ cũng như bảo vệ quyền lợi của nạn nhân-nhân chứng và nạn nhân-nhân chứng thể hiện thiện chí trong việc đưa ra lời khai về tội phạm BBN. Thêm vào đó, các khóa tập huấn nền tảng và có sự thống nhất giữa các bên liên quan về vai trò và mục đích của Điều phối viên hỗ trợ nạn nhân-nhân chứng là một yếu tố cần thiết trước khi bắt đầu thực hiện chương trình thí điểm.

22

22


23

3. Văn hóa tổ chức

Bản dạng giới của một người sẽ đi theo người đó đến công sở và có khả năng hình thành văn hóa của một tổ chức. Bản dạng giới của chúng ta có thể ảnh hưởng đến vai trò và nhiệm vụ mà chúng ta thực hiện hoặc được giao, cách mà chúng ta tương tác với đồng nghiệp, quyết định được ai đưa ra và đưa ra như thế nào.

Trong một cơ quan tư pháp hình sự mà nam giới và phụ nữ không được đối xử bình đẳng, thành kiến và phân biệt đối xử không chủ đích có thể có môi trường để phát triển. Thông thường, các hình thức phân biệt đối xử tinh vi có thể xảy ra dưới các hình thức phân biệt đối xử giới tính, đùa cợt, trêu trọc và phân trách nhiệm và nhiệm vụ một cách đổ đồng và rập khuôn hàng ngày. Hình thức phân biệt đối xử này thỏa hiệp tính hiệu quả và hiệu suất của cơ quan trong việc thực hành và thúc đẩy công lý.

Một cơ quan tư pháp hình sự thúc đẩy bình đẳng giới giữa nam giới và phụ nữ, bao gồm cả cán bộ thuộc cộng đồng đồng tính, song tính và chuyển giới, dễ có khả năng thu hút nguồn nhân lực đa dạng đại diện cho xã hội rộng lớn hơn, mang tính minh bạch cao hơn và dễ được xã hội nhìn nhận là một cơ quan có trách nhiệm và đáng tin cậy. Từ góc độ này, nạn nhân các tội phạm dựa trên cơ sở giới như buôn bán người, sẽ có xu hướng muốn trình báo và tố cáo, cảm thấy an toàn hơn vì tin báo tố cáo của họ sẽ được lắng nghe và điều tra, mà không bị đe dọa do phân biệt đối xử hoặc bạo lực.

Thúc đẩy các cách tiếp cận để gỡ bỏ rào cản về giới thông qua văn hóa tổ chức bao gồm thúc đẩy nguyên tắc không khoan nhượng đối với vấn đề phân biệt đối xử nơi làm việc và một nền văn hóa làm việc nhạy cảm hơn về giới. Thúc đẩy nguyên tắc không khoan nhượng đối với vấn đề phân biệt đối xử có thể được thực hiện thông qua các chính sách và thực hành nội bộ, nhưng cũng có thể đạt được thông qua các sáng kiến nhắm đến thái độ, nhận thức và hành vi, ví dụ như các cuộc chuyện trò nơi công sở, có những người đi đầu trong phong trào bình đẳng giới – đặc biệt những người giữ vị trí lãnh đạo, xây dựng và thực hiện bộ quy tắc ứng xử về giới và các sáng kiến tuyên truyền và tiếp cận cộng đồng nhằm tăng cường hoạt động của hệ thống tư pháp hình sự và cán bộ chuyên môn làm việc trong hệ thống tư pháp hình sự.

Các cơ quan tư pháp hình sự có thể thúc đẩy văn hóa nơi làm việc đáp ứng các nhu cầu về giới thông qua thiết lập các hiệp hội và mạng lưới tại nơi làm việc dành cho phụ nữ và nhân viên thuộc cộng đồng đồng tính, song tính và chuyển giới, trao giải thưởng ghi nhận công lao nơi làm việc hoặc thông qua cải cách cơ sở vật chất quy mô nhỏ như xây dựng nhà vệ sinh riêng thể hiện sự tôn trọng tính riêng tư và an toàn của nhân viên nữ và nạn nhân nữ trong cơ quan của mình.

Các hình thức truyền thông xã hội và thông tin liên lạc trực tuyến có thể giúp cho các nhóm thiểu số hợp tác với cơ quan tư pháp hình sự nắm bắt thông tin nhanh gọn và được đồng nghiệp của các cơ quan này hỗ trợ. Truyền thông xã hội cũng có thể được sử dụng để nêu bật những vấn đề phân biệt đối xử đang tồn tại thông qua các chiến dịch truyền thông vận động trong đó có nêu rõ sự tồn tại của các vấn đề phân biệt đối xử dựa trên giới trong một tổ chức thông qua cách thức ẩn danh và không đối đầu.

24

24

Các hình thức thông tin liên lạc trực tuyến và truyền thông xã hội cũng tạo ra cơ hội hiệu quả và dễ tiếp cận cho các cơ quan tư pháp hình sự trong việc thúc đẩy công tác và uy tín của họ đến cộng đồng nói chung. Việc xuất hiện tích cực trên truyền thông xã hội là một yếu tố quan trọng để xây dựng uy tín tích cực, đặc biệt đối với lực lượng thực thi pháp luật. Bên cạnh truyền thông xã hội, tiếp cận cộng đồng giúp củng cố tinh thần cộng đồng trong công tác của lực lượng thực thi pháp luật.

Giải quyết các khuôn mẫu và thái độ tiêu cực về giới cũng như chuyển hóa văn hóa tổ chức cần có thời gian, dựa vào khả năng lãnh đạo tài tình trong tổ chức và thậm chí áp lực từ bên ngoài để kiến tạo đổi thay. Điều quan trọng là thay đổi của tổ chức cần có cam kết của tất cả cán bộ công nhân viên trong việc đầu tư nỗ lực để tạo ra sự thay đổi. Thay đổi của tổ chức có thể gây gián đoạn hiện trạng của tổ chức đó, và vì thế các sáng kiến có thể gặp phải sự phản kháng là việc không quá ngạc nhiên. Khi thay đổi của tổ chức được truyền đạt một cách hiệu quả và được thực hiện có sự tham gia giúp cán bộ nhân viên có thể chủ động tham gia quyết định và thực hiện thì những thay đổi này sẽ có nhiều khả năng tồn tại lâu dài và bền vững.

Bộ Quy tắc ứng xử về giới – My-an-ma và Cam-pu-chia Rào cản giới

Cán bộ chiến sĩ của các đơn vị chuyên trách phòng chống BBN của My-an-ma và Cam-pu-chia đa phần là nam giới. Tại My-an-ma, cảnh sát nữ chiếm 9% tổng quân số toàn lực lượng trong khi con số này cũng tương tự là 10% ở Cam-pu-chia. Cảnh sát nữ thông thường thực hiện các nhiệm vụ hành chính, bao gồm tạp vụ và một số thậm chí còn từ chối nhận ca đêm và bắt giữ nghi phạm là nam giới. Các chuẩn mực xã hội về giới cho phép công việc của cảnh sát được phân bổ dựa trên các khuôn mẫu giới lạc hậu cản trở sự tham gia tích cực và phát huy đầy đủ tiềm năng của cảnh sát nữ.

Trong môi trường này, nữ cảnh sát thường không được nhìn nhận một cách bình đẳng với các đồng nghiệp là nam giới, có thể dẫn đến sự thiếu tôn trọng và lực lượng cảnh sát hoạt động mà không phát huy hết được tiềm năng. Tồi tệ hơn, môi trường này có thể dẫn đến phân biệt đối xử và quấy rối tình dục.

Bên cạnh đó, đại đa số các vụ án BBN được báo cáo tới cảnh sát ở Cam-pu-chia và My-an-ma đều liên quan đến nữ nạn nhân bị bóc lột vì mục đích tình dục. Trên 90% vụ việc do cảnh sát nữ ở Cam-pu-chia thụ lý là các vụ án về hiếp dâm. Việc trình báo tố cáo ở đồn cảnh sát nơi đa số cảnh sát là nam giới và không có nhà vệ sinh riêng đảm bảo tính riêng tư có thể là rào cản đối với nạn nhân BBN và họ có thể chọn cách giữ im lặng.

Mô tả cách tiếp cận

Thay đổi văn hóa tổ chức trong lực lượng cảnh sát cần bắt đầu từ cán bộ và chiến sĩ nam và nữ làm việc trong lực lượng. Để thúc đẩy thay đổi của tổ chức, AAPTIP tổ chức hai hội thảo quốc gia với lực lượng cảnh sát, qua đó AAPTIP chia sẻ các kinh nghiệm quốc tế về việc bộ Quy tắc ứng xử về giới có thể đóng góp để cải thiện tính chuyên nghiệp trong lực lượng cảnh sát trên toàn thế giới, và việc bộ Quy tắc ứng xử này thường là bước khởi đầu để nêu lên các vấn đề nhạy cảm như quấy rối tình dục.


25

Để đảm bảo bộ Quy tắc ứng xử về giới giải quyết được các rào cản giới trên thực tế

mà các cơ quan tư pháp hình sự phải đối mặt, một loạt các cuộc tham vấn về môi

trường làm việc đã được tổ chức.

Tại Cam-pu-chia và My-an-ma, AAPTIP tổ chức ba cuộc tham vấn về môi trường làm việc. Trong các cuộc tham vấn, tham dự viên được thông báo về mục tiêu của bộ Quy tắc ứng xử về giới và được cung cấp mẫu để họ có thể tự xây dựng bộ Quy tắc cho mình.

Các cuộc tham vấn tỏ ra rất hữu ích để bắt đầu thảo luận về các vấn đề chính về giới

ở nơi làm việc. Hội thảo thúc đẩy trao đổi tương tác giữa đồng nghiệp về việc phân

chia vai trò và trách nhiệm của lực lượng và nạn nhân được xử lý như thế nào.

Tại My-an-ma, dự thảo bộ Quy tắc ứng xử về giới được xây dựng trước thềm Hội thảo về Rào cản Giới ASEAN vào tháng 6 năm 2017. Tham dự viên bao gồm cả đồng nghiệp nam lớn tuổi và kinh nghiệm hơn, đi cùng đồng nghiệp nữ có cấp bậc cao và một nhóm nữ sĩ quan mới vào nghề. Tất cả tham dự viên được khuyến khích chia sẻ tầm nhìn của họ về thay đổi văn hóa tổ chức trong lực lượng cảnh sát. Dự thảo bộ Quy tắc ứng xử về giới được xây dựng bao gồm 7 ý tưởng chính và các hành động cần thiết để ứng phó với các thay đổi này.

Đảm bảo tất cả cán bộ chiến sĩ có đủ năng lực cần thiết để xử lý vụ án; Cho phép nạn nhân được chọn làm việc với sĩ quan cảnh sát có giới tính phù hợp

với nguyện vọng của mình trong số các cán bộ có kỹ năng phù hợp của đơn vị phụ trách xử lý vụ việc/vụ án;

Có quy trình hợp tác với tổ chức phi chính phủ nếu không có cán bộ nữ hoặc nữ cảnh sát vắng mặt;

Nâng cao nhận thức về giới và BBN tại cơ quan và tại cộng đồng; Chính sách không khoan nhượng đối với vấn đề quấy rối tình dục, bao gồm ngôn

ngữ không phù hợp, xúc phạm trong cán bộ chiến sĩ khi tiếp xúc với nạn nhân hoặc nghi phạm;

Đảm bảo an ninh và bảo vệ cho tất cả cán bộ chiến sĩ (cả nam giới và phụ nữ) tại nơi làm việc và trong quá trình điều tra; và

Tôn trọng và đảm bảo quyền và an toàn của nạn nhân thuộc cộng đồng đồng tính, song tính và chuyển giới.

Tại Hội thảo về Rào cản Giới ASEAN, người đi đầu phong trào về bình đẳng giới - Đại tá Omma Rangmi đã cam kết hoàn thiện bộ Quy tắc ứng xử về giới và thực hiện trong lực lượng phòng chống BBN.

Tại Cam-pu-chia bộ Quy tắc ứng xử về giới đầu tiên được Đơn vị Phòng chống BBN tại Xiêm Riệp, sau đó được Nhóm Hành động Lồng ghép Giới triển khai trên toàn quốc. Bộ Quy tắc ứng xử về giới của Cam-pu-chia được xây dựng quanh việc thúc đẩy tính chuyên nghiệp và tính đáp ứng của các đơn vị phòng chống BBN trong công tác ngăn chặn các vụ án BBN .

26

26

Bộ Quy tắc ứng xử này liệt kê các hành vi mà toàn bộ lực lượng cảnh sát cần thực hiện:

Khuyến khích và tạo cơ hội bình đẳng cho nữ cán bộ chiến sĩ để tăng cường năng lực, bổ nhiệm và thăng bậc;

Ưu tiên nhu cầu của nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của BBN;

Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với giới tính và tuổi tác.

Bộ Quy tắc ứng xử này cũng khuyến nghị việc xây dựng nhà vệ sinh dành riêng cho nam và nữ và cơ chế báo cáo, tố giác tại mỗi đồn cảnh sát.

Bên cạnh các hành vi được khuyến khích, bộ Quy tắc ứng xử về giới cũng nêu bật ba hành vi của cảnh sát không được khoan nhượng:

Tất cả hành động hoặc lời nói có ẩn ý không tôn trọng bình đẳng giới với cán bộ chiến sĩ khác trong lực lượng;

Phân biệt đối xử về giới có tác động đến quyền lợi của nạn nhân, nhân chứng, nghi can và công chúng nói chung;

Chia sẻ tài liệu hoặc hình ảnh tình dục với người không có thẩm quyền.

Sau khi bộ Quy tắc ứng xử về giới của Cam-pu-chia được thông qua, AAPTIP tổ chức hội thảo thiết kế cơ chế báo cáo và giải trình để theo dõi việc thực hiện bộ Quy tắc. Nhóm Hành động Lồng ghép Giới theo dõi mức độ tuân thủ Bộ Quy tắc ứng xử và cảnh sát các tỉnh phải báo cáo việc thực hiện theo quý. Báo cáo việc thực hiện bộ Quy tắc ứng xử về giới được lồng ghép vào cơ chế báo cáo hàng quý hiện hành để giảm thiểu số lượng báo cáo và lồng ghép thực tiễn.

Kết quả

Bộ Quy tắc ứng xử về giới ngắn gọn; tuy nhiên đã tóm tắt chi tiết các cuộc thảo luận tại nơi làm việc về các vấn đề chính liên quan đến giới, bao gồm quấy rối tình dục nơi công sở, các vấn đề an toàn và an ninh; quyền và hỗ trợ nạn nhân và phân công vai trò và trách nhiệm. Bộ Quy tắc cũng được xây dựng với ý kiến đóng góp của cán bộ chiến sĩ dưới hình thức cùng tham gia. Bộ Quy tắc đã giúp làm rõ nhiều ý kiến và hiểu biết về giới cho nhiều cán bộ chiến sĩ, đặc biệt nam giới, và tái khẳng định nhiệm vụ của tất cả mọi người.

Tại Cam-pu-chia bộ Quy tắc ứng xử về giới đã triển khai tới các đơn vị chuyên trách phòng chống BBN toàn quốc và được Tổng Thanh tra cảnh sát phê duyệt và đã thiết lập cơ chế báo cáo và giải trình.

Hình 6 Cam-pu-chia đã triển khai bộQuy tắc ứng xử về giới trên toàn 25 tỉnh


27

Bộ Quy tắc ứng xử về giới đã được in ấn dưới định dạng áp phích và treo ở tất cả các đơn vị phòng chống BBN trên toàn quốc. Bộ Quy tắc ứng xử đưa ra thông điệp cho cán bộ chiến sĩ và nạn nhân rằng cảnh sát sẽ tác nghiệp một cách chuyên nghiệp và đáp ứng về giới.

Thách thức

Thách thức lớn nhất khi xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử về giới với cảnh sát là làm thế nào để truyền tải ý tưởng mà không thay thế hoặc xung đột với quy định đạo đức nghề nghiệp của công chức mà tất cả cảnh sát đã ký kết khi bắt đầu nhận nhiệm vụ. Điều quan trọng là cần truyền tải tính cần thiết phải nhấn mạnh mối liên hệ giữa giới, BBN và công việc của cảnh sát. Việc cảnh sát tự đưa ra các thuật ngữ và tiêu đề cho Bộ Quy tắc ứng xử về giới theo cách riêng của họ cũng là một việc làm quan trọng.

Một thách thức chính nữa là phát hiện những sĩ quan cao cấp là nam giới để tuyên truyền vận động thay đổi văn hóa tổ chức.

Bên cạnh đó Bộ Quy tắc ứng xử về giới hiện nay mới chỉ phù hợp với các vụ án BBN. Tại Cam-pu-chia, Bộ Quy tắc ứng xử về giới được treo tại văn phòng của các đơn vị Phòng chống BBN và Bảo vệ người chưa thành niên. Ở My-an-ma, Bộ Quy tắc ứng xử về giới chỉ áp dụng cho các Đơn vị Phòng chống BBN và lực lượng của họ, vì thế không được áp dụng cho các đồn cảnh sát nói chung.

Quá trình xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử về giới rất nhạy cảm. Các buổi thảo luận về quấy rối tình dục hoặc tác nghiệp của cảnh sát có thể dẫn đến việc tham dự viên tiết lộ những trải nghiệm đau thương của mình. Điều quan trọng là phải đảm bảo các tham dự viên được cung cấp thông tin về các cơ chế tố cáo hiện có trong ngành cảnh sát và thông tin về các dịch vụ hỗ trợ có thể giúp đỡ họ.

Nắm bắt được rủi ro này, AAPTIP xây dựng và phát hành “Tài liệu hướng dẫn” cho tất cả nhân viên làm công tác phát triển của mình về cách thức xử lý nếu có ai đó tiết lộ về những vấn đề như thế trong khi thực hiện các hoạt động.

28

28


29

4. Bồi dưỡng năng lực

Một rào cản chính về giới mà các cơ quan tư pháp hình sự xử lý các vụ án BBN gặp phải chính là việc thiếu cán bộ tư pháp hình sự nam và nữ có năng lực chuyên môn và kinh nghiệm để xử lý các vụ án BBN khác nhau như BBN vì mục đích bóc lột lao động, bóc lột tình dục, vì mục đích hôn nhân và BBN sử dụng công nghệ cao. Nghiên cứu do AAPTIP tiến hành cho thấy nhân tố giới của cán bộ cảnh sát và của nạn nhân có thể ảnh hưởng lớn đến cách thức họ tương tác và tác động tới mức độ sẵn sàng hợp tác của nạn nhân.

Tuy nhiên không phải lúc nào nạn nhân nữ cũng muốn làm việc với cảnh sát hoặc kiểm sát viên nữ. Ở Phi-líp-pin, nạn nhân nữ thấy các điều tra viên nữ có nhiều định kiến hơn điều tra viên là nam giới.5 Khi xã hội thay đổi, điều quan trọng là cần vượt qua các vai trò giới mang tính khuôn mẫu đối với cán bộ tư pháp hình sự nam và nữ và trang bị cho cả hai giới làm việc trong lĩnh vực tư pháp hình sự các kỹ năng cứng và kỹ năng mềm cần thiết để họ có thể xử lý vụ việc/vụ án hiệu quả hơn. Đối với cán bộ tư pháp hình sự là nữ, điều này có thể là tập huấn trong các lĩnh vực như nghiệp vụ tác chiến của cảnh sát, đối với cán bộ nam có thể là tập huấn bắt buộc về giới, kỹ năng phỏng vấn nạn nhân mang tính nhạy cảm giới và thậm chí là tập huấn về kiểm soát tổn thương và tự chăm sóc để hỗ trợ họ trong việc kiểm soát các áp lực công việc.

Bồi dưỡng năng lực trong một thế giới đang thay đổi cần được tiếp cận với một loạt các cách tiếp cận và hình thức khác nhau. Huấn luyện hướng dẫn và cố vấn những nhà lãnh đạo trong tương lai trong lực lượng thực thi pháp luật có thể thúc đẩy phát triển cán bộ thực thi pháp luật nữ, những người muốn phát triển sự nghiệp nhưng không biết cần phải làm gì. Chương trình huấn luyện hướng dẫn và cố vấn đã giúp xác định những rào cản cản trở sự nghiệp và phát huy thế mạnh của cán bộ thực thi pháp luật nữ. Huấn luyện hướng dẫn lãnh đạo nam trong việc quản lý cán bộ của họ một cách công bằng và không phân biệt đối xử sẽ thúc đẩy tính chuyên nghiệp, minh bạch và trách nhiệm, phá vỡ các khuôn mẫu về giới và mở rộng cơ hội cho cán bộ nữ.

Các hình thức bồi dưỡng năng lực khác nhau bao gồm bồi dưỡng năng lực trực tuyến, ví dụ như các ứng dụng và khóa tập huấn tự hướng dẫn. Các hình thức tập huấn này có thể có hiệu quả cao về chi phí và tạo cơ hội tập huấn phát triển chuyên môn cho nhiều cán bộ hơn vào các khung thời gian linh hoạt mà không phải nghỉ làm để đi học.

5 Quỹ Châu Á (2015) Nghiên cứu về Các yếu tố Kinh tế chính trị liên quan đến Ứng phó Tư pháp hình sự trong Công tác phòng chống BBN. Nghiên cứu về Các yếu tố Kinh tế chính trị của AAPTIP.

30

30

Huấn luyện, hướng dẫn nhóm – Phi-líp-pin, Cam-pu-chia, My-an-ma

Rào cản giới

Các cán bộ nữ ở Phi-líp-pin, Cam-pu-chia và My-an-ma thường được gọi để phỏng vấn hoặc hỗ trợ tâm lý cho nạn nhân. Những cán bộ này không có được các cơ hội phát triển kỹ năng như những đồng nghiệp là nam giới. Cảnh sát nữ và cấp trên của họ cho biết họ thiếu kỹ năng điều tra, kỹ năng lãnh đạo và nghiệp vụ tác chiến của cảnh sát.

Đồng thời, ngày càng có nhiều nạn nhân bị buôn bán vì mục đích bóc lột sức lao động, nạn nhân là nam giới và nạn nhân chuyển giới, đòi hỏi toàn lực lượng cảnh sát cần có các ứng phó hiệu quả bất kể giới tính của họ là gì, bao gồm việc chuyển đổi vai trò và trách nhiệm của cảnh sát nam và nữ. Các kỹ năng mềm như chăm sóc và hỗ trợ không còn là trách nhiệm riêng của cảnh sát nữ. Cảnh sát nam và nữ cần phối hợp với nhau – một mối quan hệ đối tác thực sự trong tất cả các bước điều tra.

Bất chấp sự chuyển dịch này, ngày nay, cảnh sát nữ vẫn chưa được xã hội chấp nhận là cảnh sát “thực sự”. Khi cảnh sát nữ cố gắng thực hiện vai trò giống như cảnh sát nam, họ thường bị chỉ trích là vượt qua ranh giới của “vai trò giới” phù hợp với họ. Thời gian trôi qua, xung đột này sẽ có tác động đến cảnh sát nữ - họ có thể bỏ việc, chậm tiến hơn trong công việc, bỏ qua các cơ hội hoặc có thể bị trêu chọc.

Mô tả cách tiếp cận Bên cạnh việc tập huấn các kỹ năng thông thường cho cảnh sát, AAPTIP tổ chức các khóa tập huấn cho cảnh sát nữ ở Cam-pu-chia và My-an-ma. Khóa tập huấn này tạo ra cơ hội cho cảnh sát nữ phát triển các kỹ năng như cảnh sát nam trong một môi trường học tập mà toàn bộ học viên là nữ. AAPTIP cũng thực hiện chương trình huấn luyện hướng dẫn cho cảnh sát nữ ở Phi-líp-pin và cố vấn cho đội ngũ lãnh đạo ở các đơn vị phòng chống BBN và cảnh sát nữ ở Cam-pu-chia và My-an-ma. Các cách tiếp cận bồi dưỡng năng lực mới này tiếp tục hỗ trợ cảnh sát trong công việc của họ và tiếp tục tìm tòi những đổi mới về việc điều tra được tiến hành như thế nào, bao gồm thay đổi việc giao trách nhiệm và vai trò cho cán bộ nam và cán bộ nữ.

Ở Cam-pu-chia và My-an-ma, người được huấn luyện hướng dẫn bao gồm một nhóm nòng cốt những học viên thể hiện năng lực tốt nhất được xác định trong các khóa tập huấn do AAPTIP tổ chức cho cán bộ nữ tham gia giải quyết các vụ án BBN. Tính đến nay, AAPTIP đã tổ chức 5 đợt huấn luyện hướng dẫn cho 22 cảnh sát nữ ở Cam-pu-chia và 4 đợt huấn luyện hướng dẫn cho 42 cảnh sát nữ ở My-an-ma. Các đợt huấn luyện hướng dẫn được các cố vấn tổ chức phối hợp với các chuyên gia trong nước (ít nhất một sĩ quan cảnh sát và một kiểm sát viên cao cấp).

Mỗi đợt huấn luyện hướng dẫn được xây dựng dựa trên các vấn đề mà tự cán bộ cảnh sát xác định và được tổ chức dưới các hình thức làm việc nhóm nhỏ, làm bài tập và thảo luận nhóm toàn thể. Không giống như các khóa tập huấn, tham dự viên xác định


31

các vấn đề cần thảo luận dự trên trải nghiệm và thách thức của cá nhân, và bằng cách này nội dung vẫn phù hợp và tập trung vào nhu cầu của cán bộ nữ. Phần mở đầu của đợt huấn luyện hướng dẫn được dành để cán bộ làm việc trong nhóm, để xác định các vấn đề họ mong muốn trao đổi, dựa trên khung pháp lý, các vấn đề kỹ thuật trong tác chiến và các vấn đề liên quan đến mối quan hệ công việc trong cơ quan.

Ở Phi-líp-pin, huấn luyện hướng dẫn và hướng dẫn đã được nhìn nhận là vấn đề quan trọng trong vai trò của sĩ quan cảnh sát cao cấp và là một bước hướng tới việc được thăng tiến. Năm 2016, AAPTIP bắt đầu phối hợp với Trường Quản lý Nghiệp vụ Điều tra và Phát hiện Tội phạm và Tổng Cục Điều tra và Phát hiện tội phạm để thử nghiệm chương trình huấn luyện hướng dẫn cho điều tra viên nữ xử lý các vụ án BBN làm việc tại Trung tâm Bảo vệ Phụ nữ và Trẻ em và Đội Điều tra Hình sự và phát hiện Tội phạm thuộc nhóm Chống tội phạm công nghệ cao.

Hình 7 Nữ cảnh sát ở My-an-ma tham gia tập huấn

Mục tiêu của chương trình huấn luyện hướng dẫn chuyên môn bao gồm: 1. Thúc đẩy phát triển chuyên môn cho cảnh sát nữ tại Trung tâm bảo vệ phụ nữ và

trẻ em để có thêm kỹ năng lãnh đạo cần thiết để mở rộng phát triển sự nghiệp trong công tác xử lý các vụ án BBN.

2. Truyền cảm hứng để mang lại động lực cá nhân cho cảnh sát nữ có chuyên môn xử lý vụ án BBN tiếp tục ở lại trong lực lượng cảnh sát và đóng vai trò tích cực.

3. Tăng cường tính hiệu quả của Trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em thông qua thúc đẩy và giới thiệu, đưa vào thực hành các nguyên tắc và thực hành bình đẳng giới.

32

32

Chương trình huấn luyện hướng dẫn nhằm tăng cường cơ hội và lộ trình để cảnh sát nữ phát triển thành lãnh đạo và giải quyết các khuôn mẫu về giới tồn tại dai dẳng là cảnh sát nam tích cực hơn cảnh sát nữ. Chương trình đang được ban lãnh đạo Trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật của cố vấn trong nước và quốc tế của AAPTIP.

Việc tham gia vào chương trình huấn luyện hướng dẫn hoàn toàn mang tính tự nguyện, tuy nhiên giờ đây đã trở thành cơ hội cho tất cả cán bộ mới được phân công về Trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em. Trọng tâm của chương trình là chuyển giao kiến thức, phát triển kỹ năng, xây dựng sự tự tin và khả năng lãnh đạo cho cán bộ nữ có từ 2 đến 5 năm kinh nghiệm.

Các hoạt động được hỗ trợ trong chương trình huấn luyện hướng dẫn bao gồm:

Hội thảo để xây dựng và thống nhất chính sách và quy trình huấn luyện hướng dẫn, vai trò và trách nhiệm, tuyển dụng, cam kết, điều phối chỉ huy và mục tiêu.

Tập huấn cho người huấn luyện hướng dẫn và người hướng dẫn để xác định vai trò và trách nhiệm và xây dựng kế hoạch hành động.

Các cuộc họp huấn luyện hướng dẫn thường xuyên (khoảng 5 cuộc họp mỗi năm). Các sự kiện kết nối mạng lưới như bữa sáng, buổi cung cấp thông tin hoặc bữa trưa. Các hội thảo kế tiếp để rà soát mục tiêu.

Kết quả

Tại Cam-pu-chia, báo cáo cho biết tham dự viên của chương trình tập huấn/ huấn luyện hướng dẫn cán bộ nữ đã được thăng tiến, trong đó 59% (44 cán bộ nữ) đã được thăng chức hoặc giao nhiệm vụ cao hơn kể từ tháng 1 năm 2017 so với tỷ lệ chỉ 5% cán bộ của các đơn vị phòng chống BBN được thăng tiến trước đó mà không được huấn luyện hướng dẫn.

Tại Phi-líp-pin, chương trình huấn luyện hướng dẫn đã tiếp cận được 34 cảnh sát (24 cảnh sát nữ và 10 cảnh sát nam) và hiện nay chương trình đã được thể chế hóa tại Trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em.


33

Thách thức

Tỷ lệ thuyên chuyển công tác cao là một vấn đề thường xuyên gặp phải đối với các hoạt động huấn luyện hướng dẫn và cố vấn do AAPTIP hỗ trợ. Chương trình huấn luyện hướng dẫn không thể tiếp tục mối quan hệ huấn luyện hướng dẫn ngay sau khi cán bộ thôi không còn làm việc ở Trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em.

Các đợt huấn luyện hướng dẫn cũng xác định năng lực yếu kém của một số cán bộ lãnh đạo là nam giới là một thách thức chính để thúc đẩy sự tiến bộ của nữ cảnh sát. Nữ cảnh sát có kỹ năng mới và động lực có thể bị cán bộ lãnh đạo là nam giới – những người thiếu kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp.

Hình 8 Tiến hành khám xét ở Cam-pu-chia

34

34


35

Tài liệu tham khảo

1.1.1.1. AAPTIP, Bảng kiểm: Những điều nên và không nên làm dành cho lực lượng thực thi pháp luật (tiếng Anh, tiếng Việt), tháng 1- 2018.

2.2.2.2. AAPTIP, Bảng kiểm: Những điều nên và không nên làm dành cho kiểm sát viên (tiếng Anh), tháng 1 - 2018.

3.3.3.3. AAPTIP, Bảng kiểm: Những điều nên và không nên làm dành cho Tòa án (tiếng Anh, tiếng Thái), tháng 1 - 2018.

4.4.4.4. AAPTIP, Các nhân tố thúc đẩy kết án thành công, tháng 11 - 2017. 5.5.5.5. AAPTIP, Báo cáo đánh giá dự án Điều phối viên hộ trợ nhân chứng là nạn nhân

tại Phi-líp-pin – Báo cáo cuối cùng, tháng 2 - 2017.

6.6.6.6. AAPTIP, Chiến lược thúc đẩy bình đẳng giới, tháng 2- 2015.

7.7.7.7. AAPTIP, Báo cáo kết thúc dự án Điều phối viên hộ trợ nhân chứng là nạn nhân tại Phi-líp-pin, The Phi-líp-pin, tháng 4 - 2017.

8.8.8.8. Công ước ASEAN về Phòng chống Buôn bán người đặc biệt Phụ nữ và Trẻ em (ACTIP), 2017.

9.9.9.9. Chính phủ Ốt-trây-lia, Tối đa hóa tác động của chúng tôi: Chiến lược quốc tế Phòng chống buôn bán người và nô lệ của Ốx-trây-li-a, 2015.

10.10.10.10. Annen Gallagher và Elaine Pearson, Tạm giữ nạn nhân buôn bán người tại cơ sở hỗ trợ nạn nhân: Phân tích pháp lý và chính sách, 2008.

11.11.11.11. ICF Quốc tế/AAPTIP, Trải nghiệm của nạn nhân buôn bán người với và trong hệ thông tư pháp hình sự - Báo cáo cuối cùng, 2016.

12.12.12.12. Nhóm điều phối liên ngành phòng chống buôn bán người (ICAT), Tham luận - Bồi thường hiệu quả cho nạn nhân buôn bán người, 2016.

13.13.13.13. IOM, Cẩm nang của IOM về hỗ trợ trực tiếp cho nạn nhân buôn bán người, 2007.

14.14.14.14. Viện Nexus, Cải thiện công tác xác định nạn nhân và tiếp cận hệ thống tư pháp hình sự trong các vụ án buôn bán người ở In-đô-nê-xia, In-đô-nê-xia, 2016 – 2018, phiên bản trực tuyến tại: https://nexusinstitute.net/past-projects/increasing-victim-identification-in-indonesia/

15.15.15.15. Cao ủy về Nhân quyền, Đề xuất các nguyên tắc và hướng dẫn về nhân quyền và buôn bán người, 2002.

16.16.16.16. Cao ủy về Nhân quyền, Các nguyên tắc và hướng dẫn căn bản về quyền được đền bù và bồi thường thiệt hại của nạn nhân chịu sự vi phạm trắng trợn pháp luật nhân quyền quốc tế và vi phạm nghiêm trọng pháp luật nhân đạo quốc tế, được nghị quyết 60/147 của Đại Hội Đồng thông qua ngày 16 tháng 12 - 2005

17.17.17.17. Văn phòng Theo dõi và Đấu tranh Buôn bán người, Báo cáo về tình hình buôn bán người 2017, Hồ sơ quốc gia.

36

36

18.18.18.18. Tiến trình Ba Li về Đưa người di cư trái phép, Buôn bán người và tội phạm xuyên quốc gia có liên quan, Hướng dẫn về chính sách xác định nạn nhân buôn bán người, 2015.

19.19.19.19. Tiến trình Ba Li về Đưa người di cư trái phép, Buôn bán người và tội phạm xuyên quốc gia có liên quan, Hướng dẫn về chính sách bảo vệ nạn nhân buôn bán người, 2015.

20.20.20.20. Cộng hòa Liên bang My-an-ma, Bộ Nội Vụ, Cơ quan trung ương Trấn áp tội phạm Buôn bán người, Chương trình hành động quốc gia Phòng chống buôn bán người năm năm lần thứ 3 (2017-2021)

21.21.21.21. Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Công ước loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), 1979.

22.22.22.22. Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Nghị định thư ngăn ngừa phòng chống trừng trị buôn bán người đặc biệt là phụ nữ trẻ em, bổ sung Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm xuyên quốc gia, 2000.

23.23.23.23. Cao ủy Nhân quyền của Liên hợp quốc, Nhân quyền và Buôn bán người, Bản tin số 36.

24.24.24.24. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trường Vệ Sinh và Bệnh dịch nhiệt đới Luân Đôn, Khuyến nghị về đạo đức nghề nghiệp và an toàn khi phỏng vấn phụ nữ bị buôn bán, 2003.

AAPTIP Inception Plan Narrative

37

oeyGl

thÚc ĐẨy bÌnh ĐẲng giỚi phÒng chỐng mua bÁn ngƯỜi · một trong những mục...

Documents