the case study of biomass energy by rubber wood at ranong...ผล ตเป นพล...

รายงานการวจย

เรอง กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

The Case Study of Biomass Energy by Rubber Wood at Ranong

โดย

พรพรรณา เลาประวตชย

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ป งบประมาณ 2561

2

บทคดยอ

ชอรายงานการวจย : กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

ชอผวจย : พรพรรณา เลาประวตชย

ปทท าการวจย : 2561

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ในปจจบนมการใชพลงงานเพมขนอยางตอเนอง พลงงานทมอยจงคอยๆหมดไป หลายๆประเทศทวโลก จงแสวงหาแหลงพลงงานทดแทนในรปแบบใหม เพอเปนหลกประกนความมนคงดานพลงงานในระยะยาว จากการศกษางานวจยกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง มวตถประสงคดงน (1.) เพอศกษารปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพาราและวสดเหลอใชทางการเกษตร (2.) เพอศกษาความเปนไปไดในการแปรรปเชอเพลงชวมวลทท าจากเศษไมยางพารา (3.) เพอประเมนศกยภาพดวยเศษไมยางพารา ผวจยใชรปแบบการวจยเชงคณภาพ และไดท าการสอบถามขอมลจากหวหนากระทรวงพลงงานจงหวดระนองและเจาหนาทบรษท ABC จ ากด ท าการศกษารวบรวมขอมลจากเอกสาร งานวจยทเกยวของ เวบไซด และท าการสมภาษณ

ผลการวจยผวจยไดท าการศกษาขอมลกระบวนการผลตพลงงานชวมวลอดแทงของบรษท ABC จ ากด ท าใหทราบรปแบบกระบวนการผลต ดงน

1.บรษทท าการซอเศษไมยางโดยกลมเกษตรกรขนสงเศษไมยางพารามาขายทบรษท และบรษทมบรการไปขนเศษไมยางพาราในพนทสราษฏรธานและระนอง

2.ส าหรบเศษไมทมขนาดใหญ ทางบรษทจะน าเขากระบวนการสบเพอท าเปนไมสบ เพอความสะดวกในการยอยใหมขนาดเลก

3. กระบวนการยอย (Crushing Process) ทางบรษทน าไมสบเขาเครองจกรเพอบดใหเปนขเลอย

4. กระบวนการผสม ( Mixing Process ) บรษทน าขเลอย และเศษไมยางขนาดเลกผสมวตถดบเปนเนอเดยวกน

5. กระบวนการลดความชน ( Drying Process ) เปนกระบวนการลดความชนในตวไมยาง ใหความมความชนทเหมาะสมกบกระบวนการอด

6. กระบวนการอด ( Pelleting Process) เมอน าขเลอยมาเขากระบวนการผสมท าใหเนอระเอยด กจะน าเขาสกระบวนการขนรปวตถดบใหเปนแทง ขนาดเสนผานศนยกลาง 6-10 มลลเมตร ความยาว 6-9 เซนตเมตร หรอตามความตองการของลกคา

7. กระบวนการระบายความรอน ( Cooling Process ) เปนกระบวนการระบายความรอนใหกบเชอเพลงชวมวลทขนรปเปนแทงแลว ใหเยนตวลง และคงรปของเชอเพลง เพอลดความชน(Moisture)

8. สนคาส าเรจรป ชวมวลอดแทง (Finish Product) เมอน าเขากระบวนอดไมเปนแทง ผานความรอนเพอปองกนความชนในตวไม จะไดเปนแทงไม ขนาด 6-9 เซนตเมตร

9. กระบวนการบรรจ (Packing Process) เปนกระบวนการบรรจในถงตามขนาด ตามความตองการของลกคา

3

10.กระบวนการสดทายเตรยมพรอมในการจดสงสนคาไปยงประเทศญปนและเกาหล ผานการขนสงทางเรอ

จากการศกษาวสดเหลอใชทางการเกษตร เศษไมยาง รากไม ตอไม ขเลอย จะถกขายในราคาถกหรอเผาทงโดยไมไดน ามาใชประโยชน ซงวสดเหลานสามารถน ามาใชในการผลตพลงงานชวมวลอดแทง ผลตเปนพลงงานไฟฟาชวมวล สรางผลผลตใหกบประเทศไดอยางมประสทธภาพ

ค าส าคญ พลงงานทดแทน พลงงานชวมวล ยางพารา กระบวนการผลต

4

Research Project: The Case Study of Biomass Energy by Rubber Wood at Ranong

Researcher: Ms. Pornpanna Laoprawatchai

Academic year: 2018

ABSTRACT

At present, the energy consumption is increasing continuously. Many countries around the world. It is seeking new sources of renewable energy. In order to secure long-term energy from a research the case study of biomass energy by rubber wood at Ranong The purpose is as follows: (1.) to study the production of biomass energy by rubber wood chips and agricultural waste (2). to study the possibility of processing biomass energy made from rubber wood chips (3.) to evaluate potential with rubber wood chips. Researchers using qualitative research and ask the head of the Energy Ministry at Ranong and ABC Co., officials of Surat Thani province. The data were taken from document and related website and also collected from actual structural interviews.

Research results have studied the data production process biomass energy of ABC Company as follows:

1. A company purchased scrap wood by rubber farmers transport rubber wood chips sales at company and provide services to take rubber wood chips in the area of Surat Thani and Ranong.

2. The large lumber has to hash process, there is a small for crushing convenience.

3. Crushing Process the company hack into the machines to grind it into dust.

4. Mixing Process, use sawdust and scrap lumber mixing together.

5. Drying Process reducing the moisture content in wood, rubber samples gives a proper humidity to the compression process.

6. Compression Pelleting Process on the sawdust in the mixing process, making the meat of it is introduced into the raw materials, forming processes is. Small diameter 6-10 mm length 6-9 cm or according to customer's requirement.

7. Cooling process is the process of cooling rubber wood chip to reduce moisture.

8. The finished product to prevent moisture in wood, company will get a stick in size 6-9 cm.

9. Packing Process is the process of packaging in bags the size according to customer requirements.

5

10. Shipping company transport finished product to Japan and Korea through maritime transport.

From research of agricultural waste, wood, rubber, scrap wood, roots. Stubby sawdust will be sold on the cheap, or burn them without the use of these materials can be used in the production of biomass energy. Biomass power is energy production. Generate output to effectively.

keyword : renewable energy , biomass energy, rubber ,production

.

.

6

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยเรองกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง เนองจากบคคลหลายทานไดกรณาชวยเหลอใหขอมลขอเสนอแนะ ค าปรกษาแนะน า ความคดเหน และก าลงใจ

ผเขยนขอกราบขอบพระคณ ทานอธการบด ทานคณบดวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน ทานผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทมอบความไววางใจ ใหทนสนบสนนงานวจย และไดใหค าชแนะและตรวจสอบรายงานการวจยทกขนตอนและขอกราบขอบพระคณกระทรวงพลงงานและบรษททชวยตรวจสอบและใหขอมลส าเรจไดตามวตถประสงค

ขอขอบคณเจาหนาทบรษท ทไดใหความชวยเหลอประสานงานการตดตอเปนอยางดดวยอธยาศยไมตรทอบอนเปนกนเอง

ทายสดน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และขอขอบคณพและนองทไดชวยสงเสรมสนบสนนกระตนเตอน และเปนก าลงใจตลอดมาใหผเขยนจดท ารายงานการวจยจนส าเรจไดดวยด


28 กรกฎาคม 2561

7

ค าน า

รายงานผลการวจย เรอง กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง จดท าขนเพอสอดคลองตอวตถประสงคของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซงมนโยบายสงเสรมและสนบสนนดานการวจย การสรางองคความรจากการวจย ตลอดจนสงเสรมใหนกวจยเผยแพรผลงานวจยทงในระดบชาตและนานาชาต ผวจยไดศกษาขอมลการน าไมยางพารามาผลตเปนพลงงานชวมวลอดแทง เพอเปนแนวทางในการใชทรพยากรทมอยของจงหวดระนองใหเกดประโยชนยงขน

คณะผวจยโครงการใครขอขอบพระคณ กระทรวงพลงงานและบรษทผลตชวมวลอดแทง ทไดชวยใหค าชแนะ อนเคราะหขอมล และชวยในการประสานงาน ท าใหการวจยเปนไปอยางราบรน

ผวจยหวงเปนอยางยงวา รายงานผลการวจยฉบบนจะเปนประโยชนตอชมชนและผทสนใจพฒนาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารา สามารถน าความรความเขาใจทไดรบรไปใชในสถานประกอบการไดอยางมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด


ผวจย

8

สารบญ

หนา

บทคดยอ (2-3)

ABSTRACT (4-5)

กตตกรรมประกาศ (6)

ค าน า (7)

สารบญ (8-10)

สารบญตาราง (11)

สารบญภาพ (12-14)

บทท1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1-3

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย 3

1.3 ขอบเขตของงานวจย 3-4

1.4 นยามศพท 4-5

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5

บทท2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 6

2.1 แหลงก าเนดพลงงานชวมวล 6

2.2 พลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 6-7

2.3 ภาคเกษตร ไมยางพาราเปนไมเศรษฐกจ 7-10

2.4 พนทปลกยาง 11

2.5 พลงงานชวมวล 11-15

2.6 กระบวนการแปรรปชวมวลไปเปนพลงงานรปแบบตาง ๆ 15-16

9

สารบญ (ตอ)

หนา

2.7 วธการอดแทงเชอเพลง 16-17

2.8 เครองอดแทงเชอเพลง 17-19

2.9 เทคโนโลยพลงงานชวมวล 19-20

2.10 งานวจย 20-23

บทท3 วธด าเนนการวจย 24

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 24

3.2 ขนตอนการด าเนนการวจย 24

3.3 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 25

3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล 25

3.5 ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย 25-26

บทท4 ผลการศกษาและวเคราะหขอมล 27

4.1 ศกษาภาพรวมและขอมลเบองตนของบรษทและผลการสมภาษณ 27-31

4.2 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 1 : เพอศกษารปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทง 32-44

จากเศษไมยางพาราวสดและเหลอใชทางการเกษตร

4.3 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 2 : เพอศกษาความเปนไปไดในการแปรรปเชอเพลง 44-48 ชวมวลทท าจากเศษไมยางพารา 4.4 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 3 : เพอประเมนศกยภาพชวมวลสงเสรมการลงทน 48-53

ดานพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารา

บทท5 สรปผลการวจย 54

5.1 สรปผลการศกษา 54-55

5.2 ขอจ ากดในงานวจยครงน 55

10

สารบญ (ตอ)

หนา

5.3 ขอเสนอแนะงานวจยครงน 55

5.4 ขอเสนอแนะงานวจยในครงตอไป 55

บรรณานกรม 56-57

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก 59-61

ภาคผนวก ข 62-66

ประวตผท ารายงานการวจย 67

11

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1.1 แสดงปรมาณศกยภาพชวมวลของประเทศไทย 2

2.1 ส านกงานเกษตรจงหวดระนอง (ป 2560) 11

4.1 ศนยขอมล & ขาวสบสวนเพอสทธพลเมอง, tcijthai.com 33

4.2 ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ 34

4.3 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงาน 35

4.4 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน โดยเปนขอมลของปการเพาะ 44

ปลกป 2556

4.5 โครงการแนวทางการสงเสรมมาตรฐานเชอเพลงชวมวลแปรรปในภาคอตสาหกรรม 45

รศ.ดร.บษบา พฤกษาพนธรตน ดร.บญรอด สจจกลนกจ และคณะ

4.6 ฐานขอมลศกยภาพชวมวลในประเทศไทยประจ าปเพาะปลก พ.ศ.2556, 47

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

4.7 โครงการแนวทางการสงเสรมมาตรฐานเชอเพลงชวมวลแปรรปในภาค 48

อตสาหกรรม รศ.ดร.บษบา พฤกษาพนธรตน ดร.บญรอด สจจกลนกจ และคณะ

4.8 www.thaienergydata.in.th 48

12

สารบญภาพ

ภาพท หนาท

2.1 ไรออย Source: THAI WATER SYSTEM (2015) 12

2.2 ซากไมทเหลอหลงไฟปา by ALAMY, Source: The Telegraph (2015) 12

2.3 เสนใยปาลมและกาบมะพราว )Source: นายสรเชษฐ ยานวาร 13

2.4 เศษไมและกงไมจากปาและไมจากอสาหกรรมแปรรปไม 13

2.5 มลไก Source : Sompong (2015) 14

2.6 ขยะชมชน (Municipal Solid Waste) Source: หนงสอพมพไทยเสร (2015) 14

2.7 เครองอดแทง 17





4.1 ขเลอย 27

4.2 แผนไม 27

4.3 ทอนไม 27

4.4 Raw material 28

4.5 product 28

4.6 พลงงานชวมวล กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหง 29

ประเทศไทย

4.7 พลงงานชวมวล กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหง 30

ประเทศไทย

13

สารบญภาพ(ตอ)


4.8 กระทรวงพลงงาน 30

4.9 ดร.ทวารฐ สตะบตร รองอธบด กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษ 31

พลงงานและสวนเศรษฐกจรายสาขาศนยวจยเศรษฐกจ ธรกจและเศรษฐกจฐานราก

4.10 พลงงานกาซชวภาพ 31

4.11 พนทเพาะปลกยาง 32

4.12 กระบวนการผลต 35

4.13 เครองสบยอย 35

4.14 เครองอบแหง 36

4.15 กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 36

พชย ถนสนตสข







4.19 กระบวนการผลตของบรษท ABC จ ากด 39

4.20 ไมยางพารา 40

4.21 กองไมสบ 40

4.22 กองขเลอย 41

14

สารบญภาพ(ตอ)


4.23 เครองจกรผสม 41

4.24 เครองจกรลดความชน 41

4.25 กระบวนการอดแทง 42

4.26 กระบวนการระบายความรอน 42

4.27 สนคาส าเรจรป 42

4.28 กระบวนการบรรจ 42

4.29 http://www.sinparapallet.com/wooden-packaging/ 43

4.30 เทคโนโลยเชอเพลงชวภาพและชวมวล, อาจารยกตตกร สาสจตต 2558 45

4.31 การวเคราะหทตงทเหมาะสมส าหรบโรงงานผลตพลงงานชวมวลอดเมด 50

ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาภาคใตของประเทศไทย,

นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย

4.32 การวเคราะหทตงทเหมาะสมส าหรบโรงงานผลตพลงงานชวมวลอด 51

เมดดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาภาคใตของประเทศไทย,


4.33 การวเคราะหทตงทเหมาะสมส าหรบโรงงานผลตพลงงานชวมวลอด 52

เมดดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาภาคใตของประเทศไทย,


http://www.sinparapallet.com/wooden-packaging/

1

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

พลงงานนบเปนปญหาใหญในประเทศและนบวนจะมผลกระทบรนแรงตอการพฒนาของประเทศไทยมากขนทกท เชอเพลงตางๆ ทน ามาใชผลตกระแสไฟฟา เชน น ามน กาซธรรมชาตถานหน เปนตน นบวนจะมปรมาณนอยลงทกทและคงจะตองหมดไปในอนาคต นอกจากน ราคาของเชอเพลงดงกลาว ยงมความผนผวนไปในแนวทางทสงขนตามสถานการณทางเศรษฐกจและการเมองของโลก และถงแมวาจะมการผลตไฟฟาดวยพลงน า ซงเปนพลงงานหมนเวยนกตาม แตกมสดสวนทนอยมาก รวมทงแหลงน าทสามารถจะพฒนาเพอผลตกระแสไฟฟายงมนอยลง และตองประสบกบปญหาการคดคานขององคกรกลมตางๆ อกดวย ดงนน จงมความพยายามทจะคดคนแหลงพลงงานใหมๆ ทประหยด และไมมวนหมดสน บางชนดกน ามาใชบางแลว เชน น าขน -น าลงคลน (ทะเล) ความรอนจากมหาสมทร แสงอาทตย ลม และความรอนใตพภพ เปนตน แตกยงมขอจ ากดในการพฒนา เชน มราคาแพง ใชเวลากอสรางนาน หรอบางประเทศไมมศกยภาพของแหลงพลงงานดงกลาวเพยงพอ เปนตน (ปวณกร ดาวธง,คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร, 2558)

ในปจจบนมการใชพลงงานเพมขนอยางตอเนองหลายๆประเทศทวโลก จงแสวงหาแหลงพลงงานทดแทนรปแบบใหม เพอเปนหลกประกนความมนคงดานพลงงานในระยะยาว ซงพลงงานทดแทนทส าคญๆไดแก พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย พลงงานน า พลงงานจากกระบวนการทางชวภาพ เปนตน ชวมวลเปนแหลงพลงงานหมนเวยนแหลงหนงเพอใชทดแทนและลดการใชเชอเพลงฟอสซล ซงประเทศในกลม ACMECS (ไดแก ประเทศกมพชา ลาว เมยนมาร ไทย และเวยดนาม) มเปาหมายเดยวกนในการผลตและใชชวมวลเพอพลงงาน เพอลดการพงพาเชอเพลงฟอสฟส แตยงมขอจ ากดและมกเปนการใชในรปแบบดงเดมทมประสทธ ภาพต า ดงนนการถายทอดเทคโนโลยและความรตลอดจนการพฒนาการลงทน จงเปนปจจยส าคญทจะท าใหเกดความส าเรจและความยงยนของการผลตและการใชประโยชนชวมวลเพอพลงงานในระดบภมภาค

ประเทศไทยใหความส าคญกบการใชทรพยากรทดแทน เพอทดแทนพลงงานทมอยและก าลงจะหมดไปในอนาคตขางหนา ประเทศไทยถอเปนกลมของประเทศก าลงพฒนาซงใหความส าคญกบระบบอตสาหกรรม มากขน เปาหมายกเพอพฒนาประเทศใหกาวหนาสประเทศพฒนา หลายๆหนวยงานจงพยายามมองหาแหลงพลงงานใหมทนาสนใจ และสามารถพฒนาประเทศไทยใหมศกยภาพยงขน คอ เชอเพลงชวมวลอดแทง เชน แกลบ ฟางขาว ใบและยอดออย เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด ล าตนขาวโพด ใบทางปาลม ทะลายปาลม ล าตนถวหลอง ถวเขยว ถวลสง ทะลายมะพราว กาบมะพราว กะลามะพราว กงกาน เศษไมยางพารา เศษเหลอทางการเกษตรทมมากมายของประเทศไทย จงเปนอกทางเลอกหนงทจะน ามาใชเปนพลงงานทดแทน และยงเปนการจดการของเสยอกวธหนงโดยชวมวลแตละชนดมความเหมาะสมในการน ามาใชแตกตางกนออกไปขนอยกบคณสมบตของชวมวลและศกยภาพของชวมวลแตละชนด ดงแสดงในตารางท 1

2

ตารางท 1.1 แสดงปรมาณศกยภาพชวมวลของประเทศไทย

ขอดของเชอเพลงชวมวลอดแทง คอ สะดวกแกการขนสง เปนพลงงานทเปนมตรตอสงแวดลอม ชวยลดภาวะโลกรอน จงท าใหเชอเพลงชวมวลเปนสงทนาสนใจเปนอยางมาก(ทมา:ธรกจไทยกาวไกลสสากลSEO AEC Asian http://www.enerjikongresi2012.com/?tag=พลงงานทดแทน)

การพฒนาเชอเพลงจากวตถชวภาพเปนภมปญญาทสงสมอยในทกสงคมทวโลกในแตละชวงเวลาอยางตอเนอง แนวคดกคอการแปรสภาพวตถชวภาพประเภทตางๆ เพอเพมประสทธภาพและศกยภาพการใชงาน เชน การน าเศษไมมาท าถาน หรอโดยเฉพาะการเปลยนสถานะของวตถชวภาพ ทเรมมพฒนาการขนในชวงครสตศตวรรษท 19 ถงตนครสตศตวรรษท 20 เชน การผลตกาซเชอเพลงจากสงปฏกล หรอการผลตน ามนดเซลทสกดจากพช (ไบโอดเซล) รวมทงน ามนเบนซนจากเอทานอล (แกซโซฮอล) เปนผลใหเชอเพลงจากวตถชวภาพเรมมความส าคญตอโลกพลงงาน และมความพยายามอยางกวางขวางทจะพฒนาเทคโนโลยการผลตพลงงานจากเชอเพลงในหลายแนวทางในเวลาตอมาจนถงปจจบน พลงงานทผลตไดจากเชอเพลงจากวตถชวภาพนมชอเรยกวาพลงงานชวภาพและพลงงานชวมวล

พลงงานชวภาพและพลงงานชวมวลเปนหนงในพลงงานทดแทนส าคญทชวยเสรมสรางความมนคงทางพลงงาน โดยเฉพาะในกลมประเทศก าลงพฒนาทท าเกษตรกรรมเปนหลก ซงท าใหมตนทนทางวตถดบอยเปนจ านวนมาก อยางเชนประเทศไทยเอง ซงมการสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทนจากพลงงานชวภาพและพลงงานชวมวลเชนกน โดยมงเนนไปทการผลตเชอเพลงส าหรบเครองยนต และเชอเพลงในภาคอตสาหกรรม แมยงมการใชในวงจ ากด แตสามารถจะเปนทางเลอกราคาประหยดใหกบภาคชมชนและเอกชนทมศกยภาพจะเตบโตไปไดอกมาก ซงในงานวจยนจดท าขนโดยการใหความส าคญไมยนตน

http://www.enerjikongresi2012.com/?tag=พลงงานทดแทน

3

ทส าคญและท ารายไดใหกบจงหวดระนอง ไดแก กาแฟ ยางพารา มะมวงหมพานต และปาลมน ามน โดยโจทยของงานวจยในครงนประกอบดวย วสดเหลอใชจากทางการเกษตร คอเศษไมยางพารา ทผวจยเลงเหนวาทจงหวดระนองมการปลกไมยางเปนจ านวนมาก จงท าการศกษาการน าเศษไมจากการเหลอใชมาเพอผลตเปนพลงงานชวมวล ทดแทนพลงงานทก าลงจะหมดไปในอนาคต ผท าการวจยเลอกจงหวดระนองและจงหวดสราษฎรธานเปนสถานทศกษาขอมล

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย

1. เพอศกษารปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพาราและวสดเหลอใชทางการเกษตร 2. เพอศกษาความเปนไปไดในการแปรรปเชอเพลงชวมวลทท าจากเศษไมยางพารา 3. เพอประเมนศกยภาพดวยเศษไมยางพารา

1.3 ขอบเขตของงานวจย

การศกษาครงนผวจยไดท าการศกษาเรอง กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนองโครงการวจยนเปนการศกษาขอมลดานการใชพลงงานทดแทนชวมวลจากเศษไมยางพาราวสดเหลอใชจาการเกษตร เพอใหเกดประโยชน และตอบรบนโยบายของรฐบาลในการหนมาใชพลงงานทางเลอกใหมๆแทนพลงงานเกาทหายากขนทกวน พนททใชในการศกษาขอมลในครงนอยในจงหวดระนองและจงหวดสราษฎรธาน บรษทผลตพลงงานทดแทนเชอเพลงอดแทง

1.ขอบเขตดานเนอหา

ในการศกษาการวจยเรองกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนองผวจยไดจดท าเปนการวจยเชงคณภาพโดยการรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยขอความรวมมอในการสมภาษณสอบถามขอมลจากผท างานในกระทรวงพลงงานจงหวดระนองและบรษท ABC จ ากด เปนบรษทผลตชวมวลอดแทงและไดท าการศกษาเนอหา คนควาขอมลจากเอกสารตาง ๆ หนงสอ วทยานพนธ และงานวจยทเกยงของกบพลงงานทดแทน และพลงงานชวมวล

2.ขอบเขตดานประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงนคอหวหนากระทรวงพลงงาน เจาหนาทกระทรวงพลงงาน และเจาหนาทบรษท ABC จ ากด จ านวน 15 คน

3.ขอบเขตดานพนท

ผวจยไดท าการศกษาและเกบรวบรวมขอมลในเขตพนทของบรษท ABC จ ากด ซงผลตพลงงานชวมวลอดแทงแหงหนงในจงหวดสราษฎรธาน และกระทรวงพลงงานของจงหวดระนอง

4.ขอบเขตดานระยะเวลา

ผวจยท าการศกษาขอมลเบองตนและลงพนทเพอเกบรวบรวมขอมลตงแตเดอนตลาคม 2560 จนถงเดอนกรกฎาคม 2561 เปนระยะเวลา 10 เดอน

4

กรอบแนวคดของโครงการวจย

ทมา : กรอบแนวคดของโครงการวจย

1.4 นยามศพท

1.1 พลงงานทดแทน (Alternative Energy) หมายถง พลงงานทใชแทนน ามนเชอเพลงสามารถแบงตามแหลงทมาไดเปน 2 ประเภทคอ พลงงานทดแทนจากแหลงทใชแลวหมดไป อาจเรยกวา พลงงานสนเปลอง เชน ถานหน แกสธรรมชาต หนน ามนและทรายน ามน เปนตน และพลงงานทดแทนอกประเภทหนงเปนแหลงพลงงานทใชแลวสามารถหมนเวยนน ามาใชไดอก เรยกวา พลงงานหมนเวยน เชน พลงงานแสงอาทตย ลม ชวมวล น าและไฮโดรเจน เปนตน

5

1.2 ชวมวล (Biomass) หมายถง วตถหรอสสารทไดจากสงมชวต เชนขาวสาร ร า แกลบ และฟางขางไดมาจากตนขาวและมลสกรไดมาจากการเลยงสกรเปนตนแตในทางตรงกนขามน ามนดบกาซธรรมชาต และถานหนไดมาจากการทบถมซากพชและสตวเปนระยะเวลาหลายรอยลานป ไมถอวาเปนชวมวล เพราะไมไดมาจากสงมชวต

อกความหมายหนงของชวมวลคอ เปนแหลงกกเกบพลงงาน เนองจากพชตองอาศยแสงอาทตยในการสงเคราะหแสงและเจรญเตบโต จากนนแปรเปลยนสภาพเปนของแขง เชน เศษไม ขาวโพด และตนออย หรอแปรสภาพเปนของเหลวเชน น ายางพารา น ามนพช ไบโอดเซล และเอทานอลจะเหนวาชวมวลมความหมายคอนขางกวาง ชวมวลบางชนดเหมาะทน ามาบรโภคมากกวาพลงงานเพอใหมความเขาใจยงขน ไดนยามความหมายชวมวลในทนวา เศษวสดเหลอใชจากการแปรรปสนคาทางการเกษตรหรอจากเกบเกยว ซงองคประกอบของชวมวลหรอสสารทวไปจะแบงออกเปน 3 สวนหลกคอ

– ความชน (Moisture) หมายถงปรมาณน าทมอย ชวมวลสวนมากจะมความชนคอนขางสง เพราะเปนผลผลตทางการเกษตร ถาตองการน าชวมวลเปนพลงงานโดยการเผาไหม ความชนไมควรเกน 50 เปอรเซนต

– สวนทเผาไหมได (Combustible substance) สวนทเผาไหมไดจะแบงออกเปน 2 สวนคอ Volatiles matter และ Fixed Carbon Volatiles matter คอสวนทลกเผาไหมไดงาย ดงนนชวมวลใดทมคา Volatiles matter สงแสดงวาตดไฟไดงาย

– สวนทเผาไหมไมได คอขเถา (Ash) ชวมวลสวนใหญจะมขเถาประมาณ 1 -3 เปอรเซนต ยกเวนแกลบและฟางขาว จะมสดสวนขเถาประมาณ 10 -20 เปอรเซนต ซงจะมปญหาในการเผาไหมและก าจดพอสมควร (ชวมวล Biomass, 2549)

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถศกษากระบวนการผลตชวมวลอดแทงและเรยนรการปรบปรงกระบวนการใหมประสทธภาพยงขน

2.สามารถน าผลการศกษามาวเคราะหหาแนวทางพฒนาพลงงานเชอเพลงในอนาคต

3. สามารถน าผลวเคราะห มาก าหนดแนวทางในการปรบปรงการแปรรปพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารา

6

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ทฤษฎและแนวคดทเกยวของ

ในการศกษาคนควาเรองกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง ผศกษาคนควาไดศกษาทฤษฎ เอกสาร และองคความรทเกยวของเพอมาท าการวเคราะห และศกษาถงปญหาเพอใหทราบถงลกษณะของปญหาอยางมหลกการและหาแนวทางการแกไขปญหา ผวจยไดเสนอวรรณกรรมแนวคดทเกยวของประกอบดวยเนอหา ดงน

2.1 แหลงก าเนดพลงงานชวมวล

2.2 พลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก

2.3 ภาคเกษตร ไมยางพาราเปนไมเศรษฐกจ

2.4 พนทปลกยาง

2.5 พลงงานชวมวล

2.6 วตถดบเหลอใชและการใชประโยชน

2.1 แหลงก าเนดพลงงานชวมวล

ชวมวล(Biomass) คอ สารอนทรยทเปนแหลงกกเกบพลงงานจากธรรมชาตและ สามารถน ามาใชผลตพลงงานได สารอนทรยเหลานไดมาจากพชและสตวตางๆ เชน เศษไม ขยะ วสดเหลอใชทางการเกษตร การใชงานชวมวลเพอท าใหไดพลงงานอาจจะท าโดย น ามาเผาไหมเพอน าพลงงานความรอนทไดไปใช ในกระบวนการผลตไฟฟาทดแทนพลงงานจากฟอสซล (เชน น ามน) ซงมอยอยางจ ากดและอาจหมดลงได ชวมวลเลานมแหลงทมาตางๆ กน อาท พชผลทางการเกษตร (agricultural crops) เศษวสดเหลอทงการเกษตร (agricultural residues) ไมและเศษไม (wood and wood residues) หรอของเหลอจากจากอตสาหกรรมและชมชน ตวอยางเชน

-แกลบ ไดจากการสขาวเปลอก

-ชานออย ไดจากการผลตน าตาลทราย

-เศษไม ไดจากการแปรรปไมยางพาราหรอไมยคาลปตสเปนสวนใหญ และบางสวนไดจากสวนปาทปลกไว

-กากปาลม ไดจากการสกดน ามนปาลมดบออกจากผลปาลมสด

-กากมนส าปะหลง ไดจากการผลตแปงมนส าปะหลง

-ซงขาวโพด ไดจากการสขาวโพดเพอน าเมลดออก

-กาบและกะลามะพราว ไดจากการน ามะพราวมาปลอกเปลอกออกเพอน าเนอ มะพราวไปผลตกะท และน ามนมะพราว

-สาเหลา ไดจากการผลตแอลกอฮอลเปนตน

7

พลงงานแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

1.พลงงานทใชแลวหมดไป หรอทเรยกวาพลงงานสนเปลอง หรอพลงงานฟอสซล ไดแก น ามน รวมทงหนน ามน ทรายน ามน ถานหน และกาซธรรมชาต พลงงานประเภทนใชแลวหมด เพราะหามาทดแทนไมทนการใช พลงงานพวกนปกตแลวจะอยใตดน ถาไมขดขนมาใช กเกบไวใหลกหลานใชไดในอนาคต บางทจงเรยกวาพลงงานส ารอง

2.พลงงานใชไมหมด หรอ พลงงานหมนเวยน หรอ พลงงานทดแทน ไดแก ไม ชวมวล น า แสงอาทตย ลม และคลน ทวาใชไมหมดกเพราะสามารถหามาทดแทนได เชน ปลกปาเอาไมมาท าฟน หรอปลอยน าจากเขอนมาปนไฟ แลวไหลลงทะเล กลายเปนไอ และเปนฝนตกลงมาสโลกอก หรอแสงอาทตยทไดรบจากดวงอาทตยอยางไมมวนหมดสน เปนตน

2.2 พลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก

พลงงานทดแทน หมายถง พลงงานใดๆ ทใชทดแทนพลงงานหลก (น ามน กาซธรรมชาต ถานหน พลงงานนวเคลยร พลงน า) พลงงานทดแทนททวโลกนยมใชปจจบน เชน พลงงานชวภาพ ลม พลงงานแสงอาทตย เปนตน

พลงงานทางเลอก (Alternative Energy) หมายถง พลงงานทนอกเหนอจากพลงงานหลกทใชอยในปจจบน ทงน ขนอยกบสถานการณของแตละประเทศ เชน นวเคลยร หรอถานหน เปนพลงงานทางเลอกในการผลตไฟฟาของประเทศไทย

พลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป (พ.ศ.2555-2564) ไดก าหนดวตถประสงคในกรอบการพฒนา ประกอบดวย

1) เพอใหประเทศไทยสามารถพฒนาพลงงานทดแทนใหเปนหนงในพลงงานหลกของประเทศทดแทนเชอเพลงฟอสซลและการน าเขาน ามนไดอยางยงยนในอนาคต

2) เพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานของประเทศ

3) เพอเสรมสรางการใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนในรปแบบชมชนสเขยวครบวงจร

4) เพอสนบสนนอตสาหกรรมผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศ

5)เพอวจยพฒนาสงเสรมเทคโนโลยพลงงานทดแทนของไทยใหสามารถแขงขนในตลาดสากล

ทงน แผนการพฒนาพลงงานทดแทนฯ ดงกลาวไดก าหนดเปาหมายการใชพลงงานทดแทนทมาจากชวมวล คอ 4,800 MW โดยไดก าหนดประเดนในการมงเนนทจะสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการผลตและการใชพลงงานทดแทนอยางกวางขวาง สงเสรมการปลกไมโตเรวในพนททรกรางวางเปลาหรอพนททไมไดมการน าไปใชประโยชน รวมถงพฒนาวตถดบทเปนเศษเหลอจากภาคเกษตรในพนท เพอแปรรป/จ าหนายเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟา และไดมอบหมายใหการไฟฟาฝายผลตและการไฟฟาสวนภมภาคพจารณาขยายระบบสายสง สายจ าหนายไฟฟาเพอรองรบการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลโดยเฉพาะพนททมศกยภาพพลงงานจากชวมวลสง

2.3 ภาคเกษตร

1. ยางพารา

8

เปนพชเศรษฐกจอนดบหนงของภาค มพนทปลกประมาณ 11 ลานไร เปนสวนยางพนธดประมาณรอยละ 92 ของพนทปลกยางในภาคใต สามารถผลตยางไดประมาณรอยละ 90 ของผลผลตยางทงประเทศ ในภาคใตมการปลกยางทกจงหวด เนองจากสภาพพนทสวนใหญเปนเนนเขา เหมาะกบการปลกยางมากกวาพชอน ประกอบกบยางเปนพชทปลกงาย ไมตองเสยคาใชจายในการดแลรกษามาก ผลผลตไมวาจะอยในลกษณะใดหรอมคณภาพอยางไรจ าหนายไดหมด จงหวดทมพนทปลกมากทสดคอ จงหวดสงขลา รองลงมาไดแก จงหวดสราษฎรธาน นครศรธรรมราช ตรง นราธวาส และยะลา สวนจงหวดทมพนทปลกนอยทสดคอ จงหวดระนอง

ไมยางพาราเปนไมเศรษฐกจประเภทหนงทมความส าคญตอประเทศไทย ปจจบนมเนอทปลกไมยางพาราในประเทศไทยประมาณ 18.46ลานไร นอกจากปรมาณน ายางแลว ก าลงการผลตไมทอนเพอปอนเขาสโรงงานอตสาหกรรม หลงจากตนยางแกใหผลผลตต าจะตองโคนเนอทปลกทดแทนปละ 230,000 ไร จากตนยางทถกตดโคนน สามารถน ามาใชประโยชนไดประมาณไรละ 22 ลกบาศกเมตร เมอคดรวมเปนเนอไมยางพาราทตดโคนเพอเปลยนใหมจะมปรมาณไมถง 5.1 ลานลกบาศกเมตรตอป ผลการศกษาทราบวาสามารถคดเลอกไมยางพาราทไดขนาดออกมาใชไดประมาณ 70-75% ของปรมาณไมทอนทผลตไดตอไร โดยสวนใหญน ามาผลตเปนเฟอรนเจอร ชนสวนและผลตภณฑไมอนๆ ดงนนจะเหนไดวายงมสวนทเหลอของไมยางพาราอก 25-30% ทไมถกน ามาใชประโยชนโดยทสามารถน ามาแปรรปเปนเชอเพลงชวมวลได

เกษตรกรทท าสวนยางประมาณรอยละ 30 เปนเกษตรกรรายยอย มพนทสวนยางไมเกน 10 ไร เกษตรกรทเปนเจาของสวนยางขนาดใหญตงแต 25 ไรขนไปมเพยงรอยละ 17 เทานน อยางไรกตาม จากการททางการไดมการสงเสรมใหปลกแทนยางพนธด รวมทงฝกอบรมและสงเสรมการรวมกลม ท าใหการผลตขยายตวมากขน ผลผลตเฉลยประมาณ 218 กโลกรม/ไร ทางดานการตลาด โดยทวไปมสภาพทคอนขางเปนอสระ ผคายางตางแขงขนกนซอขายและจะรบซอแบบคละชน ไมมการแบงเกรด ใชวธประเมนคราว ๆ ดวยสายตา ตลาดการคายางทส าคญไดแก หาดใหญ ตรง สราษฎรธาน ยะลาและภเกต ซงผลผลตเกอบทงหมดจะสงออกตางประเทศ โดยมตลาดรบซอทส าคญไดแก ญปน สาธารณรฐประชาชนจน สหรฐอเมรกา เกาหลใต มาเลเซยและสงคโปร ซงเปนการจ าหนายในลกษณะยางแผนรมควนมากทสดประมาณรอยละ 70 ในการก าหนดราคารบซอ ทางโรงรมองราคารบซอของผสงออก ซงองราคา F.O.B. ทตลาดสงคโปร/ญปนอกตอหนง โดยหกคาใชจายตาง ๆ ออก เชน คาใชจายในการสงออก คาสงเคราะหการปลกแทน ดงนนราคายางแผนรมควนชน 3 ททางโรงรม หรอผสงออกประกาศเปดราคาประจ าวนจะเปลยนแปลงตามราคายางในตลาดโลก

อยางไรกตาม จากการทราคามแนวโนมลดต าลงมาตลอด หลงจากทสงมากเปนประวตการณในป 2531 เพอแกไขปญหาราคาดงกลาว จงไดมการจดตงตลาดกลางยางพาราขน เพอเปนศนยกลางการซอขายผลผลตยางในทองถน โดยจดตงทอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนแหงแรก เมอวนท 1 สงหาคม 2534 ด าเนนการโดยศนยวจยยาง หลงจากนนไดมการเปดตลาดกลางยางทองถนหรอตลาดประมลยางเพมขน ซงด าเนนการโดยส านกงานกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง นอกจากนยงมการจดตงหองคายางขน ซงสมาชกสามารถเขามาซอขายยางดวยตนเอง หรอซอขายผานโทรสารหรอคอมพวเตอรกได พรอมทงใหเงนพนกวาลานบาทสรางโรงรมใหชาวสวนยาง เพอน ายางมาผสมและผลตเปนยางแผนรมควนในคณภาพเดยวกน เปนการปรบปรงคณภาพการท ายางแผน

2. ขาว

การปลกขาวในภาคใตกระจายอยทวทงภาค แตผลผลตมความส าคญในแงเศรษฐกจไมมากนกเมอเทยบกบภาคอน เนองจากเปนขาวคณภาพต าและผลตไดนอย ประมาณปละ 0.9 ลานเมตรกตนขาวเปลอก ขณะทความตองการขาวเพอบรโภคสงถงปละประมาณ 1.6-1.7 ลานเมตรกตนขาวสาร จงท าใหตองมการน าเขาขาวจากภาคอนปละประมาณ 1.0 ลานเมตรกตน ฤดการเพาะปลกขาวในภาคใตแตกตางไปจากภาคอน ๆ ของประเทศ เนองจากฤดฝนของภาคใตลาชากวา การเพาะปลกขาวจงเรมชาและเกบเกยวหลงภาคอนประมาณ 2-3 เดอน โดยเรมท าการเตรยมพนทในชวงเดอนกรกฎาคม-สงหาคม และเกบเกยวใน

9

เดอนกมภาพนธ-มนาคม ทงนจะแตกตางกนบางระหวางฝงตะวนตกกบฝงตะวนออก โดยฝงตะวนตกจะเรมท าการเพาะปลกและเกบเกยวเรวกวาทางฝงตะวนออกประมาณ 1 เดอน

สภาพพนททปลกขาวในภาคใตเปนทราบรมทะเล และเปนทราบระหวางภเขา สวนใหญใชน าฝนในการท านา และฝนจะมาลาชากวาภาคอนๆ ดวยเหตนการท านาในภาคใตจงลาชากวาภาคอน ชาวนาในภาคนปลกขาวเจาในฤดนาปกนเปนสวนใหญ สวนนอยในเขตชลประทานของจงหวดนครศรธรรมราช พทลง และสงขลา มการปลกขาวนาปรง และปลกแบบนาสวน บรเวณพนทดอน และทสงบนภเขา ชาวนาปลกขาวไร เชน การปลกขาวไรเปนพชแซมยางพารา แมลงศตรขาวทส าคญไดแก หนอนกอ เพลยจกจนสเขยว และเพลยกระโดดสน าตาล โรคขาวทส าคญ ไดแก โรคไหม โรคขอบใบแหง โรคดอกกระถน โรคใบจดสน าตาล และโรคใบจดขดสน าตาล นอกจากน ดนนากมปญหาเกยวกบดนเคม และดนเปรยวดวย วธการเกยวขาวในภาคใต แตกตางไปจากภาคอน เพราะชาวนาใชแกระเกยวขาว โดยเกบทละรวงแลวมดเปนก าๆ ปกตท าการเกบเกยวในระหวางเดอนพฤศจกายน และกมภาพนธ ทมา : สารานกรมไทยส าหรบเยาวชนฯ / เลมท ๓ / เรองท ๑ ขาว / การปลกขาวในภาคตางๆ ของประเทศไทย

3. ปาลมน ามน

เปนพชทมบทบาทตอเศรษฐกจของภาคใตอกชนดหนง โดยเรมมการปลกมาตงแตป 2508 แตไมแพรหลายนก จนกระทงป 2511 บรษทไทยอตสาหกรรมน ามนปาลมและสวนปาลมไดท าสวนปาลมน ามน ทอ าเภอปลายพระยา จงหวดกระบ และไดมการจดตงโรงงานสกดน ามนปาลมขน การปลกปาลมน ามนจงเรมขยายตวขนในหลายพนท เนองจากปาลมน ามนเปนพชเศรษฐกจทใหผลตอบแทนดกวาพชชนดอน ประกอบกบน ามนปาลมสามารถน าไปทดแทนน ามนพชอนไดดและราคาถก นอกจากนอตสาหกรรมตอเนองทใชน ามนปาลมเปนวตถดบขยายตวมากขน จงเปนปจจยผลกดนใหมการขยายพนทเพาะปลกไปอยางรวดเรว จากประมาณ 1,540 ไร ในป 2511 เปนประมาณ 1.35 ลานไรในปจจบน โดยมการปลกกนมากในจงหวดกระบ ชมพร สราษฎรธาน ตรงและสตล

การด าเนนธรกจปาลมน ามนจะเปนการด าเนนกจการในรปของการรวมตวตามแนวราบ คอเกษตรกรสวนปาลมจะเปนผผลตผลปาลมสด เพอเปนวตถดบปอนโรงงานสกดน ามนปาลม โดยขายใน 2 ลกษณะ คอ ขายเปนผลปาลมสดทงทะลายและผลปาลมรวง โรงงานสกดกจะขาย น ามนปาลมดบใหโรงงานกลนน ามนปาลมบรสทธ เพอจ าหนายใหผบรโภคตอไป ท าใหไมสามารถวางแผนด าเนนการผลตผลปาลมสดและน ามนปาลมใหสอดคลองกนได นอกจากนการคาปาลม น ามนยงมขอจ ากดในเรองเวลา คอเมอตดผลปาลมน ามนออกจากตนแลว ตองรบน าเขาโรงงานสกดภายใน 24 ชวโมง ไมเชนนนจะเกดกรดไขมนอสระขน ท าใหคณภาพของน ามนปาลมเสอมลง เมอเปนเชนนในการก าหนดราคารบซอผลปาลมสดจงขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน ราคาน ามนปาลม คณภาพของผลปาลม ปรมาณผลปาลมทออกสตลาด เปนตน นอกจากนปญหาการลกลอบน าเขา น ามนปาลมบรเวณชายแดนไทย-มาเลเซย กมผลกระทบตอราคาผลปาลมสดดวย

4. กาแฟ

เนองจากในชวง 20 ปทผานมา ราคากาแฟเคยสงเปนประวตการณถงกโลกรมละ 120 บาท ท าใหมการตนตวปลกกาแฟกนมาก ประกอบกบการท าสวนกาแฟไดรบอตราผลตอบแทนในอตราสงในระยะเวลาทสนกวาการปลกพชชนดอนอกหลายชนด และทางการไดใหการสงเสรม โดยการใหค าแนะน าทางดานวชาการแกเกษตรกร ท าใหมการขยายพนทปลกออกไปอยางกวางขวาง

พนทปลกกาแฟในภาคใตมประมาณ 4-5 แสนไร หรอประมาณรอยละ 92 ของ พนทปลกกาแฟทงประเทศ จงหวดทมพนทปลกกาแฟมากทสดในภาคใตคอ จงหวดชมพร รองลงมาไดแก จงหวดสราษฎรธาน ระนอง กระบและนครศรธรรมราช พนธทนยมปลกมากในภาคใตคอ พนธโรบสตา ผลผลตกาแฟในภาคใตมประมาณปละ 65,000-80,000 เมตรกตน ซงผลผลตจะออกสตลาดมากในชวงมกราคม-กมภาพนธ

10

การตลาดโดยทวไป ผรวบรวมทองถนจะเปนผรวบรวมกาแฟจากเกษตรกร เพอสงไปใหผสงออกในกรงเทพมหานคร หรอโรงงานควกาแฟ หรอโรงงานกาแฟส าเรจรป ซงโรงงานควกาแฟหรอโรงงานกาแฟส าเรจรปจะน าเขาสกระบวนการผลต ผลตเปนผลตภณฑกาแฟออกจ าหนาย สวนพอคาสงออกจะน ากาแฟสงไปจ าหนายยงตางประเทศ ซงสวนใหญจะสงออกในรปเมลดกาแฟดบ อปสรรคส าคญประการหนงของชาวไรกาแฟทมกจะประสบอยเปนประจ าคอ การตลาด เนองจากราคากาแฟไมคอยมเสถยรภาพ ขนอยกบปรมาณผลผลตกาแฟในตลาดโลก

5. ประมง

การท าประมงในภาคใตมทงประมงน าจด ประมงทะเลและประมงชายฝง แตการท าประมงทะเลมความส าคญมากทสด เนองจากภาคใตมฝงทะเลเปนแนวยาวทงดานตะวนตกและตะวนออก การท าประมงทะเลจงมในทกจงหวด ยกเวนจงหวดยะลาและพทลงทไมมอาณาเขตตดตอกบทะเลใหญ ผลผลตสตวน าทจบไดกวารอยละ 50 เปนปลาเปด ซงจะน าไปเปนวตถดบของโรงงานปลาปน สวนผลผลตทเหลอเปนสตวน าทใชบรโภค เชน กง ปลาหมก ป ปลาท ปลาลง ปลาตาโต ปลาทรายแดง และปลาสกล เปนตน

ในระยะทผานมา ปรมาณสตวน าทจบไดมแนวโนมสงขน เปนผลมาจากการทชาวประมงไดพฒนาเครองมอประมงใหมประสทธภาพและทนสมย สามารถออกไปจบสตวน าไดไกล อยางไรกตาม อตราเพมไดชะลอตวลงอยางเหนไดชด จากทเคยเพมกวารอยละ 30 ตอปในชวงป 2519-2521 เหลอเพยงไมเกน รอยละ 10 ตอป นบตงแตป 2522 เปนตนมา ทงนเนองจากความอดมสมบรณของทรพยากรสตวน าในทะเลลดลง และการท าประมงนอกนานน าประสบปญหา ประเทศเพอนบานไดแก เวยดนาม มาเลเซยและพมา เขมงวดจบกมเรอประมงทลวงล านานน ามากขน นอกจากนหลงจากเกดพายไตฝนเกย แรงงานลกเรอทมถนฐานอยทางภาคตะวนออกเฉยงเหนออพยพกลบถนฐานมากขน ประกอบกบทางภาคตะวนออกและภาคกลางมการขยายตวในภาคอตสาหกรรมและกอสราง ท าใหแรงงานทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอเคลอนยายมาภาคใตนอยลง สงผลใหเรอประมงบางสวนไมสามารถออกทะเลได เพราะขาดลกเรอ แมวาในบางพนทจะมการน าแรงงานตางชาตเขามาทดแทนกตาม และนอกจากนตนทนการท าประมงทะเลยงปรบตวสงขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะตนทนน ามนซงราคาสงขน ประกอบกบทรพยากรสตวน าในทะเลไทยเสอมโทรมลง สงผลใหการท าประมงของภาคใตไมขยายตวเทาทควร

ทางดานการเพาะเลยงสตวน า โดยเฉพาะการเพาะเลยงกลาด ามการขยายตวอยางรวดเรวตงแตป 2530 ปจจยส าคญทชวยสงเสรมคอ การขยายตวของตลาดตางประเทศ โดยเฉพาะญปน ซงเปนตลาดน าเขาทส าคญทสด รองลงมาไดแก สหรฐอเมรกาและกลมประชาคมยโรป ประกอบกบราคาอยในระดบสงเฉลยกโลกรมละ 200-250 บาท ส าหรบกงขนาด 30 ตวตอกโลกรม จงเปนแรงจงใจใหเกษตรกรและบคคลทวไปหนมานยมเพาะเลยงกงกลาด ากนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะอยางยงบรเวณชายฝงทะเลดานตะวนออกซงตดกบอาวไทย

ลกษณะการเพาะเลยงมทงแบบธรรมชาต (อาศยพนธกงจากการสบน าทะเลเขานากง การเลยงแบบนใหผลผลตต า) แบบกงพฒนา (อาศยพนธกงจากธรรมชาตสวนหนง อกสวนหนงไดจากโรงเพาะฟก การเลยงแบบนจะมการใหอาหารเสรมและอาหารส าเรจรปดวย) และแบบพฒนา (เปนการเลยงทควบคมการผลตในทกขนตอน นบตงแตการเพาะขยายพนธกง เตรยมบอ ปลอยพนธกง ใหอาหาร)

อยางไรกตาม หลงจากป 2533 ไดเกดปญหามลภาวะน าเนาเสยในบอกง บรเวณทมการเพาะเลยงหนาแนนในแถบชายฝงทะเลดานตะวนออก โดยเฉพาะบางพนทในเขตจงหวดนครศร-ธรรมราชและสราษฎรธาน ท าใหมการขยายพนทเพาะเลยงไปทางชายฝงทะเลดานตะวนตกมากขน โดยเลยงมากทจงหวดตรง บรเวณอ าเภอกนตง ปะเหลยน สเกา และยานตาขาว รองลงมาไดแก จงหวดสตล พงงา กระบ และภเกต ทางดานผลผลตกงจากการเพาะเลยงในเขตพนทภาคใต เมอเทยบกบผลผลตทงประเทศแลวมสดสวนสงขนรอยละ 60.0 ของผลผลตทงประเทศ (http://www.ryt9.com/s/ryt9/243147)

11

2.4 ขอมลพชเศรษฐกจทส าคญของจงหวดระนอง

ล าดบท

ชนดพช จ านวน

ครวเรอน พนทปลก

พนทเกบเกยว ผลผลตรวม

ผลผลตเฉลย

ราคาเฉลย มลคา

เกษตรกร (ไร) (ไร) (ตน) (กก./ไร) บาท/กก. ลานบาท 1 ยางพารา 13,459 338,564 272,422 68,632.80 252.00 59.00 4,088.96 2 ปาลมน ามน 6,137 100,823 75,105 208,447.11 2,775.00 3.85 802.85

3 กาแฟโรบสตา 2,221 56,813 56,851 7,632.00 134.00 85.20 650.23

4 มะมวงหมพานต 824 7,539 7,114 1,116.90 157.00 42.00 47

5 มงคด 1,691 15,201 13,780 4,878.00 354.00 22.00 107.31 6 ทเรยน 3,408 14,154 9,114.00 5,550.00 609.00 65.00 360.75 7 ลองกอง 678 5,040 4,324 292.00 68.00 18.00 5.26 8 เงาะ 159 414 414 116.00 280.00 15.00 1.74 9 สะตอ 842 7,258 7,125 2,087.00 293.00 35.00 73.05 10 หมาก 4,772 7,170 6,513 13,567.76 2,097.00 9.80 133 11 มะพราว 1,764 5,697 4,272.00 7,215.69 1,689.00 13.00 93.82 12 จ าปาดะ 60 413 413 118.97 288.00 12.00 1.43

รวม 36,015 559,086 457,447

2,276.44

ทมา: ตารางท 2.1 ส านกงานเกษตรจงหวดระนอง (ป 2560)

การน าเศษไมยางพารามาผลตเปนเชอเพลงชวมวลเพอปอนใหกบโรงไฟฟาจงนาจะยงมศกยภาพอกมาก แตทงนหากไมมแนวทางการใชประโยชนและการพฒนาการน าไมยางดงกลาวมาใชแบบครบวงจรทง Supply chain รวมทงหากไมมการวางแผนการผลตชวมวลเพอเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาระยะยาว โดยมงเนนแตใชเศษเหลอ ไมมการบรณาการดานพลงงานกบอตสาหกรรมยางอยางมประสทธภาพอาจเกดปญหาแกเกษตรกรผปลกยางในระยะยาวได ดงนนการศกษาและจดท าฐานขอมลของชวมวลทไดจากไมยางพาราและชวมวลอนทมศกยภาพในพนทใกลเคยงและมการปรบปรงฐานขอมลอยางสม าเสมอ จะชวยใหการประเมนศกยภาพและการก าหนดพนททมศกยภาพในการสงเสรมการลงทนดานพลงงานชวมวล รวมไปถงการบรหารจดการการรวบรวม ขนสง เปนไปอยางมประสทธภาพ เปนระบบ ลดความเสยงในการลงทนท าใหผลงทนทเปนบรษทเอกชนหรอชมชนเองมความเชอมนในการลงทนในธรกจพลงงานนได

2.5 พลงงานชวมวล

พลงงานชวมวล (Bio-energy) หมายถง พลงงานทไดจากชวมวลชนดตางๆ โดยกระบวนการแปรรปชวมวลไปเปนพลงงานรปแบบตาง ๆ

ชวมวล (Biomass) เปนแหลงเชอเพลงทมการใชกนมานานแลวตงแตสมยดกด าบรรพ เชน การน าเศษกงไมแหงมากอเปนกองแลวจดไฟเพอใหความรอนและแสงสวางของมนษยในสมยทไมมพลงงานไฟฟา เปนตน ซงเศษกงไมแหงนถอเปนเชอเพลงชวมวลชนดหนง ชวมวลนนยงนบเปนพลงงานหมนเวยนชนดหนงดวยเนองจากเชอเพลงชวมวลเปนแหลงพลงงานทสามารถหาไดและเกดทดแทนขนในธรรมชาตและสงแวดลอมเปนวฏจกรไปเรอย ๆ (Charles et al., 1996)

12

ประเภทของชวมวลออกเปน 6 ประเภทจากแหลงก าเนดของชวมวลนน ๆ (Hoogwijk et al., 2003 และ นคร, 2553) ซงไดแก

1)ชวมวลท เกดจากการเพาะปลก ซงชวมวลประเภทนมการปลกขนมาแลวเหลอจากใชในจดประสงคหลกของการปลก เชน ปลกเพอเปนอาหารแกคนหรอสตว หรอปลกขนมาเพอใชเปนเชอเพลงชวมวลโดยตรง ชวมวลประเภทน เชน ปาลมน ามน , ขาวโพด , ถวเหลอง และ มนส าปะหลง เปนตน

ภาพท 2.1 รปไรออย Source: THAI WATER SYSTEM (2015)

2) ชวมวลท เกดขนหลงการเกดไฟไหมป า ชวมวลชนดนจะเกดขนหลงมการเกดไฟไหมปาท เกดขนเองตามธรรมชาตเปนประจ า โดยชวมวลประเภทนสวนใหญเปนพวกเศษกงไม และล าตน ของตนไมทหลงเหลอจากไฟไหมปา

ภาพท 2.2 รป ซากไมท เหลอหลงไฟปา

Photo by ALAMY, Source: The Telegraph (2015)

3) ชวมวลท เกดขนจากของเสยทางการเกษตร ชวมวลประเภทนจะเกดขนระหวางการเกบเกยวและการแปรรปพชผลทางการเกษตร เชน แกลบ , ฟางขาว , กะลาปาลมและกาบมะพราว

13

ภาพท 2.3เสนใยปาลมและกาบมะพราว (ของเสยทางการเกษตร)Source: นายสรเชษฐ ยานวาร

4) ชวมวลท เกดขนในปาและอตสาหกรรมปาไม ชวมวลประเภทนสามารถหาไดในปา เชน เศษใบไม กงไมท หกจากตนไม ตนไมทตายไปแลว หรอแมกระทงของเสยท เกดจากอตสาหกรรมการแปรรปไม เชน ข เลอย และ ปกไมเปนตน

ภาพท 2.4 เศษไมและกงไมจากปาและไมจากอสาหกรรมแปรรปไม

5) ชวมวลจากมลสตว ชวมวลประเภทน เปนสงปฏกลท เกดจากการขบถายของสตว เชน มลวว มลแพะ มลไก เปนตน ซงชวมวลเหลานจะมความชนทสงมาก

14

ภาพท 2.5 รปมลไก

Source : Sompong (2015)

6) ชวมวลจากขยะชนชน ชวมวลประเภทนคอขยะท เราทงกนทก ๆ วน ซงสามารถเรยกอกชอหนงวา ขยะชมชน (Municipal Solid Waste)

ภาพท 2.6 ขยะชมชน (Municipal Solid Waste)

Source: หนงสอพมพไทยเสร (2015)

อางองจากhttps://ienergyguru.com/2015/08/%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A5-biomass/

ชวมวล (Biomass) เปนแหลงกกเกบพลงงานของพชทตองอาศยแสงอาทตยในการสงเคราะหแสงและเจรญเตบโต จากนนแปรเปลยนสภาพเปนของแขงหรอแปรสภาพเปนของเหลวทสามารถน ามาใชเปนพลงงานทดแทนพลงงานจากฟอสซลไดจดเปนพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) ทส าคญชนดหนงชวมวลทน ามาใชเปนพลงงาน มแหลงทมาได 2 แหลง คอ เศษวสดเหลอใชจากการเกบเกยวหรอจากการแปรรปสนคาทางการเกษตรทสามารถน ามาใชเชอเพลงเพอผลตพลงงานได และจากการปลกพชเพอน ามาใชเพอเปนเชอเพลงผลตพลงงานโดยเฉพาะ

15

พลงงานชวมวลเปนพลงงานทผลตไดจากการน าวตถดบทเปนชวมวล (biomass) มาผาน กระบวนผลต โดยใชเทคโนโลย 3 รปแบบ ไดแก เทคโนโลยการผลตดวยกระบวนการทางชวภาพ-เคม เทคโนโลยทางเคมและเทคโนโลยการใชความรอน เพอเปลยนเปนแกสชวภาพ หรอเปลยนเปน สารเคมทมองคประกอบทใชทดแทนนามนเชอเพลงได(ชยศรธาราสวสดพพฒน, 2553) ซงไดแก

1.ไบโอดเซล นามนไบโอดเซล (Biodiesel Oil) เปนสารพวกเอสเทอรทผลตจากน ามนหรอไขมน ของพชหรอสตวทใชแลวหรอยงไมไดใชมาแปรสภาพโดยผานกระบวนการทางเคมทเรยกวา ทรานเอสเทอรฟเคชน (Transesterification) หรอการเปลยนใหเปนเอสเทอรโดยในกระบวนการผลตจะผสมน ามนพชหรอไขมนสตวกบแอลกอฮอล(เมทานอลหรอเอทานอล) เพอใหท าปฏกรยาจนเกดเปนน ามนชนดใหมในรปเอสเทอรทมคณสมบตใกลเคยงน ามนดเซล จงสามารถใชเปนเชอเพลงในเครองยนตดเซล

2.พลงงานเชอเพลงทดแทนจากขยะ ขยะทสามารถน ามาเปนวตถดบในการผลตพลงงานดงทกลาวขางตนจะมกระบวนการแปรรปเปนพลงงานดวยอาศยหลกการแปรเปลยนขยะเปนพลงงาน 3 แบบ ไดแก หลกการแปรเปลยนขยะเปนพลงงานดวยการใชความรอน หลกการทางชวเคมและหลกการทางเคม ในกระบวนการแปรเปลยนขยะเปนพลงงานดวยการใชความรอนเปนกระบวนการทนยมน ามาใช แปรเปลยนขยะประเภทผลตภณฑจากปโตรเลยม เชน พลาสตก ยางรถยนตน ามนหลอลนทผาน การใชงานแลวทใชกบเครองยนตเปนตน ทงนเมอพจารณาถงองคประกอบของสารไฮโดรคารบอนทมอยในผลตภณฑปโตรเลยมเหลานมอยถง 50 - 100 เปอรเซนต โดยน าหนก ซงกระบวนการทางความรอนสามารถแบงยอยไดเปน 3 กระบวนการ ไดแกกระบวนการไพรโรไลซส กระบวนการแกสซฟเคชน และลควแฟกชน โดยเรยกรวมๆ กนวา กระบวนการพจแอล ( PGL Process) ซงทง 3 กระบวนการนเปนการใชความรอนแกสารหนงเพอยอยสลายโมเลกลของสารนนใหมขนาดเลกลงในสภาวะทใชออกซเจนนอยๆแตดวยกระบวนการผลตและสภาวะทแตกตางกนท าใหกระบวนการไพโรไลซสจะใหกาซและน ามนเปนผลตภณฑกระบวนแกสซฟเคชนจะใหกาซสงเคราะหซงเปนกาซไฮโดรเจนรวมตวกบกาซคารบอนมอนอกไซดเปนผลตภณฑและกระบวนการลควกวแฟกชนจะไดผลตภณฑเปนน ามนแตในกระบวนการผลตตองมการเตมสารเรงปฏกรยาหรอเตมตวท าละลายเขาไป ในเตาปฏกรณรวมดวย

3.กาซชวภาพ ( Biogas หรอ digester gas) หรอ ไบโอแกส คอ แกสทเกดขนตาม ธรรมชาตจากการยอยสลายสารอนทรยภายใตสภาวะทปราศจากออกซเจน โดยทวไปจะหมายถง กาซมเทนทเกดจาก การหมก (fermentation) ของอนทรย วตถประกอบดวย ปยคอก โคลนจาก น าเสย ขยะประเภทของแขงจากเมองหรอของเสยชวภาพจากอาหารสตวภายใตสภาวะไมมออกซเจน anaerobic) องคประกอบสวนใหญเปนแกสมเทน (CH4) ประมาณ 50-70% และ แกส คารบอนไดออกไซด (CO2) ประมาณ 30 - 50% สวนทเหลอเปนแกสชนดอน ๆ เชน ไฮโดเจน (H2) ออกซเจน (O2) ไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) ไนโตรเจน (N2) และไอน ากาซชวภาพมชออนอก คอ กาซ หนองน า และมารซกาซ (marsh gas) ขนกบแหลงทมนเกด กระบวนการนเปนทนยมในการเปลยนของเสยประเภทอนทรยทงหลายไปเปนกระแสไฟฟา นอกจากจดการขยะไดแลวยงท าลายเชอโรคไดดวยการใชกาซชวภาพเปนการบรหารจดการของเสยทควรไดรบการสนบสนนเพราะมนไมเปนการเพมกาซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศทเปนตนเหตของปรากฏการณเรอนกระจก (greenhouse effect) สวนการเผาไหมของกาซชวภาพ ซงสวนใหญเปนกาซมเทนจะสะอาดกวา

2.6 กระบวนการแปรรปชวมวลไปเปนพลงงานรปแบบตาง ๆ

1. การเผาไหมโดยตรง (combustion) เมอน าชวมวลมาเผา จะไดความรอนออกมาตามคาความรอนของชนดชวมวล ความรอนทไดจากการเผาสามารถน าไปใชในการผลตไอน าทมอณหภมและความดนสง ไอน านจะถกน าไปขบกงหนไอน าเพอผลตไฟฟาตอไป ตวอยาง ชวมวลประเภทน คอ เศษวสดทางการเกษตร และเศษไม

16

2. การผลตกาซ (gasification) เปนกระบวนการเปลยนเชอเพลงแขงหรอชวมวลใหเปนแกสเชอเพลง เรยกวา แกสชวภาพ (biogas) มองคประกอบของแกสมเทน ไฮโดรเจน และ คารบอนมอนอกไซด สามารถน าไปใชกบกงหนแกส (gas turbine)

3. การหมก (fermentation) เปนการน าชวมวลมาหมกดวยแบคทเรยในสภาวะไรอากาศ ชวมวลจะถกยอยสลายและแตกตว เกดแกสชวภาพ (biogas) ทมองคประกอบของแกสมเทนและคารบอนไดออกไซด แกสมเทนใชเปนเชอเพลงในเครองยนตส าหรบผลตไฟฟา

4.การผลตเชอเพลงเหลวจากพช มกระบวนการทใชผลตดงน

4.1 กระบวนการทางชวภาพ ท าการยอยสลายแปง น าตาล และเซลลโลสจากพชทางการเกษตร เชน ออย มนส าปะหลงใหเปนเอทานอล เพอใชเปนเชอเพลงเหลวในเครองยนตเบนซน

4.2 กระบวนการทางฟสกสและเคม โดยสกดน ามนออกจากพชน ามน จากนนน าน ามนทไดไปผานกระบวนการ transesterification เพอผลตเปนไบโอดเซล

4.3 กระบวนการใชความรอนสง เชน กระบวนการไพโรไลซส เมอวสดทางการเกษตรไดความรอนสงในสภาพไรออกซเจน จะเกดการสลายตว เกดเปนเชอเพลงในรปของเหลวและแกสผสมกน

2.7 วธการอดแทงเชอเพลง

การอดแทงเชอเพลง เปนกระบวนการในการเปลยนสภาพวตถดบใหเปนแทงๆ โดยใชเครองอดแทง โดยวธการอดแทงเชอเพลงสามารถท าได 2 วธ

(1) การอดแบบใชความรอน (อดรอน) เปนวธการอดแทงทใชความรอนและแรงอดสงในการผลตเชอเพลงแขง โดยความรอนจะไปท าใหสารพวกลกโน-เซลลโลสในวสดชวมวลถกสลายตวทอณหภมสงกลายเปนตวประสานใหวสดสามารถจบตวกนเปนแทงเชอเพลงได วธนสามารถใชกบวสดทวไปได เชน แกลบ ขเลอย เศษไม วสดนจะน ามาท าการลดความชนใหเหลอไมเกนรอยละ 5 หากวสดมขนาดใหญตองท าใหมขนาดเลกเสยกอน จากนนน าไปเขาเครองอดตอไป การอดแบบใชความรอนเรยกอกอยางวา การผลตเชอเพลงแขง เนองจากแทงเชอเพลงทมความแขงและแนนมาก ซงตองใชความรอนและแรงอดทสงมาก จงจะสามารถหลอมวสดได การอดแทงยงมปจจยทมผลตอการจบตวเปนแทง เชน ปรมาณความชน แรงดน อณหภมและขนาดวตถดบ เปนตน

(2) การอดแบบไมใชความรอน (อดเยน) วธการอดแทงแบบนจะใชแรงอดและอณหภมระหวางอดต า โดยอาศยความสามารถของวสดชวมวล ในการจบตวกนเปนแทงหรอประสาน วสดทใชอดจะมเสนใยและความเหนยวทสามารถท าใหวสดเกาะตดกนได เชน เพกตน เยลลานนและกม ซงรปแบบการอดแบบนมกระบวนการอดแทง แบงได 2 แบบคอ

– แบบไมใชตวประสาน จะใชวสดชนดเดยวอดตวมนเองใหเปนแทง โดยวสดนจะสามารถจบตดกนหรอประสานตวมนเองได เชน การอดผกตบชวาเปนตน

– แบบใชตวประสาน เปนการอดทใชวสดชนดอนเปนตวประสาน เรยกวา ตวเชอมประสาน (Binder) เพราะตวมนเองไมมเสนใยหรอยางเหนยวเพยงพอทจะจบตวได เชน การอดฟางขาวผสมกบตะกอนน าเสย การอดเปลอกทเรยนผสมกบผกตบชวา ซงตวประสารทผสมมทงทสามารถใหความรอนและทผสมเพอใหการจบตวดขน เชน ซเมนต ดนเหนยว แปงเปยก

17

(3) การท าถานอดแทงดวยมอ คอการน าเศษชวมวล เชน ซงขาวโพด กะลามะพราว ซงในการท าการทดลองในครงนใชกานมะพราวแหง (สวนของใบทงหมด) มาเผาและบดละเอยดผสมกบถานปน โดยมแปงมน และกากน าตาลเปนตวประสาน เพอใหถานจบตวไดด แลวน าไปใสลงในกระบอกแมแบบ ซงอาจจะท ามาจากกระบอกทอเหลก ทอ PVC เสนผานศนยกลางประมาณ 3-4 เซนตเมตร ใชเหลกกระทงซงเปนเหลกกลมปลายท ยาวกวากระบอกแมแบบนน หรอกระแทกพน จากนนกคว าแมแบบดนถานออกมาแลวน าไปท าใหแหง โดยการน าไปตากแดด หรอใชความรอนเปนเชอเพลงในการท าใหแหง

2.8 เครองอดแทงเชอเพลง

เครองอดแทงเชอเพลงสามารถแบงได 4 กลมใหญ ๆ ดงน

ภาพท 2.7

1.เครองอดแบบลกสบ (Piston press) ประกอบดวยลกลบชก (Reciprocating piston) เพอดนวตถดบทมาจากชอง ปอนเขาไปในกระบอกอดรปเรยว (Tapered die) หลกการทางานคอ ลกสบอดวสดเขาไปในปลายทอ (Barrel) หรอกระบอกอด ซงมลกษณะเปนตวรดรปกรวย (Conical chock) หรอรปเรยว จะท าหนาทตานการเคลอนทของวสด ผลจากการตานนรวมทงการขดสวสดกบผนงทอ ท าใหเกดความรอนทอณหภมในชวง 150-300 องศาเซลเซยส และไดผลตภณฑทถกอดแทงออกมาเปนรปทรงกระบอกขนาดเสนผาศนยกลาง 50-100 มลลเมตร เครองอดแบบนมความสามารถในการผลตได 40-1000 กโลกรมตอชวโมง และมปญหาทพบโดยทวไปคอ การขดสของกระบอกอดและการแตกของลกสบ (ทองทพย พลเกษม, 2542)

ภาพท 2.8

2.เครองอดแบบเกลยว (Screw press) ในเครองอดแบบเกลยว วตถดบทใชอดจากชองปอน (Feed hopper) ถกสงผานและอดดวยเกลยว แบงเครองอดแบบนไดเปน 3 ประเภท คอ

(2.1) เครองอดแบบเกลยวรปกรวย (Conical screw press) มหลกการท างานคอเกรยวรปกรวยจะดนใหวสดเคลอนตวไปขางหนา เมอพนเกลยวไปวสดถกดนผานกระบอกอดขนาด 25 มลลเมตร การไหลผานของวสดเขาไปในกระบอกอด

18

เพมขนพรอมกบแรงเสยดทานทมากขน ท าใหอณหภมสงขนระหวาง 100-200 องศาเซลเซยส สงผลใหลนนหลอมละลายท าหนาทเปนตวประสาน หลงจากระบายความรอนจะไดแทงเชอเพลงอด ก าลงในการผลตของเครองอดแทงแบบนอยในชาง 500-1000 กโลกรมตอชวโมง อตราก าลงของมอเตอรทใชขบเคลอนอดอยระหวาง 35-75 กโลวตต วสดทใชท าการอดควรมลกษณะเปนเมดละเอยดและมความชนรอยละ 8-10 (ทองทพย พลเกษม ,2542)

ภาพท 2.9

(2.2) เครองอดแบบเกลยวพรอมดวยขดลวดความรอนทกระบอกอด (Screw press with a heated die) คอวสดถกดนโดยเกลยวทมลกษณะเปนทรงกระบอกหรอรปกรวยเลกนอย ผานเขาไปในทอ (Barrel) หรอกระบอกอดทมอณหภมจากขดลวดความรอนระหวาง 200-350 องศาเซลเซยส ความรอนนท าใหวสดทสมผสกบทอเกดการเผาไหมและไดผลตภณฑทถกยดตวกนด ลกษณะเปนทอทรงกระบอกหกเหลยมขนาดประมาณ 50 มลลเมตร โดยเฉพาะการออกแบบของหวเกลยวท าใหไดเชอเพลงอดแทงทมรกลวงตรงกลางขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 20 มลลเมตร เพอเปนชองใหกาซหรอควนทเกดในระหวางการอดถายเทออกมา ก าลงในการผลตของเครองอดแบบนอยในชวง 50-500 กโลกรมตอชวโมง วสดทใชมลกษณะเมดละเอยดและมปรมาณความชนในชวงรอยละ 8-12 ปญหาใหญของเครองอดแบบนคอ การขดสของเกลยวและกระบอกอด (ทองทพย พลเกษม ,2542)

(2.3) เครองอดแบบเกลยวค (Twin-screw press)เครองอดแบบนมเกลยวอด 2 อนตอกบเพล าทสวมเขากบชนสวนของเกลยว (Screw parts) ทเปลยนความเรวในการหมนได เนองจากแรงอดและแรงเสยดสง ท าใหอณหภมของวตถดบสงถง 250 องศาเซลเซยส จงตองมสวนหลอเยนทกระบอกอด ส าหรบวตถดบทใชอดควรมขนาด 30-80 มลลเมตร และวตถดบทมปรมาณความชนรอยละ 25 ขนไปจงจะสามารถท าการอดได โดยไมตองท าใหแหงเสยกอน ก าลงการผลตของเครองนอยในชวง 2800-3600 กโลกรมตอชวโมงขนอยกบสวนผสมของวตถดบทใช

ภาพท 2.10

19

3.เครองอดแบบลกกลง (Roll press) เครองอดแบบลกกลงน มการท างานโดยจะเรมท างานอดวตถดบทตกลงมาในระหวางลกกลงทงสองทหมนทศทางตรงกนขาม ท าใหวตถดบถกอดแนเขาไปในตวรองรบแทนอด (Pilloe-shaped briquetted) การอดแทงแบบนตองการวสดทมขนาดเลกกวาการอดแบบอน และแทงอดทไดมความทนทานนอยกวาแทงอดทไดจากการอดแบบอนเนองจากชวงเวลาในการอดสน ท าใหยากตอการสรางสภาวะของอณหภมแรงอดในการหลอมละลายลนน ไดอยางเตมท ดงนนการอดแทงดวยวธนจะไดผลส าเรจดจ าเปนตองใชตวประสานเขาชวย ทท าใหวสดเกาะตดกนด (ทองทพย พลเกษม ,2542)

ภาพท 2.11

4.เครองอดเมดหรออดเปนแทงเลกๆ (Pelletizing press) เครองอดแบบนประกอบดวยแมพมพ (Matrix) และลกกลง (Roller) ซงแรงอดระหวางแมพมพกบลกกลงท าใหเกดความรอนจากแรงเสยดสและท าการอดวตถดบผานแมพมพทเจาะเปนรซงม 2 แบบคอ เครองอดแบบแมพมพแผนกลม (Disk matrix press) และเครองอดแมพมพวงแหวน (Ring matrix press) แทงอดเมดทถกอดออกมาแลวจะถกตดดวยใบมดตามขนาดความยาวทก าหนดให ซงปกตจะมความยาวนอยกวา 30 มลลเมตร และมเสนผาศนยกลาง 5-15 มลลเมตร ถาแทงอดมขนาดใหญกวานแลวจะใชการอดเปนลกบาศก (Cubing) แทนการอดเมด (ทองทพย พลเกษม ,2542)

2.9 เทคโนโลยพลงงานชวมวล

- การสนดาป (Combustion Technology) การสนดาปเปนปฏกรยาการรวมตวกนของเชอเพลงกบออกซเจนอยางรวดเรวพรอมเกดการลกไหมและคายความรอน ในการเผาไหม สวนใหญจะไมใชออกซเจนลวน ๆ แตจะใชอากาศแทน เนองจากอากาศมออกซเจนอย 21% โดยปรมาณ หรอ 23% โดยน าหนก

- การผลตเชอเพลงเหลว (Liquidification Technology)

- การผลตกาซเชอเพลง (Gasification Technology) กระบวนการ Gasification เปนกระบวนการเปลยนแปลงพลงงานทมอยในชวมวลทส าคญกระบวนการหนงของการเปลยนแปลงแบบ Thermal Conversion โดยมสวนประกอบของ Producer gas ทส าคญ ไดแก กาซคารบอนมอนอกไซด (CO) ไฮโดรเจน (H2) และมเทน (CH4)

- การผลตกาซโดยการหมก (Anaerobic Digestion Technology) การผลตกาซจากชวมวลทางเคมดวยการยอยสลายสารอนทรยในทไมมอากาศหรอไมมออกซเจนซง เรยกวา กาซชวภาพ (Biogas) ไดกาซมเทน (CH4) และกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) เปนหลก

- การผลตไฟฟาโดยใชชวมวลเปนเชอเพลง

20

- เตาแกสชวมวล เตาแกสชวมวลเปนเตาทจดสรางขนเพอใชส าหรบการหงตมอาหารในครวเรอน โดยใชเศษไมและเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรเปนเชอเพลง โดยมหลกการท างานแบบการผลตแกสเชอเพลงจากชวมวล (Gasifier) แบบอากาศไหลขน (Updraf Gasifier) เปนการเผาไหมเชอเพลงในททจ ากดปรมาณอากาศใหเกดความรอนบางสวนแลวไปเรงปฏกรยาตอเนองอนๆ เพอเปลยนเชอเพลงแขงใหกลายเปนแกสเชอเพลง ทสามารถตดไฟได ไดแก แกสคารบอนมอนอกไซด (CO) แกสไฮโดรเจน (H2) และแกสมเธน (CH2) เปนตน (http://53011711152.blogspot.com/2012/06/blog-post_19.html)

2.10 งานวจย

วานช โสภาสพ และคณะ (2550 : บทคดยอ) ไดวจยการผลตถานอดแทงดวยเศษวสดเหลอใชเพอเปนพลงงานทดแทน ไดศกษาคนควาวจย และพฒนา เพอวตถประสงคศกษาคณภาพศกยภาพ และประสทธภาพตลอด จนการน าไปใชใหเกดประโยชนในดานตางๆ โดยผลตถานอดแทงจากวสดเหลอใชจากการเกษตรกรรม ประ เภทเปลอกถวลสง เปลอกเมลดทานตะวน และเปลอกถวลสงผสมเปลอกเมลดทานตะวน การด าเนนการวจย โดยการน าเศษวสดเหลอใชจากเปลอกถวลสง เปลอกเมลดทานตะวน และเปลอกถวลสงผสมเปลอกเมลดทานตะวน เบองตนท าการวจยศกษาวเคราะหลกษณะสภาพทางพฤกษศาสตรของพชถวลสง สภาพทางพฤกษศาสตรของพชทานตะวน เมอเขาสกระบวนการผลตถานอดแทง ดวยเครองอดแทงดวยขดลวดแบบเกลยวความรอน ซงมอณหภมทกระบอกอดแทง ประมาณ 350 องศาเซลเซยส เขาสขนตอนวธการหาอตรา สวนทเหมาะสม ตรวจวดคาและทดสอบหาคณภาพของเชอเพลงอดแทง เชน คาความชน สารระเหย คาความรอน คารบอนคงตว ความหนาแนนของมวลถานอดแทง การแตกรวนของมวลถานอดแทง กามะถนเถาถาน ผลจากการวเคราะหคณสมบตทางดานเชอเพลง สรปผลการวจยพบวาคณสมบตของเปลอก ถวลสงอดแทง มปรมาณสารระเหยนอยทสด คอ 69 % และเปลอกเมลดทานตะวนอดแทงมปรมาณเถานอยทสด คอ 2.6 % คารบอนคงตวพบวา เปลอกถวลสงอดแทงมคารบอนคงตวมากทสด

วบลยสวสด และคณะ (2552) ไดท าการศกษาการใชพลงงานของประเทศไทย ไววาประเทศไทยยงใชแกสธรรมชาตและถานหนเปนแหลงพลงงานหลก ผลตไฟฟาเปนสดสวนถงประมาณรอยละ70 และ 20 ตามล าดบ สวนทเหลอไดจากพลงน า และพลงงานชวภาพ การใชเชอเพลงฟอสซลไดกอใหเกดผลกระทบหลายดาน เชน ความมนคงของแหลงพลงงาน ดานสงแวดลอม โดยเฉพาะแกสเรอนกระจก ทมดชนการปลอยแกสในประเทศสงขนมาก แกสธรรมชาตไดถกแบงไปใชในภาคขนสงมากขน การใชถานหนและลกไนตท าใหเกดคารบอนไดออกไซด ซงเปนแกสเรอนกระจกหลก รฐไดเรงรดพฒนาแหลงพลงงานหมนเวยนในประเทศ มาใชผลตไฟฟาเพมขนในแผนพฒนาพลงไฟฟาฉบบปรบปรง โดยก าหนดใหน าพลงงานหมนเวยนในประเทศมาผลตพลงไฟฟาเพมอกไมนอยกวา 13,000เมกะวตต ภายใน พ.ศ. 2564 สวนโรงไฟฟานวเคลยรโรงแรกของประเทศ คาดวาจะพอมหลง พ.ศ.2564 แผนพฒนาการผลตก าลงไฟฟา ไดบรรจพลงลมไว 1,300 เมกะวตตนน มความเปนไปได โดยการประเมนจากผลของการวจยศกยภาพของพลงลมลาสด ในจงหวดภาคเหนอและฝงทะเลภาคใตดวยสวนเพมราคารบซอไฟฟาทก าหนดไว 3.50 บาท ตอหนวย สวนพลงน าทบรรจไวในแผนพฒนาฯเพยง 770 เมกะวตต ผลการวจยลาสด ในลมน าปง ยม ช และมล การประเมนเบองตนไดแสดงศกยภาพพลงน าทเปนไปได จากเขอนพลงน าขนาดเลก รวมทงเขอนชลประทานจากทงหมด 25 ลมน าหลกของประเทศไมต ากวา 1,500 เมกะวตต ดวยสวนเพมราคารบซอไฟฟา ส าหรบพลงน าจากเขอนขนาดเลก เพยง 1.50 บาท ตอหนวย ถาสวนเพมราคารบซอไฟฟาส าหรบพลงน า ไดรบการทบทวนใหใกลเคยงกบสวนเพมราคารบซอไฟฟาส าหรบพลงลม ศกยภาพทเปนไปไดจากพลงน าในประเทศ อาจสงถง 3,000 เมกะวตต ในการใชไมโตเรวหลายชนด เชน ยคาลปตส กระถน เปนเชอเพลงทยงยน ผลของการวจยและพฒนาลาสดไดแสดงใหเหนถงความเปนไปไดของโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก แตสวนเพมราคาไฟฟาส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก ควรไดรบการทบทวนใหใกลเคยง กบสวนเพมราคาไฟฟาส าหรบพลงลมเชนเดยวกน เพอใหเพมก าลงผลตไฟฟาจากชวมวลไดตามแผนพฒนาฯ อปสรรคตางๆ ในการใชแหลงพลงงานหมนเวยนซงยงยน สามารถขจดไดโดยการวจยและพฒนาและมาตรการสนบสนนทางการเงนและภาษทเหมาะสม เชน ภาษมลพษ กลไกการพฒนาทสะอาด ประเดนอนๆ ทตองพจารณาอยางรอบคอบ ไดแกผลกระทบตอสงแวดลอมหลากหลายในพนทตางกน

http://53011711152.blogspot.com/2012/06/blog-post_19.html

http://53011711152.blogspot.com/2012/06/blog-post_19.html

21

วลลภา สชาโต (2549) ไดศกษาศกยภาพในการใหชวมวล (Biomass) ของออยทอาย 4, 6,8 และ 12 เดอนด าเนนการ ในป 2549 ทศนยวจยพชไรสพรรณบร วางแผนการทดลองแบบFactorial in RCB ม 2 ซ า โดยม Main plot คอ พนธออยอทอง 3 และ 94-2-483 Sub plot ม 4กรรมวธ คอ การตดออยทก 4 เดอน (6 ครง/2 ป), ตดออยทก 6 เดอน (4 ครง/2 ป), ตดออยทก 8เดอน (3 ครง/ 2 ป) และการตดออย ปกตท 12 เดอน (2 ครง/2 ป) ท าการปลกออยในวนท 23กมภาพนธ 2549 ผลการทดลองสรปวา การตดออยทก 8 เดอน หรอ 3 ครง/ 2 ป และการตดออยปกต 12 เดอน (2 ครง/2 ป) ใหชวมวล รวมของออยไมแตกตางกนทางสถต โดยการตดทก 8 เดอนใหชวมวลรวมทง 3 ครง 38.07 ตน/ไรในขณะทการตดทก 12 เดอน ใหชวมวล 2 ครง 39.62 ตน/ไรแตแตกตางทางสถตกบ การตดออยทก 4 เดอน และ 6 เดอน การตดออยทก 4 เดอน (6 ครง/2 ป)ใหชวมวลรวม 29.50 ตน/ไรไมแตกตางทางสถตกบการตดออยทก 6 เดอน (4 ครง/2 ป) ทใหชวมวลรวม 29.97 ตน/ไร นอกจากนพนธออย 94-2-483 ใหชวมวลรวมสงกวาพนธอทอง 3 ถง 31% โดยออยพนธอทอง 3 ใหชวมวลรวม 2 ปเฉลย 26.69 ตน/ไร ในขณะทออยพนธ 94-2-483 ใหชวมวลรวม 2 ปเฉลย 38.90 ตน/ไร

สธระ ประเสรฐสรรพ ศกษาศกยภาพเชงพนทของชวมวลไมยางพาราในภาคใตเพอการผลตพลงงาน ชวมวลจากสวนยางพาราเปนแหลงพลงงานทส าคญ ปจจบนใชชวมวลไมยางพารามขดจ ากดเพยงแตอตสาหกรรมทองถน อาทเชน เผาอฐ เผาปนขาว การลงทนผลตไฟฟาจากชวมวลตองการการวางแผนทรอบคอบโดยเฉพาะการรบซอเชอเพลงและสภาพทตงทเหมาะสม โครงการศกษานไดแปลงภาพถายทางอากาศทแสดงพนทเพาะปลกยางพาราของสถาบนวจยยางใหเปนไฟลดจตอล แลวน าภาพทงหมดจ านวน 110 ภาพ มาตอเปนภาพใหญแสดงพนทปลกยางพาราของภาคใต จากนนใชโปรแกรม AutoCAD รวมกบโปรแกรมทพฒนาขนค านวณหาปรมาณชวมวลทมในพนทตางๆ และค านวณราคารบซอเชอเพลงชวมวลทโรงไฟฟาควรรบซอ ถาหากตองการใหธรกจผลตพลงงาน , มผลตอบแทนทเหมาะสม ผลการศกษาพบวาราคาเชอเพลงชวมวลขนกบความชนของเชอเพลงปรมาณทมอยรายปตามพนทตางๆ (area-base annual availability) ผลการตอบแทนการลงทน(IRR) ทตองการขนาดโรงไฟฟา และชนดของโรงไฟฟาวาจะเปนแบบผลตพลงงานรวมความรอนและไฟฟา หรอ แบบผลตไฟฟาเพยงอยางเดยว ซงโดยทวไปพบวาโรงไฟฟาแบบผลตพลงงานรวม จะสามารถรบซอเชอเพลงชวมวลไดในราคาทสงกวาโรงไฟฟาทผลตพลงงานไฟฟาแตเพยงอยางเดยวขนาดโรงไฟฟาขนอยกบความชนเชอเพลงชวมวลเปนอยางมาก โรงไฟฟาจ าเปนตองมสวยยางลอมรอบในรศม 25-35 กม. เพอใหมแหลงเชอเพลงชวมวลทมนคงส าหรบก าลงการผลตไฟฟาในระดบ 20 เมกกะวตต การศกษาเพอก าหนดต าแหนงโรงไฟฟาทเหมาะสมนนไดอาศยทางหลวงหมายเลข 41, 409 และ 404 เปนหลก โดยเลอนต าแหนงโรงไฟฟาจากจงหวดสราษฎรธานถงจงหวดนราธวาสทก ๆ ระยะทาง 50 กม. เพอหาต าแหนงของโรงไฟฟาทเหมาะสมแกการลงทน การศกษาพบวาตลอดระยะทางกวา 700 กม. นน มต าแหนงทเหมาะสมแกการตงโรงไฟฟา 8 แหง มก าลงการผลตไฟฟารวมทงสนประมาณ 186.5 เมกกะวตต โดยมก าลงการผลตไฟฟาสงสด 27 เมกกะวตต ทจงหวดสงขลา และต าสด 19.1 เมกกะวตต ทจงหวดสราษฎรธาน การศกษานไดสรปวาโรงไฟฟาชวมวลไมยางพาราควรตงกระจาย (decentralized) ตามต าแหนงทมพนทเพาะปลกยางทเหมาะสม

บงกช ประสทธ และคณะ (2550) ศกษาการผลตไฟฟาจากแกสชวมวลเพอน าไปสชมชนงานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาและพฒนาการผลตไฟฟาจากแกสชวมวล เพอน าไปสการผลตกระแสไฟฟาสชมชน เครองยนตแกสซไฟเออรในงานวจยนใชถานไมเปนเชอเพลง ซงประกอบดวยเตาแกสซไฟเออรชนด Downdraft โบวเวอร ไซโคลน เครองยนตสนดาปภายในขนาด 2.8 แรงมา และเยนเนอรเรเตอร1.1 kVA สามารถผลตไฟฟาได0.8 กโลวตต ชดสายพานล าเลยง ปมสญญากาศและชดควบคม ความสนเปลองเชอเพลงโดยท าการเปรยบเทยบเชอเพลงทง 3 ชนด พบวา น ามนเบนซน0.8 ลตรตอชวโมง LPG 0.6 กโลกรมตอชวโมง และถานไม 3.0 กโลกรมตอชวโมง สามารถน าไปประยกตการใหแสงสวาง และในรปแบบอนๆได มความประหยดคาพลงงานกวาการใชน ามน LPGและจากการทดสอบทภาระเทากนเครองยนตทใชเบนซนและ LPG จะปลอยคารบอนไดออกไซคออกมา 8-9% ในขณะทใชแกสชวมวลจากถานไมจะลดลงเหลอเพยง 2.0-3.0% เทานน ท าใหลดปรมาณคารบอนไดออกไซคทเกดขนและชวยลดปญหาสภาวะโลกรอนไดอกดวย

อาภาวด (2545) ไดศกษาการผลตเชอเพลงอดแทงจากกากตะกอนน าเสยอตสาหกรรมเพอเปนพลงงานทดแทน โดยมจดมงหมายเพอน ากากตะกอนน าเสยอตสาหกรรมมาใชประโยชนในการผลตเชอเพลงอดแทง ซงไดมการปรบปรงคณภาพกาก

22

ตะกอนน าเสยโดยการหมก และเพอหาอตราสวนทเหมาะสมในการผลตเชอเพลงอดแทงโดยผสมกบแกลบ และน าเชอเพลงอดแทงทไมผานการปรบปรงคณภาพมาเผาเปนถาน ทดสอบคณสมบตทางดานกายภาพ และดานเชอเพลงตามมาตรฐาน ASTM ผลการวจบพบวา อตราสวนทเหมาะสมในการอดแทงกากตะกอนของเสยจากโรงงานผงชรสและโรงงานนมอยท 1:1,2:1 และ 3:1 โดยปรมาณ ซงสามารถอดขนรปไดดและใชเวลานอย จากการน าตะกอนทง 3 โรงงานหลงจากหมกแลว ประสทธภาพการใหพลงงานความรอนของกากตะกอนของเสยจากโรงงานผงชรสและโรงงานนมต าลง จากการวเคราะหปจจยในการอดแทง ความสนเปลองพลงงานไฟฟาจะแปลบตามเวลาซงขนกบความชนของอตราสวนผสม จากการวเคราะหคณสมบตทางกายภาพ พบวา มความเหมาะสมทจะน ามาใชงานเนองจากมการแตกรวนนอย คณสมบตทางดานเชอเพลง พบวาเชอเพลงอดแทงทไมไดปรบปรงคณภาพเผาใหเปนถาน พบวา ประสทธภาพการใชงานและการใหพลงงานแกน าดกวาแทงเชอเพลงทไมเผาเปนถาน (อาภาวด,2545)

ทองทพย พลเกษม (2542) ศกษาการผลตเชอเพลงอดแทงจากเปลอกทเรยนเพอทดแทนฟนและถานในการหงตมในครวเรอน โดยศกษาความเปนไปไดในการน าเอาเปลอกทเรยนเหลอทงมาผลตเปนเชอเพลงอดแทงดวยวธการอดแบบรอนและเยน เพอเปรยบเทยบคณสมบตทางดานเชอเพลงและการสนเปลองพลงงานไฟฟาทใชในการอด การทดลองไดน าเปลอกทเรยน 2 พนธ คอ หมอนทองและชะน ทมความชนรอยละ 75 – 80 สบเปนชนเลกๆตากแดดใหเหลอความชนเฉลย รอยละ 45 จากนนน ามาอดแทงเปนเชอเพลง ในเครองอดแทงแบบเกลยวซงมอย 2 แบบ คอแบบอดรอนและแบบอดเยน 2 วธ คอ อดโดยใชตวประสาน (น าหมกชวภาพและโมลาส) และอดโดยไมใชตวประสาน ผลการทดลองพบวาความสามารถอดเปนแทงและคณภาพเชอเพลงของเปลอกทเรยนทงสองพนธไมแตกตางกน เชอเพลงทผานการอดแทงแบบเยนใหคาความรอนทใกลเคยงกน ทงแบบอดโดยใชตวประสานและไมใชตวประสานใหคาความรอน ประมาณ 3,600 กโลแคลอรตอกโลกรม สวนเชอเพลงทผานการอดแทงแบบรอนจะใหคาความรอนเฉลยประมาณ 3,800 กโลแคลอรตอกโลกรม ซงใชพลงงานเฉลยสงกวาการอดแบบเยน คอ 0.45 กโลวตตชวโมงตอกโลกรมน าหนกแหง

สจมาน ตรนเจรญ (2544) ศกษาการใชประโยชนของกากตะกอนจากโรงงานแปงมนดดแปลงผสมกบเศษถานผลตเปนเชอเพลงอดแทงโดยศกษา อตราสวน (กากตะกอน: เศษถานโดยปรมาตร) เพอหาอตราสวนทเหมาะสมจากกระบวนการผลตเชอเพลงอดแทง วเคราะหสมบตดานกายภาพ ไดแก ความทนทานตอแรงอดในแนวตงและแนวนอน ดชนการแตกรวน วเคราะหสมบตดานเชอเพลง ไดแก ความชน ปรมาณเถา คารบอนคงตว สารระเหย คากา มะถนทงหมด และคาความรอน พรอมประเมนความเปนไปไดของตนทนการผลต จากผลการทดลองพบวาอตราสวนทเหมาะสมของกากตะกอนจากโรงงานแปงมนดดแปลงผสมกบเศษถาน อตราสวนทดทสดคอ 3 : 7 มคาความรอน 5,885 แคลอรตอกรม มคาความชนรอยละ7.13 ปรมาณเถารอยละ10.70 คาก ามะถนรอยละ 0.33 ทงหมดมคาต า ทสด ผลการวเคราะหดานเศรษฐศาสตรพบวาทราคาขายสง แทงละ 0.50 บาทตอแทง ปรมาณการผลตอยทหนงลานแปดแทงตอป และระยะเวลาคนทนอยท 0.89 ป

ปรชา เกยรตกระจาย (2545) ศกษาการท าถานอดกอนจากไมตางถน ทมอาย 10 ป ปลกในบรเวณสถานเกษตรอางขาง จงหวดเชยงใหม คอ Acacia confuse , Cinnamomum camphora , Fraxinus giffithil และ liquidambar fomosanar โดยศกษา คอประเมนคณสมบตของกงไมดบ และกงไมอบเปนถานท 450 clip_image020 ไดผลการศกษาโดยสรป ดงน คาเฉลยของสมบตดานพลงงานของกงไมมปรมาณสารระเหยรอยละ 81ปรมาณคารบอนคงตวรอยละ 12 ปรมาณขเถารอยละ 0.5 และคาความรอนของสนดาป 4,400 แคลอรตอกรม และผงถานมปรมาณสารระเหยรอยละ 19 ปรมาณคารบอนคงตวรอยละ 67 ปรมาณขเถารอยละ 2.0 คาความรอนของสนดาป 6,500 แคลอรตอกรมตามล า ดบ

อรวรรณ ฉตรจนทร (2547) ศกษาตนทนและผลตอบแทนการผลตถานเศรษฐกจ จากซงขาวโพด กรณศกษาโรงงานถานเทยม ส. ทวคณ อ าเภอดอกคาใต จงหวดพะเยา เปนการคนควา แบบอสระ โดยมวตถประสงคเพอศกษาตนทนและผลตอบแทน การผลตถาน ความเปนไปไดในการลงทน โดยศกษาขอมลเบองตนเชงตวเลข ปรมาณการผลต ตนทนและรายได ตลอดจนสงเกตขนตอนการผลต การเกบรวบรวมขอมลทางการเงน และน ามาวเคราะหโครงสรางตนทนและผลตอบแทนของการผลต ถานเศรษฐกจจากซงขาวโพด โดยใชเกณฑการวด คอระยะคนทน มลคาปจจบนสทธและอตราผลตอบแทนจากการ

23

ลงทน ผลการศกษาพบวา โครงการขยายก าลงการผลตของกจการมระยะเวลาการคนทน 11 เดอน 3 วน มลคาปจจบนสทธของผลตอบแทนสทธเทากบ 2,102,268 บาท และอตราผลตอบแทนทแทจรงจากการลงทนเทากบรอยละ 109.35 ตอป

ธรพจน พทธกกฎววงศ (2549) ศกษาการผลตถานอดแทงจากตนถวเหลอง เปนเศษวสดเหลอใชทางเกษตรมาใชใหเกดประโยชนในรปของเชอเพลง โดยน าเอาตนถวเหลองไปเผาใหเปนถานมาบด อดเปนแทง และใชมนส าปะหลงสดเปนตวประสาน โดยมอตราสวนตวประสานตอถานทดทสด คออตราสวน 1:8 โดยนา หนก มคาความรอน 21.30 เมกะจลตอกโลกรม ซงมคาความรอนนอยกวาถานไมยคาลปตสประมาณรอยละ 26 มปรมาณคารบอนเสถยรและสารระเหยนอยกวาแตมปรมาณเถามากกวาถานไมยคาลปตส ถานอดแทงจากถวเหลองสามารถน ามาใชเปนเชอเพลงเพอการหงตมในครวเรอน ทดแทนการใชฟนและถานได

อภรกษ สวสดฏกจ (2551) การผลตเชอเพลงอดแทงจากขเถาแกลบผสมซงขาวโพดและกะลามะพราวดวยเทคนคเอกซทรชนโดยใชแปงเปยกเปนตวประสาน โดยมสดสวนการผสมอยท 30 : 70, 40 : 60 และ 50 : 50 ตามล าดบ สดสวนการผสมแปงมนตอน าหนกวตถดบ เทากบ 1 : 10 จากการศกษาพบวาคาความหนาแนนและความตานทานแรงกด จะแปรผนตามสดสวนการผสมของผงซงขาวโพดและผงกะลามะพราว แตแตกตางกนไมมาก การทดสอบคาความรอนเชอเพลงพบวาโดยเฉลยอยระหวาง 6,000 – 6,900 กโลแคลอรตอกโลกรม ซงสงกวาคามาตรฐานของผลตภณฑชมชน ความชนอยระหวาง 5.7 – 5.8 % โดยนา หนก อตราการผลตแทงเชอเพลงเฉลย 2.5 กโลกรม ตอนาท ความหนาแนนอยในชวง 800 – 830 กโลกรมตอลกบาศกเมตร คาความตานทานแรงกดของแทงเชอเพลงจะอยในชวง 1.0 – 1.2 เมกะปาสคล ซงมคาสงกวาคาทยอมรบไดในเชงพาณชยจดคมทนของการผลตถานเชอเพลงประมาณ 9,500 กโลกรม จากการศกษาพบวามความเปนไปไดในการน าไปใชในครวเรอนหรอผลตและจ าหนายในเชงพาณชย

24

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การศกษาเรองกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง เปนการด าเนนการวจยเชงคณภาพ(Qualitative Research) ผวจยไดท าการศกษาและเกบขอมลในการท างานและวเคราะหปญหาทเกดขน เพอใหการด าเนนการวจยมความถกตองและสามารถน าขอมลไปใชเปนประโยชนในการพฒนางานวจย ผวจยไดก าหนดขนตอนและวธด าเนนการวจยดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 ขนตอนการด าเนนการวจย 3.3 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล 3.5 ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

การศกษานมกลมผใหขอมลส าคญทเปนกลมเปาหมายของการศกษาในครงน มรายละเอยดดงตอไปนผเชยวชาญดานพลงงานชวมวลและหนวยงานทเกยวของ ไดแก หวหนากระทรวงพลงงาน เจาหนาทกระทรวงพลงงาน และเจาหนาทบรษท ABC จ ากด จ านวน 15 คน

3.2 ขนตอนการด าเนนการวจย

การศกษาวจยและหาแนวทางศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง ไดก าหนดแผนการด าเนนงานเพอใหไดผลการศกษาทครอบคลมและครบถวน โดยมขนตอนดงน

1.ท าการศกษาขอมลพนฐานและเกบรวบรวมขอมลรปแบบการอดเชอเพลงชวมวลจากวารสาร หนงสอ รายงานวจยทเกยวของ บทความวชาการเกยวกบพลงงานชวมวล และอนเตอรเนต

2.วางแผนการเขยนโครงการและปฏบตงานโครงการวจย และท าการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ

3.ศกษาขนตอนการท าเชอเพลงอดแทงชวมวลจากเศษไมยางพารา

4.เกบรวบรวมขอมลลงพนทจรง สถานทผลตพลงงานทดแทน พลงงานชวมวลทจงหวดสราษฎรธานและจงหวดระนอง

5.ท าการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเชงลกผเชยวชาญดานพลงงานชวมวลและหนวยงานทเกยวของ

6.วเคราะหขอมลทไดจากการลงพนทปฏบต

7.สรปรายละเอยดผลงานวจย

8.น าเสนอและเผยแพรงานวจยเรองกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

25

3.3 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

แบบสมภาษณชนดไมมโครงสราง ซงผวจยเปนคนก าหนดขอค าถามทเกยวของกบกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล

1. ขอมลแบบปฐมภม (Primary Data) ไดแกการส ารวจแบบเจาะจง โดยเปนขอมลทผวจยไดระหวางการลงพนท เปน

ขอมลจากการสมภาษณ ผวจยท าการเกบขอมลดวยตนเอง โดยพจารณาตามความเหมาะสมและความพรอมของขอมลเปน

ส าคญ

2. ขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการรวบรวมเอกสารทางวชาการทเกยวของ งานนพนธ วารสาร บทความ

ตางๆ หนงสอพมพและขอมลทางเวปไซตตางๆ ซงผวจยไดท าการทบทวนวรรณกรรม

3.5 ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย

ป กจกรรม ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค.

ก.ย.

2561 ศกษาขอมลพนฐานและเกบรวบรวมขอมลรปแบบการอดเชอเพลงชวมวลจากวารสาร หนงสอ อนเตอรเนต และงานวจย

2561 วางแผนการปฏบตงานโครงการวจย

2561 ทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ

2561 ศกษาขนตอนการท าเชอเพลงอดแทงชวมวลจากเศษไมยางพารา

2561 การรายงานความกาวหนาครงท 1

2561 เกบรวบรวมขอมลลงพนทจรง สถานทผลตพลงงานทดแทน พลงงานชวมวลทจงหวดระนองและสราษฎรธาน

2561 วเคราะหขอมลทไดจากการลงพนทปฏบต

2561 การรายงานความกาวหนาครงท 2

2561 สรปรายละเอยดผลงานวจย

26

ป กจกรรม ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค.

ก.ย.

2561 น าเสนอและเผยแพรงานวจยเรองพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

2561 สงรายงานฉบบสมบรณ

ระยะเวลาและสถานทท าการวจย

งานวจยเรอง กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง จะด าเนนการวจยใหเสรจสนภายในระยะเวลา 1 ป (12 เดอน) หลงไดรบการอนมตใหด าเนนการวจย

27

บทท 4 ผลการศกษาและวเคราะหขอมล

จากการศกษากรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง โดยการเกบรวบรวมขอมลจากกระทรวงพลงงานจงหวดระนองและบรษท ABC จ ากด โดยการสมภาษณเชงลกและลงพนทส ารวจขอมลรวมกบหนวยงานรฐและชมชน เพอศกษาขอมลการใชพลงงานเชอเพลงชวมวลและการน าเศษไมยางมาเขากระบวนการผลตอดแทงเพอใชในการกระบวนการผลตใหเกดเปนพลงงานชวมวลไดอยางมประสทธภาพ ในกรณศกษามการด าเนนการตามขนตอนของการวจยแลวไดผลวเคราะหดงน

4.1 ศกษาภาพรวมและขอมลเบองตนของบรษทและผลการสมภาษณ

4.2 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 1 : เพอศกษารปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพาราวสดและเหลอใชทางการเกษตร

4.3 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 2 : เพอศกษาความเปนไปไดในการแปรรปเชอเพลงชวมวลทท าจากเศษไมยางพารา

4.4 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 3 : เพอประเมนศกยภาพชวมวลสงเสรมการลงทนดานพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารา

4.1 ศกษาภาพรวมและขอมลเบองตนของบรษทและผลการสมภาษณ

บรษท ABC จ ากด ตงอยท ม.3 ต.ทาเรอ อ.บานนาเดม จ.สราษฎรธาน 84240 เปนบรษทผลตเชอเพลงชวมวล Biomass Energy Wood Pellet and Wood Ship มจ านวนพนกงาน 60 คน และบรษทมลกคา 47 กลม มก าลงการผลต 72,000 ตน ตอป และวางแผนจะขยายก าลงการผลตใหได 144,000 ตนตอป บรษทไดเลงเหนวาตนยาง 1 ไร จะได ไมทอน ทน าไปใชประโยชนไดเพยง 50% เทานน อก 50% ทเหลอ คอเศษไม กงไม และขเลอย เปนไมเสย (Waste) ทในอดตน าไปใชประโยชนไมได บรษทจงคดคนและน าเศษไมมาท าเปนไมสบ (Wood chip)ใชในการผลตไมยางอดแทง(Wood Pallet) เพอผลตเปนชวมวล โดยทางบรษทไดผลตไมยางอดแทงสงไปยงประเทศเกาหลและญปน

Raw Material

ขเลอย (Sawdust) แผนไม (Slab) ทอนไม(Timber)

ภาพท 4.1 ขเลอย ภาพท 4.2 แผนไม ภาพท 4.3 ทอนไม

28

ภาพท 4.4 Raw material

ภาพท 4.5 product

4.1.1 ผลการสมภาษณหนวยงานทเกยวของ

สามารถวเคราะหเปนประเดนทมความส าคญไดดงตอไปน

4.1.1.1 นโยบายของรฐบาลสถานการณดานพลงงานทดแทน

ดวยสถานการณปจจบนการผลตและการจดหาพลงงานไฟฟาของประเทศไทยตองพงแหลงเชอเพลงและแหลงพลงงานจากประเทศเพอนบาน อาทเชน ประเทศพมา ลาว และมาเลเซย เปนตน ในบาง ครงทจ าเปนตองมการซอมบ ารงทอสงกาซ สายสงไฟฟามายงโรงไฟฟาหรอสถานไฟฟาในประเทศไทย สงผลใหก าลงผลตไฟฟาของประเทศลดลง ซงอาจท าใหเกดปญหา

29

ก าลงการผลตไฟฟาไมเพยงพอทจะจายผใชงานได สงผลใหเกดปญหาไฟฟาดบขนในบางพนท ดงทเคยเกดขนในบางพนทของภาคใตมาแลว(ระบบฐานขอมลเครองก าเนดไฟฟาส ารองในประเทศไทย)

ทมา: ภาพท 4.6 แนวโนมพลงงานชวมวลกลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทนสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

ประเทศไทยตองพงพาการน าเขาพลงงานจากตางประเทศเปนหลกทผานมาพบวากวารอยละ60 ของความตองการพลงงานเชงพาณชยขนตนมาจากการน าเขาโดยมสดสวนการน าเขาน ามนสงถงรอยละ80ของปรมาณการใชน ามนทงหมดภายในประเทศและยงมแนวโนมจะสงขนอกเพราะไมสามารถเพมปรมาณการผลตปโตรเลยมในประเทศไดทนกบความตองการใชงาน การพฒนาพลงงานทดแทนอยางจรงจงจะชวยลดการพง พาและการน าเขาน ามนเชอเพลงและพลงงานชนดอนและยงชวยกระจายความเสยงในการจดหาเชอเพลงเพอการผลตไฟฟาของประเทศ ซงเดมตองพงพากาซธรรมชาตเปนหลกมากกวารอยละ70 โดยพลงงานทดแทนถอเปนหนงในเชอเพลงเปาหมายทคาดวาจะสามารถน ามาใชในการผลตไฟฟาทดแทนกาซธรรมชาตไดอยางมนยส าคญ โดยเฉพาะพลงงานแสงอาทตย พลงงานลมแบบทงกงหนลม พลงน าขนาดเลก ชวมวล กาซชวภาพและขยะ และหากเทคโนโลยพลงงานทดแทนเหลานมตนทนถกลงและไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง กอาจสามารถพฒนาใหเปนพลงงานหลกในการผลตไฟฟาส าหรบประเทศไทยไดในอนาคต (NDC Security Review : ฉบบท1 / มกราคม 2560)

30

ทมา: ภาพท 4.7 พลงงานชวมวล กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

จากแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป (ป2555–2564) ของกระทรวงพลงงานจะเหนวารฐบาลและกระทรวงพลงงานใหความส าคญกบการสงเสรมการใชพลงงานทดแทนซงสามารถน ามาใชเปนพลงงานในประเทศลดการน าเขาเชอเพลงจากตางประเทศ แลวพลงงานสวนเกนยงสามารถกระจายและสงออกไปยงประเทศในภมภาคอาเซยนได ซงจะพบวาพลงงานทดแทนอนดบ 1 ทประเทศไทยมศกยภาพ คอ พลงงานชวมวล ถอเปนพลงงานทดแทนทมศกยภาพสงมาก เนองจากประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชาชนมากกวารอยละ 50ประกอบอาชพเกษตรกรรม นอกจากไดผลผลตทางการเกษตรแลวยงมผลพลอยได คอ วสดเหลอทงทางการเกษตร เชน แกลบ ฟางขาว กากออย ทะลายปาลม ไมยางพารา มลสตวของเสยจากโรงงานแปรรปทางการเกษตร ฯลฯ จากการส ารวจของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ประเมนวาประเทศไทยมศกยภาพปรมาณชวมวลเหลอใชกวา 6 ลานตนซงกระทรวงพลงงานวางเปาหมายวาจะใชเชอเพลงชวมวลเพอการผลตไฟฟาโดยสงเสรมใหมโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกระดบชมชนเปนการพฒนาไปสสงคมคารบอนต า

31

ภาพท 4.8 กระทรวงพลงงาน

ดงนน พลงงานชวมวลเปนพลงงานทมาจากวสดเหลอใชทางการเกษตรทไมมวนหมดไปเพราะวงจรการผลตชวมวล คอวงจรของพชทมระยะเวลาสนตางจากน ามนหรอถานหนทตองอาศยการทบถมกนเปนเวลาหลายลานป นอกจากนชวมวลสามารถผลตไดจากพชเศรษฐกจภายในประเทศท าใหเกษตรกรจะมรายไดเพมขนจากการจ าหนายชวมวลสผใชและยงชวยลดการน าเขาพลงงานจากตางประเทศไดอกดวย โดยพชเศรษฐกจ6ชนดของประเทศไทยทมศกยภาพในเชงพาณชย ก า ร ใ ช ง า นและพฒนาการผลตไดในประเทศไทยตลอดจนมผลกระทบในดานมลคาสงในรปแบบของพลงงานทดแทนทใชในการผลตไฟฟาความรอนและเชอเพลง ไดแก 1) ขาว 2) ออยโรงงาน 3) มนส าปะหลง 4) ปาลมน ามน 5) ขาวโพดเลยงสตว 6) ยางพารา

ทมา: ภาพท 4.9 ดร.ทวารฐ สตะบตร รองอธบด กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานและสวนเศรษฐกจรายสาขาศนยวจยเศรษฐกจ ธรกจและเศรษฐกจฐานราก

ในปจจบนพบวา ชวมวลจากวสดเหลอใชของพชเศรษฐกจทประเทศไทยยงคงมเหลอใชอยเปนจ านวนมากสามารถน ามาใชเปนพลงงานความรอนและผลตไฟฟาได ดวยราคาทไมสงจนเกนไปนก สงผลกระทบตอสงแวดลอมต ามากและยงสามารถเสรมรายไดใหแกเกษตรกรในทองถนไดอกดวย

ภาพท 4.10 พลงงานกาซชวภาพ

32

4.2 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 1 : เพอศกษารปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพาราและวสดเหลอใชทางการเกษตร 4.2.1.จากการศกษาและรวมรวมขอมลพนทการปลกยางพาราและท าการเกษตรในเขตภาคใต

จากสถตพนทเพาะปลกยางพารา ท าใหกลมอตสาหกรรมผลตเชอเพลงชวมวลอดเมดภายในประเทศใหความสนใจมากขนในชวง2-3 ปทผานมา เนองจากลกษณะเชอเพลงเปนเชอเพลงทน าเศษวตถดบเหลอใชทางการเกษตรและพชโตเรวเปนวตถดบในการผลต 100% โดยเฉพาะนกลงทนกลมอตสาหกรรมเชอเพลงชวมวลอดเมลดทผลตจากไมยางพารา เนองจากเศษไมยางพาราหลงผานกระบวนการแปรรปแลว ไมวาจะเปนเศษไม รากไม ตอไมและขเลอย จะถกขายในราคาถกหรอถกเผาทงไปโดยไมไดน ากลบมาใชประโยชน

จากการศกษา พนทปลกยางพาราในประเทศไทยรวมทงสนประมาณ 19 ลานไร ผลตน ายางไดประมาณ 3.6 ลานตนตอป มมลคาประมาณ 315,994 ลานบาท แนวโนมพนทปลกยางนนเพมขนอยางตอเนอง โดยปลกมากทสดทภาคใต รองลงมา ภาค

ภาพท 4.11 พนทเพาะปลกยาง

33

ตะวนออกเฉยงเหนอ 10 จงหวดทมการปลกยางพารามากทสด ไดแก สราษฎรธาน สงขลา นครศรธรรมราช ตรง ยะลา

นราธวาส พงงา ระยอง กระบ และบงกาฬ ตามล าดบ

ทมา: ตารางท 4.1 ศนยขอมล & ขาวสบสวนเพอสทธพลเมอง, tcijthai.com

ขอมลจากส านกนโยบายและแผนพฒนาการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ทศกษาวเคราะหปจจยและสถานการณตางๆ ทมผลตอการเตบโตของภาคเกษตรไดคาดการณวา แนวโนมของภาวะเศ รษฐกจการเกษตรป 2558 จะขยายตวรอยละ 2.0-3.0 เมอเทยบกบปทแลว โดยเฉพาะสาขาพชจะขยายตว 2.2-3.2 สวนใหญจะเปนขาวนาป มนส าปะหลง สบปะรดโรงงาน ยางพารา ปาลมน ามน และผลไมจ าพวกทเรยน มงคดและเงาะ สวนดานการปศสตวจะฟนขนรอยละ 1.5-2.5 อาท ไกเนอ ไกไข สกร และโคนม ดานการประมงขยายตวรอยละ 1.0-2.0 ขณะทปาไมจะขยายตวรอยละ 2.5-3.5 เปนตน (หนงสอพมพคมชดลก, วนจนทรท 5 มกราคม 2558)

34

ทมา: ตารางท 4.2 ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ในสวนของเชอเพลงชวมวลทเปนผลพลอยไดจากไม ถอเปนเชอเพลงชวมวลหนงทมความส าคญ เนองจากเปนเชอเพลงชวมวลทยงมปรมาณอปทานในประเทศทเพยงพอ โดยมลนธพลงงานเพอสงแวดลอมประเมนปรมาณเชอเพลงชวมวลเชงทฤษฎทไดจากไมยางพารา ซงเปนไมทมการโคนจากการท าสวนยางทกป โดยค านวณจากพนททใหผลผลต และอตราสวนชวมวลตอพนททใหผลผลตท 3 ตนตอไรส าหรบขเลอย 5 ตนตอไรส าหรบรากไม และ 12 ตนตอไรส าหรบปกไมและเศษไม โดยปรมาณชวมวลไมยางพาราเชงทฤษฎป 2557 ถงป 2559 สามารถแสดงไดดงน

35

ทมา : ตารางท 4.3 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงาน

4.2.2. รปแบบการผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพารา

งานวจยนจะขอกลาวถง เชอเพลงชวมวลอดเมดจากไมยางพารา สวนทกลาวถงไดแก ปกไม กงไม ตอไม รากไม ขเลอย เทานน

ทมา: ภาพท 4.12 กระบวนการผลต

1.กระบวนการคดแยกวตถดบ : คดแยกกองวตถดบ โดยคดแยกวตถดบ 2 ชนด คอ ขเลอย เทกองโดยไมตองผานกระบวนการบดยอย สวนปกไม ตอไม กงไม จะตองผานกระบวนการในการยอยและลดความชน

2.กระบวนการยอย : เปนกระบวนการยอยวตถดบขนาดใหญ ทยงไมเหมาะสมกบกระบวนการผลตตองน ามาลดขนาดกอน คอ เศษไม ตอไม กงไม โดยใชเครองจกรส าหรบการบดยอย ซงมหลายชนด เชน Shredder, Crusher, Hammer mill

ภาพท 4.13 เครองสบยอย

3.กระบวนการลดความชน : เมอผานกระบวนบดยอยจนมขนาดเลกเทาขเลอยแลวจงจะน ามาเขากระบวนการอบ เพอลดความชน โดยใช Rotary Drum Dryer

36

ทมา : ภาพท 4.14 เครองอบแหง

กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, พชย ถนสนตสข

4.กระบวนการผสม : ผสมขเลอยและเศษไม ตอไม กงไมทผานกระบวนการยอยจนมขนาดเลกผสมเขาดวยกนกอนเขากระบวนการอด

ทมา : ภาพ 4.15 กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, พชย ถนสนตสข

5.กระบวนการอด : เมอวตถดบผานกระบวนการอบ เพอลดความชนแลวจงน าเขากระบวนการอด เพอขนรปเชอเพลงใหเปนแทงซงจะมขนาดเทาใดนนอยกบการตงคาเครองอด เครองจกรทใชในการอดมอยหลายประเภท เชน Flat die pellet mill, Ring die pellet mill, Vertical ring die pellet mill เปนตน

กระบวนการอดเปนการอดภายใตแรงดนสง โดยมความรอนเขาชวย และใชอณหภมประมาณ 350 องศาเซลเซยส วธการ คอ น าเศษวสดเหลอใชทตองการอดแทงมาบดใหละเอยด เพอใหสะดวกตอการไหลไปในชองเกลยวและจบตวแนนตอนอดเปนแทง จากนนเทเศษวสดลงไปในถงทมทางออกเชอมกบกระบอกอด(ภายในกระบอกอดมเกลยวสกรอดชนดเกลยวตวหนอน) เพอใหเศษวสดไหลลงไปทสกรเกลยวทอยตรงกลางแทงเหลกทท าหนาทดนเศษวสดไหลตามชองเกลยวไปเรอยๆ ซงการขบเคลอนสกรนน ใชมอเตอรไฟฟา โดยเศษวสดจะไหลเขาไปในกระบอกอดเมอสกรหมน และถกสกรอดดวยแรงดนในขณะทวสดทถกอดเปนแทงเคลอนผานกระบอกอดจะไดรบความรอนจากเครองท าความรอน (Heater) สงผลใหกระบอกอดมอณหภมสง ท าใหเศษวสดเหลานนอดแนนเปนแทง โดยอดไปจนถงชองทมความยาวพอเหมาะกจะหกหลดเปนแทงขนาดเทากนเมอเสรจแลวสามารถน าชวมวลอดแทง ไปใชเปนประโยชนตอไป

37

ทมา : ภาพท 4.16 กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, พชย ถนสนตสข

6.กระบวนการระบายความรอน : เปนกระบวนการระบายความรอนหลงผานกระบวนการอดเรยบรอยแลว เพอลดอณหภมใหเชอเพลงชวมวลอดเมดเยนตวลงและคงรปมากขน

ทมา : ภาพท 4.17 กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, พชย ถนสนตสข

7.กระบวนการบรรจ : เมออณหภมเชอเพลงชวมวลอดเมดลดลงจนเยนแลว จงจะน ามาบรรจใสถงหรอเทกองในรถบรรทกตามความตองการของลกคา

ทมา : ภาพท4.18 กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, พชย ถนสนตสข

กรณศกษาบรษทแหงหนงจงหวดสราษฎรธาน

บรษท ABC จ ากด มรปแบบการผลตทไมซบซอน มการน าเครองจกรมาใชในกระบวนการผลตเพอใหเกดประสทธภาพมากยงขน บรษทรบซอเศษไมยางพาราจากกลมเกษตรกรในพนทจงหวดสราษฏรธานและระนอง โดยกลมเกษตรกรน าเศษไมยางพารามาขายทบรษท บรษทเสนอราคารบซอเศษไมยางในราคา .50 สตางคตอกโลกรม และหากกลมเกษตรกรหรอลกคาภายนอกตองการใหบรษทไปขนเศษไมยางพารา ทางบรษทจะรบซอเศษไมยางในราคา .75 สตางค ตอกโลกรม

วสดทบรษทน ามาผลต

1.อปกรณ

2. วสดสวนทน ามาท าเปนถาน

38

3. ใบปาลม งวงปาลม ซงขาวโพด ถานซงขาวโพด ขยมะพราว ชานออยเนาเปอย ถานไม ยคาลปตส ถานสบด า ถานกะลามะพราว ถานแอนทราไซด

4. แปงมนส าปะหลง

5. เตาเผาถานแบบเตาถงเดยว

6. เตาดนเหนยว

7. เตาอฐกอ

8. เตาประสทธภาพสง เตาถาน เตาฟน

9. เครองมอวเคราะหคาความรอน (Bomb Calorimeter)

10. อปกรณทดสอบหาประสทธภาพการใชงานของเชอเพลง ไดแก เครองชง หมออลมเนยมเบอร24 น า เชอไฟ ไมขดไฟ ทคบถาน ภาชนะใสถาน และเทอรโมมเตอร

39

กระบวนการผลต

ภาพท 4.19 กระบวนการผลตของบรษท ABC จ ากด

40

กระบวนการผลตพลงงานชวมวลอดแทง

1.บรษทท าการซอเศษไมยางจากกลมเกษตรกร โดยกลมเกษตรกรขนสงเศษไมยางพารามาขายทบรษทหรอใหบรษทไปขนเศษไมยางพาราในพนทสราษฏรธานและระนอง

ภาพท 4.20 ไมยางพารา

2.ส าหรบเศษไมทยงมขนาดไมเหมาะสมจะน าเขากระบวนการสบเพอท าเศษไมยางเปนไมสบ

ภาพท 4.21 กองไมสบ

3. กระบวนการยอย (Crushing Process) เพอใหงายตอกระบวนการอด ทางบรษทน าไมสบมาเขาเครองจกรเพอบดใหเปนขเลอย

41

ภาพท 4.22 กองขเลอย


ภาพท 4.23 เครองจกรผสม

5. กระบวนการลดความชน ( Drying Process ) เปนกระบวนการลดความชนในตวไมยาง ใหความมความชนทเหมาะสมกบกระบวนการอด เครองจกรทใชคอ Rotary drum dryer ค อการอบให ว ตถ ด บแห งและม ความช นอย ใ น เกณฑมาตรฐานซ ง ข นอย ก บกล มล กค า ว าต อ งการและก า หนดส เป คข นต า ไ ว เ ท า ใด โดยคณสมบ ต ท ว ไปท ผ ร บซ อม กจะน า เป นข อก าหนดในการร บซ อ ได แก

ภาพท 4.24 เครองจกรลดความชน

ค าความร อน (Heating Value) ต ง แต 4,000 – 5,000 Kcal/kg. ค าความช นแฝง (Moisture Content) 8-15% ข เ ถ า (Ash Content) ต อ งน อยกว า ร อยละ 5 ขนาด (Sizing) โดยส วน ใหญท พบค อ Ø ≤ 9 เ ซนต เ มตร .

42

6. กระบวนการอด ( Pelleting Process) เมอน าขเลอยมาเขากระบวนการผสมท าใหเนอระเอยดขนแลว น าเขาสกระบวนการขนรปวตถดบใหเปนแทง ขนาดเสนผานศนยกลาง 6-10 มลลเมตร ความยาว 6-9 เซนตเมตร หรอตามความตองการของลกคา โดยเครองจกรทใชมอยหลายประเภท เชน flat die pellet mill ,ring die pellet mill , vertical ring die pellet mill เปนตน

ภาพ 4.25 กระบวนการอดแทง


ภาพท 4.26 กระบวนการระบายความรอน


ภาพท 4.27 สนคาส าเรจรป

43


ภาพท 4.28 กระบวนการบรรจ 10.กระบวนการสดทายเตรยมพรอมในการจดสงสนคาไปยงประเทศญปนและเกาหล ผานการขนสงทางเรอ

ทมา : ภาพท 4.29 http://www.sinparapallet.com/wooden-packaging/

ปรมาณชวมวลจากยางพารา ชวมวลหรอวสดทเหลอจากการตดโคนตนยางและการแปรรปไมยางพารา มทงทอยในโรงเลอย (ขเลอย เศษไม ปกไม) และอยในพนทการเกษตร (เศษกงไมรากไมและตอไม) การประเมนปรมาณชวมวลจากไมยางพาราจะประเมนอตราสวนทเกดชวมวลจากพนทตดโคนไมยางพารา จากการส ารวจ ไมยางพารา 1 ไรโดยเฉลยจะประกอบดวยไมทอน 30 ตน ปลายไม 12 ตน รากและกงไม 5 ตน ส าหรบปกไมและขเลอยทเกดขนในโรงเลอย ปกไมสวนประมาณรอยละ 40-45 ของไมทอน และขเลอยจะมสดสวนประมาณรอยละ 7-10 ของไมทอน มลกษณะดงน

1) ขเลอย เปนวสดทเหลอจากการเลอยหรอแปรรปไม โดยขเลอยสวนหนงถกน าไปใชเปนเชอเพลง ใหความรอนในการอบไมยางพาราของโรงเลอยเอง สวนทเหลอจะน าไปขายเพอใชเปนเชอเพลง จากขอมลของปรมาณไมยางพาราประเมนปรมาณขเลอยไดเทากบ 1.20 ลานตน/ป ซงปจจบนมสวนเหลอใชเพยงเลกนอยและกระจดกระจายอย ตามโรงเลอยขนาดเลกและโรงงานแปรรปผลตภณฑ

44

ทมา : 4.4 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน โดยเปนขอมลของปการเพาะปลกป 2556

4.3 ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 2 : เพอศกษาความเปนไปไดในการแปรรปเชอเพลงชวมวลทท าจากเศษไมยางพารา

การน าพลงงานชวมวลมาใชใหเกดประโยชน เราสามารถน าพลงงานจากชวมวลมาใชได โดยกระบวนการทใชความรอน และกระบวนการชวภาพ การใชพลงงานชวมวลโดยกระบวนการทใชความรอน เราจะเหนไดทวไปในลกษณะของการน าถานไม หรอฟนมาจดไฟ เพอใหเกดความรอน ส าหรบน าไปใชในการหงตมอาหาร หรอประโยชนในดานอน ๆ แตปญหาทเกดขนในปจจบนคอ การขาดทรพยากรปาไม ถาน และฟน หาไดยาก และมราคาแพงขน ดงนน เราจงจ าเปนตองพฒนาการใชพลงงานจากชวมวลใหมประสทธภาพสงสด และใหมการสญเสยพลงงานโดยเปลาประโยชนใหนอยทสด

45

ทมา : ภาพท 4.30 เทคโนโลยเชอเพลงชวภาพและชวมวล, อาจารยกตตกร สาสจตต 2558

ความเปนไปไดในการผลตพลงงานชวมวลอดแทงในจงหวดสราษฏรธานและระนองมการใหความส าคญกบพลงงานชวมวลเปนจ านวนมาก เนองจากมหลายบรษททเปดใหบรการผลตชวมวลอดแทง เพราะจงหวดสราษฏรธานและระนองเกษตรกรชาวสวนยางท าการปลกยางพาราเปนอาชพหลก บรษท ABC จ ากด เปนบรษทขนาดใหญซงเหนความส าคญของการผลตชวมวลอดแทงเพอใชเปนพลงงานทดแทน

4.3.1 คณสมบตทางเคมของชวมวล

46

ทมา: ตารางท 4.5 โครงการแนวทางการสงเสรมมาตรฐานเชอเพลงชวมวลแปรรปในภาคอตสาหกรรม รศ.ดร.บษบา พฤกษาพนธรตน ดร.บญรอด สจจกลนกจ และคณะ

คณสมบตของชวมวลดวยเศษไมยางทใชในบรษท

ไม ลกษณะ แหลง การน าไปใชงาน

การจดเกบ ภาพ

เศษไมยางพารา

ทางบรษทจะรบซอไมยางจากสวนยางหรอกลมลกคาทเขาโครงการ FMS และลกษณะเศษไม โดยไมยางทน ามาใชคอ รากไม ตอไม เศษไมและไมทอน

-รบซอเศษไมยางในจ.สราษฎรธานและระนอง -รบเศษไมมาเขากระบวนการสบไมและบดเปนขเลอย เพอน าเขากระบวนการอดแทง -ขเลอยจะน าไปเพาะเหด ท าธป ใชคลมเผาถาน --เศษไมอนๆจะน าไปเปนเชอเพลง ส าหรบโรงบมยางพารา เผาถาน ใชในขบวนการผลต ใชเปนวตถดบ

-วตถดบทน ามาใชงาน คอ ขเลอย (Sawdust) แผนไม (Slab) และทอนไม(Timber) -ผลตเปน Wood Pallet และ Wood chip จดสงใหลกคา

-ทางบรษทมการจดเกบเศษไมยางไวบรเวณลานกวาง -จดเกบขเลอยในคลงสนคา -จดเกบ wood pallet บรรจใสถงตามขนาดทลกคาตองการเกบไวในคลงสนคา

ตารางแสดงผลการประเมนศกยภาพชวมวลแตละชนด

47

ทมา : ตารางท 4.6 ฐานขอมลศกยภาพชวมวลในประเทศไทยประจ าปเพาะปลก พ.ศ.2556,กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

การประเมนศกยภาพชวมวลในประเทศไทย ป 2550-2551

48

ทมา: ตารางท 4.7 โครงการแนวทางการสงเสรมมาตรฐานเชอเพลงชวมวลแปรรปในภาคอตสาหกรรม รศ.ดร.บษบา พฤกษาพนธรตน ดร.บญรอด สจจกลนกจ และคณะ

ประเทศไทยพนทสวนใหญนนเปนพนทการเกษตร เนองจากมการเพาะปลกและเลยงสตวเปนหลก โดยจงหวดระนองมเนอทถอครองทดนเพอการเกษตรและเนอทเพาะปลกพชเศรษฐกจดงแสดงในตารางท 4.1

ตารางท 4.8 เนอทการเกษตรในจงหวดระนองตงแตป พ.ศ. 2549 ถง พ.ศ. 2554

เนอท (ไร) 2549 2550 2551 2552 2553 2554 ทอยอาศย 11,570 11,557 11,771 11,355 11,393 11,395

ทนา 3,740 3,726 3,708 3,699 3,563 3,818 พชไร - - - - - -

ผลไมและพชยนตน 477,195 478,068 479,335 482,934 483,809 484,508 สวนผกและไมดอก 2,960 2,956 3,011 2,905 2,914 3,123

เลยงสตว 3,387 3,383 3,445 3,324 3,335 3,301 ทรกรางวางเปลา 21,946 21,920 22,327 21,538 20,777 20,569

ทอนๆ 8,490 8,480 8,406 8,333 8,327 8,983 รวม 529,288 530,090 532,003 534,088 534,118 535,697

ทมา : ตารางท 4.8 www.thaienergydata.in.th

จากตารางท 4.8 ในป พ.ศ.2554 จงหวดระนองมเนอทการเกษตรส าหรบผลไมและพชยนตนมากเปนอนดบ 1 คอ 484,508 ไร คดเปนรอยละ 90.44 ของเนอทการเกษตรทงหมด รองลงมาคอเนอททรกรางวางเปลา คอ 20,569 ไร คดเปนรอยละ 3.84 ของเนอททการเกษตรทงหมด สวนเนอทการเกษตรส าหรบสวนผกและไมดอกมพนทนอยทสด คอ 3,123 ไร คดเปนรอยละ 0.58 ของเนอททการเกษตรทงหมด

4.4. ผลการศกษาจากวตถประสงคขอท 3 : เพอประเมนศกยภาพชวมวลสงเสรมการลงทนดานพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารา

การพจารณาและตดสนใจในการหาสถานทตงโรงงานไฟฟาชวมวลทเหมาะสม ตองพจารณาถงแหลง ชวมวล ปรมาณชวมวลทจะน ามาใชเปนเชอเพลงและตนทนการผลตซงไดแก ตนทนการรวบรวม ตนทนการ แปรรปและตนทนการขนสง (ภายในรศมไมเกน 100 กโลเมตร) ทงนเพอลดปญหา อปสรรคทอาจจะเกดขน และสงผลกระทบตอการด าเนนการของโรงไฟฟาได ซงในภาคตางๆ ของประเทศไทยมโรงไฟฟาชวภาพและ มความตองการเชอเพลงชวภาพแตกตางกน ดงน ภาคตะวนออกถอเปนภาคทมก าลงการผลตไฟฟาชวมวล มากสดมความตองการแกลบและชวมวลอนๆประมาณวนละ 3,000 ตนซงมากกวาทผลตได

49

หลายเทาตวจง ตองท าการจดหาชวมวลจากภาคใกลเคยงอนๆเชน ภาคอสานตอนบนตอนลางภาคกลางและภาคตะวนตก ซงการผลตไฟฟาสวนใหญมากกวา 90% มาจากโรงงานน าตาลนอกจากนยงมอตสาหกรรมอนๆเชนโรงปนซ เมนตฟารมเลยงไกและโรงเผาอฐรวมบรโภคดวยท าใหมโรงไฟฟาแกลบในเขตนนอยมาก ภาคเหนอตอนลางมโรงไฟฟาแกลบและชานออยเทาๆกนแตใน ภาคเหนอตอนบนมโรงไฟฟาชวมวล นอยมากทงๆทมลคาของชวมวลคอนขางถกสาเหตเพราะมผบรโภคนอยรายและอกประการหนงคออยหาง จากผบรโภครายใหญในเขตภาคกลางและตะวนออกมาก จงไมคมตอคาขนสง (นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

ภาคใตตอนบนเปนเขตทมชวมวลเหลอใชจากโรงงานปาลมน ามนและเศษไมยางพาราเปนจ านวนมาก และในจงหวดระนองสวนใหญจะน าไมยางพารามาแปรรปเปนเฟอรนเจอร และบางสวนขนสงไมยางพาราไปทจงหวดสราษฎรธานเพอผลตเปนชวมวลอดแทง ผบรโภคเศษไมมากสดไมใชโรงไฟฟาแตเปนโรงงาน อตสาหกรรมทใชความรอนในกระบวนการผลต เชนโรงงานผลตถงมอยางและโรงงานแปรรปสตวน าสวนใหญตงอยในอ าเภอหาดใหญจงหวดสงขลา

4.4.1 ปจจยดานการเลอกทตงในการลงทนโรงงานผลตเชอเพลงชวมวล

จากการศกษาดานงานวจย ทฤษฎทเกยวของพบวา ปจจยทมผลตอการเลอกทตงโรงงานผลตเชอเพลงประกอบไปดวยปจจย 6 กลม 19 ปจจย ไดแก

1.ปจจยทางกายภาพ ประกอบไปดวย 3 ปจจย คอ ปจจยความลาดชน ปจจยพนทเสยงภยน าทวม และปจจยพนทเสยงภยดนถลม เนองจากพนททางภาคใตเปนพนทสงแนวเขาและพนทราบชายฝงทะเล ดงนนจงตองพจารณาถงความลาดชน รวมทงพนททางภาคใตมภมอากาศแบบมรสม ท าใหมฝนตกชกสลบกบฤดแลงเนองจากอยใกลสญสตร ดงนนจงตองพจารณาภยธรรมชาตดานอทกภยและดนถลม ประกอบในการศกษาวจยเพอหาพนททเหมาะสมส าหรบการตงโรงงานผลตเชอเพลงชวมวล

2.ปจจยการผลตและตลาดประกอบไปดวย 3 ปจจย คอ ระยะหางโรงงานแปรรปไมยางพารา ระยะหางจากพนทปลกยางพาราและระยะหางจากโรงไฟฟาชวมวล การหาพนททเหมาะสมส าหรบการตงโรงผลตเชอเพลงชวมวลเปนอตสาหกรรมทมการใชเชอเพลงเปนไมยางพารา 100% ไมมสวนผสมอนๆประกอบจงจ าเปนตองใหความส าคญ ในการพจารณาในเรองของวตถดบทไดจากแหลงพนทปลกยางพาราและโรงแปรรปไมยางพารารวมทงพจารณาในเรองของการตลาดซงกลมตลาดเปาหมายคอโรงไฟฟาชวมวลและแรงงานทจ าเปนส าหรบกระบวนการผลต

ปจจยระยะหางจากโรงงานแปรรปไมยางพารา

เมอน ามาพจารณาจากการศกษาขอมลพบวา พนททเหมาะสมมากทสดตงอยบรเวณทางตอนใตของจงหวดสราษฎรธาน จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดตรงและจงหวดสงขลา เนองจากเปนจงหวดทมโรงงานแปรรปไมยางพาราอยเปนจ านวนมากซงเปนแหลงวตถดบทส าคญส าหรบการผลตเชอเพลงชวมวล ดงนนหากโรงงานตงอยใกลแหลงวตถดบ จะท าใหสามารถเขาถงและจดหาวตถดบไดงายและสะดวกมากขน รวมทงชวยประหยดตนทนในดานของการขนสงวตถดบอกดวย (นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

50

ทมา : ภาพท 4.31 การวเคราะหทตงทเหมาะสมส าหรบโรงงานผลตพลงงานชวมวลอดเมดดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาภาคใตของประเทศไทย,นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจยระยะหางจากพนทปลกยางพารา

พบวาเนองจากตนยางพาราเปนพชเศรษฐกจของภาคใตดงนนพนทบรเวณโดยสวนใหญจะปลกตนยางพาราและพนทเหมาะสมตอการตงโรงงานผลตเชอเพลง ชวมวลทมไมยางพาราเปนวตถดบหาดตงอยบรเวณทใกลเคยงกบพนทปลกจะสงผลใหงายตอการจดหาและเขาถงวตถดบรวมทงตนทนทต าลงในการขนสงวตถดบ (นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

51


ปจจยระยะหางจากโรงไฟฟาชวมวล

เมอเปาหมายทมบรเวณการใชเชอเพลงเปนจ านวนมากจะท าใหเกดการประหยดตนทนดานการขนสงดงนนพนททเหมาะสมมากทสดจงตงอยบรเวณจงหวดสราษฎรธาน จงหวดกระบ และจงหวดสงขลาซงเปนจงหวดทมโรงงานผลตไฟฟาชวมวลอย ในขณะทพนทเหมาะสมนอยทสดอยบรเวณจงหวดระนองและพงงาเนองจากเปนพนททไมมโรงไฟฟาชวมวลตงอย (นางสาวณฐวลย ชยโอภานนท,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

52


3.ปจจยดานสงสนบสนน ประกอบไปดวย 5 ปจจย คอ ระยะหางจากชมชน/เมอง ระยะหางจากถนนสายหลก ระยะหางจากทาเรอ ระยะหางจากสนามบนและพนทสายสงไฟฟา ปจจยดานสงสนบสนนเปนปจจยส าคญตอการขนสงวตถดบและเชอเพลงชวมวลประกอบไปดวยระยะทางจากถนนสายหลกซงเปนถนนสายหลกคอถนนทางหลวงส าหรบความสะดวกในการคมนาคมระยะทางจากทาเรอประกอบไปดวยทาเรอแหลมฉบง ทาเรอขนอม ทาเรอสงขลาและทาเรอปนง ส าหรบการสงออกเชอเพลงชวมวล ระยะทางจากสนามบนจากจงหวดตางๆเนองจากในบางครงลกคาอาจจะตองการเดนทางมาเยยมชมโรงงานและพนทแนวสายสงไฟฟาเนองจากอตสาหกรรมผลตเชอเพลงชวมวลจ าเปนตองใชพลงงานไฟฟาในการผลตเปนหลก

4.ปจจยดานสงคมและสงแวดลอม ประกอบไปดวย 4 ปจจย คอ ระยะหางจากแหลงโบราณสถาน ระยะหางจากสถานศกษา ระยะหางจากสถานพยาบาล ระยะหางจากแหลงน าผวดน ปจจยดานสงแวดลอม และดานสงคมเปนปจจยทตองศกษาในแงของขอจ ากดของพนทวาควรมระยะหางมากนอยเพยงใดถงจะเหมาะ สมตอการตงโรงงานอตสาหกรรมไดแกระยะหางจากโบราณสถานระยะหางจากสถานศกษาระยะหางจากสถานพยาบาลและระยะหางจากแหลงผวนน ผวดนเนองจากผลตเชอเพลงชวมวลอดเมดจากไมยางพาราซงในกระบวนการผลตจะมฝนละอองดงนนนอกเหนอจากการบ าบดมลภาวะในโรงงานแลวยงตองค านงถงสถานทส าคญใกลเคยงชมชนและแหลงน าดวย

53

5.ปจจยพนทปาสงวน พนทปาสงวน คอ พนทอทยานแหงชาต 30 แหงในพนทศกษาและพนทปาไมบรเวณเทอกเขาตะนาวศรและเทอกเขาสนกาลาครซงเปนพนทอนรกษเปนพนททไมสามารถสรางอาคารทอยอาศยเพราะปลกหรอโรงงานอตสาหกรรมทกชนด

54

บทท 5

สรปผลการวจย 5.1 สรปผลการศกษา

การศกษาวจยน เปนกรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง โดยท าการคนควาขอมลและสอบถามกระทรวงพลงงานจงหวดระนองและบรษท ABC จ ากด ซงเปนบรษททผลตเชอเพลงชวมวลอดแทงจากเศษไมยางพารา เปนการวจยเชงคณภาพ โดยทางผวจยไดท าการสอบถามขอมลจากหวหนากระทรวงพลงงานจงหวดระนองและพนกงานทปฏบตงานในกระทรวงพลงงานจงหวดระนอง และเจาหนาทบรษท ABC จ ากด จ านวน 15 คน โดยผวจยไดศกษากระบวนการผลตไมยางอดแทง ศกษาความเปนไปไดในการน าไมยางพารามาผลตพลงงานชวมวลเพอทดแทนพลงงานทใชแลวหมดไป รวมไปถงประเมนศกยภาพชวมวล

ผวจยไดท าการศกษาขอมลกระบวนการผลตพลงงานชวมวลอดแทงของบรษท ABC จ ากด ท าใหทราบรปแบบกระบวนการผลต ดงน

1.บรษทท าการซอเศษไมยางโดยกลมเกษตรกรขนสงเศษไมยางพารามาขายทบรษท และบรษทมบรการไปขนเศษไมยางพาราในพนทสราษฏรธานและระนอง

2.ส าหรบเศษไมทมขนาดใหญ ทางบรษทจะน าเขากระบวนการสบเพอท าเปนไมสบ เพอความสะดวกในการยอยใหมขนาดเลก

3. กระบวนการยอย (Crushing Process) ทางบรษทน าไมสบเขาเครองจกรเพอบดใหเปนขเลอย


5. กระบวนการลดความชน ( Drying Process ) เปนกระบวนการลดความชนในตวไมยาง ใหความมความชนทเหมาะสมกบกระบวนการอด

6. กระบวนการอด ( Pelleting Process) เมอน าขเลอยมาเขากระบวนการผสมท าใหเนอระเอยด กจะน าเขาสกระบวนการขนรปวตถดบใหเปนแทง ขนาดเสนผานศนยกลาง 6-10 มลลเมตร ความยาว 6-9 เซนตเมตร หรอตามความตองการของลกคา




10.กระบวนการสดทายเตรยมพรอมในการจดสงสนคาไปยงประเทศญปนและเกาหล ผานการขนสงทางเรอ

จากการศกษากระบวนการผลตพลงงานชวมวลอดแทงพบวาจงหวดระนองเปนเมองฝนแปดแดดส ฝนตกชกตลอดป ซงในการผลตพลงงานชวมวลอดแทงอาจประสบปญหาไมยางมความชนสง แตเมอเขาศกษาขอมลและสอบถามผเชยวชาญในบรษท ABC จ ากด และกระทรวงพลงงานท าใหทราบวาไมยางมความชนแตบรษทสามารถแกไขปญหาเหลานได โดยการน าไมยางเขาสกระบวนการลดความชนโดยการใชเครองจกร Rotary drum dryer ค อการอบให ว ตถ ด บแห งและม ความช น

55

อย ใ น เกณฑมาตรฐาน ท กล มล กค า ต อ งการ ท าใหบรษทสามารถผลตพลงงานชวมวลอดแทงไดทกฤดกาล และจงหวดระนอง เกษตรกรสวนใหญปลกยางพาราและปลกปาลม ท าใหสามารถประเมนศกยภาพส าหรบผทสนใจลงทนเกยวกบพลงงานชวมวลไดวา จงหวดระนองมทรพยากรไมยางพาราจ านวนมากทสามารถน ามาผลตเปนพลงงานชวมวลอดแทงไดเพยงพอ

5.2 ขอจ ากดในงานวจยครงน

1. บรษททท าการศกษาขอมลตงอยในจงหวดระนองและสราษฎรธาน ท าใหการไปตดตอขอขอมลหรอเขาไปศกษากระบวนการผลตอยางใกลชดหรอตดตามงานเปนเรองยาก

2. ผทใหขอมลไมคอยมเวลาในการใหขอมล ท าใหงานวจยอาจไดรบขอมลไมสมบรณครบถวน 3. ระยะเวลาในการเกบขอมลมจ ากด (เดอนตลาคมถงเดอนมถนายน) อาจท าใหขอมลทไดรบไมชดเจนและ

คลาดเคลอน 4. การเขาไปดกระบวนการผลตไมสามารถเขาไปดไดอยางใกลชด ผท าการวจยไมสามารถทจะเขาถงได สามารถดได

เพยงดานนอก ไมสามารถถายรปออกมาเพอใหเหนการจดเรยงจดวางภายในโรงงานวามการวางแผนผงอยางไร ขอมลในการน ามาศกษาท าการวจยเพอท าการวเคราะหจงมเพยงขอมลในบทสมภาษณและขอมลเบองตน

5.3 ขอเสนอแนะงานวจยครงน

จากผลการศกษากรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง ท าใหทราบขอเทจจรงเกยวกบกระบวนการผลตพลงงานชวมวลอดแทง สามารถน ามาผลตเปนพลงงานไฟฟาได และหวงเปนอยางยงวาทางรฐบาลควรสนบสนนใหเกดโรงงานผลตพลงงานไฟฟาชวมวลดวยเศษไมยางพารา ทรพยากรทเรามอยโดยไมทงใหเสยประโยชน เพอเพมความมนคงทางพลงงานมากขน สนบสนนใหประชาชนตระหนกถงความส าคญของการใชพลงงานทดแทนหรอพลงงานทางเลอก เพอชวยประหยดคาใชจาย ลดปญหามลพษและสงแวดลอมของโลก รวมท งชวยประหยดพลงงาน ลดปญหาการขาดแคลนพลงงาน

5.4 ขอเสนอแนะงานวจยในครงตอไป

ในงานวจยในครงตอไปผวจยไดมองเหนวาหากบรษท ABC จ ากด ตองการพฒนาการท างานใหมประสทธภาพมากยงขน ควรใหความส าคญตอกระบวนการปฏบตงานตงแตการตรวจรบวตถดบจากซมพลายเออรใหละเอยดเพอลดปญหาไมยางทไดรบเกดความชน จดวางแผนผงโรงงาน เพอลดเวลาในการเคลอนยายสนคาทไมจ าเปน และควรประสานงานกบทกฝายทเกยวของเพอเชอมโยงขอมลกน และอาจน าเทคโนโลยเขามาใชงานกจะท าใหบรษทมการท างานทมประสทธภาพเพมมากขนและสามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาไดเปนอยางด

หวหนางานและพนกงานผมความเชยวชาญ เปนบคคลทสามารถใหค าแนะน าเพอใชในการปรบปรงการท างานใหแกพนกงาน จงควรจดใหมการอบรมพนกงาน เพอใหทราบถงขอควรปฏบตและระมดระวงในการท า งาน โดยมงสรางความเชยวชาญเฉพาะดาน โดยการทใหพนกงานเรยนรทกขนตอนในการผลต และใหท างานในสวนทพนกงานมความช านาญ จะสงผลใหการท างานมความราบรนและรวดเรวขน

56

บรรณานกรม

1.กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.)กระทรวงพลงงาน, ฐานขอมลศกยภาพชวมวลในประเทศไทยประจ าปเพาะปลก พ.ศ. 2556 สบคน เมอ 11 มกราคม 2561 http://webkc.dede.go.th/testmax/node/2450

2.การจดการวตถดบส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกมากกรณศกษาโรงไฟฟาชวมวล จงหวดปราจนบร, ศกร แสนนล และ ปต กนตงกล, สาขาการใชทดนและการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

3.กลมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

4.กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน โดยเปนขอมลของปการเพาะปลกป 2556

5.โครงการแนวทางการสงเสรมมาตรฐานเชอเพลงชวมวลแปรรปในภาคอตสาหกรรม รศ.ดร.บษบา พฤกษาพนธรตน ดร.บญรอด สจจกลนกจ และคณะ

6.ฐานขอมลศกยภาพชวมวลในประเทศไทยประจ าปเพาะปลก พ.ศ. 2556

7.เทคโนโลยเชอเพลงชวภาพและชวมวล, อาจารยกตตกร สาสจตต 2558

8.ทองทพย พลเกษม (2542) ศกษาการผลตเชอเพลงอดแทงจากเปลอกทเรยนเพอทดแทนฟนและถานในการหงตมในครวเรอน

9.ธรพจน พทธกกฎววงศ (2549) ศกษาการผลตถานอดแทงจากตนถวเหลอง เปนเศษวสดเหลอใชทางเกษตรมาใชใหเกดประโยชนในรปของเชอเพลง

10.บงกช ประสทธ และคณะ (2550) ศกษาการผลตไฟฟาจากแกสชวมวลเพอน าไปสชมชนงานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาและพฒนาการผลตไฟฟาจากแกสชวมวล

11.ปรชา เกยรตกระจาย (2545) ศกษาการท าถานอดกอนจากไมตางถน ทมอาย 10 ป ปลกในบรเวณสถานเกษตรอางขาง จงหวดเชยงใหม

12.แผนทแสดงทตงโรงงานผลตเชอเพลงชวภาพในประเทศไทย ป 2559, กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงาน สบคน เมอ 23 มกราคม 2561 http://www.dede.go.th/ewt_news.php?nid=42092

13.วานช โสภาสพ และคณะ (2550 : บทคดยอ) ไดวจยการผลตถานอดแทงดวยเศษวสดเหลอใชเพอเปนพลงงานทดแทน

14.วบลยสวสด และคณะ (2552) ไดท าการศกษาการใชพลงงานของประเทศไทย ไววาประเทศไทยยงใชแกสธรรมชาตและถานหนเปนแหลงพลงงานหลก

15.วลลภา สชาโต (2549) ไดศกษาศกยภาพในการใหชวมวล (Biomass) ของออยทอาย 4, 6,8 และ 12 เดอนด าเนนการ ในป 2549 ทศนยวจยพชไรสพรรณบร

http://webkc.dede.go.th/testmax/node/2450

http://www.dede.go.th/ewt_news.php?nid=42092

57

16.สถานการณธรกจพลงงานทดแทนป 2560, สวนเศรษฐกจรายสาขาศนยวจยเศรษฐกจ ธรกจและเศรษฐกจฐานราก, Sunrise – Sunset Industry 2018 สบคน เมอ 26 มกราคม 2561 https://www.gsb.or.th/getattachment/982fc458-e1c8-4c25-aabe-7e3844481865/IN_eco_61_detail.aspx

17.สดสวนการใชพลงงานทดแทนในการผลตไฟฟาป 2555-2558, วนอาทตยท 29 กรกฎาคม 2561, ศนยขอมล & ขาวสบสวนเพอสทธพลเมอง สบคน เมอ 26 มกราคม 2561

https://www.tcijthai.com/news/2016/26/watch/6268

18.สธระ ประเสรฐสรรพ ศกษาศกยภาพเชงพนทของชวมวลไมยางพาราในภาคใตเพอการผลตพลงงาน ชวมวลจากสวนยางพาราเปนแหลงพลงงานทส าคญ

19.สจมาน ตรนเจรญ (2544) ศกษาการใชประโยชนของกากตะกอนจากโรงงานแปงมนดดแปลงผสมกบเศษถานผลตเปนเชอเพลงอดแทงโดยศกษา อตราสวน

20.อาภาวด (2545) ไดศกษาการผลตเชอเพลงอดแทงจากกากตะกอนน าเสยอตสาหกรรมเพอเปนพลงงานทดแทน

21.อรวรรณ ฉตรจนทร (2547) ศกษาตนทนและผลตอบแทนการผลตถานเศรษฐกจ จากซงขาวโพด กรณศกษาโรงงานถานเทยม ส. ทวคณ อ าเภอดอกคาใต จงหวดพะเยา

22.อภรกษ สวสดฏกจ (2551) การผลตเชอเพลงอดแทงจากขเถาแกลบผสมซงขาวโพดและกะลามะพราวดวยเทคนคเอกซทรชนโดยใชแปงเปยกเปนตวประสาน

23.The Prospects of Rubberwood Biomass Energy Production in Malaysia

24.Jegatheswaran Ratnasingam, Geetha Ramasamy, Lim Tau Wai, Abdul Latib Senin, Neelakandan Muttiah

25.Rubber wood as a potential biomass feedstock for Biochar via Slow Pyrolysis

Adilah Shariff ,Radin Hakim,Nurhayati Abdullah

https://www.gsb.or.th/getattachment/982fc458-e1c8-4c25-aabe-7e3844481865/IN_eco_61_detail.aspx

https://www.gsb.or.th/getattachment/982fc458-e1c8-4c25-aabe-7e3844481865/IN_eco_61_detail.aspx

https://www.tcijthai.com/news/2016/26/watch/6268

58

ภาคผนวก

59

ภาคผนวก ก. แบบสมภาษณ

60

แบบสมภาษณ

กรณศกษาพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพาราจงหวดระนอง

1. ประวตขอมลของบรษท ABC จ ากด ตงอยทไหน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. บรษทผลตสนคาอะไรเปนหลก และวตถดบในการผลตสนคามอะไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. กระบวนการผลตพลงงานชวมวลมรปแบบอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ในกระบวนการผลตพลงงานชวมวลพบปญหาอะไรทเกดขนบอยครง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. กระบวนการผลตพลงงานชวมวลดวยเศษไมยางพารามความแตกตางจากวตถดบอนอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. ศกยภาพของการลงทนของพลงงานชวมวลมแนวโนมเปนอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. ปญหาทเกดขนในกระบวนการผลตมอะไรบาง สาเหต และแนวทางแกไข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8.ในกรณสภาพแวดลอมของจงหวดระนองฝนตกชกตลอดปมผลตอการผลตพลงงานชวมวลอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

9.ความชนของเศษไมยางพารากอใหเกดปญหาใด

61

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10. ทางบรษทรบซอไมยางพาราจากแหลงใด

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11. ทางบรษทผลตชวมวลอดแทงจดสงสนคาขายทใดเปนหลก

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

62

ภาคผนวก ข รปภาพในโรงงาน

63

รปภาพในโรงงาน

67

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล นางสาวพรพรรณา เลาประวตชย

ประวตการศกษา

ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร สาขาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน มหาวทยาลยอสสมชญ ปการศกษา 2556 หลงจากนนไดเขาศกษาตอในระดบปรญญาโทหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน มหาลยรามค าแหง ปการศกษา 2558

ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน

ปจจบนท างานเปนอาจารยประจ าสาขาการจดการโลจสตกส วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ศนยการศกษาจงหวดระนอง

ผลงานวจย

พรพรรณา เลาประวตชย , รองศาสตราจารย.ดร.ปยะฉตร จารธรศานต การเพมประสทธภาพการท างานในกระบวนการผลตชนสวนอเลกทรอนกส กรณศกษาบรษท ABC.2558

น าเสนองานวจย ในงาน 14th International Conference on Evolving Trends in Academic and Practical Research (ETAPR-NOV-2017) November 04-05, 2017, The Howard Plaza Hotel ณ กรงไทเป ประเทศไตหวน

the case study of biomass energy by rubber wood at ranong...ผล ตเป นพล...

Documents