the development of quality indicator and assessment...

32 ศรปทมปรทศน ฉบบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

การพฒนาตวชวดและระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต

THE DEVELOPMENT OF QUALITY INDICATOR AND ASSESSMENT SYSTEM OF LEARNING OBJECT

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต และเพอพฒนาระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต

กลมตวอยางทใชในการวจยจ�านวน 206 คน ประกอบดวย กลมผพฒนาคณภาพ กลมนกการศกษา/ผออกแบบระบบการเรยนการสอน

และกลมผใชงาน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบบนทกขอมลการสนทนากลม และแบบสอบถามเพอการยนยนตวชวด

การวเคราะหขอมล ใชระเบยบวธวจยเชงผสมผสาน ทงการวจยเชงคณภาพและวจยเชงปรมาณ หลกในการพฒนาตวชวดเลรนนง

ออบเจกต เปนการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ท�าการสงเคราะหขอมล จ�าแนกมตคณภาพ และพจารณาตวชวดในแตละมต

โดยตวชวดทไดสามารถน�าไปใชในการปฏบตไดจรง หลกในการพฒนาระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต เปนการน�าเอาตวชวด

ในแตละมตทไดจากการพฒนา มาจดท�าเปนระบบประเมน เพอใหสามารถน�ามาใชในการประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกตไดสะดวก

มากขน ผลการวจยสรปไดวา ตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต ม 4 มต 35 ตวชวด ประกอบดวย มตคณภาพดานโครงสราง 22 ตวชวด

มตคณภาพดานการศกษา 6 ตวชวด มตคณภาพดานการเรยนการสอน 4 ตวชวด และมตคณภาพดานเทคโนโลย 3 ตวชวด ระบบประเมน

คณภาพเลรนนงออบเจกต สามารถประเมนคะแนนตามตวชวดแตละมต สามารถวเคราะหชองวาง และบอกจดแขง ซงเปนจดเดนของ

แตละมตคณภาพ จดทควรพฒนา ซงบอกมตคณภาพทมคะแนนคอนขางต�า ควรท�าการพฒนาเพมเตม และจดทควรปรบปรงอยาง

เรงดวน ซงระบบถอวาเปนจดดอย ควรมการปรบปรงเพมเตมใหมคณภาพมากยงขน ระบบสามารถใหค�าแนะน�า โดยแสดงรายละเอยด

ตามขอมลทไดจากการวเคราะหชองวาง นอกจากนระบบยงสามารถรายงานผลคะแนนประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต เพอใหทราบ

ถงระดบประสทธภาพของเลรนนงออบเจกต รวมไปถงค�าอธบายลกษณะของระดบคณภาพทได และสวนทควรมการปรบปรงใหดยงขน

ค�าส�าคญ : เลรนนงออบเจกต มตคณภาพ ตวชวดคณภาพ การวเคราะหองคประกอบ ระบบประเมนคณภาพ

ABSTRACT The objectives of this research were to develop quality Indicators and a quality assessment system

for learning objects based on the developed quality indicators. The research sample consisted of 206 people

from three groups, i.e. quality developer, educator/instruction designer, and system user. The employed

research instruments were a note taking form for the focus group discussion and a questionnaire for quality

indicators confirmation. Data analysis involved the analysis of quantitative and qualitative research data.

Principles for developing the indicators of learning objects included a study of relevant documents and

บทความวจย

สาวตร จเจยนกศกษาหลกสตรปรชญาดษฏบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยศรปทมEmail: [email protected]

ผชวยศาสตราจารย ดร.สรศกด มงสงหอาจารยประจ�าหลกสตรปรชญาดษฏบณฑตสาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยศรปทมEmail: [email protected]

ปท 9 มกราคม - ธนวาคม 2560 33

research, a synthesis of information, classification of quality dimensions, and consideration of the indicators

in each dimension. The indicators must be applicable in actual practice. Principles for development of the

quality assessment system for learning objects included the taking of the developed quality indicators to be

componens of the quality assessment system in order to facilitate quality assessment of the learning objects.

The research results could be concluded that there were 4 dimensions of learning objects, with 35 quality

indicators, namely, the structural quality dimension, with 22 indicators; the educational quality dimension,

with 6 indicators; the instructional quality dimension, with 4 indicators; and the technological quality dimension,

with 3 indicators. The developed quality assessment system could evaluate the quality of learning objects based

on the developed quality indicators for each dimension. The system could analyze gaps, identify strengths

which were the outstanding feature of each dimension and weakness of the learning object for subsequent

improvement. The system could provide recommendations for improvement based on detailed gap analysis and

evaluation results of the learning object. In addition, the system could report the scores of quality level of the

evaluated learning object including description of the quality and the parts that should be improved even further.

KEYWORDS : Learning object, Quality dimension, Quality Indicator, Factor analysis, Quality assessment system

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา สถาบนการศกษามบทบาทในการพฒนาการศกษา

ใหสอดคลองกบความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร (Information and Communication Technology :

ICT) ทได มการพฒนาอยางรวดเรว และตอบสนองตอ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 4 วาดวย

แนวการจดการศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

(2545) ทระบวา “การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคน

มความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยน

มความส�าคญทสด กระบวนการศกษาตองสงเสรมใหผเรยน

สามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ…”

เลรนนงออบเจกต เปนหนวยการเรยนรในรปแบบของ

สอดจทล ทมความสมบรณในตวเอง Wiley (2015) กลาววา

หากน�าทฤษฎการออกแบบการสอนมาใชในการสรางเลรนนง

ออบเจกต จะท�าใหสอมประสทธภาพมากขน และผเรยนเกด

การเรยนรไดด ผทจะสามารถท�าการออกแบบและพฒนาระบบ

อเลรนนง และผลตเลรนนงออบเจกต ใหสามารถเกดประสทธภาพ

และประสทธผลสงสดในการเรยนการสอน จะตองมพนฐาน

ความร และความเขาใจเกยวกบการออกแบบและพฒนา

คอมพวเตอรชวยสอนมาแลวอยางด ตองมการน�าหลกการจด

ระบบ การออกแบบระบบ การวเคราะหวตถประสงค เนอหา

และแบบทดสอบ หลกสตรรวมไปถงผ เรยน ซงจะชวยให

การออกแบบและพฒนาเลรนนงออบเจกตเปนไปตามหลก

วชาการและมประสทธภาพตรงตามแนวคดของทฤษฎการเรยนร

ซงเปนพนฐานของการเรยนการสอนในทกรปแบบ

ปจจบน คณภาพในการจดการเรยนการสอนอเลกทรอนกส

ไดรบความสนใจเพมมากขน ไมวาจะเปนการบรหารจดการ

คณภาพ การควบคมคณภาพ และการพฒนาโมเดลในดาน

คณภาพ ซงสวนใหญจะเปนโมเดลหรอมาตรฐานทเนนปรบปรง

คณภาพ ในสวนของกระบวนการเปนหลก แตในสวนของ

คณภาพตวเลรนนงออบเจกตนน ยงมการกลาวถงคอนขางนอย

ดงนนผวจยจงสนใจ ท�าการวจยเพอพฒนาตวชวดคณภาพของ

เลรนนงออบเจกตโดยเฉพาะการก�าหนดมตทส�าคญส�าหรบ

คณภาพจากมมมองของผใชงาน เพอพฒนาตวชวดและระบบ

ประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกตทมความชดเจนยงขน


วตถประสงคของการวจย 1. เพอการพฒนาตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

2. เพอการพฒนาระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบ

เจกต

งานวจยทเกยวของ งานวจยทเกยวของประกอบดวย

1. งานวจยทเกยวของกบคณภาพสารสนเทศ

มนกวจยหลายทานไดท�าการศกษาเกยวกบตวบงช

คณภาพสารสนเทศ โดย Wang and Strong (1996) เปนนกวจย

ร นแรกๆ ทท�าการศกษาเกยวกบคณภาพของสารสนเทศ

ซงงานวจยดงกลาวเปนงานวจยทศกษาจากศษยเกาและนกศกษา

บรหารธรกจในอเมรกา เพอสรปตวชวดคณภาพสารสนเทศท

เปนไปไดทงหมด โดยใชวธการวเคราะหปจจยเพอจดกลมมต

คณภาพของสารสนเทศ จากนนน�ามาจดหมวดหมและนยาม

ความหมายของตวบงชอกครง ซงสามารถสรปไดวา คณภาพของ

สารสนเทศควรม 4 มต 15 ตวชวด ไดแก (1) มตเนอแทของ

ขอมล (Intrinsic) (2) มตบรบทของขอมลเกยวกบงาน

(Contextual) (3) มตการเขาถงสารสนเทศ (Accessibility)

(4) มตการจดรปแบบและการแสดงสารสนเทศ (Representational)

ดงแสดงในภาพท 1

Knight (2011) ไดท�าการทบทวนวรรณกรรมจาก

กรอบงาน จ�านวน 21 กรอบงาน ทเกยวของกบตวแบบคณภาพ

ของสารสนเทศ ในมมมองของผใชงาน ตงแตป 1996 ถง 2007

และสรปกรอบงานในรปของวงจรคณภาพสารสนเทศได 4 มต

16 ตวชวด คอ (1) มตเนอแทของขอมล (Intrinsic) (2) มต

บรบทของขอมลเกยวกบงาน (Contextual) (3) มตปฏสมพนธ

(Interactional) (4) มตการจดรปแบบและการน�าเสนอสารสนเทศ

(Representational) ซงแตกตางจาก Wang และ Strong ในสวน

ของมตการเขาถงสารสนเทศ โดย Knight ไดใหความส�าคญกบ

ประสทธภาพ และการใชงานดวย จงไดเปลยนชอมตจากมตดาน

การเขาถงสารสนเทศ เปนมตดานปฏสมพนธ ดงแสดง ในภาพท 2

นอกจากนผวจยยงขยายกรอบคณภาพของสารสนเทศ

โดยการศกษาเอกสารและงานวจยจ�านวน 20 เรอง ทมการ

ตพมพเผยแพรตงแตป 1996 ถงป 2012 พบวามตวชวดท

แตกตางกนถง 45 ตวชวด สาวตร จเจย และ สรศกด มงสงห

(2559) ซงตวชวดทมความถสงสด 9 ล�าดบแรก โดยการก�าหนด

คาความถจ�านวนงานวจยตงแต 7 เรองขนไป มดงน

1) ความสามารถในการเขาถงได (Accessibility)

2) ความทนตอการใชงานหรอทนเวลา (Timeliness)

3) ความเกยวของกน (Relevancy)

4) ความสมบรณ (Completeness)

ภาพท 1 มตและตวชวดคณภาพสารสนเทศ ทมา: Wang and Strong (1996)


5) ความสม�าเสมอ (Consistency)

6) ความแมนย�าของขอมล (Accuracy)

7) เขาใจงาย (Ease of Understanding)

8) นาเชอถอ (Believability)

9) ตรงตามวตถประสงค (Objectivity)

งานวจยทเกยวของกบคณภาพของเลรนนงออบเจกต

ผวจยไดท�าการศกษางานวจยทเกยวของกบคณภาพ

ของเลรนนงออบเจกต โดยงานวจยทนาสนใจเปนของ Javier

Sanz-Rodriguez et al. (2010) ซงไดกลาวถงปจจยทน�ามาใชกบ

เลรนนงออบเจกต สามารถแบงเปน 3 ดาน คอ ดานโครงสราง

(Structural) ดานเทคโนโลย (Technology) และดานการศกษา

(Educational) โดยมสมการ ดงน

ซงสมการดงกลาว หมายถง ดชนทสามารถน�ามาใช =

มตดานโครงสราง + มตดานการศกษา + มตดานเทคโนโลย

จากนน ผวจยไดท�าการศกษางานวจยทเกยวของกบ

คณภาพของเลรนนงออบเจกต เพมเตมอกจ�านวน 15 เรอง

พบตวชวดคณภาพ จ�านวน 43 ตวชวด อกทงยงมการน�าวธ

การทหลากหลายมาใชในการหาคณภาพของเลรนนงออบเจกต

แตยงไมมเกณฑหรอตวชวดทมความชดเจนเพยงพอทจะน�ามา

ใชในการประเมนคณภาพของเลรนนงออบเจกตได

2. งานวจยทเกยวของกบคณภาพอเลรนนง

ผ ว จยไดท�าการศกษางานวจยของ Advanced

Distributed Learning [ADL] (2011) ซงใหขอก�าหนด SCORM

(Sharable Content Object Reference Model) ระดบสง

ประกอบดวย (1) เนอหาทสามารถเขาถงจากหลายสถานท

และเขาถงไดงาย (Accessibility) (2) น�าไปใชงานไดกบทก

ระบบ ไมขนกบระบบใดระบบหนง (Interoperability)

(3) เนอหาเปนอสระจากบรบทการเรยนร (Durability)

(4) สามารถน�าไปใชซ�าได (Reusability)

วธด�าเนนการวจย ในสวนของระเบยบวธการวจย ผวจยไดด�าเนนการตาม

ขนตอนตอไปน

ภาพท 2 มตและตวชวดคณภาพสารสนเทศ ทมา: Knight (2011)


ภาพท 3 ภาพรวมขนตอนการท�าวจย


ระยะท 1 การพฒนาตวชวดคณภาพเลรนนงออบ

เจกต ไดด�าเนนการวจยใน 3 ขนตอนคอ

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบกรอบ

คณภาพของสารสนเทศ แนวคดคณภาพทน�ามาใชกบเลรนนง

ออบเจกต และตวชวดคณภาพของอเลรนนง ในขนตอนนผวจย

ไดท�าการรวบรวมสงเคราะหขอมลดงน (1) ตวชวดคณภาพของ

สารสนเทศตงแตป 1996 ถงป 2012 (2) สงเคราะหแนวคด

คณภาพทน�ามาใชกบเลรนนงออบเจกต ตงแตป 2004 ถงป

2013 และ (3) ศกษาตวชวดคณภาพของอเลอรนนง

2. จดสนทนากลม (Focus Group) โดยผเชยวชาญ

จ�านวน 6 ทาน แสดงขอคดเหน ขอเสนอแนะ และพจารณา

ความถกตองเหมาะสมขององคประกอบ เพอใหไดตวชวด

คณภาพเลรนนงออบเจกต ทมความสมบรณยงขน ซงผวจย

ไดวเคราะหขอมลโดยใชวธการวเคราะหเนอหา (Content

Analysis) จากค�าตอบทไดจากการสนทนา เพอใหไดค�าตอบ

ตามวตถประสงคของการศกษา

3. ยนยนตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต โดยการ

ประเมนความสอดคลองของโมเดล การวเคราะหองคประกอบ

เชงส�ารวจ (Exploratory Factor Analysis) และวเคราะห

องคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis)

ผวจยไดจดท�าแบบสอบถามเพอรวบรวมขอมลจาก

กลมตวอยางซงประกอบดวย กลมผพฒนา (Developer)

กลมนกการศกษา/ผออกแบบระบบการเรยนการสอน (ISD)

และกลมผใชงาน (User) ทอยในสถาบนอดมศกษา จ�านวน 206 คน

จากนน น�าแบบสอบถามมาตรวจสอบความสมบรณและน�าไป

วเคราะหคา ดงน

1) วเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ

เนองจากตวชวดดงกลาวขางตน เปนตวชวดทพฒนา

ขนจากกระบวนการเกบรวบรวมขอมลจากนนจงน�ามาผาน

กระบวนการสนทนากลมเพอใหไดตวชวดออกมา ซงถอไดวา

เปนตวชวดทถกพฒนาขนใหม ผวจยจงไดด�าเนนการวเคราะห

องคประกอบเชงส�ารวจ (Exploratory Factor Analysis) เพอ

จดกลมตวชวดใหถกตอง โดยยนยนจากหลกสถต ซงสถตทใช

เรยกวา Principal Component Factor Analysis เพอลดจ�านวน

ตวแปรยอย ซงจะน�าไปใชวดคณภาพของเลรนนงออบเจกต

ซงผ วจยไดท�าการหมนแกนแบบ Varimax Rotation ใช

เกณฑการตดสนตวแปรดวยคาไอเกน (Eigen Value) ทสงกวา

1.0 และก�าหนดคาน�าหนกองคประกอบ (Factor Loading)

ของตวชวดในปจจยซงตองมคาสงกวา 0.40 นอกจากน ถาตวแปร

ใดกระจายจากกลมและไมสามารถแปรความหมายไดจะท�า

การตดตวแปรนนออกจากการวเคราะหผลทางสถต โดยคา

Kaiser-Meyer-Okin (KMO) ตองมากกวา 0.80 ซงถอวาม

ความเหมาะสมทจะวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ

2) วเคราะหองคประกอบเชงยนยน

สถตทใชในการตรวจสอบและยนยนเครองมอวดทได

จากการวเคราะหองคประกอบ วายงมโครงสรางขององคประกอบ

หรอการเกาะกลมของขอค�าถามตามเดมหรอไม ผวจยไดท�า

การตรวจสอบทฤษฏ การวดตวแบบ ซงเปนการตรวจสอบวา

โครงสรางของแบบสอบถามทพฒนาขนสามารถน�ามาสราง

เปนตวชวดทมประสทธภาพตามทฤษฏได โดยพจารณาจาก

ความสอดคลองโดยรวมกบขอมลทวดไดจรง

จากนนผวจยไดด�าเนนการตรวจสอบความเหมาะสม

ในเชงทฤษฏการวดตวแบบ โดยพจารณาวาตวช วดทท�า

การพฒนาขนนน สอดคลองกบขอมลเชงประจกษมากนอย

เพยงใด และใชสถตในการตรวจสอบผลการวเคราะหขอมลดวย

โปรแกรม AMOS พบวา คาสถตไค-สแควร (Chi-Square) ดชน

ความเปนปกต (NFI) ดชนวดความสอดคลองเปรยบเทยบ (CFI)

ดชนวดระดบความสอดคลอง (GFI) ดชนวดความสอดคลองท

ปรบแกแลว (AGFI) และดชนความคลาดเคลอนในการประมาณ

คาพารามเตอร (RMSEA) ซงทกคาอยในเกณฑยอมรบได จงถอ

ไดวาตวชวดทพฒนาขนมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ทเกบจากกลมตวอยาง เหมาะสมทจะน�าไปใชในการวด

ระยะท 2 ขนตอนการพฒนาระบบประเมนคณภาพ

เลรนนงออบเจกต

น�าตวชวดทไดมาจดท�าเปนระบบประเมนเพอใชประเมน

ความเหมาะสมในการปฏบตตามตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

ระบบจะท�าการประเมนผลคะแนน และท�าการวเคราะหชองวาง

จดออน จดแขงของแตละองคประกอบ เมอพบจดออนใน

ตวชวดใด ระบบจะเลอกค�าแนะน�าทเหมาะสมโดยใชเกณฑ

ทตงไวในการใหค�าแนะน�า และสรปผลลพธ ซงจะท�าใหผใช

เหนภาพรวมของการประเมนตามตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต


และสามารถน�าระบบประเมนไปใชไดสะดวกมากขน ดงแสดงใน

ภาพท 4

ภาพท 4 ภาพรวมในการท�างานของระบบประเมนคณภาพ


การประเมนตามตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต ระบบนพฒนาขนส�าหรบผออกแบบ และผพฒนาระบบเลรนนงออบเจกต 1. ในการประเมนคะแนนตามตวชวด ในแตละมต ระบบจะท�าการประเมนผลคะแนน จากการประเมนตามตวชวดในแตละมต โดยแตละมตจะใหผประเมนพจารณาคะแนน 5 ระดบ ซงแบงความส�าเรจในการปฏบตตามตวชวดดงน ระดบ 5 = มากทสด ระดบ 4 = มาก ระดบ 3 = ปานกลาง ระดบ 2 = นอย และระดบ 1 = ไมม 2. การวเคราะหชองวาง (Gap Analysis) ในการวเคราะหชองวาง ผวจยไดใชเกณฑดงตอไปน จดแขง คาคะแนนตงแต 4.0 คะแนน ขนไป จดทควรพฒนา คาคะแนนเทากบ 3.0-3.9 คะแนน จดทควรปรบปรงอยางเรงดวน คาคะแนน เทากบ 0 – 2.9 คะแนน 3. การใหค�าแนะน�า(Recommendation) ในสวนนระบบจะท�าการแสดงผลโดยใหรายละเอยดตามจดแขง จดทควรพฒนา และจดทควรปรบปรงอยางเรงดวน ซงเปนขอมลทไดจากการวเคราะหชองวาง (Gap Analysis) 4. รายงานผลคะแนนประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต ระบบจะด�าเนนการประเมนผลคะแนน ในเชงปรมาณและเชงคณภาพ เพอใหทราบถงระดบประสทธภาพของเลรนนงออบเจกต รวมไปถงค�าอธบายลกษณะของระดบคณภาพทได และสวนทควรมการปรบปรงใหดยงขน

ผลการวจย จากผลการศกษา ผวจยไดด�าเนนการสรปผลการศกษา

ดงน

ระยะท 1 การพฒนาตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

1. จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบ

กรอบคณภาพของสารสนเทศ แนวคดคณภาพทน�ามาใชกบ

เลรนนงออบเจกต และตวชวดคณภาพของอเลรนนง สรปไดวา

มตวชวดทควรน�ามาพจารณาอยางนอย 3 มต 86 ตวชวด

ประกอบดวย มตคณภาพดานโครงสราง (Structural) จ�านวน

67 ตวชวด มตคณภาพดานการศกษา (Educational) จ�านวน

16 ตวชวด และมตดานเทคโนโลย (Technology) จ�านวน 3

ตวชวด

2. จากการจดสนทนากลม (Focus Group) โดย

ผเชยวชาญ จ�านวน 6 ทาน แสดงขอคดเหน ขอเสนอแนะ และ

พจารณาความถกตอง เหมาะสมของตวชวดคณภาพเลรนนง

ออบเจกต สรปไดวา มมตตวชวดจ�านวน 4 มต 58 ตวชวด

ประกอบดวย มตคณภาพดานโครงสราง (Structural) จ�านวน

35 ตวชวด มตคณภาพดานการศกษา (Educational) จ�านวน

11 ตวชวด มตดานการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional

System Design) จ�านวน 9 ตวชวด และมตดานเทคโนโลย

(Technology) จ�านวน 3 ตวชวด

3. การยนยนตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

ผวจยไดมการตงสมมตฐานไววา ตวชวดทพฒนาขนม

ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ซงผลการยนยนตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

มดงตอไปน

1) ผวจยไดด�าเนนการวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ

เพอจดกลมตวชวดใหถกตองโดยยนยนจากหลกสถต ซงสถตท

ใชเรยกวา Principal Component Factor Analysis เพอลด

จ�านวนตวแปรยอย จากนนน�าไปใชวดคณภาพของเลรนนง

ออบเจกต โดยท�าการหมนแกนแบบ Varimax Rotation ใชเกณฑ

การตดสนตวแปรดวยคาไอเกน (Eigen Value) ทสงกวา 1.0

และก�าหนดคาน�าหนกองคประกอบ (Factor Loading) ของ

ตวชวด ในปจจยซงตองมคาสงกวา 0.40 นอกจากน ถาตวแปรใด

กระจายจากกลมและไมสามารถแปรความหมายได จะท�าการตด


ตวแปรนนออกจากการวเคราะหผลทางสถต สรปไดวา มมต

ตวชวด 4 มต 35 ตวชวด โดยมคา Kaiser-Meyer-Okin

(KMO) เทากบ 0.971 ซงมากกวา 0.80 จงมความเหมาะสมท

จะวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจในระดบดมาก

2) จากนนด�าเนนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน

ซงเปนสถตทใชในการตรวจสอบและยนยนเครองมอวดทได

จากการวเคราะหองคประกอบ วายงมโครงสรางขององคประกอบ

หรอการเกาะกลมของขอค�าถามตามเดมหรอไม ศภกจ

วงศววฒนนกจ (2555) โดยใชโปรแกรม AMOS ในการตรวจสอบ

ทฤษฏการวดตวแบบ ดงแสดงในภาพท 5

ภาพท 5 แสดงทฤษฏการวดตวแบบคณภาพของเลรนนง

ออบเจกต

จากภาพท 5 เปนการแสดงทฤษฎการวดตวแบบ

คณภาพของเลรนนงออบเจกต ซงแสดงใหเหนถงความสมพนธ

ของมตคณภาพและตวชวด ซงสามารถอธบายไดวา ตวชวด

คณภาพเลรนนงออบเจกตม 4 มต 35 ตวชวด ประกอบดวย

มตคณภาพดานโครงสราง (STR) จ�านวน 22 ตวชวด มตคณภาพ

ดานการศกษา (EDU) จ�านวน 6 ตวชวด มตคณภาพดานการเรยน

การสอน (ISD) จ�านวน 4 ตวชวด และมตคณภาพดานเทคโนโลย

(TEC) จ�านวน 3 ตวชวด โดยมต แตละมตมความสมพนธ

ระหวางกนการวเคราะหผลทางสถต สรปไดวาคาสถตไค-สแควร

(Chi-Square) = 1.068 ดชนความเปนปกต (NFI) = 0.960 ดชนวด

ความสอดคลองเปรยบเทยบ (CFI) = 0.961 ดชนวดระดบความ

สอดคลอง (GFI) = 0.926 ดชนวดความสอดคลองทปรบแก

แลว (AGFI) = 0.916 และดชนความคลาดเคลอนในการ

ประมาณคา พารามเตอร (RMSEA) = 0.025 ซงทกคาอยใน

เกณฑยอมรบได จงถอไดวาตวชวดทพฒนาขน มความสอดคลอง

กบขอมลเชงประจกษทเกบจากกลมตวอยาง มความเหมาะสม

ทจะน�าไปใชในการวด ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

ระยะท 2 ขนตอนการพฒนาระบบประเมนคณภาพ


เปนการน�าเสนอขนตอนในการพฒนาระบบประเมน

คณภาพของเลรนนงออบเจกต โดยมรปแบบดงตอไปน

1. ระดบคณภาพของเลรนนงออบเจกต ผ วจยได

แบงระดบคณภาพของเลรนนงออบเจกต ออกเปน 5 ระดบ

โดยค�าอธบายความสามารถของแตละระดบแสดงไวในตารางท 1


ระดบคณภาพของเลรนนงออบเจกต ม 5 ระดบ

ประกอบดวย ขนเรมตน ขนก�าหนดรปแบบ ขนก�าหนดมาตรฐาน

ขนพรอมใช และขนท�าใหเหมาะสม ซงขนตอนในการพจารณา

แตละระดบนน จะด�าเนนการพจารณาจากระดบต�าสดกอน

(ระดบท 1) โดยด�าเนนการพจารณาจากขอค�าถาม หากไดเกน

4.00 หรอ 80% ถอวาผานในระดบนน ซงเขยนไดดงภาพท 6

ความสามารถ ค�าอธบาย ระดบท 1 ขนเรมตน (Initial) เลรนนงออบเจกตมคณภาพในระดบ 1 เรมแสดงใหเหนถงการมรปแบบคณภาพ และแนวทางทจะน�าไปสการพฒนาใหเลรนนงออบเจกตมคณภาพดยงขน

ระดบท 2 ขนก�าหนดรปแบบ (Definition) เลรนนงออบเจกตมคณภาพในระดบ 2 แสดงใหเหนถงการพฒนาและก�าหนดรปแบบ การแสดงผลใหมความเหมาะสมและตอบสนองความตองการของผใช

ระดบท 3 ขนก�าหนดมาตรฐาน เลรนนงออบเจกตมคณภาพในระดบ 3 แสดงใหเหนวาเลรนนงออบเจกตมการพฒนาให(Standard) สอดคลองกบวตถประสงค การเรยนรและมความเปนมาตรฐาน

ระดบท 4 ขนพรอมใช (Availability) เลรนนงออบเจกตมคณภาพในระดบ 4 เปนระดบทเลรนนงออบเจกต ใหความส�าคญ กบผใชงาน สามารถตอบสนองการใหบรการไดอยางเหมาะสม

ระดบท 5 ขนท�าใหเหมาะสม (Optimize) เลรนนงออบเจกตมคณภาพในระดบ 5 เปนระดบท เลรนนงออบเจกตแสดงใหเหนถง เปาหมายในการเรยนร สรางคณคา และตอบสนองเปาหมายในการเรยนรอยางแทจรง

ตารางท 1 ค�าอธบายเบองตนของระดบคณภาพเลรนนงออบเจกต

ภาพท 6 แสดงระดบการตรวจสอบคณภาพของเลรนนงออบเจกตจากคะแนนประเมนของผตอบแบบสอบถาม


2. เครองมอประเมน ผวจยไดพฒนาตวชวดทไดจาก

การแบบบนทกขอมลการสนทนากลม และแบบสอบถามเพอ

การยนยนตวชวด การวเคราะหขอมล ใชระเบยบวธวจยเชง

ผสมผสาน ทงการวจยเชงคณภาพและวจยเชงปรมาณ โดยใน

ระดบท 1 ขนเรมตน มตวชวดทงสน 8 ตวชวด ระดบท 2

ขนก�าหนดรปแบบมตวชวดทงสน 8 ตวชวด ระดบท 3 ขนก�าหนด

มาตรฐาน มตวชวดทงสน 4 ตวชวด ระดบท 4 ขนพรอมใช

มตวชวดทงสน 7 ตวชวด และระดบท 5 ขนท�าใหเหมาะสม

มตวชวดทงสน 6 ตวชวด

3. การพฒนาระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต

ผวจยไดด�าเนนการพฒนาระบบประเมนคณภาพในรปแบบเวบ

แอพลเคชน เพอความสะดวกในการใชงาน โดยผใชสามารถ

วเคราะหชองวางในแตละมตตวชวดได รวมไปถงไดเหนจดแขง

จดทควรพฒนา และจดทควรปรบปรงโดยเรงดวน นอกจากน

ระบบยงสามารถใหค�าแนะน�าในจดทควรพฒนา และจดทควร

ปรบปรงโดยเรงดวน เพอเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพ

เลร นนงออบเจกต อยางมเปาหมายและมประสทธภาพ

ซงผวจยไดแสดงผลหนาจอ ดงภาพท 7 ตอไปน

ภาพท 7 แสดงหนาหลกของระบบ

จากภาพท 7 แสดงหนาหลกของระบบประเมนคณภาพ

เลรนนงออบเจกต โดยจะปรากฏค�าชแจง ความส�าคญของระบบ

และค�าอธบายในการประเมน เพอใหผใชท�าความเขาใจกอนทจะ

ด�าเนนการใชระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต

ภาพท 8 แสดงหนาขอมลการลงทะเบยน

จากภาพท 8 ในสวนนผใชตองกรอกขอมล ประกอบดวย

ชอ-นามสกล หนวยงานทสงกด และอเมล เพอเขาสระบบประเมน

ภาพท 9 เมนการประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต

จากภาพท 9 ผใชด�าเนนการประเมนตวชวดตามมต

คณภาพเลรนนงออบเจกต ในทกตวชวดทง 4 มตคณภาพ

เพอใหไดผลการประเมนทมความถกตองแมนย�า


ภาพท 10 แสดงผลการประเมนแตละมต

จากภาพท 10 ในสวนนจะแสดงผล การประเมนคณ

ภาพเลรนนงออบเจกตตามตวชวดในแตละมต โดยระบบจะ

แสดงแผนภาพ คาคะแนนประเมนในภาพรวมและคาคะแนน

เฉลยในแตละมตคณภาพ

ภาพท 11 แสดงผลขอแนะน�าเพอการพฒนาปรบปรงตาม

ตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

จากภาพท 11 เปนการแสดงผลขอเสนอแนะเพอการ

พฒนาและปรบปรงตามตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต โดย

ระบบจะแสดงจดแขง จดทควรพฒนา และจดทควรปรบปรง

อยางเรงดวน ของแตละมตเพอใหผใชสามารถทราบเปาหมาย

และทศทางในการพฒนาคณภาพของเลรนนงออบเจกต

ภาพท 12 แสดงผลการประเมนระดบคณภาพเลรนนง

ออบเจกตในภาพรวม

จากภาพท 12 ผใชสามารถทราบผลการประเมนระดบ

คณภาพเลรนนงออบเจกต ในภาพรวม ค�าอธบายลกษณะของ

ระดบคณภาพ ทได และสวนทควรมการปรบปรงใหดยงขน

สรปผลการวจย ผวจยไดด�าเนนการสรปผลตามวตถประสงคการวจย ดงน 1. ผลการพฒนาตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกตไดตวชวดคณภาพทงสน 4 มต 35 ตวชวด ดงตอไปน มตท1 มตคณภาพดานโครงสราง ประกอบดวยตวชวดจ�านวน 22 ตวชวด ดงน (1) มความแมนย�าถกตอง เทยงตรง (2) มความเปนจรง ท�าใหเกดความไววางใจ (3) มปรมาณขอมลเหมาะสมเพยงพอ ทจะน�ามาใชงานได (4) มขอบเขตทแนนอน (5) มลกษณะเฉพาะ/ลกษณะพเศษ (6) สามารถน�ากลบมาใชซ�าได (7) สามารถแปลความไดงาย (8) การน�าเสนอเนอหาม


ความเหมาะสม ไมซบซอน (9) การแสดงผลไมมอคตตอฝายใดหรอบคคลใด (10) การน�าเสนอมความกระชบ (11) การแสดงผลงายตอการอาน (12) มการแสดงผลทชดเจน (13) หวขอครอบคลมเนอหาทงหมดทแสดง (14) เนอหาทนตอความตองการ (15) เนอหาสามารถตรวจสอบและยนยนได (16) สามารถเขาถงเนอหาไดอยางรวดเรว (17) เวลาทระบบใชในการตอบสนองมความเหมาะสม (18) เนอหามความเปนอสระจากกน (19) มการปรบปรงใหทนสมยเขากบยคปจจบน (20) สามารถน�าไปใชงานไดงาย (21) มคณคาสามารถสกดความรไปใชประโยชน (22) น�าเอาความรทไดจากการศกษาไปใชงาน มตท 2 มตคณภาพดานการศกษา ประกอบดวยตวชวดจ�านวน 6 ตวชวด ดงน (1) มความหมายในตวเอง (2) มการก�าหนดเปาหมายการเรยนร (3) ผใชมการปฏบตกจกรรม (4) มการประเมนผลความกาวหนาในการเรยนร (5) เออใหเกดการเรยนรทมความหมาย (6) สนบสนนความสามารถของผเรยน มตท 3 มตคณภาพดานการออกแบบการเรยนการสอน ประกอบดวยตวชวดจ�านวน 4 ตวชวด (1) มความเขาใจและใสใจในรายละเอยดตางๆ (2) มความสามารถตดตามผลการเรยนร (3) มความสามารถในการใชงานรวมกน (4) ผใชมเปาประสงคทชดเจนในการใช มตท 4 มตคณภาพดานเทคโนโลย ประกอบดวยตวชวดจ�านวน 3 ตวชวด (1) มการพงพาฮารดแวร (2) มการพงพาซอฟตแวร (3) มการพงพารปแบบ 2. ผลการพฒนาระบบประเมนคณภาพเลรนนงออบเจกต ผวจยไดน�าตวชวดทไดมาพฒนามาตอยอดโดยจดท�าเปนระบบประเมนในรปแบบเวบแอพลเคชน เพอความสะดวกในการใชงาน ซงระบบมความสามารถดงน 1) ระบบสามารถประเมนคะแนนตามตวชวดแตละมต 2) ระบบสามารถวเคราะหชองวาง และบอกจดแขง จดทควรพฒนา และจดทควรปรบปรงอยางเรงดวนได 3) ระบบสามารถใหค�าแนะน�า โดยระบบจะแสดงผลรายละเอยดตาม จดแขง จดทควรพฒนา และจดทควรปรบปรงอยางเรงดวน ซงเปนขอมลทไดจากการวเคราะหชองวาง 4) ระบบสามารถรายงานคะแนนประเมนประสทธภาพคณภาพของเลรนนงออบเจกต เชงปรมาณและเชงคณภาพ รวมไปถงการรายงานผลคะแนนประเมน เพอใหทราบถง

ระดบประสทธภาพของเลรนนงออบเจกต เพอใชตรวจสอบคณภาพ และปรบปรงคณภาพของเลรนนงออบเจกตตอไป

อภปรายผล ผลการวจยมประเดนทนาสนใจดงน

1. ผลการวจยพบตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

ทงสน 4 มต ประกอบดวยมตคณภาพดานโครงสราง มตคณภาพ

ดานการศกษา มตคณภาพดานการออกแบบการเรยนการสอน

และมตคณภาพดานเทคโนโลย สอดคลองกบงานวจยของ

Javier Sanz-Rodriguez et al. (2010) ซงไดกลาวถงปจจย

ทน�ามาใชกบเลรนนงออบเจกต สามารถแบงเปน 3 ดาน

ซงสอดคลองกนในมตดานโครงสรางดานเทคโนโลย และดาน

การศกษา และในการศกษาเอกสารงานวจยอกหลายฉบบซงให

ความส�าคญกบกระบวนการในการออกแบบการเรยนการสอน

ดงนนมตคณภาพดานการออกแบบการเรยนการสอน จงถอวา

มความส�าคญตอการวดคณภาพของเลรนนงออบเจกตเชนกน

2. ตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต ทน�ามาใชน มทงสน

35 ตวชวด ซงตวชวดบางตว ทปรากฏในงานวจยของ Wang

และ Strong (1996) Knight (2011) และตวชวดคณภาพ

สารสนเทศอนๆ ทรวบรวมในบทความ สาวตร จเจย และสรศกด

มงสงห (2559) ไดปรากฏในตวชวดคณภาพเลรนนงออบเจกต

ในงานวจยฉบบนดวย

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจยไปใช

1.1 จากผลการวจยทไดตวชวดคณภาพเลรนนง

ออบเจกตทสามารถน�าไปใชไดจรง

1.2 ผลการวจยดงกลาวสามารถเปนแนวทางให

หนวยงาน หรอบคลากรทพฒนาเลรนนงออบเจกตสามารถน�า

ระบบประเมนไปประยกตใชได

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

งานวจยดงกลาวเปนการน�าตวชวดเดมทมอยแลวมา

วเคราะหหาตวชวดทสามารถน�าไปใชงานไดจรง ถาสามารถ

สงเคราะหตวชวดใหมทมคณภาพสงกวาตวชวดเดม จะเปนงาน

วจยทดมาก


เอกสารอางองศภกจ วงศววฒนนกจ. 2555. พจนานกรมศพทการวจย

และสถต. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ.

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545. พระราช

บญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไข

เพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545. กรงเทพฯ : พรกหวาน

กราฟฟค.

สาวตร จเจย และ สรศกด มงสงห. 2559. “แนวคดพนฐานของ

ตวชวดคณภาพสารสนเทศ.” วารสารมหาวทยาลย

นเรศวร วทยาศาสตรและเทคโนโลย ฉบบท 24 : 1-13.

Advanced Distributed Learning. 2011. “SCORM Users

Guide for Instructional Designers.” Retrieved

January 14, 2016, from https://adlnet.gov /wp /

content/uploads/2011/12/SCORM_Users_

Guide_for_ISDs.pdf

Javier S.R.,et al. 2010. An Automatic Indicator of

Learning Objects Based on Metadata That

Satisfies Completeness Criteria. Proceeding of

the First International Conference, May 2010.

Athens : Greece.

Javier S.R.,Juan M.D.,Salvador S.A. 2010. “Ranking

Learning Objects through Integration of

Different Quality Indicators.” IEEE Transactions

on learning technologies 4 : 358-363.

Knight S. A. 2011. The combined conceptual life cycle

model of information quality in user perceptions

of IQ on the web. Proceeding of the 16th

International Conference on Information

Quality, November 2011. University of South

Australia. Adelaide : Australia.

Wang R.Y., Strong D.M. 1996. “Beyond accuracy :

What data quality means to data consumers.”

Journal of Management Information Systems

4 : 5–33.

Wiley D.A. 2015. “Connecting Learning Object to

instruction design theory : A Definition, a metaphor

and a taxonomy.” Retrieved November 12, 2016,

from http://wesrac .usc.edu /wired/ bldg-7_

file/wiley.pdf

สาวตร จเจย ส�าเรจการศกษา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรและการสอสารจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย และก�าลงศกษาในหลกสตรปรชญาดษฏบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยศรปทม ปจจบนด�ารงต�าแหนงอาจารยประจ�าสาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร

ผชวยศาสตราจารย ดร.สรศกด มงสงห ส�าเรจการศกษา D.Eng. (Computer Science) จาก Asian institute of Technology M.S. (Computer Science) จาก Naval Postgraduate School ประเทศสหรฐอเมรกา วศ.ม. (อตสาหการ) จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย และ B.S.E. (Structures, Materials Fluids) จาก University of South Florida ประเทสสหรฐอเมรกา ปจจบนด�ารงต�าแหนงผอ�านวยการหลกสตรปรชญาดษฏบณฑต สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยศรปทม

the development of quality indicator and assessment...

Documents