de de

de

puur muziek

bistro

de

jong

de

Muziekcentrum Gent

de

manufactuur

07.12.12 | 20:00 | KRAAKHUIS

THeATRe of voIceSKerst in europa

2

PRogRAmmA

AnonIem, bew. PAUl HIllIeRGaudete, Christus est natus (piae Cantiones)DIeTRIcH bUxTeHUDe (1637-1707)toccata in G, BuxWV 165 adventbIASIo TomASI (fl. 1611)Dum deambularet Dominus in paradisumAnonIemrorate coeli desuperAnonIem, bew. PAUl HIllIeRes ist ein ros entsprungen

annunciatieAleSSAnDRo gRAnDI (1586-1630)Missus est Gabriel

GeboorteAnonIempuer natus estwIllIAm byRD (c.1540-1623)o magnum mysteriumg.f. AneRIo (1567-1630)Voi ch’ai notturni rai

nIelS gADe (1817-1890)Barn Jesus i en krybbe låAnonIem, bew. PAUl HIllIeRDormi, dormi o bel bambin

epifanieAnonIemVidentes stellamJ.H. HoPKInS (1820-1891)We three kings De onschuldige kinderenAnonIemHerodes iratusAnonIemVox in rama epiloogJoHAnn eccARD (1553-1611)Maria wallt zum HeiligtumAnonIem, bew. PAUl HIllIeRDing dong merrily on high

er is geen pauze.

PRogRAmmA

UITvoeRDeRS

Else Torp | sopraanSigne Asmussen Manuitt | sopraanDaniel Carlsson | contratenorChris Watson | tenor

Johan Linderoth | tenorJakob Bloch Jespersen | basKristian Olesen | orgel

artistiek leider paul Hillier gaf op het laatste moment forfait wegens gezondheidsproblemen.

Bedankt voor uw begrip.

3

ePISoDeS UIT een KeRSTveRHAAlDe kiemen van het kerstverhaal liggen in een ver verleden, zo’n vierduizend win-ters geleden. In de tuin van Eden neemt de duivel de vorm aan van een slang die Eva verleidt tot het eten van een appel van de boom van kennis van goed en kwaad. Eva overtuigt op haar beurt Adam. Na deze zondeval is het voor de mensheid lang wachten op een redder. En dan, een kind geboren in Bethlehem. De mens aan-schouwt het mysterie: God geboren als baby, liggend in een kribbe in een stal bij os en ezel.

Ondertussen verschijnt een engel aan her-ders die hun kudde hoeden in de omrin-gende heuvels. Ze moeten zich naar Beth-lehem begeven om er het kindje Jezus te vereren.

Drie koningen reizen vanuit het oosten met geschenken naar de nieuwgeborene. Een ster geleidt hen naar Bethlehem. Herodes verneemt dat er een kind zal geboren worden, de toekomstige koning van de joden; hij beveelt alle nieuwge-boren mannelijke kinderen te doden. De engel Gabriel waarschuwt Jozef, en beveelt hem om met Maria te vluchten.

Twee vroegere gebeurtenissen worden beschreven. (1) De zwangere Maria bezoekt haar nicht Elisabeth, gehuwd met Johannes de Doper. Ondanks haar leeftijd

blijkt ook zij onverhoopt zwanger. Maria heft het ‘Magnificat’ aan. (2) In Jeruzalem leeft een zekere Simeon, die van de Hei-lige Geest te horen krijgt dat hij niet zal sterven vooraleer Christus te zien. Veertig dagen na de geboorte van Jezus, begeeft Maria zich voor het verplichte offer naar de tempel. Bij deze presentatie ontmoeten moeder en kind Simeon, die de zoon van God herkent, en het Nunc Dimittis aanheft (vanavond krijgt u het Duitse Maria wallt zum Heiligtum te horen).

De muziek vanavond focust op het kerst-gebeuren, maar de ‘lezingen’ worden niet vergeten. Een aantal liederen zijn vanuit die verhalende invalshoek gekozen: drie ‘barokdialogen’ (nr. 3, 6 en 9) en een aantal fragmenten uit de gregoriaanse traditie (nr. 1, 4, 7, 12, 14 en 15); andere werken geven een globaal gevoel mee, o.a. het mooie Barn Jesus I en krybbe lå van Niels Gade op een tekst van Hans Christian Andersen. De barokdialogen maken deel uit van 17de-eeuwse Italiaanse werken die het oratorium aankondigen, waarin het verhaal religieuze inspiratie en onderricht biedt. Het aantal uitvoerders is in dit vroege stadium nog beperkt: de individuele zangers/zangeressen vertolken ondersteund door continuobegeleiding elk één specifiek personage, al treden ze nu en dan ook gezamenlijk op als koor om het verhaal in te leiden of om commen-taar te geven. Het oratorium focuste in die

THeATRe of voIceSKerst in europa

4

beginjaren op gewijde kamermuziek die – in het bijzonder in Rome – werd uitge-voerd in gebedsruimten of oratoria. Som-mige werken kregen scenische aanwijzin-gen mee. In Dum deambularet van Biagio Tomasi (1585-1640) is er sprake van “de stem van God die moet klinken vanuit een verborgen plek boven de anderen” en van Adam “gezongen vanuit een min of meer verborgen plaats”. De hemelse stem-men uit Missus est Gabriel van Alessandro Grandi (1586-1630) kregen de aanwijzing “op afstand en verborgen” mee. Theatre of

Voices probeert deze akoestische choreo-grafie in zijn de voorstellingen een plaats te geven.

Paul Hillier nam in het programma van vanavond ook een aantal motetten (Byrd, Eccard) op, naast meer recente compo-sities (Hopkins, Gade). De kerstliederen komen uit de volkstradities in Engeland én in de Alpenregio’s aan zowel de Duitse als Italiaanse kant. Nog andere zijn bewer-kingen van melodieën zoals Es ist ein Ros entsprungen.

bIo

PAUl HIllIeRPaul Hillier is afkomstig uit Dorches-ter (GB). Hij volgde les aan de Guildhall School of Music and Drama in London, en is uitgegroeid tot één van de meest vooraanstaande koorleiders. Jarenlang stond hij aan het hoofd van het door hem opgerichte Hilliard Ensemble. Van 2011 tot 2007 leidde hij het Filharmonisch Kamerkoor van Estland. Sindsdien is hij chef-dirigent van het kamerkoor Ars Nova Copenhagen, het National Chamber Choir Ireland en het Coro Casa da Musica Porto. In 1990 richtte Paul Hillier Theatre of Voices op, vandaag erkend als een van de meest vooraanstaande vocale ensem-bles in Europa.

Recente hoogtepunten in de rijke carrière van Paul Hillier waren optredens in Car-

negie Hall en in het Lincoln Centre in New York, in de Koninklijke Opera van Kopen-hagen, Barbican Centre in Londen, én op het Edinburgh Festival en het Perth Inter-national Arts Festival.

Paul Hillier realiseerde meer dan honderd opnames, waaronder heel wat solocd’s. Hij ontving twee Grammy’s in de catego-rie ‘beste kooropname’: een eerste voor The Little Match Girl Passion van David Lang met Theatre of Voices (2010) en een tweede voor Da Pacem van Arvo Pärt met het Filharmonisch Kamerkoor van Est-land (2006). Beide opnames verschenen bij Harmonia Mundi.

Paul Hillier is niet alleen actief als zanger en dirigent, maar ook als auteur. Naast verschillende bundels koormuziek, publi-

5

ceerde hij werken over Arvo Pärt en Steve Reich (verschenen bij Oxford University Press). Paul Hillier gaf les aan de Univer-sity of California (in Santa Cruz en Davis), en leidde van 1996 tot 2003 het Early Music Institute aan Indiana University (Bloomington).

In 2006 ontving Paul Hillier de Order of the British Empire voor zijn bijdrage tot de koormuziek. In 2007 werd hem in Estland de Orde van de Witte Ster toegekend.

THeATRe of voIceSPaul Hillier richtte Theatre of Voices op in 1990. Vandaag wordt de groep erkend als een van de meest vooraanstaande vocale ensembles. Het repertoire reikt van Buxte-hude tot hedendaags werk van ondermeer Luciano Berio, Arvo Pärt, Steve Reich, John Cage en Pelle Gudmundsen-Holm-green.

Theatre of Voices is regelmatig te horen op het Edinburgh Festival, in Barbican Centre (Londen) en in Carnegie Hall (New York). In oktober 20007 brachten ze in Carne-gie Hall de première van The Little Match Girl Passion van David Lang, een werk in opdracht van het ensemble geschreven. Het leverde Lang een jaar later de Pulit-zer Prize in Music op; de cd kon in 2010 op een Grammy Award rekenen. In 2007 nam Theatre of Voices de Kopenhagen-versie van Stimmung van Karlheinz Stock-hausen op. Op vraag van de componist mochten ze een jaar later de Berliner Fest-spiele openen. In 2009 stelde het ensemble in Barbican Centre en in de Koninklijk

Opera van Kopenhagen de kameropera The Afterlife of Li Jiantong van de Chinese componist Liu Sola voor.

Theatre of Voices toerde de voorbije jaren uitgebreid in Australië, Zweden, het Ver-enigd Koninkrijk, Mexico, Denemarken, de VS, Italië, Frankrijk, Polen, België, Duitsland, Portugal, Nederland en Ierland.

Theatre of Voices werkt samen met de meest vooraanstaande instrumentalis-ten. Twee voorbeelden: in 2009 met het Kronos Quartet voor de première van Gavin Bryars’ The Stone Arch tijdens het Steve Reich Festival in Barbican Centre, en op dit moment met London Sinfonietta bij de voorbereiding van een reeks opnames van het werk van de Deense componist Pelle Gudmundsen-Holmgreen.

Theatre of Voices realiseerde verschillende hoog aangeschreven cd’s. Naast Creator Spiritus (Harmonia Mundi) met kamer-muziek van Arvo Pärt, is er o.a. The Chris-tmas Story (Harmonia Mundi) gebaseerd op Nine Lessons and Carols dat vanavond in De Bijloke op het programma staat. Bij Harmonia Mundi verschenen ook Little match girl passion van David Lang, Stim-mung van Stockhausen, de cd Stories met werk van Luciano Berio en andere heden-daagse componisten, én Cries of London met muziek uit de Engelse renaissance. Op het label Dacapo Records bracht The-atre of Voices de Scandinavische cantates van Buxtehude uit. De volgende release is voorzien in 2013, met werk van Buxte-hude en zijn entourage.

6

TeKSTen

gAUDeTe, cHRISTUS eST nATUSRefrein:Gaudete, gaudete! Christus est natusEx Maria virgine, gaudete!

Tempus adest gratiaeHoc quod optabamus,Carmina laetitiaeDevote reddamus.

Deus homo factus estNatura mirante,Mundus renovatus estA Christo regnante.

Ezechielis portaClausa pertransitur,Unde lux est orta,Salus invenitur.

Ergo nostra contioPsallat iam in lustro;Benedicat Domino:Salus Regi nostro.

Refrein:Wees blij, wees blij! Christus is geborenuit de maagd Maria, wees blij!

Het moment van genade is gekomenwaarnaar we verlangden.Laten we dus devootvreugdeliederen zingen.

God is mens geworden,terwijl de natuur zich verwondert.De wereld is vernieuwddoor Christus onze heerser.

De afgesloten poort van Ezechiëlis doorbroken,daar waar het licht is ontstaan,wordt de redding gevonden.

Laat daarom onze groepnu zingen op dit feest;Laat ons de Heer prijzen:Heil aan onze Koning.

DUm DeAmbUlAReT DomInUS In PARADISUmVerteller. Dum deambularet dominus in paradisum ad auram post meridiem clamavit et dixit:God. Adam, ubi es?Verteller. Qui ait:Adam. Vocem tuam domine audivi in paradiso, et timui eo quod nudus essem, et abscondi me.Verteller. Cui dixit dominus:

Verteller. Toen de Heer in de middagbries door het paradijs liep, riep hij en zei:God. Adam, waar ben je?Verteller. Die antwoordde:Adam. Ik hoorde uw stem, Heer, in het paradijs en ik werd bang omdat ik naakt was, en verschool me.Verteller. En de Heer sprak tot hem:

7

God. Quis enim indicavit tibi quod nudus esses, nisi quod ex ligno de quo praeceperam tibi ne comederes, comedisti?Verteller. Dixitque Adam:Adam. Mulier quam dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, et comedi.Verteller. Et dixit dominus ad mulierem:God. Quare hoc fecisti?Verteller. Quae respondit:Eva. Serpens decepit me, et comedi.Verteller. Dixit dominus ad serpentem:God. Quia fecisti hoc, maledictus eris(Koor) Maledictus eris inter omnia animantia et bestias terrae.Verteller. Mulieri quoque dixit:(Koor) Multiplicabo aerumnas tuas, et in dolore paries.Verteller. Adae vere dixit:(Koor) In sudore vultus tui vesceris pane.

God. Wie heeft je dan wel verteld dat je naakt was, tenzij je hebt gegeten van de boom waarvan ik je had verboden te eten?Verteller. En Adam zei:Adam. De vrouw die je mij als gezellin hebt gegeven, heeft me van de boom gegeven en ik heb ervan gegeten.Verteller. En de Heer sprak tot de vrouw:God. Waarom heb jij dat gedaan?Verteller. En zij antwoordde:Eva. De slang heeft me verleid, en ik heb ervan gegeten.Verteller. De Heer sprak tot de slang:God. Omdat je dit hebt gedaan, zul je vervloekt zijn.(Koor) Je zult vervloekt zijn boven alle dieren en levende wezens op aarde.Verteller. Hij sprak ook tot de vrouw:(Koor) Ik zal je zorgen vermenigvuldigen, en met pijn zul je kinderen baren.Verteller. Aan Adam zei hij echter:(Koor) In het zweet van je aanschijn zul je brood eten.

RoRATe cAelIAntifoon:Rorate caeli desuper, et nubes pluant Iustum:aperiatur terra, et germinet Salvatorem.

Psalm:Caeli enarrant gloriam Dei: et opera manuum eius annuntiat firmamentum.Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

Antifoon:Dauwt, hemelen, uit den hoge, hemelen, en laat de wolken de Gerechte doen neerdalen: laat de aarde zich openen en een Heiland laten ontkiemen.

Psalm:De hemelen verhalen Gods glorie, en het uitspansel kondigt het werk van zijn handen aan. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, en nu en voor altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

8

eS IST eIn’ RoS’ enTSPRUngenEs ist ein’ Ros’ entsprungen,aus einer Wurzel zart.Als uns die Alten sungen,aus Jesse kam die Art.Und hat ein Blüm’lein ‘bracht;mitten im kalten Winter,wohl zu der halben Nacht.

Das Röslein, das ich meine,davon Esaias sagt:hat uns gebracht alleineMarie die reine Magd.Aus Gottes ew’gem Rathat sie ein Kind geboren,bleibend ein reine Magd.

Das Blümelein so kleine,das duftet uns so süß;mit seinem hellen Scheinevertreibt’s die Finsternis.Wahr’r Mensch und wahrer Gott!Hilft uns aus allem Leide,rettet von Sünd und Tod.

Er is een roos ontsprongen,uit een zuivere stam.Die naar profeten zongen,voortkwam uit Jesses stam.En zij heeft haar bloem gebrachtal in de koude winter,in ‘t midden van de nacht.

Het roosje dat ik bedoel,daarover zegt Jesaja:Maria, de reine maagd alleenheeft het ons gebracht.Dankzij Gods eeuwige woordheeft zij een kind gebaard,terwijl ze een zuivere maagd is gebleven.

Dat bloemetje zo klein,dat ruikt voor ons zo zoet,met zijn felle gloedverdrijft het de duisternis.Ware mens en ware God,help ons uit alle lijden,red ons van zonde en dood.

mISSUS eST gAbRIelVerteller. Missus est Gabriel Angelus a Deo in Galilaeae, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Joseph, de domo David, et nomen virginis Maria. Et ingressus Angelus ad eam, dixit:Engel. Ave gratia plena; Dominus tecum;benedicta tu in mulieribus.Verteller. Quae cum audisset, turbata est in sermone eius,

Verteller. De engel Gabriël werd door God gezonden naar een stad in Galilea, Nazareth genaamd, naar een maagd die verloofd was met een man, Jozef genaamd, uit het huis van David, en de naam van de maagd was Maria. En de engel trad bij haar binnen en zei:Engel. Wees gegroet Maria, vol van genade; de Heer is met u; gij zijt gezegend boven alle vrouwen.Verteller. En toen zij dat had gehoord, was zij verward door die woorden, en ze vroeg

9

et cogitabat qualis esset ista salutatio.Et ait Angelus ei:Engel. Ne timeas, Maria, invenisti enim gratiam apud Deum; ecce concipies in utero et paries filium, et vocabis nomen eius Jesum.Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.Engel. Hic erit magnum et Filius Altissimi vocabitur ...(Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.)Engel. ... et dabit illo Dominus Deus sedem David patris eius;et regnabit in domo Jacob in aeternum,et regni eius non erit finis.(Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.)Verteller. Dixit autem Maria ad Angelum:Maria. Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?Verteller. Et respondens Angelus dixit ei:Engel. Spiritus Sanctus supervenietin te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi.Ideoquoque et quod nascetur ex te Sanctum, et vocabitur Filius Dei.(Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.)Engel. Et ecce Elisabeth, cognatus tua, et ipsa concepit filium in senectute sua; et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis; quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.(Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.)Verteller. Dixit autem Maria:Maria. Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum.

zich af wat die begroeting betekende.En de engel zei haar:Engel. Wees niet bang, Maria, want gij hebt genade gevonden bij God. Kijk, gij zult zwanger worden en een zoon baren, en hem Jezus noemen.Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.Engel. Hij zal een groot man zijn en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd.(Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.)Engel. En God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven; en hij zal eeuwig koning zijn over het huis van Jakob, en aan zijn rijk zal geen einde komen.(Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.)Verteller. Maria zei echter tot de Engel:Maria. Hoe kan dat dan? Want ik heb geen omgang met een man.Verteller. En de Engel antwoordde haar:Engel. De Heilige Geest zal op u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen. Daarom zal het kind heilig genoemd worden, en de Zoon van God.(Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.)Engel. En kijk, uw nicht Elisabeth is op haar oude dag zwanger van een zoon; zij werd onvruchtbaar genoemd, maar zij is al in haar zesde maand; want voor God is niets onmogelijk.(Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.)Verteller. En Maria zei:Maria. Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.

10

(Stemmen uit de hemel. Tota pulchra es Maria, et macula non est in te.)(Koor) Suscipe verbum, Virgo Maria, quod tibi a Domino per Angelum transmissum est; concipies et paries Deum pariter et hominem, ut benedicta dicaris inter omnes mulieres. Paries quidem filium et virginitatis non patieris detrimentum, efficieris gravida et eris Mater semper intacta, ut benedicta dicaris inter omnes mulieres.

(Stemmen uit de hemel. Je bent volmaakt mooi, Maria, en onbevlekt.)(Koor) Aanvaard het woord, Maagd Maria, dat God via de Engel aan u heeft overgebracht; gij zult zwanger worden en een zoon baren die tegelijk God en mens is, en daarom zult gij gezegend onder alle vrouwen worden genoemd. Gij zult een zoon baren en uw maagdelijkheid niet verliezen, gij zult zwanger worden en een ongeschonden moeder blijven, zodat gij gezegend boven alle vrouwen zult worden genoemd.

PUeR nATUS eSTAntifoon:Puer natus est nobis, et filius datus est nobis: cuius imperium super humerum eius: et vocabitur nomen eius, magni consilii Angelus.

Psalm:Cantate Domino canticum novum: quia mirabilia fecit.Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

Antifoon:Er is ons een kind geboren, en een zoon is ons gegeven; de heerschappij rust op zijn schouders, en hij zal wonderbare raadsman worden genoemd.

Psalm:Zing een nieuw lied voor de Heer, want hij verricht wonderdaden.Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, en nu en voor altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

o mAgnUm mySTeRIUmO magnum mysterium, et admirabile sacramentum ut animalia viderent Dominum natum iacentem in praesepio.

O groot mysterie, en wonderlijk sacrament, dat dieren de pas geboren Heer zagen liggen in een kribbe.

11

voI cH’AI noTTURnI RAIEerste engelVoi ch’a i notturni raiGuardate i cari armenti,Udite i lieti accentiChe pongon fin ai dolorosi guaiE i vostri ciechi erroriGuidano al lume de divini albori.

HerdersOnde la nova luceDi questi ardenti lampiSorge ne foschi campiPerch’hor in Ciel tanto gran foco adduceAhi! nostra dura sorteCh’homai perche ne rechi e guerra e morte.

Eerste engelNon di guerra non di mortePastor son lo messagioNe sia ch’alcun oltraggioO noia à voi ma nova gioia apportePoi che hoggi il Rè del CieloVeste per voi salvar corporei velo.

Tweede engelGiace in ruvido fienoIl dolce pargolettoE’n quel noioso lettoLangue per troppo duol il picciol senoOnde cari pastoriIte e à chi vi dà vitaSe vi sospinge amor porgete aita.

Eerste engelHerders, jullie die in de nachtelijke manestralen naar jullie dierbare vee kijken, luister naar de opgewekte stemmen die een eind maken aan de pijnlijke problemen en jullie van jullie blinde fouten naar het licht van de goddelijke dageraad leiden.

HerdersWaar komt het nieuwe licht vandaanvan deze vurige bliksemflitsendat in de wazige velden verrijst,want zo’n groot hemelvuur brengt,helaas, een wreed lot voor ons met zich mee, en kondigt slechts oorlog en dood aan.

Eerste engelNoch oorlog nog dood, herder, is de boodschap ervan; noch bericht het jullie boosheid of ergernis, maar een nieuwe vreugde, want vandaag neemt de Koning van de hemel een lichamelijke gedaante aan om jullie te redden.

Tweede engelHet lieve kindjeligt in uw hooien in dat onaangename beddoet zijn kleine borst al te zeer pijn.Ga dus, beste herders, naar Hem die jullie het leven schenkt, en als jullie Hem liefhebben, help hem dan.

12

HerdersDunque vagó messagioMentre lieti e con tantiVolgem cola gli armentiReggi de tuoi pastor il viaggioChe se sia che n’invitiPronti ti seguiremo ove n’inviti.

Ecco il bel giornoIn cui ritornoFa il secol d’oroCh’ai miseri mortal reca ristoro.

L’onde de fiumi intatteCorron di puro latteE in disusato stil fuggon le nevi.

Twee engelenGià con le chiome lieniSovra i verdi arboscelliScherzan i vaghi angelliE con soavi ardoriNascon herbette e fiori.

KoorHor noi pastoriSe l’onde intatteCorron di latteE danno i fioriSoavi odoriDestiam le mentiCon lieti accentiCon riso e giubilo tutti cantiamoEterno gloriaAl fanciul che ne dà vita e vittoriaPer cui nel cieco mondoCon immortal memoriaL’antica stadeE il secol d’or rinovasi.

HerdersDe boodschap verspreidde zich dusterwijl wij blij en talrijk met onze kudde naar u komen.Leid de tocht van uw herders, zodat, als Gij ons uitnodigt, wij klaar staan om u te volgen daar waar Gij ons roept.

Dit is de mooie dagwaarvan de terugkeer het gouden tijdperk laat beginnen en de stervelingen vertroosting brengt.

De ongerepte golven van de rivierenstromen vol zuivere melken verjagen zoals lang geleden de sneeuw.

Twee engelenMet golvende lokkenspelen boven het groene struikgewasnu de dartele engelenen met zachte gloedontluiken grassen en bloemen.

KoorHerders, als nuongerepte golvenstromen met melk,en de bloemenzoete geuren afgeven,laten we dan met vrolijke stemmende geesten opwekken.Met gelach en gejubel zingen weeeuwige roemvoor het kind dat leven en triomfen geeft,zodat in de blinde wereldmet onsterfelijke herinneringde aloude toestandvan de gouden eeuw terugkeert.

13

bARn JeSUS I en KRybbe låBarn Jesus i en krybbe lå,skønt himlen var hans eje;hans pude her blev hø og strå,mørkt var det om hans leje.Men stjernen over huset stod,og oksen kyssed barnets fod.Halleluja, Halleluja, barn Jesus!

Hver sorgfuld sjael, bliv karsk og glad,ryst af din tunge smerte!Et barn er født i Davids stadtil trøst for hvert et hjerte;til barnet vil vi stige indog blive børn i sjael og sind.Halleluja, Halleluja, barn Jesus!

(Tekst: H.C. Andersen)

Het kindje Jezus lag in een kribbe,hoewel het de Hemel bezat.Zijn kussen hier was hooi en stro,en het was donker rond zijn bed.Maar de ster stond boven het huisen de os kuste de voet van het kindje.Alleluja, Alleluja, kindje Jezus!

Laat iedere treurige ziel gezond en gelukkig zijn, en schud de pijn van je tong!Er is een kind geboren in de stad van David, als troost voor al onze harten.Laten we het kind gaan bekijkenen kinderen van ziel en geest worden.Alleluja, Alleluja, kindje Jezus!

DoRmI, DoRmI o bel bAmbInDormi, dormi o bel Bambin,Re divin,Dormi, dormi, o fantolin,Fà la nanna, caro FiglioRe del ciel,Tanto belGrazioso giglio.

Chiudi i lumi, o mio tesor,Dolce amor,Di quest’alma alto Signor,Fà la nanna, o Regio infanteSopra il fien,Caro ben,Celeste amante.

Slaap, slaap, mooi Kind,goddelijke koning,slaap, slaap, jongetje,slaap nu, liefste Zoon,koning van de hemel,o zo mooie,lieflijke lelie.

Sluit je ogen, mijn schat,zoete liefdevan deze ziel, hoge Heer,slaap nu, jonge koning,in het hooi,allerliefste,hemelse liefde.

14

Perchè piangi, o Bambinel?Forse il gelTi dà noia, o l’asinel?Fà la nanna, o ParadisoDel mio cor,Redentor,Ti bacio il viso.

Waarom huil je, kindje?Wellicht heb je lastvan de koude, of van het ezeltje?Slaap nu, o paradijsvan mijn hart,Verlosser,ik kus je gezicht.

vIDenTeS STellAm mAgIVidentes stellam Magi, gavisi sunt gaudio magno: et intrantes domum, obtulerunt Domino aurum, thus et myrrham.

Toen de Wijzen de ster zagen, verheugden zij zich met grote vreugde, en toen ze het huis binnenkwamen, schonken ze de Heer goud, wierook en mirre.

THRee KIngS of oRIenTWe three kings of Orient are,Bearing gifts we traverse afar,Field and fountain,Moor and mountain,Following yonder star.

Refrein:O star of wonder, star of nightStar with royal beauty brightWestward leading,Still proceeding,Guide us to thy perfect light.

Born a King on Bethlehem plain,Gold I bring to crown Him again,King forever,Ceasing neverOver us all to reign.

Wij zijn drie koningen uit het Oosten,we komen van ver met onze geschenken,door velden en rivieren,moerassen en bergen,en volgen die ster daar.

Refrein:O wonderlijke, nachtelijke ster!Ster, stralend met koninklijke schoonheidwijzend naar het westen,steeds verder weg,leid ons naar uw volmaakte licht.

Een koning is geboren in de vlakte van Bethlehem, goud breng ik om hem opnieuw te kronen,Koning voor altijd,die nooit zal ophoudenover ons allen te heersen.

15

Frankincense to offer have IIncense owns a Deity nigh:Pray’r and praising,All men raising,Worship Him, God on high.

Myrrh is mine; its bitter perfumeBreathes a life of gathering gloom:Sorrowing, sighing,Bleeding, dying,Sealed in the stone-cold tomb.

Glorious now behold Him arise,King and God and Sacrifice;Heav’n sings Alleluia:Alleluia the Earth replies.

Wierook heb ik te bieden,wierook komt een God toe:gebed en lof,iedereen sta op,vereer Hem, God in den hoge.

Mirre is van mij; haar bittere geurademt een leven van dreigende doem:treuren, zuchten,bloeden, sterven,verzegeld in een koud stenen graf.

Zie nu hoe roemrijk hij verrijst,Koning en God en Offer;De hemel zingt Alleluja,Alleluja antwoordt de aarde.

HeRoDeS IRATUSHerodes iratus occidit multos pueros in Bethlehem Judae civitate David.

Herodes was vertoornd en hij doodde vele kinderen in Bethlehem Judah, de stad van David.

vox In RAmAVox in Rama audita est, ploratus et ululatus: Rachel plorans filios suos, noluit consolari, quia non sunt.

In Rama werd een stem gehoord, geweeklaag en geschreeuw: Rachel die haar zonen beweent en ontroostbaar is, omdat ze er niet meer zijn.

mARIA wAllT zUm HeIlIgTUmMaria wallt zum Heiligtum und bringt ihr Kindlein dar; das schaut der greise Simeon, wie ihm verheißen war. Da nahm er Jesum in den Arm und singt im Geiste froh: “Nun fahr ich hin mit Freud, dich, Heiland, sah ich heut, du Trost von Israel, das Licht der Welt.”

Maria ging naar de tempel en bracht haar kind daarheen. De grijsaard Simeon zag dat, zoals hem was voorspeld. Hij nam Jezus in zijn armen en zong vol blijdschap: “Nu kan ik vol vreugde heengaan, want vandaag heb ik u gezien, Heiland, Troost van Israël, Licht van de Wereld.”

DIng Dong meRRIly on HIgHDing dong merrily on high,In heav’n the bells are ringing:Ding dong! verily the skyIs riv’n with angel singing.Gloria, Hosanna in excelsis!

E’en so here below, below,Let steeple bells be swungen,And “Io, io, io!”By priest and people sungen.Gloria, Hosanna in excelsis!

Pray you, dutifully primeYour matin chime, ye ringers;May you beautifully rimeYour evetime song, ye singers.Gloria, Hosanna in excelsis!

Ding dong, vrolijk in den hoge,in de hemel luiden de klokken:Ding dong! Waarlijk, de hemelgaat open door het engelengezang.Gloria, Hosanna in excelsis!

Laat dus ook hier benedentorenklokken luiden,en “Io, io, io!” gezongenworden door priesters en gelovigen.Gloria, Hosanna in excelsis!

Bid jullie maar, laat plichtsgetrouwde ochtendklokken luiden, luiders;En laat daar mooi jullie avondliedop rijmen, zangers.Gloria, Hosanna in excelsis!

Met dank aan Harmonia Mundi voor de teksten.Vertaling: Johan Van Acker & Jeroen De Keyser.

bespreekbureau muziekcentrum De bijloke gentJ. Kluyskensstraat 2, 9000 GentDi - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | Za 13:00 - 17:0009 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be

colofontekst programmaboekje | paul Hillier & Johan Van ackerv.u. | Daan Bauwens© Muziekcentrum De Bijloke Gent

Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)

meeR voIx gRAS In De bIJloKeVr| 18.01.13 | 20:00 | Kraakhuiscanto coronatoCiconia, Da perugia, trebor

Do | 07.03.13 | 20:00 | ConcertzaalThe King’s SingersBrahms, schubert, schumann, sibelius, arcadelt, Mendelssohn-Bartholdy e.a.

Wo | 24.04.13 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)Jan Kobow & Jos van Immerseelschubert

Do| 16.05.13 | 20:00 | ConcertzaalTrio mediaevalDaan Janssens, anoniem