PHN 1: TNH HNH SUY THOI KINH T 2008 I. SUY THOI KINH T.Suy thoi kinh t c nh ngha trong kinh t hc v m l s suy gim ca tng sn phm quc ni thc trong thi gian hai hoc hn hai qu lin tip trong nm (tc tng trng kinh t m lin tc trong hai qu). Tuy nhin, nh ngha ny khng c chp nhn rng ri. C quan nghin cu kinh t quc gia (NBER) ca M a ra nh ngha v suy thoi kinh t cn mp m hn l s tt gim hot ng kinh t trn c nc, ko di nhiu thng. Suy thoi kinh t c th lin quan n s suy gim ng thi ca cc ch s kinh t ca ton b hot ng kinh t nh vic lm, u t v li nhun doanh nghip. Cc thi k ca suy thoi c th i lin vi h gi c (gim pht), hoc ngc li tng nhanh gi c (lm pht). Mt s suy thoi trm trng v lu di c gi l khng hong kinh t.II. DIN BIN CHNH CA CUC KHNG HONG KINH T 2008.Ton cnh kinh t thay i t ngt. Su thng u nm 2008 lin tc xy ra hin tng vt gi leo thang. Cui ma xun, chnh ph c gng km hm lm pht, ng thi nng cao sc mua ca ngi dn trong bi cnh i sng ngy cng t . Sau ma h, ti chnh th gii lin tc nhn c nhng go nc lnh vi s kin cc thnh tr kin c ph Wall thi nhau sp . Di y l nhng chui s kin chnh, ni bt, gy nn tnh trng khng hong kinh t trong nm 2008: Ngy 2/1: Gi du th ln u tinvt 100 USD mi thng. Ngy 16/3: Bear Stears tuyn b ph sn, v c bn li cho cc ngn hng u t M JP Morchase vi gi 2 la/ 1 c phiu; s kin ny bo hiu chui v ca cc nh ch ti chnh vo nhng thng tip theo. Ngy 29/4: Deutsche Bank ln u trong nm tuyn b 1 khon thua l trc thu sau khi phi trch lp d phng 4,2 t la cho cc khon n xu v cc khon chng khon c m bo bi cc khon th chp bt ng sn. Ngy 11/7: Gi du chm mc lch s147,27 USDmi thng. Ngy 17/7: Cc ngn hng ln v cc t chc ti chnh ln trn th gii bo co thua l ln n 435 t la. Ngy 7/9: M chi 200 t USDtip qunFreddie Mac v Fannie Mae. Ngy 15/9: l ngy ti t nht ti Ph Wall k t khi th trng ny m ca tr li sau v khng b ti M vo thng 9 nm 2001. Lehman Brothers sp nh du v ph sn ln nht ti M; Merrill Lynch b Bank of America Corp thu tm; AIG tp on bo him ln nht th gii mt kh nng thanh ton do nhng khon thua l lin quan ti n cm c. Sau khi nhng n lc huy ng vn b tht bi do Chnh ph M t chi bo lnh, Lehman Brothers tuyn b ph sn. Tng s tin n ca Lehman Brothers ln ti 768 t USD Ngy 16/9: M gii cuAIG. Ngy 21/9: Goldman Sachs v Morgan Stanleythay im hnh hot ng. Ngy 29/9: H vin M khng thng qua k hoch gii cu th trng ti chnh; khin ch s cng nghip Dow Jones tt gim gn 780 im, tng ng 6,9% - mc gim trong mt ngy mnh nht k t khi cuc khng hong bt u. Ngy 1/10: Thng vin M thng qua k hoch gii cu 700 t USD vi iu kin: gia hn o lut ct gim thu thu nhp cho doanh nghip v c nhn (lm ngn sch tht thu 149 t USD); tng hn mc bo him tin gi ti C quan Bo him tin gi Lin bang t 100.000 USD ln 250.000 USD. Ngy 8/10: Cc d tr lin bang M (FED), Ngn hng Trung ng chu u (ECB) v NHTW cc nc khc ng lot ct gim li sut nhm gim nh hng nghim trng ca cuc khng hong ti chnh ti t nht k t sau cuc i suy thoi nm 1930. Ngy 27/10: Qu tin t quc t (IMF) cng thc hin bm tin h tr hng lot nn kinh t. Ngy 5/11: ng Barack Obama c c Tng thng M, vi ng li kinh t c c th gii k vng s thay i hin trng kinh t M v ton cu.Tuy nhin, din bin khng hong ti chnh vn cha chm dt.V la o 50 t USD ca Bernard Madoff v ngn hng Stanford International Bank (SIB) v l, vi hng nghn nn nhn cng lm cho h thng ti chnh M thm ri lon.Tnh trng ph sn trong h thng ngn hng M c chiu hng tip tc gia tng. Kt thc nm 2008, cuc khng hong vn tip tc, ko theo suy thoi kinh t ton cu. Theo nhn nh ca t Thi bo New York (M), trong bi cnh gi nh t tip tc st gim v nhiu khon tin cho vay th chp nh khng thu hi c, tnh trng tht nghip gia tng th kh nng s c thm mt lot ngn hng M b ph sn trong nm nay. Vi nhng din bin nhanh chng trn th trng tin t va qua, d bo s c khong 150 trong tng s hn 7.000 ngn hng ang hot ng trn t M c th b sp trong nm 2009. Ngoi ra, nhiu ngn hng, t chc tn dng khc c th phi ng ca bt chi nhnh ca mnh hoc sp nhp.Theo d bo ca nhiu chuyn gia kinh t, nguy c sp ca cc ngn hng quy m va v nh M tip tc tng.

III. NGUYN NHN CA CUC KHNG HONG KINH T 2008.Khng hong kinh t th gii 2008-2009 l t suy thoi kinh t ko di nht v nghim trng nht k t i Khng hong thp nin 1930 (do cn gi l i suy thoi). Cuc khng hong nu ln mt s vn c bn trong kinh t v m bao gm vai tr ca tnh trng bt cn i kinh t ton cu, bn cht ca th trng ti chnh, vai tr chnh sch tin t trong vic trnh bong bng ti sn, tc ng ca vic ni lng qui nh ti chnh v vn ca nhng th ch ti chnh qu ln khng th . Nguyn nhn ca cuc khng hong c xc nh l bt ngun t cuc khng hong ti chnh M (2008 2009). Th nht, chng ta s bn v nguyn nhn tc thi gy ra khng hong. Sau tp trung vo ba nguyn nhn c cu su hn ca khng hong, l: bt cn i kinh t v m ton cu, bt bnh ng kinh t M v ni lng quy nh ti chnh.1. Nguyn nhn tc thi ca khng hong:Trc trc pht sinh trong th trng nh ca M. Sau khibong bng Dot-comv vo nm 2001 vsuy thoi kinh thin r saus kin 11 thng 9,Cc D tr Lin bang Hoa K (FED) c nhng bin php tin t cu nn kinh t nc ny khi suy thoi, l hli sutcho vay qua m lin ngn hng.Tn dng th cpcng gim li sut theo. iu ny kch thch s pht trin ca khu vc bt ng sn v ngnh xy dng lm ng lc cho tng trng kinh t. Cc t chc ti chnh tng cng cho vay km vi ni lng cc iu kin vay vn. H qu l vay v i vay t nhm mc ch u c dn ti hnh thnh bong bng nh . Bong bng nh v lm nhiu ngi vay tin ngn hng u t nh khng tr c n dn ti b tch bin nh th chp. Nhng gi nh xung khin cho ti sn tch bin khng b p ni khon ngn hng cho vay, khin cc ngn hng ri vo kh khn.Quan trng hn mc li sut l s di do tn dng. Theo truyn thng, cc ngn hng gii hn vn vay mua nh theo h s nhn kh nh ca thu nhp sau thu: v d, nu ngi mua nh c thu nhp $50000 mt nm th ngn hng s cho vay $150.000, nhng s yu cu bng chng chi tit v thu nhp, tnh n nh cng vic, lch s tn dng v n hin hnh, cng nhng thng tin lin quan. Ngn hng thc thi cc nguyn tc ny v h mun m bo ly li tin. y l m hnh cho vay cm c khi pht v duy tr. Cc ngn hng cho khch hng trung thnh vay sau gi khon vay cho n khi c hon tr.Tuy nhin, m hnh ny b b i trong thp nin 2000. Cc ngn hng v cng ty cm c khng cn gi khon vay cm c theo k hn. H bn chng cho cc ngn hng u t, cc t chc ny sau ng gi li thnh chng khon. Bt c th g to ra dng thu nhp u c th c chng khon ha. Cc khon vay cm c c chng khon ha trong thi gian di. Hai cng ty Fannie Mae v Freddie Mac do nh nc bo tr mua n cm c t cc ngn hng tng lng vn sn c cho ngi mua nh vay. Chng khon hal vic to ra cc chng khon da trn lung tin c nh hoc mang tnh cht tun hon ca mt tp hp tch bit cc khon phi thu hoc cc ti sn ti chnh. Chng khon ha v vic ra i cc sn phm ca qu trnh ny nhchng khon m bo bng ti sn th chp(MBS),giy n m bo bng ti sn(CDO) v cc loi tng t l mt pht minh ln vcng c ti chnh.C 4 loi ch th kinh t ch yu lin quan n qu trnh chng khon ha, l: 1) ngi th chp v i vay, 2) t chc tp hp v ng gi ti sn th chp ri pht hnh chng khon, 3) nh u t mua bn chng khon, v 4) t chc tn dng cho vay. Vi 4 loi ch th kinh t thay v 2 loi l ngi th chp - i vay v t chc tn dng cho vay, ri ro c chuyn t t chc ti chnh sang nh u t tri phiu m bo bng ti sn. Vic gp nhiu loi ti sn th chp khc nhau vo mt tp hp cng l mt hnh thc phn tn ri ro. Chnh v th, chng khon ha to thun li cho vic vay v cho vay c th chp.Chng khon ha cng to nn vn thng tin bt cn xng. Ngn hng a phng bit thng tin v khch hng ca mnh quyt nh ai c nhiu hay t kh nng tr n. Nu h nm cc khon vay ny ht k hn, th ngn hng a phng s khng cho ngi vay c ri ro vay tin. Nhng nu h c th bn cc khon vay ny cho nhng ngi sng ni khc v khng c nhiu thng tin v ngi vay, th cc ngn hng s sn sng bn i s n ri ro ny, thu ph v chuyn ri ro sang cho ngi khc. Trong thp nin 1990, cc ngn hng ngy cng ln vo hot ng chng khon ha n cm c, thu nhng khon ph ln bng cch bn n cho cc ngn hng u t. Do cung n vay cm c ri ro thp c gii hn, cc t chc pht hnh n cm c ngy cng chuyn sang loi n gi l di chun. y l nhng khon vay mua nh cho ngi i vay ri ro, nhiu ngi c thu nhp thp v ch da vo gi nh tng thu li nhanh. Nhng ngi i vay khc li vay thm da trn gi tr cn nh hin hu. N bt ng sn di chun trc y ch chim mt phn khc nh trong th trng cm c M, nhng sau 2000 khon vay di chun tng vi tc cc nhanh. n 2006, n di chun chim n 25% th trng vay mua nh M. V chng khon ha, cc ngn hng sn sng cho vay tin nhng ngi khng bao gi c kh nng tr n. Mc tiu ca h l cho vay cng nhiu cng tt ri sang tay li cho cc ngn hng u t, ngn hng u t li bn i di dng chng khon. Nhng ti sao c ngi mun mua chng khon bao hm cc khon vay ri ro? Cu tr li l Ngha v n c th chp ha (CDO), do cc ngn hng u t pht minh ra. CDO ng gi cc khon vay vi cht lng khc nhau vo tri phiu, sau ct nh tri phiu thnh tng khoanh. Ngi mua cc khoanh tt nht s c tr n trc, v chng c xp hng AAA bi cc t chc nh gi tri phiu nh Moodys, S&P v Fitch. Khoanh thp hn hoc tng lng c mc xp hng thp hn, nhng tr li sut cao hn cho ngi mua. Ma thut ca CDO l chng to ra cc chng khon AAA t n vay di chun. Tnh ton cho thy kh nng v n l thp v th trng nh nhng vng khc nhau l khng tng quan. Nhng tnh ton l da trn gi nh rng khng bao gi c chuyn gi nh c nc sp . Thc t y l nhng gi nh rt ti. Nhng khu v ca nh u t i vi CDO dng nh v tn. Ngn hng u t c mi ng c to ra chng, v h kim c tin ph khng l t . Cc t chc xp hng li lm cho mi ngi tin rng CDO l hng u t an ton. Vn vi cc t chc xp hng l h thu ph t ngn hng u t pht hnh CDO. Hn na, cc t chc nh gi ny kim bn ph nh l t vn, dy cho cc ngn hng u t cch t mc AAA cho CDO ca mnh! Do cc ngn hng u t s dng cng m hnh ri ro nh cc t chc ny v hc cch ng gi cc khon cm c sao cho t c mc xp hng cao d l khon cm c ri ro. Hu nh 90% CDO bt ng sn c nh gi AAA. Ni ngn gn, khng ai c ng c gim st cht lng vn vay hay t chi cho ngi khng th tr vay. Ngn hng u t ng gi khon vay thnh CDO v bn cho nh u t. Cc nh u t mua CDO nhng khng bit g v cc khon n m h ang mua, m da vo mc xp hng cao m Moodys v S&P gn cho CDOs. Th trng CDO, nm 2000 ch l $275 triu, tng vt ln $4,7 ngn t 2006.CDO bng pht khi li nhun t chng khon ha tng vt. Cui cng cc ngn hng khng cn n di chun chng khon ha. H chuyn sang chng khon ha bo him v n tn dng (CDS). CDS l bo him tri phiu. Gi s bn mua mt tri phiu v mun mua bo him bo v khon u t trong trng hp tri phiu v n. Ch cn vi chc phn ca mt phn trm trn mnh gi tri phiu, bn c th mua CDS c tr ton b mnh gi khi v n. AIG, cng ty bo him ln nht th gii bt u bn CDS trn CDO. Ch cn vi triu -la, cc nh u t c th mua bo him cho hng t -la chng khon CDO. Bt k ai mun mua CDS trn CDO cng c tr y nu CDO v n, d h c s hu CDO hay khng. Hn na, khi ht n di chun, cc ngn hng u t bt u ng gi CDS trn CDO v bn i vi tn gi CDO tng hp. Cc t chc xp hng tn dng cng gn cho CDO tng hp mc AAA. Khi gi nh chng li nm 2005 v bt u gim nm 2006. Hng ngn ngi mua nh trc nh cc vo gi nh bt u tuyn b v n di chun. Khi n cm c c s tht bi, CDO di chun cng mt gi tr. Th trng CDO ng bng. Cc ngn hng kt cng vi hng t ti sn khng nh gi c trong s sch, khng c th trng. Cc ngn hng cp hng t vn vay khc cho qu u t bo him v nh u t mua CDO. Nhng khon n ny cng mc ra, lm ln bi nhng ngn hng u t ln nht th gii nh Lehman Brothers, Bear Stearns, v Merrill Lynch. AIG, cng ty bo him i u trn th trng CDS, c chnh ph M gii cu. Cc ngn hng ngng cho vay ln nhau, k c khch hng tt. H cn cng c bng cn i ti sn nn tr nn rt s ri ro. iu ny khuch i t suy thoi vn vn xy ra khi ngi s hu nh ngng tiu dng c tin tr n. Hng triu h mt nh v b sit n khi h khng cn kh nng thc hin ngha v n ca mnh. Khong cch gia n nh v gi tr nh M tng t $700 ln 900 t vo 2009. Tit kim h gia nh tng v tiu dng tt dc. 2. Nhng nguyn nhn c cu ca khng hong:a) Bt cn i ton cuCc gia nh M vay qu nhiu tin v tiu xi nhiu hn kim c trong mt thi gian qu di. H rt vn t c khi cn nh v chi tiu duy tr mc sng vn khng cn bn vng v mt ti chnh. H c khuyn khch lm nh vy nh li sut thp trong thi gian di, nui dng tnh trng bong bng khin h cm thy giu hn thc t. Trong nhng nm dn n khng hong, nn kinh t th gii ph thuc nng vo s tiu dng khng bn vng ca dn M. S sn lng vay mn ti tr tiu dng ca ngi M lp y khong trng cu trn th gii do mc tit kim qu cao chu (Trung Quc v Nht) v cc nc sn xut du la nh rp v Nga. i ng cho cp thng d thng mi/thm ht vn ny l tnh trng thm ht thng mi/thng d vn M. Ln sng tit kim nhp vo M khin li sut thp, khuyn khch vay, tiu dng v s gim st ng k tit kim M. Nhng lm pht vn thp khi hng nhp khu trn ngp v r tin. C quan D tr Lin bang khng mun tng li sut, v lm pht thp v chnh sch tin t tht cht c th dn n suy thoi v kh nng gim pht. Nhng tn dng d di khng ch mang li tiu dng nhiu hn nh thy. N c chuyn ngy cng nhiu vo bt ng sn, to bong bng ti sn thu ht nhiu u t hn na, n nhiu hn v ri ro cng nhiu hn. Gi nh thc tng gn 50% M t 1998 n 2006. Khi gi tng, h gia nh nm ri ro vi hy vng rng s bng pht vn tip din v d kim tin nh mua i bn li bt ng sn. Cc ch n thiu trch nhim cng sn sng chu cp tin mt, v sau bn n cm c cho cc ngn hng Wall Street ang hng hi thu ph t chng khon ha. Gi thuyt bt n ti chnh ca Hyman Minsky m t qui trnh ny mt cch chnh xc. Minsky, ging nh Keynes trc , lp lun rng th trng vn khng hiu qu, nhng s tri qua nhng thi k hng phn khi doanh nghip v h gia nh tng vay n tn dng c hi u t nhn thy c. Trong thi bng pht, h chuyn t ti tr bo him ri ro - hay thu nhp ca h tr li v gc tin vay sang ti tr u c, theo h c th trang tri li vay nhng cn phi c li tc vn thanh l khon n. Nu vn tip tc bng pht, nhiu con n chuyn sang ti tr ponzi, ngha l h phi vay nhiu hn ch p ng nhng cam kt hin hu. Minsky nhn thy rng qui trnh i t bo him sang u c, n Ponzi c thc y bng nhng sng to ti chnh. Sau cng bng pht chm dt, gi ti sn rt mnh. Ngi vay Ponzi khng tr c n, tho ti sn vo th trng ang suy yu, y nhanh hn tc rt gi v dn n n xu nhiu hn. Nhng sng to ti chnh y s bng pht tin trin l ra thnh nhng c ch gip ngi vay tng n. S d tha tit kim th gii cung cp thanh khon cn thit tng vay n trong h thng ngn hng. Tt c hot ng i vay truyn thng khng y c li sut ln khi tit kim nc ngoi trn vo th trng M. Li sut thp l tt cho ngi i vay nhng n vo li nhun ca ngn hng. Mt trong nhng phng php m cc ngn hng u t theo ui tng li nhun trong mi trng li sut thp l thu gom ph t CDO v cc cng c phi sinh khc. Cch th hai l nh cc ln hn. Vay n gia tng n mt mc nht nh l do bng pht gi nh: khi gi tr rng ca h gia nh tng trong thi k bng pht, hot ng cho vay cng tng theo. Nhng cng l kt qu ca thanh khon d tha, ti tr nhiu na hot ng cho vay m khng cn tng li sut. i mi ti chnh cng c vai tr. Cc ngn hng thit lp cc qu c bit gi l Phng tin u t theo c cu (SIV) nm ti sn nh CDO. Cc qu ny nm ngoi s sch ngn hng, nn chng khng tnh chnh thc vo t l n ca ring ngn hng. Chng cng c thit k tn ti 364 ngy do hn mc tn dng c xem l ngn hn v khng lm tng t l n chnh thc ca ngn hng. Chng cung cp hn mc tn dng b tr cho cc qu, cc qu li i vay ngn hn trn th trng k phiu doanh nghip v u t di hn vo cc ti sn nh CDO. Thm kch din ra. Li nhun ngn hng tng t 2% nm 1986 ln 16% nm 2006. Cc ngn hng khng hn nh cc tt hn nhng chc chn l ln hn. Mt nhn t khc gp phn tng n vay l quyt nh ca cc ngn hng u t ra cng chng trong thp nin 1990. Trc ngn hng u t c quan h i tc, thc cht l c cc chnh ng tin ca mnh. Nhng khi bn c phn h qun l mt cch hiu qu s tin ca c ng, nhng ngi khng c kh nng gim st hnh vi ri ro ca cc nh qun l. Do cc nh qun l m ri ro nhiu hn. Tuy nhin, gim n ngha l gim li nhun, iu m cc nh qun l khng mun lm. Tng gim c ca Citigroup Charles Prince ni mt cu ni ting vi t Financial Times thng 7/2007 rng min l dn nhc cn chi, th bn vn phi ng dy v khiu v. ng ta mun ni rng cc nh qun l khng c ng c ch trng an ton hn li nhun. Nh qun l khng mang li sut sinh li cao cho c ng s khng gi vic c lu. b) Bt bnh ng Nh nu, ngi M m nhn vai tr ngi tiu dng cu cnh sau khng hong ti chnh ng . Cc nc ang pht trin chu v xut khu du tng mnh t l tit kim ni a v dn tin vo d tr ngoi hi. Trong khi , h cht ng tin ca mnh vo -la chc chn rng hng xut khu ca mnh sang M c nh gi cnh tranh. Ngi tiu dng M gim tit kim ca mnh v tng n duy tr mc tiu dng cao. H vay n trn cn nh v tng n th tn dng, vi k vng s thu li cao khi gi nh tng. Nhng cha phi l ton b cu chuyn. Mt trong nhng l do m h gia nh M vay qu nhiu duy tr mc tiu dng cao l thu nhp ca h khng tng. C mt s l gii chi nhau v s gia tng bt bnh ng thu nhp v ca ci M. Mt s nh quan st, lp lun rng, s st gim ca ngnh sn xut v gia tng dch v thay th nhng cng vic c tr lng tt trong ngnh cng nghip bng vic lm dch v lng thp, khng n nh. Mc d mt vic lm khu vc sn xut gy thit hi cho mt b phn lc lng lao ng, khng hn vic lm dch v l km nng sut. S phn phi quyn lc chnh tr do l mt yu t quan trng. Ngnh ti chnh ni ln cng gp phn vo bt bnh ng thu nhp. Gia 2000 v 2009 t trng ti chnh trong li nhun doanh nghip l 41%. Li nhun tng vt gip cc nh iu hnh ngn hng tr lng bng hu hnh cho chnh mnh. Thu nhp khng l cng mang li cho gii ngn hng quyn lc chnh tr, v h dng n t c chnh sch ni lng qui nh ngn hng v ti chnh.Bt k l gii g cho tnh trng bt bnh ng gia tng, tc ng vn l s da dm nhiu hn vo n m bo mc sng. Cc ngn hng v cng ty ti chnh p ng nhu cu tng vay n ny bng cch gim tiu chun tn dng. Carmen Reinhart v Ken Rogoff, ng tc gi cun This Time Its Different: Eight Centuries of Financial Folly, pht biu: Mt lng ln tin c ti sinh vo mt nn kinh t ang pht trin ngay trong lng nc M. Hn mt ngn t -la c ti sinh t ngi tit kim chu vo th trng n di chun ca M, phc v cho cc b phn ngho hn trong x hi vi mc xp hng tn dng ti v kh nng tr n hn ch. Cc h gia nh ngho b ht vo th trng n di chun vi nhng li ha tr n ban u thp v khng cn tr tin mt trc. Ngi i vay c th bc vo ngn hng khng mt ng vn v thu nhp, nhng i ra vi khon vay trn tay. y l tnh trng ti chnh Ponzi ca Minsky trn qui m ln: ngi vay vay ln hn theo gi nh tng. Nhng cuc chi khng th tip tc mt khi gi nh chng li v bt u gim. Nhng con n di chun lp tc chm nghm, ngha l n vay ca h ln hn gi tr nhng cn nh m h mua. a s n cm c M l vn vay khng truy i, ngha l khi ngi vay v n, ch n khng c quyn i vi ti sn khc ca con n tr ti sn cm c. Khi iu ny xy ra th hnh ng hp l ca ngi cm c ngp n l b cha kha nh cho nh bng v chy ly ngi. Tnh n thng 6/2009, 15, 2 triu n cm c, hay khong 1/3 tng d n cm c, l ngp nc. Cc ngn hng khi xng 2,3 triu v sit n nm 2008, v 3,4 nm 2009. Tng s nh b sit n trong nm 2010 l hn 3,8 triu v. Nhm thu nhp thp hn M c cp vn vay m h khng th tr v v n i tr. Nh ni, cc ngn hng a phng v cng ty cm c khng cn s hu nhng khon vay ny. Chng c bn i, ng gi li v tr thnh cc chng khon hng AAA thng qua ma thut CDO, c cc ngn hng, qu u t, qu hu tr v cc nh u t mua li. c) Ni lng qui nh ti chnh Thng 11/1999, Quc hi M thng qua o lut Gramm-Leach-Bliley Act, c bit nh l o lut hin i ha dch v ti chnh thay th cho o lut Glass-Steagall Act nm 1933. Glass-Steagall, ban hnh trong thi k y ca i khng hong, tch hot ng ngn hng thng mi khi u t v mu thun li ch tn ti gia vic pht hnh c phiu v ti tr mua c phiu cho nh u t. Trit l o lut Glass-Steagall l ngn hng nhn gi tin khng nn tham gia vo hot ng u t ri ro m cc ngn hng u t chuyn kinh doanh phc v khch hng giu c ca mnh. Cc ngn hng thng mi phi an ton v an phn. Ngn hng u t c th gnh ri ro nhng nu tht bi, h s gy thit hi cho ch s hu, khng phi ngi ng thu hay ngi gi tin. Khi khng cn lut Glass-Steagall, cc ngn hng ln M to ra siu th ti chnh dn n s qui t cha tng c vo h thng ngn hng. Nm ngn hng hng u, nm gi 8% ti sn nm 1995, kim sot 30% ti sn nm 2009. Xu hng ny tip tc v cng c hn na xu hng trc khi ni lng qui nh b i ro cn gia ngn hng thng mi v u t trong thp nin 1980. Kt qu l s tr li ca vn m lut Glass-Steagall gip nn kinh t trnh khi trong hn su mi nm. Cc ngn hng ln gi tin gi ca dn cng tham gia hot ng u t c thit k thu li cao, nhng vi ci gi ri ro cao hn. Hn na, cc ngn hng ny hin qu ln nn s sp ca chng c th ko c h thng ti chnh i theo. Khi cc ngn hng ln sp tim 2008, chnh ph phi nhy vo cu. Ch tr ngn hng u t Lehman Brothers. Bi hc t s ph sn ca Lehman l cho cc ngn hng ln ph sn s t ra ri ro nghim trng cho h thng ti chnh ton cu v khng th xy ra mt ln na. Cc ngn hng ln nht qu ln sp . Nhng ngn hng u t cn li M c php chuyn i thnh cc cng ty c phn ngn hng, c quyn h tr t FED.Lc ny chnh ph M cu cc ngn hng, tm l li tr thnh him ha nghim trng i vi s n nh ti chnh tng lai. Cc ngn hng ln k vng s c cu bt k hnh vi ca h ri ro th no. Cc ngn hng u t nh Goldman Sachs v JP Morgan vn ang giao dch trn ti khon ring ca mnh, v hin c th vay li sut thp t FED. Loay hoay tm li thot khi khng hong, chng ta li gieo mm cho cuc khng hong khc. Cc ngn hng cng vn ng chnh ph bc b cc n lc qun l th trng phi sinh. Cc ngn hng lp lun rng khng cn phi qun l chng khon phi sinh v chng l nhng hp ng cn thit gia cc bn ng thun, v bn thn cc bn phi t thng tin v bo v mnh. Logic t qun l ny c chnh quyn Clinton v Bush chp nhn, c Alan Greenspan v Ben Bernanke ca Fed cng vy. Lawrence Summers, B trng ti chnh thi Clinton v sau ny l ch tch Harvard, tin rng: Cc bn trong nhng hp ng kiu ny phn ln l cc t chc ti chnh tinh vi, t ra hon ton c kh nng t bo v trc s gian ln v kh nng mt thanh ton ca i tc. Thc t iu ny tr thnh s mong i ho huyn, nhng li c chp nhn nh tht trc khng hong. Vn c lut ha theo o lut Hin i ha Hp ng tng lai hng ha c bn nm 2000, trong xc nh hu ht chng khon phi sinh, gm bo him v n tn dng, nh l nhng hp ng t nhn v do nm ngoi phm vi qui nh. i vi mt s phi sinh ti chnh, l lun ny c ngha. Nu mt hng hng khng lo v gi xng my bay tng lai, hng c th mua hp ng tng lai gip cht gi nhin liu mc c nh vo mt ngy c th trong tng lai. Hoc h c th mua quyn chn mua nhin liu vi gi ngy n nh. Min l bn bn hp ng c nng lc ti chnh lm tt trn hp ng, th hnh thc phi sinh ny gip hng hng khng gim ri ro m khng to thm chi ph khc. Nhng phi sinh khng phi lc no cng n gin hay ri ro thp. Nhng th trng CDS khng c qun l, v bt k ai cng mua c bo him v n tri phiu, ngay c khi h khng s hu n. Kt qu, ngn hng u t trn ln ng c vi nhau. H bn CDO trong khi mua CDS bo him cho tht bi ca mi cng c m h ang bn ra cho cng chng. Hn na, thng tin ny khng c cng b, v th trng phi sinh c xem l hp ng t nhn gia cc bn. Nhng cng chng l ra c li hn nu thng tin ny cng b. H s sm bit rng CDO to ra ri ro ln hn th trng tin tng. V l thuyt, cc c nhn l ra phi t cu hi liu cc i tc c mnh thu li t s nh cc ny. Nhng h khng hi. Mi ngi r rng mc nh rng AIG ln tr ht s CDS bn ra, hay chnh ph s gii cu nu h khng th. Cui cng, chnh ph tht s cu AIG, tr n 100% n CDS ca cng ty ny. PHN 2: TC NG CA CUC KHNG HONG V BIN PHP KHC PHC KHNG HONG CA MI. TC NG CA CUC KHNG HONG1. i vi nc MCuc khng hong l nguyn nhn chnh lm chokinh t Hoa Kri vosuy thoit thng 12 nm 2007.NBERd on y s l t suy thoi nghim trng nht Hoa K k t sauChin tranh th gii th hai. Hng lot t chc ti chnh trong c nhng t chc ti chnh khng l v lu i b ph sn y kinh t Hoa K vo tnh trng i tn dng, gy nh hng n khu vcsn xutkhin doanh nghip phi thu hpsn xut, sa thilao ng, ct gim cc hp ng nhpu vo.Tht nghipgia tng nh hng tiu cc nthu nhpv qua titiu dngca cc h gia nh li lm cho cc doanh nghip kh bn chng ha.Nhiu doanh nghip bph snhoc c nguy c b ph sn, trong c c 3 nh sn xut t hng u ca Hoa K lGeneral Motors,Ford MotorvChrysler LLC. Cc nh lnh o 3 hng t ny n lc vn ngQuc hi Hoa Kcu tr, nhng khng thnh cng.Hm 12 thng 12 nm 2008, GM phi tuyn b tm thi ng ca 20 nh my ca hng khu vc Bc M. Tiu dng gim, hng ha tha dn ti mc gi chung ca nn kinh t gim lin tc, y kinh t Hoa K ti nguy c c th bgim pht. Cuc khng hong cn lm chodollar Mln gi. Do dollar M l phng tin thanh ton ph bin nht th gii hin nay, nn cc nh u t ton cu mua dollar nng cao kh nng thanh khon ca mnh, y dollar M ln gi. iu ny lm cho xut khu ca Hoa K b thit hi. 2. i vi th giiHoa K l th trng nhp khu quan trng ca nhiu nc, do khi kinh t suy thoi, xut khu ca nhiu nc b thit hi, nht l nhng nctheo hng xut khung . Mt s nn kinh t y nhNht Bn,i Loan,SingaporevHong Kongri vo suy thoi. Chu uvn c quan h kinh t mt thit vi Hoa K chu tc ng nghim trng c v ti chnh ln kinh t. Nhiu t chc ti chnh y b ph sn n mc tr thnh khng hong ti chnh mt s nc nhIceland,Nga.Cc nn kinh t ln nht khu vc l c v ri vo suy thoi, vAnh,Php,Ty Ban Nhacng u gim tng trng. Khu vc ng Euro chnh thc ri vo cuc suy thoi kinh t u tin k t ngy thnh lp. Cc nn kinh tM Latinhcng c quan h mt thit vi kinh t Hoa K, nn cng b nh hng tiu cc khi cc dng vn ngn hn rt khi khu vc v khi gi du gim mnh.Ecuadortin n b vc ca mt cuckhng hong n. Kinh t cc khu vc trn th gii tng chm li khin lng cu v du m cho sn xut v tiu dng gim cng nh gi du m gim. iu ny li lm cho cc nc xut khu du m b thit hi. ng thi, do lo ngi v bt n nh xy ra lm cho nn u c lng thc n ra, gp phn dn ti gi lng thc tng cao trong thi gian cui nm 2007 u nm 2008, to thnh mt cuckhng hong gi lng thc ton cu.Nhiu th trng chng khon trn th gii gp phi t mt gi chng khon nghim trng. Cc nh u t chuyn danh mc u t ca mnh sang cc n v tin t mnh nh dollar M, yn Nht, franc Thy S khin cho cc ng tin ny ln gi so vi nhiu n v tin t khc, gy kh khn cho xut khu ca M, Nht Bn, Thy S v gy ri lon tin t mt s nc buc h phi xin tr gip ca Qu Tin t Quc t. Hn Qucri vokhng hong tin tkhiwonlin tc mt gi t u nm 2008.II. BIN PHP KHC PHC KHNG HONG KINH T CA M. trnh mt s sp nghim trng ca nn kinh t v th trng ti chnh, chnh ph c nhng chnh sch p tr, bao gm ba mc tiu can thip trng tm:a- Ct gim li sut thc y cho vay v u t.b- Cc gi cu tr v kch cu c bm vo h thng ti chnh gi cho tn dng c lu thng.c- Cc gi kch thch lm tng thm tng cu.Hiu qu ca cc chnh sch ny tuy rng c s khc bit ng k gia cc bang khc nhau trn ton nc M. Song cng phn no trnh c nhng h ly nghim trng hn ca cuc khng hong: Ngi dn vn gi c cng vic, cc cng ty c th vay mn duy tr hoc m rng sn xut, to thm vic lm cho nhng ngi tht nghip.1. Chnh sch ti chnhCuc khng hong kinh t M 2008-2009 dn n v vn h ly, m mt trong s nhng h ly nghim trng trc mt l khng hong tn dng ti chnh n ra. FED h li sut v tng mua MBS, tnh n ngy 31/03/2010, FED hon thnh vic mua 1,25 nghn t USD nhng vn tip tc tin hnh cc giao dch trong nhng thng tip theo. Chng trnh mua li MBS ca chi nhnh c iu phi bi Ngn hng D tr Lin bang chi nhnh New York di s ch o ca y ban th trng m Lin bang. Mc tiu ca chng trnh ny nhm h tr cho th trng th chp v nh ng thi gip phc hi th trng ti chnh. Tip tc ni lng tin t tng thanh khon cho cc t chc ti chnh. C th, li sut cho vay gim t 5.25% - 2% trong vng cha y 8 thng (18/09/2007 30/04/2008). Mc li sut ny khng dng v tip tc gim, n ngy 16/12/2008 ch cn 0.25%, mc li sut gn bng 0 him thy, do vy cc nh u t v ngi dn c th tip cn vi ng vn cho vay d dng hn. Vic gim li sut vo lc ny chnh l mt cng vic v cng cp thit i vi nc M bi n gip kch thch u t v tiu dng trong nc. Khi li sut gim, tc li sut cho vay gim, gp phn y tng s vay vo u t bt ng sn gia tng, ha hn mt tng lai khi sc nn kinh t M, gi nim tin trong cng dn trong thi bui kh khn ca nn kinh t. ng thi vi chnh sch trn, tnh cnh tranh ca ng USD so vi cc ng ngoi t khc s gia tng, gip kch thch xut khu, gim thm ht n ngoi thng v kim ch n nc ngoi. Trong di hn, chnh sch ny cn c kh nng thc y sc mnh ca ng USD trn th trng th gii, gp phn tng bc phc hi nn kinh t.

Vo thng 10-2008, mc li sut gim xung cn 1%Trong chnh sch ti kha ca nc M, ngoi vic gim li sut v ni lng tin t, cn mt nhim v v cng quan trng khc chnh l gi vng nim tin tn dng i vi khch hng. Nu nh khng t nhim v ny ln hng khn thit, th vic hi phc nn kinh t i vi nc M m ni, hu nh l khng th. Bi v sao, v khi ngi dn M khng tm c s chc chn v an tm khi gi ng tin ca mnh vo ngn hng, ni lo cc ngn hng ph sn trong giai on v cng kh khn ny s khin cc khch hng v cc nh u t t rt tin ra khi ngn hng bo v ti sn ca chnh mnh, iu ny s dn ti khng hong nghim trng trong th trng ti chnh tn dng, tr ct ch cht trong nn kinh t ca bt k quc gia no. V vy, chnh ph M tung cc khon tr cp cho nhng cng ty bo him, in hnh nht l AIG,thng qua , tin gi ca khch hng s c m bo. iu ny khng nhng cng c nim tin ca ngi dn vo cc ngn hng, m ngc li, cc ngn hng cng s gi chn c ngun vn t nhng v khch hng ca mnh c th tn ti. 2. Cc gi cu tr v kch cu kinh tTrc tnh hnh cng thng ca nn kinh t, 03/08/2008, gi kch thch kinh t tr gi 700 t USD c Tng thng M khi y l Bush k kt thc hin. Ban u, gi kch thch nhm vo cc t chc kinh t, song trc thc trng c qu nhiu cc t chc kinh t ang gp kh khn, H vin M bc b. Sau ny, gi kch thch chuyn mc tiu v nhm n vic phc v trc tip cho ng o ngi dn M (bao gm cc khon tr cp tht nghip, h tr ngi c thu nhp thp, bo tr x hi, an ninh lng thc, xy dng c s h tng v kch thch tiu dng) vc dy tng cu, thng qua ti thit nn kinh t v cui cng c s chp thun ca Thng vin.

Cc gi kch thch kinh t c Chnh ph M tung ra trong giai on 1970-2008Tip ni theo G.Bush, Tng thng Obama bc vo nhim k ca mnh vi v vn kh khn ca t nc trc ch trc mt. V mt gi kch cu tr gi 800 t USD tip tc c ph chun nhm cu nguy cho nn kinh t Hoa K - cng chnh l o lut Ti u t v Phc hi (ARRA). Ba nhim v quan trng ca gi kch cu ln ny: To nim tin h thng ngn hng: Chnh ph gip mt s ngn hng(Wells Fargo & Co, Citigroup Inc., JPMorgan Chase & Co.) 25 triu USD, tn dng hay hng bo him (AIG) 85 triu USD, bo v tin hu tr ca ngi dn. chn ng nn tht nghip, cc i cng ty ng trc nguy c ph sn u tin c tr cp. l cc hng xe hi GM, Ford, Chrysler. Tng cu bng cch gim li sut, gim thu, xy ct c s h tng nhm to cng n vic lm v kch thch th trng tiu th.o lut ARRA c ban hnh vo thi im GDP ca M st gim mc hn 6% mt nm v s lng ngi c cng n vic lm gim hn 750.000 mi thng. Cng vi cc chnh sch n nh th trng ti chnh, tng tnh thanh khon v cng c nim tin, ARRA l mt phn ca chnh sch phn ng li vi cuc khng hong ti chnh ca M.Vi nhng bin php x l kp thi v hiu qu, ngnh ngn hng M c nhng khi sc. C th, JP Morgan Chase & Co. - ngn hng ln nht nc M t li nhun trong qu II/2013 tng 31%, ln 6,5 t USD trn s doanh thu l 25,2 t USD, cao hn so vi li nhun 5 t USD v doanh thu 22,2 t USD ca cng k nm 2012. Trong khi , Ngn hng Wells Fargo cng b li nhun qu II/2013 tng 19,4%, ln 5,5 t USD, so vi 4,6 t USD ca cng k nm 2012, nh cht lng tn dng c ci thin trong th trng nh t v hot ng cho vay cao hn. Tuy nhin, cng cuc x l cc ngn hng yu km ca M cng c mt hn ch. Hn ch ln nht trong quyt nh ca Chnh ph M l cho ngn hng Lehman Brothers sp . iu ny gy hn lon trong h thng ngn hng v ngn hng no cng ngh rng mnh s l nn nhn tip theo. ng thi, Lehman Brothers sp dn n nhiu h ly khng tt.

Trang 1